Sabdankur 117

Page 1

Online Sahitya Dot Com zAbfª\s/' zAbfª\s/' -;flxTok|wfg dfl;s_

@)^* c;f/ jif{ !) cª\s (, k"0ff{ª\s !!& ;+/Ifs k|f= /fh]Gb| ;'j]bL ;Nnfxsf/ k|f=8f= uf]ljGb/fh e§/fO{ / 8f= hLj]Gb|b]j lu/L

o; cª\sleq

k|wfg–;Dkfbs M wL/s'df/ >]i7, sfo{sf/L ;Dkfbs M b]jL g]kfn ;Dkfbs M l8NnL/fd 9'ª\u]n, gd{b]Zj/L ;Tofn, ef]u]Gb| lnªb]g / uf]ljGb l3ld/] ;xfos ;Dkfbs M 6]s]Gb| r]Dhf]ª j]e k|fof]hg M cf]dk|sfz bfxfn -cd]l/sf_ ;xof]uL M s'df/ v8\sf / b'uf{ clwsf/L cfj/0f M s[lif e"ld, eStk'/ klqsfsf] 7]ufgf Web - www.sabdankur.com http://onlinesahitya.com/shabdankur Email - sabdankur58@gmail.com/sabdankur58@yahoo.com x'nfs – kf]=a=g+= !#@#( sf7df8f}F, kmf]g M )!–$&*#(!@, (*$!–#^@)#@

d"No ¿= !)÷– jflif{s u|fxs ¿= !))÷–

s]zj/fh cfdf]bL, ;'la;'wf cfrfo{, lji0f'axfb'/ yfkf, s[i0fk|;fb zdf{, hoGtf kf]v/]n, k'is//fh e§, /fs]z sfsL{, k|f=8f= 6ª\sk|;fb Gof}kfg], dl0f/fh l;+x, kjgs'df/ ltldN;]gf, emngfy vltj8f, 6]sG] b| r]Dhf]ª

ljt/s M PnfO8 Go'h Ph]G;L, sf7df8f}F, )!—$@^!($*

k|ltlglw k|sfzrGb| lgª\ns ] ', c:6]«lnof prakash_ningleku@yahoo.com, nIdLs[i0f >]i7, dx]Gb| ax'dv ' L SofDk;, w/fg, c/m0faxfb'/ vqL gbL, ;fdfv';L ;flxTo ;dfh, sf7df8f}F, )!–$#%#%($ zDe' u'/fufO{+, ljBf;bg :s'n rfjlxn, sf7df8f}F, kmf]g (*$!—#$()%@, k]zn cfrfo{, dGynL pRr dfWolds ljBfno, /fd]5fk, (*$$)–$$)*#, /fhg /fpt, hgHof]lt pRr df=lj=, lqo'uf gu/kflnsf !#, pbok'/, (*$@*–%%)(& .


kf7sLo kf7ssf] cbfntdf

;'gs ] f] lyPF, d]/f] uhn rf]l/of] . cyf{t\ d]/f] l;h{gfsf] Aof8 rf]l/of] . Tolt w]/} ljZjf; nfUb}gYof] t/ ljZj:t ePF . nfUYof], d]/f] l;h{gfn] kf7snfO{ k|efj kf5{ . ToxL k|efjn] kf7s l;h{gf u5{ t/ x'ax' ;fb}g{ . ca To:tf] nfUg 5f8\of] . s;}sf] l;h{gfn] k|efj kf¥of] eg] cfkm\gf] gfddf 5fKg] cyf{t\ csf{sf] l;h{gfnfO{ cfkm\gf] agfP/ k|sfzg ug]{ afgL ljsf; eO;s]5 . of] cg's/0fLo sfo{ xf]Og . Pslbg t v'nf;f x'G5 g} . lsg ;f]lrFbg} , oxL ;dfhdf a:g'k5{ / oxL ;dfhdf cg'xf/ b]vfpg'k5{ . of] t eof], gsf/fTds k|jl[ Q af]s/] ;|i6f x'F eGg] cf8Da/ cf]9s ] f JolStsf] s'/f . ;h{sn] o:tf JolStsf] kf]n vf]Ng'k5{ / cfkm\gf] l;h{gfnfO{ To:tfsf] kx'Fraf6 6f9f /fVg'k5{ . geP c;n ;|i6f ;w}F k5fl8 k5{g\ . ;|i6f Ps eP o:tf sfo{ cjZo lg¿T;flxt x'G5g\ . o;lj¿4 cfjfh p7fpg'k5{ . nfuf}F, k|;ª\utkm{ . d}n] @)^% ;fndf k|sfzg u/]sf] uhn;ª\u|x …;x/ ltd|f] ePÚ sf] k]h g+= %! df em\ofp/] nodf 5flkPsf] Pp6f uhn @)^& kmfu'gsf] …zAbfª\s/' Ú df k]h g+= @( df k|Hjn kf7s -eStk'/_ sf gfddf s]xL zAb km]//] 5flkPsf] /x]5 . zAbx? k|foM ldN5g\ . d]/f] cg'/f]w 5, ;Sg'x'G5 s[kof gofF l;h{gf u/]/ 5kfpg'xf];\ . ;Sg' x'Gg, c;n kf7s aGg' xf];\ . s;}sf] l;h{gf rf]//] cl3 a9\g] k|of; gug'x{ f];\ . ;dfhn] s'g b[li6n] x]5{ / s'g >]0fLdf /fV5 < oxfF klxn] d]/f] / kl5 pgn] cfkm\gf gfddf 5kfPsf uhn kf7ssf] cbfntdf lg0f{ofy{ k|:t't u5'{ .

ltdLn] emfbf{ d]/f] lg cfz' em¥of] t s] u? < of] d'6e' Gbf Tof] d'6' dg k¥of] t s] u? < b'Mvdf ¿bf v';Ldf xf:bf cfFz' t em5{ g} b'jd} f dgn] ltd|f] g} ofb u¥of] t s] u? < otf lg vfnL ptf lg vfnL lhGbuL vfnL uof] cfFvfn] ltdL, dgn] ltdL e¥of] t s] u? < u/]y+] cfF6 eGb5' egL …ltdL g} xf} ;+;f/Ú ;fd'g] kbf{ of] d'6' w]/} 8¥of] t s] u? < –

ltdLn] emfbf{ d]/f] …lg cfF;' em¥of] t s] u?F hLjgsf] k'/fg} ofb dg k¥of] t s] u?F < b'Mvdf ¿Fbf v';Ldf xfF:bf cfF;' t em5{ g} b'jd} f dgn] ltdLnfO{ ofb u¥of] t s] u?F < otf vfln ptf vfln lhGbuL g} vfln cfFvf klg dg klg ltdLlt/ ;¥of] t s] u?F < zAbfª\s/' c;f/ @)^*

2

wgZofd klys


xfd|f] cledt g]kfnL efiff ca s]jn g]kfn / g]kfnLsf] dfq efiff afFsL /x]g . o;n] g]kfnsf] /fli6«o ;LdfnfO{ gf3]/ lj:t[t / Jofks kl/j]z cf]ul6;s]sf] 5 / cGt/f{li6«o ;LdfnfO{ ;d]t gfl3;s]sf] 5 . o;}n] o;n] cGt/f{li6«o :j?k k|fKt ul/;s]s ] f] 5 . of] g]kfndf dfq af]lng] efiff geO{ g]kfnLx? k'us ] f / a;f]af; u/]sf ljZjsf ljleGg e]s;Dd g]kfnL;Fu;Fu} k'lu;s]sf] 5 . o;sf] Pp6f pTs[i6 pbfx/0f vf]Hg w]/} 6f9f uO/fVg'kg]{ cfjZostf 5}g . xfd|} jl/kl/sf] l5d]sL kl/j]znfO{ lgofn] klg kof{Kt x'G5 . s]xL ;docl3 l5d]sL b]z ef/tn] cfkm\gf] ;+ljwfgsf] cf7f}F cg';r" Ldf o; efiffnfO{ ;dfj]z u/]/ ToxfFsf cNk;ª\Vos g]kfnL efifLx?sf] klxrfg / cl:tTjnfO{ ;Ddfg k|bfg u/]sf] lyof] . l5d]sL b]zaf6 o;/L /fli6«o ?kdf g]kfnL efiff / efifLnfO{ lbOPsf] OHht e/v/} ;f]xL b]zdf k|fGtLo ?kdf klZrd aª\ufnsf] /fHo ;/sf/n] ;d]t lbPsf] 5 . p;n] g]kfnLnufot ToxfF af]lng] 5cf]6f efiffnfO{ ;/sf/L sfdsfhsf] efiffsf ?kdf dfGotf lbP/ o; sfo{nfO{ lg/Gt/tf k|bfg u/]sf] 5 . ;/sf/L sfdsfhsf] efiffsf ?kdf dfGotf / x}l;ot lbOPsf oL 5cf]6} efiffx? To; k|fGtLo /fHosf nflu cNk;ª\Vos ;d'bfoaf6 af]lng] efiff x'g\ . ToxfF uf]vf{ kfj{To kl/ifb\cGtu{t bfhL{lnª, v;f{ª, sflnDkf]ª / l;lnu'9L lhNnfsf s]xL If]qdf g]kfnL efiffn] sfdsfhsf] efiffsf ?kdf klxn]bl] v g} dfGotf kfpFb} cfPsf]df e/v/} ;DkGg ePsf] lgjf{rgdf ljhoL eP/ ag]sf] klZrd aª\ufn ;/sf/n] o;nfO{ /fHo :t/d} ;/sf/L sfdsfhsf] efiffsf ?kdf dfGotf k|bfg u/]sf] 5 . !) nfv g]kfnL efifLsf] a;f]af; /x]sf] To; /fHodf /fHo ;/sf/n] !) k|ltzt efiffefifLsf] pkl:ylt /x]sf] cj:yfdf To; efiffnfO{ /fHosf] ;/sf/L sfdsfhsf] efiffsf ?kdf dfGotf lbg] u/]sf] 5 . oxfF Pp6f cgf}7f] ;+of]u s] 5 eg] h'g b]zdf h'g efiffnfO{ cNk;ª\Vos ;d'bfoaf6 af]lng] efiff egL k|fGtLo :t/df ;/sf/L sfdsfhsf] efiffsf ?kdf x}l;ot k|bfg ul/Psf] 5, ToxL b]zdf ToxL efiffnfO{ /fli6«o efiffsf ?kdf ;+jw} flgs dfGotf k|fKt 5 . o;/L ef/tdf /fli6«o efiffsf] bhf{ k|fKt / klZrd aª\ufn /fHodf cNk;ª\Vos ;d'bfoaf6 af]lng] efiff egL ;/sf/L sfdsfhsf] efiffsf ?kdf dfGotf lbOPsf] efiff xf] lxGbL . lxGbL;Fu;Fu} ToxfF pb",{ pl8of, ;fGyfnL, u'dv {' f / g]kfnL efiffnfO{ cNk;ª\Vos ;d'bfoaf6 af]lng] efiff egL ;/sf/L sfdsfhsf] efiffsf ?kdf dfGotf lbOPsf] 5 . xfd|f nflu csf]{ ;+of]usf] s'/f] s] 5 eg] g]kfnL;Fu;Fu} g]kfndf af]lng] c? efiffx? ;fGyfnL -;GyfnL, h'g g]kfnsf] k"jL{ e]sdf af]lnG5_, lxGbL / pb"n { fO{ klg ToxfF ;/sf/L sfdsfhsf] efiffsf ?kdf dfGotf lbOPsf] 5 . oxfF eGg vf]lhPsf] s] xf] eg] ef/t /fi6« / klZrd aª\ufn /fHoÙ b'jn } ] cNk;ª\Vos ;d'bfoaf6 af]lng] g]kfnLnufotsf efiffnfO{ k|lti7f k|bfg ug{df v'nf x[bon] pbf/ dxfgtf b]vfPsf 5g\ . of] cNk;ª\Vos efiffefifLsf nflu ax'dtsf] ;dy{gaf6 lgld{t ;/sf/sf tkm{af6 pknAw u/fOPsf] pTs[i6 ;Ddfg xf] . s]jn cfkm\gf kIfdf dfq /fi6« / /fHosf ;Dk"0f{ ;]jf;'ljwf tyf cj;/x?sf] pkof]u Pjd\ pkef]u gu/]/ Go"g ;ª\Vofdf /x]sf ;d'bfodf ;d]t To;sf] ;dfg'kflts zAbfª\s/' c;f/ @)^*

3


ljt/0fnfO{ k|fyldstfdf /fv]sf] nf]stGqsf] o; lsl;dsf] sfo{nfO{ pTs[i6 / k|z; + gLo pbfx/0f dfGg ;lsG5 . csf]{ /f]rs ;+of]u s] 5 eg] ef/t ;ª\3Lo /fHox?sf] ;dli6 /fi6« xf] . g]kfn PsfTds /fHoaf6 ;ª\3Lo nf]stflGqs u0ftGqfTds /fi6«df ?kfGtl/t x'g] qmddf 5 . o; P]ltxfl;s cj;/df l5d]sL /fi6« / /fHosf] efiff;DaGwL o; lsl;dsf] pbfQ dfGotfnfO{ xfdLn] ;d]t cfTd;ft ug{ ;s] s;}n] klg cfkm"nfO{ /fi6« Pjd\ ;/sf/sf tkm{af6 lsgf/fdf kfl/Psf] cg'ej ug'k{ g]{ 5}g / ;a}n] ;dfg x}l;ot k|fKt u/]sf] cg'ej ug{ kfpg] 5g\ . ;fFrf] cy{sf] nf]stGq / ;ª\3Lotf klg oxL x'g] s'/fdf s;}sf] b'O{ dt x'g] 5}g . o;y{ cfkm\gf] klxrfg, kl/ro / cl:tTjsf] vf]hL ul//x]sf a]nf c?sf] cl:dtfnfO{ klg v'nf x[bon] :jLsf/ u/L cfb/ ug{ ;Sg] ljz]iftf g} jf:tjdf nf]stGqsf] ;'Gb/tf xf] . o; ;'Gb/tfnfO{ ;a} g]kfnLn] x[boª\ud u/L cfTd;ft ug{ ;s]sf] v08df s;}n] klg cfkm"nfO{ /fi6« / /fHosf tkm{af6 x]lkPsf] / 7luPsf] dx;'; ug'k{ g]{ 5}g . xfd|f] h:tf] b]z, hxfF y'k}| lsl;dsf ljljwtfx?nfO{ Pstfdf ?kfGt/0f u/L ;a}sf] ;dfg ;xeflutf / kl/ro ;'lglZrt u/L cufl8 a9\gk' g]{ cfjZostf 5Ù nfO{ l5d]sL b]z / /fHosf] efiff;DaGwL o; gLltn] cg's/0fLo / dggLo pbfx/0f k|:t't ug{ ;S5 . jt{dfgdf ;DkGg x'Fb} u/]sf] hgu0fgfn] k"0f{ tyf gofF / cflwsfl/s tYofª\s k|sfzdf gNofP;Ddsf nflu xfd|f] b]zdf pknAw @)%* ;fnsf] hgu0fgfnfO{ g} cfwf/ dfGg] xf] eg] klg oxfF sl/a Ps ;osf] ;ª\Vofdf efiffefifL cl:tTjdf /x]sf] tYo k|sfzdf cfO;s]sf] 5 . oxL sf/0f xfd|f] b]znfO{ eflifs :j0f{ e"ldsf] kl/ro k|fKt 5 . olt ;fgf] e"uf]ndf olt w]/} efiffefifL ljZjsf sd} b]zdf kfOG5g\ . oxfF vf]nfjfl/ / vf]nfkfl/sf] efiffdf ;d]t leGgtf 5 . Pp6} efiffsf klg ljleGg e]b / pke]bx? 5g\ . ;doqmddf tLdWo] sltko efiff tyf ltgsf e]b pke]bx? x/fP . o; s'/fsf] k'li6 hgu0fgfaf6 k|fKt ;Lldt efiffsf tYofª\saf6 x'G5 . o;sf sf/0fsf ?kdf /fHosf] efiff gLltnfO{ lng] ul/Psf] 5 . /fHon] g} ;Dk"0f{ efiffefifLnfO{ ;dfg ;+/If0f k|bfg gu/]sf sf/0f tLdWo] clwsfª\ztM nf]k eP/ uPsf] zª\sf JoSt ug]{ ul/Psf] 5 . o; ;Gbe{df rfn" hgu0fgfn] tYofª\snfO{ ldYofª\s gagfpg] xf] / ;xL;xL ;"rgf ;ª\sng u/L k|jfx ug]{ xf] eg] clxn];Dd k|fKt efiffefifLsf] ;ª\Vofdf a9f]Q/L x'g] ;Defjgf k|an 5 . sf/0f, sltko efiffefifLsf] tYofª\s ;xL ?kdf ;ª\sng ul/Pg eGg] o;cl3sf] cfnf]rgf /fhgLlts ?kn] nf]stGq :yfkgf eO;s]sf] o; 38Ldf j}1flgs Pjd\ Goflos ?kn] ;ª\sng x'g ;S5 . o:tf] cj:yfdf ax'hg;ª\Vof ePsf efiffefifLsf ;fy} cNk;ª\Vos ;d'bfoaf6 af]lng] efiffefifLn] ;d]t plts} ;Ddfg / klxrfg k|fKt ug]{ xf] eg] nf]stGqsf] pknlAw ;a}n] ;dfg ?kdf k|fKt ug]d{ f b'ljwf /xg] 5}g . o;sf nflu l5d]sL /fi6« / /fHosf] tfhf Goflos nf]stflGqs Joj:yf xfd|f nflu pbfx/0fLo / cg's/0fLo x'g ;S5 ls egL oxfF k|;ª\uaz k|:t't ug]{ hdsf]{ ul/Psf] xf] .

