Chcę rozmawiać z moim
dzieckiem o
seksie
P
PRIORYTETY õ KOMUNIKACJA õ STRATEGIE WSKAZÓWKI I POMOCE PRZEKONANIA I WIARA UMIEJĘTNOŚCI WYCHOWAWCZE POMYSŁY I IDEE WARTOŚCIOWY WSPÓLNIE SPĘDZANY CZAS
DR KARL I SHANNON WENDT
Fragment książki ze strony: www.aetos.pl
Chcę rozmawiać z moim
dzieckiem
o
seksie
DR KARL I SHANNON WENDT
.......................... Tytuł oryginału: I Want to Teach My Child About Sex Przekład: Krzysztof Pawłusiów Korekta: Dorota Pawłowska Originally published in English under the title: I Want to Teach My Child About Sex © 2005 Standard Publishing, Cincinnati, Ohio. A division of Standex International Corporation. All rights reserved. This edition of I Want to Teach My Child About Sex is published by arrangement with Aetos Wydawnictwo Produced by Susan Lingo Books™ Cover and interior by Diana Walters Cover photo: Fotolia © Patrizia Tilly Copyright © for the Polish edition by Aetos Wydawnictwo, 2010 AETOS Media Sp. z o.o. Krzywoustego 1/11 51-165 Wrocław tel. +48.503.317575 e-mail: aetos@aetos.pl internet: http://wyd.aetos.pl/ Wrocław 2010 Wszelkie prawa, włącznie z prawem do reprodukcji tekstów w całości lub części, w jakiejkolwiek formie – zastrzeżone. Cytaty z Pisma Świętego zaczerpnięto z: „Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu” wydane przez Wydawnictwo Pallotinum, Poznań-Warszawa 1980. ISBN 978-83-61097-12-9 EAN 9788361097129
. . . . . . . . . . . .2. . . . . . . . . . . . . .
..........................
Spis treści Wstęp
4
Część 1: Jeśli wy nie będziecie uczyć swoich dzieci, zrobi to ktoś inny 8 Większość rodziców boi się rozmawiać z dziećmi o seksie!... 8 Skąd najczęściej dzieci czerpią informacje o seksie?........12 Bóg ma plan, jak uczyć dzieci o seksie ....................................16 Dbajcie o otwartą komunikację z dziećmi..............................24
Część 2: Nie za wcześnie, nie za późno
30
3-6 lat: Zakładanie właściwych fundamentów duchowych...30 7-9 lat: Czas na Ważną Rozmowę ...............................................40 10-12 lat: Nie zamykajcie tematu! .............................................44 Ponad 13 lat: Wciąż nie jest za późno ......................................50 Młodzi mężczyźni, młode kobiety .............................................54
Część 3: Czas na Ważną Rozmowę
62
Pierwsze kroki: Jak zacząć rozmowę .........................................62 Przejdź do sedna: Bóg stworzył seks dla małżeństwa......66 Konsekwencje seksu..........................................................................70
Część 4: Wykorzystujcie okazje
74
Wykorzystujcie treści prezentowane w mediach ...............74 Używajcie przykładów i ilustracji ..............................................78 Zajęcia wychowania seksualnego w szkole...........................82 Sięgnijcie po historie z własnego życia ..................................86 Materiały dodatkowe...........................................................................92 Indeks tematów ......................................................................................94
. . . . . . . . . . . . . .3. . . . . . . . . . . .
..........................
Wstęp
Dlaczego powinniście rozmawiać z dzieckiem o seksie? Chcemy, by ta książka była dla was źródłem wiedzy, motywacji i inspiracji – i pomogła wam zobaczyć, że jesteście najlepszymi nauczycielami wychowania seksualnego, jakich może mieć wasze dziecko. Najpierw pokażemy, dlaczego powinniście podjąć się tego zadania, a potem, jak sobie z nim poradzić. Książka podzielona jest na cztery części. W pierwszej będziemy przekonywać, że możecie podołać temu zadaniu i znakomicie się z niego wywiążecie. W drugiej przedstawimy szczegółowe kwestie, które należy omówić z dzieckiem, odpowiednio do jego wieku i płci. W części trzeciej pokażemy, jak przygotować siebie
. . . . . . . . . . . .4. . . . . . . . . . . . . .
