ZVexecutive-2012-19 by Mark D

executive

6 min

1/6

Nieuwsbrief voor bestuurders | 19 | Donderdag 29 november 2012 | www.zorgvisie.nl

Uw kennispartner in de bestuurskamer

benchmark

rapporten

Foto: ANP/Lex van Lieshout

Prestatiebekostiging maakt cure duurder De invoering van prestatiebekostiging heeft de omzet in het geliberaliseerde deel van de ziekenhuiszorg met ruim 800 miljoen euro doen stijgen. Dat blijkt uit onderzoek van Kiwa Prismant over de periode 2007-2010.

buitenland

Toekomstverkenning Centrum voor Ethiek en Gezondheid Signalering ethiek en gezondheid, november 2012 > Lees de samenvatting op pagina 3 > Download het hele rapport

‘Ik was bang in het ziekenhuis’ Hugh MacLeod belandde op zijn eerste werkdag als directeur van de Canadese patiëntenorganisatie in het ziekenhuis. Een ingrijpende ervaring. ‘Chaos en hectiek op de werkvloer leiden tot fouten.’

Pgb solide en houdbaar

> Lees verder op pagina 2

> Lees verder op pagina 4 Ministerie VWS Scenario’s en maatregelen (conceptrapport), maart 2011

in het kort • De schoningsprijzen zijn te hoog en daardoor ook de tarieven in het b-segment • De weeffouten zijn bij de invoering van DOT in 2012 niet hersteld

> Lees de samenvatting op pagina 5 > Download het hele rapport

‘De prijzen en het volume stijgen in het b-segment sneller dan in het a-segment’

Aanmelden

Leo Vandermeulen, senior onderzoeker Kiwa Prismant

Wilt u eens in de twee weken Zorgvisie Executive ontvangen? Ga naar www.zorgvisie.nl/executive

in het kort • MacLeod lag 23 uur op een stretcher te wachten tot er een bed vrij kwam • Voor een veilige cultuur is de betrokkenheid van de leiders in het ziekenhuis doorslaggevend

‘Tussen dagen avondploeg kan een verschil van dag en nacht in veiligheid zijn, omdat er andere mensen zijn.’ Hugh Macleod, CEO Canadian Patient Safety Institute

executive

6 5 min

2/6

Uw kennispartner in de bestuurskamer

benchmark

Prestatiebekostiging maakt cure duurder Prestatiebekostiging heeft geleid tot onnodige complexiteit en perverse prikkels. De omzet in het geliberaliseerde deel van de ziekenhuiszorg valt daardoor ruim 800 miljoen hoger uit. Dat blijkt uit onderzoek van Kiwa Prismant over de periode 2007-2010. Sinds 2005 zijn drie tranches dbc’s naar het b-segment van vrije prijzen overgeheveld. De oude functiegerichte budgettering (FB) bestaat uit een productiegerelateerd en een vast deel (op basis van parameters als beddencapaciteit). Het FB is ‘geschoond’ voor het b-segment: de productie in het b-segment telt niet langer mee in de productieafspraken voor het asegment. Voor het vaste deel heeft een zogeheten ‘restschoning’ plaatsgevonden, een eenmalige korting op het FB-budget. Men zou op voorhand mogen verwachten dat de totale uitgaven onder prestatiebekostiging onder druk van marktwerking lager uitvallen dan de schoning van het ziekenhuisbudget. Zorgverzekeraars lopen hierover immers meer risico. De tabel laat echter zien dat de discrepantie tussen de omzet in het b-segment en de schoning toeneemt. In 2010 bedroeg de omzet in het b-segment 3,6 miljard euro.

