Nr 6
5 november 2014 Reinier Kop wil neushoorns redden met een drone
Met een routekaart naar de dokter
De premasters nieuwe stijl: wisselend succes
‘We vangen elkaar geen vliegen af hier’
Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit — www.advalvas.vu.nl
Boksteam VU op weg naar NK pag 18
HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende. Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat. Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.
Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel ge誰nteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL
INHOUD
jaargang 62 — nr 6
VU NU Zaterdag 1 november 2014, 17.33 » Reünie van de Vereniging In Beweging, de studievereniging van Bewegingswetenschappen, in de medische faculteit. V.I.B. (vroeger S.O.L.O) bestaat 40 jaar en viert een hele week feest.
Reinier Kop spoort stropers op met een drone 6 Hans Westerhoff wil een stofwisselingspaspoort
10
Het effect van de verkorte premasters
13
Foto Peter gerritsen
Boksteam VU bereidt zich voor op het NK 18 En verder Online nieuws
4
Opinie: totaalcontrole
8
Column: Jacintha Ellers
9
Onderzoeksnieuws
16
23
Opinie: VU-ranking
24
Column: Roos
25
Campus: FALW en UAF
26
PP
28
Cultuur: theater en restaurant
30
Sleutelgat
31
Griff
32
Coverfoto Peter Gerritsen
Het volgende nummer verschijnt op 19 november 2014.
onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit Redactieadres De Boelelaan 1105 kamer 1-D-40 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc. Vormgeving Rob Bömer, rbbmr.nl
ADVALVAS
Medewerkers Merlijn Draisma, Nico den Dulk, Peter Gerritsen, Roos van Rijswijk, Dick Roodenburg (Griffioen), Bas van der Schot, Peter Strelitski, StudioVU/ Riechelle van der Valk, Nienke Stumpel, Peter Valckx Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Opmeer drukkerij BV, Den Haag
nr 6 — 5 november 2014
3
RSS feed Abonneer je op het laatste nieuws online Promovendi bereiden zich slecht voor op leven na promotie Een meerderheid van de gepromoveerden hoeft niet te rekenen op een baan bij de universiteit.
De landelijke taskforce ovstudentenkaart is nog niet uit de startblokken, maar kan wellicht een voorbeeld nemen aan Groningen. Daar werken onderwijsinstellingen en vervoerders al jaren samen om studenten de spits uit te krijgen.
Vragen leenstelsel in recordtijd beantwoord In één nacht tijd (29 op 30 oktober) heeft het ministerie van Onderwijs een nieuw spervuur aan vragen over het leenstelsel beantwoord. Niets staat een snelle behandeling van het ‘wetsvoorstel studievoorschot’ nog in de weg.
Studenten betalen duizenden euro’s meer bij hogere rente Behandeling wetsvoorstel leenstelsel mogelijk eerder dan studentenprotest Hoger onderwijs lijkt wel een middelbare school
Voor al het laatste nieuws: advalvas.vu.nl 4
Geen baan met economie of rechten
A
an de universiteit volgt driekwart van de eerstejaars een opleiding met matige of slechte baanvooruitzichten. Het gaat vooral om economen, juristen en bedrijfskundigen, aldus de nieuwe Keuzegids Universiteiten. Er zullen de komende jaren aanzienlijk meer wo-afgestudeerden naar werk zoeken dan er vacatures zijn, staat in de
Keuzegids Universiteiten 2015. De vakgebieden met de grootste verwachte werkloosheid zijn bedrijfskunde, economie en rechten. Bij een reeks andere vakgebieden – van letteren en sociale wetenschappen tot en met natuurwetenschap en bouwkunde – is de situatie iets beter, maar nog steeds matig. Tot de weinige studies met gunstige baankansen behoort behalve tandheelkunde en enkele tech-
niekrichtingen ook informatica. Theologen hebben ook geluk: er is weliswaar sprake van een krimpend aantal banen, maar door een golf pensioneringen komen er toch voldoende nieuwe banen. Voor economen en bedrijfskundigen geldt het omgekeerde: de beroepsgroep is relatief jong en de stroom afgestudeerden groot. (HOP)
Meer hierover op: advalvas. vu.nl>nieuws>28 oktober.
Debat over Engelstalige campus Het opiniestuk van vier docenten over dat het onderwijs Nederlandstalig moet blijven, maakte veel reacties los bij voor- en tegenstanders.
N
ederlandse universiteiten moeten Nederlandstalig blijven, schrijven Lucinda Dirven, Emilie van Opstall, Mieke Koenen en Piet Gerbrandy, docenten bij geschiedenis en Griekse en Latijnse culturen aan de VU en de UvA in een opiniestuk op de website van Advalvas. Door docenten te dwingen colleges in het Engels te geven wordt het veel moeilijker om kennis genuanceerd over te
brengen, vinden ze. ‘Goede docenten wordt hun welsprekendheid afgenomen. In plaats van bevlogen en inspirerende sprekers worden ze in het beste geval adequate docenten. Dat is een onschatbaar verlies’, aldus het viertal. Bovendien vinden de meeste studenten na het voltooien van hun studie een baan in Nederland. ‘Dit stuk slaat de spijker op de kop’, reageert Hans Zweer. Tegenstander Daniël schrijft: ‘Als hoogleraar van enige internationale
statuur dient men toch minstens de capaciteit te bezitten om je boodschap te kunnen overbrengen in de Engelse taal. Mocht dit niet het geval zijn dan zou het voor deze intelligente personen toch zeker geen probleem moeten zijn om de taal enigszins te verbeteren.’ ‘Docenten moeten zelf de keuze hebben welke voertaal ze willen gebruiken’, vindt weer iemand anders. (WV)
Discussieer mee op advalvas. vu.nl>opinie>28 oktober. Zie ook pag.23. nr 6 — 5 november 2014
ADVALVAS
StudioVU/Yvonne Compier
Groningen haalt studenten al uit de spits
advalvas_online
(Re)tweets
Beter informeren over bètasamenwerking
D
e facultaire studentenraad van Aard- en Levenswetenschappen vindt dat studenten nog niet goed geïnformeerd worden over de voortgang van de plannen rondom de samenwerking tussen de Amsterdamse bètafaculteiten. De raad heeft met het faculteitsbestuur besproken hoe dat verbeterd kan worden. “Aan de VU is het beleid dat je niet mag mailen naar studenten, maar alleen nieuws op VUnet mag zetten”, zegt Merel Kramers, voorzitter van de studentenraad van FALW. “Dan verschijnen mededelingen over de samenwerking dus op één regel in een kolommetje in VUnet. Dat vinden wij niet goed informeren.” Het idee is nu om posters op te hangen bij
Een selectie uit de opvallendste tweets van de afgelopen weken @csl_vu 3-11_Eindelijk een goede reden: stof in chocola verbetert het geheugen! http:// dld.bz/dzzEV #chocola #geheugen #tentamens
grote collegezalen of om bijeenkomsten te organiseren. Kramers: “Het faculteitsbestuur heeft gezegd dat de communicatie beter kan en ons om ideeën gevraagd. Nu zijn ze bezig uit te zoeken wat wel en niet mag volgens VU-beleid. Wat ons betreft is het de bedoeling dat die posters er komen.” Een aantal tussenrapportages over de bètasamenwerking verscheen onlangs op de website UvA-leaks. De websitebeheerders schrijven dat medewerkers en studenten niet genoeg worden betrokken of geraadpleegd, maar is Kramers het niet mee eens. Alleen de communicatie naar de studenten moet verbeteren, vindt ze. (MK)
@Ax38 3-11_I thought she was holding an iPad. It was a mirror. #treinleven @StephanDenHaag 3-11_Al eens een thermosfles koffie in een keer opgedronken? Dat vergelijkbaar met hoeveelheid cafeïne dat kind met energiedrank binnen krijgt. @raymondgradus 3-11_Zo, WRR noemt in #VK brief kabinet over vermogensongelijkheid “broddelwerk”. Laten we ons in Pikettydebat iets meer door feiten leiden!
Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>3 november.
Vol is vol
@anneliesvrede 2-11_When you see a yellow light, do you speed up or slow down? http://buff. ly/1qk4Tig #psychology #traffic Als je ouder bent, word je langzamer in het verkeer blijkt uit het stuk. Ook als je nog net door oranje rijdt, met alle gevaren van dien. @BasketAmsterdam 2-11_Langzamerhand komt het einde van 2014 in zicht. De gelegenheid om na te denken over uw kerstborrel of eindejaarsfeest. Weet u het al?
twitter/facebook/issuu
Actie! Wanproduct ‘De Bijbel in Gewone Taal is een wanproduct’, aldus theoloog René Süss op advalvas. vu.nl>opinie
Wennen
De ontslagbedreigde Gaby den Held: ‘Webredacteur. Ik proef het woord. Webredacteur. Ik moet er nog aan wennen.’ Op advalvas. vu.nl>blogs&columns
ADVALVAS
nr 6 — 5 november 2014
@FEWEB_VU 31-10_”Nederlandse CEO’s spelen te veel op safe. Ze passen op de winkel.” Anton Cozijnsen @BNR: http://www.bnr.nl/ nieuws/dag-van-het-succes/988386-1410/ ceos-zitten-eigen-succes-in-de-weg …
Elk jaar beginnen 50.000 studenten aan een sociale wetenschap. Tien jaar geleden waren dat er nog geen 40.000.
E
r studeren te veel mensen psychologie, sociologie en andere sociale wetenschappen. Dat vindt een commissie onder leiding van voormalig SCP-directeur Paul Schnabel, waarin ook voormalig VU-decaan Sociale Wetenschappen Bert Klandermans zit. De commissie-Sectorplan Sociale Wetenschappen heeft er vooral problemen mee dat de financiering van het onderwijs niet is meegegroeid met het aantal studenten en pleit voor een selectiever toelatingsbeleid. (HOP)
Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>28 oktober.
@VUmcAmsterdam 31-10_#VUmc arts-microbioloog en parasitoloog Thecla Hekker pleit voor meldingsplicht bij #bedwantsen http:// ow.ly/DBLNq via @Telegraaf
Anna Evans_nounproject/rbbmr
Who’s Who in actieland op de VU. Wie maken zich druk, en waarover? Zie advalvas. vu.nl>achtergrond
@jimfjansen 29-10_@FoliaWeb is een negatief flut blad en @advalvas_vu heeft meer diepgang vindt schrijver ingezonden brief; tja
5
Onderzoeker Reinier Kop ‘Red de neushoorn met drones’ 6
nr 6 — 5 november 2014
ADVALVAS
in actie
De pas afgestudeerde onderzoeker datamining Reinier Kop (23) ontwikkelt drones om neushoornstropers op te sporen.
