NMV Feitschrift 2015

Page 1

=ŜɥĽSŖɥ

5 ne de rl an ds e m on te ss or i ve re ni gi ng

YŢŬʼnaŜŬŘb

dįŗɦdĻţı\ĸļŤWŖł

Feitschrift voor Montessori-professionals

ǦǪǷ Ǭǧǫ$

I 9606_V01_fc.indd 1

05-10-15 10:46

Montessori Scholengemeenschap

MSA Amsterdam

Eigen-wijs & BETROKKEN

2

MONTESSORI LYCEUM AMSTERDAM MONTESSORI COLLEGE OOST IVKO SCHOOL COSMICUS MONTESSORI LYCEUM

vmbo | mavo | havo | vwo | gymnasium & atheneum

msa.nl

9606_V01_fc.indd 2

05-10-15 10:46

DċČĖEċČĖ2

(

m

Montessori, op een kruispunt van verandering

3 Met dit Feitschrift verantwoordt de Nederlandse Montessori Vereniging (NMV) de activiteiten die in het schooljaar 2014-2015 zijn ontplooid. Veel meer dan een jaarverslag, is dit Feitschrift uitgegroeid tot een jaarlijkse terugblik met een sterk inhoudelijk karakter. Een vereniging is immers meer dan de jaarcijfers en een overzicht van activiteiten. Een vereniging met leden wil de ontmoeting mogelijk maken tussen ideeën en mensen. Voor ons met als doel om het montessorionderwijs in Nederland te bevorderen en te versterken. De NMV kan een grote bijdrage leveren aan het in contact met elkaar brengen van onze leden. Dit doen wij via verschillende wegen. Onze jaarlijkse ledenvergadering, onze regiovergaderingen en sectievergaderingen, maar ook via de digitale weg op Montessorinet en onze website montessori.nl. Juist hier hebben we afgelopen jaar een belangrijke stap gezet door de overname van Montessorinet, een belangrijke contactmogelijkheid voor onze leden, ouders, leerkrachten en docenten. Het bestuur heeft zich versterkt en vernieuwd. Naast mijn aantreden eind 2014, zijn nog twee nieuwe bestuursleden aangetreden (Dieneke de Korte en

9606_V01_fc.indd 3

Ingrid van der Neut) en hebben wij afscheid genomen van Cor Hoffmans, Wiebe Brouwer en Dick Beijer. Het is goed om te merken dat bij dit afscheid zowel in de ledenvergadering als met het bestuur uitgebreid is stilgestaan: zij hebben voor onze vereniging veel betekend. Zonder zulke inzet kunnen wij niet vooruit als NMV, dat mag ook gezegd worden. Wij richten onze blik naar buiten. 'Met de ramen open' was de oproep van de voorzitter vorig jaar in het Feitschrift. We hebben met onze conferentie in Noordwijk ter gelegenheid van het montessorijaar laten zien wat wij als NMV kunnen bijdragen aan het zichtbaar maken van ons onderwijs. Dat zullen wij blijven doen, op weg naar ons honderdjarig bestaan in 2017. De activiteiten die afgelopen jaar zijn ontplooid bieden daarvoor een uitstekende basis. Mijn dank gaat uit naar eenieder die een bijdrage mocht leveren aan deze uitgave en niet in de laatste plaats aan onze penningmeester voor de jaarcijfers en het secretariaat voor het verzamelen en redigeren van de kopij. Ik wens u veel leesplezier toe,

Floor Vermeulen, voorzitter

05-10-15 10:46

4

9606_V01_fc.indd 4

05-10-15 10:46

=ŜɥĽSŖ

YŢŬʼnaŜŬŘb dįŗɦdĻţı\ĸļŤWŖł 5

Feitschrift voor Montessori-professionals

I 9606_V01_fc.indd 5

05-10-15 10:46

<ĻůĽ`ɤĿĽOŢɥ bńŚŧSɤ [řŬŘbįňŘaɤňŘ bńļɦRŇŦŪOŖĶĽ

6

4ŐŚś`ɤġĽ`œļŭZĻŗ

9606_V01_fc.indd 6

05-10-15 10:46

v

Vol Ambities

De NMV heeft als missie: het bevorderen en (doen) ontwikkelen van opvoeding en onderwijs volgens de beginselen en werkwijzen van Maria Montessori en het bevorderen en bewaken van de kwaliteit van montessori opvoeding en onderwijs.

7

Het NMV-bestuur is in de periode die dit Feitschrift beslaat, zes maal bijeen geweest. Twee keer onder leiding van Cor Hoffmans en vier keer onder leiding van de nieuwe voorzitter Floor Vermeulen. Hij werd door de ALV op 12 november met algemene stemmen benoemd tot voorzitter. Cor Hoffmans is zes jaar voorzitter geweest. In de NMV-bestuursvergaderingen komen vele onderwerpen ter sprake. Een greep hieruit. De NMV is vertegenwoordigd in Montessori Europe (waar sinds kort Mirjam Stefels, oud NMV-bestuurslid, voorzitter is). De vertegenwoordiging vond eerst plaats door Michael Rubinstein, maar is na zijn toetreden tot het ME-bestuur, overgenomen door Els Mattijssen. Zij is reeds langer betrokken bij ME in diverse commissies en als geregeld bezoeker van de ME-conferenties. De NMV zit jaarlijks aan tafel bij de Onderwijsinspectie. Doel is onder meer de inspectie bewust te maken van montessorionderwijs en hoe daar naar te kijken. Met dit doel voor ogen heeft de NMV (sectie Basisonderwijs) meegewerkt aan een interne kijkwijzer voor inspecteurs. Een belangrijk besluit van bestuur en ALV dit jaar was de overname van Montessorinet. Dit door Arne Keuning opgezette platform voorziet al een flink

9606_V01_fc.indd 7

aantal jaar in de behoefte van met name leerkrachten. Geleidelijk aan is er steeds meer samenwerking tussen Montessorinet en de NMV gekomen. De overname van Montessorinet en een zekere samenvoeging met de NMV-website lag daarom voor de hand. Dit jaar is ook de start van het herontwerp opleidingen in het basisonderwijs geweest. Doel is de opleidingen flexibeler te maken, mét behoud van kwaliteit. Elders in dit Feitschrift leest u daar meer over. In het Feitschrift van het afgelopen jaar heeft u kunnen lezen over de structuurdiscussie binnen de NMV. Hoe verhouden de secties zich tot elkaar, hoe verhouden de secties zich tot het Montessori Kenniscentrum en waar staan alle werkgroepen ten opzichte van dit alles. “Eenvoud is niet simpel” heet het document dat hieraan ten grondslag ligt. Dat het niet simpel is, blijkt wel uit het feit dat een jaar later de discussie nog loopt. Het Kenniscentrum is overigens dit jaar goed uit de startblokken gegaan. Er wordt hard gewerkt aan een veelheid van projecten. Ook hier leest u elders meer over. De voorzitter van de NMV heeft geregeld een coördinerend gesprek met Annette de Deken, Debbie van der Burgh en Martine Lammerts. Dit drietal wordt uitgebreid met Truus Bakker; zij richt zich geheel op het VMO. Overigens is besloten het Kenniscentrum

05-10-15 10:47

8

1ťŚŘUřţ

9606_V01_fc.indd 8

05-10-15 10:47

9 een eigen onderkomen te geven. En wel bij VBS, Bezuidenhoutseweg 251-253 in Den Haag. Ook bijeenkomsten kunnen daar worden georganiseerd. De secties HJK en Bao groeien steeds meer naar elkaar toe. Op den duur zal dit uitmonden in een fusie tussen beide secties. Dit project wordt begeleid door het Kenniscentrum. Al vele jaren wordt door de NMV nagedacht over een eigen lectoraat. Omdat het lastig bleek dit goed van de grond te krijgen, is contact gezocht met het lectoraat vernieuwingsonderwijs. Hierin werken onder andere de Nederlandse Dalton Vereniging en de Jenaplan Vereniging samen. Afhankelijk van de ďŹ nanciering, zal de NMV toetreden tot dit lectoraat. Het lectoraat is ook nauw verbonden met SOVO, het samenwerkingsorgaan van onderwijsvernieuwingsorganisaties. De NMV wil actief blijven participeren in dit platform, dat naast interne afstemming van onderwijskundige zaken, ook als een mond spreekt naar inspectie, minsterie en politiek. De NMV-website werd veelvuldig gebruikt voor het plaatsen van personeelsadvertenties door scholen.

9606_V01_fc.indd 9

Ook op Montessorinet verschenen ze. Om dit voor iedereen makkelijker te maken en om een groter bereik te realiseren is met Meesterbaan een overeenkomst gesloten. Tegen gereduceerd tarief kunnen scholen zelf hun vacatures uploaden naar Meesterbaan. Ze verschijnen dan ook automatisch op de NMV-site en Montessorinet. Met dank aan Arne Keuning voor zijn inzet hierin. De ALV die in dit verenigingsjaar plaats vond, stond niet alleen in het teken van de het overdragen van de voorzittershamer. Het Montessori Kenniscentrum presenteerde haar werkzaamheden. Ingestemd werd met de genoemde overname van Montessorinet en de jaarrekening en begroting werden vastgesteld. Kijken we terug, dan zien we een jaar waarin het bestuur deels werd vernieuwd (Cor Hoffmans, Dick Beijer en Wiebe Brouwer vertrokken, Floor Vermeulen, Dineke de Korte en Ingrid van der Neut kwamen) en ook dat dit niet leidde tot stagnatie. Zo het bestuur zich vernieuwde, zo werd ook gewerkt aan een vernieuwende vereniging en zich vernieuwend montessorionderwijs.

05-10-15 10:47

?ĝӬA BĻţŭUōňŌYĻŗĺ ŇŦɦSŢɥŰSĻőɦUĻijĽcŢĹ ]řŎɦOŐɥʼnaɤŅĽbɤŗś]ŇũɦUĻŗśSŁ 1řţɦ6řĿŀ[įŗŧ Մ ǯǿ 2Ļɥś\ĸļŤhřļŏSŖĹĽ ńŚŭRŇŗŃ ŮİŘ ńļŪ ōňŘRɤ SŖɥņSŨɥŞ`řĶĽaɤůı\ɤŻĽZľŚŘbűňŏYĻőʼn\Łɥ VĻţŏSŖɥʼnYɤĹŭWĸļŒWŊŎɦWŖɥņSŨɥŕ]ŖũĽaťŚŤW ]ŖĹĽ`űňŌa 0ĻţŪWĻŗĽ üİŘaťļŘ Մ ǯǿ

Ǧ

7ōɥųWŐɥĺOŨɥĺSɤŔıaťİɦUįİŪ ŖİĺSŖŎĽ\ɤŚŰSŢɥ VĻũɦ]ŖĹĽ`űňŌa ģİŘbɤŝıaɤİŒaɤĹĽ œİŧaįɥʼn\ɤ PĻŲĽUŇŗŃ ōŚŕb ōŚŕbɤĹĽ ŜŚŒWŨňĽYɤňŘ PĻŲĽUŇŗŃ Ļŗɦ\ŇļŪ įŗĺSŢŦś[ 1Őİʼn`Ļɥæ]řŗŧbŢİɦՄ ǯǿ !

9606_V01_fc.indd 10

05-10-15 10:47

9íĉõ3ĚȋĄ:íĉ =Ĉěĥ7ÿĀï:ùĉõ Ăîï@ĂúĊ5ȊȋĊBȊăĄ3Ĉ aĻĶŪWĻ

:ĻļŤZŇŗŃSŖɥǮ ǩdz ǵ

ǦǪDZ Dz

ǦǪǮ ǯ

ǦǪǫ Ǭ

ǦǪǨ ǩ

Ǧǧȃ Ǧ

6üĀ

ǬǭǷ

ǩȂǷ

DzǼǺ

ǸǭǷ

ǸǧǺ

ǯȂǮ

0ȊČ

"ǩǹȀ%

"ǩǪǫ#

"ǦȂǮ'

"ǩǰǴ$

"ǩǶǴ$

"ǩǼDZ&

Dċ

ǵǧǫ#

DzǿǺ'

DzǹDZ

ǵǧǷ'

ǵǧǷ'

ǯǶǫ"

7ŖĹʼndŇĹŭSŐļɦZĻĹĽ\

!Ǭdz

#Ǿǰ

$ǯǭ

"ǯǿ

"Ǭǭ

$ǦǼ

In het basisonderwijs zijn 30 scholen gevisiteerd en 19 gehervisiteerd. Uiteindelijk zijn dit jaar 21 scholen volledig gecertificeerd, 9 scholen kwamen in aanmerking voor een hervisitatie.

Ǧ

ǩ

DùĘûBȊěû3ėɥǮ ǩdz ǦǪǷ ùĉɦ0ȊČ ǦǪǴ ǵ

ǦǪDZ Dz

ǦǪǮ ǯ

DŇŦʼnbįũʼnSť

!Ǧ

"ǯ

!Dz

6ĻţŰWťňŪOŨňĽa

ȁ

Ǹ

ǯ

1ĻţŪWľňķSŢļŘ ŮŚś`ɤǶɦXįİŤ

ǩ

Ǹ

ȁ

6ĻţŰWťňŪOŨňĽ Ŗİɦ!ɤŋıOŢ

4

2

6ĻţŰWťňŪOŨňĽ Ŗİɦ ɤŋıOŢ

#

%

ǩ

CŇũŧbĻőɦ\įİŤ ŮŚŒUĻŗĺ Ŋİı`

%

$

%

=ŜŻĽUŁňŘUɤőʼnRœİıbťĶņOŜ

3ŴũŤOɤŅĽ`ŮňŧWŨİŪWĻ

1íĕĜ7ðúé3ĔúĊ5ɤȋĄ5íĆï3Ĉɥû<ɤåȌ= AĵŅśZĻŗɦdřőŒSĸňŃ ŁļķSŢũʼnTŇĶĽSŢĹɦ #Ŋţ

Dzǿɦ 'Ǧ

Dzǹɦ &ȁ

DzǪɦ &Dz

AĵŅśZĻŗɦWŖɥņSŢůʼnaŇũıbŇļŪ`įŋĽQŨɥ !Ŋţ

"ɤ

#ɤ !

