Giesbaergske Koleuren Gazette
Bleri Lleshi auteur/filosoof/activist
“Tweetaligheid is iets wat ons verbindt”
Bleri Lleshi
In het bruisende Brussel hadden we een gesprek met “Zinneke” Bleri Lleshi, politicoloog, filosoof, documentairemaker en activist. Ooit zei journalist Guy Polspoel hem: “Ik ben een échte Brusselaar, want ik ben hier geboren”. Maar daar was Bleri Lleshi het niet mee eens: “Men moet niet in Brussel geboren zijn, om pas dan een ‘Brusselaar’ te kunnen zijn”. Wie ben je? Wat typeert jou als persoon? Bleri Lleshi : “Ik noem mijzelf eerder een “Zinneke” (benaming voor een Brusselaar, red.). Een Zinneke is iemand die zich identificeert met Brussel, ook al is hij hier zelfs maar tijdelijk, het is de connectie met de stad en de gemeenschap die telt. Ik ben zelf van Albanese afkomst. Ik startte mijn studies in de politieke en sociale wetenschappen omdat ik zoals vele andere jongeren wou begrijpen waarover de conflicten in de wereld - die meestal fragmentair in de pers aan bod komen- in sé gaan. Als jonge student, voelde ik mij vooral een wereldburger en wou ik veranderingen verwezenlijken vanuit het internationale perspectief. Mijn interesse voor www.giesbaergskekoleurengazette.be
het lokale niveau ontstond pas later, toen ik inzag dat, wanneer men grootse dingen wil veranderen, men op lokaal niveau moet starten. Dit was een belangrijk keerpunt in mijn leven. Ik startte tijdens mijn filosofiestudies met veldonderzoek naar de identiteit van Brusselse jongeren, waarover ik een doctoraat schreef. Aangezien ik ook wou dat hiermee méér zou gebeuren dan dat dit enkel zou resulteren in een beleidsnota voor de Vlaamse Gemeenschapscommissie, besloot ik om er een boek over te maken (‘Identiteit en interculturaliteit, identiteitsconstructie bij jongeren in Brussel’, red.). Op die manier zou het ruimere publiek er ook iets aan hebben. Het was het jaar 2009-2010, het hoogtepunt van de regeringscrisis in België en een boek over identiteit was dan ook een heel brandend thema.” Hoe wordt een identiteit volgens u gevormd? Bleri Lleshi: “Een identiteit is niet iets dat vast ligt. Het evolueert altijd. Een identiteit is ook meervoudig, men kan bijvoorbeeld een Afro-Vlaming zijn of een Belgo-Turk. Identiteiten zijn steeds een dynamisch gegeven. Je kan je pas identificeren afhankelijk van de context waarin je leeft, en afhankelijk van de invloed die
de omgeving op je heeft. Deze wordt de dag van vandaag overmeervoudigheid maakt die iden- dreven. De taalkwestie op zich titeit dan ook complex. “ wordt meer en meer opgedrongen.” De eerste grote migratiebe- Wat bedoel je hiermee? wegingen naar België dateren Bleri Lleshi: “Vooral sinds de al van na de Tweede Wereld- NV-A de ministerpost van Inteoorlog. Hoe komt het dat een gratie en Inburgering heeft gebeleid in verband met minder- kregen is de nadruk op taal als heden slechts van de laatste dusdanig gaan liggen. Ik vind tadecennia dateert en dat dit zo lenkennis heel belangrijk, het is moeilijk ligt? wat mensen verbindt met elkaar, Bleri Lleshi: “De eerste gastar- alleen wordt taal nu maar al te beiders waren Italianen en Portu- vaak gebruikt om verdeeldheid gezen. Pas toen deze niet meer te zaaien onder de mensen. bereid waren om in de gevaar- Al te vaak wordt taal beschouwd lijke Belgische mijnen te komen als dé oplossing om voor zichzelf werken, werden er overeenkom- een plaats in de maatschappij te sten gesloten met Turkije en Ma- creëren. De taal is echter een rokko. Zolang men dacht dat de deel van de oplossing. Het kengastarbeiders wel zouden terug- nen van de taal is niet genoeg om keren, leek het niet zinvol om een alle discriminaties uit de wereld beleid uit te werken. Het is pas te helpen. België scoort binnen in de jaren ’80, toen bleek dat Europa als één van de slechtste deze arbeiders hier zouden blij- landen ten aanzien van personen ven, dat de eerste beleidsnota’s met een migratieachtergrond op hierover zijn ontstaan. In 1986 het gebied van sociale ongelijkverscheen zelfs een heel goede heid en discriminatie op de arintegratienota voor de sociaal- beidsmarkt. Het feit dat men de economische integratie van mi- taal kent, lost deze problemen granten. Deze werd echter snel dus helemaal niet op. Kijk bijafgevoerd toen het Vlaams Blok voorbeeld naar de werklooseen monsterscore behaalde tij- heidscijfers bij hooggeschoolde dens “zwarte zondag” (de par- migrantenjongeren. lementsverkiezingen van 24 no- Neem nu als voorbeeld het onvember 1991, red.). De reactie derwijs: België staat op kop van de traditionele partijen was wanneer het gaat om de taaldat het Vlaams Blok gelijk had, achterstand van kinderen die maar dat hun voorgestelde op- ouders hebben van een vreemde lossingen fout waren. afkomst. Het onderscheid tusVanaf dat moment werd het inte- sen ASO, TSO, BSO en het bijgratiebeleid niet meer benaderd zonder onderwijs versterkt de als een socio-economisch pro- sociale en economische achterbleem. Het werd een kwestie van stand. Nochtans hebben heel cultuur, etnische afkomst en reli- wat wetenschappelijke studies gie. En zo wordt het de dag van uitgewezen dat tweetalig ondervandaag nog steeds benaderd. wijs (zowel in de taal die zij van Daarmee wil ik niet zeggen dat, thuis uit spreken als deze van het als er spanningen zijn, die geen land waarin zij wonen) een sterke enkel verband houden met cul- stimulans is voor deze kinderen tuur, afkomst of religie. om zich te ontwikkelen. WetenDe situatie zit echter een stuk schappelijk onderzoek toont aan complexer in elkaar. Wat ik voor- dat tweetalige opvoeding een al wil brengen is een “en/en”- heel stimulerend effect heeft op verhaal. de hersenactiviteit van kindeAls men vandaag over integratie ren. Dergelijke kinderen kennen spreekt dan gaat het vooral over een veel grotere woordenschat taal. Het belang van talenkennis dan eentalige kinderen. Noch-
pagina 10
2de jaargang, nummer 6, 1 april 2013