Neushoornpoeder
DOOR Floor Bal FOTO PETER GERRITSEN
B
en jij zo’n fan die in Artis staat te zwijmelen of een neushoorn als screensaver heeft? “Nee, zo erg is het niet. Maar ik voel me wel betrokken bij wilde dieren. In mijn tussenjaar reisde ik vijf weken door Zuid-Afrika. Samen met mijn vader maakte ik een safari door het Krugerpark. Onder leiding van twee parkrangers hebben we een half uur lang een neushoorn op zo’n vijftig meter afstand gestalkt. Een bijzondere ervaring. Het zijn heel krachtige beesten.” Hoe red je een neushoorn? “Tijdens mijn stage dit voorjaar bij het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium ontmoette ik veel studenten die lucht- en ruimtevaarttechniek in Delft studeerden. Zij hadden Dutch UAS opgericht, een club die drones inzet om neushoorns te beschermen. Ik heb me meteen aangemeld bij deze club. Hier kan ik mijn
ADVALVAS
nr 6 — 5 november 2014
kennis gebruiken om deze dieren te helpen. Neushoorns worden gestroopt omdat hun hoorns heel veel geld opleveren; het bedrag hangt af van de kwaliteit van het neushoornpoeder. Maar om je een idee te geven: een kilo poeder levert meer op dan een kilo cocaïne of goud. Nu lopen in het Krugerpark weliswaar een paar honderd rangers rond, maar dat is lang niet voldoende om de stropers op te sporen. Het Krugerpark beslaat namelijk een gebied ter grootte van de helft van Nederland. Het idee is om met drones vanuit de lucht te patrouilleren.” Hoe werkt dat? “De beelden die vanuit de drones komen, worden automatisch geanalyseerd. Als er iets bijzonders gebeurt, gaat er een bericht naar de rangers. Bijvoorbeeld als er mensen in het park lopen. Gewone bezoekers moeten in hun auto blijven, dus als iemand rondloopt is er iets aan de hand. Ook als er een neushoorn gesignaleerd wordt, krijgen ze dat door. Dan kunnen ze die buurt in de gaten houden. Zelf maak ik de interface voor het apparaat waarop de parkwachters die informatie binnenkrijgen.”
Doordat het aantal gestroopte neushoorns de afgelopen jaren flink gestegen is, wordt het dier met uitsterven bedreigd. In 2007 werden er jaarlijks 13 neushoorns geschoten, in 2013 waren dat er al 1004. Neushoornpoeder is in landen als China en Vietnam enorm populair vanwege de vermeende geneeskrachtige werking. Een kilo poeder levert meer op dan een kilo cocaïne of goud. Het neerschieten van één beest kan honderdduizenden dollars opleveren. Vandaar dat het stropen de afgelopen jaren geprofessionaliseerd is. Stropers zijn geen lokale arme mensen, maar huurlingen.
Reinier Kop September 2014 - nu Onderzoeker datamining bij artificial intelligence 2014 Master artificial intelligence Februari-augustus 2014 Stage, Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium Juli-oktober 2013 Onderzoeksstage, Korea University 2012 Bachelor lifestyle informatics
En? Zijn er al honderden drones in de lucht? “Nee, we hebben tot nu toe twee drones in gebruik. Daarmee doen we mee aan de Wildlife Conservation UAV Challenge, een wereldwijde wedstrijd die het inzetten van drones bij het beschermen van wilde dieren stimuleert. Daarna kijken we verder. Het maken van een drone is erg duur. De verkoopprijs wordt bij ons ongeveer 8000 euro, daarmee zijn wij veel goedkoper dan concurrerende drones. En we moeten er nog veel aan sleutelen om het echt werkend te krijgen. Maar met een paar drones kun je beginnen met patrouilleren bij de grens van Mozambique. We weten dat de stropers daarvandaan komen, dus dat is een begin.”
Hoeveel tijd stop je in dit project? “Ik ben ongeveer twaalf uur per week ermee bezig. Daar verdien ik niets aan. Dat hoeft ook niet. Ik vind het leuk en leer allemaal nieuwe dingen. Op dit moment hebben we sponsors. Maar als we werkzame drones ontwikkeld hebben, overwegen we om een bedrijf te worden. Dan hoef je niet telkens geld in te zamelen, maar word je zelfvoorzienend. De nationale parken in Zuid-Afrika tonen interesse.”
7
De overheid moet niet alles willen weten
Deze regering probeert fraude en onveiligheid te bestrijden door privégegevens van burgers aan elkaar te koppelen. Maar zo los je de problemen niet op. DOOR MARC SCHUILENBURG BEELD BAS VAN DER SCHOT
M
isschien heeft u het gemist in alle commotie over Zwarte Piet. Maar we worden niet alleen door Sinterklaas in de gaten gehouden, maar ook door minister Lodewijk Asscher. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is begonnen om grote hoeveelheden privégegevens van burgers aan elkaar te koppelen. Het gaat hierbij om fiscale gegevens, arbeidsgegevens, boetes en sancties, huisvestingsgegevens, pensioengegevens, toeslagen- en subsidiegegevens. Met behulp van zogeheten ‘risicomodellen’ worden burgers geselecteerd die mogelijk fraude hebben gepleegd. Dit vooraf voorspellen wie in de gaten moet worden gehouden, noemt men het Systeem Risico Indicatie (SyRI). Via dit systeem, zo meent Asscher, kan de overheid effectiever zoeken naar burgers die misschien misbruik maken van sociale voorzieningen. Zo kan een laag waterverbruik wijzen op fraude, omdat de woning dan onbewoond is.
8
De digitale totaalcontrole door Vadertje Staat van mogelijke fraude met belasting en uitkeringen is een nieuw, maar dankzij minister Ivo Opstelten ook bekend verhaal. Zo is ook het ministerie van Veiligheid en Justitie veranderd in een zoekmachine naar mogelijk crimineel gedrag. Dienst
Justis bijvoorbeeld verzamelt informatie uit allerlei bronnen om op basis van risicoprofielen te voorspellen of bepaalde rechtspersonen een verhoogd risico op misbruik met zich meebrengen. Ook hier helpen datamining en patroonherkenning om verdachte personen vooraf te signaleren. De opsporingshonger van
nr 6 — 5 november 2014
ADVALVAS
opinie
wisselcolumn
Asscher en Opstelten is tekenend voor de tijd waarin we leven. Een tijd waarin vertrouwen niet het uitgangspunt is, maar voorzorg, risico en controle. De vraag is of dat genoeg is om het gewenste niveau van veiligheid te bereiken. Er is ook een andere kant van de medaille. Zo is veiligheid zowel de producent als het product van vertrouwen en solidariteit. Hoe paradoxaal dat laatste ook klinkt, het sluit wel aan op de conclusie van wetenschappers als Frans de Waal en Steven Pinker dat de mens van nature empathisch is en geneigd tot samenwerken. Voor een belangrijk deel speelt daarbij mee dat burgers uitgaan van de goede trouw van de ander en het gemeenschappelijk boven het eigen belang laten prevaleren. Het zijn ook precies deze positieve eigenschappen waar wetenschappelijke stromingen als Positive Criminology en Positive Psychology aandacht voor vragen. Uit deze literatuur doemt een volledig andere beleidsagenda op dan nu wordt uitgevoerd. De zo gewenste veiligheid komt namelijk niet dichterbij door de inzet van geautomatiseerde risicoprofilering en ongebreidelde gegevensuitwisseling alleen. Sterker nog, steeds sterker is de overtuiging dat de basis van een levensvatbare samenleving evenzeer wordt gevormd door het verstevigen van vertrouwen, zorgzaamheid en verbondenheid: de positieve invulling. Een radicaal voorstel: probeer niet enkel onveiligheid te bevechten, maar ook veiligheid te creëren. Dat is een fundamenteel andere benadering van hetzelfde probleem. Opvallend is echter dat de overheid nog steeds meent dat veiligheid moet worden afgedwongen, bijvoorbeeld door iedere burger als risicoburger te zien. Hoe zei Vladimir Lenin het ook al weer? ‘Vertrouwen is goed, controle beter.’
Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. ADVALVAS
nr 6 — 5 november 2014
Jacintha Ellers hoogleraar evolutionaire ecologie
H foto StudioVU/Riechelle van der Valk
Marc Schuilenburg doceert aan de afdeling Strafrecht en Criminologie. Hij schreef met Ronald van Steden en Brenda Oude Breuil het boek Positive Criminology. Reflections on Care, Belonging and Security.
Excuustruus
het vrouwenquotum voor bestuursraden et is het beste om maar omdat ze hierdoor niet gewoon de allermeteen bij mijn eerste beste kunnen kiezen. column openheid van Jammer dat ons oordeel over wie ‘de zaken te geven: de reden beste’ is meestal wordt vertroebeld door dat ik het komende jaar een impliciete associatie tussen leiderregelmatig een stukje mag schap en de mannelijke sekse. Ik zou schrijven op deze plek is zeggen, doet u zelf de test op https:// dat ik een vrouw ben. Een excuustruus implicit.harvard.edu/implicit/; de dus. Zo, dat is eruit. uitkomst kan verrassend zijn. In de afgelopen jaren werd deze wisselU kunt natuurlijk ook extra geïnterescolumn geschreven door vijf topwetenseerd raken in deze column omdat dit schappers en decanen, van wie slechts een zeldzame gelegenheid één vrouw. Eén op vijf: is om eindelijk eens de dat is trouwens méér mening van een vrouw dan het percentage vrouWas het ook maar te horen over courante welijke hoogleraren of zo makkelijk om de zaken. Vrouwen betekedecanen op de VU, dus wat dat betreft deed sekse-ongelijkheid nen feitelijk immers maar weinig in onze samenleAdvalvas het best goed. in de wetenschap ving, zoals Jeroen Pauw Maar zoals u misschien op te heffen onlangs weer eens fijntjes al hebt gemerkt, zijn er verwoordde, en die paar dit jaar een aantal vrouvrouwen op belangrijke wen toegevoegd om het posities zijn ook nog eens lijstje columnisten beter onwillig om in het publiek in balans te brengen. Was op te treden. De VU mag het ook maar zo makkelijk zich dus gelukkig prijzen om de sekse-ongelijkheid met haar mondige topwein de wetenschap op te tenschapsters! heffen. Maar goed, dat terzijde. Nu u mijn column bijna hebt uitgelezen, Nu u weet hoe ik aan deze positie kom, is de keuze aan u. U kunt stoppen met lezen hoop ik u ermee aan het denken te zetten over uw eigen omgeving. Gemengde omdat positieve discriminatie de kwaliteams scoren beter, dat wil ik u nog teit compromitteert. U staat niet alleen in meegeven. Ik reken dus op uw aandacht deze opvatting. Nog niet zo lang geleden in het komende jaar. protesteerden Groningse studentes tegen de instelling van speciale leerstoelen voor vrouwen. En veel bedrijven klagen over Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.