.......................... (i dziecko) do Ważnej Rozmowy, a w czwartej podzielimy się praktycznymi pomysłami na dalszą edukację dziecka.
Cieszymy się, że sięgnęliście po tę książkę. Rozmowy z dziećmi o seksie to jedna z najważniejszych rzeczy, jakie zrobicie w życiu. Modlimy się, by ta książka uczyniła to zadanie łatwiejszym, bardziej przystępnym i, co najważniejsze, wykonalnym.
Dr Karl i Shannon Wendt
. . . . . . . . . . . . . .5. . . . . . . . . . . .
C : J ,
..........................
Jeśli wy nie będziecie uczyć swoich dzieci, zrobi to ktoś inny Bóg ma wspaniały plan dotyczący tego, jak dzieci powinny uczyć się o seksualności człowieka, i to wy odgrywacie w nim kluczową rolę. Większość dzieci woli usłyszeć prawdę o seksie od swoich rodziców, niż słuchać półprawd na ten temat przekazywanych przez telewizję lub rówieśników. Jeśli my nie będziemy uczyć swoich dzieci, zrobi to ktoś inny – i raczej nie będziemy zadowoleni z tego, czego się w ten sposób nauczą.
Większość rodziców boi się rozmawiać z dziećmi o seksie! Ptaszki i pszczółki. Pole kapusty. Bocian. Ważna Rozmowa. Rodzice się jej boją, dzieci jej unikają i jest tak niewiele rodzin, w których rzeczywiście się rozmawia.
Nasi rodzice nie rozmawiali z nami o tym.
P
! Ważne
SZ JUŻ MA TÓRA K , Ć Ś MIŁO O TEGO JEST D EBNA. POTRZ
rzed laty prowadziliśmy seminarium pt. „Jak rozmawiać z dziećmi o seksie”. Zapytaliśmy uczestników, czy rodzice odbyli z nimi Ważną Rozmowę. Tylko prawie co dziesiąta osoba pamiętała taką rozmowę, a i tak rzadko wykraczała ona poza podstawowe wiadomości o „oprzyrządowaniu” chłopców i dziewczynek. Jak powinniśmy rozmawiać z dziećmi o seksualności? Czego i kiedy powinniśmy je uczyć?
. . . . . . . . . . . .8. . . . . . . . . . . . . .
.......................... rodzicielski obowiązek. Nie musicie się go obawiać i z pewnością nie musicie robić tego bez przygotowania. Ale gdy nadejdzie czas, po modlitwach i przygotowaniach, trzeba będzie odważnie powiedzieć: „Synu (Córko), musimy o czymś porozmawiać”.
Ważne !
MOŻE ZDOBYSZ POTRZ Ć E WIEDZBNĄ Ę.
Może
Ważne !
WIESZ ,
TO T ŻE powiecie: OBOW WÓJ IĄZEK. „Znamy osoby, które nigdy nie rozmawiały o tym z rodzicami i wyszły na ludzi”. To, że ktoś zdołał uniknąć wielkich błędów, nie znaczy, że taka rozmowa była niepotrzebna. Rozmowy o relacjach, rozwoju i zmianach przygotowują dzieci do najważniejszych decyzji, jakie podejmą w życiu – także do decyzji o pójściu za Jezusem. WYMÓWKI UNIKAJĄCYCH WAŻNEJ ROZMOWY • • • • • • •
„Boję się, że rozbudzimy w nim niezdrowe myśli”. „Mieszkamy na wsi... same mogą się tego domyślić”. „O pewnych rzeczach lepiej jest nie rozmawiać”. „O tych rzeczach powinien mówić chłopcu tato”. „O tych rzeczach powinna mówić dziewczynce mama”. „Moje dzieci i tak nie będą mnie słuchać...”. „Już o tym rozmawialiśmy... kiedyś... prawie”.
. . . . . . . . . . . . . .9. . . . . . . . . . . .
W
Są sposoby, by ułatwić sobie ten trudny
C : J ,
.......................... Czujemy się bardzo niezręcznie.
