Veeteeltvlees oktober 2018 by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

O K TO B E R 2018

Alles bij Hammeâ&#x20AC;&#x2122;s Hoevevlees gericht op vleesafzet

Karaat en Krystle topexcellente witblauwen

Braziliaanse zakenman investeert in nelorekruislingen

ME E R NIEUWS OP WWW.VEETEELTV LEES.NL OF W W W.V EETEELTV LEE S. B E

VV10-cover.indd 2

17-10-18 14:58

VV10_p02.indd 2

16-10-18 09:58

INHOUD RUBRIEK E N

5 6 18 23 29 30 31 32 33 34 35

hoofdartikel excellente witblauwen

Van de redactie Fokkerijnieuws In beeld: piemontese Alpha en Z-generatie: Alexander en Charlotte Vanclooster Uit de dierenartspraktijk: Koe met bevangenheid kan niet meer uit de voeten CRV-nieuws Managementnieuws Marktinfo voer Marktinfo vee Agenda Anders bekeken HOOFDA RT IK E L

8 Bekende koefamilies overheersen in lijst excellente witblauwen REPORTAG E S

12 Blondes van Hamme’s Hoevevlees brengen grootmoeders smaak tot bij klant 20 Braziliaanse nelorekruislingen leveren geld op met een grasrantsoen

8 Keuring Hoornaar

FOKKERIJ

24 Gene-editing nog niet klaar voor de praktijk

Fokkerij gene-editing

KEURIN G E N

16 Mooiste witblauwen tonen zich op het Nederlands kampioenschap in Hoornaar HOORNLOOS

GEHOORND 2

OKT OBE R 2018

Voorbeeld gene-editing: van gehoornd naar hoornloosheid Gene-editing is een precisieinstrument om het dna op een specifieke plek aan te passen. Door dna in een cel open te knippen (1) kan het gen voor gehoorndheid bijvoorbeeld verwijderd worden (2) en vervolgens vervangen worden door het gen voor hoornloosheid (3).

José Cesar

Marc Onghena: ‘Met een onrustige koe of met een moeilijker karakter fokken we niet verder’

en praktische dilemma’s geen rol spelen, wat levert gene-editing in het geval van hoornloosheid dan op?’, zo formuleerden ze de onderzoeksvraag. In hun onderzoek probeerden de wetenschappers te achterhalen hoe lang het zou duren voordat een populatie honderd procent hoornloos zou zĳn, uitgaande van een populatie met één procent hoornloze dieren. Ook zonder gene-editing is het mogelĳk om een honderd procent hoornloze populatie te fokken. Als er puur wordt geselecteerd op hoornloosheid – en niet op kenmerken als vleesproductie/groei, vruchtbaarheid of exterieur – zou het ongeveer vier generaties duren voordat alle dieren uit de populatie hoornloos zouden zĳn. ‘Dat is niet eens zo heel lang, maar in

dat geval is de genetische vooruitgang voor andere belangrĳke kenmerken wel beduidend lager’, geeft Bastiaansen aan. ‘Als we wél rekening houden met die eerder vermelde kenmerken, zou de genetische vooruitgang hoger zĳn. Maar dan duurt het ook langer – in deze studie tot wel negentien generaties – voordat alle dieren hoornloos zĳn.’

‘De kruising nelore maal angus levert een kwalitatief sterk eindproduct op’ Selectie op hoornloosheid blijft nodig

En als gene-editing wel wordt toegepast? De onderzoekers gingen ervan uit dat bĳ tien procent van de dieren gene-editing plaatsvond en dat alle ‘edits’ succesvol waren. Ook in dat geval is het toch nog belangrĳk om te selecteren op hoornloos-

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10_gene editing.indd 25

s Alles bij Hamme’ icht Hoevevlees ger op vleesafzet

Karaat en Krystle topexcellente witblauwen TVLE ES.N L

TEEL OP WWW .VEE MEE R NIEU WS

VV10-cover.indd

17-10-18 12:49

enman Braziliaanse zak investeert in en ling ruis rek nelo TVLE ES.B E

TEEL OF WWW .VEE

17-10-18 14:58

BIJ DE COVER

Een vaarskalf is ontsnapt op het bedrijf van Marc en Greta Onghena. De jonge blonde poseert dan maar voor de camera. (foto: Kristina Waterschoot)

20 veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-inhoud.indd 3

17-10-18 16:32

ALS JE DIER KAN KIEZEN

Ontvang een gratis KNZ cooler seat (koeltas/krukje) bij een bestelling van minimaal 30 KNZ速 likstenen op de beurs!

RMV HARDENBERG

30 Okt. - 1 Nov. stand nr. 421

Z速 BEUR KN

ER SEAT OL

Bezoek ons op de beurs en maak kans op de KNZ koelkast!

CTIE - GR SA

KNZ速 BEURSACTIES

IS KNZ CO AT

Z速 B N K E -

SACTIE UR

KOELKA DE S

BEN JIJ NET ZO COOL ALS IK?

RMV GORINCHEM

27 - 29 Nov. stand nr. 215

www.knz.nl

K KANS AA O M

Hoogwaardige rundveevoeders op maat Tel. +32 (0)9 382 90 70 |

info@franson.be

www.franson.be |

Franson NV

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10_p04.indd 4

16-10-18 09:59

VAN DE REDACTIE

In elk van ons schuilt een

inspirerende persoonlijkheid

‘Iedereen die geen boer is, is dat omdat we boeren hebben.’ Een uitspraak van Tom Vilsack. Voor velen is Vilsack misschien een nobele onbekende, maar tussen 2009 en 2017 was hij Amerikaans minister van Landbouw onder president Obama. Een man die ooit te vondeling werd gelegd, hij was ook eerder gouverneur van Iowa, een grote landbouwstaat. Over het politieke parcours van Vilsack kan gediscussieerd worden, maar de man was – net als zijn president – een waar inspirator. Met regelmaat wist hij zijn publiek met zijn woorden te raken. Zo vertelde hij ooit aan zijn publiek van landbouwers dat het vrijheid is wat zij betekenen voor zijn land, een vrijheid die anderen, dankzij de boeren, krijgen om te doen wat ze het liefst doen. Want dankzij een boer hoeft een niet-boer zich geen zorgen te maken over het eten dat op tafel komt. Inspireren is misschien wel een eenvoudig woord, het woordenboek verklaart het als iemand aanzetten tot. Maar het is wel een van de meest bekorende manieren om invloed uit te oefenen op een publiek. De voorbije weken hebben we daar in Vlaanderen eigenlijk weinig

van gemerkt. Nochtans zijn verkiezingen vaak een inspiratie voor vele politici om hun publiek toe te spreken, weinig politici in Vlaanderen of Nederland slagen daar momenteel in. Niet met hun woorden, vaak ook niet, of zelfs minder, met hun daden. Het is te leren, niet noodzakelijk door een cursus te volgen. Maar vooral door jezelf te zijn en te geloven in wat je doet en zegt. Vertrouwen is een belangrijk fundament om iemand te inspireren en vooral zoek je verbinding met je doelgroep. Verbeelding of beelden zijn zoveel sterker dan feiten of cijfers. Net als dat het beter is over ‘wij’ te spreken dan over ‘ik’. Inspireren is iets wat we ook als rundveesector kunnen doen, vele veehouders zijn reeds een bron van inspiratie voor hun collega’s of hun omgeving. Zo waren Marc en Greta Onghena twintig jaar geleden misschien wel pioniers met hun hoeveverkoop van vlees. Meer dan zeker hebben ze verschillende collega’s geïnspireerd om hetzelfde te doen. En zo zijn er tal van andere verhalen te vertellen. In elk van ons schuilt immers een kleine Vilsack.

WIM VEULEMANS HOOFDREDACTEUR A.I.

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-van de redactie.indd 5

17-10-18 15:47

FOKKERIJNIEUWS

Veilingtopper BAC Nimo verhuist naar België Met een verkoopprijs van 4500 euro was Imposantzoon BAC Nimo de topper van de meest recente COT-veiling in Laren. Stal

Blommerschot van Carl Mintjens in het Belgische Oostmalle kocht BAC Nimo aan. De stier is gefokt door Ed en Marjan Neerincx uit

BAC Nimo met fokker Ed Neerincx (links) en Luc Lenaerts van de Blommerschothoeve (rechts)

Elst. Vader Imposant komt uit de bekende Aurora, zijn moeder is Dragueurdochter Hubertina. Haar dochter Mabel werd vorig jaar Miss Toekomst op de keuring in Enter. Ook een andere stier op de COT-veiling, BAC Nicodemus, verhuist naar het buitenland. De Fanionzoon is gefokt door Wim van der Doelen uit Den Dungen. BAC Nicodemus was met een gemiddelde daggroei van 1879 gram in de testperiode de snelste groeier van de elf geveilde stieren. BAC Nicodemus verhuist naar Duitsland. De op één na duurste stier, BAC Nestor, blijft in Nederland. Deze BAC Nestor is gefokt door Henk Visscher uit Dalfsen en verhuist voor 3600 euro naar de stal van Arnold Renders in Nederwetten. De veiling kende een mooie belangstelling, met deze keer alleen blondes. De volgende opfokronde op het COT startte reeds op 6 oktober. Aan deze veiling zullen ook de rassen charolais, piemontese en limousin deelnemen.

Strijker en Olde Keizer winnaars nationale herefordkeuring De 21e editie van de nationale herefordkeuring kende in Dalfsen veel belangstelling. Bij de mannelijke dieren ging het kampioenschap naar de ruim drie jaar oude stier Stal Eemster Leo 4 P (v. Hendrik P) van Richard en Petra Strijker uit Ruinen. Reservekampioen werd Horstinge Axedale P (v. Moeskæer Re-

play 1440 P), een nog geen negen maanden oude stier van Henk Kuipers en Sonja Oost uit Erm. Bij de vrouwelijke dieren ging het kampioenschap naar Anke 4 H (v. Luuk Ps), een bijna 3,5-jarige gehoornde koe van Harry Olde Keizer uit Losser. Reservekampioene werd

De kampioensstier Stal Eemster Leo 4 P van Richard en Petra Strĳker

Masto Diewertje (v. Victor P) van opnieuw Richard en Petra Strijker uit Ruinen. Begin september namen 52 dieren van twaalf deelnemers deel aan de nationale keuring voor hereford. Het jureren lag in handen van een internationale keurmeester, John Kemp van Auckvale Herefords uit Engeland.

De vrouwelĳke kampioene Anke 4 H van Harry Olde Keizer

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-fokkerijnieuws.indd 6

17-10-18 14:56

Iris Cornette, directeur Slagerijschool Ter Groen Poorte:

‘Vlees is en blijft een fantastisch product dat al eeuwen lang met liefde en veel vakkennis wordt gemaakt’ Bron: Vilt.be, 12 oktober 2018

Toscan debuteert sterk met Vlaamse karkasfokwaarde De Vlaamse Adajiozoon Toscan van de IJzer is een van de hoogste nog beschikbare debutanten in de recente publicatie van de Vlaamse karkasfokwaarden. Toscan debuteert met een fokwaarde karkasgewicht van 104, net als Farouk de st. Amand (v. Hameau). Een andere Adajiozoon, Idéfix van Terbeck, scoort voor karkasgewicht 100. Beide Adajiozonen hebben wel een aanzienlijk hogere fokwaarde voor bevleesdheid dan de Hameauzoon: 109 voor Idéfix en 116 voor Toscan. In de recente publicatie staan nog twee andere nieuwe stieren, alleen is van Titane de Dessous la Ville (v. Jackpot) en Fripon du Buisson Marot (v. Asticot) geen sperma meer beschikbaar. De top drie blijft dezelfde als in het voorjaar: Javanais de Rocourt, Ultimo van de IJzer en Falco van Zeldonk. Vergeleken met vorige publicatie zakt Javanais (v. Harpon ) één fokwaardepunt tot 121, twee punten verlies is er voor Ultimo (v. Benhur, karkasgewicht 115) en Falco (v. Colibrie, karkasgewicht 113). Er zijn ook enkele flinke stijgers in de publicatie. Or de Beaujeu (v. Adajio) komt met een stijging van +7 tot een fokwaarde karkasgewicht van 113 sterk opzetten. Verder is er winst voor Emblème du Pont de Messe (+8),

Toscan van de Ĳzer debuteert met een fokwaarde karkasgewicht van 104

Hannibal van de Schoolhoeve (+6) en Vega du Falgi (+6). Voor het karkasgewicht is de spreiding van 10 punten gelijk aan een gewicht van 18,2 kilogram. Het effect bij de nakomelingen is dan de helft van de eigen aanleg. De fokwaar-

den zijn gebaseerd op slachtgegevens van dieren geslacht in Vlaanderen. De volledige lijst met karkasfokwaarden is te vinden in de toplijsten vleesindexen op de website van de Coöperatie CRV: www.cooperatie-CRV.nl

Diergezondheid en bedrijfsmanagement op studieavonden Het bedrijfsmanagement van vleesvee en de gezondheid van de veestapel. Dat zijn de twee centrale thema’s op de studieavonden van het Praktijkcentrum Rundvee en de Vlaamse overheid, departement Landbouw en Visserij, dit najaar. De studieavonden vinden plaats op 8 en 15 november. Op 8 november is het thema diergezondheid. Op deze dag worden de volgende lezingen gegeven: – Maagdarmwormen en leverbot: ziekte,

preventie en behandeling, door Koen De Bleecker (DGZ) – Laatste wijzigingen in het ibr- en bvd-bestrijdingsprogramma, door Stefaan Ribbens (DGZ) Op 15 november is het thema bedrijfsmanagement. Dan worden de volgende lezingen gegeven: – Slachtgegevens IVB, door Dirk Audenaert (Boerenbond) – Producentenportaal Belbeef, door Jurgen

Vandemenschbrugge (Belbeef vzw) – Karkasfokwaarden, een verschil aan de haak, door Wim Veulemans (CRV) De deelname aan de studieavonden is gratis. Inschrijven is noodzakelijk onder vermelding van ‘vleesvee’ en de datum van de bij te wonen studieavond. Inschrijven kan via: sectoradvies@dlv.vlaanderen.be

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-fokkerijnieuws.indd 7

17-10-18 14:56

HOOFDARTIKEL EXCELLENTEN

Bekende koefam il

in lijst excellente wit b Vijf excellente witblauwen meer dan in het vorige boekjaar. Dat is het resultaat van een analyse van de meest recente publicatie van de CRVtoplijsten. Die winst is volledig toe te schrijven aan de vrouwelijke dieren. Een excellente stier ontbreekt in de toplijst. Karaat en Krystle pakken de kop. TEKST WIM VEULEMANS

H Fiacre-dochter Karaat van Terbeck is de hoogstgepunte witblauwe

et aantal dieren dat het voorbĳe boekjaar de status van excellent kreeg toegewezen van de CRV-bedrĳfsinspecteur, is opnieuw gestegen. In het boekjaar 2017-2018 – van 1 september 2017 tot en met 31 augustus 2018 – kregen in totaal 54 vrouwelĳke dieren meer dan 90 punten in de eindbeoordeling. Daarmee verwierven zĳ ook de status excellent. De stĳging met vĳf excellente dieren is volledig te danken aan het aantal vrouwelĳke dieren. In tegenstelling tot het eerdere boekjaar kreeg geen enkele stier 90 punten of meer op zĳn eindbeoordeling. De 54 excellente dieren zĳn goed voor een gemid-

delde beoordeling van 93,5 schofthoogte, 90,6 bespiering, 88,2 type, 90,1 beenwerk en 83,9 algemeen voorkomen. Samen brengt dit hen tot een gemiddelde eindbeoordeling van 90,4 punten. Langs vaderzĳde zĳn Attribut du Fond de Bois en Imperial de l’Ecluse met elk zes dochters het meest vertegenwoordigd. Deze laatste komt ook viermaal voor aan de kant van de moedervaders. In deze afstammingslĳn is Adajio de Bray het meest vertegenwoordigd, namelĳk zesmaal.

