Paard & Spul September 2013 by WildHorseMedia

www.paardenspul.nl

PAARD & Spul Paard & Spul - Editie 9 -

Jaargang 11

- 2013

Gratis - voor iedereen

10 jaar

Met iedere maand HIPPISCH uit uw regio! Ziekte van Cushing?! PPID Een ouder paard dat gewicht verliest ondanks een goede eetlust, dat veel drinkt en vaak plast, wiens vacht veranderd is en een paard dat aan hoefbevangenheid lijdt… Bij al deze symptomen moet de eigenaar denken aan PPID (voor Pituitary Pars Intermedia Dysfunction), beter bekend als de ziekte van Cushing.

Kijk snel op pagina 51 Psyochologie van het leren

In de vorige aflevering is de Klassieke Conditionering aan bod gekomen. We blikken even terug. De Klassieke Conditionering is een door Ivan Pavlov ontdekte passieve leermethode. Passief omdat het dier er niets voor hoeft te doen. Het overkomt hem gewoon. Het is een associatieve manier van leren. Het leren vindt plaats omdat een op zich niets betekenende gebeurtenis ...

Kijk snel op pagina 7 Harmonie in de gangen

Er zijn meerdere gradaties in welke mate een paard kreupel kan zijn, maar een paard is kreupel of hij is het niet. Vaak gaan we als dierenarts kijken aan welk been het paard kreupel is. We kunnen dan het been gaan uitverdoven om beter de plek te kunnen bepalen waar de pijn zit. Daarna kunnen we dan diagnostiek toepassen om in beeld te brengen wat er aan scheelt.

Kijk snel op pagina 47 Mysterie-ras: De Curly

Een pony ogenschijnlijk vol met de kleinste krulpermanent in al zijn haar, zo is de Curly met name in zijn winterse outfit het best te omschrijven. In de zomer blijven de krullen veelal beperkt tot manen, staart en sokken. Een aparte verschijning, een apart gevoel én met een aparte eigenschap, namelijk dat ze hypoallergeen zijn.

Kijk snel op pagina 35

Bruysend

Omdat wij thuis niet beschikken over marathonhindernissen om te trainen en het 4 span rijden voor mij helemaal nieuw was, zijn we gaan zoeken naar een instructeur die ons hierbij kon begeleiden. Maar wie? Heel wat jaren geleden had ik met Odette en Papaver een probleem. Edwin wist mij destijds goed te helpen en die les was nog lang niet...

Lees verder op pagina 5

Trainingsprincipe 1 VERMIJD VLUCHTEN en ANGSTASSIOCIATIES

J.S. Challengers She’s Madonna (AMHA) in eigendom van Jacky Stables.

Volgende editie: week 42 2013 Uiterste aanleverdatum: 30 september 2013

Hippisch recht

Hippisch: Linda Verwaal

Hippisch: Elise Buiten

Even een korte opfrissing van het geheugen betreffende de Intermediaire II. Als je in de Intermediaire I minstens 60% hebt behaald en het paard minimaal 7 jaar is, dan heb je een startbewijs voor de Inter II. Het is een opstapje naar de Grand Prix proeven. In deze proeven maak je voor het eerst kennis met de passage en piaffe. De vorige keer waren we in de IntermediaireII proef geëindigd bij het stapgedeelte.

Als je bijna alles al eens hebt geprobeerd, dan ben je soms wel toe aan een nieuwe uitdaging. Al jaren lang speel ik met het idee dat het mij toch zo leuk lijkt om eens in dameszadel te rijden. En nee, niet gewoon in dameszadel, maar echt officieel op concours in dameszadel. Om die reden ben ik ook meerdere malen op zoek geweest naar het meest geschikte dameszadel, maar dat valt via internet nog lang niet mee.

Lees verder op pagina 41

Lees verder op pagina 27

Lees verder op pagina 33

ik kan alles leren... ...als ik niet overal bang van (jou) ben ho maar!

www.akasha-rijkunst.nl

Bezoek onze 2 verdiepingen grote megastore Ook online shoppen mogelijk in onze zeer uitgebreide webshop Goede merken/scherpe prijzen

www.piafferuitersport.nl

Het Anker 16 | 8374 LC Kuinre (tussen Emmeloord en Wolvega) tel. 0527-231095

Maandag geopend van 13.00 tot 18.00 uur - Dinsdag t/m donderdag van 9.00 tot 18.00 uur - Vrijdag van 9.00 tot 21.00 uur - Zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur

Esperado

Harry’s Horse®

winterjack

zadeldek

Getailleerd model d.m.v. elastieken inzetten

‘Sterling’

Prijs €

119.95

34.95

WINTERCOLLECTIE 2014 Esperado

Kingsland

winterjack

met zeer aparte antislip zitting

‘Jenings’

Prijs €

rijbroek,

199.Prijs €

112.50

La Valencio

rijbroek

spoorriem lak,

super modern design

diverse designs

Prijs €

64.50

16.95

La Valencio

Peesbeschermer,

Kingsland

katoenen kousen

optimale bescherming, voorkomt oververhitting van de pezen.

kousen

Prijs €

9.95

52.50

13.95

Paard & Evenement

Waan je een Ridder in Nederland 25, 26 en 27 oktober

Een spectaculair Middeleeuws Ridderfestival. Voel je een stoere ridder door te leren zwaardvechten op de ridderschool. Lijkt het je wat? Kom dan naar het Riddertoernooi en aanschouw de heftige gevechten tussen de ridders te paard, die strijden om de hand van de jonkvrouwe. Doe zelf ook mee aan de demonstratie zwaard vechten. Bewonder de spannende roofvogelshow en loop rond in het Middeleeuwse dorpje, waar je kunt zien hoe de ridders vroeger leefden. Leer boogschieten of bekijk hoe deze, evenals vele andere materialen, vroeger gemaakt en gebruikt werden. Kortom, een dag genieten van de Middeleeuwen tijdens het Koeckers Ridderfestival. Zorg dat je er bij bent! Kaarten zijn verkrijgbaar aan de kassa. Waar moet je zijn? Hoeve Galderzicht, Rijsbergsebaan 9 in Breda.

Paljas

EquiDay Advanced het nieuwe Natural Horsemanship evenement voor wie méér wil begrijpen van paarden.

Deze dag is het ‘vervolg’ op de EquiDay, welke afgelopen april de 3e editie beleefde. De locatie is wederom het KNHS centrum in Ermelo (De Beek 125)

In het kort

Bekende (inter)nationale instructeurs geven tussen 10 en 17.30u demonstraties van een uur. Gelijklopend met de demonstraties zijn er verdiepende lezingen. In de pauze na elke demo kun je in het strodorp of op het terras terecht.

Demonstraties met diepgang en interactie

Alle demonstraties duren een vol uur, zodat er voldoende tijd is voor verdieping. In iedere ‘miniclinic’ wordt één specifiek thema in detail uitgewerkt. Je wordt gestimuleerd om mee te denken en doen met de demogever. Bij sommige demo’s is ook ruimte voor vragen vanuit het publiek. Andere demo’s bevatten oefeningen die je zelf mee kunt doen vanaf de tribune. Benieuwd naar de inhoud? Kijk dan op www.equiday.nl.

Paljas@paardenspul.nl

HET WEER Stelt u zich eens voor dat wij het weer zouden kunnen beïnvloeden. Neen, nu even geen flauwe milieumaffia-achtige grapjes dat wij dat allang doen; neen, gewoon wij, als mensen, kunnen eenvoudig het weer beïnvloeden. Stelt u zich dat nu gewoon eens voor... ‘Donnerwetter’.. dan hadden we binnen de kortste keren oorlog in Europa. Onmiddellijk zou Brussel een EU-minister voor het weer in het leven roepen, geheel volgens Brusselse traditie voorzien van een karrenvracht veel te duur betaalde ambtenaren, welke regeltjes gingen opleggen aan de EU-landen, voorzien van normen waaraan men zich had te houden. In een allesomvattend beleidsplan zou dan per land het aantal uren zon worden vastgelegd, evenals het aantal millimeters neerslag. Ons eigen parlement zou natuurlijk direct beginnen te steggelen over de verdeling in de regio’s, waarbij de best vertegenwoordigde regio’s natuurlijk aan het langste eind trekken. De minister president zal, met zijn bekende geflirt richting een toekomstige goede baan in Brussel, onmiddellijk eisen dat de EUnormen worden gerespecteerd. Zo zou er een compensatie moeten komen voor de té vele uren zonneschijn van de afgelopen tijd. ‘Nederland heeft daarmee de Brusselse normen ver overschreden’ zal de boodschap richting het volk zijn. Het parlement, zoals altijd hopeloos verdeeld, strijdend over de laatste drie cijfers achter de komma, zal roepen dat het kabinet niet naar Brussel moet luisteren. Maar ondertussen roepen ze natuurlijk niet zó hard dat een eventueel uitzicht op een hoge Europese positie kansloos zal worden.... En aldus besluit het kabinet dat er na Prinsjesdag géén zonnige periode meer te verwachten is. ‘Genoeg is genoeg’ heeft Den Haag besloten. De zon heeft lang genoeg geschenen. Herfst zal het worden. Regen, striemende regen, hagel, natte sneeuw en vooral veel wind. Tegenwind. Dit alles net zolang tot Europa tevreden is over de kabinetsaanpak. Zo, en daarna mag misschien de zon weer een heel klein beetje gaan schijnen voor u en mij. Toch maar goed dat wij het weer niet kunnen beïnvloeden, toch?!

Workshop

Begrip voor je paard Waarom doet een paard zoals hij doet? Veel mensen hebben gelukkig steeds meer de behoefte zich te verdiepen in de achtergronden van de paarden. Deze workshop biedt ruimte aan zowel de gevorderde ruiters als aan liefhebbers die niet rijden. U krijgt informatie over de aard van het paard, anatomie, voeding, omgang ed. maar ook informatie over de paardensportdisciplines staat op het programma. Kortom, twee boeiende en informatieve lessen. Zaterdag 12 en zondag 13 oktober 2013 vanaf 15.00 uur. Kosten: € 30,00 voor de workshop (twee delen) inclusief koffie met wat lekkers. Opgeven kan via: info@dehollandschemanege.nl.