Ten temat wszystkich wprawia w pewne zakłopotanie, więc nie możemy bez końca czekać, aż „poczujemy, że to właściwy moment”. Waszym zadaniem jako rodziców jest zadbać o to, by wiele drzwi nie zostało otworzonych, zanim dziecko nie będzie wystarczająco duże, by zrozumieć to, co się za nimi kryje. Niektóre z nich zawsze powinny pozostać zamknięte.
Ważne !
WIELE UNIKA OSÓB ROZM TYCH WY DA ÓW, ALE CIE RA DĘ!
! Ważne
PRAWO MACIE Ć SIĘ CZU NIE. CZ IE N ZRĘ
Cudowne dzieci, które Bóg powierzył waszej opiece, będą dojrzewać, będą ciekawe i będą uczyć się o seksie. Czy nie lepiej, aby uczyły się od was? To oczywiste, że będziecie czuli się niezręcznie. To oczywiste, że będziecie czuli się nieprzygotowani. Ukończyliśmy w sumie pięć różnych fakultetów, ale wolimy mówić o seksie tłumom młodych ludzi niż przeprowadzić Ważną Rozmowę z własnymi dziećmi!
Skrępowanie rodziców podczas rozmowy o seksie wynika głównie z poczucia wstydu. Jeszcze niedawno w większości wspólnot religijnych panowało przekonanie, że mówienie o seksie jest przejawem wulgarności. Lecz we właściwym kontekście seks jest darem od Boga. Jak nasze dzieci mają zrozumieć piękno Bożego planu, jeśli wstyd nie pozwala nam rozmawiać z nimi na ten temat?
. . . . . . . . . . . .10. . . . . . . . . . . . . .
.......................... W pewnej reklamie rodzice tańczyli i używali pacynek, by przekonać swoje nastoletnie dzieci, żeby nie brały narkotyków. Puenta brzmiała: „Nawet coś takiego jest lepsze niż nic!”. To prawda. Rozmawiajcie z dziećmi o seksie bez względu na to, jak niezręcznie się czujecie. To z pewnością będzie lepsze, niż nie robić nic!
N
PAMIĘTAJCIE O CELU Pamiętacie, jak uczyliście dziecko posyłać buziaka? Pewnie trochę trudniej było nauczyć je wiązać buty. Uczenie dziecka o seksualności i miłości jest po prostu kolejnym krokiem w prowadzeniu go do pełni, do tego, jakim stworzył je Bóg!
o, dobrze, wiemy już, już że musimy zmierzyć się z pytaniami dzieci na temat seksu, tak samo jak próbujemy odpowiadać na pytania w stylu: „Czy w niebie będą toalety?”. Nie obiecujemy, że to będzie łatwe zadanie. Ale spróbujemy dodać wam odwagi i przekazać informacje, które pozwolą wam się z nim zmierzyć. I jeszcze jedno: najlepiej, jeśli zaczniecie już dziś!
PIĘĆ NAJWAŻNIEJSZYCH ŹRÓDEŁ INFORMACJI O SEKSIE WEDŁUG DZIECI W WIEKU 10-12 LAT
38% mama
38% TV i filmy
38% szkoła
34% tata
31% koledzy
(Kaiser Family Foundation, 1999)
. . . . . . . . . . . . . .11. . . . . . . . . . . .
W
LEPSZE NIŻ NIC!
C : J ,
.......................... Skąd najczęściej dzieci czerpią informacje o seksie? Od kogo dowiedzieliście się, czym jest seks? Większość dzieci słyszy po raz pierwszy o seksie od kolegów lub oglądając telewizję – i większość rzeczy, których się w ten sposób dowiadują, jest nieprawdziwa.
Media: To już nie jest ten sam świat, co dawniej!
Media nie troszczą się o dzieci ani o ich wychowanie. Zadaniem mediów jest sprzedawanie produktów, idei i rozrywki. Nie twierdzimy, że powinniście wyrzucić telewizor, ale musicie pamiętać, że większość rzeczy, których telewizja i filmy uczą o seksie, jest nieprawdziwa i niebezpieczna – a nasze dzieci będą je chętnie chłonąć, jeśli czegoś z tym nie zrobimy.