k|wfg ;Dkfbs

zAbfª\s/' c;f/ @)^*

4


sljtf pNnf;sf kfjg :j0f{åf/df ;Gtf]ifsf lemlNdn sfJowf/df gf}nf] laxfgL d lnO{ pbfpF5' xfF:b} ;kmf zfGt k|ef lkmFhfpF5' . :jflbi6 ;ª\uLt 5 lrqxf/sf] cfef 5l/Fb} 5 gofF d'xf/sf] d ;|ft] sf] ;|ft] eO{ ;a}lt/ cfgGb vf]Nb5' kq ;'Gb/ .

gf}nf] laxfgL s]zj/fh cfdf]bL /Tggu/ !@, dfwjk'/, lrtjg

s'07f lg/fzflb k5fg'k{ b{5 cfn:o zª\sflb k5fg'k{ b{5 b'le{If qf;lb v;fNg'kb{5 a:tL gofF Ps a;fNg'kb{5 . km\ofFs/] sfnf] eok"0f{ afbn km}n/] cfnf]s 5 Jof]d lgd{n ;j{q b]Vb} 5' d /Do dfw'/L PsfGtdf ;'Gb5' lbJo afF;/' L . gf}nf] laxfgLdo :jR5 efjsf vf]h/] ;f}Gbo{ j;Gt ofdsf vf]Hb} 5' cfnf]s lkmFhfpg] snf wtL{ r'gL ;'Gb/ zfGt Zofdnf .

uLt pm t uof] vf]nf kfl/ otf PSn} kf/L nx/ uGb} lsgf/fdf s'l/a;}F cfF;' emf/L .

uLt ;'la;'wf cfrfo{

r}tsf] vx/] p:sf] dfof d]/f] eof] ;fpgsf] e]n a}ug' Ln] lsg v]Nof] lhGbuLdf x/fpg] v]n vf]nf tl/;s]kl5 nf}/L e'Nof] dfof df/]/ pm t uof] vf]nfkfl/ otf PSn} kf/L . Pp6} lyof] hLjgsf] jfl/kfl/ ug]{ 8'ªu\ f emfl/lbof] demwf/df d'6d' fly /fvL 9'ªu\ f v';L km'Ng] cf]7x?df lj/xsf] sfF; ;f/]/ pm t uof] vf]nfkfl/ otf PSn} kf/L .

zAbfª\s/' c;f/ @)^*

5


syf

Online Sahitya Dot Com cGTokl5sf] ldng lji0f'axfb'/ yfkf

zAbfª\s/' c;f/ @)^*

…;fFRr} g} ltdL /fg" g} 5\of} /fg", :jR5, s~rg clg lgd{n hnn] el/PsL . ltd|f cw/x? slt /fd|/L kmlqmPsf clg jbg, sf]dn ufnf / xFl;nf r]x/fsf] j0f{g s;/L u?F Û st} ltdL ;/f]j/sL sdn t xf]Ogf} < t/ = = t/ Tof] ;/f]j/ slt b'ul{ Gwt, slt kmf]xf]/ 5 xls < To:tf] b'uG{ wsf] dfemdf ltdL sdn < xf], xfd|f] ;dfh To:t} b'ul{ Gwt 5, kmf]xf]/ 5 clg snª\lst 5 . o:tf] cJofjxfl/s ;dfhdf s] ltdLh:tL kl/jt{gsf] ck]Iff /fv]/ ;Eo ;dfhsf] l;h{gf ug{ tNnLg /xg] gf/Lsf] :yfg 5 < s] ltdLh:tL ;'Gb/ ;dfhsf] kl/sNkgfdf 8'aN' sL dfg]{ :qLsf] dfGotf 5 < s] ltdLh:tL gf/Ln] o; cGofoL ;dfhdf ;'lzIffsf dfWodaf6 Gofo lbg rfxg] Gofok|d] Lsf] :yfg 5 < cxF = = .Ú pm sNkgf klg ug{ ;Sb}g oL s'/f . p;n] /fg"nfO{ o; ;dfhdf uxlsnf] :yfg lbg vf]hs ] f] xf] . k/Dk/fut ?l9jfbdf clNemPsf] ;dfhsf] lemgf] 8f]/L r'F8fpg] k|of; u/]sf] xf] t/ = = t/ PSnf] j[x:klt em'6\7f eg]em}F ljgf]bn] cfkm\gL /fg"nfO{ o; ;dfhdf lbnfpg rfx]sf] :yfg lbnfpg ;s]g . xf], /fg" / ljgf]b b'O{ jif{cl3b]lv Pp6} dfnfdf plgPsf dudufpFbf dvdnL km"n x'g\ . o;sf] kl/sNkgf pgLx?af6 s]xL ;docl3 g} eO;s]sf] lyof] . pgLx?sf] ldngsf] ufF 7 f] alnof] ePsf] b' j } n ] dxfb]j:yfgdf vfPsf] s;daf6 xf] . – – – – …;fx'gL Û 8]/f kfOG5 <Ú ltn]rf}/ ahf/sf] ;fgf] ls/fgf k;ndf Jo:t ;fx'gLn] ckl/lrt :j/ ;'gL . 6


…s;nfO{ <Ú pgn] lx;fa ub}{ u/]sL lz/ 78\ofO{ k'nS' s x]l/g\ / ;f]lwg . …cfkm}nfO{ .Ú k'gM hjfkm cfof] . …x'G5, x]g; {' \ dfly tnfdf Pp6f sf]7f 5 . OR5f kbf{ lng ;Sg'xG' 5 .Ú ;fx'gL / p;sf] cg'xf/ s]xL a]/ a|s ] nfu]sf] uf8Lh:tf] eof] . …sf]7f ef8f slt xf] < afy¿d / wf/f 5 ls 5}g <Ú cflbh:tf k|Zgsf] hjfkmdf olt xf] / 5 eGg] s'/f] yfxf kfPkl5 p;n] sf]7fsf] 7]ufg nufO{ tfNrf nufof] . pm cfkm" cfpg] lbg tf]sL labf eO{ lxF8k] Zrft\ ;fx'gLsf dgdf cg]sg\ t/ª\usf em'G8x? d8fl/g yfn] . pgnfO{ s]xL s'/fsf] kZrftfk klg eof] . ;fob pgn] …3/ sxfF xf] <Ú eGg] k|Zg ug{ e'lng\ . kl5 pgnfO{ c? klg s]xL k|Zg afFsL /x]h:tf] nfUof] . cg]sg\ t/ª\ux? ¿dlNng yfNof] pgsf] dfg;k6ndf, …s:tf] ldhf;sf] dfG5], slt Jofjxfl/s, sxfF xf]nf p;sf] 3/ < clg s;sf nflu xf]nf 8]/f < eGg t cfkm\g} nflu eg]sf] 5 . d}n] lsg g;f]ws ] L x'n F L, …tkfO{+ s'g clkm;df sfd ug'{x'G5 <Ú s:tL nf6L d klg < cf]xf] Û ;fF9]cf7 kf] alh;s]5 . ca t lgbfpg'k5{ . ca slxn] cfpg] eg]/ rflxF lsg g;f]ws ] L < wQ]l/sf Û d t ;fx|} a'4' eP5' . lsg o;/L nl¶PsL x'FnL . cflv/ cljjflxt k'¿if / cljjflxtf dlxnfsf] crfgs e]6 eof] eg] lsg o:tf] x'G5 < s}og\ k'¿if;Fu sltslt Jojxf/ ul/;s]F . oxL ;fgf] bf]sfgdf a;]/ slt dflg;;Fu af]nLrfnL ubf{ klg o:tf] ePsf] lyPg . 8]/fdf a:g] 8]/fjfn klg slt cfO;s] . ;a} o:t} vfn] cfTdf lhTg] eOlbPsf] eP ;fob d s}og\ jif{klxn] g} kUnL agL o; wtL{df nLg x'bF } sxfF k'Uy]F xf]nf, xls < cf]xf] Û !! kf] alh;s]5, s]s] ;f]rs ] L x'FnL . ca lgb|fn] k"/} u|:t kf/]h:tf] 5, ;'T5' = = .Ú 8]/f vf]h/] cfPb]lv ljgf]b yklnofnfO{ klg gf}nf] cg'el" t eO/x]sf] lyof] . lsglsg To:tf] ld7f] af]nLjrg ePsL ;'Gb/L dlxnf;Fu p;n] slxNo} af]nrfn u/]sf] lyPg . p;n] To:tf] ;'dw'/ :j/ / Tolt /fd|f] d'xf/df cfkm"nfO{ x/fpg kfPsf] ;fob k|ydk6s x'g ;S5 . ;fFRr} tL ;fx'gLsf] jf0fLdf df]xgL lyof] . pgsf] afGsL k/]sf] cg'xf/n] ljgf]bsf] ef]sKof; d]6fof] . p;nfO{ gofF 8]/fsf] tfNrf vf]Ng hfg] xtf/f] eof] . p;nfO{ cfkm\gf ;Dk"0f{ cfTdLo dgf]efjx? 5tf5'Nn kf]lvg] u/L s]xL a]/ jftf{nfk ug{ dg nfUof] . p;n] o;sf nflu c7f]6 klg u¥of] . t/ = = t/ ;dfhsf] afWofTds kl/l:ylt / kfl/jfl/s ljjztfn] p;n] To;f] ug{ ;s]g . – – – – 8]/f ;l/;s]kl5 clkm;sf] Jo:ttfdf ufFlhPsf] ljgf]bsf] laxfga]ns ' Lsf] vfgfdf sdL cfpg yfNof] . o;}n] /fg"af6 p;sf] ljz]if x]/rfx x'g nfu]sf] s]xL ;do eO;s]sf] lyof] . pgLx?sf] laxfga]ns ' Lsf] vfgf ;Fuh } :tf] eO;s]sf] lyof] . p;sf] laxfgsf] lrofgf:tfb]lv sk8f ;kmf ul/lbg] / a]ns ' Lsf] vfgfdf sdLsdhf]/L cfpg glbg' /fg"sf] lbgrof{ eO;s]sf] lyof] . /fg"n] ljgf]bsf] Vofn ug'd{ f /f]df~rsf/L k|d] ?kL 8f]/Lsf] kf]of] hf]l] 8Psf] x'g ;S5 . 8f]/Lsf] kf]of] hf]l8Fb} sl;Fb} clg ;]lkP/ uPsf] lyof] . cem} ufF7f] kg{rflxF afFsL lyof] . xf] x'g ;S5, Tof] k|d] sf] ufF7f] Pslbg cjZo sl;g]5 slxNo} gkm'Sg] u/L = = . zAbfª\s/' c;f/ @)^*

7


…/fg", ltdL slt /fd|L 5f} xls < ltd|f nflu d t k"/} kfun eO;s]F . ltdL;Fu To:tf] s] 5 < eg t . ;kgLdf klg sNkgf ug{ g;s]sf] cgf}7f] cg'el" t eO/x]5 . ltdL s;/L o:tL eof} < ltd|f tL ;'sf]dn s/ / ;x[boL cfTdf lsg o:tf] ddtfdf leh]sf] xf]nf = = < of] C0f slxn] / s;/L r'sfpg' < eg t .Ú …ljgf]b, ltd|f tL ;'sf]dn s/af6 /ftf] l;Fb/' ha d]/f] cf]efgf] l;pFbf]df k5{, Tolta]nf C0f r'lStxfN5 lg . x}g t <Ú hjfkmdf /fg" eGyL / pgsf] xfF;f]n] efG;fsf]7f u'lGhGYof] . ljgf]bn] /fg"sf d'l:nPsf ;km]b kfv'/Ldf xft k'¥ofpFbf pgnfO{ ljB'tLo s/]G6 nfu]em}F x'GYof] / eml:sFb} eGyL, …l5M Û ljgf]b, ltdL t s:tf] = = s;}n] b]v] eg] s] eGnfg\ = = ÛÚ …lk/tL o:t} x'bF f] /}Ú5 eGnfg\ lg, cyf]s { s] eGnfg\ / = = <Ú ljgf]bn] xfF:b} eGof] . …ljgf]b, d t ef]ln 3/ hfFb} 5' . a'afn] b;}F dfGg oxLF cfpg" eGg'ePsf] 5 . ltdLn] klg /fd|f; ] uF b;}F dfGg" . l6sfkl5 cfp5' .Ú crfgs /fg"sf oL jfSon] ljgf]bsf] d'6' 3f]rh ] :tf] eof] . …s] d klg /fg";uF hfg ;S5' < = = cxF = = sbflk, pgsf] klg cl:tTj / OHht 5 . pgsf] cl:dtfdfly sfnf] afbn eP/ hfg ;lSbgF . o} xf] ;dfh clg log} x'g\ ;dfhsf dflg; . s;/L pgn] lrQ a'emfpFl5g\ ;dfhsf] < s;/L dnfO{ ;fydf lnP/ hfg ;lS5g\ < s] eGg] pgsf] afWofTds If0fnfO{ < ;dfhn] lrofpg ;S5 < pgsf] ljjztfnfO{ ;dfhn] gkrfpg ;S5 = = < pgL t s]jn afWotfsf] k5\of}/Ldf kf]sf] k/]sL afWo gf/L x'g\ . cxF, of] x'g ;Sb}g t/ = = t/ d}n] s;/L oL & lbg u'hfg"{ < s] ;Dej 5 < ;Dej c;Dej h];s ' } eP klg d}n] pgnfO{ labf lbg'k5{ . of] d]/f] g}lts lhDd]jf/L xf] . d}n] klg lgwf/df /ftf cIftf 6fF:g k'Ug'k5{ .Ú p;n] ;f]Rof] . …x}g, s] ;f]rs ] f] ljgf]b <Ú uxFel/ cfF;' kf/]sL /fg"sf] d'vf/ljGbaf6 cgfof; efj's jfSo k|:km'l6t eof] . …x}g, s]xL x}g .Ú cfF;' n'sfpFb} ljgf]bn] hjfkm lbof] . hjfkmsf] k|tLIffdf /x]sL /fg" k'gM labf dfUb} cfkm\gf] sfo{df tNnLg eOg\ . o; clj:d/0fLo If0fnfO{ e'Ng ;Sg] ;fdYo{ b'jd} f lyPg . k|d] s] xf] < k|d] sf] d"No slt 5 < ;fob e]befjn] pTk|l] /t cy{xLg ;dfhn] a'em\g g;s]/ xf]nf, ef]lnaf6 s]xL lbgsf nflu k|d] sf] ufF7f] v'sl' ng] ePsf] 5 . …/fg" s:tf] /dfOnf] 5 xls < xfdLn] ;w}F ltd|f d'dfa'afsf] l:jsf/f]lStdf c6'6 k|d] ;fu/df 8'aN' sL dfl//xg kfP s:tf] cfgGb x'GYof] xf]nf, xf]Og <Ú /fg"sf] nfdf] s];n] cfkm\gf] xftdf /fVb} p;n] k'gM ;f]Wof], …xfd|f] jrga4tf slxn] k"/f x'G5 /fg" < ;fFlRr, ltdL dnfO{ dfof u5f}{ <Ú …cxF .Ú …lsg <Ú …gfO, d t hfG5' . 5f8\g; ' \ .Ú …sxfF <Ú …cGt} .Ú …sf];Fu <Ú zAbfª\s/' c;f/ @)^*