De ziekenhuisbudgetten zijn in 2010 totaal voor 2,8 miljard euro geschoond. Met andere woorden, door de wijze waarop prestatiebekostiging is geïmplementeerd zijn de uitgaven voor de algemene ziekenhuizen bij benadering 830 miljoen euro gestegen. De omzet in het b-segment ligt daarmee dertig procent hoger dan de schoning. Hogere prijzen in b-segment Bij de introductie van prestatiebekostiging zijn weeffouten gemaakt bij de verschillende budgetschoningen. Zo zijn de schoningsprijzen te hoog vastgesteld, waardoor de ziekenhuisbudgetten te veel zijn geschoond. Hierdoor zijn echter ook de tarieven in het b-segment veel hoger zijn uitgevallen dan de werkelijke kostprijzen. Deze weeffouten zijn bij de invoering van DOT (dbc’s op weg naar transparantie) in 2012 niet hersteld. Stijging van de produc-

tie in het b-segment leidt tot hogere omzet dan onder budgettering, omdat de FBsystematiek naast productie is gebaseerd op vaste parameters. Omdat de foutieve restschoning eenmalig is, heeft dit bij een groeiende omzet in het b-segment tot gevolg dat de restschoning steeds verder uitloopt op de normale schoning. Daarnaast heeft de invoering van prestatiebekostiging geleid tot een extra volume-impuls. Dit komt doordat de kosten in het b-segment bij volumetoename minder hard groeien dan de tarieven. Ten 2007 FB parameters Opnamen

slotte is berekend dat de tariefontwikkeling in het b-segment hoger ligt dan die in het a-segment. Als FB enkele jaren integraal naast prestatiebekostiging was gehandhaafd, waarbij prestatiebekostiging een toenemend gewicht kreeg, zou dat de complexiteit en weeffouten hebben voorkomen. (leo vandermeulen) Leo Vandermeulen is senior onderzoeker bij Kiwa Prismant. Het rapport Sturen op doelmatigheid gaat dieper in op de effecten van de prestatiebekostiging en mogelijke scenario’s om de doelen ervan wel te behalen. 2008

2009

2010

schoning FB (voor B-segment) 131

381

617

668

1-e polibezoeken

123

237

265

Dagopnamen normaal

166

192

Dagopnamen zwaar

178

246

268

291

Verpleegdagen

133

139

Restschoning

174

575

939

1.004

175

242

254

Totaal

596

1.666

2.602

2.812

Omzet B-segment

839

2.054

3.232

3.642

Verschil omzet - schoning

243

388

630

830

Schoningkapitaal

Schoning en omzet b-segment algemene ziekenhuizen 2007 – 2010 in miljoen euro

executive

4 6 min

3/6

Uw kennispartner in de bestuurskamer

rapport

samenvatting

Toekomstverkenning Ethiek en Gezondheid CEG Signalering ethiek en gezondheid 2012, november 2012

> Lees de hele publicatie

Recensie Innovatief gehalte  Praktische bruikbaarheid  Leesbaarheid  Vormgeving 

Quote

‘De discussie over grenzen aan interventies is ook een verdelingsvraagstuk’

advertentie

Schaarste en technologie leveren voer voor ethici Is het aanvaardbaar om prenataal te testen op (nog) niet te behandelen aandoeningen? Hoe zijn de schaarse middelen eerlijk te verdelen? Over deze vragen en meer is volgens het Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG) een ethisch debat nodig.

ongezond gedrag te bestraffen? Het is overigens nog niet bewezen dat financiële prikkels effect hebben, merkt het CEG op. Onzichtbare verleidingsstrategieën die aanzetten tot gezond gedrag (nudging) zijn mogelijk effectiever – maar ook slinks, en dus gespreksstof voor ethici.

Het CEG heeft ethische vragen geïnventariseerd die de komende jaren antwoord behoeven, voor de minister van VWS en het ‘veld’. Zo moet de autonomie van de patiënt misschien een andere invulling krijgen: niet vrij zijn van inmenging, maar in staat zijn zelf keuzen te maken. Vanuit de tweede definitie is bemoeienis van zorgverleners niet per se taboe. Een voorbeeld: patiënten moeten zelf beslissen over hun behandeling op basis van complexe informatie (informed consent), maar ze kunnen daarbij best wat hulp gebruiken. Ethici zouden zich verder moeten buigen over de verdeling van de schaarse middelen in de zorg. Is het rechtvaardig om over behandelingen te beslissen op basis van de kosten per gewonnen levensjaar (QALY)? Hoe wil men solidariteit in de toekomst definiëren? En is het ethisch aanvaardbaar om

