ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Γενική Εφορεία - Εφορεία Σχολών
Βιβλίο Θεµάτων Βασικής Σχολής Εκπαίδευσης Βαθµοφόρων Ανιχνευτών
Νοέµβριος 2003
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 1
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
1 ΒΙΒΛΙΟ ΘΕΜΑΤΩΝ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ Έκδοση Βιβλίου : Νοέµβριος 2003 1.1 1
Περιεχόµενα ΒΙΒΛΙΟ ΘΕΜΑΤΩΝ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ................................. 2
1.1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ................................................................................................................................................... 2 1.2 ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΣΧΟΛΗΣ .................................................................................................................................... 6 1.3 ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ .................................................................................................................................................... 7 1.3.1 Αρχική έκδοση υλικού. .................................................................................................................................. 7 1.3.2 Ηλεκτρονική έκδοση υλικού .......................................................................................................................... 7 1.3.2.1 1.3.2.2
2
Ιστορικά στοιχεία.................................................................................................................................................. 7 Ιστορικό Μεταβολών ............................................................................................................................................ 8
ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΣΧΟΛΗΣ – ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΘΕΜΑΤΩΝ. ............................................................................... 9 2.1 ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟΣ ............................................................................................................................................... 10 2.1.1 Τι είναι Προσκοπισµός: .............................................................................................................................. 10 2.1.2 Σκοπός του Προσκοπισµού ......................................................................................................................... 10 2.1.3 θεµελιώδεις Αρχές....................................................................................................................................... 10 2.1.4 Προσκοπική Μέθοδος (διαπαιδαγώγησης).................................................................................................. 11 2.1.5 Πηγές Προσκοπισµού.................................................................................................................................. 12 2.1.6 Ανακεφαλαιώνοντας ................................................................................................................................... 12 2.2 ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ .............................................................................. 13 2.2.1 Οι αρχές µας, ένας κώδικας ζωής............................................................................................................... 13 2.2.2 Οι Αρχές µας στην Πράξη ........................................................................................................................... 14 2.2.3 Οι αρχές µας και οι έφηβοι ......................................................................................................................... 14 2.2.4 Οι Αρχές µας και οι Ανιχνευτές µας ............................................................................................................ 15 2.2.5 Ο Ρόλος του Αρχηγού στην στήριξη των αρχών στην Κ.Α........................................................................... 16 2.2.6 Οι αρχές µας στην κοινότητα των Ανιχνευτών – Προβληµατισµοί πάνω στο Νόµο του Προσκόπου........... 16 2.2.7 Ιδέες για δράσεις ......................................................................................................................................... 17 2.3 ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ – ΣΧΕΣΗ Κ.Α. ΜΕ ΑΓΕΛΗ ΚΑΙ ΟΜΑ∆Α ................................................. 20 2.3.1 Σύστηµα προσκοπικών τµηµάτων ............................................................................................................... 20 2.3.2 Σχέσεις της κοινότητας ανιχνευτών µε την αγέλη λυκόπουλων και την οµάδα προσκόπων......................... 21 2.3.2.1 2.3.2.2 2.3.2.3 2.3.2.4
2.3.3
Γιατί είναι αναγκαίες .......................................................................................................................................... 21 Η θέση της κοινότητας........................................................................................................................................ 21 Πως προωθούνται ............................................................................................................................................... 21 Τα όρια ηλικίας................................................................................................................................................... 21
Ανάπτυξη των σχέσεων ............................................................................................................................... 22
2.3.3.1 2.3.3.2
Προβολή του έργου της κοινότητας.................................................................................................................... 22 Κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των άλλων τµηµάτων ................................................................................ 22
2.3.4 Υποστήριξη της δουλείας των άλλων τµηµάτων .......................................................................................... 23 2.3.5 Σηµεία προσοχής......................................................................................................................................... 23 2.4 ∆ΙΑΡΘΡΩΣΗ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ .................................................................................. 24 2.4.1 ∆ιάρθρωση & Λειτουργία............................................................................................................................ 24 2.4.2 Όµιλοι Εργασίας ......................................................................................................................................... 25 2.4.2.1 2.4.2.2 2.4.2.3
Συγκρότηση Ο.Ε. ................................................................................................................................................ 25 Προετοιµασία ∆ραστηριότητας .......................................................................................................................... 25 Αξιολόγηση......................................................................................................................................................... 27
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 2
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ 2.4.2.4 2.4.2.5
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
∆ιάλυση Ο.Ε. ...................................................................................................................................................... 28 Όµιλοι Λειτουργίας............................................................................................................................................. 28
2.5 Η ΣΥΝΟ∆ΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ......................................................................................................................... 30 2.5.1 Γενική Θεµελίωση....................................................................................................................................... 30 2.5.1.1 2.5.1.2 2.5.1.3
Προετοιµασία συνόδου ....................................................................................................................................... 30 ∆ιαδικασία συνόδου............................................................................................................................................ 31 Σηµεία Προσοχής στη διαδικασία....................................................................................................................... 32
2.5.2 Παιδαγωγικές ωφέλειες από τη σύνοδο....................................................................................................... 34 2.6 ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ ....................................................................................................................................................... 36 2.6.1 Η εφηβεία ................................................................................................................................................... 36 2.6.2 Βιολογική προσέγγιση ................................................................................................................................. 36 2.6.3 Κοινωνιολογική προσέγγιση........................................................................................................................ 37 2.6.4 Ψυχολογική προσέγγιση............................................................................................................................... 37 2.6.5 Νοητική προσέγγιση .................................................................................................................................... 39 2.6.6 Η κρίση της εφηβείας .................................................................................................................................. 39 2.6.7 Οµάδες Εφήβων.......................................................................................................................................... 40 2.6.8 Ο Έφηβος και η οικογένεια......................................................................................................................... 40 2.6.9 Τα 3 στάδια της εφηβείας............................................................................................................................ 41 2.6.9.1 2.6.9.2 2.6.9.3
Προεφηβεία (11 – 14 ετών) ................................................................................................................................ 41 Μέση εφηβεία (14 – 17 ετών)............................................................................................................................. 42 Τελική εφηβεία (17 – 20 ετών) ........................................................................................................................... 43
2.6.10 Οµάδα των συνοµηλίκων........................................................................................................................ 44 2.6.11 Έφηβος και Οικογένεια .......................................................................................................................... 44 2.6.12 Στόχοι της εφηβείας................................................................................................................................ 45 2.6.13 Συνοψίζοντας…...................................................................................................................................... 46 2.6.14 Χαρακτηριστικά και συµπεριφορά στη Κοινότητα................................................................................... 47 2.6.15 Απαρίθµηση Χαρακτηριστικών. .............................................................................................................. 47 2.7 ΥΓΕΙΑ & ΈΦΗΒΟΙ............................................................................................................................................. 50 2.7.1 Υγεία: Το πολυτιµότερο αγαθό!................................................................................................................... 50 2.7.2 Υγεία στο σεξ............................................................................................................................................... 51 2.7.3 Υγεία στη διατροφή ..................................................................................................................................... 54 2.7.3.1 2.7.3.2 2.7.3.3
2.7.4
Εισαγωγή ............................................................................................................................................................ 54 Βασικές έννοιες διατροφής. ................................................................................................................................ 55 Το διαιτολόγιο του εφήβου ................................................................................................................................. 57
Βλαβερές Συνήθειες .................................................................................................................................... 59
2.7.4.1 2.7.4.2
Κάπνισµα ............................................................................................................................................................ 59 Οινοπνευµατώδη................................................................................................................................................. 61
2.8 ΤΑ ΕΞΙ ΠΕ∆ΙΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ................................................................................................. 63 2.8.1 Εισαγωγή .................................................................................................................................................... 63 2.8.2 Κεντρική Κατεύθυνση ................................................................................................................................. 63 2.8.3 Βασικοί Κανόνες......................................................................................................................................... 63 2.8.4 Έξι λόγοι για τα έξι πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης ................................................................................ 64 2.8.5 Το περιεχόµενο το δράσεων για το κάθε πεδίο............................................................................................ 65 2.8.5.1 2.8.5.2 2.8.5.3 2.8.5.4 2.8.5.5 2.8.5.6
ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ............................................................................................................................ 65 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ.......................................................................................................................... 65 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ.................................................................................................................................................... 65 ΣΤΑ∆ΙΟ∆ΡΟΜΙΑ............................................................................................................................................... 66 ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΦΥΣΗΣ....................................................................................................................................... 66 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ............................................................................................................................................ 66
2.8.6 Επίλογος ..................................................................................................................................................... 67 2.9 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ........................................................................................................................................ 68 2.9.1 Εισαγωγή .................................................................................................................................................... 68 2.9.1.1
2.9.2
∆ιαδικασία προγραµµατισµού ............................................................................................................................ 68
Βήµα προς βήµα η διαδικασία προγραµµατισµού........................................................................................ 68
2.9.2.1 2.9.2.2 2.9.2.3
Σχεδιασµός.......................................................................................................................................................... 68 Επιλογή Ετήσιων Στόχων ................................................................................................................................... 69 Ανάλυση Ετήσιων Στόχων.................................................................................................................................. 69
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 3
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ 2.9.2.4 2.9.2.5 2.9.2.6 2.9.2.7
2.9.3
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Επιλογή ∆ραστηριοτήτων ................................................................................................................................... 69 Χρονική Τοποθέτηση δραστηριοτήτων .............................................................................................................. 70 ∆ηµιουργία Οµίλων Εργασίας ............................................................................................................................ 70 Καταγραφή του προγράµµατος του Τετραµήνου................................................................................................ 70
Υπόδειγµα προγραµµατισµού Κοινότητας Ανιχνευτών ................................................................................ 71
2.9.3.1 2.9.3.2
Ετήσιοι στόχοι Κοινότητας ................................................................................................................................. 71 Ανάλυση ετήσιων Στόχων................................................................................................................................... 71
2.10 ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΤΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΜΑ∆ΙΚΩΝ ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ .................................................... 74 2.10.1 Εισαγωγή. ............................................................................................................................................... 74 2.10.2 Ο παιδαγωγικός χαρακτήρας του Προσκοπισµού. .................................................................................. 74 2.10.3 Η έννοια των παιδαγωγικών στόχων. ..................................................................................................... 75 2.10.4 Τι µπορεί να είναι ένας Παιδαγωγικός Στόχος. ...................................................................................... 76 2.10.5 ∆ιαδικασία επιλογής παιδαγωγικών στόχων. .......................................................................................... 76 2.10.6 Επίλογος ................................................................................................................................................. 77 2.11 Η ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ ............................................................................................. 78 2.11.1 Η διαδικασία σχεδιασµού δράσης έρευνας.............................................................................................. 78 2.11.1.1 2.11.1.2 2.11.1.3 2.11.1.4 2.11.1.5 2.11.1.6 2.11.1.7 2.11.1.8 2.11.1.9 2.11.1.10
2.11.2
Τα στάδια της έρευνας ........................................................................................................................................ 78 Θέσπιση στόχων ................................................................................................................................................. 79 Εύρεση του θέµατος............................................................................................................................................ 79 Ανάθεση Αρµοδιοτήτων ..................................................................................................................................... 79 Χρονοδιάγραµµα................................................................................................................................................. 79 Συγκέντρωση υλικών .......................................................................................................................................... 80 ∆ιεξαγωγή της έρευνας ....................................................................................................................................... 80 Συγκέντρωση στοιχείων...................................................................................................................................... 80 Ανάλυση στοιχείων............................................................................................................................................. 80 Παρουσίαση ................................................................................................................................................... 81
Βοήθεια για την έρευνα........................................................................................................................... 81
2.11.2.1 2.11.2.2 2.11.2.3 2.11.2.4 2.11.2.5 2.11.2.6 2.11.2.7 2.11.2.8 2.11.2.9 2.11.2.10 2.11.2.11 2.11.2.12 2.11.2.13
Πρόλογος ............................................................................................................................................................ 81 Εισαγωγή ............................................................................................................................................................ 81 Είδη έρευνας ....................................................................................................................................................... 82 Εκλογή του θέµατος............................................................................................................................................ 82 Μέθοδοι έρευνας................................................................................................................................................. 83 Τεχνικές της έρευνας .......................................................................................................................................... 84 Ερωτηµατολόγια ................................................................................................................................................. 84 Παρατήρηση ....................................................................................................................................................... 86 Συνέντευξη.......................................................................................................................................................... 86 Οργάνωση και καταγραφή δεδοµένων........................................................................................................... 87 Απλή κατάταξη δεδοµένων ............................................................................................................................ 87 Εξωτερικά κριτήρια για σύγκριση.................................................................................................................. 88 Έκθεση έρευνας ............................................................................................................................................. 88
2.11.3 Αντί επιλόγου .......................................................................................................................................... 89 2.12 ΜΕΓΑΛΕΣ ∆ΡΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ .................................................................................. 90 2.12.1 Εισαγωγή ................................................................................................................................................ 90 2.12.1.1 2.12.1.2 2.12.1.3 2.12.1.4 2.12.1.5 2.12.1.6
2.12.2 2.12.2.1 2.12.2.2 2.12.2.3 2.12.2.4 2.12.2.5 2.12.2.6 2.12.2.7 2.12.2.8 2.12.2.9
Τι είναι ................................................................................................................................................................ 90 Ποιος τις πραγµατοποιεί ..................................................................................................................................... 90 Που γίνονται ....................................................................................................................................................... 90 Περιεχόµενο........................................................................................................................................................ 90 Στόχοι για τους Ανιχνευτές ................................................................................................................................. 91 Στόχοι για την Κοινότητα ................................................................................................................................... 91
Οργάνωση Μεγάλης ∆ράσης................................................................................................................... 92 ∆ιάγραµµα Ενεργειών......................................................................................................................................... 92 Ιδέες .................................................................................................................................................................... 92 Σύνοδος............................................................................................................................................................... 93 Ο.Ε. συντονισµού ............................................................................................................................................... 93 Επιµέρους όµιλοι εργασίας ................................................................................................................................. 93 Το επιτελείο ........................................................................................................................................................ 93 Η δράση .............................................................................................................................................................. 93 Αξιολόγηση......................................................................................................................................................... 94 Παρουσίαση........................................................................................................................................................ 94
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 4
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ 2.12.3 2.12.4 2.12.4.1 2.12.4.2 2.12.4.3 2.12.4.4
2.12.5 2.12.5.1 2.12.5.2 2.12.5.3 2.12.5.4
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Παραδείγµατα Μεγάλων ∆ράσεων Κοινότητας ...................................................................................... 94 Η Μεγάλη δράση Υπαίθρου της Κοινότητας των Ανιχνευτών ................................................................. 95 Γενικά ................................................................................................................................................................. 95 ∆ραστηριότητα πριν την Μ.∆.Υ. ........................................................................................................................ 95 ∆ραστηριότητα κατά την Μ.∆.Υ. ....................................................................................................................... 96 ∆ραστηριότητα µετά την Μ.∆.Υ......................................................................................................................... 97
Βήµα προς βήµα η οργάνωση της Μ.∆.Υ. ............................................................................................... 98 Εισαγωγή ............................................................................................................................................................ 98 ∆ραστηριότητα πριν την Μ.∆.Υ. ........................................................................................................................ 98 ∆ραστηριότητα κατά την Μ.∆.Υ. ..................................................................................................................... 100 ∆ραστηριότητα µετά την Μ.∆.Υ....................................................................................................................... 100
2.13 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ∆ΡΑΣΕΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ ...................................................................................... 102 2.13.1 Ο σωστός οµιλητής ............................................................................................................................... 102 2.13.1.1 2.13.1.2 2.13.1.3
2.13.2 2.13.2.1 2.13.2.2 2.13.2.3 2.13.2.4 2.13.2.5 2.13.2.6 2.13.2.7
2.13.3 2.13.3.1 2.13.3.2 2.13.3.3
2.13.4 2.13.4.1 2.13.4.2 2.13.4.3
Το σώµα............................................................................................................................................................ 102 Η φωνή.............................................................................................................................................................. 102 Μερικά σηµεία προσοχής ................................................................................................................................. 103
Η οπτικοακουστική σύνθεση ................................................................................................................. 103 Ο τίτλος............................................................................................................................................................. 103 Επιλογή διαφανειών.......................................................................................................................................... 103 Κείµενο και µουσική......................................................................................................................................... 103 ∆ιαφορετικοί τρόποι παρουσίασης ................................................................................................................... 104 Χρονοµέτρηση .................................................................................................................................................. 104 Η διάρκεια......................................................................................................................................................... 104 Το οπτικοακουστικό υλικό................................................................................................................................ 104
Θέµατα τεχνικής ................................................................................................................................... 104 Η οθόνη............................................................................................................................................................. 105 Το µαγνητόφωνο............................................................................................................................................... 105 Περίληψη συνηθισµένων σφαλµάτων............................................................................................................... 106
Σηµεία προσοχής για παρουσίαση δραστηριότητας............................................................................... 107 Προετοιµασία (πριν) ......................................................................................................................................... 107 ∆ιεξαγωγή (κατά).............................................................................................................................................. 108 Αποτέλεσµα (µετά) ........................................................................................................................................... 109
2.14 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ ΤΟΥ ΑΝΙΧΝΕΥΤΗ ...................................................................................................... 110 2.14.1 Εισδοχή ................................................................................................................................................ 110 2.14.2 Ανιχνευτής ∆άφνης ............................................................................................................................... 111 2.14.3 Πρόσκοπος Έθνους .............................................................................................................................. 111 2.14.4 Σηµεία προσοχής .................................................................................................................................. 113 2.15 ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ...................................................................................................... 114 2.16 Ο ΒΑΘΜΟΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ ................................................................................. 116 2.17 Ο ΑΡΧΗΓΟΣ. ................................................................................................................................................... 116 2.17.1 Ο Βαθµοφόρος Ανιχνευτών .................................................................................................................. 117 2.17.1.1 2.17.1.2 2.17.1.3
2.17.2 3
Εισαγωγή .......................................................................................................................................................... 117 Η Προσωπικότητα του ...................................................................................................................................... 118 Το έργο του βαθµοφόρου.................................................................................................................................. 119
Επίλογος ............................................................................................................................................... 120
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ............................................................................................................................................... 121
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 5
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
1.2
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Θεµατολόγιο Σχολής
Το βασικό θεµατολόγιο της σχολής βασικής εκπαίδευσης βαθµοφόρων ανιχνευτών παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟΣ ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΣΧΕΣΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ ΜΕ ΑΓΕΛΗ ΛΥΚΟΠΟΥΛΩΝ ΚΑΙ ΟΜΑ∆Α ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ ΣΥΝΟ∆ΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥΣ ΥΓΕΙΑ & ΕΦΗΒΟΙ ΠΕ∆ΙΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ ΜΕΓΑΛΕΣ ∆ΡΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ∆ΡΑΣΕΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ & ΚΟΙΝΩΝΙΑ Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 6
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
1.3
1.3.1
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Για το βιβλίο
Αρχική έκδοση υλικού.
Το υλικό της αρχική έκδοσης αυτού του βιβλίου ήταν βασισµένο στη συστηµατική εργασία που έκαναν οι ακόλουθοι βαθµοφόροι του ΣΕΠ για τις ανάγκες της Βασικής Σχολής Εκπαίδευσης Βαθµοφόρων Ανιχνευτών. Για την σύνταξη του αρχικού υλικού : Αρνιακός Τάσος, Βαγιακάκος Νότης, Βογιατζής Χαράλαµπος, Βόσσης Θανάσης, Γαβριλάκης Φώτης, ∆επάστας Τάκης, Θεοδωρακόπουλος Ανδρέας, Κανέττης ∆ώρης, Μίχος Στάθης, Μπένος – Πάλµερ Θεδωρος, Μπουλούκος Νίκος, Πολυζώης Σπύρος, Σακκάς Σπύρος, Σταθάκης Αντώνης, Χολέβας Γιάννης 1.3.2
Ηλεκτρονική έκδοση υλικού
1.3.2.1 Ιστορικά στοιχεία Τον Απρίλιο του 2003 και µε ευκαιρία την πραγµατοποίησης της 12η Βασικής Σχολής Εκπαίδευσης Βαθµοφόρων Ανιχνευτών στο λόφο Σχολών ΠΥ.ΒΑ. µε αρχηγό τον Σπύρο Πολυζώη, πάρθηκε η απόφαση από το εκπαιδευτικό προσωπικό της σχολής να συνταχθεί το 1η CD µε το υλικό για τη σχολή. Για την 1η ηλεκτρονική έκδοση εργάστηκε ο Βαθµοφόρος του ΣΕΠ : Αφεντάκης Ανδρέας Σηµαντική ήταν και η συµβολή του φίλου του ΣΕΠ : Παϊσση Κωνσταντίνου, τον οποίο τον ευχαριστούµε για την αφιλοκερδή βοήθεια του στη κατασκευή του CD. Το υλικό του βιβλίου θα µεταβάλλεται από την εκπαιδευτική οµάδα του κλάδου, σταδιακά ώστε να εκσυγχρονιστεί πλήρως και να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις της εκπαίδευσης.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 7
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
1.3.2.2 Ιστορικό Μεταβολών Ηµ/νία 4/2003 4/2003 4/2003 11/2003 11/2003
Συντάκτης
Μεταβολή
Αφεντάκης Ανδρέας Χαράλαµπος Βογιατζής Βεργίτσης Κώστας Νάσος Ταβουλάρης
Αρχική έκδοση του βιβλίου σε ηλεκτρονική µορφή. Προσθήκη στο υλικό για την τεχνική της παρουσίασης Προσθήκη της ∆ιαδικασίας επιλογής ατοµικών και οµαδικών παιδαγωγικών στόχων στην Κ.Α. Προσθήκη στο υλικό για τα χαρακτηριστικά της ηλικίας. Προσθήκη στο υλικό για τον έφηβο.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 8
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2 Θεµατολόγιο σχολής – ανάπτυξη θεµάτων.
ΕΝΤΥΠΑ ΣΧΟΛΗΣ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 9
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Προσκοπισµός
2.1 2.1.1
Τι είναι Προσκοπισµός:
Εθελοντική, µη κοµµατική, παιδαγωγική Κίνηση για Νέους, ανοιχτή σε όλους χωρίς διάκριση καταγωγής, φυλής, ή πίστης σύµφωνα µε το Σκοπό, τις Αρχές και τη Μέθοδο που καθάρισε ο ιδρυτής (Baden Powell)
2.1.2
Σκοπός του Προσκοπισµού
Σκοπός-Αποστολή της Προσκοπικής Κίνησης είναι να συµβάλλει στην ανάπτυξη των νέων ώστε να αξιοποιήσουν πλήρως τις σωµατικές, διανοητικές, κοινωνικές Και πνευµατικές τους ικανότητες ως άτοµα, ως υπεύθυνοι πολίτες και ως χρήσιµα Μέλη ης Τοπικής, Εθνικής και Παγκόσµιας Κοινότητας. •
∆ηλαδή συνεισφέρει στην ∆ιαπαιδαγώγηση των νέων και συγχρόνως
•
αναπτύσσει το πνεύµα της Παγκόσµιας Συναδέλφωσης και της Ειρηνικής Συµβίωσης των Λαών.
2.1.3
θεµελιώδεις Αρχές
Για να επιτελέσει τον Σκοπό του ο Προσκοπισµός βασίζεται στην ύπαρξη των βασικών θεµελιωδών Αργών που οριοθετούν το επιδιωκόµενο αποτέλεσµα. •
ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΘΕΟ
•
ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙ∆Α, ΤΟΝ ΣΥΝΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
•
ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ.
Οι Αρχές του Προσκοπισµού αποτελούντο ηθικό πλαίσιο της Κίνησης και τον κώδικα συµπεριφοράς κάθε Προσκόπου. Οι Αρχές εκφράζονται, επιγραµµατικά στην ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΝΟΜΟ ΤΩΝ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ: •
Φιλαλήθεια - ∆ικαιοσύνη
•
Σεβασµός και Θεοσέβεια
•
Χρησιµότητα
•
Φιλία και Αδελφοσύνη
•
Οικονοµία
•
Ευγένεια και Αξιοπρέπεια
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 10
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ •
Αγάπη για Το Περιβάλλον
•
Εργατικότητα και Ευσυνειδησία
•
Ικανότητα και Αποφασιστικότητα
2.1.4
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Προσκοπική Μέθοδος (διαπαιδαγώγησης)
Η Προσκοπική Μέθοδος Αγωγής των νέων είναι ένα ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΟ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΑΥΤΟΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ Που εδράζεται σ Θεµελιώδεις Αρχές του Προσκοπισµού. Η µέθοδος αυτή λειτουργεί και αποδίδει µέσω •
Της εφαρµογής της Υπόσχεσης και του Νόµου
•
Της εκµάθησης µέσα από την πράξη και το παιγνίδι
•
Της συµµετοχής σε µικρές οµάδες (π.χ. Οµίλους, Ενωµοτίες, Κύκλους) συλλογικής δράσεως υπό την καθοδήγηση των ενηλίκων µε σκοπό την προοδευτική ανακάλυψη και αποδοχή υπευθυνότητας, αυτο-εκπαίδευσης, αυτοδιοίκησης, ανάπτυξης του χαρακτήρα, απόκτησης, ικανοτήτων, αυτοπεποίθησης, αξιοπιστίας και άλλες δυνατότητες, ώστε το άτοµο να µπορεί να συνεργάζεται αλλά και να Ηγείται.
•
Των προοδευτικών - ελκυστικών και παρακινητικών προγραµµάτων διαφόρων δραστηριοτήτων βασισµένες στα ενδιαφέροντα, στις ανάγκες και τις προσδοκίες των νέων, τα οποία περιλαµβάνουν χρήσιµες ικανότητες, παιγνίδια, δεξιότητες, προσφορά βοήθειας στον συνάνθρωπο και την κοινωνία, µε σκοπό Την απόκτηση εµπειριών και βιωµάτων. Πραγµατοποιούνται Κυρίως στο Ύπαιθρο, Κοντά στη φύση που είναι το ιδεώδες Πλαίσιο κάθε προσκοπικής δραστηριότητας Ο Ιδρυτής έδινε µεγάλη σηµασία στη ζωή στο ύπαιθρο, στην άσκηση µέσα στη φύση, όπου αναπτύσσονται η υγεία, η ψυχική ηρεµία-αρµονία, αγαθά – αισθήµατα -ευαισθησίες και το Θρησκευτικό συναίσθηµα. Γι αυτό το λόγο είχε επικρατήσει και ο ορισµός ότι “ο Προσκοπισµός είναι ένα Υπαίθριο Παιγνίδι Κοινωνικής Ένταξης”. Μέσα στα και από τα Προγράµµατα Προόδου, σι νέοι παρακινούνται (άµιλλα) να αποκτήσουν ικανότητες για να αντεπεξέλθουν (αυτενέργεια και αυτό-εκπαίδευση), ενθαρρύνονται για να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και εµπιστοσύνη τόσα να συνεργάζονται άσο και να ηγούνται. (αυτοδιοίκηση).
•
Και τέλος του Προσωπικού Παραδείγµατος του Ηγέτη
Στην εφαρµογή της µεθόδου ο ρόλος των ενηλίκων είναι καθοδηγητικός. Συνιστάται στο να βοηθούν τους νέους ανθρώπους να ανακαλύψουν τις δυνατότητές τους, να αναλαµβάνουν υπευθυνότητες και να αναπτυχθούν σε ένα κλίµα αλληλοσεβασµού και εκτίµησης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Αυτονόητο είναι ότι τα στοιχείο της ΠΡΟΣΚΟΠΙΚΗΣ ΜΕΘΟ∆ΟΥ που προαναφέρθηκαν, αποτελούν ένα αδιάσπαστο σύνολο και µόνο σαν σύνολο αλληλοεξαρτώµενων και σύµµετρων παραγόντων δισ µορφώνουν µια ολοκληρωµένη µέθοδο.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 11
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ 2.1.5
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Πηγές Προσκοπισµού
Για µας τους Έλληνες ο Προσκοπισµός είναι κάτι περισσότερο απ ότι στους άλλους λαούς. Βγαίνει µέσα από την Ιστορία µας, τον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισµό που αποτελεί και τις βασικές Πηγές του Προσκοπισµού. Οι ΑΦΕΛΕΣ της Σπάρτης, τα ΕΦΗΒΕΙΑ των Αθηνών, οι ΛΥΚΙ∆ΕΙΣ και ο ΑΓΕΛΑΤΗΣ ης Κρήτης, όλη η Οργάνωση των νέων στην Αρχαία Ελλάδα τι άλλο µπορεί να µαρτυρήσει; Οι παιδαγωγικές απόψεις του Σωκράτη, του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα για την ανεύρεση του Αγαθού, του Ωραίου και γενικά των Αξιών, είναι έδρανο της Προσκοπικής Μεθόδου και των Θεµελιωδών Αρχών του Προσκοπισµού. Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ έπαιξε σπουδαίο ρόλο στη διαµόρφωση Των Θεµελιωδών Αρχών του Προσκοπισµού και αποτελεί επίσης µία από τις πιο ουσιαστικές ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ. Ο Νόµος και η Υπόσχεση είναι γεµάτες από τα µηνύµατα του Ευαγγελίου και το καθήκον προς τον Θεό κυρίαρχο κοµµάτι της Υπόσχεσης του Προσκόπου. Τέλος ο παλαιότερος και σύγχρονος ∆ΥΤΙΚΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ µε φωτισµένες διάνοιες όπως Οι RABELAS, MONTAIGNE, FENELLON, ROUSSEAU, PESTALLOSSI, MONTESSORI, DECROLY, FEERIERE, κ.ά. παιδαγωγοί, εδραίωσαν την άποψη ότι η Προσκοπική Μέθοδος Αγωγής, δεν είναι υπόδειγµα ουτοπιστικής σύλληψης, αλλά βίωµα και πράξη εκατοµµυρίων παιδιών και εφήβων σ’ όλο τον Κόσµο όπως το οραµατίστηκε ο Λόρδος BADEN POWELL. 2.1.6
Ανακεφαλαιώνοντας
ο ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟΣ
•
Είναι µία εθελοντική, µη κοµµατική, παιδαγωγική Κίνηση για νέους.
µε ΠΗΓΕΣ
•
Τον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισµό
•
Το Χριστιανισµό
•
Τους Μεγάλους Παιδαγωγούς του ∆υτικοευρωπαϊκού Πολιτισµού µε ΜΕΘΟ∆Ο
•
Την εφαρµογή των Αρχών του (Νόµος και Υπόσχεση)
•
Την εκµάθηση µέσα από τ Πράξη και το Παιγνίδι
•
Τη συµµετοχή σε µικρές οµάδες συλλογικής δράσης
•
Τη δηµιουργία προοδευτικών - ελκυστικών προγραµµάτων και
•
Το Προσωπικό Παράδειγµα του Ηγέτη.
ενθαρρύνει
•
εµπεδώνει
•
τους νέους να αποκτήσουν ικανότητες, εµπειρίες και βιώµατα, χρησιµοποιώντας την άµιλλα, την αυτενέργεια, την αυτό-εκπαίδευση, την έρευνα και την αυτοδιοίκηση µέσα από προγράµµατα Προόδου. τις ΑΡΧΕΣ του της Υπόσχεσης και του Νόµου και
επιτυγχάνει
•
Κλάδος Ανιχνευτών
τον ΣΚΟΠΟ του, της συµβολής στην διαπαιδαγώγηση και ανάπτυξη των νέων
Σελίδα : 12
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ
2.2 2.2.1
Οι αρχές µας, ένας κώδικας ζωής
Η Μαρία Μοντεσόρι προσπαθώντας να προσδιορίσει την θεµελιακή διαφορά ανάµεσα στον Προσκοπισµό Και άλλα παιδαγωγικά συστήµατα, καταλήγει στο συµπέρασµα ότι το πλέγµα των ηθικών αξιών, που ο Προσκοπισµός προσπαθεί να εµπνεύσει στα παιδιά και τους εφήβους, είναι αυτό, που τον διαφοροποιεί και µάλιστα «σε ύψος» από κάθε άλλη παιδαγωγική και µη κίνηση νέων. Μια σειρά από αρχές-ηθικές αξίες διατυπώνονται µε τρόπο, που εµπνέει ιπποτισµό και ευγένεια, στην Υπόσχεση Και στο Νόµο του Προσκόπου και αποτελούν οδηγό ζωής χρήσιµο για κάθε άνθρωπο, Πρόσκοπο και µη. Η δύναµη των αρχών αυτών έγκειται στο γεγονός ότι παραµένουν διαχρονικά αναλλοίωτες, σύγχρονες και γίνονται αποδεκτές σ’ όλα τα µήκη και τα πλάτη ης Γης. Αλήθεια ποίες αρχές κρύβονται πίσω απ το γράµµα του Νόµου και της Υπόσχεσης; Μήπως είναι: η Θεοσέβεια, η Φιλοπατρία, η Φιλαλήθεια, η Αξιοπιστία, η ∆ικαιοσύνη, η Εµπιστοσύνη, η Πειθαρχία, η Κρισιµότητα, η Αγάπη για την οικογένεια, η Κοινωνικότητα, η Φιλία, η Ευγένεια, η Αδελφοσύνη, η αγάπη προς τον πλησίον, ο Αυτοσεβασµός, η Καθαρότητα του λόγου, της Σκέψης και ης Πράξης, η αγάπη για το Φυσικό Περιβάλλον, η Ευθυµία, η Αισιοδοξία, η Οικονοµία, η Εργατικότητα, η Ανάδειξη µε την ικανότητα και µόνο, η Αποφασιστικότητα, το Θάρρος, η Αυτοπεποίθηση, η Υπευθυνότητα, η Αγνότητα κ.α. Αλήθεια ποιος άνθρωπος και ποια Κοινωνία δεν Θα ήθελε να στηρίζεται σε ανθρώπους που ζουν και ενεργούν σύµφωνα µε αυτές τις αρχές; Αξίζει να θυµόµαστε πάντα τα εξής: •
Οι Πρόσκοποι δίνουν Υπόσχεση και όχι Όρκο, άρα, συνειδητά και στο µέτρο των δυνάµεών τους προσπαθούν κάθε στιγµή να κάνουν πράξη τον Νόµο και την Υπόσχεση του Προσκόπου.
•
Ο Νόµος µας, έχει Θετική διατύπωση, δηλαδή ενθαρρύνει όλους να συµπεριφέρονται µα έναν θετικό τρόπο, αποφεύγοντας τα “ΜΗ και τα “ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ”, που κάποια δογµατικά και άκαµπτα κείµενα περιέχουν.
•
Ο Νόµος και Υπόσχεση αποτελούν έναν Κώδικα Ζωής, δηλαδή είναι οδηγός πράξης και όχι µια βάση για κηρύγµατα και από καθέδρας οµιλίες.
Οι αρχές µας, ανάλογα µε τις τάσεις του κοινωνικού περίγυρου, µοιάζουν άλλοτε να είναι της µόδας κι άλλοτε όχι. Για µας είναι πάντα σύγχρονες, επίκαιρες Και ανεξάρτητα µε το τι σκέφτονται οι πολλοί έχουν όλες παντού και πάντα την ίδια αξία. Τέλος ας µην ξεχνάµε ότι Τόσο η Υπόσχεση και ο Νόµος εκπέµπει ένα έντονο µήνυµα προσφοράς, όπως άλλωστε αρµόζει σε µία κίνηση που καλεί τα µέλη της να είναι πάντα έτοιµα και πάντα πρόθυµα για το καλό.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 13
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
2.2.2
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Οι Αρχές µας στην Πράξη
Το προσκοπικό πρόγραµµα, σ’ όλους τους κλάδους, αποτελεί µια µηχανή συνεχούς παραγωγής ευκαιριών: ανακάλυψης και γνωριµίας εµπέδωσης και δοκιµασίας προβληµατισµού και έρευνας των αρχών µέσα από δραστηριότητες, που Θα οδηγήσουν σε Θετικές εµπειρίες και Βιώµατα, σχετικά µε τις Αρχές, απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη µιας προσωπικότητας µε βαθιά προσήλωση στις αξίες που πρεσβεύει η κίνησή µας Η δράση ήρεµη ή δυναµική, είναι αυτή που Θα φέρει τους νέους πιο κοντά στις Αρχές µας, γι αυτό αναζήτησε κάθε στιγµή, στο πρόγραµµα του Τµήµατος, ευκαιρίες για συστηµατική προσέγγιση στις Αρχές. Από τους κανόνες ενός καλού παιχνιδιού έως µια σύνθετη έρευνα σε Μουσείο, και από την ζεστασιά της Εστίας έως και τις χιονοσκέπαστες κορυφές των εξερευνήσεών µας, παντού υπάρχει το ερέθισµα για µια σταγόνα ψυχωφέλιµο, για ακόµη ένα βήµα ηθικής τελείωσης. 2.2.3
Οι αρχές µας και οι έφηβοι
Λίγο πριν τη µεγάλη περιπέτεια ης ζωής, η φύση λες και το έχει προνοήσει, σι έφηβοι σηκώνουν την µεγάλη σηµαία ης αµφισβήτησης και των µεγάλων ιδανικών, κάνοντας τα τελευταία βήµατα προς την ηθική τους θωράκιση, που ανάλογα µε το πάχος της Θα αναδείξει σταυροφόρους νικητές ή ευκαιριακούς αετονύχηδες. Στην εφηβεία κυρίως αρχίζει η πραγµατοποίηση της πνευµατικής και σωµατικής µετάλλαξης του παιδιού σε άνδρα και γυναίκα, µε παράλληλη εξέλιξη και στον χώρο του ηθικού. Έτσι ο ιδεαλισµός αναδεικνύεται σε κυρίαρχη ανάγκη της εφηβείας, που µε διάφορες εκδηλώσεις αµφισβήτησης και απόρριψης, στην ουσία αναζητεί µέσα κάλυψης ης ηθικής ανασφάλειας και θωράκισης ης προσωπικότητας µ’ ένα πανανθρώπινο αποδεκτό σύστηµα Η εφηβεία δηµιουργεί ακόµη τις προϋποθέσεις οµαδικής αναζητήσεις ιδανικών, που ανάλογα µε το κλίµα εκ δηλώνεται µε χουλιγκανικούς βανδαλισµούς, ή µε τα πυρετικά µάτια ης αναζήτησης ακραίων Αρχών και Προτύπων και όχι µόνο. Αλήθεια ποιος έφηβος δεν ονειρεύεται να φτιάξει έναν καλύτερο, πιο δίκαιο κόσµο χαµηλώνοντας άβολα το βλέµµα του από την συστολή που του γεννά άκαιρη και ενοχλητική «ακµή» Αµφισβήτηση και όνειρα ιδανικά Ανιχνεύειν και υπηρετείν Η απόλυτη αµφιµονοσήµαντη αντιστοιχία εφηβείας και Ανιχνευτισµού. Το ασφαλέστερο µονοπάτι γιο την τελική µεγάλη εξερεύνηση στον κόσµο των ηθικών αξιών, που οδηγεί σε µια προσωπικότητα µε γερά αξιακά Θεµέλια. Η Ανιχνευτική εξερεύνηση ης φύσης και έρευνας των ανθρώπων και της Κοινωνίας µε τα προβλήµατα ης ζωής και τέλος η εξερεύνηση του ίδιου του Εαυτού του, οδηγούν τον Ανιχνευτή σε µια σειρά διαδοχικών ανακαλύψεων, σπέρµατα όµως νέων προβληµατισµών και εξερευνήσεων
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 14
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
µέσα από την προσπάθεια ης αυτό-αναζήτησης οδηγούν τελικά στην αναζήτηση ης πρώτης αρχής του παιδικού µας Θεού. 2.2.4
Οι Αρχές µας και οι Ανιχνευτές µας
Αλήθεια πόσο νοιαζόµαστε για τον βαθµό ενστερνισµού των Αρχών µας από τους Ανιχνευτές της Κοινότητάς µας; Έχουµε αναρωτηθεί ποτέ αν η Μαρία, ο Αλέξης, ο Βαγγέλης κ.λπ. εννοούν µε τον ίδιο τρόπο την Θεοσέβεια ή µήπως µας περιµένει µια οδυνηρή απόρριψη του Θείου, στην πρώτη µας διανυκτέρευση σε µοναστήρι; Άρα το πρώτο µας µέληµα είναι να καθαρογράψουµε µέσα απ την καθηµερινή ζωή της Κοινότητας τάσεις και Θέσεις των Ανιχνευτών µας σχετικά µε τις αρχές και ανάλογα να προγραµµατίσουµε µια σειρά από ευχάριστες παρεµβάσεις, µε ερεθίσµατα για συζήτηση ή έρευνα και «τυχαίες» ανακαλύψεις µηνυµάτων του κοινωνικού και φυσικού περίγυρου που θα φέρουν τις αρχές που «χειµάζονται» στην επικαιρότητα της Ανιχνευτικής µας ζωής. Έτσι στο τέλος κάθε χρονιάς, σαν βαθµοφόροι θα πρέπει να αξιολογείται την δουλειά σας µε ένα πρόσθετο κριτήριο: Τι ανάγκες έχουν οι Ανιχνευτές µας, σε ατοµικό και οµαδικό επίπεδο, σε σχέση µε τις Αρχές του Νόµου και της Υπόσχεσης; Τι κάναµε σαν βαθµοφόροι για να βοηθήσουµε τους εφήβους µας να καλύψουν τις ανάγκες τους αυτές; Τα δύο αυτά ερωτήµατα Θα σου δώσουν εύκολα και σίγουρα τους πρώτους σου παιδαγωγικούς σου στόχους για ην νέα χρονιά στην Κοινότητα 5. ∆ραστηριότητες Νόµου στην Κοινότητα Ανιχνευτών Όλοι οι Τοµείς ενδιαφερόντων Και όλα τα πεδία Ανιχνευτικής δραστηριότητας περιέχουν ευκαιρίες προσέγγισης στις αρχές µας. Ολοκληρωµένες οµαδικές δράσεις που Θα προκύψουν από ην σύν0δο των Ανιχνευτών, σε Θέµατα που η καθηµερινότητα επιβάλλει, είναι µια πρώτη µορφή Ανι)ς δράσεων µε στόχο την έρευνα-αµφισβήτηση Και στην συνέχεια υιοθέτηση κάποιας ηθικής αρχής. Οι ιδέες µπορεί να παρέρχονται από τους Ανιχνευτές ή από τους βα που σε εξαιρετικές περιπτώσεις προτείνουν, στην Σύνοδο Προγραµµατισµού, ελκυστικές δράσεις που Θα συµβάλουν στην επίτευξη των παιδαγωγικών στόχων της Κοινότητας. Κάποιες ιδιαίτερες ανησυχίες κάποιων Ανιχνευτών, µπορούν να αποτελέσουν αντικείµενο προσωπικής δηµιουργίας, η παρουσίαση της οποίας στην σύνοδο Θα αποτελέσει µια καλή ευκαιρία επαφής µε Κάποια ηθικά αξία. Τα προγραµµατισµένα ή απρόβλεπτα γεγονότα, που µόνο οι βαθµοφόροι Ανιχνευτών ξέρουν να βιώνουν µε τους Ανιχνευτές τους, είναι µια εξαιρετική µορφή παρέµβασης, για την διευκόλυνση της διαδικασίας ενστερνισµού σύνθετων αξιών. Ζώντας την ζωή ης Κοινότητας, σύµφωνα µε τον Νόµο και την Υπόσχεση, δεν θα σου λείψουν ποτέ οι µικρές χρυσές στιγµές καθηµερινότητας, που η απλή παρατήρησή τους και µόνον δίνει χιλιάδες µηνύµατα για σκέψη και δράση σύµφωνα µε έναν κώδικα αναλλοίωτων ηθικών αξιών. Μια σειρά από ιδέες για δράσεις σχετικές µε τον Νόµο και την Υπόσχεση Θα βρεις στο παράρτηµα που συνοδεύει το Κείµενο αυτό, µικρό δείγµα των χιλιάδων πραγµάτων, που µπορείς να ζήσεις µε την Κοινότητά σου. Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 15
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ 2.2.5
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Ο Ρόλος του Αρχηγού στην στήριξη των αρχών στην Κ.Α.
Τι µπορείς να κάνεις στην συνέχεια; Να ζήσεις σαν µέλος της συνόδου, την αγωνία του προγραµµατισµού και της υλοποίησης των δράσεων, βάζοντας λιθαράκια ηθικής ολοκλήρωσης, σον πολύτιµα διακοσµητικά πετράδια, σε κάθε συνάντηση ή δράση της Κοινότητας. Κάποιες αναµνήσεις γύρω από το τζάκι του καταφυγίου, κάποια κασέτα µε ύµνους την Μεγάλη Εβδοµάδα, ένα τυχαίο δηµοσίευµα, ένα περίεργο αγριολούλουδο, µια αλλιώτικη ξαστεριά, ένα παιδικό χέρι στο φανάρι της λεωφόρου, µια πάστα για δέκα άτοµα και τόσες άλλες ευκαιρίες σε περιµένουν για να ρίξεις τον σπόρο. Και να ‘σαι σίγουρος ότι τα χωράφια που σας παρέδωσε ο Αρχηγός της Οµάδος είναι πέρα για πέρα γόνιµα και περιµένουν το Μικρό Μεγάλο Σπορέα, τον Αρχηγό της Κοινότητας, µε το αλάθητο χρυσό του αλέτρι, ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥ ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ.
2.2.6
Οι αρχές µας στην κοινότητα των Ανιχνευτών – Προβληµατισµοί πάνω στο Νόµο του Προσκόπου
•
Μπορεί λέγοντας ένα ψέµα, να προχωρήσεις ένα βήµα µπροστά, στην προσπάθειά σου ν’ ανέβεις κοινωνικά. Στην προσπάθειά σου ν’ ανέβεις ηθικά, έχεις κάνει δύο βήµατα πίσω. Κι αυτό είναι που έχει σηµασία
•
Αυτός ο τόπος είναι γεµάτος Θάλασσα Πέτρα και Φως. Πολύ Φως. Είναι ο δικός σου τόπος. Αγάπησέ τον µε όλη σου ην ψυχή. Πρόσεξε όµως µήπως στο όνοµα ης αγάπης τον κάνεις Κάποτε δυστυχισµένο...Κι αυτό είναι που έχει σηµασία...
•
Προϋπόθεση για να φανείς χρήσιµος στους άλλους είναι να µπορείς πρώτα απ όλα να είσαι αποτελεσµατικός για τον ίδιο σου τον εαυτό. Τότε Θα νιώσεις δυνατός για να µπορείς να πεις: “Τώρα νιώθω ότι µπορώ να βοηθήσω”...Κι αυτό είναι που έχει σηµασία...
•
Μην σταµατάς ποτέ να είσαι ευγενικός. Πάντα υπάρχει ένας ευγενικός τρόπος για να βάζεις τον άλλον στην Θέση του...Κι αυτό είναι που έχει σηµασία... -
•
Φωνάζουν τόσα πολύ τα έργα σου που δεν µε αφήνουν να ακούσω τα λόγια σου. Μην λησµονείς ότι Τα έργα σου και τα λόγια σου είσαι ΕΣΥ ο ίδιος... Κι αυτό είναι που έχει σηµασία..
•
∆είχνε την αγάπη σου για τα ζώα. Αλλά σε όλα τα ζώα. Ακόµα και στο φτωχό σκυλάκι που γυρίζει πεινασµένα στις γειτονιές... Κι αυτό είναι που έχει σηµασία...
•
Τα πρώτα πράγµατα που προσπαθούν να σβήσουν όσοι δουλεύουν για το σκοτάδι είναι το γέλιο και αισιοδοξία. Εσύ αν είσαι ταγµένος στο φως µην τους κάνεις η χάρη. Χαµογέλα αισιόδοξα παντού και πάντα...Κι αυτό είναι που έχει σηµασία...
•
Η εργασία είναι ο νόµος ης ζωής. Είναι ο δρόµος που οδηγεί τον άνθρωπο µέσα στην ζωή. Και η ζωή µορφώνει. Μορφώνει µέσα από τον ίδιο της τον νόµο. Η εργασία είναι η ζωή...Κι αυτό είναι που έχει σηµασία...
Μη λησµονήσεις ποτέ πως ο καλύτερος τρόπος να κάνεις τα παιδιά σου να κάνουν το σωστό, είναι να το κάνεις πράξη πρώτος ΕΣΥ. Μη λησµονείς ότι ποτέ δεν θα κατορθώσεις να πείσεις κάποιον για κάτι ‚ εάν πρώτος εσύ δεν έχεις πειστεί. µην ξεχνάς ότι κάθε Ανιχνευτής σου κάθε στιγµή σε κρίνει και κάθε στιγµή λέει: «ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙΣ ΦΩΝΑΖΕΙ ΤΟΣΟ ∆ΥΝΑΤΑ ΠΟΥ ∆ΕΝ ΜΕ Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 16
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
ΑΦΗΝΕΙ ΝΑ ΑΚΟΥΣΩ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΛΕΣ». Μη ξεχνάς ότι ο Νόµος είναι η δύναµη της συνείδησης. Και η συνείδηση είναι ότι ωραιότερο υπάρχει στον άνθρωπο. Μην ξεχνάς ότι έδωσες την Υπόσχεσή σου να τηρείς αυτόν τον «Νόµο». Η υπόσχεση είναι µία δύναµη. Βοήθησε αδελφέ µου τηρώντας τους «Κανόνες» της συνείδησής σου κάνοντας πράξη τη δύναµη ης υπόσχεσης, τους µικρότερους αδελφούς µας, να οδηγηθούν κι αυτοί στην ίδια τους την συνείδηση. Τη συνείδηση όλων των ανθρωπίνων πλασµάτων. Γιατί τελικά η συνείδηση είναι αυτό που έρχεται από το Θεό, είναι αυτό που µένει από τον Θεό.