9
Medicijnen op maat
Dokter, kijk eerst op de routekaart
10
nr 6 — 5 november 2014
ADVALVAS
WETENSCHAP
Hoogleraar systeembiologie Hans Westerhoff wil dat artsen meer rekening houden met de genoomgegevens van patiënten. De kans dat medicijnen aanslaan is dan aanzienlijk groter. DOOR WELMOED VISSER FOTO PETER STRELITSKI
J
e gaat naar de dokter omdat je ziek bent. De dokter geeft je een medicijn. Dan heb je dertig procent kans dat het aanslaat. Als het niet werkt, kom je na een week terug en krijg je een ander geneesmiddel. Dat slaat weer bij 25 procent van de mensen aan. “Uiteindelijk heb je zo na vier of vijf keer de meeste mensen wel geholpen, maar dat kost veel geld”, zegt hoogleraar systeembiologie Hans Westerhoff. Gemiddeld kost iemand in de loop van zijn leven 2,5 ton aan zorg. “Dat bedrag kan flink naar beneden als artsen alle bestaande kennis over individuele verschillen in de stofwisseling zouden kunnen toepassen”, aldus Westerhoff. Hij is een van de sprekers op het symposium van studievereniging Mens (van medische natuurwetenschappen) over personalised medicine, het gebruik van individuele genomische en andere gegevens in de gezondheidszorg. Personalised medicine
ADVALVAS
nr 6 — 5 november 2014
11
Medicijnen op maat
is een hot topic onder wetenschappers, maar in de spreekkamer wordt er nog nauwelijks gebruik van gemaakt. Grootste doorbraak Zonde, vindt Westerhoff. Sinds anderhalf jaar is de menselijke stofwisseling volledig door wetenschappers in kaart gebracht. Deze biochemische routekaart van de mens is een aanvulling op het genoom, de gehele dna-volgorde van de mens. Westerhoff, die zelf eraan meewerkte, noemt het een van de grootste wetenschappelijke doorbraken ooit. “De mens begrijpt nu hoe hij zichzelf kan maken uit de voeding die hij tot zich neemt”, legt hij uit. “Concreet houdt het ook in dat we nu in de genenverzameling van een individu kunnen kijken hoe hij bepaalde stoffen kan omzetten, en of hij daarbij dan een ander enzym gebruikt dan andere individuen.” Westerhoff vergelijkt het met een wegenkaart: we kunnen nu voor iedereen een individuele wegenkaart maken, het wegennetwerk verschilt van persoon tot persoon. “Met de kaart in handen kun je zien waar in de toekomst knelpunten kunnen ontstaan, of iemand aanleg heeft voor bepaalde ziekten bijvoorbeeld. Maar ook met welke voedingsmiddelen je wellicht ziekten kunt voorkomen en welke medicijnen effectiever zijn.” Vrijwel alle voedingsstoffen worden via de stofwisseling opgenomen en veranderd in het lichaam. Ze moeten daarbij over het wegennetwerk. “Maar als je iemand een voedingsstof geeft die langs een route moet die er bij die persoon helemaal niet is, bijvoorbeeld omdat bij hem bepaalde enzymen ontbreken, dan komt de voeding nooit op de plaats van bestemming aan.” Onderhoudsbeurt Het maken van zo’n individuele wegenkaart hoeft nu, anderhalf jaar na het bekend worden van het volledige systeem, nog maar zo’n duizend euro per persoon te kosten. “Een schijntje”, vindt Westerhoff, “als je het afzet tegen alle onnodige zorgkosten die je dan niet meer hoeft te maken. Als ik mijn auto naar de garage breng voor een onderhoudsbeurt, dan kijkt de monteur eerst in de boordcomputer en haalt daar allemaal gegevens uit. Dat gaat er een stuk moderner aan toe dan in de spreekkamer. Deze wegenkaart brengt de geneeskunde eindelijk in het computertijdperk dat zij verdient.”
12
Zo’n dertig procent van alle ziekten zal met de routekaart meteen met het voor het individu beste medicijn te behandelen zijn, schat Westerhoff. Dit zijn ziekten die volledig op het terrein van de stofwisseling liggen. Maar de meeste ziekten zijn een combinatie van factoren. De vetzucht van velen is slechts deels een stofwisselingsaandoening: mensen met veel aanleg voor vetzucht hebben vaak een andere stofwisseling dan mensen zonder die aanleg. Die aanleg is die genetische routekaart. Maar hormonen en omgevingsfactoren spelen ook een rol. Rode stoplichten Voor ziekten die worden veroorzaakt door andere factoren dan de stofwisseling, zoals een verstoorde hormoonhuishouding, biedt de routekaart geen volledige oplossing. Westerhoff: “Je weet hoe de wegen lopen, maar je weet niet of er wegwerkzaamheden zijn, of dat er stoplichten op rood staan.” Ook deze factoren, zoals de aanleg voor hormonale storingen, zijn voor een deel genetisch, maar hiervan is de werking nog niet volledig in kaart gebracht. Westerhoff: “We kennen nu één laag van het systeem helemaal, maar andere lagen nog niet. Er is dus nog veel wat je niet weet, maar er is ook veel wat je wél weet en waarvan we in de zorg nog nauwelijks gebruikmaken.”
Nanolabs en precisiegeneeskunde > Het symposium Personalised Medicine wordt op 5 november georganiseerd door Mens, de studievereniging van medische natuurwetenschappen. > Naast Hans Westerhoff, VU-hoogleraar systeembiologie, spreken onder anderen: Albert van den Berg, hoogleraar nanotechnologie aan Universiteit Twente, die onderzoek doet naar ‘labs on a chip’, minuscule laboratoria die je kunt inbrengen in het menselijk lichaam en Anke-Hilse Maitlandvan der Zee, universitair hoofddocent precision medicine, Universiteit Utrecht. > Meer informatie en kaarten via mens-vu.nl/ symposium.
Dwars door bevolking Hoeveel verschillen mensen eigenlijk van elkaar qua stofwisseling? “De variatie is groter dan ik als wetenschapper aanvankelijk dacht. Maar ook weer niet zo groot dat je kunt zeggen dat iedereen compleet verschillend is. Veel stofwisselingen gaan net even langs een andere route, maar zijn niet helemaal anders”, vertelt Westerhoff. En zijn mensen op te delen in enkele types? Westerhoff: “Helemaal niet. Deze kaart haalt elke basis voor racistische theorieën onderuit: er bestaat niet zoiets als het Aziatische type of het Amerikaanse type. De verschillen lopen dwars door de bevolking heen. De kaart zegt dat mensen individuen zijn, geen groepen.” Veel besparen Zou Westerhoff er voorstander van zijn dat iedereen zijn stofwisselingskaart laat maken? “Ja, ik denk dat je je veel onnodige medische behandelingen kunt besparen.” En als mensen niet willen weten dat ze aanleg hebben voor bepaalde ziekten? “Je moet zo’n metabole kaart niet verplicht stellen, maar wel aanbieden. Ik heb er begrip voor als iemand iets niet wil weten, maar ik denk dat je beter af bent als je wél weet dat je aanleg hebt voor aandoeningen als vetzucht. Want dan kun je daarmee rekening houden in je leefstijl. Andersom geldt ook dat veel mensen nu onnodig in hun gedrag rekening houden met mogelijke aandoeningen, bijvoorbeeld door niet te roken of te drinken.” Preventief voedsel Denkt Westerhoff dat de gezondheidszorg over tien jaar meer gebruik zal maken van genoomgegevens? “Ik hoop al over vijf jaar.” In de stofwisselingskaart ziet Westerhoff ook aanknopingspunten voor preventieve zorg, bijvoorbeeld voor voedselproducenten: “Als die weten dat ze een voedingsmiddel kunnen maken dat bij dertig procent van de mensen helpt om bijvoorbeeld suikerziekte te voorkomen, terwijl hun klanten weten of ze wel of niet tot die dertig procent behoren. Of als ze voedingsmiddelen kunnen verrijken met stoffen die sommige mensen zelf niet goed aanmaken, waardoor een kwart van de mensen weet dat ze zich met dat product veel lekkerder gaan voelen. Innovaties, ook die yoghurtjes, waarvan tot nu toe niet bekend was voor wie ze wel en niet zouden werken of zelfs ongezond zouden zijn, kunnen nu ineens wel commercieel interessant worden.”
nr 6 — 5 november 2014
ADVALVAS
Premasters
onderwijs
Sneller bijspijkeren Twee jaar geleden veranderde de premaster van vorm. Is de universiteit nu nog wel aantrekkelijk voor afgestudeerde hbo’ers? DOOR FLOOR BAL ILLUSTRATIE NICO DEN DULK
“
Het liep de spuigaten uit”, zegt portefeuillehouder onderwijs Rob de Crom van de economische faculteit. “We hadden jaarlijks rond de vijfhonderd premasterstudenten. Allemaal onder het motto: baat het niet, dan schaadt het niet. Dat het aantal hbo-studenten steeds toenam, zal ook met de crisis te maken hebben gehad. In de laatste week van augustus schoot altijd het aantal inschrijvingen omhoog. Allemaal mensen die last minute besloten om bij ons te komen rondhangen. Helaas werkten ze niet allemaal even hard.” Twee jaar geleden besloot de VU om het premasteronderwijs te veranderen. Omdat de overheidsfinanciering stopte, moesten de opleidingen hun programma inkorten. Nu, twee studiejaren later, zijn de eerste resultaten zichtbaar. De economische faculteit greep de kans aan om strenger en anders te selecteren. Het aantal premasterstudenten bij de opleiding is flink afgenomen. Voor het programma dat in februari 2014 begon, stonden slechts honderd studenten ingeschreven. Maar dat vindt De Crom helemaal niet erg. Waar de terugloop in het aantal studenten bij de economische faculteit gewenst was, zagen de andere twee
ADVALVAS
nr 6 — 5 november 2014
13
Premasters
publiekstrekkers de nieuwe inschrijvingscijfers met lede ogen aan. “Normaal kregen wij tachtig premasterstudenten per jaar binnen, maar in 2012 halveerde dat”, vertelt Doret de Ruyter, opleidingsdirecteur bij pedagogische wetenschappen. Dat was een probleem, want de opleiding draait grotendeels op hbo-studenten. “Ook bij de faculteit Sociale Wetenschappen daalden de inschrijvingen sterk”, zegt onderwijsprojectleider Gerhard van de Bunt. Hij denkt dat de aankomende studenten van de plannen schrokken. Inmiddels zijn de studentenaantallen nu weer bijna op het oude niveau. Bijzonder goede resultaten De premaster nieuwe vorm trekt vermoedelijk een ander soort studenten. Aangezien het programma niet meer jaarvullend is, werken de meeste premasters naast hun opleiding. Dat betekent waarschijnlijk dat de studenten het jaar niet als overbrugging naar een baan gebruiken, maar doelbewust voor de opleiding kiezen. Het effect daarvan is in de doorstroomcijfers naar de master terug te zien. Waar in 2011 75 procent van de studenten bij Sociale Wetenschappen aan de master mocht beginnen, was dat het afgelopen jaar al 88 procent. Aangezien de faculteiten alleen voor studenten met een afgeronde master‘Bij economie opleiding geld van de haalt vrijwel overheid krijgen, is het iedereen het bijzonder belangrijk dat programma en de studenten die hobbel nemen. Premasterstudenhebben ze nog ten krijgen geen tweede goede cijfers ook’ kans: wie het voorbereidingsjaar niet haalt, moet vertrekken. De Crom: “Voorheen ging maar zestig procent van de economiestudenten door naar de master. Nu haalt vrijwel iedereen het programma en hebben ze nog goede cijfers ook.”
