Corporate Values 2012 by DIGITAL PUBLISHING

CORPORATE VALUES / ΕΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗ / / ΙΟΥΛΙΟΣ 2012 / 28° ΕΤΟΣ

Οι δρομοι της αναγεννησησ Για να ενταχθεί το ελληνικό κομμάτι στο νέο ευρωπαϊκό οικοδόμημα που τώρα διαμορφώνεται, απαιτούνται δράσεις σε ευρωπαϊκό, αλλά κυρίως, σε ελληνικό επίπεδο. Οι δρόμοι της αναγέννησης της χώρας περνούν μέσα από μια νέα νοοτροπία δράσης στο Δημόσιο και το μεγαλύτερο άνοιγμα των ελληνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό.

Γίνετε συνδροµητής στην Ε Το πακέτο συνδροµής περιλαµβάνει τα 6 διµηνιαία τεύχη της Ε και τις ετήσιες εκδόσεις της. Επιπλέον, παρέχεται 20% έκπτωση στις online βάσεις δεδοµένων του economics.gr Οι e-version των εκδόσεων κυκλοφορούν παράλληλα για ανάγνωση σε pc browser, iPad ή android συσκευές.

Digital editions

∆είτε πληροφορίες για την ΕΠΙΛΟΓΗ και τις ετήσιες εκδόσεις της ALLMEDIA στο epilogimag.gr ΕΤΑΙΡΕΙΑ: ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ:

ΙΔΙΟΤΗΤΑ:

ΤΗΛΕΦΩΝΟ:

FAX:

ΤΡΟΠΟΣ ΠΛΗΡΩΜΗΣ:

E-MAIL:

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

 ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΕ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ALPHABANK: GR15 0140 1030 1030 0232 0001 786 (ALL MEDIA A.E.) ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: GR70 0110 0800 0000 0804 7142 701 (ALL MEDIA A.E.) ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: GR70 0172 0110 00 5011 016125 652 (ALL MEDIA A.E.) ΠΡΟΣΟΧΗ! Για να γίνει η πιστωση, παρακαλούμε γράψτε στο παραστατικό της κατάθεσης τον αποστολέα και στείλτε το στο fax: 210 64 24 850.  ΝΑ ΣΤΑΛΕΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΑΣ (για την περιοχή της Αθήνας) Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ ΡΑΤ Ι Α

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ, ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ & ΔΙΚΤΥΩΝ

 ΘΑ ΠΕΡΑΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΣΑΣ  ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ VISA  ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ DINERS

Αριθμός Κάρτας: .......................................................................

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

Κατηγορία Συνδρομής Ιδιώτες - Επιχειρήσεις Τράπεζες - Ασφάλειες - Δημόσιο Φοιτητές (αποστολή φοιτητικής ταυτότητας)

Ετήσια

Διετής

88 €

160 €

125 €

225 €

48 €

88 €

Επίσης: Ν.Π.Δ.Δ. - Οργανισμοί - Πρεσβείες - Βιομηχανικά & Επιχειρηματικά Συγκροτήματα

Συνδρομή Εξωτερικού

165 €

275 €

Συνδρομή φοιτητών εξωτερικού (αποστολή φοιτητικής ταυτότητας)

115 €

185 €

Στις τιμές περιλαμβάνεται Φ.Π.Α. 5%

Ονοματεπώνυμο: .............................................................................................................................................. Λήξη: .......................................................................... Υπογραφή: .................................................................

Καποδιστρίου 2 & Λεωφ. Δημοκρατίας 83, 154 51, Νέο Ψυχικό τηλ.: 210 64 23 688, fax: 210 64 24 850, sindromes@allmedia.gr

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

003

corporate values / περιεχομενα Έτος 28° ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΙΟΥΛΙΟΣ 2012

06 απο την εκδοση 08 Οι δρομοι της αναγεννησης Οι πράξεις µιλούν πιο δυνατά από τις λέξεις. Έχοντας αυτό υπόψη, οι Έλληνες πολιτικοί θα πρέπει να μετασχηματίσουν την κρατική µηχανή σε έναν οργανισµό που θα στηρίζει την ιδιωτική πρωτοβουλία. Και οι επιχειρηματίες, να ανοίξουν περισσότερο τις θέσεις τους στις ξένες αγορές. Οι συνθήκες και σε αυτές, µεταβάλλονται προς το δυσµενέστερο, ωστόσο το παγκόσµιο χωριό είναι πολύ µεγάλο.

14 Φυγη προς τα εμπρος Αν έχει αξία να µελετά κανείς τα απολογιστικά στοιχεία µιας χρονιάς που πέρασε, είναι κυρίως για να βλέπει σε βάθος και µε προοπτική τις καταστάσεις, να οπλίζεται µε αυτά που τον βοήθησαν και να εγκαταλείπει ό,τι τον έβλαψε, να ετοιµάζεται και να καταστρώνει σχέδια για τις επόµενες χρονιές που θα έρθουν.

20 ΕπιχειρHσεις - χρηματοοικονομικH διοIκηση Αλλάζουν οι συνθήκες και μαζί με αυτές και ο ρόλος του Οικονομικού διευθυντή, που πλέον πρέπει να εστιάζει στη γενικότερη επιχειρηματική ηγεσία ώστε να προστατέψει την επιχείρηση από κινδύνους.

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΕΠΙΛΟΓ

Η / / ΙΟΥΛΙΟΣ 2012 / 28°

ΕΤΟΣ

CORPORATE VALUES / ΕΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓ ΙΣΜΩΝ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ

Οι δρΟμΟι τη ς αναγεννηςη ς Για να ενταχθεί το ελληνικό κομμά τι στο νέο ευρωπ απαιτούνται δράσει αϊκό οικοδόμημα ς σε ευρωπαϊκό, που τώρα διαμορ αλλά κυρίως, σε νησης της χώρας φώνεται, ελληνικό επίπεδ περνούν μέσα από ο. Οι δρόμοι της μια νέα νοοτροπία αναγένδράση άνοιγμα των ελληνι κών επιχειρήσεων ς στο Δημόσιο και το μεγαλύ τερο στο εξωτερικό.

Εκδότης:

Χρήστος Παπαϊωάννου Διεύθυνση έκδοσης:

Ευαγγελία Παπαϊωάννου Επιμέλεια έκδοσης:

Κωστής Πλάντζος Διεύθυνση Διαφήμισης:

Μαρίνα Παπαϊωάννου Τμήμα Διαφήμισης:

Φλώρα Λένου, Λίτσα Φράγκου Ατελιέ

Αναστασία Παπαδέα ΣΥΝΤΑΞΗ:

Tηλ. 210 64 01 852 email: press@allmedia.gr ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ:

Tηλ. 210 64 23 688 email: marketing@allmedia.gr ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ:

Tηλ. 210 64 01 850 email: sindromes@allmedia.gr ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ:

Tηλ. 210 64 01 850 email: logist@allmedia.gr ΤΑΧΥΔΙΑΝΟΜΗ: MASS COURIER ΔΙΑΝΟΜΗ ΠΕΡΙΠΤΕΡΩΝ: ΕΛΛ. ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Ξ. ΤΥΠΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΛΤΑ: 1260

29-121 corporate values - Οικονομια - ισολογισμοι Η πορεία, τα χαρακτηριστικά, η προσφορά, η ζήτηση, τα οικονομικά αποτελέσματα. Οι ισχυροί βασικών αγορών της ελληνικής οικονομίας // Από το Επιτελείο του Corporate Values σε συνεργασία με τον Όμιλο ICAP.

Χαλυβουργία - Βασικά Χημικά/Χημικές Πρώτες Ύλες - Φάρμακα - Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας - Γαλακτοκομικά - Χρηματοπιστωτικός τομέας - Ασφάλειες -Ξενοδοχεία - Χυμοί, Αναψυκτικά - Ζυμαρικά - Αρτοσκευάσματα - Ιδιωτικές Υπηρεσίες Υγείας -Σούπερ Μάρκετ - Ένδυση - Αλυσίδες ηλεκτρικών & ηλεκτρονικών οικιακών συσκευών - Έπιπλα - Λογισμικό η/υ - Καλλυντικά - Σταθερή τηλεφωνία.

004 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

ΙΔΡΥΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ Ιδιοκτησία: ALLMEDIA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ A.E. Καποδιστρίου 2 & Λεωφ. Δημοκρατίας 83, 154 51 Ν. Ψυχικό Τηλ.: 210 64 01 850 Fax: 210 64 24 850 Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική, κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του εντύπου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλον, χωρίς πρoηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

Τιμή έκδοσης: 15€

απο την

εκδοση

Να αναστρεψουμε

το κ λιμα Η Ελλάδα σήμερα αντιμετωπίζει έναν μεγάλο κίνδυνο: να εγκλωβιστεί σε μια κατάσταση στασιμότητας, έχοντας χάσει περίπου το 20% του ΑΕΠ της από την αρχή της κρίσης και, εφόσον ανακοπεί η ύφεση, να σταθεροποιηθεί σε νέα πολύ χαμηλότερα επίπεδα εισοδήματος με χαμηλή εμπιστοσύνη πολιτών και επιχειρήσεων. Η χαμηλή εμπιστοσύνη είναι που καταστρέφει τη ζήτηση και την πρωτοβουλία και τελικά υπονομεύει τα θεμέλια της ανάκαμψης. Η αποκατασταση της αποτελει το πρώτο βήμα για την ανάκαμψη και απαιτεί συντονισμένες δράσεις στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Στο εσωτερικό η συνέπεια στην προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα μειώσουν το κόστος λειτουργίας της οικονομίας, κατά τα πρότυπα άλλων χωρών, αποτελεί τη βάση. Διαφορετικά η μείωση των αμοιβών, το μόνο αποτέλεσμα που θα έχει θα είναι η απορρύθμιση της αγοράς εργασίας χωρίς όφελος για την οικονομία. Σε αυτές, εκτός από την απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων και την ενίσχυση των συνθηκών ανταγωνισμού σε όλες τις αγορές, κυρίαρχη θέση πρέπει να έχει η ταχύτατη προώθηση των μεταρρυθμίσεων στον δημόσιο τομέα. Πολύ βασική στη μεταρρύθμιση όλου του συστήματος –και την αλλαγή νοοτροπίας- είναι η επιτάχυνση της μηχανογράφησης όλων των υπηρεσιών, ώστε υπάρξει μεγαλύτερος έλεγχος, να μειωθούν οι δαπάνες και να παταχθεί η διαφθορά που ακόμη είναι παρούσα (όπως δείχνουν τα πρόσφατα παραδείγματα παράνομων πληρωμών στα ασφαλιστικά ταμεία). Επίσης, η απλούστευση της γραφειοκρατίας, που μόνος στόχος της είναι η συντήρηση περιττών θέσεων εργασίας στο Δημόσιο. Όλα αυτά, προϋποθέτουν μεταρρύθμιση κατεστημένων νοοτροπιών. Η νέα νοοτροπία δεν θα πρέπει να αφήνει περιθώρια για προτιμησιακά καθεστώτα, όπως η ειδική φορολογική μεταχείριση των βουλευτικών συντάξεων, που μόνο τώρα συζητείται η κατάργησή της, αλλά και δεν θα αντιμετωπίζει ως «ταμπού» τις απολύσεις στον δημόσιο τομέα, σε μια μονόπλευρη επίδειξη ευαισθησίας έναντι των 1,1 εκατ. ανέργων του ιδιωτικού.

Μονο τοτε η Ελλαδα θα μπορει να διαπραγματευθεί με τους Ευρωπαίους πιστωτές της ώστε να επιμηκυνθεί χρονικά ο στόχος μείωσης του δημοσίου ελλείμματος και να περιοριστούν οι υφεσιακές πιέσεις στη δραστηριότητα. Θα αποφύγει έτσι τα λάθη του παρελθόντος. Παράδειγμα: Το ΔΝΤ, ήδη από το 2010, προειδοποιούσε ότι το στενό χρονοδιάγραμμα μείωσης του ελλείμματος ήταν ανέφικτο. Η τότε ελληνική κυβέρνηση όμως επέμεινε στην υιοθέτησή του με το επιχείρημα ότι μεγαλύτερο χρονικό διάστημα θα υπονόμευε την εμπιστοσύνη (και τον δανεισμό) από τους Ευρωπαίους εταίρους μας, ουσιαστικά συντασσόμενη με τη Γερμανία, την Αυστρία και τη Φινλανδία που ήθελαν να "τιμωρήσουν" την Ελλάδα. Στη συνέχεια, όμως, ιδίως το 2011, καθυστέρησε ανεπίτρεπτα στην εφαρμογή όσων συμφωνήθηκαν, με μόνο αποτέλεσμα την οριζόντια περικοπή εισοδημάτων που και αντιπαραγωγική είναι και αναποτελεσματική, και έτσι η ίδια η κυβέρνηση υπονόμευσε την εμπιστοσύνη των δανειστών μας. Επιλεκτικά εφάρμοσε το πρόγραμμα με μεγαλύτερο βάρος στην αύξηση των φόρων και λιγότερο των δαπανών, σε μια οικονομία όπου η συμμετοχή των μισθών είναι χαμηλή, με συνέπεια περιορισμένη απόδοση σε έσοδα. Η Ελλάδα σήμερα πρέπει να δείξει ένα άλλο πρόσωπο, ώστε να αντιστρέψει το κλίμα επιφυλακτικότητας στην Ευρώπη. Ένα κλίμα που δεν αντιμετωπίζουν οι άλλες μνημονιακές χώρες, Πορτογαλία και Ιρλανδία, που παρά τις δυσκολίες τους εισπράττουν θετικά σχόλια από την τρόικα. Τα προβληματα της Ελλαδας συνδέονται με κενά του μηχανισμού του κοινού νομίσματος, ωστόσο ας προωθήσουμε με συνέπεια τα του οίκου μας για να διαπραγματευτούμε τα υπόλοιπα και να "απαντήσουμε" στη στρατηγική απομόνωσης της Ελλάδας που προωθούν ορισμένοι κύκλοι στην Ευρώπη. Και ως προς αυτό πρέπει να επιδείξουμε ομοψυχία και συστράτευση. Στις σελίδες της έκδοσης, παρουσιάζονται, με τη συνεργασία της ICAP, δυναμικοί κλάδοι της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Σε δύσκολους καιρούς, η πορεία θα κριθεί από την αναγνώριση των ευκαιριών που υπάρχουν στις ξένες αγορές. Γιατί και στην κρίση υπάρχουν ευκαιρίες, απλά είναι πιο δύσκολος ο εντοπισμός τους. ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

006 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

ΟικονομΙα ε π ι χ ε ι ρ Η σ ε ι Σ

Οι δρΟμοι της

αναγΕννησης ΕπιτελεIο ισολογισμων

Οι πράξεις μιλούν πιο δυνατά από τις λέξεις. Έχοντας αυτό υπόψη, οι Έλληνες πολιτικοί θα πρέπει να μετασχηματίσουν την κρατική μηχανή σε έναν οργανισμό που θα στηρίζει τη οικονομία και την ιδιωτική πρωτοβουλία, απομακρύνοντας όλους τους παράγοντες που δεν ενθαρρύνουν την επιχειρηματική δράση,από όπου και μόνο μπορεί να προέλθει η ανάκαμψη και οι νέες θέσεις εργασίας. Και οι επιχειρηματίες, καθώς η εσωτερική αγορά βρίσκεται σε καθίζηση, να ανοίξουν σε μεγαλύτερο βαθμό τις θέσεις τους στις ξένες αγορές. Οι συνθήκες και σε αυτές μεταβάλλονται προς το δυσμενέστερο, ωστόσο το παγκόσμιο χωριό είναι πολύ μεγάλο. Με σωστή δικτύωση, το ελληνικό δαιμόνιο, που στο παρελθόν απέδειξε τη δυναμική του μπορεί και σήμερα να αποδείξει ότι η Ελλάδα θα τα καταφέρει. 008 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

κτακτοι φόροι, οφειλές από το κράτος, μη επιστροφή ΦΠΑ στις εξαγωγικές επιχειρήσεις, διακοπή εγγυήσεων για εξαγωγές προς την Ελλάδα, απαίτηση άμεσου διακανονισμού για εισαγωγές (που επηρεάζει τις ελληνικές επιχειρήσεις στην προμήθεια πρώτων υλών), υποχώρηση της ζήτησης για τα προϊόντα τους, άνοδος τιμών εισαγόμενων πρώτων υλών και ενέργειας, αδυναμία χρηματοδότησης είναι τα βασικά θέματα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις σήμερα. Για τις επιχειρήσεις της Β. Ελλάδας, η διατήρηση της παραγωγής εντός συνόρων δεδομένης της χαμηλότερης φορολόγησης σε γειτονικές χώρες, με συντελεστές 10% και 16% έναντι του 30% της Ελλάδας, είναι πλέον πρόκληση. Συγχρόνως, οι παραγγελίες της βιομηχανίας από το εξωτερικό, καθώς η οικονομία της ευρωζώνης, του κυριότερου εμπορικού μας εταίρου επιδεινώνεται, υποχωρούν στο σύνολο 16% και από την ευρωζώνη 22%. Στις υπηρεσίες όλοι σχεδόν οι κλάδοι κινούνται πτωτικά, με τον κύκλο εργασιών να υποχωρεί 13% στο χονδρικό εμπόριο, 7% στα ξενοδοχεία, 9% στις εκδοτικές δραστηριότητες, 14%

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

009

ΟικονομΙα ε π ι χ ε ι ρ Η σ ε ι Σ

στο λιανικό εμπόριο κλπ. Από πού μπορεί να προέλθει η ώθηση σ την οικονο μία, σε περιβάλλον εντεινόμενης ύφεσης; Τα προγράμματα προσαρμογής που συμφωνήθηκαν με το 2ο μνημόνιο προέβλεπαν ύφεση 4,8%, το ΙΟΒΕ τώρα προβλέπει μείωση του ΑΕΠ φέτος περίπου 7%. Καθώς οι συνθήκες στην εσωτερική αγορά δύσκολα θα αντιστραφούν στο άμεσο μέλλον, η μόνη διέξοδος για τις επιχειρήσεις είναι η αναζήτηση αγορών στο εξωτερικό. Υπόθεση ιδιαίτερα δύσκολη, πρώτον γιατί οι οικονομίες των βασικών προορισμών για τα ελληνικά προϊόντα επιδεινώνονται. Δεύτερον, λόγω των προβλημάτων στην προμήθεια πρώτων υλών λόγω του κινδύνου χώρας. Ωστόσο, πάντα υπάρχουν ευκαιρίες και σημασία έχει ο συντονισμός και η αξιοποίησή τους. Η απαγκίστρωση από τις παραδοσιακές αγορές εξαγωγών και η αναζήτηση νέων, η αξιοποίηση των ευκαιριών που υπάρχουν σε μεγάλες αναδυόμενες αγορές όπως η Κίνα π.χ. για εξειδικευμένα προϊόντα τροφίμων, μπορεί να δώσουν σημαντική ώθηση στην ελληνική βιομηχανία. Ήδη οι μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις εντείνουν τον εξωστρεφή προσανατολισμό τους για να αντιπαρέλθουν τις δυσμενείς συνθήκες της εσωτερικής αγοράς ενώ η γενίκευση της τάσης και στις μικρότερες θα αποτελέσει το εφαλτήριο για βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ελληνικής παραγωγής.

Κλαδοι με προοπτικές Όσον αφορά τις προοπτικές που διανοίγονται, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι επισημάνσεις της Mc Kinsey στην έκθεσή της «Η Ελλάδα 10 χρόνια μετά». Σύμφωνα με αυτές, υπάρχει δυναμικό προς αξιοποίηση στους κλάδους γενοσήμων φαρμάκων, ιχθυοκαλλιεργειών (που αντιμετωπίζουν σήμερα προβλήματα στην επέκτασή τους λόγω αγκυλώσεων στο χωροταξικό για τις υδατοκαλλιέργειες), εξειδικευμένων τροφίμων, διαμετακομιστικών κέντρων (πύλη εισόδου στη ΝΑ Ευρώπη, δυστυχώς το Θριάσιο καθυστερεί), διαχείρισης αποβλήτων, ιατρικού τουρισμού και τη φροντίδα τρίτης ηλικίας. Προϋπόθεση βέβαια είναι η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος για την προσέλκυση επενδύσεων, η άρση των αντικινήτρων και η απομάκρυνση των παραγόντων που δεν «βοηθούν». Η Ελλάδα, παρά το γενικευμένο κλίμα απαισιοδοξίας, έχει δύο σημαντικά πλεονεκτήματα: τη γεωγραφική της θέση, ως πύλη εισόδου για τη ΝΑ Ευρώπη και ισχυρές διασυνδέσεις με χώρες της ευρύτερης περιοχής της Αν. Μεσογείου. Δεύτερον, ένα καταρτισμένο εργατικό δυναμικό. Σε όσα δεν βοηθούν τις επενδύσεις και τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος περιλαμβάνονται οι συχνές αλλαγές του φορολογικού πλαισίου, η πολυνομία και η πανσπερμία των διατάξεων. Αυτοί είναι οι κύριοι παράγοντες 010 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

και δευτερευόντως οι υψηλότεροι φορολογικοί συντελεστές για τις επιχειρήσεις (30% στην Ελλάδα, περιλαμβανομένων όλων των επιβαρύνσεων, σε σύγκριση με 10% στη Βουλγαρία και 16% στη Ρουμανία). Επίσης οι γραφειοκρατικές διαδικασίες, οι χρονοβόρες διαδικασίες αδειοδότησης, η έλλειψη ολοκληρωμένου χωροταξικού για κάθε δραστηριότητα όπως και οι περιπτώσεις καθυστερήσεων με αδιαφανείς διαδικασίες (όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα) στην εκταμίευση επιδοτήσεων/έγκριση επενδύσεων στο πλαίσιο των επενδυτικών νόμων. Και τελευταίο, αλλά πολύ σημαντικό για την προσέλκυση επενδύσεων ιδίως από το εξωτερικό, η νομική ανασφάλεια, όταν μια υπόθεση για να εκδικαστεί μπορεί να χρειαστεί 2 και 3 χρόνια. Στην ελληνική περίπτωση, με τις γνωστές καθυστερήσεις στην υλοποίηση μέτρων που έχουν αποφασιστεί, ισχύει πολύ περισσότερο το «οι πράξεις μιλούν πιο δυνατά από τις λέξεις».

εμφαση στη βιομηχανία Σε όλες τις χώρες πλέον η έμφαση δίνεται στη βιομηχανία –χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Γερμανίας όπου το 25% του αεπ προέρχεται από τη βιομηχανία, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από των περισσότερων ανεπτυγμένων χωρών, αλλά και το ότι οι χώρες της ΕΕ που κινούνται ανοδικά είναι κυρίως οι πλεονασματικές στο εξωτερικό τους εμπόριο, τουλάχιστον μέχρι στιγμής. Οι παράγοντες που μπορεί να υποστηρίξουν την μελλοντική επαναβιομηχάνιση αλλά και την επιτυχία για τις επιχειρήσεις είναι: • Δικτύωση της παραγωγής με προμηθευτές από διάφορες χώρες και περιοχές ώστε να αντλούν από αυτές καινοτομία και νέες ιδέες. • Εξειδίκευση και παραγωγή υψηλής ποιότητας που μπορεί να ανοίξει τις πόρτες της παγκόσμιας αγοράς, σε μια εποχή που η πρόοδος της τεχνολογίας αφαιρεί το πλεονέκτημα σε αρκετές περιπτώσεις των χωρών φθηνού εργατικού κόστους. • Στοχευμένη παραγωγή που καλύπτει τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε πελάτη ή κάθε αγοράς. • Πράσινη παραγωγή με την έννοια της προβολής, σε ένα ευαισθητοποιημένο κοινό, των χαρακτηριστικών όσον αφορά την ενεργειακή κατανάλωση, τη διαχείριση αποβλήτων κλπ με στόχο την αύξηση των πωλήσεων. Σε κάθε περίπτωση, οι συνιστώσες της επιτυχίας θα είναι καινοτομία σε προϊόντα και τεχνολογία και η μεγαλύτερη δυνατή διασύνδεση με τη διεθνή αγορά.

Η σημασια των προσδοκιων Για την Ελλάδα, η διαχείριση των προσδοκιών το επόμενο διάστημα θα είναι καθοριστική για τις εξελίξεις. Όπως διαπι-

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

011

ΟικονομΙα ε π ι χ ε ι ρ Η σ ε ι Σ

Αν ως το φθινΟπωρο Εχουμε κΑνει πρΟοδο στο χρονοδιΑγραμμα υλοποΙησης των διαρθρωτικΩν μΕτρων που συνοδεΥουν τη δανειακΗ σΥμβαση με τους ΕυρωπαΙους πιστωτΕς μας –και Οχι των στΟχων για τον περιορισμΟ του δημοσΙου ελλεΙμματος που καθΙστανται ανΕφικτοι λΟγω της Υφεσης- τΟτε θα Εχουμε κΑνει το πρΩτο βΗμα για την ενΙσχυση της ισχνησ σΗμερα δυνατΟτητΑς μας διαπραγμΑτευσης για χαλΑρωση χρονικΑ των δεσμεΥσεων για μεΙωση του ελλεΙμματος και τελικΑ, την αποκατΑσταση της εμπιστοσΥνης στις προοπτικΕς μας.

στώνεται από την εμπειρία άλλων χωρών και όχι μόνο της Ελλάδας, η απότομη μείωση των δημοσίων ελλειμμάτων οδηγεί σε ύφεση. Και οι επιχειρήσεις δεν επενδύουν σε μια αγορά σε ύφεση, οι προοπτικές για τις πωλήσεις τους είναι αποθαρρυντικές. Όσο ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός υπονομεύει μακροπρόθεσμα την επιχειρηματική εμπιστοσύνη, το ίδιο ισχύει και για τη δραστική λιτότητα. Αυτό άλλωστε δείχνει και η χαμηλή ζήτηση επιχειρηματικών δανείων, μπορεί οι τράπεζες να μην είναι σε θέση να διοχετεύσουν ρευστότητα στην οικονομία και να έχουν κάνει αυστηρότερα τα κριτήρια πιστοληπτικής αξιολόγησης αλλά και η ζήτηση είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Και αν ακόμα δοθεί παράταση στο χρονοδιάγραμμα μείωσης του δημοσίου ελλείμματος, οι πιέσεις στην οικονομία θα παραμείνουν μεγάλες. Και φυσικά θα αντανακλώνται στα μεγέθη των επιχειρήσεων. Χαρακτηριστική είναι η σχετική έρευνα της ICAP, όπου τα 212 δισ. λειτουργικά κέρδη δείγματος 4 χιλ. επιχειρήσεων του 2010 μετατράπηκαν σε ζημιές 157 εκατ. και οι συνολικές ζημιές από 118 εκατ. το 2010 σε 2 δισ. το 2011. Τα συνολικά αποτελέσματα του 1ου τριμήνου 2012 των εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών ήταν αρνητικά 012 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

με μόλις το 1/3 κερδοφόρες. Το επόμενο διάστημα θα είναι εξίσου δύσκολο για την Ελλάδα. Ωστόσο, αν ως το φθινόπωρο έχουμε κάνει πρόοδο στο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των διαρθρωτικών μέτρων που συνοδεύουν τη δανειακή σύμβαση με τους Ευρωπαίους πιστωτές μας –και όχι των στόχων για τον περιορισμό του δημοσίου ελλείμματος που καθίστανται ανέφικτοι λόγω της ύφεσης- τότε θα έχουμε κάνει το πρώτο βήμα για την ενίσχυση της ισχνής σήμερα δυνατότητάς μας διαπραγμάτευσης για χαλάρωση χρονικά των δεσμεύσεων για μείωση του ελλείμματος και τελικά, το πρώτο βήμα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στις προοπτικές μας. Έχοντας υπόψη πάντα τις δικές μας ολιγωρίες. Για παράδειγμα, όταν κρίνουμε αρνητικά τους Φιλανδούς που ζητούν καλυμμένα ομόλογα ως εξασφάλιση για οποιαδήποτε επιπλέον χρηματοδότησή μας, σε μια χώρα όπου όλα είναι μηχανογραφημένα και διασυνδεδεμένα και όπου η χορήγηση σύνταξης γίνεται άμεσα, έχουμε σκεφτεί τι εικόνα δίνουμε, αναφορικά με τη θέλησή μας να αλλάξουμε τον κρατικό μηχανισμό, όταν στην Ελλάδα απαιτούνται ένα ως δύο χρόνια;

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

013

οiκονομια επιχειρειν

Φυγh προς τα Εμπρος

με DEAL για oλα & με oλους ΑΠΟ ΤΟΝ κωστη πλαντζο

Αν έχει αξία να μελετά κανείς τα απολογιστικά στοιχεία μιας χρονιάς που πέρασε, είναι κυρίως για να βλέπει σε βάθος και με προοπτική τις καταστάσεις, να οπλίζεται με αυτά που τον βοήθησαν και να εγκαταλείπει ό,τι τον έβλαψε, να ετοιμάζεται και να καταστρώνει σχέδια για τις επόμενες χρονιές που θα έρθουν.

oσο σ υντομoτερα κ aνει τον απολογ ισμo του "χθες" που πέρασε –και δεν αλλάζει τώρα πια - τόσο ευκολότερα θα μπορέσει να αποκτήσει εικόνα και έλεγχο για το "αύριο" που έρχεται. Και αν δεν το έβλεπε ως τώρα έτσι, είναι μεγαλύτερη ανάγκη να το πράξει όταν βρίσκεται ήδη στο μέσο μιας χρονιάς που ουδείς μπορεί να γνωρίζει με ασφάλεια πώς θα καταλήξει, για να ετοιμάσει ένα δικό του "setup" για ό,τι τελικώς προκύψει. Όποιος ερμηνεύει τις καταστάσεις που βιώνει σήμερα η αγορά μόνο με τα νούμερα, δεν τα βλέπει όλα. Μετράει σε νούμερα τα αποτελέσματα όσων έγιναν και έκανε, αλλά μένουν "out of screen" οι συνέπειες όσων παρέλειψε και δεν δοκιμάστηκαν. Αν δει καλύτερα, θα βρει 014 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

πως σε πολλές περιπτώσεις η μεγαλύτερη παράλειψη που ευθύνεται για τα πισωγυρίσματα και τις απώλειες, είναι οι ευκαιρίες που χάσαμε οι ίδιοι, τα deal που δεν κάναμε ποτέ. Δεκαετίες μιλάμε στην Ελλάδα για επιχειρηματικές συμφωνίες, «γάμους» κλπ που θα άλλαζαν την αγορά. Ωστόσο λίγα ευοδώθηκαν ενώ έλλειψαν τα πολλά "μικρά deal" που οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις -η "ραχοκοκκαλιά" της ελληνικής οικονομίας- μπορούσαν να κάνουν στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με όραμα και προοπτική για σύνθεση δυνάμεων και έξοδο σε νέες αγορές. Τώρα που η εγχώρια «πίτα» μικραίνει επικίνδυνα, είναι ίσως ώρα να ανακαλύψουμε πάλι πώς εννοούμε και κάνουμε deal.

Η εποχh του Ευρω Ακόμα και το πιο μεγάλο deal που έγινε στην τελευταία 35ετία στη χώρα, είναι πολλοί εκείνοι που το αμφισβητούν τώρα, εκ των υστέρων. Πριν περίπου δώδεκα χρόνια η Ελλάδα ετοιμαζόταν για το μεγάλο της βήμα: την είσοδό της στην ΟΝΕ. Η απόσταση που τη χώριζε από τις ηγέτιδες οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν τεράστια. Τα διαρθρωτικά και τα δημοσιονομικά ελλείμματα ήταν γνωστά σε όλους. Ελάχιστους τρόμαζαν όμως, ενώ πολλοί δεν νοιάζονταν καν. Δύο μόνο μεγάλα (τυπικά) εμπόδια υπήρχαν για την εισδοχή στο ευρώ. Το ένα ήταν το

τεράστιο δημόσιο χρέος, που ξεπερνούσε σχεδόν κατά 50% το κριτήριο ένταξης (έπρεπε να είναι μέχρι 60% του ΑΕΠ και όχι …100%). Αλλά το εμπόδιο αυτό παρακάμφθηκε και ο κανόνας παραβιάστηκε. «Η Ελλάδα είναι μικρή χώρα» έλεγαν τότε όλοι (το ελληνικό ΑΕΠ δεν ξεπερνούσε το 2% του συνολικού μεγέθους της Ευρώπης και το χρέος της χώρας ήταν απείρως μικρότερο της Ιταλίας), άρα αρκούσε να σταματήσουν να παράγονται ελλείμματα για να ελεγχθεί και να μην αυξάνει. Ζητήθηκε έτσι από τη χώρα μας μια "μίνι" (για τα σημερινά ελληνικά δεδομένα) δημοσιονομική προσαρμογή,

ώστε να μην ξεπερνά το δημόσιο έλλειμμα κάθε χρόνο το 3% του ΑΕΠ, με προοπτική να φτάσει και σε πρωτογενή πλεονάσματα που θα οδηγούσαν στην ταχύτερη αποπληρωμή και μείωση του χρέους. Παρά τους ρυθμούς ανάπτυξης της τάξεως του 4% ετησίως για σειρά ετών (διπλάσιους από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης τότε), επί μια δεκαετία και πλέον ουδέποτε επιτεύχθηκε πραγματικά ο στόχος για έλλειμμα κάτω του 3%. Αν ήταν δύσκολο να συμβεί τότε, όλοι καταλαβαίνουν πόσο δυσκολότερο είναι να επιτευχθεί υπό τις κρατούσες συνθήκες ύφεσης και πολλαπλάσιου χρέους.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012 015

οiκονομια επιχειρειν

Συμφωνiες κυρiων Τ ο α λ λ ο ε μ ποδ ι ο ήταν ο υψηλός πληθωρισμός. Μήπως εκεί τα πράγματα ήταν εύκολα; Επί δεκαετίες παρέμενε σταθερά διψήφιος, πώς θα γινόταν λοιπόν να μειωθεί σε ελάχιστους μήνες; Και όμως, ο στόχος επιτεύχθηκε με εντυπωσιακό τρόπο, αλλά κυρίως "αναίμακτα". Τον Φεβρουάριο του 2001 η «τριανδρία» Γ. Παπαντωνίου – Λ. Παπαδήμου- Γ. Στουρνάρα που μεθόδευσε την ένταξη στην ΟΝΕ, ανακοίνωσε πως ο πληθωρισμός στη χώρα μας έπεσε στο 3%. Έτσι καλύφθηκε και το 4ο από τα 5 κριτήρια της συνθήκης του Μάαστριχτ και τον Ιούνιο η ΕΕ επιβεβαίωσε πανηγυρικά τη συμμετοχή της Ελλάδας στον «σκληρό πυρήνα» του ευρώ. Πώς έγινε το ελληνικό θαύμα; Κυρίως με «συμφωνίες κυρίων» μεταξύ των παραγωγικών φορέων και κλάδων. Με deal δηλαδή! Όλοι συμφώνησαν σε χαμηλότερες τιμές και μισθολογικές αυξήσεις, χάριν του «εθνικού οράματος». «Αγόρασαν» έτσι κάτι εν πολλοίς άγνωστο, που δεν είχε προϋπάρξει, με κόπους και κόστος μιας διετίας. Αυτή ήταν κυρίως πολιτική σκέψη. Η οικονομική βέβαια έλεγε από τότε πως η συμπίεση τιμών και μισθών, όπως γινόταν, ήταν τεχνητή και με ημερομηνία λήξης, μέχρι την είσοδο στο ευρώ. Στη συνέχεια, όπως προειδοποιούσε την τότε κυβέρνηση ο οικονομικός της σύμβουλος –και νυν υπουργός Οικονομικών- Γιάννης Στουρνάρας, το «ελατήριο» που πιέζαμε εκτινάχθηκε, το μέτρο χάθηκε και εγκλωβιστήκαμε όλοι σε υψηλότερα επίπεδα τιμών, αμοιβών και προσδοκιών. Χάσαμε ίσως τότε τη διορατικότητα και την ευελιξία να κάνουμε deal για να λειτουργούμε ως αγορά, σε χαμηλότερα και πιο ανταγωνιστικά επίπεδα. Ο φθηνός δανεισμός, η άπειρη ρευστότητα και διάφορα αναπτυξιακά «πάρτι» (άνοδοι του χρηματιστηρίου, Ολυμπιακοί αγώνες κλπ) εμπέδωσαν την αίσθηση πως η λειτουργικότητα και η προσαρμοστικότητα σε micro επίπεδο ήταν περίπου περιττές, αφού η κρατική ατμομηχανή ανάπτυξης συνέχιζε να «τραβά» το τραίνο. 016 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

D E A L Γ Ι Α Λ Ο Γ ΟΥ Σ . . . ΕΠ Ι Β Ι Ω Σ Η Σ Και φτάσαμε στο 2010, πριν ακόμα επιβληθεί το Μνημόνιο. Οι "καμπάνες" είχαν ηχήσει όταν οι Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, Ζαν Κλοντ Τρισέ και Ντομινίκ Στρος Καν, μας είπαν: "τα κρατικά ελλείμματα στην Ελλάδα κάλυπταν το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας" και "μόνη λύση πια είναι η εσωτερική υποτίμηση". Τι μας είπαν δηλαδή τότε; Να πέσουν μισθοί και τιμές, για να ανακτηθεί μέρος της χαμένης ανταγωνιστικότητας. Είχαν άδικο; Όχι εντελώς. Δεν ήταν φυσιολογικό, ο Έλληνας να ζει «σαν άρχοντας» με έναν μισθό στο Μιλάνο ή τη Βιέννη, αλλά να νοιώθει φτωχός και να «πνίγεται» με το κόστος ζωής στη χώρα του. Το έλλειμμα ανταγωνιστικότητος ήταν μεγάλο και επί μια δεκαετία δεν "διόρθωνε" τιμές και μισθούς. Τι δεν μας είπαν όμως; "Πώς" θα πέσουν μισθοί και τιμές. Αν για λόγους επιβίωσης οι κοινωνικοί εταίροι διέβλεπαν τους κινδύνους και σαν λύση ανάγκης συμφωνούσαν πχ να χάσουν προσωρινά σε μισθούς και κέρδη (όπως συνέβη στη Γερμανία στις αρχές της δεκαετίας για να ανακτήσει τη χαμένη της ανταγωνιστικότητα ή και στη χώρα μας χάριν της ΟΝΕ), οι επιπτώσεις θα ήταν ανάλογες μιας "υποτίμησης" του νομίσματος, χωρίς όμως τους κινδύνους της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα. Ωστόσο επιχειρήθηκε αδέξια με διαρθρωτικές αλλαγές που δεν στηρίχθηκαν και δεν απέδωσαν, όταν και όπως έγιναν. Τότε η αγορά δεν επέλεξε (ή δεν μπόρεσε) να κάνει deals για να διαμορφώσει νέα δεδομένα και να βελτιώσει, μετά ίσως, όρους και προοπτικές. Ούτε το Κράτος, ο μεγαλύτερος εργοδότης και πελάτης στη χώρα, έκανε «deal» με την αγορά. Επέβαλε τέράστιους φόρους που την απορύθμισαν και καταδίκασαν σε αποτυχία όποιες "θυσίες" ή deal γίνονταν, προκειμένου να κινείται η οικονομία. Παρέμεινε εγκλωβισμένο σε μεγέθη και πρακτικές του χτες, που μόνο με πολλή προσπάθεια -και ευρηματικότητα- μπορούν να ξεπεραστούν.

CMY

Lectus adv.

Πρωτοπορούµε Eίµαστε αθεράπευτα φιλόδοξοι. Θέτουµε υψηλούς στόχους για νέες θεραπευτικές µεθόδους . Δεσµευόµαστε να στηρίζουµε καθηµερινά την ποιότητα ζωής των ασθενών, δηµιουργώντας καινοτοµίες που θα αλλάξουν το µέλλον της υγείας.

Δερβενακίων 6, 15351 Παλλήνη Αττικής Τηλ. 210 6604300, Fax 210 6666749 info@pharmathen.com, www.pharmathen.com

Ελληνική Φαρµακοβιοµηχανία µε Παγκόσµιο Κύρος EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

017

οiκονομια επιχειρειν

New Deal κρaτους -ιδιωτικοy τομeα Τ ην τ ε λ ε υ τα ι α π ε ντα ε τ ι α επιχειρήθηκε και μια άλλου τύπου συμφωνία συνεργασίας στη χώρα μας, που ακόμα όμως δεν ευδοκίμησε: οι συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, γνωστά ως ΣΔΙΤ. Η εμπειρία του εξωτερικού δείχνει πόσο χρήσιμες μπορεί να είναι προγραμματικές συμφωνίες σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα για συγκεκριμένα projects, τα οποία οι ιδιώτες σπανίως έχουν το κατάλληλο μέγεθος για να τα αναλάβουν, ενώ το Δημόσιο χρειάζεται την ευελιξία και τη δημιουργικότητα ενός επιχειρηματικού σχήματος, εξοικονομώντας και κεφάλαια για άλλες ανάγκες. Παρότι η σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) ανοίγει νέους δρόμους, πρακτικά απέτυχαν γιατί φάνταζαν ξένα στην ελληνική κουλτούρα. Προτιμήθηκε έτσι το "παραδοσιακό" μοντέλο ανάθεσης έργου σε ιδιώτες, για λογαριασμό του Δημοσίου. Αλλά και στο μέτωπο των περίφημων αποκρατικοποιήσεων που συνεχώς εξαγγέλλονται αλλά σπανίως γίνονται: φέτος εκτιμάται πως μπορεί να ολοκληρωθούν μόνο 3 από τις 28 που είχαν προγραμματιστεί (4 airbus, τα κρατικά λαχεία και το IBC στο Μαρούσι) που δύσκολα θα αποδώσουν περισσότερα από μισό δισ. ευρώ, αν και για το 2012 προϋπολογίστηκαν 3,2 δισ. Οι δυσκολίες πολλές, οι ανταγωνισμοί και τα συμφέροντα μεγάλα, αλλά τα deal που δεν έγιναν προσθέτουν ελλείμματα και αφαιρούν επενδύσεις που έχει ιδιαίτερη ανάγκη η αγορά.

D eal μ ε O λ ο υ ς Οι ισολογισμοί του 2011 δείχνουν ως ένα βαθμό και ποιες είναι και οι τάσεις του 2012, όσο δεν γίνεται κάποιο μεγάλο deal, μικρό ή μεγάλο, που να ανατρέψει τα δεδομένα. Μόνο με deal διαμορφώνει κάποιος νέους όρους, κλείνει μέτωπα, διαλύει την αβεβαιότητα, εστιάζει σε επόμενους και πιο δύσκολους στόχους. Κυρίως όμως «υπάρχει», ζει, κινείται, έχει πρωτοβουλίες και δεν αφήνεται να παρασύρεται από καταστάσεις που δεν ελέγχει και δεν επηρεάζει. Ταυτόχρονα δίνει ανάσα και χρόνο σε κάποιους γύρω του να κάνουν το ίδιο, για να αντέξουν και αυτοί και όλο το "σύστημα". Όσο περνά ο καιρός και η ύφεση βαθαίνει, όλο και περισσότεροι αντιλαμβάνονται αυτό που δεν 018 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

έβλεπαν πριν: πως ό,τι μένει κενό, το καλύπτει τελικά κάποιος άλλος. Πως αν αδρανήσουν ή διστάσουν να ρισκάρουν για να λάβουν θέσεις στα χαμηλότερα επίπεδα (δραστηριότητας και τιμών- που ήδη διαμορφώνονται, ίσως χάνουν ευκαιρίες, τελικά κάποιοι άλλοι "ρισκάροντας" θα καταλάβουν τη σειρά τους και τις θέσεις τους. Αυτό είναι το παιχνίδι... Όπως πολλοί δεν έβλεπαν αυτό που ερχόταν και ζούσαν σε αμεριμνησία (του τύπου «τι τρομερό μπορεί πια να συμβεί;») έτσι και οι ίδιοι λένε πάλι «δεν θα αλλάξει τίποτε, θα καταστραφούμε, θα χαθούν γενιές και γενιές» κλπ. Είναι λάθος και θα το πληρώσουν και δεύτερη φορά, όσοι νομίζουν πως στη ζωή «όλα κινούνται πάντα ευθύγραμμα», είτε προς τα πάνω, είτε προς τα κάτω. Πρέπει να είναι έτοιμοι για το «γύρισμα», για τη «μεγάλη ευθεία» που κάποτε θα δουν να ανοίγεται στην έξοδο της «στροφής» –εφόσον όμως κινούνται προς τα εκεί ή το επιδιώκουν. Τα μικρά deal του σήμερα, θα τους οδηγήσουν και στα μεγάλα του αύριο. Και αν οι γύρω τους -και το Κράτος βεβαίως που όμως δε λειτουργεί σαν επιχειρηματίας- δεν κάνουν τα deal που πρέπει και όταν πρέπει (ο όρος στην Ελλάδα φαντάζει «εξωτικός» πια άλλωστε), αυτοί πάλι πρέπει να καλύψουν το «κενό» που οι άλλοι αφήνουν. Κάποιες ευκαιρίες υπάρχουν ήδη, ορισμένα μεγέθη ή κόστη «ξεφούσκωσαν» και μπορούν τώρα περισσότεροι να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους, για όσα δεν τολμούσαν πριν. Αρκετοί σκέφτηκαν διαφοροποιημένα και βρίσκουν λύσεις, ενώ πιο πολλοί θέλουν τώρα να τους ακούσουν. Όλα μαζί βοηθούν για να ξεφύγουμε από το χθες. Τα προβλήματα είναι ασφαλώς πολλά, αλλά τουλάχιστον μπορούμε και πρέπει να δούμε με ποιους θέλουμε να είμαστε μαζί αύριο. Deals θα γίνουν ασφαλώς ξανά κάποια στιγμή –είναι όρος επιβίωσης- αλλά αν αργήσουν θα είναι εξ ανάγκης και σε χαμηλότερα και από τα σημερινά επίπεδα. Εκτός αν νωρίτερα περισσότεροι πιστέψουν ότι τώρα χρειάζεται όλοι να δώσουν "το κάτι παραπάνω" για να πετύχουμε συμφωνίες. Όχι πολλά: πχ μεγαλύτερος κόπος, αυξημένη ευθύνη, καλύτερη στόχευση, περισσότερο ρίσκο, βαθύτερη επίγνωση και μεγαλύτερη αισιοδοξία, ίσως ήταν αρκετά για το μεγάλο deal με το Αύριο.

ΑΡ.Μ.Α.Ε.: 6053/06/Β/86/105 Διεύθυνση έδρας : Λ.Μεσογείων 2-4, Αθήνα 11527 Στοιχεία και πληροφορίες της χρήσεως από 1 Ιανουαρίου 2011 έως 31 Δεκεμβρίου 2011 (Δημοσιευόμενα βάσει του κ.ν. 2190/20, άρθρο 135 για επιχειρήσεις που συντάσσουν ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, ενοποιημένες και μη, κατά ΔΛΠ) Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες,που προκύπτουν από τις οικονομικές καταστάσεις, στοχεύουν σε μια γενική ενημέρωση για την οικονομική κατάσταση και τα αποτελέσματα της ΒΙΟΧΑΛΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΧΑΛΚΟΥ ΚΑΙ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΑΕ. και του ΟΜΙΛΟΥ BIOXAΛΚΟ. Συνιστούμε επομένως στον αναγνώστη πριν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή η άλλη συναλλαγή με τον εκδότη, να ανατρέξει στη διεύθυνση διαδικτύου του εκδότη, όπου αναρτώνται οι οικονομικές καταστάσεις καθώς και η έκθεση ελέγχου του νόμιμου ελεγκτή λογιστή όποτε αυτή απαιτείται. Διεύθυνση διαδικτύου: www.viohalco.gr Ημερομηνία έγκρισης από το Διοικητικό Συμβούλιο των οικονομικών καταστάσεων: 29 Μαρτίου 2012 Σύνθεση Διοικητικού Συμβουλίου: Νικόλαος Στασινόπουλος - Πρόεδρος μη εκτελεστικό μέλος, Ιωάννης Φικιώρης - Αντιπρόεδρος μη εκτελεστικό μέλος, Ευάγγελος Μουστάκας - εκτελεστικό μέλος, Ζαχαρίας Χατζηπαναγιώτου - ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος, Γεώργιος Γόντικας - ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος, Χαράλαμπος Μεταξόπουλος - μη εκτελεστικό μέλος, Αθανάσιος Παπασπύρου - μη εκτελεστικό μέλος, Καλλιόπη Τσολίνα - εκτελεστικό μέλος, Jean Pierre de Launoit μη εκτελεστικό μέλος. Αρμόδια Υπηρεσία: Υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Διεύθυνση Ανωνύμων Εταιρειών και Πίστεως Νόμιμος ελεγκτής: Χαράλαμπος Συρούνης ( Α.Μ. ΣΟΕΛ 19071 ) Ελεγκτική εταιρεία: KPMG Ορκωτοί Ελεγκτές Α.Ε Τύπος έκθεσης ελέγχου: Με σύμφωνη γνώμη

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ (Ποσά εκφρασμένα σε χιλ €) ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ιδιοχρησιμοποιούμενα ενσώματα πάγια στοιχεία Επενδύσεις σε ακίνητα Άυλα περιουσιακά στοιχεία Λοιπά μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία Αποθέματα Απαιτήσεις από πελάτες Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μετοχικό Κεφάλαιο Λοιπά στοιχεία ιδίων κεφαλαίων Σύνολο ιδίων κεφαλαίων ιδιοκτητών μητρικής (α) Δικαιώματα μειοψηφίας (β) Σύνολο ιδίων κεφαλαίων (γ)=(α)+(β) Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Προβλέψεις / Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Σύνολο υποχρεώσεων (δ) ΣΥΝΟΛΟ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (γ) + (δ)

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟΔΩΝ (Ποσά εκφρασμένα σε χιλ €)

ΟΜΙΛΟΣ 31-Δεκ-11

ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31-Δεκ-11 31-Δεκ-10

31-Δεκ-10

1.809.369 105.665 18.215 60.414 866.073 398.526 371.922 3.630.184

1.801.751 104.017 5.923 69.189 797.383 391.475 390.657 3.560.394

87 141.080 793.748 366 21.282 956.563

128 140.469 770.638 11 49.193 960.439

59.842 1.043.978 1.103.820 463.637 1.567.457 477.956 239.374 964.190 381.208 2.062.727 3.630.184

59.842 1.075.441 1.135.283 497.991 1.633.274 497.753 220.903 828.096 380.368 1.927.119 3.560.394

59.842 880.359 940.201 940.201 14.753 1.608 16.362 956.563

59.842 881.904 941.746 941.746 14.837 3.856 18.693 960.439

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ (Ποσά εκφρασμένα σε χιλ €) ΟΜΙΛΟΣ

Σύνολο ιδίων κεφαλαίων έναρξης χρήσης (1/1/2011 και 1/1/2010) Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα μετά από φόρους Μεταβολή ποσοστού σε θυγατρικές Διανεμηθέντα μερίσματα Σύνολο ιδίων κεφαλαίων λήξης χρήσης (31/12/2011 και 31/12/2010)

ΕΤΑΙΡΕΙΑ

1 Ιαν - 31 Δεκ 2011 1 Ιαν - 31 Δεκ 2010 1 Ιαν - 31 Δεκ 2011 1 Ιαν - 31 Δεκ 2010 1.633.274 1.680.503 941.746 940.926 (54.218) (31.847) (1.544) 819 1.579.056 1.648.656 940.201 941.746 (10.716) (12.629) (883) (2.753) 1.567.457 1.633.274 940.201 941.746

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ - Έμμεση μέθοδος (Ποσά εκφρασμένα σε χιλ €)

ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 1 Ιαν - 31 Δεκ 2011 1 Ιαν - 31 Δεκ 2010 1 Ιαν - 31 Δεκ 2011 1 Ιαν - 31 Δεκ 2010

Λειτουργικές δραστηριότητες Ζημιές προ φόρων Πλέον / μείον προσαρμογές για: Αποσβέσεις ενσώματων, άϋλων παγίων στοιχείων και επενδύσεων σε ακίνητα Αποτελέσματα (Έσοδα, έξοδα ,κέρδη,ζημίες) επενδυτικής δραστηριότητας Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα Απομειώσεις ενσώματων και άυλων περιουσιακών στοιχείων Απομειώσεις αποθεμάτων και απαιτήσεων (Κέρδη) / Ζημίες από συνδεδεμένες επιχειρήσεις Λοιπές προσαρμογές Πλέον/μείον προσαρμογές για μεταβολές λογαριασμών κεφαλαίου κίνησης ή που σχετίζονται με τις λειτουργικές δραστηριότητες : Mείωση / (αύξηση) αποθεμάτων Μείωση / (αύξηση) απαιτήσεων (Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων (πλην δανειακών) Αύξηση / (μείωση) προβλέψεων Μείον: Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβλημένα Καταβεβλημένοι φόροι Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες (α) Επενδυτικές δραστηριότητες (Απόκτηση) / Πώληση θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών επενδύσεων Αγορά ενσώματων και άυλων πάγιων στοιχείων Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώματων , άυλων παγίων και επενδυσεων σε ακινητα Τόκοι εισπραχθέντες Εισπράξεις επιχορηγήσεων Μερίσματα εισπραχθέντα Σύνολο (εκροών) / εισροών από επενδυτικές δραστηριότητες (β) Χρηματοδοτικές δραστηριότητες Έκδοση / (μείωση) μετοχικού κεφαλαίου Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια Εξοφλήσεις δανείων Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηματοδοτικές μισθώσεις (χρεολύσια) Μερίσματα πληρωθέντα Σύνολο (εκροών) / εισροών από χρηματοδοτικές δραστηριότητες (γ) Καθαρή αύξηση / (μείωση) στα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα χρήσης (α)+(β)+(γ) Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα έναρξης χρήσης Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα λήξης χρήσης

(47.095)

(28.797)

(1.446)

(666)

143.889

141.286

1.427

1.171

(6.893)

(6.340)

582

2.908

91.191 856 (2.318) 584

56.970 1.067 10.567 (1.000) 4.231

ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 1 Ιαν - 31 Δεκ 2011 1 Ιαν - 31 Δεκ 2010 1 Ιαν - 31 Δεκ 2011 1 Ιαν - 31 Δεκ 2010 3.535.724 2.958.403 271.577 244.696 -

Κύκλος εργασιών Μικτά Κέρδη Κέρδη / (Ζημιές) προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων Κέρδη / (ζημιές) προ φόρων, χρηματοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσμάτων Ζημιές προ φόρων Φόρος εισοδήματος Ζημιές μετά από φόρους (Α) Κατανέμονται σε : Ιδιοκτήτες μητρικής Δικαιώματα μειοψηφίας

176.559

158.583

(1.651)

(2.550)

32.670

17.296

(3.078)

(3.721)

(47.095) (9.887) (56.982)

(28.797) (2.824) (31.621)

(1.446) (84) (1.530)

(666) 639 (27)

(42.704) (14.278) (56.982) 2.763 (54.218)

(20.932) (10.689) (31.621) (226) (31.847)

(1.530) (1.530) (14) (1.544)

(27) (27) 846 819

(43.402) (10.817) (54.218)

(21.040) (10.807) (31.847)

(1.544) (1.544)

819 819

Ζημιές μετά από φόρους ανά μετοχή - βασικά (σε €)

-0,2141

-0,1049

-0,0077

-0,0001

Αποσβέσεις ενσώματων, άϋλων παγίων στοιχείων και επενδύσεων σε ακίνητα

143.889

141.286

1.427

1.171

Λοιπά συνολικά έσοδα μετά από φόρους (Β) Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα μετά από φόρους (Α) + (Β) Κατανέμονται σε : Ιδιοκτήτες μητρικής Δικαιώματα μειοψηφίας

Πρόσθετα στοιχεία και πληροφορίες : 1. Επί των παγίων στοιχείων της Μητρικής εταιρείας δεν υφίστανται προσημειώσεις και υποθήκες. Στα ακίνητα ορισμένων θυγατρικών εταιρειών έχουν εγγραφεί υποθήκες και προσημειώσεις € 156,6 εκατ. 2. Κατά την ημερομηνία του ισολογισμού εκκρεμούσαν κατά δύο θυγατρικών εταιρειών επίδικες ή υπό διαιτησία διαφορές δικαστικών ή διοικητικών οργάνων συνολικού ποσού € 310 χιλ. 3. Αριθμός απασχολούμενου προσωπικού Ομίλου την 31.12.2011, 8052 άτομα. (31.12.2010 : 7912 άτομα ) 4. Ποσά πωλήσεων και αγορών σωρευτικά από την έναρξη της διαχεριστικής χρήσης και τα υπόλοιπα των απαιτήσεων και υποχρεώσεων τού Ομίλου και της Εταιρείας στη λήξη τής τρέχουσας χρήσης, που έχουν προκύψει από συναλλαγές της με τα συνδεδεμένα κατά την έννοια του ΔΛΠ 24 προς αυτήν μέρη, είναι ως εξής: (ποσά σε χιλ €) i) Έσοδα ii) iii) iv) v)

Έξοδα Απαιτήσεις Υποχρεώσεις Συναλλαγές και αμοιβές διευθυντικών στελεχών και μελών της διοίκησης vi) Απαιτήσεις προς διευθυντικά στελέχη και μέλη της διοίκησης vii) Υποχρεώσεις προς διευθυντικά στελέχη και μέλη της διοίκησης

(85.487) (122.882) 69.944 (6.101)

951 (1.419) 15

(2.294) (2.100) -

(87.813) (14.268)

(54.510) (18.266)

(990)

(918)

58.737

(39.317)

(879)

(1.900)

ΕΤΑΙΡΕΙΑ 1.198

24.877 13.384 4.536

1.068 123 356

11.516 109

1.058 -

5. Τα λοιπά συνολικά έσοδα (μετά από φόρους) που καταχωρήθηκαν απευθείας στα Ίδια Κεφάλαια χωρίς να επηρεάσουν τα αποτελέσματα της χρήσης αφορούν: (ποσά σε χιλ €)

Κέρδη / (ζημιές) μετά από φόρους από μεταβολή της εύλογης αξίας της αντιστάθμισης ταμ. ροών

1.917

1.078

847

(1.303)

(14)

846

2.763

(226)

(14)

846

6. Ο φόρος εισοδήματος στα στοιχεία κατάστασης αποτελεσμάτων αναλύεται ως εξής (ποσά σε χιλ € ) ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΟΜΙΛΟΣ

13.005

(12.892)

218

(14.756)

(104.128)

(114.078)

(1.997)

(9.551)

6.503

10.138

6.788 12.296 1.292 (64.244)

7.346 2.216 692 (106.579)

1.133 554 (92)

2.339 829 (21.139)

32 700.911 (649.986) (482) (875)

(308) 686.597 (530.822) (371) (2.763)

49.600

152.333

44.093

6.437

(972)

129.150 173.243

122.713 129.150

9.844 8.872

ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΟΜΙΛΟΣ

1 Ιαν - 31 Δεκ 2011 1 Ιαν - 31 Δεκ 2010 1 Ιαν - 31 Δεκ 2011 1 Ιαν - 31 Δεκ 2010 Συναλλαγματικές διαφορές μετατροπής εταιρειών εξωτερικού

(74.156) 21.130 18.309 15.322

ΟΜΙΛΟΣ 36.652

Φόρος εισοδήματος χρήσης Αναβαλλόμενος φόρος χρήσης

1 Ιαν - 31 Δεκ 2011 (12.713) 2.826 (9.887)

1 Ιαν - 31 Δεκ 2010 (16.182) 13.358 (2.824)

1 Ιαν - 31 Δεκ 2011 (161) 77 (84)

1 Ιαν - 31 Δεκ 2010 (1.597) 2.236 639

7. Ο Όμιλος έχει σχηματίσει προβλέψεις για τις επίδικες ή υπό διαιτησία διαφορές δικαστικών ή διοικητικών οργάνων € 304 χιλ, για φορολογικά ανέλεγκτες χρήσεις € 1.288 χιλ και για λοιπούς κινδύνους προβλέψεις € 3.920 χιλ. Η Εταιρεία δεν έχει σχηματίσει αντίστοιχες προβλέψεις. 8. Στοιχεία αναφορικά για τις εταιρείες οι οποίες απαρτίζουν τον Ομιλο, διευθύνσεις, ποσοστό συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο, καθώς και η μέθοδος ενσωμάτωσης αναλύονται στη Σημείωση 11 των οικονομικών καταστάσεων. 9. Η Μητρική εταιρεία έχει ελεγχθεί από τις φορολογικές αρχές μέχρι και τη χρήση 2009. Στη Σημείωση 11 των οικονομικών καταστάσεων αναφέρονται οι ανέλεγκτες χρήσεις εταιρειών του Ομίλου. 10. Δεν υφίστανται μετοχές της Μητρικής εταιρείας που κατέχονται είτε από την ίδια είτε από Θυγατρικές και Συγγενείς της επιχειρήσεις, στη λήξη της τρέχουσας χρήσης. 11. H θυγατρική εταιρεία ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΑΕ προχώρησε σε απομείωση απαίτησης αξίας € 9.498 χιλ., λόγω καθυστέρησης είσπραξης οφειλόμενου ποσού € 18.628 χιλ. Έχουν αναληφθεί σειρά νομικών και μη ενεργειών στην Ελλάδα και το εξωτερικό προκειμένου να εξασφαλισθεί η ταχύτερη είσπραξη του οφειλόμενου ποσού. Η Διοίκηση της θυγατρικης, με βάση τα στοιχεία που έχει μέχρι σήμερα συγκεντρώσει, εκτιμά ότι ενδεχόμενη απώλεια δεν θα υπερβεί το ποσό της απομείωσης που έχει σχηματισθεί για την εν λόγω απαίτηση.