Drie Terbecktoppers in de top vijf Weinigen zal het verbazen dat keuringscoryfee Karaat van Terbeck (v. Fiacre) met een exterieurscore van 91,8 de hoogstgepunte koe is in Nederland en Vlaanderen. Daarmee excelleert ze niet alleen in de keuringspiste, maar ook in haar lineaire beoordeling. Karaat hoeft niet echt meer geïntroduceerd te worden. Recent nog voegde de zwarte Fiacredochter in Libramont het kampioenschap bĳ de oudere vaarzen toe aan haar palmares. Vorig jaar omschreef fokker Jan Roggen uit Kersbeek-Miskom haar nog als het meest complete dier dat hĳ ooit gefokt had. Karaat combineert haar diepbelĳnde bespiering met veel maat en goed beenwerk. Fokbedrĳf Van Terbeck heeft verder in de lĳst (tabel 1) nog twee andere toppers genoteerd staan. Met elk 90,9 punten staan Jasmĳn en Lili van Terbeck respectievelĳk op plaats vier en vĳf in de toplĳst. ‘Jasmĳn is een Imperialdochter uit Effie van Terbeck en daarmee is ze de halfzus van Idéfix’, vertelt de fokker. ‘Ook zĳ heeft op verschillende keuringen al wat succes behaald. In 2016 werd ze Nederlands kampioen in Hoornaar en behaalde ze een eerste plaats in Libramont.’ Jasmĳn heeft haar hoge plaatsing niet van vreemden, moeder Effie was in 2011 nog de hoogstgepunte in Vlaanderen. Lili van Terbeck, de eerste Idéfixdochter in de lĳst, heeft dan weer een band met Karaat. Ze is

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-hoofdartikel.indd 8

17-10-18 15:00

m ilies overheersen

it blauwen

Net als vorig jaar is Van het Oudeland Krystle nummer één in Nederland

immers de halfzus van Hartje van Terbeck, de moeder van Karaat. Beide dieren behaalden ook al eerder succes in Brussel.

Nederlandse bekenden bovenaan Net als vorig boekjaar is de hoogste eer in de Nederlandse toplĳst weggelegd voor Van het Oudeland Krystle. De zwarte Attributdochter van Jaap de Vos uit Ooltgensplaat deed er na haar herpunting nog 0,4 punten bĳ. Dat bracht haar op een eindbeoordeling van 91,0. ‘De Attributdochter is na haar eerste kalf heel positief geëvolueerd’, vertelt de trotse eigenaar. ‘Daarom heb ik haar ook opnieuw laten beoordelen. Ze is niet alleen de betere in de stal, ze is er ook de baas.’ Momenteel is Krystle vrĳ ver in de dracht van Esperanto van Perenhof, wat meteen ook haar afwezigheid op de nationale keuring in Hoornaar verklaart. Jaap de Vos heeft nog een andere koe in de toplĳst staan. Van het Oudeland Lara – 90,5 exterieurscore – is een dochter van Argan de l’Ecluse en komt, net als haar stalgenote Krystle, uit een Adajiomoeder. ‘Lara is beoordeeld als een gekalfde vaars’, verduidelĳkt de fokker. ‘Ze is een fĳne en vrĳ grote vaars met geweldig goed beenwerk. Lara liet al op jonge leeftĳd zien wat ze in haar mars heeft.’ Ook afwezig op de nationale keuring in Hoornaar was de nummer twee in de toplĳst, Van ’t Staverhul Cocinelle, met een eindbeoordeling van 90,8. De algemeen kampioene van de NVM in 2017 wordt momenteel volop ingezet voor de fokkerĳ op het bedrĳf van maatschap Van Ginkel-van Dĳk uit Uddel. Liefhebbers ken-

Van ’t Staverhul Coccinelle, nummer twee in de Nederlandse lijst

nen deze zwarte Imperialdochter met de bekende Café van Terbeck als moeder als een fĳne en brede koe. ‘Cocinelle loopt er momenteel in haar werkpak bĳ’, vertelt Tonnie van Ginkel. ‘We zĳn haar volop aan het spoelen. Ondertussen zĳn op ons bedrĳf al flink wat nakomelingen van haar geboren, onder andere met Sheriff, Hazard, Fiacre en Panache.’ Drie van haar dochters waren aanwezig in Hoornaar. Ze werden er ook voorgesteld als lot afstammelingen van één koe.

Zware en bevleesde veestapel Twee vleesveebedrĳven hebben elk acht dieren vermeld in de toplĳst van de vrouwelĳke excellenten. De opvallendste prestatie daarbĳ is die van Declerck lv in Deinze. Zĳ hadden vorig jaar twee dieren in de toplĳst vermeld. Fokbedrĳf ’t Goed ter Wallen laat bĳ de stamboekopname consequent alle dieren beoordelen door de CRV-bedrĳfsinspecteur. ‘Een aantal oudere dieren waar we embryo’s van hebben, laten we al eens opnieuw beoordelen’, verklaart Jan Declerck. Zĳn hoogstgepunte koe met 91,1 punten eindbeoordeling is Lady van ’t Goed ter Wallen, een dochter van Wilmots uit een Nodulemoeder. ‘Ze heeft net gekalfd en staat er momenteel vrĳ mager bĳ. Ik had het plan om haar in conditie te brengen voor de keuring in Gent, maar ik weet niet of dat zal lukken. Mogelĳk wordt het dan Affligem.’ De witblauwfokker omschrĳft Lady als een lange, grote vaars met veel breedte in de borst en de rug. Ze is voldoende fĳn, ook in het vel. Een tweede koe in de lĳst heeft een vader die velen niet zouden verwachten

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-hoofdartikel.indd 9

17-10-18 16:15

HOOFDARTIKEL EXCELLENTEN

schofthoogte

besp.

type

beenwerk

Imperial Fakir Nodule Paysan Emigre Blak Gamin Crack Imperial Genièvre Dandi Benhur Antony Odilon Imperial Benhur Germinal Messager Noceur Occupant Obus Jonaz Adajio Adajio Plantain Heros Sheriff Manitou Argan Adajio Agitateur Fetiche Barbier Harrison Tyson Harpon Langoureux Lotto Langoureux Lezard Eternel Argan Agile Gypse Noceur Depute

16-02-2015 100,0 17-10-2015 88,0 06-07-2016 100,0 20-10-2014 88,0 09-03-2016 98,0 03-04-2012 98,0 16-06-2016 98,0 12-11-2016 88,0 27-05-2016 90,0 17-10-2013 93,0 22-07-2013 100,0 29-08-2016 90,0 30-03-2011 95,0 27-07-2014 95,0 26-02-2017 95,0 05-09-2016 100,0 07-01-2017 95,0 30-03-2016 90,0 04-09-2015 100,0 16-07-2013 100,0 16-08-2012 85,0 13-03-2017 95,0 03-11-2015 98,0 04-06-2016 93,0 12-05-2013 88,0 24-05-2016 95,0 10-12-2016 90,0 23-11-2013 85,0 23-07-2015 100,0 13-05-2015 93,0 31-12-2015 90,0 10-03-2017 90,0 27-05-2015 85,0 06-08-2016 100,0 28-03-2016 95,0 31-03-2015 90,0 17-11-2016 95,0 14-07-2016 100,0 25-01-2016 88,0 14-09-2015 90,0 01-12-2015 95,0 20-06-2016 20 93,0 19-06-2012 100,0 27-12-2015 90,0 08-03-2016 100,0 19-12-2016 85,0

92,5 91,3 91,0 91,0 90,8 91,2 90,7 91,0 90,8 90,7 91,5 91,2 91,2 90,8 90,5 90,3 90,7 90,2 90,5 90,7 90,7 90,3 90,7 90,5 90,5 90,2 90,2 91,2 89,8 90,3 90,8 91,3 90,2 89,5 90,5 90,0 90,3 90,0 90,2 89,8 90,2 90,2 90,0 90,2 89,2 90,5

89,9 89,3 90,1 87,3 88,4 88,7 89,6 88,7 87,9 88,6 89,7 87,7 88,6 88,9 88,3 88,1 87,7 88,1 89,4 88,9 88,6 88,9 87,9 88,7 87,4 87,6 87,4 87,3 88,0 87,9 87,9 87,3 88,0 88,6 86,3 88,0 89,1 88,4 88,1 88,7 87,9 86,9 88,7 86,3 89,3 88,1

86,0 93,0 90,0 93,0 90,0 89,0 89,0 89,0 94,0 92,0 77,0 88,0 84,0 86,0 91,0 93,0 91,0 94,0 84,0 84,0 91,0 92,0 87,0 85,0 90,0 97,0 92,0 88,0 92,0 92,0 87,0 84,0 93,0 96,0 95,0 93,0 85,0 91,0 90,0 91,0 91,0 95,0 84,0 92,0 95,0 87,0

90,0 85,0 85,0 90,0 90,0 85,0 85,0 85,0 85,0 85,0 85,0 85,0 85,0 85,0 85,0 85,0 85,0 85,0 85,0 85,0 85,0 80,0 85,0 85,0 85,0 80,0 85,0 85,0 85,0 80,0 80,0 80,0 85,0 80,0 80,0 80,0 80,0 80,0 80,0 80,0 80,0 80,0 85,0 85,0 80,0 85,0

91,8 91,2 91,1 90,9 90,9 90,8 90,7 90,7 90,7 90,7 90,6 90,6 90,5 90,5 90,5 90,5 90,5 90,5 90,4 90,4 90,3 90,3 90,3 90,3 90,3 90,2 90,2 90,2 90,2 90,1 90,1 90,1 90,1 90,1 90,1 90,1 90,0 90,0 90,0 90,0 90,0 90,0 90,0 90,0 90,0 90,0

Roggen-Schotsmans lv en Paul Vranckx De Mahoney bvba, Pittem Declerck lv, Deinze Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom Marc Demuynck, Heist-aan-Zee Marc Demuynck, Heist-aan-Zee De Mahoney bvba, Pittem Luc Van Ceulebroeck, Zwijnaarde Dries Timmerman, Jabbeke Luc David, Tielt De Mahoney bvba, Pittem Geert Demasure, Avelgem Luc David, Tielt De Mahoney bvba, Pittem De Mahoney bvba, Pittem Luc David, Tielt Declerck lv, Deinzew De Mahoney bvba, Pittem Geert Demasure, Avelgem Luc David, Tielt Vincent Vanopdenbosch, Bever De Mahoney bvba, Pittem Filip Ally, Tielt Geert Demasure, Avelgem Georges en Bart Van Laere, Bassevelde Bart Nuyts, Vlimmeren Hugo De Smet, Oordegem Declerck lv, Deinze Noel Leus, Oosterzele Georges en Bart Van Laere, Bassevelde Vincent Vanopdenbosch, Bever Declerck lv, Deinze William Goethals, Drongen Declerck lv, Deinze Noel Leus, Oosterzele Filip Ally, Tielt Declerck lv, Deinze Dany Gijselinck, Schorisse Declerck lv, Deinze Georges en Bart Van Laere, Bassevelde Gilbert Veulemans, Glabbeek Pascal Decroos, Stavele Georges en Bart Van Laere, Bassevelde Declerck lv, Deinze De Mahoney bvba, Pittem

Adajio Emigre Adajio Genièvre Adajio Germinal Origan Imperial

08-01-2015 13-11-2013 25-05-2014 17-10-2013 15-02-2016 22-01-2016 01-11-2016 16-03-2016

91,0 91,7 91,0 90,7 90,3 90,5 90,2 91,2

89,7 87,9 87,3 88,6 87,6 86,4 87,6 88,3

91,0 86,0 94,0 92,0 95,0 96,0 93,0 88,0

85,0 85,0 85,0 85,0 85,0 85,0 85,0 85,0

91,0 90,8 90,7 90,7 90,5 90,4 90,3 90,2

J. P. de Vos, Ooltgensplaat mts. A. en E. G. van Ginkel-van Dijk, Uddel F. P. A. van Hest, Moergestel B. Hoogeveen, Dreumel J. P. de Vos, Ooltgensplaat M. A. M. de Smidt, Eede (Z.) mts. Versprille-Harms, Groede J. Worp, Benningbroek

naam dier

vader

m.vader

Karaat van Terbeck* Kartouche de Mahoney* Lady van ’t Goed ter Wallen Jasmijn van Terbeck Lili van Terbeck Harmanna van Knokke* Gerrieke van Knokke Lunette de Mahoney Camille van den Hondelee Ivette van de Jorchrishoeve Imagination van Willecomme* Lanzarote de Mahoney Emmelien van ter Bos Julie van Willecomme Miracle de Mahoney Lumineuse de Mahoney Merel van Willecomme Liliane van ’t Goed ter Wallen Katrijn de Mahoney* Istana van Daisel* Hana van de Slindonkhoeve* Melarge de Bieviene Karola de Mahoney* Lacoste van de Pannemeers Victoire van ter Bos Merel Leonie van de Heidelust Ida de la Ferme des Croix* Keet van ’t Goed ter Wallen* 1084 Liese* Mavoque de Bieviene Kanon van ’t Goed ter Wallen* Laure van de Slindonkhoeve Lieve van ’t Goed ter Wallen* 1077 Loena van de Pannemeers Lady van ’t Goed ter Wallen Mulie Hof ter Boeken Korianne van ’t Goed ter Wallen* Laura* Lize van het Bareelhof Humaine van Stavele Larissa* Lolien van ’t Goed ter Wallen Leonietje de Mahoney

Fiacre Attribut Wilmots Imperial Idéfix Imperial Heros Litige Or Tilouis Leonardo Januzaj Imperial Attribut Hazard Idéfix Idéfix Goveur Warrior Sauveur Adajio Or Imperial Cabri Crack Depute Fripon Attribut Benhur Langoureux Horace Hashtag Tilouis Hazard Ultimo Langoureux Ichor Or Imperial Depute Attribut Zougar Liberal Eclatant Horace Attribut

Nederland Van het Oudeland Krystle Van ’t Staverhul Cocinelle Polka van het Broek Ivette Van het Oudeland Lara Qwen ut de Groe Rainbow ut de Groe Bucheuse van de Rieten

Attribut Imperial Sheriff Tilouis Argan Hazard Emblème Panache

geb.dat.