2.2.7
Ιδέες για δράσεις
Στην συνέχεια ακολουθούν ιδέες για δράσεις νόµου στην κοινότητα των Ανιχνευτών. ∆ίνεται έµφαση στα κύρια σηµεία του προσκοπικού νόµου µε παράλληλη αναφορά σε τρόπους πρακτικής εφαρµογής. ΠΙΣΤΗ-ΘΕΟΣΕΒΕΙΑ: • Συµµετοχή σε Θρησκευτικές εκδηλώσεις • Έρευνα σχετικά µε τις Θρησκείες των λαών • Έρευνα σχετικά µε την Αγιογραφία, την αρχιτεκτονική των εκκλησιών. • Μελέτη - Συλλογή στοιχείων για τα εξωκλήσια & Μοναστήρια της περιοχής µας Επίσκεψης σε εκκλησίες άλλων δογµάτων - Βραδινό µε Βυζαντινή Μουσική. ΦΙΛΑΛΗΘΕΙΑ: • Έρευνα µε θέµα το ψέµα στη ζωή µας - αρνητικές επιπτώσεις" • Παρουσίαση συλλογής παροιµιών - αποφθεγµάτων µε θέµα την ΑΛΗΘΕΙΑ, ΦΙΛΟΠΑΤΡΙΑ: • Έρευνα µε θέµατα από την Ελληνική Ιστορία • Επισκέψεις σε µουσεία - αρχαιολογικούς χώρους. • Μελέτη πάνω: στη Λαογραφία - την Λαϊκούς χορούς τα Τραγούδια. - Έρευνα "ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ, η βάση της αρχαίας Ελληνικής Κοινωνίας" - Μελέτη Πολιτικής Ιστορίας της νεότερης Ελλάδος • Βραδινά µε θέµατα από την 25 Μαρτ(ου ή την 28 Οκτωβρίου. ∆ΙΚΑΙΟΣΥΝΗ: • Επίσκεψη σε φυλακές • Παρακολούθηση λειτουργίας δικαστηρίων -Έρευνα µε θέµατα γύρω από το δίκαιο • Αξιολόγηση ενεργειών - δραστηριοτήτων των Ανιχνευτών • Παρουσίαση "Το δίκαιο ανάµεσα στους αιώνες" " ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ: • ∆ράσεις προσφοράς στον Συνάνθρωπο - Κοινωνία - Πατρίδα • Χρησιµοποίηση της Κοινότητας σαν Ειδικοί Συνεργάτες για τα άλλα Τµήµατα του Συστήµατος, ή άλλες Κοινότητες. • ∆ράσεις προβολής της Προσφοράς στην κοινωνία που κάνουν οι Ανιχνευτές, - Συµµετοχή σε εράνους (Ερυθρός Σταυρός) • Κατασκηνώσεις υπηρεσίας.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 17
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
ΦΙΛΙΑ: • Συνεργασία µε άλλες Κοινότητες. • Συνεργασία µε άλλους φορείς νεολαίων της ΕΣΟΝΕ. • Πρόσκληση, σε δράσεις της Κοινότητας των φίλων των Ανιχνευτών. • Αλληλογραφία της Κοινότητας µε άλλες Κοινότητες Ανιχνευτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΥΝΑ∆ΕΛΦΩΣΗ: • Πρόσκληση Κοινοτήτων Ανιχνευτών από το εξωτερικό. - Συµµετοχή της Κοινότητας σε δράσεις εξωτερικού. • Ανταλλαγή ιδεών δράσεων, αναµνηστικών κ.α. µε Κοινότητες Ανιχνευτών από εξωτερικό, Γνωριµία µε τον Παγκόσµιο Προσκοπικό Γραφείο και την κίνηση σε όλο τον κόσµο. Συµµετοχή στον εορτασµό της 22ας Φεβρουαρίου. - Συνδροµές σε ξένα προσκοπικά περιοδικά. • Έρευνα γύρω από τα παγκόσµια γεγονότα σταθµούς του παγκόσµιου πολιτισµού. ΕΥΓΕΝΕΙΑ: • ∆ράσεις µε την χρησιµοποίηση των κανόνων καλής συµπεριφοράς (γεύµατα) - Συµµετοχή στον εορτασµό της ηµέρας της γυναίκας. - ∆ράσεις µε τις Μ. Οδηγούς. • Παρουσίαση του τρόπου συζήτησης και την τεχνική του. ΑΓΑΠΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΦΥΣΗΣ: • ∆ιοργάνωση εβδοµάδας ενηµέρωσης του κοινού για την προστασία περιβάλλοντος πόλης. • Κατασκευή Μετεωρολογικού σταθµού. - Συµµετοχή σε δενδροφυτεύσεις. - Καθαρισµοί ποταµών και ακτών. • Επισκέψεις σε οργανωµένα εκτροφεία, πτηνοτροφία κ.λ.π. • Έρευνα µε θέµατα γύρω από την αγροτική ζωή και τις αγροτικές εργασίες. - Επίσκεψη, στο πλανητάριο, αστεροσκοπείο κ.λ.π. • Έρευνα γύρω από την µόλυνση ή την προστασία του περιβάλλοντος. ΑΥΤΟΠΕΙΘΑΡΧΙΑ: • Έρευνα γύρω από την κοινωνική πειθαρχία-στρατιωτική πειθαρχία. • Έρευνα γύρω από το τι είναι και πώς επιτυγχάνεται η αυτοπειθαρχία. - Μελέτη των νόµων του σύµπαντος (φυσικοί νόµοι). - Συµµετοχή σε οµαδικά αθλήµατα. • Συµµετοχή σε παρελάσεις. ΕΥΘΥΜΙΑ - ΑΙΣΙΟ∆ΟΞΙΑ: • Ψυχαγωγικά βραδινά (βεγγέρες-πυρές). - ∆ιοργάνωση Φεστιβάλ τραγουδιού. • ∆ιοργάνωση σατυρικής Θεατρικής παράστασης. • Συλλογή ανεκδότων - έκδοσή τους από την Κοινότητα. - Εκµάθηση µουσικών οργάνων. Φεστιβάλ παντοµίµας. • ∆ιοργάνωση ψυχαγωγικών βραδινών για τα άλλα τµήµατα του Συστήµατος. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: • Πώληση παλαιών υλικών για ενίσχυση του Ταµείου του Συστήµατος. • Προγραµµατισµός εύρεση οικονοµικών πόρων για την ενίσχυση της Κοινότητας για την πραγµατοποίηση της Μ. ∆ράσης. • Έρευνα µε θέµα η οικονοµία της Ελλάδος - Οι σχέσεις µε την Ευρωπαϊκή Ένωση"., Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 18
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ •
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Έρευνα - µελέτη - παρουσίαση του θέµατος "πληθωρισµός, αίτια - αποτελέσµατα - τρόπος εξάλειψης". . Προϋπολογισµός - απολογισµός δράσεων της Κοινότητας.
ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ (ΨΥΧΗΣ-ΣΩΜΑΤΟΣ): • ∆ράσεις προσφοράς στην κοινωνία. • Έρευνα "Τα ναρκωτικά - λευκός θάνατος" • "Γενετήσια διαφώτιση" εισήγηση από ειδικό σύµβουλο. • Έρευνα µε θέµα "η ανάπτυξη των ασθενειών µέσα στην ακαθαρσία". - Συµµετοχή σε αθλητικές εκδηλώσεις. • Τήρηση εστίας της Κοινότητας καθαρής. ΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: • ∆ράσεις προσφορά στην κοινωνία. • Συµµετοχή στις δραστηριότητες των άλλων Τµηµάτων. - ∆ηµιουργία Ο.Ε. µε κοινωφελές έργο. • Έρευνα µε θέµα «Η εργασία µια µέθοδος ζωής». • Επισκέψεις σε δηµόσια έργα - εµπορικούς οργανισµούς - εφηµερίδες. • Επαγγελµατικός προσανατολισµός. • Έρευνα µε θέµα 'Ή παραγωγικότητα". ΑΝΑ∆ΕΙΞΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ: • Προσωπική Ενασχόληση Ανιχνευτών. • Συµµετοχή - ∆ιοργάνωση δράσεων για Λυκόπουλα - Προσκόπους. • Μελέτη - Έρευνα Ελληνικών φαινοµένων (ρουσφέτι - λάδωµα - παζάρι - κ.λ.π.). • ∆ηµοκρατικές διαδικασίες µέσα στην Κοινότητα. ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ: • ∆ηµιουργία ΟΜΙΛΩΝ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ. • ∆ράσεις περιπέτειας (Σπηλαιολογία - αναρρίχηση - ταξίδι µε σχεδίες - ορειβασία κλπ.). • Ανάληψη ευθυνών από κάθε µέλος της Κοινότητας για τις πράξεις του.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 19
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
2.3
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Σύστηµα προσκοπικών Τµηµάτων – Σχέση Κ.Α. µε Αγέλη και Οµάδα
2.3.1
Σύστηµα προσκοπικών τµηµάτων ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ Αυτοτελής Παιδαγωγική Μονάδα ΤΜΗΜΑΤΑ
ΑΓΕΛΗ
ΟΜΑ∆Α
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
∆ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΙ∆ΙΑ ΗΛΙΚΙΑ
ΕΞΑ∆ΕΣ ΛΥΚΟΠΟΥΛΑ 7-10 ετών συµπλ.
ΕΝΩΜΟΤΙΕΣ ΠΡΟΣΚΟΠΟΙ 11-14 ετών συµπλ.
ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΕΣ 15-18 ετών συµπλ.
ΑΡΧΕΣ : ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΚΑΙ ΝΟΜΟΣ
Π Ρ Ο Σ Κ Ο Π Ι Κ Η Μ Ε Θ Ο ∆ Ο Σ
Ανηλίκων Βαθµοφόρων
Ενηλίκων
ΕΜΠΕ∆ΩΣΗ ΑΡΧΩΝ & Έµπρακτη εφαρµογή
Υπόσχεση και Νόµος Λυκόπουλου
Υπόσχεση και νόµος προσκόπου
Υπόσχεση και νόµος προσκόπου
Συµµετοχή σε µικρές οµάδες συλλογικής δράσης
- Αγελαία δραστηριότητα - Συµβούλιο Αγέλης - Κύκλος Αγέλης
- Κατά ενωµοτίες σύστηµα - Συµβούλιο Τιµής - Συµµετοχή, Οργάνωση, Πραγµατοποίηση
- Κατά οµίλους εργασία - Όµιλοι εργασίας, - - Σύνοδος
- Ανακάλυψη, Προσαρµογή, Ενεργός Συµµετοχή - Απλά Παιχνίδια φαντασίας - Ζωή στο ύπαιθρο
- Παιχνίδια περιπέτειας - Ζωή στο ύπαιθρο
- Έρευνα, «Ανίχνευση» (διεξαγωγή) - Εξερευνήσεις (διεξαγωγή) - Μεγάλες ∆ράσεις Υπαίθρου
- Σύστηµα προόδου (5 µονοπάτια δάσους), αστέρια - Αναγνώριση προσωπικής δηµιουργίας - Άµιλλα εξάδων - Ανάδειξη πρώτου
- Σύστηµα Προόδου (5 τοµείς ενδιαφέροντος), Βέλη
- 6 Πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης - Σύστηµα Προόδου, ΕΙΣ∆ΟΧΗ, ΑΝΙΧΝΕΥΤΗΣ ∆ΑΦΝΗΣ, ΠΡΟΣΚΟΠΟΣ ΕΘΝΟΥΣ - Προσωπική ενασχόληση Σύλληψη, οργάνωση, εκτέλεση δράσης
Εκµάθηση µέσα από την πράξη και το παιχνίδι
Συµµετοχή σε προοδευτικά ελκυστικά προγράµµατα σύµµετρης ενασχόλησης (5 τοµείς ενδιαφέροντος) • Άµιλλα • Αυτενέργεια • Αυτοεκπαίδευση • Αυτοδιοίκηση
Προσωπικό παράδειγµα Καθοδήγηση Ενθάρρυνση Παρότρυνση Συµβούλευση Υποστήριξη
Ε.Κ.Σ.
Κλάδος Ανιχνευτών
- Αναγνώριση προσωπικής ∆ηµιουργίας - Άµιλλα ενωµοτιών
Βαθµοφόρων
- Ανάδειξη Ενωµοτάρχη Βαθµοφόρων
Βαθµοφόρων
ΟΡΘΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ & ΠΡΟΣΚΟΠΙΚΗΣ ΜΕΘΟ∆ΟΥ ΕΞ(∆Ι)ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΗΘΙΚΩΝ & ΥΛΙΚΩΝ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΩΝ ΗΘΙΚΗ και ΥΛΙΚΗ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗ
Σελίδα : 20
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
2.3.2
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Σχέσεις της κοινότητας ανιχνευτών µε την αγέλη λυκόπουλων και την οµάδα προσκόπων
2.3.2.1 Γιατί είναι αναγκαίες Όπως είναι γνωστό, το Σύστηµα αποτελεί την αυτοτελή Μονάδα που παρέχει Προσκοπική ∆ιαπαιδαγώγηση, παρακολουθώντας την ανάπτυξη σε ηλικία και ενδιαφέροντα του παιδιού. Είναι λοιπόν αναγκαίο να υπάρχουν σχέσεις σταθερές ανάµεσα στα Τµήµατα ώστε: • Να γίνεται οµαλά η µετακίνηση του παιδιού από το ένα Τµήµα στο άλλο • Να µην υπάρχουν "διαρροές" παιδιών που συµπληρώνουν το όριο ανάβαση ς ή εισδοχής • Να εξυπηρετείτε η λειτουργία και οι δραστηριότητες του κάθε Τµήµατος. 2.3.2.2 Η θέση της κοινότητας Η Κοινότητα είναι το Τµήµα µε τα παιδιά ηλικίας 15 - 18 ετών που λόγω εµπειρίας, ηλικίας και αυτοδιοίκησης αποτελεί ένα ξεχωριστό µεν τµήµα του προσκοπικού Συστήµατος είναι όµως η συνέχεια της προσκοπικής διαπαιδαγώγησης. Οι στατιστικές των τελευταίων χρόνων έχουν δείξει ότι στην Κ.Α. υπάρχουν σηµαντικές "διαρροές" µελών σε σύγκριση µε την αντίστοιχη ο.π. που οφείλονται στους εξής κυρίως λόγους: • • •
υπερβολικός φόρτος εργασίας ( µελέτης των µελών). όχι σωστή αξιοποίηση των δυνατοτήτων και των ευκαιριών ώστε να πραγµατοποιούνται µεγάλες και "δυνατές" δραστηριότητες, οι οποίες να καλύπτουν τα ενδιαφέροντα των παιδιών. λανθασµένη αντίληψη των µελών για το τι είναι πραγµατικά η Κ.Α. και ποίους σκοπούς εξυπηρετεί
2.3.2.3 Πως προωθούνται α. Όλα τα θέµατα σχέσεων ανάµεσα στα Τµήµατα συζητούνται στο ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ του Συστήµατος. Το Συµβούλιο µπορεί να παραπέµψει ρύθµιση ειδικότερων θεµάτων σε απ' ευθείας επαφή των Αρχηγών των συγκεκριµένων Τµηµάτων. β. Ειδικά προκειµένου για απασχόληση Ανιχνευτών σε δραστηριότητες άλλων Τµηµάτων ή Κλιµακίων χρειάζεται έγκριση του ΑΡΧΗΓΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ µετά από σύµφωνη γνώµη του ΑΡΧΗΓΟΥ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ. 2.3.2.4 Τα όρια ηλικίας Πριν προχωρήσουµε πρέπει να θυµίσουµε ότι τα Λυκόπουλα που συµπλήρωσαν το 100 έτος της ηλικίας τους ανεβαίνουν στην Οµάδα, ενώ οι πρόσκοπο ι που συµπληρώνουν το 150 έτος της ηλικίας τους εντάσσονται στην Κοινότητα. Ο Κανονισµός Σ.Ε.Π. (τεύχος η δίνει την δυνατότητα στον Αρχηγό που κρίνει ότι το παιδί έχει ανάγκες και προσδοκίες που δεν καλύπτει το Πρόγραµµα του'. Κλάδου "ου ανήκει, να αποφασίσει, την µετάβαση του παιδιού στο επόµενο Τµήµα και νωρίτερα από τις παραπάνω ηλικίες. Ο Αρχηγός θα πρέπει πάντως να συνεννοείται µε το παιδί και τον Αρχηγό του επόµενου Τµήµατος και να χρησιµοποιεί προσεκτικά αυτή τη δυνατότητα Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 21
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ 2.3.3
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Ανάπτυξη των σχέσεων
Ανάλογα µε την σκοπιµότητά τους, οι ενέργειες που προωθούν τις σχέσεις ανάµεσα στην Κοινότητα και τα άλλα Τµήµατα, χωρίζονται σε: 2.3.3.1 Προβολή του έργου της κοινότητας όπως: • • • • • •
Συµµετοχή σε σειρά δράσεων της Κοινότητας, Προσκόπων που πρόκειται να ενταχθούν σε αυτή σύντοµα. Ακόµα προσωπική επαφή ή και επιστολή του Α.Κ. προς του Προσκόπους αυτούς. Καθορισµός ενός Ανιχνευτή ως "ανάδοχου" για κάθε πρόσκοπο που πρόκειται να ενταχθεί στην κοινότητα, ώστε να τον βάλει στο κλίµα της Κοινότητας και να τον βοηθήσει στα πρώτα του βήµατα. ; Ενηµέρωση των άλλων Τµηµάτων για την δραστηριότητα της Κοινότητας (αποστολή εφηµερίδας της Κοινότητας, διανοµή προσπέκτους, πρόσκληση στις παρουσιάσεις δράσεων κλπ) Συµµετοχή σε Ειδικές ∆ράσεις της Κοινότητας, µελών της Οµάδας (όπως πχ µεγάλοι σε ηλικία πρόσκοποι, Ενωµοτάρχες κλπ) Ενηµέρωση (σε Συµβούλια κλπ) των βαθµοφόρων των άλλων τµηµάτων για την πραγµατική εικόνα της Κοινότητας Συµβολή Ανιχνευτών σε οργάνωση δράσεων που παρουσιάζουν το έργο της Κοινότητας σε κάθε ευκαιρία (στην Αγέλη, στην Οµάδα, στην Πρότυπη Οµάδα της Τ.Ε., σε Τζαµπορέπα κλπ) και µε κάθε τρόπο (παρουσίαση διαφανειών από δράσεις, µε Πίνακες Πληροφοριών, παιχνίδια, κλπ).
2.3.3.2 Κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των άλλων τµηµάτων Είναι σηµαντικό η κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του άλλων τµηµάτων (και έµµεσα προετοιµασία, για να γίνουν βαθµοφόροι) όπως: • • • •
Συµµετοχή Ανιχνευτών σε Σχολές Αρχικής Εκπαίδευσης Κλάδων Λυκόπουλων και Προσκόπων. Γνωριµία µε τα παιδιά των Τµηµάτων (π.χ. µε αφορµή έρευνα / γκάλοπ για τα ενδιαφέροντα, τις ασχολίες τους κλπ). Επαφή µε τους Βαθµοφόρους (π.χ. µε πρόσκληση των Αρχηγών Οµάδας και Αγέλης να παρουσιάσουν στην Κοινότητα τα Τµήµατά τους και να διευκρινίσουν θέµατα Ι απορίες των Ανιχνευτών) Έκδοση του Ενηµερωτικού ∆ελτίου / Περιοδικού του Συστήµατος από Ανιχνευτές, που έτσι θα "καλύπτουν" και τις δράσεις των άλλων Τµηµάτων.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 22
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
2.3.4
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Υποστήριξη της δουλείας των άλλων τµηµάτων
όπως: • • • • •
• •
2.3.5
Βοήθεια Ανιχνευτών µε Α.Π.∆. σε κάποια αντικείµενα ερασιτεχνικών ασχολιών σε Λυκόπουλα ή Προσκόπους µε ενδιαφέρον σε ίδια ή παρόµοια Αντικείµενα, ατοµικά ή στα πλαίσια δράσης ως Ειδικοί Συνεργάτες. Βοήθεια Ανιχνευτών σε Προσκόπους που προσπαθούν να αποκτήσουν το Χρυσό Τρίφυλλο Οργάνωση για την Αγέλη από την Κοινότητα, µιας δράσης ή µίας Κατασκηνωτικής Ηµέρας. Οργάνωση µιας δράσης για την Οµάδα από την Κοινότητα, σε συνεργασία µε το Συµβούλιο Τιµής. (Συγκέντρωση Κλειστού Χώρου, Μεγάλο Παιγνίδι, Εκδροµή κλπ). Συµµετοχή Ανιχνευτών στο Επιτελείο Κατασκήνωσης ή άλλης δράσης της Αγέλης ή της Οµάδας, ως ΙΣΟΤΙΜΑ ΜΕΛΗ µε ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ και κατά όλη τη διάρκεια της δραστηριότητας αρχής γενοµένης από τη σύλληψη, τον προγραµµατισµό και την οργάνωση της δράσης. Βοήθεια σε µεγάλες δράσεις Τ.Ε. ή Π.Ε., Τζαµπορέτα, Φεστιβάλ κλπ. Ανάληψη ειδικών καθηκόντων στα πλαίσια των Συστήµατος (Αποθηκάριος, Βιβλιοθηκάριος, Υπεύθυνος Οπτικοακουστικών µέσων κλπ.) Σηµεία προσοχής
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στα ακόλουθα σηµεία : 1. Η προσφορά βοήθειας σε άλλα Τµήµατα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει ο Ανιχνευτής ΠΡΟΣΚΟΠΟΣ ΕΘΝΟΥΣ. 2. Για κάθε δράση που συµµετέχουν ή βοηθάνε µέλη άλλου Τµήµατος, πρέπει να έχει προηγηθεί λεπτοµερής συνεννόηση µεταξύ των Αρχηγών των Τµηµάτων και ενηµέρωση του Αρχηγού Συστήµατος. 3. Αν η Κοινότητα λειτουργεί στα πλαίσια Τ.Ε ή Π.Ε. και όχι στο Σύστηµα, οι επαφές γίνονται αναλόγως. 4. Αν στο Σύστηµα λειτουργεί (προσωρινά) και δεύτερη Αγέλη, ο Α.Κ. και η Κοινότητα διατηρούν σχέσεις και µε τις δύο. 5. Σε καµία περίπτωση η δουλειά κάπου Τµήµατος δεν πρέπει να παρουσιάζεται σε παιδιά µικρότερης ηλικίας εξιδανικευµένη, για να µην επισπεύδεται άκαιρα η επιθυµία τους να φύγουν από το Τµήµα που ήδη ανήκουν. 6. Η διατήρηση σχέσεων ανάµεσα στα Τµήµατα ποτέ δεν υπερβαίνει τα λογικά όρια, για να µην καταλύεται η αυτοτέλεια και η αυτονοµία καθενός. (Ποτέ δεν γίνονται "κοινές" δράσεις, Κατασκηνώσεις κλπ). 7. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ, η ύπαρξη καλών και φιλικών σχέσεων ανάµεσα στους ΒΑΘΜΟΦΟΡΟΥΣ όλων των Τµηµάτων. Αυτό διευκολύνει και τις συνεννοήσεις σε θέµατα που τίθενται στο Συµβούλιο Συστήµατος (χρήση λέσχης, βοήθεια Βαθµοφόρων σε άλλο Τµήµα, εκ- δηλώσεις Συστήµατος κλπ).
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 23
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
2.4
2.4.1
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
∆ιάρθρωση & Λειτουργία Κοινότητας Ανιχνευτών
∆ιάρθρωση & Λειτουργία
Το τρίτο τµήµα του προσκοπικού Συστήµατος, ισότιµο µε την Αγέλη Λυκόπουλων και την Οµάδα Προσκόπων. Μπορεί όµως να λειτουργήσει και σαν Κοινότητα Τοπικής ή Περιφερειακής Εφορίας αν δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις στα κατά τόπους Συστήµατα.
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ
ΑΝΙΧΝΕΥΤΕΣ ΑΝΙΧΝΕΥΤΡΙΕΣ
15 - 18 ετών Α - Γ Λυκείου 6 - 24 άτοµα
ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ∆ιοικεί, προγραµµατίζει, καταµερίζει ενέργειες, συγκροτεί Οµίλους, παρακολουθεί την πρόοδο, αξιολογεί. Συνεδριάζει τακτικά κάθε µήνα και έκτατα όταν είναι απαραίτητο. Προεδρεύει ένας αιρετός Ανιχνευτής. Οι αποφάσεις είναι πλειοψηφικές. Σε θέµατα ΑΡΧΩΝ και ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ο Αρχηγός Κοινότητας µπορεί να ασκήσει βέτο.
ΣΥΝΟ∆ΟΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ
ΟΜΙΛΟΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ
ΟΜΙΛΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
Κλάδος Ανιχνευτών
ΒΑΘΜΟΦΟΡΟΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ
ένας (1) Αρχηγός Α. Κ.Α. δυο (2) Υπαρχηγοί Υ.Κ.Α γυναίκα Βαθµοφόρος
Μικρές πρόσκαιρες οµάδες 3-6 Ανιχνευτών, που ασχολούνται µε όλα τα θέµατα της Κοινότητας και που διαλύονται όταν η εργασία τους ολοκληρωθεί
Ασχολείται µε διοικητικά θέµατα: • ταµείο • γραµµατεία • υλικό • κ.λ.π.
ΟΜΙΛΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Ασχολείται µε την προετοιµασία και πραγµατοποίηση των δράσεων της Κοινότητας
Σελίδα : 24
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
2.4.2
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Όµιλοι Εργασίας
Η ευθύνη για την οργάνωση µιας οπωσδήποτε οµαδικής δράσης ανήκει αποκλειστικά στον Όµιλο Εργασίας (Ο.Ε.) που δηµιουργείται µόλις η Σύνοδος της Κοινότητας αποφασίσει το θέµα της δράσης. 2.4.2.1 Συγκρότηση Ο.Ε. Τα µέλη ενός Ο.Ε. επιλέγονται από τη Σύνοδο της Κοινότητας και ο αριθµός τους ποικίλει ανάλογα µε την πολυπλοκότητα του σκοπού για τον οποίο δηµιουργήθηκε ο Όµιλος . Η σύνοδος της Κοινότητας οργανώνει τον Ο.Ε. και τις δραστηριότητές του. Προτρέπει τους Ανιχνευτές να ενταχθούν στους Ο.Ε. ανάλογα µε τα ενδιαφέροντά τους και τις ικανότητές τους. Φροντίζει δε να υπάρχει όσο το δυνατόν ισορροπία ικανοτήτων, ηλικιών και εµπειριών. Από την πλευρά του Επιτελείου της Κ.Α. ορίζεται ένας βαθµοφόρος υπεύθυνος για τον Ο.Ε. που ο ρόλος του είναι να βοηθήσει να ξεπεραστούν κάποιες δυσκολίες, να εµπλουτίσει µε ιδέες, εάν χρειάζεται, και να συντονίσει τον Όµιλο µε τους 6λλους Οµίλους είτε Λειτουργίας είτε εργασίας ∆ραστηριοτήτων. 2.4.2.2 Προετοιµασία ∆ραστηριότητας Μπορούµε να διακρίνουµε τρία στάδια στην προετοιµασία µιας δράσης: Το στάδιο ανάλυσης, το στάδιο οργάνωσης και το καθ' αυτό στάδιο προετοιµασίας ΣΤΑ∆ΙΟ ΑΝΑΛΥΣΗΣ : Οργανωτικό Πνεύµα: Συνάντηση Ο. Ε. µε βαθµοφόρο υπεύθυνο για τον ο. Ε. Εκλογή "συντονιστού Ο.Ε." Γενικές Γραµµές λειτουργίας Ο.Ε. Σχεδιασµός: Προσδιορισµός Αντικειµενικών σκοπών Ποιος στόχος εξυπηρετείται (6 Πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης) Προσκοπικός - Παιδαγωγικός κλπ ∆ιεύρυνση βασικών πτυχών της ∆ράσης Ερεθισµός ενδιαφέροντος Ανιχνευτών . Παρουσίαση στοιχείων - ιδεών στη Σύνοδο της Κ.Α. Μόλις ολοκληρωθεί η διερεύνηση θα συγκληθεί η Σύνοδος της Κοινότητας να αποφασίσει σχετικά. ΣΤΑ∆ΙΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ : Εδώ ο ρόλος του Ο.Ε. είναι αποφασιστικός. Αυτός προχωρεί και µε τη βοήθεια των στελεχών της Κοινότητας παίρνει αποστάσεις, διατυπώνει κατευθύνσεις, οργανώνει δράσεις προετοιµασίας : Προσδιορίζει συγκεκριµένα και πολύ αναλυτικά τις διάφορες πτυχές της δράσης. Μεθοδικότητα:Η δουλειά του Ο.Ε. είναι πολύπλοκη. Πρέπει στο στάδιο αυτό να απαντήσει στα ερωτήµατα που θέτουν τα ΤΡΙΑ "Π" δηλαδή ΠΟΙΟΙ; ΠΟΤΕ; ΠΩΣ; Οι απαντήσεις στα ΤΡΙΑ "Π"
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 25
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
είναι γενικές και συγκεντρώνονται από τον Ο.Ε. για να συγκεκριµενοποιηθούν και να ιεραρχηθούν χρονικά και ποσοτικά στο επόµενο στάδιο της καθ' εαυτού προετοιµασίας Στον πίνακα φαίνεται ενδεικτικά ένας τρόπος συγκέντρωσης και οργάνωσης των 3 "Π". ΕΡΩΤΗΜΑ
ΠΟΙΟΣ
ΠΟΤΕ
ΠΩΣ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Τι θα γίνει (Πρόγραµµα) Στοιχεία – ενέργειες – Μελέτη – Έρευνα Εναλλακτικές λύσεις ΑΤΟΜΑ Έµψυχο υλικό – Φυσική – Πνευµατική – Υλική κατάστασή τους – Εκπαιδευτική κατάσταση Οµοιογένεια – βαθµός σχέσης συνεργασία ΜΕΘΟ∆ΟΙ – ΜΕΣΑ Απαιτούµενα µέσα – εφόδια – Υλικά, Οικονοµικά (µετακινήσεις, τροφοδοσία, απρόβλεπτα) ΧΡΟΝΟΣ Συγκεκριµένος χρόνος, διάρκεια, επικαιρότητα, συνθήκες (καιρικές, εποχιακές), κατάλληλη επιλογή χρόνου (διακοπές – εξετάσεις) ΤΟΠΟΣ – ΧΩΡΟΣ Επιλογή τόπου ή χώρου, συνθήκες, διευκολύνσεις, παράγοντες, λειτουργικότητα ΕΙ∆ΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Αναγκαία άτοµα, συνεννοήσεις, σύλλογοι, Φορείς ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ – ΠΟΙΟΣ – ΠΟΤΕ – ΠΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Τι θα γίνει (Πρόγραµµα) Στοιχεία - Ενέργειες - Μελέτη - Έρευνα Εναλλακτικές λύσεις ΑΤΟΜΑ Έµψυχο υλικό – Φυσική – Πνευµατική - Υλική κατάστασή τους - Εκπαιδευτική κατάσταση Οµοιογένεια - βαθµός σχέσης συνεργασίας ΜΕΘΟ∆ΟΙ - ΜΕΣΑ Απαιτούµενα µέσα - Εφόδια - Υλικά Οικονοµικά (µετακινήσεις, τροφοδοσία, απρόβλεπτα) ΧΡΟΝΟΣ Συγκεκριµένος χρόνος, διάρκεια, επικαιρότητα, συνθήκες, (καιρικές, εποχιακές), κατάλληλη επιλογή χρόνου (διακοπές-εξετάσεις) ΤΟΠΟΣ-ΧΡΟΝΟΣ Επιλογή τόπου ή χώρου, συνθήκες, διευκολύνσεις, παράγοντες, λειτουργικότητα
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 26
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
ΕΙ∆ΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Αναγκαία άτοµα, συνεννοήσεις Σύλλογοι, Φορείς Παράλληλα µε τα καθήκοντα της οργάνωσης της δράσης, ο Ο.Ε. φροντίζει έτσι ώστε να µην χαθεί το κέφι και το ενδιαφέρον των Ανιχνευτών για την δράση (ειδικές συγκεντρώσεις, ενηµέρωση "Πίνακα επίκαιρων" Ανακοινώσεις κ.α.) ΣΤΑ∆ΙΟ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ : Οργάνωση - Καταµερισµός εργασιών - Χρονοδιάγραµµα εργασιών. Συντονισµός των εργασιών του Ο.Ε. από το µέλος / συντονιστή. Συναντήσεις Ο.Ε. (εργασίες προετοιµασίας). Εµπλουτισµός δράσης από υπεύθυνο Βαθµοφόρο. Συνεχής ενηµέρωση του Ο.Ε. (λειτουργίας) Προγράµµατος. Συστηµατική δουλειά Τι - Γιατί - Πότε - Που - Από Ποιον - Πως πρέπει να γίνει. ∆ιατύπωση Προγράµµατος - Καταµερισµός υπευθυνοτήτων. Συγκράτηση ενδιαφέροντος Ανιχνευτών Η αντιµετώπιση όλων των πλευρών της προετοιµασίας της δράσης µπορεί να απαιτήσει σε µεγαλύτερο βαθµό (ανάλογα µε τη διάρκεια, πολυπλοκότητα, ειδικότητα) την δραστηριοποίηση όλων των Ανιχνευτών. Αυτή η ατοµική ή οµαδική προετοιµασία είναι απαραίτητη όχι µόνο για την ατοµική πρόοδο κάθε Ανιχνευτή αλλά και την οµαλή εξέλιξη της ίδιας της δράσης (εξάλειψη πιθανότητας ατυχήµατος) . Ο Ο.Ε. δεν συµβάλλει ιδιαίτερα σ' αυτή καθ' αυτή την διεξαγωγή της δράσης εφ' όσον η προετοιµασία της ήταν η σωστή και τα µέλη της κοινότητας είχαν ευαισθητοποιηθεί κατάλληλα µε την συνεχή ενηµέρωση. 2.4.2.3 Αξιολόγηση • • • •
Παρουσίαση δράσης ,. Συµπεράσµατα αυτοκριτική Συνέπειες- ωφέλεια Επανεξέταση στόχου
Μετά την πραγµατοποίηση κάθε δράσης πραγµατοποιείται αξιολόγηση όπου συζητείται και κρίνεται κάθε στοιχείο της δράσης. Η αξιολόγηση της δράσης γίνεται σε δύο επίπεδα. Ο Ο.Ε. ζητά από την σύνοδο µετά την πραγµατοποίηση της δράσης να συζητήσει την δράση µε βάση µία µεθοδολογία ή συνηθέστερα µε ένα έντυπο ερωτηµατολόγιο δελτίο αξιολόγησης πού προτείνει. Ακολούθως µε την συµµετοχή του υπεύθυνου βαθµοφόρου ο Ο.Ε. αξιολογεί τα αποτελέσµατα και τις παρατηρήσεις των ανιχνευτών. Ενδεικτικά δίνεται ένα έντυπο ερωτηµατολόγιο - δελτίο αξιολόγησης για την Κοινότητα (πιν. 3 ) και τίθενται ορισµένα ερωτήµατα που βοηθούν στην αξιολόγηση µέσα στον Ο.Ε. Τα παραπάνω ερωτήµατα δεν καλύπτουν όλο το φάσµα µιας διεξοδικής αξιολόγησης, ούτε µπορεί να εφαρµοσθούν για όλα τα είδη των δράσεων. Στόχος µας θα πρέπει να είναι η διαδικασία αυτή που είναι και από τις ποιο σηµαντικές στην Κοινότητα, να αποκτήσει ουσιαστικό και πλήρες περιεχόµενο. Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 27
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Η συµβολή του κάθε µέλους του Ο.Ε. στην προετοιµασία και εκτέλεση της δράσης αξιολογείται και καταγράφεται από τον Όµιλο Γραµµατείας της Κοινότητας για την ατοµική πρόοδο του κάθε Ανιχνευτή. 2.4.2.4 ∆ιάλυση Ο.Ε. Οι Ο.Ε. δεν έχουν ανεξάρτητη "ζωή" αλλά η ύπαρξή τους δικαιολογείται από τις δράσεις που η Κοινότητα αποφασίζει. Με την ολοκλήρωση της δράσης ο Ο.Ε. διαλύεται 2.4.2.5 Όµιλοι Λειτουργίας ∆ιάβασες ήδη πιο πάνω τι είναι και τι κάνουν οι Ο.Ε. Υπάρχουν όµως και κάποιοι "άλλοι" όµιλοι, που µοιάζουν µε τους Ο.Ε. Αυτοί λέγονται 'ΌΜΙΛΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ" και έχουν σαν κύριο αντικείµενο απασχόλησης γενικά θέµατα που απασχολούν τη ζωή της Κοινότητας κάθε µέρα. Τα θέµατα αυτά αποφασίζονται από τη Σύνοδο. Τα κυριότερα θέµατα που απασχολούν συνήθως µια Κοινότητα Ανιχνευτών είναι: Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ, ΤΟ ΥΛΙΚΟ, ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ & ΟΙ ∆ΗΜ. ΣΧΕΣΕΙΣ Μπορεί όµως η Σύνοδος να αποφασίσει, εφ' όσον υπάρχει ανάγκη, τη δηµιουργία Οµίλων Λειτουργίας και για άλλα θέµατα. Τα µέλη ενός Οµίλου Λειτουργίας διαλέγονται από την Σύνοδο της Κοινότητας και ο αριθµός τους ποικίλει, ανάλογα µε τις ανάγκες και τα θέµατα, για τις οποίες δηµιουργήθηκε ο Όµιλος. Το χρονικό διάστηµα για το οποίο δηµιουργείται ο Όµιλος αποφασίζεται κι αυτό από την Σύνοδο. Συνήθως όµως το διάστηµα αυτό είναι µία Προσκοπική Χρονιά. Μόλις οι Όµιλοι Λειτουργίας δηµιουργηθούν από την Σύνοδο της Κοινότητας, αρχίζουν δουλειά. Πρώτη τους δουλειά είναι να παραλάβουν, εφ' όσον υπήρχε ο Όµιλος και στο παρελθόν, το Υλικό του Οµίλου κάνοντας και ένα πρωτόκολλο παράδοσης - παραλαβής (π.χ. Υλικό Κοινότητας, ή τη Γραµµατεία ή το Υλικό ∆ηµ. Σχέσεων). Η επόµενη δουλειά είναι να καθορίσει το πλάνο µέσα στο οποίο θα λειτουργήσει ο Όµιλος, (κάθε πότε θα έχει συγκεντρώσεις, ποιος θα κρατάει πρακτικά κλπ.) Σειρά τώρα έχει να καταστρωθεί ένα πλάνο εργασίας, για το χρονικό διάστηµα µέσα στο οποίο θα λειτουργήσει ο Όµιλος. Πάντα θα πρέπει να έχουµε υπ' όψιν µας ότι τα πλάνο αυτό θα είναι εναρµονισµένο µε τους ετήσιους στόχους και τον τριµηνιαίο προγραµµατισµό της Κοινότητάς µας. Πιο πρακτικά, αν θέλουµε το καλοκαίρι να πάµε κινητή κατασκήνωση στα νησιά του Αιγαίου, θα πρέπει ο Όµιλος λειτουργίας Υλικού να ενηµερώσει τη Σύνοδο για τις επισκευές που χρειάζεται το Υλικό της Κοινότητας, ενώ παράλληλα οι ∆ηµόσιες Σχέσεις θα πρέπει να κινηθούν για να εξασφαλίσουν κάποια έκπτωση στα εισιτήρια του πλοίου. Όλη η δουλειά αυτή αφού την έχει προετοιµάσει ο Όµιλος, θα πρέπει να την παρουσιάσει στη Σύνοδο, για έγκριση αλλά και ενηµέρωση της Κοινότητας, ώστε να γίνεται ανάλογα και ο Προγραµµατισµός. Πάντα σε κάθε Όµιλο Λειτουργίας όπως και στους Οµίλους Εργασίας, υπάρχει σαν σύµβουλος συντονιστής ένας Βαθµοφόρος του Επιτελείου της Κοινότητας. Ο ρόλος του είναι να βοηθήσει να ξεπεραστούν κάποιες δυσκολίες, να εµπλουτίσει µε ιδέες, εάν χρειάζεται και να συντονίσει τον Όµιλο µε τους άλλους Οµίλους, είτε Λειτουργίας είτε Εργασίας. Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 28
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Τελικό όµως στάδιο εργασίας του Οµίλου, λίγο πριν λήξει το χρονικό διάστηµα για το οποίο ανέλαβε τα συγκεκριµένα καθήκοντα από τη Σύνοδο, είναι η αξιολόγηση της δουλειάς που έκανε. Η αξιολόγηση γίνεται, όχι για να βρούµε λάθη και να κατηγορήσουµε, αλλά για να διαπιστώσουµε τις ελλείψεις και να βελτιωθούµε την επόµενη φορά. Μη ξεχνάς ότι η αξιολόγηση είναι µία από τις πιο σηµαντικές διαδικασίες µέσα στη λειτουργία µιας Κοινότητας. Για τον Όµιλο Λειτουργίας τελική πράξη, λίγο πριν διαλυθεί, είναι να παραδώσει, µε τον ίδιο τρόπο που παρέλαβε στην αρχή, στους επόµενους που θα τον αποτελέσουν. Μην ξεχνάς ότι συνήθως οι διαδικασίες και η σωστή λειτουργία των Ο.Λ. είναι πολύ σηµαντικές για τη ζωή της Κοινότητας, γι' αυτό και θα πρέπει όλοι οι Ανιχνευτές να συµµετάσχουν, προσφέροντας όσο µπορούν περισσότερα.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 29
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
2.5
2.5.1
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Η σύνοδος της Κοινότητας
Γενική Θεµελίωση Η Σύνοδος είναι µία από τις πιο βασικές και κρίσιµες διαδικασίες που γίνονται στο Ανιχνευτικό πρόγραµµα. ∆ιοργανώνεται και διεξάγεται για να προγραµµατίσει, να συζητήσει, να αποφασίσει και να αξιολογήσει κάθε Κοινότητα τη συνολική της πορεία αλλά και την πορεία του κάθε µέλους της ξεχωριστά. Παράλληλα η Σύνοδος αποτελεί και µία παιδαγωγική µέθοδο αντιµετώπισης των αναγκών της ηλικίας, ενώ παράλληλα ικανοποιεί την ανάγκη των µελών της (εφήβων) για επικοινωνία µεταξύ τους, δηµιουργώντας έτσι κλίµα κατανόησης, συναδέλφωσης και σωστής συνύπαρξης ανάµεσά τους.
2.5.1.1 Προετοιµασία συνόδου Η προετοιµασία της Συνόδου είναι ένας συσχετισµός εργασιών που γίνονται από ένα Ο.Ε. και το Αρχηγείο της Κοινότητας. Ας δούµε λοιπόν ένα-ένα τα βήµατα που πρέπει να γίνουν για να φτάσουµε στη ΣΩΣΤΗ διεξαγωγή της Συνόδου: •
Η ηµεροµηνία για την διεξαγωγή της Συνόδου πρέπει να είναι γνωστή από την προηγούµενη Σύνοδο.
•
Επίσης τα θέµατα της ηµερήσιας διάταξης πρέπει να γνωστοποιούνται στα µέλη της Συνόδου αρκετά πριν από την διεξαγωγή της, έτσι ώστε το κάθε µέλος, ελεύθερα, µέσα σε λογικά χρονικά περιθώρια, να µπορεί να προτείνει θέµατα. \
•
Η ώρα, ο χώρος και ο χρόνος διεξαγωγής είναι επίσης πολύ σηµαντικά στοιχεία για τη ΣΩΣΤΗ Ι διεξαγωγή της Συνόδου. Προσπαθήστε η ώρα που θα πραγµατοποιηθεί η λειτουργία της Συνόδου να εξυπηρετεί όλα τα µέλη, προσπαθήστε να µην πραγµατοποιείται πάντα σε ώρες που δεν εξυπηρετούν κάθε φορά τα ίδια άτοµα.