- 12. Η θυγατρική εταιρεία ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ Α.Ε. στις 29 Ιουλίου 2011 εξαγόρασε το 100% των μετοχών της εταιρείας FULGOR A.E. η οποία επίσης δραστηριοποιείται στο χώρο της παραγωγής καλωδίων. (Σημείωση 37) 13. Η εταιρεία KIFISSOS MALL ΑΕ ενσωματώθηκε για πρώτη φορά στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις στη χρήση 2011. - 14. Από 1/1/2011 πραγματοποιήθηκε αλλαγή στην ωφέλιμη ζωή του μηχανολογικού εξοπλισμού σε εταιρείες του Ομίλου όπως αναλύεται στη Σημείωση 7 των οικονομικών καταστάσεων. (23.039) Αθήνα, 29 Μαρτίου 2012 32.883 Ο ANTIΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΔIOIKHTΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Ο ΕΝΤΕΤΑΛΜΕΝΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ Δ/ΝΤΗΣ 9.844 ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ CORPORATE VΑLUES 2012 019 Ιωάννης Β. EΠΙΛΟΓΗ Φικιώρης Ευάγγελος Δ.+Μουστάκας Παντελής Στ. Μαυράκης ΑΔΤ. Α049582 ΑΔΤ. ΑΒ343787 ΑΔΤ. Κ259513

ΕπιχειρHσεις χρηματοοικονομικH διοIκηση

ΕπεμβαIνοντας

στο DNA ΑΠΟ ΤΗΝ ΠEγκυ ΒελλιΩτου, ΓενικΗ ΔιευθΥντρια τμΗμα People Services, KPMG.

Ο Οικονομικός Διευθυντής στις τωρινές συνθήκες πρέπει να αντικαταστήσει την παραδοσιακή προσέγγιση της κατάρτισης προϋπολογισμού και των χρηματοοικονομικών πλάνων με μία πιο επιθετική ανάλυση που θα περιλαμβάνει παραμέτρους που αφορούν σε στρατηγικές επιχειρηματικές αποφάσεις. Η κύρια εστίασή του στη γενικότερη επιχειρηματική ηγεσία και χάραξη στρατηγικής σε όλο τον οργανισμό θα προστατέψει την επιχείρηση από κινδύνους, σε ένα διευρυμένο ρόλο, την ανάγκη του οποίου θα πρέπει φυσικά να αναγνωρίσει και η διοίκησή της. 020 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

μεταμόρφωση της οικονομικής διαχείρισης μίας εταιρείας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η περίοδος κρίσης που διανύουμε υποχρεώνει τους Οικονομικούς Διευθυντές να ηγηθούν μιας εναλλακτικής πορείας και να διαμορφώσουν οικονομική στρατηγική. Δυστυχώς δεν υπάρχει μαγική συνταγή. Κάθε «ταξίδι», κάθε οργανισμός και κάθε προορισμός είναι διαφορετικός. Για άλλους οργανισμούς η μεταμόρφωση συνίσταται στην εδραίωση νέων διαδικασιών, υπηρεσιών και στην ανάλυση του κατά πόσον οι εκ βάθρων αλλαγές θα βελτιώσουν τον τρόπο με τον οποίο η Οικονομική Διεύθυνση αλληλεπιδρά με τις υπόλοιπες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Σε άλλες περιπτώσεις ίσως, η μεταμόρφωση συνάδει με την εφαρμογή νέων τεχνολογιών και επιχειρηματικών μοντέλων ώστε να παρέχονται πιο αποτελεσματικά τα προϊόντα και οι υπηρεσίες. Παράλληλα, το περιβάλλον στο οποίο καλούνται να λειτουργήσουν τα σημερινά διοικητικά στελέχη είναι συνεχώς μεταβαλλόμενο και ανασφαλές, ενώ ο κατάλληλος Οικονομικός Διευθυντής του χθες πιθανά να κριθεί ακατάλληλος για τις συνθήκες του σήμερα. Πώς όμως θα επέμβει ο σημερινός Οικονομικός Διευθυντής στο DNA του επαγγελματικού του προφίλ και της επιχείρησης, ώστε να προσεγγίσει, αναλύσει, σχεδιάσει και ηγηθεί της αλλαγής; Ο Οικονομικός Διευθυντής του σήμερα ίσως θα πρέπει να αντικαταστήσει την παραδοσιακή προσέγγιση της κατάρτισης προϋπολογισμού και των χρηματοοικονομικών πλάνων με μία πιο επιθετική ανάλυση. Αυτή πρέπει να ενισχύεται και από την επαναξιολόγηση των προηγούμενων υποθέσεων και προβλέψεων για κέρδη και ανάπτυξη, αλλά και από το πόσο βαθειά μπορεί να αποβεί η ύφεση για την εταιρεία και τον κλάδο. Οι Οικονομικοί Διευθυντές καλούνται πλέον όχι μόνο να συμμετάσχουν στη διασφάλιση της συνέχισης της εταιρείας και της φήμης της, αλλά και εμπλέκονται πολύ περισσότερο με τις προβλέψεις, παρά με την προετοιμασία χρηματοοικονομικών αναφορών.

ΑλλΑζουν συνθΗκες & ρΟλοι Η κρίση έπαιξε ουσιαστικό ρόλο στην επιτάχυνση των εξελίξεων σε όλους τους κλάδους επιχειρήσεων. Οι επιχειρηματικοί κύκλοι (R&D, παραγωγή, πωλήσεις, μάρκετινγκ κλπ) γίνονται όλο και μικρότεροι, ενώ η «ορατότητα» του μέλλοντος μειώνεται δραστικά. Σαν αποτέλεσμα οι εταιρείες πρέπει να είναι σε ετοιμότητα να αντιδράσουν σε κάθε χρονική στιγμή καθώς και να αναθεωρήσουν την κατανομή των πόρων τους. Τα ρίσκα και οι ευκαιρίες πρέπει να επαναξιολογούνται συνεχώς σε τακτά χρονικά διαστήματα. Οι Οικονομικοί Διευθυντές πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκριθούν σε αυτούς τους επιταχυμένους επιχειρηματικούς κύκλους κάνοντας πιο αποτελεσματική διαχείριση του βραχυχρόνιου ορίζοντα και εντείνοντας την εμπλοκή τους στη χάραξη της μακροχρόνιας στρατηγικής. Όσον αφορά στον βραχυχρόνιο ορίζοντα, για να αντιμετωπίσουν αυτή την πρόκληση οι Οικονομικοί Διευθυντές πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνονται σε απαιτήσεις της διοίκησης για πληροφόρηση σε πραγματιEΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

021

ΕπιχειρHσεις χρηματοοικονομικH διοIκηση κό χρόνο. Πρέπει να αναθεωρήσουν και να προσαρμόσουν την οικονομική διαχείριση και τις διαδικασίες προβλέψεων ώστε να μπορούν να αντιδρούν άμεσα και να αντιπαρέρχονται της έλλειψης «ορατότητας». Χρειάζεται να έχουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο έλεγχο όλων των παραμέτρων που μπορούν να επιδράσουν στη διαμόρφωση ενός πλάνου, ώστε να υποστηρίξουν την αποτελεσματική λήψη αποφάσεων. Πράγματι, πολλές από τις πιο επιτυχημένες στρατηγικές μεταμόρφωσης εστιάζονται στην αύξηση της αποτελεσματικότητας του οικονομικού τμήματος με ταυτόχρονη μείωση του κόστους και της πολυπλοκότητας. Η πρόκληση που έχουν να αντιμετωπίσουν οι Οικονομικοί Διευθυντές λοιπόν είναι να προσδιορίσουν σε πραγματική διάσταση τους στόχους της μεταμόρφωσης του οικονομικού τμήματος. Πολλές φορές, αυτό μπορεί να σημαίνει τελικά μεγαλύτερη επένδυση στο τμήμα παρά βραχυχρόνια περικοπή κόστους, οπότε η εξοικονόμηση που προκύπτει από την αύξηση της αποδοτικότητας να μπορεί να χρηματοδοτήσει επενδύσεις που μπορούν να ενισχύσουν και την αποτελεσματικότητα του οικονομικού τμήματος άλλα και της εταιρείας. Φυσικά τα κλειδιά της επιτυχούς μεταμόρφωσης των οικονομικών λειτουργιών απαιτούν τη δέσμευση της Διοίκησης, την εξασφάλιση των πόρων, την εμπλοκή στο στάδιο του σχεδιασμού όλων όσων θα χρειαστεί η συμμετοχή τους ή θα επηρεαστεί η εργασία τους μέσω εποικοδομητικής και καρποφόρας επικοινωνίας, καθώς και τη μετάφραση των στοιχείων και των αριθμών σε επιχειρηματική γλώσσα που θα μπορεί να γίνει κατανοητή.

Π ρ ο β λ Επ ο ν τ ας τ ο μ Ε λ λ ο ν Όσον αφορά στον μακροχρόνιο ορίζοντα, μία «προφητική» προσέγγιση είναι απαραίτητη ώστε να παρασχεθεί μία κατεύθυνση για το μέλλον που θα οδηγήσει την επιχείρηση μπροστά. Η φύση του ρίσκου και τα νομοθετικά/ κανονιστικά πλαίσια είναι υποκείμενα συνεχόμενων αλλαγών. Η νομισματική αστάθεια, η έκρηξη των τιμών πρώτων υλών, η δυσπιστία των τραπεζών και πολλά άλλα κάνουν τον σχεδιασμό και τις προβλέψεις όλο και δυσκολότερες. Για παράδειγμα, μία από τις προκλήσεις που είναι άμεσα συνδεδεμένες με την οικονομική ανάκαμψη, είναι η δυνατότητα επαναξιολόγησης αναπτυξιακών και επενδυτικών πλάνων. Οι Οικονομικοί Διευθυντές πρέπει να λαμβάνουν μέρος σε σ τρατηγικές αποφάσεις και διαπραγματεύσεις σ χετικές με επενδύσεις, εξαγορές, συγχωνεύσεις και από-επενδύσεις, όντες πολύ επιλεκτικοί με την επιλογή των εγχειρημάτων και διασφαλίζοντας την απόδοση του κεφαλαίου και της επένδυσης. Επίσης, η δημιουργία εναλλακτικών σεναρίων για το μέλλον μπορεί να διασώσει μία επιχείρηση σε πολλές περιπτώσεις. Ο σχεδιασμός επιβίωσης για ακραίες συνθήκες πιθανόν να είναι απαισιόδοξη προσέγγιση, μπορεί όμως να αποβεί σωτήριος. Ένα θεαματικά μεγάλο ποσοστό επιχειρήσεων, εξακολουθούν να καταρτίζουν τον προϋπολογισμό και τα επενδυτικά τους σχέδια, βασισμένες στην υπόθεση ότι θα ανακάμ022 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Η επαναξιολΟγηση των υποθΕσεων πΑνω στις οποΙες μπορεΙ να βασιστεΙ ο μακροχρΟνιος σχεδιασμΟς και τα εναλλακτικΑ σενΑρια επιβΙωσης, πρΕπει να εστιΑζεται στην πρΟβλεψη ρευστΟτητας (focused on cash flows) και Οχι στα λογιστικΑ κΕρδη (accounting profits). ψουν αρκετά σύντομα. Πολλοί Οικονομικοί Διευθυντές ίσως κληθούν να αντικρούσουν τέτοιες αισιόδοξες υποθέσεις θέτοντας μερικές «άβολες» ερωτήσεις στα διοικητικά στελέχη, τα οποία πιθανόν να έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες. Η επαναξιολόγηση των υποθέσεων πάνω στις οποίες μπορεί να βασιστεί ο μακροχρόνιος σχεδιασμός και τα εναλλακτικά σενάρια επιβίωσης, πρέπει να εστιάζεται στην πρόβλεψη ρευστότητας (focused on cash flows) και όχι στα λογιστικά κέρδη (accounting profits), καθώς και σε μακροοικονομικές υποθέσεις βασισμένες στις χειρότερες δυνατές συνθήκες. Τα εναλλακτικά σενάρια πρέπει επίσης να αντικατοπτρίζουν τα εξειδικευμένα ρίσκα που αντιμετωπίζει η συγκεκριμένη επιχείρηση και ο κλάδος, την ξαφνική διακοπή βραχυχρόνιας χρηματοδότησης, τις χρεωκοπίες μεγάλων πελατών ή προμηθευτών και πολλές άλλες παραμέτρους του εξωτερικού περιβάλλοντος. Για να μπορέσουν να σχεδιάσουν αποτελεσματικά τέτοιου είδους πλάνα, οι Οικονομικοί Διευθυντές πρέπει να αξιολογήσουν και να ποσοτικοποιήσουν όλες τις πιθανές πηγές διασφάλισης ρευστότητας και κεφαλαίων για κάθε τέτοιο σενάριο. Όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν τη μεταμόρφωση του επαγγελματικού προφίλ και του ρόλου του σημερινού Οικονομικού Διευθυντή με κύρια εστίαση στη γενικότερη επιχειρηματική ηγεσία και χάραξη στρατηγικής σε όλο τον οργανισμό, παρά στον αμιγή οικονομικό σχεδιασμό. Διατηρώντας επαφή με τον παλμό της επιχείρησης, της αγοράς και του κλάδου και συνεχή συνεργασία με όλα τα λειτουργικά και εμπορικά επίπεδα του οργανισμού, πρέπει να έχουν πλήρη εικόνα της κατάστασης. Ο ρόλος του σημερινού Οικονομικού Διευθυντή έχει γίνει πολυσχιδής και απαιτητικός, όμως η απαισιόδοξη πλευρά της οικονομικής κρίσης μπορεί να κρύβει αισιόδοξες ευκαιρίες ανάπτυξης, ανανέωσης και εξέλιξης μέσα από τις οποίες θα αναγεννηθεί ένα νέο μοντέλο οικονομικού ηγέτη που θα οδηγήσει και θα οδηγηθεί με σταθερά βήματα στο μέλλον.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

023

ΕπιχειρHσεις χρηματοοικονομικH διοIκηση

VARELAS P. 07/12

Το μέλλον καθορίζει το παρόν

Για κάθε επαφή Τα προϊόντα CABLEL® είναι αποτέλεσμα της μακρόχρονης πορείας και της διαρκούς τεχνολογικής εξέλιξης που διακρίνουν τη μεγαλύτερη ελληνική βιομηχανία καλωδίων, τον Όμιλο Εταιριών ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ. Τα προϊόντα CABLEL® δεν περιορίζονται στην κάλυψη των τυπικών απαιτήσεων της αγοράς. Πρωτοπορούν, δίνοντας λύσεις στις σύγχρονες ανάγκες για προϊόντα που παρέχουν αυξημένη ασφάλεια, ενώ ταυτόχρονα είναι φιλικά προς το περιβάλλον. Η ποιότητα των προϊόντων CABLEL® διασφαλίζεται με ISO 9001:2008 και τα σημαντικότερα διεθνή σήματα ποιότητας, ενώ η περιβαλλοντική ευαισθησία της εταιρίας πιστοποιείται με ISO 14001:2004. Τα προϊόντα CABLEL® εξάγονται σε όλο τον κόσμο και συμμετέχουν στα μεγαλύτερα εθνικά και διεθνή κατασκευαστικά έργα. Σήμερα, ο Όμιλος Εταιριών ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ ανταποκρινόμενος άμεσα στις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας RoHS (2002/95/ΕΚ) παράγει τα καλώδια CABLEL® ελεύθερα μολύβδου (LEAD FREE) , σε όλους τους βασικούς τύπους και όχι μόνο στους προβλεπόμενους από την Οδηγία. Επίσης, παράγει ελεύθερα μολύβδου και τα σύρματα περιελίξεων και βασικούς τύπους των πλαστικών και ελαστικών μειγμάτων CABLEL®, αποδεικνύοντας έμπρακτα το ενδιαφέρον του Ομίλου για ένα καλύτερο μέλλον.

ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΙΣΧΥΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΠΛΟΙΩΝ ΟΠΤΙΚΩΝ ΙΝΩΝ ΠΥΡΑΝΤΟΧΑ - ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΑΛΟΓΟΝΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΥΠΟΒΡΥΧΙΑ ΙΣΧΥΟΣ & ΟΠΤΙΚΩΝ ΙΝΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΟΠΤΙΚΩΝ ΙΝΩΝ ΑΓΩΓΟΙ ΧΑΛΚΟΥ ΚΑΙ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΣΥΡΜΑΤΑ ΠΕΡΙΕΛΙΞΕΩΝ ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΛΑΣΤΙΚΑ ΜΕΙΓΜΑΤΑ

ισχύς εν ενεργεία

ΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Τηλ.: 210 4898111, 210 4898318-9, 210 4898357-8, Fax: 210 4898398, 210 4898399 024 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012 e-mail: info@cablel.vionet.gr, http://www.cablel.com, www.fulgor.com Γραμμή Τεχνικής Υποστήριξης (χωρίς χρέωση): 800 11 61 61 61

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

025

CORPORATE VALUES

OIKONOMIA & ισολογισμoi Με τη συνεργασία της Διεύθυνσης Κλαδικών Μελετών του Ομίλου ICAP

μeταλλα & χαλυβουργiα

Βασικα

Ανa χωμα στην yφεση οι

εξαγωγeς

κειμενο: ΕπιτελεIο εκδοσησ

Ο κλάδος των βασικών μετάλλων αποτέλεσε την εξαίρεση για την ελληνική βιομηχανία το 2011, καθώς η παραγωγή του αυξήθηκε, για δεύτερη συνεχή χρονιά, κατά 6,5%. Η ανοδική τάση φαίνεται να αντιστρέφεται το 2012, καθώς οι συνθήκες στην εσωτερική αγορά επιδεινώνονται, παρά τη μεγάλη έμφαση που δίνουν οι ελληνικές επιχειρήσεις για την ενίσχυση της ήδη εξωστρεφούς στόχευσής τους. 028 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Ο ι τ ι μ e ς τ ω ν π ρ ο ϊ o ν τ ω ν τ ο υ κ λ a δ ο υ κινήθηκαν ανοδικά, ακολουθώντας την πορεία των τιμών των μετάλλων στη διεθνή αγορά, που αυξήθηκαν το 2011, με τάσεις αποδυνάμωσης ή και υποχώρησης της ανόδου στα τέλη του έτους και το 2012. Έτσι οι τιμές παραγωγού, μετά από άνοδο 10% το 2010, αυξήθηκαν σχεδόν 8% το 2011 ενώ η άνοδος μετριάζεται σε 2% το 1ο εξάμηνο του 2012. Ωστόσο, η άνοδος των τιμών δεν απέτρεψε τη συσσώρευση ζημιών στις χαλυβουργίες της χώρας που, εκτός από την κατάρρευση της ζήτησης στην εσωτερική αγορά λόγω της ύφεσης, αντιμετωπίζουν άνοδο του κόστους ενέργειας, πρόβλημα για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες διεθνώς και χωρίς προοπτι-

κή υποχώρησης το επόμενο διάστημα. Οι επιχειρήσεις του κλάδου έχουν προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις εκσυγχρονισμού τα τελευταία χρόνια. Οι ελληνικές χαλυβουργίες έχουν ισχυρό εξαγωγικό προσανατολισμό, εξάγουν μεγάλο μέρος της παραγωγής τους, ιδίως την τωρινή περίοδο βαθειάς ύφεσης στην ελληνική αγορά, με κάθετη πτώση της οικονομικής, κατασκευαστικής δραστηριότητας και των επενδύσεων σε έργα υποδομής, που αποτελούν τη βασική κατεύθυνση για τα προϊόντα τους. Οι εξαγωγές κατέγραψαν θεαματική αύξηση το 2011, 70% στον σίδηρο και χάλυβα, 36% στα μη σιδηρούχα μέταλλα και 24% στα μεταλλικά προϊόντα, μετά από δυναμική πορεία EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

029

και το 2010. Σε αρκετές περιπτώσεις ο κύκλος εργασιών που πραγματοποιείται στις αγορές του εξωτερικού είναι μεγαλύτερος εκείνου της εσωτερικής αγοράς, παράδειγμα ο όμιλος Βιοχάλκο του οποίου οι εξαγωγές καλύπτουν το 12% των ελληνικών, εκτός πετρελαιοειδών εξαγωγών. Ως εξωστρεφής κλάδος, επηρεάζεται σημαντικά από τις συνθήκες στις αγορές του εξωτερικού και ως προς αυτό δεν θα μπορούσε να μην επηρεαστεί από τη διαμόρφωση λιγότερο ευνοϊκών συνθηκών στην Ευρώπη, εξαιτίας της αβεβαιότητας στην κρίση κρατικού χρέους. Ωστόσο, υπάρχουν ενθαρρυντικές ενδείξεις για τη ζήτηση από ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, αλλά και τις ΗΠΑ και τις μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες, Κίνα και

Ινδία. Ιδιαίτερο πλεονέκτημα έχουν οι επιχειρήσεις που έχουν ήδη διεισδύσει στις αγορές των τελευταίων, όπου τα προγράμματα υποδομών βρίσκονται σε εξέλιξη.

Οι αγορeς Οι εξε λίξεις διαφοροποιούν ται ανά κλάδο προϊόντος. Στο αλουμίνιο η ζήτηση για προϊόντα διέλασης (σωλήνες, ράβδοι κλπ.) στην Ευρώπη είναι χαλαρή, ενώ στα προϊόντα έλασης καταγράφεται σταθερή ή και ανοδική ζήτηση και βελτίωση των τιμών. Όσον αφορά τα προϊόντα σιδήρου και χάλυβα, οι τιμές των σιδηρομεταλλευμάτων διατηρούνται υψηλές, κάτι που επηρεάζει φυσικά και τις τιμές των τελικών προϊόντων, καθώς η ζήτηση από την Κί-

να, τον μεγάλο καταναλωτή, παρά την επιβράδυνση, διατηρείται υψηλή. Στον χάλυβα, η άνοδος της ζήτησης προβλέπεται στο 6% ετησίως τα επόμενα δύο χρόνια, λόγω της χρήσης του σε ευρεία γκάμα προϊόντων και της ανόδου της μεσαίας τάξης στις μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες, με συνέπεια στήριξη των τιμών του. Ωστόσο, οι εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία θα καθορίσουν και την πορεία των τιμών. Π.χ. οι τιμές του χαλκού το 2011 αυξήθηκαν 11% λόγω κυρίως επενδυτικών κινήσεων και όχι λόγω ανόδου της ζήτησης του φυσικού προϊόντος.

Οι τιμeς Όσον αφορά τις διεθνείς τιμέ ς των μετάλλων, μετά από άνοδο το πρώτο

Οι ελληνικeς χαλυβΟυργiες eχουν ισχυρo εξαγωγικo προσανατολισμo, εξaγουν μεγaλο μeρος της παραγωγhς τους, ιδiως την τωρινh περiοδο βαθειaς yφεσης στην ελληνικh αγορa. με κaθετη πτωση της οικονομικης, κατασκευαστικης δραστηριοτητας και των επενδυσεων σε εργα υποδομής, που αποτελουν τη βασικη κατευθυνση για τα προϊοντα τους, Οι εξαγωγες κατεγραψαν θεαματικη αυξηση το 2011.

030 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

ΑΡ.Μ. Α.Ε. : 2836/06/Β/86/48 Πύργος Αθηνών, Β’ Κτίριο, Μεσογείων 2-4, 115 27 Αθήνα ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ από 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2011 έως 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2011 (Δημοσιευόμενα βάσει του κ.ν. 2190/20, άρθρο 135 για επιχειρήσεις που συντάσσουν ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, ενοποιημένες και μη, κατά τα ΔΛΠ)

Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες, που προκύπτουν από τις οικονομικές καταστάσεις, στοχεύουν σε μια γενική ενημέρωση για την οικονομική κατάσταση και τα αποτελέσματα της ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε. και του ΟΜΙΛΟΥ ΧΑΛΚΟΡ. Συνιστούμε επομένως στον αναγνώστη, πριν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή ή άλλη συναλλαγή με την Εταιρία, να ανατρέξει στη διεύθυνση διαδικτύου της Εταιρίας, όπου αναρτώνται οι οικονομικές καταστάσεις καθώς και η έκθεση ελέγχου νόμιμου ορκωτού ελεγκτή. Αρμόδια Υπηρεσία - Νομαρχία : Υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Διεύθυνση Ανωνύμων Εταιριών & Πίστεως Διεύθυνση διαδικτύου Εταιρίας : www.halcor.gr Σύνθεση Δ.Σ.: Θ.Παπαγεωργόπουλος (Πρόεδρος, εκτελεστικό Μέλος), Ν.Κουδούνης(Αντιπρόεδρος, εκτελεστικό μέλος), Π. Σαπουντζής, Ε. Κοτσαμπασάκης, Τ. Κασάπογλου (εκτελεστικά μέλη), Γ.Πασσάς, Κ.Μπακούρης, Χρήστος-Αλέξης Κομνηνός, Α.Κατσάνος (Μη εκτελεστικά Μέλη), Α.Κυριαζής & N.Γαλέτας (Ανεξάρτητα, μη εκτελεστικά μέλη). Ημερομηνία έγκρισης από το Δ.Σ. των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων : 26 Μαρτίου 2012 Ορκωτός ελεγκτής λογιστής : Χαράλαμπος Συρούνης (Α.Μ. ΣΟΕΛ 19071) Ελεγκτική εταιρία : KPMG Ορκωτοί Ελεγκτές Α.Ε. Τύπος έκθεσης ελέγχου ελεγκτών : Με σύμφωνη γνώμη

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ (Ποσά εκφρασμένα σε €) ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟΔΩΝ (Ποσά εκφρασμένα σε €)

31-Δεκ.-11

31-Δεκ.-10

31-Δεκ.-11

361.033.315

316.958.739

101.764.822

2.270.174

2.152.565

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ιδιοχρησιμοποιούμενα ενσώματα πάγια στοιχεία Επενδύσεις σε ακίνητα Άυλα περουσιακά στοιχεία

652.245

166.037

18.872.707

17.872.207

154.521.382

Αποθέματα

234.740.289

11.283.122

222.506.376

67.694.501

Απαιτήσεις από πελάτες

120.519.010

167.327.914

77.726.706

36.988.662

48.688.012

6.373.603

Λοιπά μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία

Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία Διαθέσιμα και ταμιακά ισοδύναμα ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

37.199.549

17.367.950

14.359.870

822.906.828

793.526.008

422.606.923

ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μετοχικό κεφάλαιο (101.279.627 των € 0,38) Λοιπά στοιχεία Καθαρής Θέσης

38.486.258

97.739.504

105.081.618

96.011.113

136.225.762

143.567.876

134.497.371

33.921.928

24.477.763

Σύνολο Καθαρής Θέσης (γ) = (α) + (β)

170.147.690

168.045.640

134.497.371

Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις

190.473.591

156.060.632

88.722.370

31.063.088

25.115.759

11.540.427

Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις

329.413.482

338.157.544

144.683.798

Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις

101.808.977

106.146.433

43.162.956

Σύνολο υποχρεώσεων (δ)

652.759.138

625.480.368

288.109.552

822.906.828

793.526.008

422.606.923

Σύνολο Καθαρής Θέσης μετόχων εταιρίας (α) Δικαιώματα Μειοψηφίας (β)

Προβλέψεις/ Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις

ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (γ) + (δ)

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ

ΜΗ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ 31-Δεκ.-10 Σύνολο κύκλου εργασιών 107.305.309 Μικτά Κέρδη / (ζημιές) - Κέρδη / (ζημιές) προ φόρων, χρηματοδοτικών και 186.079 επενδυτικών αποτελεσμάτων 77.259.197 Κέρδη / (ζημιές) προ φόρων 89.941.029 Μείον φόροι 19.988.390 Κέρδη / (ζημιές) μετά από φόρους (Α)

162.527.180

Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα μετά από φόρους (συνεχιζόμενες δραστηριότητες)

(7.289.613)

(16.252.123)

(9.107.979)

(9.537.853)

160.756.027

168.623.017

134.497.371

152.989.327 (9.383.977)

Εισφορά Ιδίων Κεφαλαίων σε θυγατρική

Διανεμηθέντα μερίσματα (κέρδη)

(994.448)

18.000

560.876

976.531

8.397.132

(143.805)

170.147.690

168.045.640

134.497.371

143.605.350

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ (Ποσά εκφρασμένα σε €) ΜΗ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ

1.01 - 31.12.2011 1.01 - 31.12.2010 1.01 - 31.12.2011 1.01 - 31.12.2010 Λειτουργικές δραστηριότητες (11.350.953)

(16.249.126)

(11.281.137)

(11.693.708)

26.290.250

28.191.368

7.914.295

10.507.989

476.524

581.836

119.687

146.818

(746.320)

(450.227)

(251.699)

(299.967)

293.394

(6.368.363)

Πλέον / μείον προσαρμογές για:

Προβλέψεις Αποτελέσματα (έσοδα, έξοδα, κέρδη και ζημιές) επενδυτικής δραστηριότητας Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα (Κέρδη) / Ζημιές απο πώληση παγίων περιουσιακών στοιχείων (Κέρδη) / Ζημιές από πώληση συμμετοχών (Κέρδη)/ Ζημιές εύλογης αξίας παραγώγων Ζημιά από καταστροφή / απομείωση ενσώματων και άυλων παγίων περιουσιακών στοιχείων Απομείωση συμμετοχών

(217.948)

(778.810)

(41.986)

20.943.150

15.874.871

(111.011)

(252.340)

(79.779)

74.975

(160.717)

(1.819.071)

(709.191)

5.908

232.115

437.257

(38.098.055)

9.564.697

(16.920.448)

51.257.541

(50.323.433)

12.138.132

(42.443.422)

(594.177)

15.831.996

13.025.670

(34.977.740)

(19.837.372)

(15.411.635)

Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώματων και άϋλων παγίων περιουσιακών στοιχείων Τόκοι εισπραχθέντες Μερίσματα εισπραχθέντα Σύνολο εισροών / (εκροών) από επενδυτικές δραστηριότητες (β)

Εξοφλήσεις δανείων Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηματοδοτικές μισθώσεις (χρεολύσια) Εϊσπραξη επιχορήγησης Μερίσματα πληρωθέντα Σύνολο εισροών / (εκροών) από χρηματοδοτικές δραστηριότητες (γ) Καθ αύξηση / (μείωση) στα ταμ διαθέσιμα & ισοδύναμα χρήσης (α)+(β)+(γ) Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα έναρξης χρήσης Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα λήξης χρήσης

(7.770.775)

(15.582.587)

(13.097.239)

(13.727.531)

(7.770.775)

953.315

39.091

7.339.660

(3.193.975)

4.619.552

(1.767.078)

(7.289.613)

(16.252.123)

(9.107.979)

(9.537.853)

(7.921.271)

(16.250.569)

(9.107.979)

(9.537.853)

631.658

(1.554)

(0,1539)

(0,1293)

(0,1355)

(0,0767)

49.168.749

32.475.645

12.334.033

7.939.094

Επωνυμία εταιρίας

Χώρα έδρας

Συμμετοχή

Μέθοδος ενσωμάτωσης

ΒΙΟΧΑΛΚΟ ΑΕ

ΕΛΛΑΔΑ

60,04%

Ολική Ενοποίηση

4. Δεν υπάρχουν επίδικες ή υπό διαιτησία διαφορές δικαστικών ή διαιτητικών οργάνων που ενδέχεται να έχουν σημαντική επίπτωση στην οικονομική κατάσταση της Εταιρίας και του Ομίλου. 5. Αριθμός απασχολούμενου προσωπικού στο τέλος της τρέχουσας χρήσης : Εταιρίας 467 (χρήσης 2010 : 493), Ομίλου 2.467 (χρήσης 2010: 2.217) 6. Έχουν συσταθεί υποθήκες συνολικού ύψους Ευρώ 3,6 εκατ. στα ακίνητα της θυγατρικής SOFIA MED S.A. στη Βουλγαρία. Επί των ακινήτων της εταιρείας FULGOR, θυγατρικής των ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΑΛΩΔΙΩΝ, υφίστανται προσημειώσεις υποθήκης, συνολικού ύψους Ευρώ 49 εκατ. για την εξασφάλιση μακροπρόθεσμων δανείων. Δεν υφίστανται εμπράγματα βάρη επί των ακινήτων της μητρικής. 7. Έχει διενεργηθεί πρόβλεψη για ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις Ομίλου: Ευρώ 243 χιλ., Εταιρίας: Ευρώ - χιλ.. Οι λοιπές προβλέψεις που έχουν σχηματιστεί την 31.12.2011 ανέρχονται για τον Όμιλο σε € 322 χιλ. και για την Εταιρία σε € 90 χιλ.. Σχετικά με το πρόστιμο που έχει επιβληθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού στην Εταιρία, διαγράφηκε πρόβλεψη ποσού € 6,46 εκατ. (Bλ. σημειώσεις Νο 20 και Νο 28 των Οικονομικών Καταστάσεων). 8. Ποσά πωλήσεων και αγορών σωρευτικά από την έναρξη της διαχειριστικής χρήσης και τα υπόλοιπα των απαιτήσεων και υποχρεώσεων της Εταιρίας στη λήξη της τρέχουσας χρήσης, που έχουν προκύψει από συναλλαγές της με τα συνδεδεμένα κατά την έννοια του ΔΛΠ 24 προς αυτήν μέρη, είναι ως εξής: ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ

ΜΗ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ

148.986.912

253.656.716

149.177.985

43.594.288

22.985.862

65.309.230

12.620.382

3.291.890

3.719.712

1.757.697

vi) Απαιτήσεις από διευθυντικά στελέχη και μέλη της Διοίκησης

vii) Υποχρεώσεις προς τα διευθυντικά στελέχη και μέλη της Διοίκησης

v) Συναλλαγές & αμοιβές διευθυντικών στελεχών και μελών της Διοίκησης

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ

Αναβαλλόμενος Φόρος Χρήσης (1.048.999)

(975.201)

48.529.765

(62.709.774)

24.493.563

(3.417.495)

(6.320)

(1.259.140)

(15.839.160)

(13.346.399)

(2.537.991)

92.154

420.167

144.315

322.100

524.078

36.760

5.226

5.383

5.226

(18.837.176)

(12.403.091)

(3.610.830)

Χρηματοδοτικές δραστηριότητες Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια

(13.727.531)

Πρόσθετα στοιχεία και πληροφορίες : 1. Οι εταιρίες του Ομίλου με τις αντίστοιχες διευθύνσεις τους, τα ποσοστά με τα οποία ο Όμιλος συμμετέχει στο μετοχικό τους κεφάλαιο καθώς και η μέθοδος ενσωμάτωσης τους στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις της χρήσης 2011, παρατίθενται αναλυτικά στη σημείωση Νο 31 των Οικονομικών Καταστάσεων. 2. Στις 8 Δεκεμβρίου 2011 το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέδωσε την απόφαση του στην κατ’ έφεση προσφυγή ενώπιον του της ΧΑΛΚΟΡ για το πρόστιμο που επέβαλε το 2004 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού για παράβαση των κανόνων ανταγωνισμού. Το Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή της ΧΑΛΚΟΡ και επιβεβαίωσε τη μείωση του προστίμου που επιδίκασε το Γενικό Δικαστήριο την 19 Μαΐου 2010. Σημειώνεται ότι στις 19 Μαϊου 2010 το δικαστήριο διαπίστωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέβη την αρχή της ίσης μεταχείρισης κατά τον υπολογισμό των προστίμων που επέβαλε το 2004 και μείωσε το πρόστιμο της ΧΑΛΚΟΡ κατά 10%, καθορίζοντας το σε Ευρώ 8,25 εκατ. Κατά συνέπεια τα αποτελέσματα της εταιρείας και του Ομίλου της χρήσης έχουν επιβαρυνθεί με την διαφορά της πρόβλεψης με το τελικό ποσό του προστίμου προσαυξημένη κατά το ποσό της διαφοράς των τόκων, ήτοι ποσό Ευρώ 3.977.423 (Βλ. Σημείωση Νο 28 των Οικονομικών Καταστάσεων). 3. Οι οικονομικές καταστάσεις της Εταιρίας περιλαμβάνονται στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις που καταρτίζει η κάτωθι εταιρία:

7.525.175 Φόρος Εισοδήματος Χρήσης

Μείον:

Αγορά ενσώματων και άϋλων παγίων περιουσιακών στοιχείων

(13.058.148)

9. Ο φόρος εισοδήματος στα στοιχεία κατάστασης αποτελεσμάτων αναλύεται ως εξής (Ποσά σε €): (14.866.816)

Επενδυτικές δραστηριότητες (Απόκτηση) / Πώληση θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών επενδύσεων

3.922.933

(14.629.272)

(971.392) iv) Υποχρεώσεις

Mείωση / (αύξηση) απαιτήσεων

Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες (α)

(11.693.708)

(2.446.395)

(713.453)

Mείωση / (αύξηση) αποθεμάτων

Καταβεβλημένοι φόροι

(11.281.137)

3.190.978

9.691.430 i) Έσοδα (244.737) ii) Έξοδα - iii) Απαιτήσεις

κίνησης ή που σχετίζονται με τις λειτουργικές δραστηριότητες:

Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβλημένα

(16.249.126)

(3.278.319)

(207.465)

(941.728) 35.440.976

Πλέον/ μείον προσαρμογές για μεταβολές λογαριασμών κεφαλαίου

(Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων (πλην δανειακών)

(11.350.953)

449.978.651 Κέρδη / (ζημιές) προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και συνολικών αποσβέσεων

31-Δεκ-10

Αποσβέσεις επιχορηγήσεων

(2.415.746)

306.373.301

143.605.350

Αποσβέσεις παγίων στοιχείων

4.551.749

128.584.417 Κέρδη/(Ζημιές) μετά από φόρους ανά μετοχή - βασικά (σε €) 49.474.946 Προτεινόμενο μέρισμα ανά μετοχή (σε €)

184.875.140

Αποσβέσεις άϋλων παγίων

517.612.690

14.424.902

168.045.640

Κέρδη / (Ζημιές) προ φόρων

4.152.668

113.889.035 - Δικαιώματα Μειοψηφίας

ΜΗ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ

12.354.495

23.148.295

- Κατανέμονται σε : 143.605.350 - Ιδιοκτήτες Μητρικής

Σύνολο καθαρής θέσης έναρξης χρήσης (1/1/2011 και 1/1/2010 αντίστοιχα)

Σύνολο καθαρής θέσης λήξης χρήσης (31/12/2011 και 31/12/2010 αντίστοιχα)

22.312.833

105.119.092 Λοιπά συνολικά έσοδα / (έξοδα) μετά από φόρους (Β) 143.605.350 Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα / (έξοδα) μετά από φόρους (Α) + (Β)

31-Δεκ-11

Απορρόφηση θυγατρικής

585.704.872

43.974.902

38.486.258

31-Δεκ-10

Αύξηση / (μείωση) ποσοστού σε θυγατρικές

1.044.311.599

63.185.087

2.403.946 Κατανέμονται σε : 449.978.651 Μετόχους Εταιρίας Μετόχους Μειοψηφίας

31-Δεκ-11

Εξαγορά εταιρείας

1.249.316.534

152.894.702

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ (Ποσά εκφρασμένα σε €) ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ

ΜΗ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ

1 Ιαν - 31 Δεκ 2011 1 Ιαν - 31 Δεκ 2010 1 Ιαν - 31 Δεκ 2011 1 Ιαν - 31 Δεκ 2010

162.513.501

172.461.016

46.000.000

(172.326.995)

(97.645.635)

(55.067.284)

(1.419.470)

1.374.156

907.500

142.658

ΜΗ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ

1 Ιαν - 31 Δεκ 2011

1 Ιαν - 31 Δεκ 2010

1 Ιαν - 31 Δεκ 2011

(1.500.825)

(1.145.346)

(523)

1 Ιαν - 31 Δεκ 2010 218.898

(1.777.494)

4.336.324

(2.445.872)

3.704.034

(8.400.923)

10. Οι ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις της Εταιρίας και των εταιριών του Ομίλου παρατίθενται αναλυτικά στη σημείωση Νο 31 των οικονομικών - καταστάσεων. Για τη χρήση του 2011 η Εταιρεία ελέγχεται από την ελεγκτική εταιρεία KPMG στα πλαίσια της έκδοσης του φορολογικού (53.586.846) πιστοποιητικού, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 82, παρ.5 του Ν. 2238/1994 όπως τροποποιήθηκε με την υπ΄αριθ.1159/22-7-2111 απόφαση του Υπουργού οικονομικών. 11. Τα ‘Λοιπά συνολικά έσοδα’ που καταχωρήθηκαν απευθείας στα Ίδια Κεφάλαια, χωρίς να επηρεάσουν το αποτέλεσμα της χρήσης, αφορούν σε (2.263.142) συναλλαγματικές διαφορές ενοποίησης θυγατρικών εξωτερικού (Όμιλος : Ευρώ 405 χιλ.) και αποτίμηση παραγώγων αντιστάθμισης ταμιακών ροών (Όμιλος : Ευρώ 6.954 χιλ. και Εταιρία : Ευρώ 4.620 χιλ.) (Βλ. Κατάσταση Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων των Οικονομικών Καταστάσεων). (2.550.587) 12. Ιδρύθηκε η εταιρεία HALCORAL Sh.P.K. με μοναδικό μέτοχο την ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε., η οποία συμμετέχει με ποσοστό 100% στο μετοχικό της 6.623.427 κεφάλαιο. Η αξία της συμμετοχής της ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε. στη νέα εταιρεία ανήλθε σε Ευρώ 100 χιλ. (Βλ. Σημείωση Νο 8 των Οικονομικών Καταστάσεων). 88.469 13. Η θυγατρική εταιρεία ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ Α.Ε. με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης απορρόφησε την κατά 100% θυγατρική της εταιρεία ΤΗΛΕΚΑΛΩΔΙΑ Α.Ε. με βάση τον Ισολογισμό μετασχηματισμού της 31 Ιουλίου 2011 (Βλ. Σημείωση Νο 8 των Οικονομικών Καταστάσεων). 624.984 14. Η θυγατρική εταιρεία ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ Α.Ε. στις 29 Ιουλίου 2011 εξαγόρασε το 100% των μετοχών της εταιρείας FULGOR A.E. η οποία 2.523.151 επίσης δραστηριοποιείται στο χώρο της παραγωγής καλωδίων (Βλ. Σημείωση Νο 8 των Οικονομικών Καταστάσεων). 15. Το Διοικητικό Συμβούλιο της θυγατρικής εταιρίας ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ Α.Ε. πραγματοποίησε Έκτακτη Γενική Συνέλευση των Μετόχων στις 7 Σεπτεμβρίου 2011, στην οποία αποφασίστηκε η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της με καταβολή μετρητών και κατάργηση του δικαιώματος 110.023.974 προτίμησης των υφισταμένων μετόχων. Μετά την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, το μετοχικό κεφάλαιο της ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ ανήλθε σε (59.030.596) Ευρώ 20.977.915,60, διαιρούμενο σε 29.546.360 κοινές ονομαστικές μετοχές ονομαστικής αξίας Ευρώ 0,71 εκάστη και το ποσοστό συμμετοχής της ΧΑΛΚΟΡ στο μετοχικό κεφάλαιο της ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ διαμορφώθηκε σε 72,53% από 78,71% που κατείχε πριν την αύξηση (Βλ. Σημείωση Νο 8 - των Οικονομικών Καταστάσεων). 907.500 16. Δεν υφίστανται μετοχές της μητρικής Εταιρίας που κατέχονται είτε από την ίδια είτε από θυγατρικές και συγγενείς της επιχειρήσεις, στη λήξη (794) της τρέχουσας χρήσης. 17. Ορισμένα κονδύλια των αποτελεσμάτων του Ομίλου της χρήσης του 2010 έχουν αναταξινομηθεί, προκειμένου να είναι ομοειδή και συγκρίσιμα 51.900.084 με αυτά της τρέχουσας χρήσης. Λεπτομερής αναφορά γίνεται στην Σημείωση 3 των Οικονομικών Καταστάσεων. Αθήνα, 26 Μαρτίου 2012 836.389

(2.182)

(995.242)

(2.182)

(9.860.990)

74.727.639

(8.926.808)

19.831.599

(385.226)

11.955.925

17.367.950

17.753.177

2.403.946

1.567.556

37.199.549

17.367.950

14.359.870

2.403.945

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Δ.Σ.

ΕΝΑ ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ Δ.Σ.

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ Δ/ΝΤΗΣ

ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΣΣΑΣ ΣΑΠΟΥΝΤΖΗΣ ΠΕΡΙΚΛΗΣ EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE ΑΕ 135393

Φ 020251

AH 582570

Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ Δ/ΝΤΗΣ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΚΟΚΚΟΛΗΣ VΑLUES 2012 031

Α.Δ.Τ. Χ 701209 ΑΡ.ΑΔ. Α' ΤΑΞΗΣ 20872

τρίμηνο του έτους, (7% σε τριμηνιαία βάση και σε συγχρονισμό με την άνοδο των τιμών του πετρελαίου που επηρεάζει το κόστος παραγωγής τους) υποχωρούν σε σύγκριση με τα επίπεδα του τέλους του 2011. Η Παγκόσμια Τράπεζα προβλέπει ότι, εφόσον οι τιμές του πετρελαίου διατηρηθούν σε περίπου 105 δολ/βαρέλι (το ΔΝΤ προβλέπει 102 δολ/β. το 2012), οι τιμές των μετάλλων θα υποχωρήσουν περίπου κατά 10-12% μετά από άνοδο κατά μέσο όρο 14% το 2011. Η εκτίμηση υποχώρησης βασίζεται στη χαμηλότερη άνοδο της ζήτησης και την είσοδο νέας παραγωγικής δυναμικότητας στην αγορά που προκάλεσε η άνοδος των τιμών των προηγούμενων ετών. Για το 2013 προβλέπει άνοδο περίπου 4%, που θα αποκαταστήσει μικρό μέρος των απωλειών του 2012. Οι εξελίξεις το 2012 καθορίζονται από εκτιμήσεις γ ια χαμηλότερη ζήτηση από την Κίνα, που αποτελεί τον μεγαλύτερο καταναλωτή μετάλλων με 43% της παγκόσμιας ζήτησης, χαμηλότερη ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας (το ΔΝΤ έχει ήδη αναγγείλει ότι θα

αναθεωρήσει προς τα κάτω την εκτίμηση του για την παγκόσμια ανάπτυξη 3,5% το 2012) αλλά και τα υψηλά αποθέματα σε ορισμένα μέταλλα. Οι υψηλές τιμές του παρελθόντος οδήγησαν σε επενδύσεις σε νέα δυναμικότητα, με χαλάρωση των πιέσεων στις τιμές. Αυτό ισχύει και για το αλουμίνιο, του οποίου οι τιμές υποχώρησαν στις 2 χιλ. δολ/τόνο, στα επίπεδα του 2005, και πλέον βρίσκονται κοντά στο οριακό κόστος για αρκετούς παραγωγούς. Σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος της ενέργειας, αναμένεται ο παράγοντας αυτός να οδηγήσει σε άνοδο τιμών το επόμενο διάστημα. Στον χαλκό, η μεγάλη άνοδος των τιμών στις αρχές του έτους προήλθε από τα χαμηλά αποθέματα και την άνοδο της ζήτησης από την Κίνα, παράγοντες που αναμένεται να διατηρηθούν το επόμενο διάστημα. Ωστόσο, η άνοδος της ζήτησης αναμένεται να μετριαστεί στο 2,5% ως το 2013, καθώς η υποκατάσταση προχωρά και η ζήτηση από την Κίνα μεσοπρόθεσμα θα επιβραδύνει. Όσον αφορά στις τιμές του χάλυβα, η άνοδος της ζήτησης συνεπάγεται

στήριξη των τιμών του. Ωστόσο, χαρακτηρίζονται από μεγάλη μεταβλητότητα, λόγω αποθεματοποίησης και στη συνέχεια διοχέτευση των αποθεμάτων σ την αγορά και των εξελίξεων σ την Κίνα, σ την οποία αναλογεί το 40% της παγκόσμιας παραγωγής χάλυβα. Οι εξ ε λίξ ε ις σ τον χάλυβα καθορίζουν και τις τιμές του νικελίου – τα ¾ της παγκόσμιας παραγωγής του κατευθύνον ται σ την παραγωγή χάλυβα. Η προσθήκη νέων μονάδων εξόρυξης τα επόμενα χρόνια (σ την Κίνα, Ινδονησία, Βραζιλία και αλλού) θα λειτουργήσ ει προς μείωση των τιμών του, οι οποίες αναμένει να κυμανθούν μεταξύ 18-23 χιλ δολαρίων/ τόνο την επόμενη διετία. Παρά την υποχώρηση της τιμής των μετάλλων το 2012, οι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε άνοδο των τιμών μεσοπρόθεσμα είναι τα χαμηλότερα αποθέματα κοιτασμάτων, το ενεργειακό κόστος και οι περιβαλλοντικοί περιορισμοί, όπως και κινήσεις χωρών για προστασία των αποθεμάτων τους με περιορισμό των εξαγωγών (παράδειγμα η Ινδονησία από το 2014).

ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΒΑΣΙΚΗ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ σε χιλιάδες €

ΚΕΡΔΗ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ

2011

2010

2011

2010

ΕΛΒΑΛ Α.Ε.

687.200

596.952

20.700

11.455

ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε.

585.704

517.613

-11.281

-11.694

ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ Α.Ε.

520.117

476.918

1.726

30.167

SOVEL

319.700

292.506

-28.200

-12.144

ΛΑΡΚΟ Α.Ε. ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΗ

311.120

239.484

6.600

6.411

ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.

301.430

272.268

-49.710

-14.970

ΣΙΔΕΝΟΡ Α.Ε.*

276.530

253.867

-27.143

-16.360

ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε.

250.410

142.674

5.216

1.012

ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗ Α.Ε.

195.800

138.637

-58.100

-48.675

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΧΑΛΥΒΟΣ Α.Ε.

149.580

126.948

-1.810

1.000

ΑΛΟΥΜΥΛ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ Α.Ε.

148.485

140.099

-13.243

-2.122

9 12

ΜΑΙΛΛΗΣ Μ. Ι. Α.Ε.Β.Ε.

89.650

81.735

-3.550

-71.525

EXALCO Α.Ε.

78.422

71.905

-3.947

-3.161

ΣΙΔΜΑ Α.Ε.

61.756

70.747

-6.794

-5.293

ΕΤΕΜ Α.Ε. ΕΛΑΦΡΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ

46.137

51.464

-8.884

-13.975

032 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

 ω υυωυ υυυυυ    www.cpw.gr          IEAEHEE      

                         







          

          

          

          

            

            

            

            

   

  ωυω  ω  υA    υυ υωυυ    υω  ωυω υω







     

     

     

     









   

   

   

   

   

   

   

   









                          Ao    HMBE    AABAAIN      AMK                                                                       

 

υ 

















               

                   M     

              

              

              

      

      

      

υ







   

   

   







  

  

  

υ     υ    

                                                                                                                                                                                                                                                                          ooo                                                             A o   HMBE   AA BA AIN     A MK                                     ABA AE                                  

                                   v   v    v                                                                   υυ       

ω   









 

 

 

 











 12.   31/12/2011      .   υ         υ  υ           υ υ.

υ 









 

 

 AI

 

 

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012 

033

XHMIKA & ΧΗΜΙΚΕΣ Π Ρ ΩΤ Ε Σ ΥΛ Ε Σ

Λείπουν οι ελληνικές πρώτες ύλες, η χημική βιομηχανία όμως στην χώρα μας ξεχωρίζει για την υψηλή ποιότητα του ελληνικού τεχνικού και επιστημονικού προσωπικού που έχουν στη διάθεση τους οι επιχειρήσεις του κλάδου. Η ενίσχυση του brand name των ελληνικών επιχειρήσεων, η τεχνική υποστήριξη μετά την πώληση και η συνέπεια στις παραδόσεις, φαίνονται ικανά για να προσδώσουν μεγαλύτερη ώθηση και προβάδισμα στα παραγόμενα στη χώρα μας προϊόντα, έναντι του ανταγωνισμού από χώρες χαμηλότερου κόστους.