Co więc mamy zrobić? Wiedzieć. Pamiętajcie, że programy nadawane w porze największej oglądalności nie są tak niewinne jak wtedy, gdy sami byliśmy dziećmi, a film uznany za stosowny dla dwunastolatków może zawierać sceny, w których występują nadzy aktorzy.
KŁAMSTWA MEDIÓW O SEKSIE 1. Wszyscy to robią – wszyscy, którzy są popularni i lubiani. 2. Jeśli się kochacie, to możecie uprawiać seks. 3. Współżycie przed ślubem nie ma żadnych negatywnych konsekwencji, co najwyżej sprawia, że jesteś bardziej atrakcyjny(a). 4. Rób to jak najwcześniej, jak najczęściej i z kim tylko możesz. 5. Seks w małżeństwie jest nudny.
. . . . . . . . . . . .12. . . . . . . . . . . . . .
..........................
Dzieci mówią, że nie zwracają uwagi na słowa piosenek, których słuchają – dlaczego więc je śpiewają? Nie łudźcie się – informacje na opakowaniach płyt nie są gwarancją, że słowa piosenek są stosowne dla waszego dziecka! Sprawdźcie je przed zakupem. Także czasopisma dla młodzieży często zawierają treści (np. dział pytań i odpowiedzi) dotyczące seksu, nierzadko wyprowadzające na manowce.
Ważne !
MEDIA WPŁYWMAJĄ DZIECINA .
! Ważne
, DZAJCIE SPRAW LĄDAJĄ CO OG DZIECI! WASZE
ROZWIĄZANIE PROBLEMU MEDIÓW: Pozwalajcie dzieciom kupować, słuchać, oglądać, czytać i wypożyczać tylko te materiały, które uzyskają waszą aprobatę. Pamiętajcie, że to wy jesteście rodzicami.
Piosenki, filmy i programy przedstawiające miłość i seksualność człowieka nie byłyby takim problemem, gdyby zawierały wiarygodne informacje. Kto (lub co) będzie uczył wasze dzieci o seksie? Nie oddawajcie tego zadania w ręce przemysłu rozrywkowego ani czasopism młodzieżowych... bez względu na to, jak bardzo się do tego garną!
. . . . . . . . . . . . . .13. . . . . . . . . . . .
S
WIĘKSZOŚĆ RODZICÓW CHCE OGRANICZYĆ CZAS, KTÓRY DZIECI SPĘDZAJĄ PRZED TELEWIZOREM.
C : J ,
.......................... „Ale kolega mówił, że...”
Czego dowiedziałaś się dzisiaj w przedszkolu? – zapytaliśmy Sammy, naszą córkę. – Billy powiedział, że chce uprawiać seks z Mary – odpowiedziała, a my od razu zaczęliśmy myśleć o sprzedaży domu i zamieszkaniu w odludnej części Stanów, aż Sammy skończy trzydzieści pięć lat. Zrozumieliśmy jednak, że po prostu potrzebuje więcej informacji – i to wcześniej, niż zakładaliśmy.
Ważne !
MÓ PRAWDW OBALIĆ Ę, BY MITY!
Dzieci rozmawiają o seksie częściej, niż myślicie. Zapytajcie swoje dziecko, co mówią o seksie jego koledzy i koleżanki ze szkoły podstawowej. Będziecie zdziwieni. Zapytajcie gimnazjalistę, co jego znajomi mówią o seksie. Zrobi się czerwony. To zadziwiające, jakie niestworzone rzeczy dzieci opowiadają sobie nawzajem, przekonane, że tak jest naprawdę.
! Ważne
BĘDĄ DZIECI WIAĆ ROZMA SIE. O SEK
MITY NA TEMAT SEKSU ZASŁYSZANE W SZKOLE • Podczas pierwszego stosunku nie można zajść w ciążę”. • Nie zajdziesz w ciążę, jeśli zrobicie to w wodzie lub na stojąco”. • „Jeśli bierzesz tabletki antykoncepcyjne, nie zarazisz się opryszczką”. • „Ale mój chłopak nie mógł zrobić mi dziecka; on nawet nie ma włosów pod pachami”.