Ο χώρος συνήθως δεν είναι άλλος από την εστία της Κοινότητας. Μπορεί όµως να πραγµατοποιηθεί οπουδήποτε, όπως για παράδειγµα σε µια εκδροµή της Κοινότητας. Μεγάλο ρόλο όµως παίζουν και οι προϋποθέσεις που υπάρχουν στον χώρο. α) Η ολοµέλεια θα πρέπει να είναι τοποθετηµένη έτσι ώστε κάθε µέλος να βλέπει όλους τους άλλους. Όπως:
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 30
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
β) Όλοι θα πρέπει να κάθονται αναπαυτικά και να έχει εξασφαλιστεί ο σωστός φωτισµός και εξαερισµός του χώρου. γ) Να υπάρχει πίνακας για να χρησιµοποιηθεί εφ' όσον χρειαστεί - Ο χρόνος διάρκειας καθορίζεται πάντοτε σε συνάρτηση µε την ηµερήσια διάταξη. Ποτέ όµως δεν θα πρέπει να έχει διάρκεια µεγαλύτερη από 2 ώρες. Η χρονική διάρκεια όµως, θα πρέπει να βρίσκεται από την σωστή αξιολόγηση του χρόνου που είναι αναγκαίος για να καλυφθεί διεξοδικά ένα θέµα. Μαζεύοντας λοιπόν όλα αυτά τα στοιχεία: Ηµεροµηνία διεξαγωγής, τόπο που θα πραγµατοποιηθεί, ώρα, χρονική διάρκεια, και ηµερήσια διάταξη, καθώς και οτιδήποτε άλλο είναι αναγκαίο να γίνει γνωστό, στέλνονται αρκετές ηµέρες πριν από την διεξαγωγή της συνόδου µε µορφή επιστολής, σε όλα τα µέλη, από τον αρχηγό της Κοινότητας. Τέλος και λίγο πριν την διεξαγωγή της διαδικασίας, θα πρέπει να τακτοποιηθεί και να προετοιµαστεί ο χώρος. Ένας καλλωπισµός, µερικά λουλούδια είναι µια καλή ιδέα και δηµιουργεί καλή προδιάθεση. Μπορούµε ακόµη να φροντίσουµε να προσφερθεί και κάποιο αναψυκτικό ή γλυκό. 2.5.1.2 ∆ιαδικασία συνόδου Η διαδικασία ξεκινάει πάντοτε µε ένα καλωσόρισµα του Αρχηγού. Φροντίζουµε πάντα να αρχίζει την προκαθορισµένη ώρα. Η πρώτη φάση της διαδικασίας περιέχει την εκλογή του προέδρου και του γραµµατέα. Εκλέγονται ύστερα από προτάσεις που γίνονται από την ολοµέλεια. Η θητεία τους είναι για µόνο αυτή την σύνοδο που εκλέχθηκαν. Σε αυτή τη φάση ο γραµµατέας δια- βάζει στην ολοµέλεια τα πρακτικά της προηγούµενης συνόδου, ώστε να επικυρωθούν. Η δεύτερη φάση ξεκινάει µε την ανάγνωση - υπενθύµιση της ηµερήσιας διάταξης από τον πρόεδρο. Για κάθε θέµα γίνεται µια ολιγόλεπτη εισήγηση, συνήθως από αυτόν που έχει προτείνει το θέµα για συζήτηση. Κατόπιν, ανοίγεται κατάλογος οµιλητών από τον γραµµατέα. Κάθε οµιλητής που είναι η σειρά τους να µιλήσει προσπαθεί µε απλά λόγια και σαφή να πει τη γνώµη του. Μπορεί, εφ' όσον έχει ολοκληρωθεί ο κατάλογος των οµιλητών και υπάρχουν και άλλοι που θέλουν να µιλήσουν ή να δευτερολογήσουν, να γίνει και δεύτερος κατάλογος. Αφού όλοι όσοι θέλουν να µιλήσουν, ολοκληρώσουν ότι έχουν να πουν, τότε το θέµα τίθεται σε ψηφοφορία. Μετά την ψηφοφορία εφ' όσον υπάρχει ανάγκη για την πραγµατοποίησή Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 31
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
του, σχηµατίζονται Ο.Ε. για αυτή την συγκεκριµένη και µόνο δραστηριότητα. Κι ακόµα για να µη σπαταλάµε χρόνο, µπορούµε να γράψουµε το θέµα του κάθε Ο.Ε. σε χαρτόνια τα οποία µπορούµε να βάλουµε στον πίνακα και στο τέλος της διαδικασίας ο κάθε ανιχνευτή ς να γράψει το όνοµά του σε αυτό που τον ενδιαφέρει. Με την ολοκλήρωση του κάθε θέµατος περνάµε στο επόµενο και ακολουθούµε τη σειρά της ηµερήσιας διάταξης. Κλείνοντας τη Σύνοδο, ο Αρχηγός θα ευχαριστήσει τον Πρόεδρο και τον γραµµατέα, τον Ο.Ε. που βοήθησε στην προετοιµασία της Συνόδου, και τέλος όλα τα µέλη για την παρουσία τους. Τέλος όλοι µαζί θα καθορίζουν την ηµεροµηνία της επόµενης Συνόδου. 2.5.1.3 Σηµεία Προσοχής στη διαδικασία Εκτός από την σωστή και ολοκληρωµένη προετοιµασία θα πρέπει να προσέξουµε ακόµη και το σωστό χειρισµό της διαδικασίας, τόσο από τον Πρόεδρο και τον Γραµµατέα, όσο και από τα µέλη. Κλειδί όµως για την σωστή και οµαλή λειτουργία είναι η επιλογή του κατάλληλου προσώπου για τη θέση του Προέδρου. Από αυτόν και τις ικανότητές του θα εξαρτηθεί σε γενικές γραµµές η επιτυχία. Ο Πρόεδρος θα πρέπει να φροντίζει: • • • • • • • •
Να δηµιουργεί άνετη ατµόσφαιρα Να θέτει ξεκάθαρα το θέµα Να ξεκινάει τη συζήτηση µε ερωτήσεις ή ανάλυση του θέµατος σε σηµεία Να ενθαρρύνει και να εξασφαλίζει την συµµετοχή όλων. Να κρατάει την συζήτηση µέσα στο θέµα Να µην µονοπωλείται η συζήτηση από λίγα άτοµα Να ανακεφαλαιώνει κάθε τόσο τα κύρια σηµεία Να βοηθάει την ολοµέλεια να καταλήξει σε συµπεράσµατα
Βοήθεια σηµαντική θα πρέπει να προσφέρει και ο γραµµατέας, που θα πρέπει να φροντίζει να σηµειώνει: • • • •
Τα σηµεία που συζητήθηκαν Τις διάφορες γνώµες ή προτάσεις που ακούστηκαν Την τελική πρόταση ή συµπέρασµα Να φτιάχνει σωστά τον κατάλογο των οµιλητών
Κι ακόµη θα πρέπει να φροντίζουν τα µέλη της Συνόδου: • • • • •
Να ακούνε προσεκτικά και χωρίς προκατάληψη τα όσα λένε οι άλλοι. Να λένε τη γνώµη τους µε σαφήνεια και συντοµία Να προσπαθούν να πείσουν ή να εξηγήσουν µε επιχειρήµατα και µε ήρεµο τρόπο Να µη διακόπτουν αυτόν που µιλάει Να µην ξεφεύγουν από το θέµα
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 32
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Ο Πρόεδρος όµως έχει να αντιµετωπίσει και κάποιους τύπους ανθρώπων. Ας τους δούµε λοιπόν και ας δούµε µε ποιο τρόπο θα πρέπει να τους αντιµετωπίζει:
ΤΥΠΟΙ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Αυτός που ρωτάει συνέχεια Μια και προσπαθεί να σας µπερδέψει, Είτε θέλει να σας µπερδέψει ή δεν έχετε παρά να αφήνετε την επιδιώκει να σας κάνει να ολοµέλεια να του απαντάει υποστηρίξετε την άποψή του Ο Πεισµατάρης Συζητήστε τη γνώµη του, αλλά ζητήστε Αγνοεί συστηµατικά την γνώµη του να συζητήσει και την γνώµη των των άλλων και τη δική σας. ∆εν άλλων. θέλει να µάθει τίποτε από τους άλλους. Ο εντάξει τύπος Είναι χρήσιµος στη συζήτηση. ∆εχθείτε Πάντοτε έτοιµος να σας την συνεισφορά του. βοηθήσει Βέβαιος για τον εαυτό του. Αποφασισµένος. Ο τύπος µε τις έµµονες ιδέες Αναγνωρίστε τις ιδέες του, εφ' όσον Έχει έµµονες ιδέες και είναι σωστές, ζητώντας όµως να επανέρχεται συνέχεια σ' αυτές ακούσει και τη γνώµη των άλλων. µιλώντας ασταµάτητα. Εύθικτος Ο Εριστικός ∆ιατηρείστε την ψυχραιµία σας µαζί Του αρέσει να πληγώνει τους του. Χρησιµοποιήστε τη διαδικασία της άλλους συζήτησης αυστηρά. ή έχει βάσιµους λόγους να παραπονείται Ο Παντογνώστης Αφήστε τα άλλα µέλη να συζητήσουν Θέλει να επιβάλλει τη γνώµη του τις θεωρίες του. στους άλλους. Μπορεί να είναι καλά ενηµερωµένος ή απλά φλύαρος Ο Φλύαρος Μιλάει ακούραστα για όλα έστω κι αν βρίσκεται εκτός θέµατος. Ο τύπος που µιλάει κατ' ιδίαν Είναι αφηρηµένος. Αποσπά την προσοχή των άλλων. Μπορεί να µιλάει για το θέµα και για άλλα πράγµατα. Κλάδος Ανιχνευτών
∆ιακόψτε τον µε λεπτότητα. Περιορίστε τον χρόνο οµιλίας του. Ζητήστε του να τοποθετηθεί Φροντίστε να λέει την γνώµη του δηµόσια πιο συχνά.
Σελίδα : 33
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Βάζετέ τον να κάνει πιο πολλά και να Ο Στρεψόδικος Του αρέσει να συζητάει, ή να λέει λιγότερα και προπαντός δηµόσια. διαφωνεί για το κέφι του, ή µπορεί να είναι καλός χαρακτήρας αλλά γίνεται έξω φρενών για προσωπικούς λόγους. ∆ίνετέ του πιο συχνά το λόγο. Ζητήστε του τη γνώµη του µε επιχειρήµατα. Αυτός που αλλάζει εύκολα ∆εν ενδιαφέρεται για τίποτε. Τοποθετεί τον εαυτό του κάτω ή πάνω από το επίπεδο της συζήτησης. Κάντε του εύκολες ερωτήσεις. Αυξήστε Ο ∆ειλός Έχει τις ιδέες του, δυσκολεύεται του την αυτοπεποίθηση. όµως δυσκολεύεται να τις εκφράσει Μην τον σχολιάζετε. Χρησιµοποιήστε Ο Φαντασµένος Απευθύνεται στην ολοµέλεια µε την τακτική «Ναι αλλά. . .» έπαρση. ∆εν ενσωµατώνεται Μαζί εσείς και ο πρόεδρος, βοηθήστε τους να συµµετάσχουν και να συµβάλλουν και αυτοί στην σωστή διεξαγωγή και επιτυχία της συνόδου.
2.5.2
Παιδαγωγικές ωφέλειες από τη σύνοδο Η Σύνοδος, όπως είπαµε, δεν είναι µόνο ένα µέσο προγραµµατισµού, αλλά και ένα µέσο διαπαιδαγώγησης. Ας δούµε λοιπόν τι παρέχει η σωστή διεξαγωγή της Συνόδου στις ανάγκες της ηλικίας των εφήβων: • • • • • • • •
∆ίνει τη δυνατότητα αλληλενέργειας στις σχέσεις κάθε Ανιχνευτή µε τους άλλους, δηµιουργώντας έτσι ιδιότητες συνόλου. Βοηθάει στην ολοκλήρωση των ενδιαφερόντων των εφήβων. Βοηθάει τον κάθε Ανιχνευτή να βελτιώσει τον τρόπο λήψης των αποφάσεών του. Παρακινεί τους Ανιχνευτές µέσα από την συζήτηση να πραγµατοποιήσουν διάφορες δράσεις. Πλαταίνει τους ορίζοντες και συντελεί στην ανάπτυξη δηµιουργικής σκέψης. Μέσα από το διάλογο, βοηθάει τον έφηβο να µάθει να συζητάει τις απόψεις του χωρίς να εµµένει δογµατικά µονάχα στη δική του. Αναπτύσσει το συντονισµό ενέργειας ανάµεσα στα µέλη για την λήψη αποφάσεων. Αυξάνει τη γνώση και την κατανόηση του κάθε έφηβου - Ανιχνευτή.
Τέλος η Σύνοδος δίνει τη δυνατότητα στον Αρχηγό, µέσα από τις διαδικασίες της, να γνωρίσει και να βοηθήσει στην αντιµετώπιση των προσωπικών του αναγκών, τον κάθε ένα Ανιχνευτή του ξεχωριστά.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 34
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Είναι το σηµείο του Ανιχνευτικού Προγράµµατος, που ο κάθε Ανιχνευτής αφήνει τον πραγµατικό του εαυτό να φανεί Έτσι λοιπόν δίνει τη δυνατότητα στον Αρχηγό του να τον βοηθήσει να βελτιώσει τον χαρακτήρα του.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 35
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
2.6
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Οι έφηβοι
«η όψιµη παιδική ηλικία» 2.6.1
Η εφηβεία
Εφηβεία, µια κατ εξοχήν κρίσιµη περίοδος που βρίσκεται στο µεταίχµιο µεταξύ παιδικότητας και ενηλικίωσης. Το παιδί δεν είναι πλέον παιδί αλλά ούτε και ώριµος άνθρωπος, έχει όµως χαρακτηριστικά γνωρίσµατα και της παιδικής και της ώριµης ηλικίας. Η εφηβεία είναι η αναπτυξιακή εκείνη περίοδος της ζωής του ανθρώπου, που µέσα στο µικρότερο χρονικό διάστηµα, παρουσιάζει τις µεγαλύτερες αλλαγές στη σωµατική, πνευµατική και ψυχική ανάπτυξη του ατόµου. Η ηλικία αυτή, που χαρακτηρίζεται ως άνοιξη της ζωής, είναι µια εξελικτική φάση, κατά τη διάρκειά οποίας της συµβαίνουν βιολογικές, σωµατικές και ψυχολογικές µεταβολές που επηρεάζουν και διαµορφώνουν : • τη συµπεριφορά του εφήβου • τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνοµηλίκους • τις απόψεις και τις ιδέες του απέναντι σε αρχές και αξίες που επικρατούν στην κοινωνία που ζει. Ολόκληρη η ζωή του ανθρώπου είναι µία συνέχεια και µάλιστα η κάθε φάση της επηρεάζεται από τις προηγούµενες και είναι καθοριστική για τις επόµενες. Εξ’ άλλου, ο έφηβος, όπως και κάθε άνθρωπος, επηρεάζεται άµεσα από το οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον και κουβαλάει τις βιολογικές καταβολές του, όποιες και αν είναι αυτές. Η εφηβεία είναι το τελευταίο σκαλοπάτι πριν την ωριµότητα. Είναι η τελευταία ευκαιρία για να επέλθουν σηµαντικές διορθωτικές αλλαγές για την ολοκλήρωση της προσωπικότητας. Η εφηβεία ξεκινάει µε έντονες βιολογικές και ορµονικές αλλαγές στο σώµα του παιδιού, αλλαγές που έχουν παράλληλα και ψυχοσωµατικές επιπτώσεις και τελειώνει µε τη γενετήσια ολοκλήρωση και την αυτόνοµη ψυχολογική ωρίµανση του ατόµου. Μπορούµε γενικά να πούµε ότι η εφηβεία αρχίζει περί το 11ο έτος της ηλικίας και φτάνει µέχρι το 190ο ή ακόµα και το 20ο. Υπάρχουν όµως µεγάλες ατοµικές διαφορές στα όρια αυτά, ενώ µπορεί να παρατηρήσει κανείς εφηβική συµπεριφορά ακόµα και σε µεγάλους ανθρώπους, που δεν πέτυχαν να ωριµάσουν στην κρίσιµη αυτή περίοδο της ζωής τους. Εξαιτίας της ευρύτητας του φάσµατος των µεταβολών η εφηβεία ως µεταβατική περίοδος προσεγγίζεται βιολογικά, κοινωνιολογικά, ψυχολογικά και νοητικά. 2.6.2
Βιολογική προσέγγιση
Ο µέσος όρος ηλικιακής έναρξης της εφηβείας προσδιορίζεται για τα κορίτσια µεταξύ 10½ και 11 ετών και στα αγόρια µεταξύ 12½ και 13 ετών. Τα όρια αυτά δεν είναι αυστηρά και πολύ συχνά παρατηρείται ανακολουθία µεταξύ χρονολογικής ηλικίας και έναρξης της εφηβείας. Γενικότερα µπορούµε να πούµε ότι οι αλλαγές της ήβης στα κορίτσια συµβαίνουν µεταξύ 9-14 χρόνων και στα αγόρια 2 χρόνια αργότερα, και συνήθως συµπληρώνονται σε 2 - 5 χρόνια. Η διαδικασία µεταβολών του σώµατος διαρκεί περίπου µέχρι την ηλικία των 16-18 ετών, παρατεινόµενη αρκετά συχνά και µέχρι του 20ου ή 21ου έτους. Οι ηλικιακές αποκλίσεις σχετίζονται µε τις ατοµικές διαφορές µεταξύ των εφήβων αλλά και µε τις πολιτισµικές διαφορές. Σ' αυτή την ηλικιακή οµάδα υπάρχει µεγάλο εύρος του φυσιολογικού. Τα παιδιά διαφέρουν στο ύψος, το βάρος, τα χαρακτηριστικά του φύλου,
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 36
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
τη δοµή του σώµατος, την υφή των µαλλιών, την ακµή. Οι ορµονικές αλλαγές αυξάνουν τη δραστηριότητα, την ευερεθιστότητα και τις αλλαγές στη διάθεση. Η βιολογική είσοδος στην εφηβεία σηµατοδοτείται από σταδιακές αλλαγές στα χαρακτηριστικά του σώµατος. Αυξάνεται το σωµατικό βάρος και ύψος, ενώ αναπτύσσονται τα µέλη του σώµατος, ιδιαίτερα τα πόδια και τα χέρια και µάλιστα µε δυσανάλογο τρόπο, έτσι που ο έφηβος δίνει την εντύπωση ότι το σώµα του έχει ακανόνιστη δοµή. Ο σκελετός και τα οστά µεγαλώνουν µε µεγάλη ταχύτητα και ο έφηβος βρίσκεται σε σωµατική αναστάτωση. Γενικά όλα τα όργανα του σώµατος αλλάζουν µορφή. Φανερές είναι οι αλλαγές στις αναλογίες του προσώπου. Το στόµα και τα δόντια µεγαλώνουν, η µύτη πλαταίνει, τα χείλη γεµίζουν και το σαγόνι αρχίζει να προεξέχει. Το πρόσωπο του εφήβου χάνει το παιδικό του περίγραµµα και παίρνει το τελικό του µέγεθος και σχήµα. Στ’ αγόρια γίνεται γωνιώδες και στα κορίτσια ωοειδές. Τις αυξήσεις και τις σωµατικές αλλαγές συνοδεύει ακαταστασία και αστάθεια στους σφυγµούς, την πίεση του αίµατος και τη θερµοκρασία του σώµατος. Ειδικότερα στα αγόρια φαρδαίνουν οι ώµοι, µεγαλώνει ο θώρακας και αυξάνει ο ζωτικός για τους πνεύµονες χώρος. Έτσι τα αγόρια έχουν µεγαλύτερη σωµατική αντοχή. Επίσης εµφανίζεται αλλαγή στη χροιά της φωνής, τρίχωση του προσώπου και του σώµατος, ενώ το µυϊκό τους σύστηµα αναπτύσσεται περισσότερο, γι’ αυτό έχουν µεγαλύτερη σωµατική δύναµη από τα κορίτσια. Στα κορίτσια µεγαλώνει η λεκάνη, και αυξάνεται το λίπος στο σώµα τους, γι’ αυτό αντέχουν για παράδειγµα περισσότερο τη χαµηλή θερµοκρασία του νερού. Επίσης αυξάνεται το στήθος και οι ιστοί γύρω απ’ αυτό και εµφανίζεται τριχοφυΐα στην ήβη. Τέλος, εµφανίζονται τα σωµατικά χαρακτηριστικά του φύλου, δηλαδή χαρακτηριστικά ενήλικου άνδρα στον έφηβο (αλλαγές των έξω γεννητικών οργάνων, εκσπερµάτιση κ.α.), ή ενήλικης γυναίκας στην έφηβη (εµµηνοροή, αλλαγές των γεννητικών οργάνων κ.α.). 2.6.3
Κοινωνιολογική προσέγγιση
Η κοινωνιολογία µελετά την εφηβεία ως περίοδο προετοιµασίας εισόδου στην κοινωνική ζωή των ενηλίκων και τους εφήβους ως κοινωνική οµάδα µε ιδιαίτερα κοινωνικοπολιτιστικά χαρακτηριστικά. Από άποψη κοινωνιολογική, η εφηβεία δεν είναι φαινόµενο που διακρίνεται από καθολικότητα και οµοιογένεια των ιδιαιτεροτήτων της. Η εφηβεία διαφοροποιείται ανάλογα µε το πολιτιστικό και κοινωνικό περιβάλλον και ως προς τη διάρκεια της αλλά και ως προς τις διαδικασίες ένταξης των εφήβων στην κοινωνία των ενηλίκων. Από κοινωνιολογικές µελέτες έχει προκύψει ότι όσο πιο πολύπλοκη είναι µια κοινωνία, τόσο µεγαλύτερη είναι η χρονική διάρκεια της εφηβείας και τόσο εντονότερες οι συγκρούσεις της. Αλλά ακόµη και µέσα στην ίδια κοινωνία - και ειδικότερα στις δυτικές κοινωνίες - η εφηβεία ποικίλει ανάλογα µε το κοινωνικοοικονοµικό περιβάλλον και τις δραστηριότητες που αναπτύσσονται σ’ αυτό. Παρ’ όλα αυτά, η πολιτιστική διάσταση τίθεται πλέον διαταξικά, αφού στις προηγµένες κοινωνίες και χάρη στην πρωιµότερη νοητική ωρίµαση των νέων και στην κοινή εκπαίδευση και πληροφόρηση, έχει περιοριστεί η επίδραση των πολιτιστικών συνθηκών που έπαιζαν αποφασιστικό ρόλο στις διαφοροποιήσεις. Ωστόσο, οι γονείς και η οικογένεια αποτελούν ακόµη και σήµερα τη γέφυρα ανάµεσα στον έφηβο και στην κοινωνία, τόσο µέσω της λειτουργίας τους στο κοινωνικοπολιτιστικό περιβάλλον, όσο και µέσω της επίδρασης τους στην οργάνωση και δόµηση του ψυχισµού του εφήβου. 2.6.4
Ψυχολογική προσέγγιση
Η εφηβεία αρχίζει «βιολογικά» µε τις µεταβολές της φυσιολογίας της ήβης και τελειώνει «ψυχολογικά» µε την τελική οργάνωση της σεξουαλικότητας. Τότε το άτοµο είναι πλέον σε θέση ν’ αναζητήσει το σύντροφό του, έχοντας διαφοροποιήσει τους στόχους του κάθε φύλου. Η εφηβεία Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 37
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
χαρακτηρίζεται από «σεξουαλική εκρηξιµότητα», απόλυτα συνδεδεµένη µε την εµφάνιση της ικανότητας οργασµού και αναπαραγωγής. Από την άλλη πλευρά, ο έφηβος διανύει µια περίοδο κατά την οποία είναι ταυτόχρονα παιδί και ενήλικας, χωρίς στην πραγµατικότητα να είναι πια παιδί ούτε όµως κι ενήλικας. Οι αλλαγές της φυσιολογίας του σώµατος ακολουθούνται από σηµαντικές ψυχολογικές µετατροπές, τόσο στο επίπεδο της πραγµατικότητας, όσο και σε φαντασιωσικό και συµβολικό επίπεδο. Συχνά, εξαιτίας τους διαταράσσεται η ψυχική ισορροπία του εφήβου. Η εικόνα του σώµατος που µεταβάλλεται ανατρέπει την εικόνα που ο ίδιος ο έφηβος είχε για το σώµα του, το οποίο µέχρι τότε ήταν ένα σταθερό σηµείο αναφοράς και ένα µέτρο αξιολόγησης του περιβάλλοντα κόσµου. Απέναντι στο «νέο» σώµα, όπως διαµορφώνεται, νοιώθει υπερήφανος, το αγαπά και το χαίρεται, ως πηγή ζήλιας από τους άλλους, ή το απεχθάνεται ως αιτία συναισθηµάτων κατωτερότητας, το ντύνει και συχνά το µεταµφιέζει. Το σώµα για τον έφηβο, είναι ένα µέσο να εκφράσει συµβολικά τις εσωτερικές συγκρούσεις του κι ό,τι συνδέεται µ’ αυτές. Περνά ώρες κοιτάζοντάς το στον καθρέφτη. ∆είχνει να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τον καλλωπισµό του και αιφνιδίως, κάποια στιγµή, το εγκαταλείπει. ∆υσκολεύεται και δυσανασχετεί στην προσπάθεια ν’ αποδεχτεί όλα όσα συµβαίνουν στο σώµα του, µε ρυθµό γρήγορο - έτσι κι αλλιώς - και χωρίς την δική του συναίνεση. Ανάµεσα σ’ αυτές τις ψυχικές διεργασίες, σηµαντική είναι εκείνη της απώλειας της παιδικότητας. Μαζί της ο έφηβος αποχωρίζεται τρόπους διαµόρφωσης σχέσεων µε γονείς, αδέλφια και φίλους. Συχνά ο έφηβος καταφεύγει στις αναµνήσεις αυτών των σχέσεων, τις συζητά και αναπολεί τη σταθερότητα, τη τρυφερότητα και τις ευχαριστήσεις που του προσέφεραν. Η αναβίωση ψυχικών καταστάσεων τον διεγείρουν και του προκαλούν άγχος. Η «επιστροφή» σε προηγούµενες καταστάσεις βοηθά στην καταστολή του άγχους, τον αποµακρύνει όµως από την τρέχουσα πραγµατικότητα. Την περίοδο αυτή αλλάζουν οι σχέσεις του εφήβου µε το περιβάλλον και τους µεγάλους. Ο έφηβος µε τη συµπεριφορά του, προσπαθεί να αποδείξει την ξεχωριστή του οντότητα και τη διαφοροποίηση του απέναντι σε ανθρώπους που σε προηγούµενη ηλικία αποδεχόταν ολοκληρωτικά, επειδή δεν είχε ακόµα αναπτύξει κριτική ικανότητα. Προβάλλει έντονα µια τάση ανεξαρτησίας και αλλαγής των συνθηκών ζωής του και αισθάνεται ότι το περιβάλλον του δεν τον καταλαβαίνει ή τον καταπιέζει. Εναντιώνεται συχνά στους γονείς του και θέλει να απαλλαγεί από αυτή την καταπίεση. Έτσι δηµιουργείται µια δυσαρµονία στις σχέσεις του µε τους µεγάλους και συχνά υπάρχουν σφοδρές εκδηλώσεις σύγκρουσης, µε λόγια και πράξεις και από τις δυο πλευρές. Ο έφηβος σταδιακά αποσύρει το ενδιαφέρον απ’ τους γονείς του και το στρέφει στους φίλους του. Στο τέλος, εγκαταλείπει κι αυτούς και στρέφεται στον εαυτό του προσδίδοντάς του ιδιότητες παντοδυναµίας. Αισθάνεται άτρωτος, ισχυρός, ικανός ν’ ανατρέψει «τα ισχύοντα στον κόσµο» καθώς τα απεχθάνεται και τα κρίνει απαξιωτικά. Πιστεύοντας στην παντοδυναµία του, επιδίδεται σε παράτολµες πράξεις. Πιστεύοντας ότι µπορεί ν’ αναµορφώσει τον κόσµο περνά ώρες ατέλειωτες σε ατέρµονες συζητήσεις αναλύοντας και φιλοσοφώντας για την καταπίεση, τις ανισότητες και το «δέον γενέσθαι». Μέσω αυτών οι ψυχικές εντάσεις και οι εσωτερικές συγκρούσεις διοχετεύονται στη σκέψη του κι εκφράζονται µ’ ένα τρόπο κοινωνικά αποδεκτό στους φίλους του. Η ανησυχία και η αγωνία που του προκαλούν οι σωµατικές και ψυχολογικές µεταβολές, οι έντονες ενδοψυχικές συγκρούσεις και οι σοβαρές αντιπαραθέσεις του µε το περιβάλλον, του δηµιουργούν έντονη την ψυχική ανάγκη να διατηρηθεί «το συνεχές» της ύπαρξης του παρά τις αλλαγές που υφίσταται. Κατά την εφηβεία επιτελείται ο επαναπροσδιορισµός της ταυτότητας του εφήβου. Η ταυτότητα αυτή κρυσταλλώνεται γύρω από δύο βασικούς άξονες. Ο πρώτος αφορά την «ταυτότητα του φύλου» δηλαδή την αναγνώριση και την αποδοχή των σωµατικών, ψυχολογικών και κοινωνικών χαρακτηριστικών που διακρίνουν το φύλο του. Ο δεύτερος αφορά την «κοινωνική ταυτότητα», δηλαδή τη διαµόρφωση της ιδεολογίας, των ηθικών αξιών, των κοινωνικών στάσεων, των επαγγελµατικών επιλογών, όπως αυτή αναφέρεται στη λειτουργία του ατόµου ως µέλους της κοινωνίας. Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 38
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, ο έφηβος συνειδητοποιεί τη σταδιακή σεξουαλική του ωρίµανση, αιφνιδιάζεται, ενοχοποιείται και ανησυχεί γι’ αυτήν. Οι ψυχικές διεργασίες που αποσκοπούν στο σχηµατισµό της ταυτότητας ολοκληρώνονται προς το τέλος της εφηβείας, οπότε ο έφηβος έχοντας πλέον επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις του µε τους γονείς και τ’ αδέλφια του, έχοντας δοκιµαστεί σε σχέσεις βαθιάς φιλίας, αντιπαλότητας, εχθρότητας, αγάπης µε τους συνοµηλίκους του, έχοντας υιοθετήσει ηθικές αξίες και ιδεολογικά πρότυπα, αισθάνεται ικανός για να ενεργεί ως µέλος της κοινωνίας των ενηλίκων. 2.6.5
Νοητική προσέγγιση
Η έµφαση στις έντονες εκδηλώσεις της συµπεριφοράς της εφηβείας φέρνει σε δεύτερη µοίρα τις αλλαγές στην οργάνωση της σκέψης και των γνωστικών ενεργειών του εφήβου. Ο έφηβος, µε τις σωµατικές, ψυχικές και πνευµατικές αλλαγές που οφείλονται στην εξέλιξη του εγκεφάλου και στην πείρα που αποκτά, οδηγείται στην καλλιέργεια των πνευµατικών του δυνατοτήτων και στην αφύπνιση των ενδιαφερόντων του. Από την ηλικία των 12-13 ετών περίπου, η νοηµοσύνη αρχίζει να κατακτά µορφές νοητικών διαδικασιών, όπως συστήµατα συνδυασµών, κατάστρωση συλλογισµών βασισµένων σε υποθέσεις, πιθανότητες και συσχετισµούς, που προχωρούν από το ειδικό στο γενικό και αντίστροφα κλπ. οι οποίες χαρακτηρίζουν τη σκέψη του ενηλίκου. Η εξέλιξη της νοηµοσύνης έχει ως αποτέλεσµα και την αλλαγή της σχέσης του εφήβου µε τον περιβάλλοντα κόσµο. Το πραγµατικό και συγκεκριµένο που ως τότε κυριαρχούσε στη σκέψη του, υποτάσσεται πλέον στο «δυνατόν γενέσθαι». Η ανάγκη της έκφρασης έχει ως αποτέλεσµα την αναζήτηση λεκτικών σχηµάτων και διατυπώσεων, επειδή µέσω αυτών είναι πλέον δυνατό να δοµηθούν οι συλλογισµοί. Οι πολυπλοκότερες αυτές µορφές νοητικών διαδικασιών επιτρέπουν στον έφηβο να επεξεργάζεται τα συναισθήµατα του, να ανακαλύπτει το δικό του σύστηµα αξιών, αξίες οι οποίες µπορούν να προσοµοιάζουν ή και να διαφοροποιούνται από τις υπάρχουσες και τέλος να προχωρήσει στη κατανόηση ότι η κοινωνική του ένταξη δεν απειλεί την µοναδικότητα του ως άτοµο. Προϋποθέσεις για να κατανοήσει ο έφηβος αυτήν την ουσιαστική υπόσταση για την πληρότητα της ζωής του, δηµιουργούνται τόσο από τις συνειδητές ή ασυνείδητες ψυχολογικές διεργασίες του, όσο κι από τη στάση της οικογένειας και της κοινωνίας απέναντι στη συµπεριφορά του. 2.6.6
Η κρίση της εφηβείας
Υπάρχει κρίση στην εφηβεία; Εξαρτάται τι ακριβώς εννοούµε όταν λέµε κρίση. Είναι γεγονός ότι στην εφηβεία υπάρχει ψυχολογική ρευστότητα, η οποία δηµιουργεί προϋποθέσεις αναδιάταξης και ωρίµανσης του ψυχικού κόσµου. Κατά συνέπεια, µπορεί να θεωρηθεί φυσιολογική κάποια λογική και ελεγχόµενη αναταραχή. Το περιβάλλον, τυχόν τραυµατικές παιδικές εµπειρίες, όπως αποχωρισµοί, θάνατος, διαζύγιο γονέων, αρρώστιες, αλλά ακόµα και η κληρονοµικότητα µπορεί επίσης να συµβάλλουν σε θυελλώδη εφηβεία µε εσωτερική αναταραχή και εξωτερικά προβλήµατα συµπεριφοράς. Η έκφραση της επιθετικότητας είναι πολύ συνηθισµένη κατά την εφηβεία. Ο έφηβος εκδηλώνει την άρνηση, την αµφισβήτηση, την περιφρόνηση του µε τρόπο επιθετικό και συχνά προκλητικό δοκιµάζοντας έτσι την αντοχή και τα όρια της ανοχής του άλλου και προσδιορίζοντας κατ’ επέκταση και τα δικά του όρια. Μ’ αυτή την έννοια η παραπτωµατικότητα κατά την εφηβεία εντάσσεται στην διαδικασία προσαρµογής του εφήβου, καθώς και στην οριοθέτηση του εαυτού του απέναντι στους άλλους. Για την έκφραση αυτής της συµπεριφοράς µέσα στο πλαίσιο του αποδεκτού και ανεκτού έχει σηµασία ο τρόπος µε τον οποίο θα τη χειριστούν και θ’ απαντήσουν σ’ αυτήν οι άλλοι (γονείς, δάσκαλοι, συνοµήλικοι και ευρύτερο κοινωνικό σύνολο). Όταν βλέπουµε υπερβολικά ήσυχα και Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 39
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
υπάκουα παιδιά, αυτό πρέπει να µας βάλει σε σκέψεις, ότι τα παιδιά αυτά δείχνουν απροθυµία να µεγαλώσουν. Οι αιτίες µπορεί να είναι κάποιο αυταρχικό και τιµωρητικό περιβάλλον ή υπερσυναισθηµατικές εκδηλώσεις από πλευράς γονέων. Τότε έχουµε ουσιαστικά την ανάπτυξη υπερβολικών µηχανισµών άµυνας, που δηµιουργούν φραγµό στη φυσιολογική διαδικασία ωρίµανσης. Από την άλλη, η αναταραχή δεν θα πρέπει να θεωρείται κανόνας, δεδοµένου ότι µπορεί να αντιµετωπιστεί συχνά µε επιτυχία και από τον ίδιο τον έφηβο. Όσο πιο υγιής είναι η προσωπικότητα του παιδιού, τόσο πιο εύκολα θα περάσει µέσα από την εφηβεία χωρίς να βιώσει υπερβολικές εκρήξεις, άγχος ή κατάθλιψη. 2.6.7
Οµάδες Εφήβων
Η συµµετοχή των εφήβων σε οµάδες συνοµηλίκων τους είναι πολύ συνηθισµένη. Ο ρόλος της οµάδας είναι πολύ πιο σηµαντικός για την εξέλιξη του εφήβου στα πρώτα εφηβικά χρόνια (13-15) απ’ ότι προς το τέλος της εφηβείας. Ο έφηβος, την περίοδο που νιώθει ότι αποµακρύνεται από την οικογένεια, έχει ανάγκη να ανήκει κάπου. Η ισχύς της οµάδας αντισταθµίζει τα συναισθήµατα αδυναµίας του ατόµου. Η οµάδα του δίνει µια προσωρινή ταυτότητα στην περίοδο της αναζήτησης και ταυτόχρονα είναι ένα µέσο άµυνας απέναντι στους ενήλικες κι απέναντι στον εαυτό του. Μέσα στην οµάδα, ο έφηβος ανακαλύπτει καινούρια κοινωνικά κριτήρια και πρότυπα συµπεριφοράς, διαφορετικά από αυτά που του προτείνει η οικογένειά του. Μια καλά οργανωµένη οµάδα, ανάλογα µε την ιδεολογία της, µπορεί να καλλιεργεί πολύ συγκεκριµένα πρότυπα, να θέτει απαγορεύσεις, και να καθορίζει δικές της επιτρεπόµενες ή µη συµπεριφορές. Συχνά προκλητικές ή παραπτωµατικές συµπεριφορές, µέσα στην οµάδα θεωρούνται µεγαλειώδεις και ηρωικές. Ο έφηβος για να είναι αποδεκτός από την παρέα του, πρέπει να υιοθετήσει τον τρόπο συµπεριφοράς της, να ντυθεί ή να κόψει τα µαλλιά του όπως και τα υπόλοιπα µέλη της, να ακούει την ίδια µουσική κ.λ.π. Η οµάδα µπορεί να δηµιουργήσει προβλήµατα, όπως η εκδήλωση αντικοινωνικής συµπεριφοράς. Ένας έφηβος που νιώθει την ανάγκη να σπάσει πράγµατα, αν δεν του επιτρέπεται να το κάνει µέσα στο σπίτι του, διοχετεύει την επιθετικότητά του σε αντικοινωνικές συµπεριφορές, προστατευόµενος από την οµάδα. Από την άλλη, η οµάδα µπορεί να έχει µια προσαρµοστική λειτουργία στη µεταβατική περίοδο της εφηβείας. Η δυναµική που αναπτύσσεται µέσα σ’ αυτήν προετοιµάζει τον έφηβο για τη συναισθηµατική του συναλλαγή µε τους άλλους στην ενήλικη ζωή του. 2.6.8
Ο Έφηβος και η οικογένεια
Ο έφηβος και η οικογένεια βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση µε έντονες συγκρούσεις. Αναζητώντας νέα πρότυπα συµπεριφοράς, ο έφηβος τείνει προς την ανεξαρτητοποίηση και την αυτονοµία του. Είναι χαρακτηριστικό το φαινόµενο, σ’ αυτή την περίοδο το παιδί να αποφεύγει µε κάθε τρόπο τη σωµατική επαφή µε τους γονείς του. Τα αγόρια δεν θέλουν να τα πλησιάζει η µητέρα τους, να τα αγγίζει, να τα φιλά ή να τα χαϊδεύει. Το ίδιο συµβαίνει αντίστοιχα µε τα κορίτσια και τον πατέρα τους. Αν και δεν περνούν απαραίτητα όλοι οι έφηβοι στον ίδιο βαθµό από τη διαδικασία εναντίωσης απέναντι στους γονείς τους, η θέση του εφήβου καθορίζεται από βαθιά αµφιθυµία. Ο έφηβος αµφισβητεί τους γονείς του, παύει ν’ αποδέχεται την αυθεντία τους και συχνά τους απορρίπτει, ταυτόχρονα όµως αναζητεί τη στήριξη που του παρέχουν. Έχει την ανάγκη ν’ αλλάξει τη σχέση του µαζί τους, ενώ παράλληλα τους αγαπά και απολαµβάνει την σιγουριά που του εξασφαλίζει το σταθερό οικογενειακό πλαίσιο. Από την άλλη, οι γονείς των εφήβων συνήθως διανύουν τη µέση ηλικία. Έχουν διαφορετική αίσθηση για τη ζωή, έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο των φιλοδοξιών τους, από τις οποίες άλλες έχουν εκπληρωθεί κι άλλες όχι. Ενώ ο έφηβος Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 40
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
βρίσκεται στην άνθηση της σεξουαλικότητας του, ο γονιός αισθάνεται τις δυνατότητες του να µειώνονται. Στην ηλικία τους, οι γονείς των εφήβων συµβαίνει συχνά να χάνουν τους δικούς τους γονείς και να βρίσκονται αντιµέτωποι µε τις ψυχολογικές διεργασίες αυτής της απώλειας, που κινητοποιεί το άγχος του δικού τους θανάτου, σε αντίθεση µε τον έφηβο για τον οποίο η ζωή τώρα ξεκινά. Η ποιότητα των σχέσεων των εφήβων µε τους γονείς τους ποικίλει, ανάλογα µε την προσωπικότητα των γονιών και µε τον τρόπο που έχουν µάθει όλα τα προηγούµενα χρόνια να συναλλάσσονται µε το παιδί τους. Ο έφηβος δεν αντέχει να βλέπει τους γονείς του αδύναµους απέναντί του. Έχει ανάγκη να ανήκει σε µια δοµή που δεν καταρρέει µπροστά στην επιθετικότητά του ούτε έχει διάθεση αντεκδίκησης. Χρειάζεται τα όρια που τίθενται από τη συνεπή παρουσία των ενηλίκων. Χρειάζεται επίσης όρια για να µπορέσει να αντιπαρατεθεί, να αναµετρηθεί. Του είναι απαραίτητη η ύπαρξη κάποιου µε τον οποίο θα συγκρουστεί και θα τον ξεπεράσει. Συχνά οι γονείς, αποδέκτες των αλληλοσυγκρουόµενων συναισθηµάτων των εφήβων δεν ανέχονται και δεν αντέχουν την απορριπτική στάση των παιδιών τους, τη θεωρούν προσωπική τους αποτυχία και αδυνατούν να υπερβούν τη σχέση του γονιού προς το µικρό παιδί που χρειάζεται προστασία για το κάθε τι και να περάσουν προοδευτικά σε µια πιο ισότιµη σχέση, που απαιτεί περισσότερη αυτονοµία και ισοτιµία. 2.6.9
Τα 3 στάδια της εφηβείας
Είναι ενιαία η εφηβεία ή έχει ιδιοµορφίες όσο προχωρεί µε την ηλικία; Σίγουρα δεν είναι οµοιόµορφη και επιστηµονικά διαιρείται σχηµατικά σε τρία στάδια, που περιγράφουν τους µηχανισµούς που τη διέπουν: • Προεφηβεία (11 – 14 ετών) • Μέση εφηβεία (14 – 17 ετών) • Τελική εφηβεία (17 – 19 ετών) Τα όρια αυτά βέβαια είναι ο κανόνας, αλλά ποικίλουν από άτοµο σε άτοµο, όσον αφορά την έναρξη αλλά και τη διάρκεια. Για παράδειγµα, κάποιοι 15χρονοι βλέπουµε ότι βρίσκονται σαφώς στο 1ο στάδιο, ενώ άλλοι ήδη στο 3ο και τελικό. Πάντως, οι περισσότεροι είναι στο 2ο µέσο στάδιο. Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την ωρίµανση σε κάποιο στάδιο της εφηβείας είναι το φύλο, το πολιτιστικό επίπεδο, η κοινωνική τάξη, η κατάσταση της υγείας κ.α. Επίσης τα κορίτσια ωριµάζουν νωρίτερα από τα αγόρια, ειδικά στα πρώτα στάδια. 2.6.9.1 Προεφηβεία (11 – 14 ετών) Το αρχικό στάδιο, από τα έντεκα έως τα δεκατέσσερα, σηµατοδοτεί αλλαγές στη συµπεριφορά. Συχνά οι γονείς δεν αναγνωρίζουν το χαρακτήρα του παιδιού τους. Ο έφηβος παρουσιάζεται αινιγµατικός, απαιτητικός, ανυπόµονος και εριστικός. Όταν δεν ικανοποιούνται άµεσα οι ανάγκες του, γίνεται επιθετικός και οι αντιδράσεις του είναι απρόβλεπτες. Συχνά παρατηρείται παλινδρόµηση και ο έφηβος µιµείται τη συµπεριφορά µικρότερου παιδιού, γίνεται το µωρό της µαµάς του και αναζητεί τη φροντίδα της. Μέχρι τώρα το παιδί ταυτιζόταν έντονα µε τους γονείς του και τους χρησιµοποιούσε σαν πρότυπα. Τώρα, έχει την ανάγκη ψυχολογικά να διαφοροποιηθεί να διαφοροποιηθεί και να αναζητήσει τη δική του ταυτότητα, κάτι που στις περισσότερες περιπτώσεις επιδιώκει σιωπηρά, χωρίς ανοιχτή ρήξη, µέσα από ενέργειες όπως το ιδιόµορφο ντύσιµο, το περίεργο κούρεµα, οι µουσικές προτιµήσεις και η αυξηµένη βαρύτητα που δίνει σε στενούς του φίλους. Σ' αυτό το πρώτο στάδιο, οι παρέες είναι µε άτοµα του ίδιου φύλου. Τα αγόρια
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 41
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
αναπτύσσουν έντονες φιλίες µε τα αγόρια - συχνά σε οµάδες µε ίδιο ντύσιµο, κούρεµα ή φρασεολογία - το ίδιο και τα κορίτσια, λένε τα µυστικά τους, συγκρίνονται. Οι σωµατικές αλλαγές συχνά δεν είναι ταυτόχρονες και αρµoνικές και προξενούν ανησυχία στον έφηβο. Μια ήπια ακµή του προσώπου µπορεί να φαντασιώνεται σαν παραµόρφωση και να του προξενήσει κατάθλιψη. Ο έφηβος αρχίζει να έχει έντονο ενδιαφέρον για σεξουαλικά θέµατα, χωρίς αυτό να σηµαίνει ότι έχει και σεξουαλική δραστηριότητα. Γοητεύεται από ερωτικές σκηνές που µέχρι τώρα αγνοούσε ίσως και να αποστρεφόταν (!) και η περιέργειά του αυξάνεται. Αν και οι πληροφορίες που του προσφέρονται είναι άφθονες, δηµιουργεί δικές του προσωπικές σεξουαλικές θεωρίες και µύθους. Στα κορίτσια αρχίζει η έµµηνος ρύση. Το πώς αυτή η λειτουργία θα γίνει αποδεκτή και θα επισφραγίσει τη θηλυκότητά τους εξαρτάται κυρίως από τις συζητήσεις που έχουν κάνει µε τη µητέρα τους. Τα αγόρια ανακαλύπτουν τον αυνανισµό, ο οποίος µολονότι είναι αποδεκτός στη σύγχρονη κοινωνία σαν ευκαιρία πειραµατισµού που τους επιτρέπει να επεξεργαστούν τη σεξουαλικότητα τους, να αποκτήσουν αίσθηση ελέγχου στις επιθυµίες τους και ν' αποφύγουν προσωρινά την πίεση για σχέσεις, συνεχίζει να τους προκαλεί φόβο και ενοχές. 2.6.9.2 Μέση εφηβεία (14 – 17 ετών) Στο µέσο στάδιο, από τα δεκατέσσερα έως τα δεκαεπτά, εµφανίζεται καθαρά ο ανταγωνισµός µε τους γονείς, οι οποίοι παύουν να είναι αντικείµενα θαυµασµού, ενώ η παρέα τους θεωρείται ανιαρή και τα αστεία τους ανούσια. Ο έφηβος αρνείται να τους συνοδέψει σε εξόδους ή να συµµετάσχει σε οικογενειακές γιορτές και συγκεντρώσεις. Αντίθετα, εκδηλώνεται θαυµασµός για κάποιον άλλο σηµαντικό ενήλικο, ο οποίος χρησιµεύει ως γονεϊκό υποκατάστατο. Αυτόν το θετικό ρόλο µπορεί να παίξει ένας µεγαλύτερος φίλος ή ο δάσκαλος, καθώς ο έφηβος αναζητεί τη στήριξη που δεν µπορεί να πάρει από το γονιό. Ο έφηβος ταλαντεύεται, πότε προς την αναζήτηση συµπαράστασης από τους γονείς - όταν κυριαρχεί η ανησυχία για τους κινδύνους στους οποίους τον εκθέτει η αυτονόµησή του - και πότε προς την άρνηση κάθε βοήθειας - όταν φοβάται µήπως χάσει την ανεξαρτησία του. Οι παρέες του αποτελούνται πλέον από συνοµήλικούς του και των δύο φύλων και µέσα σ' αυτές βρίσκει υποστήριξη και αποκτά αυτοπεποίθηση. Έτσι, µαθαίνει να συναναστρέφεται µε το άλλο φύλο σε µία περίοδο που προσπαθεί να αποκρυσταλλώσει την ταυτότητα του, να µάθει να εκφράζεται ερωτικά και να δέχεται ανάλογες εκδηλώσεις από το άλλο φύλο. Σε αυτό το στάδιο εκδηλώνονται παράφοροι έρωτες, καταστάσεις έντονου πάθους και µικρής διάρκειας. Ο σύντροφος ενώ είναι φαντασιακά παρών, στην πραγµατικότητα κρατιέται σε απόσταση ασφαλείας. Ο έφηβος µένει πολλές ώρες µόνος του στο δωµάτιό του ακούγοντας µουσική ή γράφοντας τις κρυφές σκέψεις του. ∆ιανύει µια περίοδο µοναξιάς αλλά και δηµιουργικότητας, κατά την οποία φιλοσοφικά ερωτήµατα και υπαρξιακές αναζητήσεις απαιτούν την απάντησή τους. Σ’ αυτή τη φάση οι έφηβοι: • ∆εν είναι ούτε άνδρες ούτε αγοράκια / ούτε γυναίκες ούτε κοριτσάκια και προσπαθούν να βρουν τον ανδρικό / γυναικείο ρόλο που τους ταιριάζει. Προσελκύονται από το αντίθετο φύλο και νιώθουν «το ξύπνηµα του έρωτα» •
Παρουσιάζουν γενική αστάθεια, ακαταστασία και απώλεια προσανατολισµού. Εµφανίζουν φυσιολογική πτώση των ικανοτήτων και των επιδόσεών τους και δεν ξέρουν πώς να χρησιµοποιούν τις ελεύθερες ώρες τους.
•
Επιζητούν τη µόνωση.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 42
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
•
Αισθάνονται συναισθηµατική αναταραχή και απότοµες εναλλαγές συναισθηµάτων. Εύκολα περνούν από τον άκρατο ενθουσιασµό, στην µέχρι απελπισίας απογοήτευση. Νιώθουν χαµένοι, αβέβαιοι και αδυνατούν να αντιµετωπίσουν τα προβλήµατα µε ψυχραιµία και ρεαλισµό, εµφανίζοντας τάσεις φυγής, εκνευρισµό, έλλειψη νηφαλιότητας και αίσθησης της πραγµατικότητας.
•
Νοµίζουν πως αποτελούν «τον οµφαλό της γης», εµφανίζοντας µία ακατανίκητη ανάγκη προβολής, έντονες τάσεις εκκεντρισµού και «κρίση πρωτοτυπίας». ∆είχνουν υπέρµετρη προσοχή στην εξωτερική τους εµφάνιση ή επιδεικτικά το αντίθετο και προσπαθούν να φαίνονται πνευµατώδεις. Γενικό χαρακτηριστικό τους είναι η υπερβολή.
•
Αγωνίζονται για κατάκτηση ελευθερίας και αυτονοµίας, απελευθέρωση, ανεξαρτησία προσωπικότητας και «ψυχική αυτοσυντήρηση». Συχνά παρουσιάζουν αρνητική συµπεριφορά, αντιλογία, πείσµα, δυστροπία, επαναστατική και προκλητική αυθάδεια
•
Αρνούνται τις παραδεδεγµένες αξίες («αναχαίτιση ιδανικών προτύπων»). Κατακρίνουν και επικρίνουν το κάθε τι, νοµίζουν πως ο κόσµος είναι άσχηµος και άδικος και θέλουν να τον διορθώσουν. Είναι απόλυτοι σε κρίσεις προσώπων και καταστάσεων χωρίς «µέτρο» , συχνά µε οργή και αναρχικές εκδηλώσεις.
•
Αισθάνονται µέσα τους να γεννιούνται νέες δυνάµεις και θέλουν να τις διαθέσουν σε κάτι. Αναζητούν ιδανικά πρότυπα, ιδέες, κριτήρια, αξίες και φιλοσοφία ζωής
•
Είναι γοητευµένοι από την τεχνική πρόοδο.
