executive
6 min
1/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 3 | Donderdag 16 februari 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
benchmark
rapporten
Grote praktijkvariatie in prostaatoperaties Het ene ziekenhuis verwijdert veel vaker de prostaat bij patiënten met een goedaardige vergroting dan het andere. Van donkerblauw tot wit de variatie in aantallen operaties uit onderzoek van KPMG Plexus en Vektis.
buitenland
A terme sterfte 2010
Hamburg-Eppendorf eerste met ‘level-7’ status
Stichting PAN Perinatale audit: eerste verkenningen
Het universitair medisch centrum Hamburg-Eppendorf is het eerste volledig papierloze ziekenhuis in Europa volgens HIMSS. En dat bevalt uitstekend.
> Lees de samenvatting op pagina 3 > Download het hele rapport
> Lees verder op pagina 4
Welvaartsziekten: andere ziekten, andere aanpak > Lees verder op pagina 2
‘Wij hanteren het beleid ‘niet opereren, tenzij’.’
RVZ Achtergrondstudie van de Raad voor de Volksgezondheid & Zorg bij het advies Preventie van welvaartsziekten > Lees de samenvatting op pagina 5
George van Andel, uroloog Onze Lieve Vrouwe Gasthuis
> Download het hele rapport
in het kort • Het ziekenhuis bespaart jaarlijks 2,5 miljoen A4-tjes • Het computersysteem denkt mee met de zorgverleners
‘De beschikbaarheid van het EPD is 99,7 procent’ Peter Gocke, bestuurder van Universitätsklinikum Hamburg-Eppendorf
executive
5 min
Nieuwsbrief voor bestuurders | 3 | Donderdag 16 februari 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
benchmark
Grote praktijkvariatie in prostaatoperaties Het ene ziekenhuis verwijdert veel vaker de prostaat bij patiënten met een goedaardige vergroting dan het andere. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Rapportage indicatoren indicatiestelling (praktijkvariatie)’ van Vektis en KPMG Plexus. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Zorgverzekeraars Nederland. De cijfers zijn gebaseerd op de landelijke declaratiegegevens over 2009 van Vektis, het informatiecentrum voor de zorg. In de figuur is op de landkaart van Nederland de praktijkvariatie aangegeven. In de donkere delen operen ziekenhuizen vaker dan gemiddeld, in de lichte delen juist minder vaak. De verschillen in aantal operaties zijn niet te verklaren uit de samenstelling van de bevolking, want daarvoor is gecorrigeerd. Risicovol Opereren is relatief duur. Het kost gemiddeld circa 4000 euro per jaar. Het alternatief, een behandeling met medicijnen, kost gemiddeld circa 80 euro per jaar. Opereren is ook risicovol. Opvallend is dat het niet altijd de academische centra zijn, die het meest intensief en tegen de
hoogste kosten patiënten behandelen, terwijl zij wel de complexe patiënten krijgen. Dat roept volgens de onderzoekers de vraag op of sommige ziekenhuizen niet te veel van deze risicovolle operaties doen. Medisch absolute indicatie Een ziekenhuis dat heel weinig opereert, is het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) in Amsterdam. Het werkgebied is de witte vlek in het centrum van Amsterdam. Het OLVG doet ongeveer 100 operaties per jaar op een populatie van 200.000 mensen, terwijl het gemiddelde 65 per 100.000 inwoners is. Is hier sprake van onderbehandeling of doet het OLVG iets heel erg goed? Van onderbehandeling is zeker geen sprake, stelt OLVG-uroloog George van Andel. “Bij een zogeheten ‘medisch absolute indicatie’ opereren wij vanzelfsprekend ook. Maar als die
2/6
noodzaak ontbreekt, kun je ofwel levenslang medicijnen slikken ofwel in een keer opereren. Wij hanteren het beleid ‘niet opereren, tenzij’. Dat heeft te maken met het geloof van de dokter. We wachten zo lang mogelijk af voordat we opereren, als patiënten dat tenminste willen.” Is weinig operen een teken van kwaliteit? “Dat kun je niet zo zeggen. Er zijn verschillende wegen die naar Rome leiden. Het gaat er uiteindelijk om dat patiënten tevreden zijn.” (bk)