8


…ltdL;Fu .Ú glhs}sf] k'ln;rf}sLdf !@ ah]sf] 306Ln] ljgf]b emNofF:; eof] . p;sf] ts{gf 6'6\of] . p;n] ;nfO{ sf]/L aQL afNof] . x]¥of] rf/}lt/ . la5\of}gfaf6 p7\of] . s]xL a]/ klxn]sf] /fg"sf] nfdf] s]; ;lDemof] . d"Nofª\sg u¥of] . e/e/fpFbf] jbg, nfnL 5fPsf cw/ clg ufhn' gog x]g{ vf]Hof] . b]vg] . km]l/ lgofNof] . u'lGhof] cfjfh, …gfO, d t hfG5' . 5f8\g; ' \ .Ú p;n] ;'Gof] leQ]38Lsf] !@=#) sf] l6sl6s cfjfh . p7]/ aflxl/g vf]Hof] . s]jn z"Go e]6\of] l/St–l/St . ltSt cg'el" t 5fPsf] wtL{df zlzsf] /lZd;Fu} nLg x'g vf]Hof], w}on { fO{ klv{g] k|0f u¥of] . k'gM cfP/ klN6of] cfwf/xLg la5\of}gfdf . – – – – b;}F /fg"sf nflu b;f eP/ b]vf k¥of] . ;fob b;}eF Gbf pgsf nflu ljgf]bsf] Gofgf] sfv cfglGbt lyof] . pgL kfgLljgfsf] df5f eP/ lj6fxf/sf] sGb/fdf 56\kl6/x]sL lyOg\ . pgsf] cfFvfcufl8 gftfuf]tf, Oi6ldq, 5/l5d]s, ;fyL;FuL s;}sf] geO{ s]jn ljgf]b g} ljgf]b emnemnL 3'ld/x\of] . b]lvg\ ljgf]bnfO{, cl3 al9g\, UjfDd cFufnf] df?F h:tf] nfUof] . ;fFRr} lbndf u8]/ a;]sf] ljgf]bnfO{ pgn] x6fpg ;lsg . t/ of] 3fd8 ;dfhsf cufl8 pgsf] s]xL nfu]g . ;dfhn] s}og\ cf/f]k k|Tof/f]k gnufPsf] xf]Og t/ To;sf] k/jfx gu/L pgn] cufl8 sbd a9fOg\ . – – – – /fg" / ljgf]bsf] k|d] sf] ufF7f] sl:;Psf] kfFr jif{ eO;Sof] . oxLaLr cljj]sL ;dfhn] pgLx?sf] k|d] sf] eJo dxndf cfuf] nufOlbof] . clj/n alu/xg] k|d] ?kL ;fu/df ;dfhn] afFw afFlwlbof] . pgLx?sf] ce"tk"j{ ldngnfO{ 6'qm\ofP/ s0fs0fdf kl/0ft ul/lbof] . x'g ;S5, ;dfhn] hftLo e]befj krfpg ;s]g . s] ;dfh;Fu pgLx? d'sflanf ug{ ;Snfg\ < s] pgLx? cnflkP/ a:g'kg]{ l:ylt /fg"sf cfdfa'afn] l;h{gf u/] < pgLx?nfO{ dfq lsg bf]if lbg' < pgLx?n] t s]jn ;dfhn] ;dfPsf] nufddfq ;dfPsf x'g\ . – – – – ljgf]b p/f7nfUbf] lhGbuL u'hfg{ afWo eof] . pm lge]sf] bLkem}F eof] . pmh:tf] pbf/ j/ kfpg] kl/sNkgfdf r'nD{' d 8'as ] L /fg"n] ljjz hLjg latfpg'k¥of] . Tof] lj6fxf/ vf]nf lsgf/sf] afn'jf / ;'gsf];Lsf] snsnfpFbf] cfjfh;Fu cfkm\gf lj/x JoSt ug{ afWo eP pgLx? . ;dfh, s:tf] ;dfh < o;sf] kl/efiff vf]Hb} ef}Ftfl/Psf] ljgf]b cfh ctLtsf If0fdf lklN;Fb} 5 . eljiosf If0fsf] kl/sNkgfdf pm z"Goafx]s s]xL kfpFbg} . pm /]l8of]df ah]sf] w'g;Fu} cfkm\gf] hLjgsf x/knnfO{ Ifl0fs /ª\ud~rsf] kfq;Fu bfFH5 . pm ;ª\3if{do hLjg JotLt ug{ afWo 5 . ljgf]b cfh;Dd ddtfdoL ;+;f/;Fu kl/lrt lyPg . / t pm bfFH5 cfkm\gf] hLjgnfO{ Pp6f dfG5]sf] dfof;Fu . /fg"sf] dfofdf d'Uw ljgf]b cfh /fg"sf] ljjfxsf] va/n] ljx\jn eO{ kfunh:t} ePsf] 5 . pm l;¿em}F ;'s/] k|d] sf] jf:tljs kl/ro lbO/x]sf] 5 . p;sf] dgdl:tisn] s]jn /fg"sf] gfd eHg]afx]s s]xL ;f]Rg ;s]sf] 5}g . zAbfª\s/' c;f/ @)^*

9


lax]sf] nug glhlsFb} cfof] . ;'g;fg 8fF8fdf lj/x / j]bgfsf] vf]nf] aUof] . lgi7'/L ;dfhsf k|tf8gfaf6 afWo ePsL /fg"n] s}og\rf]l6 b]xTofu ug{ vf]lhg\ . ljif lkP/ zLtn k|fKt ug]{ clg rf]nf ablng] c7f]6 gu/]sL xf]Og t/ = = t/ pgdf lax]sf] s'/f] l5g]bl] v ljz]if kfl/jfl/s lgu/fgL lyof] . o;}n] pgsf] kl/sNkgf cw'/} /x\of] . …/fg", ltd|f] / d]/f] kfOnf lhGbuLsf] clGtd 38L;Dd Ps} :yfgdf /xg ;Snf < xfdLaLr cj/f]w Nofpg] kfkL;Fu xfdL d'sflanf ug{ ;sf}Fnf < ;w}F n'sLrf]/L lhGbuL u'hfg]{ k|of;df s] ;kmntf k|fKt ug{ ;sf}n F f < s] xfdL g} o; ck/fwL ;dfhdf bf]ifL 7xl/g'kg]{ < xfd|f] ljz'4 k|d] df sfF8t] f/ nufpg];uF ;ª\3if{ ug{ ;S5f}F < cflb cflb .Ú ljgf]bsf oL jf0fLn] lk/f]lnPsL /fg"sf] cfTdfn] zflGt kfO/x]sf] lyPg . /fg"n] zflGt kfpg sfo/tf b]vfpg' klg ;Dej lyPg . clg ha/h:tL ljgf]b;Fu lax] ug]{ ;fdYo{ klg lyPg . o;}sf/0f pgn] ;dfhsf cufl8 v'lDrg'k¥of] . em\ofFO–em\ofOF ah]sf] k~r]afhsf] w'gdf ¿dlnPsf hGtLdfem a]xn ' fdf ldngsf] v';L 5fPsf] lyof] . /fg"sf] k|flKtnfO{ p;n] cnf}lss ?kdf lnPsf] x'g ;S5 cyjf /fg"sf] d[be' fifL jf0fLn] p;nfO{ pdª\lut kf/]sf] x'g ;S5 . cfFugdf :jod\j/sf] tof/L rln/x]sf] lyof] . a]xn ' L kIfsf 3/ufpFnx] ?sf] …s]6f] s:tf] 5 <Ú / a]xn ' f kIfsf hGtLx? …s]6L s:tL 5] <Ú eGg] pT;'stf k|s6 ul//x]sf lyP . oL ;a}bl] v a]va/ ljgf]b / /fg" ;'gsf];Lsf] kfvfd'lg cª\sdfn ul//x]sf] l:yltdf kfgLdfly t}l//x]sf lyP . 

sljtf j;Gtsf km"nx? km'ln/x]5g\ sf]lknfsf d':sfgx? AoFl' t;s]5g\ rGb|dfsf cfnf]sx? lkmFlh/x]5g\ bfFtsf 6f]sfOx? alh/x]5g\ .

cw'/f r'Dagx? s]=aL= l;Dkn x'Dnf

gogfsf b':dg gh/x? 6f]nfO/x]5g\ dfs'/Lsf hfnx? Roflt/x]5g\ gr'lxPsf ¥ofnx? kf]lv/x]5g\ lbzfxLg k}bn ofqfx? bf}l8/x]5g\ . cfzfsf oL km"nx? dl:s/x]5g\ d'/nLsf w'gx? /f]O/x]5g\ jf;gfsf s0fx? ljlng eO/x]5g\ cfTdfsf oL zf}vx? clNem/x]5g\ . 76\of}nLsf 76\6fx? t8\lk/x]5g\ k|d] sf dlGb/x? elTs/x]5g\ b'Od{ femsf jfrfx? v8\ls/x]5g\ cw'/f r'Dagx? lrp8Ldf n'ls/x]5g\ .

zAbfª\s/' c;f/ @)^*

10


lgaGw

;Dkfbs;Fu dgsf s'/f s[i0fk|;fb zdf{ g]kfnL s]Gb|Lo ljefu sLlt{k/' , sf7df8f}F

zAbfª\s/' c;f/ @)^*

;fob zª\s/ nfld5fg]n] d0fLbfh'nfO{ -d0fL/fh pkfWofo_ n]vs ] f] kq klg o:t} lyof] xf]nf, ;DkfbsHo" Û tkfO{+nfO{ d d0fLbfh'sf] pQ/flwsf/L efO ;Dem]/ cfkm\gf] n]vsLo ;DaGw hf]8g\ ] k|ofz ub}{ 5' . ctM dnfO{ klg pxL zª\s/ nfld5g]sf] efO ;DemL d}n] hf]8g\ rfx]sf] n]vs / ;Dkfbssf] ;fOgf] l:jsfg'x{ f]nf . oBlk of] uGygdGygn] tkfO{d+ f cem clnslt lbUbf/L ylkb]nf . sf/0f d}n] oxfF tkfO{n + fO{ lbg'kg]{ hlt ;Ddfg lbg ;s]sf] 5}gF . lbPs} eP klg Pp6f cof]Uo n]vssf] ;Ddfgn] tkfO{n + fO{ slt;Dd ;Gt'li6 ldN5 Û t}klg dgn] dfg]g . s;sf] s] nfU5 < Pp6f k|d] Lsf] u'gf;f] k|l] dsf;Fu, 5f]/fsf] u'gf;f] afa';uF / ljBfyL{sf] u'gf;f] u'¿;Fu, dh:tf] Pp6f a]sfd] n]vssf] u'gf;f] sf];uF /fVbf ;'xfpF5 < k|l] dsfsf] s] s'/f Û vfln 8]l6ªdfq eGg hfg]sL 5 . afa' laxfg ;a]/} p7]/ u0f]zhLsf] d"lt{df cu/aQL hnfpF5g\ 5f]/f l5§} sdfpg] xf];\ eg]/ . u'¿sf] rfxgf a]Un} 5, d}n] k9fPsf] ljBfyL{ Pp6f dxfg\ n]vs jf ;flxTosf/ agf];\ . ;DkfbsHo", tkfO{; + uF d]/f] lrghfg eO;s]sf] eP tkfO{+ klg eGg'xG' Yof], d]/f] klqsfsf] Pp6f lj1fkgbftf jf :tDesf/ agf];\ . lrghfg ePsf] eP d]/f] Pp6f z'elrGts tkfO{+ klg x'gx' G' Yof] . e]6 ePg jf e]6 eof] , lrghfg ePg /fd| f ] . dnfO{ z'elrGtsx? a9] eg] lrGtf a9\5, s;n] ;f]rh ] :tf] dfG5] x'g' < tkfO{n + fO{ d Psf]xf]/f] eP klg lrGb5' . d0fLbfh'sf] pQ/flwsf/L efO eg]F . tkfO{+ zAb;Fu v]Ng ¿rfpg'xG' 5 / zAbleqsf] ;xL dd{ a f] w klg ug{ ;Sg'xG' 5 . oBlk slxn]sfxLF lgd{d xTof 11


klg ul/lbg'xG' 5 zAbsf] . tkfO{+ zAbnfO{ lgdf]7g\ x' G' 5, lrdf]6g\ x' G' 5 clg ;'D;'Dofpg'xG' 5 t/ zAbnfO{ b'Vb}g, zAbnfO{ x'bF g} . olb st} x'G5 / b'V5 eg] Tof] zAb ;|i6fnfO{ dfq . d n]vs, tkfO{+ ;Dkfbs, k/:k/ xfd|f] ;DaGw k|lts"n 5 . zAb sf6\g,' lgdf]7g\ ' / lrdf]6\gn ' fO{ tkfO{+ clwsf/ ;Demg'xG' 5 . sltko ;|i6f o;nfO{ kfk ;DemG5g\ t/ d clwsf/ / kfkeGbf a9L ;DkfbsLo wd{ ;DemG5' . xfdLaLr s'g} ;DaGw 5}g . /utsf] ;DaGw 5}g . /ª /ft} xf]nf . u'0f km/s 5 . s'g} lbg tkfO{s + f] hLjg arfpdf d}n] cfwf z/L/ l/TofP/ /ut r9fpg vf]h] klg ;fob sfd nfUg] 5}g . efjgfTds ;DaGw klg 5}g xfdLaLr . vf]O sxfF ldN5 / efjgf klg < s] efjgf dgsf] s'/f xf]Og / < ls csf{sf] dg xfdLn] slxNo} a'em]sf 5f}F < s'g dfG5]n] cfkm\gf] dg k"0f{tM slxn] vf]ns ] f] 5 < sf];uF < Ps lunf; lrofdf ;Demf}tf x'g' dg ldNg' xf]Og < Ps lunf; /S;Lsf] dftdf cfTdsyf cf]sNg dg vf]Ng' xf]nf < ;DkfbsHo", o;f] eg'F xfdLaLr s'g} dfgjLo ;DaGw 5}g . sf/0f efjgfTds d]n klg 5}g . efjgfTds d]n gx'g' dg a]dn ] x'g' xf] . ef}lts ;dfgtfsf cfwf/df dfgjLo ;DaGwsf] vf]hL ug]{ xf] eg] d Pp6f xf85fnf / df;'sf] sl/a ;f7L s]hL cf]hg ePsf] Pp6f j:t' . tkfO{+ pxL xf85fnf / df;'sf] cln a9L of sd cf]hg ePsf] csf]{ j:t' . ef]sltvf{ tkfO{n + fO{ klg nfU5 dnfO{ klg . ;'vb / b'Mvb cg'el" t tkfO{; + uF klg 5 d;Fu klg . c? s;;Fu 5}g o:tf] cg'el" t < tkfO{s + f] cfkm\g} cGtb[l{ i6 5 d]/f] cfkm\g} . s] olt x'Fbd} f xfdLaLr dfgjLo ;DaGw / efjgfTds d]n b]Vg'xG' 5 < km]l/ eG5' ;DkfbsHo", xfdL b'j} dflg; xf}F t/ xfdLaLr s'g} dfgjLo ;DaGw 5}g . To;f] xf] eg] dnfO{ cdfgjLo dfG5] eGg';\ . dnfO{ cfklQ 5}g . ha;Dd tkfO{s + f] b'Mv / j]bgfn] dleq ;+jb] gf hGdfpFbg} , tkfO{s + f] v';Lleq d]/f] Psd'7L kL8f 3f]lnFbg} , ha;Dd tkfO{s + f] ljrf/sf] kl/lwdf d c6fpFlbgF, tkfO{n + ] b]vs ] f] ;TonfO{ ha;Dd d ;To :jLsf/ ug{ ;lSbgF jf ;TonfO{ ;Todfq / c;TonfO{ c;Todfq b]Vg] ;dfg u'0f b'js } f] cGtb[l{ i6df /xFbg} , ha;Dd d]/f] z/L/af6 au]sf] /ftf] /utn] tkfO{s + f] cGtMs/0fdf ulx/f] rf]6sf] cg'el" t u/fpFbg} jf d]/f] cfFvfaf6 aUg] j]bgfsf] cgGt k|jfxn] tkfO{s + f] x[bo wldNofpFbg} s] xfdLaLr efjgfTds ;DaGw afFrs ] f] b]Vg'xG' 5 < d lgw{Ss eGg ;S5', clxn] s'g} klg dflg; c? s'g} dflg;sf] efjgf;Fu glhs 5}g . c?sf] b'Mvdf cfF;' aufpg] km';t{ s;nfO{ xf];\ < bof / ;xfg'el" t eGg] s'/f t nf]k eO;s]sf r/fr'¿ª\uLsf gfdh:tf] nfUg yfln;Sof] . dfG5] d5{ . >4f~hnL tkfO{s + f] klqsfn] kfpF5 . d[tssf] cfkmGt cfo{3f6df PSnf] xf]nf jf dfG5]sf] le8b]lv w]/} k/ cfkmGtsf] kvf{Odf . t/ cfkmGt / z'elrGtssf] ;dj]bgf tkfO{s + f] klqsfnfO{ cfpF5 slxNo} c:jLsf/ ug'e{ Psf] 5 < tkfO{n + ] oL + fO{ ;dj]bgf / >4f~hnL d]/f] klqsfsf] xf]Og eg]/ < xfF;/] } :jLsf/ ug'x{ G' 5 . tkfO{n ¿g dg nfu] cfkm\gf] ;DkfbsLodf ¿g'xG' 5 . d cfkm\gf] n]vdf /f]OlbG5' . slj sljtfdf /f]OlbG5 . ¿g' xfd|f] g};lu{s u'0f xf] . k/]nf lr:ofpg] cfF;' xfd|f] cfFvfaf6 cfpFbg} . km/s oltdfq xf] . zAbfª\s/' c;f/ @)^*