95,0 95,0 95,0 93,0 93,0 90,0 95,0 83,0

eindb. veehouder

Tabel 1 – Hoogstgepunte Belgisch-witblauwkoeien in het boekjaar 2017-2018 (* = herpunting) (bron: CRV)

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-hoofdartikel.indd 10

17-10-18 15:01

naam dier

vader

m.vader

geb.dat.

schofthoogte

besp.

type

beenwerk

Vlaanderen Mobile van Terbeck Louis-Peter Ter Reybroeck Lucky Luke van het Caloenhof

Horace Jackpot Ultimo

Imperial Quiet Adajio

04-02-2017 30-11-2016 24-08-2016

85,0 90,0 95,0

90,2 89,3 88,8

86,7 85,3 84,7

91,0 84,0 72,0

85,0 80,0 85,0

89,7 Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom 88,9 Luc Lips, Lotenhulle 88,7 K. en V. De Fauw en S. Renterghem, Tielt

Nederland Hobart van de Grote Voort Tuuros Van de Roomspolder Grandolf van de Vogelzang

Fripon Ultimo Dynamite

Machinal Imperial Koope

23-01-2017 19-04-2017 06-05-2011

85,0 98,0 100,0

88,0 86,2 85,2

85,9 84,7 84,4

86,0 90,0 85,0

80,0 75,0 75,0

88,0 H. P. M. Strijbos, Hilvarenbeek 87,8 mts. Dingemans en Van Deursen, Eede (Z.) 87,0 DVS, Meulebeke

av eindb. veehouder

Tabel 2 – Hoogstgepunte Belgisch-witblauwstieren in het boekjaar 2017-2018 (* = herpunting) (bron: CRV)

in de toplĳst. Liliane van ’t Goed ter Wallen (90,5 eindbeoordeling) is een dochter van Goveur. ‘Ik heb wel meer goed bevleesde dochters van deze stier’, geeft Jan Declerck meteen aan. Een laatste opvallende naam in het lĳstje voor Jan Declerck is Kanon van ’t Goed ter Wallen met een exterieurscore van 90,1 punten. ‘Deze Tilouisdochter heeft ook een moeder (v. Barbier) met 90 punten en de grootmoeder heb ik nog verkocht voor de fokkerĳ. Ze woog 1145 kilogram.’

Excellente generaties Ook het witblauwbedrĳf van de familie Cocquyt – ‘De Mahoney’ – is opnieuw goed vertegenwoordigd in de toplĳst, ditmaal met acht dieren. Net als bĳ Declerck lv worden ook op het vleesveebedrĳf in Pittem alle dieren bĳ de stamboekopname beoordeeld. Met een exterieurscore van 91,2 punten is Kartouche de Mahoney de hoogste in de stal. Deze fĳne Attributdochter met een ronde rib is dan wel niet de zwaarste, haar bespiering en beenwerk zĳn feilloos. ‘De moeder van Kartouche is een Fakirdochter, die ondertussen ook al twee andere vaarzen heeft gegeven met meer dan 90 punten’, geeft Tiemen Cocquyt aan. Het gaat om de halfzussen Gantoise (v. Adajio) en Herique de Mahoney (v. Etna). In de toplĳst staan ook twee nakomelingen van Hemeraude van de Ĳzer (v. Benhur), de volle zus van Ultimo. ‘Idéfixdochter Lumineuse de Mahoney is een zware vaars met wat meer finesse dan haar halfzus en Januzaj-dochter Lanzarote de Mahoney’, verduidelĳkt Cocquyt het verschil tussen beide halfzussen. Een bekende naam uit het keuringscircuit is die van Miracle de Mahoney. Deze Hazarddochter behaalde eerder dit jaar een eerste plaats in haar rubriek in Affligem en kreeg een eindbeoordeling van 90,5 punten. ‘Ze is bĳzonder goed geëvolueerd’, geeft haar fokker aan. ‘Goed bespierd met goed beenwerk. In november moet ze voor het eerst kalven. De winterprĳskampen worden dus moeilĳk.’ Met regelmaat duiken in deze toplĳsten namen op van moeders die ook een excellentstatus kregen. Dat geldt bĳvoorbeeld voor Karola de Mahoney, een Imperialdochter van Godin van de Ĳzer. Bĳ Katrĳn de Mahoney zitten er via moeder Isaura de Mahoney zelfs drie generaties excellenten in de afstamming.

Betere Horacezoon is hoogste De oogst aan excellente stieren was het voorbĳe boekjaar heel mager, zĳnde nul. In tabel 2 staan de hoogstpunte stieren uit Vlaanderen en Nederland. De hoogste

Miracle de Mahoney is een van acht excellenten op het bedrijf van de familie Cocquyt

stier is dit jaar Mobile van Terbeck, met een exterieurscore van 89,7, een Horacezoon uit een dochter van Imperial. ‘Het is toch een van de betere Horacezonen die ik gezien heb’, geeft fokker Jan Roggen aan. ‘Het is een grote, lange en fĳne vleesstier.’ Mobile heeft ook goed en bekend bloed in zĳn afstamming. Zo gaat zĳn moeder voor een vĳfde maal kalven op een leeftĳd van zes jaar. ‘De moeder van Mobile is ook een halfzus van Bonita van Terbeck, die meermaals in de prĳzen viel op nationale keuringen. Een volle zus van de moeder, Ixina van Terbeck, was in 2015 de hoogstgepunte in Vlaanderen.’ Bĳ de stieren vinden we ook een aantal bekende namen uit het keuringsmilieu terug. Zo is Lucky Luke van het Caloenhof (v. Ultimo) van Kristof De Fauw en Sandra van Renterghem uit Tielt de kampioen van Wulpen in 2017. Een andere kampioen is de hoogstgepunte stier van Nederland, Hobart van de Grote Voort. Deze Friponzoon van de familie Strĳbos uit Hilvarenbeek topt met een eindebeoordeling van 88 punten en is de regerend NVM-kampioen bĳ de stieren tussen 6 en 12 maanden oud. Een NVM-titel in 2017 staat ook op het palmares van de secondant in de lĳst, Tuuros van de Roomspolder. De zeer grote en zware Ultimozoon van maatschap Dingemans en Van Deursen uit het Zeeuwse Eede won ook dit jaar het kampioenschap op de keuring in Sluis. l

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-hoofdartikel.indd 11

17-10-18 15:01

BEDRIJFSREPORTAGE ONGHENA-PAUWELS

‘Grootmoeders smaak’ bij Hamme’s

Hoeveslagerij

Elke week is de hoeveslagerij van Marc Onghena en Greta Pauwels in Hamme goed voor een afzet van 500 kilo rundvlees. De blondes maken er dan wel de dienst uit, de volledige bedrijfsvoering alsook de selectie en fokkerij staan in het teken van de hoeveslagerij. TEKST WIM VEULEMANS

eeds meer dan 25 jaar lang maken blonde d’Aquitaines de dienst uit op het vleesveebedrĳf van Marc Onghena en zĳn vrouw Greta Pauwels. Toen zĳ in 1983 het ouderlĳke bedrĳf overnamen, stond er enkel een oude koeienstal met enkele witblauwen. Die witblauwen bleven nog tien jaar op het bedrĳf, maar moesten plaatsmaken voor het Franse ras. ‘We zĳn overgeschakeld omwille van het gemak’, verduidelĳkt Marc. De witblauwen vertrokken, de omschakeling kwam er vrĳ snel. ‘Ik kocht destĳds twee en even later vier blondevaarzen op het bedrĳf van Mintjens in Oostmalle’, verduidelĳkt Marc. ‘Ook trok ik naar Hongarĳe, waar ik op een voormalig staatsbedrĳf dertig vaarzen kocht. Ze waren wel allemaal ingeschreven in het stamboek.’ Deze dieren vormen sindsdien het fundament van het vleesveebedrĳf. De huidige veestapel voert nagenoeg volledig terug op deze dieren. Verder wordt er met regelmaat een nieuwe fokstier aangekocht. Vaak trekt

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-bedrijfsrepo Blonde.indd 12

17-10-18 14:47

BEDRIJFSPROFIEL eigenaren plaats veestapel

Hamme

grondgebruik extra

Marc (57) en Greta (60) Onghena-Pauwels, Gert (25) en Kristof (30) Hamme 180 runderen, blonde d’Aquitaine, 70 kalvingen per jaar 60 hectare land (weideland, mais, granen) hoeveslagerij

Gert, Greta en Marc Onghena

zoon Kristof hiervoor richting Frankrĳk. Prominent vooraan op het bedrĳf – op de plaats waar vroeger de oude koeienstal stond – staat nu de eigen hoeveslagerĳ ‘Hamme’s Hoevevlees’. Twintig jaar geleden begonnen Marc en Greta ermee, weliswaar op veel kleinere schaal dan nu. ‘We zĳn net als veel andere vleesveebedrĳven begonnen met vleespakketten’, vertelt Marc. ‘Maar al snel bleek dat de verwachtingen en wensen van onze klanten zeer divers waren en dat we met een standaardpakket hier niet goed op konden inspelen. We kregen de hulp van een zelfstandige slager en op zaterdag konden de klanten dan in een klein ingericht winkeltje vooraan in de oude stal terecht.’

drĳven hiermee bezig, we waren pioniers.’ Door de jaren heen werd de winkel wat uitgebreid, maar de grootste stap werd gezet toen zoon Gert zĳn opleiding als slager had afgerond en in het bedrĳf stapte. Een volledig nieuwe slagerĳ en winkel werden geopend. In de hoeveslagerĳ wordt rundvlees van het eigen bedrĳf verkocht. Het aanbod wordt aangevuld met andere vleessoorten. Daarbĳ gaat Marc vooral op zoek naar producten met een eigen verhaal, zoals het Brasvar voor varkensvlees en La Belle Flamande voor kippenvlees. ‘In verhouding tot veel supermarkten of meer klassieke slagerĳen verkopen wĳ vooral vers vlees en is het aandeel bereidingen vrĳ klein’, vertelt Marc. ‘Vaak krĳgen we de reactie van klanten dat ze in ons rundvlees de smaak uit grootmoederskeuken terugvinden.’ Begin september opende het bedrĳf ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan van de hoeveslagerĳ zĳn deuren. Meer dan duizend bezoekers kwamen een kĳkje nemen op het bedrĳf en in de hoeveslagerĳ. En vooral werd er ook geproefd. ‘Alles op ons bedrĳf staat nu in het teken van die hoeveslagerĳ’, vertelt Marc trots. ‘Dat geldt voor onze arbeid, maar ook de voeding, de selectie en de fokkerĳ. Maar vooral hebben we veel aandacht voor onze relatie en de interactie met de consument.’ De nieuwe hoeveslagerij is gebouwd in de oorspronkelijke koeienstal

Investeren in relatie met consument ‘Met regelmaat kregen we toen de vraag van mensen uit de regio of ze geen vlees konden kopen bĳ ons’, vult Greta aan. ‘In die tĳd waren nog maar heel weinig be-

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-bedrijfsrepo Blonde.indd 13

17-10-18 14:48

BEDRIJFSREPORTAGE ONGHENA-PAUWELS

Een rustige stier afkomstig uit Frankrijk maakt momenteel de dienst uit op het bedrijf

Het bedrĳf is ook een enthousiaste deelnemer aan Boeren en Buren, een netwerk waarbĳ boeren hun producten via een lokale ‘buurderĳ’ aan consumenten kunnen verkopen. Ze nemen deel aan buurderĳen in de eigen regio, zoals die van Kruibeke, Mechelen, Zele en SintNiklaas. ‘Maar we leveren ook verder, in Meise, Opwĳk, Dilbeek en zelfs Ukkel’, vertelt Greta. ‘Deze laatste is zelfs goed voor een honderd bestellingen per week.’ Op die manier probeert het bedrĳf dicht bĳ de consument en tussen de klanten te staan. ‘Klanten zullen op zo’n buurderĳ veel makkelĳker een reactie geven op wat en vooral hoe je het doet. Op die manier kun je als bedrĳf beter inspelen op hun wensen’, legt ze uit.

