Ali Haydar Bayat
İSLAM TIBBI İslAm Medenİyetİ İnsanlığın binlerce yıllık tarihi birçok medeniyetin yükselişi ve çöküşüyle dolu olsa da, bunların büyük kısmı bölgesel kaldığından, dünya kültürü üzerindeki etkileri evrensel medeniyetlere verdikleri malzemeyle sınırlı kalmıştır. Kültür tarihinde 3 evrensel medeniyet ortaya çıkmıştır: Yunan medeniyeti, İslam medeniyeti ve günümüzde yaşadığımız Batı medeniyeti. Bunları evrensel kılan, evreni bütün olarak kavramaya ve açıklamaya çalışmaları, bu amaçla çağlarının bütün bilgilerini kullanarak felsefelerini ortaya koymalarıdır. Roma imparatorluğunun bölündüğü, kuzeyden gelen kavimlerin istilalarıyla kargaşa içine düştüğü ortaçağ boyunca karanlık ve geri bir dönem yaşayan Avrupa’yı dünyanın merkezi olarak kabullenmeyip insanlığın gelişmesini bütün olarak ele alırsak, VIII-XIV. yüzyıllar arasında, İspanya’dan Hindistan’a kadar çok geniş bir bölgede İslam medeniyetinin varolduğunu görürüz. İslam medeniyeti, Mısır-Mezopotamya ve Yunan-Roma kültürleri ile Rönesans’la başlayan ve günümüze kadar gelen Batı medeniyeti arasındaki bağlayıcı halka olup İslam’ın birleştirici ve itici gücüyle, bulunduğu coğrafyadaki eski kültür birikimini kendi değerleriyle sentezleyerek insanlığın hizmetine sunmuş, daha sonra da Sicilya ve Endülüs yoluyla Avrupa’ya aktarmıştır. Çin’den Pirene ve Ural dağlarına, Volga ve Tuna nehirlerine kadar çok geniş bir alana yayılan İslam medeniyeti, Akdeniz medeniyetinin bir parçası olarak, farklı özelliklere sahip toplumların birikimlerini bağnazlıktan uzak, hoşgörülü bir ortamda değerlendirmiş, insanlığın ürettiği fikir, bilim ve sanat ürünleri arasından inaçlarına aykırı düşmeyenleri benimseyerek yeni bir sentez meydana getirmiştir. İslam medeniyeti ile Avrupa, aynı kaynaktan, Antik Yunan’dan beslenmiştir. Dağınık ve düşman olarak yaşayan Arap kabileleri, Hz. Muhammed’in 610-32 yıllarında tebliğ ettiği mesajla birleşmiş, İslam’ı ve Hz. Muhammed’in hayat görüşünü yaymak için canla başla çalışmış, 100 yıl gibi kısa bir zamanda, Yakındoğu, İran, Ortadoğu’nun bir kısmı, Kuzey Afrika, İspanya ve Sicilya’yı fethederek İslamiyet’i İspanya’dan Orta Asya’ya kadar yaymışlardır. Bu fetihler sayesinde, İslam dünyasında ülkelerarası siyasi, iktisadi ve dini engeller yıkılmış, Atlan194