2MOONS OPLEIDING: GEDRAGSDESKUNDIGE VOOR MENS & PAARD Petra Vlasblom heeft zich gespecialiseerd in het trainen van paarden met gedragsproblemen en het begeleiden van hun eigenaren. De unieke opleiding van 2Moons heeft als doel theoretische en praktische kennis en ervaring over te dragen om kwalitatief hoogwaardige trainers op te leiden. Studenten leren o.a. met verschillende technieken te werken, rekening houdend met het karaktertype van het paard, maar ook met dat van hen als trainer. ÉCHT CONTACT KUNNEN MAKEN Petra is in staat om al snel, door middel van grondwerk, maar ook op basis van haar persoonlijkheid, een diep contact met het paard te maken. Naast de training van het paard begeleidt Petra ook de eigenaar/eigenaresse om de relatie met het paard te herstellen. Deze vaardigheden zijn zéér belangrijke gereedschappen die bij de studenten ontwikkeld worden. Het is ook de reden waarom persoonlijke ontwikkeling in deze opleiding zo’n belangrijk onderdeel uitmaakt. MODULES • Trainen van verschillende types paarden. • Leerprincipes in theorie én praktijk. • Lichaamstaal en communicatie. • Gezondheid en welzijn. • Verschillende trainingsmethodes. • Trailerladen. • Bach Remedies. • Gedragspatronen en intuïtie. • Gedragsproblemen oplossen. • Echt contact maken. • Intuïtieve ontwikkeling. • Communicatie en didactiek. • Werken met jonge en probleempaarden. • Management en bedrijfsvoering. PROFESSIONALS ÉN PARTICULIEREN Deze 3-jarige opleiding is ontwikkeld om gedragsdeskundigen op te leiden die professioneel aan het werk willen. Maar ook geïnteresseerden uit andere beroepsgroepen die hun kennis willen verbreden en niet-professionals die de opleiding willen volgen voor hun eigen ontwikkeling zijn welkom! Het is ook mogelijk om een gedeelte van de opleiding in losse modules te volgen. MEER INFORMATIE Voor meer informatie kijk op de wesite: www.2moons.nl, Facebook of bel Petra Vlasblom 06-51111522.

COLUMN FAN, NIEUWSGIERIG of EEN LEUKE CADEAUTJE? Paljas “Over paarden, politici en andere ezels”. Een selectie uit 10 jaar columns. Reserveer een uitgave via paljas@paardenspul.nl

Rit

De Enclave Smokkelaarsrit

Zondag 6 oktober 2013 organiseren de Enclaveruiters Baarle-NassauHertog een gezelligheidstocht waaraan zowel menners als ruiters kunnen deelnemen. De afstand van de tocht is naar keuze, 15 of 30 kilometer, waarbij in 85% van de rit over zandwegen wordt gereden. De aanduiding van de route zal per pijlen verlopen en daarnaast ontbreken ook snacks en drinken ter plaatse niet. Kortom, doe ook gezellig mee!

Cursus

‘Equine Raindrop Techniek’

Wil jij graag een positieve invloed hebben op de gezondheid van je paard? Werk je hiervoor graag met elementen uit de natuur? Dan is deze cursus op 23 oktober 2013 misschien iets voor jou: ‘Equine Raindrop Technique’. Deze therapievorm maakt een combinatie van het gebruik van Essentiële Oliën en body work en zorgt voor een balans op zowel energetisch als lichamelijk vlak.

Het vertrek zal plaatsvinden vanaf het terrein van de Enclaveruiters op sportpark Boschoven te Baarle-Nassau tussen 10.00 en 12.00 uur.

Deze 1 daagse cursus wordt gegeven door Sietske Nobel van Equi Balance (Australië), die een ervaren gebruiker is van aromatherapie bij paarden. Tijdens deze dag leer je de techniek en krijg je meer informatie over de olieën. De olieën die we op de dag gebruiken, zijn bij de prijs inbegrepen.

Kosten? €8,- per aanspanning en €5,- per paard/ruitercombinatie. Dit kan ter plaatse betaald worden. Aanmelding vooraf niet nodig.

Locatie: Zefanja Coaching in Hagestein Meer informatie: www.equinestudiecentrum.nl

Clinic

Fit te paard

De programma’s van Fit Te Paard zijn ontwikkeld met uitgangspunt de ruiter. De bewegende paardenrug en de soms onvoorspelbare bewegingen van het paard vereisen bepaalde fysieke eigenschappen die voor andere sporters veel minder van belang zijn. Door goed op elkaar afgestemde coördinatie-, balans- en stabiliteitsoefeningen te doen word je als ruiter fitter en kan je je hulpen verfijnen, je houding verbeteren en dit langer volhouden. Een goede fysieke conditie heeft ook een betere mentale gesteldheid tot gevolg. Hierdoor komen ruiter en paard gezamenlijk tot beter presteren of dit recreatief of wedstrijdgericht is. Datum: 28 september, vanaf 14.30 uur, duur: 2 uur Locatie: Trainingsstal De Hoeve te Naaldwijk Kosten: € 20,- voor HWR leden en € 25,- voor niet-leden Opgeven kan via patriciag@hoevewestlandruiters.nl o.v.v. naam deelnemer, niveau en telefoonnummer.

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

Wil jij ook een echte paardrij-vakantie? Kom dan naar ‘Vakantiepark de Lourenshoeve’! Overnachten in een 6-pers vrijstaande bungalow, groepsacco of camping. De gehele week worden er lessen gegeven voor zowel beginners als gevorderden. Begeleide buitenritten, helpen met borstelen, voeren, uitmesten enz. Het meenemen van je eigen paard is mogelijk.

ng 20% korti Ontvang rijs sis-huurp op de ba actie le ia spec met deze 3 ardLH201 code: pa

Flierdijk 1, 7683 RA, Den Ham

the ’s all in

name

Meer informatie? Tel: 0546-672950 www.lourenshoeve.nl / info@lourenshoeve.nl

Handelstal / Dekstation

Stal Okkema

Ook kunnen wij uw Friese paard professioneel beleren, onder het zadel en voor de wagen. Doorlopend te koop en te koop gevraagd: zeer talentvolle Friese sport paarden.

www.stalokkema.nl

In- en verkoop Friese paarden, hengsten, opfok Jeth 5, 8636 VX Britswert, tel. 06-53818266

Bij ons vindt u ook: de eerste actiefstal voor paarden in Nederland, dagcursussen: o.a. ehbo bij het paard, uw eigen paard als politiepaard, de minimencursus, vrijheidsdressuur en paardrijden zonder angst, een gezellig eetcafe en de mogelijkheid tot slapen bij uw paard!

exclusief in ruitersportkleding Stal Mansour:

meer dan een manege • • • •

Cursussen en workshops Bed and Breakfast Hoge Veluwe struinritten Unieke groeps- en bedrijfsuitjes • Ponykampen en kinderfeestjes • Trompetterkorps te paard

Stal Mansour • Kemperbergerweg 793 • 6816 RW Arnhem • Tel. 026 - 442 30 06 • info@mansour.nl • www.mansour.nl

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

Brandweg 8 b 8152 DS Lemelerveld info@ridershouse.nl

www.ridershouse.nl Charles Owen, Bruno Delgrange, Silver Crown, RG, Equiline, Cavalleria Toscana, Secchiari laarzen, Back on Track 10 JAAR

Paard & Evenement

De marktcommissie van de Stichting Culturele Manifestaties organiseert op zaterdag 14 september a.s. voor de 37e keer de jaarlijkse Paarden- en Ponymarkt. Het marktterrein is geopend vanaf 08.00 uur ’s morgens. Deze jaarlijkse Paarden- en Ponymarkt wordt gehouden op het nieuwe Nicolaasplein in het centrum van Denekamp naast de eeuwenoude St. Nicolaaskerk. Jaarlijks trekt de markt duizenden bezoekers en is er een levende handel. Bovendien wordt de markt omzoomd door stands met paarden-aanverwante artikelen. Er wordt geen marktgeld gevraagd. Voor de handelaren zijn tal van prijzen beschikbaar, o.a. voor grote aanvoerders. Met de markt is een van de grootste kinder-rommelmarkten van Oost-Nederland verbonden en de Denekampse kermis.

Enjoy the Ride voor Brooke Hospital In het weekend van 4, 5 en 6 oktober vindt alweer de derde editie van Enjoy the Ride voor het goede plaats. Dit jaar zamelen we geld in voor een doel dat heel dicht bij ons als paardenliefhebbers ligt: Brooke Hospital for Animals. Op verschillende locaties in Nederland waaronder Academy Bartels (Hoog Mierde) en het KNHS-centrum (Ermelo) wordt een Enjoy the Ride rit georganiseerd voor Brooke. Vorig jaar

Open dag De Lourenshoeve

10.30 tot 16.00 uur opent Op zaterdag 28 september vanDen Ham haar (stal)deuren manege de Lourenshoeve in Kom kijken en geniet van tijdens de jaarlijkse Open Dag. . demonstaties en leuke activiteiten en clinics georganiseerd Er worden verschillende activiteiten de manege, de paarden en waarbij je kennis kunt maken meten van ruitersport beoefend pony ’s en waarbij allerlei vormrondleidingen gegeven en er worden. Daarnaast worden er is er een informatiestand. .lourenshoeve.nl Kijk voor het programma op www

BRUYSEND

Fanatiek menster met Shetlandpony’s en tevens paardensportmasseuse Simone Bruys neemt u maandelijks mee in haar belevenissen in de men- en paardensport. Omdat wij thuis niet beschikken over marathonhindernissen om te trainen en het 4 span rijden voor mij helemaal nieuw was, zijn we gaan zoeken naar een instructeur die ons hierbij kon begeleiden. Maar wie? Heel wat jaren geleden had ik met Odette en Papaver een probleem. Edwin wist mij destijds goed te helpen en die les was nog lang niet uit mijn hoofd verdwenen. Toen ik ging denken van wie ik wel vierspanles zou willen hebben, waarbij niet enkel ik of mijn pony’s, maar beide, meteen leerden hoe het moest, dacht ik weer aan Edwin zijn les.

Dierenartsen maken Nederland wijzer Dierenartsen door heel Nederland openen op zaterdag 5 oktober hun deuren voor publiek. Dit doen zij in het kader van de Landelijke Open Dag Dierenartsen die dit jaar voor de tweede keer gehouden wordt. De praktijken bieden hiermee een kijkje achter de schermen van veterinair Nederland. De opzet van de dag is volledig vrij aan iedere praktijk, maar het overkoepelende thema voor 2013 is “Dier en welzijn”, een breed thema dat mogelijkheden biedt om bijvoorbeeld in te gaan op erfelijke gebreken bij rashonden, het belang van de koe in de wei, of de huisvesting van konijnen. De voorbereidingen zijn in volle gang. Praktijken kunnen op de website www.opendag.dierenarts.nl een pagina aanmaken met hun activiteiten. De komende weken groeit de informatie over de deelnemende praktijken en de georganiseerde activiteiten. De Landelijke Open Dag Dierenartsen wordt jaarlijks georganiseerd door de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde, de beroepsvereniging van dierenartsen op de eerste zaterdag na dierendag.

werd er voor het KWF gereden, waar we mooi bedrag van ruim €15.000 aan mochten doneren! Doe mee! Draag je eigen steentje bij en schrijf je daarom gauw in voor één van de Enjoy the Ride ritten van 4 tot en met 6 oktober. Er gaat van iedere inschrijving € 5 naar Brooke, maar natuurlijk kun je zelf ook zoveel mogelijk geld ophalen. Dat kun je alleen doen,

maar ook met vrienden, je vereniging of manege. Bedenk een leuke actie of haal het meeste geld op en maak kans op leuke prijzen! Speciaal voor Enjoy the Ride voor Brooke Hospital is er een evenement aangemaakt op www.geef.nl. Kijk voor meer informatie over de locaties, Enjoy the Ride en inschrijven voor de ritten op www.knhs.nl/brooke

Tweedehands beurs Op 4 en 5 oktober 2013 organiseert Horse Top Shop weer een 2de handsbeurs. Al uw nog bruikbare spullen kunnen binnen gebracht worden van 7 september t/m 2 oktober 2013, tijdens openingstijden. Voor meer informatie kunt u ons altijd bellen op 06-41434282 of e-mailen: info@horsetopshop.nl Heeft u ook nog bruikbare ruitersportartikelen waar u eigenlijk niets meer mee doet? Breng het bij ons langs en het levert u nog wat op! En dit zonder moeite, want wij verkopen het voor u.