Veranderde premaster De premaster, het studiejaar dat hbo’ers moeten doen voordat ze op een masteropleiding worden toegelaten, ging twee jaar geleden op de schop. Omdat de overheidsfinanciering voor het programma stopte, besloot de VU dat studenten voortaan met summercourses en contractonderwijs de leemte in hun kennis moesten opvullen. Het grote nadeel van dit plan was dat studenten voor deze vorm van onderwijs niet alleen geen studiefinanciering kregen, maar zelfs ook niet bij DUO konden lenen. Staatsecretaris Halbe Zijlstra regelde, na Kamervragen, dat hbo-studenten korte schakelprogramma’s van maximaal 30 studiepunten tegen het wettelijk collegegeld mogen volgen. Langere programma’s mogen niet meer dan anderhalf keer het wettelijk collegegeld kosten. Deze programma’s gingen per 1 september 2012 van start.
Heel pittige statistiek Bij pedagogische wetenschappen vallen de resultaten juist tegen. Deze studie trekt vooral mensen met een pabo of een opleiding sociaal pedagogische hulpverlening. Beide studies zijn erg praktijkgericht. Het bijspijkeren van de academische vaardigheden lukt moeilijk in een half jaar. “Veel premasterstudenten lopen tegen statistiek aan, dat is een heel pittig vak”, vertelt De Ruyter. “Daarnaast hebben ze vaak ook moeite met het vereiste niveau van onderzoek en de wetenschappelijke verslaglegging daarvan in de masterthesis.” Pedagogiek besloot daarom om het programma vanaf volgend studiejaar met vijftien studiepunten uit te breiden. “Hbo-instromers moeten dan ook tijdens de premaster een scriptie schrijven en we doen meer aan
14
nr 6 — 5 november 2014
ADVALVAS
Eisen verschillen per opleiding
methodologie.” De faculteit moet zelf voor de kosten opdraaien. “Dat is jammer. Maar we willen wel voor onze opleiding staan. Studenten die willen afstuderen, moeten het niveau halen.” Gemotiveerde groep Hbo-studenten die hun masterdiploma bij de economische faculteit halen, zijn zeker geen tweederangsstudenten, benadrukt De Crom. “De masterscripties zijn enkele jaren geleden extern beoordeeld. En de conclusie is dat er geen verschil is tussen de studenten die de universitaire bachelor gedaan hebben en hbo-studenten.” Sowieso is hij bijzonder enthousiast over de huidige lichting. “De premasterstudenten die vorig jaar aan de master begonnen, sloten die met goede cijfers af. De mensen die ons toelatingsexamen gehaald hebben, zijn daar trots op. Ze komen altijd naar college en bereiden zich goed voor. Docenten zijn enthousiast, het is heel leuk om aan zo’n gemotiveerde groep les te geven.” Hoewel de premaster‘Deze mensen studenten bij pedagomaakten een heel giek het zwaar hebben, bewuste keuze om is De Ruyter te spreken nog twee jaar door over deze groep. “Het te studeren’ zijn mensen die meer levenservaring hebben en een heel bewuste keuze gemaakt hebben om nog twee jaar door te studeren. Ze zijn al gewend om zelfstandig te werken en nemen veel praktijkervaring mee.” Daar staat tegenover dat studenten het niveau van hun Engels snel moeten bijspijkeren omdat ze op het hbo gewend waren om vooral in het Nederlands te studeren. “En studenten die hier de bachelor volgden, hebben beter abstract leren denken.”
Wie een premasterprogramma wil doen, moet aan een aantal eisen voldoen. Welke dat zijn, verschilt per opleiding. Bij de economische faculteit maakt het niet uit welke hbo-opleiding je deed, als je maar 550 punten op de internationale GMAT-toets haalt. “Dat is een pittige test”, zegt Rob de Crom, portefeuillehouder onderwijs bij de economische faculteit. “Zonder vooraf flink te oefenen, haal je die niet.” Wie de zogeheten voorbereidende kopcursussen bij de faculteit Rechten wil doen, moet eerst tien speciale modules bij de Open Universiteit (Schakelzone Recht) afronden. De andere studierichtingen eisen een relevante vooropleiding en het succesvol afronden van het premaster-assessment van de VU. De kosten hiervan verschillen per programma.
Werkende student Bij Sociale Wetenschappen wordt momenteel gesproken over plannen om het premasterprogramma zo aan te passen dat het beter aansluit bij de werkende student. Bij Pedagogiek gebeurt dit al. “We geven het hele jaar door onderwijs in plaats van één kortere periode. Hierdoor krijgen studenten maar twee dagen per week onderwijs en kunnen ze er ook makkelijker naast werken.” Al met al blijkt de nieuwe groep premasterstudenten het prima te doen. Het zijn gemotiveerde harde werkers die niet onderdoen voor de gewone bachelorstudenten. Ook bij pedagogiek hoopt men met wat meer aandacht voor de academische vaardigheden straks het beste uit deze studenten te halen.
ADVALVAS
nr 6 — 5 november 2014
15
Marjolein Broese van Groenou is benoemd op een Fenna Diemer-Lindeboom-leerstoel. Hiermee is zij hoogleraar informele zorg in een veranderende samenleving. Zij was al bijzonder hoogleraar informele zorg in gerontologisch perspectief vanuit de Nederlandse Vereniging voor Gerontologie. Per 1 februari 2015 is André Ran benoemd op een Desmond Tutu-leerstoel. Ran werkt als hoogleraar en universitair hoofddocent bij de afdeling Wiskunde van de faculteit Exacte Wetenschappen. Zijn leeropdracht is mathematische systeemtheorie en lineaire analyse. Nieke Elbers won de Jan van Dijk Victimology and Victims’ Rights Award. Deze prijs van 2500 euro gaat jaarlijks naar de promovendus met de beste dissertatie op het gebied van victimologie, de rechten van en hulpverlening aan slachtoffers. De Onderzoekschool Sense reikte de PhD-award uit aan Harro van Asselt van het Instituut voor Milieuvraagstukken voor zijn proefschrift over klimaatbestuur wereldwijd. Van Asselt onderzocht de relaties tussen het VN-klimaatverdrag en andere internationale klimaatgerelateerde verdragen.
16
Laitr Keiows
VIPs
Oogscan bij hersenschade
A
an de ogen van ms-patiënten is te zien hoeveel hersenschade ze hebben en hoeveel klachten ze daardoor hebben. Dat blijkt uit het onderzoek van epidemioloog Lisanne Balk die 24 oktober hierop promoveerde bij VUmc. De ziekte multiple sclerose
tast zenuwcellen aan en veroorzaakt op termijn onomkeerbare invaliditeit. Het oog, waarin meer dan een miljoen zenuwcellen zitten, weerspiegelt de staat van het brein. Zijn veel cellen in het oog aangetast, dan blijkt dat een indicatie van de hersenschade. Balk gebruikt een relatief nieuwe methode, optische coherentie
VU-aardappel wint prijs
A
an de VU worden al jaren groenten ontwikkeld die kunnen gedijen in de steeds zouter wordende landbouwgrond, overal ter wereld. Voor een zouttolerante aardappel die ecoloog Arjen de Vos samen met boer Marc van Rijsselberghe kweekte, kregen ze onlangs de prestigieuze US-Aid Grand Challenge Award. De zouttolerante aardappel is zonder genetische manipulatie
tot stand gekomen. Zout is hij niet. Juist zoeter dan gewone aardappels omdat hij suiker aanmaakt ter compensatie van het in de bladeren van de aardappelplant opgeslagen zout. De zouttolerante aardappels worden in Pakistan bij wijze van proef al gepoot. Behalve dat de aardappel kan groeien in de steeds zilter wordende grond, wordt hij ook geïrrigeerd met zout water, waardoor er op het schaarse zoete water wordt bespaard. (PB)
tomografie (oct), om een 3D-scan van ogen te maken. Ze vergelijkt de ogen van langdurig zieke ms-patiënten met die van gezonde vrijwilligers. Hieruit bleek dat de oct-methode geschikt is om de voortgang van de ziekte nauwkeurig in kaart te brengen. (FB)
Zie proefschrift via tinyurl.com/oogms.
Vlamvertragers
M
oderne vlamvertragers zijn weliswaar minder giftig dan de traditionele broomhoudende vlamvertragers, maar gezond zijn ze zeker niet. En ze blijven niet zitten in de producten waarin ze worden gestopt, zoals autostoelen en elektronica, maar komen veelvuldig voor in huisstof en stof in de auto. Dat toont milieuwetenschapper Sicco Brandsma aan in zijn promotieonderzoek, waarop hij 29 oktober promoveerde. De moderne vlamvertragers zijn ook doorgedrongen in het milieu. Brandsma vond ze in rivierbodems en vissen. (WV)
nr 6 — 5 november 2014
ADVALVAS
onderzoeksnieuws
Voorkom diabetes
D
ikke familieleden van patiënten met diabetestype-2 hebben zelf ook een grotere kans om die ziekte te krijgen. Een leefstijlprogramma voor deze mensen verkleint die kans. Dat blijkt uit onderzoek van Wieke Heideman waarop zij 30 oktober promoveerde. Bij de deelnemers aan het leefstijlprogramma Di-Alert nam de buikomvang af en verbeterde de bloeddruk. Ook vielen ze gemiddeld vijf procent af. Ook een Turkse versie van het programma bleek succesvol. Door hun eetcultuur lopen Turkse Nederlanders een hoger risico op diabetestype-2. (FB)
Indonesische Gezond op universiteiten het werk vrouwonvriendelijk Bewegingswetenschapper Arjella van Scheppingen onderzocht hoe werkgevers het best kunnen bijdragen aan de gezondheid van hun werknemers.
Zie proefschrift via tinyurl.com/dialert.
Overstromingen beter te voorspellen
M In de zogeheten El Niño-jaren hebben het oosten van India, de hoorn van Afrika en het hart van Latijns-Amerika 50% meer kans om te overstromen dan in andere jaren.