Rust in de stal Op het moment van overname stond er op het bedrĳf enkel een oude koeienstal, waar nu de hoeveslagerĳ is gehuisvest. Twee nieuwe stallen werden door de jaren De elektriciteit wordt grotendeels opgewekt door zonnepannelen

heen opgebouwd. ‘De lange stal, rechts op het bedrĳf, is in drie fases gebouwd’, geeft Marc aan. ‘Later hebben we nog eens een stal van veertig bĳ twintig meter gebouwd.’ In 2008 kwam er een hele serie zonnepanelen op het dak van de stal, daarmee zou de hoeveslagerĳ voor een groot deel van groene stroom voorzien worden. ‘Voor de uitbreiding van de hoeveslagerĳ was dat voldoende, maar sinds de uitbreiding moeten we weer stroom van het elektriciteitsnet halen’, verduidelĳkt Greta. ‘Recent hebben we ook geïnvesteerd in nieuwe ledverlichting, waardoor ons stroomverbruik weer is gedaald.’ De rust in de stal is opvallend. Een kalf is ontsnapt uit de box met haar moeder, maar blĳft opvallend rustig als we door de voorgang naar het achterste deel van de stal wandelen. Die rust is niet toevallig. ‘Een van de voornaamste aandachtspunten in de selectie op ons bedrĳf is het karakter van de dieren’, vertelt Marc. ‘Heeft een koe een onrustig of moeilĳker karakter, dan fokken we niet verder met haar. En dat geldt ook voor haar kalf. We hebben toch keuze genoeg in onze blondeveestapel.’ Daarnaast wil Marc ook dat de dieren makkelĳk kunnen kalven en toch voldoende bevleesdheid in de blondeveestapel hebben. ‘Ik fok immers dieren om vlees te hebben voor mĳn hoeveslagerĳ’, is hĳ stellig. Ook bĳ de aankoop van een stier zĳn karakter en bevleesdheid twee belangrĳke aandachtspunten. Momenteel loopt er een jonge stier afkomstig van het blondebedrĳf van Carl Mintjens in het koppel. De oudere stier is afkomstig van het Franse bedrĳf Des Nauzes in Lautrec, dat meermaals – en met succes – deelnam aan keuringen in Frankrĳk.

Elke week 500 kilo vlees Elke week heeft het bedrĳf ongeveer 500 kilogram vlees nodig voor de hoeveslagerĳ. Daarom zorgt Marc er ook voor dat er steeds koeien en stieren in afmest zitten. Ook een deel van de kalveren wordt afgezet als kalfsvlees. Vaak worden dan zowel de moeder als het kalf al tĳdens de zoogperiode afgemest. De kalveren blĳven tot de leeftĳd van zes à zeven maanden oud bĳ de moeder zogen, maar worden in die periode ook goed bĳgevoerd met hooi en mais. ‘Jonge kalveren moet je altĳd goed voeren’, is Marc duidelĳk. ‘Dat is groei die je nooit meer kwĳtraakt. Als ze niet voor de fokkerĳ ingezet worden – onder andere omwille van karakter – slachten we ze op de leeftĳd van zeven maanden oud, goed voor een geslacht gewicht van ongeveer 205 kilogram.’ Na het spenen worden de stieren apart gehuisvest en ook zĳ worden continu bĳgevoerd, onder andere met mais, maar ook met een zelf samengesteld krachtvoer met eigen granen, eiwitkern en mineralen. De stieren worden geslacht op een leeftĳd tussen 16 en 20 maanden oud en zĳn goed voor een gemiddeld geslacht gewicht van 500 kilogram. De kalveren die wel voor de fokkerĳ worden ingezet, gaan net als de koeien in het voorjaar naar buiten, de weide op. Vanaf de leeftĳd van 20 maanden worden ze bĳ een stier gezet, wat resulteert in een afkalfleeftĳd van iets meer dan 30 maanden. Enkel in de late zomerperiode krĳgen de dieren extra ruwvoer op de weide. In de winter bestaat het rantsoen uit mais, voordroog, perspulp en mineralen. Enkel de kalveren en de dieren in afmest krĳgen krachtvoer. ‘Blondes zĳn dieren die met ruwvoer veel kunnen doen’, stelt Marc trots. ‘Ze zĳn best zuinig en leveren lekker en smaakvol vlees. l

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-bedrijfsrepo Blonde.indd 14

17-10-18 14:48

Toscan van de IJzer, voorjaar 2018

Dé Adajio-zoon:

TOSCAN VAN DE IJZER (Adajio de Bray x Fetiche d’Izier x Etna de l’Ecluse)

Ki-code: 76-8667

Toscan blijft maar evolueren. Zijn kalveren hebben veel lengte en finesse en een mooie staartimplant. Met veel gewicht en gestalte laat Toscan zien dat BETTER COWS | BETTER LIFE winst oplevert. Bekijk ons volledige aanbod in onze webshop CRV4all.nl/shop.

OP 45 MAANDEN:

1.260 kg en 146 cm (+2)

BETTER COWS | BETTER LIFE

375-18 Ad VV-Toscan-NED.indd 1

06-08-18 16:12

KEURING HOORNAAR

Tirone is mooiste Nederlandse witblauwe De nationale witblauwkeuring in Hoornaar was een succes voor Toscandochter Tirone van Krakehoeve. De jury verkoos haar als mooiste Nederlands gefokte witblauwe. TEKST WIM VEULEMANS

EXTRA FOTO’S WWW.VEETEELTVLEES.NL

e juryleden op de nationale keuring voor Belgisch witblauw, Hans Vermote en Carl Heyvaert, blikten enthousiast terug op een dag keuren in het Zuid-Hollandse Hoornaar. De Nederlandse witblauwfokkerĳ heeft zich de voorbĳe jaren sterk ontwikkeld, aldus de jury, in vleeskwaliteit, maar ook in maat en beenwerk. Hun keuze aan het einde van de dag voor Tirone van Krakehoeve (v. Toscan), van vleesveebedrĳf Krakehoeve en Dave Nelissen, als beste Nederlands gefokte witblauwe was hier een exponent van. Tirone excelleerde in Hoornaar met een indrukwekkend bespierde, ronde achterhand en een fĳne staart. Verder prees de jury de

mooi aaneengesloten bouw naar voren toe van de 28 maanden oude Toscandochter. Zĳ won even daarvoor nog het kampioenschap bĳ de vrouwelĳke dieren tussen de 22 en 32 maanden.

Fijne Hazard Mister Toekomst In tegenstelling tot de vrouwelĳke rubrieken waren de rubrieken met stieren in Hoornaar bĳzonder mager gevuld, de kwaliteit was er wel. In de jongste groep, die onder de zes maanden, was er winst voor Van ’t Staverhul Fausto (v. Panache) van maatschap Van Ginkel-van Dĳk. Een sterke bespiering in de schouder en een ronde achterhand brachten Fausto

Tirone van Krakehoeve (v. Toscan), kampioene vaarzen 22-32 maanden en mooiste Nederlands gefokte witblauwe

het kampioenschap. Reservekampioen werd Hugo Botter (v. Litige) van veehouderĳ Botersloot. Bĳ de groep stieren tussen zes en twaalf maanden was er winst voor Appolo van de Biezen (v. Jet-Set) van vleesveebedrĳf Van Erp. Appolo toonde zowel in de voor- als in de achterhand veel breedte. Het kampioenschap bĳ de oudste stieren was voor Van Boszicht Tommie. Deze Hazardzoon met een brede voorhand en fĳn beenwerk zorgde voor een eerste kampioenstitel

Tabel 1 – Rubriekswinnaars nationale witblauwkeuring Hoornaar (kampioenen vetgedrukt)

categorie

naam dier

geb.dat.

vader

m.vader

eigenaar, woonplaats

vrouwelijk 0-6 mnd.

zoogstellen

Little Kardashian uit de Peel Charlotte Victoria van de Grotewaard Marit van de Grotewaard Jolanthe van Krakehoeve Van Boszicht Julien Van de Oudeland Meike Cabriole de St. Fontaine Tirone van Krakehoeve Julie 94 Ramona Ivette van de Jorchrishoeve Kardashian en Little Kardashian

08-08-2018 23-04-2018 14-03-2018 27-11-2017 07-10-2017 18-09-2017 11-06-2017 27-03-2017 07-06-2016 29-04-2016 07-10-2015 17-10-2013 21-04-2016

Attribut Idéfix Attribut Attribut Jet-Set Emblème Attribut Hazard Toscan Or Sheriff Tilouis Toscan

Toscan Hazard Heroique Heroique Spirit If Origan Germinal Jasmin Sheriff Adajio Genièvre Crack

R. H. H. Hendriks, Landhorst J. H. G. Steenbreker-Gerritsen, Doetinchem mts. Vonk, Noordeloos mts. Vonk, Noordeloos vleesveebedrijf Krakehoeve vof, Weert, en G. De Coninck, Wolvertem (B.) E. G. J. van Mierlo, Someren J. de Vos, Ooltgensplaat J. M. Boerkamp, Beemte-Broekland vleesveebedrijf Krakehoeve vof, Weert, en D. Nelissen, Susteren mts. L. J. M. en T. M. M. Hunnekens, Grashoek R. B. J. Wolters, Lievelde B. Hoogeveen, Dreumel R. H. H. Hendriks, Landhorst

mannelijk 0-6 mnd. mannelijk 6-12 mnd. mannelijk +1 jaar

Van ’t Staverhul Fausto Appolo van de Biezen Van Boszicht Tommie

06-04-2018 Panache 06-10-2017 Jet-Set 25-04-2017 Hazard

Occupant Adajio Imperial

mts. A. en E. G. van Ginkel-van Dijk, Uddel vleesveebedrijf Van Erp, Aarle-Rixtel E. G. J. van Mierlo, Someren

vrouwelijk 6-12 mnd.

vrouwelijk 12-22 mnd.

vrouwelijk 22-32 mnd. vrouwelijk +32 mnd.

bedrijfsgroepen vrouwelijk afstammelingen van een stier Attribut afstammelingen een koe Van ’t Staverhul Cocinelle

Imperial

mts. Vonk, Noordeloos mts. Vonk, Noordeloos mts. A. en E. G. van Ginkel-van Dijk, Uddel

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-keuring Hoornaar.indd 16

17-10-18 11:43

Hoornaar bekijkt de demogroep Bewust Natuurlijk Luxe In de namiddag werd er een nieuwe demogroep ‘Bewust Natuurlijk Luxe’ voorgesteld. Twee derde van de deelnemers in Hoornaar neemt al deel aan Bewust Natuurlijk Luxe en laat de bekkenmaten van zijn dieren opmeten. De demogroep werd deels samengesteld uit een aantal breder bemeten dieren, waarvan de potentiële bekkenhoogte meer dan 20 cm is. Zo heeft de kampioenskoe Ivette (v. Tilouis) een gemeten bekkenhoogte van 22 cm, wat

resulteert in een fokwaarde voor bekkenhoogte van 0.96. Naast Ivette verschenen ook Polka van het Broek (v. Sheriff) en Knedo Yorike (v. Dartagnan) in de showring. Ook jongere dieren afkomstig uit breder bemeten dieren werden aan het publiek voorgestel. Onder hen de jonge Charlotte (v. Idéfix), die later aangeduid werd als Miss Toekomst. Haar moeder heeft een voorspelde bekkenhoogte van 22 cm.

voor Hendrik en Edwin van Mierlo. Idéfixzoon Sultan van Maris van maatschap Hunnekens werd reservekampioen. De jury verkoos Tommie ook als Mister Toekomst.

toonde veel breedte in de achterhand en de rug. Door haar bespiering en uitstraling – ze staat altĳd meteen goed – verkoos de jury haar boven enkele andere vaarzen. Een van hen was Van de Oudeland Meike, opnieuw een Attributdochter, ditmaal van Jaap de Vos. Deze lieflĳke en fĳne vaars stapte op fĳn en kurkdroog beenwerk door de showring en toonde ook nog eens een fĳne bespiering. De jury wees Meike aan als reservekampioene. De derde opponent van Julien was de in België geboren Cabriole de St. Fontaine van Jos Boerkamp. Deze Hazarddochter toonde zich bĳzonder compleet.

Jong kalf imponeert Bĳ de jongste groep, vaarskalveren jonger dan zes maanden, was er winst voor Little Kardashian uit de Peel. Deze Attributdochter van Roel Hendriks won eerder op de dag samen met moeder Kardashian uit de Peel (v. Toscan) al de rubriek zoogstellen. De net geen twee maanden oude Little Kardashian imponeerde met veel finesse in de achterhand. Reservekampioene in deze rubriek werd Charlotte (v. Idéfix) van de familie Steenbreker-Gerritsen. De jury verkoos Charlotte als Miss Toekomst. Heyvaert prees haar om haar breedte in de borst, finesse en correcte bouw. Bĳ de vrouwelĳke dieren tussen zes en twaalf maanden oud was er een stevige strĳd in het kampioenschap. Twee volle zussen van maatschap Vonk en een JetSetdochter gingen er de strĳd aan. Het was Marit van de Grotewaard (v. Attribut) van maatschap Vonk die zich de kampioenstitel toe-eigende. Marit won onder andere door haar breedte in zowel voor- als achterhand en haar uitstraling. Ondanks haar superieure en diepbelĳnde achterhand diende Victoria van de Grotewaard (v. Attribut) het toch af te leggen tegen haar volle zus. De titel van reservekampioene ging naar Limburg. Jolanthe van Krakehoeve (v. Jet-Set) van vleesveebedrĳf Krakehoeve en Gert De Coninck imponeerde met veel breedte, ook in de rug, en een mooi bespierde achterhand.