Ε λλη ν ι κO

brand name ΠΗΓΗ:

επιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

Ο ι ε π ι χ ε ι ρ Η σ ε ι ς τ ου κ λ Α δ ου ( 7 7 σ υ ν ο λ ι κ Α ) είναι πολλές συγκριτικά με το μέγεθος της εγχώριας ζήτησης και το επιχειρηματικό περιβάλλον του κλάδου είναι έντονα ανταγωνιστικό. Σε γενικές γραμμές, οι τιμές των προϊόντων λόγω και της φύσης τους καθορίζονται από τις διεθνείς εξελίξεις (π.χ. τιμές πετρελαίου). Επηρεάζονται έντονα όμως και από τον μεγάλο αριθμό των επιχειρήσεων που διαμορφώνει το επίπεδο ανταγωνισμού. Οι όροι και οι συνθήκες πώλησης καθορίζονται από κάθε εταιρεία ανάλογα με τα λειτουργικά της πλεονεκτήματα (δίκτυο διανομής, ποιότητα και συνέπεια παράδοσης, επίπεδο εξυπηρέτησης μετά την πώληση, κ.ά). Η αξία της εγχώριας αγοράς χημικών “B2B” (δηλαδή οι πωλήσεις του κλάδου στην Ελλάδα τόσο από παραγόμενα όσο και από εισαγόμενα χημικά), εμφανίζει μεγάλες διακυμάνσεις, ανάλογες με τις διεθνείς τάσεις των τιμών και των αγορών. Για παράδειγμα, η αξία της αγοράς αυξήθηκε περίπου 22% το 2007, το 2008 ο ρυθμός ανόδου περιορίστηκε στο μισό (11%) και το 2009 η συνολική αξία μειώθηκε παρουσίασε μείωση 12%. Το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας στα χημικά 034 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Κίνδυνοι από υποκατάστατα προϊοντα: Καθοριστικό ρόλο έχουν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των χημικών, καθώς επίσης και οι προβλέψεις του διεθνούς κανονισμού REACH για τα χημικά. Η συνεχής αναθεώρηση της επικινδυνότητας των χημικών ουσιών καθιστά αναγκαία και την προσαρμογή των προϊόντων. Έτσι για παράδειγμα το PVC τείνει να υποκατασταθεί από το πολυαιθυλένιο, ενώ οι αλειφατικοί διαλύτες (που έχουν εφαρμογή στα χρώματα και τα βερνίκια) από άλλα υδατοδιαλυτά υποκατάστατα προϊόντα. Επίσης, η απαγόρευση χρήσης γενετικά τροποποιημένων ουσιών στα καλλυντικά επιβάλλει τη χρήση εναλλακτικών υλικών. Ακόμη, η κατάργηση των φωσφορικών στα απορρυπαντικά –που επιβαρύνουν το περιβάλλον- καθιστά αναγκαία την ανάπτυξη φιλικότερων περιβαλλοντικά πρώτων υλών. Στα αγροχημικά παρατηρείται σταδιακή υποκατάσταση των παραδοσιακών ουσιών με φιλικότερα προς το περιβάλλον υλικά, γεγονός που αποτελεί και ευκαιρία ανάπτυξης για τις εγχώριες επιχειρήσεις. EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

035

προϊόντα είναι σταθερά ελλειμματικό και επιδεινώθηκε και άλλο την τελευταία περίοδο. Κύριες χώρες προέλευσης των εισαγόμενων χημικών “B2B” είναι η Γερμανία και η Ιταλία. Οι ελληνικές εξαγωγές έχουν προορισμό κυρίως την Αλβανία, τη Βουλγαρία και την Κύπρο. Το 37% της αξίας πωλήσεων χημικών “B2B” το 2009 αφορούσε πρώτες ύλες και συστατικά της βιομηχανίας πλασ τικών. Περισσότερες ευκαιρίες ανάπτυξης εντοπίζονται στα ειδικά (specialty chemicals) που μαζί με άλλα χημικά (πολλαπλών εφαρμογών) καταλαμβάνανε ποσοστό 16%. Τα χημικά χρωμάτων-βερνικιών καλύπτουν το 11% των πωλήσεων.

ΤΑΣΕΙΣ Η παρατεταμένη ύφεση στην ελληνική οικονομία, η κάμψη στην οικοδομική και κατασκευαστική δρασ τηριότητα και τις δημόσιες επενδύσεις έ χουν επηρεάσει την πορεία του κλάδου. Τα τελευταία χρόνια ανακύπτουν προβλήματα ρευσ τότητας των εταιρειών–πελατών και δυσκολία τραπεζικής χρηματοδότησης μικρών κυρίως επιχειρήσεων σε συγκεκριμένους τομείς εφαρμογής των χημικών. Πέρα από την ύφεση και τα προβλήματα ρευσ τότητας των ε ταιρειών-

πελατών του κλάδου, απειλή για τον κλάδο αποτελεί η απευθείας εισαγωγή χημικών από τους βιομηχανικούς πελάτες του, ιδιαίτερα από χώρες χαμηλού κόστους. Οι αναπτυσσόμενες τρίτες χώρες (Κίνα, Ινδία, Ταϊλάνδη κ.ά) τείνουν να υποκαταστήσουν τις παραδοσιακές χώρες-παραγωγούς (Ευρώπη, ΗΠΑ, κλπ.).

Το 2010, σύνολο των πωλήσεων των επιχειρήσεων του δείγματος αυξήθηκε κατά 7%, ενώ το μικτό κέρδος πολύ λιγότερο (1,4%). Μικρές μόνο μεταβολές παρουσίασε η συνολική κερδοφορία των επιχειρήσεων: τα καθαρά (προ φόρου) παρουσίασαν ελάχιστη αύξηση κατά 1,1%, ενώ τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν 0,9%.

Ο κλάδος των χημικών επηρεάζεται προφανώς από την έντονη διακύμανση των τιμών των χημικών πρώτων υλών που καθορίζονται στη διεθνή αγορά. Ελλιπής είναι όμως ακόμα η αξιοποίηση των τεχνολογιών ανακύκλωσης χημικών αλλά και η ενημέρωση της βιομηχανίας για ανακυκλώσιμα ή φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΛΑΔΟΥ

Από τις 43 επιχειρήσεις του δείγματος, οι 40 είχαν κέρδη το 2010, έναντι 39 εταιρειών το 2009. H πλειοψηφία των εταιρειών κατατάσσεται στη ζώνη Χαμηλού Πισ τωτικού Κινδύνου. Ωστόσο, το 2011 παρατηρείται τάση μετατόπισης εταιρειών προς τη ζώνη Μέσου Πισ τωτικού Κινδύνου. Από σύνολο 77 εταιρειών του κλάδου, τ ρεις εμφάν ισαν κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών τόσο το 2011 όσο και το 2010.

Από την ανάλυση ισολογ ισμών 43 επιχειρήσεων του κλάδου, προκύπτει μικρή αύξηση 1,7% το 2010 σε σχέση με το 2009, η οποία οφείλεται κυρίως στην αύξηση των αποθεμάτων (23%). Τα ίδια κεφάλαια διευρύνθηκαν κατά 4% την ίδια περίοδο. Οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις και προβλέψεις μειώθηκαν κατά 2,2%, ενώ οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις αυξήθηκαν ελαφρώς, κατά 1,4%.

ΔιαπραγματευτικH ΔYναμη ΠρομηθευτΩν Οι βασικοί προμηθευτές πρώτων υλών του κλάδου είναι μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις οι οποίες ουσιαστικά ορίζουν τις τιμές των πρώτων υλών. Οι συνθήκες αυτές περιορίζουν τη διαπραγματευτική δύναμη των επιχειρήσεων του κλάδου έναντι των προμηθευτών, είτε πρόκειται για εισαγωγικές-εμπορικές είτε για παραγωγικές. Εξαίρεση σε αυτό

 Κορυφαίες Επιχειρήσεις

Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης Οι επιχειρήσεις παρουσιάζονται με βάση την εκτιμώμενη κατάταξη των μεριδίων αγοράς τους Κύκλος εργασιών 2010

Προσωπικό

€ 7.681.580.000

2.392

€ 137.614.000

500

ΡΗΓΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Α.Β.Ε.Τ.Ε. ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ

€ 54.626.576

ΕΛΤΟΝ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Α.Ε.Β.Ε.

€ 57.306.723

109

ORBIT POLYMERS Α.Ε.

€ 40.969.029

ΠΕΝΤΑΠΛΑΣΤ Α.Ε.

€ 35.940.038

Επωνυμία επιχείρησης ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ Α.Ε * ΝΕΟΧΗΜΙΚΗ Α.Β.Ε.Ε.

η νεοχημικη έχει υποβάλει αίτηση για υπαγωγή σε καθεστώς εκκαθάρισης εν λειτουργία.

* Τα εξεταζόμενα είδη αφορούν πολύ μικρό ποσοστό στο συνολικό κύκλο εργασιών της

036 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012



ΕΤΕΜ Α.Ε. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΑΦΡΝ ΜΕΤΑΛΛΝ (Σύφωνα ε την απόφαση 4/507/28.04.2009 του ∆ιοικητικού Συβουλίου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΕΡΙΟ∆ΟΥ από 1 Ιανουαρίου 2011 έως 31 ∆εκεβριου 2011 Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες, που προκύπτουν από τις οικονοικές καταστάσεις, στοχεύουν σε ια γενική ενηέρωση για την οικονοική κατάσταση και τα αποτελέσατα της ΕΤΕΜ Α.Ε. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΑΦΡΝ ΜΕΤΑΛΛΝ Ανώνυος Εταιρεία και του ΟΜΙΛΟΥ ΕΤΕΜ. Συνιστούε, εποένως στον αναγνώστη, πριν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή ή άλλη συναλλαγή ε την εταιρία, να ανατρέξει στην διεύθυνση διαδικτύου του εκδότη, όπου αναρτώνται οι οικονοικές καταστάσεις καθώς και η έκθεση επισκόπησης του νόιου ελεγκτή όποτε αυτή απαιτείται. Αριθ. Μητρώου ΑΕ: 7777/06/Β/86/17 ∆ιεύθυνση διαδικτύου: www.etem.gr ∆ιεύθυνση έδρας: Λ.Μεσογείων 24 Πύργος Αθηνών Σύνθεση ∆. Σ.: Καλλέργης Μάρκος, πρόεδρος, η εκτελεστικό έλος, Παυλάκης ∆ηήτριος, Αντιπρόεδρος, εκτελεστικό έλος, Μεντζελόπουλος Γεώργιος, εκτελεστικό έλος, Κυριαζής Ανδρέας, η εκτελεστικό ανεξάρτητο έλος, Κυριακόπουλος ∆ηήτριος, εκτελεστικό έλος, Οικονόου Ιωάννης, εκτελεστικό έλος, Γαλέτας Νικόλαος, η εκτελεστικό ανεξάρτητο έλος, Παπανικολάου Χαράλαπος, η εκτελεστικό έλος. Ηεροηνία έγκρισης των οικονοικών καταστάσεων (από τις οποίες αντλήθηκαν τα συνοπτικά στοιχεία): 23/03/2012 Νόιος ελεγκτής: Σούρπης ∆ηήτριος Α.Μ.ΣΟΕΛ.16891 Ελεγκτική εταιρία : PriceWaterhouseCoopers S.A. Τύπος έκθεσης επισκόπησης: Με σύφωνη γνώη

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ (ενοποιηένα και εταιρικά)  ποσά εκφρασένα σε ευρώ

Ο ΟΜΙΛΟΣ

31 ∆εκ. 2011

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΝ ΕΣΟ∆Ν (ενοποιηένα και εταιρικά)  ποσά εκφρασένα σε ευρώ

Η ΕΤΑΙΡΙΑ

31 ∆εκ. 2010

31 ∆εκ. 2011

Ο ΟΜΙΛΟΣ

31 ∆εκ. 2010

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ιδιοχρησιοποιούενα ενσώατα πάγια.......... Επενδύσεις σε ακίνητα...... Άυλα περιουσιακά στοιχεία.... Λοιπά η κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία... Αποθέατα............................................................................................................. Απαιτήσεις από πελάτες........................................................................................ Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία........................................................ Μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία προοριζόενα για πώληση................. ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ........................................................................................

78.886.190 6.875.450 1.259.962 2.367.284 32.651.149 31.179.510 10.169.225 302.317 163.691.087

86.060.187 6.924.331 628.675 12.257.033 37.013.288 36.571.053 2.080.496 302.317 181.837.380

34.885.655 1.484.978 424.728 24.392.701 13.475.049 20.484.633 5.705.625 302.317 101.155.686

ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΣΕΙΣ Μετοχικό κεφάλαιο................................................................................................ Λοιπά στοιχεία καθαρής θέσης ετόχων Εταιρίας................................................. Σύνολο καθαρής θέσης ετόχων Εταιρίας (α)....................................................... ∆ικαιώατα Μειοψηφίας (β)..................................................................................

9.302.855 29.401.401 38.704.256 94.275

9.302.855 46.569.330 55.872.185 97.204

9.302.855 22.725.709 32.028.564 

Σύνολο Καθαρής Θέσης (γ) = (α) + (β)................................................................. Μακροπρόθεσες δανειακές υποχρεώσεις.......................................................... Προβλέψεις / Λοιπές ακροπρόθεσες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσες δανειακές υποχρεώσεις.......................................................... Λοιπές βραχυπρόθεσες υποχρεώσεις............................................................... Σύνολο υποχρεώσεων (δ)................................................................................... ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ & ΥΠΟΧΡΕΣΕΝ (γ) + (δ)..................................

38.798.531 17.886.143 8.778.852 73.655.126 24.572.435 124.892.556 163.691.087

55.969.389 23.224.236 6.832.160 71.148.359 24.663.236 125.867.991 181.837.380

32.028.564 17.200.000 2.222.273 39.652.094 10.052.755 69.127.122 101.155.686

43.007.038 1.587.124 146.947 32.856.010 15.656.402 25.361.955 1.268.536 302.317 120.186.329

1 Ιαν31 ∆εκ. 2010

1 Ιαν31 ∆εκ. 2011

1 Ιαν31 ∆εκ. 2010

Συνεχιζόενες δραστηριότητες

Κύκλος εργασιών............................................................................... Μικτά κέρδη / (ζηιές)....................................................................... Κέρδη / (ζηιές) προ φόρων, χρηατοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσάτων . Κέρδη / (ζηιές) προ φόρων........................................................... Φόροι................................................................................................... Κέρδη / (ζηιές) ετά από φόρους (Α). Μετόχους Εταιρίας.................................................................................

Μετόχους Μειοψηφίας........................................................................... 9.302.855 31.283.860 40.586.715 Λοιπά συνολικά έσοδα ετά από φόρους (Β).  Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα ετά από φόρους (Α) + (Β). 40.586.715 21.500.000 2.610.110 43.235.857 12.253.647 79.599.614 120.186.329

Η ΕΤΑΙΡΙΑ

1 Ιαν31 ∆εκ. 2011

100.349.316 10.722.804

110.757.634 17.342.112

46.137.167 5.281.997

51.464.738 7.234.944

(10.730.612) (15.045.929) 225.916 (14.820.013) (14.817.084)

(9.430.305) (12.570.329) (193.455) (12.763.784) (12.753.118)

(5.982.870) (8.883.780) 277.058 (8.606.722) (8.606.722)

(9.404.177) (13.975.191) 244.026 (13.731.165) (13.731.165)

(2.929) (14.820.013)

(10.666) (12.763.784)

 (8.606.722)

 (13.731.165)

(47.310) (14.867.323)

124.617 (12.639.167)

48.571 (8.558.151)

(47.695) (13.778.860)

Μετόχους Εταιρίας................................................................................ Μετόχους Μειοψηφίας...........................................................................

(14.864.394) (2.929) (14.867.323)

(12.628.501) (10.666) (12.639.167)

(8.558.151)  (8.558.151)

(13.778.860)  (13.778.860)

Κέρδη / (ζηιές) ετά φόρων ανά ετοχή  βασικά (σε €).. Προτεινόενο έρισα ανά ετοχή (σε €)

(0,4938) 

(0,4250) 

(0,2868) 

(0,4576) 

(3.723.466)

(2.768.838)

(2.160.416)

(5.508.529)

Κέρδη / (ζηιές) προ φόρων, χρηατοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσάτων και αποσβέσεων..................................................

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΝ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ (ενοποιηένα και εταιρικά)  ποσά εκφρασένα σε ευρώ Ο ΟΜΙΛΟΣ

31 ∆εκ. 2011

31 ∆εκ. 2010

Η ΕΤΑΙΡΙΑ

31 ∆εκ. 2011

Καθαρή θέση έναρξης χρήσεως (1/1/2011 και 1/1/2010 αντίστοιχα) ...

55.969.389

65.814.168

40.586.715

Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα ετά από φόρους................................................

(14.867.323) 41.102.066   (2.303.535)  38.798.531

(12.639.167) 53.175.001 2.025.926 135.257  633.205 55.969.389

(8.558.151) 32.028.564     32.028.564

Πλεόνασα λόγω 1ης ενοποίησης της Elval Colour...................... Μεταβολή Ιδίων Κεφ. Λόγω αλλαγής τρόπου ενοποίησης Αντιστροφή υπεραξίας& υπ. εις νέον λόγω πώλησης της Elval Colour Αντιστροφή αποτελέσατος πρ. χρήσης λόγω πώλησης της ΑΝΟΞΑΛ Καθαρή θέση λήξης χρήσεως (31/12/2011 και 31/12/2010 αντίστοιχα).

31 ∆εκ. 2010

1. Στοιχεία αναφορικά ε τις εταιρίες στις οποίες συετέχει ο Όιλος καθώς και ε τα ποσοστά συετοχής και την καταστατική έδρα στην σηείωση 35 των 54.365.575 οικονοικών καταστάσεων. (13.778.860) 40.586.715     40.586.715

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜEΙΑΚΝ ΡΟΝ (ενοποιηένα και εταιρικά  έεση έθοδος)  ποσά εκφρασένα σε ευρώ Ο ΟΜΙΛΟΣ

1 Ιαν31 ∆εκ. 2011

Λειτουργικές δραστηριότητες Κέρδη/ (ζηιές) προ φόρων (συνεχιζόενες δραστηριότητες) Πλέον / είον προσαρογές για: Αποσβέσεις Προβλέψεις Αποτελέσατα (Έσοδα, έξοδα, κέρδη, ζηιές) επενδυτικής δραστηριότητας Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα Λοιπές προσαρογές Μείωση / (αύξηση) αποθεάτων Mείωση / (αύξηση) απαιτήσεων (Μείωση) / Αύξηση υποχρεώσεων (πλην δανειακών) Μείον: Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβληένα Σύνολο εισροών/(εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες(α) Επενδυτικές δραστηριότητες Απόκτηση/πώληση θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών επενδύσεων Πωλήσεις επενδύσεων σε ακίνητα Αγορά ενσώατων και άυλων παγίων στοιχείων Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώατων και άυλων παγίων στοιχείων Τόκοι εισπραχθέντες Μερίσατα εισπραχθέντα Σύνολο εισροών / (εκροών) από επενδυτικές δραστηριότητες (β) Χρηατοδοτικές δραστηριότητες Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια Εξοφλήσεις δανείων

1 Ιαν31 ∆εκ. 2010

Η ΕΤΑΙΡΙΑ

1 Ιαν31 ∆εκ. 2011

(15.045.929)

(12.570.329)

(8.883.780)

6.781.912 2.118.116 (1.444.361) 4.389.956 343.033 3.560.558 4.618.422 (451.121)

6.609.280 7.469.064 5.349.781 3.326.073 67.959 458.416 (6.552.330) 8.223.112

3.822.454 733.575 (1.205.296) 2.808.187 (22.729) 2.106.353 6.369.503 (2.682.349)

(4.766.978) 103.608

(3.671.608) 8.709.418

(2.848.206) 197.712

9.432.139  (6.493.963) 4.856.231 118.432  7.912.839

(326.000) 6.718.565 (9.874.954) 508.867 302.755 106.782 (2.563.985)

9.332.139  (1.301.603) 3.696.366 43.498  11.770.400

23.456.767 (26.288.094)

14.349.031 (20.858.341)

17.366.238 (25.250.000)

Είσπραξη επιχορήγησης Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηατοδοτικές ισθώσεις (χρεολύσια) Σύνολο εισροών / (εκροών) από χρηατοδοτικές δραστηριότητες (γ) Καθαρή αύξηση / (είωση) στα ταειακά διαθέσια και ισοδύναα περιόδου (α) + (β) + (γ)

2.492.867  (338.460)

 (813) (6.510.123)

  (7.883.762)

7.677.987

(364.690)

4.084.350

Ταειακά διαθέσια και ισοδύναα έναρξης περιόδου είον Ταειακά ∆ιαθέσια Etalbond 31/05/2010 Ταειακά διαθέσια και ισοδύναα λήξης περιόδου

1.041.710  8.719.697

1.925.322 (518.922) 1.041.710

246.216  4.330.566

Πρόσθετα στοιχεία και πληροφορίες :

1 Ιαν31 ∆εκ. 2010

(13.975.191)

2. Εντός της χρήσης του 2011 η εταιρεία : α) Στις 17/02/2011 η εταιρία προχώρησε στην ίδρυση θυγατρικής εταιρίας στην Αλβανία ε την επωνυία ''ETEM Albania Shpk'' και αρχικό εταιρικό κεφάλαιο € 100.000,00. β) Στις 16/06/2011 η εταιρία προχώρησε σε πώληση της κατά 100% θυγατρικής ΕΤΕΜ SCG DOO ε έδρα το Βελιγράδι Σερβίας στην κατά 100% θυγατρική ETEM BULGARIA S.A. ε έδρα τη Σόφια Βουλγαρίας, αντί ποσού € 596.829,10. γ) Στις 20/06/2011 η εταιρία προχώρησε σε αύξηση του ετοχικού κεφαλαίου στην θυγατρική εταιρία ETEM SYSTEMS SRL ε έδρα το Βουκουρέστι Ρουανίας, κατά € 2.000.000 ε κεφαλαιοποίηση απαιτήσεων, η οποία καλύφθηκε εξ ολοκλήρου από την ETEM BULGARIA S.A. ε έδρα τη Σόφια Βουλγαρίας. Το σύνολο του καταβεβληένου κεφαλαίου ανέρχεται πλέον σε € 2.595.000, ε το ποσοστό συετοχής της ΕΤΕΜ Α.Ε. να διαορφώνεται σε 20,16% και το ποσοστό συετοχής της ETEM BULGARIA S.A. να διαορφώνεται σε 79,84%. δ) Στις 22/06/2011 η κατά 100% θυγατρική της εταιρίας ETEM BULGARIA S.A., προχώρησε σε αύξηση του ετοχικού κεφαλαίου στην θυγατρική εταιρία ETEM SCG DOO ε έδρα το Βελιγράδι Σερβίας, κατά € 1.300.000 ε κεφαλαιοποίηση απαιτήσεων. Το σύνολο του καταβεβληένου κεφαλαίου ανέρχεται πλέον σε € 1.892.767,52 ε το ποσοστό συετοχής της ETEM BULGARIA S.A. να παραένει 100,00%. ε) Στις 01/07/2011 πραγατοποιήθηκε πώληση προς την ΕΛΒΑΛ Α.Ε. του συνόλου της συετοχής της ΕΤΕΜ Α.Ε. στην εταιρία ELVAL COLOUR Α.Ε., που ανερχόταν σε 22%, αντί συνολικού τιήατος €9.432.139,17. στ) Μετά την αύξηση του ετοχικού κεφαλαίου της θυγατρικής ENERGY SOLUTIONS κατά € 4.200.025,56, στην οποία η ητρική ΕΤΕΜ Α.Ε. δεν συετείχε, το ποσοστό συετοχής της ΕΤΕΜ Α.Ε. διαορφώθηκε σε 6,03% από 38,60%. 3. Οι οικονοικές καταστάσεις του Οίλου περιλαβάνονται στις ενοποιηένες οικονοικές καταστάσεις που καταρτίζει: Χώρα έδρας Συετοχή Μέθοδος ενσωάτωσης Επωνυία εταιρίας ΕΛΒΑΛ ΑΕ Ελλάδα 64,78% Ολική ενοποίηση Οι ενοποιηένες οικονοικές καταστάσεις της ΕΛΒΑΛ Α.Ε. περιλαβάνονται στις ενοποιηένες οικονοικές καταστάσεις του Οίλου Βιοχάλκο 4. Επί των παγίων στοιχείων δεν υφίστανται επράγατα βάρη. 5. ∆εν υπάρχουν επίδικες ή υπό διαιτησία διαφορές δικαστικών ή διοικητικών οργάνων που να ενδέχεται να έχουν σηαντική επίπτωση στην οικονοική

3.895.648 6.020.878 (66.321) 1.966.765 (14.856) (2.457.081) 3.481.158 1.491.117 κατάσταση της Εταιρίας. 6. ∆εν έχουν σχηατιστεί προβλέψεις για ανέλεγκτες χρήσεις και λοιπές προβλέψεις, τόσο για τον όιλο όσο και για την Εταιρεία. (2.311.175) 7. Το ποσό € 47.310 που καταχωρήθηκε απευθείας στην Καθαρή Θέση του οίλου αφορά την αποτίηση παραγώγων λόγω αντιστάθισης κινδύνου (1.969.058) επιτοκίων και συναλλαγατικές διαφορές ετατροπής ισολογισών θυγατρικών εξωτερικού. Για την εταιρεία το αντίστοιχο ποσό είναι € 48.571. (Βλ. Κατάσταση Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων των οικ. καταστάσεων) 8. Αριθός απασχολούενου προσωπικού στο τέλος της τρέχουσας περιόδου : Εταιρίας 213 (2010:297)  Οίλου 654 (2010:767) 9.207.066 9. Ποσά εσόδων και εξόδων σωρευτικά από την έναρξη της διαχεριστικής περιόδου και τα υπόλοιπα των απαιτήσεων και υποχρεώσεων της Εταιρίας στη  λήξη της τρέχουσας περιόδου, που έχουν προκύψει από συναλλαγές της ε τα συνδεδεένα κατά την έννοια του ∆ΛΠ 24 προς αυτήν έρη, είναι ως εξής: (1.611.800) 10.890 8.170 106.782 7.721.108 14.175.851 (20.000.000)

(Ποσά σε €) α) Έσοδα β) Έξοδα γ) Απαιτήσεις δ) Υποχρεώσεις ε) Συναλλαγές και αοιβές διευθυντικών στελεχών και ελών της διοίκησης στ) Απαιτήσεις από διευθυντικά στελέχη και έλη της διοίκησης

Ενοποιηένα 3.044.595 15.284.910 1.687.578 7.777.536 1.222.361

 ζ) Υποχρεώσεις προς τα διευθυντικά στελέχη και έλη της διοίκησης  10. Στην κατάσταση αποτελεσάτων το στοιχείο "φόροι" αναλύεται παρακάτω: (5.824.149) Ενοποιηένα 1/1  31/12/2011 (67.647) (72.099) Φόρος Εισοδήατος Χρήσης

Μη ενοποιηένα 4.403.635 6.184.103 4.993.853 2.384.871 1.167.373 



1/1  31/12/2010 (174.120)

Μη ενοποιηένα 1/1  31/12/2011 (67.622)

1/1  31/12/2010 130.616

318.315 Αναβαλλόενος Φόρος Χρήσης 293.563 (19.335) 344.680 113.410  11. ∆εν υφίστανται ετοχές της ητρικής Εταιρείας που κατέχονται είτε από την ίδια είτε από θυγατρικές ή συγγενείς της στην λήξη της τρέχουσας χρήσης. 246.216 12. Στις παρούσες οικονοικές καταστάσεις τα συγκριτικά στοιχεία της προηγούενης χρήσης, έχουν υποστεί περιορισένης κλίακας τροποποιήσεις, για λόγους συγκρισιότητας.

Αθήνα, 26 Μαρτίου 2012 Ο ΓΕΝΙΚΟΣ /ΝΤΗΣ &

Ο ΠΡΟΕΡΟΣ ΤΟΥ .Σ.

ΤΟ ΜΕΛΟΣ .Σ.

ΜΑΡΚΟΣ ΑΝΤ. ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ Α.∆.Τ. Ξ 036869

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Α.∆.Τ.: ΑΙ 016559

ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΝΟΜΙΚΝ ΥΠΗΡΕΣΙΝ

ΓΕΡΓΙΟΣ ΜΕΝΤΖΕΛΟΠΟΥΛΟΣ Α.∆.Τ.: Χ 152900 ΑΡΙΘ.Α∆ΕΙΑΣ 20790 Α' ΤΑΞΗΣ

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

037

ΕΚΤΟΣ από την Υφε-

νέας εταιρείας. Ακόμη και πολυεθνικές εταιρείες με πολυετή παρουσία στη χώρα μας επιλέγουν την αποχώρησή τους από αυτό το αντικείμενο δραστηριότητας, λόγω και της οικονομικής ύφεσης που οδηγεί σε περαιτέρω συγκέντρωση και περιορισμό των δραστηριοτήτων τους. Ορισμένες πολυεθνικές επιλέγουν τη διοχέτευση των προϊόντων τους σ την αγορά μέσω εμπορικών συνεργασιών με εισαγωγικές εταιρείε ς, ακόμη και αν έ χουν επιτόπια παρουσία σε άλλους κλάδους (π.χ. φαρμακευτικά, απορρυπαντικά) που εντάσσονται στην ευρύτερη οικογένεια των χημικών. Σε μικρότερο βαθμό πάντως, και το ρυθμιστικό και θεσμικό περιβάλλον του κλάδου ενδέχεται να δρα αποτρεπτικά στην είσοδο νέων επιχειρήσεων.

αποτελούν οι θυγατρικές στη χώρα μας των πολυεθνικών επιχειρήσεων που προμηθεύονται τα συγκεκριμένα προϊόντα απευθείας από τις μητρικές τους εταιρείες.

ση και τα προβλΗµατα ρευστΟτητας των εταιρειΩν-πελατΩν

Δ ι α π ραγ μ ατ ε υ τ ι κ Η ΔΥ ν α μ η ΑγοραστΩν Το περιορισμένο σχετικά μέγεθος της ελληνικής αγοράς, η σ ταδιακή αποβιομηχάν ιση της χώρας τα τελευταία χρόνια, η εξάλειψη παραδοσιακών βιομηχανικών κλάδων (π.χ. κλωστοϋφαντουργία), σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση έχουν δημιουργήσει συνθήκες έντονου ανταγωνισμού, προσδίδοντας στους “πελάτες” ισχυρή διαπραγματευτική δύναμη.

του, απειλΗ για τον κλΑδο αποτελεί η απευθείας εισαγωγή χηµικών απΟ τους βιοµηχανικοΥς πελΑτες του, ιδιαΙτερα

Είσοδος Νέων Ανταγωνιστών Το μικρό μέγεθος της εγχώριας ζήτησης εκτιμάται πως δρα, ως ένα βαθμό, αποτρεπτικά για την είσοδο μιας

απΟ χΩρες χαµηλΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΤΟΥς. 

Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Επιχειρήσεων του Κλάδου (2009-2010) Λογαριασμός Καθαρά Πάγια

2009

Αριθμοδείκτες

2010 Μεταβολή

2009

2010

13,93

13,53

4,92

4,89

20,22

19,14

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%)

4,77

4,50

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους EBITDA (%)

8,46

7,83

Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια

1,83

1,77

Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών

3,79

4,08

Γενική Ρευστότητα

1,52

1,54

Ειδική Ρευστότητα

1,20

1,14

Ταμειακή Ρευστότητα

0,10

0,09

Μ.Ο Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων (ημέρες)

171

151

(%)

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%) Αποδοτικότητα Απασχολούμενων Κεφαλαίων (%)

179.290.043

180.144.563

0,48

Αποθέματα

89.189.513

109.817.634

23,13

Απαιτήσεις

300.567.551

290.716.904

-3,28

24.464.436

22.883.294

-6,46

Σύνολο Ενεργητικού

593.511.553

603.562.388

1,69

Ίδια Κεφάλαια

209.411.854

218.028.483

4,11

Μεσο.& Μακρο. Υποχ. & Προβλέψεις

112.241.280

109.753.956

-2,22

Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις

271.858.429

275.779.954

1,44

Σύνολο Παθητικού

593.511.553

603.562.388

1,69

Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις)

611.764.413

655.151.491

7,09

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων (ημέρες)

Μικτό Κέρδος

123.691.953

125.401.443

1,38

Διάρκεια Εμπορικού Κύκλου (ημέρες)

Λειτουργικά Αποτελέσματα

29.772.783

30.501.512

2,45

Δείκτης Παγιοποίησης (%)

Κέρδος Προ Φόρου Εισοδήματος

29.180.126

29.507.930

1,12

EBITDA

51.765.076

51.284.786

-0,93

Ταμείο - Τράπεζες

Αποτελέσματα Χρήσεως

Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%)

Μ.Ο Προθεσμίας Εξόφλησης Προμηθευτών (ημέρες)

Ποσά σε €

038 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

148

30,21

29,85

Δείγμα Εταιρειών

Κερδοφόρες Εταιρείες



Πηγή: ICAP Databank

Στοιχεία και πληροφορίες χρήσεως από 1 Ιανουαρίου 2011 μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2011 (δημοσιευόμενα βάσει του ν.2190, άρθρο 135, για επιχειρήσεις που συντάσουν ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, ενοποιημένες και μη, κατά τα ΔΠΧΑ)

Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες, που προκύπτουν από τις οικονομικές καταστάσεις, στοχεύουν σε μια γενική ενημέρωση για την οικονομική κατάσταση και τα αποτελέσματα της ΕΛΒΑΛ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΑΕ και του ΟΜΙΛΟΥ ΕΛΒΑΛ. Συνιστούμε επομένως στον αναγνώστη, πρίν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή ή άλλη συναλλαγή με τον εκδότη, να ανατρέξει στην διεύθυνση διαδικτύου του εκδότη, όπου αναρτώνται οι οικονομικές καταστάσεις καθώς και η έκθεση ελέγχου του νόμιμου ελεγκτή όποτε αυτή απαιτείται. Αριθ. Μητρώου ΑΕ: 3954/06/Β/86/13 Διεύθυνση έδρας: Λ. Μεσογείων 2-4, Πύργος Αθηνών Εποπτεύουσα Αρχή: Υπουργείο Ανάπτυξης, Δ/νση Ανωνύμων Εταιρειών και Πίστεως Διεύθυνση διαδικτύου: www.elval.gr Σύνθεση Δ. Σ.: Μιλτιάδης Λιδωρίκης (Πρόεδρος και μη εκτελεστικό μέλος), Δημήτριος Κυριακόπουλος (Αντιπρόεδρος και εκτελεστικό μέλος), Ιωάννης Παναγιωτόπουλος (εκτελεστικό μέλος), Κωνσταντίνος Κατσαρός (εκτελεστικό μέλος), Νικόλαος Κουδούνης (εκτελεστικό μέλος), Ανδρέας Κυριαζής (ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος), Κωνσταντίνος Μπακούρης (μη εκτελεστικό μέλος), Αβραάμ Μεγήρ (μη εκτελεστικό μέλος), Κωνσταντίνος Κουκλέλης (μη εκτελεστικό μέλος), Reinhold Wagner (μη εκτελεστικό μέλος), Gerard Decoster (ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος) Ημερομηνία έγκρισης των οικονομικών καταστάσεων (από τις οποίες αντλήθηκαν τα συνοπτικά στοιχεία): 23 Μαρτίου 2012 Νόμιμος ελεγκτής: ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΣΥΡΟΥΝΗΣ (Α.Μ. ΣΟΕΛ 19071) Ελεγκτική εταιρία: KPMG ΟΡΚΩΤΟΙ ΕΛΕΓΚΤΕΣ Α.Ε. Τύπος έκθεσης ελέγχου ελεγκτών: Με σύμφωνη γνώμη

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ (Ποσά εκφρασμένα σε €) ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ 31 Δεκ. 2011

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟΔΩΝ (ενοποιημένα και εταιρικά) - ποσά εκφρασμένα σε ευρώ

ΕΤΑΙΡΙΚΑ

31 Δεκ. 2010

31 Δεκ. 2011

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ

31 Δεκ. 2010

Συνεχιζόμενες δραστηριότητες

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 498.088.543

510.748.757

Επενδύσεις σε ακίνητα

6.875.450

6.924.331

Άυλα περιουσιακά στοιχεία

3.705.910

3.259.911

2.211.992

14.666.591

13.320.281

180.821.246

Αποθέματα

265.494.705

268.985.895

148.757.215

Απαιτήσεις από πελάτες

164.331.825

178.003.915

99.459.671

98.031.657

51.330.230

44.969.473

1.051.194.681 1.032.573.320

765.507.772

Ιδιοχρησιμοποιούμενα ενσώματα πάγια

Λοιπά μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία

Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

289.288.175

288.547.036 - Κύκλος εργασιών 2.333.087 Μικτά κέρδη 163.070.762 Κέρδη / (ζημιές) προ φόρων, χρηματοδοτικών και 145.237.435 επενδυτικών αποτελεσμάτων

37.230.245

480.510.186

462.674.047

450.038.479 Μετόχους Μειοψηφίας

Σύνολο καθαρής θέσης μετόχων Εταιρίας (α)

536.919.159

517.740.431

499.904.292

487.268.724

37.773.103

43.421.376

561.161.807

499.904.292

Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις

104.830.652

139.975.330

49.800.350

80.969.826

69.257.057

51.565.339

Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις

187.682.238

156.505.800

102.808.777

Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις

103.019.703

105.673.326

61.429.014

476.502.419

471.411.513

265.603.480

1.051.194.681 1.032.573.320

765.507.772

Προβλέψεις / Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις

Σύνολο υποχρεώσεων (δ) ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ & ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (γ) + (δ)

930.484.322

687.226.102

596.952.449

77.036.420

37.390.913

23.038.020

33.538.773

22.904.193

25.546.386

10.693.800

23.070.708

16.589.923

20.712.217

11.454.735

(8.274.954)

(9.315.137)

(3.890.107)

(1.966.298)

14.795.754

7.274.786

16.822.110

9.488.437 9.488.437

37.230.245 Μετόχους Εταιρίας

37.230.245 499.688.914

574.692.262

46.831.479 Μετόχους Εταιρίας 75.647.378 Μετόχους Μειοψηφίας 52.814.108

487.268.724

13.285.478

9.329.783

12.635.568

6.317

425.215

(180.320)

(1.550.997)

(4.016.001)

574.692.262

561.161.807

499.904.292

Απόκτηση θυγατρικής Διανεμηθέντα μερίσματα Μεταβολή ποσοστού συμμετοχής σε θυγατρικές Σύνολο ιδίων κεφαλαίων λήξης (31/12/2011 και 31/12/2010 αντίστοιχα)

8.607.947

(4.186.542)

(880.490)

9.329.783

12.635.568

8.607.947

15.101.108

9.905.608

12.635.568

8.607.947

(1.815.630)

(575.825)

13.285.478

9.329.783

12.635.568

8.607.947

0,1400

0,0687

0,1356

0,0765

0,0000

82.351.587

68.439.668

52.917.989

36.397.064

50.427.401

46.555.942

28.289.319

26.362.828

1. Οι εταιρίες του Ομίλου με τις αντίστοιχες διευθύνσεις τους, τα ποσοστά με τα οποία ο Όμιλος συμμετέχει στο μετοχικό τους κεφάλαιο καθώς και

4. Οι οικονομικές καταστάσεις της Εταιρίας περιλαμβάνονται στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις που καταρτίζει:

Επωνυμία εταιρίας

Χώρα έδρας

Συμμετοχή

Μέθοδος ενσωμάτωσης

ΒΙΟΧΑΛΚΟ Α.Ε.

Ελλάδα

68,53%

Ολική ενοποίηση

11.454.735

26.362.828 5. Επί των παγίων στοιχείων δεν υφίστανται εμπράγματα βάρη και υποθήκες.

50.427.401

46.555.942

28.289.319

(1.020.467)

(917.716)

349.991 7.523.454

8.374.925

4.315.351

(5.554.128)

(8.611.476)

(5.406.897)

17.274.804

10.808.803

9.635.857

Μείωση / (αύξηση) αποθεμάτων

628.486

(52.067.033)

(6.846.727)

Μείωση / (αύξηση) απαιτήσεων

9.722.118

(11.136.017)

17.110.048

(7.037.050)

4.041.311

920.569

(659.564)

6. Δεν υπάρχουν επίδικες ή υπό διαιτησία διαφορές δικαστικών ή διοικητικών οργάνων που να ενδέχεται να έχουν σημαντική επίπτωση στην

- οικονομική κατάσταση της Εταιρίας και του Ομίλου. Για ανέλεγκτες χρήσεις έχει σχηματιστεί πρόβλεψη στα ενοποιημένα στοιχεία ύψους €233,8 χιλ. 419.338 και στα εταιρικά στοιχεία €27,6 χιλ. Οι λοιπές προβλέψεις που έχουν σχηματιστεί την 31.12.2011 ανέρχονται για τον Όμιλο σε €1.345,5 χιλ. (6.386.128) 7. Αριθμός απασχολούμενου προσωπικού στο τέλος της τρέχουσας περιόδου: Εταιρίας 713 (31/12/2010: 707), Ομίλου 2.141 (31/12/2010: 2.230). 5.620.714

8. Ποσά πωλήσεων και αγορών σωρευτικά από την έναρξη της διαχειριστικής χρήσης και τα υπόλοιπα των απαιτήσεων και υποχρεώσεων της Εταιρίας στη λήξη της τρέχουσας χρήσεως, που έχουν προκύψει από συναλλαγές της με τα συνδεδεμένα κατά την έννοια του ΔΛΠ 24 προς αυτήν μέρη, είναι ως εξής:

(25.877.928) (20.194.380) (Ποσά σε χιλιάδες Ευρώ) 633.718 i) Έσοδα

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ

ΕΤΑΙΡΙΚΑ

38.993,2

132.811,2

46.433,8

61.955,7

ii) Έξοδα

Μείον:

Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες (α)

2.054.997

13.285.478

20.712.217

(1.614.587)

Καταβεβλημένοι φόροι

(1.510.276)

16.589.923

Αποσβέσεις ενσώματων και αύλων παγίων περιουσιακών στοιχείων

Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβλημένα

9.488.437

3. Οι ανέλεγκτες φορολογικές χρήσεις της Εταιρίας και των εταιριών του Ομίλου, παρατίθενται αναλυτικά στην σημείωση 28 των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων.

ΕΤΑΙΡΙΚOI

Αποσβέσεις επιχορηγήσεων

(Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων (πλην τραπεζών)

16.822.110

487.268.724 οικονομικών καταστάσεων).

Πλέον / μείον προσαρμογές για:

Απομειώσεις ενσώματων και αύλων παγίων περιουσιακών στοιχείων Προβλέψεις Αποτελέσματα (έσοδα, έξοδα, κέρδη και ζημιές) επενδυτικής δραστηριότητας Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα Πλέον / μείον προσαρμογές για μεταβολές λογαριασμών κεφαλαίου κίνησης ή που σχετίζονται με τις λειτουργικές δραστηριότητες:

7.274.786

- 2. Οι εταιρίες ALURAME Spa και CCS CONSULTANT & CONSTRUCTION SOLUTIONS Α.Ε. ενοποιήθηκαν για πρώτη φορά στις οικονομικές καταστάσεις - του Ομίλου την 31 Δεκεμβρίου 2011 λόγω εξαγοράς και συμμετοχής στην αύξηση του μετοχικού τους κεφαλαίου (σημείωση 10 των ετήσιων

Λειτουργικές δραστηριότητες 23.070.708

14.795.754

- η μέθοδος ενσωμάτωσης τους στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις της χρήσης 2011, παρατίθενται αναλυτικά στην σημείωση 28 των ετήσιων - οικονομικών καταστάσεων.

1Ιαν-31Δεκ.2011 1Ιαν-31Δεκ.2010 1Ιαν-31Δεκ.2011 1Ιαν-31Δεκ.2010 Κέρδη προ φόρων (συνεχιζόμενες δραστηριότητες)

478.660.777 Πρόσθετα στοιχεία και πληροφορίες :

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ (ενοποιημένη και εταιρική – έμμεση μέθοδος - Ποσά εκφρασμένα σε €) ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝOI

16.822.110

256.286.118

557.392.705

Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου

8.522.747 (1.247.961)

743.554.842 Κέρδη / (ζημιές) μετά φόρων ανά μετοχή - βασικά (σε €)

561.161.807

Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα μετά από φόρους

17.378.763 (2.583.009)

487.268.724 Λοιπά συνολικά έσοδα μετά από φόρους (Β) 80.993.153 Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα μετά από φόρους (Α) + (Β)

Προτεινόμενο μέρισμα ανά μετοχή (σε €) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ (ενοποιημένα και εταιρικά) - ποσά εκφρασμένα σε ευρώ Κέρδη / (ζημιές) προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ 31 Δεκ. 2011 31 Δεκ. 2010 31 Δεκ. 2011 31 Δεκ. 2010 Αποσβέσεις (Ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος)

Σύνολο ιδίων κεφαλαίων έναρξης (1/1/2011 και 1/1/2010 αντίστοιχα)

(17.316.861)

(11.790.731)

(9.383.097)

(5.420.791)

(4.396.308)

(232.377)

72.053.545

(2.651.128)

Επενδυτικές δραστηριότητες

Συνεχιζόμενες δραστηριότητες

84.795.110

20.670.906 Κέρδη / (ζημιές) προ φόρων 743.554.842 Φόροι

Λοιπά στοιχεία καθαρής θέσης μετόχων Εταιρίας Δικαιώματα Μειοψηφίας (β)

Συνεχιζόμενες δραστηριότητες

1.062.349.616

Κέρδη / (ζημιές) μετά από φόρους (Α)

Σύνολο Καθαρής Θέσης (γ) = (α) + (β)

Συνεχιζόμενες δραστηριότητες

123.695.616

ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μετοχικό κεφάλαιο

ΕΤΑΙΡΙΚΑ

1 Ιαν-31 Δεκ. 2011 1 Ιαν-31 Δεκ. 2010 1 Ιαν-31 Δεκ. 2011 1 Ιαν-31 Δεκ. 2010

(5.194.151) iii) Απαιτήσεις (201.921) iv) Υποχρεώσεις

58.196.547 (14.022.739) v) Συναλλαγές & αμοιβές διευθ. στελεχών & μελών Διοίκησης vi) Απαιτήσεις από διευθ. στελέχη & μέλη της Διοίκησης

9.261,2

22.617,0

9.058,5

11.346,8

3.846,3

1.734,8

(Απόκτηση) / πώληση θυγατρικών, συγγενών και λοιπών επενδύσεων

(2.224.657)

(4.816.257)

(18.220.073)

(14.530.263) vi) Υποχρεώσεις προς διευθ. στελέχη & μέλη της Διοίκησης

Αγορά ενσώματων και άϋλων παγίων περιουσιακών στοιχείων

(41.313.692)

(44.400.947)

(21.855.140)

Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώματων και άϋλων παγίων

4.735.057

7.351.663

18.099

(21.904.909) 9. Τα λοιπά συνολικά έσοδα μετά από φόρους της χρήσης, αφορούν: 49.921 - Για τον Όμιλο σε συναλλαγματικές διαφορές ποσού € 1.950,9 χιλ., σε αποτίμηση διαθεσίμων προς πώληση € (145,8) και σε αποτίμηση παραγώγων

Τόκοι εισπραχθέντες

4.840.751

3.757.547

4.619.684

3.329.460

1.684

118.956

182.004

2.911.255

Μερίσματα εισπραχθέντα Σύνολο εισροών / (εκροών) από επενδυτικές δραστηριότητες (β)

(33.960.857) (37.989.038) (35.255.426) (30.144.536) 10. Τα σημαντικότερα γεγονότα που πραγματοποιήθηκαν μεταγενέστερα της 31 Δεκεμβρίου 2011 παρατίθενται στην σημείωση 34 των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων.

Χρηματοδοτικές δραστηριότητες Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια Εξοφλήσεις δανείων / Μεταβολή βραχυπρόθεσμου δανεισμού Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηματοδοτικές μισθώσεις (χρεολύσια)

62.446.267

100.015.636

20.897.123

(66.761.664)

(65.952.761)

(24.928.526)

(813)

3.243.940

59.000.000 11. Στην κατάσταση αποτελεσμάτων το στοιχείο “φόροι” αναλύεται ως παρακάτω:

(16.352.841) - Ενοποιημένα στοιχεία: 31/12/2011 φόρος εισοδήματος € (6.553,7) χιλ. αναβαλλόμενος φόρος € (1.721,3) χιλ., - 31/12/2010 € (7.348,6) χιλ και €

(1.966,5) χιλ. αντίστοιχα. - Εταιρικά στοιχεία: 31/12/2011 φόρος εισοδήματος € (823,8) χιλ. αναβαλλόμενος φόρος € (3.066,3) χιλ., - 31/12/2010 € (373,9) χιλ και € (1.592,4) - χιλ. αντίστοιχα.

Είσπραξη επιχορήγησης

10.273.126

1.308.402

Μερίσματα πληρωθέντα

(1.425.819)

(130)

5.957.729

33.944.645

(787.463)

42.647.029

44.050.417

(6.695.521)

22.153.658

(1.520.246)

15.633.974

22.130.113

4.085.485

5.605.731

110.741

199.382

59.795.132

15.633.974

26.239.143

4.085.485

Σύνολο εισροών / (εκροών) από χρηματοδοτικές δραστηριότητες (γ)

για την κάλυψη κινδύνων ποσού € (3.315,4) χιλ. - Για την Εταιρία σε αποτίμηση παραγώγων για την κάλυψη κινδύνων ποσού € (4.186,5) χιλ.

Καθαρή αύξηση / (μείωση) στα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα χρήσεως (α) + (β) + (γ) Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα έναρξης χρήσεως Συναλλαγματικές διαφορές στα ταμειακά διαθέσιμα έναρξης Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα λήξης χρήσεως

Αθήνα, 26 Μαρτίου 2012

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Δ.Σ.

ΕΝΑ ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ Δ.Σ.

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ Δ/ΝΤΗΣ

Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ Δ/ΝΤΗΣ

ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΛΙΔΩΡΙΚΗΣ

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΔΟΥΝΗΣ

ΛΑΜΠΡΟΣ ΒΑΡΟΥΧΑΣ

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΥΡΑΚΗΣ

Α.Δ.Τ.: N 032204

ΑΤ ΑΕ 012572

ΑΤ ΑΒ 535203

ΑΤ Τ 015643

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

039

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ Ε ΤΑ Ι Ρ Ε Ι Ε Σ

Ο ισχυρός, στη χώρα μας, κλάδος των φαρμακευτικών εταιριών βρέθηκε στο επίκεντρο της οικονομικής κρίσης. Οι μεγάλες καθυστερήσεις πληρωμών από πλευράς Δημοσίου Τομέα (νοσοκομεία, ασφαλιστικά ταμεία), αλλά και η καθιέρωση βάσει νόμου προκαθορισμένης τιμής φαρμάκων, η οποία οδηγεί σε διαρκή επανακαθορισμό και μείωση των τιμών τους, περιορίζει σημαντικά την ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Ωστόσο η φύση των φαρμάκων ως αγαθού αναντικατάστατου, με συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση αποτελεί το μεγάλο στρατηγικό πλεονέκτημα του κλάδου, ενώ η εξέλιξη της βιοτεχνολογίας και η προώθηση νέων φαρμακευτικών σκευασμάτων δίνουν ώθηση στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις.

«Δια νOμου» μεIωση

τιμΩν & κερδΩν ΠΗΓΗ:

επιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

Η αγορΑ των φαρμακευτικΩν εταιρειΩν χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό, καθώς δραστηριοποιείται σε αυτή μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων. Όπως και στο εξωτερικό έτσι και στη χώρα μας, σημειώνονται συγχωνεύσεις και εξαγορές. Η πρακτική αυτή έχει οδηγήσει στη συγκρότηση φαρμακευτικών κολοσσών, οι οποίοι επιδιώκουν τη συνεχή ισχυροποίηση της θέσης τους στην παγκόσμια αγορά φαρμάκου. Επιπλέον, διαθέτουν αξιόλογα κεφάλαια για έρευνα και ανάπτυξη (R&D), πραγματοποιούν επενδύσεις με σκοπό την ανανέωση και τον εκσυγχρονισμό του μηχανολογικού τους εξοπλισμού και της παραγωγικής διαδικασίας, ενώ δείχνουν αυξημένο ενδιαφέρον για την πιστοποίησή τους στην ποιοτική παρασκευή και διακίνηση προϊόντων. 040 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Κρατικοί κίνδυνοι Το 1,5 δισ ευρώ φθάνουν οι οφειλές του Δημοσίου προς τις φαρμακευτικές εταιρείες, ποσό που αφορά οφειλές των τελευταίων 18 μηνών.Τα 550 εκατ είναι οφειλές του ΙΚΑ-ΕΟΠΥ, 850 εκατ. των νοσοκομείων και 150 εκατ. των στρατιωτικών νοσοκομείων. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Εταιρειών Ελλάδος, οι επιχειρήσεις υπέστησαν ζημιές 1 δισ. ευρώ από το κούρεμα των κρατικών ομολόγων, με τα οποία είχαν τακτοποιηθεί παλαιότερες οφειλές του Δημοσίου.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

041

ΤΑΣΕΙΣ H εξέ λιξη της εγχώριας παραγωγής φαρμάκων (σε όρους αξίας) την περίοδο 2002-2009 ήταν ανοδική. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια ο ρυθμός ανάπτυξης μειώνεται. Η αγορά φαρμάκου αυξανόταν την περίοδο 2000 -2009 με μέσο ετήσιο ρυθμό 14%, ενώ ειδικά το 2005 αυξήθηκε 22%. Ωστόσο οι μειώσεις των τιμών με τα διαδοχικά Δελτία Τιμών Φαρμάκων στα πλαίσια της δημοσ ιονομικής προσαρμογής,

οδήγησαν σε μείωση των αποθεμάτων και επέφεραν πτώση των πωλήσεων, με αποτέλεσμα η εν λόγω αγορά να υποχωρήσει κατά 16% το 2010. Η αξία των εισαγόμενων φαρμακευτικών προϊόντων μειώθηκε 10% το 2010, ενώ η αξία των εξαγωγών φαρμάκων συνέχισε την ανοδική της πορεία, εμφανίζοντας αύξηση 9% την ίδια περίοδο. Ο βαθμός συγκέντρωσης της αγοράς είναι σχετικά υψηλός, καθώς πέντε επιχειρήσεις καλύπτουν το 32% και οι δέκα πρώτες το 52% της αγοράς.

Οι μειώσεις στις τιμές των φαρμάκων και η καθολική εφαρμογή του ελέγχου της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης (στα πλαίσια περικοπής των κρατικών δαπανών) θα οδηγήσουν σε νέα μείωση της φαρμακευτικής αγοράς σ το άμεσο μέλλον. Νέα δεδομένα αλλά και ευκαιρίες δημιουργεί η εξέλιξη της βιοτεχνολογίας και η προώθηση νέων φαρμακευτικών σκευασμάτων, η ενίσχυση των εμπορικών σημάτων των φαρμακευτικών επιχειρήσεων καθώς και η μεγαλύτερη διείσδυση των γενόσημων φαρμάκων

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΛΑΔΟΥ Από τους ισολογισμούς 31 εταιρειών προκύπτει οριακή μόνο αύξηση σ το σύνολο του ενεργητικού των επιχειρήσεων το 2010, κατά 0,8%. Τα συνολικά ίδια κεφάλαια ωστόσο μειώθηκαν κατά 35%. Δραστικά μειώθηκαν επίσης οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις αλλά αυξήθηκαν οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις κατά 26%. Οι συνολικές πωλήσεις των εισαγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου μειώθηκαν σε 3,09 δισ. το 2010 (-14%), ενώ το αντίστοιχο μικτό κέρδος μειώθηκε με πολύ εντονότερο ρυθμό (-26%). Τα λειτουργικά έξοδα των φαρμακευτικών επιχειρήσεων παρέμειναν σχεδόν στα-

Κορυφαίες Επιχειρήσεις

Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης

Επωνυμία επιχείρησης

Κύκλος εργασιών 2010

ΠΦΑΙΖΕΡ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

€484.503.569

550

NOVARTIS (HELLAS) Α.Ε.Β.Ε.

€416.754.303

458

ΒΙΑΝΕΞ Α.Ε.

€322.017.226

1.000

SANOFI - AVENTIS Α.E.&B.Ε.

€319.467.571

500

ROCHE HELLAS A.E.

€256.643.197

260

BOEHRINGER INGELHEIM ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

€248.027.785

360

€98.665.995

338

PHARMATHEN A.B.E.E.

