ΑΠΟΤΗΜΙ ΚΡΑΣΙ ΑΤΙ ΚΗΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Ναμ η νπά ψο υ μ εν α θ υ μ ό μ α σ τ ε . . .
#6-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙ ΟΣ2012
ΟΙΑΛΗΣΜΟΝΗΤΕΣΠΑΤΡΙΔΕΣ
ΤουΧρήστ ουΤρι αντ αφύλλου
Φι λι ώ Χαϊ δεμένου:Η κι βωτόςτηςμνήμης τουμι κρασι ατι κούΕλληνι σμού
Ι ΔΙ ΟΚΤΗΤHΣ: ΣύνδεσμοςΜι κρασι ατών Φι λαδέλφει ας-Χαλκηδόνας
«Δυο μέρες και δυο νύχτες μεί ναμε όρθι οι στην παραλί α περι μένοντας να μπούμε σε κάποι ο πλοί ο. Χι λι άδες κόσμος, απελπι σμένοςκαιεξαθλι ωμένος,μεμάτι αάδει ααπ’ταόσαεί χαμε δεικαιτην ψυχή ματωμένη από τον πόνο της απώλει ας των αγαπημένων μας.Κάρα άδει αζ αν πεθαμένους δί πλα μας,όπου έβρι σκαν.Το βράδυ,όταν οιΤούρκοιάρχι ζ αν να βι άζ ουν καινα κακοποι ούνόποι α γυναί κα έβρι σκαν,οιΑμερι κανοίάναψαντους προβολεί ς των πλοί ων και τους έρι ξαν πάνω μας, γι α να σταματήσουντοκακό.Φωνέςακούγονταν:«Τα γυναι κόπαι δα να μπαρκάρουν πρώτα! » – θαρρεί ς καιυπήρχεκαικανένας άντρας ανάμεσάμας…»
ΕΚΔΙ ΔΕΤΑΙΜΕ ΤΗΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙ Α ΤΩΝ ΕκδόσεωνΠερί πλους
«Όσοζ ω κιαναπνέω δενθαστ αματ ήσω ποτ έναμι λώ γι αόσαζήσαμε οιΕλληνεςτ ηςΣμύρνης,τ ηςΜι κράςΑσί ας,μετ ηΦωτ ι ά,τ ονδι ωγμό, τ ονξερι ζ ωμόμαςαπότ αάγι αχώματ α,τ ηνκατ αδί κησεπροσφυγι ά… Αυτ άτ αμάτ ι αώσπουνακλεί σουν,θαβλέπουνμπροστ άτ ουςτ αόσα έγι ναν,καιδενσυμφέρουν,καιτ οστ όμαμουθαμι λάγι ατ οάδι κοτ ου Ελληνι σμούκαιθα ζητ άτ ηνεπι στ ροφήεκείπουεί δαμετ οφως,που μεγαλώσαμε,προκόψαμε,γι αναχαθούνόλαμέσαστ ονκαπνόκαιστ η φωτ ωι ά»…
ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣΤΕΥΧΟΥΣ: ΧρήστοςΤούντας
Η Φι λι ώ Χαϊ δεμένου,η υπεραι ωνόβι ος στ αυροφόρος τ ου νόστ ου, ήτ αν η ζ ωντ ανή μαρτ υρί α,η ασί γαστ η λαλι άτ ων προσφύγων τ ης πρώτ ηςγενι άςκαιδενεφησύχαζεμόνο μετ ι ςαναμνήσει ςτ ης.Εί χε συγκεντ ρώσεισυγκι νητ ι κά θυμητ ι κά τ ηςπατ ρί δαςκαιτ ου ελληνι κού πληθυσμούπουαναγκάστ ηκενα μπειστ α καράβι ατ ηςπροσφυγι άς, δι κά τ ης και όσα μπόρεσε να βρει . Ει κονί σματ α, κεντ ήματ α, στ ολί σματ α,δι πλώματ α,έναέργοζ ωήςπουήθελεμι αστ έγηγι ’αυτ ή τ η συλλογήαπόδει ξη τ ου βί αι ου ξερι ζ ωμού.«Αυτό εί ναιτο όνει ρό μου»,εί χεπεισεσυνεντ εύξει ςκαιτ ηλεοπτ ι κέςεκπομπές,«καιδεν πρόκει ταιναπεθάνω ανδενγί νει … Παλαι ότ ερα η Φι λι ώ Χαϊ δεμένου εί χε τ ονί σει : “Η Μι κρασι ατι κή καταστροφή δεν εί ναι η μεγαλύτερη του αι ώνα μας, αλλά η μεγαλύτερητωναι ώνων,δι ότιτέτοι ακαταστροφή,μαζι κήσφαγή, φωτι ά καικαταστροφή,εγώ τουλάχι στονπου δι άβαζ α από παι δί καιπαρακολουθούσα,δενέχειγί νει ”.
ΑΡΧΙ ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ-ΓΕΝΙ ΚΗ ΕΠΙ ΜΕΛΕΙ Α: ΧρήστοςΤρι ανταφύλλου Δι ευθύνεταιαπότηνσυντακτι κήεπι τροπή: ΦώτηςΚόττας Ζαφει ρούλα Κορυτσά Έλενα Κάπαλου-Μητροπούλου Ι ουλί α -Φανουρί α Χι ωτάκη ΥΠ.ΔΙ ΑΦΗΜΙ ΣΗΣ: ΣωτήρηςΚοσκολέτος ΧρήστοςΤρι ανταφύλλου
ΕΠΙ ΚΟΙ ΝΩΝΙ Α:mi kr asi at es. nf @gmai l . com Δ. ΣΣΥΝΔΕΣΜΟΥ: Πρόεδρος:ΚοσκολέτοςΣωτήρης Αντι πρόεδρος:ΑντωνόπουλοςΓι ώργος Γενι κόςΓραμματέας:Μυλωνά Κωνσταντί να Ταμί ας:Λάλη-ΜπένουΝάνσυ Μέλη: ΑυγέρηΣτέλλα ΚοπελούσοςΧρήστος Κουμαρι ανού-Ματσουκά Βάλι α Σι μι τζόγλουΜαρί κα ΤομπούλογλουΓι άννης ΓΡΑΦΕΙ O ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ: Κοι μ.Θεοτόκου29-Νέα Φι λαδέλφει α τηλ:2102516175 ΩΡΕΣΛΕΙ ΤΟΥΡΓΙ ΑΣΓΡΑΦΕΙ ΟΥ: ΔΕΥΤΕΡΑ -ΤΡΙ ΤΗ -ΤΕΤΑΡΤΗ -ΠΕΜΠΤΗ 11: 00-13: 00 ΣΤΟ FACEBOOK: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣΜΙ ΚΡΑΣΙ ΑΤΩΝ ΦΙ ΛΑΔΕΛΦΕΙ ΑΣΧΑΛΚΗΔΟΝΑΣ' ' ΟΙΑΛΗΣΜΟΝΗΤΕΣΠΑΤΡΙ ΔΕΣ' ' ΔΩΡΕΑΝ ΔΙ ΑΝΟΜΗ
ΕΞΩΦΥΛΛΟ Στ οΓαλατ άψι λήβροχήκαιστ αTατ αύλαμπόρα βασί λι σσατ ωνκορι τ σι ώνεί ναιηMαυροφόρα. Έχεγει αΠαναγι άτ αμι λήσαμε, όνει ροήτ ανε,τ αλησμονήσαμε. Στ οΓαλατ άθαπι ω κρασί ,στ οΠέραθαμεθύσω, καιμεςαπ'τ οΓεντ ίKουλέκοπέλαθ'αγαπήσω. Έχεγει αΠαναγι άτ αμι λήσαμε, όνει ροήτ ανε,τ αλησμονήσαμε
90Χρόνι α απότ η
Μι κρασι ατ ι κή Κατ αστ ροφή 1922-2012
Γεντ ίKουλέκαιΘαραπει ά,Τατ αύλακαιNι χώρι , αυτ άτ ατ έσσεραχωρι ά' μορφαί νουνετ ηνΠόλη. Έχεγει αΠαναγι άτ αμι λήσαμε, όνει ροήτ ανε,τ αλησμονήσαμε
ΓράφειοΧρήστ οςΤρι αντ αφύλλου
στηΓιαγιάμου... Ανε ί ν αιαλ ήθε ι ααυτ όπουλ έ ε ιηΨυχ ολ ογ ί αότ ιη πρ οσωπι κ ότ ητ ατ ου αν θρ ώπου δι αμορ φών ε τ αιτ α πρ ώτ αχ ρ όν ι ατ ηςζ ωήςτ ου, τ ότ εέ ν αμε γ άλ οκ ομμάτ ι τ ηςδι κ ήςμουπρ οσωπι κ ότ ητ αςοφε ί λ ε τ εστ ηγ ι αγ ι ά μου. Μέ χ ρ ιτ ατ ρ ί τ α χ ρ όν ι αμουλ όγ οιοι κ ογ ε ν ε ι ακ οίμε έ φε ρ αν ν α με γ αλ ώσω μαζ ίτ ης στ η νΞ άν θη.Τ ο δε ύτ ε ρ ομι σότ ηςδε κ αε τ ί αςτ ου΄ 7 0ηαλ ήθε ι αε ί ν αι πωςη Μι κ ρ ασι ατ ι κ ή Κατ αστ ρ οφή ήτ ανήδη μι σόν αι ών α μακ ρ ι ά.Ήτ ανόμωςκ αιπαρ ούσα,όχ ιμόν ο ε πε ι δήοτ όποςπουε ί δετ οφωςκ αι με γ άλ ωσεοκ άθε άν θρ ωποςδε νξ ε χ ν ι έ τ αι ,όχ ιμόν οε πε ι δή αυτ όςο συγ κ ε κ ρ ι μέ ν οςτ όποςε ί χ εβαφτ ε ίμετ οαί ματ ωνπι ο πρ οσφι λ ώναν θρ ώπων , αλ λ άκ αιγ ι ατ ίοιτ υχ ε ρ οίπου ε πέ ζ ησαντ ηςκ ατ αστ ρ οφήςε ί χ ανκ άν ε ισκ οπό τ ης ζ ωήςτ ουςόλ ααυτ άν αμη νξ ε χ αστ ούναλ λ ά, αν τ ί θε τ α, ν α με τ αλ αμπαδε υτ ούνστ α παι δι άκ αιστ αε γ γ όν ι α τ ους .
ΗΓι αγι άμουΆνναΤρι αντ αφύλλου
Ο ΠαππούςμουΧρήστ οςΤρι αντ αφύλλουπαί ζ οντ αςβι ολί , φορώντ αςτ ηνπαραδοσι ακήφορεσι άτ ου
Ζ ούσαμελ οι πόνσανμι κ ρ ασι άτ ε ς .Ε ί ν αιαλ ήθε ι απως Όμωςε γ ώ ακ όμη κ αισήμε ρ ατ οί δι ο αι σθάν ομαι . τ ο πρ οσφυγ ι κ ό στ οι χ ε ί ο κ υρ ι αρ χ ούσε . Όπως Πρ οτ ι μώ αν τ ίγ ι ατ ι ςτ ρ αγ ι κ έ ςστ ι γ μέ ςν α θυμάμαι κ υρ ι αρ χ ούσε τ οτ απε ρ αμέ ν τ οκ αιη σπι ρ τ άδα τ ης ι γ μι ότ υπααπότ ι ςμαγ ε ι ρ ι κ έ ςτ ης . γ ι αγ ι άς μου,ο παππούς δε ν μπορ ούσε ν ατ η ν στ αν τ αγ ων ι σθε ί . Έ πρ ε πεσυν ε χ ώςν αυποχ ωρ ε ί . Ούτ εκ ι Πάν τ ατ όν ι ζ ετ ηδι αφορ άστ ηχ ρ ήσητ ωνυ λ ι κ ώνκ αι ε γ ώ θυμάμαιπόσε ςφορ έ ςτ η νάκ ουγ αν ατ ρ αγ ουδά στ ι ςσυν τ αγ έ ςαν άμε σα στ η μαγ ε ι ρ ι κ ήτ ηςΜι κ ρ άς αυτ όε δώτ οτ ρ αγ ούδι : Ασί αςπουήξ ε ρ εκ αιε κ ε ί ν ηςστ η νΕ λ λ άδα. Ι δί ωςότ αν Πατ ρί δαμουγ λ υκ ι ά, έ φτ ι αχ ν εΊ τ ςΠι λ άφι .Αλ λ άκ αικ άθεφορ ά,μακ άθε Χαρι τ ωμέ ν ηχ ώρα. φορ άπουμαγ ε ί ρ ε υετ ι ςε παν αλ άμβαν εακ ούρ αστ α. Γ ι αν ασεβγ άλ ωαπότ ον ου Τ οπε ρ ί ε ρ γ οε ί ν αιπωςπαρ ότ ικ ιε γ ώτ ι ςε ί χ αακ ούσε ι Ποτ έδε νθαέ ρθε ιηώρα χ ι λ ι άδε ς φορ έ ς , παρ ότ ιτ ι ς ήξ ε ρ α απέ ξ ω κ ι Σ ανάστ ρογ λ υκ οφωτ ι στ ό Θαλ άμπε ι ςστ ηνψυχ ήμου αν ακ ατ ωτ ά, δε ντ ι ςβαρ ι όμουνποτ έ . Παρηγ ορι άστ ηνΘλ ί ψημου Ότ ανέ φτ ι αχ ν εκ ε φτ έ δε ς , αςπούμε , κ ι έ φτ ι αχ ν εσυχ ν ά Καιε λ πί δαστ ηνζ ωήμου. γ ι ατ ίμου αρ έ σουν κ αιτ ουςζ ητ ούσα,έ λ ε γ ε πως Δε νέ μαθαποτ έποι οςτ οέ χ ε ι γ ρ άψε ι κ αι πότ ε . Πρ ι νή απαρ αί τ ητ α θέ λ ουνψωμίμπαγ ι άτ ι κ οκ αιμάλ ι στ α με τ άτ η νΚατ αστ ρ οφή.Ανγ ρ άφτ ηκ εγ ι αν αυμν ήσε ι αρ κ ε τ ώνημε ρ ών ,πωςτ οκ ρ ε μμύδιδε νπρ έ πε ιν α τ η νΜι κ ρ άΑσί αστ ι ςδόξ ε ςτ ηςήγ ι αν ατ η νθρ η ν ήσε ι ε ί ν αι τ ρ ι μμέ ν οσετ ρ ί φτ η, αλ λ άκ ομμέ ν ομετ ομαχ αί ρ ι στ οναφαν ι σμότ ης . σεμι κ ρ ούςκ ύβους ,πωςτ οτ ηγ άν ιπρ έ πε ιν αε ί ν αι Ηι στ ορ ί ατ ηςε πι βί ωσηςτ ηςγ ι αγ ι άςμουδε νε ί ν αι βαθύκ αιτ ολ άδιν αέ χ ε ικ άψε ιγ ι αν ακ άν ε ικ ρ ούστ α. πολ ύ δι αφορ ε τ ι κ ή από ε κ ε ί ν ε ς τ ων άλ λ ων Καιδε ντ ουςαλ ε ύρ ων εαπλ ώς ,αλ λ άτ ουςτ ύ λ ι γ εσε μι κ ρ ασι ατ ώντ ηςγ ε ν ι άςτ ης .Μάλ ι στ αοιπε ρ ι γ ρ αφέ ς έ ν αμί γ μααπόαλ ε ύρ ικ αισι μι γ δάλ ιγ ι αν αγ ί ν ον τ αι τ ης φάν τ αζ αν στ α μάτ ι α μου τ ρ ομακ τ ι κ έ ς .Σ αν άτ οικ αιτ ρ αγ αν οί . ε φι αλ τ ι κ ά παρ αμύθι α, σχ ε δόν ε ξ ωπρ αγ ματ ι κ έ ς . αφρ Μπορ ε ί κ αι ε γ ώ ν α ήθε λ α ν α τ ι ς θε ωρ ώ ε ξ ωπρ αγ ματ ι κ έ ςε πε ι δή στ ε ν οχ ωρ ι όμουν που η γ ι αγ ι άμουε ί χ εζ ήσε ι κ αι υποφέ ρ ε ι όλ ααυτ ά. Κι όμως ηί δι α ήτ αν ε υτ υχ ής μόν οκ αιμόν ο που ήτ αν άν θρ ωπος . «Δε ν βαρι έ σαι , άν θρωπο με ' παν κ αι μέ ν α! » κ ατ έ λ ηγ ανοιδι ηγ ήσε ι ςτ ης .