12


ca t nfU5, s]xL jif{kl5 dfG5] d/]/ 3f6 n}hfFbf dnfdL klg lbg / 306fsf] lx;fadf vf]Hg'knf{ . leqaf6 ;dj]bgf k|s6 ug{ / k/]nf lr:ofpg;d]t s'g} SofK;'n lng'knf{ . ;fob ;DkfbsHo", a9L efjgfdf au]F x'n F f t/ s] tkfO{n + ] dleqsf] efjgfnfO{ a'em\ge' Psf] 5 < olb d]/f] efjgf;Fu tkfO{+ glhs x'ge' Psf] 5 eg] / ljZjf; ug'x{ G' 5 eg] ;DkfbsHo" g9fF6/] eGg';\ tkfO{+ cfkm\gf] klqsfdf w]/} lj1fkg cfcf];\ eGg] rfxg'xG' 5 ls o:t} uGygdGyg n]vx? < yfxf 5}g, tkfO{+ s'g /fhgLlts kf6L{sf] dfG5] x'gx' G' 5 < tkfO{n + fO{ klg yfxf 5}g, d s'g /fhgLlts kf6L{sf] dfG5] x'F < l7s} 5, yfxf ePg . oxL g} /fd|f] . tkfO{+ s'g kf6L{sf] dfG5] x'gx' G' 5 eGg] dnfO{ yfxf ePsf] eP / d s'g kf6L{sf] dfG5] x'F eGg] tkfO{n + fO{ yfxf ePsf] eP ls t of] n]v k9\b} gk9]/ 5flklbg'xG' Yof] ls t k9\b} gk9]/ Rofltlbg'xG' Yof] . xfdL Psflt/ dfgjLo ;DaGw / dfgjtfsf s'/f u5f}+{ csf{lt/ dfgjLo ;DaGwsf aLrdf /fhgLlts l;4fGt / ljrf/sf] kvf{n p7fO/x]sf 5f}F . ;DkfbsHo", xfdL Pscsf{nfO{ / x/]sn] x/]snfO{ dfG5]sf] cfFvfn] x]g{ 5fl8;Sof}F . b]Vbf tkfO{s + f] cfFvf gfª\uf] xf]nf . d}n] r:df nufPsf] 5}gF . cfFvfsf] gfgL b'js } f] :ki6 5 . t/ /fhgLlts l;4fGtsf] hfnf]n] xfd|f] cfFvfsf] gfgL 5f]P/ cGtb[l{ i6nfO{ h]ln;s]5 . xfd|f] 6fpsf]df cr]n /fhgLltsf] e"t r9]sf] 5 / gzfgzfdf /ut;Fu ldl;P/ To;}sf] t'sL{ alu/x]5 . ca t o;f] eGg klg slQ ws nfUb}g, xfdL dfG5]x? ;fdflhseGbf a9L /fhgLlts eof}F . t}klg v'a n]V5f}F dfgjtfsf s'/f, efjgfsf s'/f . ;DkfbsHo", d}n] tkfO{n + fO{ cem klg /fhgLlts cfFvfn] x]/s ] f] 5}gF . g;lDemg'xf]nf k"0f{ ?kdf dfG5]sf] cfFvfn] x]b{} 5' eGg] s'/f klg . km]l/ tkfO{+ cfkm"nfO{ s'g b[li6n] x]/s ] f] dg k/fpg'xG' 5 < Tof] klg yfxf 5}g . To;}n] d}n] tkfO{+nfO{ Pp6f n]vssf] cfFvfn] dfq x]/]sf] 5' . tkfO{+ Pp6f ;Dkfbsdfq x'gx' G' 5 . olb tkfO{+ klg dnfO{ Pp6f ;Dkfbssf] cfFvfn] dfq x]gx{' G' 5 / Pp6f n]vsdfq b]Vg'xG' 5 eg] xfd|f] cGtb[l{ i6df s]xL ;dfg u'0f /xg] 5 / xfdL s]xL xb;Dd dflg; /xg] 5f}F . ;DkfbsHo", tkfO{+ w]/} n]Vg'xG' 5 . d s]xL n]lVbgF . slxn]sfxLF w]/} n]Vg dg nfU5 . tkfO{+ h:t} ;Dkfbssf] k|/] 0ffn] . slxnsfxLF u'¿x?n] klg clek|l] /t ug'x{ G' 5 . d;Fu /fhgLlts r]tgf 5}g . /fhgLlts r]tgf geO{ k|ultjfbL /rgf x'bF g} eG5g\ s'gs } g' } jl/i7 ;dfnf]rsx? . km]l/ tkfO{x+ ? h:tf ;Dkfbs klg o:t} k|ultjfbL /rgf a9L ¿rfpg'xG' 5 / eGg'xG' 5, …s[i0fhL, cln k|ultjfbL n]Vg';\ . cfzfjfbL :j/ k|jflxt ug'x{ f];\ .Ú cxF dleq s'g} cfzfjfbL :j/ cfpFbg} . sd;]sd Pp6f ljifoj:t' lbg'xf];\ g, h;k|lt d k"0f{ ?kn] cfzfjfbL eP/ cfnª\sfl/s efiffn] s}of}F k[i7x? eg{ ;s"F . xfdL;Fu cfzfjfbL eP/ n]Vg] ljifoj:t' g} s] 5 / < b]z < e"uf]n < jt{dfg < eljio < /fhgLlt < ljsf; < zflGt < pHofnf] eljiosf nflu …j}zfvb]lv nf]8;]l8ª k"0f{ ?kn] x6\gÚ] cfzfjfbL n]v n]vf}F < b]zn] ca :yfoL ;/sf/ clg ;+ljwfg kfpF5 / ljsf;sf] af6f] lnG5 . n]vf}F < b]zsf] s'g} klg e"uf]nsf gful/sn] ef]s / /f]usf sf/0f Hofg u'dfpg'kg]{ 5}g . n]vf}F < clg vf]O Pp6f alnof] cfwf/ < cfpFbf] cfly{s jif{bl] v b]zsf s'g} klg o'jfnfO{ b]z 5f8\gk' g]{ zAbfª\s/' c;f/ @)^*

13


5}gÚ egL n]VgnfO{ < d klg cfzfjfbL x'Gy]F Ps l;lnG8/ UofF; 5 dlxgf l6s], 3/a]6Ln] uPsf] dlxgfsf] sf]7fef8f la;]{ . cfpFbf] gofF jif{df sf]OnLn] dfq xf]Og, sfun] klg …s'x–' s'xÚ' :j/ lgsfN5 . g]kfndf e"sDk cfpg] ;Defjgf 5}g . ;DkfbsHo", cfh laxfg tkfO{s + f] klqsfdf ;DkfbsLo k9]F . v';L nfUof] . h] n]Vg'ePsf] lyof] kl/jt{g / ;'wf/sf nflu n]Vg'ePsf] lyof] . ;dfgtf, :jtGqtf, dfgj clwsf/, gful/s ;'/Iffsf] xTof, :s'naf6 kmls{b+ } ubf{ aflnsf ckx/0f, % lbg] ;'Ts]/Ldfly ;fd"lxs anfTsf/, rf}sLleq} ;'/IffsdL{åf/f cdfgjLo of}gzf]if0f, dlGb/af6 d"lt{ rf]/L, kz'kltsf] e]6L ckf/bzL{ cflbOToflb . o:tf ;dfrf/nfO{ tkfO{+ hlt;'s} ;DkfbsLo ;fdYo{n] k"0f{ eP klg :jLsf/ ug}{ k/]sf] 5 / k|sfzg klg . lsg < Pp6f ;Dkfbs eP/ oL g/fd|f 36gfx?sf] 5fF6sfF6 u/L /fd|f ;dfrf/ agfP/ 5fKg] clwsf/ tkfO{n + fO{ 5}g . t}klg o:tf s';dfrf/x?nfO{ uhasf] ef]6f] nufOlbPsf] x'G5 tkfO{s + f] ;DkfbsLon] . ca d}n] n]v n]v/] s] g} ug'{ 5 / < dnfO{ n]vs x'g' g} lsg k¥of] / < sltslt k|ultjfbL n]vsx?sf] n]vn] oL b'ul{ tnfO{ 5]p nufpg ;s]g . d]/f] n]vsf] s] k|of]hg < olt s'/f b]Vbf a'em\bfa'em\b} klg n]vgdf ;do vr{ ug'{ < nfU5 hf8df k};f vr{ u/] h:tf] . d}n] ;flxTodf ;do vr{ ul//x]5' . h:tf] hfF8af6 x'g] kmfObf a]kmfObfaf/] cgle1 /x] klg hF8o\ fxfn] hfF8df k};f vr{ u/] h:tf] . s]jn Ifl0fs cfT;Gt'li6sf nflu . b]jsf]6fn] w]/} n]v] . pgL;Fu sd kL8f lyPg . zª\s/ nfld5fg]nfO{ hLjgk|ltsf] lj;ª\ultaf]wn] slxNo} 5f8]g . zª\s/ sf]O/fnf cfkm\gf] n]vsLo j/bfgnfO{ clezfk ;lDemGy] . uf]ljGb lu/L k|/] 0ff dfv]h { n] laxfg vfgf vfP/ 6fOk/fO6/df ;flxTo n]Vg ;'¿ ug]{ ;dodf cfkm" hflu/df hfg yf]qf] h'Qfdf kfln; ug'k{ /]sf]df cfkm"nfO{ lwSsfy]{ . kfl/hft cfkm\g} pkGof;sL kfqh:tL lyOg\ . sltko n]vssf hLjgL x]bf{ nfU5, o:tf] hLjg afFRg kfP x'GYof] . sltko n]vssf hLjgL x]bf{ nfU5, o:tf] hLjg afFRg] dleq s'g} k|sf/sf] efjgf ghfuf];\ . k|ltef h8 agf];\ . x[bo hd]/ r§fg agf];\ . b'MvkL8f / cefj cgGt k|ltefsf ch;| d'xfg x'g\ . of] cg'el" t gxf];\ . kfOnfel/ ljiffn' sfF8f /f]lkpmg\, t/af/sf] wf/df kfOnf /fv]/ lxF8g\ k' g]{ ofqf xf];\ t/ b'Mvb cg'el" t gxf];\ . s] o:tf] x'g ;Snf < ;DkfbsHo", hLjg eGg' g} cg'ejsf] s'6/' f] /x]5 ;fob . cg'el" t ;'vb / b'Mvb, h] eP klg r]tgfdf x'G5 . h8tfdf g hLjg 5 g cl:tTj . b'Vg' b'Mvsf] wd{ xf] . ;xg' dfG5]sf] lgolt . hLjg s]xL xf]Og eg]/ hlt ljt[i0ff hfu] klg afFlr/xg'k5{ . hLjg ;ayf]s xf] / cd"No 5 eg]/ hLjgk|lt hlt df]x hfu] klg dg'k{ 5{ . hLjgsf] d"n Wjlg ;fob o;eGbf csf]{ 5}g . afFrf}F, afFRg'sf] k|of]hg gvf]hf}F . hLjg k|of]hgxLg, lj;ª\ut 5 eg]/ cfTdxTof cFufNg' sfo/tf / hLjgb]lvsf] knfog xf] eg] n]vg k|of]hgxLg 5 eg]/ n]Vg 5f8\g' n]vsLo cfTdxTof xf]nf . hfkfgdf dxfe"sDk cfof], bf];f| ] ljZjo'4eGbf cem} aLeT; kl/0flt 5f8]/ uof] . gjlgdf{0fsf nflu km]l/ hfu¿s x'Fb} 5g\ . e"sDk km]l/ klg cfpnf . zAbfª\s/' c;f/ @)^*

14


yfxf kfpg'eof] < cfh lji0f'dltsf] k'nlg/ Pp6f a]jfl/;] aRrf e]l6of] . ;fob s'df/L cfdfsf] aRrf xf]nf . af]/fdf d[t cj:yfdf lyof] /] . s'df/L cfdfleqsf] dft[Tj sxfF uof] xf]nf < ;DkfbsHo", s] xfdL To;sf] vf]hL ug{ ;Sb}gf} < ¿s'ddf ef]sd/Lsf sf/0f Ps} kl/jf/sf % hgfn] cfTdxTof u/]sf] va/ klg ;'Gb} 5' . oL 36gfx? ;To /x]5g\ eg] ef]ln tkfO{s + f] klqsfdf x]8nfOg ag]/ cfpnfg\ . ;fob tkfO{s + f] ;+jfbbftf l/kf]6{ tof/ ub}{ xf]nfg\ . sltv]/ 6]lnkmf]gsf] 306L aH5 . km]l/ oL 36gfn] tkfO{n + fO{ Psk6s em:sfpg] 5g\ ls afgL kl/;Sg'eof] < d tkfO{s + f] kl;{kN6sf] ;DkfbsLo x]g{] 5' . ;fob d;Fu tkfO{s + f] e]6 ;fKtflxs :tDedf xf]nf . o;kfln n]v n]Vg] k|ofz uGygdGygd} ;Lldt /x\of] . zª\s/ nfld5fg]n] d0fLbfhnfO{ n]vs ] f] kqsf] cGTodf n]vs ] f lyP, …k9]/ t'¿Gt Rofltlbg'xf]nf .Ú ;Sg'xG' 5 eg] ;DkfbsHo", …tkfO{; + uF klg Tof] clwsf/ ;'/lIft 5 .Ú 

sljtf

sfdgfsf afl56fx? hoGtf kf]v/]n

zAbfª\s/' c;f/ @)^*

pleP/ Sofgef;sf] cl3lNt/ d;Fusf j;Gtx? d;Fusf /ªx? eg{ rfxG5' tLx?df d;Fusf] /fd yf]/} afFsL 3fd ;fg{ rfxG5' tLx?df hf] dWofx\gdf luhf]n/] lxnf] /f]K5g\ / kmnfpF5g\ ld7f :jfbx? clgsfn] pT;jdf /lQP/ ;':tfO/xg] tLx?sf ;kgfdf clnslt d]/f] v';L pT;u{ xf];\ cfulDat gjknx?df o:t} sfdgfsf afl56fx? kfg{ rfxG5' tLx?df lsgls /fhkf6Lo lrnsf cfFvfx?n] lvr]/ tLx?sf] ;ª\nf] tl:a/ slxn] 6fFug] s'g} cl:tTjsf] lrqk6df . 15


;dfnf]rgf != k|j]z

;flxTosf/ k|d] l;+x wfdLsf n]vg / k|jl[ Qut ljz]iftfx?

k|d] l;+x wfdL -@))(–@)%$_ sf af/]df g]kfnL ;flxTo If]q cgle1 5 . g]kfnL /fhgLltsf If]qdf sd ;dodf :yflkt x'g k'us ] f wfdLn] ;jf/L b'36{ gfdf k/]/ sd pd]/d} d[To'j/0f u/] . ;'b/" klZrd]nL ;flxTo, ;+:s[lt Pj+ nf]s;flxTosf If]qdf pgsf] of]ubfg dxÎjk"0f{ 5 . ;+:yfut ultzLntf, ;flxlTos klqsf ;Dkfbg Pjd\ km'6s/ n]v/rgf k|sfzgsf dfWodaf6 wfdLn] cfkm"nfO{ hLjGt Pjd\ lqmofzLn t'NofPsf lyP . b]z / hgtfsf kIfdf ;w}F plePsf wfdL lg8/ Pjd\ :jfledfgL /fhgLltsdL{ lyP . pgL s'zn ;+:s[ltssdL{ klg lyP . k|d] l;+x wfdLsf] ;flxTo n]vg ;zSt 5 . l;h{gfTds n]vgsf ;fy} nf]s;flxTosf ljleGg kIfsf af/]df pgsf] snd rn]sf] kfOG5 . wfdLsf af/]df xfn;Dd vf]h– cGj]if0f gePsf] cj:yfdf pgsf af/]df h]hlt ;fdu|L kfOP, To;sf cfwf/df pgsf] ;flxlTos e"ldsfsf af/]df k|sfz kfg]{ k|of; o; cfn]vdf ul/Psf] 5 .

@= ;flxTosf/ k|d] l;+x wfdLsf] kl/ro k'is//fh e§

zAbfª\s/' c;f/ @)^*

…k|d] l;+x wfdLsf] hGd ;'b/" klZrdsf] ljs6 kxf8L lhNnf bfr'n { fsf] dlNnsfh'g{ uflj;, ef}t8Ldf lj=;=+ @))( ebf} @( ut] ePsf] lyof] -clwsf/L, @)%% M k[= $*–$(_ . lktf axfb'/l;+x wfdL Pjd\ dftf dfofb]jL wfdLsf h]i7 ;'k'q wfdLn] dWodjuL{o kl/jf/df hGd]/ w]/} b'Mv ef]u] . pgn] uf]sn ' Z] j/ dfWolds ljBfno, bfr'n { faf6 P;=Pn=;L= / jL/uGh lzIffzf:q cWoog ;+:yfgaf6 cfO=P= kf; u/] . ljBfyL{sfndf wfdLn] cg]/f:jljo'sf] sfo{stf{ eO{ sfd u/] . @)$# ;fnb]lv pgL g]skf -dfn]_ sf ;lqmo sfo{stf{ eO{ e"ldut /fhgLltdf 16