Open dag bij Atorka Nieuwe stijl

Schriktraining Arina’s Hoeve

Zaterdag 5 oktober a.s.

In de middag en avonduren van 5 oktober organiseert Equinova weer een schriktraining en ditmaal voor het eerst op de nieuwe locatie in GrootAmmers.

Waar: Stal frá Gaedingi | Reyerscop 8 | Harmelen | van 12:00 / 17:00 uur (toegang gratis) Programma: Workshop zadels passen, gratis voeradvies, ‘een beetje geluk is te koop’, kunst kitch & craft, expositie Paard & glas in lood, IJslander verkoopshow, demo gebitsverzorging, Atorka oude stijl-SALE, demo E-cursussen en meer. Kijk voor het definitieve programma op www.atorka.nl en op facebook.

Inschrijven: info@equinova.nl. Kosten €15 per combinatie.

Van watervrees naar waterbaktraining. Edwin is in Monster, bij Paardensportcentrum de Dijkgraaf, begonnen en heeft zich compleet toegelegd op het lesgeven en trainen van paarden. Een goed uitgangspunt voor wat ik zocht! Na één belletje was de afspraak gemaakt, we gingen trainen. De eerste lessen werden besteed aan de dressuur en het leren sturen en trainen van een vierspan. Ik had mijn koetsiersbewijs langspan gehaald, maar dat bleek bij lange na niet voldoende te zijn. Ik kende het Achenbachsysteem om mee te sturen en daarmee hield het wel op. Ik werd met mijn neus op de feiten gedrukt; ik was niet snel genoeg met mijn handen en besteedde te weinig aandacht aan het rechtrichten van mijn gehele span, evenals het opsturen, waarbij de achterste pony’s langer rechtdoor lopen in een wending dan de pony’s die voorop lopen. Daardoor komen de achterhand van de pony’s voorop schuin voor de achterste pony’s. Iets dat de pony’s moeten leren in plaats van klakkeloos achter hun voorganger aan te gaan. Daarbij kwam ook nog eens dat mijn pony’s het niet kenden, maar tevens dat mijn span uit twee ervaren en twee onervaren pony’s bestond. Kortom, een hele klus, waar we

in de afgelopen 1,5 jaar hard mee bezig zijn geweest. Met alle goede tips, adviezen en het meegekregen huiswerk zijn we een heel eind gekomen, waardoor nu ook de marathontraining in beeld is gekomen. In het begin van deze training liepen we weer tegen mijn oude fout aan: het sturen en lussen leggen. In de marathonhindernissen komen alle wendingen nog sneller op je af. Iets wat je in de dressuurproef nog even kan herstellen, lukt je in een hindernis niet. Dat is ook de reden dat ik in de hindernissen tweehandig rijd. Hierbij heb je de voor- en achterleidsels aan elkaar gegespt, waardoor je beide leidsels met één greep in handen hebt en sneller kunt sturen.

actie. “Dat lossen we op; de volgende keer gaan we de waterbak trainen.” De volgende les stond dus in het teken van water. Met de pony’s in de marathon-stand was ik er klaar voor.

Naast dat ik sneller moet worden kwam er zoals twee maanden geleden gezien, nog een ‘probleem’ om de hoek kijken: Wat moet ik doen als één of beide van mijn voorpony’s de waterbak niet in wil(len)? Op de wedstrijd in Uden hadden we een duidelijk waterbakprobleem! Papaver en Ans durfden er niet in. Zoals ik na iedere wedstrijd doe, belde ik Edwin om te vertellen hoe de wedstrijd gegaan was. “Ooh”, was zijn re-

Opsluiten? Dat was een nieuwe term voor mij. Edwin legde het mij uit: Je sluit de voorpony’s op tussen je handen/leidsels en de achterpony’s. Hierdoor krijg je meer controle en kun je beter sturen. Tijdens het aanrijden liepen de voorste pony’s in de strengen (trokken het meest), waardoor ze het span uit elkaar trokken en ik niet meer goed kon sturen. Daarmee was ik per definitie te laat. Om ze te kunnen opsluiten moet ik de achterpo-

KOOP van de MAAND - Promotie -

Na eerst losgereden te hebben gingen we op de waterbak af, net zoals we dit in Uden deden. Papaver en Ans gingen er liever niet in, het kostte heel wat draaien en twijfelen, maar uiteindelijk stonden ze er dan toch. Edwin merkte op: “Er gaan 2 dingen fout!” De eerste fout was dat ik de pony’s te weinig opsloot binnen de leidsels. De tweede fout was gelegen in het te weinig aandrijven van de achterpony’s.

ny’s verder opdrijven. Eigenlijk waren het dus twee fouten met dezelfde oplossing. Na de uitleg deed Edwin het voor en reed zelf met het span de waterbak in. Na een kleine twijfel liepen ze er zo in! Hierna volgde nog twee pogingen waardoor ze op het laatst zelfs in galop erdoor gingen, echt gaaf! Dat hadden ze, zelfs in het tweespan, nog nooit gedaan! Het zag er ‘simpel’ uit. Toen mocht ik zelf proberen en bleek het toch iets minder simpel dan het eruit zag. Maar met goede uitleg lukte het en na wat pogingen gingen we dan einde-lijk met zijn alle in galop door de waterbak. Ik natuurlijk, apetrots kom maar op met de volgende wedstrijd. Ik ben vol goede moed! En Edwin... wederom bedankt!

SIMONE BRUYS

Paarden- en Ponymarkt in Denekamp

zuiver voor uw paard drinkbakken. generatie de nieuwe Tioo lanceert drinkbakken. generatie de nieuwe lanceert Tioo De gepatenteerde drinkbak is uitgevoerd in architecturaal beton met een mengeling van Titaniumdioxide (TiO2). Onderzoek door erkende instanties bevestigt de antibacteriële werking van deze unieke samenstelling. Het water in een Tioo drinkbak blijft langer zuiver en zo blijft uw paard fit en gezond. De vormgeving en technische functionaliteit is uitgewerkt door Moebius Design, een dynamisch ontwerpbureau. Het resultaat spreekt voor zich! Met Tioo kiest u voor een drinkbak én voor de gezondheid van uw paard. Voor informatie en bestellingen, zie www.tioo.eu

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

Iedereen is welkom! van harte

´HAPPS´ staat voor: ‘Het Algemene Pony en Paarden Stamboek”

Bekijk de wereld met de oortjes naar voren!

Onze naam zegt het eigenlijk al! Wij zijn een Stamboek voor iedere pony en elk paard! Zonder en met papieren!

De Nederlandse Vereniging van Vrijetijds Ruiters is er voor jou! Gezellige dagritten, rij- en themaweekends, een interessant blad en nog veel meer.

Ongeacht de afstamming, kruising, stokmaat, aftekeningen, kleur etc.

Lidmaatschap voor 2013 bedraagt: € 62,50

Voor meer info: happs2011@hotmail.com

Kijk ook eens op onze website

Ned. Vereniging voor Vrijetijds Ruiters

www.nvvr.info

‘Voor degenen die op een gezonde en eerlijke manier met hun paard willen werken’ De ConCord Leader brengt ontspannenheid en zet het paard in zijn eigen kracht Ondersteunende werking in de ontwikkeling van de rugbespiering Vergroot de veiligheid tijdens het stappen aan de hand Helpt het paard kalm en rustig te blijven

De ConCord Longe is een bijzondere methode waarmee het mogelijk is om tijdens het longeren te kunnen blijven inwerken Helpt het paard om op een verantwoorde en juiste wijze te kunnen bewegen Verrassende resultaten geboekt met het testen van de ConCord

WWW.CONCORD-VIP.COM

PAARDEN OPPAS SERVICE opfok • rusthuis voor oude en geblesseerde paarden

GERUST OP VAKANTIE? DAT KAN!

drachtige merries • merries met veulens • moederloze veulens

PROFESSIONELE VERZORGING AAN HUIS

Nijbroekerweg 11 - 8166 KR Emst (Gld) - www.delindehoeve.nl - info@delindehoeve.nl - Mob. 06-10286166

MÉT OPPAS GARANTIE

trainings & africhtingsstal

WWW.PAARDENOPPASSERVICE.NL

HENDRIK VAN DER ES VERKOOP VAN SPORTPAARDEN HOOFDSTRAAT 156 9355 TE MIDWOLDE BVVA.0812.PAARDBLKJUMPER-(out)2.pdf 1 8/23/12 3:06 PM TEL. 06 - 55 95 52 13

+31 6-3877 6551 PAARD

EIGEN OMGEVING ZELFDE GEWOONTES PERMANENT TOEZICHT PERSOONLIJKE AANDACHT ADVERTENTIE PAARDEN OPPAS SERVICE.indd 1

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

VERZORGER

24/7 SERVICE ZEER ERVAREN GOED GESCREEND LANDELIJK INZETBAAR 1-8-2013 10:51:33

10 JAAR

Psychologie van het leren

Tekst: Marjolijn Kylstra, Showstal Penthesileia, foto’s door www.paardenshows.nl en www.aquatraining.nl

DE PSYCHOLOGIE VAN HET LEREN

De leerprincipes In de vorige aflevering is de Klassieke Conditionering aan bod gekomen. We blikken even terug. De Klassieke Conditionering is een door Ivan Pavlov ontdekte passieve leermethode. Passief omdat het dier er niets voor hoeft te doen. Het overkomt hem gewoon. Het is een associatieve manier van leren. Het leren vindt plaats omdat een op zich niets betekenende gebeurtenis direct wordt opgevolgd door een andere gebeurtenis. Des te belangrijker de tweede gebeurtenis voor het dier is, des te sneller legt het paard de associatie tussen deze twee opeenvolgende belevenissen. We hebben het “eerder blootstellingseffect” besproken. Indien een dier veelvuldig wordt blootgesteld aan een bepaalde zintuiglijke waarneming, waar geen consequentie op volgt, dan verliest het dier zijn interesse in deze voorvallen. Het is dan in een later stadium veel moeilijker voor het dier om alsnog een associatie met deze waarneming aan te leren. Iets om goed te onthouden bij het beleren van het paard. Gesproken is ook over het begrip “Voorbereidheid”. Voorbereidheid houdt in dat bepaalde associaties makkelijker gelegd worden dan andere associaties. Associaties die aansluiten bij het natuurlijke gedrag van het paard worden makkelijker geleerd dan de verbanden die gestoeld zijn op gedrag dat normaliter weinig of niet vertoond wordt. Verder is het verschil tussen positieve en negatieve associaties aan bod gekomen. Van positieve associaties heeft een dier voordeel, hij wordt daar beter van. Negatieve associaties bezorgen een dier angst en stress en wekken het vluchtgedrag op. In deze aflevering gaan we in op de operante vorm van leren.