. . . . . . . . . . . .14. . . . . . . . . . . . . .
..........................
• Co rodzicie powiedzieli wam o seksie? W jakim byliście wieku? • Co w ich wypowiedziach było pomocne? Co nie było? • Jakie wasze wyobrażenia okazały się błędne? • Co chcielibyście zmienić, gdyby to było możliwe?
Z
każdym dniem, o który k odwlekacie odwl rozmowę o seksie, se rośnie prawdopodobieństwo, dobi że ktoś poda waszym wasz dzieciom błędne informacje. info Mówimy im o Jezusie, Je gdy są jeszcze małe, małe by wpoić podstawowe prawdy duchowe. I po powinniśmy także mówić o seksie, se przekazując prawdziwe, dziw zgodne z Bożym planem plan informacje, zanim zetkną zetk się z półprawdami, które któr wprowadzą im zamęt w głowach. gł
Karl: po raz pierwszy usłyszałem słowo seks w wieku ośmiu lat – od chłopców mieszkających obok. Pokazali mi czasopismo ze zdjęciami nagich kobiet i wyjaśnili, na czym polega rozmnażanie. Moi rodzice, wspaniali chrześcijanie, byliby przerażeni, gdyby się o tym dowiedzieli. Pamiętajcie: Dzieci będą rozmawiać o seksie – i nie przeszkodzi im to, że nie będą wiedziały, o czym mówią. Dlatego musimy powiedzieć im o tym wcześniej, niż zrobią to rówieśnicy. Dzieci przekazują sobie zarówno prawdziwe, jak i nieprawdziwe informacje. Czy chcecie, aby wasze ośmioletnie dziecko dowiedziało się od rówieśników: • Skąd się biorą dzieci i jak trafiają do brzucha mamy? • Jak nazywają się części ciała? • Co dzieje się podczas nocy poślubnej?
. . . . . . . . . . . . . .15. . . . . . . . . . . .
S
Przy Przypomnijcie sobie, jak wy zdobywaliście informacje zdob o swoim ciel ciele, seksie i relacjach. Przygotowując się do pomocy dziecku w trudnym procesie dojrzewania, zadajcie sobie kilka ważnych pytań:
..........................
Indeks tematów C Część ść 1 1: JJeśli śli wy nie i b będziecie d i i uczyćć swoich ih dzieci, zrobi to ktoś inny 8 Nasi rodzice nie rozmawiali z nami o tym ............................................8 Czujemy się bardzo niezręcznie ............................................................... 10 Media: To już nie jest ten sam świat, co dawniej! ........................... 12 „Ale kolega mówił, że...” ............................................................................... 14 Biblia mówi o nauczaniu dzieci o seksie ............................................. 16 „Te” rozmowy są naszym obowiązkiem – tak matek, jak ojców 18 Pytaniom i rozmowom nie będzie końca............................................. 20 Rozmowy o seksie powinny mieć pozytywny wydźwięk ............ 22 Słuchajcie dzieci, poświęcając im czas i uwagę ............................... 24 Wszystko, co robicie, komunikuje coś waszemu dziecku............ 26 Jeśli tylko potraficie – rozmawiajcie w zabawny sposób............. 28
Część 2: Nie za wcześnie, nie za późno
30
Bóg stworzył twoje ciało i powiedział: „To jest dobre!”................ 30 Chłopcy i dziewczęta różnią się od siebie ........................................... 32 Intymność, skromność i szacunek są ważne! .................................... 34 Bóg chce, aby dzieci wychowywały się w kochających rodzinach .. 36 Proste pytania zasługują na proste odpowiedzi ............................... 38 Podsycajcie zaciekawienie i oczekiwania ............................................ 40 Zróbcie coś, by dziecko poczuło się doroślejsze ............................... 42 Pokwitanie, dojrzewanie i nadchodzące zmiany!............................. 44 Bądźcie czujni i uzbrojeni! .......................................................................... 46 Nie unikajcie trudnych tematów ............................................................. 48 Odpieranie kłamstw ....................................................................................... 50
. . . . . . . . . . . .94. . . . . . . . . . . . . .