Υ ποσχ έ θηκ αστ ηγ ι αγ ι άμουν αδι ατ ηρ ήσωτ ι ςμν ήμε ς τ ηςχ αμέ ν ηςπατ ρ ί δαςτ ηςκ αιν ατ ι ςπαρ αδώσω σε όσουςκ αι όπωςμπορ ώ. Αυτ όπρ οσπαθών ακ άν ω. Και πάν τ ατ ηθυμάμαιν αλ έ ε ι : «Οι αν αμν ήσε ι ςε ί ν αι τ ομόν ομέ ροςαπ’ όπουκ αν ε ί ς δε νμπορε ίν αμαςδι ώξ ε ι ! »
ΓράφειοΔημήτ ρηςΑυγέρης
ΤουΚυρι άκουΑμανατ ί δη
90Χρόνι απρι ν…
Η ΜΙ ΚΡΑΣΙ ΑΤΙ ΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ Σμύρνη,13Σεπτεμβρί ου1922 Οικαμπάνεςχτ υπούντ ρελά! ! ! ΟιΤούρκοιπλησι άζ ουν.Οιάντ ρες συλλαμβάνοντ αι καιοδηγούντ αισε τ άγματ α εργασί ας,στ α βάθη τ ης Μι κράς Ασί ας. Τα γυναι κόπαι δα κατ ακλύζ ουν τ ην παραλί αγι αναβρουνμέσοδι αφυγήςκαιοισύμμαχοι παρακολουθούν–κάποτ εμει δι ώντ ας- τ οθέατ ροτ ου παραλόγου,άπραγοι ,απλοίθεατ ές. Ο ΤΟΠΟΣ ΜΑΣ,ηψυχήμαςξερι ζ ώνετ αιβί αι α,βορά στ ι ςαδηφάγες ΜεγάλεςΔυνάμει ς,βοράστ αδι κάμας –ενμέρει–λάθη. Ελληνι σμός3000ετ ών,δι αγράφετ αιαπότ ονχάρτ ηη μάλλον,αλλάζειπορεί α καιμένουν τ α μνημεί α,τ α σπί τ ι α,οιδρόμοι ,να μι λούνγι ατ ηνΕλλάδα,να μην μαςαφήνουνναξεχάσουμε! ! ! Ο ΤΟΠΟΣ ΜΑΣ.Με αυτ ήτ η λέξη οιΜι κρασι άτ ες αναφέροντ αιστ ηΜι κράΑσί α. Μι ατ όσο μι κρή,μα καιτ όσο μεγάλη,Μεγάλη λέξη. Μι α λέξη που έκρυβε μέσα τ ης μι α πατ ρί δα, νοστ αλγί ες,αναμνήσει ς,αγωνί ες. Σύμφωνα μετ α στ οι χεί α που έδωσεο Ελ.Βενι ζέλος με τ ο υπόμνημα τ ου στ η συνδι άσκεψη τ ης Ει ρήνης τ ου Παρι σι ού, στ η Μι κρά Ασί αζ ούσαν 1. 694. 000 Έλληνες, στ η Θράκη και στ η περι οχή τ ης Κωνστ αντ ι νούπολης 731. 000, στ ην περι οχή τ ης Τραπεζ ούντ ας350. 000καιστ αΆδανα70. 000,σύνολο 2. 845. 000 Έλληνες,που αποτ ελούσαν τ ο 20% τ ου πληθυσμού τ ης περι οχής που κυρι αρχούσε οι κονομι κά, εί χε δε κατ αφέρει να δι ατ ηρήσει τ ην πολι τ ι στ ι κή τ ου κληρονομι ά, παρ’ότ ι αποτ ελούσε μει ονότ ητ ασεεχθρι κόπερι βάλλον. Μι α Μι κρασί α που έζησε,ζεικαιθα ζει .Μι α εστ ί α Ελληνι σμού, Χρι στ ι ανι σμού και Παι δεί ας από τ α αρχαί α χρόνι α μέχρικαισήμερα: Όμηρος,Θαλής, Ηρόδοτ ος,Κόντ ογλου,Βενέζης,Σεφέρης,Αμβρόσι ος Μοσχονησί ων,Χρυσόστ ομοςΣμύρνης. Μι αΜι κρασί ααπόμνημεί αμεελληνι κέςεπι γραφές. Κάθεχρόνο τ α ματ ωμένα χώματ ατ ης στ αυρωμένης Μι κρασί ας,αντ αρι άζ οντ αι .Η συμφοράπουβρήκετ ον Ελληνι σμό–αλλάκαιτ ονπαγκόσμι οπολι τ ι σμό–στ α μέρητ ηςΙ ωνί ας,ήτ αντ εράστ ι ακαιπολυεπί πεδη. ‘ ’ ο Κεμάλ γι όρτασε τον θρί αμβό του με τη μεταβολή τηςΣμύρνηςσετέφρα καιτην τεράστι α σφαγή του εκείΧρι στι ανι κού πληθυσμού’ ’ ,έγραφε στ α απομνημονεύματ ατ ου ο Ουί νστ ον Τσώρτ σι λ.Η σφαγή τ ης Σμύρνης συγκλόνι σε ολόκληρο τ ον πολι τ ι σμένοκόσμο.Πι οφτ ωχόςβέβαι αέμει νεοί δι ος οτ όπος,που ‘ ’ σφράγι σε’ ’τ ον Ελληνι κό τ ου κύκλο, μαρτ υρι κά. Ο πλήρης αφανι σμός καιη εξάλει ψη από τ ην Ι ωνί α τ ων φορέων και κληρονόμων ενός πανάρχαι ου πολι τ ι σμού, αποτ ελεί μι α αδι αμφι σβήτ ητ η εθνοκάθαρση και γενοκτ ονί α. Παρ’ όλα αυτ ά οι Τούρκοι μας αποκαλούν ακόμα Γι ουνάν, δηλαδή
Τούρκοι μας αποκαλούν ακόμα Γι ουνάν, δηλαδή Ί ωνες καιτ ην Ελλάδα Γι ουνανι στ άν,δηλαδή Ι ωνί α. Καινα, πουηΙ ωνί α συνεχί ζεινα ζεικαινα υπάρχει καιμάλι στ α όχιμόνοστ ημνήμηκαιστ ηνκαρδι άτ ων Ελλήνων,δηλαδήτ ωνΙ ώνων,αλλά καιτ ωνΤούρκων που δεν δι στ άζ ουν να μας τ ο υπενθυμί ζ ουν καινα συνηγορούν γι α αυτ ήτ η ρωμαλέα επι κράτ ηση στ ο δι ηνεκές. Η Μι κρασι ατ ι κή κατ αστ ροφή, όπως γράφει ο ακαδημαϊ κός Δι ονύσι ος Ζακυνθι νός, ‘ ’ υπήρξε η τ ελευτ αί αφάσητ ουυπερπόντ ι ουΕλληνι σμού. Υπότ α ερεί πι άτ ηςετ άφησανοιΙ ωνι κέςκαιΠοντ ι ακές αποι κί ες,οικατ ακτ ήσει ςτ ουΜ.Αλέξανδρου,τ ομέγα εκπολι τ ι στ ι κό έργο τ ου Βυζ αντ ί ου, η θαυμάσι α αντ ί στ ασηκαιτ οαφανέςκατ όρθωματ ωνΕλλήνωντ ης Τουρκοκρατ ί ας.‘ ’ Τα κύματα του Αι γαί ου έρρι ψαν επίτων ακτών καιτων νήσων της Ελλάδος τα ελεει νά λεί ψανα του Ελληνι σμού της Μι κρασί ας. Καιαντήχησαν οιαι γι αλοίκαιτα βουνά από τον ζ ώων των σπαρασσομένων ανθρώπων. Ποι ος κάλαμοςθαπερι γράψειτηνάφατοντραγωδί αν;‘ ’ Οιάνθρωποίμας,που αφήσαμεστ α‘ ’ άγι α χώματ α’ ’ ζ ουνμέσα απότ ι ςμνήμεςμαςκαιθα ζ ουνόσοεμεί ς υπάρχουμε στ οντ όπουτ ους.ΈνανΤΟΠΟ Ι ερό,γι ατ ί όπως λέεικαιο Όσκαρ Ουάι λντ ‘ ’όπου υπάρχει πόνος,εί ναιτ όποςι ερός. ΚαιηΙ ωνί αυπήρξεΤΟΠΟΣΙ ΕΡΟΣ.
ΓράφειοΣωτ ήρηςΚοσκολέτ ος
Αιώνεςπίσω… Καταστροφή… 90χρόνια μετά…
κ ατ ε στ ρ αμμέ ν οπολ ι τ ι στ ι κ όπλ ούτ οπουδε νυπήρ χ ε τ ρ όπος ούτ εν α με τ αφε ρ θε ίστ η Μητ ρ οπολ ι τ ι κ ή Ε λ λ άδα,ούτ ε υπήρ χ αν οι πρ οϋποθέ σε ι ςκ αι οι δυν ατ ότ ητ ε ςν αδημι ουρ γ ηθε ί ε κν έ ουε δώ. Αυτ όπου έ με ι ν εσανμαγ ι άε ί ν αιοιδι ηγ ήσε ι ςτ ωνπαλ ι ώνπου « έ φυγ αν »κ αιοισπί θε ς που υπάρ χ ουν σε κ άθε πε ρ ι οχ ήτ ηςΕ λ λ άδαςν ακ ρ ατ ούνζ ων τ αν ήτ ηφλ όγ α. Γ ι ατ ίοκ άθεΣ ύν δε σμοςΜι κ ρ ασι ατ ώνπουυπάρ χ ε ι δε νσυν τ ηρ ε ί απλ άτ ι ςμν ήμε ς . Με τ αφέ ρ ε ι απόστ όμα σεστ όμααυτ άτ α« παρ αμύθι α»τ ωνπαππούδωνμας ,
τ ι ςγ ι ορ τ έ ςκ αιτ ι ςε κ δηλ ώσε ι ςτ ους ,μη ναφή ν ον τ ας ό τ ο αν απόσπαστ ο κ ομμάτ ιτ ης Ε λ λ η ν ι κ ής Ξ ημε ρ ώματ α1 3 ης Σ ε πτ ε μβρ ί ου 1 9 2 2 ,οιΤ ούρ κ οι αυτ έ χ ουνε ι σβάλ ε ιστ ηΣ μύρ ν η, οΕ λ λ η ν ι κ όςΣ τ ρ ατ όςέ χ ε ιΙ στ ορ ί αςν αχ αθε ί .Τ ογ ε γ ον όςότ ιυπάρ χ ουμεακ όμα, φύγ ε ι ,οστ όλ οςέ χ ε ιαποπλ ε ύσε ι ,ηφωτ ι ά,έ χ ον τ ας τ οότ ιε ί μαστ εε δώ,έ τ οι μοιν απούμεστ αδι κ άμας κ άψε ιολ οκ λ ηρ ωτ ι κ άτ η νΑρ μέ ν ι κ ησυν οι κ ί α,αρ χ ί ζ ε ι παι δι άκ αιστ αδι κ άμαςε γ γ όν ι ατ ηδι κ ήμαςι στ ορ ί α ν ακ αί ε ιπλ έ ονκ αιτ η νΕ λ λ η ν ι κ ή.Αι ών ε ςι στ ορ ί ας , δε ί χ ν ε ιότ ι9 0χ ρ όν ι αμε τ άκ άν ουμεαυτ όπουπρ έ πε ι αι ών ε ς Ε λ λ η ν ι κ ής ι στ ορ ί ας , παρ αδί δον τ αι στ ι ς φλ όγ ε ς . Καιμε τ άστ άχ τ η…
κ αι αυτ όπουαρ μόζ ε ι γ ι αν ατ ι μήσουμετ ημν ήμητ ων πρ ογ όν ων μας .Μέ σα από τ ους χ ορ ούς κ αιτ α
ρ αγ ούδι α,τ ι ςγ ε ύσε ι ςτ ηςΑν ατ ολ ής ,τ αήθηκ αιτ α Ε πάν ω στ ι ςστ άχ τ ε ςτ ηςκ αμέ ν ης ,πι α,κ οι τ ί δαςτ ου τ Αρ χ αί ου Ι ων ι κ ού Πολ ι τ ι σμού,τ ου Μι κ ρ ασι ατ ι κ ού έ θι μά τ ους δε ν γ ι ορ τ άζ ουμε τ η ν κ ατ αστ ρ οφή. Πολ ι τ ι σμού,τ ηςΣ μύρ ν ης ,μόν οαί μακ αιδάκ ρ υα.Και Σ υν τ ηρ ούμετ η νπαρ άδοσηκ αι τ ι μούμετ ημν ήμητ ους οι μν ήμε ςτ ωναν θρ ώπωνπουγ λ ί τ ωσαναπότ ηφρ ί κ η, έ τ σιώστ εοαγ ών αςπουέ δωσανγ ι ατ ηδι ατ ήρ ηση τ ηφωτ ι άκ αιτ ομαχ αί ρ ι .Μέ σατ ουςμι αε λ πί δα,μι α όλ ωναυτ ώνπουπρ οαν έ φε ρ αν αμη νπάε ιχ αμέ ν ος . μι κ ρ ήσπί θαπουκ αί ε ι κ αι θακ αί ε ι άσβε στ ημέ χ ρ ι κ αι Έ τ σιώστ ετ α9 0χ ρ όν ι ατ ηςε πι κ ε φαλ ί δαςν αγ ί ν ουν τ οτ έ λ οςτ ηςζ ωής . Ηε πι στ ρ οφή… 1 0 0 ,2 0 0 ,1 0 0 0 .Έ τ σιώστ εαυτ έ ςοιδι ηγ ήσε ι ςν αμη ν Σ επολ λ άκ ε ί με ν ακ αιδι ηγ ήσε ι ςτ ωναν θρ ώπωνπου σβήσουνποτ έκ αιοιΜι κ ρ ασι άτ ε ςν ασυν ε χ ί σουνν α γ λ ί τ ωσανηκ ατ αστ ρ οφήαν αφέ ρ ε τ αισανέ ν ακ ακ ό υπάρ χ ουνκ αιν αυπάρ χ ουν …κ αιν αυπάρχ ουν ! ! ! όν ε ι ρ ο που, δε ν μπορ ε ί , θα ξ υπν ήσουν ! Θα ξ υπν ήσουνκ αι θαε ί ν αι ε κ ε ί . Σ τ οΚαί , στ η νόπε ρ α, στ ο Ναότ ηςΑγ ί αςΦωτ ε ι ν ής . Τ α χ ρ όν ι α πέ ρ ασαν , οι πρ όσφυγ ε ς έ γ ι ν αν αν απόσπαστ ο τ μήμα τ ης Ε λ λ η ν ι κ ής κ οι ν ων ί ας , έ κ αν αν οι κ ογ έ ν ε ι ε ς ,ρ ί ζ ωσαν στ ον ν έ οτ όπο.