042 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Προσωπικό



EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

043

θερά, γεγονός που οδήγησε σε αρνητικό λειτουργικό αποτέλεσμα. Το τελικό καθαρό αποτέλεσμα το 2010 γύρισε σε ζημιές ύψους 124,9 εκατ. ευρώ, έναντι συνολικών κερδών 216,3 εκατ. ευρώ το 2009. Αντιστοίχως και η πιστοληπτική ικανότητα των εταιρειών εμφανίζει μεγάλη επιδείνωση το 2011. Ενώ το 2010 στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου ανήκε η μεγάλη πλειοψηφία των εταιρειών (82%), το 2011 το ποσοστό των εταιρειών αυτών μειώθηκε σε 52%. Παράλληλα διπλασιάσθηκε το ποσοσ τό εταιρειών της ζώνης Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου (37%), ενώ το ποσοστό που αντιστοιχεί στη ζώνη Υψηλού Πιστωτικού Κινδύνου εκτοξεύτηκε σε 11%, ενώ παρέμενε μηδενικό έως και το 2010. Κάποιας μορφής ασυνέπεια εμφάνισε το 4% των επιχειρήσεων κατά το 2011. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ Στον τομέα της παραγω-

γής φαρμάκων, προμηθευτές είναι κυρίως οι χημικές βιομηχανίες και επιχειρήσεις που προμηθεύουν τις δραστικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τους. Σε γενικές γραμμές, η διαπραγματευτική τους δύναμη θεωρείται ισχυρή, ιδίως για τις πρώτες ύλες και ουσίες. Οι μεγάλοι φαρμακευτικοί όμιλοι που πραγματοποιούν υψηλές επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη και παράγουν «πρωτότυπα» φάρμακα, τα οποία προστατεύονται από τις σχετικές πατέντες, έχουν ισχυρή διαπραγματευτική δύναμη έναντι των διαφόρων εισαγωγέων φαρμάκων που δραστηριοποιούνται σε κάθε χώρα. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΑΓΟΡΑΣΤΩΝ Η τιμολόγηση των φαρμάκων υπόκειται σε ιδιαίτερο θεσμικό πλαίσιο και είναι ελεγχόμενη από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς, οι οποίοι επίσης καθορίζουν τα περιθώρια κέρδους στη χονδρική και λιανική εμπο-

ρία των φαρμάκων. Κάποια περιθώρια διαπραγμάτευσης υπάρχουν ουσιαστικά όσον αφορά τους όρους πληρωμών και εξόφλησης. Σε αυτό το επίπεδο, διαπραγματευτική δύναμη αποκτούν έναντι των φαρμακευτικών επιχειρήσεων όσοι προμηθεύονται σ ταθερά μεγάλες ποσότητες (μεγάλες φαρμακαποθήκες, νοσοκομεία). Είσοδος Νέων Αν ταγωνισ τών Στον κ λάδ ο τ ων φ α ρμ ά κων υ φίσ τα ν ται υψηλά νομικά εμπόδια εισόδου, αφενός στο επίπεδο της προστασίας των «πρωτότυπων» φαρμάκων, έναντι των αντιγράφων τους, αφετέρου στο επίπεδο ελέγχου και καθορισμού τιμών από την Πολιτεία. Οι νεοεισερχόμενες επιχειρήσεις χρειάζονται μεγάλο κεφάλαιο κίνησης, δεδομένων των καθυστερήσεων πληρωμών από πλευράς του δημοσίου και των ασφαλιστικών ταμείων. Περαιτέρω χρειάζονται κεφάλαια για ένα επαρκές δίκτυο διανομής και συνεργασίας με φαρμακαποθήκες.

 Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Επιχειρήσεων του Κλάδου (2009-2010) Λογαριασμός Καθαρά Πάγια

2009

2010

Αριθμοδείκτες Μεταβολή (%)

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%)

2009

2010

39,13

-34,77

6,14

-3,52

56.982.070

297.234.833

421,63

Αποθέματα

515.245.277

471.997.785

-8,39

Απαιτήσεις

2.790.460.245

2.706.079.171

-3,02

160.049.586

74.186.497

-53,65

3.522.737.177

3.549.498.281

0,76

Ίδια Κεφάλαια

552.675.939

359.232.218

-35,00

Μεσο.& Μακρο. Υποχρεώσεις & Προβλέψεις

774.699.765

419.836.113

-45,81

Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις 2.195.361.472

2.770.429.945

26,19

Σύνολο Παθητικού

3.522.737.177

3.549.498.281

0,76

Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις)

3.586.587.959

3.090.013.329

-13,85

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων (ημέρες)

Μικτό Κέρδος

1.150.380.842

848.102.302

-26,28

Διάρκεια Εμπορικού Κύκλου (ημέρες)

177

117

1,62

8,37

Ταμείο - Τράπεζες Σύνολο Ενεργητικού

Αποτελέσματα Χρήσεως

Αποδοτικότητα Απασχολουμένων Κεφαλαίων (%) Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%)

32,07

27,45

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%)

6,03

-4,04

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους EBITDA (%)

8,55

0,41

Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια

5,37

8,88

Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών

8,78

Γενική Ρευστότητα

1,58

1,17

Ειδική Ρευστότητα

1,34

1,00

Ταμειακή Ρευστότητα

0,07

0,17

Μ.Ο Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων (ημέρες)

278

243

Μ.Ο Προθεσμίας Εξόφλησης Προμηθευτών (ημέρες)

178

203

Λειτουργικά Αποτελέσματα

268.000.176

-15.165.964

-105,66

Δείκτης Παγιοποίησης (%)

Κέρδος Προ Φόρου Εισοδήματος

216.278.586

-124.905.530

-157,75

Δείγμα Εταιρειών

EBITDA

306.751.833

12.730.484

-95,85

Κερδοφόρες Εταιρείες

Ποσά σε €

044 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012



Πηγή: ICAP Databank

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

045

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ

40 χρονια

οραμα & Σκοπος

Δημιουργική παρουσίαση: AllmediaCreative

Η ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΕΛΛΑΣ) Α.Ε. δραστηριοποιείται στον τομέα διύλισης και εμπορίας προϊόντων αργού πετρελαίου. Η Εταιρεία διαθέτει το μεγαλύτερο και πλέον σύγχρονο εγχώριο Διϋλιστήριο, με ετήσια παραγωγική δυναμικότητα 9,4 εκατ. μετρικούς τόνους, το οποίο ευρίσκεται στην περιοχή των Αγίων Θεοδώρων Κορινθίας και παράγει όλη τη γκάμα προϊόντων αργού πετρελαίου (μοναδικός παραγωγός βασικών λιπαντικών στη χώρα μας). Το Διυλιστήριο διαθέτει αποθηκευτικούς χώρους 2,5 εκατ. κυβικών μέτρων, σύγχρονες λιμενικές εγκαταστάσεις και εγκαταστάσεις φόρτωσης ενώ είναι το μοναδικό στην Ελλάδα και από τα ελάχιστα στην Ευρώπη με πιστοποίηση τόσο για το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης – ISO 14001:2004 – όσο και για το Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας - ISO 9001:2008. Εκμεταλλευόμενη την πολυπλοκότητα του Διϋλιστηρίου, η MOTOR OIL παράγει προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας προσαρμόζοντας το product mix στις ανάγκες της αγοράς, διασφαλίζοντας καλύτερες τιμές διάθεσης, και επιτυγχάνοντας καλύτερα περιθώρια διϋλισης (refinery margins) έναντι των σύνθετων διϋλιστηρίων της Μεσογείου. Τα προϊόντα της MOTOR OIL απευθύνονται σε τρεις αγορές (Εσωτερική, Εξαγωγές, Ναυτιλία) και σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία οι εγχώριες πωλήσεις αντιστοιχούν στο 35% ενώ οι εξαγωγές – ναυτιλία στο 65% του συνολικού όγκου πωλήσεων της Εταιρείας. Τη χρήση 2011 οι πωλήσεις προϊόντων της MOTOR OIL ξεπέρασαν για πρώτη φορά το όριο των 10 εκατ. μετρικών τόνων.

ΔΟΜΗ ΟΜΙΛΟΥ H MOTOR OIL είναι μοναδικός μέτοχος των “CORAL A.E.” (πρώην SHELL HELLAS) και “AVIN OIL” που αποτελούν τους βασικούς βραχίονες του Ομίλου στον τομέα της λιανικής εμπορίας καυσίμων και λιπαντικών με πανελλαδικό δίκτυο 700 και 550 πρατηρίων αντίστοιχα και συνολικό μερίδιο αγοράς 30% περίπου. Στην παρούσα φάση επιδιώκεται περαιτέρω καθετοποίηση (vertical integration) του Ομίλου για τη διεύρυνση συνεργειών (synergies) στον τομέα λιανικής με την εξαγορά ποσοστού 26,71% της εισηγμένης στο Χ.Α. “CYCLON ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.” τον Απρίλιο 2012. Η CYCLON διαθέτει πανελλαδικά δίκτυο 220 πρατηρίων. Επιπλέον η MOTOR OIL συμμετέχει με 100% στην “CORAL GAS” (πρώην 046 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

SHELL GAS), που δραστηριοποιείται στον κλάδο υγροποιημένου υγραερίου στην Ελλάδα, και με 92% (από κοινού με την AVIN) στην “OFC ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟΥ ΚΑΥΣΙΜΟΥ Α.Ε.” που διαχειρίζεται το σύστημα ανεφοδιασμού αεροπορικού καυσίμου και των εγκαταστάσεων αποθήκευσης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών “Ελευθέριος Βενιζέλος”. Επιπρόσθετα, η MOTOR OIL συμμετέχει με 35% στην “ΚΟΡΙΝΘΟΣ POWER Α.Ε.” (65% ανήκει στον Όμιλο ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ) η οποία διαθέτει μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ισχύος 440 MW με καύσιμο φυσικό αέριο που ευρίσκεται εντός των εγκαταστάσεων του Διϋλιστηρίου στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας. Η εμπορική λειτουργία της “ΚΟΡΙΝΘΟΣ POWER Α.Ε.” ξεκίνησε τον Απρίλιο 2012. Τέλος, η MOTOR OIL συμμετέχει με 16% στο μετοχικό κεφάλαιο της “ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΓΩΓΟΥ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε.”.

Ε Π Ε Ν Δ Υ Σ Ε Ι Σ / / Μ Ε Ρ Ι Σ Μ Α Τ ΙΚ Η Π Ο Λ Ι Τ ΙΚ Η Το 2012 σηματοδοτεί για τη MOTOR OIL τη συμπλήρωση 40 χρόνων από την έναρξη της λειτουργίας της. Σε όλη τη διάρκεια της επιχειρηματικής της πορείας, η MOTOR OIL υιοθέτησε τη στρατηγική των “συνεχών επενδύσεων” στοχεύοντας στην τεχνολογική υπεροχή του Διϋλιστηρίου της. Η συνολική επενδυτική δαπάνη της Εταιρείας από το 2001 ξεπέρασε το 1 δις Ευρώ στο πλαίσιο του Προγράμματος Επέκτασης του Διϋλιστηρίου (Refinery Expansion Program) και το μεγαλύτερο μέρος απορροφήθηκε από δύο επενδυτικούς κύκλους: 2003-2005 εγκατάσταση συγκροτήματος Υδρογονοπυρόλυσης (Hydrocracker) κόστους 350 εκατομμυρίων Ευρώ, 2008-2010 κατασκευή νέας Μονάδας απόσταξης Αργού (new CDU) δυναμικότητας 60.000 βαρελιών/ημέρα κόστους 200 εκατομμυρίων Ευρώ. Τα κύρια επενδυτικά έργα της Εταιρείας έχουν ολοκληρωθεί και ευρίσκονται σε στάδιο ωρίμανσης και βελτιστοποίησης. Τον Ιούλιο 2001 η MOTOR OIL εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου το συνολικό ποσό του διανεμόμενου μερίσματος ανήλθε ως απόλυτο ποσό σε Ευρώ 900 εκατ. ενώ ως ποσοστό επί των καθαρών κερδών της Εταιρείας (dividend payout ratio) διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο άνω του 80%.

(EΛΛAΣ) ΔIYΛIΣTHPIA KOPINΘOY A.E. ΑΡ. Μ.Α.Ε. 1482/06/Β/86/26 ΕΔΡΑ: ΗΡΩΔΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ 12Α, ΜΑΡΟΥΣΙ 151 24 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΠΟ 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2011 ΕΩΣ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2011 (δημοσιευόμενα βάσει του κ.ν. 2190/20, άρθρο 135 για επιχειρήσεις που συντάσσουν ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, ενοποιημένες και μη, κατά τα ΔΛΠ) Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες, που προκύπτουν από τις οικονομικές καταστάσεις, στοχεύουν σε μία γενική ενημέρωση για την οικονομική κατάσταση και τα αποτελέσματα της "ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΕΛΛΑΣ) ΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε.". Συνιστούμε επομένως στον αναγνώστη, πριν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή ή άλλη συναλλαγή με τον εκδότη, να ανατρέξει στη διεύθυνση διαδικτύου του εκδότη, όπου αναρτώνται οι οικονομικές καταστάσεις καθώς και η έκθεση ελέγχου του νόμιμου ελεγκτή. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Αρμόδια Υπηρεσία-Νομαρχία: Υπουργείο Ανάπτυξης, Διεύθυνση Α.Ε. και Πίστεως Διεύθυνση διαδικτύου: www.moh.gr Σύνθεση Διοικητικού Συμβουλίου: Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος: Βαρδής Ι. Βαρδινογιάννης Αντιπρόεδρος: Ιωάννης Β. Βαρδινογιάννης, Αναπληρωτές Διευθύνοντες Σύμβουλοι: Ιωάννης Ν. Κοσμαδάκης, Πέτρος Τ. Τζαννετάκης, Μέλη: Δημοσθένης Ν. Βαρδινογιάννης, Νίκος Θ. Βαρδινογιάννης, Γεώργιος Π. Αλεξανδρίδης, Θεοφάνης Χρ. Βουτσαράς, Κωνσταντίνος Β. Μαραβέας, Αντώνιος Θ. Θεοχάρης, Μιχαήλ-Ματθαίος Ι. Στειακάκης. Ημερομηνία έγκρισης από το Διοικητικό Συμβούλιο των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων: 16 Μαρτίου 2012 Νόμιμος ελεγκτής: Τηλέμαχος Χ. Γεωργόπουλος Ελεγκτική εταιρία: Deloitte. Τύπος έκθεσης ελέγχου ελεγκτών: Με σύμφωνη γνώμη ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ

ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 31.12.2011 31.12.2010 (όπως αναμορφώθηκε)

ΕΤΑΙΡΙΑ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 31.12.2011 31.12.2010 (όπως αναμορφώθηκε)

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ιδιοχρησιμοποιούμενα ενσώματα πάγια στοιχεία Άυλα περιουσιακά στοιχεία Λοιπά μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία Αποθέματα Απαιτήσεις από πελάτες Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

1.140.406 54.204 88.550 652.230 413.994 216.715 2.566.099

1.161.650 56.617 80.085 601.596 385.108 150.562 2.435.618

856.202 125 148.714 599.530 289.537 138.206 2.032.314

884.571 302 148.390 535.337 255.691 60.759 1.885.050

ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μετοχικό κεφάλαιο Λοιπά στοιχεία ιδίων κεφαλαίων Σύνολο ιδίων κεφαλαίων ιδιοκτητών μητρικής (α) Δικαιώματα μειοψηφίας (β) Σύνολο ιδίων κεφαλαίων (γ) = (α) + (β) Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Προβλέψεις / Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Σύνολο υποχρεώσεων (δ) ΣΥΝΟΛΟ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (γ) + (δ)

105.244 441.840 547.084 1.192 548.276 504.928 106.767 802.229 603.899 2.017.823 2.566.099

132.940 326.733 459.673 1.139 460.812 294.808 108.504 610.355 961.139 1.974.806 2.435.618

105.244 339.542 444.786 0 444.786 310.659 73.005 656.152 547.712 1.587.528 2.032.314

132.940 226.309 359.249 0 359.249 114.037 71.322 507.963 832.479 1.525.801 1.885.050

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟΔΩΝ

Κύκλος εργασιών Μικτά κέρδη / (ζημιές) Κέρδη / (ζημιές) προ φόρων, χρηματοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσμάτων Κέρδη / (ζημιές) προ φόρων Κέρδη / (ζημιές) μετά από φόρους (Α)

ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 01.01-31.12.2011 01.01-31.12.2010 (όπως αναμορφώθηκε) 8.739.275 6.184.435 435.565 317.650

ΕΤΑΙΡΙΑ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 01.01-31.12.2011 01.01-31.12.2010 7.146.118 253.583

4.879.266 197.077

247.809 182.318 142.988

163.241 210.552 164.670

227.768 177.076 140.930

154.316 126.621 82.282

142.804 184

164.547 123

140.930 0

82.282 0

(435)

142.988

164.235

140.930

81.847

-Ιδιοκτήτες μητρικής 142.804 -Δικαιώματα μειοψηφίας 184 Κέρδη / (ζημιές) μετά από φόρους ανά μετοχή - βασικά (σε Ευρώ) 1,2907 Προτεινόμενο μέρισμα ανά μετοχή - (σε Ευρώ) 0 Κέρδη / (ζημιές) προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και συνολικών αποσβέσεων 338.932

164.112 123 1,4864 0

140.930 0 1,2721 0,4000

81.847 0 0,7427 0,2500

236.991

298.381

214.352

-Ιδιοκτήτες μητρικής -Δικαιώματα μειοψηφίας Λοιπά συνολικά έσοδα μετά από φόρους (Β) Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα μετά από φόρους (Α)+(Β)

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ

Σύνολο ιδίων κεφαλαίων έναρξης χρήσης (01.01.2011 και 01.01.2010 αντίστοιχα) Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα μετά από φόρους Μείωση Μετοχικού Κεφαλαίου Διανεμηθέντα μερίσματα Σύνολο ιδίων κεφαλαίων λήξης χρήσης (31.12.2011 και 31.12.2010 αντίστοιχα) - όπως δημοσιεύθηκε Αναμόρφωση λόγω της οριστικοποίησης εξαγοράς θυγατρικών Σύνολο ιδίων κεφαλαίων λήξης χρήσης (31.12.2011 και 31.12.2010 αντίστοιχα) - όπως αναμορφώθηκε ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ Έμμεση μέθοδος

ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 31.12.2011 31.12.2010 (όπως αναμορφώθηκε) 460.812 142.988 (27.696) (27.828)

352.176 130.657 0 (55.599)

359.249 140.930 (27.696) (27.697)

332.792 81.847 0 (55.390)

548.276 0

427.234 33.578

444.786 0

359.249 0

548.276

460.812

444.786

359.249

ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 01.01-31.12.2011 01.01-31.12.2010 (όπως αναμορφώθηκε)

Λειτουργικές δραστηριότητες Κέρδη / (ζημιές) προ φόρων 182.318 Πλέον / μείον προσαρμογές για: Αποσβέσεις 91.927 Προβλέψεις (5.163) Συναλλαγματικές διαφορές (1.869) Αποτελέσματα (έσοδα, έξοδα, κέρδη και ζημιές) επενδυτικής δραστηριότητας (6.080) Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα 72.930 Πλέον / μείον προσαρμογές για μεταβολές λογαριασμών κεφαλαίου κίνησης ή που σχετίζονται με τις λειτουργικές δραστηριότητες: Μείωση / (αύξηση) αποθεμάτων (50.634) Μείωση / (αύξηση) απαιτήσεων (32.122) (Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων (πλην δανειακών) (379.903) Μείον: Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβλημένα (68.367) Καταβεβλημένοι φόροι (45.865) Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες (α) (242.828) Επενδυτικές δραστηριότητες Απόκτηση θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών επενδύσεων (388) Αγορά ενσώματων και άυλων παγίων στοιχείων (71.318) Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώματων και άυλων παγίων στοιχείων 2.196 Τόκοι εισπραχθέντες 3.939 Μερίσματα εισπραχθέντα 128 Σύνολο εισροών / (εκροών) από επενδυτικές δραστηριότητες (β) (65.443) Χρηματοδοτικές δραστηριότητες Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια 2.160.332 Εξοφλήσεις δανείων (1.753.047) Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηματοδοτικές μισθώσεις (χρεολύσια) (220) Μερίσματα πληρωθέντα (27.828) Σύνολο εισροών / (εκροών) από χρηματοδοτικές δραστηριότητες (γ) 379.237 Καθαρή αύξηση / (μείωση) στα ταμιακά διαθέσιμα και ισοδύναμα χρήσης (α) + (β) + (γ) 70.966 Ταμιακά διαθέσιμα και ισοδύναμα έναρξης χρήσης Ταμιακά διαθέσιμα και ισοδύναμα λήξης χρήσης

ΕΤΑΙΡΙΑ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 31.12.2011 31.12.2010

55.125 126.091

ΕΤΑΙΡΙΑ Ποσά σε χιλ. Ευρώ 01.01-31.12.2011 01.01-31.12.2010 (όπως αναμορφώθηκε)

210.552

177.076

126.621

74.420 3.376 19.682 (85.740) 39.881

71.415 (1.611) (1.486) (4.142) 54.416

60.707 3.397 19.690 (2.511) 29.828

(302.061) (22.902) 412.755

(64.193) (31.297) (312.405)

(286.859) (45.858) 398.155

(38.368) (54.034) 257.561

(50.513) (41.289) (204.029)

(28.615) (49.076) 225.479

(70.114) (123.189) 2.126 539 112 (190.526)

(238) (44.793) 1.752 2.622 888 (39.769)

(100.288) (91.534) 487 499 1.191 (189.645)

1.245.641 (1.227.783) (215) (55.599) (37.956)

1.829.926 (1.479.823) (220) (27.697) 322.186

1.054.378 (1.024.492) (215) (55.390) (25.719)

29.079

78.388

10.115

26.046 55.125

25.136 103.524

15.021 25.136

ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 1. Στη σημείωση 16 επί των οικονομικών καταστάσεων παρατίθενται αναλυτικά πληροφορίες σχετικά με τις εταιρίες που περιλαμβάνονται στις ενοποιημένες καταστάσεις (η έδρα τους, το ποσοστό συμμετοχής καθώς και η μέθοδος ενοποίησής τους). Οι εταιρίες “BRODERICO Ε.Π.Ε.”, “AVIN ALBANIA S.A.”, “ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΟΥΣΑΚΙΟΥ Α.Ε.” και “NUR-MOH ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗΛΙΟΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ” περιλαμβάνονται στην ενοποίηση στο κόστος, λόγω επουσιώδους σημασίας ή/και λόγω του ότι δεν έχουν δραστηριότητες (σημείωση 16 επί των οικονομικών καταστάσεων). 2. Υφίστανται επίδικες απαιτήσεις τρίτων κατά του Ομίλου συνολικού ποσού Ευρώ 98,4 εκατομμυρίων περίπου (εκ των οποίων Ευρώ 29,2 εκατομμύρια περίπου αφορούν την Εταιρία). Επίσης υπάρχουν επίδικες απαιτήσεις του Ομίλου κατά τρίτων συνολικού ποσού Ευρώ 144,3 εκατομμυρίων περίπου (εκ των οποίων Ευρώ 98,8 εκατομμύρια περίπου αφορούν την Εταιρία). Για όλες τις παραπάνω περιπτώσεις η τελική έκβασή τους δεν μπορεί προς το παρόν να προβλεφθεί. Επίσης, δεν αναμένεται να προκύψουν σημαντικές υποχρεώσεις από τις ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις. Τα ποσά των σωρευτικών προβλέψεων που έχουν διενεργηθεί στον Όμιλο έχουν ως εξής: α) πρόβλεψη για επίδικες υποθέσεις ποσού Ευρώ 4.262 χιλιάδες (Εταιρία: Ευρώ 0 χιλιάδες), και β) προβλέψεις για αποχωρήσεις προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία ποσού Ευρώ 45.239 χιλιάδες (Εταιρία: Ευρώ 36.936 χιλιάδες). 3. Για τις ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις, γίνεται σχετική αναφορά στη σημείωση 32 επί των οικονομικών καταστάσεων. 4. O αριθμός απασχολούμενου προσωπικού την 31η Δεκεμβρίου 2011 είναι για τον Όμιλο 1.841 άτομα (31.12.2010: 1.857 άτομα) και για την Εταιρία 1.242 άτομα (31.12.2010: 1.249 άτομα). 5. Στις 30 Ιουνίου 2011 οριστικοποιήθηκε, στα πλαίσια του ΔΠΧΑ 3, η τελική αξιολόγηση της εύλογης αξίας των στοιχείων ενεργητικού και παθητικού των εταιριών “CORAL A.E.” (πρώην “SHELL HELLAS A.E.”) και “CORAL GAS A.E.B.E.Y.” (πρώην “SHELL GAS A.E.B.E.YΓΡΑΕΡΙΟΥ”) που αποκτήθηκαν στις 30 Ιουνίου 2010 (σχετική σημείωση 29 επί των οικονομικών καταστάσεων). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αναμόρφωση των Στοιχείων Κατάστασης της Οικονομικής Θέσης του Ομίλου και της Εταιρίας της 31.12.2010 καθώς και των Στοιχείων της Κατάστασης Συνολικού Εισοδήματος του Ομίλου της χρήσης που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2010 (σχετικές σημειώσεις 30 και 31 επί των οικονομικών καταστάσεων). 6. Στις 31 Μαρτίου 2011 υπεγράφη συμφωνητικό για την έκδοση κοινού ομολογιακού δανείου ποσού Ευρώ 50 εκατομμυρίων. Στις 21 Απριλίου 2011 υπεγράφη συμφωνητικό με κοινοπραξία τραπεζών για την έκδοση κοινού ομολογιακού δανείου ποσού Ευρώ 150 εκατομμυρίων η εκταμίευση του οποίου έγινε στις 3 Μαϊου 2011. Επίσης στις 30 Ιουνίου 2011 υπεγράφη συμφωνητικό για την έκδοση ομολογιακού δανείου ποσού Ευρώ 50 εκατομμυρίων. Σκοπός της σύναψης των ανωτέρω δανείων είναι η αναδιάρθρωση μέρους του υφιστάμενου βραχυπρόθεσμου τραπεζικού δανεισμού της Εταιρίας με τη μετατροπή του σε μακροπρόθεσμο. Στις 10 Αυγούστου 2011 υπεγράφη συμφωνητικό για την έκδοση κοινού ομολογιακού δανείου μέχρι του ποσού Ευρώ 50 εκατομμυρίων. Σκοπός της σύναψης του δανείου είναι η κάλυψη των υψηλότερων αναγκών κεφαλαίου κίνησης μονιμότερου χαρακτήρα ως απόρροια της αυξημένης παραγωγικής δυναμικότητας του Διυλιστηρίου μετά την προσθήκη της νέας Μονάδας Απόσταξης Αργού. 7. Η Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση των μετόχων της 26ης Μαΐου 2011 ενέκρινε την επιστροφή μετοχικού κεφαλαίου ποσού Ευρώ 27.695.745 (ή ποσού Ευρώ 0,25 ανά μετοχή) με αντίστοιχη μείωση της ονομαστικής αξίας της μετοχής. Η καταβολή της επιστροφής του μετοχικού κεφαλαίου πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο 2011. 8. Το Δ.Σ. της Εταιρίας στη συνεδρίαση της 1ης Μαρτίου 2012 απεφάσισε να προτείνει σε έκτακτη Γενική Συνέλευση που θα γίνει στις 29 Μαρτίου 2012 την εξαγορά του 26,71% του Μετοχικού Κεφαλαίου της εισηγμένης εταιρίας “CYCLON ΕΛΛΑΣ Ανώνυμη Βιομηχανική Εταιρία Επεξεργασίας και Εμπορίας Λιπαντικών και Πετρελαιοειδών”. 9. Πάσης φύσεως συναλλαγές (έσοδα, έξοδα) και υπόλοιπα απαιτήσεων και υποχρεώσεων του Ομίλου και της Εταιρίας με τα συνδεδεμένα μέρη κατά την έννοια του ΔΛΠ 24 σε χιλιάδες Ευρώ: ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ ΕΣΟΔΑ 267.854 1.999.151 ΕΞΟΔΑ 15.696 85.268 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ 15.370 118.024 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ 277 17.876 ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ & ΑΜΟΙΒΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 5.823 2.960 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΚΑΙ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 0 0 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΚΑΙ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 0 0 Μαρούσι, 16 Μαρτίου 2012 Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΒΑΡΔΗΣ Ι. ΒΑΡΔΙΝΟΓΙΑΝΝΗΣ A.Δ.T. K 011385/82

Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΕΤΡΟΣ Τ. ΤΖΑΝΝΕΤΑΚΗΣ Α.Δ.Τ. Ρ 591984/94

Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ν. ΠΟΡΦΥΡΗΣ A.Δ.T. Ρ 557979/94 Αρ. Αδείας Ο.Ε.Ε. 0018076 Α’ Τάξης

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ

ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Αξιοποιώντας το υψηλό εκμεταλλεύσιμο ενεργειακό δυναμικό της χώρας (αιολικό δυναμικό, ηλιοφάνεια κτλ.) ο κλάδος των ΑΠΕ παρουσιάζει έντονη δυναμικότητα και παρά τις αντίξοες συνθήκες, προσελκύει συνεχώς νέους παίκτες.

Ελληνικo πλεονεκτημα

η ανεξaντλητη

φυσικh Ενeργεια ΠΗΓΗ:

επιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

Στον κλaδο των Ανανεωσιμων Πηγων Ενεργειας (ΑΠΕ) δραστηριοποιούνται ισχυρά επιχειρηματικά σχήματα. Αν και η ελληνική αγορά χαρακτηρίζεται, στην παρούσα φάση, από σχετικά χαμηλά μεγέθη σε σύγκριση με άλλες χώρες, περιλαμβάνει σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων τόσο από τον κατασκευαστικό τομέα όσο και τον ενεργειακό κλάδο. Στη συγκεκριμένη αγορά δεν υφίσταται ανταγωνισμός τιμών, καθώς αυτές είναι καθορισμένες από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο και είναι κοινές για όλες τις μονάδες παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ. Ωστόσο, εμφανίζονται έντονα φαινόμενα ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων σε επίπεδο ενεργειακού χαρτοφυλακίου, καθώς η πλειοψηφία των επιχειρήσεων (ομίλων), επιδίδεται σε αγώνα απόκτησης αδειών παραγωγής και εκμετάλλευσης ΑΠΕ, με σκοπό τη διατήρηση και αύξηση του ενεργειακού δυναμικού τους. 048 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Η φύση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, οι δεσμεύσεις της χώρας και της ΕΕ για «πράσινη» ανάπτυξη, η χρήση του feed-in tariff για την αποζημίωση των παραγωγών που είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη και οι σταθερές τιμές πώλησης για πολλά έτη θέτουν σε νέες βάσεις τον κλάδο, που στηρίζεται στη χρήση νέων τεχνολογιών και την συνεχή βελτίωση της τεχνογνωσίας.

ΤΑΣΕΙΣ Το χαμηλό λειτουργικό κόστος των μονάδων ΑΠΕ, η εκμετάλλευση του υψηλού ενεργειακού δυναμικού των νησιών μας, και η εφαρμογή του προγράμματος «Ήλιος» υπόσχονται περαιτέρω ανάπτυξη προσοδοφόρων δραστηριοτήτων -και με μεγαλύτερη συμβολή στην εθνική οικονομία όπως π.χ. το βιοάεριο. Οι μεγάλες επενδυτικές προτάσεις όμως αφορούν

Ανταγωνισμός Τα θέματα ανταγωνισμού των ΑΠΕ έναντι άλλων μορφών ενέργειας (π.χ. συμβατικές) παρακάμπτονται, καθώς η αυξημένη χρήση τους επιβάλλεται για λόγους περισσότερο ενεργειακούς και περιβαλλοντολογικούς και λιγότερο οικονομικής φύσης. Με δεδομένη την αναγκαιότητα ανάπτυξης των ΑΠΕ, έχει ήδη διαμορφωθεί η αντίστοιχη ενεργειακή πολιτική, η οποία και θέτει τους όρους για την ανάπτυξη και την οικονομική βιωσιμότητά του κλάδου. EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

049

τα θαλάσσια αιολικά πάρκα και τη δημιουργία «έξυπνων» δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας (smart grids), ενώ οι επιχειρήσεις στοχεύουν και σε νέες αγορές (π.χ. Βαλκάνια). H συνολική εγκατεστημένη ισχύς των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ στο σύνολο της χώρας παρουσίασε μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 24% την περίοδο 2002-2011 και ανήλθε σε 2.412 MW το 2011. Τη σημαντικότερη ετήσια αύξηση κατά το 2011 παρουσίασαν τα φωτοβολταϊκά (173%), η εγκατεσ τημένη ισ χύς των οποίων σχεδόν τριπλασιάστηκε σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η εγκατεστημένη ισχύς των αιολικών πάρκων καλύπτει διαχρονικά το μεγαλύτερο ποσοστό στο σύνολο των ΑΠΕ, με το μερίδιο αγοράς 68% το 2011. Ακολουθούν τα φωτοβολταϊκά πάρκα με 21,6% (από μόλις 1% το 2008!) και οι μικροί υδροηλεκτρικοί σταθμοί με 8,5%. Η σ υνολική παραχθείσα ηλεκ τ ρική ενέργεια από ΑΠΕ αυξήθηκε στην πεν ταετία 2006 -2011, με μέσο ετήσ ιο ρυθμό αύξησης 18%. Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από αιολικά πάρκα κάλυψε το 71% του συνόλου και ακολούθησαν οι μικροί υδροηλεκτρικοί σταθμοί με 12,5% και τα φωτοβολταϊκά

πάρκα με 12%. Οι συνολικές πωλήσεις ηλεκτρικής ενέργεια από ΑΠΕ εμφανίζουν εντυπωσιακή αύξηση την τελευταία πενταετία, με μέσο ετήσιο ρυθμό 34%. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε το 2011 (55% σχεδόν), οφειλόμενη σε μεγάλο βαθμό στη ραγδαία ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών σταθμών, στους οποίους αντιστοιχεί υψηλότερη τιμή πώλησης ανά μονάδα παραγόμενης ενέργειας.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Στον πίνακα της επόμενης σελίδας παρουσιάζεται συνοπτικός ομαδοποιημένος ισολογισμός βάσει δείγματος 128 επιχειρήσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία τόσο για το 2009 όσο και για το 2010. Όπως προκύπτει, το σύνολο του ενεργητικού των επιχειρήσεων του δείγματος αυξήθηκε κατά 5,9% το 2010 σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το γεγονός αυτό οφείλεται κυρίως στη μεγάλη αύξηση της αξίας των καθαρών παγίων. Τα συνολικά ίδια κεφάλαια εμφάνισαν αύξηση 4%, ενώ αυξημένες ήταν και οι υποχρεώσεις, τόσο οι μεσο-μακροπρόθεσμες (6,3%)

όσο και οι βραχυπρόθεσμες (11,2%) στο ίδιο διάστημα. Οι μεν συνολικές πωλήσεις των 128 εταιρειών του δείγματος αυξήθηκαν κατά 4,9% το 2010, ενώ το μικτό κέρδος αυξήθηκε με αρκετά διπλάσιο ρυθμό (11%). Ωστόσο, υπερδιπλασιάστηκαν και οι χρηματοδοτικές δαπάνες που επιδείνωσαν το λειτουργικό αποτέλεσμα των επιχειρήσεων, καθώς μειώθηκε 22% το 2010. Τελικά, το καθαρό αποτέλεσμα (προ φόρου) μειώθηκε κατά 22% το 2010, ενώ αντίθετα, τα κέρδη EBITDA αυξήθηκαν κατά 6%. Παρόλα αυτά, παρέμεινε πολύ χαμηλό (μόλις 2%) το ποσοστό των εταιρειών που εμφάνισαν κάποιας μορφής οικονομική ασυνέπεια το 2011. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ Στην περίπτωση των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, η διαπ ραγματ ευτ ική δύναμη έναντι των προμηθευτών συστημάτων εκμετάλλευσης ενέργειας, ποικίλλει ανάλογα με το ενεργειακό δυναμικό και την έκταση των παραγγελιών που πραγματοποιούν. Στην περίπτωση των αντιπροσώπων/εισαγωγέων (εταιρείες εμπορίας συστημάτων εκμετάλλευσης ΑΠΕ) έναντι των προμηθευτών τους, η

 Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης Η κατάταξη των εταιρειών είναι βάσει εγκατεστημένης ισχύος

Κορυφαίοι Όμιλοι Όμιλος

Σημαντικές θυγατρικές ομίλου στον κλάδο

EDF ENERGIES NOUVELLES SA (ΟΜΙΛΟΣ)

ΑΙΟΛΙΚΗ ΔΙΔΥΜΩΝ ΑΕ, ΑΙΟΛΙΚΗ ΚΑΡΥΣΤΟΥ ΑΕ, ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΑΕ, ΕΕΝ ΒΟΙΩΤΙΑ Α.Ε. ΑΙΟΛΙΚΗ ΔΙΔΥΜΩΝ ΑΕ, ΑΙΟΛΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΑΕΤΟΣ Α.Ε., ΑΙΟΛΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΤΣΙΤΟΜΗ Α.Ε., κ.α.

ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΤΕΡΝΑ – ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΒΕΤΕ

ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Β.Ε.Τ.Ε., ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΒΡΟΥ Α.Ε., ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΣΕΡΒΟΥΝΙΟΥ Α.Ε., ΑΙΟΛΙΚΗ ΠΑΝΟΡΑΜΑΤΟΣ ΔΕΡΒΕΝΟΧΩΡΙΩΝ Α.Ε., ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΔΕΡΒΕΝΟΧΩΡΙΩΝ Α.Ε., ΑΙΟΛΙΚΗ ΡΑΧΟΥΛΑΣ ΔΕΡΒΕΝΟΧΩΡΙΩΝ Α.Ε., κ.α.

ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Χ. ΡΟΚΑΣ ΑΒΕE

ΡΟΚΑΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΑΒΕΕ, ΡΟΚΑΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΥΒΟΙΑ ΑΒΕΕ, ΡΟΚΑΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΖΑΡΑΚΕΣ ΑΒΕΕ, ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ, – ΡΟΚΑΣ ΑΕ, ΡΟΚΑΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΚΡΗΤΗ ΑΕ, ΡΟΚΑΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΘΡΑΚΗ ΑΒΕΕ (I & II), ΡΟΚΑΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΒΟΙΩΤΙΑ ΑΒΕΕ, κ.α.

ENEL GREEN POWER HELLAS A.E.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΑΤΕΒΕ, ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ ΘΡΑΚΗΣ ΑΕ, ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΘΡΑΚΗΣ ΑΕ, ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΓΛΑΥΚΟΥ Α.Ε., ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΚΟΥΡΤΕΣΙ I Α.Ε., κ.α.

ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΑΕ

ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Α.Ε. – ΡΟΚΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Α.Β.Ε.Ε., ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Α.Ε. – ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε., ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Α.Ε. – ΔΙΕΚΑΤ Μ.Υ.Η.Ε. ΓΙΤΑΝΗ Α.Ε., ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Α.Ε. – MΕΚ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε., ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡ. ΣΤΑΘΜΟΣ ΟΙΝΟΥΣΑΣ ΣΕΡΡΩΝ, κ.α.

050 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Οι συνολικες πωλησεις ηλεκτρικησ ενεργειασ απο ΑΠΕ εμφανιζουν εντυπωσιακη αυξηση την τελευταια 5ετια, με μέσο ετησιο ρυθμο 34%. Η μεγαλυτερη αυξηση σημειωθηκε το 2011, σχεδον 55%.

διαπραγματευτική δύναμη των επιχειρήσεων εξαρτάται άμεσα από τη θέση που κατέχουν σ την ελληνική αγορά, καθώς και από τον βαθμό αποκλειστικότητας στη συνεργασία με το συγκεκριμένο προμηθευτή. Τα μικρά σχετικά μεγέθη της ελληνικής αγοράς παραγωγής Η/Ε από ΑΠΕ δεν δίνουν ακόμα σημαντικό διαπραγματευτικό πλεονέκτημα, τόσο στους παραγωγούς Η/Ε από ΑΠΕ, όσο και στους εγχώριους εισαγωγείς, έναντι των προμηθευτών έτοιμων συστημάτων του εξωτερικού. Ωστόσο, εκτιμάται ότι η κατάσταση συνεχώς διαφοροποιείται, καθώς η Ελλάδα (λόγω κλιματολογικών συνθηκών) θεωρείται ανερχόμενη ενεργειακή δύναμη. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΑΓΟΡΑΣΤΩΝ Στον τομέα παραγωγής Η/Ε από ΑΠΕ, δεν τίθεται θέμα διαπραγμάτευσης τιμών πώλησης της παραγόμενης ενέργειας, δεδομένου ότι αυτές καθορίζονται από την ενεργειακή πολιτική και το σχετικό θεσμικό πλαίσιο.

Είσοδος Νέων Ανταγωνιστών Η είσοδος νέων επιχειρήσεων είναι συνεχής, δεδομένου ότι ο κλάδος βρίσκεται σε φάση δυναμικής ανάπτυξης. Τα υφιστάμενα εμπόδια εισόδου προκειμένου μια εταιρεία να δραστηριοποιηθεί στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, σχετίζονται κυρίως με την αδειοδοτική διαδικασία), η οποία είναι χρονοβόρα και απαιτητική. Οι νεοεισερχόμενες εταιρείες καλούνται να αντιμετωπίσουν την παρουσία εδραιωμένων εταιρειών του κλάδου, οι οποίες έχουν ήδη κατοχυρώσει ισχυρό ενεργειακό χαρτοφυλάκιο. Στην παρούσα φάση προβληματισμό γεννά και ο μεγάλος αριθμός αιτήσεων που έχει κατατεθεί (σε κάποιες περιπτώσεις είναι πολλαπλάσιος του στόχου που έχει τεθεί), γεγονός που δεν ευνοεί τη συνεχή δραστηριοποίηση νεοεισερχόμενων επιχειρήσεων σε όλο το φάσμα των ΑΠΕ. Εμπόδιο αποτελεί συχνά και η επιφυλακτική στάση των τοπικών κοινωνιών.

 Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Επιχειρήσεων του Κλάδου (2009-2010)

Αριθμοδείκτες

Λογαριασμός

2009

2010

Μεταβολή (%)

Καθαρά Πάγια

2.138.786.229

2.365.318.210

10,59

Αποθέματα

22.969.253

24.216.848

5,43

Απαιτήσεις

321.312.282

325.860.770

1,42

Ταμείο - Τράπεζες

413.584.315

352.399.028

-14,79

Σύνολο Ενεργητικού

2.896.652.074

3.067.794.860

5,91

Ίδια Κεφάλαια

1.551.462.423

1.613.238.237

3,98

Μεσο.& Μακρο. Υποχρεώσεις & Προβλέψεις

844.196.929

897.325.780

6,29

Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις

500.992.713

557.230.846

11,23

2.896.652.074

3.067.794.860

5,91

Σύνολο Παθητικού Αποτελέσματα Χρήσεως

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%) Αποδοτικότητα Απασχολουμένων Κεφαλαίων (%)

6,80

5,11

3,64

2,69

41,81

44,24

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%)

26,42

19,68

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους EBITDA (%)

52,19

52,77

Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια

0,87

0,90

Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών

4,62

2,32

Γενική Ρευστότητα

1,51

1,26

Ειδική Ρευστότητα

1,47

1,22

Ταμειακή Ρευστότητα

0,83

0,63

Μ.Ο Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων (ημέρες)

126

117

Μ.Ο Προθεσμίας Εξόφλησης Προμηθευτών (ημέρες)

182

255

399.225.413

418.747.522

4,89

Μικτό Κέρδος

166.904.728

185.263.322

11,00

98.519.188

77.013.085

-21,83

Δείκτης Παγιοποίησης (%)

Κέρδος Προ Φόρου Εισοδήματος

105.489.982

82.418.163

-21,87

Δείγμα Εταιρειών

EBITDA

208.351.963

220.967.888

6,06

Ποσά σε €

2010

Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%)

Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις)

Λειτουργικά Αποτελέσματα

2009

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων (ημέρες) Διάρκεια Εμπορικού Κύκλου (ημέρες)

Κερδοφόρες Εταιρείες

-20

-100

73,84

77,10

128



Πηγή: ICAP Databank

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

051

1.171,5 212,0 1.383,5 373,8 1.757,3 4.139,1 692,9 762,9 1.738,7 7.333,6 9.090,9

ΙΔΙΑ ΚΕΥΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΤΠΟΦΡΕΨ΢ΕΙ΢ Μετοχικό κεφάλαιο Λοιπά στοιχεία ιδίων κεφαλαίων ΢ύνολο ιδίων κεφαλαίων ιδιοκτητών μητρικής (α) Δικαιώματα Μειοψηφίας (β) ΢ύνολο ιδίων κεφαλαίων (γ) = (α) + (β) Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Προβλέψεις / Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις ΢ύνολο υποχρεώσεων (δ) ΢ΤΝΟΛΟ ΙΔΙΨΝ ΚΕΥΑΛΑΙΨΝ ΚΑΙ ΤΠΟΦΡΕΨ΢ΕΨΝ (γ) + (δ)

1.171,5 (71,9) 1.099,6 553,0 1.652,6 3.211,4 747,7 2.088,4 1.837,7 7.885,2 9.537,8

9.537,8

4.977,8 1.443,9 697,8 160,8 1.010,8 242,4 1.004,3

39,6 (178,6) 1,2

(13,6) 119,7 (133,3) 217,5

Κέρδη / (ζημίες) μετά από φόρους (Α) Κατανέμονται σε: -Ιδιοκτήτες μητρικής -Δικαιώματα μειοψηφίας Λοιπά συνολικά εισοδήματα μετά από φόρους (Β)

99,9 (139,0)

115,1

Κέρδη / (ζημίες) προ φόρων

Κύκλος εργασιών Κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσμάτων

ΟΜΙΛΟ΢ 01.0101.0131.12.2011 31.12.2010 5.038,3 5.482,8 352,6 384,9

3.145,5 2.715,7 523,2 280,7 1.097,6 4.617,2 7.762,7

1.171,5 1.974,0 3.145,5

1.682,7 31,8 4.538,7 21,9 495,1 456,5 156,0 380,0 7.762,7

3.370,4 1.715,4 626,4 1.119,1 1.117,4 4.578,3 7.948,7

1.171,5 2.198,9 3.370,4

7.948,7

1.840,7 25,4 5.220,2 27,9 534,8 110,7 189,0

(413,4) 244,0

(413,4)

(372,5)

Λειτουργικές δραστηριότητες Κέρδη / (ζημίες) προ φόρων Προσαρμογές για: Αποσβέσεις και απομειώσεις Δικαιώματα προαίρεσης αγοράς μετοχών Κόστος προγράμματος πρόωρης αποχώρησης Προβλέψεις για αποζημίωση προσωπικού Προβλέψεις για λογαριασμό νεότητας Απαξίωση αποθεμάτων Προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις Λοιπές προβλέψεις ΢υναλλαγματικές διαφορές, καθαρές Πιστωτικοί τόκοι Έσοδα από μερίσματα Zημίες και απομειώσεις συμμετοχών Απόσβεση προκαταβολής σε ΕΔΕΚΣ Φρεωστικοί τόκοι Προσαρμογές για μεταβολές λογαριασμών κεφαλαίου κίνησης Μείωση / (Aύξηση) αποθεμάτων Μείωση / (Αύξηση) απαιτήσεων (Mείωση) / Αύξηση υποχρεώσεων (πλην δανεισμού) Πλέον / (μείον): Καταβολές προγραμμάτων πρόωρης αποχώρησης και εθελουσίας εξόδου Καταβολές αποζημίωσης προσωπικού και λογαριασμού νεότητας εκτός εισφορών εργαζομένων Φρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβλημένα Υόροι εισοδήματος καταβληθέντες Καθαρές ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες (α)

60,9 Απόκτηση ποσοστού μειοψηφίας σε θυγατρικές Απόκτηση θυγατρικής μείον τα ταμειακά διαθέσιμα αυτής 60,9 Απόκτηση χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων - Πώληση ή λήξη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων 42,8 Φορήγηση δανείων

152,4 Επενδυτικές δραστηριότητες

ΕΣΑΙΡΕΙΑ 01.0101.0131.12.2011 31.12.2010 1.912,2 2.169,8 201,1 142,2

΢ΣΟΙΦΕΙΑ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΢ΤΝΟΛΙΚΨΝ Ε΢ΟΔΨΝ (ενοποιημένα και μη ενοποιημένα) Ποσά εκφρασμένα σε εκατ. Ευρώ

4.328,0 1.505,5 573,8 125,0 928,6 566,6 683,4 380,0 9.090,9

ΕΝΕΡΓΗΣΙΚΟ Eνσώματα πάγια στοιχεία Άυλα περιουσιακά στοιχεία Λοιπά μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία Αποθέματα Απαιτήσεις από πελάτες Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία Σαμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα Περιουσιακά στοιχεία προοριζόμενα για πώληση ΢ΤΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΣΙΚΟΤ

ΕΣΑΙΡΕΙΑ 31.12.2011 31.12.2010

56,3 32,9 (212,3) (205,0)

14,9 (86,9) 1,6 (113,9)

(10,5) (435,4) 93,7 -

(7,9) (2,0) (69,8) 84,0 (30,0)

(85,4) (256,0) (353,2) 1.110,4

1.363,0 5,5 171,5 27,8 11,0 12,0 125,6 (3,4) 12,1 (25,7) (14,2) 4,6 35,2 308,2

1.310,2 (2,6) 69,0 22,2 9,9 20,9 135,0 (4,5) (3,6) (22,2) (27,4) 0,6 35,2 290,1

(82,4) (284,5) (188,5) 1.208,2

99,9

115,1

ΟΜΙΛΟ΢ 01.0101.0131.12.2011 31.12.2010

(435,0) 93,6 -

(79,4) (174,0) (20,4) 264,8

(74,2)

(0,3) (25,1) (12,5)

332,1 (1,0) 27,1 20,1 9,9 6,3 24,5 (4,6) (2,3) (11,5) (28,6) 431,8 35,2 184,2

(372,5)

7,1 (30,0)

(83,9) (161,7) (129,6) 181,7

(178,2)

3,2 12,9 (36,5)

25,9 (4,3) 0,5 (8,4) (206,1) 4,7 35,2 199,1

374,2 2,4 144,7 24,2 11,0

152,4

ΕΣΑΙΡΕΙΑ 01.0101.0131.12.2011 31.12.2010

΢ΣΟΙΦΕΙΑ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΣΑΜΕΙΑΚΨΝ ΡΟΨΝ (ενοποιημένα και μη ενοποιημένα) Ποσά εκφρασμένα σε εκατ. Ευρώ

΢ΣΟΙΦΕΙΑ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ΢ ΘΕ΢Η΢ (ενοποιημένα και μη ενοποιημένα) Ποσά εκφρασμένα σε εκατ. Ευρώ ΟΜΙΛΟ΢ 31.12.2011 31.12.2010

΢ύνθεση Διοικητικού ΢υμβουλίου: 1.Μιχαήλ Σσαμάζ, Πρόεδρος και Διευθύνων ΢ύμβουλος - Εκτελεστικό Μέλος 7.Ευστάθιος Ανέστης, Μη Εκτελεστικό μέλος 2.Δημήτριος Σζουγανάτος, Αντιπρόεδρος - Ανεξάρτητο, Μη Εκτελεστικό Μέλος 8.Νικόλαος Καραμούζης, Μη Εκτελεστικό Μέλος 3.Kevin Copp, Εκτελεστικό Μέλος 9.Μιχαήλ Μπλέτσας, Ανεξάρτητο - Μη Εκτελεστικό Μέλος 4.Timotheus Höttges, Μη εκτελεστικό Μέλος 10.Παναγιώτης Σαμπούρλος, Ανεξάρτητο - Μη Εκτελεστικό Μέλος 5.Klaus Müller, Μη Εκτελεστικό Μέλος 11.Βασίλειος Υουρλής, Ανεξάρτητο - Μη Εκτελεστικό Μέλος 6.Claudia Nemat, Μη Εκτελεστικό Μέλος

Αρμόδια Αρχή: Yπουργείο Ανάπτυξης, Δ/νση Ανωνύμων Εταιρειών & Πίστεως Διεύθυνση διαδικτύου Εταιρείας : www.ote.gr Ημερομηνία έγκρισης από το Διοικητικό ΢υμβούλιο των οικονομικών καταστάσεων: 22 Υεβρουαρίου 2012 Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής: Μάριος Χάλτης (ΑΜ ΢ΟΕΛ 38081) Ελεγκτική εταιρία: ΠραϊςγουωτερχαουςΚούπερς Ανώνυμος Eλεγκτική Εταιρεία (ΑΜ ΢ΟΕΛ 113) Σύπος έκθεσης ελέγχου: Με σύμφωνη γνώμη

συνταχθεί σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Φρηματοοικονομικής Αναφοράς όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ε.Ε., καθώς και η έκθεση ελέγχου του νόμιμου ελεγκτή, όποτε αυτή απαιτείται.

("Όμιλος"). ΢υνιστούμε επομένως στον αναγνώστη, πριν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή ή άλλη συναλλαγή με την Εταιρία ή τον Όμιλο να ανατρέξει στη διεύθυνση διαδικτύου του εκδότη, όπου αναρτώνται οι ενοποιημένες και οι εταιρικές οικονομικές καταστάσεις, που έχουν

Σα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες, που προκύπτουν από τις οικονομικές καταστάσεις, στοχεύουν σε μία γενική ενημέρωση για την οικονομική κατάσταση και τα αποτελέσματα της ΟΡΓΑΝΙ΢ΜΟ΢ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΨΝ ΣΗ΢ ΕΛΛΑΔΟ΢ ΑΝΨΝΤΜΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ("Εταιρεία") και του ΟΜΙΛΟΤ ΟΣΕ

ΑΡ.ΜΑΕ 347/06/Β86/10 ΕΔΡΑ: ΚΗΥΙ΢ΙΑ΢ 99 -15124 ΜΑΡΟΤ΢Ι, ΑΘΗΝΑ ΢ΣΟΙΦΕΙΑ & ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΕ΢ ΠΕΡΙΟΔΟΤ ΑΠΟ 1 ΙΑΝΟΤΑΡΙΟΤ 2011 ΕΨ΢ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΤ 2011 (Δημοσιευμένα βάσει του Κ.Ν. 2190/1920, άρθρο 135 για επιχειρήσεις που συντάσσουν ετήσιες οικονoμικές καταστάσεις, ενοποιημένες και μη, κατά τα Δ.Π.Φ.A.)

ΟΡΓΑΝΙ΢ΜΟ΢ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΨΝ ΣΗ΢ ΕΛΛΑΔΟ΢ ΑΝΨΝΤΜΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ

31.12.2011 εισοδήματος καταβληθέντες 203,9 31.12.2010 (137,8) 31.12.2011 (169,4) 31.12.2010 103,7 Υόροι Αποπληρωμές εισπρακτέων δανείων 5.038,3 5.482,8 1.912,2 2.169,8 Καθαρές ταμειακές απόπαγίων λειτουργικές δραστηριότητες Αγορά ενσώματων καιροές άυλων περιουσιακών στοιχείων (α) 352,6 384,9 201,1 142,2 339,4 54,3 (169,4) 103,7 Πιστωτικοί τόκοι εισπραχθέντες (135,5) (192,1) Μερίσματα εισπραχθέντα 115,1 99,9 (372,5)152,4 - Επενδυτικές δραστηριότητες 0,2442 0,0808 Επιστροφήποσοστού κεφαλαίουμειοψηφίας επενδυμένου σε θυγατρική (13,6) (139,0) (413,4) 60,9 Απόκτηση σε θυγατρικές 0,0000 0,1179 Απόκτηση Καθαρές ταμειακές (εκροές) από επενδυτικές θυγατρικήςεισροές μείον τα/ ταμειακά διαθέσιμα αυτής δραστηριότητες (β) 119,7 39,6 (413,4) 60,9 Απόκτηση χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων 1.662,8 1.747,9 533,2516,4- Πώληση Φρηματοδοτικές δραστηριότητες περιουσιακών στοιχείων (133,3) (178,6) ή λήξη χρηματοοικονομικών Εισπράξειςδανείων από βραχυπρόθεσμα δάνεια Λοιπά συνολικά εισοδήματα μετά από φόρους (Β) 217,5 1,2 244,0 42,8 Φορήγηση Εισπράξεις απόεισπρακτέων χορηγούμενα δάνεια ΢ΣΟΙΦΕΙΑ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΕΣΑΒΟΛΨΝ ΙΔΙΨΝμετά ΚΕΥΑΛΑΙΨΝ (ενοποιημένα Ευρώ ΢υγκεντρωτικά συνολικά εισοδήματα / (έξοδα) από φόρους (A) + (B) και μη ενοποιημένα) 203,9 Ποσά εκφρασμένα (137,8) σε εκατ. (169,4) 103,7 Αποπληρωμές δανείων ΟΜΙΛΟ΢ ΕΣΑΙΡΕΙΑ Εξοφλήσεις δανείωνκαι άυλων παγίων περιουσιακών στοιχείων Κατανέμονται σε: Αγορά ενσώματων 31.12.2011 Μερίσματατόκοι πληρωθέντα σε μετόχους Εταιρείας -Ιδιοκτήτες μητρικής 339,4 31.12.2010 54,3 31.12.2011 (169,4) 31.12.2010 103,7 Πιστωτικοί εισπραχθέντες ΢ύνολο ιδίωνμειοψηφίας κεφαλαίων έναρξης χρήσης (01.01.2011 και 01.01.2010) 1.652,6 1.884,1 3.370,4 3.347,8 - Μερίσματα εισπραχθέντα πληρωθέντα σε μετόχους μειοψηφίας -Δικαιώματα (135,5) (192,1) ΢υγκεντρωτικά 203,9 (137,8) (169,4) 103,7 Επιστροφή Καθαρές ταμειακές από χρηματοδοτικές δραστηριότητες (γ) Κέρδη μετά απόσυνολικά φόρουςεισοδήματα ανά μετοχή/ -(ζημίες) βασικάμετά (σε €)από φόρους 0,2442 0,0808 κεφαλαίουεισροές/(εκροές) επενδυμένου σε θυγατρική (69,8) 84,0 2,3 (30,0) 9,7 (139,7) (751,1)

(435,4) 93,7 -1.743,6 9,8 (2.142,1) (716,5) (52,9) 17,5 (43,7) 10,4 (495,1)(1.031,0) (317,9) 1.004,3 (3,0)1.743,6 683,4 (2.142,1)

(88,5) 6,5 203,0 (188,1)(28,6) (35,0) 224,0 189,0 (99,6)

7,1 (30,0)9,7 (99,6) (224,9)

(129,6) 9,7 181,7 (224,9) 6,5 203,0 -(28,6)-

στελεχών της Εταιρείας, που επιβάρυναν τα αποτελέσματα της χρήσης 2011 ανέρχονται σε € 4,5 εκατ.. Με βάση το πρόγραμμα παροχής δικαιωμάτων προαίρεσης 7) Από την μετοχών 6 Υεβρουαρίου 2009, οικονομικές καταστάσεις περιλαμβάνονται στις ενοποιημένες της DEUTSCHE TELEKOM AG (πλήρης αγοράς του ΟΣΕ, μέχριοιτην 31 Δεκεμβρίου 2011 έχουν χορηγηθεί συνολικά 2.950.332οικονομικές δικαιώματακαταστάσεις στα βασικά διοικητικά στελέχη. ΢ε επίπεδο Ομίλου, τα

που καταβλήθηκαν σε συνδεδεμένα μέρη κατά το 2011 ανέρχονται σε € 17,3 εκατ.. Οι αμοιβές των μελών του Διοικητικού ΢υμβουλίου και των βασικών διοικητικών

από τα ληφθέντα δάνεια ανέρχονται σε € 2.162,4 εκατ.. Σα έσοδα από μερίσματα από συνδεδεμένα μέρη για το 2011 ανέρχονται σε € 1,2 εκατ.. Σα μερίσματα

Σαμειακά διαθέσιμα έναρξης χρήσης 189,0 για το 2011 224,0 ανέρχονται στο ποσόκαι τωνισοδύναμα € 151,5 εκατ. και € 283,5 εκατ. αντίστοιχα. Σα χρηματοοικονομικά έξοδα1.004,3 της Εταιρείας προς 868,8 συνδεμένα μέρη σωρευτικά ΢υναλλαγματικές σταΣαδιαθέσιμα (3,0) (2,9) από τρέχουσες συναλλαγές ανέρχονται σε € διαφορές 110,0 εκατ.. υπόλοιπα των απαιτήσεων και υποχρεώσεων της Εταιρείας με συνδεμένα μέρη που προέρχονται στη Σαμειακά και ισοδύναμα λήξης 683,4της Εταιρείας 1.004,3 156,0 189,0 λήξη τηςδιαθέσιμα χρήσης ανέρχονται σε € 110,8 εκατ.χρήσης και € 214,3 εκατ. αντίστοιχα. Σο υπόλοιπο των υποχρεώσεων προς τα συνδεμένα μέρη που προέρχονται

ισοδυνάμων (α)+(β)+(γ) (317,9) 138,4 (35,0) 8) Οι συναλλαγές της Εταιρείας με τα συνδεμένα μέρη (σύμφωνα με το Δ.Λ.Π. 24) αναλύονται ως εξής: Σα ποσά των πωλήσεων και αγορών της (33,0) Εταιρείας για το 2011,

Καθαρή αύξηση /(μείωση) ταμειακών και 40,00% ταμειακών ενοποίηση), με έδρα τη Γερμανία, η οποίαδιαθεσίμων συμμετέχει κατά στο μετοχικό κεφάλαιο του ΟΣΕ την 31 Δεκεμβρίου 2011.