$ɤ "

AĵŅśZĻŗɦWŖɥņSŢůʼnaŇũıbŇļŪ`įŋĽQŨɥ Ŋţ

&ɤ $

ǯɥ &

AĵŅśZĻŗɦOťŝʼn`įŗŪ

"ɤ

břũıOŐ

Ǹdz

9606_V01_fc.indd 11

Ǹdz

Ǧɥ Ǭ ǸǼ

05-10-15 10:47

Verplichte eindtoets stimuleert innovatie in PO én VO en verhoogt daarmee het rendement van het voortgezet onderwijs

De verplichte eindtoets in het basisonderwijs lijkt een goede zaak. Immers, de expertise van de leerkrachten die een kind al jaren elke dag meemaken wordt weer volop op waarde geschat. Maar er zijn ook risico’s. Een verkeerd advies heeft negatieve gevolgen voor de leerling én het VO. De Cito eindtoets is ooit opgezet om leerlingen een eerlijke kans te geven. Vroeger was het heel normaal om een kind te beoordelen op het sociale milieu van de ouders. In de loop der jaren werd de score op de eindtoets steeds belangrijker. Steeds vaker werd geoefend op de Cito toets. We kunnen stellen dat we daarin zijn doorgeschoten. In het streven naar een zo hoog mogelijke score, op cognitie alleen, zien we veel factoren over het hoofd. De “macht” is weer aan de basisscholen. Dit levert ruimte om in de advisering ook andere componenten mee te wegen dan cognitie. Zaken als persoonlijkheid, motivatie en interesses zijn ook belangrijke factoren voor studiesucces in het VO. Het moet mogelijk zijn een nauwkeuriger beeld te vormen van de mogelijkheden die een leerling heeft, of kan ontwikkelen. Daartoe moeten we in staat zijn om factoren als motivatie, persoonlijkheid en gedrag in samenhang met intelligentie en opgedane vaardigheden te beschouwen. Let wel, factoren die in aanleg aanwezig zijn, behoeven vaak nog wel specifieke, op de persoon gerichte, begeleiding om tot volle wasdom te komen. Op deze wijze wordt de hele mens beoordeeld, niet slechts het deelaspect cognitieve vaardigheid, hoe belangrijk ook.

Meten, adviseren én begeleiden AMN heeft Aansluiting ontwikkeld. Leerlingen worden, naast cognitieve vaardigheid, gecontroleerd op capaciteiten (intelligentie), interesses en houding en gedrag (persoonlijkheid en motivatie). De houding en gedragsfactoren kunnen in 360 graden worden afgenomen. Dus ook leerkrachten/docenten en ouders/begeleiders geven hun oordeel over de leerling. Dit assessment levert een meer afgewogen advies op over het vervolgonderwijs. Bovendien levert het ook informatie over hoe de leerling het best begeleid kan worden bij een vervolgopleiding. Een ontwikkelingsgericht assessment als dit, onderbouwt en objectiveert het schooladvies. AMN ziet dan ook een enorme belangstelling voor Aansluiting. Verhoging rendement VO door verbetering studiemotivatie Een afname vroeg in de brugklas, levert het VO veel informatie op. Het geeft naast de juistheid van het niveau waarin de leerling vanuit de basisschool is geplaatst, ook veel informatie over persoonlijkheid, motivatie en begeleidingsstijl. En juist met deze gegevens kan in het VO veel zinvol werk worden gedaan. Schouwenburg (2004) stelt dat aan de verbetering van studiemotivatie betrekkelijk veel gedaan kan worden. Hij benoemt daartoe maatregelen die kunnen leiden tot betere studieresultaten. De informatie uit Aansluiting kan een belangrijke bron zijn om deze strategieën per leerling effectief toe te passen.

Ǭ

Aansluiting en Eindtoets, samen voor het alternatief

Aansluiting: ontwikkelingsgericht. Compleet beeld. 360 graden. Onderbouwt en objectiveert. Eindtoets: bevestigt. Meet wat het moet meten.

Dit schooljaar gratis meedoen? Neemt u dan contact op met Lianne op 026-3557333 of mail naar info@amn.nl

9606_V01_fc.indd 12

05-10-15 10:47

In het voortgezet montessorionderwijs (VMO) worden ieder jaar volgens planning twee tot vier scholen gevisiteerd. In dit jaar zijn de geplande twee visitaties komen te vervallen en doorgeschoven naar 2015-16.

1Ă­Ä•Äœ7ðúÊ3ĔúĊ5ɤČ‹Ä„5íĆï3ÄˆÉĽĂť<ɤĥć=

ÇŹ

ÇŚÇŞÇ´ Çľ

njǪǹ Dz

ÇŚÇŞÇŽ ÇŻ

AľŅśZĝŗɌdřőŒSĸĹˆĹƒ ŠğġSŢŊʼnTŇĜĽSŢĚɌ

Dzɼ &Ǟ

Dzɼ &Ǟ

Dzɼ &Ǟ

AľŅśZĝŗɌWŖɼņSŢůʼnaŇŊĹbŇğŪ`ÄŻĹ‹Ä˝QŨ

ɤ Ǐ

ɤ Ǐ

ɤ Ǐ

De sectie Het Jonge Kind (HJK) kent vele aspirant leden die ook reeds lang de status van aspirant hebben. In de ambitie 2012-2016 heeft de sectie uitgesproken jaarlijks actief Montessori kinderdagverblijven, peutergroepen en BSO locaties te zullen benaderen om tot visitatie en daarmee erkenning over te gaan. Door de crisis in de kinderopvang heeft er dit jaar geen erkenning plaatsgevonden.

ÇŻ 1Ă­Ä•Äœ7ðúÊ3ĔúĊ5ɤČ‹Ä„5íĆï3ÄˆÉĽĂť<ɤáÞ9

ÇŚÇŞÇ´ Çľ

njǪǹ Dz

ÇŚÇŞÇŽ ÇŻ

7Ĺ–ĹŚĹŞSĹ?őʼn\Ĺ ÄźĹ˜ ŎŚŒZĝĚʼnUɤĹ‚Ä˝QĝţŪWÄžĹˆġSĝţĺ

&ɤ nj

&ɤ ǝ

$ɤ NJǰ

7Ĺ–ĹŚĹŞSĹ?őʼn\Ĺ ÄźĹ˜ ÄŻĹŚĹžWŢİĹ˜b

!ÇŹÉĽ &ÇŚ

!ǝɼ &ǯ

!Č ÉĽ Ǟǟ

/ČŠÄ‰Äœ/Ä‚ÉĽĂť<ėěï:ĂúĊ5íĉ aĝĜŪWÄť

:ĝĚĽ\ɤǭǨ Dz Ǿ

eįİŤdÄŻĹ—ÉŚ OĹĽĹ?ʼn`ÄŻĹ—ĹŞ

:ĝĚĽ\ɤǭǨ ǯ Dz

eįİŤdÄŻĹ—ÉŚ OĹĽĹ?ʼn`ÄŻĹ—ĹŞ

:ĝĚĽ\ɤǭǨ Ǐ ǯ

6ßĀ

"ÇŚ

!ÇŹ

"ÇŠ

!ÇŻ

"Çľ

0ČŠÄŒ

Ǹdz

4

Ǹdz

3

Ǹǟ

DąČ

Ǹ

Ǹ

Ǹ

9606_V01_fc.indd 13

05-10-15 10:47

?ĝӬA EŇŋɦ[įŎĽ\ɤŎŒOįţĴZŇŋŏSŐňŌYɤŔś]ŇɥĽ\ɤłśSĸɥ ]ŖĹĽ`űňŌa 1řţɦ6řĿŀ[įŗŧ Մ ǯǿ EŇŋɦVřţĽ\ɤĹıbɤŚŘhĻɥŒSĻţŒWŖłĽ\ɤŻĽZľŦŪOŖĹʼnUĻţɦ SŖɥķ`ĻİŪWĻůĽ`ɤŻʼnXŖɥĺOŖɥĺSɤőĽSŢőʼn\ŁļŘ ŮİŘ OŖĹĽ`ĻɥŧQńŚŒSŖ 1ÏZŇŗĽ ǥİŤYńŬʼnXťļŘ Մ ǯǿ "

Dz

;ŇŋŘ ŨİıYɤňŧ įİŘ ŨļɦaŐŬʼnbĻŗɦPŇŋɦRĻɥŒSĻĿųSŢļŒRɤ dįŗɦ]ŖŻĽ ōňŘRĻţĽ\ɤz ģļɦ[řļŪSŖɥĺSɤĹʼnUŇũıZĻɥ ZĻļŤ[řłĽZŇŋŏVĻĹĽ\ɤĹŭaɤŚŕOŢŔĽ\ 4ĻŔŏSɤèś]ŐŦɦՄ ǯǿ

9606_V01_fc.indd 14

05-10-15 10:47

m Dz

ǵ

Montessorikarakteristieken in het voortgezet montessorionderwijs (Vmo)

De afgelopen jaren heeft de sectie Vmo zich achtereenvolgens gericht op de karakteristieken, het docentprofiel en, nog lopend, materiaalontwikkeling. Deze thema’s hebben hun weg gevonden naar de visitaties, of zullen deze gaan vinden. Maar hoe gaan scholen hier intern mee om, wat verlangt dit van de schoolleider? In het verlengde hiervan, en meer algemeen, kan ook de vraag worden gesteld of het leiden van een Vmo-school andere eisen stelt aan een schoolleider, vergeleken met de eisen die aan schoolleiders van ‘gewone’ scholen worden gesteld. Hoe ziet de organisatie van een Vmo-school er uit, hoe opereren schoolleiders hierbinnen?

Met dit voor ogen, heeft de secrtie zich het volgende doel gesteld: Ø het delen van kennis omtrent het profiel van een Vmo-schoolleider en de interne organisatie van een Vmo-school. Ø Een inspirerende publicatie waarin de “kennis en inzichten” over Montessoriaans Leiderschap uit deze groep gedeeld wordt. Als spin off van de publicatie wordt mogelijk: Ø Verwerking in de visitatie systematiek Ø Verwerking in gesprekkencyclus Ø Bouwstenen voor ontwikkeling Ø Reflectie en collegiale consultatie rond veel voorkomende montessoriaanse thema’s In september 2014 is een kenniskring van start gegaan rond het thema ‘leidinggeven in een Vmo-school’, begeleid door Frank Weijers. De kenniskring is inmiddels vier keer bij elkaar geweest. Met elkaar worden thema’s besproken en onderzocht

9606_V01_fc.indd 15

welke regelmatig terugkomen in de montessoriaanse leiderschapspraktijk. Dit gaat aan de hand van het praktijkgericht onderzoek en casuïstiek. De focus ligt hierbij op het komen tot een gedeelde formulering van de grondhouding die past bij montessoriaans leiderschap en hoe hieraan concreet vorm te geven. De generieke kennis die zo ontstaat wordt geanalyseerd en gekoppeld aan theoretische inzichten en concepten. De groep wordt begeleid door Frank Weijers, senior adviseur in met name het voortgezet onderwijs. Hij heeft tevens de opdracht om de publicatie te schrijven. Inmiddels is er een eerste line-out met de belangrijkste elementen voor het beoogde artikel. De groep schoolleiders heeft door deze werkwijze een dubbelslag kunnen maken: er wordt gewerkt aan eigen leiderschap en er is generieke kennis aan het ontstaan. De publicatie wordt verwacht in het schooljaar 2015-2016. Berni Drop

05-10-15 10:47

Ǹ

0ŊŚŤ\ɤļŘ üŚĽ`Ň

9606_V01_fc.indd 16

05-10-15 10:47

AíèĜ7íɥæ/ėúę=Ĉëï@ģúþA Sectie Het Jonge Kind (Hjk) en sectie Basisonderwijs (Bao) hebben het afgelopen jaar gezamenlijk vergaderd. Ons doel is om uiteindelijk één sectie PO te gaan vormen. Wij willen ons richten op de kinderen van 3 – 12 jaar, maar ook op de buiten- en tussenschoolse voorzieningen. Het montessori kindcentrum is voor ons een ideaal waar wij aan werken en waar we ook een voorloperspositie in willen nemen. We hebben dan ook het MKC, in dit geval is dat het Montessori Kenniscentrum, de opdracht gegeven om onderzoek te doen naar de mogelijkheden en de barrières. Hoe ziet het onderwijs in 2020 eruit en in het bijzonder het montessorionderwijs?