Tweede maal Van Mierlo In de rubriek vrouwelĳk tussen 12 en 22 maanden was er vlotte winst voor Van Boszicht Julien. Julien, een Emblèmedochter uit een Ifmoeder, bracht Hendrik en Edwin van Mierlo een nieuwe titel. De eenjarige vaars

Van Boszicht Tommie (v. Hazard), kampioen oudere stieren en Mister Toekomst

Little Kardashan (v. Attribut), kampioene vaarzen 0-6 maanden

Imposante kampioenskoe Het kampioenschap bĳ de vaarzen tussen 22 en 32 maanden was een kolfje naar de hand van Tirone van Krakehoeve. De titel van reservekampioene was voor haar eerdere opponente in de rubriek, Prada van Waterland. Deze brede Hazarddochter komt uit de stal van Bart Hoogeveen. De andere rubriekswinnaar in het kampioenschap was Julie 94. Deze Ordochter van maatschap Hunnekens toonde een mooi bespierde achterhand en fĳne staart. Een maat van 1,41 meter en een gewicht van 1061 kilogram, zo imposant is de verschĳning van Ivette van de Jorchrishoeve (v. Tilouis). De kampioene bĳ de vrouwelĳke dieren ouder dan 32 maanden bezorgde eigenaar Bart Hoogeveen een nieuwe titel. Ivette overtuigde de jury met haar breedte in de schouder, haar brede rug en fĳne bespiering. De andere 1a in het kampioenschap bĳ de koeien was Ramona, (v. Sheriff) van Ronald Wolters. Ramona toonde veel uitstraling met correct beenwerk. Maar de jury verkoos toch de rubrieksgenote van Ivette, Polka van het Broek (v. Sheriff) van Frank van Hest, als reservekampioene. Polka toonde zich de betere in het middenstuk. l

Marit van de Grotewaard (v. Attribut), kampioene vaarzen 6-12 maanden

Van Boszicht Julien (v. Emblème), kampioene vaarzen 12-22 maanden

Ivette van de Jorchrishoeve (v. Tilouis), kampioene vrouwelijk 32 maanden en ouder

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-keuring Hoornaar.indd 17

17-10-18 11:43

IN BEELD PIEMONTESE

De piemonteses van familie Van Gelder in Hoge Hexel lopen rustig in een groot koppel, zonder een stier erbij. Een aantal topdieren uit de veestapel neemt eind van de maand deel aan de nationale keuring in MariĂŤnheem.

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-fotospread.indd 18

16-10-18 13:16

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-fotospread.indd 19

16-10-18 13:16

BEDRIJFSREPORTAGE CESAR

Braziliaanse nelorekruislingen

op een grasrantsoen

De stad São Paulo is vlakbij

Een kruising tussen een nelorekoe en een angusstier levert een gewild eindproduct op in Brazilië. De familie Cesar heeft daar inmiddels goede ervaringen mee en mest de kruislingen met succes af op een uitgekiend en intensief grasrantsoen. TEKST JAAP VAN DER KNAAP

e stad is nooit ver weg voor José Antonio Marcondes Cesar. Wanneer hĳ op zĳn buitenverblĳf tussen de nelorekoeien loopt, ziet hĳ in de verte de skyline van de Braziliaanse miljoenenstad São Paulo. Daar woont en werkt hĳ ook, hĳ verdient er zĳn geld als architect en als mede-eigenaar van het constructiebedrĳf Mercones Cesar. Maar de gastvrĳe Cesar vertoeft maar wat graag op zĳn buitenverblĳf Fazenda São Clemente. Daar verzorgen 11 personeelsleden zĳn 2600 vleeskoeien en de 1200 hectare grasland. ‘Vleesvee is een veilige belegging’, zo stelt Cesar. ‘Er zĳn pieken en dalen in de vleesprĳzen, maar als je vleesveehouderĳ serieus aanpakt, dan houd je er altĳd geld aan over. Bovendien zĳn, sinds de start van ons bedrĳf in 2001, de landprĳzen fors opgelopen naar omgerekend 9000 dollar per hectare. In de landbouw brengt geld meer op dan wanneer je

het overlaat aan de grillen van de optiebeurzen.’ Cesar is een geslaagd zakenman, het bouwbedrĳf van de familie leverde alleen al in 2017 ruim 600 appartementen af. Om zĳn geld te beleggen kocht hĳ zeventien jaar geleden een failliet akkerbouwbedrĳf en startte hĳ met 500 jonge koeien van het vleesras nelore. Vanaf het begin werkte hĳ samen met CRV Lagoa. ‘Ook in de bouw werken we altĳd met consultants, we laten ons goed adviseren. Die advieskosten op de totale omzet vallen altĳd mee. Goed advies levert geld op en dat geldt ook voor de samenwerking met CRV’, zo klinkt het overtuigd.

Ook kruisen met aberdeen angus Het bedrĳf is deelnemer van het CRV-fokprogramma PAINT (zie kader), dat er inmiddels voor zorgde dat er voor de genetica van de topdieren van Cesar nationale aandacht is. Vol trots toont Cesar de zelf gefokte

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10_bedrijfsrep buitenland.indd 20

17-10-18 15:46

BEDRIJFSPROFIEL eigenaren plaats aantal dieren grondgebruik personeel rassen leeftijd bij slacht gewichtbij slacht

stier Colombo. Voor de indrukwekkende nelorestier is ki-interesse omdat hĳ met zĳn fokwaarden tot de betere dieren van Brazilië behoort. ‘Hĳ vererft een snelle groei, een grote hoeveelheid ribeye-vlees en goede moedereigenschappen’, zo stelt Cesar. De eerste 32 kalveren van Colombo zĳn geboren en hun prestaties qua groei, gewicht en ontwikkeling worden regelmatig vastgelegd voor het fokprogramma. Op het bedrĳf is daarvoor een vangkooi ingericht met een behandelstraat en weeginrichting. Hier worden niet alleen de gewichten genoteerd, ook wordt de straat gebruikt voor vaccinatie tegen ziekten als rabiës (hondsdolheid) en mond-en-klauwzeer.

José Antonio Marcondes Cesar São José dos Campos 2600 1200 11 nelore en anguskruislingen 25 maanden minimaal 500 kg

Brazilië

São José dos Campos

‘We proberen dieren te fokken die na acht maanden gespeend kunnen worden en dan meer dan 190 kilogram zwaar zĳn. Bĳ 25 maanden gaan ze weg voor de slacht en dan moeten ze minimaal 500 kilogram wegen’, aldus Cesar. Opvallend is dat hĳ niet alleen werkt met stieren van het neloreras, maar juist ook bewust inkruist met aberdeen angus. ‘De kruising nelore maal angus levert een kwalitatief sterk eindproduct op’, zo motiveert Cesar. Hĳ staaft zĳn uitspraak met cĳfers. ‘Bĳ het spenen op acht maanden wogen vorig jaar de raszuivere nelorestieren 223 kilogram en de anguskruislingstiertjes 233 kilogram. Voor die tien kilo per dier hebben we niets extra’s hoeven doen en bovendien zĳn de rietjes van angusstieren goedkoper.’ Cesar gebruikt voor de genetisch betere nelorekoeien raszuivere nelorestieren, terwĳl hĳ het ondereind insemineert met angusstieren. Met de kruislingen wordt niet verder gefokt, alle kruislingen worden uiteindelĳk afgemest. Het drachtig maken van de dieren vindt plaats na synchronisatie, ook voor een hormoonbehandeling om tochtig te worden wordt de behandelstraat gebruikt. ‘Negentig dagen na afkalven willen we de dieren voor de eerste keer insemineren. We blĳven streven naar elk jaar een kalf’, aldus Cesar. Op een leeftĳd van 20 tot 22 maanden worden de pinken voor het eerst geïnsemineerd.

Omweiden na vijf tot zeven dagen Op Fazenda São Clemente is geen trekker aanwezig. De koeien lopen het hele jaar buiten en het belangrĳkste vervoersmiddel voor de medewerkers zĳn de paarden. De paarden worden ingezet om de koeien naar de behandelstraat te drĳven of om ze te verhuizen naar een ander perceel. ‘We zĳn met 2600 dieren op 1200 hectare best intensief. Daarom moeten we het gras dat er groeit, goed benutten’, vertelt Cesar.

Fokprogramma PAINT voor de verbetering van de nelore Een ideale nelorekoe meet op een leeftijd van 30 maanden 165 centimeter op de schoft en heeft een gewicht van 450 kilogram. Om dit ideaalbeeld na te streven via fokkerij startte CRV het PAINT-fokprogramma. Momenteel werken 69 vooraanstaande nelorefokkers met 55.000 dieren hieraan mee. Dat betekent dat ze diergegevens vastleggen waaruit CRV Lagoa in Brazilië fokwaarden berekent. CRV test zelf jaarlijks 16 nelorestieren. Van

elke stier verkoopt CRV minimaal 700 doses. De bedoeling is dat dat minimaal 30 nazaten bij PAINT-deelnemers oplevert. Registratie van gezondheids- en fenotypische eigenschappen van deze nazaten levert bijdragen aan de fokwaarden. Dieren met de hoogste fokwaarden kunnen aangeboden worden voor een voer-groeitest op het CRV-testcentrum. Vorig jaar doorliepen 540 dieren die test, waarbij voeropname, groei, vetbedek-

king en scrotumomvang worden gemeten. De betere dieren worden via een veiling verkocht. In de toekomst wil CRV ook data afkomstig van slachterijen verzamelen voor het berekenen van fokwaarden. De eerste afspraken hiervoor zijn gemaakt. Een genoomtest is sinds 2017 beschikbaar voor een aantal (slacht)eigenschappen. CRV heeft een referentiepopulatie opgebouwd van informatie van een kleine 8000 dieren.

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10_bedrijfsrep buitenland.indd 21

17-10-18 15:46

BEDRIJFSREPORTAGE CESAR

217 slachtrijpe dieren staan bijeengedreven in een kraal

In Brazilië is de gemiddelde intensiteit 0,6 diereenheden (van 450 kilo) per hectare, maar op het bedrĳf van Cesar ligt dat op 2,3. Vanwege het intensieve karakter zĳn er daarom plannen om een ‘feedlot’ te maken, een plaats waar de af te mesten dieren intensief worden bĳgevoerd. ‘Als we de dieren vanaf 18 maanden daar huisvesten, geeft ons dat wat meer ruimte om nog iets op te schalen in het aantal moederdieren.’ Over het graslandmanagement is opvallend goed nagedacht. In het kantoor hangen een aantal plattegronden van het bedrĳf met daarop de perceelsgrootte en het aantal dieren dat er loopt. Goed te zien is dat het bedrĳf in stukken van 20 tot 25 hectare is verdeeld en dat een koppel dieren 130 tot 200 dieren bevat. ‘De koeien moeten voldoende melk kunnen geven voor de kalveren en daarom is graskwaliteit belangrĳk’, zo legt Cesar uit. Dat het gras afwĳkend is ten opzichte van de Europese grasrassen blĳkt wel uit het gegeven dat de koeien het perceel ingaan wanneer het gras 50 tot 80 centimeter lang is en het perceel na vĳf tot zeven dagen verlaten wanneer de grashoogte nog 20 tot 30 centimeter is. ‘De koeien met de jongste kalveren lopen op de betere percelen, de pinken op de minste percelen. Door ze regelmatig een nieuw perceel te geven zorg je voor zowel een hoge grasopbrengst als een goede groei’, zo is de ervaring. Na dertig dagen is het gras doorgaans weer lang genoeg om de koeien opnieuw in te scharen.

de nelorestieren op een gewicht van 540 kilo, terwĳl de anguskruislingen rondom de 600 kilo wegen. ‘Naast die 60 kilo extra krĳgen we bĳ de slagerĳ ook nog een premie van 3 procent extra voor een kruisling’, zo vertelt Cesar. Hĳ heeft een vaste afnemer voor zĳn dieren, die hĳ altĳd per koppel verkoopt. In 2017 ontving hĳ gemiddeld 2 euro per kilo levend gewicht. Maar de prĳzen staan onder druk als gevolg van de hoge inflatie en politieke onrust. Cesar maakt zich er niet echt druk om. ‘Natuurlĳk moet ook onze neloretak van ons familiebedrĳf geld opleveren. Maar we vinden het boer zĳn leuk, het fokken van steeds betere dieren geeft een kick. We verkochten vorig jaar onze eerste stier aan CRV Lagoa. Dat is voor ons een bewĳs en vooral ook een stimulans dat je met fokkerĳ echt vooruitgang kunt boeken.’ l

Steeds betere dieren fokken geeft kick Speciaal voor het interview heeft Cesar een groep met 217 slachtrĳpe dieren in een kraal bĳeen laten drĳven. Het personeel rĳdt op paarden door de groep heen om ze te controleren en er worden een aantal fraaie exemplaren naar voren gedreven om te bewonderen. De koeien en stieren zĳn het duidelĳk gewend en reageren nauwelĳks wanneer een van de cowboys met zĳn paard langsrĳdt. De dieren zĳn ongeveer 25 maanden oud en Cesar schat

Behandelstraat in beeld De veestapel gaat regelmatig door de behandelstraat. VeeteeltVlees maakte een fotoserie.

Foto’s op veeteeltvlees.nl

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10_bedrijfsrep buitenland.indd 22

17-10-18 15:46

GENERATIE ALPHA EN Z ALEXANDER EN CHARLOTTE VANCLOOSTER

‘De geboorte van een kalf is toch wel altijd uniek’ Elke generatie heeft zo zijn benaming(en). De generatie geboren tussen 1990 en 2000 wordt de (inter)netof Z-generatie genoemd. De generatie geboren tussen 2000 en 2010 is de Google- of alpha(α)-generatie. Wie is onze alpha- en Z-generatie in de vleesveesector? Wat typeert hen, wat drijft hen, welke dromen hebben ze? Eén zaak staat als een paal boven water: ze (m/v) hebben een passie voor vleesvee. In dit nummer een portret van Alexander (19) en Charlotte (17) Vanclooster.