O
Zie ook het persbericht op vu.nl/nl/nieuws>21 oktober. ADVALVAS
nr 6 — 5 november 2014
NASA
nregelmatig, maar toch gemiddeld eens in de drie tot zeven jaar, leidt het natuurverschijnsel El Niño tot zo’n uitgebreide en sterke verwarming van het oceaanwater dat de hele atmosfeer daar gedurende langere tijd door wordt beïnvloed. Overstromingsrisico’s als gevolg van El Niño zijn beter te voorspellen dan tot nu toe werd gedacht. Verzekeraars, overheden en hulporganisaties kunnen hun beleid beter afstemmen op de risico’s, stelt VU-klimaatwetenschapper Philip Ward in wetenschapstijdschrift PNAS (Proceedings of the National Academy of Sciences). Canada, Zuid Afrika en Oost-Australië lopen in El Niño-jaren juist minder risico dan gemiddeld. (WV)
annen verdienen nog altijd meer dan vrouwen op Indonesische universiteiten. Vrouwen zijn in hun academische loopbaan ook minder succesvol. Dat blijkt uit onderzoek van bedrijfskundige Nur Kholis, waarop hij 11 november promoveert. Familiegerelateerde zaken vormen voor Indonesische vrouwen vaak barrières in hun academische loopbaanontwikkeling. Met andere woorden: leuk dat je promoveert, maar wie haalt de kinderen van school? De personeelsafdeling van universiteiten zou vrouwen daarom moeten helpen met het combineren van huishoudelijke en professionele taken, adviseert Kholis. Ook moeten universiteiten leiderschapstrainingen aan vrouwen aanbieden, en faciliteiten waarmee zij hun netwerk kunnen uitbreiden. Kholis baseert zijn conclusies op een landelijke enquête aan 18 universiteiten. Ook heeft hij academici van zes verschillende universiteiten geïnterviewd. (PB)
“Fitness in tijd van de baas, gezonde snacks in de kantine en door de werkgever georganiseerde lunchwandelingen zijn weinig effectieve maatregelen om werknemers gezonder te krijgen en het ziekteverzuim omlaag te brengen. Werknemers hebben er meer aan als ze de ruimte krijgen om zelf te vertellen waar ze op gebied van gezondheid en werkstress tegenaan lopen en het arbeidsproces zo in te richten dat ze lekker kunnen werken. “De benadering vanuit de gezond-
heidswetenschap om werknemers gezonder te krijgen is vaak nogal top-down gericht. Bedrijven stimuleren gezond gedrag, maar een programma dat meer op dialoog is gericht, is dus effectiever. Dat bleek uit mijn onderzoek bij zuivelbedrijf Domo. Een van de ploegenleiders in de fabriek vertelde bijvoorbeeld dat hij een stuk minder vermoeid raakt van zijn werk als de verschillende ploegen goed samenwerkten. Dan komt hij na zijn werk nog aan sport toe, terwijl hij na een moeilijke werkdag ’s avonds voor de televisie hangt. Gezond gedrag vertonen mensen vooral als ze de waarde daarvan hebben geïnternaliseerd. Als zij zich onder druk gezet voelen, bijvoorbeeld door hun werkgever, werkt dat juist averechts.”
Van Scheppingen promoveerde op 22 oktober. Zie proefschrift via tinyurl.com/gezondwerk.
17
Boksen
18
nr 6 — 5 november 2014
ADVALVAS
studenten
Bloed, zweet en roze handschoenen De studenten van het VU-boksteam worden een paar keer per week afgebeuld. Vrijwillig. Want de Nederlandse kampioenschappen komen eraan.
DOOR Floor Bal FOTO’S PETER gerritsen
“
Jongens, niet naar het hoofd slaan”, waarschuwt Marlon Wong A Soy wanneer Okke Merton en Ahmed el Bakh iets te enthousiast uithalen. De bokstraining is voor iedereen toegankelijk, ook beginners trainen mee. Dat betekent dat op vrijdagavond zeven uur in een sportzaal van Sportcentrum VU alleen de wedstrijddeelnemers full contact trainen en dat het hoofd ontzien moeten worden. De twee studenten zijn teleurgesteld, maar luisteren wel. “Ik ben een strenge trainer”, zegt Wong A Soy. Studenten die zijn lessen in het Sportcentrum VU volgen en goed genoeg zijn om als lid van het VU-boksteam aan wedstrijden deel te nemen, moeten gedisciplineerd zijn. “Ik heb ze allemaal op Whatsapp. Als ik vlak voor een wedstrijd zie dat ze tot midden in de nacht online waren, krijgen ze op hun kop.” Fanaticus Wong A Soy mag streng zijn, hij is geen fanaticus. Als een student moet kiezen tussen een wedstrijd of een tentamen, gaat de studie bij hem altijd voor. “Ze moeten
ADVALVAS
nr 6 — 5 november 2014
Trainer Marlon Wong A Soy 19
Boksen
20
nr 6 — 5 november 2014
ADVALVAS
wel hun papieren halen. Er zijn maar weinigen die én veel trainen én hun tentamens halen. Alleen een enkeling als Lindsey kan dat.” Lindsey is Lindsey Burggraaff (23), masterstudent drug discovery and safety. Het schrijven van haar scriptie combineert ze met de trainingen. “Ik studeer overdag en train ’s avonds.” Ze is lid van het VU-boksteam en werd onlangs Noord-Nederlands kampioen in de B-klasse tot 64 kilo. Eind november doet ze mee aan de Nederlandse kampioenschappen. Ze is een van de weinige studentes in de zaal die geen roze handschoenen draagt. Zelfs haar bitje (dat haar gebit moet beschermen) is zwart. Geen schattigheid voor haar, ze moet hard genoeg werken om serieus genomen te worden. “In het begin werd ik soms onderschat. Nu weten de jongens dat ik wel wat kan.” Hoewel ze nog maar een paar gevechten moet doen om in de hoogste klasse te mogen uitkomen, denkt ze niet dat ze daar straks tijd voor heeft. “In december vertrek ik voor een stage naar Engeland. En als ik straks terugkom, zal het moeilijk worden om een baan met veel trainen te combineren.” Voorlopig doet ze haar uiterste best om op dit niveau door te trainen. “Het zou wel leuk zijn om een paar titels op mijn naam te hebben.” Knock-out Dat Okke Merton (21) (op de cover, links), tweedejaars farmaceutische wetenschappen, gewaarschuwd werd om niet naar het hoofd van zijn sparringmaatje uit te halen, had een reden. Bij zijn laatste wedstrijd sloeg hij zijn tegenstander, min of meer toevallig, in de tweede ronde bewusteloos. “Toen ik hem raakte, ging hij neer. Ik dacht dat hij weer op zou staan, maar hij bleef in de touwen hangen.” Winnen op een knock-out is voor een bokser mooi, maar Merton weet voldoende van het menselijk lichaam om bezorgd te zijn over het effect van die klap. “Ik heb meteen gevraagd hoe het met die jongen ging. Hij is nog naar het ziekenhuis geweest, maar hij had gelukkig niets.” Om die interesse in zijn tegenstander werd Merton uitgelachen op de sportschool. “Ze vonden het lief.” Dat maakt hem niets uit. “Het is niet de bedoeling dat iemand voor de rest van zijn leven beschadigd is.” Motassim (“iedereen noemt me Mo”) el Bakali (22), master econometrie, doet juist aan boksen om zijn lichaam te sparen. Jarenlang deed hij aan kickboksen. Nadat hij voor de zesde keer zijn enkel verstuikte, moest hij van de huisarts overstappen op een sport met minder heftig voetenwerk. “Hij bedoelde eigenlijk iets als zwemmen. Maar ik ben eigenwijs.” Zo’n vier keer per week blijft hij na college op de VU om te studeren en ’s avonds naar training te gaan. Ook voor hem staat er iets op het spel. Binnenkort doet hij mee aan een boksgala in Den Haag (gewichtsklasse tot 69 kilo). Zich zorgen maken, doet hij niet. “Ik ken mijn tegenstander niet, maar ik ga uit van mijn eigen kracht. Je wint nooit een wedstrijd als je vooraf denkt dat je zult verliezen.”
ADVALVAS
nr 6 — 5 november 2014
Lindsey Burggraaff, Noord-Nederlands kampioen, studeert drug discovery and safety
Boksteam VU Vier jaar geleden vroeg studente Serena Olij aan trainer Marlon Wong A Soy of hij haar voor een bokswedstrijd voor het goede doel wilde trainen. Dat beviel zo goed dat hij uit zijn vaste deelnemers aan de bokslessen bij Sportcentrum VU een wedstrijdteam samenstelde: het VU-boksteam. De zes mannen en drie vrouwen vechten regelmatig wedstrijden in de B-klasse, de op één na hoogste seniorklasse. Niet alle teamleden studeren aan de VU.
Econometriestudent Motassim ‘Mo’ el Bakali (links) 21
Siham ontvluchtte de oorlog in Syrië. Met steun van het UAF bereidt zij zich voor op een studie rechten en bouwt zij aan een nieuwe toekomst in Nederland.
foto: Venus Veldhoen
www.uaf.nl/siham
Siham, gevlucht uit Syrië:
‘Ik wil iets voor de wereld betekenen’ Help mee om vluchtelingen zoals Siham in veiligheid te laten studeren. Rekening NL41 INGB 00000 76300
UAF_ADV_Shiham-264x205_1.indd 1
16-10-14 17:25
Reacties (max. 300 woorden) op Advalvasartikelen zijn welkom op redactie.advalvas@ vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.