Ǹ

ǻ

Elk jaar bezoekt de commissie Toelating en Erkenning een aantal montessorischolen. Zij merkt steeds vaker dat er scholen niet meer voldoen aan de criteria die door de NMV gesteld zijn. Kloppen onze criteria nog wel en waar kunnen wij deze aanpassen? Veel scholen worstelen met zowel het montessoriconcept als met de door hun besturen opgelegde veranderingen. De ruimte die daarin zit zal door ons benut worden om het gesprek aan te gaan. Helaas waren er het afgelopen jaar een aantal scholen die niet meer voldeden aan de criteria. We hebben de afspraak in de sectie Bao dat scholen dan eerst twee jaar de tijd krijgen om die punten weer op orde te krijgen. Gelukkig lukt dat bij de meeste scholen ook. Maar we zien wel een toename van het aantal scholen dat in deze groep terecht komt. Eindelijk ziet het ernaar uit de we de montessoriopleiding kunnen moderniseren. We hebben afgelopen jaar stappen gemaakt naar een nieuwe opleiding, die beter past bij de huidige tijd. Beter past bij een andere manier van leren. Een klankbordgroep bestaande uit opleiders en onderwijsgevenden uit het basisonderwijs voorzien het MKC van informatie en terugkoppelingen op gestelde vragen (zie ook elders in dit Feitschrift). De sectie Bao verwacht dat we in het schooljaar 2016 – 2017 met een nieuwe opleiding kunnen starten. Een tweede uitdrukkelijke vraag van de sectie is om te komen tot een gevarieerd nascholingsaanbod, zodat leraren in het montessoribasisonderwijs elke vijf jaar zich specifiek in montessorionderwijs kunnen nascholen.

9606_V01_fc.indd 17

Diverse opdrachten van de secties Bao en Hjk liggen nu bij het Kenniscentrum. Een ervan is de uitwerking van een portfolio. De eerste aanzetten zijn daartoe gezet en worden nu uitgewerkt. Voor ons is het belangrijk dat er niet een door de NMV opgelegd model komt, maar dat scholen hun eigen verantwoordelijkheid dragen. Wij willen de mogelijkheden aandragen en op die manier ondersteuning bieden aan vragen die al langere tijd leven. Een manier van verantwoording afleggen is het Triband Verantwoorden. In de sectie hebben we daar al eerder over gesproken. Zonder ook hier weer vast te leggen wat moet, willen we meer aandragen wat kan en waar scholen mogelijk mee aan de slag kunnen gaan. Zo hebben het afgelopen jaar meerdere leerkrachten de masterclass “anders evalueren en verantwoorden” gevolgd. Daar zijn ook weer mooie dingen uit voortgekomen, die op meerdere montessorischolen te gebruiken zijn. We kijken terug op een jaar, waarin veel initiatieven zijn genomen. Een prachtige start in september, toen het congres plaatsvond in Noordwijk. Met veel voldoening kijken we daar op terug. Het was een moment van uitdragen van informatie in de tent of op de informatiemarkt. Maar ook een moment van ontmoeting. En dan is het toch heel bijzonder te zien dat het montessorionderwijs leeft. Dat het zich staande weet te houden in alle nieuwe ontwikkelingen. We kunnen wel zeggen dat Maria Montessori een vooruitziende blik had. Maar we zullen ons onderwijs ook nu moeten blijven vernieuwen. Luisteren en kijken naar wat deze tijd vraagt. Wat de kinderen nu nodig hebben, hoe zij zich kunnen voorbereiden op een nieuwe tijd. Dat wij niet weten hoe die nieuwe tijd er uit zal zien, is niet erg. Dat is een gegeven voor elke onderwijsgevende in elke tijd. Maar open staan voor andere invloeden is niets anders dan open staan voor je medemens. Een kosmische gedachte die uitstekend past in de visie van Montessori. Wilke Vos

05-10-15 10:47

ԏ :êîĊ ӛ 3Ĉ

Voorwaarden voor basisscholen ter verkrijging van de erkenning. Voorwaarden waaraan een basisschool* moet voldoen om erkenning als montessorischool van de NMV te krijgen/behouden: * met ‘school’ kan ook worden bedoeld: ‘een montessori-stroom van een school’

De werkwijze van de school is gebaseerd op de antropologie en het pedagogisch en didactisch concept van dr. Maria Montessori, waarin kosmisch onderwijs en opvoeding, opvoeding tot onafhankelijkheid en tot sociaal verantwoordelijk gedrag een belangrijke plaats innemen. In de schoolgids beschrijft de school hoe deze werkwijze wordt vormgegeven.

3

De vastbenoemde onderwijsgevenden hebben naast onderwijsbevoegdheid een door de NMV erkend Montessoridiploma of zijn studerende daarvoor. De school houdt door professionalisering de Montessoribekwaamheid op peil.

De functionarissen die verantwoordelijkheid dragen voor het personeelsbeleid of voor het onderwijsinhoudelijk beleid hebben een door de NMV erkend Montessoridiploma of zijn studerende daarvoor. Zij houden door professionalisering hun Montessoribekwaamheid op peil.

4 9606_V01_fc.indd 18

2

De werkwijze en de uitgangspunten van de school (zie 1) worden onderschreven door het bevoegd gezag van de school en alle personeelsleden die aan de school zijn verbonden en deze worden gerespecteerd door de ouders van de kinderen die de school bezoeken.

Ǿ

#

De school is lid of aspirant lid van de NMV en de school werkt mee aan de kwaliteitstoetsing die leidt tot erkenning door de NMV. Voorafgaand aan deze kwaliteitstoetsing voert de school een zelfevaluatie uit in het kader van hun eigen systeem van kwaliteitszorg.

05-10-15 10:47

$

Voldaan wordt aan de eisen ten aanzien van het gebruik van ontwikkelingsmaterialen en de inrichting van de klaslokalen als uitgebreide voorbereide en uitnodigende omgeving, zodat kinderen zich zelfstandig en zelfverantwoordelijk kunnen ontwikkelen.

Ǿ

%

De kinderen van 4 t/m 12 jaar worden ingedeeld in heterogene leeftijdsgroepen (bij voorkeur 4-6 jr. / 6-9 jr. / 9-12 jr.).

ȁ

& '

Er is vrije werkkeuze door vrijheid van lesrooster, door het creëren van een ruime vrije werkperiode en door adequaat klassenmanagement, zodat kinderen ruim de gelegenheid krijgen eigen keuzes te maken in hun ontwikkeling en hun eigen ontwikkeling kunnen volgen.

De school heeft een adequaat kindvolgsysteem en een adequate groepsadministratie waarin de observatiegegevens van de individuele ontwikkeling van het kind en de groepsactiviteiten geregistreerd staan. Per bouw bestaat uniformiteit, tussen de bouwen is aansluiting zichtbaar. Het kindvolgsysteem bevat in elk geval ook pedagogische en sociale gegevens.

9606_V01_fc.indd 19

Ǧ

Over de ontwikkeling van het kind wordt, op initiatief van de school, regelmatig overleg gevoerd tussen ouders en de leraren. Er wordt zowel schriftelijk als mondeling aan de ouders gerapporteerd. De rapportage bevat in elk geval ook pedagogische en sociale gegevens.

05-10-15 10:47

KINDEROPVANG

0RQWHVVRUL NLQGHURSYDQJ RQGHUZLMV 'RRUJDDQGH RQWZLNNHOLQJVOLMQ Wij werken met een doorgaande ontwikkelingslijn van 3 maanden tot 12 jaar gebaseerd op de filosofie van Maria Montessori. In een voorbereide en stimulerende omgeving worden kinderen uitgedaagd en begeleid in hun ontwikkeling. Alle begeleid(st)ers delen de pedagogische visie. Wij werken met een ruime kind/leid(st)er ratio. Op die manier is het mogelijk meer aandacht te hebben voor het individu en in te spelen op zijn of haar behoeften. Wij willen een verlengstuk zijn van de belangrijkste leefomgeving van het kind, namelijk thuis.

Ǧ

6DPHQZHUNHQ Samen met de basisschool wordt er daadwerkelijk binnen één locatie samengewerkt aan de doorgaande ontwikkelingslijn. Wij streven naar een goede samenwerking met Montessorischolen. Bijvoorbeeld door samen een Montessori kindcentrum te realiseren. Wij nodigen u van harte uit om één van onze Montessori kindcentra te bezoeken en kennis te maken met elkaar. Onze kinderopvang hoopt aan te sluiten bij alle Montessorischolen in Nederland om elkaar te helpen het zelf te doen. Meer informatie ZZZ PRQWHVVRULNLQGHURSYDQJ QO

9606_V01_fc.indd 20

05-10-15 10:48

?ĝӬ A DřőŒSĸňŃ Ňŗɦ[ŇŋŘ ōţıQńũɦYřŔĽ\ɤŚŕ ŮŚś`ɤĹĽ OŖĹĽ`ɤijĽaĵŅʼnYIJİı`ɤũĽ źňŌ\ 4ĻŔŏSɤèś]ŐŦɦՄ ǯǿ

Ǧ

ǩ

;įţʼnOɤĆś\Ũļŧařţʼn ťũĽZĸļɦRĻɥŕ]ŁļŒWŊŎ VĻĹĽ\ɤůı\ɤŅĽbɤŎʼn\ĸɥķSŖũŤOįőɦSŖɥųOťɥ RįİŤ[ĻļɦSĻŗɦbŷŝʼnaĵŅĽ ŮļŤbĻłĽ\űŚś`ĸňŃSŢɥ dįŗɦRĻɥĽSūŲɦdįŗɦVĻũɦYŇŗĺ 8įŗɦ>ŇļŪSŢɥĄ]ōŎĽ`ɤՄ ǯǿ l 7ōɥĴSŖɥŪ`řũŧ řŝɦVĻũɦbĻİŕ( ĻţɦWťɥŃSĻŗɦ [ĻĹĽeĻţŏSŢɥĺWĻɥıZŐļĽ\ɤůś]ŢɥņSŨɥŧOŐİŤWťɥ eĻţŏb źļɦVĻijĴSŖɥıZŐļŕOįőɦ^įŦŧWĻɥŰ]řţɦ RĻɥŒSĻţŒWŖłĽ\ 0ĻţŘWɤëŤ]ŜɥՄ ǯǿ "

9606_V01_fc.indd 21

05-10-15 10:48

;įţʼnOɤĆś\Ũļŧařţʼn Մ ǯǿ "

6ĻũɦYŇŗĺ ŇŦɦ RĻɥŰOĸļŤ dįŗɦVĻũɦ[Ļŗŧ 9606_V01_fc.indd 22

Ǭ

05-10-15 10:48

AíèĜ7íɥč0ċ ŭWŨɥĺSɤ ŗ į ɦd ŗ `Ļ ţı ZĻ ţʼn ř a ŧ ļ Ũ \ yHřİŒaɤŔś ʼnXťőĽSŢŦʼnbūİŪWĻɥ ŢŲ S ĺ ŗ ř Ľ ɤĹ \ ı ɤů S ţʼn ^ĻţʼnTĻ Ř řŝŒSŇĹĽ`ť ]ŜļŤSŢļŘ źŚɦ]ŜļŤSŢļ ļŒOįţŧ ŮİŘcŇũɦ ō ʼnY Ų Ũ \ ɥś Ŗ ɦS ŢŦ S ňĺ ZĻ PĻłĽ ĵŅś]Ő z RĻɥŞSŢňŀSŢňĽ ŮİŘ ĸļɦa

Ǭ

ǯ

Structurele en inhoudelijke vernieuwingen in het onderwijs zijn doorlopend aan de orde. De Obosectie kan voor de praktijk van betekenis zijn door op deze veranderingen te anticiperen met concrete voorstellen. Vanuit de praktijk kan een beroep gedaan worden op trainers, opleiders en begeleiders, die kunnen garanderen dat ze van de laatste ontwikkelingen op de hoogte zijn. De sectie Opleiding, Begeleiding en Ontwikkeling (Obo) maakt een positieve ontwikkelingen door en het is in 2014 gelukt om het sectiebestuur compleet te maken. Het sectie bestuur is nu als volgt samengesteld: vanuit de geleding ontwikkeling: Els Mattijssen, voorzitter, vanuit de geleding opleiding: Joëlle de Groot en Mirjam Stefels. Els Mattijssen en Joëlle de Groot nemen namens de sectie deel aan de NMV-bestuursvergaderingen. Eind schooljaar 2014 zijn 14 Instituten (gerelateerd aan het jonge kind en basisonderwijs) lid van de sectie waarvan 37 werknemers deelnemen aan de vergaderingen en studiebijeenkomsten. In het schooljaar 2015-2016 zijn 5 ledenvergaderingen gepland en twee studiedagen gewijd aan de vormgeving van een nieuwe opleiding die opleidt tot het NMV-diploma montessoribasisonderwijs. De sectie werkt vanuit het Reglement Sectie Opleiding, Begeleiding en Ontwikkeling. U vindt dit reglement op de NMV-site.

9606_V01_fc.indd 23

De algemene doelstelling voor de komende periode is dat de drie geledingen met elkaar en in overleg met het Kenniscentrum werken aan gezamenlijke uitgangspunten ten aanzien van de volgende ontwikkelingen:

1. De voltooiing van het herontwerp opleidingen

basisonderwijs. Een van de onderwerpen behorend bij een nieuwe opleiding is de vernieuwing van het ‘Materiaalboek’. Aan de opzet, inhoud en vormgeving ervan zal het komende schooljaar daarom ook aandacht worden besteed. Dit vooral omdat er verandering van opvatting heeft plaats gevonden over de rol van het materiaal. Daar waar het voorheen ging over het materiaal als doel, gaat het nu over het materiaal als middel tot het verwerven van leerdoelen. Het cursusjaar 2014-2015 heeft een groot aantal nieuwe gediplomeerde leraren basisonderwijs opgeleverd. In het overzicht elders in dit Feitschrift vindt u de aantallen per opleidingsinstituut van de huidige opleidingsplaatsen.