Ouderen en foetussen Veel ethische kwesties spelen in de zorg voor ouderen. De wenselijkheid van dure behandelingen voor zieke hoogbejaarden bijvoorbeeld. En als familieleden steeds meer zorg moeten overnemen, wie bewaakt dan nog de kwaliteit? Ook rond zwangerschap en geboorte rijzen dilemma’s. Het wordt mogelijk het genoom van foetussen in beeld te brengen, en daarmee de ziekten die zij op latere leeftijd zouden kunnen ontwikkelen. Moeten ouders zulke informatie krijgen, ondanks de aanslag op hun gemoedsrust én op de privacy van hun kind? Een andere vraag is of de overheid zwangere vrouwen kan dwingen gezond te leven. Met al deze kwesties staat de zorg nog veel moeilijk denkwerk te doen. (kk) > Zie ook www.ceg.nl

Zorgmanagement Bedrijfsvoering Medisch

gezondheidszorg

Hoeveel kost empathie? Als zorg niet empathisch is blijven mensen langer ziek. Daarom stellen we bij Grow/Work gezondheidszorg de vraag: wat brengt empathie op? Beterschap, welzijn, zelfs geluk. Maar empathie is geen becijferbare grootheid of beleidsinstrument. En empathische organisaties zijn ook niet per definitie kostenefficiënt. Echter, zonder empathie geen goede zorg. Onze zorgmanagers weten dat. Binnen de regelruimte scheppen zij ademruimte. Meer autonomie voor de werkvloer. Hun taak: ontzorgen; kosten in dienst van kwaliteit. Omdat doelmatigheid geen doel is, maar een middel.

Werving en selectie Interim Consultancy

executive

3 min

4/6

Nieuwsbrief voor bestuurders | 19 | Donderdag 29 november 2012 | www.zorgvisie.nl

Uw kennispartner in de bestuurskamer

buitenland

‘Ik was bang in het ziekenhuis’ Hugh MacLeod belandde op zijn eerste werkdag als directeur van de Canadese patiëntenorganisatie in het ziekenhuis. De ingrijpende ervaring was een eyeopener. MacLeod dacht dat hij de wereld van de gezondheidszorg door en door kende. In zijn dertigjarige loopbaan in de zorg was hij wetenschapper, vicevoorzitter Hugh MacLeod, CEO Canadian Patient raad van bestuur van Safety Institute een van de grootste Canadese ziekenhuizen en topambtenaar geweest. Maar toen hij in 2009, nota bene op zijn eerste werkdag als directeur van de Canadese patiëntenvereniging, op de SEH belandde, leerde hij de zorg pas echt kennen. Het was de eerste keer dat hij als patiënt in het ziekenhuis lag. ‘Ik heb hele goede zorg gezien, maar ook gemerkt hoe chaos en hectiek op de werkvloer leiden tot fouten.’ MacLeod lag de eerste 23 uur van zijn opname op een stretcher te wachten tot er een ziekenhuisbed vrij kwam. Daarna was er plek in een zespersoonskamer, de bed-

den gescheiden door gordijnen. ‘In zo’n setting verdwijnen privacy en waardigheid. We werden gedwongen pijn, problemen en elkaars behandelingen te delen, terwijl we dat niet wilden. Ik vind het verbazingwekkend dat een overheid die zich zo druk maakt om privacy van burgers in haar eigen instellingen zo’n enorm gebrek aan privacy laat bestaan.’ Angst De emotie die de eerste dagen domineerde was angst. ‘Ik was bang, omdat ik merkte dat de dokters aanvankelijk niet wisten wat er aan de hand was. En omdat het me opviel dat zusters niet veilig werkten. Ondanks een eeuw aan scholing dat handen wassen cruciaal is voor de veiligheid van patiënten, werd het vaak nagelaten. Terwijl er posters hingen om medewerkers en bezoekers te herinneren aan het belang van handen wassen. Het viel me ook op dat als medewerkers handschoenen droegen, ze die niet wisselden als ze naar een andere