(435,0) 93,6 -1.743,6 9,8 (1.579,7) (181,4) (52,9) 10,6 11,6 111,0 82,0 (408,8) (33,0) 189,0 1.743,6 156,0 (1.579,7)

(20,4) 9,8 264,8 (181,4) 10,6 11,6 82,0 (408,8)-

Μερίσματα πληρωθέντα σε μετόχους Εταιρείας (52,9) (88,5) (52,9) (88,5) Μερίσματα πληρωθέντα σε μετόχους μειοψηφίας (43,7) (12,6) Καθαρές ταμειακές εισροές/(εκροές) από χρηματοδοτικές δραστηριότητες (γ) (495,1) (238,5) 111,0 (188,1) 7) Από την 6 Υεβρουαρίου 2009, οι οικονομικές καταστάσεις περιλαμβάνονται στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις της DEUTSCHE TELEKOM AG (πλήρης

(88,5) 23,5 (12,6) 10,1 (238,5)(733,5) 138,4 868,8 2,3 (2,9) 1.004,3 (139,7)

(353,2) 9,7 1.110,4 (751,1) 23,5 10,1 (7,9)(733,5) (2,0)

(188,5) 9,8 1.208,2 (716,5) 17,5 10,4 -(1.031,0) (10,5)

ΣΟ ΜΕΛΟ΢ ΣΟΤ Δ.΢. & ΓΕΝΙΚΟ΢ ΔΙΕΤΘΤΝΣΗ΢ μετατροπής εκμεταλλεύσεων εξωτερικού € (34,1) εκατ., αναλογιστικά κέρδη € 40,6 εκατ. (καθαρά από αναβαλλόμενους φόρους) και στην καθαρή μεταβολή των ΦΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΨΝ διαθεσίμων προς πώληση χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων € 211,0 εκατ. (καθαρή από αναβαλλόμενους φόρους). Για την Εταιρεία, αφορούν σε ΘΕΜΑΣΨΝ ΟΜΙΛΟΤ ΟΣΕ

ΣΟ ΜΕΛΟ΢ ΣΟΤ Δ.΢. & ΓΕΝΙΚΟ΢ ΔΙΕΤΘΤΝΣΗ΢ ΦΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΨΝ ΘΕΜΑΣΨΝ ΟΜΙΛΟΤ ΟΣΕ

KEVIN COPP Αρ. Διαβατηρίου 446059212

ΜΙΦΑHΛ Σ΢ΑΜΑΖ Α.Δ.Σ. AB 516212

Ο ΓΕΝΙΚΟ΢ ΔΙΕΤΘΤΝΣΗ΢ ΦΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΨΝ ΘΕΜΑΣΨΝ ΟΣΕ

Ο ΔΙΕΤΘΤΝΣΗ΢ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΨΝ ΤΠΗΡΕ΢ΙΨΝ

ΓΕΨΡΓΙΟ΢ ΜΑΤΡΑΚΗ΢ Α.Δ.Σ. T 004893

Ο ΓΕΝΙΚΟ΢ ΔΙΕΤΘΤΝΣΗ΢ ΦΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΨΝ ΘΕΜΑΣΨΝ ΟΣΕ

ΓΕΨΡΓΙΟ΢ ΜΑΤΡΑΚΗ΢ Α.Δ.Σ. T 004893

ΚΨΝ΢ΣΑΝΣΙΝΟ΢ ΒΑ΢ΙΛΟΠΟΤΛΟ΢ Α.Δ.Σ. Π 529399 Αρ. Αδείας 032033

ΚΨΝ΢ΣΑΝΣΙΝΟ΢ ΒΑ΢ΙΛΟΠΟΤΛΟ΢ Α.Δ.Σ. Π 529399 Αρ. Αδείας 032033 Ο ΔΙΕΤΘΤΝΣΗ΢ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΨΝ ΤΠΗΡΕ΢ΙΨΝ

9) Σα βασικά κέρδη ανά μετοχή υπολογίστηκαν με βάση το μέσο σταθμισμένο αριθμό επί του συνόλου των μετοχών. 10) Έχουν πραγματοποιηθεί αναταξινομήσεις κονδυλίων που δεν είχαν καμία επίδραση στα ίδια κεφάλαια ή στα αποτελέσματα της προηγούμενης χρήσης του Ομίλου και της Εταιρείας. Οι αναταξινομήσεις αυτές παρατίθενται στη ΢ημείωση 33 των οικονομικών καταστάσεων. 11) Σα σημαντικότερα γεγονότα που πραγματοποιήθηκαν μεταγενέστερα της 31 Δεκεμβρίου 2011 παρατίθενται στη ΢ημείωση 34 των οικονομικών καταστάσεων.

προέρχονται από τις μεταξύ τους τρέχουσες συναλλαγές, και οι οποίες δεν απαλείφονται στην ενοποίηση ανέρχονται σε € 5,9 εκατ. και € 25,9 εκατ. αντίστοιχα.

χρηματοοικονομικά έξοδα που δεν απαλείφονται στην ενοποίηση ανέρχονται σε € 2,0 εκατ.. Οι απαιτήσεις και οι υποχρεώσεις του Ομίλου με τα συνδεμένα μέρη που

KEVIN COPP Αθήνα, 22 Υεβρουαρίου 2012 Αρ. Διαβατηρίου 446059212

Ο ΠΡΟΕΔΡΟ΢ ΣΟΤ Δ.΢. & ΔΙΕΤΘΤΝΨΝ ΢ΤΜΒΟΤΛΟ΢

ΜΙΦΑHΛ Σ΢ΑΜΑΖ Α.Δ.Σ. AB 516212

αναλογιστικά κέρδη € 32,5 εκατ. (καθαρά από αναβαλλόμενους φόρους) και στην καθαρή μεταβολή των διαθεσίμων προς πώληση χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων € 211,5 εκατ. (καθαρή από αναβαλλόμενους φόρους).

6) Σα λοιπά συνολικά εισοδήματα μετά από φόρους που καταχωρήθηκαν απευθείας στα ίδια κεφάλαια το 2011 για τον Όμιλο αφορούν σε συναλλαγματικές διαφορές

Ο ΠΡΟΕΔΡΟ΢ ΣΟΤ Δ.΢. & ΔΙΕΤΘΤΝΨΝ ΢ΤΜΒΟΤΛΟ΢

5) Αριθμός του απασχολούμενου προσωπικού στο τέλος της χρήσης: Όμιλος 28.474 (31.12.2010: 31.088), Εταιρεία 10.569 (31.12.2010: 10.925).

Αθήνα, 22 Υεβρουαρίου 2012 και αγορών προς και από τα συνδεδεμένα μέρη που δεν απαλείφονται στην ενοποίηση ανέρχονται σε € 24,0 εκατ. και € 18,6 εκατ. αντίστοιχα. Σα ποσά πωλήσεων

αγοράς μετοχών του ΟΣΕ, μέχρι την 31 Δεκεμβρίου 2011 έχουν χορηγηθεί συνολικά 2.950.332 δικαιώματα στα βασικά διοικητικά στελέχη. ΢ε επίπεδο Ομίλου, τα

σημαντικότερες εκκρεμείς νομικές υποθέσεις παρατίθενται στη ΢ημείωση 31 των οικονομικών καταστάσεων.

στελεχών της Εταιρείας, που επιβάρυναν τα αποτελέσματα της χρήσης 2011 ανέρχονται σε € 4,5 εκατ.. Με βάση το πρόγραμμα παροχής δικαιωμάτων προαίρεσης

ανέρχονται: α) για τον Όμιλο σε € 83,0 εκατ. και σε € 27,0 εκατ. αντίστοιχα και β) για την Εταιρεία σε € 82,4 εκατ. και σε € 18,0 εκατ. αντιστοίχως. Οι

11)που Σα σημαντικότερα γεγονότα που πραγματοποιήθηκαν 31 Δεκεμβρίου 2011 των παρατίθενται ΢ημείωση΢υμβουλίου 34 των οικονομικών καταστάσεων. καταβλήθηκαν σε συνδεδεμένα μέρη κατά το 2011μεταγενέστερα ανέρχονται σε της € 17,3 εκατ.. Οι αμοιβές μελών τουστη Διοικητικού και των βασικών διοικητικών

προβλέψεων που έχουν σχηματιστεί κατά την 31 Δεκεμβρίου 2011 για επίδικες υποθέσεις και λοιπούς κινδύνους, όπως και για ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις

€ 211,5 εκατ. απόδεν αναβαλλόμενους 4) περιουσιακών Η έκβαση των στοιχείων επίδικων υποθέσεων που(καθαρή εκκρεμούν αναμένεται να φόρους). έχει σημαντική επίδραση στις οικονομικές καταστάσεις. Σα ποσά των σωρευμένων

3) διαθεσίμων Σην 30 Δεκεμβρίου 2011,χρηματοοικονομικών υπογράφηκε ΢ύμβαση Αγοράς Μετοχών ανάμεσα στονεκατ. ΟΣΕ (καθαρή και την TELEKOM SRBIJA για την πώλησηΓια τουτην ποσοστού τηςπραγματοποιηθεί χρήσης ανέρχονται σε € 110,8 εκατ. και € 214,3 εκατ. αντίστοιχα. Σο υπόλοιπο τωνκεφάλαια υποχρεώσεων Εταιρείας προς τα συνδεμένα μέρη πουτου προέρχονται προς πώληση περιουσιακών στοιχείων € 211,0 από αναβαλλόμενους φόρους). Εταιρεία,συμμετοχής αφορούν σε20% του 10)λήξη Έχουν αναταξινομήσεις κονδυλίων που δεν είχαν καμία επίδραση στα ίδια ή στατης αποτελέσματα της προηγούμενης χρήσης Ομίλου ΟΣΕ στην TELEKOM στην (καθαρά δεύτερη σε πώλησης Ευρώφόρους) 380,0 εκατ.. Επιπλέον πληροφορίες παρατίθενται ΢ημείωση των οικονομικών καταστάσεων. από τα ληφθέντα ανέρχονται σεαυτές € 2.162,4 εκατ.. Σαστη έσοδα από μερίσματα από συνδεδεμένα μέρη για το 2011 ανέρχονται σε € 1,2 εκατ.. Σα μερίσματα αναλογιστικά κέρδη €SRBIJA 32,5 εκατ. απότιμή αναβαλλόμενους και στην καθαρή μεταβολή των διαθεσίμωνστη προς πώληση8 χρηματοοικονομικών και της Εταιρείας.δάνεια Οι αναταξινομήσεις παρατίθενται ΢ημείωση 33 των οικονομικών καταστάσεων.

συμμετοχής του εκκρεμείς Ομίλου (άμεσες καιυποθέσεις έμμεσες συμμετοχές) και η μέθοδος πουκαταστάσεων. εφαρμόστηκε, παρατίθενται αναλυτικά στις ΢ημειώσεις 1 και 8 ενοποίηση), με έδρα Γερμανία, οποία κατά 40,00% κεφάλαιο ΟΣΕ την 31 Δεκεμβρίου σημαντικότερες νομικές παρατίθενταικαθώς στη ΢ημείωση 31 τωνενοποίησης οικονομικών ποσά πωλήσεων και τη αγορών προςηκαι απόσυμμετέχει τα συνδεδεμένα μέρη πουστο δενμετοχικό απαλείφονται στηντου ενοποίηση ανέρχονται σε €2011. 24,0 εκατ. και € 18,6 εκατ. αντίστοιχα. Σα οικονομικών καταστάσεων.προσωπικού στο τέλος της χρήσης: Όμιλος 28.474 (31.12.2010: 31.088), Εταιρεία 10.569 (31.12.2010: 10.925). 8) Οι συναλλαγές της Εταιρείας με δεν τα συνδεμένα μέρη (σύμφωνα με το Δ.Λ.Π. 24)σεαναλύονται Σα ποσάκαιτων πωλήσεων καιτου αγορών για τομέρη 2011, 5) των Αριθμός του απασχολούμενου χρηματοοικονομικά έξοδα που απαλείφονται στην ενοποίηση ανέρχονται € 2,0 εκατ..ωςΟιεξής: απαιτήσεις οι υποχρεώσεις Ομίλουτης μεΕταιρείας τα συνδεμένα που 2) φορολογικά χρήσεις Εταιρείας εταιρειών του απευθείας Ομίλου καθώς αποτελέσματα των ελέγχωνσεπου ολοκληρώθηκανδιαφορές ανέρχονται των € 151,5 εκατ. και συναλλαγές, € 283,5 εκατ. Σα χρηματοοικονομικά έξοδα της ανέρχονται Εταιρείας προς μέρη σωρευτικά για το 2011 6) Οι Σαανέλεγκτες λοιπά συνολικά εισοδήματα μετάτης από φόρους και πουτων καταχωρήθηκαν στα και ίδιατα κεφάλαια το 2011 γιαφορολογικών τον Όμιλο αφορούν συναλλαγματικές προέρχονταιστο απόποσό τις μεταξύ τους τρέχουσες καιαντίστοιχα. οι οποίες δεν απαλείφονται στην ενοποίηση σε €συνδεμένα 5,9 εκατ. και € 25,9 εκατ. αντίστοιχα. παρατίθενται αναλυτικά στη ΢ημείωση 22€των οικονομικών καταστάσεων. ανέρχονται σε € 110,0 εκατ..υπολογίστηκαν Σα υπόλοιπα των υποχρεώσεων της Εταιρείας με συνδεμένα μέρη που προέρχονται από τρέχουσες συναλλαγές στη μετατροπής εκμεταλλεύσεων εξωτερικού (34,1) εκατ., αναλογιστικά κέρδη € 40,6 εκατ. (καθαρά από αναβαλλόμενους φόρους) και στην καθαρή μεταβολή των 9) Σα βασικά κέρδη ανά μετοχή με απαιτήσεων βάση το μέσοκαισταθμισμένο αριθμό επί του συνόλου των μετοχών.

προβλέψεων που έχουν σχηματιστεί κατά την 31 Δεκεμβρίου 2011 για επίδικες υποθέσεις και λοιπούς κινδύνους, όπως και για ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις 1) ανέρχονται: Οι εταιρείες α) τουγια Ομίλου που περιλαμβάνονται στιςσεετήσιες και και εταιρικές με τις έδρεςαντιστοίχως. τους, τα ποσοστά τον Όμιλο σε € 83,0 εκατ. και € 27,0ενοποιημένες εκατ. αντίστοιχα β) για οικονομικές την Εταιρείακαταστάσεις σε € 82,4 εκατ. καιαντίστοιχες σε € 18,0 εκατ. Οι

ΠΡΟ΢ΘΕΣΑ ΢ΣΟΙΦΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΕ΢ 4) Η έκβαση των επίδικων υποθέσεων που εκκρεμούν δεν αναμένεται να έχει σημαντική επίδραση στις οικονομικές καταστάσεις. Σα ποσά των σωρευμένων

ΟΣΕ στην TELEKOM SRBIJA στην δεύτερη σε τιμή πώλησης Ευρώ 380,0 εκατ.. Επιπλέον πληροφορίες παρατίθενται στη ΢ημείωση 8 των οικονομικών καταστάσεων.

Πρόγραμμα δικαιωμάτων προαίρεσης (2,6) παρατίθενται 5,5αναλυτικά στις ΢ημειώσεις (2,6) συμμετοχήςπαροχής του Ομίλου (άμεσες και έμμεσες συμμετοχές) καθώς και η μέθοδος ενοποίησης που εφαρμόστηκε, 1 και 8 5,5 Μερίσματα (101,5) (105,7) (57,8) (93,1) των οικονομικών καταστάσεων. Παρακρατούμενος φόρος που σχετίζεται με τη και διανομή μερίσματος 2) Οι ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις της Εταιρείας των εταιρειών του Ομίλου καθώς και τα αποτελέσματα των φορολογικών ελέγχων που ολοκληρώθηκαν από έσοδα απόαναλυτικά μερίσματα υπόκεινται παρακράτηση φόρου 4,9 6,5 4,9 6,5 παρατίθενται στηπου ΢ημείωση 22 τωνσεοικονομικών καταστάσεων. ΢ύνολο κεφαλαίων χρήσης΢ύμβαση (31.12.2011 και 31.12.2010) 1.757,3 1.652,6 3.145,5 3) Σην 30ιδίων Δεκεμβρίου 2011,λήξης υπογράφηκε Αγοράς Μετοχών ανάμεσα στον ΟΣΕ και την TELEKOM SRBIJA για την πώληση του ποσοστού συμμετοχής3.370,4 20% του

31.12.2011 31.12.2010 31.12.2011 31.12.2010 ΠΡΟ΢ΘΕΣΑ ΢ΣΟΙΦΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΕ΢ ΢ύνολο ιδίων κεφαλαίων έναρξης χρήσης (01.01.2011 και 01.01.2010) 1.652,6 1.884,1 3.370,4 3.347,8 ΢υγκεντρωτικά συνολικά εισοδήματα / (ζημίες) μετά από φόρους 203,9 (137,8) (169,4) 103,7 1) Οι εταιρείες του Ομίλου που περιλαμβάνονται στις ετήσιες ενοποιημένες και εταιρικές οικονομικές καταστάσεις με τις αντίστοιχες έδρες τους, τα ποσοστά

Πρόγραμμα δικαιωμάτων προαίρεσης (2,6) 5,5 (2,6) 5,5 Καθαρές Καθαρή αύξηση /(μείωση) και ταμειακών Μέρισμα ανάπαροχής μετοχή (σε €) 0,0000 0,1179 ταμειακές εισροέςταμειακών / (εκροές)διαθεσίμων από επενδυτικές δραστηριότητες (β) Κέρδη προ φόρων χρηματοδοτικών, επενδυτικών Μερίσματα (101,5) (105,7) (57,8) (93,1) ισοδυνάμων (α)+(β)+(γ) αποτελεσμάτων, 1.662,8 1.747,9 533,2 516,4 Φρηματοδοτικές δραστηριότητες Παρακρατούμενοςσυνολικών φόρος πουαποσβέσεων σχετίζεται μεκαι τη απομειώσεων διανομή μερίσματος Σαμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα έναρξης χρήσης από βραχυπρόθεσμα δάνεια από έσοδα από μερίσματα που υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου 4,9 6,5 4,9 6,5 Εισπράξεις ΢υναλλαγματικές διαφορές στα διαθέσιμα από χορηγούμενα δάνεια λήξης χρήσης ΢ΣΟΙΦΕΙΑ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΕΣΑΒΟΛΨΝ ΙΔΙΨΝ ΚΕΥΑΛΑΙΨΝ (ενοποιημένα και μη ενοποιημένα) σε εκατ. Ευρώ ΢ύνολο ιδίων κεφαλαίων λήξης χρήσης (31.12.2011 και 31.12.2010) 1.757,3 Ποσά εκφρασμένα 1.652,6 3.145,5 3.370,4 Εισπράξεις Σαμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα ΟΜΙΛΟ΢ ΕΣΑΙΡΕΙΑ Εξοφλήσεις δανείων

΢υγκεντρωτικά συνολικά εισοδήματα / (έξοδα) μετά από φόρους (A) + (B) Κύκλος εργασιών Κατανέμονται σε: Κέρδη προ μητρικής φόρων, χρηματοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσμάτων -Ιδιοκτήτες -Δικαιώματα μειοψηφίας Κέρδη / (ζημίες) προ φόρων Κέρδη /μετά από φόρους μετοχή Κέρδη (ζημίες) μετά απόανά φόρους (Α)- βασικά (σε €) Μέρισμα ανά μετοχή Κατανέμονται σε: (σε €) Κέρδη προ μητρικής φόρων χρηματοδοτικών, επενδυτικών -Ιδιοκτήτες συνολικών αποσβέσεων και απομειώσεων αποτελεσμάτων, -Δικαιώματα μειοψηφίας

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ Π Ρ Ο Ϊ Ο Ν ΤΑ

Το γάλα έχει καταναλωτές … «από κούνια» μέχρι και τα βαθιά γεράματα. Τα γαλακτοκομικά είναι υψηλής διατροφικής αξίας, γεγονός που τα καθιστά δημοφιλή στο καταναλωτικό κοινό. Αποτελούν πρώτη ύλη και για την παραγωγή πλήθους άλλων προϊόντων. Παρά την κρίση, οι ανάγκες κατανάλωσης τους παραμένουν «ανελαστικές», όπως σχεδόν και η τιμή τους. Η συνεχής ανάπτυξη νέων προϊόντων όπως π.χ. με πρόσθετο ασβέστιο που απευθύνονται σε ειδικές κατηγορίες καταναλωτών, δημιουργούν διαρκώς νέα δεδομένα στην αγορά.

εντεινεται ο

ανταγωνισμοσ ΠΗΓΗ:

επιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

Σ τ η ν α γο ρa τω ν γα λ α κ το κο μικ ω ν προϊόντων δρασ τηριοποιούνται κυρίως μεγάλου μεγέθους εταιρείες οι οποίες καλύπτουν και το μεγαλύτερο μέρος της εγχώριας ζήτησης, αλλά και αρκετές μικρότερες επιχειρήσεις, ορισμένες από τις οποίες καταφέρνουν να αποσπούν αξιόλογα μερίδια στις τοπικές αγορές. Ειδικά οι μεγάλες επιχειρήσεις δαπανούν σημαντικά ποσά για διαφήμιση και προώθηση των προϊόντων τους. Επίσης, οι μεγάλες επιχειρήσεις πραγματοποιούν 054 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

σημαντικές επενδύσεις αναβάθμισης των εγκαταστάσεών τους. Ο ανταγωνισμός στον κλάδο είναι ιδιαίτερα έντονος τα τελευταία έτη λόγω και της ύφεσης. Ορισμένες επιχειρήσεις είτε μειώνουν τις τιμές, είτε πραγματοποιούν προωθητικές ενέργειες όπως προσφορές (2+1 δώρο) κ.ά. Ο ανταγωνισμός δεν περιορίζεται μόνο μεταξύ των επιχειρήσεων του κλάδου, αλλά επεκτείνεται και στο λιανικό εμπόριο, τα super markets που διαθέτουν και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας (private label)

Κίνδυνοι από υποκατάστατα προϊόντα Το γάλα δεν απειλείται από άλλα υποκατάστατα προϊόντα, καθώς αποτελεί σταθερή αξία στην καθημερινή διατροφή του καταναλωτή. Βεβαίως, ορισμένα προϊόντα (π.χ. φρέσκο γάλα), μπορούν να υποκατασταθούν με άλλα (π.χ. γάλα υψηλής παστερίωσης) μετατοπίζοντας έτσι τη ζήτηση από ένα είδος σε κάποιο άλλο. Υποκατάστατα, για ορισμένες κατηγορίες γαλακτοκομικών αποτελούν τα αναπληρώματα ή και άλλα τρόφιμα ή ποτά, που έχουν σαν βάση τα φυτικά λίπη. Επίσης με την ευρύτερη έννοια υποκατάστατα μπορούν να θεωρηθούν άλλα συμπληρωματικά προϊόντα διατροφής, όπως τα τυροκομικά ή διάφορα σνακ.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

055

που είτε προέρχονται από τις εγχώριες γαλακτοβιομηχανίες είτε παράγονται στο εξωτερικό για λογαριασμό τους.

ΤΑΣΕΙΣ Ο κατακερματισμός και η διασπορά που χαρακτηρίζει την πρωτογενή παραγωγή γάλακτος στη χώρα μας επιβαρύνει τις γαλακτοβιομηχανίες με υψηλό κόστος για τη συλλογή και μεταφορά της πρώτης ύλης. Στο φρέσκο λευκό γάλα δέκα εταιρείες κάλυψαν περίπου το 85% της εγχώριας κατανάλωσης το 2010. Στο γάλα υψηλής παστερίωσης πέντε εταιρείες κάλυψαν το 70%. Η συνολική εγχώρια κατανάλωση γάλακτος παρουσίασε ανοδική πορεία την περίοδο 2000-2009, με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 2%. Ωστόσο, τα τελευταία έτη η αγορά χαρακτηρίζεται από μείωση της κατανάλωσης στις κατηγορίες του φρέσκου γάλακτος (1,4% το 2010) και του εβαπορέ (4%). Αντιθέτως αύξηση (αν και με μειούμενο ρυθμό τα τελευταία έτη) παρατηρείται στα γάλατα υψηλής παστερίωσης (2,7%). Ανάλογες τάσεις εκτιμώνται και για το 2011 (φρέσκο: -1,2%, εβαπορέ: -4,5%, υψηλής παστερίωσης: +2%). Την εικόνα συμπληρώνει η μείωση και στην κατανάλωση γιαουρτιού. Το 2010 η αγορά μειώθηκε κατά 2,8%, πτώση που συνεχίστηκε και το 2011 με ρυθμό περίπου 4%. Το μεγαλύτερο μέρος της

ζήτησης καλύπτεται από εγχώρια παραγωγή, ενώ οι εισαγωγές καλύπτουν περίπου 17% της αγοράς τα τελευταία έτη. Οι εξαγωγές γιαουρτιού αντιθέτως φτάνουν στο 25% της συνολικής παραγωγής. Στο γιαούρτι πέντε εταιρείες συγκέντρωσαν περίπου το 75% της αγοράς το 2010.

Κινδύνου, μάλισ τα ο αριθμός τους παρέμεινε αμετάβλητος και το 2011. Ακολουθούν οι εταιρείες Μέσου Πισ τωτικού Κινδύνου, ενώ καμία δεν κατατάσσεται στη ζώνη Υψηλού Κινδύνου. Από σύνολο 35 εταιρειών, μόλις τρεις εμφάνισαν κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών το 2011 έναντι μίας το 2010.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΜΗΘΕ ΥΤΩΝ Οι βιομηχαν ίε ς γάλα κτος συνήθως συνάπτουν εμπορικές συμφωνίες με πολλούς παραγωγούς παράλ ληλα και φρον τίζουν για τον έλεγχο και τη διασφάλιση της ποιότητας του γάλακτος, αλλά και για τη μεταφορά του. Η εγχώρια πρωτογενής παραγωγή γάλακτος δεν επαρκεί να καλύψει τη ζήτηση, με συνέπεια αρκετές γαλακτοβιομηχανίες να πραγματοποιούν και εισαγωγές γάλακτος κυρίως από την Ευρώπη. Τα περιθώρια διαπραγμάτευσης της τιμής πώλησης του γάλακτος από πλευράς κτηνοτρόφων είναι πολύ μικρά, εξαιτίας του κατακερματισμού της κτηνοτροφίας σε μεγάλο αριθμό γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Οι βιομηχανίες χρησιμοποιούν και ποικιλία άλλων βοηθητικών υλών, (π.χ. ζάχαρη, κακάο). Προμηθευτές αυτών των προϊόντων είναι πολ λέ ς επιχειρήσεις τόσο του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού. Δεδομένης της επάρκειας των υλών αυτών και της διαθεσιμότητας των πηγών προμήθειας, η διαπραγματευτική δύναμη των λοιπών προμηθευτών έναντι των μεγάλων γαλακτοβιομηχανιών είναι σχετικά περιορισμένη.

Οι ισολογισμοί 16 παραγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου δείχνουν μείωση του ενεργητικού τους κατά 8% το 2010. Τα συνολικά ίδια κεφάλαια παρουσίασαν πτώση 4%. Αξιόλογη μείωση κατά 24% κατέγραψαν οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις και προβλέψεις, ενώ οι βραχυπρόθεσμες αυξήθηκαν 6,5% το 2010. Οι πωλήσεις των εταιρειών αυτών παρέμειναν σχεδόν στα ίδια επίπεδα την εξεταζόμενη διετία. Ωστόσο η αύξηση του κόστους πωλήσεων (κατά 3%) οδήγησε τελικά στη μείωση των μικτών κερδών κατά 7%. Τελικά, το συνολικό καθαρό αποτέλεσμα ήταν ζημιογόνο το 2010, εν αντιθέσει με το 2009 όπου ήταν κερδοφόρο. Τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν κατά 23% ενώ από τις 16 εταιρείες του δείγματος, 10 ήταν κερδοφόρες το 2010 έναντι 14 εταιρειών το 2009. Η πλειοψηφία των εταιρειών κατατάσσεται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού

10 εταιρεΙες καλΥπτουν περΙπου το 85% της κατανΑλωσης φρΕσκου γΑλακτος, ενΩ 5 καλΥπτουν το 7075% της κατανΑλωσης στο γΑλα υψηλης παστερΙωσης και το γιαοΥρτι. Ο ανταγωνισμΟς επεκτεΙνεται και στο λιανεμποριο, στα supermarkets που διαθΕτουν προϊΟντα ιδιωτικΗς ετικΕτας. 056 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΑΓΟΡΑΣΤΩΝ Βασικοί πελάτες των επιχειρήσεων του κλάδου είναι οι αλυσίδες super markets οι οποίες έχουν τη μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη. Η “δύναμη” τους αυτή ενισχύεται καθώς αρκετές αλυσίδες πωλούν και γαλακτοκομικά προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, ορισμένα από τα οποία παράγονται για λογαριασμό τους στο εξωτερικό. Όσον αφορά τα μικρότερα σημεία πώλησης,

κής εταιρείας απαιτούνται η προσεκτική επιλογή προμηθευτών της πρώτης ύλης (γάλα), η επένδυση σε κατάλληλες εγκαταστάσεις και μηχανολογικό εξοπλισμό, αλ λά και η τήρηση των

αυτά δεν έχουν αξιόλογη διαπραγματευτική δύναμη λόγω των μικρών παραγγελιών που πραγματοποιούν. Είσοδος Νέων Ανταγωνιστών Για την επιτυχή εκκίνηση μιας νέας παραγωγι-

προβλεπομένων προδιαγραφών και κανόνων υγιεινής. Eυκολότερη θεωρείται η είσοδος για επιχειρήσεις που εισάγουν γαλακτοκομικά προϊόντα κυρίως για επαγγελματική χρήση.

 Κορυφαίες Επιχειρήσεις

Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης

Κύκλος εργασιών Προσωπικό Εμπορικά σήματα 2010

Επωνυμία επιχείρησης FRIESLANDCAMPINA ΕΛΛΑΣ ΑΕ

€295.620.230

474

Nounou Γάλα εβαπορέ, Nounou Νέα Γενιά, Nounou Family, Nounou Calci plus, Choice, Choq, Frisian Cow, Nounou Light, Nounou Kid, Noulac, Νουνού Telia, Debic, Νedgold, Νουνού Classic, Νουνού White, Nounou Yotopia, Fun-Fun, Noulac,κ.α.

ΦΑΓΕ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΑΕ

€213.920.000

871

ΦΑΓΕ, Φάρμα, Φάγε 10, Φάγε ΑΒΓ, N'Joy, Junior, Yoko Choco Junior, Δροσάτο, Αριάνι, Φάγε Total, Φάγε Αγελαδίτσα, Φάγε Silouet, Φάγε Velvet , Φάγε Junior A+D, Φάγε Junior, Nouvelle, Fruyo, κ.ά

ΔΕΛΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΑΕ *

€212.453.000

1.200

ΔΕΛΤΑ, Βλάχας, ΔΕΛΤΑ Mmmilk, ΔΕΛΤΑ Advance, Daily, Daily Active, Milko Regular, Milko Free, Δέλτα Easy, Complet, Δέλτα Αγελάδος, Natural, Δέλτα Vitaline, ΔΕΛΤΑ Bcool, Δέλτα mmilky, κ.α.

ΜΕΒΓΑΛ ΑΕ

€183.442.343

1.100

Μεβγάλ, Μεβγάλ light, Μακεδονικό, Topino, Country, Chocomania, Κεφίρ, Αριάνι, Μεβγάλ Harmony, Μεβγαλίτο, Frutomania, Μεβγάλ Chef, Μεβγάλ Βορεινό, κ.α.l

ΟΛΥΜΠΟΣ ΓΑΛΑΚΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΛΑΡΙΣΗΣ ΑΕ

€127.365.033

325

Όλυμπος, Όλυμπος Επιλεγμένο, Όλυμπος Ζωής, Choco cool, Πνοή, κ.α.

ΑΓΝΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΑΕ

€62.551.711

454

ΑΓΝΟ, Choco Milk, Yowell ,κ.α.

* Τον Ιούλιο του 2010 δημοσιεύτηκε η απορρόφηση του κλάδου παραγωγής και εμπορίας γαλακτοκομικών προϊόντων και χυμών της VIVARTIA Συμμετοχών Α.Ε. (Κύκλος εργασιών 2010: €184.999.000). Στις πωλήσεις του 2010 της ΔΕΛΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΑΕ περιλαμβάνεται ο κλάδος των γαλακτοκομικών προϊόντων από το Μάιο του 2010.

Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Παραγωγικών Επιχειρήσεων του Κλάδου (2009-2010) Λογαριασμός

2009

2010

Αριθμοδείκτες

Μεταβολή (%)

357.678.202

356.445.755

-0,34

Αποθέματα

91.749.920

89.257.218

-2,72

Απαιτήσεις

306.294.644

249.362.900

-18,59

39.652.654

39.702.908

Σύνολο Ενεργητικού

795.375.414

Ίδια Κεφάλαια Μεσο.& Μακρο. Υποχ. & Προβλέψεις

Καθαρά Πάγια

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%) Αποδοτικότητα Απασχολουμένων Κεφαλαίων (%) Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%)

2009

2010

13,53

-2,71

3,82

-0,79

28,31

26,17

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%)

3,87

-0,74

0,13

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους EBITDA (%)

8,69

6,7

734.768.780

-7,62

Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια

2,54

2,42

224.475.378

214.616.809

-4,39

Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών

4,47

0,77

Γενική Ρευστότητα

1,53

1,24

284.561.418

215.248.141

-24,36

Ειδική Ρευστότητα

1,21

0,95

Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις

286.338.618

304.903.828

6,48

Ταμειακή Ρευστότητα

0,15

0,14

Σύνολο Παθητικού

795.375.414

734.768.780

-7,62

Μ.Ο Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων (ημέρες)

103

104

Μ.Ο Προθεσμίας Εξόφλησης Προμηθευτών (ημέρες)

Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις)

784.697.544

786.282.317

0,2

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων (ημέρες)

Μικτό Κέρδος

222.125.540

205.796.414

-7,35

Διάρκεια Εμπορικού Κύκλου (ημέρες)

Λειτουργικά Αποτελέσματα

25.057.053

-6.367.871

Δείκτης Παγιοποίησης (%)

44,97

48,51

Κέρδος Προ Φόρου Εισοδήματος

30.382.250

-5.815.100

Δείγμα Εταιρειών

EBITDA

68.167.806

52.696.299

-22,7

Κερδοφόρες Εταιρείες

Ταμείο - Τράπεζες

Αποτελέσματα Χρήσεως

Ποσά σε €



Πηγή: ICAP Databank

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

057

ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Παρά τις ζημιές-ρεκόρ των 28 δισ. ευρώ, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα προσπαθεί να σταθεροποιηθεί. Η διαπραγμάτευση για τους όρους κεφαλαιακής ενίσχυσης των τραπεζών βρίσκεται στην τελική ευθεία.Το αποτέλεσμα θα καθορίσει τα "κίνητρα" για τους ιδιώτες, παλιούς και νέους μετόχους, για να συμμετάσχουν στην αναγκαία αύξηση κεφαλαίου ώστε να περιοριστεί, όσο είναι δυνατό, η συμμετοχή του ΤΧΣ και να αποφευχθεί η έστω και προσωρινή "κρατικοποίησή" τους.

ΚAντο

Oπως η ΙσπανIα κειμενο: ΕπιτελεIο εκδοσησ

ΜετA απO δεκαετIες AνOδικησ πορειασ, η ύφεση και η ελληνική κρατική χρεοκοπία άλλαξαν το σκηνικό για τις ελληνικές τράπεζες. Αντίθετα με άλλες χώρες, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δεν προκάλεσε αστάθεια στα δημόσια οικονομικά αλλά … την υπέστη εξ αιτίας του! Σε σύγκριση π.χ. με την Ιρλανδία, την Ισπανία ή την Ισλανδία, όπου η αλόγιστη επέκταση των χορηγήσεων των τραπεζών ή η εμπλοκή τους σε «τοξικά» χρηματοοικονομικά προϊόντα δημιούργησαν τη δημοσιονομική κρίση –αφού οι χώρες αυτές αναγκάστηκαν να διασώσουν τις τράπεζές τους επωμιζόμενες το κόστοςστην Ελλάδα ήταν ο υπέρμετρος δανεισμός του δημοσίου που οδήγησε στην πρωτοφανή δημοσιονομική κρίση και επέφερε την ύφεση και τα προβλήματα στις ελληνικές τράπεζες. ΤΑΣΕΙΣ Το μεγάλο εμπόδιο που ανέκυψε εδώ και μια τριετία, ήταν η μεγάλη "φυγή" των καταθέσεων -απόρροια της 060 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

ύφεσης και της υπονόμευσης της εμπιστοσύνης στη δυνατότητα της Ελλάδας να αντιμετωπίσει τη δημοσιονομική κρίση- οι οποίες μειώθηκαν κατά 80 δισ. ευρώ. Επίσης, μειώθηκαν δραστικά οι πληρωμές δανείων, λόγω της αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων που ήδη στα τέλη του 2011 είχαν φθάσει στο 16% των συνολικών και σήμερα εκτιμώνται σε 18% με ανησυχητική την επιδείνωση και στα ασφαλή στεγαστικά δάνεια- αλλά και των ρυθμίσεων χρεών που δέχτηκαν να κάνουν οι τράπεζες σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Συνολικά περισσότεροι από 800.000 δανειολήπτες έχουν ήδη επιτύχει να ενταχθούν σε ρύθμιση. Η απομείωση της αξίας των ε λ ληνικών ομολόγων (53,5% ονομαστικά) αποτέλεσε καίριο πλήγμα για τις τράπεζες, που κατέγραψαν μεγάλες ζημιές και απώλειες κεφαλαίων ενώ και η ύφεση οδήγησε σε μείωση των εργασιών πλήττοντας την οργανική κερδοφορία τους. Έτσι, το 2011, οι ελληνικές τράπεζες σημείωσαν συνολικές ζημιές 28 δισ.ευρώ. Στα 12,3 δισ. ευρώ ανέρχο-

ΜΥΘΟΙ & ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Παρά τη σχετική φιλολογία των τελευταίων ετών, το Δημόσιο και οι Έλληνες φορολογούμενοι δεν χρειάστηκε να πληρώσουν «πραγματικά λεφτά» για τις τράπεζες - τουλάχιστον προς το παρόν. Πού πήγαν τα κεφάλαια των κρατικών εγγυήσεων στις ομολογιακές εκδόσεις των τραπεζών για άντληση ρευστότητας (συνολικά 135 δισ. ευρώ περίπου) από το ευρωσύστημα;  στη διασφάλιση της ρευστότητας των τραπεζών ώστε να πάρουν «πραγματικά λεφτά» οι καταθέτες που προέβησαν σε μεγάλη απόσυρση τραπεζικών καταθέσεων την τελευταία διετία και  στην αγορά εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου συμβάλλοντας στη βραχυχρόνια χρηματοδότησή του για την εξυπηρέτηση τίτλων που λήγουν.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

061

νται οι ζημιές για τον Όμιλο της Εθνικής Τράπεζας, στα 3,81 δισ. ευρώ για την Alpha Bank, στα 5,5 δισ. για την Eurobank, ενώ 6,3 δισ. ευρώ ζημίες είχε η Τράπεζα Πειραιώς. Ζημιές εμφάνισαν επίσης η Attica και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, ενώ πιο δύσκολη παραμένει η θέση της Αγροτικής Τράπεζας. Το haircut των ελληνικών ομολόγων που κατείχαν οι ελληνικές τράπεζες, κατέσ τησε επιτακτικό να αυξηθούν τελικά στα 50 δισ. τα κεφάλαια του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας προκειμένου το Ταμείο να μπορεί να μετάσχει στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου των πιστωτικών ιδρυμάτων και να καλύψει τις απώλειες των τραπεζών, ώστε να υπερκαλύπτουν και πάλι τους απαιτητικούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας που ισχύουν για τη χώρα μας.

Η επίπτωση του PSI στις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Συνολικές ζημίες Ομίλου

12,3 δισ. ευρώ

ζημίες λόγω PSI+

10, 7 δισ. ευρώ

λοιπές έκτακτες προσαρμογές και προβλέψεις

1,3 δισ. ευρώ

ALPHA BANK Συνολικές ζημίες Ομίλου

3,8 δισ. ευρώ

ζημίες λόγω PSI+

3,9 δισ. ευρώ

λοιπές έκτακτες προσαρμογές και προβλέψεις

1,1 δισ. ευρώ

EUROBANK Συνολικές ζημιές Ομίλου

5,5 δισ. ευρώ

ζημίες λόγω PSI+ μετά από φόρους

4,6 δισ. ευρώ

λοιπές έκτακτες προσαρμογές και προβλέψεις

856 εκατ. ευρώ

ΑΝΤΕΧΕΙ Ο ΚΛΑΔΟΣ Σύμφωνα με τις με λέτε ς ανάλυσης κινδύνου της Black Rock, στην οποία άνοιξαν την πόρτα των λογιστηρίων τους οι ελληνικές τράπεζες, τα πιστωτικά ιδρύματα μπορούν να ανταπεξέλθουν και σε ακόμα πιο ακραίες -υποθετικά- καταστάσεις, χωρίς να προκαλέσουν επιπλέον κόστος στο δημόσιο. Πώς το πετυχαίνουν αυτό; Με τις προβλέψεις που έχουν ήδη λογιστικοποιήσει οι τράπεζες, τα κέρδη από τις δραστηριότητες του εξωτερικού στα Βαλκάνια, την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή) και την αναμενόμενη (προ φόρων) κερδοφορία τους τα επόμενα 2-3 χρόνια. Πολλές, πάλι, προχώρησαν σε μετοχικές κινήσεις και ρευστοποίησαν στοιχεία του ενεργητικού, αποχωρώντας από το μετοχικό κεφάλαιο τραπεζών ή άλλων επιχειρήσεων που ήλεγχαν σε Ελλάδα, Βαλκάνια, Νοτιοανατολική Ευρώπη κ.α. Η δυναμικότητα αυτή των τραπεζών όμως, εν μέσω της βαθιάς ύφεσης που βιώνει η χώρα, είναι ίσως και το στοιχείο που θα τους επιτρέψει και πάλι να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο ξεπέρασμα της κρί-

ΠΕΙΡΑΙΩΣ Συνολικές ζημίες Ομίλου

6,3 δισ. ευρώ

ζημίες λόγω PSI

5,9 δισ. ευρώ

λοιπές έκτακτες προσαρμογές και προβλέψεις

400 εκατ. ευρώ 

σης. Καθοριστική για το μέλλον των τραπεζών είναι η αποσαφήνιση των όρων της ανακεφαλαιοποίησης τους, μετά τη μείωση της αξίας των ελληνικών ομολόγων -που αυτέ ς διαχρον ικά συγκέντρωναν- με το PSI. Στη φάση αυτή πάντως, σχετική αισιοδοξία προκαλεί και το γεγονός πως άνοιξε ένα παράθυρο -μέσω της συμφωνίας που επέτυχε η Ισπανία για την διάσωση των δικών της τραπεζών- για να μην επιβαρύνουν τελικά τα κεφάλαια αυτά το δημόσιο, ώστε να μην τροφοδοτείται περαιτέρω και ο κίνδυνος βιωσιμότητος του ελληνικού χρέους που ήταν η γενεσιουργός αιτία όσων επακολούθησαν, από το 2008 και μετά. Μια λύση «α λα ισπανικά» θα διευκόλυνε πολύ τα

062 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

πράγματα. Οι ενισχύσεις που δόθηκαν ως σήμερα στις τράπεζες - συνολικά 145 δισ. ευρώ- κατέληξαν στην κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού που προκλήθηκε από την απότομη μείωση των καταθέσεων και τη συνακόλουθη έλλειψη ρευστότητος που αντιμετώπισαν, καθώς λόγω του κινδύνου χώρας αποκλείστηκαν από τις διεθνείς αγορές, όπου τα επιτόκια δανεισμού τους ήταν μη βιώσιμα. Από τα 145 δισ. των ενισχύσεων, το 90% αφορά εγγυήσεις του Δημοσίου στις ομολογιακές εκδόσεις των ελληνικών τραπεζών, μέσω των οποίων (μαζί με άλλα στοιχεία του ενεργητικού τους) προσπάθησαν να εξασφαλίσουν άντληση ρευστότητος από το Ευρωσύστημα συνολικού ύψους 125 δισ. ευρώ.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

063

ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ

Η παραγωγή ασφαλίσ τ ρων το 2011 μειώθηκε 6,5% μετά από μείωση 2% το 2010, 6,4% στις ασφαλίσεις Ζωής και 6,5% στις ασφαλίσεις Ζημιών, που υπερτερούν σε όγκο ασφαλίστρων. Σε σύνολο 5 δισ. ευρώ, τα 2,8 δισ. αφορούν ασφάλιστρα ζημιών. Χαρακτηριστική εξέλιξη στον κλάδο Ζωής αποτελεί η μεγάλη άνοδος, κατά 36% στην παραγωγή ασφαλίσ τρων υγείας και κατά 26% των ασφαλίστρων που συνδέονται με επενδύσεις. Το 2011 κόστισε πολλά για τις ασφαλιστικές εταιρείες σε αποζημιώσεις στον κλάδο Ζωής, λόγω των αυξημένων εξαγορών σ τα επενδυτικά και συνταξιοδοτικά προγράμματα. Οι εξαγορές συμβολαίων Ζωής αυξήθηκαν 19% σ τα 813 εκατ. ευρώ και αναλογούν σ το 55% των αποζημειώσεων (λήξη συμβολαίων, επέ λευση ασφαλισ τικού γε γονότος, εξαγορά) στον κλάδο Ζωής. Οι πληρωμές αποζημειώσεων στον κλάδο Ζωής συνολικά έφθασαν το 1,5 δισ ευρώ, αυξημένες 22%. Αντίθετα, στον κλάδο Ζημιών οι αποζημιώσεις μειώθηκαν 9% σ τα 1,1 δισ. ευρώ. Γενικά, μειωμένη παραγωγή, συμπιεσμένο κόστος πρόσκτησης, διογκωμένες εκκρεμείς ζημιές, και περιορισμένες αποζημιώσεις στον κλάδο Ζημιών, ήταν τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά του κλάδου το 2011, σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος. Συγκρίνον τας το πλήθος συμβολαίων με την παραγωγή ασφαλίσ τρων, προκύπτει ότι η Γενική αστική ευθύνη αποτε λεί τη με γάλη πλειοψηφία των συμβολαίων ζημιών (58%) αλλά συμμετέχει μόνο κατά 36% στην παραγωγή ασφαλίσ τρων. Η παραγωγή ασφαλίστρων Γενικής αστικής ευθύνης έφτασε το 2011 στα 76,5 εκατ. ευρώ, μειωμένη κατά 10%. Οι εκκρεμείς απο-

Μερίδιο των επιχειρήσεων

2007

2008

2009

2010

2011

Οι 3 μεγαλύτερες

29,00%

28,10%

30,80%

31,00%

28,70%

Οι 5 μεγαλύτερες

38,90%

38,10%

40,10%

40,80%

38,20%

Οι 10 μεγαλύτερες

57,60%

57,30%

60,00%

61,10%

59,20%



υποδεκαπλάσιους αναλογικά με τον πληθυσμό έναντι άλλων ευρωπαϊκών χωρών, και βαίνουν μειούμενοι. Από το 2009, οι ασφαλιστικές εταιρίας που δρασ τηριοποιούν ται σ τη χώρα μας είδαν τη συνολική παραγωγή ασφαλίστρων τους να μειώνεται περίπου 8%.

Μεγαλες αλλαγες και ανακαταταξεις θα προκαλεσει στον ασφαλιστικο κλαδο η εφαρμογη της οδηγιας Solvency II. Οι επιπτωσεις της αναμενεται να επηρεασουν τοσο την ελληνική οσο και την ευρωπαϊκη αγορα.

ζημιώσεις επί της παραγωγής ασφαλίσ τ ρων αυξήθηκαν σ το 139% από 123%, μεγαλύτερες από αυτές των λοιπών ασφαλίσεων Ζημιών (46,5%). Στον κλάδο Αυτοκινήτου, οι ζημιέ ς ήταν λιγότερες το 2011, οι αποζημιώσεις μειώθηκαν κατά 19% σ τα 141 εκατ. ευρώ. Φαίνεται πως, οι συνέπειες της κρίσης είχαν και τα καλά τους, αφού οδήγησαν σε μείωση της κυκλοφορίας αυτοκινήτων (αλλά και των ταχυτήτων που αναπτύσσουν οι οδηγοί για λόγους οικονομίας) με συνέπεια να δοθούν λιγότερες αποζημιώσεις για υλικές ζημιές και σωματικές βλάβες. Υπό αυτή την έννοια οι ασφαλιστικές εταιρείες, βγήκαν εν μέρει «κερδισμένες», αφού, πέτυχαν την εξοικονόμηση που επί πολλά χρόνια επεδίωκαν. Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι η πτωτική πορεία των αποζημιώσεων θα συνεχιστεί και το 2012, ενδεχομένως μάλισ τα με μεγαλύτερη ένταση, καθότι οι παράγοντες που οδηγούν σε μειωμένες αποζημιώσεις όχι απλά δεν έ χουν εκλείψει, αλλά αντιθέτως παρουσιάζουν σημάδια έντασης.

066 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Η Solvency II αλλάζει τα δεδομένα Μεγάλες αλλαγές και ανακατατάξεις θα προκαλέσει η εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας Solvency II, που επιβάλ λει υψηλότερους κεφαλαιακούς δείκ τε ς. Επιπλέον, οι ασφαλισ τικέ ς εταιρείες θα πρέπει ως το 2014 που θα τεθεί σε εφαρμογή η Solvency II, να καλύψουν τις απώλειες από το χαρτοφυλάκιο ελληνικών ομολόγων και τη συμμετοχή τους στο PSI -εκτιμώνται σε 1 δισ. ευρώ. Για την κάλυψη και των δύο οι περισσότερες εταιρείες σ χεδιάζουν αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Οι επιπτώσεις της Solvency αναμέ νεται να γ ίνουν αισ θητέ ς όχι μόνον σ την ε λ ληνική, αλ λά και την ευρωπαϊκή αγορά, καθώς εκτιμάται πως μπορεί τελικά να κλείσουν ή να συγχωνευθούν και να εξαγορασθούν οι μισές ίσως, από τις 5.000 ασφαλιστικές επιχειρήσεις που λειτουργούν σ τ ην Ευρώ πη. Μια τ έ τοια εξ έ λιξ η όμως μπορεί να δώσει με τη σειρά της και τη δυνατότητα για μια πιο αναπτυξιακή δυναμική στον κλάδο.

Οι 50 μεγαλύτερες ασφαλιστικές εταιρείες το 2011 με βάση την παραγωγή ασφαλίστρων ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ, ευρώ ΕΤΑΙΡΙΕΣ ΜΕ ΕΔΡΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΓΟΡΑΣ ΣΥΝΟΛΟ

ΖΩΗΣ

ΖΗΜΙΩΝ

2011

2010

2011

ΖΩΗΣ 2011

ΖΗΜΙΩΝ 2011

ΕΘΝΙΚΗ ΑΕΕΓΑ

400.728.805

444.730.677

1.089.518.299

845.459.482

18,43%

15,30%

AMERICAN LIFE INSURANCE COMPANY

314.774.959

308.813.638

314.774.959

14,48%

0,00%

ING EAAEZ

298.054.465

284.362.724

298.054.465

13,71%

0,00%

EFG EUROLIFE AEAZ

252.905.750

267.752.471

252.905.750

11,63%

0,00%

ΙΝΤΕΡΑΜΕΡΙΚΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΣΦ/ΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΖΩΗΣ ΑΕ

231.135.641

264.229.694

231.135.641

10,63%

0,00%

ALLIANZ ΕΛΛΑΣ Α.Α.Ε.

103.589.398

126.544.291

231.846.734

230.133.689

4,76%

4,35%

ΙΝΤΕΡΑΜΕΡΙΚΑΝ ΕΛ. ΕΤΑΙΡΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΖΗΜΙΩΝ ΑΕ

228.439.772

211.280.473

228.439.772

0,00%

7,86%

ΑTE ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΕ

57.183.643

157.042.015

260.738.678

214.225.658

2,63%

5,40%

AXA ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ

91.426.560

110.764.156

201.995.723

202.190.715

4,20%

3,81% 4,23%

GROUPAMA ΦΟΙΝΙΞ Α.Ε.Α.Ε

68.168.161

123.060.567

195.808.142

191.228.728

3,14%

Credit Agricole A.A.E. Ζωής

170.914.966

145.774.757

170.914.966

7,86%

0,00%

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ Α.Ε.Γ.Α.

33.827.074

118.958.567

131.140.006

152.785.641

1,56%

4,09%

GENERALI HELLAS A.A.E.

61.540.913

91.125.041

155.021.888

152.665.954

2,83%

3,13%

ΥΔΡΟΓΕΙΟΣ ΑΑΑΕ

148.496.624

142.538.185

148.496.624

0,00%

5,11%

ERGO Α.Α.Ε.Ζ

146.866.648

142.400.000

146.866.648

0,00%

5,05%

NATIONAL UNION FIRE INSURANCE Co OF PITTSBURGH

127.050.387

118.311.874

127.050.387

0,00%

4,37%

ΕΥΡΩΠΑ'Ι'ΚΗ ΕΝΩΣΙΣ ΑΕΕΓΑ

2.052.200

119.725.647

127.574.942

121.777.847

0,09%

4,12%

ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΝΩΣΙΣ Α.Α.Ε

87.293.207

98.671.719

87.293.207

0,00%

3,00%

ΑΤΛΑΝΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΕΓΑ

3.122.127

65.425.830

68.776.097

68.547.958

0,14%

2,25%

INTERNATIONAL LIFE Α.Ε.Γ.Α

68.241.299

79.136.528

68.241.299

0,00%

2,35%

EFG EUROLIFE ΑΕΓΑ

58.739.653

68.752.882

58.739.653

0,00%

2,02%

ΑΙΓΑΙΟΝ Α.Α.Ε.

54.837.436

70.908.497

54.837.436

0,00%

1,89%

INTERLIFE ΑΑΕΓΑ

45.295.172

50.795.773

45.295.172

0,00%

1,56%

NP INSURANCE - ΝΕΟΣ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε.Α.Ε.

