woensdag 6 oktoBER 2010 • pagina 3
www.destadskoerier.nl
Genemuider bovenstem vereeuwigd in boek
(door Bas Wilberink)
Schrijver Henk Beens over de bovenstem: “Een zee van geluid, zo massaal en overweldigend”.
GENEMUIDEN - Superlatieven schieten Henk Beens
haast te kort als hij over de Genemuider bovenstem praat. Na jaren van research en schrijven is zijn boek over de bijzondere en typische manier van het zingen van psalmen afgerond. Het naslagwerk is, vanaf de Biestemerk verkrijgbaar. De vroegste herinnering die Beens heeft aan de bovenstem, is die als kind tijdens kerkdiensten. “Van de preek begreep ik toen nog niet veel”, kijkt de Genemuidenaar lachend terug. “Ik was meer de merktekens in de banken aan het bestuderen. Maar als de gemeentezang begon, veerde ik op. Dan ontstond een zee van geluid, zo massaal en overweldigend. Dat deed de mensen écht wat.” De bovenstem is de zanglijn die, zoals de naam al zegt, boven de hoofdmelodie wordt gezongen. “De tegenmelodie werd vroeger voornamelijk improviserend gezongen op hele noten. Bij bestudering van die muziek blijkt dat het interval tussen de melodie- en de bovenstemnoot voornamelijk een terts of een kwart is”, legt Beens uit. “De psalmen met een toonzetting in grote terts (majeur) lenen zich het beste voor spontane gemeentezang met bo-
venstem”. Het idee om een boek te schrijven over de bovenstem, ontstond doordat Beens als voorzitter van Stichting Stadswacht Genemuiden vond dat ‘er iets moest gebeuren’ voor het Jaar van de Traditie in 2009. En wie Genemuiden zegt, zegt naast tapijt ook de bovenstem. “Genemuiden heeft van vroeger uit echt een zangcultuur”, legt de schrijvende historicus uit. “Zo zongen bijvoorbeeld de biezensnijders rond 1900 al psalmen met bovenstem aan de kust van de Zuiderzee. Schippers die met hun zeilschepen voorbij voeren, hoorden dan een mystieke zang over het water rollen. Ook zongen vaders na de maaltijd psalmen om zo de bovenstem door te geven aan hun zonen. In de jaren ‘60 werd er daarnaast veel aan straatzang gedaan. Groepen jongeren zongen, al lopend door de staten in Genemuiden, een soort tweede stem.”
Kerken in actie voor Ludus HASSELT - In alle kerken in Hasselt wordt zondag 17 oktober een collecte gehouden voor het 2e/3e Wereldproject Zwartewaterland, het kinderziekenhuis in het Roemeense stadje Ludus.
De Stichting Kinderziekenhuis Ludus is druk bezig met het opknappen van een kinderziekenhuis annex kinderopvanghuis in Ludus gelegen aan de doorgaande weg tussen Cluj-Napoca en Tirgu Mures. Tijdens diverse acties dit jaar wil de stichting geld inzamelen om dit kinderziekenhuis een grondige opknapbeurt te geven. De toestand in het ziekenhuis is niet al te best. Door de heersende crisis heeft de Roemeense overheid besloten om alle personeelskosten met 25 procent te korten en het budget
voor gezondheidszorg drastisch in te perken. Dit betekent dat er voor dit ziekenhuis geen financiële mogelijkheden zijn voor onderhoud en reparatie terwijl er ook een zware wissel wordt getrokken op het personeel dat zich overigens met hart en ziel voor de kinderen inzet. De stichting gebruikt de opbrengst voor het verhelpen van achterstallig onderhoud (onder andere renoveren van de keuken) dat gedaan wordt door vele vrijwilligers uit Hasselt die ter plekke de handen uit de mouwen steken.