III Paarden die geleerd hebben dat leren leuk is zijn voor alles te vinden. Penthesileia’s Patrick tijdens een optreden bij de musical Zauberwald.

OPERANTE CONDITIONERING

OPERANTE CONDITIONERING De operante manier van leren is een actieve vorm van leren. Het dier moet er zelf iets voor doen om deze vorm van leren te laten plaatsvinden. Vandaar ook de naam operant. Burhus F. Skinner wordt de ontdekker van deze vorm van leren genoemd. Daarom wordt de Operante Conditionering ook wel de Skinneriaanse Conditionering genoemd. De werkelijke ontdekker is echter Edward L. Thorndike. Ja inderdaad, de man van de Wet van Effect. Een wet die van toepassing is op de Operante Conditionering.

of omdat het hongerig is en naar iets eetbaars op zoek is. Het dier vertoont hierbij dus uit innerlijke motivatie actief gedrag. Dit gedrag kan voor het dier zowel goed als slecht uitpakken. Operant leren wordt daarom ook wel “TRIAL AND ERROR” leren genoemd. Leren door vallen en opstaan. Dit soort gedrag komt in de natuur erg veel voor. Skinner maakte voor zijn experimenten naar operant gedrag veelal gebruik van dressuurkooien, ook wel Skinner-boxen genaamd. Een voorbeeld van een dergelijke Skinner box is bijvoorbeeld een kooi waarin een

vleugel en een poot enz. Waar hadden we dat ook al eerder gezien? Inderdaad, in principe hetzelfde gedrag dat paarden kunnen gaan vertonen in afwachting van hun voer. (Zie artikel Paard & Spul editie 6 – 2013, De leerprincipes ll deel1). Dit gedrag komt aanvankelijk tot stand door de associatie van willekeurige gedragingen die samenvallen met het verkrijgen van voer. Het toevallig vertoonde gedrag werd dus beloond. En zoals we gezien hebben wordt gedrag dat beloond wordt vaker vertoond. Door het nog frequenter uitvoe-

elke duif in het begin van de proef ander gedrag liet zien, zijn al deze operant geconditioneerde gedragspatronen aan het einde van de proef dan ook verschillend. Wat voor alle duiven tezamen wel hetzelfde is, is het feit dat het door alle dieren individueel vertoonde gedrag belangrijk genoeg was om te onthouden. Het gedrag leverde immers voedsel op, net als bij de paarden. Zowel het geval van de duiven als dat van de

“Welke ruiter draagt er ook alweer een oranje onderbroek tijdens belangrijke concoursen?” We hebben het in de vorige afleveringen al uitgebreid gehad over deze zeer van belang zijnde wet maar, ter herinnering, bij deze nog een keertje. “Gedrag dat een positief gevoel opwekt zal vaker herhaald worden dan gedrag dat een neutraal gevoel teweeg brengt. Gedrag dat een negatief gevoel opwekt zal minder of helemaal niet meer vertoond worden”. Maar nu eerst verder met Burhus Skinner, de opvolger van Thorndike. Skinner’s grootste verdienste was het opstellen van een wetenschappelijke beschrijving van actief gedrag. Hierdoor werd het mogelijk de willekeurige gedragingen van mens en dier te bestuderen. Willekeurige gedragingen zijn gedragingen die niet reflexmatig zijn of worden opgewekt door associaties. Reflexmatig gedrag is, zoals we al eens besproken hebben, gedrag dat automatisch plaatsvindt. Gedrag waar dus niet eerst over nagedacht wordt, maar dat direct wordt uitgevoerd, zoals bijv. vluchtgedrag. Willekeurige gedragingen zijn dus die gedragingen die het dier uit eigen beweging vertoont. Bijvoorbeeld uit nieuwsgierigheid

automatisch beloningssysteem is ingebouwd. Zodra een daarin geplaatst dier een bepaalde handeling vertoont, bijv. op een hendeltje drukken, valt er als beloning automatisch wat voer in het voerbakje. Aan dat hendeltje kan een apparaatje verbonden zijn dat per tijdseenheid het aantal gewenste acties vastlegt. Hierdoor kan het gedrag van het dier volautomatisch over een langere tijd bestudeerd worden. Skinner gebruikte deze kooien vooral om het leergedrag van gewervelde dieren te onderzoeken. Skinners voorkeur ging daarbij uit naar dieren zoals muizen, ratten en duiven. Bij een dergelijk experiment, dat voor ons paardenliefhebbers heel interessant is, werden hongerige duiven elk apart in een dressuurkooi gezet. Om de 15 seconden vielen er, middels de voederautomaten, enkele graankorrels in de kooien, onafhankelijk van het gedrag van de duiven. Na enkele dagen lieten de duiven gedrag zien dat ons bekend voor zal komen. De ene duif sprong door zijn kooi heen en weer, een andere rekte zijn nek uit, een derde maakte buigingen en weer een ander exemplaar strekte tegelijkertijd een

paarden heeft als overeenkomst dat de dieren zelf actief gedrag vertonen voordat de beloning plaatsvindt. Een actieve manier van leren dus. Toch zit er in

deze actieve leervorm ook een passief element, namelijk het leggen van het verband tussen bepaald gedrag en het verkregen voedsel! Hadden de dieren echter i.p.v. voer elke 15 seconden een elektrische schok gekregen, dan zouden de uitkomsten van deze proef heel anders geweest zijn. Geen van de dieren zou het willekeurige gedrag dan nog vertoond hebben. Immers, dieren die een bepaald gedrag vertonen dat geassocieerd wordt met een negatief effect zullen dit gedrag, afhankelijk van de impact hiervan op het individuele dier, in de toekomst steeds minder gaan vertonen en tenslotte zelfs helemaal niet meer. Was er helemaal geen consequentie verbonden geweest aan het gedrag, dus positief noch negatief, dan werd het willekeurige gedrag al naar gelang

de omstandigheden, of zo nu en dan nog vertoond, of ook helemaal niet meer. Het levert het dier immers niets op. Bijgelovigheid van mensen kan ook in verband gebracht worden met operante conditionering. Een ooit willekeurig gekozen kledingstuk dat eens gedragen werd bij een zeer succesvol verlopen wedstrijd wordt bijv. daarna bewust vaker gedragen tijdens competities. Terugkomend op ons paardenliefhebbers, welke ruiter draagt er ook alweer een oranje onderbroek tijdens belangrijke concoursen? Mens en dier leren op deze wijze dus dat actief gedrag consequenties kan hebben, zowel positief als negatief.

Positieve bekrachtiging geeft gemotiveerde paarden. Penthesileia’s Willem S tijdens de training. ren van het gedrag werd dit optreden zelfs nog vaker beloond. De voederautomaat gaf immers elke 15 seconden wat voer af. Des te vaker het specifieke gedrag dus vertoond werd, des te groter de kans dat dit samenviel met de voederafgifte. Op deze wijze zijn de duiven het verband gaan leggen tussen hun van oorsprong willekeurige gedrag en het voedsel. Aangezien

Voedsel is voor de meeste paarden een geweldige bekrachtiger. > Lees verder op pagina 9 Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

g TE P O ie nin KO oo wo ze m tie he lf ea o cr W re in

osten parkk ts slech € 670,ar per ja

Van Bemmel Rijbakken. Voor het aanleggen en renoveren van u rijbak of paddock tegen scherpe prijs!!

Deze woning (woonoppervlakte 48m2) wordt aangeboden, inclusief 400m2 eigen grond. Deze in steen opgetrokken woning is in 1998 geheel verbouwd. Binnen- en buitenwanden zijn met hout bekleed. De parkkosten bedragen slechts € 670,- per jaar. Isolatie: Voorzien van dak en muurisolatie en dubbelglas. Verwarming: Doormiddel van een cv-ketel en gedeeltelijk voorzien van vloerverwarming. Watervoorziening: Door middel van een cv-ketel. Bijzonderheden: - Woning is geheel voorzien van laminaatvloeren; - Badkamer is voorzien van vloerverwarming;

- Levering van de woning geschiedt zonder energielabel; - Aanvaarding in overleg De woning is uitermate geschikt om eventueel te verhuren. U kunt dit zelf doen, maar er bestaat ook de mogelijkheid dat wij dit voor u verzorgen. Indien gewenst ook op erfpacht basis te koop.

WWW.VANBEMMELRIJBAKKEN.NL

Camping LINDENHOF Wolfhezerweg 111 6874 AD Wolfheze Tel. 026 4821728 Fax 026 4822271 E-mail info@camping-lindenhof.nl www.camping-lindenhof.nl

Weteringdijk 121 VAASSEN 06 - 20 80 15 99 Pim van Bemmel 06 - 30 06 48 00 Alice van Bemmel

De woning ligt op loopafstand van de Henriëtte Hoeve (manege), u kunt hier evt. uw paard stallen. Van hieruit kunt u prachtig de natuur in met uw paard of wandelen en ﬁetsen. (www.henriettehoeve.nl)

GlucoHorse

™

g l u c o s a m i n e s u l f a a t v o o r p o n y ’s e n p a a r d e n voedt, smeert, en beschermt de gewrichten

+punten

van

GlucoHorse

™

+ krachtige werking, wetenschappelijk bewezen + bestaat uit glucosaminesulfaat, de enige werkzame vorm van glucosamine + maximaal gedoseerd : 8.800 mg puur glucosaminesulfaat per dag + met appelaroma : wordt graag en gemakkelijk opgenomen + natuurlijk voedingssupplement : veilig, dopingvrij, zonder toegevoegde suikers + human grade kwaliteit, vrij van vervuiling, officieel getest + beste prijs op de markt : 30 euro/maand, korting vanaf 3 potten + optimale service : snel, betrouwbaar, en klantvriendelijk

met appelsmaak !!

bestellen en info :

w w w. g l u c o h o r s e . c o m

GlucoHorse. Bij artrose, artritis, en gewrichtsprob l e m e n .

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

10 JAAR

Psychologie van het leren

<< Vervolg van pagina 7 van Pavlov en Skinner werd er vanuit gegaan dat dieren totaal geen innerlijk leven hadden. Dieren werden gezien als levende machines die enkel reageren op prikkels van buitenaf. Geen innerlijke motivatie, emoties, intelligentie of zelfs maar het ervaren van pijnprikkels voor dieren dus. Vandaag de dag weten we gelukkig beter. Bepaalde theorieën uit het Behavioristische tijdperk moeten vanuit de hedendaagse nieuwe wetenschappelijke inzichten dus wel aangepast worden. Voor nu houden we ons echter alleen bezig met het Skinneriaanse operante gedachtegoed.