.......................... Etapy rozwojowe (10-14 lat)....................................................................... 52 Chłopcy potrzebują nauczyć się szanować kobiety ........................ 54 Chłopcy potrzebują nauczyć się, jak stać się duchowym przywódcą.. 56 Dziewczęta potrzebują nauczyć się skromności............................... 58 Dziewczęta potrzebują dowiedzieć się, jak chronić poczucie własnej wartości ............................................................................................... 60
Część 3: Czas na Ważną Rozmowę
62
Ostatnie przygotowania do Ważnej Rozmowy ................................. 62 Powtórzcie z dziećmi to, co już wiedzą ................................................. 64 Wytłumaczcie „oprzyrządowanie” i rozmawiajcie otwarcie o seksie .................................................................................................................. 66 Postawcie poprzeczkę wysoko w sprawach miłości i małżeństwa . 68 Konsekwencje moralnego seksu są dobre ........................................... 70 Konsekwencje niemoralnego seksu są negatywne......................... 72
Część 4: Wykorzystujcie okazje
74
Zwracajcie uwagę na pozytywne przekazy i obrazy ...................... 74 Zwracajcie uwagę na negatywne przekazy i obrazy ...................... 76 Używajcie opowiadań z przesłaniem ..................................................... 78 Używajcie ilustracji z przesłaniem ......................................................... 80 Bądźcie świadomi, czego uczą w szkole............................................... 82 Oceńcie, czy program nauczania w szkole jest zgodny z waszymi wartościami................................................................................. 84 Opowiedzcie o swoich sukcesach ............................................................ 86 Opowiedzcie o swoich rozczarowaniach .............................................. 88 Na zakończenie ................................................................................................. 90
. . . . . . . . . . . . . .95. . . . . . . . . . . .
..........................
Materiały dodatkowe
Chcę rozmawiać z moim dzieckiem o PIENIĄDZACH Chcę rozmawiać z moim dzieckiem o MANIERACH Chcę rozmawiać z moim dzieckiem o SEKSIE Chcę rozmawiać z moim dzieckiem o WARTOŚCIACH Chcę rozmawiać z moim dzieckiem o MEDIACH Chcę rozmawiać z moim dzieckiem o ZDROWIU Te i inne wartościowe książki dostępne są na stronie: www.aetos.pl
Dodatkowe informacje i materiały multimedialne znajdziesz na stronie: www.chce-rozmawiac.pl
. . . . . . . . . . . .96. . . . . . . . . . . . . .
Kup książkę na: www.aetos.pl/sklep
Jak rozmawiać ze swoim dzieckiem o seksie? Zapracowani rodzice, tacy jak wy, poszukują pomocy, wskazówek i sprawdzonych strategii, by pokazać swoim dzieciom, jak ważne jest właściwe spojrzenie na więzi z innymi ludźmi i seks. Chcę rozmawiać z moim dzieckiem o seksie zawiera jasne, zwięzłe informacje i rady, jak przeprowadzić „ważną rozmowę”, wyjaśnić różnice między chłopcami i dziewczętami, czy przedstawić inne trudne tematy związane z seksem. Podaje listy, zestawienia, pytania i praktyczne sugestie, jak pomóc dziecku... ô DOWIEDZIEĆ SIĘ, że jego ciało jest darem od Boga, ô ODKRYĆ, jak ważne jest szanowanie własnego ciała, ô ZROZUMIEĆ, że seks wpływa na nasze życie i więzi z ludźmi, ô POJĄĆ, że seks ma konsekwencje dla wszystkich zaangażowanych, ô ZASTANOWIĆ SIĘ, dlaczego szacunek odgrywa kluczową rolę w związkach. Książka Chcę rozmawiać z moim dzieckiem o seksie zmieści się w kieszeni, torebce lub teczce - zawsze pod ręką, by wesprzeć, podsunąć pomysł lub przedstawić praktyczne informacje! (Nie zapomnij sięgnąć po inne książki 18% z serii Chcę rozmawiać z moim dzieckiem o... - bo nikt 46% nie może być tak zapracowany, by nie rozmawiać z własnym 36% dzieckiem!).
Książka dostępna na: www.aetos.pl/sklep PORADNIK DLA RODZICÓW
www.aetos.pl