2. Inhoudelijk overleg over doel, werkwijzen en

producten van de werkgroepen: expertise groep Mkvs en werkgroep Wmbo (Wiskunde montessori basisonderwijs). Er zijn plannen om het Mkvs te verrijken met een achtste gebied nl. kunst. Het Wmbo-traject wordt komend schooljaar afgerond. Het zal dan bestaan uit de volledige

05-10-15 10:48

rekenonderdelen: begrip van grootheden, tellen en begrip van getallen, bewerkingen met hele getallen, bewerkingen met gebroken getallen.

3. Onderzoek naar een effectieve

implementatiestrategie, zodat schoolteams zo efficiënt mogelijk zelfsturend kunnen opereren om een implementatie te starten en te voltooien. Een dergelijke strategie zal van toepassing zijn op ieder implementatietraject. Sinds drie jaar is er vanuit de Montessori Academie een aanbod voor een cursus op dit gebied: intern school begeleider (Isb).

4.

De sectie staat voor de uitdaging externe montessoribegeleiders op te leiden. Hiertoe wordt een cursus ontworpen die zal open staan voor een ieder die is betrokken bij de begeleiding van schoolteams. Een eerste concrete invulling van een dergelijk traject wordt gestart in het schooljaar 2016 voor het implementeren van wiskunde montessoribasisonderwijs (Wmbo).

Dz

5. De laatste specifieke doelstelling vinden we in

het stimuleren van de certificering van producten. Producten zijn materialen en cursussen. De Obosectie stelt een commissie samen onder leiding van een externe voorzitter om op aanvraag, een product ter certificering te beoordelen en het NMV-certificaat te verlenen. Om het samenwerken met drie geledingen adequaat te laten verlopen heeft de sectie een huishoudelijk reglement opgesteld dat ter goedkeuring voorgelegd wordt aan de algemene ledenvergadering van de NMV. De sectie hoopt in het komende jaar ook op lidmaatschappen vanuit het voortgezet onderwijs. Els Mattijssen

9606_V01_fc.indd 24

05-10-15 10:48

Dz

ǵ

8įňŕSŷɥĽ\ɤăʼn\

9606_V01_fc.indd 25

05-10-15 10:48

?ĝӬA ;įţʼnOɤĆś\Ũļŧařţʼn aɤőĽSŢɥʼnaɤİķbūļŒSŢɥ Rįŗɦ]řňŪ ɤ8įŗɦ>ŇļŪSŢɥĄ]ōŎĽ`ɤՄ ǯǿ 8Ļɥŕ]ĻũɦZĻţĽ\ɤňŘ Ŋļɦ\ĻũųSŢŎĽ\ɤļŘ ĸİŪ WťɥųOŨɥŏWŖĹĽ`Ļŗɦ]řŎɦZĻůĽ\ťőı\ŁɥŃOįŗɦ RřļŘ EŇŔɦDĻļŘ Մ ǯǿ

Ǹ

9ŇŗĺSŢļŘ ĸňĽ ťĶņ`ŇŋŰSŖ ŐļŤSŖɥĴSŨļŤ 6Ļŗŏ ėĶņeĻňŪhĻţɦՄ ǯǿ

9606_V01_fc.indd 26

05-10-15 10:48

Ǹ

ǻ

9606_V01_fc.indd 27

05-10-15 10:49

Heutink en Nienhuis Montessori samen vernieuwen Binnen het Nederlandse Montessori landschap staat vernieuwing steeds weer op de agenda. Montessori onderwijs is en blijft continu in beweging. Heutink staat hier ook om bekend en blijft daarom, samen met haar merk Nienhuis Montessori, die synoniem staat voor hoogwaardig montessorimateriaal, vernieuwen. Het Jonge Kind De laatste jaren is binnen Nienhuis steeds meer de aandacht gegeven aan het jonge kind. Zeker omdat dit zo’n belangrijke levensfase is waar kinderen grote stappen zetten in hun ontwikkeling op het gebied van waarnemen, motoriek en taal. Zo is er recentelijk een prachtige variant op de bekende knikkerbaan ontwikkeld waarin alle drie facetten verborgen zitten: Wanneer het kind in staat is zelfstandig te staan, beleeft het enorm veel plezier in het plaatsen van het zachte balletje in het gat bovenop het frame. De bal die heel langzaam heen en weer beweegt, kan nauwlettend gevolgd worden met de ogen. Juist deze waarneming, waarbij de lichaamsas steeds gekruist wordt, zal een belangrijke bijdrage leveren aan het latere lezen en schrijven. De lade waarin het balletje verdwijnt (object permanentie), maakt deze oefening nog spannender en zal aanzetten tot herhaling. Weer opstaan, weer zitten, weer volgen, weer openen, weer pakken enzovoort.

Er is zelfs een stoeltje met een zithoogte van 13 cm en 17,5 cm voor de allerkleinsten met bijbehorende tafels waar ze zelfstandig aan kunnen gaan zitten, werken of eten, zonder hulp van een volwassene. Ook is in deze serie een in hoogte verstelbaar stoeltje. ‘Ik kan het zelf’ is het motto. In deze lijn meubilair zijn tevens een in hoogte verstelbaar bankje, groepstafels, krukjes en open kasten ontwikkeld. Primair Onderwijs Veel scholen in Nederland maken al gebruik van de vele kistjes met opdrachten die behoren bij de klassieke materialen. De opdrachten zijn een goede aanvulling voor het inoefenen van vaardigheden. Als meer oefening nodig blijkt, kan dit vanzelfsprekend geboden worden. Kinderen kunnen na het werken met de opdrachten zelf nieuwe opdrachten verzinnen. Nieuw in deze lijn zijn de opdrachten bij de rekenstokken en de opdrachten bij de getalrekken.

Ǿ

Artikelnummer 591135 Artikelnummer 592122

Veel kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar zitten aan tafels en op stoelen waar ze niet zelfstandig op kunnen klimmen. Voor dit doel is een prachtige compacte meubellijn toegevoegd aan het Nienhuis assortiment.

Artikelnummer 710082

9606_V01_fc.indd 28

Artikelnummer 710083

Een ander nieuw materiaal voor de onderbouw zijn de kralenhuisjes. Het doel van dit materiaal is het vormen van hulp bij de optel- en aftrektafels tot 10. In elke huisje dat de kleur heeft van het betreffende kralenstaafje, zijn sleufjes aangebracht voor alle mogelijke optel- of aftrekcombinaties.

Artikelnummer 591142

05-10-15 10:49

Het nieuwe positie waarde kleed dient voor het gestructureerd neerleggen van het gouden materiaal, maar ook voor het doen van rekenkundige bewerkingen met het gouden materiaal. Het positie waarde kleed is gemaakt van sterk zeildoek waar heel goed mee op de grond gewerkt kan worden en waar het gehele kralenmateriaal met kaarten op uitgelegd kan worden.

Bij het inmiddels bekende tellurium (waarbij op het televisieprogramma Klokhuis en door Helga van Leur bij het weerbericht ook al gebruik van gemaakt is) heeft Nienhuis ook een opdrachtenbakje ontwikkeld. Dag en nacht, de verschillende maanstanden, de stand van de zon in de seizoenen, een zonsverduistering, een maansverduistering, alles is te laten zien met het tellurium. Dit alles wordt perfect omschreven op de opdrachtkaarten waarbij kinderen al handelend tot nieuwe inzichten komen.

Artikelnummer 592123 Afmeting: 92 x 67 cm

Çž

Č

Voor een beter inzicht in de deelbaarheid van de getallen is een getallenkleed met honderd velden met kaarten bedacht. Op de kaarten staan geometrische symbolen in de kleur van de kralenstaafjes. Indien op een kaart met een getal een roze driehoek staat, is dit getal deelbaar door drie. Toont de kaart ook een geel vierkant, dan is het getal deelbaar door vier. De grijze ellipsen geven aan dat het een priemgetal betreft. Een mooie uitvinding met een prachtige link naar het oorspronkelijke montessorimateriaal.

Artikelnummers 591012 en 591132

Artikelnummers 591133 en 591134 Afmeting: 71 x 71 cm

Voor kosmische educatie is een aantal jaar geleden een duidelijke kaart van de wereld ontworpen. Deze kaart heeft tal van mogelijkheden. Kinderen kunnen onderzoeken op welke plaatsen een hoge bevolkingsdichtheid is en dit op geheel eigen wijze presenteren op de kaart. Vergelijkbare activiteiten kunnen gedaan worden met het dierenrijk. Welke dieren leven waar en waarom? Ook valt er te denken aan vegetatiezones. Door de opzet van de kaart wordt duidelijk zichtbaar dat het grootste deel van de wereld uit water bestaat. Een waardevolle boodschap die weer tot nieuwe inzichten kan leiden.

Nienhuis Montessorimateriaal vernieuwt, als onderdeel van Heutink, continu het materiaalaanbod. Daarnaast heeft Heutink medio september de nieuwe website gelanceerd: www.heutink.nl. Een herkenbaar en betrouwbaar platform waar u niet alleen snel en eenvoudig uw producten kunt bestellen, maar dat ook een bron is van informatie en inspiratie op het gebied van educatie en ontwikkeling. Hierop zijn ook alle Montessorimaterialen beschikbaar, zowel traditioneel als de door ons ontwikkelde nieuwe materialen. Ga naar de site www.heutink.nl voor het complete assortiment! We hopen dat u weer de nodige inspiratie voor uw klas heeft gevonden.

Artikelnummer 591052 Afmeting: 170 x 140 cm

9606_V01_fc.indd 29

www.nienhuis.com

www.heutink.nl

05-10-15 10:49

2íɥć=ĈěïAėČĖ7ɤȋé/êîć7í Tijdens het schooljaar 2014-2015 zijn de volgende cursussen door enthousiaste en onderzoekende docenten en oop-ers in het voortgezet onderwijs gevolgd: MA 3 Basiscursus montessoripedagogiek en didactiek 21e eeuw voor beginnende docenten. MA 4 Basiscursus montessoripedagogiek en didactiek 21e eeuw voor ervaren docenten. MA 5 Verdiepingscursus montessoripedagogie in het voortgezet onderwijs. MA 6 Mentor in een montessorischool. MA 7 Leerdialogen en gesprekstechnieken tijdens proces- en produktbegeleiding in het voortgezet montessorionderwijs MA8 Sociaal - en actief leren in het voortgezet montessorionderwijs MA 9 Basiscursus montessori (onderwijs) voor het onderwijs ondersteunend personeel Aangezien ons onderwijs in trek is bij startende docenten en deze zich in grote aantallen op sommige scholen aandienen, zijn er naast thematische begeleidingstrajecten ook basiscursussen verzorgd op verschillende Vmoscholen. Het vormgeven van de Vmo-karakteristieken in praktijk en het verdiepen van Vmo-docentprofiel zijn een basisdoel van elke cursus. In de basiscursus Montessoripedagogiek en -didactiek 21e eeuw voor zowel beginnende als ervaren docenten in het voortgezet montessorionderwijs wordt de montessorivisie gekoppeld aan de eigen pedagogische grondhouding. Hoe zorg je ervoor dat je vertrouwen kunt geven aan de leerling? Welke betrokkenheid is nodig tijdens het proces van bijvoorbeeld leren kiezen? Tevens wordt er kennis gemaakt met de hoofdzaken uit de theorie van Maria Montessori. Tijdens de verdiepingscursus breiden docenten hun handelingsrepertoire uit door de visie van Montessori te vergelijken met en aan te vullen met de inzichten van o.a. Vygotsky en inzichten van de eigentijdse pedagogen en ontwikkelingspsychologen van de 21e eeuw. Reflectie is de rode draad in de cursus om vervolgens plannen te maken voor de eigen onderwijspraktijk.

9606_V01_fc.indd 30

De mentoraatscursus biedt verschillende vormen van begeleiding aan. Zowel individuele begeleiding als het begeleiden van groepen komt aan de orde. Taakaanvaarding, zelfregulatie en zelfdiscipline zijn hierbij belangrijke begrippen. Er is veel aandacht voor het oefenen met begeleidingsgesprekken, hierbij wordt zo nodig een acteur ingezet. Dit geldt ook voor de cursus leerdialogen en gesprekstechnieken. ‘Help mij het zelf de doen’ blijft een kernachtige formulering van de relatie tussen docent en leerling. Welk soort dialoog in welke leersituatie het meest effectief is komt aan bod. De docentcompetenties die nodig zijn om het zelfverantwoordlijke leren van leerlingen te stimuleren worden in kaart gebracht. De cursus sociaal- en actief leren in het Vmo is via de onderdompelingstrategie vormgegeven. De vierde karakteristiek van het Vmo laat zien dat een individueel leerproces in interactie met anderen een bijzonder resultaat kan opleveren. Dit ervaren de docenten. Er worden leerarrangementen aangereikt om op verschillende manieren de leerstof aan te bieden en te verwerken, zodat er een rijke voorbereide omgeving ontstaat. Om binnen een schoolgemeenschap dezelfde ‘taal’ te spreken rondom ontwikkeling van leerlingen, is de basiscursus voor het oop ontwikkeld. Zorg voor de omgeving, vrijheid in gebondenheid, wat herken je hiervan in je werk? Door onderlinge uitwisseling van (praktijk) ervaringen van collega’s, discussie en overleg bespreken we tijdens de cursussen deze en eventuele nieuwe ontstane vragen. Door middel van uitvoering, evaluatie en bijstelling streven we voor komend jaar weer naar een optimaal resultaat. De Vmo-brede ontwikkeldoelen worden geïmplementeerd in ons mooie onderwijs, dat gericht is op de leerling die samen met anderen (zowel docent als medeleerling) vorm kan geven aan zijn eigen ontwikkeling. Onderwijs waarin de fundamentele montessoritradities als de ontwikkeling van zelfstandigheid en het uitgaan van vertrouwen in leerlingen, bewaard blijven.