Geen Nederlandstalige campus Op de site van Advalvas las ik het opiniestuk ‘De universiteit moet het Nederlands niet verkwanselen’. Dit zie ik vooral als één grote beperking. Wil je écht iets goed leren, dan moet je uiteraard een uitmuntend taalgebruiker zijn. De docent kan de stof in zijn moedertaal beter overbrengen en de student kan het beter begrijpen. Dit is heel erg waar. Maar Nederlandse docenten dwingen over te gaan tot Engelstalige colleges, is een verkwanseling van de kwaliteit. Bovendien kan het soms zeer ergerlijk zijn een college in gebrekkig Engels aan te horen. Dan doel ik niet eens zo zeer op inhoud, maar vooral op uitspraak. In de basis moet een Nederlandse universiteit dan ook Nederlands zijn; zo’n 70 tot 80 procent. Maar de universiteit is ook de plaats om verder te gaan: verder dan ons kleine Nederland, verder in stof, verder in theorieën et cetera. Hoe kunnen we in vredesnaam verder met minder Engels? Ook als je in Nederland blijft
werken, is Engels in veel gevallen onmisbaar. Als dat op de universiteit al niet gestimuleerd wordt, waar dan wel? Echter als men Engelstalig onderwijs aanbiedt, moet dit ook gebeuren door iemand die daarin zelf zeer vaardig is. Alleen dán kan het werken en ga je daadwerkelijk een stapje verder. En dat is mogelijk. Neem nu Gareth Davies van de Rechtenfaculteit. Het was heerlijk om in het Engels college van hem te krijgen. Natuurlijk is het lastiger te volgen dan in je moedertaal. Maar als we niet uitgedaagd willen worden, zitten we op de universiteit verkeerd. Voor intellectuele verbetering hebben we de Engelse taal nodig. En om dit te laten werken: liever iets te veel dan te weinig. Laten we onszelf in deze internationale wereld niet beperken tot een kleine taal als het Nederlands. Dylan Rood, rechtenstudent
Dit is een ingekorte versie van Roods reactie op het opiniestuk online.
advertenties
GOLDEN EXPRESS ZOEKT STUDENTEN DIE ALS CHAUFFEUR IN ROOSTERVERBAND 1, 2 OF 3 DAGEN PER WEEK INZETBAAR ZIJN. VEREISTEN: MINSTENS 2 JAAR RIJBEWIJS, LFTD 21 T/M 28 JAAR EN WOONACHTIG IN A,DAM E/O. REACTIES MET CV NAAR: PLANNING@GOLDENEXPRESS.NL
SPORTCENTRUM VU
WOENSDAG 12 NOVEMBER JE BMI = KORTING in EUROS OP EEN SPORTABONNEMENT SPORTCENTRUMVU.NL
Lullige foto Geachte (?) redactie, Krijg je het laatste nummer van Advalvas onder ogen en je eerste reactie is: wat een lullige foto. Kijk je het nummer in, kom je die foto nog een keer tegen: dubbellullig. Je zult met zo’n organisatie (VU) geassocieerd worden: dat lijkt me pas echt kut. M. Sinke, Advalvas-lezer
ADVALVAS
nr 6 — 5 november 2014
‘Uitgekleed’ door Deetman; studenten demonstreren op Binnenhof
Sportcentrum VU
foto: ROB BOGAERTS/ANEFO (UIT: COLLECTIE NATIONAAL ARCHIEF)
23
Frank van der Duyn Schouten rector
opinie
‘Luidkeels verkondigen hoe goed we zijn, past niet bij de VU’ Rector Frank van der Duyn Schouten ligt niet wakker van een plaatsje hoger of lager op de Shanghai Ranking. Een ranking van tien VU-achtige universiteiten vindt hij zinvoller. DOOR PETER BREEDVELD Foto StudioVU/Yvonne Compier U wilt een alternatieve ranking van universiteiten. Waarom? “Er wordt altijd heel zenuwachtig gereageerd op bijvoorbeeld de Shanghai Ranking en de ranking van Times Higher Education, maar ik vind dat nogal mal. Ik lig er echt niet wakker van als de VU, die al sinds jaar en dag ergens rond plek honderd op de Shanghai-index eindigt, een paar plaatsen daalt of stijgt. Je krijgt een globale indruk van hoe je als universiteit ten opzichte van andere universiteiten beweegt. Maar je kunt er niet echt iets mee omdat de universiteiten in die ranking zo enorm verschillen van aard.” Daarom wilt u een ranking van universiteiten die vergelijkbaar zijn met de VU. “Ik denk aan een stuk of tien Europese universiteiten die lijken op de VU qua financiering en ambitieniveau. Universiteiten die hun onderzoek ook inrichten in termen van interdisciplinariteit. Gewoon een aantal criteria waaraan we kunnen zien hoe tien vergelijkbare universiteiten zich ten opzichte van elkaar bewegen. Als je als VU dán een plek daalt in die lijst, zegt dat veel meer.”
24
Aan welke universiteiten denkt u? “München, Barcelona, Aarhus, universiteiten in het Verenigd Koninkrijk. Liever Europese dan Amerikaanse universiteiten, vanwege de manier van financieren.” Is het mooie van een vergelijking met totaal anderssoortige universiteiten niet dat je dáár juist nieuwe ideeën vandaan kunt halen? “Maar op veel
Koppen bij elkaar Rector Van der Duyn Schouten wil begin volgend jaar een aantal buitenlandse universiteiten benaderen met zijn plan. Hij wil een tweejaarlijkse bijeenkomst om de koppen bij elkaar te steken. Zijn idee wordt opgenomen in het VU-instellingsplan 20152020.
factoren, bijvoorbeeld de manier van financieren, heb je weinig invloed. Overigens nodigen andere universiteiten ook de VU uit om te komen vertellen hoe wij hier bepaalde dingen doen. Dat zegt wel wat. De VU strekt ook anderen ten voorbeeld.” Op welk gebied? “De interdisciplinaire samenwerking. Onze medische faculteit werkt nauw samen met onder andere de bètafaculteiten. Die grenzen zijn aan het vervagen. Op dat gebied zijn wij voorloper.”
Wat nog meer? “De bescheidenheid die de VU uitstraalt.” Interessant! Want toen Jaap Winter aantrad als bestuursvoorzitter zei hij juist dat we van die bescheidenheid af moesten. “Maar dat is nog wat anders dan luidkeels verkondigen hoe goed we zijn. Dat zou ik heel on-VU vinden. Bescheidenheid en een gezonde dosis zelfvertrouwen gaan heel goed samen. Het valt me op dat nieuwe hoogleraren mij vertellen dat juist die bescheidenheid ze tot de VU heeft aangetrokken. Dit is van oudsher geen universiteit waar mensen elkaar vliegen afvangen, maar waar ze het groepssucces vieren.”
Frank van der Duyn Schouten
Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 6 — 5 november 2014
ADVALVAS
COLUMN
Lekker matten Roos van Rijswijk
I
n zijn (verse!) essaybundel Vechtmemoires beschrijft Joost de Vries, uw Vrije Schrijver, hoe hij als jongen een zekere Jeroen een uppercut geeft en zijn klasgenoot Michael met de punt van zijn schoen in z’n kruis trapt. Door de bundel, die opent met herinneringen aan vechtpartijen, moest ik denken aan mijn eigen vechtpartijen. Die zijn altijd verrassend eenzijdig geweest. Zo werd ik rond mijn zestiende een keer zonder waarschuwing door een mij onbekend meisje neergeslagen in de metro en werkte een wildvreemde jongen mij ooit tegen de grond op straat (hij liep gewoon verder, ik keek naar de lucht en dacht: huh?). De keren dat ik in prullenbakken ben gestopt en in bosjes gedouwd, zijn ontelbaar. Vreemd genoeg bleef ik altijd te verbaasd om direct te reageren (mijn schooltijd was fantastisch, dat begrijpt u vast). Andersom: onlangs hield ik, vast van plan om er eentje helemaal naar de tyfus te slaan, een groep kerels staande. Ze hadden minutenlang dingen over mijn uiterlijk geroepen, midden op straat.
ADVALVAS
nr 6 — 5 november 2014
Ik wilde niet de eerste klap uitdelen. Zij ook niet, tot mijn Het gevoel van grote spijt, het eindigde met overwinning en een sisser. opluchting moet In films, vooral Amerikaanse enorm zijn comedy’s, is de scène met de verlossende vuistslag een veelvoorkomend fenomeen. Personage A doet al tijden vervelend tegen B (m/v), B geeft hem een stomp voor z’n harses en de verhoudingen zijn hersteld. Het gevoel van overwinning en opluchting moet enorm zijn. Het lijkt me heerlijk om zoiets een keer te doen, ware het niet dat het echte leven in de weg staat. Mijn gebrekkige vuistslagtechniek, bijvoorbeeld, en het feit dat mensen – tenzij ze net zo snel verbaasd zijn als ik – terug kunnen slaan. Aangifte kunnen doen. Hun neus kunnen breken! Het niet zo bedoeld hadden! Vechtmemoires is het lezen waard. Ik ben, hoewel niet agressief, wel opvliegend en daarom niet erg geschikt voor essays waarin stellingen betrokken worden waarmee ik het nadrukkelijk niet eens ben (gáát weer een
boek het balkon af). En met De Vries ben ik het lang niet altijd eens. Maar zijn manier van redeneren impliceert iemand die de zaken waarmee hij weinig heeft (de term yolo, een bepaald gebruik van ironie, literaire sletvrees) niet afserveert als verwerpelijk of debiel. Verfrissend, vind ik, tussen alle keiharde meningen en statements in die alleen aan lijken te komen als er koppen rollen. Me dunkt dat geweld, ook als het verbaal is, haast nooit een oplossing is (hoewel het natuurlijk wel een discussie kan stárten, maar dat is een ander verhaal). De Vrije Schrijver schrijft dat hij op zijn veertiende voor het laatst gevochten heeft en dat geloof ik zo, ook al geeft hij (eerlijk?) toe dat hij ook weleens iets verzint: het lievelingsbroodbeleg van Christopher Hitchens, bijvoorbeeld, of een mooie anekdote over wijlen zijn vader. Maar mocht Joost de Vries ooit nog eens de behoefte krijgen aan een goeie matpartij, houd ik me aanbevolen – volgens mij kan ik nog wat van ’m leren.
Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.
25
Reorganisatie/vluchteling-studenten
Als de rechtszaak over de reorganisatie van de faculteit Aard- en Levenswetenschappen (FALW) doorgaat, is dit een unicum in de geschiedenis van de VU.
Dreigende rechtszaak FALW DOOR DIRK DE HOOG Als er niet snel een oplossing komt voor de faculteit Aard- en Levenswetenschappen, staan op donderdag 13 november het bestuur en de ondernemingsraad van de VU tegenover elkaar bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof in Amsterdam. “Wie weet hoe het loopt. Nog bij het begin van de zitting kunnen beide partijen zeggen dat ze het eens zijn geworden en de procedure intrekken”, zegt Ottho Heldring, die net deze week afscheid neemt als voorzitter van de ondernemingsraad. Hij bevestigt dat er nog steeds gesprekken lopen tussen de ondernemingsraad en het bestuur. “Officieel is er door het college van bestuur een besluit genomen om de faculteit te reorganiseren. En die reorganisatie is feitelijk in gang gezet. Juridisch kan dat. Het bestuur hoeft niet te wachten op een uitspraak van de Ondernemingskamer. Over wat er nu feitelijk gebeurt en wat er te doen staat in de nabije toekomst, praten we met het bestuur samen met enkele leden van de onderdeelcommissie van de faculteit. Maar we hebben nog geen overeenstemming bereikt en ik weet niet of dat nog gaat gebeuren voor de zitting van de Ondernemingskamer op 13 november.”