Τ α όν ε ι ρ α κ αι οι ε ι κ όν ε ς σι γ άσι γ ά άρ χ ι σαν ν α ξ ε θωρ ι άζ ουνμέ σα στ α πρ οβλ ήματ ατ ηςε πι βί ωσης στ η ναρ χ ήκ αιτ ηςκ αθημε ρ ι ν ότ ητ αςύστ ε ρ α.Παρ όλ α αυτ άησπί θαέ κ αι γ ε , φε γ γ οβολ ούσε . « Δε νμπορ ε ί , θα ξ υπν ήσουμε »έ λ ε γ αν , όπως αν αφέ ρ ουν .Έ κ αν αν παι δι ά,ε γ γ όν ι α.Ηι στ ορ ί αξ ε κ ί ν ησεν αδι ηγ ε ί τ αιαπό στ όμα σεστ όμα σανπαρ αμύθι ,σανμυθι στ όρ ημα. « Κάποτ ε στ η ν απέ ν αν τ ιπλ ε υρ άτ ου Αι γ αί ου,στ η Μι κ ρ ά Ασί α όπως τ η γ ρ άφουν τ α βι βλ ί α τ ης Γ ε ωγ ρ αφί ας ,ζ ούσαμε ε με ί ς , ο πρ οπάππους ,η πρ ογ ι αγ ι ά, ε κ ε ί γ ε ν ν ήθηκ αε γ ώ…» . Έ τ σι ξ ε κ ι ν ούσετ η ν ι στ ορ ί απάν τ αοπαππούςμου.Έ τ σιξ ε κ ι ν ούσαντ η ν ι στ ορ ί ακ αιοιπαππούδε ςτ ωνφί λ ωνμου.Καιτ α μάτ ι ατ ουςδάκ ρ υζ ανκ αιυπήρ χ εε κ ε ί ν ηησπί θαπου δε νέ λ ε γ εν ασβήσε ι , ε κ ε ί ν ηησπί θαπουαν απολ ούσε τ η νΑν ατ ολ ήκ αιτ ονχ αμέ ν ο πολ ι τ ι σμό ,τ οντ ρ όπο ζ ωήςπουχ άθηκ εμαζ ίμετ αήθηκ αιτ αέ θι μαπου έ πρ ε πε ν α με ί ν ουν ζ ων τ αν ά,τ ι ςμν ήμε ςπου δε ν έ πρ ε πεν ασβήσουν . ΗΜι κ ρ ασι ατ ι κ ήΚατ αστ ρ οφήδημι ούρ γ ησε1 . 5 0 0 . 0 0 0 πρ όσφυγ ε ςκ αιάφησεστ ηγ ητ ηςΙ ων ί ας6 0 0 . 0 0 0 ν ε κ ρ ούς . Έ ν αν χ αμέ ν ο πολ ι τ ι σμό κ αι έ ν αν
ΤουΚυρι άκουΑμανατ ί δη
Μι κράΑσί α Απότομεγαλεί ο,στηντραγωδί α,τουΑνατολι κούΕλληνι σμού Ομόφωνη εί ναι η γνώμη τ ων ι στ ορι κών ότ ιη Μι κρασι ατ ι κήΚατ αστ ροφήτ ου1922,καιοξερι ζ ωμός τ ωνΕλλήνωντ ηςΜι κράςΑσί ας,τ ου Πόντ ου καιτ ης Ανατ ολι κήςΘράκης,πουακολούθησε,αποτ ελούνένα από τ α μεγαλύτ ερα πλήγματ α που έχειυποστ είο Ελληνι σμόςαπότ ηναρχαι ότ ητ αμέχριτ ι ςημέρεςμας. Ο Στ έφανος Ι .Παπαδόπουλος,Καθηγητ ής Ι στ ορί ας τ ου Πανεπι στ ημί ου Ι ωαννί νων,σεομι λί α που έδωσε στ ην αί θουσα τ ου Βι ομηχανι κού Επι μελητ ηρί ου Θεσσαλονί κης στ ι ς 29 Σεπτ εμβρί ου 1982, γι ατ η συμπλήρωση 60 χρόνων από τ ην Μι κρασι ατ ι κή Κατ αστ ροφή,εί πεμετ αξύάλλωνκαιτ αακόλουθα:
Η απογραφήπληθυσμούστ ηνΕλλάδατ ο1928,πέντ ε χρόνι α μετ ά τ ην αντ αλλαγή πληθυσμών μετ αξύ Τουρκί ας καιΕλλάδας,έδει ξε πως οιΈλληνες που εί χανγεννηθείστ ι ς«χαμένεςπατ ρί δες»,ανέρχοντ αν σε1. 165. 000. Ότ αν από τ α δύο εκατ ομμύρι α εξακόσι ες χι λι άδες Έλληνεςπου τ ο 1915 ζ ούσαν στ ην Μι κρά Ασί α,τ ον Πόντ ο καιτ ηνΑνατ ολι κή Θράκη αφαι ρέσουμετ ο ένα εκατ ομμύρι ο εκατ όν εξήντ α χι λι άδες που με τ ην αντ αλλαγήπληθυσμώνπήγανστ ηνΕλλάδα,μένειένα υπόλοι πο1. 435. 000Ελλήνων.
Το ερώτ ημα εί ναιτ ιαπέγι νανοιΈλληνεςεκεί νοι .Αν υποθέσουμε πως από τ ο 1. 435. 000 οι 435. 000 Έλληνες πήγαν στ η Ρωσί α, ή μετ ανάστ ευσαν σε δι άφορεςχώρεςόπωςηΑμερι κή,η Αυστ ραλί α,κλπ. , τ ότ ε έχουμε απώλει α ενός εκατ ομμυρί ου, που συμφωνείμε τ ην εκτ ί μηση τ ου Τζ ορτ ζ Χόρτ ον πως κατ άτ ην περί οδο τ ου 1911 – 1922 εξοντ ώθηκεένα εκατ ομμύρι οΕλλήνωνστ ηνΜι κράΑσί α,τ ονΠόντ οκαι Πρόκει ται γι α ένα δράμα του Ελληνι σμού με τ ηνΑνατ ολι κήΘράκη. πολλές και ανυπολόγι στες συνέπει ες, που επηρέασαναποφασι στι κάτηνι στορι κήπορεί ατου Ότ ανλάβουμευπόψηπωςοπληθυσμόςτ ηςΕλλάδας έθνους μας καιπου την επηρεάζ ουν ακόμη και τ ο 1920 ήτ αν 5. 017. 000,τ ότ ετ ο ένα εκατ ομμύρι ο σήμερα. εκατ όν εξήντ α χι λι άδες προσφύγων που μετ αφέρθηκανστ ηνΕλλάδα τ ο 1922 καιτ ο 1923 ως { …}Καισήμερα ακόμη ( αναφέρεταιστο 1982) ,60 πρόσφυγες,πλησί αζε τ ο ένα τ έτ αρτ οτ ου αρχι κού ολόκληρα χρόνι α μετά τη συμφορά, δεν εί ναι πληθυσμούτ ηςΕλλάδας. εύκολο να συνει δητοποι ήσουμε τι ακρι βώς αντι προσώπευαν γι α τον Ελληνι σμό οιχαμένες Καμι ά άλλη χώρα στ η σύγχρονη ι στ ορί α τ ης αυτές πατρί δες… Απλωμένος από τα πανάρχαι α ανθρωπότ ητ αςδεναντ ι μετ ώπι σετ ηνανάγκημέσασε χρόνι α στην ανατολι κή πλευρά του Αι γαί ου,και έναδύοχρόνι αναεντ άξειστ ονκορμότ ουπληθυσμού πι ο πέρα ακόμη στο εσωτερι κό τηςΜι κράςΑσί ας τ ηςένατ όσομεγάλοποσοστ ό. καιστα παράλι α του Πόντου,ο Ελληνι σμόςαυτός Από τ ο 1922 και μετ ά ο ελληνι κός κόσμος αποτελούσεανέκαθενένα αναπόσπαστο,ί σωςτο περι ορί στ ηκεστ α γεωγραφι κά όρι ατ ηςΕλλάδαςκαι πι οζ ωντανό,κομμάτιτουέθνους. στ ηνΚύπρο,μετ άαπόμι απαρουσί αστ ηνΜι κράΑσί α τ ρι ώνχι λι άδωνχρόνων. Φι λοσοφί α, ποί ηση, τ έχνες, θέατ ρο και λαϊ κές παραδόσει ςστ ηνΜι κράΑσί αγνώρι σανημέρεςδόξας Μετ ά τ ην αντ αλλαγή πληθυσμών, Έλληνες καιαναπτ ύχθηκαν σε αξι οζήλευτ ο βαθμό,δί νοντ ας επαγγελματ ί ες, βι οτ έχνες, λόγι οι , λογοτ έχνες, νέεςδι αστ άσει ςστ ονενγένειελληνι κόπολι τ ι σμό. μουσι κοί και καλλι τ έχνες από τ ον ευρύτ ερο μι κρασι ατ ι κό χώρο,καιαπό τ ην Ανατ ολι κή Θράκη, Έπει τ α από ζ ωογόνα παρουσί α τ ρι ών χι λι άδων έδωσαν νέα ώθηση στ ην οι κονομι κή δραστ ηρι ότ ητ α, χρόνων στ ι ς παραπάνω περι οχές,τ ο ένα τ ρί τ οτ ου καθώς καιστ ην πνευματ ι κή καικαλλι τ εχνι κή κί νηση Ελληνι σμού εξοντ ώθηκε,καιτ α υπόλοι πα δύο τ ρί τ α στ ηνΕλλάδα. ξερι ζ ώθηκανβί αι ααπότ ι ςπατ ρογονι κέςτ ουςεστ ί ες. Από τ η στ ήλη αυτ ή έχω συχνά αναφερθεί στ ον Ο αρι θμός τ ων Ελλήνων τ ης Μι κράς Ασί ας, τ ου Ποντ ι ακό Ελληνι σμό, και δι άφορες πτ υχές τ ης Πόντ ου καιτ ηςΑνατ ολι κής Θράκης που έχασαν τ η Μι κρασι ατ ι κήςΕκστ ρατ εί ας,καθώςκαιστ ουςΈλληνες ζ ωή τ ους από τ ι ς δι ώξει ςτ ων Νεότ ουρκων καιτ ων τ ηςΚωνστ αντ ι νούπολης,τ ηςΊ μβρουκαιτ ηςΤενέδου. Κεμαλι κών κατ ά τ ην περί οδο 19111922 ήτ αν Τώρα νι ώθω τ ην ανάγκη να ασχοληθώ κάπως τ εράστ ι ος.Ο Τζ ορτ ζ Χόρτ ον,Αμερι κανός πρόξενος εκτ ενώς με τ ην Σμύρνη, τ ο πολι τ ι στ ι κό λί κνο τ ου στ η Σμύρνη τ ην περί οδο τ ων τ ραγι κών γεγονότ ων, Μι κρασι ατ ι κούΕλληνι σμού. στ ο βι βλί οτ ου “ The Bl i ghtofAsi a”( Η Μάστ ι γα τ ης Ασί ας) , έκδοση τ ου 1926 από τ ον αμερι κανι κό Στ ησει ράπουθαακολουθήσειθακάνω καιμι αγενι κή Εκδοτ ι κό Οί κο Bobbs – Mer r i lCo, υπολόγι σε σε ανασκόπηση τ ων εξελί ξεων στ ην Ελλάδα καιστ ην περι σσότ ερους από ένα εκατ ομμύρι οτ ους Έλληνες Μι κράΑσί ακατ άτ ηδι άρκει ατ ηςδεκαετ ί αςτ ου1910, πουεξοντ ώθηκαν. οιοποί ες οδήγησαν στ ην Μι κρασι ατ ι κή Εκστ ρατ εί α, καιστ ηντ ραγωδί ατ ου1922. Σύμφωνα μεαπογραφή πληθυσμού τ ηςΟθωμανι κής Αυτ οκρατ ορί ας,τ ο 1915 οιΈλληνες Ορθόδοξοιτ ης Αναπόφευκτ α, αναφορές θα γί νουν και στ ους Μι κράςΑσί ας,περι λαμβανομένουκαιτ ουΠόντ ουκαι πρωτ αγωνι στ ές τ ων εξελί ξεων εκεί νων, με τ ηςΑνατ ολι κήςΘράκης,ανερχότ ανστ α2. 600. 000. προεξάρχοντ ατ ονΕλευθέρι οΒενι ζέλο. Στη νεότερη ι στορί α μας η Μι κρασι ατι κή Καταστροφή ( με το ευρύτερο περι εχόμενο που δί νουμεστον όρο αυτό)αποτελείαναμφι σβήτητα τον τρί το μεγάλο ι στορι κό σταθμό, ι σάξι ας σημασί ας με την Άλωση της Πόλης και την Επανάστασητου1821.