In de wei na het leveren van een goede prestatie.

Beloning of juist niet?

Van dit principe wordt tijdens de africhting van dieren dan ook veel gebruik gemaakt. Gedrag dat wij graag willen zien dient dan ook direct beloond te worden. Gedrag dat wij niet willen zien moet dan evenzogoed direct worden afgestraft. Met dit laatste moeten we tijdens de omgang zeer voorzichtig omgaan. Net als bij het belonen is ook het afstraffen van gedrag aan bepaalde regels gebonden. Verkeerd afstraffen heeft echter veel meer negatieve consequenties dan verkeerd belonen. We komen hier uiteraard op terug. In deze aflevering bespreken we alleen die vorm van leren die bekend staat onder de naam Operante Conditionering. Later in deze serie zullen we zien dat straffen over het algemeen meer nadelen dan voordelen heeft.

Laboratoriumproeven. De onderzoeksresultaten van Skinners operante conditionering experimenten zijn hoofdzakelijk te danken aan laboratoriumproeven. Deze onderzoekingen hebben weliswaar zeer belangrijke gegevens opgeleverd, het zijn echter wel “theoretische” resultaten. Theoretisch in de zin dat dergelijke proefopstellingen in de natuur helemaal niet voorkomen. Resultaten behaald tijdens deze proeven kunnen in de wildbaan of tijdens de africhting geheel anders uitvallen. Ook is de vraag of de gebruikte proefdieren zoals muizen, ratten en duiven wel altijd representatief zijn voor alle andere gewervelde dieren. Daarnaast hebben we ook nog te maken met nieuwe wetenschappelijke inzichten. In de tijd

De mogelijke consequenties van actief gedrag. Actief gedrag kan dus tot consequenties leiden. Deze consequenties kunnen voor degene die het gedrag vertoont zowel plezierig als onplezierig uitvallen. De veroorzaker heeft dus zelf invloed over wat hem overkomt. Dit in tegenstelling tot de klassieke conditionering waar het paard passief aan de situatie onderworpen is. Skinner ontdekte vier verschillende consequenties op actief vertoond gedrag en gaf deze de volgende benamingen: – POSITIEVE BEKRACHTIGING – NEGATIEVE BEKRACHTIGING – POSITIEVE STRAF – NEGATIEVE STRAF Consequenties die ervoor zorgen dat bepaald gedrag toeneemt

werden door Skinner reinforcement genoemd. In de Nederlandse taal spreken we van bekrachtigers. Omdat bekrachtigers een bepaald gedrag versterken worden ze ook wel eens versterkers genoemd. Wij zullen in deze serie verder over bekrachtigers praten. Operant gedrag dat vervelende consequenties voor de veroorzaker heeft wordt simpelweg straf genoemd. Positieve en negatieve bekrachtiging zorgen er dus voor dat bepaald gedrag vaker herhaald zal worden. Positieve en negatieve straf zorgen voor afname of het geheel onderdrukken van bepaald gedrag. Trainingstechnisch kun je zeggen dat positieve bekrachtiging inhoudt dat het paard iets plezierigs krijgt aangeboden. Bij negatieve bekrachtiging wordt een onplezierige situatie weggenomen. Positieve straf kan gezien worden als het verkrijgen van een boete, ofwel een negatieve prikkel na vertoon van ongewenst gedrag. Bij het hanteren van negatieve straf wordt iets plezierigs weggenomen. De operante conditionering kent dus twee vormen van bekrachtiging. Positieve Bekrachtiging en negatieve Bekrachtiging. Alhoewel negatieve bekrachtiging doet vermoeden dat het negatief zou uitpakken op het vertoonde gedrag, is dit dus niet het geval. Bekrachtiging zorgt altijd voor een toename van bepaald vertoond gedrag. Daarom is bekrachtiging ook zo’n sterk instrument bij het beleren van paarden. Door het door ons gewenste gedrag tij-

gen hiervan. Positieve Bekrachtiging. Positieve Bekrachtiging kunnen we dus zien als een beloning na bepaald gedrag. Iets dus dat door de ontvanger als prettig ervaren wordt. Wat voor het paard uitermate positief kan zijn hoeft dat echter niet perse voor ons ook te zijn. Denk maar eens aan een paard dat over de omheining van zijn paddock heen hangt in de hoop een sprietje gras te bemachtigen. Krak zei de omheining en het paard staat in het aangrenzende weiland tot zijn buik in het gras. Zeker weten dat dit paard dit gedrag vaker gaat vertonen, tot verdriet van de eigenaar van het beestje. Nog zo’n voorbeeld: een paard dat zijn ruiter eraf bokt. Paard blij, ruiter kwaad. Maar het kan ook anders; ruiter blij, paard blij. Hier zijn talloze voorbeelden van te bedenken. De meest voor de hand liggende is misschien wel het overbekende koekje na een aansprekende prestatie van het dier. Voedsel is voor de meeste paarden een enorme motivator. Maar ook het gaan stappen aan een lange teugel na een goed uitgevoerde oefening. Het krabbelen in de manenkam bij de schoft is ook een voorbeeld. Stoppen met het werk en naar de wei brengen. Na een goedgelukte nieuwe oefening lekker een ontspannend buitenritje gaan maken. Tussendoor de hals laten strekken. Het paard vriendelijk toespreken etc. etc. Allemaal voorbeelden van positieve bekrachtiging die ervoor zorgen dat het paard het door ons gewenste resultaat vaker zal herhalen. Mits echter het dier de gebruikte positieve bekrachtiger ook

als beloning opgevat worden hoeven niet eerst aangeleerd te worden. Dus eten, drinken, rust etc. Daarom worden deze vormen van beloning “Primaire Beloningen” genoemd. Primaire beloningen worden ook wel ongeconditioneerde beloningen genoemd. Ongeconditioneerd omdat deze vorm van beloningen niet aangeleerd hoeft te worden. Beloningen die wel eerst aangeleerd moeten worden, zoals het kloppen op de hals, de woorden “braaf” of “goed zo” of eender welk ander woord en geluidjes, zoals het klikken met een apparaatje etc., worden “Secundaire Beloningen” of geconditioneerde beloningen genoemd. Geconditioneerd omdat ze eerst aangeleerd moeten worden. Primaire beloningen hebben altijd meer impact op het paard dan secundaire beloningen. Het heeft dus altijd de voorkeur om het paard te prijzen met primaire beloningen. Soms is het echter erg onhandig om primaire beloningen te gebruiken. Bijvoorbeeld bij het aangespannen rijden. Erg onpraktisch om eerst van de koets af te moeten stappen om het paard iets lekkers te geven of op zijn schoft te krabben. Bovendien ben je dan ook altijd te laat met belonen. In zo’n situatie is het dus handiger om een secundaire beloning te gebruiken, zoals een aangeleerd lovend woord. Tijdens het rijden is het geven van een primaire beloning trouwens ook niet altijd handig. Vanuit het zadel kun je weliswaar het paard iets lekkers geven, tijdens bepaalde oefeningen is dit toch niet handig. Beloon je het paard na afloop van de goed gelukte oefening, dan wordt waarschijnlijk niet de des-

“Een positieve bekrachtiging is alleen een bekrachtiging als het dier in kwestie het ook zo ervaart!” dens de training te bekrachtigen zal het paard geneigd zijn dit gedrag vaker te vertonen. Dit in tegenstelling tot straf. Straf is altijd vervelend voor een paard, zelfs als het positieve straf genoemd wordt. Straf zorgt ervoor dat het vertoonde gedrag dusdanig wordt beïnvloed dat het minder of helemaal niet meer wordt vertoond. Alhoewel straf in de paardensport veelvuldig voorkomt is het eigenlijk een achterhaald verschijnsel. Bekrachtiging werkt vele malen beter dan straf en is bovendien over het algemeen diervriendelijker. Positieve bekrachtiging is zelfs uitermate diervriendelijk. De vriendelijkheid van negatieve bekrachtiging is afhankelijk van de wijze waarop het wordt toegepast. Negatieve bekrachtiging kan daardoor ook dieronvriendelijk zijn. De juiste timing bij het geven van zowel bekrachtiging als straf is van groot belang. Het snelste leerresultaat wordt verkregen als er bekrachtigd of gestraft wordt als het gedrag nog vertoond wordt. Vindt dit pas na enkele seconde plaats, dan is het voor het dier veel moeilijker om nog het verband te leggen tussen het vertoonde gedrag en de gevol-

werkelijk als beloning ziet. Een paard dat door een enthousiaste ruiter na een goed gelukte oefening als beloning hard op de hals geslagen wordt kan dit wel eens heel anders opvatten! Een koekje dat een paard helemaal niet lust is ook geen positieve bekrachtiger. Een paard na afloop van zijn inzet op stal zetten kan misschien door het dier wel als een straf gezien worden, of juist niet. Hoe plezieriger het paard zijn training ervaart des te onplezieriger zal hij het beëindigen hiervan beschouwen. Ken je paard dus. Zoek vooraf uit wat het dier lekker of prettig vindt. Kortom, een positieve bekrachtiging is alleen een bekrachtiging als het dier in kwestie het ook zo ervaart! Ervaart het de bekrachtiger niet als beloning dan zal het gedrag hierdoor ook niet gestimuleerd worden. Het hard op de hals kloppen wordt door het paard dan ook eerder als straf opgevat dan als beloning. Bovendien is het kloppen op de hals een onnatuurlijke manier van belonen. Een paard begrijpt dit in eerste instantie helemaal niet. Het dier moet echt leren dat dit als beloning bedoeld is. Alleen beloningen die direct door het paard

betreffende oefening beloond, maar dat wat je direct daarna deed; het halthouden dus. Bij het gebruik van de stem als beloning moeten we wel rekening houden met de toonhoogte. Weten we het nog uit het vorige artikel: “Voorbereidheid”. Alleen woorden die op lage toon rustig uitgesproken worden hebben een rustgevend en daardoor een belonend effect. Spreekt u “braaf” uit met een harde, scherpe toon dan zal uw paard dit zeker niet als belonend ervaren. Zodra een bepaalde oefening bij het paard goed is bevestigd kunnen zowel de primaire als de secundaire beloningen overigens worden afgebouwd. We hoeven dus niet eeuwig met een koektrommel rond te rennen. Af en toe een woord van waardering is dan voldoende om de stemming erin te houden. Een ander uiterst positief aspect van deze vorm van bekrachtiging is volgens mij het feit dat wij africhters door deze trainingswijze gedwongen worden om een mentale ommezwaai te maken in onze denkwijze.

