Istnienie czyśćca Pismo Święte jciec Święty Jan Paweł II w katechezie poO święconej tematyce czyśćca z 4 sierpnia 1999 roku podkreślił, że „w Piśmie Świętym możemy znaleźć stwierdzenia, które pomagają zrozumieć sens tej nauki, niewyłożonej jednak w sposób formalny. Wyrażają one przekonanie, że nie można zbliżyć się do Boga, zanim nie przejdzie się przez swego rodzaju oczyszczenie”1. Choć doktryna czyśćca ma solidne biblijne podstawy, nie należy się dziwić, że jako taka nie występuje w Biblii. To Kościół, opierając się na treściach zawartych w Piśmie Świętym, z biegiem stuleci pogłębił rozumienie prawdy o czyśćcu. Biblijne potwierdzenie istnienia czyśćca można jednak wykazać na dwa sposoby. 1 Św. Jan Paweł II, Czyściec – niezbędne oczyszczenie przed spotkaniem z Bogiem, katecheza podczas audiencji generalnej 4 sierpnia 1999 r., nr 2.
• 13 •
czysciec.indd 13
2020-09-30 15:22:47
ciec.indd 14
Po pierwsze, dogmat ten stanowi oczywistą i konieczną konsekwencję fundamentalnego biblijnego nauczania na temat natury Boga i człowieka. Po drugie, istnienie czyśćca można wywieść z treści zawartych w konkretnych tekstach biblijnych. Biblijne podstawy koncepcji czyśćca: Boska świętość i sprawiedliwość
Pojmowanie czyśćca w szerokiej perspektywie relacji między Bogiem a człowiekiem pomaga umiejscowić tę prawdę pośród innych tajemnic wiary. W szczególności należy rozważyć dwa biblijne wątki: Boską świętość, która wymaga absolutnej czystości osoby mającej znaleźć się w bliskiej obecności Boga; oraz Boską sprawiedliwość, która implikuje ludzką odpowiedzialność za grzech, a w konsekwencji osobisty wkład w pojednanie przez skruchę, pokutę czy zadośćuczynienie. Wielokrotnie na kartach Pisma Świętego Bóg Przenajświętszy nakazuje swojemu ludowi, aby był święty, ponieważ On sam jest święty (zob. Kpł 11, 44; Pwt 7, 6; Iz 1, 4; 5, 19), i aby był święty tak, jak On jest święty (zob. Kpł 19, 2; 20, 26; Mt 5, 48). Fundamentalna zasada, na mocy której jedynie osoby całkowicie oczyszczone mogą zbliżyć się do Tego, który jest Wszech• 14 •
2020-09-30 15:22:47
czysty, jest wyrażona w wielu miejscach, na przykład w Psalmie 15: „Kto będzie przebywał w Twym przybytku, Panie, kto zamieszka na Twojej świętej górze? Ten, który postępuje bez skazy, działa sprawiedliwie, a mówi prawdę w swoim sercu” (Ps 15, 1-2; zob. też: Ps 24, 3-6; Iz 33, 13-16). Szczegółowy starotestamentowy ceremoniał oddawania czci Bogu miał na celu niedopuszczenie do tego, by jakakolwiek nieczysta osoba lub rzecz znalazła się w Jego obecności.2 Nowy Testament podtrzymuje ten wymóg całkowitej czystości, nie tylko przez ogłoszenie Bożej woli dotyczącej świętości człowieka (zob. Ef 1, 4; 1 Tes 2,3), lecz również przez ustanowienie jej warunkiem wstępnym dopuszczenia do udziału w życiu wiecznym, tak jak tego naucza sam Chrystus: „Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą” (Mt 5, 8). Wymóg całkowitej świętości
Pierwsza opublikowana drukiem homilia św. Johna Henry’ego Newmana, wygłoszona 2 Zob. tamże: „Zgodnie z religijnym prawodawstwem Starego Testamentu, to co jest przeznaczone dla Boga, powinno być doskonałe” (nr 2).
• 15 •
czysciec.indd 15
2020-09-30 15:22:47