•
Είναι υπερβολικά φιλόδοξοι παρά την αβεβαιότητα για το µέλλον τους, ενώ ρέπουν προς την έντονη απασχόληση και τον υπέρµετρο ανταγωνισµό
•
Συχνά παρουσιάζουν παιδισµό (παλινδρόµηση στην παιδική ηλικία και προσκόλληση στον έτερο των γονέων)
2.6.9.3 Τελική εφηβεία (17 – 20 ετών)
Στο τελικό στάδιο, από τα δεκαεπτά έως τα είκοσι έτη, έχουµε τη σταθεροποίηση της ταυτότητας. Οι έντονες συγκρούσεις παύουν, η ταυτότητα ολοκληρώνεται, οι απαιτήσεις της ενήλικης ζωής οδηγούν τον έφηβο να προσαρµοστεί στην πραγµατικότητα. Επέρχεται η συµφιλίωση µε τους γονείς. Οι έφηβοι ζητούν τη βοήθειά τους για την επιλογή σπουδών και επαγγέλµατος. Έτσι, παύει ο ανταγωνισµός και οι γονείς γίνονται σύµµαχοι και φίλοι. Οι ερωτικές σχέσεις αποκτούν µεγαλύτερη διάρκεια. Σ’ αυτή τη φάση οι έφηβοι: • Ολοκληρώνουν τη σωµατική τους αύξηση, η οποία πλησιάζει στο τέλος της • Ηρεµούν στο πνεύµα, συµφιλιώνονται µε τον εξωτερικό κόσµο και αντιµετωπίζουν την πραγµατικότητα µε περισσότερη νηφαλιότητα και ψυχραιµία • Σταδιακά µεταπηδούν από τον απόλυτο υποκειµενισµό της προηγούµενης περιόδου στα πρόθυρα της ωριµότητας και της αντικειµενικότητας (προσαρµογή εφήβων) • Ενώ µέχρι τώρα ζούσαν το παρόν, τώρα τους απασχολεί το µέλλον, ο επαγγελµατικός τους προσανατολισµός, η κοινωνική αποκατάσταση και ο αγώνας για την αντιµετώπιση των προβληµάτων της ζωής Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 43
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ • •
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Σταθεροποιούν τα ενδιαφέροντά τους Σχηµατίζουν το περίγραµµα της προσωπικότητάς τους
2.6.10 Οµάδα των συνοµηλίκων
Οι έφηβοι συναθροίζονται και δηµιουργούν οµάδες. Ο νέος έχει ανάγκη να ανήκει κάπου την περίοδο που νιώθει ότι αποµακρύνεται από την οικογένεια. Για να είναι αποδεκτός από την παρέα, πρέπει να υιοθετήσει τον τρόπο συµπεριφοράς της, να ντυθεί ή να κόψει τα µαλλιά του όπως και τα υπόλοιπα µέλη της, να ακούει την ίδια µουσική κ.λ.π. Η οµάδα συνοµηλίκων παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των διεργασιών της εφηβείας. Βοηθά τον έφηβο και του δίνει µια προσωρινή ταυτότητα. Μέσα σε αυτήν ανακαλύπτει καινούρια κοινωνικά κριτήρια και πρότυπα συµπεριφοράς, διαφορετικά από αυτά που προτείνει η οικογένειά του. Μια καλά οργανωµένη οµάδα µπορεί επίσης να θέτει απαγορεύσεις, καθορίζοντας επιτρεπόµενες ή µη συµπεριφορές. Ταυτόχρονα, ο έφηβος έχει µεγάλη υποστήριξη από την οµάδα, η οποία καλλιεργεί ανάλογα µε την ιδεολογία της συγκεκριµένα πρότυπα. Συχνά προκλητικές ή παραπτωµατικές συµπεριφορές θεωρούνται µεγαλειώδεις και ηρωικές. Έτσι φτάνουµε πια να µιλάµε για εκδήλωση αντικοινωνικής συµπεριφοράς -εφηβική παραβατικότητα, φαινόµενο µάλλον υπό εξέλιξη στην ελληνική κοινωνία. Ένας έφηβος που νιώθει την ανάγκη να εξωτερικεύσει τις επιθετικές διαθέσεις του και να σπάσει τα πράγµατα στο σπίτι του, αν δεν του επιτρέπεται να το κάνει, διοχετεύει την επιθετικότητά του σε αντικοινωνικές συµπεριφορές προστατευόµενος από την οµάδα. Όταν και αυτό απαγορεύεται, βρίσκει διέξοδο ακολουθώντας τον αρχηγό της οµάδας. Συνήθως αρχηγός ανακηρύσσεται ο πιο βίαιος, ο πιο επιθετικός, καθώς αποτελεί πρότυπο ταύτισης για τον καταπιεσµένο έφηβο. 2.6.11 Έφηβος και Οικογένεια
Ο έφηβος και η οικογένεια βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση µε έντονες συγκρούσεις, χαρακτηριστικές αυτής της περιόδου. Η θέση του εφήβου καθορίζεται από µια βαθιά αµφιθυµία. ∆ιεκδικεί µε πάθος την αυτονοµία του, την ίδια στιγµή που είναι εξαρτάται άµεσα από την οικογένειά του. Θέλει να είναι αυτόνοµος, διακηρύσσει την ανεξαρτησία του, αλλά ταυτόχρονα αναζητεί τη σιγουριά και τη στήριξη που παρέχονται από τους γονείς του. Χρειάζεται όρια που τίθενται από τη συνεπή παρουσία των ενηλίκων και του παρέχουν την αίσθηση αυτής της σιγουριάς. Επίσης, χρειάζεται όρια για να µπορέσει να αντιπαρατεθεί, να αναµετρηθεί. Του είναι απαραίτητη η ύπαρξη κάποιου µε τον οποίο θα συγκρουστεί και θα τον ξεπεράσει. Εποµένως, έχει ανάγκη να ανήκει σε µια δοµή που δεν καταρρέει από την επιθετικότητά του ούτε έχει διάθεση αντεκδίκησης. Ο έφηβος δεν αντέχει να βλέπει τους γονείς του αδύναµους. Οι γονείς πρέπει να είναι δυνατοί. Σε αυτή την περίοδο αποφεύγει τη σωµατική επαφή µε τους γονείς του. Τα αγόρια δεν θέλουν µε κανένα τρόπο να τα πλησιάζει η µητέρα τους, να τα αγγίζει, να τα φιλά ή να τα χαϊδεύει. Το ίδιο συµβαίνει αντίστοιχα µε τα κορίτσια και τον πατέρα τους. Αυτό συµβαίνει διότι οι έφηβοι πολύ συχνά βλέπουν σεξουαλικού περιεχοµένου όνειρα µε τη µεγαλύτερη αδελφή ή την µητέρα και έχουν άγχος και ως επακόλουθο τύψεις. Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 44
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Οι γονείς αυτή την περίοδο περνούν συνήθως την κρίση της µέσης ηλικίας, διότι, εάν βρίσκονται κοντά στην πέµπτη δεκαετία της ζωής τους, αντιλαµβάνονται ότι τους µένει λίγος χρόνος για την πραγµάτωση των φιλοδοξιών τους και η σεξουαλικότητά τους µειώνεται, ενώ παράλληλα παρατηρούν ότι τα όνειρα για ζωή του εφήβου ανατέλλουν. Οι γυναίκες βιώνουν τα προβλήµατα της εµµηνόπαυσης, ενώ η κόρη τους αρχίζει να έχει περίοδο. Η στάση, η προσωπικότητα των γονέων και η οικογενειακή δοµή είναι καθοριστικοί παράγοντες στην εξέλιξη της κρίσης της εφηβείας. Οι γονείς πρέπει να ανέχονται τους εφήβους και να προσπερνούν την τάση τους να τους αγνοούν, χωρίς να το εκλαµβάνουν ως προσωπική αποτυχία τους. Πρέπει να υπερβούν τη σχέση του γονιού προς το µικρό παιδί που χρειάζεται προστασία από τα πάντα και να περάσουν προοδευτικά σε µια ισότιµη σχέση ενήλικου προς ενήλικο. Σχετικά µε την καθολικότητα της σύγκρουσης γονιών και εφήβων, νεότερες έρευνες δείχνουν ότι δεν περνούν απαραίτητα όλοι οι έφηβοι από αυτήν τη διαδικασία εναντίωσης απέναντι στους γονείς τους. Πράγµατι, δυσκολίες στην επικοινωνία και δυσαρέσκεια απέναντι στους γονείς τους αναφέρουν οι έφηβοι που παρουσιάζουν προβλήµατα. Αντίθετα, από ερωτηµατολόγια που απαντούν φυσιολογικοί έφηβοι, φαίνεται ότι σε υψηλό ποσοστό µοιράζονται τις ίδιες αξίες µε τους γονείς τους. Ωστόσο, δεν είναι φυσιολογικό και αναµενόµενο να έχουµε σοβαρές αναστατώσεις στην εφηβεία και στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να τις αντιµετωπίσουµε σαν ψυχολογική διαταραχή. Ο λόγος είναι ότι αν δεν αντιµετωπιστούν µε την ανάλογη ψυχολογική βοήθεια, είναι απίθανο να ξεπεραστούν ανώδυνα από τον έφηβο και αργότερα θα αφήσουν κάποια κατάλοιπα στην υπόλοιπη ζωή του 2.6.12 Στόχοι της εφηβείας. • • • • • • • •
Κατ αρχήν η σταδιακή ανάπτυξη µέχρι το άτοµο να γίνει ανεξάρτητο και αυτόνοµο. Να αναπτύξει το άτοµο µια ρεαλιστική αλλά και αποδεκτή εικόνα για το σώµα του και τον εαυτό του. Να αποκτήσει ικανοποιητικό έλεγχο των γενετήσιων ορµών του αλλά και ικανότητα να εκφράσει τα ερωτικά του συναισθήµατα, όταν χρειαστεί. Να επεκτείνει την κοινωνικότητά του µε σχέσεις και συναναστροφές έξω από την οικογένεια. Να είναι ικανός να εφαρµόσει ένα ρεαλιστικό σχέδιο για να πετύχει µια κοινωνική και οικονοµική επιβίωση. Να αποδεχτεί ένα σύστηµα κοινωνικών και ηθικών αξιών που θα του επιτρέψει να σταθεί µέσα στην κοινωνία. Η εφηβεία είναι λοιπόν, µια κρίσιµη περίοδος µε επαναστατικότητα, ρευστότητα και ανακατατάξεις. ∆εν είναι ίδια για όλους. Είναι δυνατόν όµως η εφηβεία να είναι περισσότερο ταραχώδης και επεισοδιακή απ ότι συνήθως, πράγµα που θα αναστατώσει εκτός από τον έφηβο, ολόκληρη την οικογένεια. Αυτές οι περιπτώσεις αποτελούν περίπου το 20% σύµφωνα µε µια έρευνα. Τότε θα χρειαστεί να ζητήσουν οι γονείς βοήθεια από κάποιον ειδικό και πιθανότατα ο έφηβος θα χρειαστεί µια επείγουσα ψυχοθεραπευτική παρέµβαση. Αν αυτό δεν γίνει µέχρι την ενηλικίωση, ο νέος άνθρωπος θα χρειαστεί να κάνει πολλούς συµβιβασµούς στη ζωή του για να ισορροπήσει συναισθηµατικά.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 45
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
•
Ο έφηβος µε τις σωµατικές, ψυχικές και πνευµατικές αλλαγές, που οφείλονται στην εξέλιξη του εγκεφάλου και στην πείρα που αποκτά σιγά- σιγά, οδηγείται στην καλλιέργεια των πνευµατικών του δυνατοτήτων και στην αφύπνιση των ενδιαφερόντων του. Γι’ αυτό η εφηβική ηλικία είναι πιο δύσκολη από τις άλλες και αυτός είναι και ο λόγος που οι έφηβοι αντιµετωπίζουν τόσα πολλά προβλήµατα. Τελικά µε τη συµπεριφορά του, προσπαθεί να αποδείξει την ξεχωριστή του οντότητα και τη διαφοροποίηση του απέναντι σε ανθρώπους που σε προηγούµενη ηλικία αποδεχόταν ολοκληρωτικά επειδή δεν είχε ακόµα αναπτύξει κριτική ικανότητα . Αυτό επιβάλλεται να γίνει σαφές τόσο από τους γονείς όσο και από τους δασκάλους , οι οποίοι πρέπει να επιδείξουν ευαισθησία και σοβαρότητα στη στάση τους απέναντι στον έφηβο. Εκείνο που πρωτίστως χρειάζεται είναι µεγάλη κατανόηση για την ψυχική κατάσταση του εφήβου και τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει ώστε να οικοδοµηθεί µια σχέση εµπιστοσύνης η οποία θα επενεργήσει θετικά πάνω του , απελευθερώνοντας πλέον τις δηµιουργικές δυνάµεις του τόσο για το καλό το δικό του όσο και για την εξέλιξη της ίδιας της κοινωνίας
2.6.13 Συνοψίζοντας… Η εφηβεία είναι µια κρίσιµη περίοδος µε επαναστατικότητα, ρευστότητα και ανακατατάξεις. ∆εν είναι ίδια για όλους. Αναµφίβολα το κατάλληλο κλίµα στην παιδική ηλικία, χωρίς ψυχοτραυµατικά γεγονότα, εξασφαλίζει τις καλύτερες προϋποθέσεις για ωρίµαση και ενηλικίωση. Είναι δυνατόν η εφηβεία να είναι περισσότερο ταραχώδης και επεισοδιακή απ ότι συνήθως, πράγµα που θα αναστατώσει εκτός από τον έφηβο, ολόκληρο το περιβάλλον του. Σύµφωνα µε έρευνες, οι περιπτώσεις αυτές αποτελούν περίπου το 20% του συνόλου. Αν ο έφηβος βοηθηθεί σ' αυτή τη φάση της ζωής του, θα ξεπεράσει τα προβλήµατα και µέχρι την ενηλικίωσή του, δεν θα δυσκολευτεί για να ισορροπήσει συναισθηµατικά. Η εφηβεία είναι το τελευταίο σκαλοπάτι πριν την ωριµότητα. Είναι λοιπόν η τελευταία ευκαιρία για να επέλθουν σηµαντικές διορθωτικές αλλαγές για την ολοκλήρωση της προσωπικότητας.
Αγωνιζόµαστε - ο καθένας από τη θέση του - για να έχουν τα παιδιά ένα καλύτερο µέλλον, σε µια καλύτερη κοινωνία. Θα πετύχουµε, όταν προσπαθούµε και εµείς οι ίδιοι να γινόµαστε καλύτεροι και όταν θεµελιώσουµε το έργο µας πάνω σε στέρεες αρχές.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 46
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.6.14 Χαρακτηριστικά και συµπεριφορά στη Κοινότητα ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 1. Συναισθηµατική αλλαγή.
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ Μέσα στην Κοινότητα εκλογή Πιστού φίλου. 2. Άρνηση παραδεδεγµένων αξιών. Ελεύθερη έρευνα και ∆ηµοκρατικό σκηνικό δουλειάς. 3. Αναζήτηση δικών του κριτηρίων και Ελεύθερη έρευνα αξιών. 4. Αγώνας για την κατάκτηση της Αποφασίζουν µόνοι τους (Σύνοδος Κ.Α.) ελευθερίας. για τις δράσεις τους µέσα σε ένα ∆ηµοκρατικό σκηνικό όπου οι Βαθµοφόροι είναι ισότιµα µέλη 5. Γενική αστάθεια και ακαταστασία. ∆ηµιουργία µεθοδευµένης δουλειάς. (Όµιλοι Εργασίας) 6. Υπέρµετρος εγωκεντρισµός. Οµαδική ζωή - ∆ηµοκρατική παραδοχή αποφάσεων. ∆ηµιουργία σωστών κριτηρίων 7. Τάσεις Φιλοδοξίας, Υποκειµενισµού αξιολογουµένων από τα ίδια τα µέλη της και Υπερβολικότητας. Κ.Α. 8. Περιπτώσεις παιδισµού. Η αξιολόγηση από τα άλλα µέλη, το Προσκοπικό παιχνίδι και ο Νόµος δίνουν διέξοδο. 9. Αντιµετώπιση πραγµατικότητας. Ελεύθερη έρευνα, Σύµβουλοι Κ.Α. 10. Συµφιλίωση µε τον εξωτερικό ∆ράσεις Προσφοράς και Κοινωνικής κόσµο. Συνεργασίας 11. Ψυχοσεξουαλική αναστάτωση Γενετήσια διαφώτιση από ειδικούς Συµβούλους. ∆ράσεις µε άτοµα του άλλου φύλου. (Κοινότητες µε αγόρια και κορίτσια 2.6.15 Απαρίθµηση Χαρακτηριστικών. Σε αυτό το σηµείο θα απαριθµήσουµε όσο περισσότερο µονολεκτικά είναι εφικτό τα χαρακτηριστικά της ηλικίας των εφήβων. • • • • • • • •
Συναισθηµατική αναταραχή και διαφοροποίηση συναισθηµάτων (αδυναµία αντιµετωπίσεως προβληµάτων) Απώλεια προσανατολισµού (επιζητούν τη µόνωση) Γενική αστάθεια και ακαταστασία ζ Άρνηση παραδεδεγµένων αξιών (αναχαίτιση ιδανικών προτύπων) Αναζήτηση "ιδεών κριτηρίων και αξιών" και της φιλοσοφίας της ζωής Αγώνας για «ψυχική αυτοσυντήρηση» (κατάκτηση ελευθερίας) Υπέρµετρος εγωκεντρισµός (έλλειψη νηφαλιότητας) Τάσεις εκκεντρισµού (κρίση πρωτοτυπίας)
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 47
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ • •
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Τάσεις φιλοδοξίας, υποκειµενισµού και υπερβολικότητας (Οι έφηβοι είναι απόλυτοι, οξεία κριτική προσώπων και καταστάσεων χωρίς µέτρο, µα οργή και πολλές φορές αναρχικές εκδηλώσεις) Περίπτωση παιδισµού (παλινδρόµηση στην ηλικία και πρόσκληση στον έτερο των γονέων)
Στα 16 χρόνια (περίπου) το σκηνικό αλλάζει • • • • • •
Ενώ µέχρι τώρα ζούσαν στο ΠΑΡΟΝ, τώρα τους απασχολεί το ΜΕΛΛΟΝ Υποχώρηση απόλυτου υποκειµενισµού Αντιµετώπιση πραγµατικότητας (επαγγελµατικός προσανατολισµός), Πρόθυρα ωριµότητας, νηφαλιότητας, αντικειµενικότητας (προσαρµογή εφήβων) Συµφιλίωση µε τον εξωτερικό κόσµο ∆ιαχωρισµός τύπων
Στην ηλικία των 15-16 χρόνων οι έφηβοι: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
∆εν ξέρουν πώς να χρησιµοποιούν τις ελεύθερες ώρες τους Κατακρίνουν και επικρίνουν το κάθε τι Νοµίζουν πως ο κόσµος είναι άσχηµος και άδικος και θέλουν να τον διορθώσουν. Αισθάνονται µέσα να γεννιούνται νέες δυνάµεις και θέλουν να τις διαθέσουν σε κάτι Είναι γοητευµένοι από την τεχνική πρόοδο Προσελκύονται από το αντίθετο φύλο και νιώθουν «το ξύπνηµα του έρωτα» Νοµίζουν πως αποτελούν «τον οµφαλό της γης» συναισθηµατική αναταραχή και διαφοροποίηση συναισθηµάτων αδυναµία αντιµετώπισης προβληµάτων µε ψυχραιµία και ρεαλισµό, φυγή γενική αστάθεια και ακαταστασία νιώθουν χαµένοι, αβέβαιοι δεν είναι ούτε άνδρες, ούτε αγοράκια - ούτε γυναίκες, ούτε κοριτσάκια απώλεια προσανατολισµού επιζητούν τη µόνωση προσπαθούν να βρουν τον ανδρικό / γυναικείο ρόλο που τους ταιριάζει φυσιολογικές πτώσεις «ικανοτήτων» και «επιδόσεων» άρνηση παραδεδεγµένων αξιών αρνητική συµπεριφορά, αντιλογία, πείσµα, δυστροπία, επαναστατική, προκλητική αυθάδεια αναζήτηση ιδανικών προτύπων αναζήτηση «ιδεών κριτηρίων και αξιών» φιλοσοφία ζωής δηµιουργία ιδανικών προτύπων αγώνας για «ψυχική αυτοσυντήρηση» κατάκτηση ελευθερίας, αυτόνοµοι απελευθέρωση, ανεξάρτητες προσωπικότητες ακατανίκητη ανάγκη προβολής έντονη απασχόληση υπέρµετρος ανταγωνισµός έλλειψη νηφαλιότητας και αίσθησης της πραγµατικότητας εκνευρισµοί τάσεις εκκεντρισµού «κρίση πρωτοτυπίας» Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 48
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ • •
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
προσοχή στην εξωτερική εµφάνιση ή το αντίθετο προσπάθεια να φαίνονται πνευµατώδεις
ΣΤΑ 16 ΧΡΟΝΙΑ (περίπου) ΤΟ ΣΚΗΝΙΚΟ ΑΛΛΑΖΕΙ • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Ενώ µέχρι τώρα ζούσαν το ΠΑΡΟΝ, τώρα τους απασχολεί το ΜΕΛΛΟΝ υποχώρηση απόλυτου υποκειµενισµού η σωµατική αύξηση πλησιάζει στο τέλος το πνεύµα γίνεται πιο ήρεµο αντιµετώπιση πραγµατικότητας επαγγελµατικός προσανατολισµός κοινωνική αποκατάσταση πρόθυρα ωριµότητας µεταπήδηση από υποκειµενισµό στην υποκειµενικότητα περισσότερη νηφαλιότητα και ψυχραιµία περίγραµµα προσωπικότητας .προσαρµογή εφήβων συµφιλίωση µε εξωτερικό κόσµο αγώνας για αντιµετώπιση προβληµάτων ζωής . διαχωρισµός τύπων σταθεροποίηση ενδιαφερόντων τάσεις φιλοδοξίας υποκειµενισµού και υπερβολικότητας υπερβολικά φιλόδοξοι παρά την αβεβαιότητα ακράτητος ενθουσιασµός αλλά συγχρόνως και στυγνή απογοήτευση µέχρι απελπισίας οι έφηβοι είναι απόλυτοι, µε κρίσεις προσώπων και καταστάσεων χωρίς «µέτρο» συχνά µε οργή και αναρχικές εκδηλώσεις γενικό χαρακτηριστικό η υπερβολή περίπτωση «παιδισµού» παλινδρόµηση στην παιδική ηλικία και πρόσκληση στον έτερο των γονέων
Οι έφηβοι κλείνουν µέσα τους ∆ΥΟ ανθρώπους κι αν µας φαίνονται συχνά απροσάρµοστοι, ατίθασοι, ψυχροί, κάποτε σκληροί ακόµη και εχθρικοί... Πίσω απ' αυτές τις εκδηλώσεις κρύβονται σκέψεις ευγενικές, αισθήµατα τρυφερά κι ανθρώπινα, έτοιµα να εκδηλωθούν, ασυναίσθητα ψάχνουν να βρουν τη κατάλληλη στιγµή, τη δίοδο που θα τους απελευθερώσει, την ΕΥΚΑΙΡΙΑ. ΠΡΟΣΟΧΗ !! φύση. ύπαιθρο. µουσική Τα χρόνια... των ιδανικών, των µεγάλων προσδοκιών, των ηρωικών διαθέσεων; της µεγαλοµανίας, της αστάθειας, της αναζήτησης του ΕΓΩ, της αποµόνωσης, του ιδεαλιστικού αγώνα, του µεγάλου έρωτα, των δυνατών συγκινήσεων, των µεγάλων αντιθέσεων, των δυναµικών εκτονώσεων, των καθοριστικών επιλογών... αυτά τα έντονα, τα λατρευτά ΕΦΗΒΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ...
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 49
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
2.7 2.7.1
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Υγεία & Έφηβοι. Υγεία: Το πολυτιµότερο αγαθό!
Εάν για όλους τους ανθρώπους, ο υγιεινός τρόπος ζωής είναι κανόνας για τη διατήρηση της υγείας µας, για τους ΕΦΗΒΟΥΣ που θεµελιώνουν και χτίζουν τον µελλοντικό ενήλικα οργανισµό τους, είναι όρος ζωής. Όµως παρ' όλα αυτά, ένας µεγάλος αριθµός των σηµερινών εφήβων, είτε από άγνοια, είτε µιµούµενος βλαβερές συνήθειες των ενηλίκων, ζει θα λέγαµε µάλλον ανθυγιεινά. Έτσι πολλοί έφηβοι καπνίζουν, πίνουν αλκοολούχα ποτά, δεν τηρούν τους στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής στη σεξουαλική τους συµπεριφορά (στην εποχή του AIDS!!!), διατρέφονται µε άκρως ανθυγιεινές τροφές πλούσιες σε λιπαρά και ζάχαρη (τύπου FAST -FOOD) και καταναλώνουν αναψυκτικά τύπου COLA (σε µία χώρα αληθινό παράδεισο των εσπεριδοειδών!!!). Είναι αλήθεια ότι η πληροφόρηση που έχει ο σηµερινός έφηβος σε θέµατα υγείας, τόσο από το σχολείο στα ειδικά µαθήµατα, όσο και από τα Μ.Μ.Ε., είναι κάτι παραπάνω από ικανοποιητική. Το γεγονός ότι ο σηµερινός έφηβος, κλείνει ουσιαστικά τα αυτιά του στη λεγόµενη επίσηµη ενηµέρωση, οφείλεται στην ίδια τη ψυχολογία του. Οι έφηβοι έχουν το δικό τους τρόπο να λαµβάνουν πληροφορίες µέσα από το κοινωνικό περιβάλλον. Σωστή πληροφορία για τον έφηβο, είναι αυτή που παίρνει από άτοµα που εµπιστεύεται; που τον έχουν πείσει για το ενδιαφέρον τους γι' αυτόν, που έχει για πρότυπά του. Ένα τέτοιο πρόσωπο πρέπει να είναι ο Βαθµοφόρος της Κοινότητας. Στους ηγέτες, λοιπόν, των Ανιχνευτών, ανήκει το χρέος να ενηµερώσουν τους εφήβους, απλά, διακριτικά και µε τον µοναδικό τρόπο που ξέρουν οι Πρόσκοποι, να κάνουν τα πάντα να φαίνονται σαν παιχνίδι, να ζούµε υγιεινά, χτίζοντας από τώρα ένα σώµα γεµάτο υγεία, που θα είναι µία στέρεα βάση για την υπόλοιπη ζωή τους. Σε αυτήν την προσπάθεια έρχεται να βοηθήσει αυτή η δουλειά, που επιδιώκει να δώσει στους Βαθµοφόρους, στοιχεία για ενηµέρωση πάνω στα θέµατα που κυρίως αφορούν τους εφήβους: ΥΓΕΙΑ ΣΤΟ ΣΕΞ (Σεξουαλική Ενηµέρωση – Αντισύλληψη – AIDS - Αφροδίσια νοσήµατα), ΥΓΕΙΑ ΣΤΗ ∆ΙΑΤΡΟΦΗ, ΒΛΑΒΕΡΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ (Κάπνισµα, Οινοπνευµατώδη). Με την ελπίδα, αυτή η δουλειά να επιτύχει στους σκοπούς της, µια και έγινε από Πρόσκοπο για Προσκόπους, εύχοµαι σε όλους τους Βαθµοφόρους του Κλάδου, καλή δουλειά.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 50
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
2.7.2
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Υγεία στο σεξ
Α) ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ – Β) ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ Είναι πολύ σηµαντικό για ένα Βαθµοφόρο, να έχει κερδίσει την εµπιστοσύνη των Ανιχνευτών Σε έναν τέτοιο ηγέτη, οι έφηβοι όταν χρειαστεί, «ξανοίγονται», του εκµυστηρεύονται προσωπικά τους προβλήµατα, ή του αποκαλύπτουν απορίες τους για λεπτά ζητήµατα τα οποία δεν θα τολµούσαν να θίξουν στους γονείς τους ή σε τρίτους, ζητώντας τη γνώµη τους και τη συµβουλή τους. Επειδή ακριβώς ένα πλήθος ερωτηµάτων που γεννιούνται στο µυαλό των εφήβων και συχνά κάποια σοβαρά προβλήµατα που αντιµετωπίζουν, αφορούν τη σεξουαλική τους δραστηριότητα, ο Βαθµοφόρος των Ανιχνευτών είναι υποχρεωµένος να έχει κάποιες βασικές γνώσεις πάνω στα θέµατα που αφορούν την υγεία στη σεξουαλική λειτουργία. Ένας αριθµός εφήβων αναπτύσσει ολοκληρωµένες σεξουαλικές σχέσεις. Αυτό είναι ένα γεγονός που, καλώς ή κακώς και πέρα από θρησκευτικές ή ιδεολογικές πεποιθήσεις, πρέπει να το αποδεχτούµε σαν µία πραγµατικότητα. Από την άλλη η αντικειµενική αδυναµία δηµιουργίας οικογένειας σε αυτή την ηλικία, δηµιουργεί το πρόβληµα της ανεπιθύµητης εγκυµοσύνης. Η έλλειψη λοιπόν ενηµέρωσης πάνω στα θέµατα αντισύλληψης οδηγούν τη γυναίκα στην διαδικασία της έκτρωσης. Η έκτρωση, πέρα από το γεγονός ότι αποτελεί µια κοινωνικά και ηθικά απαράδεκτη πράξη, µπορεί να έχει και πολλές σοβαρές, άµεσες και µελλοντικές επιπτώσεις στη σωµατική (στείρωση) και ψυχική υγεία της γυναίκας. Ο τεράστιος αριθµός εκτρώσεων που πραγµατοποιείται κάθε χρόνο στην πατρίδα µας, είναι αποτέλεσµα αυτής της έλλειψης ενηµέρωσης στα θέµατα αντισύλληψης. Ο Βαθµοφόρος των Ανιχνευτών είναι σκόπιµο να ενηµερώνει µε µεγάλη διακριτικότητα τους εφήβους για τις µεθόδους αντισύλληψης αφού πρώτα τους κατατοπίσει για την βασική φυσιολογία της γενετήσιας πράξης. Τα γεννητικά όργανα της γυναίκας (αχ. 1) και του άνδρα (αχ. 2) παράγουν τα αντίστοιχα γεννητικά κύτταρα: Τα σπερµατοζωάρια για τον άνδρα και τα ωοκύτταρα για τη γυναίκα που παράγονται στις ωοθήκες. Γονιµοποίηση είναι η συνένωση των δύο αυτών κυττάρων, που αποτελούν την αρχή ενός νέου οργανισµού. Κατά την συνουσία απελευθερώνονται µε την εκσπερµάτιση, 200-300 εκατοµµύρια σπερµατοζωάρια µέσα στον γυναικείο κόλπο, που στη συνέχεια ανεβαίνουν στη µήτρα και στις σάλπιγγες. Τα ωάρια αντίθετα, παράγονται µε ρυθµό περί- που 1 κάθε 28 ηµέρες από τις ωοθήκες µε τη διαδικασία της ωορρηξίας, (αχ. 3) και ακολουθούν µία πορεία µέσα στις σάλπιγγες προς το σώµα της µήτρας, µε σκοπό την συνάντηση των σπερµατοζωαρίων. Αυτό το «ταξίδι» τους διαρκεί µόνο
1 ηµέρα. Εάν τύχει εκείνη ακριβώς την ηµέρα να συναντήσουν έστω και ένα σπερµατοζωάριο, στην πορεία τους µέσα στην σάλπιγγα, γίνεται γονιµοποίηση (σχ. 4-5). Αυτός ο σχηµατισµός, θα Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 51
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
ταξιδέψει στη συνέχεια µέχρι το σώµα της µήτρας, όπου θα εµφυτευτεί για να αναπτυχθεί στους επόµενους 9 µήνες µέχρι τη γέννηση, σε έναν τέλειο άνθρωπο. Συµπερασµατικά, ενώ τα σπερµατοζωάρια παράγονται σε µεγάλο αριθµό και µεγάλη συχνότητα µπορούν ,να γονιµοποιήσουν ένα ωάριο ανά πάσα στιγµή. αντίθετα το ωάριο µπορεί να γονιµοποιηθεί για µία µόνο ηµέρα στις 28 ηµέρες (καταµήνιος κύκλος), την ηµέρα της ωορρηξίας. Εδώ βασίζεται και η µέθοδος αντισύλληψης του ΡΥΘΜΟΥ ΜΕΘΟ∆ΟΣ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ: Καταµήνιος κύκλος ονοµάζεται το χρονικό διάστηµα που αρχίζει µε την αρχή της περιόδου της γυναίκας (αιµορραγία) και τελειώνει µε την αρχή της νέας. Συνήθως διαρκεί 28 ηµέρες. Η ωορρηξία και η µέρα της πιθανής γονιµοποίησης, γίνεται 14 ηµέρες πριν το τέλος του κύκλου. ∆ηλ: Για έναν κύκλο που διαρκεί 28 µέρες, η ωορρηξία συµβαίνει την 14η ηµέρα. Για ένα άλλο που διαρκεί 30 ηµέρες, η ωορρηξία συµβαίνει την 16η. Με τη µέθοδο του ρυθµού, απλά αποφεύγεται η συνουσία 1-2 ηµέρες πριν και 2-3 ηµέρες µετά την ωορρηξία (σχ. 6). Βασικό πρόβληµα της µεθόδου είναι ότι η ηµέρα της ωορρηξίας δεν είναι πάντοτε σταθερή. Μπορεί να µεταβληθεί από πολλούς παράγοντες (ψυχολογικούς κ.α) Ποσοστό αποτυχίας: 15-20%. ΜΕΘΟ∆ΟΣ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟΥ: Προσδιορίζουµε την ηµέρα της ωορρηξίας µετρώντας την θερµοκρασία του ορθού της γυναίκας, κάθε µέρα, την ίδια ώρα. Η ηµέρα της ωορρηξίας εντοπίζεται καθώς εκείνη την ηµέρα η θερµοκρασία ανεβαίνει στους 37°C και παραµένει σταθερή µέχρι το τέλος του κύκλου, όπως δείχνει το σχ. 7. Ποσοστό αποτυχίας: 5%. ΜΕΘΟ∆ΟΣ ΠΡΟΦΥΛΑΚΤΙΚΟΥ: Ποσοστό αποτυχίας: 3-5%. ΜΕΘΟ∆ΟΣ ΕΝ∆ΟΜΗΤΡΙΑΚΟΥ ΣΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ: (ΣΠΙΡΑΛ) (σχ. 8). Το σπιράλ είναι µία συσκευή που τοποθετείται µέσα στη µήτρα από τον γυναικολόγο. Μεταβάλλει το "περιβάλλον" της µήτρας µε τέτοιο τρόπο ώστε να είναι δύσκολο να αναπτυχθεί το γονιµοποιηµένο ωάριο. Ποσοστό αποτυχίας: 2%. σχ. 8 ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΠΤΙΚΟ ΧΑΠΙ: ∆ρα εµποδίζοντας την ωορρηξία. Αν δεν γίνει ωορρηξία, δεν µπορεί να πραγµατοποιηθεί εγκυµοσύνη. Απαραίτητη προϋπόθεση: ο κλινικός και εργαστηριακός αιµατολογικός έλεγχος της γυναίκας. Ποσοστό αποτυχίας: 0,1-0,4%. ∆ΙΑΚΕΚΟΜΜΕΝΗ ΕΠΑΦΗ: Ο άνδρας αποµακρύνεται από τον κόλπο της γυναίκας πριν από την εκσπερµάτιση, για να µην εισαχθούν σπερµατοζωάρια στον κόλπο της γυναίκας. Ποσοστό αποτυχίας: 20-30%. ΚΟΛΠΙΚΕΣ ΠΛΥΣΕΙΣ: Η πλύση του κόλπου µετά τη συνουσία για την αποµάκρυνση του σπέρµατος, αποτελεί ανασφαλή µέθοδος αντισύλληψης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα σπερµατοζωάρια 2 λεπτά µετά την εκσπερµάτιση έχουν φτάσει ήδη µέσα στον τράχηλο της µήτρας. Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 52
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Ποσοστό αποτυχίας 40%. AIDS Πριν από την εµφάνιση του AIDS, η ενηµέρωση για την προστασία από τα κοινά αφροδίσια νοσήµατα (σύφιλης, βλεννόρροια κ.λ.π.) περιοριζόταν στο επίπεδο κάποιων συµβουλών στα σχολεία, στο µάθηµα της Υγιεινής-Ανθρωπολογίας. Σήµερα που το AIDS έχει γίνει µία εφιαλτική πραγµατικότητα, η ενηµέρωση για τη θανατηφόρο νόσο έχει αναληφθεί από τα κράτη και τους διεθνείς οργανισµούς. Παρ' όλα αυτά η εξάπλωση της νόσου αρχίζει να παίρνει διαστάσεις επιδηµίας... Ο ρόλος που µπορεί να παίξει ο Βαθµοφόρος των Ανιχνευτών, σαν ένα πρόσωπο έµπιστο, που µπορεί να µιλήσει µε απλότητα και πειστικότητα στους εφήβους, είναι καθοριστικός στον τοµέα της ενηµέρωσης. 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ AIDS: Είναι το Σύνδροµο Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας. 2. ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ: Προοδευτική καταστροφή του µηχανισµού άµυνας του οργανισµού (καταστροφή των λεµφοκυττάρων). Η εξασθένηση αυτή της άµυνας, δίνει τη δυνατότητα σε µικρόβια, που σε άλλες συνθήκες δεν προκαλούν, ή προκαλούν ελαφρά νοσήµατα, να δηµιουργούν σοβαρές βλάβες οι οποίες τελικά οδηγούν στο θάνατο, ή ακόµα να σχηµατίζονται σπάνιοι όγκοι (σάρκωµα Kaposi). 3. ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ: Στον ιό Η.I.V. που βρίσκεται στο ΑΙΜΑ στο ΣΠΕΡΜΑ και στα ΚΟΛΠΙΚΑ ΥΓΡΑ των µολυσµένων από τον ιό. Στο σάλιο, και στα δάκρυα, έχει βρεθεί ο ιός Η.I.V µόνο σε λίγους µολυσµένους και µάλιστα σε περιορισµένη ποσότητα. Μια µετάδοση της νόσου µε αυτό τον τρόπο δεν έχει αποδειχθεί σε καµία περίπτωση σε όλον τον κόσµο. 4. ΠΩΣ ΜΕΤΑ∆Ι∆ΕΤΑΙ: Με τη λύση της συνεχείας του δέρµατος ή των βλεννογόνων. Είναι απαραίτητο να βρεθεί µία «πόρτα εισόδου», ένας έστω ανεπαίσθητος τραυµατισµός του δέρµατος ή των βλεννογόνων για να εισχωρήσει ο ιός στο κυκλοφοριακό σύστηµα του ανθρώπου. 5. ΠΟΤΕ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕΤΑ∆ΟΣΗ ΤΟΥ ΙΟΥ: α) Στη ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΠΑΦΗ (όπου δηµιουργούνται ανεπαίσθητοι µικροτραυµατισµοί των βλεννογόνων των γεννητικών οργάνων. Κατά την πρωκτική συνουσία, οι τραυµατισµοί αυτοί είναι µεγαλύτεροι) . β) Στη χρήση ΣΥΡΙΓΓΩΝ που έχουν χρησιµοποιηθεί από µολυσµένους µε τον ιό του AIDS (κυρίως µεταξύ τοξικοµανών). γ) Στην ΕΠΑΦΗ ΑΙΜΑΤΟΣ ΜΟΛΥΣΜΕΝΟΥ µε τραυµατισµένη περιοχή του δέρµατος. (είναι απαραίτητα τα γάντια µίας χρήσεως όταν προσφέρουµε πρώτες βοήθειες σε άγνωστο που αιµορραγεί. δ) Στην ΚΥΗΣΗ (από µολυσµένη µητέρα στο έµβρυο).
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 53
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Α) ΣΥΦΙΛΗΣ Εκδηλώνεται σε 3 στάδια: Το 1ο χαρακτηρίζεται από το συφιλιδικό έλκος, µια σκληρή ανώδυνη πληγή, που εµφανίζεται στο σηµείο από το οποίο µπήκε το µικρόβιο στο σώµα (σεξουαλικά όργανα, στόµα, έντερο κ.λ.π.) Μετά από ένα µήνα περίπου, η πληγή αυτή επουλώνεται από µόνη της, χωρίς να αφήσει σηµάδι, τα µικρόβια όµως παραµένουν και έτσι αν δεν γίνει θεραπεία, ακολουθεί µετά από ένα µήνα περίπου το 2ο στάδιο της νόσου που χαρακτηρίζεται από σοβαρά δερµατικά εξανθήµατα. Και τα εξανθήµατα αυτά µπορεί να εξαφανιστούν από µόνα τους, αν όµως δεν γίνει θεραπεία, ακολουθεί µετά από 2-3 χρόνια το 3ο στάδιο της συφιλίδος που προκαλεί σοβαρές βλάβες σε διάφορα όργανα του σώµατος (καρδιαγγειακό-νευρικό σύστηµα κ.α.) Βέβαια µε την ανακάλυψη της πενικιλίνης, η σύφιλης θεωρείται σήµερα µια θεραπεύσιµη αρρώστια. Όµως έχει σηµασία να δίνεται προσοχή στα πρώιµα σηµεία αναγνώρισής της (10 στάδιο), ώστε να µην περνούν απαρατήρητα, να αξιολογούνται και να µην προκαλούνται ανεπανόρθωτες βλάβες στα προχωρηµένα στάδια. Β) ΚΟΝ∆ΥΛΩΜΑΤΑ Οφείλονται στο ιό H.P.V.. Προσβάλει και τα δύο φύλα. Ιδίως στις γυναίκες µπορεί να προκαλέσει ακόµη και προκαρκινικές βλάβες. Μπορεί να διαγνωσθεί µε το test-ΠΑΠΑΝIΚΟΛΑΟΥ. Γ) ΒΛΕΝΝΟΡΡΟΙΑ Οφείλεται στον γενόκοκκο. Προκαλεί έκκριση χαρακτηριστικού πύου από την ουρήθρα, καθώς και αίσθηση καψίµατος και πόνου κατά την ούρηση. ΑΛΛΑ ΑΦΡΟ∆ΙΣΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ είναι ο έρπητας των γεννητικών οργάνων, καθώς και διάφορες λοιµώξεις των γεννητικών οργάνων από διάφορους µικροοργανισµού ς (µύκητες, τριχοµονάδες κ.α.). Ακόµα και η ηπατίτιδα, που µπορεί να µεταδοθεί και µε την συνουσία, µπορεί να θεωρηθεί αφροδίσιο νόσηµα.
2.7.3
Υγεία στη διατροφή
2.7.3.1 Εισαγωγή Στην εφηβική ηλικία, πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στο θέµα την διατροφής. Η περίοδος αυτή της ζωής του ανθρώπου, χαρακτηρίζεται από αύξηση της όρεξης για περισσότερη τροφή γιατί στην ηλικία αυτή η ανάπτυξη του σώµατος γίνεται µε γοργότερο ρυθµό. Επειδή στη φάση αυτή αναπτύσσονται τα οστά και οι µύες, ιδιαίτερα στα αγόρια, πρέπει να δίνονται τροφές µε υψηλή βιολογική αξία, που να περιέχουν ασβέστιο και πρωτεΐνες. Τα κορίτσια συνήθως δεν παίρνουν την αναγκαία ποσότητα τροφής από το φόβο µήπως παχύνουν, στερώντας τον οργανισµό τους από βασικές θρεπτικές ουσίες και βιταµίνες, που παρέχει µια ισορροπηµένη διατροφή. Ένας Βαθµοφόρος των Ανιχνευτών, οφείλει να γνωρίζει τις βασικές έννοιες της υγιεινής διατροφής, όχι µόνο γιατί είναι χρήσιµο να συµβουλεύει τα µέλη του τµήµατός του, αλλά και γιατί κάποτε θα
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 54
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
χρειαστεί να καταρτίσει ένα διαιτολόγιο µίας µεγάλης δράσης, που να ανταποκρίνεται στις πραγµατικές ανάγκες των εφήβων.
2.7.3.2 Βασικές έννοιες διατροφής. Η διατροφή του ανθρώπου πρέπει να περιέχει σε σωστή αναλογία: Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΘΡΕΠΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ 1. Υδατάνθρακες 2. Λίπη 3. Πρωτεΐνες Β. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ 1. 2. 3. 4.
Βιταµίνες Ανόργανα άλατα ., Κυπαρίνη Νερό
Οι παραπάνω 7 ουσίες, δίκαια έχουν ονοµαστεί, τα «θαύµατα του κόσµου». 1) Υ∆ΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Ο ρόλος τους είναι να παράγουν ενέργεια. Υπάρχουν 2 τύποι: α) Ζαχαρώδεις («Γρήγοροι» που δίνουν γρήγορα ενέργεια γιατί αφοµοιώνονται αµέσως) Περιέχονται σε: ΖΑΧΑΡΗ, ΜΕΛΙ, ΦΡΟΥΤΑ, ΜΑΡΜΕΛΑ∆Α, ΣΙΡΟΠΙ κ.α. β) Αµυλώδεις.(«Αργοί» απαιτούν µια διαδικασία πριν αφοµοιωθούν) Περιέχονται σε: ΡΥΖΙ, ΖΥΜΑΡΙΚΑ, ΠΑΤΑΤΕΣ, ΨΩΜΙ, ΟΣΠΡΙΑ κ.α. . Περίσσευµα υδατανθράκων οδηγεί στην παχυσαρκία.
Σχήµα 10 – Τροφές πλούσιες σε Υδατάνθρακες - 55% της διατροφής.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 55
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
2) ΛΙΠΗ Τα λίπη είναι υλικά ενέργειας. Χωρίζονται σε λίπη:
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
εφεδρικής
α) Ζωικής προέλευσης (περιέχουν κυρίως κορεσµένα λιπαρά οξέα) Περιέχονται σε: ΓΑΛΑ, ΒΟΥΤΥΡΟ, ΖΩΙΚΟ ΛΙΠΟΣ, ΑΥΓΑ, ΚΡΕΑΣ κ.α. β) Φυτικής προέλευσης: (περιέχουν κυρίως ακόρεστα λιπαρά οξέα) Περιέχονται σε: ΕΛΑΙΟΛΑ∆Ο, ΣΠΟΡΕΛΑΙΟ. Σχήµα 11 – Τροφές πλούσιες σε λίπη – 30% της διατροφής.
Τα κορεσµένα λιπαρά οξέα ενοχοποιούνται για την προαγωγή της χοληστερίνης η οποία προκαλεί αθηρωµατώσεις στα αγγεία και στεφανιαία νόσο. Αντίθετα τα ακόρεστα λιπαρά οξέα, φαίνεται να µειώνουν την χοληστερίνη του αίµατος.
3) ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ (ΛΕΥΚΩΜΑΤΑ) Είναι υλικά «κατασκευής». ∆οµικά υλικά του οργανισµού. Ο ρόλος τους είναι να: • σχηµατίζουν θεµέλια ουσία • εξασφαλίζουν την ανάπτυξη • βοηθούν στην ανανέωση των ιστών
∆ιακρίνονται σε: α) Ζωικής προέλευσης: Περιέχονται σε: ΚΡΕΑΣ, ΨΑΡΙ, ΤΥΡΙ, ΓΑΛΑ, ΑΥΓΑ κ.α. β) Φυτικής προέλευσης: Περιέχονται σε: ΌΣΠΡΙΑ, ΑΡΑΚΑ, ΨΩΜΙ, ΞΗΡΟΙ Καρποί κ.α. σχήµα 12 –τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες – 15% της διατροφής
4) ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ Βιταµίνη Α: Ο ρόλος της: Απαραίτητη για την διάπλαση και ανάπτυξη του οργανισµού, διατήρησης της όρασης, αναπαραγωγής, προάσπιση του οργανισµού από τις λοιµώξεις, διατήρηση όρεξης, πέψης κ.α. Βρίσκεται σε: ιχθυέλαια, συκώτι, καρότα, σπανάκι, κρόκος αυγού κ.α. Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 56
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Βιταµίνη D: Ο ρόλος της: Συντελεί στην απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου, απαραίτητα στοιχεία για την ανάπτυξη του σώµατος. Προλαµβάνει την ραχίτιδα (οστεοµαλακία) , Βρίσκεται σε: ιχθυέλαια, κρόκους αυγού, εµπλουτισµένο γάλα. - Απαραίτητη η λογική έκθεση στον ήλιο. Βιταµίνη Ε: Ο ρόλος της: Η έλλειψή της προκαλεί στειρότητα, µυϊκή δυστροφία κ.λ.π. Βρίσκεται σε φυτικά έλαια, αυγά, γάλα, δηµητριακά. Βιταµίνη C: Ο ρόλος της: Πάρα πολύ σηµαντικός. Συµµετέχει στην κατασκευή και συντήρηση ενδοκυτταρικών ουσιών ζωτικής σηµασίας. Προλαµβάνει τα σκορβούτο, προφυλάσσει από το κρυολόγηµα, συµβάλει στη επούλωση των τραυµάτων, άµυνα του οργανισµού, πρόληψη κόπωσης µετά από έντονη µυϊκή προσπάθεια κ.α. Βρίσκεται σε εσπεριδοειδή, λαχανικά, ντοµάτες, σπανάκι Σύµπλεγµα βιταµινών Β1, Β2, Β6, Β12, νιασίνη, ψιλικό οξύ, παντθενικό οξύ και βιοτίνη: Ο ρόλος τους: συµµετοχή στο µεταβολισµό υδατανθράκων, λιπών, πρωτεϊνών, στην ανάπτυξη κ.τ.λ. Βρίσκονται σε στάρι, κρέας, συκώτι, ψάρια, γάλα, λαχανικά) δηµητριακά κ.α. 5) ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΑΛΑΤΑ Ασβέστιο βρίσκεται στο: γάλα και τα προϊόντα του Φώσφορος βρίσκεται στο: κρέας, πουλερικά, όσπρια, γαλακτοκοµικά Σίδηρος βρίσκεται στο: συκώτι, κρόκο αυγού, λαχανικά, πιτυρούχο ψωµί 6) ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ • • •
Αποτελούν το στερεό µέρος του φυτού Βοηθούν στην καταπολέµηση της δυσκοιλιότητας Βρίσκονται κυρίως στα λαχανικά, τα φρούτα (κυρίως όταν τα τρώµε µε τη φλούδα), τα όσπρια κ.λ.π.