TEKST WIM VEULEMANS

Alexander (19) en Charlotte (17) Vanclooster hebben allebei een passie voor West-Vlaams rood. Op het ouderlijk bedrijf in Hooglede lopen een veertigtal West-Vlaamse rode vleeskoeien en enkele rode dubbeldoelkoeien. Alexander volgt het tweede jaar klimatisatie aan de Hogeschool Vives in Kortrijk. Charlotte zit in het laatste jaar Marketing en ondernemen in Roeselare. Al van jonge leeftijd helpen ze mee op het bedrijf: kalfjes verzorgen, melken van de dubbeldoelkoeien of voederen van de koeien. ‘Dit deden we al toen we 6 à 7 jaar oud waren’, vertelt Alexander. ‘West-Vlaamse rode koeien produceren niet alleen gemakkelijk vlees, het zijn ook dieren met een zacht en rustig karakter. Dat maakt dat we al van jonge leeftijd betrokken waren in met de verzorging en het voederen.’ Broer en zus hebben, net als hun vader, een passie voor het West-Vlaamse rode ras. ‘Het meest fascinerende is toch nog altijd het meehelpen bij een kalving en vlug kijken welk geslacht het is. De geboorte van een kalf is toch altijd uniek’, stelt Charlotte enthousiast. Ondanks hun verschillende studie-oriëntering willen broer en zus de band met het ras zeker niet verbreken. ‘Doordat de vraag van topchefs en betere restaurants naar vlees van dit ras stijgt, is er zeker een toekomst voor het ras’, meent Alexander. De bloedvoering op het bedrijf willen ze, net als hun vader, zo ruim mogelijk houden. ‘Het rode ras is zo klein, een inteeltprobleem niet ver weg.’

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-Alpha en Z.indd 23

16-10-18 13:18

FOKKERIJ GENE-EDITING

Gene-editing nog niet d Het klinkt als een revolutionaire techniek. Met gene-editing zijn onderzoekers in staat om heel nauwkeurig het dna aan te passen. Maar is de techniek echt zo beloftevol als wordt beweerd? En hoe kijkt de samenleving tegen gene-editing aan? ‘Op lange termijn kan gene-editing misschien wel een “gamechanger” zijn in de veeverbetering, maar nu zitten er nog veel haken en ogen aan’, zegt de Wageningse hoogleraar Henk Bovenhuis. TEKST INGE VAN DRIE, WIM VEULEMANS

enomic selection is al jaren vrĳ breed ingeburgerd in de holsteinfokkerĳ. Ook in de vleesveefokkerĳ zĳn er de eerste toepassingen, voornamelĳk in enkele grotere buitenlandse rassen. Maar ondertussen staat de wereld van de wetenschap en de technologie niet stil. Stel je voor: het gen van hoornloosheid is in te bouwen in het dna van koeien. Onthoornen is dan verleden tĳd. Of stel dat door simpelweg een gen aan te passen een erfelĳke afwĳking gerepareerd zou kunnen worden. Met gene-editing zouden die scenario’s zomaar eens werkelĳkheid kunnen worden. ‘Gene-editing is een precisie-instrument om het dna op een bepaalde plek te wĳzigen’, legt Henk Bovenhuis uit. Bovenhuis is persoonlĳk hoogleraar fokkerĳ en genetica aan Wageningen Universiteit. ‘Eind jaren tachtig was het al mogelĳk om het genoom aan te passen. De genetisch gemanipuleerde stier Herman was daarvan een voorbeeld, maar toen werd een nog veel ruwere methode gebruikt. Het was afwachten waar een extra gen terechtkwam. Nu kun je vele malen specifieker te werk gaan en de techniek is ook veel gemakkelĳker om uit te voeren.’ Met name de ontdekking van de crispr-cas-techniek bracht gene-editing in een stroomversnelling. Zo simpel als de functies knippen en plakken op een computer is de techniek nog niet, maar crispr-cas maakt gene-editing wel veel gemakkelĳker, of dat nu bĳ een plant, een dier of een mens gebeurt.

Zoals Sĳne van der Beek meldt, is het bĳvoorbeeld mogelĳk om genetische afwĳkingen – zoals vleesveehouders met Belgisch witblauw er acht verschillende kennen – te repareren.

Meeste kenmerken beïnvloed door veel genen Ook het verbeteren van productiekenmerken is een mogelĳkheid. Toch is John Bastiaansen, onderzoeker fokkerĳ en genetica aan Wageningen UR, nog sceptisch. ‘Het potentieel voor genetische vooruitgang door gene-editing is op dit moment erg klein. Dat komt doordat de meeste kenmerken in de fokkerĳ, zoals groei, door heel veel genen worden beïnvloed. Al die genen, die we nu nog niet eens allemaal kennen, hebben een klein effect. Ook als alle genen bekend zouden zĳn, is het de vraag of je al die effecten bĳ elkaar mag optellen. Het is waarschĳnlĳk dat er dan ook interacties plaatsvinden, een wisselwerking tussen genen.’ Realistischer is het aanpassen van een individueel allel – een bepaalde variant van een gen – door middel van gene-editing, vindt Bastiaansen. ‘Hoornloosheid is daar een goed voorbeeld van; je hoeft maar een gen aan te passen en dan heb je al hoornloze dieren.’ Hĳ zette daarom samen met zĳn collega’s Bovenhuis en Mulder een simulatiestudie op. ‘Stel dat ethische

Nog niet toegestaan in Europa In Europa is de techniek van gene-editing nu alleen toegestaan voor onderzoek en niet voor toepassing in de praktĳk. Recent heeft het Europese Hof van Justitie bevestigd dat gene-editing onder de huidige gmo-regelgeving valt. Sĳne van der Beek, manager innovatie bĳ CRV, verklaart dit uit het feit dat gene-editing breed toepasbaar is. ‘Met gene-editing zou je bĳvoorbeeld bĳ een genetisch defect, zoals dwerggroei of verlengde dracht, de ongewenste variant kunnen vervangen door de gewenste variant. Dat is in feite niks anders dan heel doelgericht fokken. Maar je kunt de techniek bĳvoorbeeld ook gebruiken om een diersoortvreemd gen in te bouwen. Dan is er wel degelĳk sprake van genetische modificatie.’ Ook al is gene-editing nu nog niet praktĳkrĳp, wetenschappers buigen zich al wel over de vraag wat het kan opleveren.

John Bastiaansen, onderzoeker: ‘Het potentieel voor genetische vooruitgang door gene-editing is op dit moment erg klein’

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10_gene editing.indd 24

16-10-18 13:15

et de kip met gouden eieren

HOORNLOOS

GEHOORND 2

Selectie op hoornloosheid blijft nodig En als gene-editing wel wordt toegepast? De onderzoekers gingen ervan uit dat bĳ tien procent van de dieren gene-editing plaatsvond en dat alle ‘edits’ succesvol waren. Ook in dat geval is het toch nog belangrĳk om te selecteren op hoornloos-

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10_gene editing.indd 25

16-10-18 13:15

FOKKERIJ GENE-EDITING

In Europa is de techniek van gene-editing nu alleen toegestaan voor onderzoek

heid, zo toonden ze aan. ‘Doe je dat niet, dan duurt het met gene-editing ongeveer dertien generaties voordat het gen is vastgelegd in de populatie’, vertelt Bastiaansen. ‘Dat duurt dus heel lang. Het voordeel is dan alleen dat je niet inboet op genetische vooruitgang voor de andere kenmerken. Maar een nadeel is dat je wel veel kosten maakt voor editing.’ Met de huidige stand van de techniek ontkom je er dus niet aan om bĳ gene-editing ook een vorm van selectiedruk op hoornloosheid toe te passen, geeft de wetenschapper aan. ‘Maar we zien ook dat als je een klein beetje selectiedruk op het kenmerk toepast, dat meteen al heel veel helpt. Dan leg je het kenmerk sneller vast én je hoeft minder edits uit te voeren’, stelt Bastiaansen. Mulder wĳst er overigens op dat de aanname dat alle ‘edits’ succesvol zĳn, tamelĳk rooskleurig is ingeschat. ‘In werkelĳk-

Sijne van der Beek, manager innovatie bij CRV: ‘Gene-editing is zo’n onderwerp waar je elk jaar een brede discussie over moet voeren’ 26

heid slaagt gene-editing op dit moment maar in een paar procent van de gevallen. Het editen lukt bĳvoorbeeld niet altĳd of er zĳn geen levend geboren nakomelingen.’

Zorgvuldig debat nodig Hoewel wetenschappers het enthousiasme over gene-editing dus een beetje temperen, houden verschillende fokkerĳorganisaties zich wereldwĳd al wel bezig met gene-editing. Zo kondigde de Engelse fokkerĳorganisatie Genus een paar jaar geleden een samenwerking aan met het Amerikaanse biotechbedrĳf Caribou. In eerste instantie richtten ze zich op het toepassen van een gen voor resistentie tegen PRRS, een longziekte bĳ varkens. Eind mei meldde het Canadese Semex een partnerschap aan te gaan met Recombinetics, een ander Amerikaans biotechbedrĳf. Samen gaan ze aan de slag met het inbouwen van het gen voor hoornloosheid, zodat veehouders in de toekomst hun kalveren niet meer hoeven te onthoornen. CRV investeert op dit moment nog niet in gene-editing. ‘Maar we houden de ontwikkelingen wel in de gaten. We hebben het onderwerp al een keer met de ledenraad en met de ethische commissie besproken’, zegt innovatiemanager Sĳne van der Beek. Van der Beek ziet beslist de voordelen van de techniek. ‘Gene-editing is een krachtige techniek die potentie heeft, bĳvoorbeeld om hoornloosheid versneld in de populatie te brengen.’ Maar voor het zover is, moeten er nog wel wat vragen beantwoord worden, geeft hĳ aan. Zo’n vraag is bĳvoorbeeld of de risico’s voldoende afgewogen zĳn. ‘We nemen nu aan dat als we op één specifieke plek één gen aanpassen, er verder niks verandert. Maar is dat daadwerkelĳk zo?’ Onder welke voorwaarden de techniek toegepast mag worden, is een andere vraag. ‘Mag je de techniek bĳvoorbeeld ook gebruiken om de

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10_gene editing.indd 26

16-10-18 13:15

Franck Meijboom, universitair hoofddocent ethiek: ‘Mensen met intrinsieke bezwaren tegen gene-editing overtuig je niet met het argument dat de techniek goed is voor het dierwelzijn’

productie te verbeteren of alleen om het dierwelzĳn te verbeteren?’ Misschien nog wel het belangrĳkst vindt Van der Beek het dat er een zorgvuldig debat plaatsvindt over gene-editing. ‘Dat moet in de coöperatie plaatsvinden. En dan vervolgens niet alleen met wetenschappers en partĳen uit de keten, maar ook met de maatschappĳ. Hoe kĳkt de samenleving aan tegen gene-editing?’

Dezelfde taal spreken Van der Beek zorgt ervoor dat het onderwerp ook bĳ CRV onder de aandacht blĳft. ‘Gene-editing is zo’n onderwerp waar je eigenlĳk elk jaar een brede discussie over moet voeren, omdat de ontwikkelingen zo snel gaan.’ De manager innovatie juicht het dan ook toe dat Wageningen UR en de faculteit Diergeneeskunde binnenkort een onderzoek starten over de invulling van het publieke debat rond gene-editing. Het project vindt mede plaats op initiatief van het onderzoeksconsortium Breed4Food, waar CRV partner van is. Dat debat is broodnodig, vindt ook Franck Meĳboom, die als universitair hoofddocent ethiek aan de faculteit Diergeneeskunde betrokken is bĳ het project. ‘In dit project willen we nagaan welke ideeën er in de maatschappĳ leven over geneediting. Daar kĳken we vanuit een ethische en sociaal-wetenschappelĳke invalshoek naar’, geeft Meĳboom aan. ‘Vanuit de ethiek is de belangrĳkste vraag hoe we kĳken naar waardes rondom dieren, voedselveiligheid en ondernemerschap. Vanuit sociaal-wetenschappelĳke hoek kĳken we vooral naar wat mensen, zowel burgers als professionals, ervan vinden. Het is belangrĳk dat ze in die discussie dezelfde taal spreken en elkaar begrĳpen.’ Ook het type argumenten dat voor- en tegenstanders gebruiken, is onderdeel van de studie. ‘Je hebt extrinsieke en intrin-

sieke bezwaren tegen gene-editing. Een extrinsiek bezwaar is bĳvoorbeeld dat iemand er niet op vertrouwt dat bedrĳven netjes omgaan met de techniek. Een intrinsiek bezwaar is dat mensen vinden dat het genetisch profiel van een dier sowieso niet aangepast mag worden’, legt Meĳboom uit. ‘Door die bezwaren uit te splitsen hopen we dat mensen zich ervan bewust worden dat je mensen die intrinsieke bezwaren hebben tegen gene-editing, niet overtuigt met het argument dat gene-editing goed is voor het dierwelzĳn.’ Meĳboom benoemt nog wel een aantal dilemma’s rond geneediting, bĳvoorbeeld het gevaar dat dieren “geïnstrumentaliseerd” worden, ofwel meer gezien worden als een instrument dan als een dier. ‘We sturen heel specifiek op koeien die meer melk en minder fosfaat produceren en met gene-editing verloopt dat proces wellicht nog wel een stukje sneller dan nu. Maar hebben we op die manier nog wel respect voor de intrinsieke waarde van het dier?’ De universitair hoofddocent ethiek benoemt nog een ander dilemma. ‘Het gevaar van gene-editing is dat grote organisaties een nog grotere rol gaan spelen in de fokkerĳ. Nu heb je als gewone veehouder aardig zelf het stuur in handen, maar kan dat bĳ gene-editing straks nog steeds?’ Uiteindelĳk moet het project ertoe leiden dat er een kader is waaraan gene-editing zou moeten voldoen om toegepast te mogen worden.

Nog veel haken en ogen Gene-editing wordt weleens gepresenteerd als de kip met de gouden eieren. Zover wil Henk Bovenhuis niet gaan. ‘Het wordt een beetje gehypet soms, we weten nog maar van een handvol genen wat ze doen. Op lange termĳn kan gene-editing misschien wel een “gamechanger” zĳn in de veeverbetering, maar nu zitten er nog veel haken en ogen aan.’ Van der Beek sluit zich daarbĳ aan. ‘Het zal nog wel een tĳd duren voordat gene-editing voldoende veilig, betrouwbaar en efficiënt is. Met genomic selection ging dat ook zo’, geeft Van der Beek aan. ‘Maar je kunt je er nu al wel iets bĳ voorstellen. Stel dat we weten dat op een bepaalde plek in het dna een gen in de ongewenste vorm voorkomt. Dan kun je je inbeelden dat we dat gen in de gewenste vorm willen veranderen. Met dat jezelf voor kunnen stellen, begint technologische vooruitgang.’ l

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10_gene editing.indd 27

16-10-18 13:15

KRAIBURG LOOPVLAKBEDEKKING Importeur van:

Geschikt voor elk type rooster- en dichte loopvloer en/of melkstal Voorkom klauwproblemen, kreupelheid en uitglijden!