> Lees verder op pagina 11 Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

Rijstal de Blinkert Ballum-Ameland

Camminghastraat 13 Hoogseizoen: Strandweg 18 Ballum -Ameland 0519-554059 / 0519-556575 / 0612914654

www.Rijstaldeblinkert.nl

09190 AD for c-PDF.indd 1

02-11-2009 15:08:01

Een paard zet je niet zomaar op stal... Goede huisvesting is voor een paard van levensbelang. Schoon, droog en veilig. En natuurlijk duurzaam en mooi. Een stalinrichting van FOLMER voldoet aan die hoge eisen. Daarom kiest een paardenliefhebber voor boxen van FOLMER. En daar voelt een paard zich lekker bij!

www.folmerhekwerken.nl Kauwenhoven 35 6741 PW Lunteren Tel. 0318 - 482619

Vlieland zien vanaf de rug van een paard? - Buitenritten voor de ervaren en onervaren ruiter - Rijlessen Het gehele - Instructieweken jaar geop end! - Wandelpony’s - Huifkartochten

F.N.R.S. manege

de Seeruyter Badweg 8 8899 BV Vlieland Tel. 0562 451962 www.manegedeseeruyter.nl info@manegedeseeruyter.nl

Informeer naar onze mogelijkheden!

Wassen • winterdekens/staldekens

€ 13,50

• behandelen met Waterproof van Rapide

€ 5,00

• zweetdekens/ﬂeecedekens € 10,00 • zadeldekjes/sjabrakken

€ 5,00

• bandages (per 4)

€ 4,00

• hondendekens en -kussens € 8,00

Reparaties

Haal- en brengservice

Wij repareren uw dekens functioneel.

Vanaf 10 of meer stuks wasgoed komen

Scheuren, singels en gespen worden ge-

wij deze kosteloos bij u ophalen.

repareerd of - indien nodig - vervangen. Kosten van reparaties bedragen gemiddeld € 2,50 tot € 10,-.

150 R DAN N IN E E M NU NTE ERPU ! INLEV EDERLAND N L E HE

U kunt uw dekens ook inleveren bij één van onze inleveradressen.

Wanneer de te verwachten kosten van

Voor gegevens van onze inleverpunten kunt u terecht op

een reparatie naar onze mening niet in

onze website.

verhouding staan tot de waarde van de deken zullen wij contact met u opnemen.

085 401 14 55 • info@dekenwasserij.com

www.dekenwasserij.com 10

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

10 JAAR

Psychologie van het leren

<< Vervolg van pagina 9 lopen. Dit paard hunkerde zo naar nieuwe leerstof dat Franke haar alleen met het aanleren van uitdagende nieuwe oefeningen tevreden kon houden. Een beter voorbeeld van de in-

vloed van positieve bekrachtiging is amper denkbaar. Of dacht u dat dit het dier met zweepslagen is bijgebracht? Zodra een dier geleerd heeft hoe leuk leren kan zijn dan krijgt het er geen genoeg

Even pauze tussendoor voor de Menorquiner hengst Miret. Een voorbeeld van primaire beloning.

meer van. Zelfs het meest ongemotiveerde paard verandert dan in één en al werklust. En het koekje? Die neemt hij dan alleen nog beleefdheidshalve aan! Paarden moeten echter wel leren dat leren leuk kan zijn. Afhankelijk van het karakter gaat dit van zeer snel tot wat moeizamer. Eenmaal over de brug reageren alle dieren enthousiast op deze trainingsaanpak. Onbeleerde paarden zijn hierbij in het voordeel aangezien zij nog geen slechte ervaringen hebben opgedaan. Paarden die al helemaal zuur zijn hebben wat langer nodig. Bij dergelijke paarden heerst in het begin vooral veel wantrouwen. Toch valt me elke keer weer op hoe snel ook zij bijdraaien en naar hun werk beginnen uit te zien. Op stal of in de wei zetten is dan ineens geen beloning meer. Voor ons mensen wordt deze vorm van bekrachtiging hersengymnastiek. Omdenken geblazen. Waar we gewend waren om een paard voor bepaalde acties te bestraffen, zullen we nu op creatieve wijze een oplossing moeten bedenken om het paard met behulp van positieve bekrachtiging het gewenste resultaat aan te leren. En nee, ik ga u hiervan nu geen voorbeelden geven. Hersenkrakers als huiswerk! Tot de volgende keer.

Wennekers Spektakel

viering 10 jarig jubileum RV & PC Wennekers (Aalsmeer) In 2013 bestaat Rijvereniging en Ponyclub Wennekers uit Aalsmeer 10 jaar. Dit wordt op zaterdag 21 september 2013 groots gevierd met een heus ‘Wennekers Spektakel’! Ook niet-leden zijn natuurlijk van harte welkom op deze spectaculaire paardendag! De toegang is gratis.

Heijkoop een clinic geven. Deze succesvolle Grand Prix dressuuramazone, die gecoacht wordt door Anky van Grunsven, is net teruggekeerd van het EK in Denemarken.

Op de dag is ook een groot en gezellig strodorp aanwezig waar gewinkeld kan worden. Natuurlijk is ook aan de innerlijke mens gedacht en zijn er lekkere hapjes en drankjes te koop! Mis deze gezellig dag niet en komt allen. Meer informatie, waaronder een volledig programma, kunt u vinden op: www.rvwennekers.nl.

Kosten: € 10,Locatie: Manege de Hjouwer te Haskerhorne www.praktijkvoorpaardenosteopathie.nl

Gastenverblijf

De Renderklippenhoeve met pensionstalling

Heerlijk paardrijden op de Veluwe en comfortabel overnachten bij De Renderklippenhoeve in Epe. Profiteer van 25% korting op een midweek bij de Renderklippenhoeve in de periode van 01-10-2013 tot en met 31-01-2014. U betaalt in plaats van € 380,- nu slechts € 285,- voor vier nachten.

www.renderklippenhoeve.nl

Paarden Oppas Service uitkomst voor paardenhouders!

U met vakantie? Een professionele hippische verzorger van de Paarden Oppas Service zorgt voor uw paarden! Bemiddelingskosten € 150,- excl. btw. www.PaardenOppasService.nl

Naast deze hoofdacts is er ook een demonstratie ‘Dressage meets Western’, een show van de Wennekers Pony Carroussel groep, een circusshow, een voltigedemonstratie, een spannende springdemonstratie en een westernshow. Voor leden wordt tevens een schrikttraining georganiseerd en een Pas de Deux waaraan zij kunnen deelnemen!

Kinderen kunnen deze dag meedoen met een korte voltige workshop, een stoelendans en hoefijzers versieren.

Welke kennis en wijsheid zit er achter paardenosteopathie? Waar stat paardenosteopathie ten opzichte van andere behandelwijzen? Hoe herken ik een blokkade bij mijn eigen paard? Krijg antwoord op deze vragen op vrijdag 11 oktober 2013 tussen 19.30 en 21.30 uur.

Tijdens het Wennekers Spektakel worden diverse demonstraties en shows gegeven en kunnen deelnemers meedoen aan leuke activiteiten. Zo komt de

alom bekende en geroemde paardenman Gert van den Hof tijdens het evenement 3 paarden zadelmak maken. Hij bekijkt de paarden pas enkele minuten voor aanvang. In een tijdsbestek van een kwartier zouden de paarden rustig onder het zadel moeten lopen. Ook de Australische Grand Prix ruiter Tristan Tucker komt een demonstratie geven. Tristan gebruikt grondwerk als warming up en is gespecialiseerd in het wegnemen van angst bij paarden. ‘Het is nooit de schuld van het paard’, is daarbij zijn devies. Daarnaast komt niemand minder dan Daniëlle

Paardenosteopathie & Check van jouw paard

Clinic

p Ti

Wij zullen onze aandacht moeten gaan richten op het goed vertoonde gedrag van onze leerlingen i.p.v. op gemaakte fouten. De energie van deze bekrachtiging is dan meer psychisch gericht dan alleen op de beloning georiënteerd. Hebben wij ook niet liever een baas die ons regelmatig complimentjes geeft i.p.v. een bullebak die ons vrijwel uitsluitend afbekt bij de minste of geringste misser of misverstand. Paarden zijn enorm gevoelige dieren. Al naar hun gevoeligheid kan een boos uitgesproken woord al een enorme straf zijn. Zulke dieren kunnen hierdoor letterlijk ineenkrimpen. Een trainingsmethode die gericht is op goed gedrag levert vrolijke en levenslustige dieren op die niets liever willen dan nog meer leren. Dat is misschien dan ook weer een klein minpuntje. Je moet trainingtechnisch steeds weer nieuwe oefeningen verzinnen om ze tevreden te houden. Een mooi voorbeeld hiervan is het bekende springpaard Weihaiwej van Franke Sloothaak. Weihaiwej liep niet alleen aan de top van de springsport, maar kon tevens een prima Grand-Prix dressuurproef

PAARDEN OPPAS SERVICE

WWW.PAARDENOPPASSERVICE.NL LOGO PAARDEN OPPAS SERVICE.indd 1

1-8-2013 11:11:52

Advertentie

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

    

                                               



Dealer van o.a. Atec, Henra, Blomert en Humbaur

Wij zijn gespecialiseerd in: handel in Friese paarden klaarmaken voor export advisering bij in- en verkoop van uw paard

www.mijnpaardenbak.nl

Wij hebben veulens, merries, hengsten en jonge paarden te koop

Gratis vakkundig advies! Wilt u vooraf een vrijblijvende offerte van ons ontvangen? Neem contact met ons op!

Verlengde zestiende wijk 4 / 7701 RC Dedemsvaart Mob. + 31(0) 6 51 11 68 09 / Tel. + 31(0) 523 61 17 42 opfokstal.meijer@hetnet.nl

Liksteenhouder

Speciaal voor onze paard en spul lezers eenmalig 10% extra korting! Gebruik t/m code: paard10 paard10 Gebruik t/mseptember juli dedecode:

Folie eb en vloed bodem

Manegeverlichting

Het Ambacht 2 Maasland info@mr-ed.nl

Gabelmaxx is dé leverancier van kokosvezels voor uw rijbak.