ΑΡΘΡΑ ο 1922 σηματ οδοτ εί τ ην αρχή τ ου τ έλους τ ης Ελληνι κήςΔι ασποράς,μετ ηνέννοι ατ ηςσυμπαγούς παρουσί αςτ ουελληνι κούστ οι χεί ουστ ηνΜι κράΑσί α, τ ηνΒόρει αΑφρι κήκαιτ ηνΝοτ ι οδυτ ι κήΕυρώπη. Στ ην ι στ ορι κή αυτ ή αναδρομή στ ον Μι κρασι ατ ι κό Ελληνι σμό – στ ον οποί ο περι λαμβάνετ αι και ο Ελληνι σμόςτ ουΠόντ ου,καθώςκαιοΕλληνι σμόςτ ης Ανατ ολι κήςΘράκης– θα αναφερθώ καισεαγγλι κές ι στ ορι κέςπηγές,παράλληλαμετ ι ςελληνι κές. Αυτ ότ οθεωρώ αναγκαί ο,γι ατ ίυπάρχειητ άσηξένοι ερευνητ έςνα χαρακτ ηρί ζ ουνπολλέςελληνι κέςπηγές ωςμεροληπτ ι κές,καιωςεκτ ούτ ουαναξι όπι στ ες. Επανέρχομαι στ ον Μι κρασι ατ ι κό Ελληνι σμό γι α τ έσσερι ςβασι κούςλόγους. 1)Πολλέςπτ υχέςτ ουμεγάλουμέρουςτ ουγένουςμας πουμέχριτ ο1922ζ ούσεστ ονενλόγω χώροδεντ ι ς έχω καλύψεισεπροηγούμεναδοκί μι άμου. 2)Κρί νω πως αποτ ελείβασι κό προαπαι τ ούμενο γι α τ ηνεθνι κήαυτ ογνωσί αναέχουμεσαφήαντ ί ληψητ ου πολι τ ι σμούπουανέπτ υξε,αλλάκαιτ ωνδι ώξεωνπου εί χευποστ εί ,τ οένατ έτ αρτ οτ ηςφυλήςμας,τ οοποί ο μέχριτ ο1922ζ ούσεέξω απότ αγεωγραφι κάόρι ατ ης Ελλάδας. 3)Τατ ελευτ αί αχρόνι αέχουνγί νειπολλέςμελέτ εςγι α τ ο κατ ά πόσο, σε τ ελι κή ανάλυση, ο Ελευθέρι ος Βενι ζέλοςθαμπορούσεναθεωρηθείωςυπαί τ ι οςγι α τ ην Μι κρασι ατ ι κή Κατ αστ ροφή,μετ ην απόφασή τ ου να στ εί λειστ ράτ ευμα στ ηνΜι κράΑσί ατ ονΜάι οτ ου 1919γι ατ ηνκατ άληψητ ηςΣμύρνης,μεπροοπτ ι κήνα τ ηνκατ αστ ήσειπερι φέρει ατ ηςελληνι κήςεπι κράτ ει ας. 4)Πρόσφατ α,οΆρει οςΠάγοςέκρι νεωςπαραδεκτ ή καιβάσι μη τ ηναί τ ηση τ ου Μι χάλη Πρωτ οπαπαδάκη, εγγονού τ ου τ ραγι κού πρωθυπουργού τ ης Μι κρασι ατ ι κής Κατ αστ ροφής Πέτ ρου Πρωτ οπαπαδάκη,γι ατ ην επανάληψη τ ης ποι νι κής δι αδι κασί ας εναντ ί ον τ ου παππού τ ου επίεσχάτ η προδοσί α. Ο Π.Πρωτ οπαπαδάκης ήτ αν ένας από τ ους πέντ ε πολι τ ι κούς καιτ ον έναν στ ρατ ηγό,τ ους οποί ους τ ο Έκτ ακτ ο Επαναστ ατ ι κό Στ ρατ οδι κεί ο κατ αδί κασεστ ι ς 15/ 11/ 1922 σε θάνατ ο ως υπαί τ ι ους γι α τ ην Μι κρασι ατ ι κή Κατ αστ ροφή.Η αναψηλάφηση εκεί νης τ ης απόφασης από τ ον Άρει ο Πάγο φέρνει στ ην επι και ρότ ητ ατ ατ ραγι κά λάθη που εί χαν δι απραχθεί στ ο χει ρι σμό τ ηςΜι κρασι ατ ι κήςΕκστ ρατ εί αςαπό τ ι ς αντ ι βενι ζελι κέςκυβερνήσει ς. Στ ησει ράτ ωνδοκι μί ωνπουθαακολουθήσειθακάνω μι α δι αχρονι κή αναφορά στ η Σμύρνη, με τ ην πολύπτ υχη πολι τ ι σμι κή τ ης παράδοση, και στ ι ς αρχαί εςελληνι κέςαποι κί εςτ ηςΜι κράςΑσί ας,γι α να κατ αλήξω,καινα επι κεντ ρωθώ,στ ο πρώτ οτ έτ αρτ ο τ ου20ούαι ώνα. Αξι οποι ώντ ας πρόσφατ ες έρευνες καιμελέτ ες, θα επι χει ρήσω τ ον επι μερι σμό ευθυνών σε πρόσωπα που δι αδραμάτ ι σαν αποφασι στ ι κό ρόλο στ ην Μι κρασι ατ ι κήΕκστ ρατ εί ατ ου1919καιστ ηντ ραγωδί α τ ηςΜι κρασι ατ ι κήςΚατ αστ ροφήςτ ου1922. Το θέμα τ ου Μι κρασι ατ ι κού Ελληνι σμού εί χε επανέλθειστ ην επι και ρότ ητ α με τ ο επί μαχο βι βλί ο «Ι στ ορί α ΣΤ΄Δημοτ ι κού – Στ α νεότ ερα καισύγχρονα
χρόνι α»,Οργανι σμόςΕκδόσεωςΔι δακτ ι κώνΒι βλί ων, πουκυκλοφόρησετ ο2006. Γι ατ ην πυρπόληση τ ης Σμύρνης,στ ην οποί α εί χαν κατ αφύγειπάνω από μι σό εκατ ομμύρι ο Έλληνες,και τ ι ς σφαγές που ακολούθησαν, οισυγγραφεί ςτ ου βι βλί ουεί χανναπουνμόνοτ αακόλουθα: { …} Ένα χρόνο μετά ( το 1922) , οι τουρκι κές δυνάμει ς, με ηγέτη τον Κεμάλ, επι τί θενται και αναγκάζ ουν τα ελληνι κά στρατεύματα να υποχωρήσουν προς τα παράλι α. Στι ς 27 Αυγούστου 1922 ( με το παλι ό ημερολόγι ο) ο τουρκι κός στρατός μπαί νειστη Σμύρνη.Χι λι άδες Έλληνεςσυνωστί ζ ονταιστολι μάνιπροσπαθώντας να μπουν στα πλοί α και να φύγουν γι α την Ελλάδα». Μετ ά από τ ι ς έντ ονες αντ ι δράσει ς πανεπι στ ημι ακών καιάλλων ανθρώπων τ ων γραμμάτ ων,τ ο εν λόγω βι βλί ο αποσύρθηκεαπό τ ονκατ άλογο τ ωνσχολι κών βι βλί ων. Αυτ ό,σεγενι κές γραμμές,εί ναιτ οι στ ορι κό πλαί σι ο μέσα στ ο οποί ο θα κι νηθώ στ η σει ρά τ ων δοκι μί ων πουθαακολουθήσουν.
Η Σμύρνηαπότηναρχαι ότηταμέχριτην Τουρκοκρατί α Καθ’όλη τ η δι άρκει ατ ης αρχαι ότ ητ ας η Σμύρνη υπήρξε ένα πολύ σημαντ ι κό εμπορι κό κέντ ρο στ ι ς δυτ ι κέςακτ έςτ ηςΜι κράςΑσί ας.Τοφυσι κότ ηςλι μάνι , σεσυνδυασμόμετ ηνεύκοληπρόσβασηστ αενδότ ερα τ ης Μι κράς Ασί ας, τ ην ανέδει ξαν σε μι α από τ ι ς αρχαι ότ ερες πόλει ς,καιένα από τ α σημαντ ι κότ ερα λι μάνι ατ ηςΜεσογεί ου. Σήμερα,γνωστ ήωςΙ ζμί ρ στ ατ ουρκι κά,εί ναιητ ρί τ η σε πληθυσμό πόλη τ ης Τουρκί ας, μετ ά τ ην Κωνστ αντ ι νούπολη και τ ην Άγκυρα, με πληθυσμό 2. 500. 000κατ οί κους. Αρχαι ολογι κές ανασκαφές έχουν οδηγήσει στ ο συμπέρασμαότ ιηΣμύρνηχτ ί στ ηκετ ηντ ρί τ ηχι λι ετ ί α π.Χ. ,δηλαδή στ ηνΠρώι μη Εποχή τ ου Χαλκού,στ η θέση τ ου Μπαϊ ρακλί , προαστ ί ου τ ης σύγχρονης Σμύρνης. Οιανασκαφέςέχουνφέρειστ οφωςερεί πι ακατ οι κι ών καιι σχυρούοχυρωματ ι κούτ εί χους,καθώςκαιναότ ης Αθηνάς,που χτ ί στ ηκαν από τ ον 10ο μέχριτ ον 7ο αι ώναπ.Χ.
ΑΡΘΡΑ
ΤουΚυρι άκουΑμανατ ί δη
Πι θανολογεί τ αι πως οι κάτ οι κοι τ ης προϊ στ ορι κής Σμύρνης ήτ αν οι Λέλεγες, προελληνι κό φύλο εγκατ εστ ημένο σεδι άφορες περι οχές τ ου ελλαδι κού ηπει ρωτ ι κού καινησι ωτ ι κού χώρου,καθώς καιτ ης δυτ ι κής Μι κράςΑσί ας.Στ ην Μι κρά Ασί α οιΛέλεγες επέζησαν έως τ ους πρώι μους ι στ ορι κούς χρόνους, ότ αναφομοι ώθηκαναπότ ουςΚάρες Τααρχαι ολογι κάευρήματ αοδηγούνστ οσυμπέρασμα πως οικάτ οι κοιαυτ οίτ ης Σμύρνης υπήρξαν φορεί ς προηγμένου πολι τ ι σμού,ο οποί ος εί χεπολλά κοι νά χαρακτ ηρι στ ι κάμετ ονπολι τ ι σμότ ηςΤροί ας. Στ ατ έλη τ ου 12ου π. Χ.αι ώνα στ ην Ελλάδα έλαβε χώρα η κάθοδοςτ ωνΔωρι έων,από τ ηνπερι οχή τ ης Πί νδου στ ην βορει οδυτ ι κή Ελλάδα προςτ ο νότ ο.Τα μεγαλύτ ερακύματ ατ ωνΔωρι έωνκι νήθηκανπροςτ ην Πελοπόννησο, και εγκατ αστ άθηκαν στ η νότ ι α και ανατ ολι κή περι οχή τ ης.Μι α ομάδα Δωρι έων έμει νε στ ηνΣτ ερεά Ελλάδα,στ ηνπερι οχή που ονομάστ ηκε Δωρί δα. Η πί εση τ ων Δωρι έων στ ι ς νέες περι οχές που εγκατ αστ άθηκαν,καιη γενι κή στ ενότ ητ ατ ου χώρου που προσφερότ αν γι α τ η γεωργί α και τ ην κτ ηνοτ ροφί α,ανάγκασεμεγάλεςομάδεςΕλλήνωννα μετ ακι νηθούν προς τ ην ανατ ολή, στ α νησι ά τ ου Αι γαί ουκαιτ ι ςδυτ ι κέςακτ έςτ ηςΜι κράς. Η μετ ακί νηση αυτ ή ελληνι κών φύλων προς τ ην Ανατ ολή πήρε μεγαλύτ ερες δι αστ άσει ς κατ ά τ ον δέκατ ο αι ώνα, και εί ναι γνωστ ή ως Α΄ ελληνι κός εποι κι σμός.
H Ελληνι κότητατηςΣμύρνης Οι μεγάλες φυλετ ι κές ομάδες που μετ ακι νήθηκαν ανατ ολι κά, και οι περι οχές στ ι ς οποί ες εγκατ αστ άθηκαν,εί ναιοιακόλουθες: * Αι ολεί ς.Ξεκί νησαναπό τ ι ςπερι οχέςτ ηςΘεσσαλί ας καιτ ης Βοι ωτ ί ας, καιαρχι κά αποί κι σαν τ α νησι ά ΛέσβοκαιΤένεδο.Στ ησυνέχει αί δρυσαναποι κί εςστ α βόρει ατ μήματ ατ ων παραλί ων τ ης Μι κράς Ασί ας, ώναστ ηΣμύρνηανεγέρθηκετ έμενοςπροςτ ι μήντ ης αρχί ζ οντ ας από τ ην Τρωάδα καιφτ άνοντ ας ως τ ον αι ός αποτ ελείένα από τ α κόλπο τ ης Σμύρνης. Η περι οχή αυτ ή ονομάστ ηκε θεάς Αθηνάς.Ο ναός αυτ αρχαι ότ εραδεί γματ αμνημει ακήςαρχι τ εκτ ονι κήςστ ην Αι ολί δα. Μι κράΑσί α. * Ί ωνες.Ξεκί νησαν από τ ηνΑτ τ ι κή,τ ην Εύβοι α,τ ην ο χρονολογι κά επι βεβαι ωμένο γεγονόςστ ην Αργολί δα και τ ην Κορι νθί α, και δημι ούργησαν Το πρώτ στ ορί ατ ηςΣμύρνηςαφοράτ ονπυγμάχοΟνομαστ ό,ο αποι κί εςστ ηΧί ο,τ ηΣάμοκαιτ οκεντ ρι κότ μήμα τ ων ι οποί ος αναδεί χθηκε ολυμπι ονί κης στ ους 23ους παραλί ωντ ηςΜι κράςΑσί ας. Ολυμπι ακούςΑγώνες( 688π.Χ. ) . Η περι οχήπουεγκατ αστ άθηκανοιΊ ωνεςονομάστ ηκε ο660π.Χ.οιΣμυρναί οιαπέκρουσανεπί θεση Ι ωνί α,καιεπει δή οιι ωνι κές πόλει ς αναπτ ύχθηκαν Γύρω στ ουβασι λι άτ ωνΛυδώνΓύγη,γεγονόςπουπροκάλεσε περι σσότ εροαπότ ι ςπόλει ςτ ωνάλλωναποι κι ών,με τ ονγενι κόθαυμασμότ ωνάλλωνπόλεωντ ηςΙ ωνί ας. τ ηνπάροδοτ ουχρόνουτ αδυτ ι κάπαράλι ατ ηςΜι κράς τ Ασί ας που εί χαν εποι κι σθεί από Έλληνες έγι ναν Όμωςτ ο 600 π.Χ.οιΛυδοί ,μεαρχηγό τ ονΑλυάτ τ η γνωστ άωςΙ ωνί α. Β΄ ,κατ έλαβαντ η Σμύρνη,έκαψανένα μεγάλο μέρος ης πόλης, και υποχρέωσαν τ ους περι σσότ ερους * Δωρι εί ς.ΚαιοιΔωρι εί ς,που κατ έβηκαν στ η νότ ι α τ οί κουςτ ηςναδι ασκορπι στ ούνστ αγύρω χωρι ά. Ελλάδα, ακολούθησαν τ ο μετ αναστ ευτ ι κό ρεύμα. κατ Πρώτ αστ ράφηκανπροςτ ανησι άΜήλο,Κρήτ η,Ρόδο καιΚω,καιστ ησυνέχει αστ ονότ ι οτ μήματ ωνακτ ών Πηγές τ ηςΜι κράςΑσί ας. Αι ολεί ς λοι πόν – Έλληνες από τ η Θεσσαλί α καιτ η Βοι ωτ ί α–ήτ ανοιπρώτ οικάτ οι κοιτ ηςΣμύρνηςαπότ α τ έλητ ου11ουαι ώναπ.Χ. Σύμφωναμετ ονΗρόδοτ ο( 1,150)στ ι ςαρχέςτ ου7ου αι ώνα π. Χ.τ ηνΣμύρνη κατ έλαβανοιΊ ωνεςαπό τ ην
*Ένθετ ο «Η Σμύρνη υπό ελληνι κή κηδεμονί α» τ ηςαθηναϊ κήςεφημερί δαςΗ Καθημερι νή,14/ 0/ 1997.