!Ǧ

Truus Bakker

05-10-15 10:49

!

(Tussen haakjes: de aantallen in respectievelijk 2014-15 en 2013-14)

1ĝĕęCėĘï<ɤĆč<ĚîęAċĕû ȊèȌ2íĆû3ɤëï3Ăĉï;íĕę íĉɦ/ðĕč<êúĊ5 1ĝĕęCėĘï<ɤȋĄ5íĆï3Ĉ QūţŧcťɥŒSŇĹʼn\ŁłĽdĻŗĺSŖ bŢİʼn\ŇŗŃ ùŦĴ [ōůŧ ĸİŃ

ǩɥ Ǭǧ $ɤ ǩǪ Ǹɥ ǩ ǬǪ

VœŚ

Ǧ

!ǩ

:įŗĺSŐňŌYĻɥķ]ŖĿĽ`ĻŗŪWĻɥśYŨŚĴSŢɥǮ ǩǰ

"Dzɥ !Ǹ ǯǹ

1ūţŧcťŦĽ\

2ĻļŒ\ĻŔĽ`ť 1ĻţŪWľňķOįũ

/( ǥİŧWťĶŭ`ťŬŧ œŚŘbĻŦŧ]Ţňɦ^ĻĹıUřłʼnSōɥĽ\ɤĹʼnRįĶŪWĻŎɦ ǩļɦSĻŬų dřŚŤ IJļŃWŖŗĽ\ĸļɦRřĶĽ\ŨļŘ 0( ǥİŧWťĶŭ`ťŬŧ œŚŘbĻŦŧ]Ţňɦ^ĻĹıUřłʼnSōɥĽ\ɤĹʼnRįĶŪWĻŎɦ ǩļɦSĻŬų dřŚŤ ĻţŰOŢļŘ ťũŭRĻŗŪSŖ 1( ĠļŤRŇļŞWŖłŧQūţŧcťɥŕ]ŖũĽaťŚŤWɤŝĽRįłśUŇļɦWŖɥņSŨɥŰ]řţŪUĻŻĽbɤ ]ŖĹĽ`űňŌa 2( ąļŘbřţɦWŖɥĽSŖɥŕ]ŖũĽaťŚŤWɤŦķVřŚŒ 3( ĂļĽ`ĸňıZřłĽ\ɤļŘ Łļŧ^ŢļŏaŨļķVŖňĽYĻŗɦbŇŋĺSŖŦɦ^ŢŚķSť Ļŗɦ ^ŢŚĺcĵũĴSŁļŒSŇĹʼn\Łɥʼn\ɤŅĽbɤůś]ŢũŃSźļŪ œŚŘbĻŦŧ]Ţňś\ĸļŤeŇŋŧ 4( ėŚķWįİŒ ĻŗɦOĵũʼnSľɥŒSŢļŘ ŇŗɦVĻũɦdřŚŤbŁļżSŨɥ [řŗŪSťŦś`ŇŚŘRĻţųWŊŦ 5( ąŚŘbĻŦŧ]Ţňɦ ]ŖĹĽ`űňŌa ĻŗɦVĻũɦ]ŖĹĽ`űňŌaɤŚŘRĻţŧbĻŬŘSŖĹɦ ^Ļţŧ]ŖļĽZɤ ]řŝ

ȁɥ ǯ ǬǪ

ǻɥ Ǭ ǩǿ

ǩɥ ǯ Ǭǹ

ǩɥ Ǭ Ǭdz

0ĻŲʼnXťɥŰOŖɥĺSĻőŘOœļ ɤ Ǧ ɤ ǩ

ɤ Ǧ

ǯɥ ǯ ǩǧ

ǩɥ ǯ ȁ

&ɤ ǯ

%ɤ ǯ

ɤ

$ɤ ǯ ǩǶ

#ɤ ǯ ǩǪ

ɤ Ǭ

#ɤ & ǩdz

!ɤ $ ǻ

ɤ Dz

#ɤ ǻ ǩǹ

ǯɥ ǻ Ǧ

ɤ ǩǹ

=ĠîĖHùèøBɤåï6ȊȋĄ2íɥì7Ďăč;Ȋ AɤĆč<ĚîęAċĕû ǥȋę7ėČĊ2íĕĥ7üĘɦ ǦǪǴ ǦǪǷ 6ėɥȌ`ŖŅĽ[ <ŇŋŕSŁļŘ 6įİŃaĻɥøA 6ėɥĖ]ŨũĽ`ĸİŕ 6ėɥĖ]ŨũĽ`ĸİŕ BńŚŕOťɥ ;řţĽ öĘ BńŚŕOťɥć]Ţļɦ6ė ;řŗŪ]Ŗ BńŚŕOťɥć]Ţļɦ6ė 6ėɥęOŴňś\ 1Ĉȋ 6ėɥŰOŖɥȌ[ťũĽ`ĸİŕ AŨļŘRĻŗɦ6ė BřũıOŐ BřũıOŐɥĺWŜőś[į a

9606_V01_fc.indd 31

7ŖňŪWĻőĽ řŝŒSŇĹʼn\Ł >řŦŪ WŖňŪWÐZĻɥś^ŐļʼnRŇŗŃ HřŗĺSŢɥŞ`įŎŪWŊŎɦOįŗŪSōļŘWŖł ;Ļũɦ^ŢİŏbŇŋŏ įİŘbĻŎĽ\ŇŗŃ Ǭ $ $ Ǧ Ǧ ǩ

2 ǯ &ǩ

Ǭ % % 4 # #Ǿ

& '

2

Ǹ

2 ' 2 Ǭ % % 4 $ #ǵ

05-10-15 10:49

2íɥę3çěû3ɤ÷ïBɤýč<óîɦ9ùĉì 6üĀ =Ďɥï3Ĉɥā@ĝúę>ĝĉĜ ĠȋĊ ĠîĖ/Ĉëï@ùĉõ We staan op een kruispunt van verandering. De wereld om ons heen verandert. En we vinden dat de wereld steeds sneller verandert. Een open deur natuurlijk want de wereld verandert voortdurend. Sterker nog, de wereld verandert door de mensen die de wereld veranderen. Het veranderen van de wereld is in principe niet echt een autonoom proces. En volwassenen vinden altijd iets van al die veranderingen. Meestal iets dat ons tot zuchten en hoofd schudden aanzet. Kinderen niet. Die ervaren de wereld waarin ze opgroeien en groot worden als hun wereld die voor hen alledaags en normaal is. Want zo groeien kinderen op. Door de wereld zoals die is te ontdekken, te verkennen, te onderzoeken. En stapje voor stapje, voetje voor voetje maakt elk kind zich de wereld eigen. Voor een kind is er gedurende de hele dag ruimte, tijd en mogelijkheid om als een ontdekkingsreiziger de wereld te verkennen. Voor een kind is er een geen verschil tussen de kinderopvang of de peuterspeelzaal. Bij beide kan het kind (als het goed is tenminste) spelenderwijs leren en ontdekken wie het is door interacties met de voorbereide omgeving, door interacties met de andere kinderen.

9606_V01_fc.indd 32

En voor een kind is er ook geen verschil tussen onderwijs of buitenschoolse opvang want op beide plekken kan het kind zich ontwikkelen, leren, ontdekken, experimenteren. Voor de volwassenen, de professionals, de organisaties, de overheden zijn er verschillen tussen waar, wanneer en hoe kinderen zich ontwikkelen. En daar gaat voor al die mensen veel tijd, veel energie, veel passie maar soms ook irritatie en onvermogen in zitten. Och, voor kinderen maakt het eigenlijk niets uit. Ze zijn van nature creatief en enorm weerbaar en flexibel om oplossingen te zoeken en te vinden die goed zijn voor de eigen ontwikkeling. Kinderen weten vaak heel goed wat goed voor hen is.

=ĎɥĮ=íĀɦ<ȊȋĖ ĠîĖ0ùĉì7Ĉô

!Ǭ

In het jaar 2014-2015 heeft de sectie Het jonge kind zich in de deelname aan NMVbestuursvergaderingen en vergaderingen van diverse secties en commissies vooral proberen te richten op het perspectief van het kind in de veranderende wereld. Wat kunnen wij leren van kinderen en hoe kunnen we hier ons zelf mee verrijken? Het proces van samenvoegen van de secties Bao en Hjk is nog altijd een proces dat loopt met een stip op de horizon.

05-10-15 10:49

!

=ÄŽÉĽÄŽ=íĀɌ<ČŠČ‹Ä– ÄŽĂŽĂŹ/ĂłÄŒĂľ7Ä—èø3ɤ DĂ­Ä•ĂŹ7Ă­Ä?Ăť<Ăł De 21 century skills zijn zowel voor kinderen als voor volwassenen een mooi concept om verder te groeien. Samenwerken, communiceren, kritisch denken, oplossingen zoeken en vinden; het is een concept dat ons allen uitdaagt, waar we ook zijn en wat we ook doen. In 2014-2015 zijn er ook voor de medewerkers in de montessorikinderopvang, het peuterwerk en het onderwijs opleidingen aangeboden. Daarbij wordt de pedagogiek van Montessori verbonden aan de 21 century skills.

Dat is opvallend in een tijd waarin we allemaal geconfronteerd worden met terugloop als gevolg van ontgroening, teruglopende budgetten en bezuinigen waar het nog kan (en dan is het vaak op opleidingen). Zoals gezegd: we staan op een kruispunt van veranderingen. Maar vooral op een doorgang naar ruimte, tijd, vrijheid om mee te veranderen en de lucht en de wereld om ons heen in beweging te brengen. Petra Janssen

Opvallend genoeg vertoond de vraag naar opleidingen een stijging: zie tabel hieronder.

ÇŹ

!ÇŻ

ÇŚÇŞÇ´ Çľ ;ĝĚĽeĝţĹ?SŢŌɌYŇŗĺSŢŚŞdÄŻĹ—Ĺƒ ĹœğŭbĝţųSŢĹŽ řŗĺSŢŲʼnXĹĽ

9606_V01_fc.indd 33

NJdzɌ

ÇŚÇŞÇą Dz $Č

05-10-15 10:49

4Ţļĺ ÿļŒ^Ňŗɦ;ąɥDZ&

6ĻũɦUĻŗś`œİŒWťļĽ`ĸļɦ YŇŗĺ ŇŦɦSĻŗɦUĻŚŤRĻŗĺ YŇŗĺ ĸİŪ źňķVɤŻĽZľŦŪOŖĹʼnUɤ dĻţı\ŨŲś]ŢĹĽZŇŋŏ YįŗɦUĻĹŤOŁļŘ

9606_V01_fc.indd 34

!Dz

05-10-15 10:49

!

6íěɦ;ċĉĜ3ėĘč@ùɥā3ĈĉûAçîĊBĔĞć

Dz

!ǵ

BȊȋāDíăì3Ĉɥć9ç

1ċĉò3ĔîĊBùîɦ<ċČĖ2ģúþ9

Het Montessori Kenniscentrum (MKC) helpt verbinding te leggen tussen scholen onderling, tussen de werkgroepen van de NMV en tussen scholen en werkgroepen. Het MKC richt zich op zes verschillende taakvelden: kwaliteit, professionaliteit, internationalisering, ontwikkeling, onderzoek en helpdesk. Zij bewaakt en actualiseert de montessorivisie en is eerste aanspreekpunt voor externe onderzoekers, opleiders en organisaties op het terrein van alle taakvelden. Zij ontwikkelt beleid op de taakvelden en adviseert het bestuur van de NMV hierover. Zij coördineert alle activiteiten op de diverse taakvelden en draagt zorg voor verantwoording van de activiteiten aan het bestuur en aan alle secties.

Elders in het Feitschrift wordt uitgebreid geschreven over de conferentie. Het MKC heeft met veel plezier aan deze voorbereiding gewerkt en zeer van deze dag genoten. Uniek hierin was voor ons de samenwerking met de AMI.

@íôû=ǥîĮ=íĀï< Het afgelopen schooljaar heeft het MKC weer een rondje regiobezoeken gedaan. Thema van de bezoeken was het in kaart brengen van de verschillende kenmerken van montessorischolen en de keuzes die zijn gemaakt in bijvoorbeeld het leerlingvolgsysteem en methodes. Het doel hiervan is om deze uitkomsten te publiceren, zodat scholen elkaar makkelijker kunnen vinden als ze voor een bepaalde keuze staan en elkaar beter kunnen bevragen en ondersteunen. De publicatie zal plaatsvinden op de nieuwe website, zodra deze gereed is. Helaas is het regiobezoek in Noord-Holland Noord niet doorgegaan. Het bezoek staat nu gepland voor na de zomervakantie. Met regio Zuid is het niet gelukt concrete afspraken te maken.

BȊȋĄ In februari heeft de werkgroep Taal onder begeleiding van het MKC de laatste hand gelegd aan de didactische bijsluiters voor beginnende en gevorderde geletterdheid. Het eindproduct is een map geworden waar leerkrachten vanaf groep 1 mee aan de slag kunnen. De map is te bestellen bij Uitgeverij Arend en inmiddels zijn er ruim 35 van verkocht.

