Primavera Poética MAIO 2012
BIBLIOTECA DO IES FRAGA DO EUME
Como sabéis durante este trimestre se celebran varias conmemoraciones en torno a la lectura y el libro: 24 de Febrero: Día de Rosalía 21 de Marzo: día Internacional de la poesía 27 de marzo: día mundial del teatro 2 de abril: día Internacional del Libro Infantil y Juvenil 23 de abril: día Internacional del Libro. 17 de Mayo: Letras Galegas. Este año desde la biblioteca del IES Fraga do Eume nos gustaría que además de leer novelas también os interesaseis por la lectura de poesía. Os recomendamos algunos libros que están en la biblioteca y también en las cajas de la Hora de leer . CINCO MOTIVOS PARA LER POESÍA 1.
A poesía non morde, non fai dano e, aínda que haxa quen pense o contrario, non é
aburrida, nin romanticona, nin cursi, nin difícil. E hai moitos tipos de poesía para que elixamos. 2. A poesía ser ve para ler, cantar, berrar, recitar, rapear, musicar, declararse, rebelarse contra o mundo ou unicamente para falar suave á orella. Tamén é un somnífero para durmir ben, unha pastilla sen química que mellora a saúde e o benestar, e relaxa as persoas. E ser ve, sobre todo, para explicar as razóns e as emocións que non veñen no dicionario. 3. Os
poemas
son
como
caixas
de
ferramentas,
valen para
to do:
para
sen-
tilos, manosealos, lelos, cheiralos, gardalos nun armario, ensucialos, para ligar, para poñelos enriba da cabeza, penduralos na parede, limpalos, recortalos, reescribilos, merendalos nun bocadillo de papel, ordenalos, metelos na neveira e lelos coa cabeza máis fría, ou deixalos sobre a cama para devoralos á noite, clandestinamente, cando todos se deitaron. Ademais, a poesía cura enfermidades como a impaciencia, os ner vios, os pés planos, os enfados, a dor de cabeza, as feridas imprevistas, as dores de amor, as indixestións, a ansiedade e algunhas gripes. 4. A poesía está nas cousas supermercado,
que nos rodean a diario,
na risa, na moto, no váter, na esperanza,
na música, na
na
amizade, no
rutina, nas cousas per-
soais, no calexón sen saída, no mar contaminado, na tristura, no teu barrio, no ceo cuberto, no ordenador, nun berro, na paisaxe, na conversa e nas rúas. Onde ti queiras. 5. O importante da poesía no.n é obsesionarse con descifrala senón saber gozala, sentila e intuíla. Na poesía reconforta sentir o seu ritmo, a súa musica, a súa sonoridade, os xogos de palabras que por veces nos deslumbran, as imaxes fascinantes que nos ofrece. E tamén os seus enigmas. Poetizarse. En definitiva, facer da poesía un pracer.
Fran Alonso
PRIMAVERA POÉTICA
Página 2
Rosalía de Castro 175 Aniversario Rosalía de Castro é a figura máis importante da literatura galega.. Naceu o 24 de febreiro en Santiago de Compostela, en 1837, hai 175 anos. Fráxil e profunda, sombra e luz, Rosalía transitou pola vida, con palabras, por camiños sempre adversos. Vivía nun país sen voz propia e foi ela a primeira en encontrar o nome non escrito das nosas cousas.
Adiós, ríos; adios, fontes;
Téñovos, pois, que deixar,
adios, regatos pequenos;
hortiña que tanto amei,
adios, vista dos meus ollos:
fogueiriña do meu lar,
non sei cando nos veremos.
arboriños que prantei,
Miña terra, miña terra,
fontiña do cabañar.
Valentín Paz Andrade, a
terra donde me eu criei,
Adios, adios, que me vou, herbiñas do camposanto,
figura homenaxeada nas Letras
hortiña que quero tanto, figueiriñas que prantei,
donde meu pai se enterrou,
Galegas 2012, podemos defi-
prados, ríos, arboredas,
herbiñas que biquei tanto,
nilo como “un poeta e ensaísta que
pinares que move o vento,
terriña que nos criou.
reflexionou moito sobre Galicia, un
paxariños piadores,
Adios Virxe da Asunción,
pioneiro na renovación da industria
casiña do meu contento,
branca como un serafín;
pesqueira e un político implicado
muíño dos castañares,
lévovos no corazón:
na consecución da democracia e
noites craras de luar,
Pedídelle a Dios por min,
das liberdades”
campaniñas trimbadoras,
miña Virxe da Asunción.
da igrexiña do lugar,
Xa se oien lonxe, moi lonxe,
amoriñas das silveiras
as campanas do Pomar;
que eu lle daba ó meu amor,
para min, ¡ai!, coitadiño,
camiñiños antre o millo,
nunca máis han de tocar.
Galegos, meus irmaos,
¡adios, para sempre adios!
Xa se oien lonxe, máis lonxe
veño de ter co-a morte.