*Ένθετ ο «Σμύρνη – Η ζ ωή καιτ οτ έλοςτ ηςπόληςτ ων‘ Γκι αούρηδων’ »τ ης αθηναϊ κήςεφημερί δαςΕλευθεροτ υπί α,1/ 9/ 2009. *Ι στ ορί ατ ων Αρχαί ων Χρόνων ως τ ο 30 π. Χ. Οργανι σμός Εκδόσεως Δι δακτ ι κώνΒι βλί ων,Αθήνα1987.
Τ ετ άρτ η-Παρασκευή-Σάββατ οβράδυ
ςμας ι ε σ ύ ε ςγ ι ώρατ ετ τ σ αύ λ ο Απ ας σ ι τ ί
π οσ τ &σ
. . υ . εμας τ οβράδ σ έ 00τ αλ κ ως12: 30έ : 7 ή1 υ ε κ υ η-Παρασ τ ρί Τ οβράδ ως7τ έ ρι μέ η σ ομε ο2τ υ ράδ άββατ β Σ ο τ 2 1 ς ω έ ι ρ μέ η σ ή12με ακ ρι Κυ
Πλ ατ ε ί α28η ςΟκ τ ωβρί ο υ2( π λ ατ ε ί αΝη σ ί δ ας )Νέ αΦι λ αδ έ λ φε ι α τ η λ . κ ρατ ή σ ε ων: 2 1023 18 1 63-69757383 18
ΛΕΥΚΩΜΑΜι κρά Ασί α
ΗΣμύρνητο1918
Γι ορτήτηςΑγί αςΦωτει νής–1919
ΤοΧρηματι στήρι οτηςΣμύρνης-1919
Καππαδοκί α,Κορί τσι αστοναργαλει ό-1917
ΗΦι λαδέλφει ατηςΜι κράςΑσί ας-1916
Εμπόρι ορούχωνκαιυφασμάτωνστηΣμύρνη–1918
ΗΤαρσόςτηςΜι κράςΑσί ας-1917
Ομήρει οΠαρθεναγωγεί ο-1917
Συλλογήφωτογραφι ών-επι μέλει α : ΧρήστοςΤρι ανταφύλλου
Τοκολέγι οΑνατολή,τοκαλύτεροσχολεί οτηςΜ.Ασί ας–1916
Έλληνεςμαθητέςσεσχολεί οστηΚαι σάρει α-1918
Προσφυγοπούλα,λί γοπρι ντονδι ωγμό-1922
ΟΕλληνι κόςστρατόςστηΣμύρνη-1919
Αναμνήσει ςαπότηΜι κράΑσί α-1922
Τοκαμπαναρι ότηςΑγί αςΦωτει νής–1920
ΓράφειοΔημήτ ρηςΜαναράκης
ΤουΚυρι άκουΑμανατ ί δη
ΟΙΕΛΛΗΝΕΣΠΡΟΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣΜΙ ΚΡΑΣΑΣΙ ΑΣ
Έλληνες Πρόσκοποι στο προάστι ο Ουσεί ν Ογλού της Φι λαδέλφει ας τηςΜι κράς Ασί ας στι ς171922
" Ο ΠΡΟΣΚΟΠΙ ΣΜΟΣ,πουοθεμελι ωτ ήςτ ουΡόμπερτ Μπάντ ενΠάουελονει ρεύτ ηκεωςπηγήαγάπηςπρος τ ον πλησί ον καιτ ην πατ ρί δα, αντ ι προσωπεύθηκε με σύντ ομο χρονι κά αλλά πανάξι οτ ρόπο στ η Μ.Ασί α, στ ηνΠόληκαιστ ηνΑνατ ολι κήΘράκη.Δυστ υχώς,τ ι ς ές αγάπες τ ους, οι Μι κρασι άτ ες Έλληνες Με τ ην ευκαι ρί ατ ων εκδηλώσεων μνήμης τ ων 90 δύο αυτ νες τ ι ς πλήρωσαν πολύ χρόνωνμνήμηςαπότ ην' ' Μι κρασι ατ ι κήκατ αστ ροφή' ' , πρόσκοποι και προσκοπί βά,γράφοντ αςαπό τ ο 1919 ωςτ ηνκατ αστ ροφή θα ήθελα να πάμε άλλα τ ρί α χρόνι α πί σω καινα ακρι ου 1922,στ ο Αϊ δί νι ,στ ην Κάτ ω Παναγι ά καιστ α θυμηθούμε κάποι α παι δι ά, Έλληνες Προσκόπους, τ ατ ηςΙ ωνί ας,μερι κέςαπότ ι ςηρωι κότ ερεςκαιπι ο που θυσι άστ ηκαν στ η ΜΙ ΚΡΑ ΑΣΙ Α,στ ο βωμό τ ης Σώκι αι ματ ηρέςσελί δεςστ ηνι στ ορί ατ ουελληνι κού ελευθερί ας. προσκοπι σμού. . . . " Οιηρωι κοίπρόσκοποιτ ου Αϊ δι νί ου Μι κράς Ασί ας" . . . . . Απότ ησφαγήτ ουΑϊ δι νί ουγλί τ ωσανεπί σηςλί γοι Νί κοςΑυγερί δης. πρόκρι τ οιπου εί χαν κατ αφύγειστ ο Δι οι κητ ήρι ο και η ζ ωή τ ους, κρυβόμενοι ως τ ην Ανεβάζ ω τ ο παρακάτ ω κεί μενο τ ης Στ έλλας έσωσαν τ άληψη τ ης πόλης από τ ον στ ρατ ό. Αυτ οί Κοκκί νηΡι νκαπότ οπερι οδι κό" Ι στ ορί α"πουαξί ζειο ανακατ ι ς μαρτ υρί ες γι α τ ην εκτ έλεση τ ων 31 κόπος να δι αβαστ εί .Ί σως αυτ ήηι στ ορί α με τ ους έδωσαν τ άδες τ ους φυσι κά ούτ ε ηρωι κούς προσκόπους να μην εί ναι γνωστ ή σε προσκόπων, που οι φονι κάστ ηκαν ούτ εκατ αδι κάστ ηκαν ποτ έ.Όσο γι ατ ον πολλούς. Θεώρησα όμως ότ ιθα πρέπεινα γί νει δι νά,αυτ όςκατ αδι κάστ ηκεμεν,γι αανι κανότ ητ ακαι ευρέως γνωστ ή καιστ ους νεότ ερους γι α να τ ους Σχοι ποτ αξί α ενώπι ον τ ου εχθρού στ ο Στ ρατ οδι κεί ο, αποδί δουμε τ ην πρέπουσα τ ι μή που αξί ζ ουν. Τα λι τ ωσε όμως τ ο εκτ ελεστ ι κό απόσπασμα, γεγονότ α τ α εί χα ακούσει σε μι κρή ηλι κί α από γλί σχυρι ζ όμενος ότ ι εμποδί στ ηκε από τ ον Αρι στ εί δη δι ηγήσει ςτ ης γι αγι άς μου που έζησε αυτ ήν τ ην ι εργι άδη που ήτ αν Ύπατ ος Αρμοστ ής,στ αλμένος εγκληματ ι κή σφαγή τ ου πληθυσμού τ ου Αϊ δι νί ου. . . Στ ον Βενι ζέλο, με ευρύτ ατ η δι και οδοσί α στ η Δύοπράγματ α έμει νανζ ωντ ανά στ ημνήμημου:Από από τ ο οποί ος επί σης κατ ηγορήθηκε γι α τ ημι α οηρωϊ σμόςτ ουΝί κουΑυγερί δηκαιόλωντ ων Σμύρνη ( άλει ψη θέσης, μι α και λί γο πρι ν από τ ην προσκόπωνπουβρήκανέναφρι κτ ότ έλοςκαιαπότ ην εγκατ αστ ροφή τ ο'σκάσε επι βι βαζ όμενος στ ο αγγλι κό άλληηάθλι ασυμπερι φοράτ ουΎπατ ουΑρμοστ ήστ η κατ ό" Σι δηρούςΔουξ"κιεγκατ έλει ψετ ηνΕλλάδα Σμύρνη Αρι στ εί δη Στ εργι άδη απέναντ ι στ ον θωρηκτ αφεύγοντ αςστ ηΝί και αΓαλλί αςόπουκαιπέθανε) . . . δοκι μαζ όμενοΕλληνι κόπληθυσμότ ηςΜι κράςΑσί ας. δι
ΜΑΡΤΥΡΙ ΕΣ MΙ ΑΜΑΡΤΥΡΙ Α ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΤΟΥ\' 22 Η Ελένη Καραντ ώνη ζ ούσε στ ο Μπουνάρμπασι , έντ εκα χι λι όμετ ρα βορει ανατ ολι κά τ ηςΣμύρνης.Το Μπουνάρμπασιεί χε χί λι ους κατ οί κους,από τ ους οποί ουςοιοκτ ακόσι οιήτ ανΈλληνες «. . . Άρχι σεοστ ρατ όςμαςναφεύγει .Χτ υπούσαντ ι ς πόρτ εςμαςκαιζ ητ ούσανρούχα γι α να βγάλουντ ο χακί από πάνω τ ους. Πόσους δεν ντ ύσαμε! Οι μεγάλοιοιδι κοίμαςξ εκουμπί στ ηκανκαιφύγανεκι αφήσαντ ονκόσμοστ οέλεοςτ ουΘεού.Έφτ ανανοι στ ρατ ι ώτ ες ξ υπόλυτ οι , γυμνοί , κουρελι ασμένοι , πρησμένοι ,νηστ ι κοί .Οι Τούρκοι κατ εβαί ναν και σφάζ αντ ουςΈλληνες.Το ί δι ο έκανανκαιοιδι κοί μας.Παντ ούφωτ ι άκαιμαχαί ριάκουεςκαιέβλεπες. Από τ ους κατ οί κους τ ου Μπουνάρμπασιέμει ναν καμι άδεκαρι άοι κογένει ες. . .Μερι κοίκατ άφεραννα φύγουν,σέρνοντ αςμετ ηνκοι λι άπροςτ οΣι κλάρικαι από κει στ η Σμύρνη. Τους άλλους όλους τ ους ατ ι μάσανε,τ ους σφάξ ανε,τ ους κρεμάσανε,τ ους κάψανε.Κιεκεί νουςπουκατ άφεραναπότ οΣι κλάρι να φτ άσουνστ η Σμύρνη,ότ ανήρθεο Κεμάλ,τ ους έπι ασεκαιτ ουςέσφαξ ε.