;d]t lqmofzLn /x] . pgn] @)$& ;fndf g]skf -dfn]_ ;Da4 /fli6"o hg;f+:s[lts d~rsf] s]Gb|Lo ;b:o, @)$* ;fndf /fli6«o ;ef ;b:o, @)$( ;fndf g]skf -Pdfn]_ sf] kfFrf}F /fli6«o dxflwj]zgaf6 s]Gb|Lo ;b:o eP/ sfd u/] -clwsf/L, @)%% M k[= $*–$(_ . lj=;=+ @)%! df ( dlxgf;Dd cfjf; tyf ef}lts of]hgf /fHodGqL / lj=;=+ @)%$ df dfcf]jfbL ;d:of ;dfwfg sfo{bnsf] ;+of]hs eO{ sfd u/]sf wfdLsf] lgwg lj=;=+ @)%$ efb| @& ut]sf lbg g'jfsf]6sf] dbgk'/ uflj;, s]p/]gLdf ePsf] lhk b'36{ gfsf qmddf eof] . wfdLn] cfkm\gf] hLjgsfndf lzIf0fsf ;fy} k|fylds ljBfno lg/LIfs;d]t eP/ sfd u/] . pgsf] kl/jf/df xfn pgsL kTgL gGbfb]jL wfdL / 5f]/fx? gjLgl;+x wfdL tyf clgnl;+x wfdL 5g\ . bfr'n { f, dlNnsfh'g{ -d8_ af6 s~rgk'/sf ljleGg 7fpF x'Fb} xfn ef;Ldf pgsf] kl/jf/sf] a;f]af; 5 -wfdLsL kTgL gGbfb]jL;Fusf] s'/fsfgLsf cfwf/df_ . nfdf] ;do;Dd /fhgLlts / ;fdflhs If]qdf sfo{/t /x] klg ;flxlTos / af}l4s If]qdf klg wfdLsf] lqmofzLntf plQs} ;zSt b]lvG5 . lj=;=+ @)#& df k|ydk6s /rgf k|sfzgdf NofPsf wfdLn] @)#& ;fndf g} ch'g{ rGb …ljof]uLÚ ;Fu ldn]/ …/}af/Ú gfds ;flxlTos klqsf s~rgk'/af6 k|sflzt u/] . @)$^ ;fndf s}nfnLaf6 lgl:sg] …uf]/fÚ ;flxlTos å}dfl;ssf] ;Dkfbs d08ndf /x]/ sfd u/]sf wfdLn] …dnfl;gLÚ -@)$!_ df ;xof]uLsf] e"ldsf lgjf{x u/] -wfdLsf ;xsdL{ ;flxTosf/ sNofg cf]emf;Fusf] s'/fsfgLaf6_ . :yfgLo :t/sf …jftf{Ú ;fKtflxsnufotsf klqsfdf pgsf /fhgLlts Pjd\ ;flxlTos n]v/rgf k|sflzt eP . k|bLk If]qL, k|d] l;+x wfdL gfdaf6 pgsf /rgfx? 5flkP -…jftf{Ú ;fKtflxssf ;Dkfbs v]d ;'jb] L;Fusf] s'/fsfgLaf6_ . sf7df8f}aF f6 lgl:sg] …hgcf:yfÚ, …gjcfjfhÚ ;fKtflxsx?df klg pgsf n]v/rgfx? k|sflzt eP . To;}n] wfdLsf] ;flxlTos lrgf/L ljwfut of]ubfgsf cfwf/df ug'{ pko'St x'G5 . @=!= syfsf/ k|d] l;+x wfdL k|d] l;+x wfdLsf] n]vgLsf] ;a}eGbf ;an kIf syfsf/ JolStTj xf] . pgsf s]xL syf …/}af/Ú, …dnfl;gLÚ, …ul/dfÚ, …jftf{Úx?df k|sflzt 5g\ eg] clwsf+ztM ck|sflzt kf08'lnlk cj:yfdf 5g\ . pgsf] …d]/f] syfsf] kfqÚ d"ntM ;fdflhs oyfy{jfbL c+ztM cfnf]rgfTds oyfy{jfbL lrGtg af]Sg] syf xf] . o;df Psflt/ lgDgjuL{o xf]6n dflnssf] hLjgsf] afWotfnfO{ k|:t't ul/Psf] 5 eg] csf]l{ t/ p;nfO{ b'Mv lbg] dflg;x?sf] cfnf]rgf ul/Psf] 5 . …syfÚ cfnf]rgfTds 9ª\udf k|:t't 5 . o;df kfl/jfl/s ?kdf ul/g] lje]bsf ;fy} ;fdflhs / /fhgLlts hLjgsf 36gfnfO{ cfnf]rgfTds 9ª\un] k|:t't ul/Psf] 5 . @)#@ ;fndf wfdLn] ;ftcf]6f syfx? n]v] . tL syfx? kf08'lnlk cj:yfdf 5g\ . tL syfx? wfdLn] ;'vt{] / g'jfsf]6df /xFbf n]vs ] f lyP . …s6xnsf] df]nÚ ;fdflhs oyfy{jfbL syf xf] . af6f]df ;Fu} lxFl8/x]sf kfqx?n] s6xn a]Rb} u/]sL a"9L cfd};uF u/]sf] jftf{nfk / pgsf] hLjgsf si6k|lt b]vfPsf] ;dj]bgf syfsf] d"n sYosf ?kdf cfPsf] 5 . …ck/fwÚ dgf]j1 } flgs oyfy{jfbL syf xf] . o;df cfkm"n] dg k/fPsL s]6L cfkm\g} ;fyLn] lax] u/]kl5 kfun ePsf] x'nfsLsf] dgf]bzfnfO{ b]vfOPsf] 5 . …8fo/Ldf o:tf] /x]5Ú df afndgf]lj1fgnfO{ bzf{OPsf] 5 . 3/df ePsf bfh'sf 5f]/fsf] d[To'df zAbfª\s/' c;f/ @)^*

17


cgle1 afns alxgL efph"nfO{ n6\7Ln] xfGg] / ¿g] s/fpg] ugf{sf ;fy} efOsf] -aRrfsf]_ dfu u/]sf] l:ylt 5 . …5f]/fsf] cg'xf/Ú dgf]j1 } flgs syf xf] . o;df cfkm\gL kTgLdfly zª\sf ug]{ zª\sfn' kltsf] syf 5 . c?sf] nx}nx}df nfu]/ cfkmg} ;Gtfg klg cfkm\gf] xf]Og ls eg]/ zª\sf ug]{ klt kl5 e|dd'St ePsf] cj:yf 5 . …P]gfÚ gf/L dgf]lj1fg;Fu ;DalGwt syf xf] . o;df cfkm\gf] 3/df a;]sf] Pp6} efG;fdf vfgf vfg] k'¿if kfqk|lt cfslif{t dlxnfsf] syf 5 . afns;Fu glhs ePsf], af]nrfn u/]sf]df leqleq} e'6e'l6g] dlxnfn] cGTodf cfkm\gf] cfsif{0f efj k|s6 ubf{ syf /f]rs aGg k'us ] f] 5 . …ddtf 56kl6G5 d'6e' l/Ú cl:tTjjfbL– lj;ª\ultjfbL syf xf] . o; syfdf k|d] u/]/ 5f]l8PsL Pp6L b]psL dlxnfsf] hLjgk|ltsf] lg/fzf Pjd\ lj;ª\ultaf]w k|:t't 5 . cl:tTjjfbL r]t syfdf kfOG5 . …cfTdxTofdf afFrs ] f] d[To'Ú syfdf cl:tTjjfbL–lj;ª\ultjfbL r]tgf kfOG5 . Pp6L dlxnfsf] hLjgsf] lg/y{stf / lg:;f/tfsf ;fy} cfTdxTofsf 36gf o; syfdf kfOG5 . …lau|s ] f] d];f]Ú dgf]j1 } flgs syf xf] . 5f]/f kfpg k/k'¿ifsf] ;ª\utdf hfg] dlxnf >Ldfg\ cfkm"af6 6f9f ePkl5 k|flKtsf lgldQ t8\ks ] f] syf 5 . o;df dlxnfsf dgsf cg]s ptf/r9fpnfO{ b]vfOPsf] 5 . wfdLsf tLgcf]6f n3'syfx? klg ljleGg kqklqsfdf k|sflzt 5g\ . …;dfwfgÚ n3'syfdf cfnf]rgfTds oyfy{jfbL :j/ d'vl/t ePsf] 5 . /f]u nfu]/ w]/} dflg;x? dl/;Sbf klg /f]usf] nIf0f kQf nufpg gkfPsf] eg]/ cNdlng] k|zf;goGqk|lt s6' o;df Joª\Uo ul/Psf] 5 . …kmf6]sf] vNtLÚ n3'syfdf nf]e / nfk/jfxLsf sf/0f k};f u'dfpg'k/]sf] cj:yfnfO{ b]vfOPsf] 5 . syfn] ;fdflhs oyfy{jfbL lrGtg af]ss ] f] 5 . …nf6f]sf];/] f] / sf]OnLÚ n3'syfdf ;fdflhs kl/j]zsf] k|efjaf6 sf]xL klg aRg g;Sg] s'/fnfO{ b]vfOPsf] 5 . cfkmGtju{ v/fa eP /fd|f] dflg; klg g/fd|fd] f u0fgf x'g k'Ug] s6' ;TonfO{ o;df b]vfOPsf] 5 . syfdf ;fdflhs oyfy{jfbL lrGtg kfOG5 . o;/L k|d] l;+x wfdLsf syfx? ljz]iftM dgf]j1 } flgs oyfy{;uF a9L lgs6tf /fV5g\ eg] c+ztM ;fdflhs oyfy{jfbL Pjd\ cfnf]rgfTds oyfy{jfbL b[li6sf]0f klg /fv]sf] kfOG5 . @=@= nf]s;flxTo cGj]ifs wfdL k|d] l;+x wfdL d"ntM nf]s;flxTosf cGj]ifs x'g\ . ljleGg kqklqsfdf pgsf nf]s;flxlTos /rgfx? k|sflzt 5g\ . pgn] nf]s;flxTosf ;fdu|Lsf] ;ª\sng, ;j]I{ f0f Pjd\ ljZn]if0fdf ¿lr b]vfP . …dnfl;gLÚ / …uf]/fÚ klqsfdf pgsf ljZn]if0ffTds nf]s;flxlTos /rgfx? e]l6G5g\ . ;'b/" klZrd]nL nf]s;flxTo Pjd\ nf]s;+:s[ltsf] ljsf;df pgsf] dxÎjk"0f{ of]ubfg :ki6 ?kdf b]lvG5 . @)#^ ;fn sflt{sdf k|sflzt …/}jf/Ú cª\s ! df wfdLsf] …j} ;'Gg/Ú gfds nf]s;flxTo ljifos cg'jfb e]l6G5 . o; n]vdf nf]suLt;DaGwL ;fdfGo rrf{ ul/Psf] 5 . n]v ljZn]if0fd"ns 5}g . wfdLsf] nf]s;flxTok|ltsf] nufj Pjd\ ¿lr o;df :ki6tM k|ltlalDat 5 . …/f]kf/x? kfgL klg dfU5g\ 3fd klgÚ wfdLsf] nf]s;flxTo;DaGwL ljZn]if0ffTds n]v xf] . o;df c;f/–;fpgsf a]nf s[lif sfo{sf nflu ls;fgx?n] k|sl[ t;Fu kfgL dfUg] / hf8f]n] n'un'u sfDg yfn]kl5 tTsfn} 3fd dfUg] k|;ª\u pNn]v ug's { f ;fy} kfgL3fd dfUg] k|;ª\u;Fu ;DalGwt ls+jbGtL klg k|:t't 5 . …:yfgLo af]nLdf zAbfª\s/' c;f/ @)^*

18


jfUwf/f M Ps cWoogÚ df ;'b/" klZrd]nL cfxfgx?sf] juL{s/0fsf ;fy} ltgsf] zflAbs cy{ / nIofy{ k|:t't ul/Psf] 5 . …pvfgdf jl0f{t a'xf/LÚ df ;'b/" klZrd]nL pvfgdf a'xf/Lx?k|lt ul/Psf] cjx]ngf Pjd\ a]jf:tfnfO{ pbfx/0f;lxt JofVof ul/Psf] 5 . …cfOg Ps 5nkmnÚ df ;'b/" klZrd]nL ufpFvfg] syfaf/] rrf{ ug's { f ;fy} af3sf af/]sf hgtfsf wf/0ff / To;;DaGwL ldys Pjd\ ls+jbGtLnfO{ k|:t't ul/Psf] 5 . o; n]vdf af3;DaGwL pvfg / ltgsf] ljZn]if0f ug]{ sfo{ ul/Psf] 5 . o;/L k|d] l;+x wfdLsf] nf]s;flxTo;DaGwL /rgfx?df ljleGg laDa / k|tLssf dfWodaf6 k|:t't nf]s;flxTosf ;fdu|Lsf] ljifout pkfb]otfsf cfwf/df ltgsf] d"No / dxÎj lg¿k0f ul/Psf] 5 . ;dfhdf k|rlnt wf/0ff, ltgsf] ;fdflhs pkfb]otf / ltgsf] ljZn]if0f;lxt hgkIfLo :j/nfO{ cufl8 Nofpg] k|of; ul/Psf] 5 . nf]s;flxTo ;ª\sng u/]/ dfq k'Ub}g, To;sf ljljw kIfsf] lr/kmf/ u/L d"No lgwf{/0f ug'k{ 5{ eGg] dfGotf ;zSt 9ª\un] p7fOPsf] 5 . log} k|flKt / pknlAwsf] hudf pleP/ x]bf{ wfdLsf] nf]s;flxlTos JolStTj ;an b]lvG5 . @=#= ;dLIfs wfdL k|d] l;+x wfdLdf ;dLIffTds b[li6 k|an ?kdf kfOG5 . …Bf}sLaf/] s]xL wf/0ff–s]xL rrf{Ú df Bf}sL k|yf, To;sf af/]df ;dfhdf rn]sf wf/0ff / ltgsf] oyfy{ kIfnfO{ ljZn]if0ffTds tl/sfn] k|:t't ul/Psf] 5 . wfdLsf] …afnf] /fhf / ljZj zflGtÚ n]vdf hok[YjLaxfb'/ l;+xsf] hLjg, pgn] u/]sf c;n sfo{sf ;fy} ef]Ug'k/]sf r'gf}tLsf af/]df ;dLIffTds b[li6sf]0f k|:t't ul/Psf] 5 . …g]kfnLn] >4f ug{ x'g] j:t'Ú n]vdf dxfslj b]jsf]6fk|lt >4f ug's { f ;fy} pxfFsf n]vgsf ljljw kIfsf af/]df ;dLIffTds b[li6 k|s6 ul/Psf] 5 . o;afx]s klg ljleGg nf]s;flxTo ljifos /rgfx?df klg wfdLsf ;dLIffTds b[li6nfO{ :Ki6tM b]Vg ;lsG5 . @=$= slj wfdL k|d] l;+x wfdLsf sljtf ljleGg kqklqsfdf k|sflzt 5g\ . …a}z F km'ns ] f] bf]af6f]Ú gfds sljtfdf k|tLsfTds ?kdf Psflt/ gf/L ;f}Gbo{sf] rrf{ ul/Psf] 5 eg] csf]l{ t/ hLjgsf] s6' oyfy{ / ef]ufOnfO{ k|tLsfTds 9ª\un] k|:t't ul/Psf] 5 . …nfU5g\, ufF:5g\, ufpF5g\, eGb5g\, u5{g\, a]R5g\, ufF:b5g\Ú h:tf zAbx? k|of]u u/L sljtfdf no pTkGg ul/Psf] 5 . sljtf uB z}nLdf n]lvPsf] 5 . …wgL / ul/aÚ sljtfdf juL{o lje]b / kl/jt{gsf lgldQ ;ª\3if{ ug}{ k5{ eGg] efj k|:t't ul/Psf] 5 . efiffz}nL ;/n / uB z}nLdf n]lvPsf] 5 . no vhdlhPsf] 5 . …cfTdaf]wÚ df hLjgsf Go"gtd cfjZostf dfUbf klg gkfOPsfn] ;Dk"0f{ aGb]h tf]8/] cl3 a9\g tof/ /x]sf] efj cleJoSt ul/Psf] 5 . wfdLsf …tLg 6'qmfÚ d"n zLif{sdf …xftÚ, …cfFvfÚ, …t6:yÚ gfds tLg ;fgf sljtfx? k|sflzt 5g\ . ;fdfGo j0f{gfTds z}nLdf n]lvPsf oL sljtf l;sf¿ lsl;dsf 5g\ . o;/L wfdLsf sljtf k"0f{tM kl/is[t, kl/dflh{t Pjd\ ljwf l;4fGtsf lx;fan] kl/k'i6 gePtf klg o;df cleJoSt efjljrf/ eg] clewfTds Pjd\ k|tLsfTds 5g\ . w]/} /rgfsf] ;f/j:t' k|ultzLn ;f]raf6 clek|l] /t 5 eg] …a}Fz km"ns ] f] bf]af6f]Ú df :jR5GbtfjfbL lrGtg kfOG5 . zAbfª\s/' c;f/ @)^*

19


@=%= ;Dkfbs wfdL k|d] l;+x wfdLn] ;flxlTos klqsfsf] ;Dkfbgsf If]qdf klg cfkm\gf] nugzLntf b]vfPsf 5g\ . @)$^ ;fndf k|sflzt …uf]/fÚ å}dfl;sdf pgn] ;Dkfbssf ?kdf sfo{ u/] . To:t} @)#& ;fnb]lv k|sflzt …/}af/Ú q}dfl;sdf pgn] ;x;Dkfbs / …dnfl;gLÚ -@)$!_ df ;xof]uLsf] e"ldsf lgjf{x u/] . @=^= ;ª\u7s wfdL k|d] l;+x wfdLn] ljleGg ;fdflhs / ;flxlTos ;ª\u7gsf] sfdsf] cg'ej a6'Ng'sf ;fy} dxfsfnL ;flxTo ;ª\udsf] ;+:yfks cWoIfsf ?kdf s'zn e"ldsf lgjf{x u/] -wfdLsf ;xsdL{ ;flxTosf/ jf;'bj] efO;fa;Fusf] s'/fsfgLsf cfwf/df_ . lzIf0f ;]jfdf sfo{/t /xFbfb]lv g} ;flxlTos If]qdf pgn] ¿lr /fVb} cfPsf lyP -k|d] l;+x wfdLsf /fhgLlts ;xsdL{ v]d/fh kf08]o;Fusf] s'/fsfgLsf cfwf/df_ . To;} u/L /fhgLlts ?kdf klg pgsf] ;ª\u7s JolStTj ;an b]lvG5 . @=&= ljljwtfdf k|d] l;+x wfdL k|d] l;+x wfdLsf ljleGg kqklqsfdf /fhgLlts, ;fdflhs / ;f+:s[lts ljifos n]v, ;fdlos l6Kk0fL Pjd\ cGt{jftf{ k|sflzt 5g\ . o; lsl;dsf cleJolStdf wfdLsf ljrf/ / lrGtg kIfsf af/]df hfgsf/L kfOG5 . wfdL] sf7df8f}aF f6 lgl:sg] …hgcf:yfÚ / …gjcfjfhÚ ;fKtflxsdf :tDesf/ lyP -k|d] l;+x wfdLsf /fhgLlts ;xsdL{ dx]Zj/ kf7s;Fusf] s'/fsfgLsf cfwf/df_ . ;flxTosf/ k|d] l;+x wfdLsf] of]ubfg d"ntM syf To;kl5 qmdzM nf]s;flxTosf cGj]ifs, slj / ;dLIfssf ?kdf :d/0fLo 5 . pgsf /fhgLlts n]vdf klg nf]spvfg Pjd\ nf]ssyfnfO{ pbfx/0fsf ?kdf k|:t't ul/Psf] kfOG5 . …hgcf:yfÚ ;fKtflxs jif{ @ cª\s $^, @)%# df3 @# df k|sflzt …n5'jfsL >LdtL / kf6L{sf g]tfx?Ú n]vdf ;'b/" klZrd]nL nf]ssyfnfO{ tTsfnLg ;Gbe{;uF hf]8/] k|:t't ul/Psf] 5 . /fhgLlts n]vdf nf]s;flxTosf k|;ª\u ;dfj]z ug]{ sd} /fhgLlts g]tfdWo] wfdLnfO{ klg lng ;lsG5 .