¡Adios groria! ¡Adios contento!
Cada balada é un dolor;
Sin o agardar unha vez mais atopo
¡Deixo a casa onde nacín,
voume soio, sin arrimo...
o ventureiro empalme con a vida.
deixo a aldea que conozo
¡Miña terra, ¡adios!, ¡adios!
por un mundo que non vin!
¡Adios tamén, queridiña!...
Estóu na singladura do retorno,
Deixo amigos por estraños,
¡Adios por sempre quizais!...
con ollos recuncantes na alborada,
deixo a veiga polo mar,
Dígoche este adios chorando
tímpano a se tremer en libres odas,
deixo, en fin, canto ben quero...
desde a beiriña do mar.
pernas reencanadas para andar
¡Quen pudera non deixar!...
Non me olvides, queridiña,
os camiños resucitados.
.........................................
si morro de soidás...
Mais son probe e, ¡mal pecado!,
tantas légoas mar adentro...
Veño da morte, irmaos, e no fardel,
a miña terra n'é miña,
¡Miña casiña!,¡meu lar!
pouco trouxen pra vos:
que hastra lle dan de prestado a beira por que camiña ó que naceu desdichado.
Un exemplo da súa poesía:
“Veño da morte”
cicatrices de ferro nas palavras
BIBLIOTECA
Página 3
DO
IES FRAGA DO EUME
Nicanor Parra recoge el día 23 de Abril el Premio Cervantes en Alcalá de Henares, en la biblioteca tenemos: Parranda larga Como muestra … Él se describía en Autorretrato así en Poemas y antipoemas (Santiago, Nascimento,1954 )
Autorretrato Considerad, muchachos, Este gabán de fraile mendicante: Soy profesor en un liceo obscuro, He perdido la voz haciendo clases. (Después de todo o nada Hago cuarenta horas semanales). ¿Qué les dice mi cara abofeteada? ¡Verdad que inspira lástima mirarme! Y qué les sugieren estos zapatos de
El escritor Nicanor Parra de 97 años está considerado como el creador de la denominada antipoesía. Además, es el único superviviente del trío más famoso de poetas chilenos, con Pablo Neruda y Vicente Huidobro
El hombre imaginario El hombre imaginario vive en una mansión imaginaria rodeada de árboles imaginarios a la orilla de un río imaginario De los muros que son imaginarios
cura Que envejecieron sin arte ni parte. En materia de ojos, a tres metros No reconozco ni a mi propia madre. ¿Qué me sucede? -¡Nada! Me los he arruinado haciendo clases: La mala luz, el sol, La venenosa luna miserable. Y todo ¡para qué! Para ganar un pan imperdonable Duro como la cara del burgués Y con olor y con sabor a sangre. ¡Para qué hemos nacido como hom-
penden antiguos cuadros imaginarios irreparables grietas imaginarias que representan hechos imaginarios ocurridos en mundos imaginarios en lugares y tiempos imaginarios Todas las tardes tardes imaginarias sube las escaleras imaginarias y se asoma al balcón imaginario a mirar el paisaje imaginario que consiste en un valle imaginario circundado de cerros imaginarios Sombras imaginarias vienen por el camino imaginario
bres Si nos dan una muerte de animales! Por el exceso de trabajo, a veces Veo formas extrañas en el aire, Oigo carreras locas, Risas, conversaciones criminales. Observad estas manos Y estas mejillas blancas de cadáver, Estos escasos pelos que me quedan. ¡Estas negras arrugas infernales! Sin embargo yo fui tal como ustedes,
entonando canciones imaginarias a la muerte del sol imaginario Y en las noches de luna imaginaria sueña con la mujer imaginaria que le brindó su amor imaginario vuelve a sentir ese mismo dolor ese mismo placer imaginario y vuelve a palpitar el corazón del hombre imaginario (De Hojas de Parra, 1985)
Joven, lleno de bellos ideales
podéis encontrar su poesía en : http://www.nicanorparra.uchile.cl/antologia/
PRIMAVERA POÉTICA
El premio Nobel 2011 fue
Página 4
Letras Galegas 2011
el poeta, escritor, psicólogo y
Poesía completa de Lois Pereiro
traductor sueco Tomas
O profundo coñecemento que Lois Pereiro posuía da cultura
Tranströmer.
e da contracultura do seu tempo, xunto coa súa experiencia vital, explican a súa particular mirada interior e exterior e a
Abril y silencio La primavera está desierta. La zanja color terciopelo oscuro se arrastra a mi lado sin reverberaciones. Lo único que brilla son flores amarillas. Me llevan en mi sombra como un violín en su estuche negro. Lo único que quiero decir brilla fuera de alcance como la plata en la casa de empeño. (de La Góndola Triste 1996)
súa escrita. Os poemas e os relatos de Lois Pereiro sitúa os seres na liminalidade porque el tamén estaba aí, na fronteira. Moitos dos seus poemas son escenas cinematográficas nun espazo fronteirizo e cuns protagonistas sumidos no movemento e na inestabilidade vital. Literatura urbana ambientada nos espazos públicos coma as películas de David Lean e Win Wenders.