Ελληνοπούλαεί μαι΄ γω απ΄τηΜι κράΑσί α πουεί δανταματάκι αμου μεγάληαπελπι σί α. Εί δα΄ γω Τούρκουςμεσπαθι ά καιΤούρκουςμεμαχαί ρι α πουσφάζ ανετουςΈλληνες μεταέρηματουςχέρι α. Δενφτάνανετααί ματα πουτρέχανεσανλί μνη παράεβάλανεφωτι ά καικάψανετηΣμύρνη. Μαςκάψανετασπί τι αμας καιτανοι κοκυρι άμας καιτώραταθυμόμαστε καικαί γεταιηκαρδι άμας. Γεωργί αΣπάθα
Θυμάμαι ότι η γι αγι ά μου η Σοφί α η οποί α καταγόταναπότι ςΠαλαι έςΦώκαι εςτηςΣμύρνης, όταν πήγε να αποβι βαστείστο καΐ κιμαζ ίμε τα παι δι ά της την σταμάτησε ένας Τούρκος καιτης ζ ήτησετοδακτυλί διτοοποί οκρεμότανκάτωαπότο φουστάνιτηςμεαντάλλαγμανατηβάλειστοκαΐ κι . Τότε του το πέταξ ε στα μούτρα καιεκεί νος την έσπρωξ ε απότομα γι α να μπει στο καΐ κι με αστεί το δάχτυλό της και να Εμεί ς βρι σκόμαστ αν στ η Σμύρνη. Πλημμύρα οι αποτέλεσμα να πι ώσει .Καιαπότότετοδάχτυλοαυτόηγι αγι ά το μαχαλάδεςστ οαί μα.Βάλανεφωτ ι άοιΤούρκοι ,μι α λι ώραμακρι ά.«Μηφοβάστ εεί ναιμακρι ά»,μαςεί πεο ονόμασετοδάχτυλοτουΤούρκου. νοι κοκύρηςτ ουσπι τ ι ούπουμέναμε.Σ'ένατ έτ αρτ ο Σεβαστ ήΙ ωαννί δου η φωτ ι ά εί χε έρθεισε μας.Ρί χνανε βενζ ί νη και προχωρούσε.Βγήκαμε στ ο δρόμο.Φωτ ι ά από τ η θρες με χώμα γι α να κατασκευάσουν μι α,θάλασσα από τ ην άλλη.Βρι σκόμαστ αν στ η Έκαναν πλί χους των σπι τι ών τους και έβαζ αν γι α μέση. Και οι Τσέτ ες βρί σκοντ αν στ η μέση, και τους τοί νες…. τονκαι ρόεκεί νοδενυπήρχετο σφάζ ανκαισκοτ ώναν.Τη νύχτ α οιΤσέτ εςέκαναν σκεπήλαμαρί γ κ ά ζ ι γ ι α ν α μ α γ ε ι ρ έ ψο υν και άνοι γαν επί θεση ν'αρπάξ ουν,να σφάξ ουν,ν'ατ ι μάσουν. οντενεκέδες, τους έχτι ζ αν και έκαναν το «Βοήθει α! Βοήθει α! », φώναζ ε ο κόσμος. Τα γκαζ »( φουφού)γι α να φτι άξ ουν εγγλέζ ι κα πλοί α ήτ αν απέναντ ι . Έρι χναν τ ους λεγόμενο «μαγκάλι προβολεί ς.Στ αματ ούσανγι αλί γο.Τηνύχτ αθέλαμε φαγητό. να πάμε προς νερού μας.Πήγαμε λί γο πι ο έξ ω, Κυρι ακήΕμμανουηλί δου φρί κη!Βρεθήκαμεσεμι α χαβούζ α Γύρω γύρω,στ α χεί λι ατ ης χαβούζ ας σπαρτ αρούσαν κορμι ά, και μέσα η χαβούζ α ήτ αν γεμάτ η κεφάλι α.Έπαι ρναν τροπήκαιγύρι σεδι άφοραμέρηγι ανα όποι ον έπι αναν, τ ον πήγαι ναν στ ην άκρι α τ ης Βγάλαμεεπι ό.ΠήγαμεσταΓρεβενά,όπου χαβούζ ας,έκοβαντ οκεφάλικαιτ οέρι χνανμέσαστ η βρουνένακαλόχωρι ναμεπέντεμέρες.Μετά σκορπί σαμε.Δόξ α τω χαβούζ α καιτ α κορμι άτ α άφηναννα σπαρτ αρούν μεί κα περνάμε εδώ.Έχουμε γεωργί α, γύρω γύρω. Ήτ αν φοβερό. Όσοι τ ο εί δαν Θεώ,καλούτσι α,ταπαι δι άμαςμαθαί νουν τ ρελάθηκαν.Τοτ ρελοκομεί ογέμι σεαπότ ρελούςσαν κάναμεκαπνά,σταφύλι ατοφόβοτωνΤούρκων. ήρθαμε.Εκείσ'αυτ ότ ο μέρος χάσαμε καιτ ον γράμματα.Δενέχουμεπι πατ έρα μου.Τον αδελφό μου τ ον έσφαξ αν στ ο Ανώνυμος χωρι ό.Έβγαλαν,μετ ά,ι τ αλι κά καιελληνι κά πλοί α καιμαςπήραν.Πόσους;Ούτ εέναεί κοσιτ οι ςεκατ ό κογένει α τηςΜι μί αςμαζ ίμεπολλούςάλλους δενεπήραν.Τέτ οι ακατ αστ ροφήδενεί δαντ αμάτ ι α Η οι έφυγαντη μέρα τηςΜι κρασι ατι κήςκαταστροφής. μου! ». Μαζ ίμετονπατέρατηςέθαψανταυπάρχοντάτους καιπήρανμαζ ίτουςμόνολί γεςλί ρεςκαιμι αει κόνα τηςΠαναγί αςπουηΜι μί αέκρυψεεπάνω της.Όταν κατέβηκαν στο λι μάνι , τα πλοί α ήταν γεμάτα. Όποι ος τα πλησί αζ ε του έκοβαν τα χέρι α καιο πατέραςτηςΜι μί αςλάδωσε έναν Τούρκο γι α να μπουν στο πλοί ο και να έχουν μαζ ί αυτά που πήραν. Μαρί αΠροδρόμου(Χαϊ δευτ ι κόΜι μί α)
ΓράφειοΦώτ ηςΚόττ ας
Αύγουστος2013 Αγαπητ έΑδελφέΜι κρασι άτ η. Σήμερα έχει ς στ α χέρι α σου τ ο νέο τ εύχος τ ου περι οδι κού μας ‘ ’ ΟΙΑΛΗΣΜΟΝΗΤΕΣ ΠΑΤΡΙ ΔΕΣ’ ’ τ ουΣυνδέσμουμας. Τοπρώτ οτ εύχοςκυκλοφόρησεσεμι ααπλήέκδοση τ ον Ι ανουάρι οτ ου 2010 καιτ ο οποί ο προλόγι σα αναφερόμενοςστ ουςσκοπούςτ ουΣυνδέσμουμας. Η έκδοση τ ου εί χεπολλά εμπόδι α παρ’όλα αυτ ά ξεπεράστ ηκαν και τ α μέλη τ ου Συνδέσμου τ ο δέχτ ηκανμεχαρά βλέποντ αςότ ιεί ναιαναγκαί ονα φαί νετ αιτ οέργοτ ουΣυνδέσμου.Σκοπόςμαςήτ αν και εί ναι τ ο έργο τ ου Συνδέσμου να εί ναι απαλλαγμένο από οποι αδήποτ ε σκοπι μότ ητ α,να προβάλειτ ον πολι τ ι σμό καιτ ην παράδοση που έφερανστ ηνΜητ έραΠατ ρί δαοιπρόγονοιμας. Πάνω σε αυτ ές τ ι ς αρχές συμπαρί στ ασαι στ ην έκδοση τ ου περι οδι κού ‘ ’ ΟΙ ΑΛΗΣΜΟΝΗΤΕΣ ΠΑΤΡΙ ΔΕΣ’ ’ του Συνδέσμου Μι κρασι ατών Ν. Φι λαδέλφει ας – Ν. Χαλκηδόνας, ένα μέσο επι κοι νωνί ας,προβολήςκαιμετ αλαμπάδευσηςτ ου Μι κρασι ατ ι κούΠολι τ ι σμού. ΕκΜενεμένηςΙ ωνι κήςΓης Τογένοςορμώμενο.
Η θάλασσαδεν εί ναιπι αεμπόδι ο. Χι λι άδεςάνθρωποι πέφτ ουνεκαι πνί γοντ αι . Τακορμι άσκεπάζουνε τ ανεράσαννά' ναιμόλος . Οιδρόμοιγεμί ζουνεκι αδει άζουνεκαιξαναγεμί ζουνε. Νέοι ,γέροι ,γυναί κες ,παι δι ά ποδοπατ ι ούντ αι ,στ ρι μώχνοντ αι , λι ποθυμούνε,ξεψυχούνε. Τούςτ ρελαί νουνοιχαντ ζάρες , οιξι φολόγχες ,οισφαί ρεςτ ων Τσέτ ηδων! Βούρ,κερατ αλάρ! ( Χτ υπάτ ετ ουςτ ούςκερατ άδες ! ) .
Φώτ ηςΕυστ ρατ ί ουΚότ τ ας
Δι δ ώΣωτ ηρ ί ο υ
Σπόρο από τη Σμύρνη,του Γι ώργου Μετσόλη Χώμα της ερημι άς. Χώμα της μοναξι άς.Πέτρα του πι ο σκληρού καημού. Γη της ψυχής μου,πληγή στο κάτω μέρος της καρδι άς π’ολοένα ξύνω καιματώνει . Ή σ ο υ ν ω ρ α ία. Έλαμπεστα μάτι α σου ένας ήλι ος Μι κρασι άτης την ώρα που έγερνεσ΄αφράτο μαξι λάριαπό άλι κα τρι αντάφυλλα που ξάπλωνεσεπαχύ στρώμα – ψι λή άμμο από ρουμπί νι α. Πεντάμορφη στη δόξα σου, γλυκύτατη καιστη βαθει ά σου θλί ψη. Ποι ός θα μου φέρεισ’ένα κλαδάκιμυγδαλι άς τη λι ακάδα του Γενάρη, την πρώι μη άνοι ξη στ σ α δροσερά περβόλι α της Ανατολής στην καστανή στι λπνή κόμη της Πατρί δας μου π’ορφάνεψε Ποι ος θα μου φέρειλί γο ζουμερό ξεκούραστο χώμα να φυτέψω το μεστό χλωρό σπόρο που έκρυψεστη ζεστή αμασχάλη της έντρομη απογυμνωμένη μ’ένα ρυάκικόκκι νο να ρέειστη ρεματι ά του στήθους η προσφυγοπούλα μάνα μου; Μούσκευεστο δάκρυ της το σπόρο μην αποξεραθεί να μην μουχλι άσειη ε λ π ίδ α να μην πετρώσεικαιτρι φτείαπάνω στ’άλεσμα του χρόνου η ζωντανή ψί χα της ε π ισ τρ ο φ ή ς.
ΓράφειοΑρχ.ΠαντελεήμωνΠαπασυνεφάκης
«Εί χαμε την έμπνευση στο δι οι κητι κό συμβούλι ο του“ΣυλλόγουΦι λαδελφέωνκαιΣαλι χλι ωτών”να συνδυάσουμε μι α πανηγυρι κή συγκέντρωση των μελών του με τα εγκαί νι α του ναού της Νέας Φι λαδέλφει ας στη μνήμη της Κοι μήσεως της Θεοτόκου.Ενθουσι ασμός! » Η ευλογημένη συνύπαρξη Εκκλησί ας και μι κρασι ατ ι κού ελληνι σμού συνέχι σε,όπωςανάγλυφα μαςπερι γράφειο ΤάσοςΑθανασι άδης,να υφί στ ατ αι καιστ η νέα τ ους Πατ ρί δα. Η σχέση αυτ ή, που ξεκί νησεαπότ ηνί δρυσηκι όλαςτ ουΧρι στ ι ανι σμούκαι συνεχί στ ηκε ανά τ ους αι ώνες, δημι ούργησε ένα μοναδι κόπολι τ ι σμόπουούτ εαυτ ήηκατ αστ ροφήδεν στ άθηκει κανήνα τ ονεξαφανί σει .Δενεί ναιτ υχαί οτ ο γεγονόςότ ιτ απρώτ ακαιπολλέςφορέςτ αμοναδι κά, αντ ι κεί μενα που μετ έφεραν και δι έσωσαν οι πρόσφυγεςαπότ ηλαί λαπατ ηςκατ αστ ροφής,ήτ αντ α άγι α καιτ αι ερά τ ους.Αυτ ά δηλαδή που εναπόθετ αν στ οπρώτ οκτ ί σμαπουέφτ ι αχνανεκείπουπήγαι ναν. Στ ηνΕκκλησί ατ ους. Όπωςκαιστ ι ςγει τ ονι κέςπερι οχέςτ ηςΝέαςΙ ωνί ας, τ ηςΝεάπολης,τ ηςΙ νέπολης,έτ σικαιεδώ,στ η Νέα Φι λαδέλφει α,οιπρόσφυγεςπουεγκατ αστ άθηκανστ η συνοι κί ατ ου Ποδονί φτ η,έχτ ι σαν γρήγορα γρήγορα τ ηνεκκλησι άτ ουςγι ανααποτ ελείσημεί οσυνάντ ησης αλλά καιπροσευχής.Μέσα εκεί ,με λει τ ουργό τ ον αεί μνηστ ο παπάΚαλλί νι κο,ένοι ωθαν όπως όμορφα μας παρουσι άζετ αι στ α Παι δι ά τ ης Νι όβης, ότ ι βρί σκοντ αιακόμαεκείστ ηνΠατ ρί δα.
Δεκάδες άνθρωποι έχασαν τ α σπί τ ι α τ ους και πολλαπλάσι οιέπαθανμεγάλεςζημι ές.Μπροστ άόμως στ ο κί νδυνο να χάσουντ ηνεκκλησί ατ ους,που εί χε πάθειμεγάλες ζημι ές,προσέτ ρεξαν όλοιγι α να τ η σώσουνκαινατ ηνεπι δι ορθώσουν.Μεευγνωμοσύνη ακόμα θυμάμαι τ ην εκδήλωση που εί χε πραγματ οποι ήσει ο σύλλογος Μι κρασι ατ ών στ ον περί βολοτ ουναούμαςγι ατ ησυγκέντ ρωσηχρημάτ ων τ ο 2002,αλλά καιτ ηνπροσφορά από τ ηναεί μνηστ η κόναΦι λι ω,μεχρήματ ααπότ οσύλλογοΒουρλι ωτ ών, γι α τ ην αγι ογράφηση τ ου συντ οπί τ η τ ους αγί ου Νεκτ αρί ουτ ουεκΒρυούλων. Αυτ όν τ ον άρρηκτ ο δεσμό ήρθε να επι σφραγί σειη ανακήρυξη τ ης Παναγί ας ως πολι ούχου και προστ άτ ι δας τ ης πόλης μας, μετ άτ ην καθι έρωση επί σημου εορτ ασμού τ ης τ ην πρώτ η Κυρι ακή κάθε Οκτ ωβρί ου καιτ ηνσυγγραφή ασματ ι κήςακολουθί ας καιπαρακλήσεως που εγκρί θηκαν επί σημα από τ ην Ι εράΣύνοδοτ ηςΕκκλησί αςτ ηςΕλλάδος. Φέτ ος ο εορτ ασμός στ ι ς 6 και7 Οκτ ωβρί ου,που συμπί πτ ει με τ α 90 χρόνι α από τ η μι κρασι ατ ι κή κατ αστ ροφή,εί ναιβέβαι ο ότ ιθα συγκεντ ρώσεικαι πάλι χι λι άδες μι κρασι άτ ες και όχι μόνο και θα αποτ ελέσειτ ηναφορμή να τ αξι δέψουμενοερά πί σω σεεκεί να τ α άγι α χώματ α που γι α πάντ α ελπί ζ ουμε πως«πάλιμεχρόνι α μεκαι ρούςπάλιδι κά μαςθα ναι ». Ι ερά Μητ ρόποληΝέαςΙ ωνί ας& Φι λαδέλφει ας
Ι ερόςΝαόςΚοι μήσεωςτ ηςΘεοτ όκου ΝέαςΦι λαδέλφει ας
Μέσα σ’αυτ όν τ ον ευλογημένο χώρο οιπροσφυγές μαζί με τ ι ς ελπί δες τ ους, εναπόθεσαν και ανεκτ ί μητ ουςθησαυρούς.Αυτ ούςτ ουςθησαυρούςαν μας αξι ώσει η Παναγί α θα παρουσι άσουμε σε λεύκωμαπουπρόκει τ αιναεκδοθείσύντ ομαγι ατ α85 ΘΑΥΜΑΤ ΟΥΡΓΟΥ ΕΙ ΚΟΝΑΣ χρόνι ατ ου ναού μας.Σημαντ ι κότ ερος απ’όλους,η ΠΑΝΑΓΙ ΑΣΒΟΥΡΛΙ ΩΤ Ι ΣΣΑΣ θαυματ ουργόςει κόνα τ ηςΠαναγί αςτ ηςΟδηγήτ ρι ας, που η ευλάβει ατ ωνχρι στ ι ανώντ η μετ έφερεαπό τ α ΠΟΛΙ ΟΥΧΟΥ ΚΑΙΠΡΟΣΤ ΑΤ Ι ΔΟΣΝΕΑΣΦΙ ΛΑΔΕΛΦΕΙ ΑΣ μαρτ υρι κά Βουρλά καιγι ’αυτ ότ ης προσέδωσαν τ ο προσωνύμι ο«Βουρλί ωτ ι σσα».