44.984.946

38.930.298

44.984.946

0,00%

1,55%

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΕΕΓΑ

3.720.384

40.714.520

47.204.326

44.434.904

0,17%

1,40%

EVIMA GROUP ΑΑΕ

38.751.712

23.963.234

38.751.712

0,00%

1,33%

International Life A.E.A.Z

35.593.824

39.261.744

35.593.824

1,64%

0,00%

ΙΝΤΕΡΑΜΕΡΙΚΑΝ ΒΟΗΘΕΙΑΣ Α.Ε.Γ.Α.

26.800.109

27.919.717

26.800.109

0,00%

0,92%

INTERASCO Α.Ε.Γ.Α.

21.682.554

13.556.423

21.682.554

0,00%

0,75%

ΔΥΝΑΜΙΣ Α.Ε.Γ.Α.

18.346.376

17.442.976

18.346.376

0,00%

0,63%

Euler Hermes Emporiki Α.Α.Ε.Π.

18.199.589

12.057.478

18.199.589

0,00%

0,63%

HDI - GERLING INDUSTRIE VERSICHERUNG A.G.

17.966.376

21.556.706

17.966.376

0,00%

0,62%

ΠΕΡΣΟΝΑΛ ΙΝΣΟΥΡΑΝΣ ΑΕΓΑ

17.836.776

19.227.236

17.836.776

0,00%

0,61%

DEMCO INSURANCE LTD

17.610.324

15.092.950

17.610.324

0,00%

0,61%

AGA International SA

17.298.204

18.783.729

17.298.204

0,00%

0,59%

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ ΚΥΠΡΟΥ-ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΕΛΛΑΔΟΣ

13.582.248

12.587.263

13.582.248

0,00%

0,47%

ΚΥΠΡΟΥ ΖΩΗΣ Υποκ. Της EUROLIFE L.T.D.

13.013.343

9.150.824

13.013.343

0,60%

0,00%

MARFIN ΖΩΗΣ AAE

12.657.716

14.161.802

12.657.716

0,58%

0,00%

ATRADIUS CREDIT INSURANCE NV

11.443.509

8.688.275

11.443.509

0,00%

0,39%

INTER PARTNER ASSISTANCE

10.814.392

9.884.014

10.814.392

0,00%

0,37%

ΑΕΓΑ ΑΣΦΑΛ.Γ.ΣΙΔΕΡΗΣ Α.Ε

9.802.380

10.062.251

9.802.380

0,00%

0,34%

D.A.S. - HELLAS ΑΕ

9.207.349

9.392.734

9.207.349

0,00%

0,32%

MAPFRE ASISTENCIA AE

8.622.263

11.630.376

8.622.263

0,00%

0,30%

ΕΥΡΩΠΗ Α.Ε.Γ.Α.

8.214.676

6.870.152

8.214.676

0,00%

0,28%

ΟΡΙΖΩΝ Α.Ε.Γ.Α.

172.814

7.033.392

6.897.760

7.206.206

0,01%

0,24%

CREDIT AGRICOLE INSURANCE Α Ε Γ Α

6.412.450

4.539.462

6.412.450

0,00%

0,22%

Financial Insurance Company Ltd

6.002.775

7.520.873

6.002.775

0,00%

0,21%

EUROP ASSISTANCE

5.939.865

4.180.845

5.939.865

0,00%

0,20%

ΛΑΪΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕ

5.121.788

3.573.743

5.121.788

0,00%

0,18%

ΙΝΤΕΡΑΜΕΡΙΚΑΝ ΥΓΕΙΑΣ Α.Ε.Γ.Α. ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘΕΙΑΣ

4.633.438

5.223.317

4.633.438

0,00%

0,16%

2.174.350.182,53

2.907.402.671,80

5.424.205.280

5.081.752.854

100%

ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΟΡΑΣ

Πηγή στοιχείων: ΕΝΩΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ, τα στοιχεία αφορούν τις εταιρείες μέλη της Ένωσης



Η ELVAL COLOUR είναι ηγετική βιοµηχανία βαφής αλουµινίου και παραγωγής σύνθετων πάνελ αλουµινίου etalbond® για αρχιτεκτονικές εφαρµογές. Διαθέτει καθετοποιηµένη παραγωγή και υποστηρίζει τους πελάτες της σε όλα τα στάδια του έργου. Είναι η µοναδική βιοµηχανία στον κλάδο της στην ελληνική αγορά, και τα προϊόντα της εξάγονται σε πάνω από 70 χώρες. Δραστηριοποιείται δυναµικά στις αγορές της Ευρώπης, Ασίας, Μέσης και Άπω Ανατολής. Με µια µεγάλη γκάµα προϊόντων συµµετέχει δηµιουργικά στα έργα σας και σας υποστηρίζει για να υλοποιήσετε κάθε ιδέα. Είναι δύναµη φαντασίας στα χέρια σας.

Power to imagine

100% Recycling Στo etalbond® είναι πλήρως ανακυκλώσιµα και τα φύλλα αλουµινίου και ο πυρήνας πολυαιθυλενίου

ELVAL COLOUR BRANDS

σύνθετα πάνελ αλουµινίου αυλακωτά φύλλα για προσόψεις κτιρίων αλουµινίου για προσόψεις και οροφές κτιρίων

ρόλοι αλουµινίου για συστήµατα υδρορροών βαµµένα και άβαφα διάτρητα φύλλα αλουµινίου για προσόψεις κτιρίων και άλλες χρήσεις

βαµµένα φύλλα αλουµινίου για προσόψεις κτιρίων

Εργοστάσιο: 3ο ΧΛΜ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΟΔΟΥ ΟΙΝΟΦΥΤΩΝ, 32011, ΑΓΙΟΣ ΘΩΜΑΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ Τηλ.: 22620 53594, Fax: 22620 53581, e-mail: ecs@elval.vionet.gr, www.elval-colour.com

Πλεονεκτήµατα του etalbond® • Ιδανικό προϊόν για εξοικονόµηση ενέργειας • Λεπτό και ελαφρύ υλικό µε υψηλές µηχανικές ιδιότητες • Αντοχή σε δυσµενείς συνθήκες και σε ακτινοβολία UV • Άριστη επιπεδότητα και φινίρισµα • Πολύ µεγάλη ποικιλία χρωµάτων • Εύκολη κατεργασία και συναρµολόγηση • Πλήρως ανακυκλώσιµο • Δε χρειάζεται συντήρηση

BRAVO SYSTEM Το σύστηµα στήριξης του etalbond® για αεριζόµενες προσόψεις που µειώνουν την ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων

Το etalbond® FR είναι κατάλληλο για πυράντοχες επιφάνειες κατά EN 13501-1, DIN 4102, B1,s1,d0

P.04.12

Το etalbond® χρησιµοποιείται σε προσόψεις κτιρίων, κατοικίες, εµπορικά κέντρα, νοσοκοµεία, σταθµούς µετρό και τρένων, αεροδρόµια, βενζινάδικα, σχολεία, πεζογέφυρες, προσόψεις καταστηµάτων και τραπεζών, επικαλύψεις τοίχων, πινακίδες για µαγαζιά και διαφηµίσεις, ψηφιακές εκτυπώσεις κ.ά.

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Με σύμμαχο τον ήλιο και τις γαλανές θάλασσες, οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της χώρας μας κατέχουν επίζηλες θέσεις στην παγκόσμια τουριστική αγορά. Η κρίση στην ελληνική και την ευρωπαϊκή οικονομία όμως, καθώς και αγκυλώσεις δεκαετιών, απειλούν να φέρουν τα πάνω-κάτω στο τουριστικό προϊόν, που αποτελεί και «βαριά βιομηχανία» της χώρας μας αφού συμβάλλει καθοριστικά στην προσέλκυση πολύτιμου συναλλάγματος και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ειδικά μάλιστα σε περιοχές μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα.

ΑγωνIα για μια

θEση στOν Hλιο ΠΗΓΗ:

επιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

Α κ ρ ω ς α ν τ α γ ω ν ι σ τ ι κ Ε ς μ π ο ρ ο Υ ν να χαρακτηρισθούν οι συνθήκες που επικρατούν στον ξενοδοχειακό κλάδο, δεδομένης και της πληθώρας καταλυμάτων που λειτουργούν στην Ελλάδα. Αρκετές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις προσπαθούν να διευρύνουν το μερίδιό τους στην αγορά και να αυξήσουν τα έσοδά τους, μέσω της συνεχούς βελτίωσης της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Εν μέσω κρίσης καταδεικνύεται η μονομερής «εξάρτηση» των ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων από τους μεγάλους τουριστικούς οργανισμούς του εξωτερικού, που αποτελεί ένα από τα βασικά χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα του ελληνικού τουρισμού. 070 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Πέραν των μεμονωμένων τουριστών οι οποίοι και μέσω του διαδικτύου “αγοράζουν” ξενοδοχειακές υπηρεσίες, μια ακόμη κατηγορία αγοραστών περιλαμβάνει συλλόγους, αθλητικές ομοσπονδίες, οργανωτές συνεδρίων, με τη διαπραγματευτική δύναμη των τελευταίων να είναι σαφώς ισχυρότερη από αυτή των μεμονωμένων ταξιδιωτών.

ΤΑΣΕΙΣ Το συνολικό μέγεθος (συνολικά έσοδα) των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων Πολυτελείας (ΑΑ), Α΄ και Β΄ κατηγορίας, πα-

Κίνδυνοι από υποκατάστατες υπηρεσίες Υποκατάσταση των υπηρεσιών που παρέχει ένα ξενοδοχείο μπορεί, ως ένα βαθμό, να προέλθει από τον χώρο των ενοικιαζόμενων δωματίων και των κάμπινγκ. Ωστόσο, οι προδιαγραφές λειτουργίας μιας ξενοδοχειακής μονάδας και ενός ενοικιαζόμενου δωματίου είναι αρκετά διαφορετικές και δεν μπορεί να συγκριθεί το επίπεδο των υπηρεσιών που παρέχει ένα ενοικιαζόμενο δωμάτιο με τις υπηρεσίες που παρέχει ένα σύγχρονο ξενοδοχειακό συγκρότημα. Παρόλα αυτά η μεγάλη διαφορά τιμών που συναντάται, είναι παράγοντας που αξιολογείται ανάλογα από τους τουρίστες. Σε αρκετά μικρότερο βαθμό, οι κρουαζιέρες και το yachting μπορούν να θεωρηθούν “ανταγωνιστές” των ξενοδοχείων.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

071

ρουσίαζε αύξηση την περίοδο 19982008, με ρυθμό 6,6% ετησίως. Η τάση αυτή αντιστράφηκε το 2009, οπότε η αξία της αγοράς μειώθηκε κατά 13%, έτος κατά το οποίο υπήρξε και σημαντική μείωση στον αριθμό των αφίξεων αλλοδαπών τουριστών στη χώρα. Το 2010 η αξία της αγοράς μειώθηκε κατά 5,4%, λόγω των μειωμένων τιμών, των προσφορών και των εκπτώσεων που πρόσφεραν τα περισσότερα ξενοδοχεία της χώρας, προκειμένου να προσελκύσουν πελάτες. Ωσ τόσο επιτεύχθηκε έτσι τότε κάποια οριακή, έστω, αύξηση του τουριστικού ρεύματος προς τη χώρα μας. Σύμφωνα με τα σ τοιχεία του 2010, ισχυρή θέση κατέχουν τα ξενοδοχεία Α' κατηγορίας που αποσπούν το μεγαλύτερο μερίδιο (45%) της αγοράς. Ακολουθούν τα ξενοδοχεία Πολυτελείας (ΑΑ) με μερίδιο 34% και τα Β' τάξης με 21%.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η παρατεταμένη οικονομική κρίση οξύνει ακόμη περισσότερο τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων, τη στιγμή που η μείωση του εσωτερικού τουρισμού και της τουριστικής δαπάνης

είναι καταφανής. Ο ανταγωνισμός είναι ακόμη και “τοπικού” χαρακτήρα, ως αποτέλεσμα της συγκέντρωσης πολλών κλινών σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές της χώρας. Το 2010 το μέγεθος αγοράς των ξενοδοχείων Πολυτελείας (ΑΑ) και των μονάδων Α' κατηγορίας μειώθηκε κατά 5% και 4% αντίστοιχα. Αντιθέτως για τα ξενοδοχεία Β' κατηγορίας η μείωση ήταν πολλαπλάσια και έφτασε στο 9%. Ως αποτέ λεσμα, γ ια τα ξε νοδοχεία Πολυτελείας, αν και το σύνολο του ενεργητικού τους δεν παρουσίασε αξιόλογη μεταβολή το 2010 (μειώθηκε μόλις 0,7% και το ύψος των ιδίων κεφαλαίων κατά 1,2%), οι πωλήσεις τους κατέγραψαν πτώση 6%, ενώ τα μικτά κέρδη τους μειώθηκαν με πολύ πιο έντονο ρυθμό, κατά 31%. Αυτό είχε ως συνέπεια μια πολύ μεγάλη αύξηση των ζημιών κατά 42% το 2010. Αλλά και για τα ξενοδοχεία Α΄ κατηγορίας, από τα στοιχεία του ομαδοποιημένου ισολογισμού προκύπτει ότι το σύνολο του ενεργητικού τους αυξήθηκε μεν κατά 2,3% το 2010, αλλά τα ίδια κεφάλαια κατέγραψαν επίσης μείωση (-0,7%). Οι συνολικές πωλήσεις των εταιρειών υποχώρησαν κατά 3%, αλλά

 Κορυφαίοι Όμιλοι Ξενοδοχειακός Όμιλος / Αλυσίδα

τα μικτά κέρδη μειώθηκαν κατά 23%. Οι μεταβολές αυτές είχαν σαν αποτέλεσμα τη σημαντικότατη αύξηση των ζημιών τους, που σχεδόν διπλασιάστηκαν το 2010. Σε δείγμα 129 εταιρειών, η πλειοψηφία κατατάσσεται σ τη ζώνη Μέσου Πισ τωτικού Κινδύνου, ενώ αύξηση παρουσίασε ο αριθμός των επιχειρήσεων που κατατάσσονται σ τη ζώνη Υψηλού Πιστωτικού Κινδύνου το 2011. Έντεκα επιχειρήσεις εμφάνισαν ασυνέπεια συναλλαγών το 2011, έναντι οκτώ εταιρειών το 2010. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ Στους προμηθευτές των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων περιλαμβάνον ται διάφορες επιχειρήσεις εμπορίας ξενοδοχειακού εξοπλισμού, καθώς επίσης και εταιρείες εμπορίας τροφίμων και ποτών. Λόγω του μεγάλου αριθμού προμηθευτών, η διαπραγματευτική δύναμη των συγκεκριμένων επιχειρήσεων είναι συνήθως περιορισμένη, ιδιαίτερα δε εάν πρόκειται για μεγάλη τουριστική μονάδα η οποία πραγματοποιεί σημαντικού ύψους αγορές. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΑΓΟΡΑ ΣΤΩΝ Β α σ ικοί α γο ρ α σ τ έ ς σ τ ον

Οι όμιλοι παρουσιάζονται με βάση την εκτιμώμενη κατάταξη των μεριδίων αγοράς (σε αξία) Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης

Ξενοδοχεία

Κλίνες

GRECOTEL

Kalliston, Creta Palace, El Greco, Club Marine Palace, Amirandes, Rhodos Royal, Corfu Imperial, Daphnila Bay Thalasso, 10.439 Eva Palace, Pella Beach, Lakopetra Beach, Olympia Oassis, Olympia Riviera Thalasso, Mandola Rosa, Ilia Palms, Kos Imperial Thalasso, Royal Park, Mykonos Blu, Cape Sounio, Plaza Spa Apartments, Marine Palace Suites, Olympia Riviera Resort.

ΟΜΙΛΟΣ ΜΗΤΣΗ

Sofitel Athens Airport, Blue Domes, Family Village, Norida Beach, Ramira Beach, Summer Palace, Galini, Faliraki Beach, Grand Hotel Rhodos, La Vita, Lindos Memories, Petit Palais, Rhodos Village, Rhodos Maris, Grand Serai, Laguna Resort & Spa, Rinela Beach, Serita Beach, Roda Beach, Alila Resort & Spa.

ALDEMAR HOTELS

Royal Mare, Knossos Royal, Royal Villas, Cretan Village, Paradise Mare, Paradise Village, Olympian Village, Royal Olympian.

5.500

AQUIS HOTELS

Agios Gordios Beach, Pelekas Beach, Marine Resort & Waterpark, Bella Beach, Silva Beach, Zorbas Village, Capo Di Corfu, Sandy Beach Resort, Arina Sand, Blue Sea Resort & Spa, Vassia Beach & Spa.

11.000

CLASSICAL HOTELS King George Palace, Athens Imperial, Babygrand Hotel, Vouliagmeni Suites, Makedonia Palace, Filoxenia, Larissa Imperial, Astir Egnatia Alexandroupolis,Meli Palace, Leoniki Residence, Grand Leoniki Apartments.

3.125

ΟΜΙΛΟΣ ΜΑΝΤΩΝΑΝΑΚΗ HELIOS HOTELS

3.300

Elounda Beach, Elounda Bay Palace, Grand Resort Lagonissi, Nafplia Palace, Amphitryon Hotel, Kalimera Kriti, Kernos Beach.

ATLANTICA HOTELS Club Aegean Blue, Imperial Resort, Princess, Sensatori Resort, Caldera Beach, Caldera Creta Palace, Caldera Village, Aegean Park, Caldera Bay, Caldera Villas Chania, Grand Mediterraneo Resort & Spa.

072 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

11.500

7.000

επιλογη ισολογισμων

074

κλάδο των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων είναι οι tour operators του εξωτερικού, καθώς επίσης και τα ελληνικά τουριστικά – ταξιδιωτικά γραφεία. Ο τουριστικός πράκτορας, γνωρίζοντας τις ισχύουσες συνθήκες ενός προορισμού, σε συνδυασμό με τις εναλλακτικές δυνατότητες που προσφέρει αυτός και εκμεταλλευόμενος τη διαπραγματευτική δύναμη που του παρέχει η δυνατότητα των μαζικών αγορών, προαγοράζει ξενοδοχειακές κλίνες επιτυγ-

χάνοντας χαμηλότερες τιμές. Συγκριτικό πλεονέκτημα διατηρούν πάντως οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που είτε αποτελούν θυγατρικές, είτε ανήκουν στον ίδιο όμιλο επιχειρήσεων με τις θυγατρικές των “αγοραστών” τους (tour operators). Είσοδος Νέων Αν ταγων ισ τών Από τεχνοοικονομικής σκοπιάς, η είσοδος μιας επιχείρησης στον ξενοδοχειακό κλάδο δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η ανέγερση αλλά και η λειτουργία ενός

 Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Ξενοδοχειακών Επιχειρήσεων Πολυτελείας (2009-2010) Λογαριασμός

2009

Καθαρά Πάγια Αποθέματα Απαιτήσεις Ταμείο - Τράπεζες Σύνολο Ενεργητικού Ίδια Κεφάλαια Μεσο.& Μακρο. Υποχρεώσεις & Προβλέψεις Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις Σύνολο Παθητικού Αποτελέσματα Χρήσεως Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις) Μικτό Κέρδος Λειτουργικά Αποτελέσματα Κέρδος Προ Φόρου Εισοδήματος EBITDA

2010

4.338.832.886 21.883.358 474.139.818 135.269.061 4.970.125.121 2.378.464.498

4.332.020.845 25.060.616 454.915.936 122.768.244 4.934.765.631 2.349.057.108

Μεταβολή (%) -0,16 14,52 -4,05 -9,24 -0,71 -1,24

1.704.724.247 886.936.368 4.970.125.121

1.667.552.949 918.155.572 4.934.765.631

-2,18 3,52 -0,71

808.848.279 142.452.630 -86.109.905 -87.608.895 155.989.698

761.374.791 98.648.343 -121.138.630 -124.212.533 117.294.848

-5,87 -30,75 -40,68 -41,78 -24,81

Αριθμοδείκτες

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%) Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%) Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%) Περιθώριο Καθαρού Κέρδους EBITDA (%) Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια Γενική Ρευστότητα Δείγμα Εταιρειών Κερδοφόρες Εταιρείες

ξενοδοχείου προϋποθέτει σημαντικές επενδύσεις. Απαιτείται λεπτομερής σχεδιασμός ως προς τη βιωσιμότητα της επένδυσης, η επιλογή της τοποθεσίας, η προβολή – διαφήμιση κυρίως στο εξωτερικό και η στελέχωση του ξενοδοχείου με το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό. Σημαντικό μέρος μιας επένδυσης αφορά το “κόστος της γης”, το οποίο στις τουριστικά ανεπτυγμένες περιοχές της χώρας -αλλά και εντός των μεγάλων αστικών κέντρων- είναι αρκετά υψηλό.

Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Ξενοδοχείων Α΄ Κατηγορίας (2009-2010) Λογαριασμός

2009

2010

4.086.011.791 34.732.717 698.649.838 328.765.317 5.148.159.654 2.478.616.695

4.186.253.492 34.912.233 748.120.823 297.170.905 5.266.457.424 2.460.341.517

Μεταβολή (%) 2,45 0,52 7,08 -9,61 2,3 -0,74

1.584.537.119 1.085.005.859 5.148.159.654

1.596.696.068 1.209.419.821 5.266.457.424

0,77 11,47 2,3

1.227.000.316 231.327.373 -58.872.453 -63.350.566 273.123.186

1.186.496.909 -3,3 177.216.694 -23,39 -118.489.118 -101,26 -126.167.086 -99,16 214.164.112 -21,59

Αριθμοδείκτες 2009 -3,68 17,61 -10,83 19,29 1,09 0,71 143 46

Ποσά σε €

074 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

2010 -5,29 12,96 -16,31 15,41 1,1 0,66 14 30

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%) Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%) Περιθώριο Καθαρού Κέρδους Περιθώριο Καθαρού Κέρδους EBITDA (%) Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια Γενική Ρευστότητα Δείγμα Εταιρειών Κερδοφόρες Εταιρείες

2009 -2,56 18,85 -5,16 22,26 1,08 0,98 592 258

2010 -5,13 14,94 -10,63 18,05 1,14 0,89 592 205



Πηγή: ICAP Databank

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

075

ΧΥΜΟΙ & ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ

Σε μια χώρα με ζεστό κλίμα όπως η Ελλάδα, η κατανάλωση χυμών και αναψυκτικών παραδοσιακά «δρόσιζε» την κερδοφορία και ανάπτυξη των εταιριών του κλάδου. Η εγχώρια κατανάλωση αναψυκτικών όμως, μετά από μία ανοδική πορεία αρκετών ετών, παρουσιάζει πτωτικές τάσεις. Το 2009 η κατανάλωση μειώθηκε 1,5% ενώ τριπλάσια ήταν η μείωση το 2010 (περίπου 4,5%). Για το 2012, οι εκτιμήσεις της αγοράς, δίνουν υποχώρηση των πωλήσεων στο 7-8%. Σημαντικό ρόλο παίζει και ο διπλασιασμός του ΦΠΑ, πλέον στο 23% αντί του13% τα προηγούμενα χρόνια.

φοροι & ΑνταγωνισμΟς εστυψαν τα κΕρδη ΠΗΓΗ:

επιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

Οι κλιματολογικΕς συνθΗκες που επικρατοΥν στη χώρα μας, αλλά και οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής που δεν αφήνουν πολλά χρονικά περιθώρια για την προετοιμασία χυμών φρούτων και λαχανικών στο σπίτι, ευνοούν την κατανάλωση χυμών και αναψυκτικών. Ο κλάδος απαρτίζεται από λίγες μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις, οι οποίες κατέχουν πλειοψηφικό μερίδιο της αγοράς. Παράλληλα, στην Ελλάδα δραστηριοποιείται αξιόλογος αριθμός επιχειρήσεων μικρομεσαίου μεγέθους, οι οποίες είναι (εκτός από ορισμένες εξαιρέσεις) κυρίως τοπικής εμβέλειας. Το μεγαλύτε076 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

ρο μέρος της αγοράς καταλαμβάνουν τα αναψυκτικά τύπου cola (57,5%-58,5% την τελευταία τριετία) και ακολουθούν οι πορτοκαλάδες (με ποσοστό περίπου 17,5%), οι γκαζόζες, τα mixers (σόδες - τόνικ) και οι λεμονάδες. Η ζήτηση και στα δύο προϊόντα καλύπτεται ουσιαστικά από την εγχώρια παραγωγή, ο δε βαθμός εισαγωγικής διείσδυσης δεν ξεπέρασε το 2% (χυμοί) ή 5,5% (αναψυκτικά) τα τελευταία χρόνια. Οι ελληνικές εξαγωγές κάλυψαν περίπου το 9% της παραγωγής χυμών και το 4% της παραγωγής αναψυκτικών τα τελευταία έτη.

Κίνδυνοι από υποκατάστατα προϊόντα:

Στον συγκεκριμένο κλάδο, η μία κατηγορία προϊόντων (χυμοί) αποτελεί ουσιαστικά υποκατάστατο της άλλης (αναψυκτικά). Καθώς όλο και περισσότεροι στρέφονται προς πιο υγιεινούς τρόπους διατροφής, οι φυσικοί χυμοί θεωρούνται ότι πλεονεκτούν έναντι των ανθρακούχων αναψυκτικών. Αλλά και τα αναψυκτικά με μειωμένη περιεκτικότητα ζάχαρης, καθώς και τα ισοτονικά και ενεργειακά ποτά θεωρούνται, ως ένα βαθμό, υποκατάστατα των χυμών. Επιπλέον, στα πλαίσια της γενικότερης καταναλωτικής “ανησυχίας” σχετικά με θέματα υγείας και διατροφής, το νερό και ειδικά το εμφιαλωμένο, το οποίο διατίθεται από τα ίδια σημεία πώλησης, αποτελεί ένα ακόμα υποκατάστατο των χυμών και αναψυκτικών. EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

077

ΤΑΣΕΙΣ Το μέγεθος της εγχώριας κατανάλωσης χυμών (σε λίτρα) αυξήθηκε αισθητά την τελευταία δεκαετία. Ειδικότερα, κατά την περίοδο 2000-2008 ο όγκος της κατανάλωσης αυξανόταν με μέσο ετήσιο ρυθμό 2,5%. Ωστόσο, το 2009 η αγορά παρουσ ίασε μικρή πτώση (-1,2%), η οποία συνεχίστηκε και το 2010 με υψηλότερο ρυθμό (περίπου 6%). Οι χυμοί μακράς διαρκείας καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσης (71% το 2010) και ακολουθούν οι χυμοί μικρής διάρκειας (29%). Η εγχώρια αγορά χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό μεταξύ των «καθιερωμένων» brands. Ο ανταγωνισμός ωθεί τις εταιρείες στην πραγματοποίηση υψηλών δαπανών για διαφήμιση των προϊόντων τους, σ το “λανσάρισμα” νέων προϊόντων στην αγορά (σε διάφορες γεύσεις κ.ά.) αλλά και περισσότερες ενέργειες προώθησης (π.χ. προσφορές και εκπτώσεις προς τον καταναλωτή, κίνητρα προς τους λιανέμπορους κ.ά). Τα τελευταία χρόνια ορισμένες “περιφερειακές” επιχειρήσεις έχουν επενδύσ ε ι σ την επέκ τασ η του δικ τύου διανομής και στην ευρύτερη διαφημιστική προβολή των προϊόντων τους, επιτυγχάνοντας τη διείσδυσή τους και στα μεγάλα αστικά κέντρα. Επιπροσθέ-

Oλο και περισσOτεροι καταναλωτεσ ενδιαφEρονται για υγιεινοYς τρOπους διατροφHς kai στρEφονται προς φυσικοYς χυμοYς και αναψυκτικA με μειωμEνη περιεκτικOτητα ζAχαρης, καθΩς και στα ισοτονικΑ / ενεργειακΑ ποτΑ. τως, η διάθεση στην αγορά προϊόντων private-label από τις μεγάλες αλυσίδες super-market, εντείνει περαιτέρω τον ανταγωνισμό. Η δημιουργία νέων προϊόντων, προσαρμοσμένων στις σύγχρονες διατροφικές προτιμήσεις (π.χ. χυμοί με έξτρα βιταμίνες και αντιοξειδωτικά, αναψυκτικά τύπου σε διάφορες γεύσεις κ.λ.π.) θεωρείται ευκαιρία ανάπτυξης για τις εταιρείες, σε Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό. Απειλή θεωρούνται όμως τυχόν αρνητικά δημοσιεύματα και αναφορές στον Τύπο σχετικά με την ποιότητα, τη διατροφική αξία και την ωφελιμότητα αυτών των προϊόντων.

Ο Ι Κ ΟΝΟΜ Ι Κ Α ΣΤΟΙΧΕΙΑ Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων των εταιριών του κλάδου διαπιστώνεται ότι το 2010 οι συνολικές πωλήσεις των εταιρειών του κλάδου μειώθηκαν 12%,

τα δε μικτά κέρδη μειώθηκαν με ακόμα υψηλότερο ρυθμό (19%). Σε συνδυασμό με την αύξηση στα υψηλά λειτουργικά έξοδα, καθώς και τη σημαντική μείωση των μη λειτουργικών εσόδων μιας εταιρείας (COCA-COLA ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΜΦΙΑΛΩΣΕΩΣ Α.Ε.) ο κλάδος κατέστη συνολικά ζημιογόνος το 2010, από κερδοφόρος το 2009. Τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν επίσης κατά 61% και από τις 17 επιχειρήσεις του κλάδου, μόνον 12 ήταν κερδοφόρες το 2010, έναντι 15 το 2009. Οι περισσότερες εταιρείες του δείγματος (53 από τις 60 επιχειρήσεις) κατατάσσονται στη ζώνη Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου το 2011, ο δε αριθμός τους αυξήθηκε σε σχέση με το 2010. Από τις 53 επιχειρήσεις, το 2011 οι έξι κατατάσσονταν στη ζώνη Υψηλού Πιστωτικού Κινδύνου (τριπλάσιες σε σχέση με το 2010). Οκτώ εμφάνισαν κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών το 2011, έναντι τεσσάρων εταιρειών το 2010.

 Κορυφαίες Επιχειρήσεις Επωνυμία επιχείρησης

Οι επιχειρήσεις παρουσιάζονται με βάση την εκτιμώμενη κατάταξη των μεριδίων αγοράς τους Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης

Κύκλος εργασιών 2010

Προσωπικό

Εμπορικά σήματα Coca Cola, Fanta, Sprite, Tuborg, Amita, Frulite, Powerade κ.ά.

COCA-COLA ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΜΦΙΑΛΩΣΕΩΣ Α.Ε.

€609.000.000

2.221

PEPSICO-ΗΒΗ Α.Β.Ε.

€106.203.693

500

ΔΕΛΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Α.Ε*

€212.453.000

1.200

Life, Life Καλημέρα

ΕΒΓΑ Α.Β.Ε.Ε. **

€65.221.295

230

Refresh, Sunny, κ.ά.

ΛΟΥΞ ΜΑΡΛΑΦΕΚΑΣ Α.Β.Ε.Ε

€19.416.525

Λουξ, Λουξ Mix, Loux Cola, Λουξ Φυσικοί Χυμοί κ.ά

€9.727.832

Έψα, Εψάκι κ.ά.

ΕΨΑ ΑΕ

Pepsi, Pepsi Light, Pepsi Max, Pepsi Twist, 7Up, 7Up Free, Gatorade, Pure Rush, Ήβη, κ.ά.

* Τον Ιούλιο του 2010 η VIVARTIA ΑΒΕΕ εισέφερε τον κλάδο παραγωγής και εμπορίας γαλακτοκομικών προϊόντων και ποτών (χυμών) στη ΔΕΛΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΑΕ. ** Οι χυμοί δεν αποτελούν την κύρια δραστηριότητά της.

078 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

ÏÉ ÐËÇÑÅÉÓ ÓÔÁÔÉÓÔÉÊÅÓ ÓÅÉÑÅÓ ÔÇÓ ÅËËÇÍÉÊÇÓ ÏÉÊÏÍÏÌÉÁÓ ÏËÁ ÔÁ ÄÉÁÈÅÓÉÌÁ ÓÔÏÉ×ÅÉÁ, ÅÍÇÌÅÑÙÌÅÍÁ ÌÅ×ÑÉ ÓÇÌÅÑÁ, ΣΤΟ:

Ç ÅËËÇÍÉÊÇ ÏÉÊÏÍÏÌÉÁ ÓÅ ÁÑÉÈÌÏÕÓ

ÏÉ ÍÏÌÏÉ ÔÇÓ ÅËËÁÄÏÓ

ÌÉÁ ÕÐÇÑÅÓÉÁ ÔÏÕ

ALL MEDIA ÌÅÓÁ ÅÐÉÊÏÉÍÙÍÉÁÓ A.E. Ôçë.: 210 640 1850, E-mail: A@allmedia.gr EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

079

ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ Στους προμηθευτές του κλάδου περιλαμβάνονται εταιρείες και συνεταιρισμοί που παρέχουν τις πρώτες ύλες για την παραγωγή των τελικών προϊόντων, αλλά και προμηθευτές υλικών συσκευασίας. Ο τομέας της παραγωγής και εισαγωγής πλαστικών φιαλών περιλαμβάνει επίσης σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων. Ως εκ τούτου, η διαπραγματευτική δύναμη μιας παραγωγικής μονάδας απέναντι στον προμηθευτή υλικών συσκευασ ίας είναι ανάλογη του ύψους των παραγγελιών της. Αξίζει να σημειωθεί ότι, οι μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου έχουν ε π ε κ τ ε ίνε ι τ η δρασ τ η ριότ ητά τους και σ την κατασκευή των απαραίτητων υλικών πλαστικής συσκευασίας, καθετοποιώντας έτσι την παραγωγή τους και μειώνοντας το κόσ τος της. Μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη έχουν οι προμηθευτές προϊόντων

σύνθετης χάρτινης συσκευασίας (χρησ ιμοποιείται κυρίως σ τους χυμούς) και ειδών συσκευασίας από αλουμίνιο και γυαλί, καθώς σ την εγχώρια αγορά δραστηριοποιούνται λίγες παραγωγικές και εισαγωγικές επιχειρήσεις των εν λόγω ειδών. Σ χετικά με την προμήθεια των παραγωγικών μονάδων του κλάδου σε πρώτες ύλες, η κάθε εταιρεία φροντίζει να καλύπτει τις ανάγκες της είτε από εγχώριες επιχειρήσεις (παραγωγής συμπυκνωμάτων, συνεταιρισμούς κτλ) είτε πραγματοποιώντας εισαγωγές (π.χ. εξωτικά φρούτα). ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΑΓΟΡΑΣΤΩΝ Το μέγεθος των επιχειρήσεων που αγοράζουν και μεταπωλούν τους χυμούς και τα αναψυκτικά επηρεάζει άμεσα και τη διαπραγματευτική τους δύναμη. Συνεπ ώς, σ ημαν τ ική δια πραγματευτική δύναμη ως αγοραστές,

έ χουν οι αλυσίδες super-market, οι μεγαλύτερες από τις οποίες προμηθεύονται απευθείας τα προϊόντα από τις επιχειρήσεις του κλάδου. Η “δύναμή” τους προέρχεται τόσο από τις ιδιαίτερα μεγάλες ποσότητες που προμηθεύονται, αλλά και από τη δυνατότητα που έχουν στο να “προβάλουν” τα προϊόντα διαπραγματευόμενες με τον προμηθευτή μια καλύτερη θέση στα ράφια των καταστημάτων τους. Είσοδος Νέων Ανταγωνιστών: Η είσοδος νέων επιχειρήσεων δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ιδιαιτέρως εύκολη, δεδομένης της ύπαρξης καθιερωμένων ισχυρών εμπορικών σημάτων, με πολύχρονη παρουσία στην αγορά και υψηλή αναγ νωρισ ιμότητα από τους καταναλωτές. Επιπλέον, για μια νέα παραγωγική μονάδα απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις για την απόκτηση εγκαταστάσεων και του απαραίτητου μηχανολογικού εξοπλισμού.

 Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Παραγωγικών Επιχειρήσεων του Κλάδου (2009-2010)

Αριθμοδείκτες

Λογαριασμός

2009

2010

Μεταβολή (%)

Καθαρά Πάγια

2.607.061.403

1.969.548.451

-24,45

Αποθέματα

65.747.835

62.681.433

-4,66

Απαιτήσεις

277.876.787

265.867.706

-4,32

10.555.822

10.911.142

3,37

Σύνολο Ενεργητικού

2.961.241.847

2.309.008.733

-22,03

Ίδια Κεφάλαια

1.807.749.962

1.655.590.989

-8,42

Μεσο.& Μακρο. Υποχ.& Προβλέψεις

869.650.620

416.013.456

-52,16

Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις

283.841.261

237.404.289

-16,36

2.961.241.847

2.309.008.733

-22,03

Ταμείο - Τράπεζες

Σύνολο Παθητικού Αποτελέσματα Χρήσεως

2009 Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%)

2010

11,58

-1,02

7,07

-0,73

Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%)

45,52

41,94

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%)

23,01

-2,11

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους EBITDA (%)

16,33

7,19

0,64

0,39

21,15

0,45

Γενική Ρευστότητα

1,25

1,43

Ειδική Ρευστότητα

1,02

1,17

Ταμειακή Ρευστότητα

0,04

0,05

Μ.Ο Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων (ημέρες)

104

Μ.Ο Προθεσμίας Εξόφλησης Προμηθευτών (ημέρες)

Αποδοτικότητα Απασχολουμένων Κεφαλαίων (%)

Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών

Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις)

909.775.256

797.452.169

-12,35

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων (ημέρες)

Μικτό Κέρδος

414.159.483

334.430.622

-19,25

Διάρκεια Εμπορικού Κύκλου (ημέρες)

97.026.188

-14.645.014

Δείκτης Παγιοποίησης (%)

88,04

85,30

Κέρδος Προ Φόρου Εισοδήματος 209.349.389

-16.844.704

Δείγμα Εταιρειών

EBITDA

57.342.877

-61,41

Κερδοφόρες Εταιρείες

Λειτουργικά Αποτελέσματα

148.607.300

Ποσά σε €

080 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Πηγή: ICAP Databank

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

081

ΖΥΜΑΡΙΚΑ

γευση

Περίοπτη θέση στην ελληνική αγορά -όπως και στην κουζίνα- κατέχουν τα ζυμαρικά. Η υψηλή διατροφική αξία τους σε συνδυασμό με την προσιτή τιμή πώλησης αποτελεί ιδιαίτερο πλεονέκτημα σε συνθήκες οικονομικής ύφεσης. Ο κλάδος των ζυμαρικών υφίσταται μεν τις επιπτώσεις της κρίσης (μείωση εισοδήματος των νοικοκυριών, αύξηση ΦΠΑ στα τρόφιμα και την εστίαση), δέχεται και τις αναταράξεις που εκδηλώνονται στις διεθνείς τιμές των προϊόντων και πρώτων υλών, αλλά η ελληνική παραγωγή διατηρεί μεγάλο προβάδισμα στην εγχώρια αγορά, ενώ δείχνει να κατακτά και ξένες -κυρίως στη Νοτιοανατολική Ευρώπη- αγορές.

ανταγωνισμου ΠΗΓΗ:

επιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοση

Ο κ λ Α δ ο ς τ ω ν ζ υ μ α ρ ι κ Ω ν σ τ η ν Ε λ λ Α δ α χαρακτηρίζεται από τη δραστηριοποίηση λίγων, μεγάλου μεγέθους, βιομηχανιών που καταλαμβάνουν μεγάλο μερίδιο αγοράς, ενώ στηρίζουν και την υψηλή εγχώρια παραγωγή σκληρού σίτου και σιμιγδαλιού. Ωστόσο η ελληνική αγορά θεωρείται "ώριμη" και δεν παρουσιάζει πια μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης, επιτείνοντας τον ήδη έντονο ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων, οι οποίες επιδιώκουν να αποσπάσουν μερίδια αγοράς από τους ανταγωνιστές τους. Στη χώρα μας η κατανάλωση ζυμαρικών (βάσει όγκου) εμφάνισε μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 1,5% κατά την περίοδο 2000-2010. Ειδικά το 2010 αυξήθηκε 1,2%. Τα μακριά ζυμαρικά (τύπου σπαγγέτι κλπ.) εκτιμάται ότι κάλυψαν το 55% της συνολικής αγοράς και ακολούθησαν οι πάστες με ποσοστό 35% και τα γεμιστά ή ειδικού τύπου ζυμαρικά με 10%. Η αξία όμως της αγοράς ζυμαρικών υποχώρησε κατά 3,2% το 2010, καθώς οι επιχειρήσεις επιδίδονται τα τελευταία χρόνια σε προσφορές, προκειμένου να διατηρήσουν σε υψηλά επίπεδα τον όγκο πωλήσεών τους. Η προτίμηση των Ελλήνων στα ζυμαρικά είναι υψηλή 082 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Κίνδυνοι από Υποκατάστατα Προϊόντα: Στην αγορά των ζυμαρικών υπάρχουν πολλά υποκατάστατα προϊόντα (λοιπά είδη διατροφής). Ωστόσο, τα ζυμαρικά δεν αντιμετωπίζουν ουσιαστική απειλή από αυτά, καθώς η κατά κεφαλή κατανάλωση ζυμαρικών στη χώρα μας παραμένει σε υψηλά επίπεδα, λόγω της χαμηλής τιμής τους, της ευκολίας προετοιμασίας τους, της υψηλής διατροφικής αξίας τους, κλπ.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

083

και οι εταιρείες του κλάδου, στην προσπάθειά τους να διαφοροποιηθούν, δημιουργούν και νέα προϊόντα, διευρύνοντας έτσι τις επιλογές των καταναλωτών. Επίσης, επιδιώκουν και μεγαλύτερη προσέλκυση πελατών μέσω εκπτώσεων, προσφορών κ.ά. Παράλληλα με τα “επώνυμα” προϊόντα, στην αγορά διατίθενται και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας από μεγάλες αλυσίδες super markets. Τα εν λόγω ζυμαρικά διατίθενται σε χαμηλότερη τιμή σε σχέση με τα

“επώνυμα”, με αποτέλεσμα την περαιτέρω όξυνση του ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων.

ΤΑΣΕΙΣ Στον κλάδο παρατηρείται σταδιακή αύξηση της κατανάλωσης στις πάστες και μικρή υποχώρηση στα μακριά ζυμαρικά (τύπου σπαγγέτι). Αυξητικές τάσεις παρουσιάζει επίσης και η κατανάλωση γεμισ τών ζυμαρικών καθώς και ζυμαρικών ολικής άλεσης. Τα τελευταία

χρόνια, δυναμική αύξηση κατέγραψαν και τα ζυμαρικά ιδιωτικής ετικέτας. Η ε γ χ ώ ρι α π α ρ α γ ω γ ή ζ υ μ α ρι κώ ν υπερκαλύπτει τη ζήτηση, ενώ μεγάλο μέρος της παραγωγής εξάγεται. Τα τελευταία τρία χρόνια, σχεδόν το ένα τρίτο της συνολικής παραγωγής (σε ποσοσ τό 28%-30%) προωθήθηκε σε αγορές του εξωτερικού. Αντιθέτως, οι εισαγωγές ζυμαρικών στη χώρα μας είναι περιορισμένες και το 2012 δεν ξεπέρασαν τα επίπεδα του 13%. Ο μεγαλύτερος όγκος της παραγωγής πάντως παραμένει συγκεντρωμένος σε λίγες μόνο μεγάλες βιομηχανίες.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΛΑΔΟΥ Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού πέντε (5) παραγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου διαπιστώνονται τα εξής: - Το σύνολο του ενεργητικού των συγκεκριμένων επιχειρήσεων αυξήθηκε 6% το 2010, εξέλιξη οφειλόμενη κυρίως στην αύξηση των καθαρών παγίων. - Τα συνολικά ίδια κεφάλαια διευρύνθηκαν κατά 7% την ίδια περίοδο. Μείωση κατά 37% κατέγραψαν οι συνολικές μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, σε αντίθεση με τις βραχυπρόθεσμες οι οποίες αυξήθηκαν κατά 17% το 2010. Από τα αποτελέσματα χρήσεως διαπιστώνεται μικρή μείωση των συνο-

 Κορυφαίες Επιχειρήσεις

Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης

Κύκλος εργασιών 2010

Προσωπικό

BARILLA HELLAS A.E.

€71.494.300

225

Misko, Barilla

ΜΕΛΙΣΣΑ ΚΙΚΙΖΑΣ Α.Β&Ε.Ε ΤΡΟΦΙΜΩΝ

€70.035.787

236

Μέλισσα, Primo Gusto, Stella, ΑΒΕΖ

ΓΙΟΥΡΙΜΑΚ Α.Ε.

€18.797.852

Latino, Mama-Mia, Μάκβελ, La Pasta, Famiglia, La Grande Pasta, Mediterannea

€7.523.854

Ήλιος, Rosol, San Antonio

Επωνυμία επιχείρησης

ΔΑΚΟΣ ΠΑΝ. ΣΠ. Α.Β.Ε.Ε. ΗΛΙΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΖΥΜΑΡΙΚΩΝ

084 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Εμπορικά σήματα

λικών πωλήσεων των εταιρειών του δείγματος κατά 2,7%, ενώ λόγω συγκράτησης του κόστους τα μικτά κέρδη αυξήθηκαν κατά 5,5%. Το συνολικό καθαρό αποτέλεσμα (προ φόρου) ήταν κερδοφόρο και τα δύο έτη και μάλιστα αυξημένο κατά 15% το 2010 έναντι του 2009. Τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν κατά 4%. Από τις πέντε εταιρείες του δείγματος, τέσσερεις ήταν κερδοφόρες τόσο το 2010 όσο και το 2009. Μεσούσης της μεγάλης οικονομικής κρίσης πάντως, καμία από τις πέντε μεγάλες εταιρείες του κλάδου δεν εμφάνισε κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών το 2011, έναντι μόλις μιας εταιρείας που αντιμετώπισε πρόβλημα το 2010. Έτσι και οι τέσσερεις παραγωγικές εταιρείες του δείγματος κατατάσσονται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου για τη διετία 2010-2011. Διαπραγματευτική Δύναμη Προμηθευτών: Οι περισσότερε ς επιχειρή-

σεις παραγωγής ζυμαρικών προμηθεύονται την πρώτη ύλη (σιμιγδάλι) από την εγχώρια αγορά. Στον κλάδο της αλευροβιομηχανίας δρασ τηριο ποιούν ται αρκε τέ ς επιχειρήσεις, οι οποίες παράγουν σιμιγδάλι. Οι κορυφαίες αλευροβιομηχανίες διαθέτουν σημαντική διαπραγματευτική δύναμη, η οποία όμως μετριάζεται από το γεγονός ότι στον κλάδο των ζυμαρικών δρασ τηριοποιούν ται ε λάχισ τε ς βιο μηχανίες, επίσης μεγάλου μεγέθους. Εν προκειμένω πάντως, ορισμένες παραγωγικές επιχειρήσεις ζυμαρικών διαθέτουν και ιδιόκτητους μύλους σιμιγδαλιού, έτσι ώστε να προμηθεύονται την κύρια πρώτη ύλη τους σε χαμηλότερο κόστος. Διαπραγματευτική Δύναμη Αγοραστών: Αγοραστές των ζυμαρικών είναι κυρίως τα super markets και γενικότερα τα καταστήματα τροφίμων, καθώς και οι επιχειρήσεις catering, εστίασης

κλπ. Τα super markets έχουν ισχυρή διαπραγματευτική δύναμη έναντι των παραγωγικών μονάδων, εξαιτίας της μεγάλης προσέλευσης καταναλωτών στα καταστήματα τους και του υψηλού όγκου πωλήσεων που πραγματοποιείται μέσα από αυτά. Είσοδος Νέων Ανταγωνιστών: Αν και δεν υφίστανται κατ’ αρχήν ιδιαίτερα εμπόδια (θεσμικά κλπ) για την είσοδο μιας νέας επιχείρησης στον κλάδο των ζυμαρικών, ωστόσο μία νέα εταιρεία θα πρέπει να δώσει βαρύτητα στη διαφημιστική προβολή των προϊόντων της, προκειμένου να αντιμετωπίσει το όνομα των εδραιωμένων εταιρειών του κλάδου, γεγονός που συμβάλλει στην αύξηση του κόστους πωλήσεων. Επιπλέον, απαιτείται η οργάνωση και ανάπτυξη δικτύου διανομής ιδιαίτερα εάν επιθυμεί την είσοδό της στο λιανεμπόριο (super markets), όπου ο ανταγωνισμός είναι ιδιαίτερα έντονος.

 Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Παραγωγικών Επιχειρήσεων του Κλάδου (2009-2010) Λογαριασμός

2009

Καθαρά Πάγια

45.302.645

50.600.649

11,69

Αποθέματα

25.471.446

27.397.174

7,56

Απαιτήσεις

57.976.656

59.784.156

3,12

Ταμείο - Τράπεζες

12.271.306

11.444.678

-6,74

141.022.051

149.226.660

5,82

Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια

Ίδια Κεφάλαια

81.450.461

86.909.342

6,70

Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών

Μεσο.& Μακρο. Υποχ.& Προβλέψεις

14.918.368

10.246.822

-31,31

Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις

44.653.223

52.070.494

16,61

141.022.051

149.226.660

5,82

172.933.165

168.193.687

-2,74

Μικτό Κέρδος

61.738.433

65.133.293

5,50

Λειτουργικά Αποτελέσματα

19.346.975

20.733.140

7,16

Κέρδος Προ Φόρου Εισοδήματος

16.558.985

18.991.256

14,69

Δείγμα Εταιρειών

EBITDA

28.094.195

26.938.374

-4,11

Κερδοφόρες Εταιρείες

Σύνολο Ενεργητικού

Σύνολο Παθητικού

2010 Μεταβολή (%)

Αριθμοδείκτες

Αποτελέσματα Χρήσεως Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις)

Ποσά σε €

2009

2010

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%)

20,33

21,85

Αποδοτικότητα Απασχολουμένων Κεφαλαίων (%)

11,74

12,73

Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%)

35,70

38,73

9,58

11,29

16,25

16,02

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%) Περιθώριο Καθαρού Κέρδους EBITDA (%)

0,73

0,72

18,82

32,87

Γενική Ρευστότητα

2,14

1,89

Ειδική Ρευστότητα

1,57

1,37

Ταμειακή Ρευστότητα

0,37

0,26

111

123

102

Μ.Ο Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων (ημέρες) Μ.Ο Προθεσμίας Εξόφλησης Προμηθευτών (ημέρες) Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων (ημέρες) Διάρκεια Εμπορικού Κύκλου (ημέρες) Δείκτης Παγιοποίησης (%)

124

118

32,12

33,91



Πηγή: ICAP Databank

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

085

ΑΡΤΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ

Το ψωμί κυρίως, αλλά και τα λοιπά αρτοπαρασκευάσματα αποτελούν είδη πρώτης ανάγκης και κατέχουν σημαντική θέση στο ημερήσιο διαιτολόγιο των Ελλήνων. Ωστόσο η οικονομική ύφεση που πλήττει τα νοικοκυριά, η εξάρτηση από την τιμή των πρώτων υλών, ακόμα και η καμπάνια κατά της παιδικής παχυσαρκίας φέρνουν σε δύσκολη θέση τις επιχειρήσεις του κλάδου.

ΚρIση

... και γλυκο ψωμI ΠΗΓΗ:

επιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

Ο ι ε λ λ η ν ι κ Ε ς β ι ο μ η χ α ν Ι ε ς π ρ οσ φ Ε ρ ο υ ν μεγάλη ποικιλία αρτοπαρασκευασμάτων. Οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής δεν αφήνουν πολλά χρονικά περιθώρια για την προετοιμασία χρονοβόρων γευμάτων στο σπίτι, “τονώνοντας” με αυτόν τον τρόπο τη ζήτηση ορισμένων τυποποιημένων αρτοπαρασκευασμάτων (τοστ, παξιμάδια, κριτσίνια, κ.ά.). Η ζήτηση για τυποποιημένα αρτοπαρασκευάσματα καλύπτεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από παραγόμενα στη χώρα μας προϊόντα και σε πιο μικρό ποσοστό, από εισαγόμενα. Η συνολική εγχώρια 086 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

κατανάλωση βιομηχανοποιημένου ψωμιού (όλων των τύπων) αυξήθηκε με ρυθμούς 5% το χρόνο, την περίοδο 2000-2010, ενώ το ψωμί για τοστ κάλυψε σχεδόν το 69% του όγκου της συνολικής κατανάλωσης το 2010. Το συσκευασμένο ψωμί (φρατζόλα ή καρβέλι) κάλυψε το 20%, ενώ τα rolls (για hamburgers και sandwiches) και το ψωμί γερμανικού τύπου απέσπασαν μερίδια 7% και 4% αντίστοιχα. Η συνολική εγχώρια κατανάλωση σε συσκευασμένες φρυγανιές παρουσίασε μικρές ετήσιες αυξομειώσεις την περίοδο 2000-2010, με την τελευταία διετία να

Κίνδυνοι από υποκατάστατα προϊόντα Ο μεγαλύτερος όγκος της συνολικής εγχώριας κατανάλωσης ψωμιού εξακολουθεί να καλύπτεται στη χώρα μας από τα παραδοσιακά αρτοποιεία της γειτονιάς, που πωλούν φρέσκο ψωμί κάθε μέρα. Οι επιχειρήσεις του κλάδου υφίστανται ανταγωνισμό και από άλλα τυποποιημένα προϊόντα, όπως είναι τα μπισκότα, κρουασάν, διάφορα σνακ (γλυκά και άγλυκα). EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

087

σημειώνει μέσο ρυθμό μεταβολής 1,2%. Η κατανάλωση παξιμαδιών σουηδικού τύπου ήταν φθίνουσα τα τελευταία χρόνια. Αντίθετα, σημαντική αύξηση παρουσιάζει η ζήτηση για παξιμάδια παραδοσιακού τύπου και κριτσίνια, κατηγορίες που σημείωσαν μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 10% και 13% αντίστοιχα, την περίοδο 2005-2010. Η μικρή διάρκεια ζωής του άρτου πάντως καθιστά πρακτικά αδύνατη την εξαγωγή του από τις ελληνικές αρτοβιομηχανίες.