#= k|d] l;+x wfdLsf] ;flxToofqf / n]vgut k|jl[ Qx?

k|d] l;+x wfdLn] slxn]bl] v ;flxTo l;h{gftkm{ snd rnfP < o;af/]df s'g} 7f]; k|df0f ge]l6P tfklg wfdLsf k|fKt ck|sflzt kf08'lnlkdf plNnlvt ldltnfO{ cfwf/ dfGbf pgsf] n]vg lj=;=+ @)#@ af6 k|f/De ePsf] b]lvG5 . k|jl[ Qut cfwf/df wfdLsf n]vgofqfnfO{ tLg r/0fdf ljefhg u/]/ x]g{' pko'St x'G5 .

#!= k|yd r/0f -@)#@–@)#^_

o; cjlwdf k|d] l;+x wfdLn] ;ftcf]6f syfx? n]v] . log} syfx?sf cfwf/df o; r/0fsf] k|j[lQ lg¿k0f ug{k' g]{ x'G5 . kf08'lnlksf ?kdf /x]sf oL syfx? wfdLn] ;'vt{] / g'jfsf]6df a:bf n]v] . syfsf] cGTodf syfsf/n] :yfgsf af/]df pNn]v u/]af6 of] :ki6 x'G5 . o; r/0fsf pgsf n]vgsf k|j[lQ o;k|sf/ 5g\ M o; cjlwdf k|sflzt syfx?df gf/L Pjd\ afndgf]lj1fgnfO{ pb3f6g ul/Psf] kfOG5 . hLjgsf Joy{tf, b'¿xtf / lg:;f/tf pgsf syfdf kfOG5g\ . oL syfdf zAbfª\s/' c;f/ @)^*

20


cl:tTjjfbL–lj;ª\ultjfbL ;f]r k|v/ ?kdf cfP . Psflt/ ;fdflhs oyfy{sf] lrq0f 5 eg] csf]l{ t/ oyfy{kl| tsf] cfnf]rgfTds :j/ klg 5 . syfdf :yfgLo kl/j]z Pjd\ hghLjgsf 36gf k|:t't eP eg] :yfgLo af]nLsf] k|efjsf ;fy} c+ztM lgDg ju{kl| tsf ;+jb] gfsf :j/ klg pgsf syfdf k|s6 eP . s]xL syfdf of}gdgf]lj1fgsf] klg pb3f6g kfOG5 . o;/L x]g{] xf] eg] o; cjlwsf wfdLsf syfx?df j}rfl/s ljljwtf kfOG5 . syf n]vgsf] z}nL Ps}ks | f/sf] eP tfklg syfn] ljleGg vfn] :j/ af]ss ] f 5g\ .

#=@= bf];|f] r/0f -@)#&–@)$!_

o; cjlwdf wfdLsf nf]s;flxTo;DaGwL n]vsf ;fy} s]xL sljtf / syf k|sflzt 5g\ . k|sfzgsf b[li6n] pgsf] of] r/0f ;zSt 5 . o; r/0fdf pgn] klqsf k|sfzgsf If]qdf klg xft xfn] . o; r/0fdf nf]s;flxTosf] ljZn]if0f ul/Psf /rgfx?tkm{ pgn] cfkm"nfO{ k|jQ[ u/] . :yfgLo efiff, ;+:s[lt, hghLjg / nf]shLjgnfO{ ljifoj:t'sf ?kdf k|:t't ul/Psf pgsf /rgfx?df k|ultzLn :j/ d'vl/t ePsf kfOG5g\ . ljs[lt, lj;ª\ultsf] lj/f]w ePsf cfnf]rgfTds :j/o'St syf n]vgdf pgsf] Wofg uof] . To:t} pgn] :jR5GbtfjfbL / oyfy{jfbL :j/ ePsf sljtf klg n]v] . cl3Nnf] r/0fsf] t'ngfdf o; r/0fdf pgsf] n]vgdf k|ultzLn r]tgfn] 7fpF kfPsf] b]lvG5 .

#=#= t];|f] r/0f -@)$@ kl5_

o; cjlwdf wfdL cfkm}n] k|sflzt u/fPsf / sltko cGo ;xsdL{ ;fyLn] k|sflzt u/fPsf /rgfx? kb{5g\ . /rgf k|sfzgsf b[li6n] of] cjlw ;an 5 . o; r/0fdf pgsf n]vg k|j[lQdf ljleGg cfofdx? b]lvG5g\ . ljleGg ljwfdf /rgf k|sfzg ug]{ wfdLsf /rgfdf cfnf]rgfTds / oyfy{jfbL lrGtg klxn]eGbf a9L ;an x'Fb} cfPsf] kfOG5 . ;dLIffTds r]t ePsf n]vx? k|sflzt u/fPsf wfdLn] juL{o lje]bk|lt c;Gtf]if / ;ª\3if{ ug'k{ g]{ efj JoSt u/] . olt x'bF fx'Fb} klg pgn] dgf]j1 } flgs r]t ePsf syf n]vg klg hf/L /fv] . @)^! ;fndf k|sflzt …lau|s ] f] d];f]Ú syf k|f/lDes r/0fd} n]lvPsf] h:tf] b]lvG5 . /rgf n]vgsf] ljsf;qmdnfO{ x]bf{ o;sf] cg'dfg ;xh} ug{ ;lsG5 .

$= lgisif{

;flxTosf/ k|d] l;+x wfdLsf] n]vgdf Ps?ktf 5}g . k|f/Dedf dgf]j1 } flgs r]tgf pgsf syfdf kfOG5g\ . n]vgsf] dWo r/0fdf pgn] nf]s;flxTosf] vf]h, cg';Gwfg Pjd\ cWoog u/] . oyfy{jfbL / :jR5GbtfjfbL sljtf n]vgnfO{ klg o; cjlwsf ljz]iftf dfGg ;lsG5 . t];f| ] r/0fsf pgsf /rgfdf ;fdflhs hghLjgsf] k|efj kfOG5 . dflg;x?sf] b'Mvsi6sf] lrq0f ug's { f ;fy} To;k|ltsf] cfnf]rgfTds b[li6 pgn] k|:t't u/] . /fhgLlt;Fusf] lgs6tfn] pgnfO{ JolStut s'07f, xtfzf, lg/fzf clg of}ghGo cleJolStsf /rgfsf t'ngfdf hghLjg;Fu ;/f]sf/ /fVg] ljifo;Fu glhs Nofof] . kl5Nnf sfnsf pgsf /rgfsf] pknlAw eg]sf] ;d;fdlos oyfy{kl| tsf] Joª\Uo ljb|fx] sf ;fy} ljifoj:t'k|ltsf] ;dLIffTds b[li6sf]0f g} xf] . g]kfnL ;flxTosf If]qdf wfdLn] u/]sf sfo{x?sf] rrf{ pgsf] hLjgsfnel/ ePg . ;'b/" klZrd If]qsf Pshgf xf]gxf/ k|ltef wfdLn] ;flxTo ;ª\u7g, ;Dkfbg zAbfª\s/' c;f/ @)^*

21


/ l;h{gfsf If]qdf k'¥ofPsf] of]ubfg :d/0fLo 5 . syf Pjd\ nf]s;flxTonfO{ ljz]if dxÎj lbP/ wfdLn] lgaGw, n3'syf / sljtfdf kmf6km'6 snd rnfP . pgsf] n]vgsf] csf]{ ljz]iftf ;dLIffTds r]tgf klg xf] . wfdLsf /fhgLlts n]vdf pgsf] ;flxlTos n]vgsf] k|efj kfOG5 . ljleGg n]vx?df nf]s;flxTosf cg]s ;Gbe{ k|:t't ug]{ ;|i6f wfdLsf] rrf{ ;'b/" klZrd]nL Pjd\ g]kfnL ;flxTosf If]qdf ug]{ a]nf eO;Sof] . o;y{ k|d] l;+x wfdLnfO{ ca s]jn /fhgLltsdL{sf ?kdf dfq geO{ ;flxTosf/ Pjd\ ;+:s[ltsdL{sf ?kdf klg ;lDemg' cfjZos 5 .

;Gbe{ ;|ft]

z/b, clwsf/L, -@)%%_ …o'jf /fi6«jfbL g]tf s= k|d] l;+x wfdL >4f~hnL :dfl/sfÚ, sf7df8f}F cg]/f:jljo' s]Gb|Lo sld6L . n]vs, x]dafa' …lztn ;DemgfÚ, ;ª\udsf ;+:yfks cWoIf :j= k|d] l;+x wfdL, …;ª\udÚ, jif{ !%, cª\s &, @)^#, s~rgk'/, k[= %% . e§, k'is//fh, …k|d] l;+x wfdLsf] syfsfl/tfÚ, …gjk|1fkgÚ, k"0ff{ª\s $(, @)^&, sf7df8f}F, k[= @@–@% . – – –, …nf]s;flxTosf] cfnf]sdf k|d] l;+x wfdLÚ, …hgdtÚ, jif{ @& cª\s ^, k"0ff{ª\s !%%, @)^&, k[= $&–$*, sfe|k] nf~rf]s, hgdt k|sfzg . – – –, …k|d] l;+x wfdLsf] ;flxToofqf / k|jl[ QÚ, …xfd|f] gfufh'g{ Ú, jif{ #, cª\s ^, k"0ff{ª\s @^, @)^&, k[= %@–%$, sf7df8f}F . – – –, -@)^&_ …k|d] l;+x wfdLsf ;flxlTos /rgfx?, kl/j]z k|sfzg, wgu9L, s}nfnL . 

uhn lj5f]8df klg dgn] dg k/fpFbf] /x]5 ;D´L;D´L x/kn lbn rx/fpFbf] /x]5 . ;kgLdf t /dfOnf] e]6 ;w}h F ;f] x'G5 g} ljkgLdf PSn} lrQ b'v/] s/fpFbf] /x]5 .

lj5f]8 /fs]z sfsL{ n;PGh]N;, cd]l/sf

;fy lyof] hLjg lgw{Ss lyof] PSnf] ePkl5 dg 8/fpFbf] /x]5 . slxn] 3f]lTn/xg] slxn] c>' a// ´g]{ ofbx?n] ;tfP/ o:tf] u/fpFbf] /x]5 . :d[ltdf cfpF5 ;'l/nf] ld7f] cfjfh u'gu'gfpg vf]Hbf cf]7 y/y/fpFbf] /x]5 . d~h/L 5d5dfpFb} cfFugdf cfOg\ ls egL ´´Nsf]df cgfof; of] d'6' x/fpFbf] /x]5 . (rakesh.karki@yahoo.com)

zAbfª\s/' c;f/ @)^*

22


;dfnf]rgf

vf]nf3/] ;flxFnfsf] …P]h F ¿] / cfuf]Ú M csf]{ ljlgdf{0f k|f=8f= 6ª\sk|;fb Gof}kfg] w/fg, ;'g;/L

Online Sahitya Dot Com zAbfª\s/' c;f/ @)^*

@)^# ;fndf …:yflkt÷lj:yflktÚ syf;ª\ u | x dfkm{ t k' : tsfsf/ ?kd} cfVofgsf If]qdf k|j]z u/]sf vf]nf3/] ;flxFnfsf t]x|cf]6f syfx? ;ª\ux[ Lt bf];|f] syf;ª\u|x …P]Fh¿] / cfuf]Ú jf0fL k|sfzgaf6 @)^& df k|sflzt 5 . …P]h F ¿] / cfuf]Ú ;ª\ux| sf] klxnf] syf xf] . o;} cfwf/df k':tssf] gfd /flvPaf6 syfsf/ cfkm}n] klg o; syfnfO{ ljz]if dg k/fPsf] a'lemG5 . d klg o;} syfaf6 vf]nf3/] ;flxFnfsf syfsfl/tfnfO{ lrGg rfxG5' . ;f]xc | f]6f k|s/0fx?af6 ;ª\ul7t o; syfdf cfofd]nL syfsf/ OGb|axfb'/ /fO{ / pgsf pQ/jtL{ l;4fGt tyf n]vg k|ljlw nLnfn]vg Pj+ ;d;fdlos rlr{t k|jl[ Q / k|ljlw pQ/ cfw'lgstfsf] :ki6 k|efj kfOG5 . syfdf ;'¿sf ;;fgf tLg k|s/0f / afFsL k|s/0f Pj+ sYo;Fu s'g} ;DaGw gePem}F nfU5 . klxnf k|s/0fdf syfsf/n] w'n] cfFugdf 3fd tfKb} ubf{ w'nf] d'7L kf5{ . >LdtLrflxF u8\of}n F f s'lxP/ ldl;Psf] df6f] eg]/ l3gfpF5] . bf];f| k|s/0fdf 3/df gePsf cfkm\gf 5f]/f5f]/Lsf] k|md] sf] kmf]6f] x]//] To;} JolStn] xfd|f 5f]/f5f]/L eGbf >LdtLn] d]/f 5f]/f5f]/L eG5] . t];f| k|s/0fdf 3fd k"ja{ f6 em'lNsG5 eGbf >LdtL Tof] k/Dk/fut dfGotfdfq ePsfn] 8fF8faf6 3fd em'NsG5 eG5] . klxnfk6ssf ;fdfGo k7gdf oL OGb|axfb'/ /fO{sf cfVofgdf h:t} c;DalGwt nfU5g\ . w'nf] d'7L kfg',{ k|m] ddf 5f]/f5f]/Lsf] kmf]6f] b]vfpg' / 3fd k"ja{ f6 em'NsG5 eGg] s'/fsf] v08g ug'd{ f s'g} ;ª\ult b]lvFbg} t/ syf k9\b} uOPkl5 oL tLg} k|s/0fn] sYosf] k"jk{ Ll7sf tof/ kf/]sf] jf gfos–gflosfdf kfOg] ljk/Lt rl/qsf] ;ª\st] u/]sf] a'lemG5 . o;/L 23