6-7Οκτ ωβρί ου2012
Η ευλάβει α αυτ ή συνεχί στ ηκε και εδώ στ η Νέα Φι λαδέλφει α.Αμέσωςμετ άτ ηνεγκατ άστ ασητ ους,μι α ευσεβής οι κογένει α δαπάνησεένα μεγάλο ποσό γι α να τ ην ασημώσουν,όπως βλέπουμε σήμερα.Ότ ιη ει κόνααυτ ήαποτ ελούσεπόλοέλξηςτ ωνπροσφύγων μαρτ υρεί τ αικαιαπό τ ο γεγονός,όπωςπαρατ ηρούμε στ α πρακτ ι κά τ ου εκκλησι αστ ι κού συμβουλί ου,πως ότ αναποφασί στ ηκετ ο1933ναχτ ι στ ήονέοςναόςγι α να συγκεντ ρωθούν χρήματ α αποφασί στ ηκε να τ οποθετ ηθείκυτ ί οπλησί οντ ηςει κόναςτ ηςΠαναγί ας. Καιοναόςχτ ί σθηκεκαιτ αχρόνι απέρασανκαιποτ έ αυτ ός ο δεσμός μετ αξύ τ ου μι κρασι άτ ι κου στ οι χεί ου καιτ ης εκκλησί ας,δεν έπαψε να υπάρχει .Χαρές, λύπες,επέτ ει οι ,εκδηλώσει ςόλα συνδεδεμένα μετ ην Παναγί τ σα,όπωςσυμβαί νεισεκάθεπροσφυγούπολη. Άλλωστ ε μπορεί κανεί ς να σκεφτ εί τ η Μι κρασί α ξεχωρι στ ά από τ ην πί στ η μας;Γι ατ ο λόγο αυτ ό και κάθε φορά που καιη εκκλησί α χρει άστ ηκε βοήθει α πρώτ οιοιμι κρασι άτ εςήτ αναυτ οίπουπροσέτ ρεχαν. Όπως συνέβη καιμε τ ον κατ αστ ρεπτ ι κό τ ου 1999.
Τράπεζα
Αγάπης
MΙ ΑΜΑΡΤΥΡΙ Α ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΤΟΥ\' 22
"ΣΤΗΝΠΡΟΚΥΜΑΙ ΑΤΗΣΣΜΥΡΝΗΣ" ΗΜι κρασι ατι κήΚατ αστ ροϕήόπωςτηνέζ ησεκαι τηνκατέγραψεoνομπελί στ αςΈρνεστΧεμι νγουέϊ
«Το χει ρότερο ήταν οι γυναί κες με τα νεκρά παι δι ά.Δενμπορούσαμενα τι ςπεί σουμενα μας δώσουνταπεθαμέναπαι δι άτους.Εί χανταπαι δι ά τους νεκρά ακόμα και έξ ι μέρες,αλλά δεν τα εγκατέλει παν.Δενμπορούσαμενακάνουμετί ποτα. Τελι κά,έπρεπενατουςταπάρουμεμετηβί α». Με τ α παραπάνω λόγι α κάποι ος ήρωας τ ου Χεμι νγουέι ,αξ ι ωματ ι κόςπολεμι κούπλοί ουτ ωνΗΠΑ αγκυροβολημένου στ η Σμύρνη, περι γράφει τ η μεγάλη κατ αστ ροφή.Το απόσπασμα εί ναιαπό τ ο πρώτ ο λογοτ εχνι κό κεί μενο που εξ έδωσε ο αμερι κανόςσυγγραφέαςτ ο 1925 μόλι ς26 χρονών τ ότ εκαιμετ οοποί οάρχι σενα αποκτ ά παγκόσμι α φήμη. Πρόκει τ αιγι ατ η συλλογή δι ηγημάτ ωντ ου «Στ ηνεποχήμας»( I nOurTi mes) ,όπουτ οπρώτ οτ ου δι ήγημα ουσι αστ ι κά οπρόλογοςτ ουβι βλί ου-έχει τ οντ ί τ λο«Στ ηνπροκυμαί ατ ηςΣμύρνης». Ανκαιδι ήγημα,οσυγγραφέαςδενγράφειαπόαπλή φαντ ασί α.Μόλι ς πρι ντ ρί α χρόνι α ως πολεμι κός αντ αποκρι τ ής τ ης καναδι κής εφημερί δας "Tor ont o St ar "οΧεμι νγουέιεί χεβρεθείωςαυτ όπτ ηςμάρτ υς στ οντ όποτ ηςκατ αστ ροφήςκαιτ ηνεί χεπερι γράψει σεμι ασει ράάρθρωντ ουπουεκδόθηκαντ ο1985σε βι βλί ομετ οντ ί τ λο:«Dat el i ne: Tor ont o». Ωςαντ αποκρι τ ήςτ ηςεφημερί δαςεί χετ αξ ι δέψειαπό τ οΠαρί σιστ ηνΚωνστ αντ ι νούποληκαισεάλλαμέρη τ ηςΤουρκί αςστ έλνοντ αςκατ άτ ην πορεί ατ ου τ α άρθρα τ ου στ ηνκαναδι κή εφημερί δα.Στ ηνέκδοση τ ης20ήςΟκτ ωβρί ου1922γράφει : «Ο άντ ρας σκεπάζ ει με μι α κουβέρτ α τ ην ετ οι μόγεννηγυναί κατ ουπάνω στ οναραμπάγι ατ ην προφυλάξ ειαπό τ η βροχή.Εκεί νη εί ναιτ ο μόνο πρόσωπο που βγάζ εικάποι ους ήχους από τ ους πόνουςτ ηςγέννας.Η μι κρήκόρητ ουςτ ηνκοι τ άζ ει με τ ρόμο και βάζ ει τ α κλάματ α και η πομπή προχωρά.Δενξ έρω πόσο χρόνο θα πάρειαυτ ότ ο γράμμαναφτ άσειστ οΤορόντ ο,αλλάότ ανεσεί ςοι αναγνώστ ες τ ης Στ αρ τ ο δι αβάσετ ε να εί στ ε σί γουροιότ ιη ί δι ατ ρομακτ ι κή,βάναυση πορεί α ενός λαού που ξ ερι ζ ώθηκε από τ ον τ όπο τ ου θα συνεχί ζ εινα τ ρεκλί ζ ειστ ον ατ έλει ωτ ο λασπωμένο δρόμοπροςτ ηΜακεδονί α». Ταλόγι ααυτ άδενεί ναιγραμμένααπόκάποι ονπου πρώτ η φορά αντ ι κρί ζ ειτ η φρί κη τ ου πολέμου.Ο νεαρός Χεμι νγουέιεί χε ζ ητ ήσεινα κατ ατ αγείως εθελοντ ήςστ ονΠρώτ οΠαγκόσμι οΠόλεμο,αλλάδεν έγι νεδεκτ όςλόγω τ ηςκακήςόρασήςτ ου.Αυτ όδεν τ ον εμπόδι σε να γί νειεθελοντ ής νοσοκόμος,να τ ραυματ ι σθείσοβαρά δυοφορέςστ ηνΑυστ ρί α και τ ελι κάνααποσυρθείαφούτ ι μήθηκεμετ οβραβεί ο ανδρεί ας κιαυτ ά πρι ν βρεθείστ ην Τουρκί α ως πολεμι κόςαντ αποκρι τ ήςτ ηςTor ont o St arμόλι ς23 χρονών. Μέσα από τ ο λογοτ εχνι κό τ ου τ αλέντ ο, που φανερώθηκε στ α επόμενα χρόνι α,ο συγγραφέας δί νεισυγκλονι στ ι κέςπερι γραφέςμι αςπερι όδουπου έχεισημαδέψειτ ηνψυχήτ ουΝεοέλληνα,μ'όλοπου
κοντ εύειναπεράσεισχεδόνέναςαι ώναςαπότ ότ ε: «Εί χαμε ρητ ές εντ ολές να μην επέμβουμε,να μη βοηθήσουμε.Τοπλοί ομαςεί χετ όσηδύναμηπουθα μπορούσαμεναβομβαρδί σουμεόλητ ηΣμύρνηκαι ναστ αματ ήσουμετ ομακελει ό,αλλάηεντ ολήήτ αν να μηνκάνουμετ ί ποτ α.Τοπαράξ ενοήτ αν,εί πε( ο υποτ ι θέμενος αξ ι ωματ ι κός τ ου αμερι κάνι κου πολεμι κούπουδι ηγεί τ αιτ ηνι στ ορί α)πώςούρλι αζ αν κάθενύχτ ατ αμεσάνυχτ α.Δενξ έρω γι ατ ίούρλι αζ αν αυτ ήτ ηνώρα.Ήμαστ ανστ ο λι μάνικιαυτ έςστ ην προκυμαί ακαιτ αμεσάνυχτ αάρχι ζ ανναουρλι άζ ουν. Στ ρέφαμε επάνω τ ους προβολεί ς καιαυτ ές τ ότ ε στ αματ ούσαν». . . Ο Χεμι νγουέιωςπολεμι κόςαντ αποκρι τ ήςεί ναιπι ο σαφής.Ξέρειότ ι1. 250. 000Έλληνεςδι ώχτ ηκαναπό τ α σπί τ ι ατ ουςμετ ηναντ αλλαγή τ ωνπληθυσμών: «Ό, τ ι και να πει κανεί ς γι ατ ο πρόβλημα τ ων προσφύγων στ ην Ελλάδα δεν πρόκει τ αινα εί ναι υπερβολή. Ένα φτ ωχό κράτ ος με μόλι ς 4 εκατ ομμύρι α πληθυσμό πρέπεινα φροντ ί σειγι α άλλο ένα τ ρί τ οτ ων κατ οί κων.Καιτ α σπί τ ι α που άφησανοιμουσουλμάνοιπουέφυγανδενεπαρκούν σετ ί ποτ α,χώρι αηδι αφοράστ οεπί πεδοκουλτ ούρας που εί χαν συνηθί σει οι Έλληνες στ ην Κωνστ αντ ι νούπολη». Σεμι ανάλληαντ απόκρι σήτ ουστ η«Στ αρ»γράφει : «Βρί σκομαισεένα άνετ οτ ρένο,αλλά μετ η φρί κη τ ης εκκένωσης τ ης Θράκης όλα μου φαί νοντ αι απί στ ευτ α.Έστ ει λα τ ηλεγράφημα στ η «Στ αρ» από τ ην Αδρι ανούπολη. Δεν χρει άζ ετ αι να τ ο επαναλάβω.Ηεκκένωσησυνεχί ζ ετ αι .Στ ηνάκρητ ου λασπόδρομου έβλεπα τ ην ατ έλει ωτ η πορεί ατ ης ανθρωποθάλασσας να κι νεί τ αι αργά στ ην Αδρι ανούποληκαιμετ άναχωρί ζ ετ αισ'αυτ ούςπου πήγαι νανστ ηΔυτ ι κήΘράκηκαιτ ηΜακεδονί α.Δεν μπορούσαναβγάλω απότ ονουμουτ ουςάμοι ρους ανθρώπουςπουβρί σκοντ ανστ ηνπομπή,γι ατ ίεί χα δει τ ρομερά πράγματ α σε μι α μόνο μέρα. Η ξ ενοδόχα προσπάθησε να με παρηγορήσειμε μι α τ ρομερήτ ούρκι κηπαροι μί α: «Δεφτ αί ειμόνοτ οτ σεκούρι ,φτ αί εικαιτ οδέντ ρο». ( Tor ont oSt ar ,14Νοεμβρί ου1922) . «Η υποχώρηση τ ου ελληνι κού στ ρατ ού ήτ αν μι α θλι βερή υπόθεση, αλλά δεν χρει άζ ετ αι να κατ ηγορούμεγι 'αυτ ότ οναπλόΈλληναφαντ άρο.
Ακόμα καιότ αν γι νότ αν εκκενώσει ς περι οχών οι Έλληνες δρούσαν ως πραγματ ι κοίστ ρατ ι ώτ ες.Ο Κεμάλθα εί χεμεγάλο πρόβλημα ανήτ αννα τ ους αντ ι μετ ωπί σειστ η Θράκη.Ο λοχαγός Wialτ ου Ι νδι κού Ι ππι κού,που βρι σκότ ανστ ηνΑνατ ολί α ως παρατ ηρητ ής κατ άτ η δι άρκει ατ ου πολέμου τ ων Ελλήνωνμετ ονΚεμάλ,μου εί πε:«ΟιΈλληνεςστ ρατ ι ώτ εςήτ ανμαχητ έςπρώτ ης κατ ηγορί ας.Οιαξ ι ωματ ι κοίτ ουςήτ ανάρι στ οι . Θαμπορούσανναέχουνκατ αλάβειτ ηνΆγκυρακαι νατ ελει ώσουντ ονπόλεμο,ανδενεί χανπροδοθεί ». Κατ άτ ονΧεμι νγουέιηπροδοσί ααυτ ήπήγασεκιαπό τ ους συμμάχους, αλλά και από τ ον βασι λι ά Κωνστ αντ ί νο,που αντ ι κατ έστ ησε τ ους έμπει ρους
( αλλά Βενι ζ ελι κούς) αξ ι ωματ ι κούς με δι κούς τ ου «πουποτ έδενεί χανακούσειτ ονκρότ οτ ηςμάχης». Τελει ώνειμεμι α πρότ αση που δενθα τ ηνέγραφε ποτ έέναςαπλόςδημοσι ογράφος,ανδενεί χεμέσα τ ουτ οτ αλέντ οτ ουμεγάλουνομπελί στ ασυγγραφέα: «Όλημέραπερνούνδί πλαμουλεροί ,εξ αντ λημένοι , αξ ύρι στ οι , ανεμοδαρμένοι στ ρατ ι ώτ ες, που βαδί ζ ουν στ η γκρί ζ α γυμνή ύπαι θρο τ ης Θράκης. Χωρί ςμπάντ ες,χωρί ςανθρωπι στ ι κέςοργανώσει ςνα τ ουςανακουφί σουν,χωρί ςτ όπο να ξ αποστ άσουν, παρά γεμάτ οιψεί ρες,με βρώμι κεςκουβέρτ εςκαι κουνούπι α όλη τ η νύχτ α.Εί ναιοιτ ελευτ αί οιαπό αυτ όπουήτ ανκάποτ εηδόξ ατ ηςΕλλάδας.Κιαυτ ό εί ναιτ οτ έλοςτ ηςδεύτ ερηςπολι ορκί αςτ ηςΤροί ας» ( Tor ont oSt ar ,3Νοεμβρί ου1922) . . Μπορείο συγγραφέας να ήτ αν σκληραγωγημένος καιαπό τ η φύση τ ου ( πλην τ ων άλλων ήτ αν και πυγμάχος) ή από τ η ζ ωή τ ου ως πολεμι κός αντ αποκρι τ ής,αλλάδεμπορείανμησυγκι νηθείμε τ όσοπόνο. Χρόνι α αργότ ερα, αφού εί χε καλύψει δημοσι ογραφι κά και τ ον εμφύλι ο πόλεμο στ ην Ι σπανί α,μι λώντ αςμέσα από τ ο στ όμα ενόςήρωα τ ου γράφει :«Δεν θέλω να κοι μηθώ γι ατ ίέχω τ η προαί σθησηότ ιανκλεί σω τ αμάτ ι αμουστ οσκοτ άδι καιαφεθώ στ ονεαυτ όμου,ηψυχήμουθαβγειαπό τ οσώμα». Σεένα από τ ελευτ αί ατ ου άρθρα από τ ηνΤουρκί α στ ηνΤορόντ οΣτ αργράφει :«Ποι οςθα θρέψειτ όσο πληθυσμό; Κανένας δεν τ οξ έρει και μέσα στ α επόμενα χρόνι α ο χρι στ ι ανι κόςκόσμοςθα ακούει μι ασπαρακτ ι κήκραυγήπουελπί ζ ωναφτ άσεικαιως τ ονΚαναδά: «Μηνξ εχνάτετ ουςΈλληνες!». . . *Αφι ερωμένοσεόσες–ουςμι λάνεγι αΣΥΝΩΣΤΙ ΣΜΟ.