Έρευνες έχουν αποδείξει ότι στις χώρες όπου η δίαιτα των κατοίκων είναι πλούσια σε φυτικές ίνες (π.χ. χώρες Αφρικής) , αρρώστιες όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου, η αρτηριοσκλήρωση κ.α., είναι πολύ πιο σπάνιες από ότι στις χώρες του ∆υτικού κόσµου όπου η δίαιτα είναι φτωχή σε φυτικές ίνες. 2.7.3.3 Το διαιτολόγιο του εφήβου Ένα ηµερήσιο διαιτολόγιο πρέπει να περιέχει όλες τις βασικές θρεπτικές ουσίες στη σωστή τους αναλογία (όπως αναφέρθηκε και παραπάνω). Για να υπολογίσουµε την ακριβή ποσότητά τους πρέπει να γνωρίζουµε τις θερµιδικές ανάγκες ενός εφήβου.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 57
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Αυτές είναι για έναν έφηβο που ασχολείται µε δράσεις ζωής υπαίθρου, γύρω στις 3000-3500 θερµίδες την ηµέρα για τα αγόρια, και 2400 θερµίδες περίπου για τα κορίτσια. Επειδή οι Υ∆ΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ πρέπει να αποτελούν το 55% της διατροφής του (2000 περίπου θερµίδες) και αφού, 19r. υδατανθράκων δίνει 4 θερµίδες, χρειάζεται καθηµερινά 500gr. υδατανθράκων που να κατανέµονται στα 3 γεύµατα). Προσοχή: Από τα 500gr. υδατανθράκων, τα 400gr. πρέπει να αφορούν τους "αργού ς" υδατάνθρακές και µόνο 100gr. τους ζαχαρώδεις (γλυκά, µαρµελάδα κ.λ.π.) . Τα ΛΙΠΗ πρέπει να αποτελούν το 30% της διατροφής του (1050 θερµίδες) και αφού 19r. λιπιδίων δίνει 9 θερµίδες, άρα χρειάζεται καθηµερινά 120gr. λιπιδίων περίπου, από τα οποία, τα 60gr. να είναι ζωικής και τα 60gr. φυτικής προέλευσης. Οι ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ πρέπει να αποτελούν το 15% της διατροφής (525 θερµίδες) αφού 19r. πρωτεϊνών δίνει 4 θερµίδες, άρα χρειάζεται καθηµερινά 130gr. πρωτεϊνών. Προσοχή: Η µισή τουλάχιστον ποσότητα πρωτεϊνών να είναι φυτικής προέλευσης (όσπρια κ.λ.π.) και η άλλη µισή ζωικής. Εάν δεν τρώει κρέας ο έφηβος, οι ανάγκες του σε ζωικής προέλευσης πρωτεΐνες µπορούν να καλυφθούν από αυγά και γαλακτοκοµικά. ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΕΤΕ ΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ: •
Να καταναλώνουν περισσότερα λαχανικά και φρούτα. Ένα φρέσκο φρούτο ή λαχανικό σε σαλάτα, εξασφαλίζει στον οργανισµό απαραίτητες βιταµίνες και ιχνοστοιχεία. Επίσης περιέχει φυτικές ίνες που είναι απαραίτητες για την καλή λειτουργία του εντέρου. Είναι προτιµότερο τα φρούτα να τρώγονται µε την φλούδα, ωµά, παρά µαγειρευµένα ή σε χυµούς, επειδή χάνουν µεγάλο µέρος της βιταµίνης C. Όταν φτιάχνονται φυσικοί χυµοί να πίνονται αµέσως, γιατί η βιταµίνη C, οξειδώνεται και καταστρέφεται εύκολα.
•
Να αποφεύγουν το πολύ αλάτι. Υπάρχει συσχέτιση στο αλάτι της τροφής µε την αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
•
Να αποφεύγουν τα οινοπνευµατώδη ποτά. Το οινόπνευµα, χωρίς να µετατρέπεται από τα υγρά του στοµάχου, µεταφέρεται ταχύτατα στην κυκλοφορία του αίµατος, από όπου πηγαίνει σε όλα τα όργανα από τα οποία τα πιο ευαίσθητα είναι ο εγκέφαλος και το συκώτι
•
Να παίρνουν ένα περιεκτικό πρόγευµα. Το "κολατσιό" για τους εφήβους, δεν πρέπει για κανένα λόγο να παραλείπεται.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 58
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
2.7.4
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Βλαβερές Συνήθειες
2.7.4.1 Κάπνισµα Σε όλον τον κόσµο, πάνω από 3 εκατοµµύρια θανάτων το χρόνο οφείλονται στο κάπνισµα. Ακόµη το κάπνισµα ευθύνεται για το 30% των καρκίνων στις ανεπτυγµένες χώρες. Σήµερα το κάπνισµα σαν αίτιο θανάτου, έχει πάρει χαρακτήρα επιδηµίας, όπως ήταν κάποτε η χολέρα και η φυµατίωση... Κι όµως, αν και σήµερα, στην «εποχή της πληροφορικής» έχουν γίνει γνωστά όλα τα παραπάνω και από τον πιο ελάχιστα πληροφορηµένο άνθρωπο, το 1/3 των εφήβων τείνουν να γίνουν καπνιστές στις βιοµηχανικές χώρες. Είναι σαφές ότι το χρονικό διάστηµα µεταξύ αιτίας και αποτελέσµατος, οδηγεί συχνά τους εφήβους στο να υποτιµούν τους κινδύνους του καπνίσµατος. Έτσι αν επιχειρήσει κανείς να πείσει τον σηµερινό έφηβο να διακόψει για λόγους όπως: 1) Το κάπνισµα ευθύνεται για το 80%-88% των καρκίνων του πνεύµονα, ενός από τους πιο ραγδαία θανατηφόρους καρκίνους. 2) Οι καπνιστές παρουσιάζουν 20 φορές συχνότερα καρκίνο από τους µη καπνιστές. 3) Κατά την καύση του τσιγάρου παράγονται µια σειρά από ισχυρότατες καρκινογόνες ουσίες, όπως τα βενζοπυρένια ή η πίσσα σχήµα. 13, (είναι κλασικό το πείραµα, όπου η επάλειψη κουνελιών µε πίσσα τσιγάρου, τους προκάλεσε καρκίνο σε σύντοµο χρονικό διάστηµα) 4) Οι καπνιστές έχουν 70% περισσότερες πιθανότητες να πάθουν καρδιακή προσβολή από τους µη καπνιστές και ότι κινδυνεύουν σε µεγάλο ποσοστό από εγκεφαλικά επεισόδια. (Σήµερα οι παραπάνω παθήσεις, έπαψαν να αφορούν αποκλειστικά ηλικιωµένους ανθρώπους). αχ. 13 5) Οι καπνιστές έχουν 5 φορές περισσότερες πιθανότητες να πάθουν καρκίνο του στόµατος από τους µη καπνιστές και 6 φορές περισσότερες πιθανότητες να πάθουν καρκίνο του λάρυγγα. Επί- σης και ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως αποδίδεται στο κάπνισµα, αφού οι νιτροζαµίνες που παράγονται από την νικοτίνη, είναι γνωστά καρκινογόνα που αποβάλλονται από τα ούρα. 6) Οι καπνιστές πεθαίνουν νέοι. Όσο περισσότερα
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 59
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
τσιγάρα καπνίζουν και όσο πιο µικροί άρχισαν το κάπνισµα, τόσο ο κίνδυνος να πεθάνουν νέοι µεγαλώνει. Η συχνότητα θανάτου καπνιστών σε σχέση µε τους µη καπνιστές σε κάθε ηλικία είναι: •
µεγαλύτερη κατά 60% όταν κανείς καπνίζει 1/2 πακέτο την ηµέρα - ανεβαίνει στο 90% όταν κανείς καπνίζει 2 πακέτα την ηµέρα • και φθάνει στο 120% όταν κανείς καπνίζει πάνω από 2 πακέτα την ηµέρα Όµως παρά την επιχειρηµατολογία που αναφέρθηκε, είναι πιθανόν να µην µπορέσει κανείς να πείσει τον σηµερινό έφηβο να κόψει το κάπνισµα. Η εξάρτηση είναι ισχυρή και άλλωστε ο κίνδυνος του θανάτου που επισείετε, µπορεί να είναι ορατός στη λογική του, απωθείται όµως από το συναίσθηµα σαν κάτι το πολύ µακρινό. Αν όµως γίνει ξεκάθαρο στον έφηβο ότι: α) Το κάπνισµα µειώνει τη φυσική αντοχή. β) Προκαλεί πτώση των αντανακλαστικών και της οξύτητας της όρασης (επίδραση στην εγκεφαλική λειτουργία). γ) Μειώνει τη σεξουαλική ικανότητα. δ) Η εικόνα του καπνιστή µε το ωχρό πρόσωπο, τα κιτρινισµένα δάχτυλα και δόντια, την αποπνικτική αναπνοή, τις πρώιµες ρυτίδες και τα κουρασµένα µάτια δεν ελκύει πια. Ένα τσιγάρο στα χείλη δεν δείχνει δύναµη και αυτοπεποίθηση, αλλά εξάρτηση και αδυναµία. ε) Καταστρέψει τη γεύση και την όσφρηση. στ) Το 1950 στις προηγµένες χώρες, το 50% των γιατρών κάπνιζε. Το 1975 µόνο το 21% των γιατρών ήταν καπνιστές. Το 1984 το ποσοστό έπεσε στο 10% και σήµερα είναι ακόµα µικρότερο. Ίσως αυτή η αντιπαράθεση µε την τωρινή και όχι απώτερη πραγµατικότητα τους κάνει να αλλάζουν τις απόψεις τους για το κάπνισµα. Οι Βαθµοφόροι πάντως οφείλουν: 1. Να µην σταµατούν να συµβουλεύουν τους καπνιστές για τις συνέπειες του καπνίσµατος. 2. Να απαγορεύουν αυστηρά το κάπνισµα σε όλους τους Ανιχνευτές (εκτός και αν έχουν την συγκατάθεση των γονέων τους) και πάντως σε καµιά περίπτωση σε κλειστό χώρο, προστατεύοντας την υγεία των µη καπνιστών ανιχνευτών, ή όταν βρίσκονται σε δηµόσιο χώρο και φορούν την προσκοπική τους στολή. 3. Να µην καπνίζουν οι ίδιοι και πάντως ποτέ µπροστά στους Ανιχνευτές τους.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 60
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Η επιλογή βέβαια Μπορεί να είναι δική τους, Το παράδειγµα όµως που περνάει στους εφήβους είναι καταλυτικό …
2.7.4.2 Οινοπνευµατώδη Η χρήση οινοπνευµατωδών ποτών θεωρείται από τους εφήβους σαν δείγµα συµπεριφοράς ενηλίκων, σαν κατ' εξοχήν φαινόµενο της ενήλικης ζωής. Αποτέλεσµα αυτής της τραγικής παρεξήγησης είναι το 97% των εφήβων να κάνουν χρήση οινοπνευµατωδών ποτών. Το 1/3 περίπου (29%) να πίνει συχνότερα από δύο φορές την εβδοµάδα και το 18% να αναφέρει ότι µέθυσε πάνω από δύο φορές στη ζωή του. Τα οινοπνευµατώδη ποτά που πίνουν στην πλειοψηφία τους οι έφηβοι είναι, κατά σειρά προτίµησης, η µπύρα, δεύτερα έρχονται τα αναψυκτικά µε αλκοόλ, τρίτο το κρασί, τέταρτο το ουίσκι, το λικέρ κ.τ.λ. και τελευταίο το ούζο. Η µεγάλη προτίµηση των εφήβων στην µπύρα οφείλεται αφ' ενός στη φθηνή τιµή και στην εκτεταµένη διαφήµιση που της γίνεται, αφ' ετέρου στη µεγάλη παρεξήγηση που υπάρχει, πως η µπύρα δεν είναι τόσο επικίνδυνη όσο τα υπόλοιπα ποτά. Η άποψη αυτή είναι ευρέως διαδεδοµένη και όχι µόνο µεταξύ των εφήβων, ενώ έχει αποδειχθεί, πως ένα µπουκάλι µπύρα είναι το ίδιο περίπου ισχυρό όσο δύο δόσεις δυνατών ποτών. Τα προβλήµατα που µπορεί να προκαλέσει η χρήση οινοπνευµατωδών ποτών, στην ψυχική και σωµατική υγεία των εφήβων, µε σοβαρές επιπτώσεις στην κοινωνική ζωή, µπορούν να χωριστούν σε δύο οµάδες: Στα προβλήµατα που προκαλεί η ~ και σε αυτά που είναι αποτέλεσµα του χρόνιου αλκοολισµού. Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 61
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Α) ΜΕΘΗ Χαρακτηρίζεται από: • • • • • •
αίσθηµα ευφορίας πολυλογίας ελάττωσης αυτοελέγχου = Σοβαρή αιτία πρόκλησης τροχαίων ατυχηµάτων ελάττωσης αντανακλαστικών = Σοβαρή αιτία πρόκλησης τροχαίων ατυχηµάτων επιθετικής διάθεσης καταστολή ανωτέρων εγκεφαλικών κέντρων και αναστολή κατωτέρων (έλλειψη αναστολών έκφραση ζωικών επιθυµιών και ενστίκτων).
Β) ΧΡΟΝΙΟΣ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ (αποτελεί µορφή τοξικοµανίας) 1) Σωµατικές επιπτώσεις • • • • •
γαστρίτις κίρρωση ήπατος πολυνευρίτιδες εγκεφαλοπάθειες στείρωση
2) Ψυχικές επιπτώσεις • • • •
Άνοια (εξασθένηση λειτουργιών εγκεφάλου) . διαταραχές συµπεριφοράς, µνήµης ψευδαισθήσεις: ακουστικές (θόρυβοι, φωνές) οπτικές (οράµατα αγρίων ζώων, ζωυφίων ,ποντικών κ.λπ.) ψυχώσεις παραληρήµατα.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 62
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
2.8
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Τα έξι πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης
2.8.1
Εισαγωγή
Η σηµερινή ζωή του νέου χαρακτηρίζεται από µια πληθώρα διαφορετικών ερεθισµών µέσα σε ένα πολύπλοκο και συχνά αντιφατικό κόσµο Ο νέος αυτός καλείται να αντιµετωπίσει µια σειρά από προβλήµατα που απαιτούν ικανότητα αντίληψης και επεξεργασίας των αναγκών και σωστό προγραµµατισµό Το ανιχνευτικό πρόγραµµα πρέπει λοιπόν να προσφέρει στον κάθε Ανιχνευτή µία πληθώρα ευκαιριών για βιώµατα και εµπειρίες µέσα από τα οποία ο νέος άνθρωπος θα κατορθώνει να κατανοεί και να αντιµετωπίζει ένα σύνθετο περιβάλλον το οποίο τον περιβάλλει και στο οποίο θα ζήσει Τα 6 Πεδία είναι ένα σύστηµα κατανοµής των ευκαιριών για βιώµατα και εµπειρίες που είναι δυνατόν να υλοποιήσει µία Κοινότητα Βασική αρχή του παραπάνω Συστήµατος είναι ότι κάθε ενδεχόµενη δράση της Κοινότητας υπάγεται τουλάχιστον σε ένα πεδίο, ενώ οι Αναγνωρίσεις Προσωπικής ∆ηµιουργίας ταξινοµούνται ανάλογα µε το σε ποιο πεδίο ανήκουν 2.8.2
Κεντρική Κατεύθυνση
Οι ανιχνευτικές δραστηριότητες έχουν ένταση, έκταση και περιεχόµενο ανάλογα µε τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντα των εφήβων και περιλαµβάνουν θέµατα από τα 6 πεδία ανιχνευτικής ενασχόλησης Ειδικότερα οι δράσεις της Κοινότητας των Ανιχνευτών καλύπτουν τα παρακάτω ΕΞΙ ΠΕ∆ΙΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ και αποτελούν οδηγό κατάρτισης του προγράµµατος δραστηριοτήτων τους 1. 2. 3. 4. 5. 6.
ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΦΥΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΤΑ∆ΙΟ∆ΡΟΜΙΑ
Κάθε Πεδίο Ανιχνευτικής Ενασχόλησης έχει το παρακάτω περιεχόµενο και πλαίσιο αναφοράς όπως περιγράφεται και στον κανονισµό του κλάδου Ανιχνευτών. 2.8.3
Βασικοί Κανόνες
1 Κεντρικός στόχος είναι η σύµµετρη ενασχόληση των νέων σε όλα τα ΠΕ∆ΙΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ για να αναπτύξουν τις ψυχικές, ηθικές και φυσικές τους ικανότητες και τελικά να αποκτήσουν ΒΙΩΜΑΤΑ ή ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 63
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2 Στο πρόγραµµα δράσεων περιλαµβάνονται θέµατα από όλα τα ΠΕ∆ΙΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ 3 Η απασχόληση των Ανιχνευτών σε δράσεις, αποβλέπει περισσότερο στη δηµιουργία Εµπειριών, Βιωµάτων και Γνώσεων
2.8.4
Έξι λόγοι για τα έξι πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης
1 Τα ΕΞΙ ΠΕ∆ΙΑ σαν πηγή ιδεών Μέσα από τα 6 ΠΑΕ µπορεί η Κοινότητα να αντλήσει ιδέες γύρω από ένα πλατύ φάσµα δραστηριοτήτων Οτιδήποτε ενδιαφέρει σήµερα ένα νέο µπορεί να ενταχθεί στα 6 Πεδία και να αποτελέσει µέρος του προγραµµατισµού µιας Κοινότητας Τα 6 Πεδία σαν πηγή ιδεών συνδέονται µε την ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ που µπορεί να γίνει αφορµή για ενδιαφέρουσες και µε κοινωνικό αντίκρισµα δράσεις 2 Τα ΕΞΙ ΠΕ∆ΙΑ σαν µέθοδος για να εκφράζουν οι Ανιχνευτές τις επιθυµίες τους: Γύρω από τα 6 Πεδία ξεδιπλώνεται µια διαρκής αναζήτηση δραστηριοτήτων ώστε κάθε Ανιχνευτής να εκφράσει την επιθυµία και τα ενδιαφέροντά του 3 Τα ΕΞΙ ΠΕ∆ΙΑ είναι αφορµή για το άνοιγµα των οριζόντων µιας Κοινότητας: Η επέκταση των δραστηριοτήτων µιας Κοινότητας δίνει την ευκαιρία για νέες Ι∆ΕΕΣ, αναζήτηση ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ, και διεύρυνση σ' ένα ευρύ φάσµα ΑΝΘΡΩΠΩΝ και ΠΕΡΙΟΧΩΝ της ανθρώπινης δραστηριότητας και σκέψης 4 Τα ΕΞΙ ΠΕ∆ΙΑ γίνονται κατεύθυνσή µας για να αναπτυχθεί η νέα προσωπικότητα όσο γίνεται πολύπλευρα αντιµετωπίζοντας σφαιρικά πράγµατα και καταστάσεις 5 Τα ΕΞΙ ΠΕ∆ΙΑ δίνουν µια θέση στην Κοινότητα για κάθε νέο: Μέσα από τους τα 6 Πεδία θα βρει κάθε Ανιχνευτής κάτι που να του ταιριάζει και να τον ικανοποιεί Έτσι θα βελτιώσει τις ιδιαίτερες κλίσεις και θα συνειδητοποιήσει τα ενδιαφέροντά του και τις δυνατότητές του 6 Τα ΕΞΙ ΠΕ∆ΙΑ συµβάλουν στις επιλογές για το µέλλον του κάθε Ανιχνευτή Τα έξι πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης για τον κάθε ανιχνευτή : • • • • • •
Τον αναγκάζουν να αντιµετωπίζει την πολύπλοκη ή πολύπλευρη πραγµατικότητα που καλείται να ζήσει Του προσφέρουν ευκαιρίες για νέες εµπειρίες Τον καλούν να καταθέσει τις ιδέες του και να συµµετέχει στην υλοποίηση της δραστηριότητας της Κοινότητας Τον βοηθούν στην πορεία της αυτογνωσίας του καλλιεργώντας δεξιότητες, προβάλλοντας αδυναµίες Με αδελφότητα - φιλία - προσφορά - συναναστροφή, του εντάσσουν οµαδική ζωή, προοίµιο της κοινωνικής στην οποία θα κληθεί να ζήσει, να αναπτυχθεί και να αναπτύξει Του δίνουν την ευκαιρία να ΕΠΙΛΕΞΕΙ ώστε να διακρίνει τις κλίσεις του και να τις δει να γίνονται πραγµατικότητα
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 64
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ •
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Του δίνει την δυνατότητα να χαράξει την πρόοδό του στα πλαίσια της Κοινότητας κάνοντας προσωπικές επιλογές
2.8.5
Το περιεχόµενο το δράσεων για το κάθε πεδίο
2.8.5.1 ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ • • • • • • • •
Συνεργασία µε τα παραρτήµατα διεθνών οργανισµών ΟΗΕ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ, UNICEF κλπ µε σκοπό την εντρύφηση των µελών της ΚΑ στην δραστηριότητά τους καθώς και την ενεργή συµµετοχή των Ανιχνευτών στη δραστηριοποίηση των οργανισµών Επίσκεψη στο κοινοβούλιο και οργάνωση µιας συζήτησης για την λειτουργία του κοινοβουλίου µε Έλληνες Βουλευτές Συνεργασία µε φορείς της ∆ικαιοσύνης (∆ικηγορικοί Σύλλογοι, Άρειος Πάγος) για θέµατα που απασχολούν τη νοµική σκέψη (ευθανασία, κατάργηση της θανατικής ποινής κλπ) Έρευνα σε θέµατα διαζυγίων, Έρευνα σε θέµατα µειονοτήτων, ρατσισµού, ∆ιοργάνωση δηµόσιας συζήτησης για την Επικοινωνία Έκδοση για την εξέλιξη της Ισότητας στην Ελληνική κοινωνία, Παρακολούθηση σεµιναρίων γύρω από την οργάνωση και την ∆ιοίκηση του Ανθρώπινου Παράγοντα Επίσκεψη σε συνδικαλιστικούς φορείς και συζήτηση µε τους εκπροσώπους για το ρόλο των κοµµάτων στον συνδικαλισµό
2.8.5.2 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ • • • • • • • • • • • • •
Σύνταξη του Παγκόσµιου χάρτη µε τους εν εξελίξει πολέµους Μελέτη των προβληµάτων και των συνεπειών που δηµιουργεί ο πόλεµος Έρευνα για τις υποβαθµισµένες περιοχές της χώρας Κατασκευή µιας παιδικής χαράς σε ίδρυµα που φιλοξενεί παιδιά µε ειδικές ανάγκες Συµµετοχή σε διεθνές forum και κατασκηνώσεις, Έρευνα της περιοχής των Κέντρων Τρίτης Ηλικίας ∆ιοργάνωση παράστασης σε νοσοκοµεία Παρακολούθηση σεµιναρίων Α' Βοηθειών Ενεργοποίηση σε επίκαιρα θέµατα (πυρκαγιές, µόλυνση κλπ) Αδελφοποίηση µε Προσκοπικό τµήµα παραµεθορίου περιοχής ή εξωτερικού Αρθρογραφία σε τοπικές εφηµερίδες και περιοδικά Συµµετοχή σε εκδηλώσεις εθνικού και διεθνούς επιπέδου Φιλοξενία παιδιών από προβληµατικές περιοχές σε Μεγάλες ∆ράσεις υπαίθρου
2.8.5.3 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ • •
Μελέτη των εφηµερίδων και σύνταξη µιας έκθεσης για την συγκριτική κατάσταση της χώρας διαχρονικά Έρευνα για τις τοπικές παραδόσεις
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 65
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ • • • • • • • • •
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Έρευνα για τους λαϊκούς τεχνίτες Επίσκεψη σε γκαλερί και συζήτηση για την οικονοµία της τέχνης Συζήτηση µε επιστήµονες για την εξέλιξη των θετικών επιστηµών ∆ιοργάνωση έκθεσης φωτογραφίας Συγκριτική µελέτη πολιτισµών (Ελληνικού & Αιγυπτιακού Η επιρροή που άσκησε η διαφήµιση στην σύγχρονη κουλτούρα Εκµάθηση χορών Κατασκευή παραδοσιακών παιχνιδιών Βοήθεια στη συγκέντρωση χρηµάτων για την αγορά έργου τέχνης
2.8.5.4 ΣΤΑ∆ΙΟ∆ΡΟΜΙΑ • • • • • • • •
Συγκέντρωση δηµοσιευµάτων για την παραοικονοµία Επίσκεψη σε παραγωγικές σχολές των Ενόπλων ∆υνάµεων Επίσκεψη σε ΑΕΙ της χώρας και διοργάνωση µίας συζήτησης µε καθηγητές και φοιτητές για τα προβλήµατα της Ανώτατης εκπαίδευσης Επίσκεψη σε εργαστήρια τεχνιτών (ξυλουργεία κλπ) ∆ιοργάνωση µιας έρευνας για τα επαγγέλµατα που χάνονται ∆ιοργάνωση µιας διάλεξης ειδικού γύρω από τον Επαγγελµατικό Προσανατολισµό Παρουσίαση νέων επαγγελµάτων που σχετίζονται µε τη νέα τεχνολογία Παρακολούθηση σεµιναρίου διοίκησης ανθρώπινου παράγοντα
2.8.5.5 ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΦΥΣΗΣ • • • • • • • • • • • • • •
Πεζοπορικές εξερευνήσεις Ταξίδια εξερευνήσεως µε βάρκα, φουσκωτό, ιστιοπλοϊκά κλπ Ψάρεµα - είδη Ψαριών Υποβρύχιες δραστηριότητες Άνεµοι - αστερισµοί - χάρτες Ορεινή πεζοπορία Χιονοδροµία Σπηλαιολογία Αναρρίχηση Καγιάκ Ταξίδι µε σχεδίες RAFTING Ανεµοπορία ∆ιασχίσεις µε MOUNTAIN BIKE
2.8.5.6 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ • • •
Έρευνα για τα άγρια πουλιά της πόλης Πρόταση για την κατασκευή µιας παιδικής χαράς Χάραξη µονοπατιών για περίπατο σε πάρκα και λόφους της πόλης
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 66
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ •
2.8.6
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Επίσκεψη σε αυλόγυρους νοσοκοµείων και σύνταξη µιας έκθεσης για την κατάσταση που επικρατεί
Επίλογος
Τα ΕΞΙ ΠΕ∆ΙΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ είναι ένα εργαλείο διαρκής χρήσης για τα µέλη µιας Κοινότητας Στο προσκήνιο ή όχι κάθε µας επιλογής, µας βοηθά να έχουµε µία πλατειά εικόνα των δυνατοτήτων µας για µια ευχάριστη και µέσα στους παιδαγωγικούς στόχους µας, αντιµετώπιση του Ανιχευτισµού
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 67
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
2.9
2.9.1
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Προγραµµατισµός
Εισαγωγή
Οργάνωση σηµαίνει να προγραµµατίζουµε, να ελέγχουµε και να αξιολογούµε την χρήση των Πόρων (ανθρώπινων και υλικών) που διαθέτουµε, για να πετύχουµε τους στόχους µας. 2.9.1.1 ∆ιαδικασία προγραµµατισµού Για την οργάνωση των δραστηριοτήτων της Κοινότητας, εφαρµόζουµε την παρακάτω διαδικασία Προγραµµατισµού: 1. Επιλογή Ετήσιων Στόχων 2. Επιλογή ∆ραστηριοτήτων (που υλοποιούν τους στόχους). 3. Προγραµµατισµός ∆ραστηριοτήτων (χρονική τοποθέτηση των δραστηριοτήτων στο Τρίµηνο). 4. Αξιολόγηση ΑΙ Τριµήνου. 5. Προγραµµατισµός Β' Τριµήνου "(όπως στο 3) 6. Αξιολόγηση Β' Τριµήνου. 7. Αντίστοιχα, όπως παραπάνω, για το Γ' Τρίµηνο. \ 2.9.2
Βήµα προς βήµα η διαδικασία προγραµµατισµού
2.9.2.1 Σχεδιασµός ΒΗΜΑ 1. Καθορισµός ηµεροµηνίας Συνόδου Προγραµµατισµού Στο τέλος του ∆' Τριµήνου ενηµερώνει ο Ο.Ε. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ τους Ανιχνευτές (παλιούς και νέους) για την ηµεροµηνία που η Κοινότητα θα συνέλθει σε Σύνοδο Προγραµµατισµού. , ΒΗΜΑ 2. Ενηµέρωση των Ανιχνευτών Ο Ο.Ε. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ διανέµει φυλλάδια ενηµερωτικά για τον τρόπο Προγραµµατισµού καθώς και αντίγραφα / υποδείγµατα παλαιών Προγραµµάτων της Κοινότητας. Επίσης, ζητάει από τους Ανιχνευτές και βαθµοφόρους, µέχρι τη Σύνοδο Προγραµµατισµού, να έχουν προτάσεις σχετικά "µε το τι θέλει ο καθένας να ασχοληθεί η Κοινότητα τη φετινή χρονιά". ∆ηλαδή, καθένας να φέρει ένα κατάλογο ΕΤΗΣΙΩΝ ΣΤΟΧΩΝ της Κοινότητας, καθώς και συγκεκριµένες ∆ΡΑΣΕΙΣ από τα ΕΞΙ ΠΕ∆ΙΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ, οι οποίες θα υλοποιούν' τον κάθε στόχο. ΒΗΜΑ 3. Συγκέντρωση Προτάσεων. Ο Ο.Ε. Προγραµµατισµού συλλέγει πριν την Σύνοδο τις προτάσεις των µελών της Κ.Α. (και του Επιτελείου) και τις οµαδοποιεί σύµφωνα µε το παρακάτω παράδειγµα:
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 68
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Την οµαδοποιηµένη πλέον πρόταση της Κοινότητας, αναρτά γραµµένη σε χαρτόνι, στον τόπο που θα διεξαχθεί η Σύνοδος Προγραµµατισµού. ΒΗΜΑ 4. Σύνοδος Προγραµµατισµού
2.9.2.2 Επιλογή Ετήσιων Στόχων ∆ιαβάζονται και αναλύονται από τον κάθε Ανιχνευτή και το επιτελείο, οι Ετήσιοι Στόχοι που προτάθηκαν. Γίνεται αναφορά στα συµπεράσµατα των Αξιολογήσεων της περασµένης χρονιάς και λαµβάνοντας υπόψη το ΕΠΙΠΕ∆Ο ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ της Κ.Α. (προσκοπική κατάρτιση, Μ.Ο. ηλικίας, επίπεδο µόρφωσης κλπ) καθώς και τους ΣΤΟΧΟΥΣ των άλλων προσκοπικών κλιµακίων, προχωράει η Σύνοδος στην επιλογή των Ετησίων Στόχων (ψήφιση). 2.9.2.3 Ανάλυση Ετήσιων Στόχων Αναλύεται και καταγράφεται επακριβώς, το περιεχόµενο του κάθε Στόχου, µε σκοπό να τον κάνει συγκεκριµένο και σαφή. 2.9.2.4 Επιλογή ∆ραστηριοτήτων Για κάθε στόχο που επιλέχθηκε, έχουν ήδη προταθεί από Ανιχνευτές και Βαθµοφόρους, ∆ραστηριότητες που τον υλοποιούν. Αυτές οι δραστηριότητες διαβάζονται, εµπλουτίζονται και επιλέγονται (ψήφιση ή άλλη διαδικασία) αυτές που η Σύνοδος προτιµάει να εκτελεσθούν, αφού έχουν ληφθεί υπόψη όλες οι αργίες και τα Σαββατοκύριακα των 4 Τριµήνων που η Κοινότητα Ανιχνευτών θα ασχοληθεί µε οµαδικές δραστηριότητες.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 69
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.9.2.5 Χρονική Τοποθέτηση δραστηριοτήτων Σηµαντική είναι η χρονική Τοποθέτηση δραστηριοτήτων τετραµήνου δηλαδή ο Προγραµµατισµός των ∆ραστηριοτήτων. Για να γίνει αυτό, χρησιµοποιείται ένα χαρτόνι µε όλα τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες του Τετραµήνου. Αυτό έχει 5 στήλες: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ, ∆ΡΑΣΗ, ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ο.Ε., ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΟΣ Ο.Ε. Πρώτα συµπληρώνονται οι σίγουρες δραστηριότητες (παρελάσεις, πίττα συστήµατος κλπ) και ύστερα, οι υπόλοιπες ηµεροµηνίες συµπληρώνονται µε τις δραστηριότητες που θα γίνουν στο Τρίµηνο, σύµφωνα µε την επικαιρότητα, τις υπάρχουσες δυνατότητες, τα ενδιαφέροντα των Ανιχνευτών και εξασφαλίζοντας εναλλαγή στην ενασχόληση µε όλους τα Πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης (κατά το δυνατόν ισορροπία στο Πρόγραµµα). 2.9.2.6 ∆ηµιουργία Οµίλων Εργασίας Οι δραστηριότητες έχουν µπει σε ηµεροµηνίες και έχουν γραφτεί στο χαρτόνι. Κατόπιν δηµιουργούνται οι Όµιλοι Εργασίας για την κάθε δράση, ορίζονται οι Υπεύθυνοί τους, καθώς και οι Βαθµοφόροι / υπεύθυνοι για τον κάθε Ο.Ε. και συµπληρώνονται στις αντίστοιχες στήλες του Πίνακα. 2.9.2.7 Καταγραφή του προγράµµατος του Τετραµήνου. Η γραµµατεία της Συνόδου, καταγράψει το Πρόγραµµα που διαµορφώθηκε, αναρτά ένα αντίγραφο στον ΠΙΝΑΚΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ της εστίας της κοινότητας και µοιράζει από ένα αντίγραφο στον κάθε Ανιχνευτή και βαθµοφόρο. ΒΗΜΑ 5. Λειτουργία Οµίλων Εργασίας. Συνέρχεται ο Όµιλος Εργασίας που έχει αναλάβει µία κάποια δράση (το ίδιο συµβαίνει µε όλους τους υπόλοιπους Ο.Ε.), συντονίζονται τα µέλη του από τον Υπεύθυνο Ανιχνευτή, κατανέµουν µεταξύ τους τις δουλειές και προχωρούν στην επιµέρους οργάνωση της ∆ράσης (επαφές µε βαθµοφόρο - υπεύθυνο, µε Ο.Ε. Λειτουργίας - π.χ. Υλικού ή Ταµείου κλπ, µε φορείς και υπηρεσίες κ.α.) ΒΗΜΑ 6. Πραγµατοποίηση των ∆ράσεων και Αξιολόγησή τους Πραγµατοποιείται η ∆ράση από τον Ο.Ε. και από όποιους άλλους Ανιχνευτές ή Ειδικούς Συµβούλους έχει προβλεφθεί, µε την ουσιαστική συµµετοχή όλης της κοινότητας και κατόπιν αξιολογείται (κατά προτίµηση και για γρηγοράδα) µε την συµπλήρωση από κάθε συµµετέχοντα ατοµικά, Εντύπου Αξιολόγησης, όπου γράφεται η προσωπική γνώµη του καθένα, για όλα τα σηµεία της οργάνωσης και διεξαγωγής της δράσης. ΒΗΜΑ 7. Αξιολόγηση ∆ραστηριοτήτων Α’ Τριµήνου και Τοµέων Λειτουργίας της Κοινότητας (Γραµµατεία, Υλικό κλπ) καθώς και Προγραµµατισµός εποµένου Τριµήνου. Στη Σύνοδο Προγραµµατισµού του εποµένου Τριµήνου και πριν προχωρήσουµε στην χρονική τοποθέτηση των δραστηριοτήτων που έχουν ήδη επιλεγεί κατά τη Σύνοδο Προγραµµατισµό του Α' Τριµήνου (βλέπε παραπάνω ΒΗΜΑ 4.Γ) γίνεται αξιολόγηση) όλων των δραστηριοτήτων που έκανε η Κοινότητα το Τρίµηνο που πέρασε (οργανωτικά και εκτελεστικά), καθώς και της δουλειάς των Ο.Ε. Λειτουργίας για το ίδιο διάστηµα. Εξετάζεται κατά πόσο επιτεύχθηκαν οι Στόχοι, µέχρι τη στιγµή αυτή, σύµφωνα Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 70
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
µε τον Προγραµµατισµό µας, και αν είναι απαραίτητο, γίνεται επαναπροσδιορισµός των Ετησίων Στόχων. Στην συνέχεια, ακολουθείται η ίδια διαδικασία Προγραµµατισµού όπως παραπάνω (βλέπε ΒΗΜΑ 4.Γ έως 4.ΣΤ, ΒΗΜΑ 5,6,7). Τέλος το επιτελείο της Κοινότητας υποβάλει γραπτώς στον Α.Σ. ή στον Τ.Ε. ή Π.Ε. ανάλογα µε τις συνθήκες λειτουργίας της Κοινότητας, τους Ετήσιους Στόχους και το Πρόγραµµα κάθε Τριµήνου όπως και την Αξιολόγηση.
2.9.3
Υπόδειγµα προγραµµατισµού Κοινότητας Ανιχνευτών
2.9.3.1 Ετήσιοι στόχοι Κοινότητας 1. Κατανόηση και εφαρµογή του συστήµατος Λειτουργίας της Κοινότητας. 2. Επαγγελµατικός Προσανατολισµός 3. Σεξουαλική ενηµέρωση 4. Ενασχόληση / Ανίχνευση κοινωνικού και πνευµατικού περιβάλλοντος. 5. Εκµάθηση και εφαρµογή των Προσκοπικών γνώσεων και ικανοτήτων / εξειδίκευση στη θαλάσσια δραστηριότητα. 6. Οικονοµικός στόχος € 500. 2.9.3.2 Ανάλυση ετήσιων Στόχων ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΤΗΣΙΩΝ ΣΤΟΧΩΝ
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΣΤΟΧΩΝ
1.α. Καλή γνώση του Κανονισµού Ανιχνευτών 1.β. Καλή λειτουργία Συνόδου και Ο.Ε. 1.γ. Ανάπτυξη Προσκοπικού Πνεύµατος και πνεύµατος Κοινότητας
1. Θα καλυφθεί µέσα από την ανάγνωση / παρουσίαση του Κανονισµού του κλάδου και την κατανόησή του καθώς & µέσα από την λειτουργία της Κ.Α. όλης και την προβλεπόµενη από τον Κανονισµό και τις συνθήκες της Κ.Α. και τη στάση των Βαθµοφόρων της 2.α. Καλύπτεται µέσα από τις δράσεις της Κοινότητας 2.β. Παρουσίαση και συζήτηση για τα επαγγέλµατα που τους ενδιαφέρουν, µε την παρουσία κάποιων εκπροσώπων από αυτά. 2.γ. Τέσσερις επισκέψεις σε διάφορους χώρους επαγγελµάτων, π.χ. σε ΕΤΑΙΡΙΑ Η/Υ, ΣΥΝΕΡΓΕΙΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ, στην Σ.Τ.Υ,Α. και στην Ε.Ρ.Τ
2.α. Γνώση µέσα από διάφορες δραστηριότητες, των διαφόρων ικανοτήτων, ενδιαφερόντων και αξιών, αναγκών, που θέλει να καλύψει µε το επάγγελµά του, χαρακτηριστικά προσωπικότητας, τι µπορεί να κάνει µε τις επιδόσεις του Σχολείου του ο Ανιχνευτής 2.β. Εξέταση σε θεωρητικό πλαίσιο, επαγγελµάτων που τους ενδιαφέρουν 2.γ. Επισκέψεις και ενηµέρωση των Ανιχνευτών σε χώρους άσκησης διαφόρων επαγγελµάτων 3. Γνώση των Ανιχνευτών γύρω από διάφορα 3. Θα επιτευχθεί µέσα από µία παρουσίαση / σεξουαλικά ζητήµατα της ηλικίας τους και συζήτηση από γιατρό, σχετικά µε ζητήµατα της ηλικίας γενικότερα τους, καθώς και µέσα από µία παρουσίαση µε θέµα τον ΕΡΩΤΙΣΜΟ ΑΝΑ ΤΙΣ ΕΠΟΧΕΣ 4.α. Οργάνωση δράσεων µε τις οποίες θα 4. Επίσκεψη και γνωριµία της Κ.Α. µε τα πιο Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 71
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ έλθουµε σε επαφή µε το κοινωνικό περιβάλλον µας, µε αποτέλεσµα να γνωρίζουµε τη γειτονιά, τον ∆ήµο µας κλπ. 4.β. ∆ράσεις που θα φέρνουν σε επαφή µε θέµατα από την λαογραφία, τα πολιτεύµατα την φιλολογία και τις Καλές Τέχνες
5. Σκοπός είναι η γνωριµία και η γνώση των βασικών αντικειµένων Ανίχνευσης Φύσης. 6. Να λυθεί το πρόβληµα διακόσµησης και επίπλωσης της εστίας (40.000). Μερική κάλυψη αναγκών σε εκδροµικό υλικό αντίσκηνα (70.000) Επιδότηση ορισµένων ειδικών δράσεων εκτός ταµείου Ε.Κ.Σ. (25.000)
Κλάδος Ανιχνευτών
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών σηµαντικά µέρη της γειτονιάς και του ∆ήµου. Επίσκεψη στο ∆ηµαρχείο και παρακολούθηση ανοικτής συνεδρίασης του ∆ηµ. Συµβουλίου. Πάρτι και χορός σε Ντίσκο. Επίσκεψη και γνωριµία µε τα επαγγέλµατα της πόλης µας που χάνονται. Παρουσίαση µε θέµα Πολιτεύµατα και Πολιτειακοί θεσµοί. Επίσκεψη σε Γκαλερί γλυπτικής ή ζωγραφικής ή διακοσµητικής κλπ Παρουσίαση για την Επέτειο του ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 5. Πραγµατοποίηση 8 δράσεων Ανίχνευσης Φύσης συµπεριλαµβανοµένων και των Μεγάλων ∆ράσεων Χριστουγέννων και Πάσχα. 6. Πώληση Μουσικών καρτών για τα Χριστούγεννα 300Χ150 = 45.000 Χορός & πάρτι Κ.Α. = 20.000 Λαχειοφόρος αγορά = 85.000 Τόνωση θεσµού συνδροµών
Σελίδα : 72
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
Κλάδος Ανιχνευτών
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Σελίδα : 73
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.10 ∆ιαδικασία επιλογής ατοµικών και οµαδικών παιδαγωγικών στόχων
2.10.1 Εισαγωγή. ∆ιαπαιδαγώγηση µε αυτόµατο πιλότο γίνεται ; Με ποιες διαδικασίες ο Προσκοπισµός συµβάλλει στην διαπαιδαγώγηση των νέων; Πώς συµβάλλει το πρόγραµµα του Κλάδου Ανιχνευτών στην διαπαιδαγώγηση ενός εφήβου; Αυτά τα ερωτήµατα θα πρέπει να απαντηθούν µε τρόπο άµεσο και απλό, προσδιορίζοντας ταυτόχρονα την ειδική διαδικασία, που θα πρέπει να ακολουθεί το Συµβούλιο των Βαθµοφόρων µιας Κοινότητας Ανιχνευτών για να καταγράψει και στην συνέχεια να καλύψει, όσον το δυνατόν περισσότερες παιδαγωγικές ανάγκες των Ανιχνευτών και των Ανιχνευτριών της Κοινότητάς τους, σε ατοµική και οµαδική βάση. 2.10.2 Ο παιδαγωγικός χαρακτήρας του Προσκοπισµού. Ο Προσκοπισµός σαν κίνηση ,που φιλοδοξεί να συµβάλλει στην διαπαιδαγώγηση των νέων χρησιµοποιεί µια ιδιαίτερη παιδαγωγική µέθοδο, την Προσκοπική Μέθοδο, η οποία προσαρµόζεται κατά περίπτωση στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ηλικίας διαµορφώνοντας το ιδιαίτερο πρόγραµµα κάθε Κλάδου. Εξερευνώντας την παιδαγωγική διάσταση του Προσκοπισµού ανακαλύπτουµε την έννοια της ΑΥΤΟ∆ΙΑΠΑΙ∆ΑΓΩΓΗΣΗΣ ( Self-education ) η οποία σαν διαδικασία αποτελεί βασικό στοιχείο της Προσκοπικής Μεθόδου. Η δυνατότητα να µετέχει ενεργά κάθε νέος στην διαδικασία της δικής του διαπαιδαγώγησης, αποτελεί ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της παιδαγωγικής ταυτότητας της κίνησής µας και µε βάση το χαρακτηριστικό αυτό ο Προσκοπισµός θα µπορούσε να ταξινοµηθεί µεταξύ των λεγόµενων Περσοναλιστικών Θεωριών . Οι θεωρίες αυτές υποστηρίχθηκαν διαχρονικά από όλους εκείνους τους παιδαγωγούς, των οποίων οι σκέψεις απετέλεσαν τις βασικές πηγές διαµόρφωσης της Προσκοπικής Μεθόδου ∆ιαπαιδαγώγησης. ∆ιαχρονικά οι παιδαγωγοί αυτοί πρεσβεύουν ότι το παιδί και ο έφηβος πρέπει να έχει ενεργό ρόλο τόσο στην διαµόρφωση όσο και στην υλοποίηση του προγράµµατος διαπαιδαγώγησης του, σε αντίθεση µε άλλες θεωρίες που θέλουν το παιδί να µετέχει παθητικά στην παιδαγωγική διαδικασία ακολουθώντας πιστά τις κατευθύνσεις των παιδαγωγών του.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 74
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.10.3 Η έννοια των παιδαγωγικών στόχων. Στον Προσκοπισµό, το ιδιαίτερο πρόγραµµα κάθε Κλάδου δηµιουργεί ένα ελκυστικό για τους νέους πλαίσιο δράσης , µέσα στο οποίο κάθε παιδί ή έφηβος µπορεί να βελτιωθεί πνευµατικά, ηθικά, νοητικά, σωµατικά, κοινωνικά και γενικά να εµπλουτίσει τις γνώσεις του, να αναπτύξει τις πάσης φύσεως ικανότητές του και να βελτιώσει τις συµπεριφορές του. Στην προσπάθεια αυτή έχει συµπαραστάτες τους βαθµοφόρους του τµήµατος του, οι οποίοι τον βοηθούν να καταλάβει που υστερεί και πως µπορεί να γίνει καλύτερος. Στην συνέχεια κάθε νέος ή νέα αυτοδεσµεύεται να εργαστεί συνειδητά για την προσωπική του βελτίωση, ακολουθώντας ένα προσωπικό πρόγραµµα προόδου και εξέλιξης. Η Προσκοπική Κίνησή δεν απασχολεί επαγγελµατίες παιδαγωγούς ή παιδοψυχολόγους, που κατά τεκµήριο θα µπορούσαν µε τρόπο επιστηµονικό να καταγράψουν τις παιδαγωγικές ανάγκες κάθε νέου και να προτείνουν το κατάλληλο για τον καθένα ή καθεµία πρόγραµµα κάλυψης των αναγκών αυτών. Στην Κοινότητα των Ανιχνευτών οι βαθµοφόροι θα πρέπει να έχουν στην διάθεσή τους έναν απλό και αποτελεσµατικό τρόπο καταγραφής των παιδαγωγικών αναγκών του τµήµατός τους σε ατοµική και συνολική βάση. Οι ατοµικές ανάγκες αφού καταγραφούν διατυπώνονται µε τρόπο κατανοητό και αποδεκτό από έναν έφηβο και αποτελούν αντικείµενο συζήτησης στο τέλος της οποίας ο Ανιχνευτής ή η Ανιχνεύτρια έχει δεσµευθεί απέναντι στον Αρχηγό της Κοινότητας να κάνει ότι είναι δυνατόν για να βελτιωθεί, προσδιορίζοντας από κοινού τους προσωπικούς παιδαγωγικούς στόχους και τους τρόπους µε τους οποίους οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν. Αν π.χ. ένας Ανιχνευτής είναι υπέρβαρος και πρέπει να ασχοληθεί περισσότερο µε τον Αθλητισµό, τότε ο Αρχηγός του τον βοηθά να καταλάβει πόσο σηµαντικό είναι για την υγεία του να ασχοληθεί µε κάποιο άθληµα και από κοινού συµφωνούν ένα πρόγραµµα ενεργειών µε στόχο την σωµατική βελτίωση του συγκεκριµένου Ανιχνευτή. ∆ηλαδή ο Ανιχνευτής αυτοδεσµεύεται να παρακολουθεί το βάρος του, να προσέχει την διατροφή του, να µετέχει ενεργά σε αθλητικές δράσεις της Κοινότητας, να ασχοληθεί πιο συστηµατικά µε κάποιο άθληµα κ.α ώστε στο τέλος µιας συγκεκριµένης περιόδου να παρουσιάσει µια σαφή βελτίωση τόσο στην εµφάνισή του όσο και στην επίδοσή του στο αγαπηµένο του άθληµα. Αν ένας µεγάλος αριθµός Ανιχνευτών της Κοινότητας αντιµετωπίζει το ίδιο πρόβληµα , τότε στην Σύνοδο Προγραµµατισµού οι Βαθµοφόροι της Κοινότητας οφείλουν να επισηµάνουν στους Ανιχνευτές το θέµα αυτό ώστε η αντιµετώπισή του να αποτελέσει κοινό, οµαδικό στόχο όλης της Κοινότητας. Έτσι η Σύνοδος θα διαµορφώσει ένα πρόγραµµα οµαδικών δραστηριοτήτων που θα έχουν σαν στόχο την βελτίωση ολόκληρης της Κοινότητας στο θέµα αυτό. π.χ. οι Ανιχνευτές µιας συγκεκριµένης γειτονιάς υστερούν στα πολιτιστικά θέµατα τότε η Σύνοδος της Κοινότητας θα πρέπει να προγραµµατίσει µια σειρά από δραστηριότητας από το Πεδίο Πολιτισµός, ενισχύοντας την πνευµατική καλλιέργεια όλων των µελών της Kοινότητας. Οι στόχοι αυτοί είναι στόχοι παιδαγωγικοί και θα πρέπει να µην τους µπερδεύουµε µε τους στόχους που τίθενται στην Σύνοδο Προγραµµατισµού και αφορούν στην βελτίωση της επίδοσης της Κοινότητας σε διάφορα Πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης και την ανάπτυξη κάποιων ιδιαίτερων ικανοτήτων που είναι απαραίτητες για την επιτυχία των δράσεων της Κοινότητας. Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 75
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.10.4 Τι µπορεί να είναι ένας Παιδαγωγικός Στόχος. Ο Κανονισµός του Κλάδου Ανιχνευτών αναφέρει ότι : ‘‘ οι Βαθµοφόροι της Κ.Α. ειδικότερα ασχολούνται µε την ανάλυση και την επιλογή των παιδαγωγικών στόχων οι οποίοι αφορούν : 1. Την καλή εφαρµογή και εµπέδωση των Αρχών του Νόµου και της Υπόσχεσης 2. Την ικανοποίηση των χαρακτηριστικών και των αναγκών της εφηβικής ηλικίας 3. Τη σύµµετρη ενασχόληση της Κ.Α. µε όλα τα Πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης ’’
2.10.5 ∆ιαδικασία επιλογής παιδαγωγικών στόχων. Η παράγραφος αυτή του Κανονισµού για να γίνει πράξη απαιτεί µια ιδιαίτερη προσπάθεια από τους βαθµοφόρους της Κοινότητας η οποία περιλαµβάνει τα εξής βήµατα : α. Στην αρχή της προσκοπικής χρονιάς οι βαθµοφόροι της Κοινότητας αξιολογούν την συνολική συµπεριφορά των Ανιχνευτών κατά την προηγούµενη χρονιά και προσπαθούν να απαντήσουν σε απλές ερωτήσεις όπως : • • •
Ποιες αρχές του Προσκοπισµού δυσκολεύονται να εφαρµόσουν οι Ανιχνευτές µας ; π.χ. τα πάνε καλά µε το νερό και το σαπούνι; Συµπεριφέρονται οι Ανιχνευτές µας σύµφωνα µε τα χαρακτηριστικά της ηλικίας τους; π.χ. έχουν έντονη την τάση να αµφισβητούν ή είναι επιφυλακτικοί στις εκφράσεις τους; Σε ποια Πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης δυσκολεύεται συνήθως η Σύνοδος να βρει πρωτότυπα θέµατα δράσεων;
β. Αν είναι δύσκολο να θυµάστε απέξω τις Αρχές του Προσκοπισµού , τα Χαρακτηριστικά των Εφήβων και τα Έξι Πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης κάντε ένα κατάλογο µε όλα αυτά τα στοιχεία και µε την βοήθειά του προσπαθήστε να φτιάξτε το παιδαγωγικό προφίλ της Κοινότητάς σας. Η διαδικασία αυτή δεν χρειάζεται περισσότερο από 30’ λεπτά, είναι αποτελεσµατική, αφού δεν επιτρέπει να ξεχάσετε κάτι σηµαντικό και το σηµαντικότερο στο τέλος της έχετε καταγράψει µερικούς οµαδικούς παιδαγωγικούς στόχους. Π.χ. στο Πεδίο Πολιτισµός, λόγω γειτονιάς η Κοινότητά µας δεν τα πάει πολύ καλά ή πάλι λόγω γειτονιάς οι Ανιχνευτές βρίζουν πολύ. γ. Αν κατά την διαδικασία αξιολόγησης διαπιστώσετε ότι για κάποια αρχή, χαρακτηριστικό ή πεδίο η Κοινότητα συνολικά δεν αντιµετωπίζει πρόβληµα αλλά κάποιος συγκεκριµένος Ανιχνευτής έχει πρόβληµα και µάλιστα µεγάλο, τότε έχετε εντοπίσει ένα ατοµικό στόχο . π.χ. ενώ οι Ανιχνευτές ΄της Κοινότητας µας είναι γενικά ευγενείς, ο Γιώργος είναι εκνευριστικά αγενής σε βαθµό που να µας δηµιουργεί προβλήµατα σε κάθε επαφή της Κοινότητας µε τρίτους. δ. Ανάλογα µε την ένταση κάθε προβλήµατος ιεραρχούµε τους στόχους µας και καταρτίζουµε ένα απλό χρονοδιάγραµµα εξυπηρέτησης των στόχων αυτών. Προτεραιότητα δίνουµε σε προβλήµατα Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 76
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
τα οποία είναι παλιά αλλά δεν έχουµε κάνει τίποτα για την αντιµετώπισή τους. Π.χ. αν δούµε ότι η Κοινότητα µας δεν τα πάει καλά µε τα θέµατα Πολιτισµού και ταυτόχρονα διαπιστώσουµε ότι την προηγούµενη χρονιά η Κοινότητα δεν οργάνωσε καµία δράση πνευµατικής καλλιέργειας τότε είναι αυτονόητο ότι το Πεδίο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ θα πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα και να µπει σε πρώτη προτεραιότητα. ε. Οι παιδαγωγικοί στόχοι που επιλέγονται από τους βαθµοφόρους µεταφράζονται σε γλώσσα κατανοητή στους Ανιχνευτές και παρουσιάζονται για συζήτηση στην Σύνοδο της Κοινότητας. π.χ. • •
Μήπως πρέπει να κάνουµε κάτι για να βρίζουµε λιγότερο; Κάποιοι λουφάρουν και κάθε άλλο παρά εργατικοί είναι στις δράσεις της Κοινότητας. Πως θα το ξεπεράσουµε;
•
Μήπως τρώµε συνέχεια σκουπίδια και σε λίγο θα τρέχουµε για έλκος; Τι θα κάνουµε για να µάθουµε να τρώµε σωστά;
στ. Οι Ανιχνευτές στην συνέχεια δεσµεύονται να ασχοληθούν πιο συστηµατικά µε κάποιο απο τα προβλήµατα που συµφώνησαν ότι αξίζει τον κόπο να ξεπεράσουν και έτσι η Κοινότητα αποκτά ακόµη έναν στόχο.