syfsf]] cf/De g} sf}tx" nsf] pb\bLkg u/]/ ePsf] x'bF f o:tf] gofF k|ljlw b]lvG5 vf]nf3/] ;flxFnfsf] . o;/L ljifok|jz ] ul/;s]kl5 rf}y F f k|s/0fb]lv syfgs ;'¿ x'G5 . syfdf k'/fg} kfq 5g\ M rfd] / uf}y F nL . syfgssf] cf/De klg u'¿k|;fb d}gfnLsf …k/fnsf] cfuf]Ú syfsf klxnf b'O{ jfSoaf6 ePsf] 5 M …rfd]sL :jf:gL uf}FynL ;fx|f] d'vfn] lyO{ . /fd|f d'vn] af]Nof]] eg] klg afª\uf–afª\uf s'/f lems]/ lgx'F vf]HyL .Ú oL b'O{ jfSoaf6 uf}FynLsf] rl/q lrq0f ul/Psf] 5 . d'vfn] x'g' g} uf}y F nLsf] d'Vo afgL eGg] atfOPsf] 5 . k/fnsf] cfuf] syfsf k7gk/Dk/fdf xfdLn] uf}y F nLsf] o; afgLnfO{ Tolt dxÎj lbPsf lyPgf}F . xfdLn] t nf]Ug]:jf:gLsf] emu8f k/fnsf] cfuf] dfq} x'g] xfd|f bfDkTo hLjgnfO{ a'em]sf lyof}F . uf}FynL lsg d'vfn] eO{ egL To;sf sf/0f klg vf]hs ] f lyPgf}F . o; afgLnfO{ syfsf/ d}gfnLn] k/fnsf] cfuf] syfdf Tolt kl/k'i6 klg agfPsf 5}gg\ . …P]Fh¿] / cfuf]Ú syfsL uf}y F nL cg]sk6s rfd]sf ;a} lqmofsnfkdf d'vfn] 5] / afª\uf–afª\uf s'/f lems]/ lgx'F vf]H5] . ;don] ;a} s'/fdf kl/jt{g NofP klg, uf}y F nLsf] cfj/0f km]l/P klg, of] afgL km]l/Pg . cem} km]l/Psf] 5}g . o; syfdf Pp6} clkm;df ;Fu} sfd ug{ hfg] Pp6L dlxnfn] rfd];uF xfF:b} af]ns ] f] b]Vbf uf}FynL To; dlxnfk|lt If'Aw x'G5] . ca rfd] / uf}FynLdf ;'¿ ePsf] ljjfb tF–tF / d–d;Dd k'U5 . uf}y F nL ufpF3/ / j/k/ ;a}lt/ rfd]sf] vf]6 ;'gfpFb} lxF8g\ yfN5] . csf]k{ N6 vf]/af6 lgl:sPsf s;}sf ;'uF /' sf kf7fsf] rlt{snf c?n] h:t} x]l//x]sf rfd]nfO{ emlD6xfn'n F f h:t} u/]/ cfOk'us ] L uf}y F nLn] tyfgfd ufnL ug{ yfnL . o:tL uf}FynLnfO{ 6fN;6fosL >LdtL ;f]lkmof cGb|o] A] gf atfOPsf] 5, h;n] 6fN;6fonfO{ 3/ 5f8]/ dg]{ cj:yf;Dddf k'¥ofPsL lyO{ . rfd]n] uf}y F nLafx]s c? s;};Fu xfF;/] af]Ng} x'Gg, cfkm";uF dfq To;/L xfF;/] af]Ng cfb]z lbG5] t/ rfd]n] To;f] u¥of] eg] pN6} k|ltjfb ub},{ …s] d;Fu xfF;/] af]Ng' < c? g} 5Fb} 5g\ lg xfFlsg], pgLx?;Fu} a'lNsg' SofÚ eGb5] . o;/L rfd] r]kj' fdf k/]sf] 5 M uf}y F nL;Fu klg xfF;/] af]Ng gkfOg], c?;Fu klg af]Ng gx'g] . o:tf 3/fo;L ;Gbe{df aLrd}F syfsf/ vf]nf] t/]/ psfnf] nfUbf af6fdf Pp6f d"n ?v -;fob a/sf]_ sf aLraf6 pld|P/ em\ofª\luPsf] kLknsf] k|;ª\u hf]8b\ 5g\ . o; k|;ª\un] k7gdf afwf kf/]h:tf] nfU5 . rfd] / uf}y F nLsf] hLjgdf o;sf] s] ;DaGw 5 / < j:t'tM xfd|f ;+:sf/df kLkn :qL hfltsf] k|tLs xf], hf] P]h F ¿] eP/ cfpF5 / 3/df ;fd|fHo rnfpF5 . ljz[ªv \ lnt h:tf] nfUg] o; k|;ª\un] uf}FynLsf zf]ifsLo rl/qnfO{ k'li6 u/]sf] 5 . csf]{ k|;ª\u NofOPsf] 5 M cd]l/sfsf /fi6«klt ca|fxd lnª\sgsL kTgL d]l/6f]8sf] . hLjgel/ lnª\sgnfO{ ckdflgt u/]sL d]l/6f]8 lnª\sgsf] xTofkl5 kfun ePsL lyOg\ . sxLF uf}y F nL klg kfun t x'Gg < syfsf/ zª\sf u5{g\ . rfd] / uf}y F nL ljk/Lt lnª\uLdfq xf]Ogg\, oL b'Os { f :jefjdf klg j}k/LTo 5 . uf}FynL afSnf] g/d cf]5o\ fg dg k/fpFyL, kftnf] l;/s cf]9y \ L, rfd]rflxF kftnf] cf]5o\ fg / afSnf] l;/s . rfd]n] s]xL n]vk9 ug{ vf]Hbf klg uf}y F nL l/;n] d'/d'l/g] . g]kf]lnog aflx/ st} hfFbf cgfjZos zª\sf ul//xg] >LdtL o'lhgLh:t} 5] uf}y F nL . sxfF;Dd eg] ;'Fu/' nfO{ rf/f] vf]Hg cfpg] cfOdfO{x?nfO{ b]Vof] ls pTkft ub{5] . x'Fbfx'Fb} ;kgfdf nf]Ug];uF } gfl/P/ plePsL;Dd klg b]Vg k'Ug] uf}FynLnfO{ 5fgfsf Pp6f zAbfª\s/' c;f/ @)^*

24


s'gfdf u'8F agfP/ a;]sf ?kLn] s/fPsf] ;'Gbf klg dfcf]jfbLn] ltgLx?nfO{ dfl/lbP x'GYof] h:tf] nfU5 . rfd] k/fnsf] cfuf]sf] h:tf] nfQL xfGg ;Sg] 5}g, lg/Lx 5 . pm eG5, …d tf d/] klg p;}nfO{ km/fs x'GYof] xf]nf lg, pm r}F gd/f];,\ d]/f 5f]/f5f]/LsL cfdf pxL xf] . pm dl/xfn] km]l/ s;nfO{ cfdf eG5g\ .Ú o;k|sf/ uf}y F nLdf of}gs'07f pTsif{df 5 . of}gsf] cfuf]df uf}FynL k|bLKt ePsL 5 . To;}n] pgn] of}gs'07f d'vfn] eP/ kf]vs ] L 5 . o;/L d}gfnLsf …k/fnsf] cfuf]Ú syfdf gvf]lhPsf] uf}y F nLsf] d'vfn] / afª\uf–afª\uf s'/f lems]/ lgx'F vf]Hg] afgLsf sf/0f …P]h F ¿] / cfuf]Ú syfdf vf]lhPsf] 5 . Tof] Uofk oxfF k"/f ul/Psf] 5 . d}gfnLsf rfd] / uf}FynLsf] cfuf] t k/fnsf] lyof] t/ …P]h F ¿] / cfuf]Úsf rfd] / uf}y F nLdf rflxF e';sf] cfuf] 5 . o;sf/0f rfd] / uf}y F nL xfd|f 3/3/df a:5g\ eg]/ syfsf] lj36g ul/Psf] 5, ljlg{df0f ul/Psf] 5 . t/ of] s7k'tnLsf] dgem}F cltaf}l4s geP/ c:jfB / k|jfxdo ePsf] 5 . o;nfO{ vf]nf3/] ;flxFnfsf] pTs[i6 syfsfl/tf eGg ;lsG5 . 

sljtf ;Nnfsf ?vx? dSv 5g\ /ftsf] ;f}Gbo{ ltd|f] ufnfdf b]v/] rGb|df,

rGb|df dl0f/fh l;+x

;'g;fg uf]/6] f]df cfkm\g} 5fofFbl] v t;{b+ } PSn} lxFl8/x]sL o'jtLsf] sf}dfo{sf] ;'jf; phf8 / pa8vfa8 kydf klg df]xs dfbs ePh:t} rGb|df, ltd|f] cf]7sf] sDkgdf cg'/fusf] k|lt5fof b]v/] ;fFemsf] Jofs'ntfsf] cfef; kfpg]x? dgsf] z" G otf, PSnf] k g / cnfksf] l:jsf/f]lStdf 3fdsf] pi0ftf / cfqmf]z e'n/] afbndfly 6]s/] ltd|f gogdf cnk x'bF } 5g\ k|Zg ag]sf /ftx? . (singhmaniraj@gmail.com)

zAbfª\s/' c;f/ @)^*

25


uhn ltd|f] ;Demgf cfpFbf cfFvf nf]nfpF5g\ j/ lhGbuLsf] uf]/6] f]df s:sf] x'Fbf] /}Ú5 e/ .

uhn

PSn} cfpg' PSn} hfg' ga'em]sf] x}g t/ a'em krfP/ klg gu/]sf] x}g s/ . cfF6sf] s'/f u/]s} x'F ls t jf/ ls t kf/ wtL{ h:tf] d'6l' eq klg x'Fbf] /}Ú5 8/ . uNtL d]/} kf] lyof] ls alglbg' cfef/ cfh cfkm} x]gk{' ¥of] hln/xFbf cfkm\gf] 3/ .

kjgs'df/ ltldN;]gf eStk'/

OR5f Pp6} afFsL 5 lhGbuLsf] cflv/ ltd|} ofbdf dg{ kfpmF ltdL uP klg k/ .

ofqf/De ltd|f] sf]lsn s07 ;'gL d t cfkm} bª\u k/]F kf}/vL tL xft r'dL d t cfkm} bª\u k/]F .

uhn emngfy vltj8f sGofd, O{nfd

kx/fdf lxF8g\ vf]Hbf ;w}F ;fy lbg]x? ;ª\3if{df sfFw yfkL d t cfkm} bª\u k/]F . 5x/fdf nx/ agL ;nnn aUb} hfFbf xftxft} ;fª\nf] agL d t cfkm} bª\u k/]F . l;ª\uf] hLjg ;dk{0fdf latfpg]x? y'ky }| k' }| ;lxb kfO{ d t cfkm} bª\u k/]F .

zAbfª\s/' c;f/ @)^*

26


;dLIff

…lsDabGtLÚ leqsf oyfy{ 6]sG] b| r]Dhf]ª

zAbfª\s/' c;f/ @)^*

n3'syf ;flxTo l;h{gfsf] ;zSt ljwfsf ?kdf :yflkt eO;s]sf] 5 . s'g} 36gf, k|;ª\u, :yfg, kl/j]z, JolStut tyf ;fdflhs Jojxf/, k|jl[ Q, rl/q cflbnfO{ cF7o\ fP/ ;/n, ;l6s, ;zSt, snfTds z}nLdf uBfTds ;+/rgfleq JoSt ug'{ g} o;sf] d'Vo cfsif{0f xf] . Joª\UofTds efj cleJolSt n3'syfsf] csf]{ ;'Gb/tf xf] . ahfl/of kqklqsfdf kmf§km'§ ?kdf b]Vg / k9\g kfOg] of] ljwf, ;ª\ux[ Lt k':tssf] :j?kdf sd} kfOG5 . oyfy{df g]kfnL ;flxTodf n3'syf;ª\u|x, Pp6} emf]nfdf cF6fpg ;lsg] ;ª\Vofdf dfq kfOPnf . ;ª\u[xLt n3'syfsf] v8]/L k/]sf a]nf pknAw Pp6f dxÎjk"0f{ n3'syf;ª\ux| xf] lszf]/ kxf8Låf/f lnlvt …lsDabGtLÚ . g]kfnL ;flxTodf a]Un} klxrfg :yflkt u/]sf ;flxTosf/ kxf8Lsf ;flxlTos tyf af}l4s n]vg d"ntM ;fdflhs oyfy{, ljBdfg ljs[lt, lj;ª\ult, lje]bh:tf cfd ;/f]sf/sf ljifodf s]lGb|t 5g\ . kxf8Lsf] o; n3'syf;ª\ux| leq klg ljljw 36gf, kl/j] z , rl/qh:tf dfgjLo ;/f] s f/ k|ltlalDat ePsf #) cf]6f km/skm/s zLif{ssf syfx? ;d]l6Psf 5g\ . n3' s yfx?sf] ;' ¿ cft …cª\ s ' / Ú zLif{ssf] n3'syfaf6 u/]sf syfsf/ kxf8Ln] k|f/Ded} afndgf]lj1fg h:tf] ;+jb] gzLn ljifosf] p7fg ub}{ d'ns ' sf eljio 7flgg] xhf/f}F slnnf afnaflnsfx?sf jt{dfg r'gf}tLk"0f{ / eljio clglZrttftkm{ al9/x]sf] oyfy{nfO{ af]w u/fpg vf]hs ] f 5g\ . cefj, ul/aL, ef]s / /f]ux?sf] 3ª\u¿ sfF8fx? aLraf6 x' l s{ / x] s f b] z sf caf] w afnsaa'/fx?sf afndl:tisdf g}ltstf, 27


cg'zf;g, OdfGbfl/tf, dfgjtf, ljZjaGw'Tjh:tf cfb{z tyf ;b\u0' f km'Ng' / kmlqmg'kg]{ ;dodf k};f, ef]u, ljnfl;tfh:tf ct[Kt s'/fk|ltsf] df]x k|an x'bF } hfg' lgM;Gb]x klg b'Mvb xf] . olta]nf d'ns ' df 7'nf] cfzª\sf JofKt 5 . zª\sf, 8fxf, qmf]w, df]x cflb dfgjLo sdhf]/L x'g\ . cfzª\sfn] pAhfPsf] b'ik|efj xfd|f] ;dfhdf k|z:t b]Vg kfOG5 . cfzª\sfs} sf/0f w]/s } f ;'Gb/ 3/af/ etfe'ªu\ eP eg] efO–efOaLr x'g] dxfef/tdf klg cS;/ o;sf] xft /xg] u/]sf] 5 . zf;s / zfl;t, pRr cf]xf]bfsf sd{rf/L / lgDg kbsf sfl/Gbf, pBf]uklt / dhb'/, Jofkf/L / u|fxsaLrsf] ;DaGw kmf6]sf] b"wh:tf] cj:yf x'gd' f cfzª\sfs} k|t] n] sfd u/]sf] b]lvG5 . /fhgLlts g]tT[ jaLr kfgL af/faf/sf] l:ylt x'gs ' f] d'Vo h8 klg cfk;L ljZjf;sf] ;ª\s6 g} xf] . syfsf/ kxf8L …c4{;ToÚ zLif{ssf] n3'syfdfkm{t ;dfhdf JofKt JolStsf] zª\sfn' k|jl[ Q / gsf/fTds lrGtg ug]{ :jefjnfO{ ;'Gb/ / ;l6s z}nLdf k|:t't ub{5g\ . dflg;dflg;sf aLrdf ljZjf;sf] ;ª\s6 k}bf x'g,' oyfy{nfO{ unt / :jfy{cg'sn " JofVof ug',{ ;To, Odfgbf/ / g}lts rl/qnfO{ gsf/fTds ?kdf a'emfpg] s'ri] 6f ug'{ g]kfnL ;dfhs} cfd k|j[lQ aGb} uPsf] b]lvG5, hf] cToGt} b'ef{Uok"0f{ xf] . k|hftGqnfO{ @! cf}F ztfAbLsf] kof{osf ?kdf a'em\g] ul/G5 . hgtfn] hgtfåf/f hgtfsf nflu ul/g] of] Joj:yfaf6 g} JolSt, ;dfh / /fi6«n] cfkm\gf] ljrf/, cfbz{ / cfsfª\Iff cleJoSt ug's { f ;fy} :jtGq, ;fj{ef}d, cfTd;Ddfgsf] k|ToIf cg'el" t ug{ ;Sg] oyfy{ ljZjJofkL dfGotf alg;s]sf] 5 . g]kfns} ;Gbe{df klg nueu ^) jif{sf] k|hftflGqs /fhgLlts ofqfsf] ljutb]lv jt{dfg;Dd cg]sf}F ptf/r9fjx? cfPuP . oBlk k|hftGqnfO{ b]zsf] oyfy{;uF ldNg] JofVof / cEof; x'g g;Sg' d'ns ' sf nflu 7"nf] lj8Dagf xf] . JolSt, bn / ;ª\u7gx?n] k|hftGqnfO{ cfkm\gf] :jfy{cg'sn " JofVof ul/lbFbf cfd hgtfx?RfflxF rf}af6f]df plePsf] a6'jfsf] lgolt ef]lu/x]sf 5g\ . g]kfnsf bnx?sf o:tf k|jl[ Qn] k|hftGq lxGb":yfgsf cGwfx?n] xfQLsf ljleGg cª\ux? 5fd]/ l;ª\uf] xfQLsf] lgisif{ lgsfn] h:tf] ePsf] 5 eg] lar/f hgtfx?n] pgLx?s} kl5 xf]xf] eGb} 6fpsf] xNnfO{ lxFl8/xg' k/]sf] 5 . …k|hftGq d]/f] b]znfO{Ú zLifs{ n3'syfn] g]kfnL /fhgLltdf ljBdfg o:t} 6/f]{ oyfy{ lrq0f u/]sf] 5 . o;/L k|hftGqsf gfddf j}rfl/s ljljwtf / To;n] hGdfPsf bh{gf}F /fhgLlts bnx?, tL bnx?aLr klg JolStut u'6tGq / To;}sf] 5fofd'lg ljeflht hgtfsf em'G8nfO{, k|hftGqsf] ;xL JofVof / Jofjxfl/s k|of]udf c;Ifdtfsf] Bf]tssf ?kdf a'e' m\gx] ? klg sd 5}gg\ . k|hftGqnfO{ x'gv ] fg]x?n] cfkm\gf] :jfy{cg'sn " Joj:yfsf] b'¿kof]u ubf{ ax';ª\Vos g]kfnL hgtfdf k|hftGq eg]sf] …k/ hf tGqÚ dfq} xf] ls eGg] cfzª\sf a9\bf] ?kdf b]lvG5 . of] d'ns ' / nf]stGq b'js } f nflu 3fts x'g] s'/fdf ladlt hgfpg ;lsGg . o:t} j}rfl/s wf/fnfO{ k|ltlalDat u/]sf] 5 o; n3'syfn] . syfsf/ kxf8Ln] g]kfnsf] kqsfl/tf If]qleq JofKt lj;ª\ultx?nfO{ klg ;ª\u|xleq p7fPsf 5g\ . g]kfnL kqsfl/tf If]q ;d:of / r'gf}tLsf cg]sf}F psfnLcf]/fnLx? Kff/ ub}{ cl3 al9/x]sf] 5 . ljrf/ / cleJolStsf] ;zSt dfWod zAbfª\s/' c;f/ @)^*