ΤΑΣΕΙΣ H ελληνική αγορά των τυποποιημένων αρτοπαρασκευασμάτων χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό μεταξύ των μεγάλων βιομηχανιών, οι οποίες καλύπτουν σημαντικό μέρος της ζήτησης και διαθέτουν στην αγορά προϊόντα με γνωστά εμπορικά σήματα. Οι αρτοβιομηχανίες προκειμένου να αυξήσουν τις πωλήσεις τους επιδιώκουν τη διαφοροποίηση των προϊόντων τους, επεκτείνουν τα δίκτυα διανομής τους, επενδύουν στην αναβάθμιση του μηχανολογικού τους εξοπλισμού καθώς και στη διαφημιστική προβολή των προϊόντων τους. Επιπλέον, παρέχουν κίνητρα προς τους λιανέμπορους για την καλύτερη τοποθέτηση των προϊόντων τους στα ράφια των καταστημάτων. Από την άλλη πλευρά, οι μικρότερου μεγέθους επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν δυσχέρειες στην ανάπτυξη εκτεταμένου δι-

κτύου διανομής, με αποτέλεσμα να διοχετεύουν τα προϊόντα τους κυρίως στην τοπική αγορά. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων οξύνεται λόγω της στροφής σημαντικής μερίδας καταναλωτών προς τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας (private label), τα οποία διατίθενται από τις μεγάλες αλυσίδες super-market σε χαμηλότερη τιμή από τα «επώνυμα». Οι διατροφικές συνήθειες των καταναλωτών αποτελούν βαρόμετρο των πωλήσεων του κλάδου. Η γενικότερη στροφή πολλών καταναλωτών προς έναν πιο υγιεινό τρόπο διατροφής ευνοεί τη δημιουργία νέων ποιοτικών προϊόντων, προσαρμοσμένων στις σύγχρονες διατροφικές προτιμήσεις (βιολογικά, ολικής αλέσεως κλπ) και αποτελεί ευκαιρία για τις εταιρείες που θέλουν να διευρύνουν το καταναλωτικό τους κοινό. Από την άλλη οι “καμπάνιες” καταπολέμησης της παιδικής παχυσαρκίας, θέτουν εμπόδια στην επέκταση της αγοράς, καθώς κερδίζει έδαφος η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών αντί της κατανάλωσης ψωμιού, ζυμαρικών κλπ.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Βάσει δείγματος 11 αντιπροσωπευτικών επιχειρήσεων, προκύπτει ότι το σύνολο του ενεργητικού τους μειώθηκε 5% το 2010, κυρίως λόγω μείωσης των παγίων στοιχείων. Μεγάλη πτώση κατέγραψαν

Τη μεγαλyτερη διαπραγματευτικh δyναμη ως αγοραστeς eχουν οι αλυσiδες supermarket, με τις μεγaλες ποσoτητες που προμηθεyονται, τη δυνατoτητα που eχουν για καλyτερη προβολh στο ραφι τους, αλλa και τη διaθεση τυποποιημeνων αρτοπαρασκευασμaτων ιδιωτικhς ετικeτας. 088 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

τα συνολικά ίδια κεφάλαια (26%). Οι συνολικές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις αυξήθηκαν 12%, ενώ οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις και προβλέψεις μειώθηκαν 2,7%. Από τα αποτελέσματα χρήσης προκύπτει μείωση των συνολικών πωλήσεων κατά 2,7% το 2010, τα δε μικτά κέρδη μειώθηκαν με τριπλάσιο ρυθμό (7,3%). Έτσι η κερδοφορία που συνολικά εμφάνιζαν το 2009 οι επιχειρήσεις αυτές, "γύρισε" σε ζημιές το 2010. Από τις 11 επιχειρήσεις, κέρδη παρουσίασαν το 2010 μόλις πέντε, έναντι επτά το 2009. Από ένα δείγμα 32 επιχειρήσεων, οι 9 εμφάνισαν κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών το 2011, έναντι 7 εταιρειών το 2010. ΔιαπραγματευτικΗ ΔΥναμη ΠρομηθευτΩν Προμηθευτές των εταιρειών του συγκεκριμένου κλάδου είναι οι επιχειρήσεις με τις απαραίτητες πρώτες ύλες (άλευρα κλπ), η διαπραγματευτική δύναμη των οποίων είναι γενικά ισχυρή. Ωστόσο, οι μεγάλες εταιρείες του κλάδου διαθέτουν εκ της θέσεώς τους και αυτές πλεονεκτήματα στον τομέα της διαπραγμάτευσης των τιμών των πρώτων υλών, γεγονός που αντισταθμίζει τη δύναμη των προμηθευτών. ΔιαπραγματευτικΗ ΔΥναμη ΑγοραστΩν Τη μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη ως αγοραστές έχουν οι αλυσίδες super-market, οι μεγαλύτερες από τις οποίες προμηθεύονται απευθείας τα προϊόντα από τις αρτοβιομηχανίες. Η «δύναμη» των αλυσίδων supermarket δεν πηγάζει μόνο από τις μεγάλες ποσότητες που προμηθεύονται, αλλά και από τη δυνατότητά τους να συμβάλουν στην «προβολή» ενός προϊόντος, διαπραγματευόμενες με τον προμηθευτή μια καλύτερη θέση στα ράφια των καταστημάτων τους. Παράλληλα, η διάθεση τυποποιημένων αρτοπαρασκευασμάτων ιδιωτικής ετικέτας από αρκετές αλυσίδες supermarket ισχυροποιεί ακόμα περισσότερο τη θέση τους απέναντι στις εταιρείες του κλάδου. Από την άλλη, οι χονδρέμποροι και οι μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις, έχουν αξιόλογη διαπραγματευτική δύναμη,

καθώς διαπραγματεύονται συνήθως με τις προμηθεύτριες εταιρείες στη βάση της αποκλειστικότητας. Ωστόσο, και στην περίπτωση αυτή οι μεγάλες εταιρείες του κλάδου εκμεταλλεύονται το πλεονέκτημα της μεγάλης γκάμας προϊόντων που διαθέτουν. Είσοδος Νέων Ανταγωνιστών “Δυσκολίες” στην είσοδο νέων επιχειρήσεων στον κλάδο προκαλεί η αναμέτρηση

με ισ χυρά εμπορικά σήματα (brand names) που έχουν πολύχρονη παρουσία στην αγορά. Για την επιτυχή εκκίνηση μιας νέας παραγωγικής εταιρείας στον κλάδο απαιτούνται και επενδύσεις, προκειμένου η εταιρεία να αποκτήσει τον απαραίτητο μηχανολογικό εξοπλισμό και τις κατάλληλες κτιριακές εγκαταστάσεις, να αναπτύξει εκτεταμένο δίκτυο διανομής, αλλά και να προ-

ωθήσει-καθιερώσει τα εμπορικά της σήματα, με σκοπό να αποσπάσει μερίδιο στην αγορά. Απαιτούνται επίσης δαπάνες διαφήμισης ή προώθησης και επέκτασης του δικτύου διανομής. Μεγαλύτερα περιθώρια υφίστανται στον τομέα της αγοράς του food service, για επαγγελματική δηλαδή χρήση (διάθεση σε μονάδες εστίασης όπως cafébar, ξενοδοχεία κ.ά.).

 Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης Οι επιχειρήσεις παρουσιάζονται με βάση την εκτιμώμενη κατάταξη των πωλήσεών τους από τον τομέα των αρτοπαρασκευασμάτων

Κορυφαίες Επιχειρήσεις Κύκλος εργασιών 2010

Προσωπικό

NUTRIART Α.Β.Ε.Ε.

€79.258.556

646

Kατσέλης Αρτοποιήματα, Κατσέλης Ψίχα, Κατσέλης Super Σάντουιτς, Κατσέλης Γεύση & Ζωή, Κατσέλης Κριτσίνι Μακεδονικό

ELBISCO Α.Β.Ε.Ε.

€99.172.000

644

Elite (Classic, Ζυμώματα, Status, Για Μένα, Κριτσίνια, Mini Φρυγανάκια), Forma, Κρις Κρις, Κρις Κρις «Φέτες Ζωής», Κρις Κρις "Τόστιμο!", Βοσινάκη

ΚΑΡΑΜΟΛΕΓΚΟΣ ΑΡΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Α.Ε.

€54.508.168

388

Καραμολέγκος, Ψίχα Τοστ, Vita Plus, Γέννημα Θρέμμα, Πρώτη Φουρνιά, Time for Rolls

€112.579.992

917

Παπαδοπούλου (“Χωρίς”, “ΜΕ”, Χωριάτικες, Φούρνου, Στρογγυλές Brioche, Ολικής Άλεσης), Krispies, Μεσόγειος Γεύση, Κριτσίνια Παπαδοπούλου

Επωνυμία επιχείρησης

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Ε. Ι. Α.Ε.

Εμπορικά σήματα

Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Παραγωγικών Επιχειρήσεων του Κλάδου (2009-2010)

Αριθμοδείκτες

Λογαριασμός

2009

2010

Καθαρά Πάγια

324.513.293

287.749.107

-11,33

Αποθέματα

15.361.763

14.515.336

-5,51

Απαιτήσεις

129.153.459

140.221.887

8,57

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους

14.027.327

15.107.303

7,70

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους EBITDA (%)

Σύνολο Ενεργητικού

483.055.840

457.593.630

-5,27

Ίδια Κεφάλαια

177.174.616

130.233.452

-26,49

Μεσο.& Μακρο. Υποχ. & Προβλέψεις

104.880.884

102.016.650

-2,73

Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις

201.000.341

225.343.529

12,11

Σύνολο Παθητικού

483.055.840

457.593.630

-5,27

Ταμείο - Τράπεζες

Μεταβολή (%)

Αποτελέσματα Χρήσεως

2009

2010

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%)

1,50

-21,76

Αποδοτικότητα Απασχολουμένων Κεφαλαίων (%)

0,55

-6,19

42,88

40,87

Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%)

0,95

-10,46

11,35

7,48

Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια

1,73

2,51

Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών

1,20

0,12

Γενική Ρευστότητα

0,79

0,75

Ειδική Ρευστότητα

0,71

0,69

Ταμειακή Ρευστότητα

0,09

0,08

Μ.Ο Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων (ημέρες)

156

176

Μ.Ο Προθεσμίας Εξόφλησης Προμηθευτών (ημέρες)

147

183

Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις)

278.474.151

270.824.862

-2,75

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων (ημέρες)

Μικτό Κέρδος

119.420.371

110.674.269

-7,32

Διάρκεια Εμπορικού Κύκλου (ημέρες)

Λειτουργικά Αποτελέσματα

2.360.640

-28.192.131

Δείκτης Παγιοποίησης (%)

Κέρδος Προ Φόρου Εισοδήματος

2.658.683

-28.341.226

Δείγμα Εταιρειών

31.608.452

20.270.577

-35,87

EBITDA Ποσά σε €

Κερδοφόρες Εταιρείες

67,18

62,88



Πηγή: ICAP Databank

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

089

Ι Δ Ι ΩΤ Ι Κ Ε Σ Υ Π Η Ρ Ε Σ Ι Ε Σ

ΥΓΕΙΑΣ

Ο ρόλος των ιδιωτικών υπηρεσιών Υγείας είναι κρίσιμος ειδικά στη χώρα μας, διότι λειτουργεί συμπληρωματικά και καλύπτει τα κενά του Εθνικού Συστήματος παροχής υπηρεσιών υγείας. Δυστυχώς η οικονομική αδυναμία του δημοσίου τομέα να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις του και η δεινή θέση στην οποία έχουν περιέλθει τα ασφαλιστικά ταμεία που καλύπτουν τους ασφαλισμένους τους, δεν «κλονίζουν» μόνον το δημόσιο σύστημα Υγείας που αντιμετωπίζει πολύ σοβαρές ελλείψεις και δυσλειτουργίες, αλλά προκαλούν κλυδωνισμούς και στον «πυλώνα» της ιδιωτικής περίθαλψης.

ο μεγΑ λος

ασθενΗς ΠΗΓΗ:

επιμελεια κειμενου: επιτελειο ισολογισμων

η Μ Ε Ι Ω Σ Η Τ Ο Υ Δ Ι Α Θ Ε Σ Ι Μ Ο Υ Ε Ι Σ Ο Δ Η Μ ΑΤ Ο Σ των νοικοκυριών και οι δραστικοί περιορισμοί που θέτουν στους ασφαλισμένους τους τα ασφαλιστικά ταμεία, έχουν έχει επιφέρει μείωση και στον αριθμό των ασθενών που νοσηλεύονται στα ιδιωτικά θεραπευτήρια, γεγονός που αντανακλάται και στα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων. Επίσης, ο έντονος αναταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων έχει οξυνθεί τα τελευταία χρόνια. Η επιλογή 090 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

κάποιου ιδιωτικού ιατρικού κέντρου σχετίζεται με διάφορους παράγοντες. Ως σοβαρότερο κριτήριο για την επιλογή ενός συγκεκριμένου ιδιωτικού νοσοκομείου, μεταξύ των άλλων ιδιωτικών νοσοκομείων, θεωρείται η εμπειρία του ιατρικού νοσηλευτικού προσωπικού, η αμεσότητα της εξυπηρέτησης, ο κτιριακός και ιατροτεχνολογικός του εξοπλισμός, η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, η φήμη του, η γεωγραφική τοποθεσία κ.ά.

Κίνδυνοι από Υποκατάστατα Προϊόντα Ως υποκατάστατες υπηρεσίες των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας θεωρούνται οι υπηρεσίες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης του Δημοσίου Τομέα, ανταγωνιστικές στον βαθμό που θα βελτιωθούν διαχρονικά.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

091

ΤΑΣΕΙΣ Το συνολικό μέγεθος αγοράς των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας (βάσει αξίας) παρουσίασε διαχρονική άνοδο το διάστημα 1998-2009 με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης περίπου 12%. Ωστόσο, ο ρυθμός αύξησης μειώνεται συνεχώς τα τελευταία έτη. Μείωση για πρώτη χρονιά παρουσίασε η αξία της αγοράς των ιδιωτικών υπηρεσιών Υγείας (κατά 13,5%) το 2010. Ειδικότερα, ανά κατηγορία: - μείωση παρουσίασαν κατά 16% τα έσοδα των γενικών κλινικών - κατά 13% μειώθηκε η αγορά των μαιευτικών–γυναικολογικών κλινικών. - μικρότερη μείωση κατέγραψαν τα έσοδα των διαγνωστικών κέντρων κατά 6%. Οι γενικές κλινικές κάλυψαν το 65% της συνολικής αξίας της αγοράς το 2010, οι μαιευτικές κλινικές το 14% και τα διαγνωστικά κέντρα το υπόλοιπο 21%. Τον υψηλότερο δείκτη συγκέντρωσης παρουσιάζουν οι μαιευτικές κλινικές, καθώς τέσσερεις εταιρείες κάλυψαν περίπου το 80% της αντίστοιχης αγοράς το 2010. Ακολουθούν οι γενι-

κές κλινικές με δείκτη συγκέντρωσης περίπου 75% για τις 15 μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου. Μικρότερη είναι η συγκέντρωση στον κλάδο των διαγνωστικών κέντρων, καθώς οι 15 μεγαλύτερες εταιρείες κάλυψαν περίπου το 55% της αγοράς το ίδιο έτος.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΛΑΔΟΥ Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού με δείγμα 57 επιχειρήσεων εκμετάλλευσης ιδιωτικών κλινικών, προκύπτει ότι το 2010 το σύνολο του ενεργητικού τους μειώθηκαν οριακά κατά 1,1%, αλλά τα ίδια κεφάλαιά τους την ίδια χρονιά συρρικνώθηκαν κατά 15%. Μειωμένες δραστικά, κατά 45%, παρουσιάζονται οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις & προβλέψεις, σε αντίθεση με τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις που αυξήθηκαν κατά 48% το 2010. Οι συνολικές πωλήσεις (έσοδα) των 57 εταιρειών του δείγματος υποχώρησαν κατά 13% το 2010, το δε μικτό κέρδος μειώθηκε με αρκετά υψηλότερο ρυθμό (-27%). Το τελικό καθαρό αποτέλεσμα των επιχειρήσεων αυτών ήταν ζημιογόνο το 2010, από κερδοφόρο μέχρι

το προηγούμενο έτος. Αυτό οφείλεται στη μεγάλη μείωση του συνολικού λειτουργικού αποτελέσματος, το οποίο από θετικό το 2009 μετετράπη σε αρνητικό το 2010. Τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν επίσης κατά 44% το 2010. Από τις 57 επιχειρήσεις του δείγματος, 33 ήταν κερδοφόρες το 2010, έναντι 39 εταιρειών την προηγούμενη χρονιά. H σχετική πλειοψηφία των εταιρειών του δείγματος κατατάσσεται στη ζώνη Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου το 2011, εν αντιθέσει με το 2010 όπου η πλειοψηφία τους ανήκε στη ζώνη Χαμηλού Κινδύνου. Γενικά, διαπιστώνεται τάση επιδείνωσης της εν γένει πιστοληπτικής συμπεριφοράς των επιχειρήσεων το 2011 σε σχέση με το 2010. Σχετικά με τη συναλλακτική συμπεριφορά τους, τριπλασιάστηκαν αυτές που εμφάνισαν κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών τα τελευταία έτη: επί συνόλου δείγματος 144 εταιρειών, 19 εμφάνισαν ασυνέπεια το 2011 έναντι μόλις 6 εταιρειών το 2010. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ Οι μεγάλες και αναγνωρισμένες εταιρείες εμπορίας ιατροτε-

 Κορυφαίες Επιχειρήσεις

Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης

Επωνυμία επιχείρησης

Κύκλος εργασιών 2010

Προσωπικό

ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ Ε.Α.Ε.

€220.417.000

2.494

EUROMEDICA Α.Ε.

€149.849.000

1.537

ΥΓΕΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ & ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε.

€139.742.237

1.227

ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ Α.Ε.

€87.942.587

801

ΙΑΣΩ Α.Ε.

€87.100.343

875

ΠΕΡΣΕΥΣ Α.Ε.

€76.824.719

836

ΜΗΤΕΡΑ Α.Ε.

€73.203.586

880

ΙΑΣΩ GENERAL Α.Ε.

€56.276.258

573

ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε.

€55.275.022

584

ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ - ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Α.Ε.

€54.687.474

490

092 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

χνολογικού εξοπλισμού με πολλαπλές εφαρμογές είναι αυτές που διατηρούν διαπραγματευτικό πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους. Από τους προμηθευτέ ς υγειονομικού υλικού, διαπραγματευτικό πλεονέκτημα διατηρούν εκείνοι οι οποίοι τηρούν αυστηρά όλες τις απαιτούμενες διαδικασίες ελέγχου ποιότητας, τα προϊόντα τους διαθέτουν τις απαραίτητες πιστοποιήσεις (CE, ISO κλπ.), είναι εγκεκριμένα από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς και εγγυώνται την ασφάλεια εφαρμογής τους στον ασθενή. Στους προμηθευτές του κλάδου συμπεριλαμβάνεται και το εξειδικευμένο ιατρικό, νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό ενώ, στην περίπτωση των νοσοκομε ιακών μονάδων, με γάλοι προμηθευτές θεωρούνται και οι επιχειρήσεις παραγωγής και εμπορίας τροφίμων και ποτών. Η διαπραγματευτική δύναμη μιας εταιρείας υπηρεσιών υγείας απέναντι στους προμηθευτές

της, είναι ανάλογη με το ύψος των παραγγελιών που πραγματοποιεί, το μέγεθός της και τη φήμη της στην αγορά. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΑΓΟΡΑΣΤΩΝ Οι υπηρεσίες Υγείας απευθύνονται σε μεμονωμένους ιδιώτες και ως εκ τούτου η διαπραγματευτική τους δύναμη θεωρείται ανύπαρκτη. Ωστόσο, η γνώμη του ιατρού ενός ασθενή, σε συνδυασμό με τον ασφαλιστικό του φορέα (όταν αυτός υπάρχει) και βέβαια η καλή του γνώση και ενημέρωση γύρω από την αγορά, είναι δυνατόν να τον οδηγήσει στην επιλογή της πλέον συμφέρουσας (γι΄ αυτόν) οικονομικής λύσης, στα πλαίσια πάντοτε των δικών του αναγκών και απαιτήσεων. Είσοδος Νέων Ανταγωνιστών Η είσοδος μιας νέας επιχείρησης στον κλάδο των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας από τε χνοοικονομικής πλευράς, θεωρείται δύσκολη υπόθεση. Η ίδρυση πχ

διαγνωστικού κέντρου και ιδιατέρως ενός θεραπευτηρίου, απαιτεί σημαντικές επενδύσεις. Εκτός της υψηλής τε χνολογίας και του εξειδικευμένου προσωπικού που είναι απαραίτητα, σημαντικό μέρος της επένδυσης αφορά το κόστος απόκτησης της γης στο οποίο εντοπίζονται και γεωγραφικές διαφ ο ρο π οιήσ ε ις (το κό σ το ς σ τ ην περιφέρεια της Αττικής είναι αρκετά υψηλότερο σε σχέση με άλλες περιοχέ ς). Επιπλέον, η καθιέρωση και εδραίωση της καλής φήμης ενός θεραπευτικού/διαγ νωσ τικού κέ ν τ ρου απαιτεί αρκετά χρόνια. Δυσκολίες θέτει και το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Στην περίπτωση των θεραπευτηρίων, οι προϋποθέσεις και ιδιαίτερα οι οικοδομικές προδιαγραφές που ισχύουν είναι ιδιαίτερα αυστηρές. Ειδικά στην περίπτωση των διαγνωστικών κέντρων, η ίδρυση και λειτουργία τους είναι αποκλειστικά πλέον προνόμιο των ιατρών.

 Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Επιχειρήσεων Εκμετάλλευσης Ιδιωτικών Κλινικών (2009-2010)

Αριθμοδείκτες

Λογαριασμός

2009

2010

Καθαρά Πάγια

1.885.897.764

1.769.312.698

-6,18

Αποθέματα

34.165.208

31.678.679

-7,28

Απαιτήσεις

787.045.497

886.472.829

12,63

Ταμείο - Τράπεζες

103.700.233

91.628.945

-11,64

Σύνολο Ενεργητικού

2.810.808.695

2.779.093.159

-1,13

Ίδια Κεφάλαια

1.079.555.842

917.665.611

-15,00

Μέσο& Μάκρο Υποχρεώσεις & Προβλέψεις

753.044.152

410.754.616

-45,45

Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις

978.208.699

1.450.672.929

48,30

2.810.808.695

2.779.093.159

-1,13

1.298.515.897

1.125.727.999

-13,31

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων (ημέρες)

190.600.278

138.325.726

-27,43

Διάρκεια Εμπορικού Κύκλου (ημέρες)

60.410.302

-6.082.911

Δείκτης Παγιοποίησης (%)

9.943.221

-118.986.863

148.756.192

83.664.144

-43,76

Σύνολο Παθητικού

Μεταβολή (%)

Αποτελέσματα Χρήσεως Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις) Μικτό Κέρδος Λειτουργικά Αποτελέσματα Κέρδος Προ Φόρου Εισοδήματος EBITDA Ποσά σε €

2009

2010

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%)

0,92

-12,97

Αποδοτικότητα Απασχολουμένων Κεφαλαίων (%)

0,35

-4,28

Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%) Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%) Περιθώριο Καθαρού Κέρδους EBITDA (%)

14,68

12,29

0,77

-10,57

11,46

7,43

1,6

2,03

Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών

1,48

Γενική Ρευστότητα

0,95

0,7

Ειδική Ρευστότητα

0,91

0,67

Ταμειακή Ρευστότητα

0,11

0,07

Μ.Ο Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων (ημέρες)

196

214

Μ.Ο Προθεσμίας Εξόφλησης Προμηθευτών (ημέρες)

143

156

Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια

67,09

63,67

Δείγμα Εταιρειών

Κερδοφόρες Εταιρείες



Πηγή: ICAP Databank

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

093

SUPERMARKETS

μικραινει ΤΟ ΚΑΛΑΘΙ

ΤΩΝ SuperMarkets ΠΗΓΗ:

επιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

Ο κλάδος των supermarkets αποτελεί έναν από τους δυναμικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, με μεγάλη κινητικότητα κυρίως μέσω συγχωνεύσεων και εξαγορών, καθώς και με τη συνεχή επέκταση των δικτύων καταστημάτων των εταιρειών σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, αλλά και το εξωτερικό. Ωστόσο ο ρυθμός αύξησης της εγχώριας αγοράς έχει επιβραδυνθεί σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια, ως αποτέλεσμα της οικονομικής ύφεσης και της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών. Οι μεγάλες αλυσίδες καλύπτουν το μεγαλύτερο ποσοστό της εγχώριας αγοράς, με την τάση συγκέντρωσης του κλάδου να συνεχίζεται. 094 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Κίνδυνοι από υποκατάστατα Τα εξειδικευμένα καταστήματα του λιανεμπορίου που προσφέρουν συγκεκριμένα προϊόντα, όπως είναι τα οπωροπωλεία, τα κρεοπωλεία, τα ιχθυοπωλεία, κλπ., καθώς και τα καταστήματα τύπου convenience stores, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν καθημερινές ή έκτακτες ανάγκες των καταναλωτών, μπορεί να θεωρηθεί ότι λειτουργούν ως «υποκατάστατο» των υπηρεσιών του κλάδου. Το συγκριτικό πλεονέκτημα των supermarkets έναντι των περισσότερων εξειδικευμένων καταστημάτων είναι η τεράστια ποικιλία προϊόντων και το διευρυμένο ωράριο λειτουργίας τους. EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

095

Ο ανταγωνισμΟς μεταξΥ των επιχειρήσεων του κλάδου είναι ιδιαίτερα έντονος, λόγω του μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων και της πληθώρας καταστημάτων. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τη μείωση στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, οδηγεί τις επιχειρήσεις σε οξύ ανταγωνισμό τιμών. Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν η υιοθέτηση συγκεκριμένων ενεργειών και στρατηγικών από τις μεγάλες κυρίως αλυσίδες, προκειμένου αυτές να αυξήσουν ή ακόμη και να διατηρήσουν τα μερίδιά τους στην αγορά. Με τις εξαγορές και συγχωνεύσεις, καθώς και τη χρήση της μεθόδου franchising, μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου επεκτείνονται γεωγραφικά αυξάνοντας τα σημεία παρουσίας τους και ενισχύοντας τη θέση τους στην αγορά. Αναφορικά με τις μικρομεσαίες και μεμονωμένες επιχειρήσεις, αυτές (στην πλειοψηφία τους) είναι ενταγμένες σε ομίλους κοινών αγορών, μέσω των οποίων επιδιώκεται η ισχυροποίηση της διαπραγματευτικής ικανότητάς τους έναντι των προμηθευτών και η εξασφάλιση καλύτερων τιμών και ευνοϊκότερων όρων συναλλαγής.

ΤΑΣΕΙΣ Οι συνολικές πωλήσεις των επιχειρήσεων super markets και cash & carry παρουσίασαν διαχρονική αύξηση την περίοδο 1992-2009, με μέσο ετήσιο ρυθμό ανόδου 13%. Ωστόσο το 2009 οι συνολικές πωλήσεις αυξήθηκαν με χαμηλό ρυθμό (1,9%), ενώ το 2010 ο κλάδος παρουσίασε μείωση 1,4%. Η πτωτική τάση συνεχίστηκε και το 2011 και με υψηλότερο ρυθμό. Η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος και η αρνητική ψυχολογία των καταναλωτών, τους οδηγεί σε προσεγμένες αγορές, σε σ τροφή κατά κύριο λόγο στα είδη πρώτης ανάγκης και στην αναζήτηση του βέλτιστου συνδυασμού μεταξύ κόστους και αξίας, προκειμένου να κατανεμηθεί άριστα ο οικογενειακός προϋπολογισμός. Οι μεγάλες εταιρείες – όμιλοι του κλάδου των super markets και cash & carry απορροφούν σημαντικό μέρος των συνολικών πωλήσεων, καλύπτοντας αξιό-

Ο Εντονος ανταγωνισμοΣ στον κλΑδο εΙχε ως αποτΕλεσμα ορισμΕνες απΟ τις εταιρεΙες του να αντιμετωπΙσουν οικονομικΑ προβλΗματα, να οδηγηθοΥν στη διακοπΗ της δραστηριΟτητΑς τους ή να μειΩσουν τον αριθμΟ των εταιρικΩν καταστημΑτων τους. λογο μερίδιο της αγοράς. Τέσσερις όμιλοι εταιρειών απέσπασαν περίπου το 41% των συνολικών πωλήσεων το 2010. Από έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, προκύπτει ότι η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών για τα προϊόντα των super markets διαμορφώθηκε σε 334 ευρώ το 2011, δηλαδή μειώθηκε κατά 3,7% έναντι του 2010. Η μηνιαία δαπάνη είναι μεγαλύτερη στην πελατεία των μεγάλων αλυσίδων (339 ευρώ), ενώ οι πελάτες των discounters και των μικρών super markets εμφανίζουν χαμηλότερη μέση μηνιαία δαπάνη.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Από την ανάλυση ισολογισμών επιχειρήσεων του κλάδου προκύπτει πως το σύνολο του ενεργητικού αυξήθηκε κατά 7% το 2010. Τα ίδια κεφάλαια μειώθηκαν σε ποσοστό 4,7%, ενώ οι μεσο – μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις και προβλέψεις και οι βραχυπρόθεσμες αυξήθηκαν κατά 18% και 9% αντίστοιχα, το ίδιο έτος. Οι συνολικές πωλήσεις των επιχειρήσεων του δείγματος παρουσίασαν οριακή αύξηση (1,1%), ενώ το μικτό κέρδος δεν παρουσίασε αξιόλογη μεταβολή. Η σημαντική αύξηση των λοιπών λειτουργικών εξόδων οδήγησε σε κάθετη πτώση το συνολικό λειτουργικό αποτέλεσμα του κλάδου κατά 75% το 2010. Τα κέρδη (προ φόρου) των συγκεκριμένων εταιρειών μειώθηκαν κατά 84%, τα δε κέρδη EBITDA μειώθηκαν 33% το 2010. Από τις 82 επιχειρήσεις του δείγματος οι 59 ήταν κερδοφόρες το 2010 έναντι

096 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

67 εταιρειών το 2009. Η πλειοψηφία τους κατατάσσεται στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου, όμως παρατηρείται τάση αύξησης αυτών που εμφάνισαν κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών το 2011. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΜ Η Θ ΕΥΤΩΝ Ο ι α λ υ σ ί δ ε ς s u p e r markets πλεονεκτούν έναντι της μεγάλης μερίδας των προμηθευτών τους, όσον αφορά τη διαπραγματευτική τους δύναμη. Ανάλογα με το ύψος των παραγγελιών που πραγματοποιεί μία αλυσίδα ή ένας όμιλος, διαφοροποιούνται η τιμολογιακή πολιτική και οι λοιπές παροχές των προμηθευτών. Επιπλέον, οι μικρότερες επιχειρήσεις που εντάσσονται σε ομίλους κοινών αγορών προμηθεύονται αρκετά προϊόντα από τους τελευταίους, δεδομένου ότι οι όμιλοι πετυχαίνουν προνομιακές συμφωνίες με προμηθευτές προς όφελος των μελών τους. Η δυνατότητα των super markets να συγκεντρώνουν μεγάλο όγκο πωλήσεων στα καταστήματά τους, καθώς και η εκτεταμένη γεωγραφική κάλυψη, είναι οι βασικοί παράγοντες που ισχυροποιούν τη διαπραγματευτική ισχύ των επιχειρήσεων του κλάδου. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΑΓΟΡΑΣΤΩΝ Τα προϊόν τα που διατίθενται μέσω των κατασ τημάτων super markets και cash & carry απευθύνονται σε τελικούς καταναλωτές, η διαπραγματευτική δύναμη των οποίων είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη. Παρόλα αυτά, δεδομένου ότι στον κλάδο δραστηρι-

οποιείται μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων, οι καταναλωτές, ανάλογα με την αγοραστική τους δύναμη και τις ανάγκες τους, έχουν τη δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε καταστήματα με διαφορετικές τιμολογιακές πολιτικές και ποικιλία προϊόντων. Είσοδος Νέων Ανταγωνιστών Η ύπαρξη έντονου ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων σε συνδυασμό με τον με γάλο αριθμό και τη γεωγραφική

εξάπλωση των δικτύων καταστημάτων τους, δυσ χεραίνει την είσοδο νέων εταιρειών στον κλάδο. Ο οξύς ανταγωνισμός ήταν και η αιτία που ορισμένες από τις εταιρείες του κλάδου αντιμετώπισαν οικονομικά προβλήματα, οδηγήθηκαν στη διακοπή της δραστηριότητάς τους ή μείωσαν τον αριθμό των εταιρικών καταστημάτων τους. Από την άλλη πλευρά, επειδή η είσοδος μιας νέας αλυσίδας super markets

απαιτεί υψηλή επένδυση, εκτιμάται ότι είναι δυνατό να γίνει μόνο με την είσοδο κάποιου μεγάλου πολυεθνικού ομίλου στην ελληνική αγορά. Παράδειγμα τέτοιας εισόδου στην Ελλάδα αποτέλεσε η γερμανική εταιρεία discount Aldi, η οποία λειτούργησε τα πρώτα καταστήματά της στα τέλη του 2008. Ωστόσο αφού παρέμεινε μόνο μια διετία περίπου στην εγχώρια αγορά, τελικά ανακοίνωσε την αποχώρησή της.

 Κορυφαίες Επιχειρήσεις

Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης

Κύκλος εργασιών 2010

Επωνυμία επιχείρησης CARREFOUR - ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε.

€ 1.875.672.328

πικ

ω οσ

Πρ

ατα

ήμ

τ τασ

Κα

11.107

245 (εταιρικά, 31/12/2010)

ΑΛΦΑ - ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε.

€ 1.494.810.000

8.528

223 (όμιλος)

ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ Ι. & Σ. Α.Ε.Ε ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΙ ΑΦΟΙ Α.Ε.Β.Ε. ΛΙΝΤΛ ΕΛΛΑΣ & ΣΙΑ ΟΕ

Εμπορικά σήματα Εταιρικά Καταστήματα: Carrefour, Carrefour-Μαρινόπουλος, 5’ Mαρινόπουλος, Carrefour Express Franchise Καταστήματα: 5΄ Μαρινόπουλος, Carrefour-Μαρινόπουλος, Smile Market, OK Anytime, Carrefour Express ΑΒ Βασιλόπουλος….και του πουλιού το γάλα!, AB City, Red Market, ΑΒ Shop & Go (franchise), ΑΒ Food Market (franchise)

€ 1.191.253.000

7.500

Σκλαβενίτης

€ 743.104.071

4.906

181

Βερόπουλος

Μη διαθέσιμος

3.000

214

Lidl

Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Επιχειρήσεων του Κλάδου (2009-2010) Λογαριασμός

2009

2010

Αριθμοδείκτες Μεταβολή (%)

Καθαρά Πάγια

3.084.520.370

3.352.028.075

8,67

Αποθέματα

1.039.476.077

1.052.587.615

1,26

Απαιτήσεις

537.492.927

601.931.955

11,99

Ταμείο - Τράπεζες

303.003.021

287.290.580

-5,19

Σύνολο Ενεργητικού

4.964.492.391

5.293.838.224

6,63

Ίδια Κεφάλαια

1.170.520.490

1.115.844.410

-4,67

Μέσο.& Μακρο. Υποχ.& Προβλέψεις

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%)

2,05

2,89

0,43 20,59

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%)

1,51

0,24

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους EBITDA (%)

3,83

2,56

Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια

3,24

3,74

Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών

Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%)

7,61

2,15

Γενική Ρευστότητα

0,6

0,57

Ειδική Ρευστότητα

747.806.797

17,74

Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις 3.158.841.049

3.430.187.014

8,59

Σύνολο Παθητικού

4.964.492.391

5.293.838.224

6,63

Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις)

9.530.937.846

9.631.998.947

1,06

Μικτό Κέρδος

1.984.191.877

1.983.209.930

-0,05

Λειτουργικά Αποτελέσματα

167.556.303

41.467.879

-75,25

Δείκτης Παγιοποίησης (%)

Κέρδος Προ Φόρου Εισοδήματος

143.619.454

22.848.887

-84,09

EBITDA

365.175.294

246.156.464

-32,59

Ποσά σε €

2010

20,82

Αποδοτικότητα Απασχολουμένων Κεφαλαίων (%)

635.130.851

Αποτελέσματα Χρήσεως

2009 12,27

0,27

0,26

Ταμειακή Ρευστότητα

0,1

0,09

Μ.Ο Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων (ημέρες)

Μ.Ο Προθεσμίας Εξόφλησης Προμηθευτών (ημέρες) Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων (ημέρες) Διάρκεια Εμπορικού Κύκλου (ημέρες)

100

-37

-26

62,13

63,32

Δείγμα Εταιρειών

Κερδοφόρες Εταιρείες



Πηγή: ICAP Databank

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

097

Ε ΤΟ Ι Μ α

Ε Ν ΔΥ Μ ΑΤΑ

Στα επίπεδα του 2004-2005 επιστρέφουν οι πωλήσεις των μεγάλων αλυσίδων ετοίμων ενδυμάτων που λειτουργούν στη χώρα. Αν και απολαμβάνουν μεγάλης προτίμησης επειδή τα εμπορικά σήματά τους είναι αναγνωρίσιμα από μεγάλη μερίδα καταναλωτών και έχουν πολλά σημεία πώλησης, ο κλάδος δέχεται ισχυρές πιέσεις από τη μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών και τον ανταγωνισμό με τις μεγάλες αλυσίδες supermarket που έχουν εντείνει τον ανταγωνισμό με προσφορές στον χώρο των φθηνών «μη επώνυμων» προϊόντων.

Κριση στο

επωνυμο ρουχο ΠΗΓΗ:

επιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

Για περισσΟτερο απΟ μια δεκαετΙα αναπτύσσονταν δυναμικά οι αλυσίδες ρούχων στη χώρα μας. Οι επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται τουλάχιστον τρία καταστήματα κάτω από το ίδιο εμπορικό σήμα έβλεπαν τις συνολικές πωλήσεις τους να αυξάνονται σταθερά την περίοδο 1996-2008, με μέσο ετήσιο ρυθμό 13%. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια η αγορά γνωρίζει διαρκώς και μεγαλύτερη υποχώρηση των πωλήσεων. Το ποσοστό μείωσης διαμορφώθηκε σε 12% το 2009 και σε 18% το 2010, ενώ η πτωτική πορεία, με μεγαλύτερη μείωση, συνεχίστηκε το 2011 και διατηρείται και το 2012. Οι πωλήσεις ενδυμάτων κάλυψαν το 2010 το 85% των συνολικών πωλήσεων των συγκεκριμένων αλυσίδων, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό αφορά πωλήσεις σε συμπληρωματικά είδη (αξεσουάρ κ.ά.). Για να προσελκύσουν πελάτες πολλές εταιρίες του κλάδου ανανεώνουν την «εικόνα» τους αλλά και διαθέτουν ενδύματα σε ανταγωνιστικότερες τι098 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Κίνδυνοι από υποκατάστατα προϊόντα ή υπηρεσίες: Υποκατάστατα των καταστημάτων που ανήκουν σε αλυσίδες είναι τα υπόλοιπα σημεία λιανικής πώλησης ενδυμάτων (μεμονωμένα καταστήματα, hypermarkets, κ.ά.). Ωστόσο, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, οι αλυσίδες έχουν επικρατήσει έναντι της πλειονότητας των μεμονωμένων καταστημάτων, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

099

μές, μέσω περισσότερων προσφορών, για να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό από τα μικρότερα (μεμονωμένα) καταστήματα πώλησης ειδών ένδυσης. Άλλες πάλι σχεδιάζουν επέκταση του δικτύου των κατασ τημάτων λιανικής πώλησ ης ακόμα και σ το εξωτ ε ρικό, ενώ προσπαθούν να εμπλουτίζουν και την ποικιλία των ειδών που προσφέρουν σ τα κατασ τήματά τους. Ωσ τόσο η επέκταση του δικτύου των σημείων λιανικής πώλησης (για την ενοικίαση ή ακόμη και για αγορά των κατάλληλων επαγ γε λματικών ακινήτων), συνεπάγεται υψηλό κόστος, ιδιαίτερα σε περιοχές με υψηλή εμπορική κίνηση. Εμπόδιο θεωρείται όμως και η ύπαρξη πολλών σημείων πώλησης ένδυσης σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους.

ΤΑΣΕΙΣ Οι γυναίκες προβάλλουν σαν οι καλύτεροι πε λάτε ς των αλυσ ίδων κατασ τημάτων ρούχων, καθώς μάλιστα ψωνίζουν όχι μόνο για τις ίδιες αλλά και για τα πρόσωπα που τους ενδιαφέρουν. Πάνω από το μισό (54%) των συνολικών πωλήσεων ενδυμάτων από τις αλυσίδες καταστημάτων -το 2010αφορούσαν γυναικεία ενδύματα και ακολούθησαν με διαφορά τα ανδρικά (27,5%) και τα παιδικά ρούχα (18,5%). Το 2011 όμως η παρουσία των αλυσίδων ρούχων στην Ελλάδα μειώθηκε και πολλά κατασ τήματα έκλεισαν. Ενώ 150 αλυσίδες διατηρούσαν έως το 2010 σ χεδ όν 3.0 0 0 κατασ τ ήμα τα σε ολόκληρη τη χώρα, ο αριθμός

τους μειώθηκε κατά 6% και το 2011 δεν ξεπερνούσαν τα 2.779. Από το σύνολο των 2.779 καταστημάτων η πλειοψηφία αφορά εταιρικά κατασ τήματα, ενώ μεγάλος αριθμός καταστημάτων λειτουργεί με τη μέθοδο franchising. Η Αττική συγκεντρώνει την πλειονότητα των καταστημάτων και ακολουθεί η περιοχή της Θεσσαλονίκης. Παρά το αυξημένο μέγεθός τους όμως, σε σ χέση με τα μεμονωμένα κατασ τήματα του κλάδου, αλλά και τον υψηλό βαθμό συγκέντρωσης που χαρακτηρίζει τις "αλυσίδες" ως μορφή επιχείρησης, η αγορά παραμένει κατά βάση κατακερματισμένη. Τα μερίδια αγοράς των περισσοτέρων αλυσίδων κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα. Είκοσι τρεις αλυσίδες κατασ τημάτων εκ τιμάται ότι κάλυψαν όλες μαζί αθροιστικά, μόλις το 45% στο σύνολο των πωλήσεων του συγκεκριμένου κλάδου το 2010.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Από την ανάλυση ισολογισμών 81 επιχειρήσεων εκμετάλλευσης αλυσίδων καταστημάτων ετοίμων ενδυμάτων, προκύπτουν τα εξής:  Το σύνολο του ενεργητικού των επιχε ιρήσ εων αυτών με ιώ θ ηκε 3, 8% το 2010, ενώ τα ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν κατά 5,5%.  Οι μεσο -μακροπρόθεσμε ς υποχρεώσεις μειώθηκαν σημαντικά (παραγγελίες, συμβάσεις κλπ) κατά σχεδόν 27%, ε ν αν τ ιθέσ ε ι με τ ις βραχυπρόθεσ με ς

οι εκτιμήσεις Για το 2012 κανουν λογο για περαιτέρω υποχωρηση των πωλησεων, με ο,τι αυτο συνεπαγεται για τον αριθμο των καταστηματων και το απασχολουμενο προσωπικο. 100 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

υποχρεώσεις (κυρίως πρόσθετοι φόροι) που αυξήθηκαν κατά 3,1% το ίδιο έτος.  Οι συνολικές πωλήσεις των 81 εταιρειών μειώθηκαν κατά 11% το 2010.  Το μεικτό κέρδος τους μειώθηκε επίσης σε ποσοστό 12% και σε συνδυασμό με τα αυξημένα λειτουργικά έξοδα, το 2010 είχαν συνολικά ως αποτέλεσμα ζημιές. Τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν κατά 63% την ίδια περίοδο.  Από τις 81 επιχειρήσεις του δείγματος, μόνο οι 37 ήταν κερδοφόρε ς το 2010, έναντι 61 επιχειρήσεων το 2009. Έτσι στην πλειονότητά τους οι εταιρίες αυτές κατατάσσονται πλέον με τα στοιχεία του 2011 στη ζώνη Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου, εν αντιθέσει με το 2010 όπου η πλειοψηφία τους ήταν στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου. Διαπιστώνεται τάση επιδείνωσης της εν γένει πιστοληπτικής τους ικανότητας ενώ τριπλασιάστηκε ο αριθμός των εταιρειών που εμφανίζουν κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλ λαγών. Από σύνολο 139 επιχειρήσεων που εξετάσ τηκαν, οι 23 φάνηκαν ασυνεπείς το 2011, έναντι μόλις 8 εταιρειών το 2010. Διαπραγματευτική Δύναμη Προμηθευτών: Οι αλυσίδες κατασ τημάτων προ μηθεύονται τα προϊόντα τους από επιχειρήσεις κατασκευής ενδυμάτων τόσο της εγχώριας αγοράς όσο και του εξωτερικού. Οι μεγάλες αλυσίδες διαθέτουν ισχυρή διαπραγματευτική δύναμη έναντι της πλειοψηφίας των προμηθευτών τους, λόγω μεγάλης προσέλευσης καταναλωτών στα καταστήματά τους και του όγκου των παραγγελιών που πραγματοποιούν οι αλυσίδες. Διαπραγματευτική Δύναμη Αγοραστών: Τα προϊόντα που διαθέτουν οι αλυσίδες λιανικής πώλησης απευθύνονται σε ιδιώτες (τελικούς καταναλωτές), οι οποίοι θεωρητικά δεν έχουν καμία διαπραγματευτική δύναμη. Ωστόσο, καθώς όλο και περισσότεροι αποκτούν καλύτερη γνώση για την κατάσ ταση και λειτουργία της αγοράς, σ τρέφονται σ την επιλογή ειδών που ανταποκρίνονται καλύτερα

στις ατομικές τους ανάγκες, τόσο σε επίπεδο τιμής όσο και σε επίπεδο ποιότητας και ποικιλίας. Είσοδος Νέων Ανταγωνιστών: Η κακή οικονομική συγκυρία δεν ευνοεί την είσοδο μιας νέας αλυσίδας στον

κλάδο, τη στιγμή μάλιστα που αρκετά καταστήματα ένδυσης διακόπτουν τη λειτουργία τους. Αν το κάνει, θα πρέπει να δώσει μεγάλο βάρος και σ τη διαφημισ τική της προβολή, γεγονός που αυξάνει σημαντικά το κό-

στος πωλήσεων. Στο ξεκίνημά της θα χρειαστεί σημαντικά κεφάλαια για την ενοικίαση του κατάλληλου επαγγελματικού χώρου και τη διαμόρφωσή του, έτσι ώστε να προσελκύσει αγοραστικό κοινό.

 Οι επιχειρήσεις παρουσιάζονται με βάση την εκτιμώμενη κατάταξη των μεριδίων αγοράς της αλυσίδας τους Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης

Κορυφαίες Αλυσίδες Επωνυμία αλυσίδας

Καταστήματα

Κύκλος εργασιών

Επωνυμία επιχείρησης

Προσωπικό

2010 Zara Zara Kids

48 6

ΖΑΡΑ ΕΛΛΑΣ ΑΕΕ

€205.554.940

1.400

Sprider Stores

SPRIDER STORES AE&BE

€ 138.003.000

1.404

Marina Rinaldi, Max Mara, Springfield, Gant, Lacoste, Polo Ralph Lauren, Bostonians, Trussardi

NOTOS COM. ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΑΕ

€242.204.000

1.801

Marks & Spencer

MARKS & SPENCER ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΒΕ&ΤΕ

€ 84.911.632

640

(29-3-09/3-4-10)

Bershka

ΜΠΕΡΣΚΑ ΕΛΛΑΣ ΑΕΕ

€63.888.121

370

Attrattivo

A.X.F. A.E. - ATTRATTIVO

€ 28.416.982

164

Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Επιχειρήσεων του Κλάδου (2009-2010) Λογαριασμός

2009

2010

Αριθμοδείκτες Μεταβολή (%)

2009

2010

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%)

-17

-5

Καθαρά Πάγια

815.205.815

782.993.384

-3,95

Αποδοτικότητα Απασχολούμενων Κεφαλαίων (%)

Αποθέματα

441.675.618

425.357.946

-3,69

Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%)

Απαιτήσεις

376.724.907

354.141.024

-5,99

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%)

-5

Ταμείο - Τράπεζες

115.689.386

119.885.218

3,63

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους EBITDA (%)

1.749.295.723

1.682.377.572

-3,83

Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια

Ίδια Κεφάλαια

466.276.804

491.853.828

5,49

Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών

Μεσο.& Μακρο. Υποχ.& Προβλέψεις

Γενική Ρευστότητα

461.074.200

343.344.168

-25,53

Ειδική Ρευστότητα

Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις

821.944.728

847.179.568

3,07

1.749.295.723

1.682.377.572

-3,83

1.735.421.381

1.545.547.217

-10,94

791.859.096

695.870.983

-12,12

Διάρκεια Εμπορικού Κύκλου (ημέρες)

Σύνολο Ενεργητικού

Σύνολο Παθητικού Αποτελέσματα Χρήσεως Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις) Μικτό Κέρδος

Μ.Ο Προθεσμίας Εξόφλησης Προμηθευτών (ημέρες)

152

121

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων (ημέρες)

171

183

119

Ταμειακή Ρευστότητα Μ.Ο Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων (ημέρες)

Λειτουργικά Αποτελέσματα

40.724.403

-42.458.272

Δείκτης Παγιοποίησης (%)

Κέρδος Προ Φόρου Εισοδήματος

36.231.418

-82.697.949

Δείγμα Εταιρειών

151.022.452

56.008.191

-62,91

Κερδοφόρες Εταιρείες

EBITDA Ποσά σε €



Πηγή: ICAP Databank

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

101

Α ΛΥ Σ Ι Δ Ε Σ Κ ΑΤΑ Σ Τ Η Μ ΑΤΩ Ν

ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΟΙΚΙΑΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ

Φορητά gadgets, "έξυπνα" κινητά, τεράστιες οθόνες LED ή plasma στο σαλόνι, τηλεοράσεις μικρών διαστάσεων σε κάθε δωμάτιο, κλιματιστικά παντού στο σπίτι… Σύγχρονες ανάγκες και "αξίες" ως πρόσφατα, που μοιραία τώρα επαναπροσδιορίζονται. Λίγοι κλάδοι της αγοράς έχουν αισθανθεί τόσο έντονα την κρίση, αλλά επιχειρήσεις και εργαζόμενοι του κλάδου δεν εγκαταλείπουν τον αγώνα, γνωρίζοντας πως ο 21ος αιώνας τελικά θα ανήκει στον «μικρόκοσμο» των ηλεκτρικών συσκευών που μπορούν να κάνουν τη ζωή μας ευκολότερη.

«στην πριζα» για

προσφορες και εξαγορεσ ΠΗΓΗ:

επιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

Σ τ η ν ε λ λ η ν ι κ Η α γ ο ρΑ λειτουργεί μεγάλος αριθμός κατασ τημάτων λιανικού εμπορίου ηλεκτρικών/ηλεκτρο νικών οικιακών συσκευών. Τα δίκτυα των οργανωμένων μεγάλων αλυσίδων καταστημάτων (που λειτουργούν κάτω από το ίδιο εμπορικό σήμα) και των κυριότερων αγοραστικών ομίλων αυξάνονταν με έντονο ρυθμό την τελευταία εικοσαετία, φτάνοντας στα 611 το 2010. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι έντονος λόγω της πληθώρας καταστημάτων και της ποικιλίας των προσφερόμενων 102 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

προϊόντων. Τόσο η συμπίεση του περιθωρίου κέρδους όσο και ο “πόλεμος τιμών”, σε συνδυασμό με την πολιτική των διευκολύνσεων, προσφορών και άτοκων δόσεων προς τους καταναλωτές έχουν σαν αποτέλεσμα την περαιτέρω ένταση του ανταγωνιστικού κλίματος. Επιπλέον, η επιθετική πολιτική ορισμένων επιχειρήσεων και ιδιαίτερα των ”στρατηγικών παικτών”, η οποία εκδηλώθηκε και με τη μορφή συγχωνεύσεων και εξαγορών, συνετέλεσε στην περαιτέρω συρρίκνωση του αριθμού των υφιστάμενων αλυσίδων.

Κίνδυνοι από υποκατάστατες υπηρεσίες Στον τομέα της λιανικής πώλησης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών οικιακών συσκευών, ως “υποκατάσταση” των παρεχομένων υπηρεσιών από τις εξειδικευμένες επιχειρήσεις του κλάδου θεωρείται κυρίως η πώληση αντίστοιχων ειδών από μεγάλες αλυσίδες super market και πολυκαταστημάτων.

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

103

ΤΑΣΗ Οι συνολικέ ς πωλήσεις ηλεκ τ ρικών και ηλεκτρονικών οικιακών συσκευών μέσω των αλυσ ίδων κατασ τημάτων ακολούθησαν ανοδική πορεία την περίοδο 2000 –2008, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 5,8%. Ωστόσο στη διετία 2009-2010 η αγορά σημείωσε κάθετη πτώση, επηρεασμένη από το γενικότερο κλίμα οικονομικής ύφεσης. Οι σ υνολικέ ς πωλήσ ε ις με ιώθηκαν κατά 9,6% το 2009, ενώ το ποσοσ τό με ίω σ ης κυμάν θηκε σ ε υψηλότ ε ρα επίπεδα το 2010 (12,8%) με την τάση μείωσης να συνεχίζεται και το επόμενο διάστημα. Η δημοσιονομική κρίση και οι αναταράξεις που προκάλεσ ε (μείωση εισοδήματος αρκε τών κοινωνικών ομάδων) έπληξε το εγχώριο λιανεμπόριο γενικότερα, και συνεπώς τον συγκεκριμένο κλάδο. Το 2010 οι ηλεκτρονικές συσκευές ήχου και εικόνας εκτιμάται ότι κάλυψαν περίπου το 33% της αγοράς, οι λευκές ηλεκτρικές οικιακές συσκευές συμμετείχαν με ποσοστό 32%, ενώ μικρότερη ήταν η συμμετοχή των μικρών οικιακών συσκευών (18%), των προϊόντων πληροφορικής (12%) και των φωτογραφικών ειδών (5%).

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σε δείγμα 13 εταιρειών εκμετάλλευσης αλυσίδων για τις οποίες υπήρχαν διαθέσιμοι ισολογισμοί των χρήσεων

2009 και 2010, προκύπτει ότι το σύνολο του ενεργητικού των επιχειρήσεων του δείγματος μειώθηκε το 2010 κατά 13%, λόγω της σημαντικής μείωσης της αξίας των αποθεμάτων αλλά και των διαθεσίμων. Σημαντικό είναι ότι τα συνολικά ίδια κεφ άλαια κατ έσ τ ησ αν αρνητ ικά το 2010 (λόγω συσσωρευμένων ζημιών). Οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις αυξήθηκαν κατά 36,5% το 2010, ενώ οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις υποχώρησαν κατά 5%. Οι συνολικέ ς πωλήσεις των 13 επιχειρήσεων του δείγματος μειώθηκαν 17% το 2010, ενώ τα μικτά κέρδη υποχώρησαν κατά 11,5%. Το λειτουργικό αποτέ λεσμα ήταν αρνητικό και σ τις δύο χρήσεις (λόγω και των υψηλών λειτουργ ικών εξόδων) και μάλισ τα επιδεινώθηκε το 2010. Αποτέ λεσμα των μεταβολών αυτών ήταν η θεαματική αύξηση των ζημιών, ενώ τα κέρδη EBITDA κατέστησαν αρνητικά στην τελευταία χρήση. Ωστόσο, από τις 13 επιχειρήσεις, τέσσερις εμφάνισαν κέρδη το 2010, έναντι μόλις 2 εταιρειών το 2009. Οι περισσότερες εταιρείες κατατάσσονται στη ζώνη Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου στη διετία 2010-2011 και κατά δεύτερο λόγο στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου. Χαρακτηριστικό είναι ότι, το 2011 τέσσερις εταιρείες του δείγματος βρίσκονταν σ τη ζώνη

Το μΕγεθος της ελληνικΗς αγορΑς ηλεκτρικΩν & ηλεκτρονικΩν οικιακΩν συσκευΩν εΙναι μικρΟ για να συντηρΗσει τΟσα εμπορικΑ σΗματα αλυσΙδων λιανεμποριου. ΑκΟμα και σε ευρωπαϊκΕς χΩρες με πολλαπλΑσιο πληθυσμΟ, λειτουργοΥν αλυσΙδες με λιγΟτερα εμπορικΑ σΗματα. 104 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Υψηλού Πισ τωτικού Κινδύνου, ε νώ καμιά δεν είχε αξιολογηθεί τόσο αρνητικά το 2010. Παρατηρώντας τη συναλλακτική συμπεριφορά των εταιρειών του κλάδου, επί συνόλου 26 επιχειρήσεων, 4 εμφάνισαν κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών το 2011, έναντι μόλις 2 την προηγούμενη χρονιά. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ Προμηθευτέ ς των αλυσίδων λιανικής πώλησης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών οικιακών συσκευών είναι οι μεγάλοι κατασκευασ τέ ς και οι αντιπρόσωποι-εισαγωγείς. Η διαπραγματευτική δύναμη των αλυσίδων εμπορίου έ ναν τι των προμηθευτών ποικίλει ανάλογα με το μέγεθός τους και τη θέση (μερίδιο) που κατέ χουν σ την αγορά του λιανεμπορίου. Στην περίπτωση των αγοραστικών ομίλων, κύριο κριτήριο της διαπραγματευτικής τους ισχύος αποτελεί το εύρος, η οργάνωση και η ομοιογένεια του δικτύου των συνεργαζόμενων καταστημάτων, η εφαρμογή του επιχειρηματικού σχεδιασμού και της εμπορικής πολιτικής που θέτει ο κεντρικός φορέας. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΑΓΟΡΑ Σ ΤΩΝ Αγορασ τέ ς των προϊόν των που διαθέτουν οι αλυσίδες λιανικής πώλησης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών οικιακών συσκευών (είτε πρό κειται για μεμονωμένες επιχειρήσεις είτε για αγοραστικούς ομίλους) είναι οι ιδιώτες, οι οποίοι ουσιαστικά δεν έχουν διαπραγματευτική ισχύ. Ωστόσο, οι ιδιώτες μπορούν να “εκμεταλλευτούν” τις δυνατότητε ς που τους δίνει ο ίδιος ο ανταγωνισμός που επικρατεί μεταξύ των αλυσίδων εμπορίας, ο οποίος εκδηλώνεται μέσω ειδικών προσφορών και παροχών προς τους καταναλωτές. Είσοδος Νέων Ανταγωνιστών Ο κλάδος έχει ήδη δεχτεί τη διείσδυση μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων του διεθνούς εμπορίου ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών. Οι νεοεισερχόμε-

νες επιχειρήσεις που φιλοδοξούν να έχουν περιφερειακή ή εθνική παρουσία, καλούνται να αντιμετωπίσουν το “brand name” των εδραιωμένων εταιρειών του κλάδου. Ωσ τόσο το μέγεθος της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών οικιακών συσκευών είναι μικρό για να συντηρήσει τόσα εμπορικά σήματα αλυσίδων λιανικού εμπορίου, καθώς ακόμα

και σε ευρωπαϊκές χώρες με πολλαπλάσιο πληθυσμό, λειτουργούν αλυσίδες με λιγότερα εμπορικά σήματα. Επιπλέον, τυχόν νεοεισερχόμενες σον κλάδο εταιρείες καλούνται να ανταγωνιστούν και τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας (private labels) που έχουν με γάλε ς αλυσ ίδε ς λιαν ικής (super market, cash & carry). Συνεπώς, εταιρείες που ενδιαφέρονται να εισάγουν



* Αφορά το σύνολο του κύκλου εργασιών δέκα (10) καταστημάτων MEDIA MARKT (και πρώην SATURN) που ανήκουν σε μεμονωμένες εταιρείες.

Κορυφαίες Αλυσίδες Επωνυμία αλυσίδας

νέα εμπορικά σήματα από το εξωτερικό (συσκευές με μηδενικό έως χαμηλό βαθμό αναγνωρισιμότητας – brand awareness - στην ελληνική αγορά), θα πρέπει να επενδύσουν σημαντικά κεφάλαια σε διαφήμιση και προώθηση των προϊόντων τους, αν θέλουν να τα καταστήσουν ανταγωνιστικά ως προς άλλα που ήδη κατέχουν σημαντικά μερίδια αγοράς.

