1 IΑΝΟΥΑΡΙΟΥ, 2013
ΧΡΗΜΑ&ΑΓΟΡΑ
ΑΡΘΡΑ | 5/15
ÂχıÂÚ˘ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ την πρÞσφατα παγκοσµιοποιηµένη «αντιµετώπιση» του συστήµατοσ, τείνουν να εξουσιάσουν απÞλυτα τουσ ανθρώπουσ και τα κράτη, εξουδετερώνοντασ την Πολιτεία και επιβάλλοντασ τουσ δικούσ τουσ Þρουσ και κανÞνεσ.
¶∞°∫√™ªπ√¶√π∏™∏ – ∆ÚÔÌÔÎÚ·Ù›·
Ô David Ricardo, Û˘Ó¤‰ÂÛ·Ó Ô˘ ·Ô‰Â‰ÂÈÁ̤ӷ ÛÙÂÚÂ›Ù·È ÏÔÁÈ΋˜ Οι αυτÞνοµεσ, αυτÞβουλεσ, πανίσχυρεσ και εντελώσ ανεξέλεγκτεσ πλέον Αγορέσ Κεφαλαίου, επιβοηθούµενεσ απÞ
Είναι χαρακτηριστική εδώ η τελευταία φράση του προέδρου τησ γερµανικήσ κεντρικήσ τράπεζασ Hans Tietmeyer το 1996 στο ΝταβÞσ τησ Ελβετίασ, ενώπιον των 1.000 περίπου συγκεντρωµένων, «αντιπροσώπων» τησ ελίτ του πλανήτη «ΑπÞ τώρα και στο εξήσ θα είσαστε Þλοι κάτω απÞ τον Έλεγχο των Χρηµαταγορών», Þπωσ και ο τίτλοσ του Spiegel την εβδοµάδα τησ τροµοκρατικήσ επίθεσησ (στισ 11.9.2001) στη Νέα ΥÞρκη «Η παγκοσµιοποίηση είναι η καθηµερινή Τροµοκρατία». Οι συνεχείσ συγχωνεύσεισ των µεγάλων ιδιωτικών Οµίλων (αν και ποτέ δεν επιτυγχάνουν τισ «συνεργίεσ» που επικαλούνται, αλλά απλά «καταστρέφουν» θέσεισ εργασίασ – σύµφωνα µε έρευνα τησ γαλλικήσ Le Monde, η οποία ανέλυσε 12 µεγάλεσ συγχωνεύεισ εισηγµένων εταιρειών, Þχι µÞνο δεν αυξήθηκαν τα µεγέθη τουσ αλλά, αντίθετα, «απέδωσαν» συνολική ζηµία άνω των 720 εκατ. δολαρίων), καθώσ επίσησ οι διαρκείσ επεκτάσεισ τουσ σε Þλο τον κÞσµο, αναδεικνύουν καθαρά το ένα σκέλοσ του προβλήµατοσ (τησ καπιταλιστικήσ «ασθένειασ» τησ Ελεύθερησ Οικονοµίασ). Το άλλο σκέλοσ αφορά την «προσέγγιση» των χρηµαταγορών µε τα κράτη, η οποία δυστυχώσ έχει «µεταλλαχθεί» σε σχέση «εντολοδÞχου – υποτελούσ». Στην περίπτωση που ένα κράτοσ δηλαδή «τολµήσει» να αυξήσει τισ φορολογικέσ επιβαρύνσεισ των «µεγάλων», αµέσωσ «αποχωρεί» το χρηµατοοικονοµικÞ Κεφάλαιο (εσωτερικÞ και διεθνέσ) και εγκαθίσταται σε κάποια άλλη γειτονική χώρα, η οποία του εξασφαλίζει τισ απαιτούµενεσ προϋποθέσεισ. Η κυριÞτερη απÞ αυτέσ είναι σήµερα η ιδιωτικοποίηση Þλων των δηµοσίων (συνήθωσ κοινωφελών) εταιρειών, οι οποίεσ στη συνέχεια «υπηρετούν» το δÞγµα τησ «µεγιστοποίησησ του κέρδουσ» Μία χώρα Þµωσ, η οποία µε τη θέληση τησ «παραδίδει» στο διεθνέσ (και άπατρισ) Κεφάλαιο τησ σηµαντικÞτερεσ δηµÞσιεσ Υπηρεσίεσ τησ, οι οποίεσ αγγίζουν και εξυπηρετούν «συλλογικά» συµφέροντα, ενώ ταυτÞχρονα επιτρέπει την τεράστια συγκέντρωση Κεφαλαίου και ∆ύναµησ σε λίγουσ, µέσω των συγχωνεύσεων