Ο ΈρνεστΧεμι νγουέιγεννήθηκεστι ςΗΠΑ το1899. Υπηρέτησε ως εθελοντής νοσοκόμος στον Α' Παγκόσμι οΠόλεμοόπουκαιτραυματί στηκεβαρι ά. Μόλι ς 20 χρονών δι ετέλεσε πολεμι κός ανταποκρι τήςτης«ΤορόντοΣταρ»στηνΕυρώπηκαι περι έγραψετηΜι κρασι ατι κήΚαταστροφή.Το1925 εκδί δειτο πρώτο λογοτεχνι κό βι βλί ο του «Στην εποχή μας» μεπρώτο δι ήγημα το δι ήγημα «Στην προκυμαί ατηςΣμύρνης». Το1929εκδί δειτομυθι στόρημα «Αποχαι ρετι σμός στα όπλα» που γί νεταιπαγκόσμι α επι τυχί α.Το 1933 κυκλοφορείη συλλογή δι ηγημάτωντου «Τα χι όνι α του Κι λι μάντζ αρου».Το1940δημοσι εύεται τοβι βλί οτου«Γι αποι ονχτυπάειηκαμπάνα».Όλα αυτά τα έργα του γυρί στηκαν σε ται νί ες,με το τελευταί ονα αποσπά βραβεί οΌσκαρηθοποι ί αςη Κατί να Παξ ι νού.Το 1952 εκδί δειτο μυθι στόρημα «Ο γέροςκαιη θάλασσα».Το 1954τι μάταιμετο βραβεί ο Νόμπελ γι α τη λογοτεχνί α.Το 1961,σε ηλι κί α μόνο 62 χρονών,αποφασί ζ ειο ί δι ος να δώσειτέλοςστηνπολυτάραχηζ ωήτου.( Τοάρθρο μας αυτό στηρί χτηκε κυρί ως στα βι βλί α του «Dat el i ne:Tor ont o",1985,"I nOurTi mes",1925και «Ont heQuaiatSmyr na",1995) .
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣΜΙ ΚΡΑΣΙ ΑΤΩΝ ΦΙ ΛΑΔΕΛΦΕΙ ΑΣ-ΧΑΛΚΗΔΟΝΑΣ ΟΙΑΛΗΣΜΟΝΗΤΕΣ ΠΑΤΡΙ ΔΕΣ
3ΗΜΕΡΗ ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΥΡΟ -ΤΗΝΟ 282930ΣΕΠΤΕΜΒΡΙ ΟΥ2012 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙ ΕΣ: ΣΤΕΛΛΑΑΥΓΕΡΗ 6933321611 ΟΥΡΑΝΙ ΑΚΟΣΚΟΛΕΤΟΥ6945636615
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
στ ονΧρήστ οΤούντ α Πώςσαςαντι μετώπι σανότανήρθατεστηνΕλλάδα οιεδώ Έλληνες; Ήρθαμεεδώ,πάλιδύσκολα,δύσκολαμαςαντ ι κρί σαν εδώ,μαςυποδεχτ ήκανπολύδύσκολα.Καμί αβοήθει α απότ ηνΕλληνι κήΠολι τ εί α,καμί αβοήθει α,γι ατ ίήτ αν Έλληνεςαυτ οίοικακόμοι ροιπου ήρθαν εδώ,καμί α βοήθει α. Σεποι α περι οχή τηςΑθήνας μεί νατεόταν ήρθατε στηνΕλλάδα; Ότ αν ήρθαμε εδώ τ ο 1965,μεί ναμε κατ ευθεί αν στ η ΝέαΦι λαδέλφει α( ΝέαΧαλκηδόνα) . ΈχετεκρατήσειεπαφέςμετηνΝέα Φι λαδέλφει α– ΝέαΧαλκηδόνα; Με τ ην περι οχή δεν έχω πολλές, αλλά με τ ην οι κογένει α( Τούντ α)που ήρθα καιέκατ σα στ ο σπί τ ι τ ης,έχω επαφές,πολλές.
ΑΝΝΑ ΠΑΝΤΑΖΗΜΙ ΧΑΗΛΙ ΔΗ Πούγεννηθήκατε; Στ ηνΚωνστ αντ ι νούπολη,τ ο1926.
Έχετε επι σκεφτείξανά την Πόλη από τότε που φύγατε; Πολλέςφορές.Στ ηναρχήτ ότ εαπότ ο1965καιμετ ά έχω πάειπερί που10φορές,ήτ ανοιγονεί ςμουεκεί , μετ άπέθανεοπατ έραςμου,κιέφερακαιτ ηνμητ έρα μου,τ ο1970,καιξανάδενπήγα. Τι μήνυμα έχετε να δώσετε στους νεότερους Μι κρασι άτεςπουέχουνγεννηθείστηνΕλλάδα; Τινατ ουςπω,αυτ οίαφομοι ώθηκανπι α,τ ελεί ωσε.Οι μεγάλοιθυμούντ αιτ ηνκατ αγωγήτ ους,οινέοιτ ώρατ ι να θυμούντ αι ;Σι γάσι γά σβήνουναυτ άτ α πράγματ α. Εγώ έτ σικατ αλαβαί νω.
Απόπούκατ άγοντ ανοιγονεί ςσας; Ο πατ έρας τ ης μητ έρας μου,Σοφί ας,ήτ αν από τ ην Ήπει ροκιοπατ έραςμου,Χαρί λαοςΜι χαηλί δης,από Η Άννα ΠανταζήΜι χαηλί δη έζησε, με την τ ονΒόσπορο. οι κογένει ά της, στη δι ώροφη μονοκατοι κί α της οι κογένει άςμου στη Νέα Χαλκηδόνα από το 1965 Τιδουλει άέκαναν; και γι α δυόμι ση δεκαετί ες και βοήθησε στην Ο πατ έρας μου ήτ αν υπάλληλος στ ην Οθωμανι κή ανατροφήμουκαιτωναδελφώνμου,τι ςώρεςπου Τράπεζ α,ημητ έραοι κι ακά. οιγονεί ς μας εργάζονταν.Την ευχαρι στώ θερμά γι αόσαμουεί πεκαιγι ατηνόληπροσφοράτης. ΤιμάθατεμεγαλώνονταςστηνΚωνσταντι νούπολη γι ατηνΜι κρασι ατι κήΚαταστροφή; Στι ς φωτογραφί ες φαί νονται οι γονεί ς μου Όχικαιπολλά πράγματ α,ότ ιέγι νεη Κατ αστ ροφή κι ΛευτέρηςκαιΜέλπω. αναγκάστ ηκε να φύγειο πληθυσμός,κιήρθαν εδώ πρόσφυγες, δεν τ ους υποδέχτ ηκαν καθόλου καλά εδώ,υποφέραν πολύ ώσπου να προσαρμοστ ούνε, μετ άστ ρώσανετ απράγματ ασι γάσι γά. Πώς ήταν οισχέσει ς Ελλήνων καιΤούρκων στην Κωνσταντι νούπολη; Τον και ρό που ήμαστ ε εμεί ς, ήτ αν καλές. Μετ ά αγρι έψαν τ α πράγματ α,από τ ο Κυπρι ακό καιμετ ά, απότ ο195055,γί νηκανκαιτ αγεγονότ ατ ου1955,η κατ αστ ροφή τ ης Κωνστ αντ ι νούπολης,μετ ά σι άξανε, ανοί ξανεοιδουλει ές,ανοί ξαμετ ο μαγαζίμας εμεί ς, δουλέψαμεγι α10χρόνι α. Τιαναμνήσει ς έχετεαπό τη ζ ωή σας στην Πόλη; Νοσταλγεί τετηζ ωήεκεί ; Πολύτ ηνοστ αλγώ,έζησαπολύκαλάχρόνι α,ωςτ α40 μου χρόνι α που ήμουν εκείέζησα πολύ καλή ζ ωή, πλούσι α,με όλα τ α καλά,καλή δουλει ά,καλά τ α σπί τ ι αμας,τ ηνεξοχήμας,τ απάντ αμας. Πότε και πώς ήρθατε στην Ελλάδα; Φύγατε οι κογενει ακώς; Το1964βγήκεοδεύτ εροςΔι ωγμός,έπρεπεόσοιήτ αν Έλληνεςυπήκοοινα φύγουν,κιέτ σιαναγκάστ ηκενα φύγειοάντ ραςμουτ ο1965,εγώ καιτ οπαι δίμας,αν καιεί χαμεΤουρκι κήυπηκοότ ητ α,τ ονακολουθήσαμε3 μήνεςμετ ά.
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙ ΣΣΥΝΔΕΣΜΟΥΜΙ ΚΡΑΣΙ ΑΤΩΝ • Πραγματ οποι ήθηκε με μεγάλη επι τ υχί α τ ην Παρασκευή 29 Ι ουνί ου 2012 η πρεμι έρα τ ης θεατ ρι κής παράστ ασης “ Το Παραμύθι χωρί ς όνομα” , που συνδι οργανώθηκε από τ ον Σύνδεσμο Μι κρασι ατ ών Νέας Φι λαδέλφει ας – Νέας Χαλκηδόνας «ΟιΑλησμόνητ ες Πατ ρί δες» και τ η Νεανι κή Θεατ ρι κή Σκηνή Νέας Φι λαδέλφει αςΧαλκηδόνας και παί χτ ηκε γι α3 συνεχόμενες ημέρες. Το ομώνυμο έργο τ ης Πηνελόπης Δέλτ α δι ασκεύασε γι ατ ο θέατ ρο ο Ι άκωβος Καμπανέλλης, ενώ τ η μουσι κή τ ης παράστ ασηςέγραψεο ΜάνοςΧατ ζι δάκι ςκαιτ α τ ραγούδι αερμήνευσεοΛάκηςΠαππάς. Πάνω από400άτ ομακατ έκλυζ ανκάθεβραδι άτ οαί θρι οτ ουΠ. Π. Ι . Ε. Δ. ,ενώ πολλοίπαρακολούθησαντ ην παράστ ασηόρθι οι ,αφούοχώροςγέμι ζεμεθεατ έςαπόνωρί ς. • ΤηνΚυρι ακή 27 Μαΐ ου 2012,πραγματ οποι ήθηκεμονοήμερη εκδρομή στ ηΛί μνηΔόξαςκαιστ ηΛί μνη Στ υμφαλί ας.
ΔΕ ΧΟΜΑΣ ΤΕΣ ΤΗΝΚΑΙ ΝΟΥΡΙ ΑΜΑΣΑΙ ΘΟΥΣ Α ΤΙ ΣΚΟΙ ΝΩΝΙ ΚΕ ΣΣ ΑΣΕ ΚΔΗΛΩΣ Ε Ι Σ ΜΕΠΛΟΥΣ Ι ΟΜΕ ΝΟΥ
ΒΙ ΒΛΙ Ο
ΜΑΓΕΙ ΡΕΜΑΤΑ τηςΟυρανί αςΝομί δουΚοσκολέτ ου
Γι ουβαρλάκι αανατολί τι κα Υλι κά:Γι ατovκι μά:½ κι λόκι μάμοσχαρί σι ο,1κρεμμύδι ψι λοκομμένο,1αυγό,αλάτι ,πι πέρι , Γι α τη σάλτσα: 4 κρεμμύδι α μέτρι α, 4 καρότα, 4 πατάτες μέτρι ες, λί γο σέλι νο, λί γο μαϊ ντανό, ψι λοκομμένο, 3 κουταλι ές χυμό ντομάτας, αλάτι ,πι πέρι ,1φλι τζάνι αλάδι ,34ποτήρι ανερό.
ΜΙ ΚΡΑΑΣΙ Α Ταξ ί διστηνι στ ορί ατης Συγγραφέας:J OHNFREEL Y
Εκτέλεση :Αφούζυμώσουμετονκι μά,τονπλάθουμεσε μι κρέςμπάλεςκαιτι ςτοποθετούμεσεδί σκο μεαλεύρι γι α να μην κολλήσουν. Γι α τη σάλτσα: Βάζουμε σε κατσαρόλα τα κρεμμύδι α,τα καρότα,τι ς πατάτες το σέλι νο,τομαϊ ντανόκαιτοχυμόντομάτας.Προσθέτουμε 34ποτήρινερό,τοαλάτι ,τοπι πέρικαι1φλι τζάνιλάδι καιτ'αφήνουμενα βράσειγι α 15 λεπτά.Στη συνέχει α ρί χνουμε προσεκτι κά με ένα κουτάλιτα γι ουβαρλάκι α ένα ένα στην κατσαρόλα με τα υπόλοι πα υλι κά καιτ' αφήνουμεναβράσουνόλαμαζίσεμέτρι αφωτι άγι αάλλα 20λεπτάπερί που.
τηςΜαρί αςΤρι αντ αφύλλου
Ι τςπι λάφ
Έ ν αςΜι κ ρασι άτ ηςΒουρλ ι ώτ ης αι χ μάλ ωτ οςτ ωνΤ ούρκ ων 19221923 Συγγραφέας: ΝΙ ΤΣΑΠΑΡΑΡΑΕΥΤΥΧΙ ΔΟΥ
Υλι κά: 1 ποτήρι ρύζι νυχάκι , 2 ποτήρι α ζωμό από κοτόπουλο, 250 γρ. εντόσθι α πουλι ών, 2 κουταλι ές σούπας βούτυρο γάλακτος, ½ ματσάκι άνηθο ψι λοκομμένο, 50 γρ. μαύρες σταφί δες ( που τι ς μουσκεύουμε γι α να φουσκώσουν) ,100 γρ.κάστανα, βρασμένα καιψι λοκομμένα,αλάτι ,πι πέρι ,κουκουνάρι , κανέλα,ζάχαρη Εκτέλεση:Σοτάρουμετα εντόσθι α ψι λοκομμένα μεμί α κουταλι ά βούτυρο.Καβουρδί ζουμε τα κουκουνάρι α σε τηγάνι ,τα προσθέτουμεστα εντόσθι α μαζίμετο ζωμό, τι ςσταφί δες,τα κάστανα,τονάνηθο ψι λοκομμένο,την κανέλα,τηζάχαρη,τοαλάτικαιτοπι πέρι .Αφούπάρουν 23 βράσει ς,ρί χνουμε το ρύζι ,χαμηλώνουμε τη φωτι ά καιμαγει ρεύουμετοπι λάφιγι α 10 λεπτά.Στη συνέχει α κατεβάζουμε την κατσαρόλα από τη φωτι ά και σκεπάζουμε το ρύζι με καθαρή πετσέτα γι α να απορροφήσειτουςυδρατμούς.Ύστερα απόένα τέταρτο εί ναιέτοι μογι ανατοσερβί ρουμε.