1
Kazakların sadece hayvancılıkla değil ziraatla'da uğraştığını söylemiştik. Kazak yemekleri arasında ha murdan yapılanları da az değil. Mesela, Kazak Türk lerinin «Beş parmağı», «bavırsaq» ile «şelpeği», «kespe k ö c e s i » hep hamurdan yapılır. Hamurdan yapılan yemek listesini burada olduğu gibi sıralamaya lüzum görmüyorum. KIMIZ, ananevi bir Kazak T ü r k ' ü içkisidir. Kımız saf kan at s ü t ü n d e n yapılır. Temiz ve çok itina îie yapılan bu i ç k î çok îçilmedikçe, insanı sarhoş etmez. «Kımızı kîm i ç m e z » s ö z ü Kazak Türkleri arasında ki en yaygın tabirdir. Kımız, gıda olarak, içkî olarak, Kazak Türklerinin atadan evlâda miras kalan ilâcı da sayılır. Kımızın vasıflarını ve onun faydasını bir ya zarın da belirttiği g i b i « b i r k a ç makale veya kitapla anlatmak kolay değil». (14) Kazak Türkleri arasında (14) ^Kımızı kim içmez? başlığıyla (18.7.1968 - Lenînsjl CCJS - gazetesi) y a y ı n l a d ı ğ ı makalesinde Kazak T ü r k ü , kimyageri A y d a r A k m o ğ l u , k ı mız hakkında söyle İJÎİgî vermekte: « . . duğu herkesin malömu. Kımızın insana f a y d a l ı , dertlere deva İçki oldu ğu çok eski zamanlardan beri b e l l i gerçektir. 5. Asırdaki Yunan t a r i h ç i si Gerodof İskiplersn hakkında yazdığı eserinde, iskîplerin kısrak sütün den çok lezzetli İçkî y a p t ı ğ ı n ı belirtiyor. Aslında, kımızın vasıflarını ve faydasını b i r k a ç makale ve kitapla anlatmak kolay değil. Rus t a r i h ç i l e r i de Rusların Kıpçüklara gönderilen elçilerinin resmi İçki olan' Kımız'ia ağırlandığını yazıyor. Rus yazarlarından S. T. Aksakov, Orınburg vilâyetindeki, göçebe halk ların vazıyetleri hakkında diye söyle yazmıştı: « hiş soğuğunda ve boralarında bunların tesiriyle eziyet çeken insanları görerek ümifsizlenmemek mümkün d e ğ i l . Fakat iki - ü ç aydan sonra, aynı İnsanları tekrar görseniz, yüzleri kıpkırmızı kana dolmuş ve şişmanlamış o l a r a k ' bulursunuz. O n l a r ı tanıyamazsınız. Ç ü n k ü , bu sıralarda onlar A S A BA»!ar dolu kımızı içerler. Beşikteki çocuktan doksandaki ihtiyara kadar herkesin sevdiği gıdası kımız'ia onlar tekrar buluşmuşlardır. Bu hususu ancak gözünle gördüğün zaman kımızın bulunmaz gıda ve çok tesirli i l â ç olduğuna hayran o l u r s u n . . . » Kazak Halkı kımızı sevinçli h a y a t ı n , uzun ö m ü r ü n tek sebebi olarak tanımlar. Bu g i b i i l g i çekici fikirleri ilim adamlarından, doktorlardan, kim yagerlerden de duymak mümkündür. Mesela, 1858 senesinde Rusya'da N. V . Postnıkov diye bîr kimyagerin teşebbüsü île Şamara şehrinde ilk defa k ı mız île hastaları İyileştiren hastane asılmıştı.
_
52 —
.