Colofon
BrugMedia editie De Stadskoerier Constructieweg 41-1, 8263 BC Kampen Postbus 179, 8260 AD Kampen Tel.: 038 - 333 10 27 Fax: 038 - 331 05 87 e-mail: info@brugmedia.nl Klachten bezorging: internet: www.brugmedia.nl woensdag en donderdag tussen Openingstijden kantoor: 09.00 - 12.00 uur ma t/m vr 8.30 - 17.00 uur Druk: Genemuiden: Op afspraak Hoekstra-Boom Offset Rotatie BV, Emmeloord
Typisch Genemuiden? De bovenstem wordt vaak gezien als een typisch Genemuider fenomeen. Toch is het maar de vraag of deze manier van zingen ook daadwerkelijk in de tapijtstad is ontstaan. “In de jaren ‘60, ‘70 werd in Genemuiden een aantal plaatjes opgenomen met gemeentezang met bovenstem”, legt Beens uit. “De bovenstem kreeg daardoor landelijke bekendheid, waardoor deze met Genemuiden werd vereenzelvigd. Maar of het hier ook ontstaan is? Misschien ligt de oplossing in een oud psalmboek met een vierstemmige toonzetting afkomstig van de voormalige Ledeboeriaanse gemeente van Genemuiden, die ongeveer in het midden van de 19e eeuw ontstond. (Beens leest een stuk voor uit zijn boek) ‘Mogelijk was het psalmboek bij deze gemeente in gebruik en zong een aantal mannen de partij van de eerste tenoren, een tegenmelodie. Zowel het jaar van uitgave als de naam van de uitgever worden in het boek niet vermeld. De vierstemmige toonzetting en de tekst bleken identiek te zijn aan een uitgave van 1870, die ook in gebruik was bij de Hazeuzangers.’ Het gaat hier om een heruitgave van een in 1780 verschenen vierstemmige psalmbundel.” De oorsprong hiervan zou weer liggen in een uitgave van de Geneefse psalmen met een vierstemmige toonzetting van de Franse Renaissance-componist en muziekuitgever Claude Goudimel. Deze psalmen werden uitsluitend gezongen in de huiselijke kring en door gezelschappen. Gevluchte Hugenoten namen de bundel mee naar de Nederlanden. Daar kreeg deze een berijming in het Nederlands. Stereo Hoe dan ook, de bovenstem en Genemuiden zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Beens denkt dat Genemuiden anno 2010 nog zo’n 350 zangers van de bovenstem kent. “Neem nou mannenkoor Stereo”, vertelt Beens. “Dat is al jaren bezig de bovenstem levende te houden. De mannen hebben onlangs ook weer een plaat opgenomen, die vanaf de Biestemerk te verkrijgen is. Ook jongeren zingen de bovenstem. Het gaat van vader op zoon.” Het is voor Beens hét bewijs dat de bovenstem nog steeds populair is en niet snel uit beeld zal verdwijnen. “Het grijpt je. Mucisi zeggen misschien; ‘Het klopt niet, het moet sus of zo’. Maar de totaliteit van orgel en de zingende gemeente ontroerd veel mensen tot in de ziel.” Zowel de cd als het boek zijn tijdens de Biestemerk te koop bij de kraam van mannenkoor Stereo. Het boek ‘Genemuiden en de bovenstem’ kost 15 euro.
Editie De Stadskoerier verschijnt in Genemuiden, Hasselt, Zwartsluis, Stadshagen, Vollenhove, SintJansklooster, Belt-Schutsloot, Wanneperveen, Cellemuiden en buitengebied. Met onze andere kranten komen wij ook in de gemeente Zwolle, Kampen, IJsselmuiden, Grafhorst, Kamperzeedijk, Kampereiland, Wilsum, Zalk, de Zande, ‘s Heerenbroek, Mastenbroek, Ens, gedeelte Kamperveen, Mandjeswaard, Noordeinde, Dronten, Elburg, Oldebroek, Wezep, Hattemerbroek, Oosterwolde. Totale oplage ruim 140.000 exemplaren. Informeer naar ons voordelige combinatietarief. Niets uit deze krant mag - zonder toestemming van de uitgever - ter publicatie worden overgenomen in welke vorm dan ook. Op advertenties en commerciële producties in deze krant die niet eigendom zijn van de opdrachtgever of reclamebureau, berust het copyright bij de uitgever. Aan zet- en/of drukfouten kunnen geen rechten worden ontleend.
