ΤΡΑΠΕΖΕΣ
Δύο χρόνια µετά
Κόσµος
Δριµύτερη επιστρέφει η επιτροπή της Βασιλείας για να νοικοκυρέψει και πάλι το αύριο του χρηµατοπιστωτικού καπιταλισµού. Το ενδεχόµενο µίας νέας κρίσης δεν µπορεί ακόµη να αποκλειστεί. Αντίθετα ...κινεί τα νήµατα των εξελίξεων. ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΜΧ
ΏΡΑ ΓΙΑ ΝΕΑ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010
Ο Ευρωπαίος κεντρικός τραπεζίτης, Ζαν Κλοντ Τρισέ, παρέχει στις τράπεζες απεριόριστη ρευστότητα µε την ελπίδα ότι αυτή θα διοχετευθεί στην πραγµατική οικονοµία. Οι τράπεζες όµως στην επιδίωξη ισχυροποίησης της κεφαλαιακής τους θέσης είναι ιδιαίτερα φειδωλές στις χορηγήσεις δανείων.
18
δ
Δύο χρόν ια µε τά την κατάρρευση της Lehman Brothers και αφότου οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έθεσαν στη διάθεση των τραπεζών τους ενισχύσεις ίσες µε το 1/4 περίπου του συνολικού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος των χωρών τους για να τις στηρίξουν, µε ανάλογη στήριξη και στις ΗΠΑ, η επιτροπή της Βασιλείας που καθορίζει το ρυθµιστικό πλαίσιο των τραπεζών, επανέρχεται δριµύτερη για να προλάβει µια νέα κρίση. Η συµφωνία του περασµένου Σεπτεµβρίου θέτει νέα πολύ αυστηρότερα πλαίσια κεφαλαιακής επάρκειας για τις τράπεζες, ποσοτικά και ποιοτικά, µε στόχο να αυξήσει τη δυνατότητά τους απορρόφησης ζηµιών. Συγχρόνως προβλέπει ένα πρόσθετο ανάχωµα, που εφόσον οι τράπεζες δεν το διαθέτουν, θα τίθενται αυτοµάτως περιορισµοί στα µερίσµατα που διανέµουν και στα bonus των στελεχών τους. Η εµπειρία της προηγούµενης διετίας έδειξε ότι το ισχύον ρυθµιστικό πλαίσιο ήταν µεροληπτικό υπέρ των τραπεζών: Αν τα πράγµατα εξελίσσονταν οµαλά, τα οφέλη καρπώνονταν οι µέτοχοι και τα υψηλόβαθµα στελέχη, όταν όµως οι
κίνδυνοι γίνονταν πραγµατικότητα, για µεγάλο µέρος των ζηµιών καλείτο ο φορολογούµενος να εγγυηθεί και να πληρώσει. Έτσι, πλέον οι τράπεζες πρέπει να διαθέτουν µεγαλύτερα κεφάλαια για να µπορούν να ανταπεξέλθουν σε µια κρίση. Οι ελάχιστες απαιτήσεις για το µετοχικό τους κεφάλαιο διπλασιάζονται και, µε την πρόβλεψη ενός πρόσθετου περιθωρίου ασφαλείας, τριπλασιάζονται. Ενώ σήµερα το ελάχιστο ποσοστό µετοχικού κεφαλαίου ως προς το σταθµισµένο ως προς τον κίνδυνο ενεργητικό είναι 2%, το ποσοστό αυξάνεται στο 4,5%. Συγχρόνως απαιτείται, αναλόγως του ενεργητικού κάθε τράπεζας, ένα πρόσθετο ανάχωµα 2,5%, οπότε το ποσοστό φθάνει το 7%. Αν µια τράπεζα βρίσκεται µεταξύ του 4,5% (ελάχιστο) και 7% (απαιτούµενο όριο) και όσο πιο κοντά βρίσκεται στο ελάχιστο όριο τόσο µεγαλύτεροι θα είναι οι περιορισµοί στη διανοµή κερδών (µερίσµατα, bonus). Το ελάχιστο ποσοστό εποπτικού κεφαλαίου πρώτης διαβάθµισης (tier I), που περιλαµβάνει εκτός από το µετοχικό κεφάλαιο και αποθεµατικά, αυξάνεται από 4% σε 6%, και µε το περιθώριο ασφαλείας φθάνει το 8,5%, ώστε να διασφαλιστεί ότι σε περίοδο κρίσης οι τράπεζες έχουν επαρκή κεφάλαια για να στηρίξουν τη λειτουργία τους. Δυσκολότερα γίνονται τα πράγµατα για τις τράπεζες µε διεθνείς δραστηριότητες, που είναι και οι συστηµικά σηµαντικές τράπεζες, οι οποίες θα πρέπει να προχωρήσουν σε σηµαντικές αυξήσεις κεφαλαίου. Και αυτό γιατί µε την ποιοτική αναβάθµιση των κριτηρίων υπαγωγής στο tier I ορισµένα κεφάλαια αµφίβολης ποιότητας δεν υπολογίζονται πλέον σε αυτό (π.χ. τον µη υπολογισµό των συµµετοχών των εγχώριων επενδυτών σε θυγατρικές του εξωτερικού και τον αποκλεισµό ορισµένων υβριδικών) ώστε το τωρινό ελάχιστο ποσοστό 4% είναι ισοδύναµο µε 2% σύµφωνα µε τα νέα κριτήρια. Συνεπώς απαιτείται τριπλασιασµός των κεφαλαίων της τράπεζας για να φθάσει το ελάχιστο 6% του νέου καθεστώτος και τετραπλασιασµός για να φθάσει το απαιτούµενο 8,5%.