9606_V01_fc.indd 35

BģúĜBíĕ Het MKC heeft inmiddels 91 volgers op twitter. Wilt u op de hoogte blijven? Dat kan via het twitteraccount MKC (@NMV_ambassadeur). Graag bij retweeten @NMV_ambassadeur vermelden.

Eąåč ǥîõ3Ăîû2ùĉõAĎăȌ< Het MKC heeft met Maaike Verschuren en Joyce Kruys een begeleidingsplan invoering WMBO samengesteld. Dit plan geeft duidelijkheid aan de scholen over hoe de NMV de invoering van het WMBO ziet. Ook geeft het duidelijkheid over wie volgens de NMV de begeleiding goed kan volbrengen. De scholen kunnen aan de hand van dit plan een begeleider zoeken en concrete afspraken maken met betrekking tot een geslaagde en afgebakende implementatie. Voor begeleiders biedt dit plan kaders, namelijk wat wordt er verwacht van een begeleider WMBO als het gaat om scholing en welke weg tot implementatie de NMV voor ogen heeft. Ook weet de begeleider aan de hand van dit plan hoe de taken verdeeld zijn tussen school en de begeleider. Wanneer een begeleider bij de WMBO-scholing aanwezig is en lid is van de sectie OBO, krijgt deze toegang tot de ontwikkelde materialen. September 2015 zal het plan op de website openbaar gemaakt worden.

9ùĉì ģîĖ9ɤëčAėúï@ Na een sollicitatieprocedure zijn twee ontwikkelaars aan de slag gegaan met de uitvoering van de opdracht: ontwikkel een fysiek kind werk dossier voor kinderen van 2 tot 12 jaar. Maaike Verschuren en Patty Petri hebben hun projectplan met het MKC ontwikkeld en

05-10-15 10:49

zijn voortvarend aan de slag gegaan. Uiterlijk in november 2016 zal het kind werk dossier gepresenteerd worden op de ALV. Het kind werk dossier staat los van elk kindvolgsysteem en kan losstaand gebruikt worden.

Aç÷č=Ăăï7êîĖAçĞĖAĝĘ April 2015 heeft een groep van dertien leidinggevenden in het primair onderwijs de cursus montessoriaans leidinggeven afgerond. Onder leiding van AVE-IK heeft de groep in vijf bijeenkomsten en een tweedaagse geleerd hoe je montessoriaans leiding moet geven. Elke deelnemer heeft zijn eigen ontwikkeling gepresenteerd aan de groep en genodigden. De cursisten kregen een NMV-certificaat.

Met de voorzitter van de NMV vindt een regelmatig voortgangsoverleg plaats. Naast de werkopdrachten onderhoudt het MKC ook contacten met het veld. Dit gebeurt via regiovergaderingen, vragen via de website en het secretariaat, aanwezigheid bij verschillende overlegorganen binnen de NMV en aansluiting bij allerhande cursussen. Ook heeft het MKC een coördinerende rol bij de verschillende werkgroepen die onder de vlag van de NMV werken. Twee keer per jaar komen alle werkgroepen onder leiding van het MKC bij elkaar voor onderlinge afstemming en uitwisseling.

Eíĕā=ĎëĖ/ç÷Ĝ Ďĕč4íĘę7ċĉȌ:ùěï7Ě

EíĕāEùýĮ3ɤĆā1

Het NMV-bestuur en de sectie Bao hebben aan het MKC de opdracht verstrekt tot het uitwerken van een vernieuwd montessoriopleidingsplan waarin een leven lang leren en het ontwikkelen van basiscompetenties centraal staan. Het blijvend kunnen borgen van de kwaliteit, passend binnen de huidige ontwikkelingen op het gebied van de cao vormen daarin kaders. Het MKC heeft in het jaar 2014-2015 de start gemaakt met deze opdracht. Om de uitwerking van de notitie te realiseren heeft het MKC een projectplan opgesteld. Hierin onderscheidt zij de volgende fases: – Formulering van het visie document “waartoe leiden we op?’’ – Formulering montessoribasisbekwaamcompetenties – Bewijsmogelijkheden van de basiscompetenties.

Het MKC heeft opdrachten van de sectie Basisonderwijs gekregen. Deze opdrachten worden of door medewerkers van het MKC zelf uitgevoerd, of via een vacature aan geschikte uitvoerders uitbesteed. Daarna werken de uitvoerders (via SCRUM) uit wat de te nemen stappen zijn en hoe deze in de tijd worden weggezet. In deze stappen is opgenomen wanneer en hoe vaak er aan de opdrachtgever wordt teruggekoppeld. Deze terugkoppeling vindt plaats in de sectie.

In nauwe samenwerking en afstemming met de montessoriopleiders en leden vanuit de sectie Bao wordt gewerkt aan het opstellen van de montessoribasiscompetenties, de wijze van opleiden en de invulling van de opleiding. Het MKC heeft in overleg met de sectie een klankbordgroep opgericht, waarin opleiders en directeuren zich samen buigen over de vraag hoe de nieuwe opleiding eruit zal gaan zien. Het kunnen bewijzen van de ontwikkelde basiscompetenties en

Aç÷č=ĂĀï<ąîĖ9íĉ Het MKC ontwikkelt een overzicht van kenmerken van montessorischolen en welke keuzes deze scholen hebben gemaakt met betrekking tot het aanbieden van lesstof. Op elke regiovergadering van de sectie basisonderwijs waar het MKC aanwezig was, is data verzameld van de verschillende scholen. Dit overzicht komt op de nieuwe website. Scholen kunnen aan de hand van herkenbare kenmerken zien welke keuzes scholen hebben gemaakt. Op deze manier kunnen scholen onderling contact zoeken en informatie en ervaring uitwisselen.

9606_V01_fc.indd 36

!Ǹ

05-10-15 10:49

!

de eenduidigheid over “basismontessoribekwaam” zijn de basis van het opleidingsplan. Het MKC coördineert de uitwerking van de notitie herontwerp. Zij heeft afgelopen schooljaar het veld nauw betrokken bij de inhoudelijke vormgeving. Het MKC heeft hiertoe twee klankbordgroepen ingericht: een voor de sectie Bao en een voor de sectie Obo. In gezamenlijke bijeenkomsten die geleid zijn door het MKC is er gewerkt aan de uitwerking van de basiscompetenties, met de beantwoording van de vraag: ‘welke competenties behoren bij een basisbekwame montessorileerkracht en waar ontwikkelt de cursist de meeste basiscompetenties?’ De eerste aanzet voor het visiedocument ‘waartoe leiden we op?’ is opgesteld. Het antwoord op de vraag ‘Waartoe leiden we kinderen op?’ geeft richting aan onze vorm van onderwijs in brede zin. En het levert een soortgelijke vervolgvraag op: ‘Waartoe leiden we cursisten op?’ De afsluitende vraag is hier dan: ‘Waartoe leiden we opleiders op?’.

Ǹ

!ǻ

De Obo-leden hebben vooraf de vraag gekregen om na te denken over de drie basiswaarden van montessoriopvoeding en -onderwijs: medeburgerschap (socialisatie),

individualiteit (zelfsturing) en duurzaamheid (verantwoordelijkheid). De volgende stap die nog te maken is: verbindt deze drie basiswaarden aan leraarcompetenties op drie niveaus, namelijk kennis, vaardigheden en attitude. De diversiteit van het kunnen bewijzen van de basiscompetenties wordt in het komende schooljaar verder uitgewerkt. Het MKC maakt hierin een voorstel en bespreekt dit met de klankbordgroepen die vervolgens de terugkoppeling doen aan hun leden. De opleiders zijn uiteindelijk verantwoordelijk voor het inrichten van de opleidingen. In Montessori Magazine heeft het MKC tussentijds verslag gedaan van de voortgang van de resultaten van de diverse klankbordgroepbijeenkomsten. De sectie Obo en de sectie Bao hebben in juli 2015 schriftelijk hun leden geïnformeerd over de vorderingen en de komende veranderingen binnen de montessoriopleidingen. In het jaar 2015-2106 vervolgt het MKC haar opdracht. Annette de Deken, Debbie van der Burgh, Martine Lammerts

DįőĽ`ŇļɦSŖɥīcźŅʼn 9606_V01_fc.indd 37

05-10-15 10:49

8řŚŧbɤĤʼnbŨļɦ;ąɥDZ& !

6Ļũɦ[řŗŪSťŦś`Ň ]ŖĹĽ`űňŌaɤŝıaŨɥĴWŊɥŕWŊɥ ]œĹıbɤŲĽ ōňŘRĻţĽ\ɤ Oįŗŧ^ŢļŏSŖɥś^ɤŅŭ\ɤ WŖũĽ`Ŗļɦ[řũʼndįũʼnS 9606_V01_fc.indd 38

!Ǿ

05-10-15 10:50

!

?ĝӬ A 3Ļŗɦ`řĹĽ œŚŘbĻŦŧ]ŢňŰZįłɦeįŝŞSŢũɦ PŢŚĽRĻţŒWŊŎɦ\įİŧbɤļĽ\ɤȋć7 dŐİŃ Մ ǯǿ /ŐŦɦhĻɥŘcɤŻścɤőĽdĻŗ źļŪbĻɥćOŢňı ;řŗŪSťŦś`ŇɥĺSɤňĐOĸɥś\œňĺRĻőŒWŊŎɦWŖ BŇŋŒ ĔŚśRɤՄ ǯǿ Ǿ

!ȁ

;ŇŋŘ ŨİıYɤňŧ įİŘ ŨļɦaŐŬʼnbĻŗɦPŇŋɦRĻɥŒSĻĿųSŢļŒRɤ dįŗɦ]ŖŻĽ ōňŘRĻţĽ\ɤz ģļɦ[řļŪSŖɥĺSɤĹʼnUŇũıZĻɥ ZĻļŤ[řłĽZŇŋŏVĻĹĽ\ɤĹŭaɤŚŕOŢŔĽ\ 4ĻŔŏSɤèś]ŐŦɦՄ ǯǿ DįŗɦWĻĹĽ`ĻļŘ ŐİŘUťɥĺSźļŒTĸļɦZįũɦ\įİŤ WĻĹĽ`ĻļŘ ŨŚŪ ŮŚŒZĻɥĴZřļʼn 1Őİʼn`Ļɥæ]řŗŧbŢİɦՄ ǯǿ

9606_V01_fc.indd 39

05-10-15 10:50

7ąďĖ3ėĘû3ɤèč<ðîĖ3Ĉěû3ɤĉč=Ĕëĥ7üĀ Dzɥę3Ďěï;ǥîĖ Ǭǧǫ" Bíȋć0ĝúĄ2ùĉõ Lachend staan zij om hun fraaie appel, teamleden van de Montessorischool Centrum uit Hilversum, in donkerblauwe overalls en met een bekertje koffie in de hand. Enkele collega’s schrapen nog zand van de sculptuur. Teamlid Mieke Sinkeldam koos niet alleen voor een appel als gezond tussendoortje, maar ook omdat het staat voor actualiteit (oogsttijd) en de blaadjes aan de steel van de appel doen haar denken aan de montessoriwerkjes met bladvormen. Het team van de Montessorischool Doesburg kiest, ook montessoriaans, voor een breukenkegel. Leraren snijden daar zorgvuldig een kwart uit weg. De scholen uit Doesburg en Hilversum behoren tot de tien scholen die voorafgaand aan de conferentie hebben gekozen voor teambuilding. Zes daarvan kozen ervoor om zandsculpturen te maken op het strand, maar vanwege het onstuimige weer zijn de activiteiten verhuisd naar een botenhuis van de Koninklijke Nederlandse Reddingsmaatschappij aan de Bosweg, op twee minuten lopen vanaf het conferentiepaviljoen. De reddingsboot is voor de gelegenheid buiten geparkeerd. Een paar andere teams gaan met de bus naar het Huis aan Zee, waar Maria Montessori een aantal vakanties en de laatste maanden van haar leven doorbracht. Carolina Montessori en Fred Kelpin leiden zestig montessorianen door de villa.

5ĂȋĮ3Ĉɥā:ȊĘ Inmiddels wappert op de Koningin Wilhelminaboulevard, voor de Hotels van Oranje, een rode montessorivlag broederlijk naast een AMIvlag, van de Association Montessori Internationale. De straffe zuidenwind stuwt ze in de richting van de Glazen Klas, waar moeders en vaders hun kinderen van de Montessorischool Oegstgeest afleveren bij intern begeleider – vandaag lerares - Henriëtte Kors. Elf leerlingen in totaal, van groep 1 tot en met 4. Kors heeft een kapstok geregeld bij Hotels van Oranje en ziet de kinderen, ook in deze vreemde omgeving, een

9606_V01_fc.indd 40

haakje pakken en hun jas ophangen. De kinderen kijken gretig naar de gloednieuwe materialen die Nienhuis Montessori die ochtend heeft geregeld: huishoudelijk materiaal, binoom en trinoom, roze trap, de bellen en taalmaterialen. Kors: ‘Op school zijn we zuinig op onze spullen, maar de glans van de nieuwe materialen hier is extra aantrekkelijk.’ Zij geniet van de concentratie van de kinderen, die een uur lang onafgebroken geconcentreerd werken. Alleen de 2e-groeper die een toren bouwt van de bruine trap krijgt het laatste blokje er niet op, daarvoor wiebelt de vloer onder het kleedje te veel.