Transmigración Esta enerxía xa non vai ter fin, non foi creada nin será destruída. Irá ocupando diferentes vidas, transformándose en emocións alleas tatuadas noutros corpos paralelos, en simultáneas procesións sen pausa. Nun cálido universo apaixonado voume dosificando con usura, ata que chegue a hora de voltar, canso e feliz, ó punto de partida. Lois Pereiro, Poemas da morte sobrevivida
BIBLIOTECA
Página 5
Federico García Lorca
Federico García Lorca
adi-
cou esta poesía a Rosalía de Castro dentro dos seus:
Seis poemas ga-
DO
IES FRAGA DO EUME
O poeta galego que triunfa en Islandia
Elías Portela chegou a Islandia para aprender italiano, pero acabou converténdose nun dos tres poetas máis representativos da lírica islandesa actual co nome de Elías Knörr. Cangas do Morrazo seméllase a Reikiavik. Islandeses e galegos comparten "unha mesma cultura do Atlántico norte, a cultura do mar, a visión do mundo, a morriña, a retranca, a ironía maliciosa. Nótase á hora de facer traducións ao galego. Hai conceptos que non resultan alleos". Dío Elías Portela, un galego que chegou a Islandia cunha beca Erasmus para estudar italiano. Estudaba filoloxía románica e danés e o destino levouno á illa.
llegos :
“Canzón de cuna pra Rosalía
Castro, morta” ¡Érguete, miña amiga, que xa cantan os galos do día! ¡Érguete, miña amada, porque o vento muxe, coma unha vaca! Os arados van e vén dende Santiago a Belén. Dende Belén a Santiago
Sentide comigo: Feden as lareiras Feden os lumes e as casas de pedra E tódalas televisións E tódalas comunicacións E tódalas estradas diarreicas Mais o noxo sistemático serve a pouco máis que para escribir
un anxo ven en un barco. Un barco de prata fina coa súa gris boca mollada.
Non atopou o xemido
¡Triste Ramón de Sismundi!
malencónico da gaita,
Aló, na rúa Esmeralda,
non viu o inmenso gaiteiro
basoira que te basoira
coa frolida dálas:
polvo déstantes e caixas.
triste Ramón de Sismundi,
Ao longo das rúas infindas
veira do Río da Prata,
os galegos paseiaban
viu na tarde amortecida
¡Érguete, miña amiga,
soñando un val imposíbel
bermello muro de lama.
que xa cantan os galos do día!
na verde riba da pampa.
que trai a door de Galicia. Galicia deitada e queda transida de tristes herbas. Herbas que cobren teu leito e a negra fonte dos teus cabelos. Cabelos que van ao mar onde as nubens teñen seu nidio pombal.
¡Érguete, miña amada, porque o vento muxe, coma una vaca!
¡Triste Ramón de Sismundi! Sinteu a muiñeira d’agoa mentres sete bois de lúa pacían na súa lembranza.
Cantiga do neno da tenda
Foise pra veira do río,
Bos aires ten unha gaita
veira do Río da Prata
sobre do Río da Prata
Sauces e cabalos núos
que a toca o vento do norde
creban o vidro das ágoas.
PRIMAVERA POÉTICA
Página 6
ÚLTIMAS ADQUISICIÓNS
Página 7
ÚLTIMAS ADQUISICIÓNS
BIBLIOTECA
DO
IES FRAGA DO EUME
BIBLIOTECA IES FRAGA DO EUME
Página 8
Poesía española para jóvenes
Esperanza Medina
Otra de poesía, pero no sólo de amor,.
También hay poesía femenina y actual: Esperanza Medina también habla del amor.
seleccionada por Ana Pelegrín Gustavo Adolfo Bécquer
Bécquer es una referencia imprescindible para lectores adolescentes (y para todas las edades), compruébalo leyendo sus Rimas: un poco de sufrimiento, un poco de felicidad… ¡Cómo la vida misma!
Antología de la lírica amorosa es el título de un libro publicado por la editorial Vicens Vives. Este libro está enfocado al lector joven, adolescente, pero de igual modo sirve para los adultos. Consta de una introducción, la antología, propiamente dicha, y propuestas de trabajo.
De todo corazón. Selección de José Mª Plaza Una antología amorosa muy completa: desde los conocidos como Neruda y su “puedo escribir los versos más tristes esta noche” a otros no tan conocidos, pero que pueden ser un gran descubrimiento.
A frecha azul do teixo de Eva Veiga «É un libro que parte da reflexión pola morte, pero é vitalista»,
resume Eva
Veiga e matiza que o falecemento da súa nai a levou a traballar nunha obra que recolle «esa dor profunda que se sente por un ser irremprazable, que ademais de polo instinto materno que ten, supón o chanzo que nos une á humanidade».