Onze specialiteit is het leveren van losgemaakte kokosvezels, dus geen zware hard geperste balen. Na het leveren van de kokosvezels kunt u die over de rijbak verdelen en onder (laten) werken met een frees. Bij levering geven wij u instructie voor het verdelen en onderwerken. Wij zijn puur een leverancier van kokosvezels en hebben 2 kwaliteiten beschikbaar voor rijbakken. Kokosvezels-rijbak.nl is een onderdeel van AZ Techniek BV (www.aztechniek.nl). Waardsestraat 26 Kijk op de betreffende websites voor meer informatie. 5388 PP Nistelrode

www.kokosvezels-rijbak.nl 12

Rijbakverlichting

Voerbak paarden

boven €50,-franco|iDEAL|PayPal|PostNl

Kokosvezels-rijbak.nl

Manegebodem

Hooiruif | Hooiruiven

www.mr-edshop.nl

Mr. Ed Superstore

Afrastering

Rubber staltegels

www.handelstalmartijnmeijer.nl

Mr.Ed

Drinkbak

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

Tel. +31 (0)412 610 465 E-mail: info@kokosvezels-rijbak.nl

Weidedrinkbak

U kunt ons bereiken via: email: info@mijnpaardenbak.nl

twitter.com/mijnpaardenbak

telefoon: 0900-9600 (lokaal tarief) contactformulier op onze site

facebook.com/mijnpaardenbak

10 JAAR

Promotie

Innovaties binnen de paardensport Uit onderzoek van de Stichting Consument en Veiligheid blijkt dat het aantal paardrijdongevallen de laatste 10 jaar fors is gestegen en ziekenhuisbehandelingen zelfs met +30%. Bijna 500.000 landgenoten zitten regelmatig op een paardenrug, onder wie ruim 400.000 recreatierijders. Jaarlijks overkomt meer dan 74.000 van hen een ongeval, waarvan eenderde deel jonger dan 15 jaar. Met deze gegevens in het achterhoofd ontwikkelde Equinovum Safe Rider: een mobiele App met zowel een navigatie als een alarmfunctie. Dit slimme stukje software zorgt ervoor dat de ruiter met 1 druk op de knop zijn exacte locatie weet én kan doorgeven aan vrienden of familie. Ook helpt de App de ruiter om zich te oriënteren in het bos, de kaart in de App geeft het startpunt én de huidige positie weer tijdens de rit. Wanneer een ruiter in het bos ten val is gekomen en niet meer zelfstandig verder kan, stuurt hij eenvoudig een alarm. De ontvanger van de melding kan de exacte positie van de ruiter zien en zonder zoeken hulp regelen. Wanneer een ruiter na een val niet meer bij bewustzijn is, registreert de App dit en geeft de ruiter een aantal waarschuwingssignalen. Wanneer niet op de waarschuwingstoon wordt gereageerd (simpelweg bewegen is genoeg) zal de App automatisch een alarm versturen. De Safe Rider App werkt met een “buddy systeem”. De ruiter kiest een aantal “buddies” die het alarm kunnen ontvangen. De ontvangende partij kan hierbij gebruik maken van een gratis App, de zendende partij betaalt een klein bedrag voor de App. Safe rider is per 29 juni 2013 beschikbaar voor Android en iPhone toestellen.

Over de makers: De Safe Rider App is het tweede product van het jonge bedrijf Equinovum, dat eerder dit jaar op de markt kwam met een revolutionair camerasysteem dat de hartslag van paarden kan weergeven gedurende langere periode, waarbij deze op afstand via een internettoepassing is te bekijken (Equisensor). Equinovum is daarmee de eerste ter wereld die draadloos de hartslag van paarden kan monitoren, op bijna iedere locatie, gedurende langere periode. Hartslagmeters worden in de sport al enige tijd gebruikt, maar de toepasbaarheid in de gezondheidszorg en bijvoorbeeld in het onderzoek naar gedrag van paarden staat nog in de kinderschoenen. De overheid biedt innovatieve bedrijven gelukkig nog subsidie in de vorm van de WSBO (Wet Bevordering Speur en Ontwikkelingswerk), waar ook dit bedrijf gebruik van maakt (meer info zie AgentschapNL). Het gaat om net dat beetje extra: een App die de route van de ruiter bijhoudt was er al, door er een val-alarm aan toe te voegen, wordt het voor ruiters daadwerkelijk interessanter. Camerabewaking was er al, maar met de hartslagmeter eraan gekop-

peld is het ook een gezondheidsmonitor (denk hierbij aan het monitoren van drachtige merries of paarden met koliek). Het idee is om bestaande, goede technische oplossingen op maat te maken voor paard en ruiter. Zo wordt niet alleen “de wereld” kleiner, maar ook de afstand tussen mens en paard. Samen met o.a. het Expert Center van NHB Deurne werkt Equinovum aan de ontwikkelingen en innovaties in de paardensport. Het Equisensor systeem is momenteel in gebruik binnen welzijn en fokkerij en wordt door medici getest op verschillende dierenartspraktijken. Equinovum staat voor innovaties die het welzijn en de veiligheid binnen de paardensport verbeteren en timmert hierin behoorlijk aan de weg. Wat nog geen makkelijke opgave is want de markt in de paardenhouderij wil nog wel eens conservatief zijn. De visie is echter dat de nieuwe generatie paardenhouders niet anders is gewend dan te werken met smartphones en internettoepassingen en het bedrijf anticipeert hierop met de ontwikkeling van de nieuwe producten.

Buitenrijden eindigt bij de NRSV Heb jij leren buitenrijden op de manege of vanuit huis? Heb je zelfs het ruiterpaspoort of het ruiterbewijs gehaald? Ondertussen begon het echte buitenrijden: niet in een groep maar met z’n tweeën of alleen; niet op het braafste dier maar op dat minder ervaren paard. Waar eindigt dit allemaal? Los van je leeftijd, buitenrijden eindigt bij de NRSV. Zelfstandig rijden en toch gezellig Bij de NRSV tref je ruiters (m/v) die willen genieten en zelfstandig met hun eigen of geleende paard en trailer op pad kunnen. Want de mooiste gebieden en ruiterpaden in Nederland zie je vanaf de paardenrug. Er wordt gereden in tweetallen, op routebeschrijving of kaart. Een comfortabel hotel en stal dichtbij zorgen voor gezelligheid tot, zeg, middernacht. De Nederlandse Ruiter Sport Vereniging geniet De Nederlandse Ruiter Sport Vereniging organiseert dagtochten. Na ruim 15 kilometer volgt de uitgebreide rust/lunch voor paard en ruiter, daarna volgen meestal evenveel kilometers. De uitzetter heeft de route bepaald, iedere ruiter bepaalt zijn eigen tempo. Elk paard dat gemiddeld drie keer per week wordt getraind, kan deze ritten aan. Maak nog dit najaar kennis met de NRSV op 12 of 26 oktober of 27 november. Bekijk het jaarprogramma op www.nrsv.nl.

Jij, je paard of jullie samen last van angst, stress, vermoeidheid of moeite met het loslaten van een traumatische ervaring? Wellicht kan een behandeling met “Jassentechniek” bij de praktijk van Yvonne Raaijmakers “JASSENTECHNIEK VOOR MENS EN DIER” iets voor je betekenen. Jassentechniek is een professionele behandelmethode om ballast weg te halen. Bij ballast kun je denken aan angst, spanning, stress, overtuigingen, onzekerheid, negatieve gedachten, vermoeidheid of onverwerkte trauma’s. Deze ballast kennen we bij mensen, maar ook bij dieren. Zie ballast als jassen en jezelf of je dier als een kapstok; een teveel aan jassen aan de kapstok zorgt ervoor dat de kapstok te zwaar wordt en gaat wankelen, kan omvallen of niet meer zichtbaar is. Dit kan ook in het leven van een mens of dier gebeuren. Als je niet goed kunt loslaten, heb je zoveel negatieve emoties bij je dat deze je leven nadelig gaan beïnvloeden. Je kunt niet meer lekker mee in de stroming van het leven omdat je je aan deze ballast blijft vasthouden. Door het uittrekken van jassen krijg je weer ruimte. Hoe werkt het? Ieder mens en dier bestaat uit trillende energie. Onze ballast bestaat ook uit trillende energie. De ballast zorgt ervoor dat de energie waaruit mensen en dieren zijn opgebouwd minder harmonieus trilt. Vergelijk het met een snaar van een gitaar die niet goed gestemd is. De Jassentechniek zorgt ervoor dat de snaar weer gestemd wordt, zodat mensen en dieren zich weer goed gaan voelen. Dieren kunnen spanning van hun eigenaar overnemen. Denk aan een ruiter die van een paard is gevallen en er met een zekere angst weer opstapt. Een paard voelt feilloos de angst aan, maar kan deze niet meer plaatsen en kan zich ook angstig gaan gedragen. Angst is op zich niet erg maar als het het dagelijks leven beïnvloedt, is het goed om er iets aan te doen. Het werkt dan heel effectief om zowel eigenaar als dier te behandelen. De behandeling Voorafgaande aan de behandeling zal een gesprek plaatsvinden over de klachten en zullen de belastende jassen worden uitgetrokken. Tijdens het consult krijg je meer inzicht in de achterliggende oorzaak van je problemen of die van je dier. Bewustwording is essentieel in het loslatingsproces. Dieren kunnen bij therapeut Yvonne Raaijmakers ook in combinatie met klassieke homeopathie worden behandeld; zij is erkend klassiek homeopaat voor dieren (meer informatie: www.dierenpathie.nl). Zowel mensen als dieren krijgen na een behandeling meer vertrouwen in zichzelf en het leven en voelen zich een stuk fitter, vrijer en gelukkiger. Wereldwijd hebben vele tienduizenden mensen de positieve werking van de Jassentechniek ervaren. De techniek wordt ook steeds vaker succesvol toegepast op dieren. De Jassentechniek is een erkende professionele alternatieve geneeswijze. Yvonne heeft een erkende en door verschillende beroepsorganisaties geaccrediteerde opleiding gevolgd voor het behandelen van mensen én dieren en is aangesloten bij de beroepsvereniging. Uitgebreide informatie is te lezen op de website: www.jassentechniek-mens-dier.nl.

Autumn Desert Trail Op 20 oktober 2013 wordt er weer een Autumn Desert Trail georganiseerd. De Autumn Desert Trail is een tocht door de Kale Duinen in Appelscha. Dit evenement wordt georganiseerd door Stichting Life, in opdracht van Staatsbosbeheer. Het is een prachtige tocht door het schitterende gebied van Appelscha dat normaal niet toegankelijk is te paard. Met

Model Royal King Budget:

Hoefproblemen?

Palen rond 12x200 cm. met 2 doorsteekliggers van 8x300 cm. Vanaf 100 meter € 12,50 inclusief plaatsen. excl.btw/transport.

Gebruik Silica!

de Autumn Desert Trail proberen we het gebied te onderhouden. Door te galopperen over de lege vlaktes wordt het zand los gemaakt en proberen we mosvorming tegen te gaan. Ook dit jaar gaan wij weer ons best doen om er een leuke en actieve rit van te maken voor alle ruiters en menners. De startplaats is in Appelscha bij het Buitencentrum van Staatsbosbeheer. De kosten

die aan dit evenement zijn verbonden zijn 15 euro per persoon of per aanspanning. Geef je snel op en help ons het prachtige gebied in stand te houden. Wil je je inschrijven of wil je meer informatie, stuur dan een mail naar winterdeserttrail@hotmail.nl

Brosse hoeven, afbrokkelen, etc? Snel verbetering door uniek opneembaar Silica-supplement! Zie voor verkoopadressen: www.naturalhorsecare.eu

Ti p

www.royaldutchfences.nl

0492-764215 / info@royaldutchfences.nl

p Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

De Garderruiters organiseren 19 oktober een Natuurmenrit in Garderen e.o., afstand ca. 25 km.

HippoCampus richt zich op een plezierige samenwerking tussen mens en paard: in de sport, in de vrije tijd en in pedagogische, therapeutische en groepsdynamische settings.

Start tussen 10.00 en 11.00 uur vanaf terrein Garderruiters, Speulderbosweg 28 in Garderen.

Degelijke klassieke instructie met moderne leermethodes.