;ċĉĜ3ėĘč@ùɥ =Ĉëï@ģúþAĚîĊBċČĊAĚîĄ:ùĉõ Stel je neemt een kilo zand mee van de aarde naar Jupiter, hoeveel weegt dat daar dan? En op de maan? Wim van Schie (Geef het kind de wereld) laat de verschillen voelen en dan de koker op de afbeelding van het goede hemellichaam plaatsen. Zijn kraam van ‘Geef het kind de wereld’ is er een van de 23 op de Montessori Onderwijstentoonstelling, in de Balzaal van de Hotels van Oranje. Al na enen druppelen de eerste bezoekers binnen.

"Ǧ

Ook Lies van Santen, met haar 91 jaar de oudste conferentieganger. Zij draagt een tasje met een Russisch montessorimagazine. In Rusland en Oekraïne heeft zij verschillende montessorischolen helpen oprichten. Op weg naar Noordwijk moest zij tientallen minuten op de bus wachten, maar tijdens de MOT heeft ze geen stoel nodig. Het aantal bezoekers is groot. Al een uur na aanvang luidt een zware koeienbel in de Balzaal. Een medewerker van Hotels van Oranje stuurt hiermee de MOT-bezoekers naar de overkant van de Boulevard, voor de conferentie.

05-10-15 10:50

"

Ǧ

"ǩ

9606_V01_fc.indd 41

05-10-15 10:50

"Ǭ

9606_V01_fc.indd 42

05-10-15 10:50

"

1ċĉò3ĔîĊBùî Vlakbij de Glazen klas hapt een enorme witte tent de conferentiegangers op. Gastheer Joris Lutz speelt gitaar, bij de ingang. Hij kijkt ieder die binnenkomt even aan, alsof hij montessoriaans een hand geeft. De tent is ondoorzichtig aan de zijde van de boulevard en heeft ramen aan de kant van de ingang en van het strand. Golven met witte koppen beuken tegen de kust, forse buien kletteren op het dak. De frisse zeewind trekt nu en dan hoorbaar hard aan de flanken van de tent en wurmt zich door de kieren van het paviljoen. De grote projectieschermen schudden. Op het podium, voor een metershoge roze toren, leidt Lutz de sprekers in.

Ǭ

"ǯ

De oud-leerling van het Montessori Lyceum Rotterdam blikt terug op zijn middelbare schooltijd. Leraar zijn lijkt hem ‘een leuk beroep, zonder vergaderen dan’. Met de uitspraak van zijn vader Luc op diens sterfbed: ‘Blijf verwonderd’ introduceert Joris de burgemeester van Noordwijk, Jan Pieter Lokker, die de conferentie opent. Na zijn speech volgen drie sprekers. Judi Orion vertelt van over de oceaan, via skype uit Denver (Colorado, USA), over opleidingen van de Association Montessori Internationale (AMI). De hoofdlijnen uit haar verhaal staan het artikel van Erica Dirven en Joke Werver in Montessori Magazine 37-4. Impressies van de bijdragen van de twee andere sprekers, Jelle Jolles en Claire Boonstra, vindt u in het kader. Leerlingen van de Montessorischool Noordwijk voeren als fraaie afsluiter van de conferentie een compilatie op van de musical Mysterie Montessori.

0ċĕĖ3Ăěû8ê En dan is het borreltijd. terug in Hotels van Oranje, in de warme Balzaal, komen tussen stomende bitterballen en verkoelende dranken de tongen los. Rond een borreltafel staan vijf mannen, dat trekt de aandacht. Er blijkt zelfs nog één man te ontbreken van de Montessorischool Roermond.

9606_V01_fc.indd 43

De twaalf vrouwelijke collega’s staan elders, waarom wordt niet duidelijk. Het team van Roermond heeft tijdens de MOT vooral gekeken naar leermiddelen voor taal, die helpen het onderwijs weer meer vanuit de interesse van de leerlingen te kunnen geven, vertelt directeur Frits Hoff. De heren vonden het wel te druk tijdens de MOT. Dat zeggen meerdere conferentiegangers: 750 mensen is te veel voor de Balzaal en de MOT had langer mogen duren om overal goed rond te kunnen kijken. Saskia Bos, Marlies Huijzer en Frederiek Hugen (Montessorischool Centrum in Hilversum) hebben tijdens de conferentie niet het antwoord gekregen op hun vraag hoe je in deze tijd montessorionderwijs goed kunt inpassen. Zij hadden dat graag op inspirerende wijze van montessoriaanse sprekers gehoord. ‘Veel wisten we al en we vonden het een lange zit.’ Lucy Meijer, staflid in het hoofdkantoor van de AMI in Amsterdam, waardeert juist de keuze voor sprekers van buitenaf. ‘Van een montessoriaan weet je wat die gaat zeggen, ik ben benieuwd hoe toonaangevende mensen van buitenaf tegen het montessorionderwijs aankijken.’ Joke van Leeuwen (Montessorischool Doesburg) voelt zich door de sprekers van de conferentie gesteund in haar visie dat je onderbouwers lekker moet laten spelen. Het brengt een gesprek op gang over hoe je als school ouders in deze visie kunt meenemen. ‘Hoe meer die weten over montessorionderwijs, hoe meer vertrouwen zij krijgen in de leerkrachten.’ Collega Anneliese Brussaard komt terug op de sculpturen: ‘Ik vond het wel bijzonder om daar montessoriaans over na te denken. En het is waardevol om als montessorianen zo’n dag bij elkaar te komen, dat geeft een bijzonder gevoel.’ Bob Molier

05-10-15 10:50

7ōɥŧbŇŔŭZĻļŤ ōňŘRĻţĽ\ɤ ]œɥŪSɤŎś[Ļŗɦ[Ļũɦ RįũɦeįũɦhĻɥųWŐőĽ\ ZĻţĽ\ɤŚŀ řŗĺSŢŻśSōļŘ

"Dz

4ĻŔŏSɤèś]ŐŦɦ;ąɥDZ&

9606_V01_fc.indd 44

05-10-15 10:50

"

?ĝӬ Dz

"ǵ

Ab]^ \WSb bS dSSZ S\S`UWS W\ eOb ;O`WO ;]\bSaa]`W hSZT d]]` ]US\ VOR OZa dS`d]ZU ]^ VSb POaWa]\RS`eWXa [OO` ^`]PSS` dO\cWb VOO` USSab S\ USaQV`WTbS\ bS ]\RS`h]SYS\ S\ bS ]\beS`^S\ eOb VSb W\ RS bSUS\e]]`RWUS bWXR YO\ hWX\ 5įijŤWÑZɤîŘYĻőıOŢɥՄ ǯǿ "

9606_V01_fc.indd 45

05-10-15 10:50

1ċĆć7ėĘû3ɤèč;ąĞĊ7çȋĜ7í Binnen de NMV zijn veel groepen en individuen actief om het montessorionderwijs tot een succes te maken en het gedachtegoed te verspreiden. Het bestuur van de NMV ontwikkelt overkoepelend beleid en stemt alle activiteiten op elkaar af. De commissie Communicatie is binnen de vereniging verantwoordelijk voor marketing en mediabeleid.

;íëû/ǥîĄ3ùë Wat vinden de lezers van de montessorimedia? Deze vraag kregen montessorianen gesteld via de digitale MM-nieuwsbrief. De respondenten geven de MM-nieuwsbrief en Montessori Magazine allebei gemiddeld een 3,8 op een 5-puntsschaal. Montessorinet doet het nog beter met een 4,2. Respondenten waarderen de uitstraling van het magazine (‘Het ziet er modern en snel uit’) en dat ‘het gedachtegoed van Montessori centraal staat’, plus de ‘grote diversiteit’, die toch ‘altijd gericht is op het onderwijs’. Kritiek is er ook: ‘Ik “verdwaal” af en toe als ik een bepaald artikel zoek op montessorinet.’ Een ander vindt ‘de NMV-website zeer onlogisch ingedeeld’. De commissie Communicatie onderschrijft deze kritiek. Inmiddels heeft het bestuur van de NMV het platform montessorinet.nl overgenomen. De volgende stap, het onderling afstemmen van informatie en nieuwsbrieven van montessori.nl en montessorinet, is in voorbereiding. De sites zullen ook beter toegankelijk worden. In de media komt het – zeker voor onderwijsinstituten - slordig over als er intern verschillende schrijfwijzen gehanteerd worden. Schrijf je nu montessorionderwijs of Montessorionderwijs? Dat is te vinden in de NMVschrijfwijzer, waarvan de laatste versie staat op montessori.nl.

;Ȋĕā3ĚúĊ5 De landelijke Montessoridag vindt voortaan jaarlijks plaats op de tweede woensdag van maart. Ook in 2015 heeft de NMV haar leden gestimuleerd en ondersteund met een promotiepakket met flyers, pennen en vlaggen.

9606_V01_fc.indd 46

De NMV is nu actief op social media via montessorinet.nl en facebook.com/montessorinet. Voor ouders staat informatie op de website Kiezenvoormontessori.nl. Meer informatie voor professionals en geïnteresseerde ouders staat in het boekje ‘Kiezen voor montessori’ dat in augustus 2015 van de persen is gerold. De NMV heeft medio 2015 het online-platform montessorinet.nl overgenomen. Op dit besloten platform wisselen 3300 mensen met een hart voor montessori onderling ervaringen, tips, lessen en materialen uit voor hun studie of werk als leerkracht, pedagogisch medewerk(st)er, docent en directeur op montessorischolen en montessorikindcentra. Met de overname door de NMV zijn de continuïteit en de doorontwikkeling van montessorinet verzekerd. Oprichter Arne Keuning blijft hierbij betrokken. Al vanaf schooljaar 2014-2015 werken de NMV en Arne Keuning actief samen. Zo verwijzen het NMVblad Montessori Magazine, de MM-nieuwsbrief en montessorinet regelmatig actief naar elkaars content en activiteiten. Ook eerder was er al samenwerking: in maart 2015 organiseerden de NMV en montessorinet voor de derde keer op rij samen de jaarlijkse landelijke Montessoridag. Keuning, destijds montessorileerkracht, startte in 2009 met montessorinet om uitwisseling tussen leerkrachten in het basisonderwijs te stimuleren. Inmiddels is montessorinet uitgegroeid tot een platform voor alle professionals in montessorieducatie voor kinderen van 0 tot 20 jaar. Naast de besloten community voor de leden biedt montessorinet inspiratie, nieuws en informatie via social media aan een grote groep mensen met hart voor montessori. Op zowel Facebook, Twitter als Pinterest is er een grote schare volgers. In 2013 ontving Keuning voor montessorinet de Nationale Social Media Award in de categorie basisonderwijs. De jury roemde de onderlinge uitwisseling tussen professionals en de inzet daarbij van social media.

"Ǹ

Bob Molier, Arne Keuning

05-10-15 10:50

"

6íěɌDĂ­Ä•Ä™:ČŠĂ´Ăž/ČŠÄ•ÉŚ ÇŚÇŞÇ´ njǪǡ

Ǹ

"Çť

In ďŹ nanciĂŤle termen heeft de NMV een bewogen jaar achter de rug. Belangrijke wapenfeiten waren de aankoop van Montessorinet en het Congres op 24 september te Noordwijk. Beiden waren gebudgetteerd en zouden leiden tot een vooraf goedgekeurd negatief jaarresultaat (-54.000). Het congres heeft evenwel aanzienlijk meer gekost dan gebudgetteerd (ca 18.000) waarvan de helft als gevolg van het feit dat een deel van de bezoekers de factuur niet heeft voldaan. De uitbesteding aan een organisatiebureau was wat dat betreft geen gelukkige greep. Verder is op de cursus MA1 "leidinggeven" ca â‚Ź 4500 toegelegd door late afzeggingen. De kosten MKC vielen mee omdat een functie van een dag per week niet was vervuld en de overige medewerkers niet een heel jaar al deel uit maakten van het Kenniscentrum. Het totaal resultaat van de vereniging viel toch ook weer mee omdat de twee grootste secties een aantal gebudgetteerde activiteiten niet hebben doorgezet. Te noemen zijn de visitaties bij Vmo (â‚Ź 22.000) en â‚Ź 17.000 minder overige activiteiten en â‚Ź 5000 minder cursuskosten. Ook bij Bao is â‚Ź 24.000 minder uitgegeven aan activiteiten dan begroot. Bij de sectie Obo is eenmalig een bedrag (ca â‚Ź 7.000) binnengekomen dat tot nu toe buiten de vereniging (bij de werkgroep Wmo) werd beheerd. Voor de vereniging als geheel was het tekort bijna â‚Ź -25.000 terwijl ruim â‚Ź -90.000 als tekort was begroot. De sectie Bao hielt bijna â‚Ź 11.000 over maar zelfs bijna â‚Ź 24.000 ten opzichte van het budget (â‚Ź -13.100). Bij Vmo was dat ruim â‚Ź 29.000 en ten opzichte van het budget (â‚Ź-15.000) zelfs bijna â‚Ź 45.000. Een en ander betekent dat het algemene deel van de vereniging een verlies van ruim â‚Ź -64.000 heeft geleden waarvan het Congres in Noordwijk en de aankoop Montessorinet (samen ca.â‚Ź 73.000) als eenmalige uitgaven zijn te beschouwen.