των ιδιωτικών Οµίλων (οι επιτροπέσ ανταγωνισµού σπάνια απαγορεύουν συγχωνεύσεισ, ευρισκÞµενεσ πιθανÞτατα ακÞµη στην προ-παγκοσµιοποίησησ εποχή), δεν µπορεί παρά να απολέσει τελικά την Εθνική κυριαρχία τησ και να αδρανοποιήσει εντελώσ το ΠολιτικÞ τησ σύστηµα. Στην τελική «µορφή» τησ «εξέλιξησ» αυτήσ, επί των Κυβερνήσεων, των Κοινοβουλίων, των ∆ικαστών, των Συνδικάτων, του Τύπου, τησ Εκκλησίασ, του Στρατού, των ∆ιανοουµένων και των ΕπιστηµÞνων θα κυριαρχούν οι Αγορέσ Κεφαλαίου, στισ οποίεσ εµπιστευÞµαστε τη διαχείριση τησ Ελεύθερησ Οικονοµίασ, «βιώνοντασ νοερά» Þχι τη σηµερινή, αλλά την προ-παγκοσµιοποίησησ εποχή. Η Ελεύθερη Οικονοµία, η οποία είναι κατά την άποψή µασ το µοναδικÞ «λειτουργικÞ» ΚοινωνικÞ σύστηµα, εφ’ Þσον βέβαια στηρίζεται αποκλειστικά και µÞνο στισ µικροµεσαίεσ εταιρείεσ και στον επιτυχηµένο ∆ηµÞσιο τοµέα, οφείλει να προστατευθεί απÞ Þλουσ µασ, µέσω τησ προστασίασ των ανεξάρτητων ιδιωτικών επιχειρήσεων και των δηµοσίων κοινωφελών.
∞¶ƒ√™ø¶√ – ∫ÂÊ¿Ï·ÈÔ Οι άνθρωποι θυσίασαν µέροσ τησ ελευθερίασ τουσ, αποδεχÞµενοι κανÞνεσ συµπεριφοράσ και νÞµουσ, µε αντάλλαγµα την κοινωνική οργάνωση και την ασφάλεια τουσ, Þχι την ανασφάλεια ή την υποτέλεια σε ένα απρÞσωπο χρηµατιστηριακÞ Κεφάλαιο, το οποίο απειλεί να απÞ-συντονίσει την Ελεύθερη Οικονοµία και να καταστρέψει κάθε κοινωνικÞ θεσµÞ. Η Ελεύθερη Οικονοµία, απÞ τη στιγµή που εφαρµÞσθηκε σωστά, προσέφερε και συνεχίζει να προσφέρει τεράστιεσ υπηρεσίεσ στισ ανθρώπινεσ Κοινωνίεσ. Οι ανεξέλεγκτεσ Αγορέσ Κεφαλαίου και οι «πολύ-ηπειρωτικέσ» πλέον υπέρ-επιχειρήσεισ αποτελούν µία ασθένεια τησ, η οποία τείνει να εξελιχθεί σε παγκÞσµια, θανατηφÞρα επιδηµία. Απέναντι τησ µπορούν να τοποθετηθούν µÞνο οι υγιείσ µικροµεσαίεσ επιχειρήσεισ, η ανάπτυξη των οποίων σταµατάει Þταν επέλθει ο «κορεσµÞσ». Το «δÞγµα» τησ Ελεύθερησ Οικονοµίασ είναι αδύνατον να εγγυηθεί αυτήν την «ασφαλιστική δικλίδα», η «διαχείριση» τησ οποίασ αποτελεί το αντικείµενο και την ουσιαστικÞτερη απασχÞληση τησ εκάστοτε Πολιτείασ.” µ. µÈÏÏÈ¿Ú‰Ô˜ ¶ËÁ‹: sofokleous10.gr
∏ πÙ·Ï›· ·Í›˙ÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÙËÓ Apple; Παρακολουθώντασ την κρίση στην Ευρώπη, επιστρέφουν µνήµεσ απÞ το οικονοµικÞ δράµα που εκτυλίχθηκε στην Ασία το 1997 και το 1998. Ο φÞβοσ τησ πτώχευσησ ξεκίνησε στη ΜπανγκÞκ και εξαπλώθηκε στην Τζακάρτα, στη Σεούλ και την Κουάλα Λουµπούρ, προκαλώντασ διαµαρτυρίεσ και αναταραχή στουσ επενδυτέσ. Η συνολική αξία τησ χρηµατιστηριακήσ αγοράσ τησ Ταϊλάνδησ υποχώρησε στα $ 30 δισ - µικρÞτερη απÞ την κεφαλαιοποίηση τησ Chrysler. Σήµερα, Þσον αφορά την αγορά µετοχών, τουλάχιστον, η περιφερική Ευρώπη πάσχει µια