Dichte vloeren: KURA P/F

Dichte vloeren: PROFI KURA

voor extra grip!

Lijnbaan 33, Oudewater. Tel. 0348 - 56 15 80 info@snelhoutenrubber.nl

Dichte vloeren: PEDI KURA

voor creëren ‘slijtage’ zones

Roostervloeren

voor melkvee

voor groepshuisvesting of stieren

voor groepshuisvesting < 350 kg

voor groepshuisvesting > 350 kg en stieren

KURA S

LOSPA

Ook in Proﬁen Pedi Kura

KURA SB

LOSPA SB

met 5% afschot naar de sleuf

WWW.SNELHOUTENRUBBER.NL

VSM DRACHT Voor zoogkoeien en jongvee. Individuele drachtcontrole via zelf te nemen bloedspots. Al vanaf 35 dagen na inseminatie.

NU ME

5 GRAT

CONTR O

LES

BIJ AA NVRAA DRACH G OP TCONT ROLE.N L

Voor meer info:

info@drachtcontrole.nl of 0485-478040 www.drachtcontrole.nl

V S M

AUTOMATISERING SERING

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10_28.indd 28

16-10-18 10:00

UIT DE DIERENARTSPRAKTIJK ANTHONY DE SCHRYVER Aan de hand van voorbeelden uit hun dagelĳkse praktĳk schrĳven drie dierenartsen over diergezondheid in de vleesveehouderĳ. Om en om beschrĳven Piet De Meuter, René Bemers en Anthony De Schryver maandelĳks vastgestelde ziektebeelden, uitgevoerde behandelingen en/of mogelĳke preventiemaatregelen.

Koe met bevangenheid kan niet meer uit de voeten Enkele weken terug werd ik gevraagd om bij een klant langs te gaan met de klauwbekapbox. De veehouder had een koe die mank was aan beide achterpoten. Het rund had tot augustus in de weide gelopen en zat nu al een drietal weken in de afmeststal. Het rantsoen bestond hoofdzakelijk uit aardappelen, maiskuil en krachtvoer. Dit mengsel werd verrijkt met mineralen en een kleine hoeveelheid hooi werd om de twee dagen aangeboden. Tijdens het klinisch onderzoek viel het mij op dat het dier ook op de voorpoten niet correct liep. Het dier vertoonde een stijve en pijnlijke gang. De poten waren niet gezwollen of pijnlijk bij het betasten. De temperatuur was licht gestegen en het dier had moeite om zich te verplaatsen. De pens was niet gevuld en had een verminderde werking. De mest was slap en stonk. Voor de zekerheid heb ik de klauwen geïnspecteerd en verzorgd. Daarbij kon ik geen enkele zweer of scheur vaststellen, wel enkele puntbloedingen in de zoolhoorn. Mijn conclusie was dat we hier te maken hadden met laminitis of hoefbevangenheid. De koe kreeg enkele dagen een ontstekingsremmer en pijnstiller toegediend. Antibiotica kwamen er niet aan te pas, omdat er geen sprake was van een bacteriële infectie. Het rantsoen werd bijgestuurd met meer hooi. Het krachtvoer werd tijdelijk weggelaten. Door het tekort aan structuur vermoedde ik dat het dier ook last kon hebben van pensverzuring, waarop ik een drenchoplossing met bicarbonaat heb toegediend via een slokdarmsonde.

De medische term laminitis Laminitis of bevangenheid is een ontsteking van de lederhuid. Dit is de plaats waar de hoornklauw vastzit aan het klauwbeen, soms ook wel het ‘levend weefsel’ genoemd. Een ontsteking kan ontstaan bij dieren die veel krachtvoeder krijgen, verzwakte dieren of dieren rond afkalven. Ook een hevige baarmoederontsteking kan laminitis veroorzaken. In acute gevallen zijn de dieren mank, vaak op meerdere poten, en vertonen ze een stijve en pijnlijke gang. In sommige gevallen zijn

de gevolgen pas later zichtbaar als lichte tot zware misvormingen van de klauwvorm. Er ontstaan zo bijvoorbeeld groeiringen, een deuk in de voorrand, verkleuringen of puntbloedingen in de zool. Om klauwbevangenheid of laminitis te voorkomen is het belangrijk om een goed rantsoen samen te stellen tijdens de afmestfase. Voldoende structuur in de voeding van rundvee is essentieel voor het behoud van een goede penswerking en het voorkomen van laminitis.

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-DAP.indd 29

17-10-18 14:59

CRVNIEUWS

Inschrijven voor prijskamp Belgisch witblauw op het CRV-Event op Agriflanders Van donderdag 10 tot en met zondag 13 januari 2019 heeft de elfde editie plaats van de Vlaamse landen tuinbouwbeurs Agriflanders. Op vrijdag 11 januari organiseert CRV het CRV-Event 2019 voor het Belgisch-witblauwras. De prijskamp is toegankelijk voor vrouwelijke dieren geboren in Vlaanderen, die minimaal 12 maanden oud zijn op de dag van de prijskamp. Een selectiecommissie komt daarna langs om te bepalen of uw dier mag deelnemen. De inschrijvingen voor de prijskampen zijn gratis. Er is een technisch reglement en er gelden ook de sanitaire maatre-

gelen opgelegd door de beursorganisatie van Agriflanders. Naast een prijskamp voor het witblauwras is er ook een keuring van blonde d’aquitaines. Inschrijven voor de prijskamp kan tot en met maandag 19 november via: prijskampen.be@crv4all.com De reglementen zijn te vinden op: www.crv4all.be/nieuws

Ook komend jaar is er op Agriflanders weer een prĳskamp voor het witblauwras

Nieuwe stalnamen Nevenstaande stalnamen werden in het derde kwartaal van 2018 aangemeld. Als binnen veertien dagen na publicatie geen schriftelijke bezwaren zijn ingediend bij CRV, krijgt de stalnaam de officiële status.

stalnaam

naam

woonplaats

Gerans Niens van de Raven v Aert Holstein Hoeve Zee-land vd Crole Hoeve Kalverliefde

G. J. Ranter G. J. Heuver Van Ravesteijn vof Van Aert-Cruijsen mts. T. A. Tjalma en N. Harms limousinfokbedrijf Moonen J. van der Meulen

Hoogenweg Den Ham (Ov.) Leidschendam Deurne Middenmeer St.-Oedenrode Roswinkel

Busreis naar opendeurdagen BBG in Ciney Op dinsdag 30 en woensdag 31 oktober organiseert BBG weer opendeurdagen op het ki-station in Ciney. CRV biedt u de mogelijkheid om met een georganiseerde busreis deze dagen te bezoeken. U geeft dan de namen van de deelnemers door en de datum en opstapplaats. De eigen bijdrage in de kosten bedraagt 30 euro per persoon voor de maaltijd en dit bedrag wordt verrekend met de maandelijkse factuur. CRV betaalt de kosten voor de bus. Elke deelnemer ontvangt in de bus een spermawaardebon van 20 euro, die besteed kan worden bij aankoop van tien doses van enkele actuele stieren. Het vermelde tijdschema is een indicatie. U wordt verzocht tien minuten voor de vertrektijd op de opstapplaats aanwezig te zijn. Inschrijven kan via CRV Klantenservice, tel.: 078 15 44 44, of per e-mail: klantenservice.be@crv4all.com

Programma 09.40-11.00 uur: 12.30-13.30 uur: 13.30-13.45 uur: 14.00-14.30 uur: 14.30-15.30 uur: 16.00-16.30 uur:

vertrek bussen, zie reisschema bussen middagmaal met biefstuk-friet in Ciney vertrek richting ki-station Ciney productpresentatie CRV in vergaderzaal ki-station Ciney live stierenpresentatie in Ciney vertrek bussen

Reisschema bussen Dinsdag 30 oktober 2018 09.40 uur: Lichterveld, afrit 9 carpoolparking E403 10.15 uur: Geel-West, afrit 23 carpoolparking E313 10.40 uur: Wetteren, afrit E40 carpoolparking richting Zottegem 11.00 uur: Bekkevoort, afrit 24 carpoolparking E314 11.30 uur: Tienen, afrit 25 carpoolparking afrit E40 Woensdag 31 oktober 2018 09.45 uur: Nevele, afrit 12 carpoolparking E40 10.00 uur: Lummen, afrit 26 carpoolparking E314 10.15 uur: Wetteren, afrit 17 carpoolparking E40 richting Zottegem 10.30 uur: Diepenbeek afrit 30 carpoolparking E313 10.45 uur: Affligem, afrit 19a, carpoolparking E40 11.00 uur: Tongeren, landbouwschool PIBO, St.-Truidersteenweg 323

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10_CRV nieuws.indd 30

16-10-18 13:17

MANAGEMENTNIEUWS

Druk op rendabiliteit Vlaamse rundveehouderij hoog ECONOMIE – In 2018 bedraagt de geraamde omzet van de Vlaamse landen tuinbouw 5,2 miljard euro. Dat komt neer op een daling van 5 procent ten opzichte van het gemiddelde van de voorbije vijf jaar en een daling van 6 procent ten opzichte van 2017. Daarmee wordt het voorzichtige herstel in omzet uit 2017 opnieuw gestuit. In zowel de plantaardige (–5,8%) als de dierlijke sectoren (–5,7%) daalt de omzet. De directe kosten voor de boeren stijgen met 2 procent in 2018. De grootste kostenposten voor de boer zijn veevoeders (+9%) en energie (+3,5%). De meeste rentabiliteitsbarometers duiken ook in het rood ten opzichte van het vijfjarig gemiddelde. Met name de barometers voor akkerbouw, vleesvee en appelen volgen verder hun negatieve trend en zakken verder weg. De omzet van rund- en kalfsvlees steeg dan wel met 2,9 procent, maar deze stijging is volledig toe te schrijven aan de prijsstijging voor reforme melkkoeien als gevolg van een

De omzet in de dierlĳke sector daalde, de kosten stegen

toegenomen vraag op de exportmarkten. De omzet van kwaliteitsrundvlees staat nog steeds onder druk. Het aantal geslachte stie-

ren daalt met 4 procent. De prijzen voor dikbilrunderen bleven nagenoeg onveranderd op een te laag niveau.

VLAM vernieuwt exportsite Belgische producten ECONOMIE – Om buitenlandse handelscontacten makkelijker in contact te brengen met een geschikte leverancier van Belgische producten heeft VLAM het exportplatform volledig vernieuwd. Dit exportplatform omvat veertien aparte productsites, waaronder ook een voor Belgisch vlees. Er is ook een productsite voor de export van fokvee. Op deze manier krijgt een inkoper of een journalist uit een

bepaalde sector meteen die info die hij nodig heeft of die hem interesseert. Alle sites zijn standaard in vier talen: Nederlands, Frans, Engels en Duits. Belgianmeat.com bestaat ook in het Pools, Italiaans, Koreaans en Japans. Er volgt nog een Chinese versie. Zie: www.freshfrombelgium.com met onder meer de productsites www.belgianmeat.com en www.belgianlivestock.com

Nieuwe Belbeef-standaard toont duurzaamheid vleesvee MAATSCHAPPIJ – Per 1 oktober hanteert Belbeef, de interprofessionele organisatie die de verschillende schakels uit de rundvleesketen verenigt, een nieuwe standaard, waarbij de brancheorganisatie de consument garanties biedt voor dierwelzijn, verdoofd slachten, duurzaamheid en traceerbaarheid. Nieuw binnen de Belbeef-standaard is de duurzaamheidsmonitor waaraan Belbeef de veehouders toetst. De duurzaamheidsmonitor bestaat uit een lijst van 45 duurzaamheidsinitiatieven en is verdeeld over verschillende categorieën, zoals diergezondheid, dierwelzijn, voeding, milieu en omgeving. De veehouders duiden de initiatieven die op hun bedrijf toegepast worden, waarbij elk Verdoofd slachten is van nu af aan een Belbeef-standaard

initiatief gevalideerd kan worden door één van de negen onafhankelijke certificeringsinstellingen die bevoegd zijn om de audits bij de veehouders uit te voeren. Via dit nieuwe instrument kan de sector vanaf nu op regelmatige basis informatie uitbrengen over de evolutie van de inspanningen die de bedrijven leveren om op een duurzame manier vlees te produceren. In de vernieuwde Belbeef-standaard is er ook aandacht voor het welzijn van het dier. Het betreft onder andere het verplicht installeren van camera’s op een aantal kritieke locaties, de opwaardering van de functie van ‘animal welfare officer’ en extra opleidingen op vlak van dierwelzijn, voor slachthuispersoneel en voor toezichthouders. Alle dieren die de volgens de Belbeef-standaard verkocht worden, moeten ook verdoofd geslacht worden.