2.10.6 Επίλογος Σαν επίλογο αξίζει να σηµειώσουµε ότι η διαδικασία που περιγράψαµε είναι εύκολη, ανέξοδη, µπορεί να εφαρµοσθεί από οποιονδήποτε βαθµοφόρο και πάνω από όλα σας δίνει την δυνατότητα να µετατρέψετε τις περιπέτειες µιας ξένοιαστης παρέας σε µία άκρως αποτελεσµατική παιδαγωγική διαδικασία, δηλαδή να κάνετε την καθηµερινή ζωή µιας οποιαδήποτε παρέας, ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟ !
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 77
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.11 Η έρευνα στην Κοινότητα των Ανιχνευτών Η έρευνα αποτελεί για την Κοινότητα των Ανιχνευτών ότι το «παιχνίδι» στην Αγέλη των Λυκόπουλων και την Οµάδα των Προσκόπων. Για τον βαθµοφόρο δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα εργαλείο της µεθοδολογίας µας. Είναι όµως ο Ελβετικός σουγιάς δηλαδή το πολυεργαλείο για την επίτευξη των στόχων που αντανακλά κατ’ ευθείαν πάνω στα χαρακτηριστικά της ηλικίας των Ανιχνευτών. 2.11.1 Η διαδικασία σχεδιασµού δράσης έρευνας. Η έρευνα είναι µία συναρπαστική και έµφυτη δραστηριότητα του ανθρώπου. Το ψάξιµο ενός συρταριού, η ανακάλυψη της Αµερικής και η κατάκτηση του φεγγαριού είναι "πράξεις-επιτεύγµατα" που οφείλονται στο πάθος του ανθρώπου να εξερευνήσει το κάθε τι που βρίσκεται πέρα από τα όρια των γνωστικών του αντικειµένων. «Έρευνα, λοιπόν, είναι η προσεκτική και επιµελής σπουδή, ιδία προς αναζήτησιν της αληθείας». Η έρευνα στην Κοινότητα Ανιχνευτών είναι από τα µέσα για την επίτευξη των στόχων της προσκοπικής κίνησης της Κοινότητας Ανιχνευτών αλλά κυρίως του ίδιου του Ανιχνευτή. Εκείνο που πρέπει ιδιαιτέρως να προσεχθεί είναι ότι οι ερευνητές είναι έφηβοι και ότι η έρευνα δεν αποτελεί αυτοσκοπό της κίνησης ούτε καν της συγκεκριµένης δραστηριότητας. Η έρευνα πρέπει να χαρακτηρίζεται από το τρίπτυχο: ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΠΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Το πολύτιµο, λοιπόν, αυτό εργαλείο χρησιµοποιείται για να οδηγηθεί ο νέος και η νέα στην αναζήτηση του καινούργιου, στην ανακάλυψη του αγνώστου, στην εξερεύνηση του περίεργου. Η έρευνα στην Κοινότητα είναι ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ και όχι δευτερογενής. Αναζητά, µε άλλα λόγια, ο Ανιχνευτής την αλήθεια µέσα από διαδικασίες όπου ο ίδιος θα παίξει το ρόλο του ενεργού ερευνητή και σε καµία περίπτωση του αντιγραφέα κα του βιβλιοφάγου. Η έρευνα πρέπει να είναι ολοκληρωµένη όπως άλλωστε και όλες οι δραστηριότητες της Κ.Α. 2.11.1.1 Τα στάδια της έρευνας Τα στάδια της έρευνας είναι: 1. Στόχοι 2. Εύρεση Θέµατος 3. Ανάθεση Αρµοδιοτήτων 4. Χρονοδιάγραµµα 5. Συγκέντρωση Υλικών 6. ∆ιεξαγωγή της Έρευνας 7. Συγκέντρωση Στοιχείων ' 8. Ανάλυση Στοιχείων 9. Παρουσίαση Πορισµάτων
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 78
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.11.1.2 Θέσπιση στόχων Η έρευνα όπως αναφέρθηκε παραπάνω είναι µέσο για την εξυπηρέτηση των στόχων που θέτει η Κοινότητα αλλά και ο Αρχηγός. Γι' αυτό το λόγο η απόφασή µας µε το θέµα για το θέµα αλλά και για ό,τι άλλο αφορά την έρευνα θα πρέπει να γίνεται κάτω από αυτό το πρίσµα: "Την εξυπηρέτηση των στόχων". 2.11.1.3 Εύρεση του θέµατος Η ιδέα για το θέµα µπορεί να προέλθει από οπουδήποτε. Συχνά ακούγονται παράπονα ότι δεν προσφέρεται στους βαθµοφόρους βιβλιογραφία µε ιδέες για δραστηριότητες καθώς και θέµατα για έρευνα. Η απάντηση είναι πολύ απλή. Ιδέες για δραστηριότητες και για θέµατα για έρευνα µπορεί να βρει οπουδήποτε. Στις εφηµερίδες, στα περιοδικά στον κινηµατογράφο, σε ένα τραγούδι… Το θέµα της έρευνας θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο, συγκεκριµένης έκτασης, ενδιαφέρον, να είναι αποδεκτό, οι πηγές του να είναι προσπελάσιµες, το δε κυριότερο να έχει ένα πλαίσιο ορισµένο εκ των προτέρων. 2.11.1.4 Ανάθεση Αρµοδιοτήτων Η επιτυχία της έρευνας στην Κ.Α. κρίνεται κυρίως από το µέγεθος της συµµετοχής των Ανιχνευτών και κατά δεύτερο λόγο από το αποτέλεσµα της έρευνας. Αναφέρθηκε και παραπάνω ΑΠΟ, ΜΕ, ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΙΧΝΕΥΤΕΣ. Ο κάθε Ανιχνευτής αναλαµβάνει συγκεκριµένο ρόλο τόσο πριν, τόσο κατά όσο και µετά την έρευνα. Οι ρόλοι µοιράζονται σε όλους ανεξαιρέτως παραβλέποντας φυσικές αδυναµίες του κάθε Ανιχνευτή. Ο σκοπός άλλωστε είναι η κοινωνικοποίηση, η ικανοποίηση των αναγκών των Ανιχνευτών και όλα αυτά µέσα από το παιχνίδι Αν ένας Ανιχνευτής ασχολείται µε τη φωτογραφία δε σηµαίνει ότι επιφορτίζεται µονίµως µε αυτό το ρόλο. Αντίθετα συµµετέχει και σε άλλες διαδικασίες. Οι ρόλοι είναι εναλλασσόµενοι και συµµετέχουν όλοι κατά καιρούς σε κάθε αναγκαία θέση (ερευνητής, εκφωνητής, φωτογράφος, αναλυτής στοιχείων, συντάκτης ερωτηµατολογίων κ.λ.π.). 2.11.1.5 Χρονοδιάγραµµα Όλα στηρίζονται και προγραµµατίζονται κινούµενα πάνω σε ένα συγκεκριµένο χρονοδιάγραµµα. Πάντα πρέπει να έχουµε στον νου µας ότι το χρονοδιάγραµµα είναι για να διευκολύνει την κατάσταση και να εξυπηρετεί τους στόχους και σε καµία περίπτωση δε µπορεί να λειτουργεί ανασταλτικά. Τα χρονοδιαγράµµατα προσαρµόζονται στην κατάσταση και στις ανάγκες και στις συνθήκες και όχι το αντίθετο.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 79
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.11.1.6 Συγκέντρωση υλικών Σαφές είναι ότι χρειάζονται κάποια υλικά για να χρησιµοποιήσουν σε όλα τα στάδια της Έρευνας. Τέτοια υλικά είναι: . Γραφική ύλη (µολύβια, χαρτιά) . Είδη σχεδίου . Κασετόφωνα, κασέτες, µικρόφωνο . Φωτογραφική µηχανή και φιλµ . Η/Υ, δισκέτες . Φόρµες (ερωτηµατολόγια, ειδικά δελτία κ.λ.π.) . video (VHS κ.λ.π.) Για την παρουσίαση απαιτούνται κι' άλλα υλικά (βλέπε ειδικό κεφαλαίο). Επίσης κάθε φορά και αναλόγως του θέµατος της έρευνας απαιτούνται διάφορα υλικά. Τα ερωτηµατολόγια, οι φόρµες, τα δελτία "ανακαλύπτονται" από τους ίδιους τους Ανιχνευτές. Επίσης εκείνο που πρέπει να προσέχουµε είναι ότι πολλές φορές απαιτούνται και συµπληρωµατικά υλικά που αν λείπουν καθιστούν τα βασικά αντικείµενα-εργαλεία άχρηστα (µπαταρίες, φιλµ, VHS, κασέτες). Να σκεφτείτε δε ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι δυνατό να βρούµε τέτοια είδη στο χώρο που διεξάγεται η έρευνα. 2.11.1.7 ∆ιεξαγωγή της έρευνας Είναι το πιο συναρπαστικό κοµµάτι της όλης διαδικασίας. Είναι αυτό που εντυπωσιάζει πιο πολύ τους Ανιχνευτές. Χρειάζεται συνεχής παρακολούθηση και αν είναι δυνατόν χρησιµοποίηση ειδικού συµβούλου. 2.11.1.8 Συγκέντρωση στοιχείων Μετά την διεξαγωγή της έρευνας, το επόµενο στάδιο είναι η συγκέντρωση των στοιχείων. Τα στοιχεία συγκεντρώνονται σε πίνακες και σε ορισµένα δελτία όσον αφορά απαιτήσεις ή δεδοµένα που προήλθαν από την παρατήρηση και την έρευνα των Ανιχνευτών. Επίσης γίνεται η συγκέντρωση των φωτογραφιών, των διαφανειών, των βιντεοκασετών, των σκίτσων και των υλικών που τυχόν συγκεντρώθηκαν (πετρώµατα κ.λ.π.) Η συγκέντρωση των στοιχείων, όσο αυτό είναι δυνατό, καλό είναι να γίνεται παράλληλα µε τη διεξαγωγή της έρευνας ώστε να µη χάνονται τα στοιχεία. 2.11.1.9 Ανάλυση στοιχείων Αφού γίνει η συγκέντρωση των στοιχείων περνούµε στην ανάλυση αυτών. Μ' άλλα λόγια εξάγουµε συµπεράσµατα από την έρευνα. Οµαδοποιούµε τις παρατηρήσεις και τα συγκεντρωµένα στοιχεία. Στη συνέχεια βλέπουµε ποία είναι η τάση, συγκρίνουµε τα αποτελέσµατα µε τις αρχικές µας υποθέσεις ή µε άλλα δεδοµένα που έχουµε συγκεντρώσει.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 80
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ 2.11.1.10
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Παρουσίαση
Η κάθε έρευνα στην Κ.Α. συγκεντρώνεται µε την παρουσίαση των στοιχείων. Λέγοντας παρουσίαση εννοούµε την προβολή στο κοινό του τρόπου έρευνας, τη σύλληψη της ιδέας, τα αποτελέσµατα. Η παρουσίαση πρέπει να είναι απλή, κατανοητή και απαραίτητη προϋπόθεση είναι και εδώ η συµµετοχή του συνόλου των Ανιχνευτών. Η παρουσίαση µπορεί να περιλαµβάνει: • • • • • •
Προβολή slides Έκθεση φωτογραφιών Ανάγνωση κειµένων Έκθεση αντικειµένων Έκθεση πινάκων και στοιχείων Τραγούδια
2.11.2 Βοήθεια για την έρευνα
2.11.2.1 Πρόλογος Η έρευνα είναι µια συναρπαστική δραστηριότητα που δίνει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να ικανοποιήσει τη δίψα του για µάθηση, προσφέροντάς του ταυτόχρονα τη χαρά της ανακάλυψης, της σίγουρης γνώσης που βασίζεται σε προσωπικές διαπιστώσεις και δεν είναι κατάλοιπο παλιάς πρόληψης ή δογµατισµού. Στην εποχή µας, εποχή αµφισβητήσεων και προβληµατισµού, είναι φυσικό η Έρευνα να ελκύει τα παιδιά µας. Συχνά καταπιάνονται µε διάφορα θέµατα που «ερευνούν» περισσότερο ή λιγότερο µεθοδικά και συχνά µας ζητούν κάποια βοήθεια. Αυτήν ακριβώς την επιθυµία προσπαθεί να καλύψει αυτό το απλό βοήθηµα. Η σύνταξή του στηρίζεται στο βιβλίο του John Best “Research in Education” 2.11.2.2 Εισαγωγή Η αγάπη του ανθρώπου για µάθηση τον οδήγησε από τις πρωτόγονες προλήψεις στην σύγχρονη επιστηµονική γνώση. Πρώτες οι εφαρµοσµένες επιστήµες, η φυσική και η χηµεία και αργότερα οι θεωρητικές, όπως η Ιστορία και η Κοινωνιολογία, αρνήθηκαν να δεχθούν ανεξέλεγκτα τους δογµατισµούς που κληρονόµησαν και ανέπτυξαν ένα συστηµατικό έλεγχο των δεδοµένων, την Έρευνα. Πολλοί ορισµοί έχουν δοθεί για την Έρευνα. Το λεξικό του Ελευθερουδάκη γράφει: "Προσεκτική και επιµελής σπουδή, ιδία προς αναζήτησιν της αληθείας." Ο John Best στο βιβλίο του Research in Education λέει: «έρευνα είναι µια συναρπαστική δραστηριότητα που αποβλέπει στην ανακάλυψη και την ανάπτυξη µιας συγκροτηµένης γνώσης.». Η έρευνα είναι κάτι πολύ περισσότερο από µία απλή συλλογή πληροφοριών. Αποβλέπει στη λύση ενός προβλήµατος, στο σχηµατισµό µιας αξιόπιστης θεωρίας ή την ανακάλυψη σχέσεων Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 81
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
αιτίας - αποτελέσµατος, που θα βοηθήσουν όχι µόνο να εξηγήσουµε τα γεγονότα, αλλά και να προβλέψουµε τι θα συµβεί στο µέλλον. Η έρευνα προχωρεί πέρα από τα συγκεκριµένα γεγονότα, άτοµα ή καταστάσεις που ερευνά και καταλήγει σε ιδιότητες ενός συνόλου πολύ ευρύτερου από την οµάδα - παράδειγµα που παρακολούθησε. Η έρευνα είναι λοιπόν ουσιαστικά µία πνευµατική και δηµιουργική εργασία. Απαραίτητο είναι το πόρισµα ή η θεωρία που θα σχηµατιστεί να µπορεί να ελεγχθεί µε βάση την αντικειµενική πραγµατικότητα. Η έρευνα δεν είναι ποτέ δογµατική και δέχεται µόνο ότι µπορεί να επιβεβαιωθεί µε την παρατήρηση. Γι' αυτό ένας Ερευνητής πρέπει να είναι πολύ παρατηρητικός, αντικειµενικός, συστηµατικός και ακριβολόγος. Ο καλός ερευνητής παραµερίζει τα προσωπικά του συναισθήµατα. ∆εν επιδιώκει να αποδείξει µία προσωπική του πεποίθηση, αλλά προσπαθεί να ελέγξει την αρχική υπόθεση. Και πρέπει να έχει το κουράγιο και τη θέληση να προχωρήσει σε συµπεράσµατα που δεν θα αρέσουν στον ίδιο ή στον πολύ κόσµο. (Ας µην ξεχνάµε πως ο Κοπέρνικος καταδικάστηκε από την Εκκλησία όταν ανακοίνωσε τα πορίσµατά της έρευνάς του για το ηλιακό σύστηµα). Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στον τρόπο που θα ανακοινωθούν τα πορίσµατα της Έρευνας. Θα πρέπει να αναφερθούν µε σχολαστική ακρίβεια όλα τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν, η µέθοδος και οι πηγές που χρησιµοποιήθηκαν οι τυχόν ανασταλτικοί παράγοντες κατά την διεξαγωγή της, τα ακριβή αποτελέσµατα και συµπεράσµατα. 2.11.2.3 Είδη έρευνας Ανάλογα µε τον αντικειµενικό στόχο έχουµε 3 βασικά είδη έρευνας. 1. Η Καθαρή έρευνα είναι η τυπική και συστηµατική διαδικασία της επαγωγικής - παραγωγικής α- νάλυσης που οδηγεί στην ανάπτυξη µιας θεωρίας. 2. Η Εφαρµοσµένη έρευνα εφαρµόζει τις θεωρίες, που αναπτύχθηκαν από την καθαρή έρευνα για την λύση προβληµάτων. 3. Η Ενεργός έρευνα δεν έχει ίσως τις αρετές της καθαρής ή εφαρµοσµένης έρευνας. Προσπαθεί να εφαρµόσει το πνεύµα της επιστηµονικής µεθόδου στη λύση ειδικών προβληµάτων µιας ορισµένης κατηγορίας (setting) χωρίς να προχωρεί στην εξακρίβωση αν αυτά τα ευρήµατα έχουν γενικότερη εφαρµογή, πέρα από την κατάσταση που µελετήθηκε.
2.11.2.4 Εκλογή του θέµατος Η εκλογή του θέµατος είναι ένα από τα πιο δύσκολα σηµεία. Από αυτήν εξαρτάται κατά µεγάλο µέρος η επιτυχία της έρευνας. Συνήθως οι νέοι ερευνητές, παρασυρµένοι από τον ενθουσιασµό τους έχουν την τάση να καταπιάνονται µε πολύ πλατιά και "καυτά" θέµατα, χωρίς να συνειδητοποιούν το χρόνο, το χρήµα, τις γνώσεις και την πείρα που απαιτεί µία τέτοια έρευνα. Φυσικά, δεν πρέπει να φτάνουµε και στο άλλο άκρο, δηλ. σε ένα θέµα τόσο στενό και περιορισµένου ενδιαφέροντος, ώστε ούτε στους ερευνητές να κάνει κέφι να δουλέψουν, ούτε ανταπόκριση να βρίσκει στο ευρύτερο κοινό. Η συζήτηση µε ένα πιο έµπειρο άνθρωπο είναι απαραίτητη, για να βοηθήσει τους ερευνητές να ξεκαθαρίσουν µέσα τους ορισµένα σηµεία, πριν κάνουν την οριστική εκλογή τους. Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 82
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
-
Έχει το θέµα ενδιαφέρον για όλη την οµάδα; Η έρευνα γύρω από αυτό µπορεί να βοηθήσει σε κάτι τα µέλη της οµάδας ή το ευρύτερο σύνολο;
-
Είναι το θέµα πρωτότυπο; ∆εν εννοούµε να µην έχει ασχοληθεί ποτέ κανείς ως τώρα µε αυτό. Μήπως όµως έχει πρόσφατα ερευνηθεί από πολλούς άλλους και εποµένως δεν πρόκειται να προσφέρει τίποτα καινούριο η δική µας έρευνα;
-
Πόση έκταση µπορούµε να δώσουµε στο θέµα µας, έχοντας υπόψη µας το χρόνο και τα χρήµατα που διαθέτουµε; Πόσες πλευρές του θέµατος µπορούµε να µελετήσουµε; Σε τι αριθµό και τι κατηγορίες ατόµων µπορούµε να απευθυνθούµε; Σε τι χώρο θα επεκτείνουµε την έρευνα; (στη γειτονιά, στην πόλη, στο Νοµό, στην Ελλάδα, στο εξωτερικό;)
2.11.2.5 Μέθοδοι έρευνας Περιγραφική έρευνα. Στην λύση ενός προβλήµατος µπορούν να χρησιµοποιηθούν πολλά είδη πληροφοριών. Το α' είδος πληροφοριών βασίζεται στις παρούσες συνθήκες. Που βρισκόµαστε τώρα; Από ποίο σηµείο ξεκινάµε; Αυτά τα δεδοµένα µπορούµε να τα συγκεντρώσουµε µε µια συστηµατική περιγραφή και ανάλυση της παρούσας κατάστασης. Το β' είδος πληροφοριών περιλαµβάνει τι θα θέλαµε. Ποια κατεύθυνση θέλουµε να ακολουθήσουµε; Ποιες συνθήκες είναι επιθυµητές ή θεωρούµε πιο πρακτικές; Ο καθορισµός των στόχων µπορεί να προέλθει είτε από µία µελέτη των συνθηκών που υπάρχουν αλλού είτε από τη γνώµη των ειδικών σχετικά µε τις καταλληλότερες για τον τόπο µας συνθήκες. Το γ' είδος πληροφοριών αφορά στο πως θα το πετύχουµε. Αυτή η ανάλυση µπορεί να περιέχει ευρήµατα από την πείρα άλλων, που ασχολήθηκαν µε παρόµοια θέµατα και γνώµες ειδικών που προφανώς ξέρουν καλύτερα από εµάς πως µπορεί να πετύχει κανείς το στόχο του. Επισκόπηση (Survey). Η µέθοδος της επισκόπησης συλλέγει δεδοµένα από ένα µεγάλο αριθµό περιπτώσεων σε ένα συγκεκριµένο χρόνο. Ασχολείται µε τα γενικευµένα στατιστικά στοιχεία που απορρέουν, όταν τα δεδοµένα εξάγονται από ένα µεγάλο αριθµό περιπτώσεων. Π.χ. τα 70% των Ελληνικών σπιτιών στις πόλεις έχουν τηλεόραση. Οι 3 στους 5 µαθητές που εισάγονται στο λύκειο συνεχίζουν τις σπουδές µέχρι να πάρουν απολυτήριο. Η µέθοδος αυτή είναι ένα από τα πρώτα βήµατα στην µελέτη και ανάλυση πολιτικών, κοινωνικών και οικονοµικών µελετών. Η επισκόπηση είναι ένα σηµαντικό είδος έρευνας. ∆εν πρέπει να συγχέεται µε την γραφειοκρατική ρουτίνα της συλλογής και καταχώρησης αριθµών. Προϋποθέτει ένα ξεκάθαρα τοποθετηµένο πρόβληµα και συγκεκριµένο αντικειµενικό σκοπό. Απαιτεί προγραµµατισµό έµπειρο και µε φαντασία, προσεκτική ανάλυση και ερµηνεία των δεδοµένων και επιδέξια παρουσίαση των ευρηµάτων. Μελέτη συνέχειας. Η µελέτη συνέχειας εξετάζει άτοµα που συµπλήρωσαν ένα πρόγραµµα σπουδών ή µία θεραπεία. Εξετάζοντας την σηµερινή τους κατάσταση ή ζητώντας τη γνώµη τους, µπορεί κανείς να σχηµατίσει µια ιδέα για την καταλληλότητα του προγράµµατος ή της µεθόδου ή της θεραπευτικής αγωγής.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 83
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Μελέτη των τάσεων (προγνωστική). Η µελέτη των τάσεων ή προγνωστική βασίζεται στην µακροπρόθεσµη θεώρηση συγκεκριµένων δεδοµένων που δείχνουν τι έχει συµβεί στο παρελθόν, τι αποκαλύπτει η παρούσα κατάσταση και - µε αυτή τη βάση - τι είναι πιθανό να συµβεί στο µέλλον. Αν π.χ. ο πληθυσµός µιας πόλης παρουσιάζει συνεχή αύξηση στα τελευταία 1 Ο χρόνια, µπορούµε να προβλέψουµε ότι σε άλλα 5 χρόνια θα έχει φτάσει στους τάδε αριθµούς (εφόσον βέβαια διατηρηθούν οι ίδιες συνθήκες και προϋποθέσεις.) 2.11.2.6 Τεχνικές της έρευνας Υπάρχουν πολλές τεχνικές έρευνας ανάλογα µε τα είδη της έρευνας και τα δεδοµένα που πρέπει να συλλέξουµε. Κάθε µία έχει τα πλεονεκτήµατα και τα µειονεκτήµατά της, γι' αυτό καλό είναι να χρησιµοποιούνται διάφορες, ώστε η µία να συµπληρώνει την άλλη. 2.11.2.7 Ερωτηµατολόγια Τα ερωτηµατολόγια, που παρουσιάζει προσωπικά ο Ερευνητής σε άτοµα ή οµάδες ανθρώπων, έχουν το πλεονέκτηµα ότι δίνουν στον ερευνητή τη δυνατότητα να δηµιουργήσει µία επαφή, να εξηγήσει το σκοπό της µελέτης του και να διευκρινίσει τα σηµεία που ίσως δεν είναι ξεκάθαρα. Αυτό όµως δεν είναι πάντα εφικτό, γιατί απαιτεί χρόνο και έξοδα. Έτσι, συχνά τα ερωτηµατολόγια στέλνονται ταχυδροµικώς. Αυτός ο τρόπος έχει πολλούς επικριτές, αλλά και πολλούς υπέρµαχους. Είναι αλήθεια ότι όταν είναι πολύ µακρύ, ασαφές και χρειάζεται πολλή σκέψη και χρόνο για να συµπληρωθεί, πολύ συχνά µένει αναπάντητο. Πρέπει ο παραλήπτης να ενδιαφέρεται άµεσα για το θέµα ή να ξέρει προσωπικά και να θέλει να βοηθήσει τον ερευνητή για να µπει στον κόπο να απαντήσει Τύποι ερωτηµατολόγιων : α) Συγκεκριµένη µορφή όπου η απάντηση δίνεται µε ΝΑΙ ή ΟΧΙ ή τσεκάρισµα. π.χ. Γιατί διαλέξατε αυτό το Πανεπιστήµιο για τις σπουδές σας; Παρακαλούµε σηµειώστε 3 λόγους, κατά σειρά σπουδαιότητας, βάζοντας 1 για τον πιο σπουδαίο, 2 για τον δεύτερο και 3 για τον τρίτο κατά σειρά σπουδαιότητας. α. Εύκολη συγκοινωνία β. Συµβουλή φίλου γ. Καλή φήµη του Παν/µίου δ. Οικονοµικοί λόγοι ε. Βοήθεια υποτροφίας στ. Άλλος (παρακαλούµε προσδιορίστε)
Σειρά >> >> >> >> >>
Προσέξτε την τελευταία φράση: είναι απαραίτητο να δίνεται η δυνατότητα να διατυπώσουν µία άλλη αιτία από αυτές που εσείς έχετε σκεφθεί, ώστε να µπορείτε να την συµπεριλάβετε στον τελικό κατάλογο.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 84
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Αυτός ο τύπος ερωτηµατολογίου έχει αρκετά πλεονεκτήµατα: συµπληρώνεται εύκολα, απαιτεί λίγο χρόνο, περιορίζει τον ερωτώµενο στα σηµεία που σας ενδιαφέρουν, είναι αντικειµενικό και εύκολο στην ταξινόµηση και ανάλυση. β) Ελεύθερη µορφή. Επιτρέπει ελεύθερη διατύπωση από τον ερωτώµενο. Η σχετική ερώτηση είναι: «γιατί διαλέξατε αυτό το Πανεπιστήµιο για τις σπουδές σας;» Αυτός ο τύπος ερωτηµατολογίου χρειάζεται περισσότερη σκέψη, γι' αυτό και συνήθως έχει µικρότερο ποσοστό απαντήσεων. Επίσης παρουσιάζει δυσκολίες στην ταξινόµηση και σύνοψη των απαντήσεων. ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ • • • • • • • • • • •
Αποφύγετε λέξεις που µπορούν να πάρουν διαφορετική έννοια π.χ. "αξία", "αρχή" Αποφύγετε επίθετα ή επιρρήµατα που µπορεί να ερµηνευθούν διαφορετικά π.χ. "συχνά", "σπάνια" δεν σηµαίνουν το ίδιο για όλους. Καλύτερα να προσδιορίζετε τη συχνότητα: πόσες φορές την εβδοµάδα, τον µήνα κλπ. Υπογραµµίστε την άρνηση στις ερωτήσεις σας. Π.χ. Συµφωνείτε να είναι υποχρεωτική η γυµναστική; Προσέξτε τις εναλλακτικές απαντήσεις που µπορεί να δοθούν σε µία ερώτηση. π.χ. Είστε παντρεµένος ΝΑΙ ή ΟΧΙ; Πως θα απαντήσει κάποιος που είναι χήρος ή χωρισµένος; ή π.χ. Μέχρι ποια ώρα επιτρέπετε στα παιδιά σας να βλέπουν τηλεόραση; Η απάντηση µπορεί να εξαρτάται από την ηλικία των παιδιών, από το πρόγραµµα της τηλεόρασης ή το πρόγραµµα των παιδιών για την άλλη µέρα. Αποφύγετε τις διπλές ερωτήσεις π.χ. Πιστεύετε ότι τα προικισµένα παιδιά πρέπει να εκπαιδεύονται σε χωριστές µικρές οµάδες και να πηγαίνουν σε ειδικά σχολεία; Μπορεί κάποιος να πιστεύει ότι πρέπει να εκπαιδεύονται σε χωριστές µικρές οµάδες αλλά στα κανονικά σχολεία. Θα έπρεπε να γίνουν δύο ξεχωριστές ερωτήσεις. Υπογραµµίστε τη λέξη που θέλετε να δώσετε έµφαση, µια και δεν µπορείτε να χρωµατίσετε την ερώτηση µε την φωνή σας: π.χ. Νοµίζετε ότι θα έπρεπε σε όλα τα σχολεία να διδάσκεται µια σύγχρονη ξένη γλώσσα; Εξασφαλίστε µία συστηµατική καταµέτρηση των απαντήσεων. Όχι απλώς: Ποία είναι τα αγαπηµένα σας τηλεοπτικά προγράµµατα αλλά: Ποια είναι τα αγαπηµένα σας τηλεοπτικά προγράµµατα. Γράψτε τα µε σειρά προτιµήσεως: 1. 2. 3. 4. 5. Στην ταξινόµηση θα τα βαθµολογήσετε αντίστοιχα µε 5 βαθµούς το 1 ο, 4 βαθµούς το 20 κλπ.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 85
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ 1. Πραγµατεύεται ένα αξιόλογο θέµα, ώστε να αξίζει τον κόπο να ασχοληθεί κανείς µαζί του. Η σπουδαιότητά του πρέπει να διατυπώνεται ξεκάθαρα στην αρχή ή στο συνοδευτικό γράµµα. 2. Ζητά πληροφορίες που πραγµατικά δεν µπορεί κανείς να βρει αλλού. 3. Είναι όσο το δυνατό πιο σύντοµο. Τα µεγάλα ερωτηµατολόγια συνήθως πετιούνται στο καλάθι των αχρήστων. 4. Είναι ελκυστικό στην εµφάνιση, καθαρογραµµένο. 5. Οι οδηγίες είναι σαφείς και πλήρεις, η διατύπωση των ερωτήσεων απλή και ξεκάθαρη. 6. Οι ερωτήσεις είναι αντικειµενικές και δεν προσπαθούν να οδηγήσουν σε µία συγκεκριµένη απάντηση. 7. Οι ερωτήσεις διατυπώνονται µε καλή ψυχολογική σειρά, αρχίζοντας από γενικές και καταλήγουν σε πιο ειδικές. 8. Είναι εύκολο στην ταξινόµηση και ερµηνεία. Καλό είναι να ετοιµάσετε το σχέδιο πως θα ταξινοµηθούν οι απαντήσεις, πριν ακόµη αποφασίσετε την τελική µορφή του ερωτηµατολογίου.
2.11.2.8 Παρατήρηση Σαν τεχνική έρευνας χρειάζεται πείρα, συγκεκριµένο στόχο, προσεκτικό προγραµµατισµό και εµπεριστατωµένη ανάλυση. Μπορεί κανείς να µελετήσει την καταλληλότητα των σχολικών κτιρίων, παρατηρώντας και καταγράφοντας: υλικά κατασκευής, αριθµό δωµατίων για τις διάφορες χρήσεις, έπιπλα, όργανα, εκπαιδευτικά µηχανήµατα, υγιεινές εγκαταστάσεις κλπ. Η καταλληλότητα θα κριθεί από τη σύγκριση µε προκαθορισµένα standards από ειδικούς. ∆υσκολότερη είναι βέβαια η παρατήρηση όταν αντικείµενό της είναι η συµπεριφορά ατόµων Π.χ. µαθητών µέσα σε µία τάξη: Ποιοι συµµετέχουν, ποιοι προοδεύουν, ποιοι αντιδρούν και πότε. Για να έχουν αξία τα πορίσµατα µιας τέτοιας έρευνας πρέπει η παρατήρηση να γίνει πολλές φορές από το ίδιο άτοµο ή πολλοί παρατηρητές να καταγράψουν τα ίδια πράγµατα, ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο. Η χρήση κινηµατογραφικής µηχανής ή µαγνητοφώνου είναι χρήσιµη για επιβεβαίωση των παρατηρήσεων. Για την συστηµατοποίηση των παρατηρήσεων χρησιµοποιούµε: • Κατάλογο για τσεκάρισµα (ναι ή όχι) • αξιολογική κλίµακα ( εξαιρετικός – καλός – µέτριος - κάτω του µέτριου - κακός ή πάντα συχνά- κάποτε - σπάνια-ποτέ) . • κάρτα βαθµολογίας π.χ. από 5 έως 0.
2.11.2.9 Συνέντευξη Στην ουσία είναι ένα προφορικό ερωτηµατολόγιο. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία του είναι η δηµιουργία ενός κλίµατος εµπιστοσύνης και µιας φιλικής ατµόσφαιρας. Πλεονεκτήµατα: Η συνέντευξη δίνει στον ερευνητή τη δυνατότητα να εξηγήσει καλύτερα το σκοπό της έρευνας, να διευκρινίσει τα ερωτήµατά του, να ψυχολογήσει τις αντιδράσεις του ερωτώµενου και να καταλάβει αν είναι ειλικρινής. Μπορεί επίσης να επανέλθει στο ίδιο θέµα µε διάφορες Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 86
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
ερωτήσεις και σε διάφορες χρονικές στιγµές, ώστε να εξακριβώσει αν του λέει την αλήθεια. Η συνέντευξη απαιτεί προσεκτική µελετηµένη προεργασία. Ο ερευνητής πρέπει να έχει ξεκαθαρίσει τι πληροφορίες χρειάζεται, ποιες ερωτήσεις θα υποβάλει και ποία είναι η καλύτερη σειρά για να τις παρουσιάσει Αν δεν χρησιµοποιεί µαγνητόφωνο (πράγµα που συνιστούµε) τότε ο ερευνητής πρέπει να γράψει τις απαντήσεις αν µπορεί κατά λέξη.
2.11.2.10
Οργάνωση και καταγραφή δεδοµένων
Τα δεδοµένα µιας έρευνας πρέπει να καταµετρηθούν σύµφωνα µε ορισµένους κανόνες. Υπάρχουν διάφορα είδη κλίµακας. Τα πιο συνηθισµένα είναι: 1. Η Ονοµαστική Κλίµακα: Υποδεικνύει διαφορές ή ιδιότητες και επιτρέπει στον ερευνητή να κάνει παρατηρήσεις και περιγραφές κατά κατηγορίες. Τέτοιες κατηγορίες µπορεί να είναι: φύλο, εθνικότητα, επίπεδο µόρφωσης, θρήσκευµα κλπ. Οι αριθµοί δείχνουν πόσα άτοµα ανήκουν στην κάθε κατηγορία. 2. Η Κλίµακα σειράς: Επιτρέπει την σύγκριση και την κατάταξη κατά µία σειρά: 1ος, 2ος, 3ος. Η µέτρηση αυτή δεν δείχνει απόλυτες τιµές και η διαφορά από τον ένα στον άλλο δεν είναι πάντα σταθερή π.χ. τοποθέτηση µαθητών κατά ύψος: 1ος 2ος 3ος 4ος
Γιάννης Κώστας Νίκος ∆ηµήτρης 2.11.2.11
1.75 µ. 1.74 µ. 1.68 µ. 1.65 µ
(διαφορά 1 εκ.) (διαφορά 6 εκ.) (διαφορά 3 εκ.)
Απλή κατάταξη δεδοµένων
Το πρώτο πρόβληµα που έχει να αντιµετωπίσει ο ερευνητής όταν συγκεντρώσει τα αποτελέσµατα µιας παρατήρησης, ενός ερωτηµατολογίου κλπ. είναι πως θα τα κατατάξει. Συχνά η φύση της έρευνας υποδεικνύει τον καταλληλότερο τρόπο: Αν η έρευνα στρέφεται γύρω από τη διαφορά της συµπεριφοράς αγοριών και κοριτσιών απέναντι στο δάσκαλο, ασφαλώς οι απαντήσεις πρέπει να καταχωρηθούν σε 2 στήλες: αγόρια, κορίτσια. Προκειµένου για µελέτη των χαρακτηριστικών µιας οµάδας, είναι ικανοποιητικό να περιγράψει κανείς την οµάδα σαν σύνολο, εφόσον είναι αρκετά οµοιογενής. Αν όµως η οµάδα είναι ετερογενής, τότε δεν έχουµε σαφή πορίσµατα και χρειάζεται υποδιαίρεση της οµάδας σε µικρότερες οµοιογενείς. Π.χ. Μελετώντας την απόδοση ενός Α εκπαιδευτικού συστήµατος σε µία τάξη µαθητών, είναι σκόπιµο να διακρίνει κανείς τα παιδιά σε δύο κατηγορίες, αυτά που «παίρνουν» τα γράµµατα εύκολα και αυτά που δεν τα "παίρνουν" εύκολα. Όταν εφαρµόζεται το σύστηµα της καταχώρησης των δεδοµένων σε κλίµακα ποσοτική ή ποιοτική, είναι ίσως προτιµότερο να συγκρίνει κα να µελετά κανείς την κορυφή και την βάση της κλίµακας, παραλείποντας το µέσο. Π.χ. σε µία κλίµακα βαθµολογίας από 0-20 να µελετήσει όσους έχουν 05 και 15-20, παραλείποντας όσους έχουν το µέσο όρο 6-14. Έτσι οι διαφορές φαίνονται πιο κτυπητές.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 87
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ 2.11.2.12
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Εξωτερικά κριτήρια για σύγκριση
Εκτός από τις συγκρίσεις που µπορεί να γίνουν ανάµεσα σε µικρότερες υποοµάδες, µία οµάδα µπορεί να µελετήσει και τα εξωτερικά κριτήρια. Τέτοια κριτήρια είναι: 1. Οι συνθήκες που επικρατούν σε άλλες παρεµφερείς οµάδες. Π.χ. τις συνθήκες επικρατούν στα σχολεία της Α πόλης και τι στα σχολεία άλλων πόλεων. 2. Ποίες συνθήκες πιστεύουν οι ειδικοί ότι είναι οι καλύτερες. Π.χ. Ποίο ωράριο εργασίας εφαρµόζεται στα σχολεία µας - ποιο πιστεύουν οι ειδικοί ότι είναι το καλύτερο. 3. Σχετικοί νόµοι και διατάξεις γύρω από το θέµα. 4. Προηγούµενες έρευνες πάνω στο ίδιο πρόβληµα και σύγκριση µε τα δικά τους ευρήµατα. 5. Κοινή γνώµη: Τι πιστεύεται γύρω από το θέµα. 2.11.2.13
Έκθεση έρευνας
Από όλα τα προηγούµενα φαίνεται καθαρά πως η έρευνα είναι µία δραστηριότητα που απαιτεί χρόνο, κόπο και εξυπνάδα. Η ολοκλήρωση αυτής της ενδιαφέρουσας και επίπονης δουλειάς, είναι αναµφισβήτητα η έκθεση που συντάσσεται στο τέλος. Αυτή θα πρέπει να περιλαµβάνει: •
Το θέµα της έρευνας, δηλ. µία σύντοµη τοποθέτηση του προβλήµατος.
•
Τη σηµασία του προβλήµατος.
•
Μία ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας, δηλ. ποιοι άλλοι έχουν ασχοληθεί µε το ίδιο θέµα και τι έχουν γράψει.
•
Περιγραφή της δουλειάς διαδικασία πηγές πληροφοριών µέθοδοι που χρησιµοποιήθηκαν
•
Παρουσίαση και ανάλυση δεδοµένων κείµενο πίνακες αριθµητικοί πίνακες σχηµατικοί
•
Ανακεφαλαίωση και συµπεράσµατα υπενθύµιση του προβλήµατος περιγραφή τρόπου δουλειάς ευρήµατα και συµπεράσµατα προτάσεις για παραπέρα έρευνα
•
Βιβλιογραφία (βιβλία που χρησιµοποιήθηκαν ως πηγές)
•
Πίνακα περιεχοµένων
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 88
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Η έκθεση θα πρέπει να γραφτεί σε απλό ύφος, να είναι ξεκάθαρη και χωρίς περιττές φλυαρίες. Ακόµη και οι πιο βαθυστόχαστες ιδέες µπορούν να εκφραστούν µε απλά λόγια, σε σύντοµες φράσεις. Στις επιστηµονικές έρευνες ποτέ δεν χρησιµοποιούν τις λέξεις «εγώ», «εµείς» αλλά την απρόσωπη έκφραση «ο ερευνητής». Για τα δικά µας τα µέτρα, αυτή η έκφραση µοιάζει ποµπώδης. Ωστόσο, ακόµη κι όταν χρησιµοποιούµε την προσωπική αντωνυµία, ας µην ξεχνάµε ότι πρέπει να είµαστε απόλυτα αντικειµενικοί και ότι η έκθεση της έρευνας πρέπει να περιέχει συµπεράσµατα εδραιωµένα σε γεγονότα και όχι προσωπικές απόψεις, επηρεασµένες από το συναίσθηµα.