patiënt gingen. Net of de handschoenen alleen werden gebruikt voor hun eigen veiligheid en niet voor hun patiënten.’ Pas op de derde dag durfde hij vragen te stellen als ‘waarom was je je handen niet?’ Maar ondanks beleefde antwoorden van medewerkers, proefde hij een ondertoon van ‘hoe durf je dat te vragen’. Voorbeeldrol CEO Zijn verblijf in het ziekenhuis heeft hem ervan overtuigd dat de ‘soft skills’ voor veilige zorg cruciaal zijn: de manier waarop medewerkers met elkaar en met patiënten en familie communiceren, het belang van teamwork en de voorbeeldrol van leiders. ‘We kunnen nog zulke goede zorg of medische richtlijnen hebben, als de soft skills ontbreken, krijg je geen veilige zorg. Een veilige cultuur zit in mensen. Als de avondploeg de dagploeg vervangt, kan dat letterlijk een verschil van dag en nacht zijn, omdat er andere mensen zijn.’ De betrokkenheid van de leiders is doorslaggevend voor een veilige cultuur. ‘Als zij in hun handelen en manier van communiceren uitdragen dat veiligheid belangrijk is,

geven ze dat door aan hun ondergeschikten. Die geven dat ook weer door, waardoor de mensen op de werkvloer dat overnemen. Geven de leiders het slechte voorbeeld, dan heeft goede zorg minder kans.’ (bk) In 2013 verschijnt in Zorgvisie magazine een uitgebreid interview met Hugh MacLeod advertentie

Neemt u de volgende carrière stap? »Thinking Business«

MBA special Healthcare Management track (part time): ■ Voor medisch specialisten en andere zorgprofessionals ■ Reguliere vakken MBA ■ Specialisatievakken uit de praktijk ■ Titel : MBA en MSc Meer informatie? Plantage Muidergracht 12 | 1018 TV Amsterdam admissions-abs@uva.nl | T 020 525 5257

executive

2 min

5/6

Nieuwsbrief voor bestuurders | 19 | Donderdag 29 november 2012 | www.zorgvisie.nl

Uw kennispartner in de bestuurskamer

rapport

samenvatting

Foto: ANP/ Lex van Lieshout

Persoonsgebonden budget solide en houdbaar

VWS en Financiën Scenario’s en maatregelen (conceptrapport), maart 2011 > Lees de hele publicatie

Recensie Innovatief gehalte  Praktische bruikbaarheid  Leesbaarheid  Vormgeving 

Quote

‘Met de pgb-regeling zijn nieuwe doelgroepen aangeboord’

advertentie

Uitvoering pgb kan flink verbeterd Het persoonsgebonden budget (pgb) kan in verschillende vormen betaalbaar blijven. Maar een aantal maatregelen is nooit doorgerekend door het vorige kabinet, blijkt uit een sinds kort openbaar rapport. . Het beroep op het pgb is het afgelopen decennium verveelvoudigd: in 2003 kostte de regeling 421 miljoen euro, in 2010 al 2,2 miljard. In dat jaar hebben de ministeries van VWS en Financiën een interdepartementale werkgroep op zoek naar mogelijke bezuinigingen gestuurd. Het conceptrapport uit maart 2011 (!) is onlangs geopenbaard dankzij een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur door NU.nl. NU.nl meldde als nieuws dat het rapport geen doorrekening bevat van maatregelen voor betere verantwoording van het pgb. Het kabinet Rutte-Verhagen heeft in 2011 direct gekozen voor het meest ingrijpende ambtelijke voorstel: beperking van het pgb tot mensen met een verblijfsindicatie of minstens tien uur zorg per week. De niet-doorgerekende maatregelen zijn een jaar later, na het Lenteakkoord, ingevoerd ter vervanging van deze harde ingreep.