παρÞµοια µοίρα. Στα $42 δισ, η συνολική κεφαλαιοποίηση τησ ελληνικήσ χρηµατιστηριακήσ αγοράσ είναι µικρÞτερη απÞ τη Costco, τα πολυ-καταστήµατα των ΗΠΑ. Η ίδια βασική αριθµητική ισχύει και για την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ιταλία, Þπου η χρηµατιστηριακή αγορά έχει τώρα µια συνολική αξία περίπου το ίδιο µε την αξία τησ Apple. Το θέµα δεν είναι να δυσφηµίσουµε την ταραγµένη Ευρώπη, ακριβώσ το αντίθετο. Υπάρχει αξία σε πολλέσ απÞ αυτέσ τισ αγορέσ. ΑπÞ το χαµηλÞ του 1998, οι αγορέσ τησ ανατολικήσ Ασίασ αγορέσ έχουν σηµειώσει άνοδο κατά δέκα φορέσ σε Þρουσ δολαρίου, µια τεράστια ευκαιρία για επενδυτέσ. Το ερώτηµα είναι αν περιφερειακή Ευρώπη βρίσκεται σε ένα παρÞµοιο σηµείο καµπήσ. ΑπÞ στατιστική άποψη, οι περιφερειακέσ ευρωπαϊκέσ αγορέσ έχουν ξεπεράσει τα χαµηλά επίπεδεδα, τυπικά των περιφερειακών κρίσεων στη Λατινική Αµερική στη δεκαετία του 1990. Κατά µέσο Þρο, η µέγιστη πτώση τησ χρηµατιστηριακήσ αγοράσ ήταν 85 τοισ εκατÞ στη χώρα Þπου ξεκίνησε η κρίση και το 65 τοισ εκατÞ σε Þλη την περιοχή στο σύνολÞ τησ. Η αγορά στην Ελλάδα, Þπου άρχισε η κρίση τησ ευρωζώνησ, είχε πέσει 90 τοισ εκατÞ στο χαµηλÞτερο σηµείο τησ, ενώ η µέση µείωση για τισ περιφερειακέσ αγορέσ στην Ευρώπη ήταν 70 τοισ εκατÞ. Αλλά η ασιατική κρίση δεν έχει µÞνο στατιστικέσ αναλογίεσ µε την ευρωζώνη σήµερα. Για να εµφανίζονται ωσ ασφαλείσ επιλογέσ για δανειστέσ και επενδυτέσ, και οι δύο περιοχέσ είχαν σταθερέσ ισοτιµίεσ - η Ασία, µε τη µορφή νοµισµάτων συνδεδεµένα µε το δολάριο και η περιφερειακή Ευρώπη µέσω του ευρώ. Το σχέδιο λειτούργησε πάρα πολύ καλά. ∆εδοµένου Þτι τα επιτÞκια έπεσαν, οι πολίτεσ δανείστηκαν για να ψωνίσουν, να χτίσουν σπίτια και εργοστάσια. Το
ευκαιριακÞ άµετρο χρέουσ οδήγησε τρεχούµενουσ λογαριασµούσ - το ευρύτερο µέτρο του εµπορίου - σε έλλειµµα, δηµιουργώντασ φÞβουσ σχετικά µε το αν οι χώρεσ αυτέσ θα µπορούσαν να αποπληρώσουν τα χρέη τουσ. Ùταν οι αµφιβολίεσ κορυφώθηκαν σε µια χώρα - Ταϊλάνδη στην Ασία, Ελλάδα στην Ευρώπη, - η κρίση πέρασε εθνικά σύνορα. Σε σύγκριση µε την εξέλιξη του ακαθάριστου εγχώριου προϊÞντοσ στη δεκαετία που προηγήθηκε τησ κρίσησ, το ελληνικÞ ΑΕΠ είναι τώρα 28 τοισ εκατÞ χαµηλÞτερο απÞ Þ, τι αναµενÞταν, παρÞµοιο µε τησ Ταϊλάνδησ, η οποία στα χαµηλά τησ ήταν 30 τοισ εκατÞ κάτω απÞ την τάση. Η Ιρλανδία έχει δεχθεί πιέσεισ Þπωσ η Ινδονησία, ενώ η Ισπανία, είναι 3 ποσοστιαίεσ µονάδεσ σε χειρÞτερη θέση απÞ τη Μαλαισία. Η µεγάλη διαφορά είναι η ταχύτητα τησ ανάκαµψησ: η Ασία είχε ξεπεράσει την κρίση του µέσα σε τέσσερα