executive
10 4 min min
3/6
Nieuwsbrief Nieuwsbriefvoor voorbestuurders bestuurders | | 32 | | Donderdag Donderdag16 2 februari 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
rapport
A terme sterfte 2010 PAN Perinatale audit: eerste verkenningen van de Stichting Perinatale Audit Nederland, november 2011 > Lees de hele publicatie
Recensie Innovatief gehalte Praktische bruikbaarheid Leesbaarheid Vormgeving
Quote
‘In ruim een kwart van de gevallen was geen onderzoek naar de placenta gedaan’
samenvatting
Perinatale sterfte in beeld De perinatale sterfte in Nederland was in de periode 1998 - 2000 het hoogst van alle landen in de Europese Unie. In 2004 is deze weliswaar gedaald, maar in andere landen ook en sterker. Welke oorzaken heeft de relatief hoge perinatale sterfte in Nederland? Deze eerste perinatale audit probeert op deze vraag antwoord te krijgen en verbeteringen voor te stellen. De rapporteurs hebben deze eerste audit gewijd aan à terme perinatale sterfte. Het gaat dus over sterfte bij kinderen die geboren worden na een zwangerschapsduur van 37 weken of meer. Na deze periode zijn de overlevingskansen hoog, dus het roept vragen op als een kind zonder aangeboren afwijkingen dan toch overlijdt. Doodsoorzaak onbekend Volgens opgave uit de auditgroepen zijn 359 kinderen in 2010 perinataal à terme overleden. Hiervan stierf de helft voor de bevalling, elf procent tijdens de bevalling, en veertig procent in de eerste vier weken na de geboorte. Een derde van de kinderen stierf vanwege een probleem met de pla-
centa. Maar bij ongeveer een even groot deel was de doodsoorzaak onbekend, onder andere vanwege gebrek aan gegevens. Zo was in ruim een kwart van de gevallen van perinatale sterfte geen onderzoek naar de placenta gedaan, wat essentieel is om de doodsoorzaak vast te stellen. Obductie is bij 64 procent van de overleden kinderen niet verricht. De rapporteurs bevelen dan ook een algemene richtlijn aan: ‘Stuur bij doodgeboren en asfyctisch geboren kinderen standaard de placenta in voor pathologisch onderzoek.’ Te afwachtend Wat wordt nog meer duidelijk uit dit rapport? Bij 37 procent van de sterfgevallen is afgeweken van richtlijnen of protocollen, bij 42 procent is afgeweken van de gangbare zorg of is het beleid te afwachtend. In tien procent van de gevallen is een ‘waarschijnlijke of zeer waarschijnlijke relatie tussen deze substandaardfactoren en de sterfte’. Het rapport constateert te afwachtend beleid bij ‘minder leven voelen’, onvoldoende alertheid bij afwijkingen van het cardiogram, te weinig actie bij verdenking van intra-uteriene groeivertraging en bij serotiniteit. Be-
langrijke aanbevelingen zijn dan ook: ‘ontwikkel een richtlijn en een cliëntenfolder voor minder/geen leven voelen en een richtlijn voor opsporing van en handelen bij foetale groeivertraging. Over 2011 wordt weer een audit gehouden, met aanvullende vragen. De rapporteurs verwachten dat ‘implementatie van de aanbevelingen de al dalende sterfte rond de geboorte nog verder doet afnemen.’ (ivdl) > Zie ook www.perinataleaudit.nl advertentie
Ayton software biedt Traverse sturing op uren, ORT en verlof.
Ellen Quanten van de Raad van Bestuur van Traverse:
“We hebben nu een geautomatiseerde roosterplanning, en direct inzicht in de verlofregistratie. Heel efficiënt, met een druk op de knop hebben we op elk gewenst moment inzicht in de ORT, in uren én in geld. Zodat we daar vooraf al, op verantwoorde wijze, op kunnen bijsturen.”