9606_V01_fc.indd 47

0Ă­Ă´Ä–=ĚúĊ5ɤǭǨ Çľ ÇŚÇŞÇş De Sectie Vmo heeft plannen die de inkomsten aanzienlijk te boven gaan (â‚Ź 33.000) en maakt daarmee de overschotten van afgelopen jaar voor een belangrijk deel weer op. Het betreft "Brede Ontwikkeldoelen", een Materialenboek, de opzet van een Kenniskring en een buitenlandse studiereis. Tevens zullen drie scholen worden gevisiteerd. Bij Ba0 wordt geĂŻnvesteerd in de ontwikkeling van een aanbod voor vijf-jaarlijkse scholing en het kindwerkdossier en worden de gebudgetteerde inkomsten volledig benut. Bij Obo wordt het overschot 2014-2015 vrijwel geheel geĂŻnvesteerd in een nieuwe materiaal map. Daarnaast zal er een fors bedrag uit het MKVSfonds worden gehaald voor een upgrading van het Kindvolgsysteem. Daarentegen wordt opnieuw een aanzienlijk tekort bij Algemeen gebudgetteerd van ca â‚Ź 21.000. Deze zijn het gevolg van extra kosten voor een eerste stap naar een integratie van de publicatie uitingen, kosten van extern advies naar de structuur NMV, de huur centrale vergaderruimte en de instelling aan een (deel)Lectoraat binnen het bestaande Lectoraat vernieuwingsonderwijs. Verder staan er een boekuitgifte (Kiezen voor Montessori) en de productie van een ďŹ lm op de rol die zullen worden geďŹ nancierd uit gevormde fondsen ontstaan uit eerdere uitgiften. Walther Kahn, penningmeester

05-10-15 10:50

8ČŠČ‹Ä–@íĀï<Úĉþ ǏǧǍ" njǪǡ íĉɌ0Ă­Ă´Ä–=ĚúĊ5ɤǭǨ Çľ ÇŚÇŞÇş BÄ‹Ä›ČŒ/Ä‚ÉĽÄ?DĂ­Ä•ÄŽ7çáÄœ 2015-2016 Begroot

0Ȋěï< A. B. C. D. E.

2014-2015 Begroot

Werkelijk

Contributies Montessori Mededelingen Cursussen en conf. Diversen (oa wiskunde BAO) Financieel resultaat

â‚Ź 356.200 â‚Ź 7.500 â‚Ź 35.000 â‚Ź 3.400 â‚Ź 3.300

â‚Ź 359.550 â‚Ź 5.000 â‚Ź 126.500 â‚Ź 7.550 â‚Ź 5.200

â‚Ź 355.290 â‚Ź 7.344 â‚Ź 149.869 â‚Ź 20.753 â‚Ź 3.754

Totaal

â‚Ź 405.400

â‚Ź 503.800

â‚Ź 537.010

Afschrijvingen Kantoorbehoeften Algemene kosten Cursussen en conf. Activiteiten Montessori Mededelingen

â‚Ź 7.500 â‚Ź 139.350 â‚Ź 48.000 â‚Ź 250.800 â‚Ź 24.000

â‚Ź 6.500 â‚Ź 172.750 â‚Ź 152.000 â‚Ź 239.500 â‚Ź 23.500

â‚Ź 6.363 â‚Ź 172.716 â‚Ź 193.185 â‚Ź 162.665 â‚Ź 25.980

Totaal

â‚Ź 469.650

â‚Ź 594.250

â‚Ź 560.909

m Ǹdz Ǿǧ

m Č Ç§ "Ǿǧ

m ÇŹÇ° &Č Č‚

:ČŠÄ˜Äœ3Ĉ G H. I. J. K. L.

3ÄŚÄ?Ä„=ĂšÄ›ČŒBÚÎÄ–3ėĞĄBČŠČ‹Äœ F/M

9606_V01_fc.indd 48

Mutatie publicatiefonds mutatie MKVS fonds SMOO fonds Resultaat jaarrekening

- â‚Ź 2.400 - â‚Ź 6.800

- â‚Ź 154 - â‚Ź 656

- â‚Ź 73.450

- â‚Ź 24.709

Publicatiefonds (beginstand) Verkopen boeken Productiekosten Publicatiefonds (eindstand)

â‚Ź 30.735 â‚Ź 2.000 â‚Ź 4.400 â‚Ź 28.335

â‚Ź 30.889

â‚Ź 30.889 â‚Ź 1.913 â‚Ź 2.068 â‚Ź 30.735

MKVS (beginstand) besteding MKVS verkoop MKVS (eindstand)

â‚Ź 10.230 â‚Ź 9.000 â‚Ź 2.200 â‚Ź 3.430

â‚Ź 10.886

â‚Ź 10.886 â‚Ź 2.448 â‚Ź 1.792 â‚Ź 10.230

"Çž

05-10-15 10:50

"

2013-2014 Begroot

Werkelijk

€ 355.900 € 5.200

€ 9.000

€ 358.559 € 4.961 € 109.982 € 9.775 € 5.773

€ 370.700

€ 489.050

€ 6.500

€ 8.452

€ 125.100 € 1.000 € 258.400 € 13.500

€ 121.903 € 93.590 € 237.299 € 20.822

€ 404.500

482.066

m ǯǰ &Ǧǧ

m Ǹ 'Ǿdz

€ 600

Ǿ

"ȁ

€ 3.799 -€ 200 € 10.583 €27.090 € 3.799 € 30.889 € 11.086 € 3.427 € 3.227 € 10.886

9606_V01_fc.indd 49

05-10-15 10:50

?ĝӬ A ;įţʼnOɤĆś\Ũļŧařţʼn űİŧ ŁļŘWįİŒ WōɥŧbįɥŰ]ŐőĽRŇłɦOĵŅŪSŢɥņOįţɦPįŦʼnaľňŒ]ťŚŀWĻ ;įŬŤWĵļɦRĻɥø]ŖĹɦՄ ǯǿ

:įũĽ\ɤŲĽ ŇŗɦVĻũɦ[řŗŪSťŦś`ŇŚŘRĻţųWŊŦɦ \ŇļŪ œŚĺWĻŬŧ ĸŚś`ĸţıdĻŗɦWŖɥĺSɤ hřļŏbřĶņbɤŗıOŢɥĺWŁňŪOŐļɦbřļŞOťŦʼn\ŁļŘ [įİŤ řŗŧ ťũĽSĸŦɦOľůŤOŁļŘ( űİı`ŨŚĽ RŇļŘbɤŅĽbȇ ;įİŤbĻŗɦAŨŬʼnTIJļŤUĻŗɦՄ ǯǿ

#Ǧ

3ŢɥʼnaɤůĽSŐɥś\űļŪSŖĹņSŇĹɦPŇŋɦ[ĻŗŧSŖɥĺWĻɥ RįłĽZŇŋŏaɤŚŰSŢɥś\ĸļŤeŇŋŧ ŜţıbĻŗɦ4ĻŔŏSɤèś]ŐŦɦՄ ǯǿ !

9606_V01_fc.indd 50

05-10-15 10:50

#

Ǧ

#ǩ

9ĻŗŘWťɥŕOōļŘ eĻɥŧOœļŘ ;řŗŪSťŦś`Ň aĵŅśZĻŗɦhŇŋŘ RįİŤ ōőıOŢɥŰ]řţ 4ŐŚś`ɤġĽ`œļŭZĻŗ ;ąɥDZ&

9606_V01_fc.indd 51

05-10-15 10:50

?ĝӬA EĻļŤ œļĽ`ɤĹĽSŐŗĽ[Ļţŧ :įŗĺSŐňŌYĻɥć]ŖũĽaťŚŤWĸİŃ 0řijɦ;řőʼnSŢɥՄ ǯǿ ! 2ĻɥŒSŢİı`ɤňŧ ŖňĽbɤĹĽUĻŗĽ ĸňĽ įőŒSťɥųSĻũɦSŖɥ XřŬɦUįİŪ ŨļŧbĻŗɦ]ľɥŌWŊɥųSŐɥŃSŖŚĽUɤŲĽSŨ [įİŤ ńňŌ ĸļĽZŨɥżWŊŗɦUĻŅĽWœ źňŌ\ɤŎĽ\Ŗňŧ hŇŋŘ Ůİı`ĸňŃVĻĹĽ\ɤŔĽbɤŋśc źŚĺOŨɥŌWŊɥĺWĻɥ ]řŎɦ[ĻļŧbĻţɦeřţĺb 8įŗŘSōļɦAŨİŕ Մ ǯǿ "

#Ǭ

;ŇŋŘ œŚŪbřɥʼna( ĻļŤaŨɥĴSűļŃSŖɥĽ\ɤĹı\ɤ aĵŅŤWŊůĽ\ 6Ļŗŏ ėĶņeĻňŪhĻţɦՄ ǯǿ

9606_V01_fc.indd 52

05-10-15 10:50

#

1ċăč4ċĉ Ǭ

#ǯ

Montessori Feitschrift is een uitgave van de Nederlandse Montessori Vereniging (NMV), bestemd voor montessori-leden en andere montessori-professionals. Dit jaarverslag is een overzicht, financiële verantwoording en tegelijkertijd een scherpe blik op de toekomst.

0íîĄ2ĚȋȌ:

<íëï@ĂȋĊ2ėîɦ;ċĉĜ3ėĘč@ùɥĢ3ĔîĊ7óúĊ5

AȊăïAĔîõ7í

Bezuidenhoutseweg 251-253 2594 AM Den Haag T 070 - 331 52 82 www.montessori.nl

1ċĉé3Ďěɦ3ĈɥĢ3ĔġȌ/Ĕëû5ùĉõ ðîûBėèø@ùñĜ Elma Media

De tekeningen in deze uitgave zijn van de leerlingen van KBS De Kleine Prins (Rotterdam). Onze speciale dank gaat uit naar directeur Wilke Vos die deze beeldbijdrage coördineerde en uiteraard de leerlingen die talloze inzendingen instuurden.

Ellen Dekker Elma Media Keizelbos 1 1721 PJ Broek op Langedijk

2ĔĞāEíĕā Elma Media

3ùĉì@íëȌ1Ěúï Peter Warnders (ambtelijk secretaris NMV)

9606_V01_fc.indd 53

05-10-15 10:50

/HUDUHQRSOHLGLQJHQ 'HYHQWHU HQ +HQJHOR 9RRU XZ SURIHVVLRQDOLVHULQJVZHQVHQ RQGHU DQGHUH ‡ 0RQWHVVRUL RSOHLGLQJ 109 GLSORPD RRN LQ FRPSDQ\ RS PDDW YRRU XZ WHDP ‡ 0DVWHU /HUHQ ,QQRYHUHQ 0RQWHVVRUL P L Y VWXGLHMDDU

‡ 0DVWHU (GXFDWLRQDO /HDGHUVKLS Andere scholingsvragen op montessori of ander gebied? Maatwerk is ons specialisme! VD[LRQ QO DSR

#Dz

Regionale Scholengemeenschap Wageningen, Rhenen, Kesteren

H WDOHQW

2QWGHN W M

www.pantarijn.nl

9606_V01_fc.indd 54

www.kika.nl Giro 8118

05-10-15 10:51

PABO De Haagse Hogeschool verzorgt in de avonduren een montessori opleiding voor het primair onderwijs Wij verzorgen op de dinsdagavond een tweejarige cursus die opleidt tot het montessoridiploma. De opleiding is modulair opgezet. De cursist kan naar keuze beginnen met de pedagogiek en didactiek van het jonge kind of die van het oude(re) kind. De opleiding besteedt aandacht aan: Q de theorie achter het montessori-concept; Q de methodiek van het werken in een montessori-groep; Q de didactiek van de verschillende montessori-werkvormen in onder-, midden- en bovenbouw; Q kosmische opvoeding en kosmisch onderwijs.

Dz

Desgewenst kunnen we de cursisten ook begeleiden in de (eigen) praktijk, zodat na afronding een volledig diploma wordt verworven. Ook degenen die al in het bezit zijn van een montessori-diploma, maar hun kennis willen verdiepen of het werken in hun groep willen verbreden, kunnen losse modulen volgen. Zij ontvangen een certificaat. Daarnaast wordt ook de montessori minor aangeboden. Deze opleiding is bedoeld voor studenten die op zoek zijn voor iets ‘extra’s’ voor hun onderwijs. Na het volgen van de minor kan de opleiding tot montessorileerkracht versneld worden afgerond. Voor inlichtingen en inschrijvingen: Haagse Hogeschool Sector Onderwijs, Sport en Talen, PABO Johanna Westerdijkplein 75 Postbus 13336 2501 EH Den Haag Telefoon: (070) 445 86 30

9606_V01_fc.indd 55

Coördinator nascholing: W.F.J. de Looze wfjdelooze@planet.nl Telefoon: 06 28911156

05-10-15 10:51

VBS verbindt voor uw onderwijs De samenleving verandert, het onderwijs verandert. VBS staat als vraagbaak, adviseur en kritisch klankbord naast scholen in deze uitdagende tijden.

VBS Bezuidenhoutseweg 251-253 2594 AM Den Haag

Wij zorgen voor de verbinding tussen alle betrokkenen in het onderwijs.

070-331 52 52

VBS-adviseurs kennen actuele wet- en regelgeving, goede praktijken in binnen-

vbs@vbs.nl

en buitenland en zijn specialisten op het gebied van bedrijfsvoering, leven lang

@VBSonderwijs www.vbs.nl

leren, diversiteit en samenwerking. Denkt u aan vrije schoolkeuze, Wet werk en zekerheid, goed bestuur, visitatie en brede vorming. Integraal kijken is onze kracht. Wij zijn er voor leden, (instellings)donateurs en andere betrokkenen. Wij zijn er voor u!

9606_V01_fc.indd 56

05-10-15 10:51

Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.