ΚΩΤΣΟΒΟΛΟΣ, ELECTRO WORLD

Κύκλος εργασιών 2010

Επωνυμία επιχείρησης

Καταστήματα 102

DIXONS SOUTH EAST EUROPE Α.Ε.Β.Ε.

€365.988.565

(τα 33 είναι franchise)

MEDIA MARKT

Προσωπικό 1.690

(1-5-10/30-4-11)

MEDIA MARKT ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

€246.432.569*

748

(1-10-09/30-9-10)

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε.Ε.

€133.737.748

514

(1-7-09/30-6-10)

ELECTRONET

ELECTRONET Α.Ε.

€86.412.946

Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Επιχειρήσεων του Κλάδου (2009-2010) Λογαριασμός

2009

2010

Αριθμοδείκτες Μεταβολή (%)

Καθαρά Πάγια

68.175.087

67.503.404

-0,99

Αποθέματα

81.487.964

61.139.726

-24,97

Απαιτήσεις

33.069.275

30.089.980

-9,01

Ταμείο - Τράπεζες

39.726.157

34.065.160

-14,25

222.458.486

192.798.269

-13,33

13.264.192

-8.254.143

-162,23

Σύνολο Ενεργητικού Ίδια Κεφάλαια Μεσο.& Μακρο. Υποχ. & Προβλέψεις

2009

2010

-101,5

Αποδοτικότητα Απασχολούμενων Κεφαλαίων (%)

-6,05

-16,4

Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%)

19,57

20,82

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%)

-2,64

-7,46

0,63

-4,48

15,77

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%)

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους EΒΙΤDA (%) Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών

Γενική Ρευστότητα

0,76

0,65

Ειδική Ρευστότητα

0,36

0,33

Ταμειακή Ρευστότητα

0,2

0,18

Μ.Ο Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων (ημέρες)

128

122

7.317.237

9.113.813

24,55

Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις

201.877.058

191.938.595

-4,92

Σύνολο Παθητικού

222.458.486

192.798.269

-13,33

509.087.951

423.716.755

-16,77

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων (ημέρες)

Μικτό Κέρδος

99.639.037

88.202.778

-11,48

Διάρκεια Εμπορικού Κύκλου (ημέρες)

Λειτουργικά Αποτελέσματα

-13.482.569

-33.648.505

-149,57

Δείκτης Παγιοποίησης (%)

Κέρδος Προ Φόρου Εισοδήματος

-13.462.758

-31.628.243

-134,93

Δείγμα Εταιρειών

3.217.671

-18.971.301

Αποτελέσματα Χρήσεως Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις)

EBITDA Ποσά σε €

Μ.Ο Προθεσμίας Εξόφλησης Προμηθευτών (ημέρες)

Κερδοφόρες Εταιρείες

-37

-38

30,65

35,01

Πηγή: ICAP Databank



EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

105

ΤΑΣΕΙΣ Το μέγεθος της εγχώριας αγοράς (πωλ ή σ ε ις σ ε α ξ ί α) ε πί π λων οικ ι α κή ς χρήσης παρουσιάζει πτωτική πορεία από το 2008 -μάλιστα ο ρυθμός επιδεινώνεται. Στην περίοδο 2008-2011 η αγορά μειώθηκε με ρυθμό 12% τον χρόνο. Μόνο σε μια χρονιά, το 2011, η αξία του κ λάδου μειώθηκε 18%. Αντιθέτως, οι πωλήσεις εισαγόμενων ε π ί π λ ων α υ ξ ά νον τ α ν δι α ρ κώ ς τ ην περίοδο 1998 -2008, με ρυθμό 22% ετησίως. Πτώση εμφάνισαν μόνο τα τελευταία χρόνια, το 2011 κατά 16%. Η εισαγωγική διείσδυση στον κλάδο εντείνεται την τελευταία δεκαετία, καθώς το 2011 το μερίδιο των εισαγόμενων επίπλων στην συνολική αξία της αγοράς ξεπέρασε και το 50%, έναντι μόλις 16,5% το 2000. Οι εξαγωγές επίπλων κυμαίνονται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, παρά την μικρή άνοδο που σημειώθηκε την τελευταία δεκαετία (4,2% ετησίως κατά μ.ό. την περίοδο 1998-2011). Οι πωλήσεις επίπλων καθιστικού χώρου κάλυψαν «την μερίδα του λέοντος», δηλαδή περίπου το 45% της συνολικής αξίας πωλήσεων. Τα έπιπλα τραπεζαρίας κάλυψαν το 30% και τα έπιπλα υπνοδωματίου το υπόλοιπο 25%.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΛΑΔΟΥ Από την ανάλυση των ισολογισμών 26 παραγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου, προκύπτει πως το σύνολο του ενεργητικού μειώθηκε κατά 7,5% το 2010, γεγονός που οφείλεται κυρίως στη μείωση των καθαρών παγίων. Τα ίδια κεφάλαια μειώθηκαν κατά 13%. Οι συνολικές πωλήσεις μειώθηκαν κατά 120% το 2010, ενώ τα μικτά κέρδη με αρκετά υψηλότερο ρυθμό (-35,2%). Αναπόφευκτα προκύπτει έτσι μεγάλη αύξηση των ζημιών το 2010. Συγκρίνοντας με τις 33 εισαγωγικές επιχειρήσεις του κλάδου, διαπιστώνεται μείωση του συνολικού ενεργητικού κατά 7% το 2010/09, γεγονός που οφείλεται κυρίως στη μείωση των καθαρών παγίων και των αποθεμάτων. Τα ίδια κεφάλαια μειώθηκαν κατά 19%, οι συνολικές πωλήσεις κατά 18%, ενώ τα μικτά κέρδη κατά 23,5%. Το συνολικό λειτουργικό τους αποτέλεσμα ήταν αρνητικό και σε συνδυασμό με τη σημαντική αύξηση των μη λειτουργικών εξόδων, οδήγησε στη σημαντική αύξηση των ζημιών το 2010 που τετραπλασιάστηκαν σε σχέση με το 2009.



HOUSE MARKET Α.Ε.

ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ Οι επιχειρήσεις κατασκευής επίπλων οικιακής χρήσης (τραπεζαρίας, υπνοδωματίου και καθιστικού χώρου) προμηθεύον ται τις πρώτε ς ύλε ς (φυσ ική η/και τε χνητή ξυλεία, υφάσματα, εξαρτήματα κ.α.) που χρησιμοποιούν από επιχειρήσεις της εγχώριας αγοράς ή του εξωτερικού. Σε γενικές γραμμές, η διαπραγματευτική δύναμη μιας παραγωγικής εταιρείας του κλάδου απέναντι στους προμηθευτές της είναι ανάλογη του μεγέθους της και του ύψους των πωλήσεών της, με αποτέλεσμα οι περισσότερες από τις μικρές βιοτεχνικές επιχειρήσεις, που αποτελούν την πλειονότητα των παραγωγών του κλάδου, να έχουν περιορισμένη διαπραγματευτική ισχύ. Όσον αφορά στις εισαγωγικές επιχειρήσεις, η ύπαρξη πληθώρας επιχειρήσεων κατασκευής επίπλων οικιακής

Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης Οι εταιρείες παρουσιάζονται με βάση την εκτιμώμενη κατάταξη των μεριδίων αγοράς τους το 2010

Κορυφαίες Επιχειρήσεις Επωνυμία επιχείρησης

Οι περισσότερες εταιρείες του κλάδου κατατάσσονται σ τη ζώνη Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου το 2011 και ακολουθούν αυτές της ζώνης Υψηλού Κινδύνου. Επί συνόλου 81 επιχειρήσεων, οι 13 εμφάνισαν κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών το 2011, έναντι μόλις 4 εταιρειών το 2010.

Κύκλος εργασιών 2010

Προσωπικό

Εμπορικά σήματα

€279.611.893

1.558

ΕΠΙΠΛΟΣΥΝΘΕΣΕΙΣ ΝΕΟΣΕΤ Α.Β.Ε.Ε.

€48.179.380

490

NEOSET

SATO Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟΥ & ΣΠΙΤΙΟΥ

€40.519.000

215

ΕΝΤΟΣ

MODA BAGNO Ν. ΒΑΡΒΕΡΗΣ Α.Ε.

€24.064.260

194

ARMANI CASA

€10.221.687 (1/7/2009-30/6/2010)

ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ ΕΜΜ. Α.Ε.

€14.956.689

140

ΑΒΑΞ Α.Β.Ε.Ε.

€10.482.701

ΑΒΑΞ

CASA DI PATSI Α.Β.Ε.Ε.

€8.809.761

CASA DI PATSI

ΜΑΡΜΑΡΙΔΗΣ Κ. Α.Ε.

€8.982.532

ΜΑΡΜΑΡΙΔΗΣ

ΚΟΥΡΤΗΣ ΑΡ. Α.Ε.

WOOD WELL Μ. ΖΥΜΑΡΙΔΗΣ Α.Ε.Β.Ε.Ε. ΔΕΛΟΥΔΗΣ Ι. Α.Ε.

ΙΚΕΑ

ΚΟΥΡΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ HOME STORES

€13.954.668

WOODWELL

€8.337.366

ΔΕΛΟΥΔΗΣ

108 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

χρήσης στο εξωτερικό και η δυνατότητα που έχουν αρκετές ελληνικές εισαγωγικές επιχειρήσεις να επιλέξουν προϊόντα διαφόρων οίκων/εμπορικών σημάτων, ισχυροποιεί τη διαπραγματευτική δύναμη των τελευταίων έναντι των προμηθευτών τους. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΑΓΟΡΑΣΤΩΝ Βασικές κατηγορίες αγοραστών στον κλάδο των επίπλων οικιακής χρήσης είναι οι τελικοί καταναλωτές και οι εταιρείες που έχουν σαν κύρια δραστηριότητα το εμπόριο επίπλων (λιανέμποροι ή τοπικοί αντιπρόσωποι). Παράγοντες του κλάδου υποστηρίζουν ότι η διαπραγματευτική δύναμη και των δυο κατηγοριών δεν είναι ισχυρή

απέναντι στις μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου που έχουν αναπτύξει δίκτυα διανομής. Αντίθετα, η διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών είναι πιο ισχυρή απέναντι στις μικρού μεγέθους επιχειρήσεις (βιοτεχνικές μονάδες) και οφείλεται κυρίως στην αδυναμία των τελευταίων να αναπτύξουν ένα ικανοποιητικό δίκτυο πωλήσεων για τη διάθεση των προϊόντων τους στην αγορά. Είσοδος Νέων Ανταγωνιστών Η είσοδος μιας νέας επιχείρησης στον κλάδο των επίπλων οικιακής χρήσης είναι αρκε τά εύκολη αφ ού δε ν σ υναν τά ιδιαίτερα θεσμικά εμπόδια. Ωσ τόσο, η εξέλιξη και ανάπτυξη μιας νέας επιχείρησης μετά την είσοδό της σ τον

κλάδο δεν μπορεί να χαρακτηρισ τεί «εύκολη», λόγω του έντονου ανταγωνισμού μεταξύ του μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων που δρασ τηριοποιούνται στον κλάδο. Οι επιχειρήσεις που ε πιθυμούν να δρασ τ η ριο π οιηθ ούν σ τη βιομηχαν ική παραγωγή πρέπει να επενδύσουν για τη δημιουργία των κατάλληλων εγκατασ τάσεων και την απόκ τηση αν τίσ τοιχου εξοπλισμού. Γι α τ η ν α ν ά π τ υ ξ η κα ι π ολύ χ ρ ο ν η εδραίωση όμως μιας επιχείρησης στον κλάδο, είναι απαραίτητη η ύπαρξη εκθεσιακών χώρων (περισσότερους από έναν), η πραγματοποίηση διαφημιστικών δαπανών και η δυνατότητα άμεσης ανταπόκρισης στη ζήτηση.

 Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Παραγωγικών Επιχειρήσεων του Κλάδου (2009-2010) Λογαριασμός Καθαρά Πάγια Αποθέματα Απαιτήσεις Ταμείο - Τράπεζες Σύνολο Ενεργητικού Ίδια Κεφάλαια Μεσο.& Μακρο. Υποχ. & Προβλέψεις Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις Σύνολο Παθητικού Αποτελέσματα Χρήσεως Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις) Μικτό Κέρδος Λειτουργικά Αποτελέσματα Κέρδος Προ Φόρου Εισοδήματος EBITDA

2009

2010

35.283.907 29.479.389 21.205.184 4.632.151 90.600.626 44.377.338 9.434.755 36.788.534 90.600.626

32.203.202 28.301.864 20.011.681 3.300.566 83.817.310 38.424.382 8.678.503 36.714.421 83.817.310

Μεταβολή (%) -8,73 -3,99 -5,63 -28,75 -7,49 -13,41 -8,02 -0,2 -7,49

57.411.861 16.185.946 -1.311.476 -921.570 3.933.148

46.116.993 10.488.100 -6.700.541 -6.668.151 -1.682.345

-19,67 -35,2 410,92 623,56 -142,77

Αριθμοδείκτες

Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Εισαγωγικών Επιχειρήσεων του Κλάδου (2009-2010) Λογαριασμός

2009

2010

Καθαρά Πάγια 142.763.515 Αποθέματα 78.536.707 Απαιτήσεις 58.930.920 Ταμείο - Τράπεζες 16.941.565 Σύνολο Ενεργητικού 297.172.701 Ίδια Κεφάλαια 87.499.359 Μεσο.& Μακρο. Υποχ.& Προβλέψεις 80.316.626 Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις 129.356.721 Σύνολο Παθητικού 297.172.701 Αποτελέσματα Χρήσεως Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις) 219.563.841 Μικτό Κέρδος 94.807.134 Λειτουργικά Αποτελέσματα -4.684.254 Κέρδος Προ Φόρου Εισοδήματος -5.264.780 EBITDA 11.107.673

129.663.286 71.497.693 63.227.498 10.948.194 275.336.671 71.230.435 76.657.836 127.448.399 275.336.671

Μεταβολή (%) -9,18 -8,96 7,29 -35,38 -7,35 -18,59 -4,56 -1,48 -7,35

179.677.198 72.561.384 -12.566.714 -20.674.411 -508.218

-18,17 -23,46 168,28 292,69 -104,58

Αριθμοδείκτες 2009 -2,08 28,19 -1,61 6,85 1,04 1,5 26 15

2010 -17,35 22,74 -14,46 -3,65 1,18 1,41 26 12

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%) Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%) Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%) Περιθώριο Καθαρού Κέρδους EΒΙΤDA (%) Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια Γενική Ρευστότητα Δείγμα Εταιρειών Κερδοφόρες Εταιρείες

2009 -6,02 43,18 -2,4 5,06 2,4 1,19 33 24

2010 -29,02 40,38 -11,51 -0,28 2,87 1,14 33 18



Πηγή: ICAP Databank

ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ

Και μέσα στην κρίση οι πελάτες (τόσο το δημόσιο όσο και οι ιδιώτες, δηλαδή επιχειρήσεις και νοικοκυριά) στρέφονται στις εταιρίες λογισμικού για να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες τους και να υπερβούν προβλήματα, αυξάνοντας την παραγωγικότητα και αποτελεσματικότητά τους.

Αγορα με μελλον ζητα "antivirus" για την υφεση

ΠΗΓΗ:

επιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

Η ελληνικΗ αγορΑ υστερεΙ σε μΕγεθος (συγκριτικά με άλλες χώρες της Ε.Ε.) αλλά και σε συμμόρφωση με τα διεθνή πρότυπα, ενώ χαρακτηρίζεται από μεγάλο πλήθος μικρών επιχειρήσεων και καταναλωτών-χρηστών. Από τη μια πλευρά είναι θετική η παρουσία πολλών ευέλικτων επιχειρήσεων, αλλά το περιορισμένο μέγεθος της εγχώριας αγοράς αποτρέπει τις επιχειρήσεις του κλάδου από την πραγματοποίηση υψηλών επενδύσεων. Κυρίαρχη κατηγορία προϊόντων λογισμικού στη χώρα μας είναι το Application Software, δηλαδή οι εφαρμογές για υπολογιστές. Όσον αφορά την κατηγορία System Software, αυτή συγκεντρώνει μεγαλύτερα ποσοστά στις ανεπτυγμένες διεθνείς αγορές, όπου πραγματοποιούνται επενδύσεις σε προηγμένα προϊόντα τελευταίας τεχνολογίας με επίκεντρο την ασφάλεια των δικτύων, την προστασία των δεδομένων κλπ. Είναι φυσικό σε μια περιορισμένη (από πλευράς ζήτησης κυρίως) αγορά, με πολυδιάσπαση της προσφοράς, να υφίσταται πολύ έντονος ανταγωνισμός με διαφορετικές εκφάνσεις. Η «θνησιμότητα» των επιχειρήσεων πληροφορικής και λογισμικού είναι υψηλή, σε σύγκριση με άλλους κλάδους της οικονομίας. Οι νέες μικρές επιχειρήσεις ακολουθούν επιθε110 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Κίνδυνοι από υποκατάστατα προϊόντα Όσον αφορά τις επιλογές λογισμικού, ουσιαστικά δεν υπάρχουν υποκατάστατα και αυτό αφορά τόσο τα τυποποιημένα προϊόντα που απευθύνονται στο ευρύ καταναλωτικό κοινό, όσο και τα πλέον απαιτητικά ολοκληρωμένα πληροφοριακά συστήματα. Η αγορά λογισμικού σήμερα είναι πλήρως παγκοσμιοποιημένη, οι πελάτες επιλέγουν την καλύτερη δυνατή και πλέον καταξιωμένη λύση, χωρίς διάκριση ως προς την προέλευσή της (εγχώρια ή εισαγόμενη). EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

111

τική σ τρατηγική ανάπτυξης κατά τα πρώτα 2-3 χρόνια λειτουργίας τους και στη συνέχεια συνήθως παρουσιάζουν κόπωση λόγω κεφαλαιακής αδυναμίας. Από πλευράς τιμών ο ανταγωνισμός εντοπίζεται στις εκπτώσεις και στην πρακτική που ακολουθείται σε διαγωνισμούς που διενεργούνται από μεγάλες επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, αλλά και σε διαγωνισμούς του δημόσιου τομέα. Οι διαγωνισμοί του δημοσίου συνήθως αφορούν μεγάλα projects και οι προμηθευτές που είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των έργων αυτών, είναι συνήθως λίγοι. Προβλήματα δημιουργεί η πολυδιάσπαση του κλάδου, ο οποίος χαρακτηρίζεται από πλήθος μικρών και μεσαίων κυρίως επιχειρήσεων. Αλλά και το σχετικά υψηλό ποσοστό πειρατείας του software στην Ελλάδα σε σύγκριση με το μέσο όρο στην ΕΕ.

ΤΑΣΕΙΣ Η ε γ χώρια αγορά λογ ισμικού Η/ Υ (software) αναπτύχθηκε δυναμικά μέχρι και το 2008 με μέσο ετήσιος ρυθμός αύξησης 14% την περίοδο 20032008. Την ευνοεί η αύξηση της χρήσης του Internet τα τελευταία χρόνια, αλλά και η ανάγκη συμμόρφωσης προς διεθνείς κανονισμούς και συνθήκες (π.χ. Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα, Basle II για τις τράπεζες κλπ), η οποία οδηγεί σε αύξηση της ζήτησης για την αγορά του ανάλογου λογισμικού. Εξαιτίας της χρηματοπισ τωτικής κρίσης όμως, ο κλάδος του λογισμικού επηρεάστηκε αισθητά, παρουσιάζοντας υποχώρηση κατά 4% το 2009, ενώ φθίνουσα ήταν η πορεία και στη συνέχεια. Σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου EITO (European Information Technology Observatory), η συνολική αγορά πληροφορικής (IT market) μειώθηκε στη διετία 2009-2010 με ετήσιο ρυθμό 6%. Αντίστοιχα η συρρίκνωση της συνολικής αγοράς πληροφορικής στην Ελλάδα το 2011 εκτιμάται πως ξεπέρασε το 10%, λόγω της ύφεσης και του κλίματος αβεβαιότητας στην ελληνική οικονομία.

ΠροβλHματα δημιουργεI η πολυδιAσπαση του κλAδου, ο οποIος χαρακτηρίζεται απO πλHθος ΜΜΕ, ΑλλA και το υψηλO ποσοστO πειρατείας του software σε σYγκριση με το μEσο Oρο ΕΕ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΛΑΔΟΥ Σε δείγμα 45 επιχειρήσεων με δημοσιευμένα οικονομικά στοιχεία για τα έτη 2009 – 2010, προκύπτει πως το σύνολο ενεργητικού των εταιρειών αυτών υποχώρησε κατά μόλις 1,1%! Παράλ ληλα όμως, με τά το ν τόμινο ανατροπών στην αγορά, στη φορολογία αλλά και στον χρηματοπιστωτικό τομέα, επιδεινώθηκαν μια σειρά από άλλους δείκτες. Οι απαιτήσεις αυξήθηκαν αλματωδώς. Στους λογαριασμούς παθητικού, οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις παρέμειναν στάσιμες, ενώ τα ίδια κεφάλαια και οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις υποχώρησαν. Οι συνολικές πωλήσεις των εταιριών αυτών αυξήθηκαν το 2010 κατά 5,7%, ωστόσο τα λειτουργικά αποτελέσματα των εταιρειών επιδεινώθηκαν αισθητά. Περαιτέρω, ο τριπλασιασμός των μη λειτουργικών εξόδων ήταν καθοριστικός και οδήγησε σε ανατροπή του καθαρού αποτελέσματος, από κέρδη το 2009, σε ζημίες το 2010. Η σχετική πλειοψηφία των εταιρειών (46%) κατατάσσεται στη ζώνη Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου το 2011. Παράλληλα διαπιστώνεται εντυπωσιακή αύξηση του ποσοστού εταιρειών στη ζώνη Υψηλού Πιστωτικού Κινδύνου το τελευταίο έτος. Το ποσοστό των επιχειρήσεων που εμφάνισε κάποιας μορφής ασυνέπεια διπλασιάσθηκε το 2011 σε 9%. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ Η παραγωγή και ανάπτυ-

112 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

ξη λογισμικού είναι δρασ τηριότητα ε ν τάσ εως ε ργασ ίας, η οποία όμως σ τηρίζ εται σε ανθρώπινο δυναμικό που πρέπει να διαθέτει πολύ υψηλού επιπέδου γνώσεις και εμπειρία. Όσον αφορά σ τις επιχειρήσεις ανάπτυξης λογισμικού, δεν υφίσταται ιδιαίτερη πίεση ως προς την προσφορά ανθρώπινου δυναμικού, που αποτε λεί το σημαντικότερο κεφάλαιο των εταιρειών, παρότι επισημαίνεται κάποια έλλειψη ορισμένων δεξιοτήτων. Από την άλ λη πλευρά, η αν ταγωνισ τική απειλή από γειτονικέ ς χώρε ς με χαμηλότερο κόστος εργασίας δεν αφήνει περιθώρια για σημαντική αύξηση των αποδοχών των σ τε λε χών. Όσον αφορά στις επιχειρήσεις διανομής ή ακόμη και εκείνες που έχουν μικτή δραστηριότητα, η διαφοροποίηση συνίσταται σε ειδικές προσφορές, σε events και στη μετάθεση σχεδόν του συνόλου της έκπτωσης που εξασφαλίζεται από το software house στον τελικό πελάτη-χρήστη. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΑΓΟΡΑΣΤΩΝ Το σχετικά μικρό μέγεθος της εγχώριας αγοράς πληροφορικής και η συγκριτικά περιορισμένη διάδοση των Τε χνολογιών Πληροφορικής και Επκοινωνίας, είναι παράγοντες που κάθε άλλο παρά ευνοούν τις εταιρείες που ασχολούνται με ανάπτυξη λογισμικού. Αλλά και η κουλτούρα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων -που αποτελούν τη μεγάλη πλειοψηφία στη χώρα μαςθέτει τις επενδύσεις λογισμικού σε χαμηλή προτεραιότητα (περιορισμένη

ζήτηση), με συνέπεια την πίεση στα περιθώρια κέρδους των εταιρειών του κλάδου. Όπως είναι φυσικό, σε περιόδους ύφεσης η σχετική διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών αυξάνεται. Στις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις όμως οι επιλογές είναι περιορισμένες λόγω της φύσης των συστημάτων και η πίεση στις τιμές λιγότερο έντονη.

Είσοδος Νέων Ανταγωνιστών: Η είσοδος νέων επιχειρήσεων στην εγχώρια αγορά λογισμικού και πληροφορικής στον κλάδο θεωρείται εύκολη, αφού δεν υπάρχουν σημαντικά γραφειοκρατικά ή οικονομικά εμπόδια. Για την είσοδο μιας νέας επιχείρησης δεν απαιτούνται ιδιαίτερα υψηλά κεφάλαια, ωστόσο απαιτείται εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό.

Από πλευράς τους όμως, οι πολυεθνικές εταιρείες λογισμικού διεισδύουν επίσης εύκολα στην εγχώρια αγορά, εκμεταλλευόμενες την τεχνογνωσία και την ικανότητά τους να προσφέρουν ολοκληρωμένες λύσεις, αλλά και την αναγκαιότητα προσαρμογής των συστημάτων πληροφορικής στα διεθνή πρότυπα, που επιβάλλει η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας.

 *Οι πωλήσεις λογισμικού αποτελούν μειοψηφικό ποσοστό του κύκλου εργασιών

Κορυφαίες Επιχειρήσεις

Κύκλος εργασιών 2010

Προσωπικό

INTRACOM Α.Ε. ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ*

€211.009.000

1.300

ΙΝΤΡΑΛΟΤ Α.Ε.

€163.545.000

629

IBM ΕΛΛΑΣ Α.Ε.*

€99.094.000

302

UNISYSTEMS ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Α.Ε.Ε.

€75.110.000

488

€55.376.908

170

Επωνυμία επιχείρησης

ORACLE ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Ε.

(1.6.2010-31.5.2011)

INTRACOM IT SERVICES Α.Ε. SINGULARLOGIC Α.Ε.

€42.461.404

373

€38.771.900

490

(24.7.2009-31.12.2010)

Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Επιχειρήσεων του Κλάδου (2009-2010) Λογαριασμός Καθαρά Πάγια

2009

2010

Αριθμοδείκτες Μεταβολή (%)

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%)

300.164.905

267.496.220

-10,88

Αποθέματα

29.543.494

27.670.565

-6,34

Απαιτήσεις

342.342.724

389.462.850

13,76

81.996.986

61.018.581

-25,58

Σύνολο Ενεργητικού

754.048.101

745.648.211

-1,11

Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια

Ίδια Κεφάλαια

239.757.844

234.849.657

-2,05

Ταμείο - Τράπεζες

Αποδοτικότητα Απασχολουμένων Κεφαλαίων (%)

3,28

-0,86 33,44

5,50

-1,35

15,18

14,99

2,15

2,18

Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών

4,32

0,20

Γενική Ρευστότητα

1,11

1,17

Ειδική Ρευστότητα

1,04

1,10

Ταμειακή Ρευστότητα

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%) Περιθώριο Καθαρού Κέρδους EBITDA (%)

105.346.580

101.962.692

-3,21

Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις

408.943.681

408.835.861

-0,03

Σύνολο Παθητικού

754.048.101

745.648.211

-1,11

Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις)

450.393.241

475.855.549

5,65

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων (ημέρες)

Μικτό Κέρδος

147.408.984

159.120.480

7,94

Διάρκεια Εμπορικού Κύκλου (ημέρες)

Λειτουργικά Αποτελέσματα

35.263.781

26.386.370

-25,17

Κέρδος Προ Φόρου Εισοδήματος

24.756.766

-6.403.971

-125,87

EBITDA

68.357.764

71.308.055

4,32

Ποσά σε €

2010 -2,73

32,73

Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%)

Μεσο.& Μακρο. Υποχ. & Προβλέψεις

Αποτελέσματα Χρήσεως

2009 10,33

0,20

0,15

Μ.Ο Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων (ημέρες)

211

161

Μ.Ο Προθεσμίας Εξόφλησης Προμηθευτών (ημέρες)

124

100

122

Δείκτης Παγιοποίησης (%)

39,81

35,87

Δείγμα Εταιρειών

Κερδοφόρες Εταιρείες



Πηγή: ICAP Databank

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

113

ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ

Η βιομηχανία της ομορφιάς ακολουθεί την πορεία της ζωής των καταναλωτών. Οι εποχές της υπερπροσφοράς προϊόντων που χαρακτήριζαν την αγορά ανήκουν τώρα στο παρελθόν, ενώ οι επιχειρήσεις και οι πελάτες τους δίνουν μάχη επιβίωσης και κάνουν «οικονομία δυνάμεων», προσδοκώντας να έρθουν «καλύτερες μέρες».

Το lifting δεν

μπορεΙ να κρΥψει την υφεση Σ τ ο ν κ λ Α δ ο τ ω ν Κα λ λυ ν τ ι κ Ω ν δραστηριοποιείται πληθώρα επιχειρήσεων, αλλά ο ανταγωνισμός γίνεται πλέον αδυσώπητος λόγω της οικονομικής ύφεσης, η οποία μειώνει το διαθέσιμο εισόδημα και περιορίζει την καταναλωτική δαπάνη πολλών νοικοκυριών. Οι εταιρείες του κλάδου προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη μειωμένη ζήτηση και να «συγκρατήσουν» τις πωλήσεις τους, αναπτύσσουν συνεχώς νέα προϊόντα, γεγονός που προϋποθέτει την πραγματοποίηση επενδύσεων σε έρευνα και ανάπτυξη. Παράλληλα, αρκετές επιχειρήσεις «ωθούνται» στην παρο114 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

ΠΗΓΗ:

επιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

χή εκπτώσεων, προσφορών και μεγαλύτερων περιθωρίων πίστωσης. Τα προϊόντα περιποίησης δέρματος αποτελούν διαχρονικά την κυριότερη κατηγορία καλλυντικών. Το 2010 εκτιμάται ότι κάλυψαν το 48% της συνολικής αξίας πωλήσεων και ακολούθησαν τα προϊόντα περιποίησης μαλλιών με αντίστοιχο ποσοστό 32%. Ως προς το δίκτυο πωλήσεων, το 2010 το κανάλι της ευρείας διανομής κάλυψε το 48% της αγοράς και ακολούθησε το κανάλι της επιλεκτικής διανομής με ποσοστό 21%. Οι πωλήσεις καλλυντικών μέσω φαρμακείων κάλυψαν περίπου το 15% της αγοράς.

Κίνδυνοι από υποκατάστατα προϊόντα Η υποκατάσταση καλλυντικών ουσιαστικά κινείται μέσα στα όρια του κλάδου, μεταξύ διαφόρων κατηγοριών προϊόντων ή μεταξύ διαφόρων εμπορικών σημάτων. Εντούτοις, η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει σαν αποτέλεσμα την “υποκατάσταση”, ως ένα βαθμό, ορισμένων καλλυντικών προϊόντων από σύγχρονες υπηρεσίες ή ουσίες (πχ. τεχνολογία laser η οποία μπορεί να δράσει ως υποκατάστατο των αντιγηραντικών ή και αντικυτταριδικών προϊόντων, κλπ.).

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

115

ΤΑΣΕΙΣ Η αξία της εγχώριας αγοράς καλλυντικών (συνολικές πωλήσεις σε τιμές χονδρικής) παρουσίασε ανοδική πορεία την περίοδο 2000-2008, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 5%. Ωστόσο, από το 2009 η αγορά παρουσιάζει συνεχή πτώση, το δε 2010 κατέγραψε απώλειες 10% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η οικονομική ύφεση της χώρας έχει επηρεάσει αρνητικά την συγκεκριμένη αγορά, με αποτέλεσμα και οι εκτιμήσεις για το 2011 να δείχνουν κάμψη σε ποσοστό 13%. Το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής αγοράς καλύπτεται από εισαγόμενα προϊόντα. Οι πωλήσεις των εισαγόμενων καλλυντικών παρουσίασαν ανοδική πορεία την περίοδο 20002008, με μέσο ετήσιο ρυθμό 7%, ενώ μειώθηκαν κατά 11% το 2010. Σε δείγμα 50 αντιπροσωπευτικών επιχειρήσεων, το σύνολο του ενεργητικού των εταιρειών το 2010 παρέμεινε σχεδόν στα ίδια επίπεδα με το 2009 (ο ριακή αύξησ η 0, 2%). Το σ ύνολο των καθαρών παγίων αυξήθηκε 13%, ωστόσο μείωση παρουσίασαν τόσο τα αποθέματα (6%) όσο και οι απαιτήσεις (7%). Τα ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν το 2010 κατά 4%, οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις μειώθηκαν 7%, ενώ

οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις μειώθηκαν οριακά (-0,2%). Οι πωλήσεις κατέγραψαν μείωση 8% ενώ τα συνολικά μικτά κέρδη υποχώρησαν 11%. Τα καθαρά κέρδη (προ φόρου) το 2010 μειώθηκαν δραματικά, κατά 66%, τα δε κέρδη EBITDA κατά 37%. Από τις 50 επιχειρήσεις αυτές, οι 32 ήταν κερδοφόρες το 2010, έναντι 44 το 2009. Η πλειοψηφία των εταιρειών κατατάσσεται πλέον στη ζώνη Μέσου Πιστωτικού Κινδύνου, εν αν τιθέσει με το 2010 όπου οι περισσότερες εταιρείες ανήκαν στη ζώνη Χαμηλού Πιστωτικού Κινδύνου. Αύξηση παρουσίασε το 2011 και ο αριθμός των εταιρειών που κατατάσσονται στη ζώνη Υψηλού Πιστωτικού Κινδύνου. Σημειώνεται ότι επί συνόλου δείγματος 83 εταιρειών, οι επτά παρουσίασαν κάποιας μορφής ασυνέπεια συναλλαγών, έναντι μόλις πέντε εταιρειών το 2010 ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ Προμηθευτές των παραγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου είναι οι εταιρείες παραγωγής πρώτων υλών, οι οποίες έχουν περιορισμένη διαπραγματευτική δύναμη. Ο μεγάλος αριθμός προμηθευτών δίνει στις επιχειρήσ εις παραγωγής καλ λυν τι-

κών την “ευχέρεια” επιλογής μεταξύ αυτών που προσφέρουν ευνοϊκότερους όρους συνεργασίας. Επιπλέον, οι χημικές πρώτες ύλες μπορούν να παραχθούν και από την επιστημονική ομάδα μιας εταιρείας καλλυντικών, γεγονός που περιορίζει την εξάρτησή της από τους προμηθευτέ ς. Βεβαίως, η διαπραγματευτική θέση των προμηθευτών είναι σαφώς καλύτερη σε περιπτώσεις κατά τις οποίες, συγκεκριμένες πρώτες ύλες διατίθενται αποκλειστικά από έναν προμηθευτή. Οι εισαγωγικές εταιρείες του κλάδου προμηθεύονται τα προϊόντα τους από διάφορους οίκους του εξωτερικού. Η διαπραγματευτική τους δύναμη εξαρτάται άμεσα από τη θέση που κατέχουν στην εγχώρια αγορά καλλυντικών, το ύψος των παραγγελιών που πραγματοποιούν, καθώς και από την αποκλειστικότητα ή μη των εισαγωγών από τους οίκους του εξωτερικού. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΑΓΟΡΑ ΣΤΩΝ Αγορασ τέ ς των προϊόν των που διαθέτουν οι επιχειρήσεις του κλάδου είναι τα καταστήματα καλλυντικών, τα super-markets, τα φαρμακεία, τα κομμωτήρια κλπ. Οι μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων καλλυντικών

 Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης

Κορυφαίες Επιχειρήσεις Επωνυμία επιχείρησης ΠΡΟΚΤΕΡ & ΓΚΑΜΠΛ ΕΛΛΑΣ ΕΠΕ*

Κύκλος εργασιών 2010 €465.683.104

Προσωπικό

Εμπορικά σήματα

350

Head & Shoulders, Olay, Wash & Go, Pantene Pro-V, Noxzema, Herbal Essences, Wella κ.α. Axe, Lux, Dove, Organics, Rexona, Timotei, Ultrex, Vaseline Intensive, Badedas, Sanex κ.α.

(1/7/09-30/6/10)

ΕΛΑΙΣ - UNILEVER HELLAS ΑΕ*

€385.832.087

385

NOTOS COM. ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΑΕ*

€242.204.000

1.800

JOHNSON & JOHNSON ΕΛΛΑΣ ΑΕΒΕ

€174.113.884

400

Johnson's Baby, Johnson's Sun Care, Roc, Ph 5.5, Neutrogena, Clean & Clear, Avveno.

L OREAL HELLAS AE

€156.977.370

600

Ambre Solaire, Cristal Color, Elnett, Kerastase, Studio Line, Farandol, Pur Platine, Diacolor, Excellence, Harley Davidson, Tec-Ni-Art, Elvive, Fructis Style, Infinium, Oxydant, Fructis, L´Oreal Paris, Gemay Maybelline, Laura Ashley, Color Fitness, Perfect Blonde, Perfection, Fix Dulcia Vital, Vichy, La Roche Posay, Inneov, Cacharel, Paloma Picasso, Ralph Lauren, Lancome, Guy Laroche, Helena Rubinstein, Giorgio Armani, Biotherm, Victor & Rolph, Yves Saint Laurent κ.α.

€63.033.068

750

Estée Lauder, Clinique, DNK, Aramis, La Mer, Mac, Tommy Hilfiger, Bobbie Brown, Jo Malone, Dorphin, Tom Ford κ.α.

ΕΣΤΕ ΛΩΝΤΕΡ ΕΛΛΑΣ ΑΕ

(1/7/09-30/6/10)

116 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Clarins, Sisley, Max Factor, Gres, Givenchy, Revlon, Kenzo, Chanel, Bulgari, Guerlain, G. Gatineau, Hermes, Hawaian Tropic, Ferragamo, Jean Paul Gaultier, Azzaro, Moschino, Miyake, Charlie, Elisabeth Taylor, Alessandro del´Acqua, Thierry Mugler, N. Rodriguez, Versace, L´Occitane κ.α.

* Τα καλλυντικά δεν αποτελούν την κύρια δραστηριότητά τους, λόγω της μεγάλης γκάμας των προϊόντων τους, ωστόσο οι εταιρείες κατέχουν σημαντικό μερίδιο στην αγορά καλλυντικών.

έχουν ισχυρή διαπραγματευτική δύναμη έναντι των προμηθευτών τους, λόγω μεγάλης προσέλευσης καταναλωτών στα καταστήματά τους και μεγάλου όγκου παραγγελιών. Επιπλέον εκδηλώνεται έντονος ανταγωνισμός για την τοποθέτηση των προϊόντων τους στα ράφια των αλυσίδων, για να καλυφθεί η πληθώρα προσφοράς από την πλευρά των επιχειρήσεων καλλυντικών. Ορισμένες παραγωγικές και εισαγωγικές εταιρείες πραγματοποιούν και λιανικές πωλήσεις μέσω δικών τους καταστημάτων. Στην

περίπτωση αυτή, αγοραστές των καλλυντικών είναι οι τελικοί καταναλωτές, οι οποίοι δεν έχουν ιδιαίτερη διαπραγματευτική δύναμη. Είσοδος Νέων Ανταγωνιστών Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι οι τρέχουσες οικονομικές συνθήκες της χώρας και η υπερπροσφορά προϊόντων, δεν διευκολύνουν την είσοδο νέων επιχειρήσεων. Στον παραγωγικό τομέα, μία νέα επιχείρηση έχει να αντιμετωπίσει εδραιωμένους πολυεθνικούς ομί-

λους, οι οποίοι διαθέτουν ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα λόγω της πολυετούς εμπειρίας στην έρευνα και ανάπτυξη προϊόντων, αλλά και λόγω της μεγάλης αναγνωρισιμότητας, από τους καταναλωτές, των εμπορικών τους σημάτων. Επιπλέον, μία νέα εταιρεία (παραγωγική, εισαγωγική) θα πρέπει να πραγματοποιήσει επενδύσεις τόσο για την οργάνωση και επέκταση του δικτύου διανομής όσο και για τη διαφημιστική προβολή για λανσάρισμα των προϊόντων της στην αγορά.

 Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Επιχειρήσεων του Κλάδου (2009-2010)

Αριθμοδείκτες

Λογαριασμός

2009

2010

Καθαρά Πάγια

257.457.743

289.982.600

12,63

Αποθέματα

129.760.332

121.428.101

-6,42

Απαιτήσεις

375.237.607

347.571.381

-7,37

67.129.976

72.406.525

7,86

Σύνολο Ενεργητικού

829.585.661

831.388.599

0,22

Ίδια Κεφάλαια

247.631.163

257.492.232

3,98

Μεσο.& Μακρο. Υποχρεώσεις & Προβλέψεις

137.876.607

130.756.965

-5,16

Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις

444.077.885

443.139.404

-0,21

Σύνολο Παθητικού

829.585.661

831.388.599

0,22

Ταμείο - Τράπεζες

Μεταβολή (%)

Αποτελέσματα Χρήσεως

2009 Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%) Αποδοτικότητα Απασχολουμένων Κεφαλαίων (%) Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%) Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%)

2010

26,31

8,47

7,85

2,62

61,43

59,47

7,41

2,7

11,77

8,09

Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια

2,35

2,23

Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών

7,33

2,91

Γενική Ρευστότητα

1,29

1,22

0,95

0,15

0,17

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους EBITDA (%)

Ειδική Ρευστότητα Ταμειακή Ρευστότητα Μ.Ο Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων (ημέρες)

145

137

Μ.Ο Προθεσμίας Εξόφλησης Προμηθευτών (ημέρες)

199

191

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων (ημέρες)

140

135

31,03

34,88

Κύκλος Εργασιών (πωλήσεις)

879.238.450

807.274.076

-8,18

Μικτό Κέρδος

540.086.917

480.066.067

-11,11

Διάρκεια Εμπορικού Κύκλου (ημέρες)

73.954.004

30.092.791

-59,31

Δείκτης Παγιοποίησης (%)

65.148.900

21.810.876

-66,52

Δείγμα Εταιρειών

103.457.542

65.297.883

-36,88

Κερδοφόρες Εταιρείες

Λειτουργικά Αποτελέσματα Κέρδος προ Φόρου Εισοδήματος EBITDA Ποσά σε €



Πηγή: ICAP Databank

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

117

Σ ΤΑ Θ Ε Ρ Η

ΤΗΛΕΦΩΝΙΑ

Η ανάγκη εκμηδένισης των αποστάσεων του σύγχρονου τρόπου ζωής οδηγεί στην προσφορά εύρους υπηρεσιών, με βάση τις ιδιαιτερότητες της πελατειακής βάσης. Όλα κρίνονται, εν μέσω κρίσης, στη δυνατότητα ή μη για περαιτέρω συμπίεση του κόστους και παροχή ελκυστικότερων χρεώσεων.

υποχωρουν τιμ Ες & κ Ε ρδ η ΠΗΓΗ:

επιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

Η ελληνικη αγορΑ παρουσιΑζει σημάδια κορεσμού και πολύ υψηλής διείσδυσης υπηρεσιών σταθερής τηλεφωνίας. Ειδικά μετά την απελευθέρωση της αγοράς τηλεπικοινωνιών και την είσοδο εναλλακτικών παρόχων στον κλάδο, ο ανταγωνισμός έγινε ακόμα πιο έντονος. Το πλήθος των εταιρειών που δραστηριοποιήθηκαν στην παροχή υπηρεσιών σταθερής τηλεφωνίας αποδείχτηκε υπερβολικό για τις δυνατότητες της εγχώριας αγοράς, δημιουργώντας συνθήκες υπερπροσφοράς. Οι προσφερόμενες υπηρεσίες είναι κατά βάση ομοειδείς, με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να έχουν ευχέρεια επιλογής από ένα πλήθος εταιρειών. Το γεγονός αυτό οδήγησε τις εταιρείες του κλάδου σε ένα πόλεμο τιμών και υπηρεσιών, με συνέπεια οι πλέον αδύναμες να οδηγηθούν ήδη εκτός αγοράς, ενώ κάποιες άλλες αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Στην παρούσα φάση ο ανταγωνισμός επικεντρώνεται σε επίπεδο τιμών κυρίως και συμπληρωματικά σε επίπεδο προσφοράς συνδυασμένων υπηρεσιών. 118 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Κίνδυνοι από Υποκατάστατα Προϊόντα ή Υπηρεσίες Η έννοια των υποκατάστατων προϊόντων και υπηρεσιών περιλαμβάνει εναλλακτικούς τρόπους παροχής υπηρεσιών φωνής και δεδομένων. Όσον αφορά τον κλάδο της σταθερής τηλεφωνίας, υποκατάστατη υπηρεσία μπορεί να θεωρηθεί η κινητή τηλεφωνία, η οποία μπορεί να προσφέρει τις ίδιες υπηρεσίες και ορισμένες φορές και περισσότερες. Επίσης υποκατάσταση υπηρεσιών επικοινωνίας μπορεί σε ένα βαθμό να προέλθει και από τη χρήση του διαδικτύου. EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

119

ΤΑΣΕΙΣ Η αγο ρά σ τα θ ε ρής τηλεφων ίας το 2010, αν και παρέμεινε ανταγωνιστική, εν τούτοις συνέχισε τη φθίνουσα πορεία, όσον αφορά τον όγκο εξερχόμενης κίνησης από σταθερά τηλέφωνα. Η εξερχόμενη κίνηση (κατανάλωση) μειώθηκε 2,2% το 2010, ποσοστό ρεκόρ μετά το 2006. Το 2010 υπήρχαν 12 εναλλακτικοί πάροχοι εκτός του ΟΤΕ, οι οποίοι παρείχαν λιανικές υπηρεσίες σταθερής τηλεφωνίας. Από αυτούς μόνο τρεις πάροχοι (κατατάσσονται μεταξύ των μεγαλυτέρων εναλλακτικών) αύξησαν τα μερίδια αγοράς το 2010. Από την άλλη πλευρά, το μερίδιο του ΟΤΕ υποχώρησε κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες το ίδιο έτος και διαμορφώθηκε σε 61% (βάσει όγκου εξερχόμενης κίνησης). Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (Ε.Ε.Τ.Τ), ο αριθμός των κύριων τηλεφωνικών γραμμών διαμορφώθηκε σε 5.203.292 τον Δεκέμβριο του 2010 (ποσοστό διείσδυσης στον πληθυσμό: 46%), έναντι 5.248.056 το 2009, σημειώθηκε δηλαδή μικρή μείωση (0,85%). Τα λιανικά έσοδα της σταθερής τηλεφωνίας εμφάνισαν μείωση της τάξης του 6,5% το 2010, σε συνέχεια της μείωσης 4,6% το 2009.

μαΙνεται πΟλεμος τιμΩν και υπηρεσιΩν, με συνΕπεια οι πλΕον αδΥναμες εταιρειεσ να οδηγηθοΥν εκτΟς αγορΑς, ενΩ Αλλες να αντιμετωπΙζουν οικονομικΑ προβλΗματα.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΛΑΔΟΥ Με βάση τους ισολογισμούς 8 επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών σταθερής τηλεφωνίας, το σύνολο του ενεργητικού των εταιρειών υποχώρησε κατά 12% το 2010, εξαιτίας κυρίως της μεγάλης μείωσης της αξίας των καθαρών παγίων. Τα συνολικά ίδια κεφάλαια των εταιρειών αυξήθηκαν το ίδιο έτος κατά 12%, ενώ οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις κατέγραψαν μεγάλη πτώση 47%. Αντίθετα οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις εμφανίζονται πολύ αυξημένες στην τελευταία χρήση. Οι συνολικές πωλήσεις των εταιρειών του δείγματος μειώθηκαν 12%, γεγο-

νός που οδήγησε σε δραστική επιδείνωση των λειτουργικών αποτελεσμάτων και, τελικά, στην εμφάνιση υψηλών ζημιών το 2010 για το σύνολο του δείγματος (οφειλόμενες κατά κύριο λόγο σε μία και μόνη εταιρεία με ζημίες που υπερέβησαν το 1 δισ. ευρώ το 2010). Από το δείγμα των 8 εταιρειών, μόνο μία ήταν κερδοφόρα την τελευταία διετία (ΟΤΕ). Η απόλυτη πλειοψηφία των επιχειρήσεων του κλάδου κατατάσσεται σ τη ζώνη Μέσου Πισ τωτικού Κινδύνου (60%), ενώ μόνο 3 στις 10 εταιρείες αντιστοιχούν στη ζώνη Χαμηλού Κινδύνου το 2011. Τα δεδομένα δείχνουν μείωση των επιχειρήσεων που εμφάνι-

 Κορυφαίες Επιχειρήσεις

Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης

Επωνυμία επιχειρησης

Κύκλος εργασιών (εκατ. ευρώ) 2011 2012 2010

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.

1.912,2 2.169,8 €2.169.800.000

10.569

WIND ΕΛΛΑΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΑΕΒΕ

661,8 787,4 €787.403.000

1.340

FORTHNET Α.Ε.

231,4€215.681.234 215,7

795

HELLAS ONLINE Α.Ε.

224,6 200,5 €200.496.626

796

Προσωπικό

ON TELECOMS A.E.

...

€48.468.75048,5

253

CYTA HELLAS ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ Α.Ε.

55,4€28.976.14329,0

660

120 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

σαν ασυνέπεια συναλλαγών, από 3 το 2010 σε μόλις μία το 2011. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ Προμηθευτές των επιχειρήσεων τηλεπικοινωνιών είναι κυρίως επιχειρήσεις τηλεπικοινωνιακού και ηλεκτρολογικού εξοπλισμού αλλά και εξοπλισμού πληροφορικής, που διαθέτουν προϊόντα για την κατασκευή του δικτύου και την παροχή των υπηρεσιών τηλεφωνίας στους καταναλωτέ ς. Στις περιπτώσεις μεγάλων διεθνών οίκων με κατοχυρωμένη φήμη και αξιοπιστία για τα προϊόντα τους, η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών είναι ισχυρή, γεγονός όμως που εξισορροπείται από τον διεθνή ανταγωνισμό στον βαθμό που υπάρχει δυνατότητα προσφοράς υλικού αντίστοιχων προδιαγραφών (περιπτώσεις διε νέ ργε ιας διεθ νών διαγων ισ μών προμηθειών). Σε κάθε περίπτωση το μέγεθος του οργανισμού παροχής τη-

λεπικοινωνιακών υπηρεσιών και συνακόλουθα το εύρος των προμηθειών του, αποτελεί βασικό παράγοντα που καθορίζει τη διαπραγμάτευση. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΑΓΟΡΑΣΤΩΝ Η πελατειακή βάση των παρόχων σταθερής τηλεφωνίας, τόσο η οικιακή όσο και η επαγγελματική, είναι κατά βάση κατακερματισμένη και αποτελείται από μεγάλο αριθμό πελατών με μικρό όγκο αγορών. Έτσι, η διαπραγματευτική δύναμη των πελατών είναι ιδιαίτερα περιορισμένη, με εξαίρεση μόνο τους μεγάλους εταιρικούς πελάτες. Παρ' όλα αυτά, οι συνδρομητές επιζητούν ποιοτικές υπηρεσίες και στο χαμηλότερο κόστος. Λαμβάνοντας υπόψη τον κορεσμό του κλάδου και το υψηλό ποσοσ τό διείσδυσης των υπηρεσιών σταθερής τηλεφωνίας, οι εταιρείες στοχεύοντας στη διατήρηση των συνδρομητών τους, αυξάνουν το εύρος των προσφερόμενων υπηρεσι-

ών τους χαμηλώνοντας ταυτόχρονα το κόστος χρήσης. Είσοδος Νέων Ανταγωνιστών Βασικό εμπόδιο στην είσοδο μιας νέας επιχείρησης στον τομέα της σταθερής τηλεφωνίας είναι η άδεια που πρέπει να εξασφαλίσει από το κράτος. Επίσης, τα υψηλά κεφάλαια και οι απαιτούμενες επενδύσεις για τις άδειες, τον σχετικό εξοπλισμό και την εγκατάσταση-ανάπτυξη του δικτύου είναι ένας ακόμα ανασταλτικός παράγοντας για την είσοδο μιας νέας επιχείρησης στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών. Πέραν των ανωτέρω, οι απαιτούμενες υψηλές διαφημιστικές δαπάνες για την καθιέρωση και εδραίωση της φήμης – ονόματος των εταιρειών που ήδη δραστηριοποιούνται, δυσχεραίνουν την είσοδο νέων ανταγωνισ τών, καθώς η δημιουργία «καλής φήμης» για τα προϊόντα και υπηρεσίες που προσφέρουν αποτελεί μακροχρόνια διαδικασία.

 Συνοπτικός Ομαδοποιημένος Ισολογισμός Επιχειρήσεων Σταθερής Τηλεφωνίας (2009-2010) Λογαριασμός Καθαρά Πάγια

2009

2010

Αριθμοδείκτες

Μεταβολή (%)

10.225.978.318

8.977.446.089

-12,21

Αποθέματα

43.960.685

36.071.242

-17,95

Απαιτήσεις

1.110.711.516

1.013.409.365

-8,76

360.038.092

310.487.489

-13,76

11.740.688.612

10.337.414.188

-11,95

3.726.244.271

4.185.975.810

12,34

Ταμείο - Τράπεζες Σύνολο Ενεργητικού Ίδια Κεφάλαια Μεσο.& Μακρο. Υποχρεώσεις & Προβλέψεις

6.025.945.521

3.201.674.131

-46,87

Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις 1.988.498.819

2.949.764.246

48,34

11.740.688.612

10.337.414.188

-11,95

Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις)

3.770.416.466

3.314.688.610

-12,09

Μικτό Κέρδος

2.863.154.796

2.644.951.378

-7,62

-195.167.954

-1.337.813.215

-585,47

Κέρδος Προ Φόρου Εισοδήματος

118.049.262

-1.142.970.141

EBITDA

992.753.047

-272.747.525

-127,47

Σύνολο Παθητικού Αποτελέσματα Χρήσεως

Λειτουργικά Αποτελέσματα

Ποσά σε €

2009

2010

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%)

3,17

-27,30

Αποδοτικότητα Απασχολουμένων Κεφαλαίων (%)

1,01

-11,06

75,94

79,79

Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%) Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%)

3,13

-34,48

26,33

-8,23

Σχέση Ξένων Προς Ίδια Κεφάλαια

2,15

1,47

Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών

1,26

Γενική Ρευστότητα

0,76

0,46

Ειδική Ρευστότητα

0,74

0,45

Ταμειακή Ρευστότητα

0,19

0,11

285

364

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους ΕΒΙΤDΑ (%)

-181

-261

87,10

86,84

Δείγμα Εταιρειών

Κερδοφόρες Εταιρείες

Δείκτης Παγιοποίησης (%)



Πηγή: ICAP Databank

EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

121

επιλογη ισολογισμων

122

AllmediaCreative ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ - ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΤΥΠΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ  Σχεδιασµός και παραγωγή κάθε είδους εντύπου.  ∆ηµιουργία καταχωρίσεων για έντυπα και internet.  ∆ηµιουργία banner και pop-up windows.  Παραγωγή πολυσέλιδων εντύπων και business cards.  Μελέτη και σχεδιασµός εταιρικής ταυτότητας /εφαρµογές, σχεδιασµός και κατασκευή συσκευασίας, σχεδιασµός και παραγωγή εταιρικού περιοδικού - newsletter.  Σχεδιασµός και παραγωγή Εταιρικού Απολογισµού - Μετατροπή σε ηλεκτρονική έκδοση.

122 EΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ + CORPORATE VΑLUES 2012

Για περισσότερες πληροφορίες: τηλ. 210 6401850, e-mail: creative@allmedia.gr

Digital editions

∆είτε πληροφορίες για την ΕΠΙΛΟΓΗ και τις ετήσιες εκδόσεις της ALLMEDIA στο epilogimag.gr ΕΤΑΙΡΕΙΑ: ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ:

ΙΔΙΟΤΗΤΑ:

ΤΗΛΕΦΩΝΟ:

FAX:

ΤΡΟΠΟΣ ΠΛΗΡΩΜΗΣ:

E-MAIL:

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ, ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ & ΔΙΚΤΥΩΝ

 ΘΑ ΠΕΡΑΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΣΑΣ  ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ VISA  ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ DINERS

Αριθμός Κάρτας: .......................................................................

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

Ετήσια

Διετής

88 €

160 €

125 €

225 €

48 €

88 €

Επίσης: Ν.Π.Δ.Δ. - Οργανισμοί - Πρεσβείες - Βιομηχανικά & Επιχειρηματικά Συγκροτήματα

Συνδρομή Εξωτερικού

165 €

275 €

Συνδρομή φοιτητών εξωτερικού (αποστολή φοιτητικής ταυτότητας)

115 €

185 €

Στις τιμές περιλαμβάνεται Φ.Π.Α. 5%

Καποδιστρίου 2 & Λεωφ. Δημοκρατίας 83, 154 51, Νέο Ψυχικό τηλ.: 210 64 23 688, fax: 210 64 24 850, sindromes@allmedia.gr

CORPORATE VALUES / ΕΠΙΛΟΓΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗ / / ΙΟΥΛΙΟΣ 2012 / 28° ΕΤΟΣ