W W W. AY T O N . N L Software met ambitie
executive
3 min
4/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 3 | Donderdag 16 februari 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
buitenland
Umc Hamburg-Eppendorf compleet gedigitaliseerd Het universitair medisch centrum Hamburg-Eppendorf (UKE) bereikte eind 2011 als eerste Europese ziekenhuis niveau 7 van de EMRAM Awards. De kroon op de digitalisering waarmee het ziekenhuis een verlies van 37 miljoen wist om te buigen in een winst van 2 miljoen. Een level-7 ziekenhuis is compleet gedigitaliseerd. Het ziekenhuis bespaart hierdoor jaarlijks 2,5 miljoen A4-tjes. Drie jaar geleden voerde het ziekenhuis het elektronisch patiëntendossier Soarian van Siemens in. “Bij de implementatie hebben we vooral gekeken naar de zorgprocessen”, vertelt Peter Gocke, bestuurder van het UKE. “De klinische en administratieve informatie moest via het digitale netwerk op elkaar aansluiten en alle zorgprocessen ondersteunen. De award is een bewijs dat het UKE daarin geslaagd is.” EMRAM Awards EMRAM staat voor Electronic Medical Record Adoption Model en is opgezet door HIMSS Analytics. De awards worden uitgereikt om bij te houden in hoeverre ziekenhuizen gedigitaliseerd zijn. Er zijn 8 niveaus van 0 tot 7.
Gocke licht toe dat het systeem circa 6 miljoen euro heeft gekost. “Hoeveel de totale implementatiekosten waren, hebben wij echter niet scherp omdat die samenviel met de vernieuwing van alle zorgprocessen. Voordeel van de digitalisering is dat het computersysteem meedenkt met de zorgverleners. “Ze lopen checklists na zodat ze niets vergeten. Is de checklist voor een operatie bijvoorbeeld niet ingevuld, dan wordt de patiënt niet geopereerd.” Invoering “De beschikbaarheid van Soarian ligt op 99,7 procent”, vertelt Gocke. “Sinds de invoering is het systeem geen enkele keer uitgevallen. Daar zijn we blij mee; het betekent dat het systeem betrouwbaar is.” Ook kreeg het ziekenhuis het BSI-certificaat (ISO27001) voor dataveiligheid.
Toch verliep de invoering niet vlekkeloos. Bij de start was het systeem slechts voor 97 procent beschikbaar. Inloggen duurde zeven minuten en de interne ICT-hulplijn stond roodgloeiend. “Een nachtmerrie”, vat Gocke de situatie samen. “We hebben prioriteiten gesteld, de inlogtijd drastisch verlaagd en elke afdeling uitgerust met ICT-support.” EHEC Tijdens de uitbraak van de EHEC-bacterie in Duitsland werd het systeem flink op de proef gesteld. Gemiddeld kwamen bij het UKE 160 nieuwe patiënten per dag binnen met het virus. Met behulp van de checklisten konden mensen snel worden gecategoriseerd en opgenomen. Het ziekenhuis
heeft met Soarian de mogelijkheid bedden virtueel toe te wijzen aan andere afdelingen. Hierdoor konden patiënten op andere afdelingen geplaatst zonder dat de artsen het overzicht verloren. “We waren enorm blij dat het systeem ons niet in de steek liet”, verzucht Gocke. (mark van dorresteijn)
Het umc Hamburg-Eppendorf telt 1500 bedden en 8.900 medewerkers. De laatste nauwkeurige cijfers van voor de digitalisering dateren uit 2004: omzet 430 miljoen, 75.000 patiënten, verlies 37 miljoen. In 2010 waren de cijfers: omzet 687 miljoen, 337.000 patiënten, winst 2 miljoen.