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-managementnieuws.indd 31

16-10-18 16:26

MARKTINFO VOER

Soja momenteel koopwaardig

in eurocenten, excl. btw (bron: Wageningen Livestock Research)

sept. 2018 fokvee mestvee

Voederwaardeprijzen geven de verhouding weer van de voederwaarden van mengvoer, grondstoffen en bijproducten in relatie tot de marktprijs. Bij een voederwaardeprijs onder de 100 procent is het voedermiddel prijstechnisch interessant.

gsv erl ies ma (%) (e/ rktp r ton ijs )

grondstoffen eiwit

natte bijproducten

mengvoer

4 4 0 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 5 5 5 0 0 0 0

0,0 0,0 280,0 115,0 145,0 145,0 231,0 232,0 223,0 0,0 225,0 330,0 180,0 325,0 255,0 245,0 21,0 47,0 65,0 68,0 250,0 265,0 275,0 260,0

975 908 666 438 529 1.290 1.307 1.291 1.414 1.214 1.172 1.235 1.177 1.249 1.008 1.146 1.206 1.248 949 1.122 1.150 1.150 1.150 1.150

rin

g/k gd s 52 67 75 2 21 79 113 115 117 89 103 161 102 251 158 202 119 84 138 96 157 124 124 124

i g/ kg d

74 173 185 49 70 97 128 120 94 69 97 344 158 482 400 324 132 84 249 197 235 200 200 200

vev

940 888 694 509 583 1.182 1.180 1.122 1.265 1.067 1.038 1.129 968 1.153 942 1.071 1.099 1.129 943 1.035 1.056 1.056 1.056 1.056

dve

s g/k gd

s %d

g/k g

ds grondstoffen energie

34 45 89 89 89 58 87 87 87 87 87 87 87 87 87 87 14 22 27 41 87 87 87 87

vem

structuur

maiskuil graskuil luzerne gerstestro graszaadstro ccm tarwe gerst maismeel citruspulp droge bietenpulp lijnzaadschilfers palmpitschilfers sojaschroot 44/7 raapzaadschroot DDG tarwe aardappelstoomschillen aardappelsnippers bierbostel maisgluten fokvee standaard (15%re) fokvee eiwitrijk (20%re) afmest groeibrok (21% re) afmest finish (17% re)

20,20 55,10 18,60 57,30

Zoek, vervang en bespaar

(bron: Liba)

ruwvoer

y/y

m/m = vergelijking t.o.v. vorige maand y/y = vergelijking t.o.v. dezelfde maand vorig jaar

VOEDERWAARDEPRIJZEN oktober 2018

kvem kg dve kvevi kg dve

m/m

vo (e/ eder ton waa ) ve rde vi pri js ma r k voe tp de rijs t rw .o. aar v. de pri js ( %)

– De huidige voederwaardeprijzen zijn berekend door Wageningen Universiteit (WUR) op 25 september 2018. De waarde van 1000 vem (kvem-prijs) blijft nagenoeg gelijk op 20,2 eurocent, de waarde van eiwit daalt verder naar 55,1 eurocent per kg dve. Dit is de laagste dve-waarde in drie jaar tijd. Energie aanvullen in uw rantsoen is op dit moment duur. – In de onderstaande tabel met de voederwaardeprijzen staan verschillende producten opgesomd met bijhorende voederwaarde. De voederwaarde van het product wordt berekend aan de hand van de cijfers die WUR publiceert. Er wordt daarbij een vergelijking gemaakt tussen de marktwaarde en de voederwaarde. Belangrijk om te weten is dat men enkel producten mag vergelijken die vergelijkbaar zijn, vergelijk dus geen appelen met peren. Evalueer eerst ook welke producten in het rantsoen passen en kies binnen deze producten de goedkoopste optie. – De energierijke grondstoffen zijn over hun prijspiek heen. Tarwe, gerst en mais zijn de afgelopen weken licht gedaald in prijs. De stress op de markt door de droogte vermindert. De meeste bedrijven hebben na de slechte oogst hun balans opgemaakt en zoeken naar oplossingen voor de lage zetmeelgehalten in hun kuilen. – De energierijke bijproducten zijn duur. Vooral de zetmeelhoudende producten stijgen fors in prijs. Een tekort aan zetmeel in de snijmais is hiervan de oorzaak. Het aanbod is beperkt doordat de aardappeloogst traag op gang komt, gecombineerd met lage opbrengsten per hectare. – De sojaprijs is laag en is op het moment van schrijven (12 oktober) koopwaardig. Er zijn nog wel een aantal effecten die momenteel nog spelen in de sojamarkt. Zo zorgt de handelsoorlog tussen China en de VS ervoor dat de stroom van sojabonen van de VS naar China kleiner wordt. De oogst in de VS is zeer goed, de voorraden zijn groot. De Argentijnse peso blijft zorgwekkend laag in waarde. Dit zorgt ervoor dat Argentijnse sojatelers hun bonen zullen vasthouden.

ENERGIE- EN EIWITPRIJZEN VOER

m/m

68,9 89,5 148,5 73,5 98,3 158,8 267,8 266,2 287,1 240,8 241,0 280,1 241,3 327,2 241,9 286,1 38,9 58,6 65,6 102,7 264,4 247,9 247,9 247,9

y/y

189% 156% 148% 91% 86% 87% 78% 0% 93% 118% 75% 99% 105% 86% 54% 80% 99% 66% 95% 107% 111% 105%

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-marktinfo VOER.indd 32

17-10-18 11:45

MARKTINFO VEE

NUCHTERE KALVEREN

BROUTARDS LIMOUSIN

900

700

€ 750

600

dikbilstier dikbilvaars dubbeldoel melkvee

500 400

€ 300

300 200

€ 100

100 0

week

bron: veemarkt les Herolles (Fr.)

euro (max.) per stuk (excl. btw)

bron: veemarkt Ciney (B.)

800

BROUTARDS BLONDE D’AQUITAINE

euro (gem.)/kg levend gewicht (excl. btw)

4,0 € 800

4,0 U-€3,70

3,5

U-€3,38

3,0 R -€2,70 R -€2,45

2,5

25 week

R -geen notering

2,5

25 week

4,5 4,0 3,5 3,0

U-€1,90

1,5

R -€ 1,65

4,0 3,5

2,5

E-€2,50

E-2017

U-€2,15

U-2017 R-2017

2,0 R-€1,80

1,5 5

25 week

S-2017

stieren Seurop S2 (2005 = 100)

4,5

110

3,0

U-2017 R-2017

week

120

S-€3,05

E-2017

E-€2,25

2,0

1,0

S-2017

S-€ 2,60

2,5

5,0

U-stieren 250-300 kg R-stieren 250-300 kg U-stieren 300-350 kg R-stieren 300-350 kg

S2-PRIJSINDEX

bron: FOD Economie (B.)

euro (max.)/kg levend gewicht (excl. btw)

4,5

1,0

R -€ 3,04

5,0 U-stieren 250-300 kg R-stieren 250-300 kg U-stieren 300-350 kg R-stieren 300-350 kg

bron: Veemarkt Brugge (B.)

euro (gem.)/kg levend gewicht (excl. btw)

Bron: veemarkt Agen (Fr.)

U-€ 3,24

3,0

KOEIEN BELGISCH WITBLAUW

STIEREN BELGISCH WITBLAUW

bron: veemarkt Brugge (B.)

U-€ 3,30

2,0 1

5,0

2,0

3,5

vereenvoudigde ratio referentieratio (18 m.)

100 90 80 70 60 50 40 ’16 ’16 ’16 ’16 ’16 ’16 ’16 ’16 ’17 ’17 ’17 ’17 ’17 ’17 ’18 ’18 ’18 ’18 ’18 ’18 b n l g p t v c n b n p t v n b rt r i n fe ju ju au se ok no de ja fe ju se ok no ja fe m ap me ju maand/jaar

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-marktinfo VEE.indd 33

17-10-18 15:42

Ja H

AGENDA

De koeien van de familie Bĳl uit WaarVOORUITBLIK schoot laten zich het winterrantsoen goed smaken Foto: Kristina Waterschoot

KEURINGEN EN PRIJSKAMPEN 2018

27 oktober

Nationale keuring verbeterd roodbont, charolais, blonde d’Aquitaine, limousin en piemontese te Mariënheem

2019 11 januari 11 januari

COLOFON Keuring Belgisch witblauw, Gent Keuring blonde d’Aquitaine, Gent

Veeteelt is een uitgave van CRV BV en verschĳnt tweemaal per maand, uitgezonderd januari, juni, juli en december.

redactie

hoofdredacteur Jaap van der Knaap adjunct-hoofdredacteur Inge van Drie redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Guy Nantier, Florus Pellikaan, Ivonne Stienezen en Tĳmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Jelle Feenstra, Wichert Koopman en Reimer Strikwerda hoofd uitgeverĳ Rochus Kingmans

VEILINGEN 2018

24 oktober Veiling witblauwstieren CSB, Ciney 8 november Veiling blonde d’Aquitaine, Casteljaloux 14-15 november Veiling limousin, Lanaud

2019 9-10 januari

NOVEMBERredactie-adres OVERNAME

Veiling limousin, Lanaud

BEURZEN, STUDIEVERGADERINGEN, DEMODAGEN 2018

30-31 oktober Opendeurdagen BBG, CIney 26-27 november Cursus veevoeding, Wageningen

2019 10-13 januari 24-28 februari

Agriflanders, Gent Sima, Simagena, Parijs (Frankrijk)

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem, telefoon 026 38 98 800 Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, tel. 09 363 92 11, fax 09 363 92 06 e-mail veeteelt@crv4all.com

Een bedrijf overnemen is een hele uitdaging, vooral als abonnementsprĳ s/jaar het over een vleesveebedrijf gaat. Het levend kapitaal Nederland en België € 70,30 op een vleesveebedrijf is vaakoverige groot.landen De financiering € 132,90 In eenvoudig. combinatie met op vakblad ervan is dan ook niet altijd even In abonnement het VeeteeltVlees € 10 korting. komende nummer van VeeteeltVlees spreken we met Prĳzen excl. 6% btw. Abonnementen zĳn gebaseerd op kalenderjaar een aantal specialisten in bedrijfsovername over de en worden jaarlĳks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelĳk mogelijkheden bij de overname een vleesveebedrijf. pervan kwartaal. Bel voor opgave een abonnement: Verschillende vleesrassen presenteren zich van in MariënNederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) heem. We blikken terug op deBelgië: verschillende nationale VRV-klantendienst (078 15 44 44) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com kampioenschappen. Tot slot toont ki-organisatie BBG haar stieren tijdens de advertentie-afdeling Jannet Fokkert, Willem Gemmink, jaarlijkse opendeurdagen. Welke stieren vallen er op Froukje Visser voor de Vlaamse bezoekers en vleesveehouders? postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 820 fax 026 38 98 824 e-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s

De foto’s zĳn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen (voor zover niet op de foto aangegeven) zĳn de foto’s van Nico Bons (7), BASF (32), PPO (33), Altic (33), GD (58) Mark Pasveer (58), MS Schippers (68) en Agrifirm (68).

COLOFON VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV in opdracht van Coöperatie CRV ua. De leden van de Coöperatie CRV ontvangen VeeteeltVlees gratis, als onderdeel van het lidmaatschap. VeeteeltVlees verschijnt maandelijks. redactie hoofdredacteur Guy Nantier, Wim Veulemans (a.i.) redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Inge van Drie, Jaap van der Knaap, Wichert Koopman, Florus Pellikaan en Grietje de Vries fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot foto- en beeldbewerking Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida eindredactie Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster hoofd eindredactie en vormgeving: Mirjam Braam hoofd uitgeverij Rochus Kingmans aan dit nummer werkte verder mee Alice Booij redactie-adres Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 800 Vlaanderen: Buchtenstraat 7, 9051 Sint-Denijs-Westrem telefoon 078 15 44 44 fax 09 363 92 06 e-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprijs/jaar Nederland en België € 49,10, overige landen € 94,35. In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt € 10 korting. Prijzen excl. 6% btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: België: CRV Klantenservice (078 15 44 44) e-mail klantenservice.be@crv4all.com Nederland: CRV Klantenservice (088 00 24 440) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com

Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemOvername artikelen isvan alleen ming van de redactie. Hoewel aan devan samenstelling de toegestaan na van de inhoud de meeste zorg is toestemming besteed kan door deredactie. redactie Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke besteed, kan de redactie geen aansprakelĳkheid onjuistheden of onvolledigheden. aanvaarden voor mogelĳke onjuistheden of Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsonvolledigheden. rechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave Alle auteursrechten en overige intellectuele worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud bij CRV BV c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit uitdrukkelĳk van) deze uitgave worden VeeteeltVlees mogen uitsluitend verveelvoudigd en/of berusten bĳ CRV voorbehouden. Deze rechten openbaar gemaakt worden schriftelijke toestemming BVnac.q. de betreffende auteur. Artikelen uit Veeteelt mogen uitsluitend verveelvoudigd en/ van CRV.

advertentie-afdeling Jannet Fokkert, Froukje Visser en Hilda van der Wal postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)26 38 98 698 e-mail advertenties@crv4all.com

toestemming van CRV. Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 1570-3312

of openbaar gemaakt worden na schriftelĳke Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 01.68-7565

illustraties/foto’s De foto’s zijn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen zijn de foto’s van Jessica van de Kant (6), Jan Bouwers (6) en Catherine McGregor (7). Coöperatie

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-agenda.indd 34

VX01-editorial.indd 7

17-10-18 16:28

vo tu of lĳk cir To fee du lĳk Vl Aa ge nu m de 20 ga dr va tra ui

O P

Ar in sta Jas

ANDERS BEKEKEN

veeteeltvlees OKTOBER 2018

VV10-anders bekeken.indd 35

17-10-18 14:46

OPENDEURDAGEN CRV/BBG IN CINEY WAAR? BBG-STAL CINEY Chemin du Tersoit 32 5590 Ciney

WANNEER? DINSDAG 30 OKTOBER 2018 14.30 uur WOENSDAG 31 OKTOBER 2018 14.30 uur en 19.00 uur

Elke vrijdagmiddag vanaf 14.00 uur kunt u de stieren in de stallen van BBG bekijken, zowel in Ciney als in Waver. CRV, partner van BBG, stelt transparantie immers voorop en wil de vleesveehouders zo maximaal informeren. Op dinsdag 30 en woensdag 31 oktober bent u van harte welkom op de speciale opendeurdag in Ciney. Deze dagen worden de stieren om 14.30 uur aan u getoond. Op woensdag 31 oktober om 19.00 uur is er ook een avondvoorstelling waarvoor u van harte bent uitgenodigd.

GRAAG TOT ZIENS OP DE OPENDEURDAG!

BETTER COWS | BETTER LIFE

468-18 Ad Opendeurdag BBG_VT.indd 1

17-10-18 11:31