26
Of er nog iets gaat gebeuren wat de rechtszaak kan voorkomen, wordt waarschijnlijk op woensdag 5 november duidelijk. Dan is er een bijeenkomst van de ondernemingsraad waar een tussenbalans wordt opgemaakt. Heldring is daar niet meer bij, want hij is per 1 november met pensioen. Hij wil geen voorspelling doen. “Ik kan niet uit de school klappen waarover we met het bestuur precies praten, maar we zijn het nog niet eens met elkaar.” Knopen tellen Heldring erkent dat de onzekere positie voor de betrokken 31 medewerkers die boventallig dreigen te worden, vervelend is. “Maar dat ligt niet aan ons. Wij vinden het plan van het bestuur slecht: het geeft ook geen echte zekerheden voor de toekomst. Bovendien heeft het bestuur besloten de datum waarop de boventalligheid ingaat, met een jaar uit te stellen tot 1 september 2015. Daardoor bungelen mensen nu helemaal. Ze weten niet wat ze wel en niet mogen en kunnen doen.” Hij verwacht dat de Ondernemingskamer nog voor het eind van dit jaar uitspraak zal doen, mocht de rechtszaak doorgaan. Maar hij heeft al wel een advies voor de betrokken medewerkers. “Wat de rechter ook beslist, de toekomst op de faculteit blijft onzeker. Links- of rechtsom gaan dingen veranderen. Dus ik raad de bedreigde medewerkers aan hun knopen
te tellen. Kunt u elders een passende baan vinden, laat die kans niet lopen en bekijk met het faculteitsbestuur wat de mogelijkheden zijn voor een overstap met hulp van het sociaal plan.” Hij snapt dat die mogelijkheid niet voor iedereen is weggelegd. “Dit is voor niemand een prettige situatie. Dus laten we hopen dat de narigheid snel voorbij is.”
Het bestuur van de faculteit wil nu geen uitspraken in Advalvas doen over de lopende reorganisatie en de dreigende rechtszaak. nr 6 — 5 november 2014
ADVALVAS
campus
Als eerste universiteit in Nederland sloot de VU een convenant met UAF, de stichting voor vluchteling-studenten.
VU steunt vluchtelingen door dik en dun DOOR DIRK DE HOOG Op de 134ste verjaardag van de Vrije Universiteit (de diesviering, 20 oktober) werd het convenant gesloten tussen de VU en UAF. Daarmee wil de universiteit de bestaande samenwerking met de stichting voor vluchteling-studenten structureler en breder maken. “De VU en UAF gaan ieder jaar samen een plan opstellen wat er moet gebeuren. Daarmee verander je incidentele samenwerking naar iets structureels”, zegt Erna Klein Ikkink, hoofd van de dienst Student- en Onderwijszaken. “Een van de voornemens voor komend jaar is onderzoek doen naar studiebehoeften en -succes van vluchteling-studenten. Met de resultaten daarvan kunnen we de studievoorlichting en -begeleiding verbeteren.” De VU telt dit jaar 58 studenten met een UAF-beurs. Daarnaast volgen nog eens zo’n dertig studenten het voorbereidend jaar anderstalige studenten bij het Vasvu. Ook verzorgt de VU cursussen Nederlands als tweede taal voor UAFstudenten. “Er zijn al heel veel initiatieven aan de VU. Zo reserveert de medische opleiding drie eerstejaarsplekken voor vluchtelingstudenten. Dat is wellicht een idee voor andere opleidingen met een numerus fixus”, aldus Klein Ikkink.
ADVALVAS
nr 6 — 5 november 2014
Het convenant noemt ook de mogelijkheid om vluchteling-studenten aan te stellen als student-assistent en promovendus, maar daarbij zijn nog geen streefgetallen genoemd. “Misschien is dat iets voor een volgend jaarplan”, aldus Klein Ikkink. “We willen in ieder geval meer gaan doen om de naamsbekendheid van het UAF te vergroten en de fondswerving te stimuleren. Een paar jaar geleden was doneren aan het UAF een van de opties bij het kerstcadeau voor het personeel. Zoiets zouden we vaker kunnen doen.” Subsidie verdubbeld Volgens het convenant verdubbelt de VU de jaarlijkse subsidie aan UAF naar 20.000 euro. Een ander aandachtspunt is de positie van wetenschappers die in hun eigen land worden bedreigd. Sinds 2009 zijn in het kader van het Academic Freedom-project al negen wetenschappers tijdelijk aan de VU ondergebracht. Voor de komende twee jaar is 30.000 euro voor dit project gereserveerd. Ook Advalvas vraagt aandacht voor de positie van vluchteling-studenten. Op zijn site advalvas.vu.nl komt binnenkort een dossier Vluchteling-studenten, met onder meer een bundeling van eerder verschenen interviews.
Meer informatie op uaf.nl. Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.
27
PERSONEELSPAGINA
ONDER REDACTIE VAN COMMUNICATIE & MARKETING VU JAARGANG 7, NUMMER 3, 5 NOVEMBER 2014
Finette Lips hoopt dat wetenschappers meer ruimte krijgen als productiviteit geen evaluatiecriterium meer is.
MAG HET IETS MINDER ZIJN?
Last van publicatiedruk? Goed nieuws: met het nieuwe Standaard Evaluatie Protocol gaan we toe naar meer beoordelen op kwaliteit en minder op kwantiteit. In onderzoeksevaluaties wordt voortaan geen cijfer meer gegeven voor productiviteit. Die categorie is geschrapt. “Dat gaat beslist invloed hebben”, gelooft Finette Lips, beleidsmedewerker onderzoek bij de dienst Bestuurszaken. “Het doel is om meer op kwaliteit dan op kwantiteit te beoordelen.” Lips schreef het protocol onderzoeksevaluatie van de VU, gebaseerd op het nieuwe Standard Evaluation Protocol (SEP) 2015-2021 van KNAW, NWO en de VSNU, dat op 1 januari 2015 in werking treedt. Dat het SEP zo nadrukkelijk afstapt van het beoordelen van de wetenschapper op zijn of haar productiviteit, laat zien dat men de gevolgen van hoge publicatiedruk voor de kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek heeft gesignaleerd.
NOG WEL IN RANKINGS
Maar met het afschaffen van een cijfertje ben je niet meteen van de publicatiedruk af, beseft Lips ook. Daar is een cultuurverandering voor nodig, nationaal en internationaal. En die gaat
wel enige jaren duren, denkt ze. Je status in onderzoeksland wordt voorlopig nog mede bepaald door de lengte van je publicatielijst. Zo blijft in de internationale rankings productiviteit voorlopig gewoon een factor van betekenis. Aan de andere kant wordt in de rankings ook gemeten hoe vaak je geciteerd wordt en dan meet je in elk geval de impact van je publicatie; puur een kwestie van kwaliteit, niet van kwantiteit. Wat overblijft na het schrappen van de categorie productiviteit, zijn de categorieën wetenschappelijke kwaliteit, maatschappelijke relevantie en toekomstbestendigheid. Met name maatschappelijke relevantie wordt nadrukkelijker geëvalueerd. Niet alleen in onderzoeksevaluaties, maar ook in de beoordeling van subsidieaanvragen NWO en Horizon 2020. Opeens zijn de publicaties voor je vakgenoten, jouw bijdrage aan het professionaliseren van de beroepsgroep of aan het maatschappelijk debat en jouw adviezen
wel belangrijk om te registreren: als wetenschapper moet je laten zien wat je voor de samenleving doet.
ALARMSIGNAAL
In het nieuwe SEP verandert ook de beoordelings schaal. Tot nu toe kon je per categorie een cijfer van 1 tot 5 krijgen. Maar er ontstond een behoorlijke inflatie in die 5-puntsschaal. Enen en tweeën werden nauwelijks uitgedeeld. De 3 die oorspronkelijk ‘goed’ betekende, werd op de 3-puntsschaal die in de praktijk overbleef een onvoldoende. In het nieuwe SEP wordt de hele schaal omgekeerd. Een 4 is nu onvoldoende. Van 3 tot 1 is goed: de 3 staat voor goed op nationaal niveau, de 2 voor goed op internationaal niveau en de 1 staat voor internationaal onderscheidend onderzoek. “Bestuurders zullen daaraan ook moeten wennen”, denkt Lips. “Ze zijn nu gewend te zeggen: die drie moet omhoog. Zo werkt dat niet meer; een 4 scoren, dat is nu het alarmsignaal.”
De evaluatierapporten worden ook dunner, om de administratieve rompslomp te beperken. Per onderzoekseenheid mag de zelfevaluatie niet dikker zijn dan 15 pagina’s. En een onderzoekseenheid ben je pas als je meer dan 10 fte aan vaste onderzoeksstaf in dienst hebt, nog zonder postdoc’s en promovendi. Dat betekent dat vooral op het institutionele niveau van het onderzoeksinstituut of de faculteit geëvalueerd wordt. Aan de VU zijn de onder zoekseenheden die worden beoordeeld bij voorkeur de Interfacultaire Onderzoeksinstituten.
ONDERTUSSEN IN DE LIFT
AGIS WORDT ZILVEREN KRUIS ACHMEA
STRATEGISCH VERHAAL
Omdat de organisatie van het onderzoek in de instituten wordt geëvalueerd en niet meer op het niveau van programma’s, is er minder plaats voor een inhoudelijke beschrijving van het onderzoek en wordt de evaluatie een meer strategisch verhaal. “Je kunt niet meer uitgebreid ingaan op wat de verschillende programma’s in het instituut of de faculteit allemaal aan onderzoek doen. Je beschrijft vooral hoe je ervoor zorgt dat onderzoekers in een instituut (met soms wel 100 deelnemers of meer) betrokken zijn bij het instituut. Hoe je zorgt dat onderzoekslijnen samenhangen, hoe je de kwaliteit van de onderzoekspublicaties stuurt, hoe onderzoekers samenwerken, hoe de groepen bijdragen aan de strategie van het instituut als geheel en hoe de kwaliteit van de PhD-opleiding wordt gegarandeerd. Visitatiecommissies, die worden samengesteld uit collegaonderzoekers, hebben mogelijk minder affiniteit met strategie dan met de inhoud, maar ze kunnen vanuit hun expertise wel beoordelen of een gekozen strategie verstandig is, en toekomstbestendig, dus ook nog zinvol over twee, drie jaar, vindt Lips. De mid-term review, die tussen de zesjaarlijkse evaluaties plaatsvond, is niet meer verplicht, en niemand zal zich die berg werk vrijwillig op de hals halen. Alleen nieuwe onderzoeksinstituten moeten na hun eerste drie jaar nog een mid-term review afleveren, en als een onvoldoende wordt uitgedeeld, kan het CvB om een mid-term review vragen. In het nieuwe protocol wordt verder veel aandacht gevraagd voor de begeleiding en opleiding van de promovendus en voor wetenschappelijke integriteit (beleid, preventie en klachtenregeling).
VERBIEDEN
Maar voor de individuele wetenschapper is het afschaffen van de categorie productiviteit in het protocol toch wel het belangrijkst, denkt Lips. Ze hoopt dat het wetenschappers op termijn meer ruimte geeft: “Dat ze zich kunnen richten op een beperkt aantal toppublicaties en dan misschien tijd overhouden voor valorisatieactiviteiten. In mijn oude faculteit opperde hoogleraar Transnational Legal Studies Wouter Werner laatst: ‘ik zou het liefst tegen onderzoekers zeggen dat ze niet meer dan twee publicaties per jaar mógen schrijven.’ Dat is geen beleid dat we zullen inzetten, maar ik vind het een prikkelende gedachte!”