executive
2 min
5/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 3 | Donderdag 16 februari 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
rapport
Welvaartsziekten vragen andere zorg RVZ Achtergrondstudie van de Raad voor Volksgezondheid & Zorg bij het advies Preventie van welvaartsziekten, 2011 > Lees de hele publicatie
Recensie Innovatief gehalte Praktische bruikbaarheid Leesbaarheid Vormgeving
Quote
‘Ongezond gedrag is op de product- én de zorgmarkt goedkoper dan gezond gedrag’
samenvatting
‘De gezonde keuze moet de gemakkelijke keuze worden’ De ziekten van vandaag vragen om een andere organisatie van de gezondheidszorg. Ook de rol van de overheid wordt daarmee anders, stelt het rapport Welvaartsziekten: andere ziekten, andere aanpak. In de afgelopen vijftig jaar zijn door economische en technologische ontwikkelingen veel aandoeningen teruggedrongen; mensen gaan niet meer dood aan de pest, de pokken en zelden aan infectieziekten. Er zijn nieuwe ziektes voor in de plaats gekomen. Door de stijgende welvaart kunnen mensen steeds meer energierijk voedsel tot zich nemen, hoeven ze veel minder fysieke inspanning te leveren en ontstaan er meer mogelijkheden voor het gebruik van genotsmiddelen zoals alcohol en tabak. De balans tussen voeding en leefwijze van de mensen is verstoord. Het gevolg: een enorme toename aan hart- en vaatziekten, diabetes, bepaalde kankersoorten, COPD (onder meer longemfyseem en chronische
bronchitis), obesitas en depressies. Deze welvaartsziektes zijn chronisch en ten dele vermijdbaar. Ziekte is niet meer iets wat ‘je overkomt’, het individu is deels zelf verantwoordelijk voor zijn ziekte of gezondheid. Irrationele keuzes Ook de overheid heeft een verantwoordelijkheid. Bijvoorbeeld als de informatievoorziening op voedingsproducten niet optimaal is en mensen daardoor niet de mogelijkheid hebben een afgewogen keuze te maken. Of als derden worden geraakt door het ongezonde gedrag van anderen. In die gevallen heeft de overheid een reden om zich ermee te bemoeien. Sommige groepen zijn kwetsbaarder dan anderen voor welvaartsziekten; zij hebben recht op bescherming door de overheid. Ongezond gedrag is zowel op de productmarkt als op de zorgmarkt goedkoper dan gezond gedrag. In ons verzekeringsstelsel is zorg verzekerd, preventie niet en producten die gezond zijn, zijn duurder dan
ongezonde producten. En daarnaast maken mensen vaak geen rationele keuzes, zij moeten daarin worden gestimuleerd. ‘Het is voor veel mensen moeilijk het kortetermijngenot op te geven voor langetermijndoelen als gezondheid.’ Behoud van gezondheid Het vraagt van de overheid een actieve opstelling om – samen met diverse maatschappelijke instellingen – welvaartsziekten te bestrijden ten behoeve van het behoud van de volksgezondheid. De RVZ-onderzoekster verwacht het meest van een netwerkstrategie om een gezonder leefpatroon te bevorderen. Een strategie gericht op voedselaanbod, de consument en de omgeving. ‘Dit vereist een combinatie van prijsbeleid, wetgeving, horecabeleid, maatregelen voor openbare ruimten, de juiste informatie en normverandering’, zo luidt de conclusie. ‘De gezonde keuze moet de gemakkelijke keuze worden.’ (ivdl)
executive
1 min
6/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 3 | Donderdag 16 februari 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
meer zorgvisie
Adverteren
Colofon
Emile van der Velden Key Accountmanager
Eric Bassant Hoofdredacteur bassant@zorgvisie.nl 020 515 97 04
emile.van.der.velden@reedbusiness.nl 06 13 34 46 00
Marike Cloosterman Key Accountmanager marike.cloosterman@reedbusiness.nl 06 51 33 15 17
Marc Nuhn Accountmanager
Zorgvisie Magazine Het magazine voor beleid en management in de zorg verschijnt maandelijks.
Zorgvisie Special Tweemaal per jaar verschijnt een glossy gewijd aan één thema.
Zorgvisie Weekoverzicht Abonnees ontvangen tevens het Zorgvisie Weekoverzicht.
Bart Kiers Redacteur kiers@zorgvisie.nl 020 515 97 31 Irene van der Linden Freelance journalist
direct naar > Abonneren
Alie Zwart en Berber Bast Eindredactie hr en zorg eindredactie@zorgvisie.nl 020 515 97 35/41
marc.nuhn@reedbusiness.nl 06 51 69 52 27
Rewina Ratiram Accountmanager
Ben Konings Uitgever
rewina.ratiram@reedbusiness.nl 020 515 98 55
Zorgvisie e-nieuwsbrief Elke werkdag nieuws en een speciale zondageditie.
Direct naar
Zorgvisie.nl De website Zorgvisie.nl is hét online platform voor zorgmanagers.
Zorgvisiebanen.nl Op de online vacaturebank kunnen managers in de zorg terecht voor actuele vacatures.
> Tarieven
Congressen
> Aanleverspecificaties
Reed Business Events organiseert in samenwerking met Zorgvisie congressen voor bestuurders en managers in de zorg met een actueel en informatief inhoudelijk programma, uitgaande van een origineel concept.
Vormgeving Twin Media bv Op gebruik van deze nieuwsbrief zijn de volgende regelingen van toepassing: Gebruiksvoorwaarden en Privacystatement
© Reed Business bv. Auteursrecht voorbehouden