Snel naar de geluksmakelaar voor
oktoberStaatSloten Kosterman Hogenkampsweg 41 Zwolle (Noord)
trekking 10 oktober jackpot 12,4 miljoen extra prijzen: 100 x 100.000,- en de trekking van de jackpot wordt deze keer verricht door:
Uw gelUkSmakelaar perSoonlijk!!
De Schans start met verpleeghuiszorg ZWARTSLUIS - Inwoners van Zwartsluis die een beroep willen doen op verpleeghuiszorg hoeven niet langer te verhuizen naar een andere plaats. Zorgcentrum De Schans biedt in de eigen woonplaats verpleeghuiszorg. Daarvoor zijn zeven plaatsen beschikbaar. “Zeker wanneer je ouder wordt en intensieve zorg nodig hebt, is het prettig om in de eigen woonomgeving te kunnen blijven wonen”, laat een woordvoerder weten. “Die mogelijkheid is er nu ook voor Sluzigers.” De Schans start in oktober met zeven plaatsen voor somatische verpleeghuiscliënten. Dat betekent dat ook bewoners van De Schans gewoon in het appartement kunnen blijven op het moment dat er intensievere zorg nodig is. De Schans wil de mogelijkheden voor verpleeghuiszorg verder uitbreiden met plaatsen voor cliënten met een psychogeriatrische indicatie (dementerenden). De Schans wil dan net als andere locaties van Woonzorgconcern IJsselheem zorg bieden volgens het concept kleinschalig wonen. Dat wil zeggen dat
De Schans benut de verpleegkundige deskundigheid ook in het Zorg Thuis-team. Sluzigers die thuis huishoudelijke hulp, persoonlijke verzorging, behandeling of begeleiding nodig hebben kunnen daarvoor de hulp van De Schans inschakelen. Wie meer informatie wil over aanmelding voor verpleeghuiszorg en de mogelijkheden van De Schans kan contact opnemen met de receptie van De Schans, te bereiken op (038) 386 71 33 of met de afdeling zorgbemiddeling en begeleiding te bereiken op (038) 339 44 69.
Foto: Alex Wever
Auto slaat over de kop VOLLENHOVE - Bij een eenzijdig ongeval op de Oppen Swolle (N331) in Vollenhove is een 49-jarige automobiliste uit Apeldoorn zondagavond zwaar gewond geraakt. De bestuurster verloor rond 22.20 uur in een bocht de macht over het stuur, kwam in de berm terecht en sloeg enkele malen over de kop. De vrouw zat bekneld en moest door de brandweer uit de auto worden bevrijd. De verkeersongevallenanalyse (VOA) is ter plaatse gekomen om onderzoek
Advertentieverkoop: Voor het plaatsen van zakelijke advertenties dient u eerst telefonisch ruimte te reserveren bij een van onze verkopers. • Johan Schurink 06 - 1588 1939 • Hermieke L’Amie-Kampherbeek 06 - 1588 1937 • Familieberichten
zes cliënten in een woning samen leven met alledaagse bezigheden. Daarnaast beschikken ze ieder over een eigen appartement. De wens is om dit begin 2011 te realiseren.
038 - 337 00 58
Aanleveren dient te geschieden volgens de voorwaarden van BrugMedia, welke te downloaden zijn van www.brugmedia.nl onder kopje contact.
te doen naar de toedracht van het ongeluk. De Oppen Swolle is ruim drie uur afgesloten geweest. Het verkeer moest daarom omrijden via een parallelweg.
Redactie:
Algemeen: 038 - 333 10 27 Tiplijn: 06 - 1588 1944 Aanleveren persberichten per e-mail: redactie.stadskoerier@brugmedia.nl sport: sport@brugmedia.nl voor maandag 12.00 uur Vermeld in persberichten, indien mogelijk: wie, • Alg. directeur: wat, waar, wanneer, waarom en hoe.
Particuliere advertenties: koeriertjes@brugmedia.nl Familieberichten: familieberichten@brugmedia.nl
Bauke Hoekstra • Commercieel directeur: Johan van der Kolk