NIEUWS & AGENDA
29 | 09 | 2014 8:32u Personeelsadviseur Saskia Schut stapt na het weekend fris in de lift in Initium. Gisteren werd haar dochter voetbalpupil van de week. Om dat te vieren mocht haar dochter de aftrap verrichten van het dames 1 team van Legmeervogels in Uithoorn. “En ze mocht scoren in het doel van de tegenstander. Ze is acht en verdediger en zorgde er de afgelopen wedstrijden voor dat er geen tegendoelpunten waren. Haar team staat eerste in de competitie, ze is er erg trots op dat nog geen van hun tegenstanders heeft kunnen scoren. Vorig jaar was dat anders, toen verloren ze alles. Ze speelden toen alleen tegen jongens, nu spelen ze tegen meisjesteams. Je ziet hoe ze vooruit gegaan zijn.” Haar dochters hebben een druk leven en zij dus ook. “Mijn oudste voetbalt, danst, judoot en turnt, de jongste danst, zwemt en judoot. Dat actieve hebben ze van mijn man, dat dansen van mij. Ik danste veel in de disco en in havo 5 heb ik met groep meiden een dansvoorstelling gedaan. Ik dans nu nog wel, maar meer als workout.” Schut gaat zo een presentatie over e-HRM voorbereiden. “Er komt weer een aantal personeelszaken bij die je als leidinggevende en medewerker zelf via VUnet kunt regelen. Als ambassadeur van het project ben ik ervoor verantwoordelijk dat iedereen in de faculteit goed op de hoogte is van wat er gaat veranderen. ” Schut was het afgelopen jaar tijdelijk personeelsadviseur bij de Rechtenfaculteit en doet ook de opleiding daarvoor. “Ik wil dit werk graag blijven doen. Het is heel fijn als je met je advies zaken tot een oplossing kunt brengen en dat iedereen tevreden is.”
Als gevolg van een reorganisatie bij Achmea gaat Agis Zorgverzekeringen eind 2014 op in Zilveren Kruis Achmea. Voor VU-medewerkers die gebruikmaken van de collectieve zorgverzekering van Agis verandert er vrijwel niets. Zij kunnen hun verzekering aanhouden tegen dezelfde voorwaarden en worden door Agis geïnformeerd over de omzetting van hun polis naar Zilveren Kruis Achmea. Nieuwe medewerkers kunnen vanaf heden direct instromen in de nieuwe collectieve zorgverzekering van Zilveren Kruis Achmea. De kortingspercentages blijven ongewijzigd: 10% korting op de basisverzekering en 15% korting op aanvullende pakketten. > VUNET: ZOEK OP ZORGVERZEKERING AFSLUITEN
INTERNATIONALE DAG
Tijdens de VU International Day op dinsdag 11 november is ook voor medewerkers veel te halen. Van 12.00-17.30 uur zijn er de Diversity Seminars, onder meer over het IsraëlischPalestijnse conflict en sexueel geweld in Zuid-Afrika. Maar loop ook vooral langs bij VU Newsroom, een debat over IS, van 10.00-11.00 uur in de Centrale hal of bekijk de gezellige internationale markt in de Foyer. Vanaf 17.00 uur kun je heerlijk eten en genieten van internationale muziek tijdens het PRE WINTER FESTIVAL in de Festivaltent op de campus. Voor het programma en kaarten bestellen: > VUNET: ZOEK OP VU INTERNATIONAL DAY
DE WAARHEID VAN MINIS
Hadewych Minis staat vrijdag 12 december om 20.30 uur in de Griffioen met de medewerkersvoorstelling The truth and nothing but the truth. Na haar eerste album met electroponk – een combinatie van punk, funk, en pop – volgt dit najaar een album met melancholische nummers en swingende songs, waarin basgitaar, drums en zang de basis vormen. Kaarten € 3,-. Dit keer geen maaltijd vooraf. > WWW.GRIFFIOEN.VU.NL/MEDEWERKERSVOORSTELLINGEN
UITKLAPFOLDER E-HRM
Steeds meer personeelszaken regel je online op VUnet. Nog niet duidelijk hoe? Of het overzicht kwijt? Lees de uitklapfolder ‘Personeelszaken regel je online’. Niet ontvangen? Vraag je P&O-adviseur ernaar. Redactie Personeelspagina > CHARLOTTE BROUWER, ANITA MUSSCHE EN HOUKJE VLIETSTRA Beeld > ANJA ROBERTUS, ANITA MUSSCHE Vormgeving > HAAGSBLAUW Reageren > PP@VU.NL
Theater
Restaurant
n va nt. ten ura os ta p k res t o et en lt h tud ee n s ord ee eo at b ga en ek ten we it e d e as u Om valv ad
cultuur
Afghanen die met liefde voor je koken Mantoe
Helmert Woudenberg God vergeeft Dinsdag 18 november Aanvang 20.30 uur Studenten € 11,Medewerkers VU € 13,50 griffioen.vu.nl
De pastoor ligt in bed met zijn huishoudster. Als er aangebeld wordt, doet hij open en komt terug met een envelop van een parochiaan, met tien briefjes van honderd. De pastoor stopt vijf biljetten onder zijn ene oksel en vijf onder zijn andere. “Zo, ik heb het geld onder de armen verdeeld!” Theatermaker Helmert Woudenberg vertelt het waargebeurde verhaal van Joep Haffmans, pastoor-deken van de H. Petrusparochie in Gulpen, die alles deed wat God en de katholieke kerk hebben verboden: van seksuele escapades tot grootschalige fraude. De kerk wist van zijn wandaden, maar hield hem de hand boven het hoofd. ‘Wat een vreselijk personage. En wat een goed verhaal. Uitvergroot. Theatraal. Dubbele moraal. Drama. Goed gespeeld’, aldus de Volkskrant.
Dick Roodenburg, publiciteitsmedewerker Griffioen
30
FOTO Sanne Helgenberger
Cultuurcentrum Griffioen Uilenstede
CONCEPT Dit is het eerste Afghaanse (familie)restaurant in Nederland. Hier hoef je alleen maar je eetwensen door te geven: allergieën, diëten of halal en daarna kun je genieten van een hoofdgerecht of een driegangenmenu. Mantoe verandert elke week van menu. SFEER Je wordt warm ontvangen; het is gezellig en knus. De inrichting is strak en modern met opvallende Afghaanse details. Het is sfeervol verlicht en je hoort zachtjes Afghaanse muziek op de achtergrond. ETEN Typisch Afghaans: ze combineren verschillende gerechten die uitstekend op elkaar afgestemd zijn. Ons hoofdgerecht bestaat uit een speciale rijstsoort met gesuikerde limoenschil. Daarnaast gestoomd rundvlees, gekruid gehakt met gekookt ei, pittige sperziebonen, verse spinazie en okra met tomaten. De Afghaanse keuken gebruikt geen vis, schaaldieren en orgaanvlees. Als dessert krijgen we rozenwaterijs. Een feest voor onze smaakpapillen. BEDIENING Heel leuk; het personeel vertelt graag over hun keuken en cultuur. TIP Bestel ook mantoe: gestoomde deegkussentjes met een vegetarische of gehaktvulling en een heerlijke yoghurt- en spliterwtensaus. AANRADER Zeker weten, je proeft dat ze met liefde koken. PRIJS 22,50 euro per persoon voor een royale combinatie van Afghaanse gerechten, exclusief drankjes. WAARDERING
MANTOE Tweede Leliedwarsstraat 13 restaurantmantoe.nl Nilofar Feizi, masterstudent marketing
Ook GRATIS UIT ETEN voor Advalvas? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 6 — 5 november 2014
ADVALVAS
studenten
Sleutelgat 6
Wat zegt de inrichting van je kamer over jezelf? En klopt die indruk ook? VU-studenten gluren in de kamer van simon graaf.
“H
a die hangmat, hier woont een relaxt persoon!”, roept student gezondheid en leven Rubi Ooms (17). “Deze kamer is erg goed verzorgd, je ziet dat de spullen niet her en der vandaan geplukt zijn.” Studiegenoot Maxime Norbart (20) is het met haar eens: “Dit is een gezellig iemand: een kattenmens. Wat leuk: hij heeft veel spelletjes en speelt vast elke zondagmiddag Rummikub met zijn oma.” “Zou hij zo’n lezer zijn of een studie doen waarbij hij heel veel moet lezen?” vraagt student management, policy, analysis & entrepreneurship Alyssa Bongers (23) zich af. “Hij is niet heel streng, de kat mag op tafel. Grappig, ik zie een boek Leven met katten, dus hij heeft er wel over nagedacht. Hij is een diepe denker, die foto’s met quotes staan niet voor niks in
ADVALVAS
nr 6 — 5 november 2014
de kast. Ik denk dat hij psychologie studeert. Hij houdt ook van andere culturen. Zou hij pas op reis zijn geweest? En, is die kast van Ikea?” “Nee joh”, zegt studiegenoot Linda van Eekeren (23). “Daar is hij te stylish voor. De kamer lijkt rommelig door al die boeken, maar kijk eens naar de mooie lamp, de vazen en die grote schaal op de lege tafel: hier woont echt een keurige man.” “Als dit in Amsterdam is, dan heeft deze jongen het goed gedaan”, zegt student science, business & innovation Ivor de Rond (22). “Zou hij rijk zijn? Hij bespaart op uitgaan, ik denk dat hij liever thuis spelletjes speelt. Hij houdt van cultuur, die boeddhabeeldjes heeft hij niet bij de Xenos gekocht. Ik denk dat hij psychologie doet. Dat past bij deze introverte jongen.”
Simon Graaf 26 Studeert beleid, communicatie & organisatie (master) Betaalt per maand 450 euro inclusief voor een appartement in de Baarsjes
“Dat ik een relaxed persoon ben, klopt helemaal”, lacht Simon Graaf (26), masterstudent beleid, communicatie & organisatie. “Helaas heb ik geen steenboor en hangt de hangmat nog aan de kast in plaats van aan de muur. Alle eer voor het stylen mag naar m’n huisgenote. En inderdaad, ik ben een kattenmens. Toen mijn oma nog leefde speelde ik elke zondagmiddag spelletjes met haar. Nu is maandagavond de vaste spelletjesavond met vrienden. Die avonden zijn nooit voor twaalven afgelopen. Grappig, ik heb psychologie gestudeerd en ben filosofisch. Alles hangt hier vol met quotes en kaartjes van couchsurfers. Ervaringen delen vind ik erg belangrijk. Toch ben ik ook een beetje introvert, ik moet vaak even opladen met tijd voor mezelf. Daarna kan ik er weer tegenaan.” Door Nienke Stumpel Foto’s Peter Valckx
Wil je ook in Sleutelgat? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.
31
Griff
32
door Merlijn Draisma
nr 6 — 5 november 2014
ADVALVAS