Bestedingsplan De verantwoording van het pgb kan bijvoorbeeld verbeteren door een verplicht bestedingsplan, ter toetsing door het zorgkantoor. Ook kan de indicatiesteller in een persoonlijk gesprek beoordelen of aanvragers wel regie kunnen voeren. Het pgb kan ook een trekkingsrecht worden in plaats van een geldbedrag, wat besteding makkelijker te controleren maakt. Als mensen moeten laten zien hoe de eigen bijdrage is besteed, kunnen zij deze ook niet meer financieren uit het zorgbudget. Pgb-houders betalen namelijk flink lagere bedragen aan zorgverleners dan het vastgestelde tarief, bij verpleging bijvoorbeeld maar 58 procent. Toch is de gemiddelde onderbesteding van het budget slechts acht tot tien procent. Al deze maatregelen zijn ingevoerd. De ambtenaren verwachten er weinig winst van, omdat de uitvoeringskosten stijgen. Andere ideeën heeft de werkgroep wel doorgerekend, bijvoorbeeld tariefsverlaging. Een tien procent lager tarief levert maximaal 423 miljoen euro op, dertig procent korting maximaal 1,9 miljard – maar dan zullen meer mensen overstappen op zorg in natura. (kk) > Zie ook www.rijksoverheid.nl

Nationale contracten met maatwerk oplossingen Hoe houden we zorg kwalitatief hoogwaardig en betaalbaar? Door inkoop samenwerking op nationaal niveau te stimuleren en tegelijkertijd ruimte te bieden voor de individuele wensen van uw instelling. Lees meer in onze visie op inkoopsamenwerking. Meer informatie? ledenservice@intrakoop.nl of bel (0418) 65 70 70.

www.intrakoop.nl

executive

1 min

6/6

Nieuwsbrief voor bestuurders | 19 | Donderdag 29 november 2012 | www.zorgvisie.nl

Uw kennispartner in de bestuurskamer

meer zorgvisie

Adverteren

Colofon

Emile van der Velden Key Accountmanager

Eric Bassant Hoofdredacteur bassant@zorgvisie.nl 020 515 97 04

emile.van.der.velden@reedbusiness.nl 06 13 34 46 00

Marike Cloosterman Key Accountmanager marike.cloosterman@reedbusiness.nl 06 51 33 15 17

Marc Nuhn Accountmanager

Zorgvisie Magazine Het magazine voor beleid en management in de zorg verschijnt maandelijks.

Zorgvisie Special Tweemaal per jaar verschijnt een glossy gewijd aan één thema.

Zorgvisie Weekoverzicht Abonnees ontvangen tevens het Zorgvisie Weekoverzicht.

Bart Kiers Redacteur kiers@zorgvisie.nl 020 515 97 31 Krista Kroon Freelance journalist

direct naar > Abonneren

Alie Zwart en Berber Bast Eindredactie hr en zorg eindredactie@zorgvisie.nl 020 515 97 35/41

marc.nuhn@reedbusiness.nl 06 51 69 52 27

Rewina Ratiram Accountmanager

Ben Konings Uitgever

rewina.ratiram@reedbusiness.nl 020 515 98 55

Zorgvisie e-nieuwsbrief Elke werkdag nieuws en een speciale zondageditie.

Direct naar

Zorgvisie.nl De website Zorgvisie.nl is hét online platform voor zorgmanagers.

Zorgvisiebanen.nl Op de online vacaturebank kunnen managers in de zorg terecht voor actuele vacatures.

> Tarieven

Congressen

> Aanleverspecificaties

Reed Business Events organiseert in samenwerking met Zorgvisie congressen voor bestuurders en managers in de zorg met een actueel en informatief inhoudelijk programma, uitgaande van een origineel concept.

Vormgeving Twin Media bv Op gebruik van deze nieuwsbrief zijn de volgende regelingen van toepassing: Gebruiksvoorwaarden en Privacystatement