Drodzy bracia i siostry...
Wstęp
Ku wolności wyswobodził nas Chrystus. A zatem trwajcie w niej i nie poddawajcie się na nowo pod jarzmo niewoli! Ga 5, 1
D
la chrześcijanina wolność jest jednym z największych darów, jakie otrzymał od Boskiego Ojca. Jeśli zastanowimy się nad tym głębiej, dostrzeżemy, jak niesamowitą miłością Bóg musi darzyć człowieka, skoro podarował mu coś, dzięki czemu stworzony może swego Stwórcę odrzucić. Wolna wola to możliwość podejmowania różnych decyzji. One oczywiście wiążą się z pewnymi konsekwencjami: niektóre z natychmiastowymi, inne z takimi, których doświadczymy dopiero po śmierci, ale bezsprzecznie każda nasza decyzja ma swój skutek. Bóg, dając ten dar, pozwolił nam również na wybieranie zła. Naturalnie przez Pismo Święte, proroków, w końcu Chrystusa, a dziś ludzi
Droga do wolności
10
Kościoła, pokazuje nam, że obranie takiej ścieżki nie jest właściwe. Bóg robi wszystko, byśmy mieli świadomość, które wybory są słuszne i prowadzą do dobra. Wierzymy, że to Duch Święty pomaga nam w podejmowaniu słusznych decyzji. Jeżeli jednak ktoś się uprze, może tę pomoc odrzucić i zdecydować zupełnie inaczej. Może nawet odrzucić samego Boga. Nasz Stworzyciel w swojej miłości nam na to pozwolił. Wyobraźmy sobie rodziców tworzących kochającą rodzinę, którzy pozwalają swojemu dziecku się nienawidzić, którzy stoją z boku, zawsze otwarci na powrót swojej pociechy. Myślę, że taki właśnie jest Bóg i tak On odczuwa konsekwencje podarowania ludziom wolności – czuje smutek związany ze złym wykorzystywaniem jej przez ludzi. Wydaje mi się, że nad tym, jak powinniśmy korzystać z naszej wolności, zastanawiano się od najdawniejszych czasów. Przecież już w czasach prehistorycznych ludzie musieli mieć różne dylematy, choćby czy porzucić znajomych i ratować się ucieczką, czy pomóc im w niebezpieczeństwie. O tym, czym jest wolność, rozmyślali najwięksi filozofowie starożytni
11
Wstęp
i średniowieczni. To kwestia, nad którą zresztą zastanawiamy się do dziś. Droga do wolności jest więc wyborem homilii, nauk i publikacji księdza Piotra Pawlukiewicza, które mają nam pomóc w zrozumieniu tego, czym jest wolność. Ksiądz Piotr niejednokrotnie tłumaczył, jak powinniśmy z niej korzystać. „Czy podążanie za swoimi pragnieniami to prawdziwa wolność, czy może właśnie przeciwnie – zniewolenie?” – pytał. Bo grzech przecież, choć na krótką metę przyjemny, uzależnia i niewoli. Święty Paweł pisał do Koryntian: „Wszystko mi wolno, ale nie wszystko przynosi korzyść. Wszystko mi wolno, ale ja niczemu nie oddam się w niewolę”*. Życzę każdemu, kto sięgnie po tę książkę, by w czasie jej lektury odkrył swoją drogę do wolności. Bo – jestem o tym głęboko przekonany – choć jedyną drogą jest Chrystus**, każdy człowiek stąpa po niej nieco inaczej. Nie ma przecież jednego schematu zachowań, który wszyscy możemy powielać. Życie * Zob. 1 Kor 6, 12. ** Zob. J 14, 6.