28


kqsfl/tfleqsf] a9\bf] Jofkf/Ls/0fn] of] If]q sd Joj;flos / a9L d'gfkmf ug]{ Jofkf/u[xsf ?kdf ljsf; x'bF } uPsf] k|tLt x'G5 . ;"rgf tyf ;~rf/u[xsf ?kdf ljsf; ub}{ n}hfg'kg]{ o; If]qdf cgfjZos :jfy{ / bafa xfjL x'Fb} hfFbf :jtGq n]vg tyf k|; ] :jtGqtf d'¶Le/ JolStx?sf] 5fofdfq aGg] xf] ls eGg] ;jfn HjnGt aGb} uPsf] 5 . nufgLstf{sf] bafadf ;Dkfbsn] sfd ug'k{ g]{ clg n]vs tyf kf7sx?n] rflxF b'js } f] 3fgd'lg lkgfh:tf] k]nfg ;xg'kg]{ jf:tljstfnfO{ gsfg{ ;lsGg . kqsfl/tf If]qdf ;}4flGts tyf Jofj;flos 1fgsf] cefj dx;'; x'g' ;'vb s'/f xf]Og . o;n] g]kfnL kqsfl/tf If]qsf] ;'gf}nf] eljio b]Vg rfxg] cfd ;r]t gful/sx?nfO{ lg/fz agfPsf] 5 . o:t} lrGtf syfsf/ kxf8L …kf7s k|ltlqmofÚ zLif{ssf] n3'syfdfkm{t JoSt u5{g\ . e"d08nLs/0fsf] a9\bf] k|efjn] ;+;f/nfO{ lbg k|ltlbg ;fFu/' f] agfpFb} uO/x]sf] 5 . o;sf ;sf/fTds / gsf/fTds kIfsf] JofVof / ljZn]if0f hlt klg ug{ ;lsPnf oBlk o;sf] k|efjaf6 s;}nfO{ pGd'lSt ldNb}g . ljZj slt ;fFu/' f] eO;s]sf] 5, ljZjsf 36gfx?n] xfd|f hghLjgnfO{ slt l56f] k|efj kfg{ ;S5g\ eGg]h:tf ;jfnx? syfsf/ kxf8Ln] …sf7df8f}F / Kn]uÚ n3'syfdfkm{t p7fPsf 5g\ . ;ª\ux| leqsf …qmflGt, v's/' L, xTofÚ h:tf n3'syfx? ljlzi6 5g\ . oL n3'syfx? kf7ssf Wofg s]lGb|t ug{, lh1f;f pTkGg u/fpg / csNkgLo k|efj lbg ;kmn 5g\ . …t/fh'Ú n] Gofod"lt{x? g} Gofo / ;dfgtfnfO{ ;+ljwfg, sfg'g, lgod / cbfntleq ;Lldt /fVg] t/ jf:tljs hLjgdf ;f] ljk/Ltsf lrGtg / cfr/0fn] ;ª\qmldt ePsf] jfl:tjstfnfO{ Joª\UofTds z}nLdf phfu/ ul/Psf] 5 . …:ju{df ;d:ofÚ n] a9\bf] dfgj d[To'b/sf sf/0f odnf]sdf ;d]t Joj:yfkgsf] ;ª\s6 k}bf ePsf] /dfOnf] k|;ª\unfO{ p7fOPsf] 5 . dflg;leqsf] b'ef{jn] dflg;– dflg;aLr ltSttf pTkGg eO{ cfk;L ;DaGwdf kmf6f] pTkGg cfPsf] / dfgjLo ;dj]bgfdf x|f; cfPsf]af6 syfsf/ kxf8L lrlGtt 5g\ . pgL dfgjleq /f]usf ?kdf P]h F ¿] em}F emfFluP/ a;]sf] l/;, O{iof{, 8fxf, b'u0{' fnfO{ kvfNg] pTs07 rfxgf JoSt ub{5g\ …;fa'g–kfgLÚ n3'syfdf . o;} u/L …cgsG6f/Ú, …s'ncf/DeÚ, …hLjgsf] /x:oÚ, …aofgÚ, …afx|v/LÚ, …dxfef/tÚ, …;NnfxÚ, …zx/Ú h:tf n3'syfx? ;d]t ;d;fdlos / k7gLo 5g\ . syfsf/ kxf8Lsf] n]vg cfsif{s / ;zSt 5 . ljifodf ljljwtf hf]8g\ ' / gjLgtd j}rfl/s w/ftndf pleg' pgsf] ;an kIf xf] . syfsf 36gfx?nfO{ oyfy{k/s agfpg ;Sg', efiff / efjnfO{ :jfefljs / ;xh k|jfx lbg' syfsf/sf] csf]{ ;kmntf xf] . elgG5, lx/f ;fg} cfsf/sf] eP klg Tof] cgdf]n x'G5 . To;af6 pTkGg Hof]ltn] cFWof/f]nfO{ pHofnf]df kl/0ft ul/lbg ;S5 . To:t} syfsf/ kxf8Lsf] n3'swf;ª\ux| cfsf/df ;fgf] eP klg dxÎjsf b[li6n] lx/feGbf sd cgdf]n 5}g . of] n3'syf;ª\u|x ;flxTosdL{ tyf ;flxTofg'/fuL b'js } f nflu lk|o / gjLg lbzfaf]w ug]{ x}l;ot;lxt cfPsf]df zª\sf ug]{ 7fpF 5}g .  zAbfª\s/' c;f/ @)^*

29


;dfrf/ sf7df8f}F . @)#& ;fndf /fhlj/fhdf eflifs tyf ;flxlTos pGgog ug]{ p2]Zo;lxt s]xL k|fWofks / ljBfyL{x?sf] ;xeflutfdf dfl;s ?kdf k|To]s dlxgfsf] klxnf] zlgaf/ lbgsf] 7Ls ! ah] e]nf eP/ cfcfkm\gf /rgf Pjd\ l;h{gf ;'Gg] ;'gfpg] k/Dk/faf6 …;flxTo ;GWofÚ sf] ;'¿cft ePsf] lyof] . Tolt a]nf ToxfF k|fWofkg/t ;dfnf]rs s]zjk|;fb pkfWofo, uª\uf pk|t] L, clg¿b| ltldlN;gf, lzlz/ b]jsf]6f tyf ljBfyL{x? clUg v/]n, e"ld v/]nx?af6 o; cleofgn] k|f/De kfPsf] lyof] . ToxfFaf6 k|fWofks Pjd\ lzIfsx?sf] sf7df8f}F knfog;Fu} @)#( ;fndf /fhwfgL lelqPsf] …;flxTo ;GWofÚ sf] k/Dk/fdf @)$@ ;fndf ;flxTosf/ jf;'bj] clwsf/L, lnvt kf08], k'/f ;]9fO{+ cflb hf]l8P . k"0f{lj/fd, ldqnfn k+1fgL cflbsf] ;lqmo ;eflutf /lx;s]sf] o; cleofgsf] cWoIfdf xfn /fdljgo, pkfWoIfdf /d]z kf]v/]n, ;lrjdf s';d' 1jfnL, sf]iffWoIfdf uf]kfns'df/ d}gfnL cflb 5g\ . /fhlj/fhb]lv sf7df8f}F;Dd cfOk'Ubf :yfkgfsfnsf] k/Dk/fnfO{ slxn] cf/=cf/= SofDk; t slxn] n SofDk;sf] sIffsf]7fdf lg/Gt/tf lbOcfPsf] …;flxTo ;GWofÚ n] o;k6s jfNdLls SofDk;df /fi6«sf] ;fd' lgs6 eljiodf cfOk/]sf] /fHo k'g;{/+ rgfsf ;Gbe{df PsfTds /fHo ;ª\3Lo /fHodf kl/0ft x'Fb} u/]sf] ljifodf /fhgLlts g]t[Tj zª\s/ kf]v/]naf6 k|sfz kfg]{ k|of; ul/of] . pgsf zAbdf lg/ª\sz ' tfsf a]nfdf klg :jtGqtfsf] cfjfh p7fpg] ;flxTo ;GWof ;bf :d/0fLo 5 . /fHo k'g;{/+ rgfsf ljifodf pgsf zAbx? lyP, ;ª\3Lotf /fHo k'g;{/+ rgfsf] Pp6f ljifodfq xf] . /fHo k'g;{/+ rgfsf] ljifo o; -;ª\3Lotf_ eGbf a[xt\ 5 . PsfTds /fHo Joj:yfaf6 ;ª\3Lotftkm{sf] ?kfGt/0fnfO{ Jojl:yt ug]{ Pp6f cfofd xf] ;ª\3Lotf . /fHo k'g;{+/rgfdfkm{t ;ª\3Lotftkm{ k|:yfg ubf{ lg/ª\s'ztfaf6 d'n'snfO{ s;/L hf]ufpg] < /fHodf g]kfnL ;dfhsf] ljljwtfnfO{ ;dfj]lztfsf ;Gbe{df s;/L ;Daf]wg ug]{ < zf;gsf] clwsf/ / k|hftGqsf] k|ltkmnnfO{ hgtfsf] tx;Dd s;/L k'¥ofpg] < o:tf k|Zgx?sf] hjfkm vf]lhg'k5{ . o'/f]kdf /fi6« ag]/ /fHo ag]sf]n] /fli6«o /fHo aGof] . g]kfndf eg] /fHo ag]kl5 /fi6« aGg] qmddf 5 . o;}n] xfd|f] b]z /fi6« lgdf{0fsf] k|lqmofdf 5 . ;ª\3Lotf lgdf{0fsf b'Oc { f]6f cfwf/ 5g\ . Pp6f xf], 6'qmf6'qmfdf ljeSt /fHox? Pscsf{sf] glhs cfP/ / bf];f| ] xf], PsfTds /fHo ;ª\3Lo /fHox?df ljeSt eP/ . xfdLn] ldl>t rl/qsf] ;ª\3df hfg' pko'St x'G5 . xfd|f] ;ª\3Lotf lgdf{0fsf cfwf/x? klxrfg / ;fdYo{ x'gk' 5{ . ;+ljwfg ;efdf o; ljifodf ;a}sf] Psdt 5 t/ Jojxf/df Pp6fPp6f cfwf/nfO{ dfq ;dfTg] ul/Psf] 5 . dw];df ljljwtfnfO{ ;fd"lxs klxrfgdf abNg] k|oTg / kxf8df ax'klxrfg sfod ug{ vf]Hg] h:tf] bf]xf]/f] dfkb08sf] k|of]u ug{ vf]lhFb} 5 . o;}n] Pp6} dfkb08sf] k|of]uaf6 ;ª\3Lotfsf] lgdf{0f ug'k{ 5{ . s]Gb| alnof] agfpg] eP ;ª\3x?sf] ;ª\Vof a9L / ;ª\3nfO{ alnof] agfpg] eP o;sf] ;ª\Vof sd x'gk' 5{ . hfltut cfwf/df ;ª\3sf] lgdf{0f ubf{ To;n] ;a}sf] efjgfnfO{ ;d]6g\ zAbfª\s/' c;f/ @)^*

30


;Sb}g / o;n] k[ystfnfO{ a9fjf lbg ;S5 . o;sf] ;f6f] a¿ efiff / ;+:s[lt ;ª\3Lotf lgdf{0fsf l:jsfo{ cfwf/ x'g ;S5g\ . ;ª\3x?sf] gfds/0f ;se/ ;femf ;xdltsf cfwf/df x'gk' 5{ . o;df eflifs / ;f+:s[lts klxrfg eg] emlNsg ;S5g\ . zf;sLo ;+/rgfsf] tLg tx pko'St ljsNk x'g ;S5 . o;f] eP ufpF ljsf; ;ldlt / gu/kflnsfx?nfO{ ldnfP/ Ps xhf/sf] ;ª\Vofdf :yfgLo lgsfosf] lgdf{0f ug{ ;lsG5 . clxn]sf ;dodf ;ª\ul7t ;d'bfosf cfjfhx?dfq ;'lgg] u/]sf ;jfndf klxrfg gkfPsf ;d'bfonfO{ ljz]if ;+/lIft klxrfg lbg'k5{ . /fHosf] k'g;{/+ rgf / ;ª\3Lotfdfq clxn];Dd 6'ªl\ ug ufx|f] k/]sf ljifo x'g\ . c? ljifodf plt;f/f] ljjfb 5}g . ;a} afbnaf6 a;f{b\ x'Fbg} egL Joª\UofTds k|:t'ltaf6 cfkm\gf] jStJo ;'¿ u/]sf jl/i7 kqsf/ e}/j l/;fnsf] ;ª\st] lyof] o:tf 7fpFdf ePsf rrf{sf ljifodf km';b{ lnP/ ;'Gg] ;do /fhgLlts g]tT[ j;Fu x'Fbg} . pgL lxhf] h]n / e"ldut hLjg latfPsf cfbz{ g]tfx? cfh ;'v;ondf e'n/] Ifltk"lt{ lnFb} 5g\ egL c;Gtf]if JoSt ub}{ lyP . pgsf ljrf/df s;}sf] klg d"Nofª\sg ljutn] dfq geO{ jt{dfgn] klg u5{ . Tof] jt{dfg lgi7'/ / s7f]/ 5 . o; -jt{dfg_ n] dfof u¥of] eg] /fd|f] x'Fbg} . lxhf]sf] Jofh vfg] rng cfh JofKt 5 . x'Fbf vfg]x? cfh k|Zg p7fO/x]sf 5g\ t/ x'gv ] fg]x?n] o;df cj/f]w k'¥ofO/x]sf 5g\ . x'gv ] fg] ju{n] x'bF f vfg]x?sf] k|ltlglwTj ug{ ;s]g . juL{o zf]if0fsf] k|ltlglwTj cfh hfthfltsf k|Zgn] ug{ yfNof] . dfS;{jfb n]lggjfbn] x'Fbf vfg] ju{nfO{ p7fpg'kg]{ xf] t/ To;f] ePsf] 5}g . rfFbLsf] sf]bfnf]n] v]t vlgFbg} / ;'gsf] 8Nn]7f]n] 8Nnf km'6fpFbg} . o;sf nflu kmnfds} sf]bfnf] / 8Nn]7f] rflxG5 . o;}n] hftLo cfwf/df geO{ juL{o cfwf/df ;ª\3Lotfsf] lgdf{0f x'gk' 5{ eGb} pgL jt{dfgsf] oyfy{ lrq0fdfkm{t eljiosf] af6f] b]vfpFb} lyP . aLraLrdf /rgf jfrg;d]t x'bF } ;d;fdlos rrf{ ub}{ ;DkGg ePsf] sfo{qmdn] Pp6f km/s :jfb k:s]sf] lyof] . sf7df8f}F . ef]hk'/sf] uf]ug]df @)@@ ;fndf hlGdP/ /]l8of] ;/udfyfdf :6];g Dofg]h/sf ?kdf sfo{/t / nfdf] ;do;Dd kqsfl/tf;Fu cfa4 uhnsf/ 3d/fh n'O6F n ] sf] uhn;ª\ux| …em'ss ] f] lxdfnÚ sf] ljdf]rg tyf cGtlqm{of sfo{qmd u'¿s'nsf] ;efsIfdf ;DkGg eof] . cgfd d08nLsf cWoIf 3g]Gb| cf]emfsf] cWoIftfdf cfof]lht sfo{qmddf ho uf}8n ] , …clt xif{n] k'nlst 5 dg÷z'e cfudg z'e cfudg÷ km'nf];\ kmnf];\ km}ln/xf];÷\ xfFl;/xf];\ ltd|f] hLjg÷ xfF:5 h;/L gLnf] uug÷ xfFl;/x"g ltd|f gog÷ z'e cfudg z'e cfudg÷ kfNg'ef] xfd|f] l:jsf/L lgDtf]÷ 5 ;':jfutd\ ;':jfutd\Ú egL zAbjiff{ ub}{ ;xefuL ;a}sf] :jfut ub}{ lyP . uLtsf/ Pjd\ uhnsf/ s[i0fxl/ a/fn / x]d/fh ;'jb] Lsf] z'esfdgf dGtJo k9]/ ;'gfOPsf] sfo{qmddf ;/f]h l3ld/], s¿0f yfkf / k|f=8f= vu]Gb|k|;fb n'OF6n ] n] s[lt;dLIff k|:t't u/] eg] /]l8of]sdL{ Pjd\ ;flxTosf/ /d]z kf}8n ] / b]jL g]kfnn] z'esfdgf dGtJo k|s6 u/] . g]kfn k|1f k|lti7fgsf k|f1 a'Fb /fgfsf] k|dv ' cfltYodf ;DkGg sfo{qmdsf] pb\3f]if0f ljqmd ltdlN;gf / nf]s/fh clwsf/Ln] u/]sf lyP . zAbfª\s/' c;f/ @)^*

31


Online Sahitya Dot Com ;~rf/ dfWodn] lgikIf eO{ hgtfnfO{ ;sf/fTds pTk|/] 0ff lbg] vfnsf] tYok"0f{ ;"rgf / hfgsf/L lbg] vfnsf ;fdu|L ;Dk|i] f0f ug'k{ b{5 . ;dfgtf, :jtGqtf / Gofosf nflu cfkm\gf] clwsf/k|lt ;hu / ;r]t xf]cf}F . g]kfn ;/sf/

;"rgf tyf ;~rf/ dGqfno

;"rgf ljefu zAbfª\s/' c;f/ @)^*

32


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.