2.11.3 Αντί επιλόγου Η έρευνα στον Κλάδο Ανιχνευτών είναι ένα εργαλείο για να οδηγούµε το νέο και τη νέα στην αναζήτηση του καινούργιου, στην ανακάλυψη του αγνώστου, στην εξερεύνηση του «περίεργου». Συνιστάται λοιπόν στον Ανιχνευτισµό η έρευνα να είναι πρωτογενής και όχι δευτερογενής, να αναζητά δηλαδή ο / η Ανιχνευτής την αλήθεια µέσα από διαδικασίες, στις οποίες ο / η ίδιος / α θα παίξει το ρόλο του ενεργού ερευνητή και όχι του αντιγραφέα και του βιβλιοφάγου.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 89
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.12 Μεγάλες δράσεις στη Κοινότητα των Ανιχνευτών 2.12.1 Εισαγωγή Οι µεγάλες δράσεις είναι το αποκορύφωµα της προσκοπικής δουλείας µέσα στη κοινότητα των ανιχνευτών. Ας δούµε αναλυτικά αυτό το τόσο σπουδαίο κορυφαίο γεγονός για τους Ανιχνευτές και Ανιχνεύτριες µας. 2.12.1.1 Τι είναι Η Μεγάλη ∆ράση αποτελεί µία οµαδική δραστηριότητα της Κ.Α. µε ειδικά χαρακτηριστικά τα οποία τη διαφοροποιούν από κάθε άλλη δραστηριότητα που πραγµατοποιεί η Κοινότητα. Αν θέλαµε να δώσουµε έναν ορισµό της Μεγάλης ∆ράσης, θα µπορούσαµε να πούµε ότι: "Μεγάλη δράση είναι εκείνη η οµαδική δραστηριότητα της Κ.Α. της οποίας η διοργάνωση και η διεξαγωγή απαιτεί την συνεργασία περισσοτέρων του ενός Ο.Ε. για κάποιο χρονικό διάστηµα. Όλοι οι Ο.Ε. µαζί, αναλαµβάνοντας ο καθένας ένα συγκεκριµένο κοµµάτι της, φέρνουν την δραστηριότητα σε πέρας" 2.12.1.2 Ποιος τις πραγµατοποιεί Όλη η Κοινότητα των Ανιχνευτών. Συχνά η πολυπλοκότητα και οι απαιτήσεις µιας Μ.∆. είναι τέτοιες ώστε χρειάζεται η ενεργοποίηση όλων των µελών της Κ.Α. 2.12.1.3 Που γίνονται Στην εστία της Κοινότητας, στη γειτονιά, την πόλη ή το χωριό στο οποίο ανήκει η Κοινότητα, στο ύπαιθρο, σε άλλες περιοχές της Ελλάδας ή και στο εξωτερικό. Ο τόπος, όπως είναι φυσικό, εξαρτάται από το είδος της Μ .∆. 2.12.1.4 Περιεχόµενο Το περιεχόµενο των Μεγάλων ∆ράσεων προέρχεται από έναν ή και περισσότερα πεδία. Κάθε Μ.∆. έχει και το δικό της ξεχωριστό χαρακτήρα, ανάλογα µε το περιεχόµενό της και την µορφή της. Έτσι µία Μ.∆. µπορεί να είναι: • • • • •
Περιπέτειας Προσφοράς υπηρεσίας Έρευνας διαφόρων θεµάτων (κοινωνικών, πνευµατικής καλλιέργειας, πολιτιστικών, ιστορικών, θρησκευτικών, περιβαλλοντολογικών κλπ.) . ∆ηµοσίων Σχέσεων Εξεύρεσης χρηµάτων Ανίχνευσης του φυσικού περιβάλλοντος
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 90
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Είναι δυνατόν βέβαια µία Μ.∆. να συνδυάζει περισσότερα του ενός από τα παραπάνω. 2.12.1.5 Στόχοι για τους Ανιχνευτές • • • • • • •
Να τους δώσει τη δυνατότητα να κινητοποιήσουν και να αναπτύξουν τις σωµατικές, πνευµατικές και ηθικές τους δυνάµεις Να αναπτύξουν το αίσθηµα της συνεργασίας, της αλληλοβοήθειας, της συναδέλφωσης και της φιλίας. Να καλλιεργήσουν οργανωτικό πνεύµα, να αυξήσουν την υπευθυνότητά τους. Να αναπτύξουν την πρωτοβουλία τους, να εθιστούν στην µεθοδική και ποιοτική δουλειά Να βρουν διέξοδο στη δηµιουργική τους φαντασία και να νοιώσουν τη χαρά της δηµιουργίας, µέσα από πρωτότυπες δραστηριότητες. Να τους βοηθήσει στην πρόοδό τους µέσα στην Κοινότητα. Να τους προσφέρει προσκοπικές γνώσεις και τεχνικές (προσανατολισµός, τοπογραφία, δια- βίωση στο ύπαιθρο κ.ά.).
2.12.1.6 Στόχοι για την Κοινότητα • •
Βοηθά στην δηµιουργία "Πνεύµατος Κοινότητας", µέσα από την οµαδική δουλειά και την κοινή ζωή των Ανιχνευτών. Αποτελεί µία εξαιρετική ευκαιρία για ∆ηµόσιες Σχέσεις τόσο κατά τη διάρκεια της δράσης, όσο και µετά το πέρας της µε την παρουσίασή της στον κοινωνικό περίγυρο της Κοινότητας. Η παρουσίαση της Μ.∆. πρέπει να αποτελεί τη φυσική της κατάληξη πριν αυτή µπει στο αρχείο των δράσεων.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 91
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.12.2 Οργάνωση Μεγάλης ∆ράσης
2.12.2.1 ∆ιάγραµµα Ενεργειών Το διάγραµµα που ακολουθεί παρουσιάζει τη «ροή» γεγονότων για την διοργάνωση µιας µεγάλης δράσης. Στη συνέχεια, στις επόµενες παραγράφους ακολουθεί η ανάλυση του, στα επιµέρους βήµατα.
2.12.2.2 Ιδέες Είναι οι ιδέες των ανιχνευτών και των βαθµοφόρων της Κ.Α. που παρουσιάζονται στον προγραµµατισµό της Κοινότητας. Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 92
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.12.2.3 Σύνοδος Οι ιδέες για την Μ.∆., αφού συγκεντρωθούν, συζητούνται σε ΕΙ∆ΙΚΗ ΣΥΝΟ∆Ο της Κοινότητας που έχει σαν µοναδικό θέµα την Μ .∆. Μετά τη συζήτηση των ιδεών αποφασίζεται ποια Μ.∆. θα πραγµατοποιηθεί, λαµβανοµένων υπόψη των αναγκών των Ανιχνευτών και των Ετήσιων Στόχων της Κοινότητας. Στην ίδια Σύνοδο ορίζεται και ο Ο.Ε. συντονισµού της δράσης. 2.12.2.4 Ο.Ε. συντονισµού Ο Ο.Ε. Συντονισµού έχει σαν σκοπό να κάνει τις πρώτες ενέργειες για την πραγµατοποίηση της Μ.∆. • Αρχικά επεξεργάζεται και κωδικοποιεί τις ιδέες των Ανιχνευτών, σχηµατίζοντας το πλάνο ενεργειών και δραστηριοτήτων. • Καθορίζει τις επιµέρους εργασίες που πρέπει να γίνουν ανάλογα µε τη µορφή και το περιεχόµενο της ∆ράσης. (Οικονοµικά, τροφοδοσία, υλικό, έντυπα, δηµόσιες σχέσεις, επαφές µε ειδικούς συµβούλους, βιβλιογραφία χάρτες, φωτογραφικός εξοπλισµός κλπ.). • Συνεργάζεται µε το επιτελείο της Κοινότητας για τον εµπλουτισµό της δράσης. 2.12.2.5 Επιµέρους όµιλοι εργασίας Όταν ο Ο.Ε. Συντονισµού ολοκληρώσει τη δουλειά του και το πλάνο της Μ.∆. είναι έτοιµο, η Σύνοδος της Κ.Α. ορίζει τους επιµέρους Ο.Ε. ανάλογα µε τις ανάγκες της δράσης και τις επιθυµίες των Ανιχνευτών. Κάθε Ο.Ε. αναλαµβάνει να φέρει σε πέρας µια συγκεκριµένη εργασία (π.χ. 9µιλος υλικού, όµιλος φωτογραφίας κλπ.) Μερικοί Ο.Ε. τελειώνουν την δουλειά τους πριν την πραγµατοποίηση της δράσης, ενώ κάπου αλλού είναι απαραίτητη και η παρουσία και κατά την διάρκεια της Μ .∆. 2.12.2.6 Το επιτελείο Ο ρόλος του επιτελείου στην πραγµατοποίηση µιας Μ.∆. είναι ιδιαίτερα καθοριστικός. Το επιτελείο συµπαρίσταται και βοηθά τους Ο.Ε. προσφέροντας τις ιδέες τους και την εµπειρία του µε σκοπό τον εµπλουτισµό της δράσης, την προώθηση των εργασιών των Ο.Ε. και της τήρησης του χρονοδιαγράµµατος της προετοιµασίας και της εκτέλεσής της. Τα πιο πάνω θα πρέπει να γίνονται µε διακριτικότητα, ώστε να µην υπάρξει περίπτωση το επιτελείο να υποκαταστήσει ή να καταργήσει κάποιον ή κάποιους Ο.Ε. 2.12.2.7 Η δράση Όταν οι Ο.Ε. έχουν ολοκληρώσει τις εργασίες τους πραγµατοποιείται η δράση σύµφωνα µε όσα έχουν σχεδιαστεί στο στάδιο προετοιµασίας.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 93
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.12.2.8 Αξιολόγηση Μετά την πραγµατοποίηση της δράσης η Κ.Α. πραγµατοποιεί Σύνοδο στην οποία γίνεται αξιολόγηση των όσων πραγµατοποιήθηκαν. 2.12.2.9 Παρουσίαση Η παρουσίαση της Μ.∆. στον κόσµο αποτελεί και την φυσική της κατάληξη. Με µια όµορφη παρουσίαση (προβολή Slides, ταινιών, φωτογραφιών, ανάγνωση κειµένων κλπ) στους γονείς και στους φίλους µας, παρουσιάζουµε την Μ.∆. Μετά την παρουσίαση όλο το πακέτο της δράσης πηγαίνει στο Αρχείο ∆ράσεων της Κ.Α. 2.12.3 Παραδείγµατα Μεγάλων ∆ράσεων Κοινότητας • • • • • • • • • • • • • • • •
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΓΙΑΚ ή ΣΧΕ∆ΙΩΝ ΚΑΙ ΠΛΕΥΣΗ ΠΟΤΑΜΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΚΟΥ ΣΚΑΦΟΥΣ-ΒΑΡΚΑΣ ΓΙΑ ΤΑΞΙ∆Ι ΠΟΛΥΗΜΕΡΗ ΚΙΝΗΤΗ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ ΜΕ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ, ή ΌΧΙ ΘΕΜΑ ΠΟΛΥΗΜΕΡΗ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΟΛΥΗΜΕΡΗ ΧΕΙΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗ (2-3 ΜΗΝΕΣ) "ΤΑ ΣΠΗΛΑΙΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ" ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΕ ΕΥΡΥ ΚΟΙΝΟ ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗ ΣΠΗΛΑΙΟΥ, ΒΑΡΑΘΡΟΥ, ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΑ κλπ. ∆ΙΟΡΓΑΝΩΣΗ BAZAAR ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΗΜΑΤΩΝ, ∆ΩΡΩΝ κλπ. ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ∆ΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΑΝΗΓΥΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ ή ΤΟΥ ΧΩΡίΟΥ ∆ΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ 3ΗΜΕΡΟΥ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ∆ΗΜΟ ή ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΕΒΑΣΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ Κ.Α. . ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ (ΜΕ ΕΜΦΑΝΙΣΗ, ΕΚΤΥΠΩΣΗ, ΕΚΘΕΣΗ κλπ) ∆ΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΓΕΦΥΡΙΟΥ ΣΕ ΧΩΡΙΌ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΑΙ∆ΙΚΗΣ ΧΑΡΑΣ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ∆ΗΜΟ ή ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Ι∆ΡΥΣΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΣΕ «ΎΙΟΘΕΤΗΜΕΝΟ ΧΩΡΙΟ» ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΣΕ ΚΑΠΟΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 94
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.12.4 Η Μεγάλη δράση Υπαίθρου της Κοινότητας των Ανιχνευτών
2.12.4.1 Γενικά " . . .Οι εµπειρίες προκαλούν την περιέργεια, ενδυναµώνουν την πρωτοβουλία και δηµιουργούν στόχους, ικανούς να κάνουν το άτοµο να ξεπεράσει τις δυσκολίες του µέλλοντος" . Οι δραστηριότητες µιας Κοινότητας στο Ύπαιθρο είναι από τις σηµαντικότερες και τις σπουδαιότερες, γιατί εκτός των άλλων, προσφέρει στα µέλη της τη χαρά της ∆ηµιουργίας και της ∆ράσης και προπάντων τη Γνώση µέσα από την Εµπειρία. Πριν προχωρήσουµε όµως, στον καταρτισµό του Προγράµµατός µιας Μεγάλης ∆ράσης Υπαίθρου (Μ.∆.Υ.), της µεγαλύτερης Ανιχνευτικής δραστηριότητας, είναι σκόπιµο να παραθέσουµε µερικά βασικά οργανωτικά στοιχεία, που στη συνέχεια θα αποτελέσουν τα βασικά συστατικά της δηµιουργίας του προγράµµατός µας. Βασικά για την πραγµατοποίηση µιας Μ.∆.Υ. πρέπει να ακολουθηθούν τα εξής στάδια ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ - ∆ΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ - ∆ΙΕΞΑΓΩΓΗΣ: ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ πριν την Μ.∆.Υ.
∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ κατά την Μ.∆.Υ.
∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ µετά την Μ.∆.Υ.
Τα τρία αυτά στάδια µπορεί να περιλάβουν αναλυτικά τα εξής σηµεία το καθένα: 2.12.4.2 ∆ραστηριότητα πριν την Μ.∆.Υ.
Περιλαµβάνει κάθε ενέργεια που πραγµατοποιείται ΠΡΙΝ την διεξαγωγή της Μ∆ γ, µε στόχο την όσο το δυνατόν καλύτερη ΟΡΓΑΝΩΣΗ Βασικά σηµεία της ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΡΙΝ την Μ.∆.Υ. είναι τα εξής: 1. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: Καθορισµός της χρονικής περιόδου που πρόκειται να πραγµατοποιηθεί η Μ.∆.Υ. 2. ∆ΙΑ∆ΡΟΜΗ: Επιλογή των τοποθεσιών, πόλεων και γενικά της διαδροµής που θα ακολουθηθεί 3. ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ: Προσδιορισµός των µεταφορικών µέσων που θα χρησιµοποιηθούν κατά την διάρκεια της διαδροµής. 4. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: Καταρτισµός του προγράµµατος δραστηριοτήτων της Κοινότητας σε όλη την διάρκεια της Μ.∆.Υ.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 95
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
5. ∆ΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ: Προσδιορισµός των τόπων διανυκτέρευσης κατά την διάρκεια της Μ.∆.Υ. και των υλικών µέσων που θα χρησιµοποιηθούν (σκηνές, σπίτια, σχολεία, προσκοπικές εστίες κλπ) 6. ΤΡΟΦΟ∆ΟΣΙΑ: Καταρτισµός διαιτολογίου (σύµφωνα µε το πρόγραµµα) και τρόπων προµήθειας των τροφίµων κατά τη διάρκεια της Μ.∆.Υ. 7. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ: Προσδιορισµός των δαπανών που απαιτούνται για την Μ.∆.Υ. και καταρτισµός Οικονοµικών Προϋπολογισµού. 8. ΥΛΙΚΌ: Με βάση το πρόγραµµα της Μ.∆.Υ., επιλέγονται τα αναγκαία ατοµικά εφόδια του κάθε Ανιχνευτή, καθώς και τα οµαδικά υλικά. 9. ∆ΗΛΩΣΕΙΣ – ΒΕΒΑΙΩΣΕΙΣ - Α∆ΕΙΕΣ: Η έγκαιρη δήλωση συµµετοχής κάθε Ανιχνευτή συνοδευόµενη από την απαραίτητη ΙΑΤΡΙΚΗ ΒΕΒΑΙΩΣΗ όλων των συµµετεχόντων, βοηθά στην καλύτερη οργάνωση και διεξαγωγή της κατασκήνωσης. Ακόµα, έγκαιρη λήψη της απαραίτητης άδειας από τα προϊστάµενα κλιµάκια του Σ.Ε.Π. 10. ΟΜΙΛΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Βασικό σηµείο για την επιτυχία της Μ.∆.Υ. είναι ο έγκαιρος καταρτισµός και ενεργοποίηση των διαφόρων ΟΜΙΛΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οι Ο.Ε. διακρίνονται, σύµφωνα µε τις ανάγκες του προγράµµατος σε δύο κατηγορίες: • ΟΜΙΛΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΙ: Είναι οι όµιλοι που έχουν αναλάβει τοµείς όπως: διαχείριση, τροφοδοσία, υλικό, µετακινήσεις, πρόγραµµα, φωτογραφικής κάλυψης κλπ. • ΟΜΙΛΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ: Είναι οι όµιλοι που δηµιουργούνται για την προετοιµασία και διεξαγωγή των διαφόρων ΘΕΜΑΤΩΝ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ του προγράµµατος. 11. ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ: Είναι ένα λεπτό σηµείο της προετοιµασίας, που συµβάλλει πολύ στην πραγµατοποίηση καλών ∆ηµοσίων Σχέσεων και συµβάλλει αποτελεσµατικά στην πλήρη ενηµέρωση όλων σχετικά µε το τι σκοπεύουµε να κάνουµε. 2.12.4.3 ∆ραστηριότητα κατά την Μ.∆.Υ. Περιλαµβάνει κάθε ενέργεια που πραγµατοποιείται κατά τη διάρκεια της Μ.∆.Υ. µε σκοπό την καλύτερη ∆ΙΕΞΑΓΩΓΗ του Προγράµµατος. Βασικά σηµεία της ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ µπορεί να είναι τα παρακάτω: 1. ΠΡΩΙΝΕΣ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: Μπορεί να περιλαµβάνουν τα εξής σηµεία: α. Επισκέψεις αρχαιολογικών χώρων µουσείων. β. Επισκέψεις εργοστασίων εργαστηρίων. γ. Θαλάσσιο µπάνιο. δ. Μετακινήσεις. ε. Γεύµα στ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΕΣ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: Μπορεί να περιλαµβάνουν τα εξής σηµεία: ,. α. Γνωριµία µε την πόλη β. Θαλάσσιο µπάνιο γ. Επισκέψεις Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 96
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
δ. Ψυχαγωγία ε. Πεζοπορία κλπ. στ. Κοινωνική προσφορά ζ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. ΒΡΑ∆ΥΝΕΣ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: Μπορεί να περιλαµβάνουν τα εξής σηµεία: α. Παρακολούθηση θεατρικής παράστασης, πανηγυριών β. Βραδινές βεγγέρες γ. Νυκτερινά παιγνίδια δ. Ψυχαγωγία ε. Νυκτερινό µπάνιο στ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΟΜΙΛΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Περιλαµβάνουν όλες εκείνες τις ενέργειες που αφορούν τις µετακινήσεις, διαχειριστικές υποχρεώσεις, τροφοδοσία, διανυκτερεύσεις κλπ
2.12.4.4 ∆ραστηριότητα µετά την Μ.∆.Υ. Περιλαµβάνει κάθε ενέργεια που πραγµατοποιείται µετά τη διεξαγωγή της Μ.∆.Υ. και στόχο έχει την ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ της δουλειάς που έγινε. Βασικά σηµεία της ΜΕΤΑΚΑΤΑΣΚΗΝΩΤΙΚΗΣ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ µπορεί να είναι τα παρακάτω: 1. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ: Πραγµατοποιείται από τους ίδιους τους Ανιχνευτές µια αναλυτική αναδροµή στο τι πραγµατοποιήθηκε και τι όχι, από τα προγραµµατισθέντα, εµπόδια που παρουσιάστηκαν και τι λύσεις δόθηκαν ή θα έπρεπε να δοθούν τελικά. Με αυτό τον τρόπο δηµιουργείται µία σαφής εικόνα και συγκεντρώνονται στοιχεία για την επόµενη Μ.∆.Υ. Γίνεται µε την συµπλήρωση ειδικού ατοµικού εντύπου και φυσικά µε... συζήτηση. 2. ΥΛΙΚΟ: Το υλικό της Κοινότητας, είναι σηµαντικό µέσο για την πραγµατοποίηση πετυχηµένων δράσεων, χρειάζεται λοιπόν ειδική περιποίηση, συντήρηση, διευθέτηση και τακτοποίηση, που γίνονται αµέσως µετά την Μ.∆.Υ. 3. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: Απόδοση δηλαδή, της οικονοµικής διαχείρισης της Μ.∆.Υ. στην Επιτροπή Κοινωνικής Συµπαράστασης. 4. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Μπορεί να γίνει µε πρόσκληση άλλων Κοινοτήτων, φίλων της Κοινότητας, γονέων, φορέων κλπ. παρουσίαση της Μ.∆.Υ., των στοιχείων που συγκεντρώθηκαν γύρω από τα διάφορα σηµεία ενδιαφέροντος (λαογραφία, προστασία περιβάλλοντος, ζωή υπαίθρου κ.α.) Καλό είναι να γίνεται κάνοντας "κατάχρηση" των εποπτικών µέσων από τα ίδια τα παιδιά. Κλείνοντας πρέπει να σηµειώσουµε, ότι κοντά στα παραπάνω, πρέπει ο βαθµοφόρος της Κοινότητας να επιδιώξουµε να δηµιουργηθεί πνεύµα που να ενθαρρύνει τους Ανιχνευτές: 1. Να διαλέξουν αυτοί τους ΣΤΟΧΟΥΣ της Μ.∆.Υ. 2. Να καταρτίσουν το δικό τους πρόγραµµα µετακινήσεων και τόπων διαµονής. 3. Να καταρτίσουν αυτοί το πρόγραµµα δραστηριοτήτων. 4. Να παρουσιάσουν πλήρη δουλειά. 5. Να µοιράσουν όσο καλύτερα γίνεται τις ευθύνες και υποχρεώσεις. . .. Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 97
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
6. Να αντιµετωπίζουν µόνοι τους τα απρόοπτα. Όσο για τη θέση και το ρόλο των βαθµοφόρων στην ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ –∆ΙΕΞΑΓΩΓΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ αυτή είναι: 1.ΣΥΝΤΟΝIΣΤIΚΗ: Προσφέροντας την εµπειρία τους σε κάθε σηµείο της όλης δραστηριότητας. 2. ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ: Σε κάθε στιγµή της Μ.∆.Υ., ΠΡΟΣΕΧΟΥΝ για την τήρηση των αναγκαίων κανόνων ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ. 3. ∆ΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ: Προσπαθούν να διατηρήσουν όσο ψηλά γίνεται τις Αρχές του Προσκοπισµού και να βοηθήσουν στην προαγωγή των ∆ηµοσίων Σχέσεων της Κοινότητας και του Προσκοπισµού γενικότερα. Με τα παραπάνω στοιχεία που αναφέρθηκαν µπορούµε εύκολα και εποικοδοµητικά να προχωρήσουµε στον Προγραµµατισµό της Μ.∆.Υ. 2.12.5 Βήµα προς βήµα η οργάνωση της Μ.∆.Υ.
2.12.5.1 Εισαγωγή "Να είσαι Έτοιµος, δεν είναι να είσαι προετοιµασµένος... δεν είναι να τα έχεις προβλέψει ΟΛΑ... αυτό είναι αδύνατον! Κανείς δεν µπορεί να το κάνει! Να είσαι Έτοιµος είναι: "Ξέρω τι µε περιµένει Θέλω να ετοιµαστώ". Η σωστή και επιτυχηµένη διεξαγωγή µιας Μ.∆.Υ. της Κοινότητας προϋποθέτει προσεκτικά και µεθοδευµένα βήµατα οργάνωσης. Μία ΒΗΜΑ-ΒΗΜΑ οργάνωση της Μ.∆.Υ. της Κοινότητας µπορεί να περιγραφεί από τα παρακάτω:
2.12.5.2 ∆ραστηριότητα πριν την Μ.∆.Υ.
ΒΗΜΑ 1. ΤΕΛΟΣ Α' ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ Συζητάµε µε την Κοινότητα για την Μ.∆.Υ. του καλοκαιριού και αποφασίζουµε να φέρουµε (Ανιχνευτές και βαθµοφόροι) συγκεκριµένες ιδέες προτάσεις, σύµφωνα µε τους Ετήσιους Στόχους της Κ.Α. οι οποίες θα συζητηθούν σε συγκεκριµένη σύνοδο, της οποίας και καθορίζουµε την ηµεροµηνία. ΒΗΜΑ 2. ΣΥΝΟ∆ΟΣ ΜΕ ΘΕΜΑ: Μ.∆.Υ. α. Παρουσιάζονται και καταγράφονται οι συγκεκριµένες ιδέες προτάσεις. Συζητείται κάθε πρόταση σε σχέση µε την ταυτότητα της Κοινότητας και τους Ετήσιους Στόχους της και αποφασίζεται ποια από αυτές θα επιλεγεί.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 98
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
β. ∆ηµιουργείται ένα ΑΡΧΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ από Ανιχνευτές ο οποίος και αναλαµβάνει να επεξεργαστεί την απόφαση της Κοινότητας, καθορίζοντας τα παρακάτω και να τα παρουσιάσει σε συγκεκριµένη ηµεροµηνία: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ, ∆ΙΑ∆ΡΟΜΗ, ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ, ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ, ∆ΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ, ΤΡΟΦΟ∆ΟΣΙΑ, Ο.Ε. ΚΑΙ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΟΥΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ. Για τα παραπάνω, ο αρχικός Ο.Ε. συνεργάζεται µε έναν από τους βαθµοφόρους που ορίζεται υπεύθυνος για αυτόν. Επίσης, ο ΑΡΧΙΚΟΣ Ο.Ε. συγκεντρώνει από τους Ανιχνευτές, ιδέες για δραστηριότητες κατά την διάρκεια της Μ.∆.Υ. ΒΗΜΑ 3. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ α. Ο ΑΡΧΙΚΟΣ Ο.Ε. παρουσιάζει τη δουλειά του στην Κ.Α. και διαµορφώνεται οριστικά η µορφή της Μ.∆.Υ. β. Σχηµατίζονται οι Όµιλοι Εργασίας (Λειτουργικοί και ∆ραστηριοτήτων), οπότε κάθε Ανιχνευτής µετέχει και σε κάποιους οµίλους . γ. Καθορίζονται οι βαθµοφόροι υπεύθυνοι, που συνεργάζονται µε τον κάθε Ο.Ε. δ. Ο ΑΡΧΙΚΟΣ Ο.Ε. παύει να υπάρχει ΒΗΜΑ 4. ΠΡΩΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ Ο.Ε. ΜΕ ΥΠΕΥΘΥΝΟ ΒΑΘΜΟΦΟΡΟ. α. Συζήτηση επεξηγήσεις ανάλυση, σχετικά µε τις αρµοδιότητες του Ο.Ε. β. Σχηµατισµός καταλόγου επιµέρους εργασιών. γ. Καταµερισµός εργασιών ανάµεσα στα µέλη του Ο.Ε. δ. ∆ηµιουργία χρονοδιαγράµµατος εκτέλεσης εργασιών. ΒΗΜΑ 5. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Ο.Ε. Παράλληλος συντονισµός από τον Ο.Ε. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ και τον υπεύθυνο βαθµοφόρο του, της πορείας της προετοιµασίας των Ο.Ε. (Λειτουργικών και ∆ραστηριοτήτων). ΒΗΜΑ6. ΠΡΟΚΑΤΑΣΚΗΝΩΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ α. Ενηµερωτική συγκέντρωση των γονέων και όποιων άλλων κρίνεται απαραίτητο (Φορείς, Αρχές, Χρηµατοδότες, κλπ) προκειµένου να προαχθούν οι ∆ηµόσιες Σχέσεις της Μ.∆.Υ. β. ∆ιοικητικές ενέργειες βαθµοφόρων (Σ.Ε.Π., τοπικές και άλλες Αρχές, Φορείς κλπ) προκειµένου να εκδοθούν οι απαραίτητες άδειες κ.ά. ΒΗΜΑ 7. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ Πραγµατοποιούνται ανάλογα µε τις ανάγκες της Μ.∆.Υ. µία ή δύο συγκεντρώσεις πριν την αναχώρηση, στις οποίες διαπιστώνεται ο βαθµός προετοιµασίας της και αναπτύσσεται / διατηρείται το Πνεύµα της. Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 99
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.12.5.3 ∆ραστηριότητα κατά την Μ.∆.Υ.
ΒΗΜΑ 8. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΟΜΙΛΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΒΑΘΜΟΦΟΡΟΙ Σε όλη τη διάρκεια της Μ.∆.Υ. οι Ο.Ε. λειτουργούν ανάλογα µε τις αρµοδιότητές τους, συνεργαζόµενοι στενά µεταξύ τους. Οι βαθµοφόροι υπεύθυνοι Ο.Ε. φροντίζουν να υποστηρίζουν τους οµίλούς εργασίας των, εξασφαλίζοντας έτσι, το επιθυµητό Ψηλό επίπεδο συνεργασίας µεταξύ τους. Αυτό επιτυγχάνεται µε: α. ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΠΑΦΕΣ:
Μέλη: Ο.Ε. και υπεύθυνος βαθµοφόρος Χρόνος: Οποτεδήποτε Θέµα: Υποστήριξη και ενθάρρυνση
β. ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ:
Μέλη: Υπεύθυνοι Ο.Ε. και επιτελείο Χρόνος: Στο τέλος κάθε µέρας Θέµα: Συντονισµός
γ. ΣΥΝΟ∆ΟΙ Κ.Α.:
Μέλη: Όλοι οι συµµετέχοντες Χρόνος: Κάθε 2-3 µέρες Θέµα: Αξιολόγηση της λειτουργίας και των δραστηριοτήτων για τις προηγούµενες µέρες, σχέσεις / Πνεύµα / ατµόσφαιρα που επικρατούν στην Μ.∆.Υ., τρέχοντα θέµατα.
2.12.5.4 ∆ραστηριότητα µετά την Μ.∆.Υ. ΒΗΜΑ9. ΥΛΙΚΟ. Συντήρηση και τακτοποίηση του υλικού που χρησιµοποιήθηκε από όλους τους συµµετέχοντες στην Μ.∆.Υ. ΒΗΜΑ 10. ΑΡΜΟ∆ΙΟΤΗΤΕΣ Ο.Ε. ΜΕΤΑ ΤΗΝ Μ.∆.Υ. Σε συνεργασία µε τους βαθµοφόρους υπεύθυνους των Ο.Ε. και µε τον γενικό συντονισµό του Ο.Ε. προγράµµατος ολοκληρώνονται οι αρµοδιότητες των Ο.Ε. ΒΗΜΑ 11. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Σύνοδος αξιολόγησης της Μ.∆.Υ. Σηµεία Προσοχής: α. Το συντοµότερο δυνατόν β. Ύπαρξη εντύπου αξιολόγησης που θα συµπληρώνεται ατοµικά και θα περιλαµβάνει τους τρεις παράγοντες επιτυχίας
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 100
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
της Μ.∆.Υ. : ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ, ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ, ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ.
ΒΗΜΑ 12. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ολοκληρώνεται ο απολογισµός εσόδων και εξόδων της Μ.∆.Υ. (µε µέριµνα του Αρχηγού) και αποδίδεται λογαριασµός στην Ε.Κ.Σ. ΒΗΜΑ 13. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ∆ΟΥΛΕΙΑΣ α. Ολοκλήρωση του φακέλου της Μ.∆.Υ. β. Οργάνωση παρουσίασης Μ.∆.Υ. ΒΗΜΑ 14. ΟΝΕΙΡΟΒΑΤΟΥΜΕ ΠΡΟΣ ΤΗΝ Μ.∆.Υ. ΤΗΣ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΒΑΖΟΥΜΕ ΨΗΛΟΤΕΡΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα παραπάνω βήµατα Οργάνωσης της Μ.∆.Υ. τροποποιούνται σε ότι αφορά τη χρονική διάρκειά τους και την έναρξη του χρόνου προετοιµασίας, ανάλογα µε το είδος της Μ.∆.Υ. (ταξίδι στο εξωτερικό, δραστηριότητες που απαιτούν εξειδικευµένες γνώσεις κλπ.).
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 101
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.13 Παρουσίαση ∆ράσεων κοινότητας Ανιχνευτών Για να ολοκληρωθεί µία δράση της Κοινότητας Ανιχνευτών οπωσδήποτε θα πρέπει να υπάρχει και ο τοµέας της παρουσίασής της, είτε στην υπόλοιπη Κοινότητα είτε στο κοινό (Σύστηµα, γονείς, φίλοι κλπ). Υπάρχουν πολλοί τρόποι παρουσίασής της όπως είναι: µία έκθεση φωτογραφιών και ενθυµίων, µία διάλεξη, µε το τύπωµα µιας επιφυλλίδας ή ενός απολογισµού, η κατασκευή και λειτουργία ενός πίνακα δράσεων και η παρουσίαση µιας οπτικοακουστικής σύνθεσης. Οι περισσότεροι από τους παραπάνω τρόπους παρουσίασης είναι λίγο-πολύ γνωστοί και αρκετά εφαρµοσµένοι και δοκιµασµένοι. Αυτός που µας προβληµατίζει περισσότερο εξ' αιτίας της πολύπλοκης µορφής του είναι η οπτικοακουστική παρουσίαση για την οποία κρατάτε στα χέρια σας µερικές χρήσιµες σηµειώσεις. Στην αρχή υπάρχουν µερικές οδηγίες για τον σωστό οµιλητή, προϋπόθεση απαραίτητη για οποιαδήποτε διάλεξη ή παρουσίαση στο κοινό. 2.13.1 Ο σωστός οµιλητής
2.13.1.1 Το σώµα Όταν µιλάµε πρέπει να είµαστε ακίνητοι και να αποφεύγουµε τις περιττές κινήσεις. Τα µάτια µας πρέπει να κοιτάνε όλους τους ακροατές, χωρίς να κουνάµε το κεφάλι µας δεξιά και αριστερά. Το κείµενο πρέπει να βρίσκεται σχεδόν στο επίπεδο των χεριών για να µην σκύβουµε όταν θέλουµε να διαβάσουµε. Μερικές παύσεις στην οµιλία που κάνετε, για να πάρετε βαθιές αναπνοές και να ηρεµήσετε, θα δηµιουργήσουνε συµπαθητικό κλίµα. 2.13.1.2 Η φωνή Η ένταση της φωνής πρέπει να είναι οµαλή. ∆εν πρέπει να ανοίγουµε πολύ το στόµα. Η ένταση πρέπει να αυξάνεται στα σηµεία που θέλουµε να επιστήσουµε την προσοχή των ακροατών. ∆ύο χρήσιµες συµβουλές: α. Αρχίστε πάντοτε µε σιγανή φωνή, το ακροατήριο θα ησυχάσει και ύστερα υψώστε την ένταση β. Για να είστε σίγουροι για τις λέξεις που πρέπει να τονίζετε πρέπει να τις υπογραµµίσετε στο κείµενο. Μην διαβάζετε ποτέ γρήγορα. Ένας πρακτικός κανόνας για να το επιτύχετε είναι να µετράτε 1 όταν συναντάτε κόµµα, 1,2, όταν συναντάτε άνω τελεία και 1,2,3, όταν συναντάτε τελεία. Προετοιµάζοντας το κείµενο, µπορείτε να σηµειώσετε τα σταµατήµατα µε κάθετες γραµµές. •
Το ύφος της φωνής του κάθε ατόµου (σοπράνο, άλτο, µπάσο) ποικίλει. Πρέπει να µιλάµε µε το φυσικό δικό µας τόνο.
•
Πρέπει να προφέρουµε όλες τις συλλαβές κάνοντας πάντοτε τις απαραίτητες συνδέσεις µεταξύ λέξεων.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 102
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ •
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
∆εν πρέπει όταν διαβάζουµε να είµαστε προσηλωµένοι απόλυτα στο κείµενο αλλά να φροντίζουµε τουλάχιστον στο τέλος των προτάσεων να κοιτάζουµε το ακροατήριο, αξιολογώντας συγχρόνως και τις αντιδράσεις του.
2.13.1.3 Μερικά σηµεία προσοχής Να είµαστε πάντοτε σύντοµοι. Έχετε υπ' όψη σας ότι ένα ακροατήριο δεν µπορεί να υποφέρει τον ίδιο οµιλητή για περισσότερο από 5-10 λεπτά. Αν µιλάτε από µικρόφωνο θυµηθείτε ότι σας δίνει την δυνατότητα να µιλάτε σιγά. Μία απόσταση 15-30 εκατοστών πρέπει πάντα να κρατιέται από το µικρόφωνο για να µην δηµιουργείται διάσπαση της φωνής. Τέλος ελέγξτε προσεκτικά την ένταση του ενισχυτή για να µην δηµιουργηθούν δυσάρεστες καταστάσεις στα αυτιά των ακροατών. Αν εφαρµοστούν αυτές οι λίγες συµβουλές να είστε σίγουροι ότι η οµιλία της παρουσίασής σας θα είναι ευχάριστη στο ακροατήριο. 2.13.2 Η οπτικοακουστική σύνθεση
2.13.2.1 Ο τίτλος Το γενικό θέµα της σύνθεσης µας προσδιορίζει τον τίτλο. Αρχικά γράφουµε την ιστορία σενάριο σε γενικές γραµµές. Σηµειώνουµε τις βασικές ιδέες και µετά τις οµαδοποιούµε σε νοήµατα σύντοµα και ανεξάρτητα αλλά όχι από την αρχή καθορισµένα και ακριβή. Η τελική µορφή θα σχηµατοποιηθεί κυρίως από τις εικόνες. 2.13.2.2 Επιλογή διαφανειών Μπορούµε να χρησιµοποιήσουµε διαφάνειες 6 6 ή 24 36, χρωµατιστές ή µαυρόασπρες. Πρέπει να διαλέξουµε διαφάνειες καλής ποιότητας, όχι θολές, όχι υποφωτισµένες ή υπερφωτισµένες και µε καλή ποιότητα χρώµατος.
2.13.2.3 Κείµενο και µουσική Στην περίπτωση που η εικόνα είναι από µόνη της πολύ εκφραστική το κείµενο και η µουσική πρέπει να έρχονται σε δεύτερη µοίρα, Εικόνα, κείµενο και ήχος δεν πρέπει να έχουν την ίδια βαρύτητα συγχρόνως. Ένα από τα στοιχεία της σύνθεσης πρέπει να είναι περισσότερο προσδιοριστικό. Μπορούµε να χρησιµοποιήσουµε τρία ηχητικά υπόβαθρα: α) Κατευθείαν µετάδοση από ανθρώπινη φωνή κείµενο και µερικούς ειδικούς ήχους β) ∆ίσκους αποφεύγετε αυτούς που υποβαθµίζουν την ποιότητα του ήχου και διαλέξτε ποιοτικούς και σε καλή κατάσταση δίσκους. Η κεφαλή του πικ-απ πρέπει να είναι σε καλή κατάσταση γιατί µία κεφαλή φθαρµένη ακούγεται τόσο δυσάρεστα όσο και ένας ρήτορας που λέει ασυναρτησίες, Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 103
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
γ) Την εγγραφή σε ταινία τεχνική που δίνει δυνατότητες αλλά απαιτεί και ορισµένες προφυλάξεις. Στην καλύτερη περίπτωση χρησιµοποιούµε µεγάλο µαγνητόφωνο µε µποµπίνες χωρίς να αποκλείουµε την χρήση ενός κασετόφωνου. 2.13.2.4 ∆ιαφορετικοί τρόποι παρουσίασης 1. Μεµονωµένες διαφάνειες µε κείµενο 2. Σειρά διαφανειών µε κείµενο 3, Σειρά διαφανειών µε µουσική από δίσκους 4. Σειρά διαφανειών µε µαγνητοταινία 5. Προβολή µιας σειράς διαφανειών µε συγχρονισµένο ήχο και οµιλία και χειρισµό του υπευθύνου. 2.13.2.5 Χρονοµέτρηση Το κείµενο και η διαδοχή των διαφανειών είναι σηµειωµένα πάνω στο χαρτί του συντονιστή "µαέστρος" και του επιτρέπει να ρυθµίζει την αλληλουχία των οµιλητών και των άλλων παραγόντων που συµβάλλουν στην σύνθεση. 2.13.2.6 Η διάρκεια Η σύνθεση θα διαρκεί 7-8 λεπτά µε µέγιστη διάρκεια 12 λεπτά. Μετά από εκεί η προσοχή δεν είναι πια συγκεντρωµένη. Εντούτοις έχουν πραγµατοποιηθεί οπτικοακουστικές συνθέσεις 30 λεπτών πολύ πετυχηµένες που απαιτούν όµως πολύ φροντίδα. 2.13.2.7 Το οπτικοακουστικό υλικό Για να φτιάξουµε µια καλή οπτικοακουστική σύνθεση χρειαζόµαστε: • • • • • • • • •
Ένα φωτεινό "τραπέζι" ∆υο προβολείς διαφανειών (και δυο εφεδρικές λάµπες Σελοτέϊπ Ταινία συγκολλήσεως µαγνητοταινιών Ψαλίδι Μαγνητόφωνο ταινίας Ένα ηλεκτρικό πίνακα διακοπτών Συσκευή µίξης ήχου και µικρόφωνα . Πικ-απ και επιλογή δίσκων ή κασετόφωνο και επιλογή κασετών.
2.13.3 Θέµατα τεχνικής ΟΙ ΠΡΟΒΟΛΕΙΣ ∆ΙΑΦΑΝΕΙΩΝ Ο προβολέας κατά την διάρκεια της παρουσίασης πρέπει να είναι τοποθετηµένος κατάλληλα για αποφεύγουµε τον θόρυβο του ανεµιστήρα και τις φωτεινές Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 104
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
αντανακλάσεις. Για µια προβολή µε µίξη χρησιµοποιήστε δύο προβολείς αν είναι δυνατόν, της ίδιας οπτικής δυνατότητας ως προς τον φακό. ∆ιαλέξτε αν είναι δυνατόν µηχάνηµα προβολής µε φορέα διαφανειών 36, 50 ή 100 για να αποφεύγετε τις ενοχλήσεις από εικόνες τοποθετηµένες ανάποδα. 2.13.3.1 Η οθόνη Μπορεί να είναι διαφανής (χοντρό ριζόχαρτο), µία αρκετά οικονοµική λύση. Προσοχή ο προβολέας σε αυτή την περίπτωση πρέπει να είναι τοποθετηµένος πίσω από την οθόνη και η διαφάνεια πρέπει πάντα να είναι τοποθετηµένη πάνω στον φορέα µε το κεφάλι κάτω (σ' αυτή την περίπτωση η γυαλιστερή πλευρά της διαφάνειας βρίσκεται προς την άλλη µεριά της οθόνης.) •
Οθόνη µε ειδικό επίστρωµα για να µην γυαλίζει: είναι πολύ ακριβή και εύθραυστη.
•
Οθόνη τοίχος ή λευκό τεντωµένο πανί: µια καλή και οικονοµική λύση.
•
Οθόνη ηµέρας: µια ακριβή και εύθραυστη ειδική κατασκευή για προβολές µε φως ηµέρας.
2.13.3.2 Το µαγνητόφωνο Η ένταση της χρήσης του πρέπει να είναι ελεγχόµενη γιατί είναι µηχάνηµα ευαίσθητο και πρέπει να το χειρίζεται κάποιος που το γνωρίζει. Η ηχητική κάλυψη είναι απαραίτητο για µια προβολή µέσα σε µεγάλη αίθουσα να είναι πλήρης (µικρόφωνο, ενισχυτής, µεγάλα ηχεία.). ΠΡΟΣΟΧΗ ∆εν χρειάζεται να προβάλετε 300 διαφάνειες για να εικονογραφήσετε την κατασκήνωσή σας µιλώντας για την κάθε µία "εδώ είναι το πρωινό " ή "η τουαλέτα στο ποτάµι είναι εδώ' Ό Αλλά 30 έως 50 διαφάνειες καλοδιαλεγµένες που θα υποστηρίζονται από ένα κείµενο προετοιµασµένο και ένα µουσικό υπόβαθρο θα εκφράζουν πολύ καλύτερα τη σκέψη σας και συγχρόνως θα αποτελούν µία ολοκληρωµένη ενότητα. ∆ιαφορετικές τεχνικές στησίµατος µιας παρουσίασης στο χώρο σε σχέση µε τη χρήση διαφορετικού συνδυασµού µηχανηµάτων. 1. 2. 3. 4.
Ένας προβολέας και ένα µαγνητόφωνο ξεχωριστό Προβολέας ανεξάρτητος από το µαγνητόφωνο αλλά µε τηλεχειρισµό. Προβολέας συγχρονισµένος µε το µαγνητόφωνο. ∆ύο προβολείς ζευγάρι µε σύστηµα οµαλής αλλαγής µηχανικό και ανεξάρτητο µαγνητόφωνο. 5. Ίδιο µε το προηγούµενο, µόνο που ο χειριστής παίρνει οδηγίες στα ακουστικά από το δεύτερο κανάλι του µαγνητοφώνου. 6. Ζευγάρι προβολέων µε ηλεκτρονικό σύστηµα οµαλής διαδοχής της εικόνας που χειρίζεται µε το χέρι. Το µαγνητόφωνο ξεχωριστά.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 105
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
7. Πλήρες σύστηµα ζεύγους προβολέων µε αυτόµατο ηλεκτρονικό συγχρόνιστη οµαλής διαδοχής συνδεδεµένο µε το µαγνητόφωνο. 8. Περίπλοκη εγκατάσταση τριών ζευγών προβολέων µε µαγνητόφωνο, συγχρόνιστη και ενισχυτή. Χρησιµοποιείται για πολύθεάµατα.
2.13.3.3 Περίληψη συνηθισµένων σφαλµάτων 1. Πολλές διαφάνειες για απλό θέαµα. Μειώστε τον αριθµό τους στο ελάχιστο που θα κάνει το θέαµα κατανοητό. 2. Τεχνικά κακές διαφάνειες, θαµπές, κακός εκτεθειµένες ή µε κακή σύνθεση. Μην τις δείξετε καθόλου, εκτός αν είναι ουσιαστικές στην ιστορία και προσπαθήστε να τις αντικαταστήσετε µε καλύτερες σε πρώτη ευκαιρία. 3. Πολλή ώρα στην οθόνη. Το µέγιστο είναι ένα λεπτό και τα 20 δευτερόλεπτα είναι καλύτερο για την κάθε διαφάνεια. 4. Πολυλογία. 5. Μεγάλη ποικιλία στην ποιότητα του χρώµατος. Αν οι διαδοχικές διαφάνειες έχουν παρθεί µε πολύ διαφορετικό φωτισµό, ή µε διαφορετικές µάρκες φιλµ, θα έχουν µεγάλες διαφορές στο χρώµα και αυτό χαλάει τη συνοχή. 6. Ποικιλία πλαισίων. Αν έχετε διαφορετικούς τύπους, θα πρέπει κάθε φορά να ρυθµίζετε την εστίαση του προβολέα και αυτό αφαιρεί από την εντύπωση των φωτογραφιών. 7. Κακό ή καθόλου µασκάρισµα. Λίγα θέµατα καλύπτουν ικανοποιητικά το τυποποιηµένο πλαίσιο. Τα περισσότερα βελτιώνονται αν µασκάρετε την διαφάνεια, αλλά η µάσκα πρέπει να είναι καλά κοµµένη και ακριβής. 8. Συχνές αλλαγές σχήµατος. Αποφύγετε να πηγαινοέρχεστε από οριζόντιο σε κάθετο. Αν πρέπει να δείξετε και τα δύο, προσπαθήστε να έχετε τα σχήµατα σε οµάδες. 9. Οι διαφάνειες ξεφεύγουν από την εστίαση. Αυτό συµβαίνει συχνά σε χαρτονένια πλαίσια. Πλαισιώστε τις διαφάνειες µε γυαλί 10. Κύκλοι του Νεύτωνος. Βεβαιωθείτε ότι οι διαφάνειες είναι στεγνές πριν τις πλαισιώσετε ή χρησιµοποιήστε πλαίσια που εµποδίζουν τον σχηµατισµό τους. 11. Ανάποδες διαφάνειες. Σηµαδέψτε τις για να ξέρετε πως µπαίνουν στον προβολέα. 12. ∆ακτυλιές και σκόνη στις διαφάνειες. Καθαρίστε καλά τις διαφάνειες πριν τις βάλετε στο δίσκο και προσέξτε να µην αγγίζετε ποτέ την πλευρά της επίστρωσης. 13. Ανόµοια φωτεινότητα στην οθόνη. Ελέγξτε την ευθυγράµµιση του συστήµατος συγκεντρώσεως κάθε φορά που χρησιµοποιείτε τον προβολέα. 14. Οι κάθετες διαφάνειες ξεφεύγουν από την οθόνη. Ελέγξτε το από πριν. Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 106
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
15. Σύγκλιση καθέτων ή οριζοντίων γραµµών. Η οθόνη και ο φακός του προβολέα πρέπει να είναι παράλληλα. Αν χρειαστεί να υψώσετε το φακό γείρετε την οθόνη λίγο προς τα κάτω. 16. Μπλοκάρισµα του προβολέα. Μην υψώνετε πολύ τον προβολέα µε το µηχανισµό του ή βάζοντας βιβλία στο εµπρός µέρος γιατί µπορεί να µπλοκάρει Υψώστε τον ολόκληρο ή χαµηλώστε την οθόνη. 17. Ανεπαρκής αερισµός του δωµατίου. Ανοίξτε παράθυρο ή πόρτα γιατί ο ανεπαρκής αερισµός προκαλεί υπνηλία.