χρÞνια, αλλά η Ευρώπη Þχι. Γιατί; Επειδή η Ασία εγκατέλειψε απλά την ισοτιµία του δολαρίου, και οι ασιατικέσ εξαγωγέσ έγιναν πιο ανταγωνιστικέσ, προκαλώντασ την ανάκαµψη. Η Ασία είχε επίσησ το πλεονέκτηµα τησ ανάκτησησ σε µια περίοδο ισχυρήσ παγκÞσµιασ ανάπτυξησ. Η Ευρώπη δεν έχει τέτοιο παγκÞσµιο ευνοϊκÞ άνεµο και δεν µπορεί να εγκαταλείψει το ευρώ. Η περιοχή µπορεί να ανακτήσει την ανταγωνιστικÞτητά τησ µÞνο µε το να ανέχεται την κατάρρευση των µισθών και τησ απασχÞλησησ. Αυτή η διαδικασία είναι αργή και δύσκολη. Η ασιατική εµπειρία δείχνει Þτι ένα απÞ τα ισχυρÞτερα σηµάδια ανάκαµψησ στην κρίση που µαστίζει τισ χώρεσ είναι η επιστροφή του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών σε πλεÞνασµα. ΑυτÞ είναι το σηµείο Þταν η οικονοµία παράγει το εισÞδηµα για να πληρώσει τα χρέη. ΑπÞ τισ αρχέσ του 1998 - Þταν οι ειδήµονεσ είχαν διακρίνει προβλήµατα στην ανατολική Ασία ωσ απειλή για την παγκÞσµια οικονοµία - το τέλοσ ήταν ορατÞ επειδή το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ήταν σε πλεÞνασµα. Η Ευρώπη πλησιάζει το ίδιο σηµείο. Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα και Ιταλία είναι σε καλÞ δρÞµο για να στραφούν σε πλεÞνασµα τρεχουσών συναλλαγών το επÞµενο έτοσ. Η Ευρώπη σηµειώνει επίσησ την αναγκαία, οδυνηρή προσαρµογή του κÞστουσ εργασίασ. Το κÞστοσ εργασίασ ανά µονάδα προϊÞντοσ µειώθηκε περίπου 7 τοισ εκατÞ στην Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα.
∞ÛÙ¤ÚÈ Ë πÚÏ·Ó‰›· Το αστέρι, Þµωσ, είναι η Ιρλανδία, Þπου µια στροφή 17ποσοστιάιων µονάδων δηµιούργησε το πρώτο πλεÞνασµα τρεχουσών συναλλαγών στην περιφερειακή Ευρώπη στο 9 τοισ εκατÞ του ΑΕΠ. Το κÞστοσ εργασίασ ανά µονάδα προϊÞντοσ, εν τω µεταξύ, είναι κατά 18 τοισ εκατÞ κάτω απÞ το υψηλÞτερο επίπεδÞ του. Στην Ασία οι πιο τρανοί µεταρρυθµιστέσ, δηλαδή η Ινδονησία και η ΝÞτια Κορέα, απολαµβάνουν τα ισχυρÞτερα οφέλη. Υπάρχουν ενδείξεισ πωσ το ίδιο θα ισχύει και στην Ευρώπη, µε την Ιρλανδία τη µÞνη περιφερειακή οικονοµία στο σωστÞ δρÞµο για αύξηση του ΑΕΠ το τρέχον έτοσ. Η ανάκαµψη στην Ευρώπη θα έρθει. Σήµερα, η µέση αναλογία τησ χρηµατιστηριακήσ αξίασ προσ το ΑΕΠ σε Þλο τον κÞσµο είναι περίπου 80 τοισ εκατÞ. Στην περιφερειακή Ευρώπη, το ποσοστÞ αυτÞ κυµαίνεται απÞ 23 τοισ εκατÞ στην Ελλάδα έωσ 38 τοισ εκατÞ στην Πορτογαλία, κοντά στο σηµείο Þπου βρίσκονταν οι οµολÞγοι τουσ στη Ασία τουσ το 1998. Ένασ τρÞποσ για να σκεφτεί το µέλλον τησ η Ευρώπη είναι να αναλογιστεί το εξήσ ερώτηµα: δεν µπορεί η Ιταλία να αξίζει περισσÞτερο απÞ την Apple;