Droga do wolności
12
pisze różne scenariusze, plany się zmieniają, mamy różne charyzmaty i talenty, dlatego tak ważne jest, aby świadomie wybierać prawdziwą WOLNOŚĆ. Generalnie zasada jest jednak jedna: wybieraj tak, jak wybrałby ma Twoim miejscu Jezus. Wydaje mi się, że to największa i uniwersalna nauka, jaka płynie ze słów księdza Piotra. Na sam koniec, wszystkim: WOLNOŚCI! Adam Gutkowski
Z Katechizmu Kościoła Katolickiego
1730 Bóg stworzył człowieka jako istotę rozumną, dając mu godność osoby obdarzonej możliwością decydowania i panowaniem nad swoimi czynami. „Bóg bowiem zechciał człowieka pozostawić w ręku rady jego, żeby Stworzyciela swego szukał z własnej ochoty i Jego się trzymając, dobrowolnie dochodził do pełnej i błogosławionej doskonałości”*: Człowiek jest istotą rozumną, a przez to podobną do Boga; został stworzony jako wolny i mający panowanie nad swoimi czynami**. 1731 Wolność jest zakorzenioną w rozumie i woli możliwością działania lub niedziałania, czynienia tego lub czegoś innego, a więc podejmowania przez siebie dobrowolnych działań. Dzięki wolnej woli każdy decyduje o sobie. Wolność jest w człowieku siłą wzrastania i dojrzewania w prawdzie i dobru; osiąga ona swoją doskonałość, gdy jest ukierunkowana na Boga, który jest naszym szczęściem.
* Sobór Watykański II, Konstytucja Gaudium et spes, 17. ** Święty Ireneusz, Adversus haereses, IV, 4, 3.
Droga do wolności
18
1732 Wolność, dopóki nie utwierdzi się w pełni w swoim najwyższym dobru, jakim jest Bóg, zakłada możliwość wyboru między dobrem a złem, a więc albo wzrastania w doskonałości, albo upadania i grzeszenia. Charakteryzuje ona czyny właściwe człowiekowi. Staje się źródłem pochwały lub nagany, zasługi lub winy. 1733 Im więcej człowiek czyni dobra, tym bardziej staje się wolnym. Prawdziwą wolnością jest tylko wolność w służbie dobra i sprawiedliwości. Wybór nieposłuszeństwa i zła jest nadużyciem wolności i prowadzi do „niewoli grzechu”*. 1734 Wolność czyni człowieka odpowiedzialnym za swoje czyny w takiej mierze, w jakiej są one dobrowolne. Postęp w cnocie, poznanie dobra i asceza zwiększają panowanie woli nad jej czynami.
* Por. Rz 6, 17.
Spis treści Wstęp, Adam Gutkowski
7
Z Katechizmu Kościoła Katolickiego
15
Bóg zaryzykował i dał nam wolność 21 Na tym polega nasza wolność 31 Kto tu jest zamknięty, a kto jest na wolności? 47 To niezwykłe, jak wielką odpowiedzialność niesie ze sobą wolność 69 W wędrówce do wolności może się przydarzyć gorszy moment 97 Tylko Jezus może nas przenieść na stronę wolności 125 Wolność daje pewność siebie 153 Chcesz być wolny i szczęśliwy? To skacz! 185 Spis fotografii
217
Projekt okładki Urszula Gireń Opracowanie graficzne i łamanie Adam Gutkowski goodkowskydesign.com Wybór i opracowanie tekstu Adam Gutkowski Redaktorka prowadząca Marta Brzezińska-Waleszczyk Opieka redakcyjna Paulina Gwóźdź Adiustacja Beata Trebel-Bednarz Korekta Katarzyna Onderka Copyright © by Ryszard Pawlukiewicz Copyright © for this edition by SIW Znak sp. z o.o., 2024 ISBN 978-83-240-6831-9
Książki z dobrej strony: www.znak.com.pl Więcej o naszych autorach i książkach: www.wydawnictwoznak.pl Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 30-105 Kraków, ul. Kościuszki 37 Dział sprzedaży: tel. (12) 61 99 569, e-mail: czytelnicy@znak.com.pl Wydanie I, 2024. Printed in EU