2.13.4 Σηµεία προσοχής για παρουσίαση δραστηριότητας Η παρουσίαση της δραστηριότητας αποτελεί σηµαντικό µέρους του προγράµµατος στη Κοινότητα των Ανιχνευτών γιατί περά των παιδαγωγικών χαρακτηριστικών που καλύπτει, αποτελεί και την ευκαιρία διαφήµισης της προσκοπικής µας κίνησης και γενικότερα λειτουργεί σαν µέσο προσέγγισης του κοινωνικού µας περίγυρου. Ειδική προσοχή θα πρέπει να δοθεί σε όλο το φάσµα προετοιµασίας, διεξαγωγής και αποτελέσµατος που βάσει των στόχων που έχει προγραµµατισθεί να καλύψει. 2.13.4.1 Προετοιµασία (πριν) Τα βασικά σηµεία που θα πρέπει να δοθεί προσοχή κατά τη φάση της προετοιµασίας της παρουσίασης στο κοινό είναι τα : • • • • • •
Επιλογή στόχων Επιλογή µεθόδου παρουσίασης Επιλογή µέσων παρουσίασης Επιλογή χώρου διεξαγωγής Επιλογή προσκαλεσµένων ∆ιαφήµιση – Προσκλήσεις
Η κάθε παρουσίαση πρέπει να καλύπτει ορισµένους στόχους (πχ διαφήµιση σχέση µε την τοπική κοινωνία, αύξηση δύναµης, .. κ.α.). Οι στόχοι θα πρέπει να επιλεγούν και στη συνέχεια να εξεταστεί το πώς ο κάθε ένας από αυτούς θα ικανοποιηθεί µέσα από τη διαδικασία της παρουσίασης. Στη συνέχεια θα πρέπει να επιλεγεί το περιεχόµενο και η µέθοδος που η παρουσίαση θα γίνει. Η πρωτότυπη παρουσίαση είναι αυτή που ανεξάρτητα από το θέµα της θα εντυπωθεί και στα παιδιά και στους καλεσµένους. Τα σύγχρονα µέσα παρουσίασης σε συνδυασµό µε τα παραδοσιακά µέσα, ειδικότερα όταν αυτά είναι τεχνικός άρτια προσδίδουν στην διεξαγωγή της εκδήλωσης και πρωτοτυπία , σοβαρότητα, αύξηση του ενδιαφέροντος και δηµιουργούν στο κοινό την αίσθηση της άρτιας χωρίς κενά επαγγελµατικής εργασίας και το προδιαθέτουν θετικά έναντι στους στόχους και στο περιεχόµενο της.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 107
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Όπως τα µέσα έτσι λειτουργεί και ο χώρος, που θα πρέπει να είναι σχετικός µε το αντικείµενο, ανάλογος µε το αντικείµενο, φιλόξενος και αρκετός µε σωστή διαρρύθµιση που υπηρετεί το θέµα. Οι προσκεκληµένοι θα πρέπει να επιλεγούν µε προσοχή ώστε να µην δηµιουργηθούν παρεξηγήσεις από τη µη πρόσκληση κάποιο ατόµου ή φορέα. Πολλές φορές οι προσκεκληµένοι δίδουν κύρος στην εκδήλωση και αντίστροφος. Θα πρέπει πάντα η εκδήλωση να είναι και ανάλογη των προσκεκληµένων χωρίς να κάνουµε κατάχρηση των γνωριµιών µας και των δυνατοτήτων µας σε µη συµβατές µε τα πρόσωπα ή τις ιδιότητες άτοµα.. Η σωστά δοµηµένη πρόσκληση αποτελεί την πρώτη καλή εικόνα και δηµιουργεί τη πρώτη προδιάθεση. Η ύπαρξη του επίσηµου λογότυπου πάνω στη πρόσκληση δίνει σε αυτή το κύρος του Σ.Ε.Π. στην εκδήλωση που έχει πανελλήνια εµβέλεια και αυτοµάτως µεγαλώνει την εµβέλεια του τοπικού τµήµατος. Η διαφήµιση είναι απαραίτητο συστατικό και πρέπει να τηρεί όλους τους κανόνες των σύγχρονων µεθόδων διαφήµισης. Πρέπει δηλαδή να είναι σύντοµη, πρωτότυπη, µε καθαρό µήνυµα, εύστοχη, ευανάγνωστη και αναρτηµένη στα κατάλληλα µέσα ώστε να στοχεύει στο επιλεγµένο κοινό.
2.13.4.2 ∆ιεξαγωγή (κατά) Τα βασικά σηµεία που θα πρέπει να δοθεί προσοχή κατά τη φάση της διεξαγωγής παρουσίασης στο κοινό είναι τα : •
της
Υποδοχή καλεσµένων • Τοποθέτηση τους σε χώρους ακρόασης • ∆ιανοµή υλικού σε καλεσµένους • ∆ιεξαγωγή πρωτότυπης παρουσίασης • Τήρηση χρονοπρογράµµατος • Παρουσίαση των παιδιών • Ευχαριστήρια • Έξυπνο και σύντοµο φινάλε
Η υποδοχή των καλεσµένων πρέπει να είναι µια καλά οργανωµένη διαδικασία και ο κάθε ένας καλεσµένος να νιώθει ότι είναι ένα ιδιαίτερα τιµώµενο πρόσωπο. Ειδικότερα για τα σηµαντικά πρόσωπα (τοπικοί παράγοντες και άρχοντες ) θα πρέπει να οδηγούνται µέχρι τη προεπιλεγµένη τιµητική θέση από όπου θα παρακολουθήσουν την παρουσίαση. Εάν η παρουσίαση το προβλέπει και όταν το προβλέπει (στην αρχή ή στο τέλος) θα πρέπει να διανεµηθεί έντυπο υλικό συνοδευτικό της παρουσίασης καθώς και κάποιο πρόγραµµα ώστε οι καλεσµένοι να παρακολουθούν τα δρώµενα και από έντυπο. Η παρουσίαση που πρέπει να τηρεί τα χαρακτηριστικά πρωτοτυπίας που αναφέραµε παραπάνω , πρέπει να διαρκέσει τόσο χρόνο όσο θα απαιτηθεί ώστε να µην κουρασθούν οι καλεσµένοι. Πρέπει να µην κάνει κοιλιές και θα πρέπει το ενδιαφέρων που προκαλεί να είναι κλιµακούµενο. Η µουσική, τα videos, η αφήγηση, οι φωτογραφίες, τα σκηνικά, οι αφίσες και γενικότερα όλα τα στοιχεία που µπορούν να επιλεγούν πρέπει να έχουν δεθεί γύρω από το κυρίως θέµα και να εξυπηρετούν τους στόχους που έχουν επιλεγεί. Η τήρηση του προγράµµατος είναι απαραίτητη για να µη χαλάσει όλη η καλή εικόνα που έχει δηµιουργηθεί από πέρα του προγραµµατισµένου χρόνου εξέλιξη.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 108
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Η παρουσίαση όλων των παιδιών που έλαβαν µέρος στην παρουσίαση και στη δράση είναι απαραίτητη και εξυπηρετεί αρκετούς παιδαγωγικούς στόχους. ∆εν πρέπει να ξεχάσουµε να ευχαριστήσουµε όλους τους προσκαλεσµένους και ειδικότερα τους φορείς και τα σηµαντικά πρόσωπα. Ένα καλό φινάλε θα δώσει την τελευταία εντύπωση στους καλεσµένους µας και ίσως αυτή µαζί µε τη γενικότερη εικόνα της παρουσίασης θα µείνει εντυπωµένη στους καλεσµένους µας. 2.13.4.3 Αποτέλεσµα (µετά) Τα βασικά σηµεία που θα πρέπει να δοθεί προσοχή µετά τη παρουσίαση στο κοινό είναι τα : • • •
Παράδοση χώρου – εξοπλισµού Αποστολή ευχαριστηρίων Αξιολόγηση παρουσίασης
Μετά το τέλος της παρουσίασης ο χώρος θα πρέπει να παραδοθεί καλλίτερος από ότι ήταν πριν και φυσικά ο εξοπλισµός να επιστραφεί. Η αποστολή ευχαριστηρίων στους προσκεκληµένους θα είναι µια ευχάριστη έκπληξη για αυτούς και θα τους κάνει να ανακαλέσουν στην µνήµη τους την παρουσίαση µετά από λίγο καιρό. Όπως κάθε άλλο που κάνουµε έτσι και η παρουσίαση θα πρέπει να αξιολογηθεί. Να τοποθετηθεί το αποτέλεσµα απέναντι στους στόχους και να εντοπίσουµε το τί και γιατί πήγε καλά (ώστε να το ξανακάνουµε) και το τί και γιατί δεν πήγε καλά (ώστε να το αποφύγουµε). Η αξιολόγηση της παρουσίασης είναι παιδαγωγικά απαραίτητη και ουσιαστικά η κάθε δράση τελειώνει µε την αξιολόγηση µετά από την παρουσίαση της.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 109
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.14 Το σύστηµα προόδου του Ανιχνευτή
Το πρόγραµµα δραστηριοτήτων της Κοινότητας έχει στόχο: 1. Να καλύψει τις ανάγκες των εφήβων. 2. Να δώσει κίνητρα και ευκαιρίες για να αναπτυχθούν οι φυσικές, ηθικές, πνευµατικές και κοινωνικές ικανότητες. 3. Να αποκτήσουν καινούργιες εµπειρίες και βιώµατα. 4. Να θεµελιώσουν µέσα από την πράξη τις αρχές της Κίνησης. Το πρόγραµµα προόδου που ακολουθεί ο Ανιχνευτής µέσα από τις πραγµατοποιούµενες δραστηριότητες κινείται σε δυο επίπεδα. Το ένα είναι η συµβολή του στην επιτυχία των οµαδικών δραστηριοτήτων της Κοινότητας και το άλλο η επίτευξη προσωπικών του στόχων σε θέµατα ερασιτεχνικής µεν αλλά ουσιαστικής ενασχόλησης. Σκοπός του προγράµµατος προόδου του Ανιχνευτή είναι: • Η ανακάλυψη δυνατοτήτων και βελτίωση των πνευµατικών, φυσικών ικανοτήτων και απόκτηση γνώσεων. • Η ελεύθερη επιλογή ενδιαφερόντων συµβάλλοντας έτσι στον επαγγελµατικό του προσανατολισµό του. Η αξιολόγηση και η αναγνώριση της δουλειάς κάθε Ανιχνευτή καλύπτει την ανάγκη του εφήβου για παραδοχή και επιβράβευση της όποιας προσπάθειας καταβάλει και γίνεται διαδοχικά σε τρία στάδια: α) ΕΙΣ∆ΟΧΗ β) ΑΝΙΧΝΕΥΤΗΣ ∆ΑΦΝΗΣ γ) ΠΡΟΣΚΟΠΟΣ ΕΘΝΟΥΣ 2.14.1 Εισδοχή Αν ο υποψήφιος Ανιχνευτής προέρχεται από την οµάδα των προσκόπων και κατέχει τις βασικές γνώσεις και ικανότητες Προσκοπικής Τέχνης τότε η Κοινότητα οργανώνει Τελετή Εισδοχής όπου ο υποψήφιος ανανεώνει την Προσκοπική του Υπόσχεση και ονοµάζεται Ανιχνευτής. Αν δεν υπήρξε Πρόσκοπος τότε του δίνεται ένα εύλογο χρονικό περιθώριο 2-3 µηνών να συµµετέχει στις δράσεις της Κοινότητας, να γνωρίσει τις Προσκοπικές αρχές, να ενταχθεί στο σύνολο και να αποκτήσει τις βασικές γνώσεις και ικανότητες όπως: διαβίωση στο ύπαιθρο, σκηνοπηγία, µαγείρεµα, ανάγνωση χάρτη, πυξίδα, επιλογή χρήση και συντήρηση εφοδίων και υλικού κ.λ.π. Μετά την πάροδο του σχετικού χρονικού διαστήµατος και µε την σύµφωνη γνώµη της Συνόδου δίνει την Προσκοπική του Υπόσχεση και ονοµάζεται Ανιχνευτής. Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 110
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.14.2 Ανιχνευτής ∆άφνης Το επόµενο στάδιο µετά την εισδοχή του Ανιχνευτή είναι να προσπαθήσει να αποκτήσει το ∆ιακριτικό Ανιχνευτή ∆άφνης. Ο Ανιχνευτής σ' αυτό το στάδιο πρέπει να περάσει από την απλή συµµετοχή στην ενεργό συµβολή του, για την επιτυχία µίας σειράς οµαδικών δραστηριοτήτων της Κοινότητας και παράλληλα να αξιοποιήσει τις δυνατότητές του µε την ενασχόληση και παρουσίαση προσωπικών ενδιαφερόντων. Αναλυτικότερα οι προϋποθέσεις για να συµµετάσχει στην εξερεύνηση ∆άφνης της Τ.Ε. ή Π.Ε. όπως αναφέρονται και στον Κανονισµό είναι: 1. Να έχει ενεργό συµµετοχή και παρουσία στις δραστηριότητες της Κ.Α. τουλάχιστον 18 µήνες από την εισδοχή του. 2. Να έχει λάβει µέρος σε 12 τουλάχιστον δράσεις της Κοινότητας. Από αυτές οι 6 να είναι Ανίχνευση φύσης, 1 τουλάχιστον από τα άλλα Πεδία ∆ράσεις από τις οποίες οπωσδήποτε 1 Μ.∆. διάρκειας τουλάχιστον 5 ηµερών, και 3. Από τις παραπάνω δράσεις τουλάχιστον σε 6 να συµµετέχει ως µέλος Οµίλου Εργασίας για την διοργάνωσή τους. 4. Να ενασχοληθεί και αν παρουσιάσει 2 τουλάχιστον θέµατα προσωπικού ενδιαφέροντος στην Κοινότητα και παρουσία κοινού. 5. Να παρακολουθήσει µε επιτυχία 1 τουλάχιστον Ανιχνευτικό Εργαστήριο Γνώσεων. 6. Να βοηθήσει στην οργάνωση µίας ∆ράσης Προσφοράς µε την συµµετοχή της Κ.Α. είτε ατοµικά είτε σαν µέλος Οµίλου Εργασίας. Αφού η Σύνοδος διαπιστώσει ότι ο Ανιχνευτής πλήρη τις προϋποθέσεις, µε την σύµφωνη γνώµη του Αρχηγού Κοινότητας τον προτείνει να συµµετάσχει στην Εξερεύνηση Ανιχνευτή ∆άφνης που είναι ένα διήµερο εξερεύνησης και διαβίωσης στη φύση. Αν ο Ανιχνευτής συµµετάσχει µε επιτυχία στην εξερεύνηση τότε του απονέµεται από τον Τ.Ε. ή Π.Ε. το ∆ιακριτικό Ανιχνευτή ∆άφνης.
2.14.3 Πρόσκοπος Έθνους Η απόκτηση του ∆ιακριτικού Προσκόπου Έθνους αποτελεί και την κορυφαία επιβράβευση των προσπαθειών και του αποτελέσµατος της Προόδου του Ανιχνευτή και είναι η ανώτερη διάκριση που του απονέµεται όσο είναι διαπαιδαγωγούµενος στην Προσκοπική Κίνηση. Γι' αυτό σ' αυτό το στάδιο αξιολογείται περισσότερο η προσωπική συµβολή και πρόοδος καθώς και η αποτελεσµατικότητα των γνώσεων και ικανοτήτων που έχουν αποκτηθεί. Οι προϋποθέσεις για να συµµετέχει ο Ανιχνευτής στην Ειδική ∆οκιµασία Έθνους βάσει του Κανονισµού του Κλάδου Ανιχνευτών είναι:
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 111
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
1. Να έχει αποκτήσει το ∆ιακριτικό Ανιχνευτή ∆άφνης. 2. Να έχει ενεργό συµµετοχή στις δραστηριότητες της Κοινότητας τουλάχιστον για δύο (2) χρόνια από την εισδοχή του. 3. Να ενασχοληθεί µε ένα θέµα πραγµατοποιώντας πρωτογενή έρευνα και συλλογή στοιχείων τα οποία θα παρουσιάσει σε κοινό και να διευθύνει ανοιχτή συζήτηση επί του θέµατος. 4. Να συµµετάσχει ενεργά σε Μ.∆. Υπαίθρου της Κ.Α. διάρκειας επτά (7) ηµερών τουλάχιστον. 5. Να έχει παρακολουθήσει µε επιτυχία και ένα Ανιχνευτικό Εργαστήριο Γνώσεων. 6. Να έχει ενεργή συµµετοχή στην Προσφορά Υπηρεσίας προς το κοινωνικό σύνολο µε την Κοινότητά του. 7. Να έχει προσφέρει βοήθεια σε άλλο Τµήµα, µε συγκεκριµένες εργασίες, στον Προγραµµατισµό, στην πραγµατοποίηση και στην Αξιολόγηση των δράσεων τουλάχιστον δύο (2) δίµηνα ή σε δύο (2) Μεγάλες Καλοκαιρινές ∆ράσεις Υπαίθρου (αυτές δεν υποκαθιστούν την προϋπόθεση 4). 8. Να έχει αποκτήσει την Ειδική Ερασιτεχνική Ασχολία Προστασίας Περιβάλλοντος ή Πολιτιστικής Κληρονοµιάς. 9. Να έχει συµµετάσχει σε δύο (2) Χειµερινές ∆ραστηριότητες της Κ.Α. τουλάχιστον τριήµερες. Η Σύνοδος αφού αξιολογήσει τον Ανιχνευτή στις παραπάνω προϋποθέσεις και µε την σύµφωνη γνώµη του Αρχηγού τον προτείνουν ιεραρχικά για να συµµετάσχει στην Ειδική ∆οκιµασία Έθνους. Η ∆οκιµασία περιλαµβάνει: 1. ∆ιαβίωση στο ύπαιθρο. 2. Εξερεύνηση σε άγνωστο έδαφος και πραγµατοποίηση συγκεκριµένων εργασιών σε θέµατα κυρίως Ανίχνευσης φύσης αλλά και θέµατα από τα άλλα Πεδία ∆ράσης. 3. Παρουσίαση στοιχείων της δραστηριότητας της Κοινότητάς του και της προσωπικής του συµβολής και ενασχόλησης. Η Ειδική ∆οκιµασία Έθνους οργανώνεται και πραγµατοποιείται από 5µελή Επιτροπή Αξιολόγησης που ορίζεται από τον Γενικό Έφορο. Ο υποψήφιος που θα συµµετάσχει επιτυχώς στην ∆οκιµασία ονοµάζεται Πρόσκοπος Έθνους µε εγκύκλιο του Γενικού Εφόρου και σε ειδική Τελετή του απονέµεται το ∆ιακριτικό Σήµα καθώς και το Ειδικό Μαντήλι.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 112
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.14.4 Σηµεία προσοχής Για την αποτελεσµατική απόδοση του συστήµατος προόδου του Ανιχνευτή, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα σηµεία που αναφέρονται στη συνέχεια. Για να προκαλέσουµε το ενδιαφέρον των Ανιχνευτών µας και την ενεργή συµµετοχή τους, δεν αρκεί µόνο να χρησιµοποιείται σαν κίνητρο και στόχος η απόκτηση του ∆ιακριτικού που προβλέπεται για κάθε στάδιο Προόδου. Αν προσέξουµε µερικά σηµεία µπορεί να εξασφαλιστεί επιτυχία των στόχων του Συστήµατος Προόδου. Οι ίδιες οι προγραµµατισµένες δράσεις θα πρέπει να δίνουν κίνητρα συµµετοχής και να αγγίζουν τα ενδιαφέροντα των εφήβων σε µια προσπάθεια σύµµετρης ενασχόλησης. Οι ειδικοί συνεργάτες που χρησιµοποιούνται σε εξειδικευµένα θέµατα πρέπει να είναι οι κατάλληλοι µε ικανότητα προσέγγισης, µεταδοτικότητας και υποστήριξης των Ανιχνευτών µας και όχι µόνο µε κριτήριο τις γνώσεις τους στο αντικείµενο. Η Σύνοδος να αξιολογεί αυστηρά αλλά αντικειµενικά και δίκαια την προσπάθεια και την ικανότητα του κάθε Ανιχνευτή λαµβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες του ατόµου αλλά και την ταυτότητα της συγκεκριµένης Κοινότητας. Οι βαθµοφόροι θα πρέπει να ενθαρρύνουν, να βοηθούν και να υποστηρίζουν την προσπάθεια των Ανιχνευτών σε οµαδικό αλλά και σε προσωπικό επίπεδο. Η παρακολούθηση και αξιολόγηση της δουλειάς των µελών της Κοινότητας είναι κατά βάση δικός τους ρόλος ώστε να επεµβαίνουν και να κρατούν τις λεπτές ισορροπίες µεταξύ απογοήτευσης και υπέρµετρου ενθουσιασµού ή της αδιαφορίας και της υπεραπασχόλησης των εφήβων.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 113
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.15 Κοινότητα Ανιχνευτών και κοινωνία
Ο σκοπός της Προσκοπικής Κίνησης είναι να συµβάλει στην ανάπτυξη των νέων ώστε να πετύχουν το µέγιστο των φυσικών, πνευµατικών, κοινωνικών και ψυχικών δυνατοτήτων τους ως άτοµα, ως καλοί πολίτες και σαν µέλη των τοπικών και των διεθνών τους κοινωνιών". Πολιτική (και όχι κοµµατική) στη βάση του, στη φύση του αλλά και στη θέση του, κίνηση, ο Προσκοπισµός θεωρεί, αλλά και είναι, µία από τις αρχές του και τις "αρχές" του η Κοινωνία, η Βοήθεια στην Κοινωνία. Προσκοπισµός και Υπηρετείν αποτελούν έννοιες ταυτόσηµες ακόµα και στ' αυτιά άσχετων µε την Κίνηση ανθρώπων. Τα τελευταία χρόνια η έννοια του Υπηρετείν απασχόλησε ιδιαίτερα και αναπτυχθεί ιδιαίτερα στην Κίνησή µας. Βέβαια οι απλοί άνθρωποι εξακολουθούν να συνδέουν τον Προσκοπισµό µε την απλή καθηµερινή καλή πράξη. Ο Προσκοπισµός όµως σήµερα δίνει µία διαφορετική διάσταση σ' αυτό. Η έννοια της καλής πράξης δεν "επαφίεται" στην καλή θέληση του Προσκόπου, του Λυκόπουλου ή του Ανιχνευτή. Παίρνει µία διάσταση πολυπλοκότερη και ουσιαστικότερη. ∆ραστηριότητες Κοινοτήτων π.χ. οργανώνονται πάνω στον άξονα: ΠΡΟΣΦΟΡΑ - ΥΠΗΡΕΤΕΙΝ. Πολυήµερες Μεγάλες ∆ράσεις χαρακτηρίζονται από τη δυναµική βοήθεια και προσφορά στον συνάνθρωπο. Η Βοήθεια και η Προσφορά αυτή δεν αφήνεται στο έλεος της πρωτοβουλίας της ανθρώπινης µονάδας. Ανιχνεύεται και ερευνάται η αναγκαιότητα, προγραµµατίζεται συστηµατικά µε γνώµονα αυτή την αναγκαιότητα, οργανώνεται και αναπροσαρµόζεται στην καθηµερινή υπάρχουσα κατάσταση και τέλος αξιολογείται τόσο για την προσπάθεια, όσο και για το αποτέλεσµα και αποτελεί ίσως τη µόνη Ανιχνευτική δραστηριότητα που αξιολογείται και στο αποτέλεσµα. Ο σκοπός των δραστηριοτήτων αυτών είναι σαφώς πολλαπλός: (α) Να εµφυσήσει στους συµµετέχοντες την αξία της µη-κερδοφόρας υλικής προσφοράς, του εθελοντισµού, του ΥΠΗΡΕΤΕΙΝ, της κοινωνικής προσφοράς. (β) Να τονίσει την ιδιαίτερη σηµασία που έχει για την Κίνησή µας το υπηρετείν. (γ) Να συνειδητοποιήσουν οι συµµετέχοντες τη διαφορά της απλής προσφοράς από την κοινωνική συνεργασία. Είναι άλλωστε και το σηµείο εκείνο (ουσιαστικό απολύτως) που διαφοροποιεί την Κίνησή µας από τις άλλες εθελοντικέ ς οργανώσεις που έχουν σκοπό την προσφορά στον συνάνθρωπο. (δ) Να δώσει αναγκαία βοήθεια στις συγκεκριµένες κοινωνικές οµάδες και στους συγκεκριµένους χώρους, το συγκεκριµένο χρόνο. (ε) Να εκπαιδεύσει το άτοµο να συνεργάζεται σε κοινωνικό επίπεδο. Σαφώς, η προσπάθεια οριοθέτησης όρων όπως "κοινωνία", "κοινωνικός περίγυρος", "κοινωνική συνεργασία" στον Προσκοπισµό είναι ψευδαίσθηση βαριάς µορφής και σε µία περίπτωση δεν Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 114
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
µπορούµε να γίνει τροχοπέδη στην εκτέλεση µιας τέτοιας ιδέας ή δραστηριότητας λόγω προσωπικών, κοινωνικών, φυλετικών, θρησκευτικών ή εθνικών διαφοροποιήσεων. Η κοινωνική συνεργασία αποτελεί σχέση αµφίδροµη και είµαστε ως Κίνηση υποχρεωµένοι στην πλήρη και άµεση ανταπόκριση όταν αυτή ζητηθεί. Εµµένω στο αµφίδροµο αυτής της σχέσης. Η προσφορά προϋποθέτει την αποδοχή της. Σε κάθε άλλη περίπτωση καταλήγουµε σε περιπτώσεις όπως αυτή του γνωστού ανέκδοτου όπου 7 µικροί Πρόσκοποι πέρασαν την γριούλα απέναντι χωρίς η γριούλα να το θέλει. Σαφές είναι ότι η κοινωνική συνεργασία προϋποθέτει την ύπαρξη "πολιτικής θέσης" για το θέµα ενασχόλησης και θετική είναι η απάντηση στο ερώτηµα αν ο Προσκοπισµός έχει τέτοια πολιτική θέση. Αρνητική όµως είναι η απάντηση στο αν αυτή η θέση γνωστοποιείται ως πολιτική θέση. Καθήκον όλων µας και στα πλαίσια της κοινωνικής συνεργασίας είναι και η γνωστοποίηση των θέσεων πολιτικής του Προσκοπισµού πάνω στα καυτά προβλήµατα της εποχής.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 115
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.16 Ο βαθµοφόρος της Κοινότητας των Ανιχνευτών
2.17 Ο αρχηγός. Ο τρόπος που ο Α. Κ.Α. δικαιώνει τον λόγο ύπαρξής του µέσα στην νεανική συντροφιά της Κοινότητας, είναι αυτός που τον χαρακτηρίζει σαν Ικανό ή Όχι Ηγέτη Νέων Ανθρώπων. Ο Α.Κ.Α. είναι κάτι τελείως διαφορετικό από τον Σοφό Ακέλα της Αγέλης Λυκόπουλων που γνωρίζει όλα τα µυστικά της Ζούγκλας και µαζεύει τριγύρω του τα µικρά Λυκόπουλα, που µαζεµένα ακούνε τις ιστορίες του, παίζουν τα παιγνίδια του, εκτελούν κάθε του επιθυµία. ∆ιαφορετικός είναι και από τον παιδικό ήρωα Αρχηγό της Οµάδας Προσκόπων, που πρέπει να είναι πάντα Πρώτος σε όλα, στην Καρδιά, στην Ψυχή, στο Μυαλό, στις ∆ράσεις... Ο Σωστός Αρχηγός Κοινότητας Ανιχνευτών βρίσκεται εκεί ακριβώς που η Κοινότητά του τον θέλει, πότε µπροστά, πότε πίσω, πότε πλάι, ανάλογα µε τις ανάγκες της και τις περιστάσεις της. Σκοπός του είναι µέσα από τις δράσεις της Κοινότητας να προσφέρει στις Ανιχνεύτριες και στους Ανιχνευτές του ΠΑΙ∆ΕΙΑ, ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ και ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ παρέχοντάς τους ευκαιρίες για σύµµετρη σωµατική, ψυχική, πνευµατική και κοινωνική ανάπτυξη µέσα στο ύπαιθρο, ώστε ολοκληρώνοντας την προσωπικότητά τους να καταστούν ΗΘΙΚΑ, ΤΙΜΙΑ, ΧΡΗΣΙΜΑ ΑΤΟΜΑ - ΠΟΛΙΤΕΣ της αυριανής κοινωνίας. Για να επιτύχει τον υψηλό αυτό Στόχο ο Α.Κ.Α. πρέπει ΠΡΩΤΑ - ΠΡΩΤΑ: 1. ΝΑ ΘΕΛΕΙ Ψυχικά και Σωµατικά. 2. ΝΑ ΜΠΟΡΕΙ Χρονικά και Σωµατικά. 3. ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ και να ΕΦΑΡΜΟΖΕΙ τις ΑΡΧΕΣ, τον Οργανισµό, τον Κανονισµό και την Μεθοδολογία του Κλάδου, ∆ηµόσιες Σχέσεις, ∆ιοίκηση, Οικονοµία, τον ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ. Κατόπιν πρέπει να: 4. ΠΑΡΑΤΗΡΕΙ: Με προσοχή, ενδιαφέρον, διακριτικότητα και γνώση, εκφράσεις, αντιδράσεις, χειρονοµίες και φήµες των Ανιχνευτών, γονέων, και βαθµοφόρων σε κάθε ευκαιρία. 5. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΕΙ: Με κατανόηση, υποµονή, και ψυχραιµία την Ατοµική και Οµαδική Πρόοδο και εξέλιξη κάθε µέλους (ατοµικό δελτίο) την Εφαρµογή των Αρχών, των Κανονισµών, της Μεθοδολογίας του Κλάδου, των Στόχων τα προγράµµατα, τις δράσεις, τα οικονοµικά τις ∆ηµόσιες Σχέσεις, την Κοινωνία. 6. ΑΞΙΟΛΟΓΕΙ: Με αντικειµενικότητα, σύντοµα, τεκµηριωµένα, προσεκτικά στην Σύνοδο όλα τα παραπάνω και τα µεταφέρει στο Συµβούλιο Συστήµατος. 7. ΕΝΘΑΡΡΥΝΕΙ: Με φρόνηση, ρεαλισµό, γνώση, ενθουσιασµό κάθε ατοµική ή οµαδική προσπάθεια µεγάλη ή µικρή, επιβραβεύοντάς την µε Μέτρο και Λογική.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 116
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
8. ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΕΙ: Με περίσκεψη, χωρίς να δίνει έτοιµες λύσεις ή δικές του ιδέες, αλλά προσπαθώντας να βοηθήσει τον ενδιαφερόµενο να ΒΡΕΙ ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ ΤΗΝ ΛΥΣΗ. 9. ΕΠΕΜΒΑΙΝΕΙ: Ψύχραιµα, διακριτικά αλλά άµεσα σε περιπτώσεις ΑΡΧΩΝ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ και αρχή στους υπαρχηγούς αν υπάρχουν ή και σε µεµονωµένους Ανιχνευτές. Για να αποκτήσει ο Α.Κ.Α. τα παραπάνω προσόντα πρέπει: •
ΝΑ ΠΙΣΤΕΥΕΙ στην Αξία, τον Σκοπό, στις Αρχές, τη Μέθοδο και τα Μέσα του Προσκοπισµού.
•
ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙ και να ΒΕΛΤΙΩΝΕΙ συνεχώς την ΣΩΜΑΤΙΚΗ - ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ - ΨΥΧΙΚΗ
•
ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ του διάσταση εκµεταλλευόµενος κάθε ευκαιρία.
• ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΝΕΤΑΙ σφαιρικά συνεχώς για τα µεγάλα προβλήµατα - εξελίξεις - εφευρέσεις, κυρίαρχες ιδέες, προοπτικές από την Ελλάδα, την Ευρώπη και Παγκόσµια (ΘΕΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ) •
ΝΑ ΤΟΝΙΖΕΙ και να ΕΦΑΡΜΟΖΕΙ όλες τις Σύγχρονες Μεθόδους Επικοινωνίας, Πληροφόρησης, ∆ιοίκησης και Ανθρώπινων Σχέσεων ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΜΕΝΟΣ (∆ια βίου Εκπαίδευση)
•
ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ συνειδητά το κάθε είδους περιβάλλον Φυσικό, Προσωπικό, Εργασιακό, Τοπικό, Ευρωπαϊκό, Παγκόσµιο και την Πολιτιστική Κληρονοµιά κάθε Ενός.
•
ΤΕΛΟΣ, ΝΑ ΑΓΑΠΑ πραγµατικά τον κάθε Ανιχνευτή και Ανιχνεύτρια, αλλά και όλους µαζί και να πιστεύει βαθιά ότι βελτιώνοντας το ΑΤΟΜΙΚΟ ΤΟΥΣ ΕΠΙΠΕ∆Ο, συµβάλει ουσιαστικά στην ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΑΣ.
Η Βελτίωση θα τον οδηγεί συνεχώς πιο κοντά στον Τελικό του Προορισµό. Την Ιδανική δηλαδή ΟΥΡΑΝΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ του ∆ΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ.
2.17.1 Ο Βαθµοφόρος Ανιχνευτών
2.17.1.1 Εισαγωγή Το ενήλικο δυναµικό της προσκοπικής κίνησης και ιδιαίτερα οι βαθµοφόροι αποτελούν ένα από τα επτά στοιχεία της παιδαγωγικής µεθόδου: "ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟΣ". Όλα τα στοιχεία αυτής της µεθόδου είναι ισοδύναµα και απαραίτητα για την εφαρµογή της στην πράξη. Εντούτοις, οι Βαθ/ροι έχουν ένα κεντρικό και καθοριστικό ρόλο στην πραγµάτωση της µεθόδου που οφείλεται στις τρεις αλληλένδετες ιδιότητες που έχουν ή οφείλουν να έχουν. Αυτές είναι: • •
του Συµπαραστάτη- Συντονιστή του προσκοπικού παιγνιδιού (κατά κλάδο). Του Παιδαγωγού- Χειριστή της παιδαγωγικής µεθόδου "Προσκοπισµού".
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 117
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ •
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Του ενήλικου- Προσκόπου που στην στάση ζωής του προβάλλει ο ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟΣ στην ολοκληρωµένη του διάσταση.
Σκοπός της εισήγησης που ακολουθεί είναι να περιγραφεί η προσωπικότητα και το έργο του βαθµοφόρου ανιχνευτή έτσι ώστε να αποτελέσει κίνητρο βελτίωσης των σηµερινών Βαθ/ρων του Κλάδου µας. 2.17.1.2 Η Προσωπικότητα του Για την προσωπικότητα του Βαθ/ρου πρωτοεκφράστηκε ο ιδρυτής Β.Ρ το 1913 στο βιβλίο του " Aids for Scoutmasters". Εκεί λέει χαρακτηριστικά ότι " ο Αρχηγός µίας οµάδας προσκόπων δεν χρειάζεται να είναι εκπαιδευτικός, αξιωµατικός, ιερέας ή να έχει ειδικές παιδαγωγικές γνώσεις. Αρκεί να είναι άνδρας / γυναίκα / παιδί που να έχει την ικανότητα και την δυνατότητα να ανακαλύπτει τις ανάγκες και τις προσδοκίες του κάθε παιδιού και να αποκαλύπτει τις ικανότητες και δεξιότητες που έχει. Τέλος πρέπει να βρίσκει πάντα τον κατάλληλο άνθρωπο για να διδάσκει στους Προσκόπους του κάτι χρήσιµο ανάµεσα "στην ποίηση και την πυγµαχία". Αναλύοντας αυτή την περιγραφή βλέπουµε ότι τα κυρίαρχα στοιχεία στην προσωπικότητα του Βαθµοφόρου είναι τα στοιχεία της παιδικότητας: Φαντασία, Περιπέτεια, Ροµαντισµός, Αναζήτηση, Προσφορά, Αισιοδοξία, Θάρρος, Ανάγκη για παιγνίδι, Συντροφικότητα, ∆ικαιοσύνη, Καλοσύνη ψυχής- αφενός και αφετέρου η συνεχής ροπή προς την βελτίωση: του χαρακτήρα και της συµπεριφοράς (διαπαιδαγώγηση) και της ικανότητας για γνώση και δηµιουργικότητα (εκπαίδευση). Η περιγραφή αυτή του Β.Ρ. παραµένει ακόµη και σήµερα επίκαιρη όσο ποτέ. Αυτό που ίσως έχει αλλάξει είναι η αντίληψη των συγχρόνων για τον σκοπό της ατοµικής τους ύπαρξης και της κοινωνίας εν γένει. Αυτή η έκπτωση από την ενεργητική συµµετοχή στην κοινωνία προς τον ατοµικό εγωκεντρισµό ίσως αποτελεί την αιτία που ο πόθος και η ανάγκη να είναι κανείς βαθµοφόρος του προσκοπισµού, ολοένα και συγκινεί λιγότερους. Ίσως η γνώση του έργου του Βαθµοφόρου να βοηθήσει προς την κατεύθυνσης βελτίωσης των σηµερινών µας Βαθµοφόρων. Ο ρόλος αυτός εξαρτάται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που το κάθε ηλικιακό στάδιο ανάπτυξης έχει. Έτσι στην ηλικία των Λυκοπούλων και των Προσκόπων ο Αρχηγός και οι Υπαρχηγοί έχουν διακριτούς ρόλους. Στην Κ.Α όµως οφείλουµε να µην έχουµε τέτοιες διαφοροποιήσεις, µιας που οι Βαθµοφόροι στον κλάδο αυτό οφείλεται να βιώνονται στα µάτια των παιδιών τους ως Ανιχνευτές και οι ίδιοι. Οι καλύτεροι και ικανότεροι βεβαίως, αλλά Ανιχνευτές. Παράλληλα γιατί οι λίγοι σε αριθµό Βαθµοφόροι Ανιχνευτών έχουν ένα σύνθετο παιδαγωγικό έργο να υλοποιήσουν και που αφορά την εφηβική ηλικία. Αυτές οι δύο Παράµετροι : η εφηβική ηλικία και το σύνθετο παιδαγωγικό έργο των Βαθµοφόρων Ανιχνευτών αποτελούν την αιτία αυτής της διαφοροποίησης στον κλάδο Ανιχνευτών, δηλαδή την ύπαρξη Βαθµοφόρων εν δυνάµει Αρχηγών και όχι µε τον "κλασσικό" στους άλλους κλάδους διαχωρισµό σε Αρχηγό και Υπαρχηγούς. Αυτονόητη είναι βέβαια η αυξηµένη ευθύνη και οι επιπλέον ικανότητες που πρέπει οι Βαθµοφόροι Ανιχνευτών να διαθέτουν.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 118
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
2.17.1.3 Το έργο του βαθµοφόρου
Θα εξετάσουµε τις τρεις ιδιότητες του Βαθµοφόρου στο έργο που επιτελεί i)
Ως συµπαραστάτης- συντονιστής: ο Βαθµοφόρος συµπαρίσταται και διευθύνει το προσκοπικό παιγνίδι που στην Κ.Α. – λόγω των χαρακτηριστικών της ηλικίας των εφήβων- οφείλει να βιώνεται ως «τρόπος ζωής», τον ανιχνευτικό τρόπο ζωής. Με τον όρο αυτό εννοούµε ένα σύνολο δράσεων που χαρακτηρίζονται από περιπέτεια, αναζήτηση, φαντασία, αυτενέργεια, αυτοδιοίκηση, µάθηση, δηµιουργία και κοινωνικοποίηση. Μέσα από την ενεργητική του συµµετοχή σ’ αυτές ο / η έφηβος µαθαίνει να γνωρίζει, να δηµιουργεί, να ζει µε τους άλλους. Παράλληλα αναπτύσσεται µέσα από την δυναµική της κοινότητας ένα περιβάλλον όπου αισθάνεται την αποδοχή των άλλων και ο ίδιος βρίσκει βήµα έκφρασης και ατοµικής προόδου. Τέλος µέσα από την έµπρακτη εφαρµογή του νόµου και της υπόσχεσης, ο/η ανιχνευτής µαθαίνει τελικά να είναι: ΠΡΟΣΚΟΠΟΣ. Με τον τρόπο αυτό βελτιώνει τις συµπεριφορές του και κατευθύνει τον χαρακτήρα του προς την ενσυνείδητη επιλογή Αξιών και Αρχών που θα νοηµατοδοτήσουν την ενήλική του ζωή. Ο Βαθµοφόρος συµπαρίσταται και συντονίζει αυτόν τον «τρόπο ζωής: τον ανιχνευτικό» εφαρµόζοντας την µεθοδολογία του κλάδου αφενός και αφετέρου µέσω του προσωπικού του παραδείγµατος προσφέροντας στον κάθε Ανιχνευτή τον εαυτό του ως µαρτυρία: σωστού Ανιχνευτή και µεγαλύτερού του αδελφού. Σωστού Ανιχνευτή δηλαδή υπεύθυνου και χρήσιµου προς την κοινότητα. Μεγαλύτερου αδελφού δηλαδή εκείνου που τον αγαπά και τον βοηθά να προοδεύει και να είναι ευτυχισµένος µέσα στην Κ.Α. ii)
Ως παιδαγωγός: Ο Βαθµοφόρος ασκεί παιδαγωγική µέσω της ΠΡΟΣΚΟΠΙΚΗΣ ΜΕΘΟ∆ΟΥ. Αυτή – όταν κανείς την χειρίζεται µε επιτυχία- επιτρέπει την βιωµατική µάθηση αξιών και συµπεριφορών που απορρέουν από τις θεµελιώδεις αρχές της κίνησής µας και έχουν κωδικοποιηθεί στον Νόµο µας. Με τον έµµεσο αυτό τρόπο ασκείται διαπαιδαγώγηση. Η ενεργητική συµµετοχή των Ανιχνευτών στην ζωή της κοινότητας: Σύνοδος, Προγραµµατισµός, Ο.Ε και Ο.Λ, πρόοδος, υλοποίηση δράσεων, Μ.∆.Υ. κ.α, που ως κοινό τους τόπο έχουν την προαγωγή της συµπεριφοράς σύµφωνα προς τον Νόµο και την Υπόσχεση προάγουν την αυτοδιαπαιδαγώγησή του. Με τον τρόπο αυτό ο προσκοπισµός πετυχαίνει τον παιδαγωγικό του ρόλο. Όµως πρέπει να θυµόµαστε ότι δεν είµαστε επαγγελµατίες παιδαγωγοί- δεν διαθέτουµε ειδικές γνώσεις ψυχολογίας, κοινωνιολογίας, παιδαγωγικής- και ότι υπάρχουν άλλοι θεσµοί- φορείς που ασκούν τον κύριο παιδαγωγικό ρόλο στην ζωή αυτών των εφήβων. Η γνώση των παιδαγωγικών µας ορίων αφενός βοηθά στην κατανόηση των δυνατοτήτων µας και αφετέρου προσδιορίζει την έκταση που η παρέµβασή µας οφείλει να έχει για το κάθε παιδί (παιδαγωγικό στόχο). Γνωρίζοντας τις ικανότητές µας µπορούµε και οφείλουµε να τις αναπτύξουµε στον βαθµό εκείνο που θα συµβάλλουν µε τους άλλους θεσµούς (οικογένεια)Φορείς στην διαπαιδαγώγηση των Ανιχνευτών µας. Σε µας αποµένει η ορθή αλλά συνεχής χρήση της προσκοπικής µεθόδου έτσι ώστε οι εν γένει συµπεριφορές της Κοινότητάς µας ως σύνολο και του κάθε µας ανιχνευτή ως ατόµου να διέπονται από τον Νόµο και την Υπόσχεσή. Στο σηµείο αυτό θα πρέπει να αναφερθούµε στο ΠΩΣ πετυχαίνουµε στην ΠΡΑΞΗ δηλαδή στη ζωή της Κ.Α, στο πρόγραµµά της και τους δύο προαναφερόµενους ρόλους.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 119
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
Υπάρχουν δύο µοντέλα λειτουργίας. Το πρώτο είναι το ∆ιοικητικό δηλ. αυτό που αποκαλούµε ο Βαθµοφόρος- Γλύπτης και το δεύτερο, το Ηγετικό δηλ. ο Βαθµοφόρος- Κηπουρός. Ποιο διαδεδοµένο µοντέλο είναι αυτό του Βαθµοφόρου- Γλύπτη, γιατί είναι αυτό που µάλλον έχει χρησιµοποιηθεί από τους δικούς µας Βαθµοφόρους σε µας όταν ήµασταν Ανιχνευτές. Εδώ η ροπή των ρόλων (συντονιστής – συµπαραστάτης και παιδαγωγόςs) εκτελείται µε γνώµονα την προσκοπική αντίληψη που έχουµε για τον προσκοπισµό και τον σκοπό ύπαρξής του. Βλέποντας περισσότερο τον Προσκοπισµό ως παιγνίδι µε στερεότυπες συµπεριφορές, σµιλεύουν αδρά µόνο τους χαρακτήρες και τους κοσµούν µε στοιχεία περισσότερο ιεραρχικά παρά παιδαγωγικά. Το παραγόµενο αποτέλεσµα δεν απέχει πολύ από τον µέσο όρο του προσκοπισµού. Όµως δεν παρέχει την δυνατότητα της µέγιστης ανάδειξης των ικανοτήτων του κάθε εφήβου και της καλλιέργειας Ηγετικών Αρετών. Αντίθετα ο Βαθµοφόρος – Κηπουρός έχοντας στο κέντρο της αποστολής του την ανάπτυξη του χαρακτήρα του εφήβου και εµφορούµενος από στοιχεία ηγεσίας κατορθώνει να συµβάλλει στην καλλιέργεια και την ανάδειξη των ικανοτήτων του. Παράλληλα συµβάλει στην ανάδειξη και διαµόρφωση του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του. Επιτρέπει τέλος στον έφηβο να επιλέξει τις Αρχές της Κίνησης, έτσι ώστε ως ενήλικος να έχει ενστερνιστεί τον ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟ ως ΣΤΑΣΗ ΖΩΗΣ και ο ίδιος να είναι ενεργότερος πολίτης της τοπικής και της παγκόσµιας κοινότητας. Βέβαια ο Βαθµοφόρος- Κηπουρός σπανίζει στην εποχή µας. Οφείλουµε µέσω της εκπαίδευσης και της υποστήριξης που το ΣΕΠ παρέχει στους Βαθµοφόρους µας να συµβάλλουµε στην ανάδειξη του µοντέλου αυτού. Η ενεργοποίηση αυτών των δύο ρόλων αποτελεί το πρακτικό έργο του Βαθµοφόρου στην Κ.Α. Εκτός όµως από αυτούς υπάρχει και ένας ακόµη ρόλος για τον βαθµοφόρο. iii)
Ως ΠΡΟΣΚΟΠΟΣ: το τελικό αποτέλεσµα της προσκοπικής παιδαγωγικής οφείλει να είναι ο ενήλικος µε αρετές, Ήθους, Τιµιότητας και Αξιοσύνης, ενεργός πολίτης σε τοπικό, εθνικό και παγκόσµιο επίπεδο. Αν ο ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟΣ αποτελεί για αυτόν ΣΤΑΣΗ ΖΩΗΣ στην Προσκοπική του ζωή και είναι ΕΥΤΥΧΗΣ, τότε ο Προσκοπισµός έχει επιτύχει στον µέγιστο δυνατό σκοπό του. Οι Βαθµοφόροι του ΣΕΠ και ιδιαιτέρως του κλάδου Ανιχνευτών οφείλουν να χαρακτηρίζονται από τέτοια στάση ζωής. Αυτοί αποτελούν την καλύτερη διαφήµιση ότι η Κίνηση πραγµατώνει την ΥΠΑΡΞΗ της για το παιδί-άνθρωπο και την κοινωνία µας εν γένει.
2.17.2 Επίλογος Το έργο του Βαθµοφόρου Ανιχνευτή είναι σύνθετο. Στο κέντρο του υπάρχει ο/η έφηβος: µια δύσκολη ηλικία εξέλιξης. Με εφόδιο την ΠΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΜΕΘΟ∆Ο και όσο το δυνατόν περισσότερο ηγετικά στοιχεία στον χαρακτήρα του και την πίστη στην αξία του ΣΚΟΠΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟΥ, οφείλει να εργάζεται για την προαγωγή των Ανιχνευτών του. Οφείλει όµως πρώτιστα να είναι ο ίδιος ΠΡΟΣΚΟΠΟΣ ως στάση ζωής και ΕΥΤΥΧΗΣ. Κατόπιν µε καλοσύνη ψυχής και κατάθεση καρδιάς να δίνεται στην ζωή της Κ.Α που ανήκει και στον κάθε Ανιχνευτή του προσωπικά, καλλιεργώντας τις ικανότητές του και αναδεικνύοντας τις δυνατότητές του. Συµβάλλοντας στην Νοητική και Πνευµατική του ανάπτυξη µέσα από τον Νόµο και την Υπόσχεση να του επιτρέψει να ανιχνεύσει το νόηµα του κόσµου και το δικό του νόηµα σ’ αυτόν οδηγώντας τον προς την ολοκλήρωση και την ευτυχία.
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 120
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΣΧΟΛΩΝ
ΣΒΕΒ Ανιχνευτών
3 Παραρτήµατα
• Ο Κανονισµός Λειτουργίας του Κλάδου Ανιχνευτών • Τα έντυπα του Κλάδου
Κλάδος Ανιχνευτών
Σελίδα : 121