Inschrijven: R.Mondelaers@kpnplanet.nl Kosten, incl. lunchpakket: € 15,- per menner; per medepassagier/groom € 5,-

* * * * *

Ontdek je mogelijkheden en grenzen en leer je paard waarderen.

NATUURMENRIT

HippoCampus biedt workshops, cursussen, training, individuele begeleiding en leertrajecten, revalidatie voor ruiter en paard en de gecertificeerde opleiding tot Equitherapeut SHP. Workshops: de onafhankelijke zit, angst en paardrijden, zelfervaring met het paard Cursussen: longeren, gymnastiseren van het paard, fitness voor ruiter en paard

Relatie paard - mens Communicatie - Interactie Gedragsproblematiek Coaching Angstbegeleiding

HippoCampus

Instituut voor Equitherapie en Hippische Sportpsychologie Dr. Ulrike Thiel - de Bult 2 - 6027 RG Soerendonk - 0031 (0) 495 45 37 57 - hippocampus@iae.nl

www.hippocampus-nl.com

Jenny de Jong – Hoofdweg 84 – 7371 AK Loenen – 06.12368092 – www.naturalhorsesense.nl

gespecialiseerd in het samenstellen en aanleggen van manègebodems

+32(0)477.43.21.07

www.eddybraeken.be

EMMERS Horseshop Belgium

“méér dan 1500 m² RIJPLEZIER, met alle BEKENDE MERKEN” “op DE GRENS België/Nederland”

HINDERNISVERKOOP & -VERHUUR

HINDERNISSEN

KWALITEIT en DEGELIJKHEID op de 1ste plaats

horseshop belgi um

“Laat je VERRASSEN ...” office@emmers.be • www.emmers.eu NU OOK ALUMINIUM STAANDERS SPONSORHINDERNISSEN kunnen in overleg naar eigen idee gemaakt worden.

IEDERE MAAND AANBIEDINGEN! NEEM HIERVOOR EEN KIJKJE OP ONZE WEBSITE Bernard Kempplein 23 • B-3930 HAMONT-ACHEL Hamont-Achel t. 0032 11 664 773 • office@emmers.be • www.emmers.eu

NL +31(0)620 746 511 B +32(0)498 287 399 www.wilgenhofhindernissen.com Wilgenhof-adv-210x297mm-2012.indd Wilgenhof-advertentie-210 x 297mm.indd1 1

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

20-06-2012 14:59:38 15:13:03 01-04-2011

10 JAAR

Horse Event - 13, 14 en 15 september op NHB Deurne

Frédéric Pignon hoofdact

Binnen- en buitenkant van het paard Niet alleen de veelzijdigheid van de paardensport staat centraal tijdens Horse Event, maar ook de gezondheid en het welzijn van paarden wordt onder de loep genomen. Dr. Helmut Ende presenteert preparaten waarbij het functioneren van alle lichaamsdelen duidelijk wordt en een beschilderd paard zorgt voor inzicht in de anatomie.

Daniëlle Heijkoop en Anky van Grunsven:

‘het geheim van onze samenwerking’ Tijdens Horse Event in Deurne geven het zilveren dressuurteamlid Daniëlle Heijkoop en drievoudig Olympisch kampioene Anky van Grunsven een demonstratie, waarin zij de geheimen van hun succesvolle samenwerking gaan onthullen. Vorig jaar maakte Daniëlle nog deel uit van het Rabo Talententeam. Dit jaar brak de 26jarige amazone uit Rotterdam met haar paard Kingsley Siro door naar de internationale top. De 26-jarige amazone won op de EK in Herning een zilveren medaille met het Nederlandse dressuurteam en plaatste zich voor de finale. Dat is een unicum in de dressuursport, die de laatste jaren vooral op geroutineerde en wat oudere teamleden leunde. Terwijl in springen en eventing diverse jonge talenten het nationale team haalden, lukte het maar niet in de dressuur. Het was zelfs aanleiding tot een interne evaluatie binnen het Rabo Talentenplan, dat onlangs de resultaten van de afgelopen tien jaar evalueerde tijdens een bijeenkomst met experts van NOC*NSF op de stal van Jeroen Dubbeldam. Dressuur is in Nederland de sterkste discipline met veruit de meeste deelnemers. En toch bleef het kringetje in de top heel klein. Er werd gebrainstormd over de oorzaak. Zoals zo vaak, komt een doorbraak pas tot stand als er iets ingrijpends gebeurt. Blessures en andere problemen zorgden ervoor dat de nieuwe bondscoach Wim Ernes niet alle toppers ter beschikking had voor deelname, eind juni, aan het CHIO van Aken. Dus moest hij noodgedwongen terugvallen op nieuwelingen. Daniëlle Heijkoop kreeg de kans en greep deze met beide handen aan. Vervolgens haalde zij een schitterende tweede plaats op het NK in Hoofddorp. De bondscoach kon niet meer om haar heen. Deelname aan het EK werd een feit. De zilveren medaille was het prachtige resultaat. Van talent tot topper binnen een jaar! Hoe dat mogelijk was proberen Daniëlle en haar trainster Anky tijdens Horse Event uit te leggen op zaterdag 14 september.

Stel jou programma samen op www.horse-event.nl

We heten paardengrootheid Frédéric Pignon van harte welkom tijdens Horse Event, waar hij de hoofdact zal invullen. Buiten zijn hoofdrol in de wereldberoemde show Cavalia, heeft Frédéric nog nooit eerder in Nederland opgetreden. Frédéric is de broer van Jean Francois Pignon, die met zijn Camargue-paarden al wél eerder shows verzorgde op Horse Event.

In 2009 was de Duitse Dr. Helmut Ende voor de laatste keer met zijn boeiende presentatie aanwezig op Horse Event. Naar aanleiding van vele verzoeken heeft de organisatie dit jaar weer beroep gedaan op zijn aanwezigheid. In zijn museum worden allerlei lichaamsdelen tentoongesteld van darmen tot benen en van schedels tot een maag. Diverse veterinaire zaken worden op een verhelderende manier tentoongesteld zoals bijvoorbeeld de diverse planten die giftig zijn voor het paard. Naast het veterinair museum nemen gezondheid en welzijn ook een centrale plaats in op het nieuwe Gezondheidsplein. Standhouders presenteren hun producten en innovatieve ideeën en in de workshoppiste worden workshops gegeven. Fysiotherapeute Gisella Bartels schildert de anatomie met afwasbare verf op een paard, waardoor zichtbaar wordt welke spieren en gewrichten een paard gebruikt bij de diverse oefeningen. Gisella: ‘Als fysiotherapeut kom ik geregeld paarden met problemen tegen. Niemand zal bewust problemen bij paarden veroorzaken, maar toch heb ik gemerkt dat veel oorzaken én oplossingen in de training te vinden zijn. We proberen onze paarden leniger te maken, waardoor ze uiteindelijk het gevraagde werk steeds beter aankunnen. Als je weet hoe een paard in elkaar zit, rijd je nooit meer onbewust een overgang of een zijgang. Je bedenkt wat je wilt verbeteren en gaat dat doelgericht trainen’.

Samen met zijn vrouw Magali Delgado komt Pignon naar Nederland voor een veelzijdig showprogramma. Met hun Friese hengsten in vrijheid en een ‘Tango’ pas-de-deux sluiten zij het programma dagelijks spectaculair af in de hoofdpiste van Horse Event. De organisatie van Horse Event streeft er ieder jaar weer naar om primeurs te brengen. ‘Wij weten dat ons publiek vernieuwing belangrijk vindt en wij gaan graag tot het uiterste om aan deze vraag te voldoen. Omdat we alle geijkte paden met betrekking tot het programma ondertussen hebben betreden, zijn we altijd op zoek naar die ene ‘onontdekte’ paardengrootheid. Als organisator ben ik er trots op dat we door de jaren heen tientallen internationale grootheden, in het meeste geval voor het eerst, naar Nederland hebben kunnen halen. Met de komst van Frédéric Pignon en Magali Delgado is dat ook dit jaar weer gelukt. Beiden komen uit Frankrijk, waar de beste africhters vandaan komen wanneer het gaat om vrijheidsdressuur. En daarnaast hebben we natuurlijk ook weer vele andere primeurs. Er is wereldwijd zoveel moois te vinden op paardengebied, in bijna alle culturen spelen paarden een belangrijke rol. Ik vind het een voorrecht om dit met onze bezoekers te mogen delen’. aldus organisator Gijs Bartels.

Kappersadvies voor amazones In de paardensport is het modebeeld steeds belangrijker. Mooie rijbroeken, opvallende rijjasjes en glanzende laarzen zijn niet meer weg te denken uit de hedendaagse sport. Daarbij moet het haar natuurlijk wel netjes onder de cap zonder dat er wilde haarplukken uitsteken. Hoe vaak zien we amazones hun haar niet nog snel in een haarnetje proppen of in een balletknotje draaien voordat ze te paard gaan? Heel fraai is dat niet en zeker niet wanneer een amazone na het rijden haar cap weer afzet. Tijdens Horse Event kunnen amazones ontdekken dat er charmantere mogelijkheden zijn voor hun haardracht tijdens het paardrijden. Kapster Annemiek Wissink geeft op zondag 15 september handige tips over het kapsel onder de cap, zodat het zowel tijdens als na het rijden mooi in model zit. Het dressuurknotje met de twist biedt de uitkomst. Dit dressuurknotje zorgt ervoor dat het platte kapsel na het rijden verleden tijd is. Advertenties

www.zadelmarkt.nl

ZADELMARKT

St. Charles dressuurzadel Comfort

Hoogwaardige kwaliteit, voorzien van 3-punts singelsysteem voor perfecte verdeling op de rug. Zachte en goed gevulde kussens. Heerlijke zitting met een goede kniesteun. Nu met verwisselbare boom! meer dan Normaal € 1295.60% Nu slechts voor € 495.korting!!

Lamswollen onderleggers

Voor iedere ruiter het ideale paard... De paardenverkoopsite met een unieke karaktermatch! www.equiconnect.com

Gemaakt van echt lamswol. Leverbaar in zwart, bruin en wit. Diverse modellen leverbaar. Normaal € 89.Nu € 49.-

Hipparion springzadel Jumping 2000

Jodphur laarzen meer dan 50% korting!!

Kortingscode voor een gratis advertentie op Equiconnect: PES345.

Clinics Veiligheid & Vertrouwen Training en Coaching met Paarden www.paardeninzicht.nl

Nieuw op de markt! Kwaliteits springzadels van Hipparion. Voorzien van de nieuwste technologie. Perfecte pasvorm, goede drukverdeling, kunststof boom, goede kniesteunen en een heerlijke zachte zitting. Diverse modellen, kleuren en maten leverbaar.

Normaal € 1150.-

Nu vanaf € 399.-

Luxe rijschoen in diverse modellen en kleuren. Leverbaar in zwart en bruin, in de maten 37 t/m 42

Harry’s Horse® cap Pro Plus

Normaal € 99.Nu voor € 49.-

Normaal € 69.95 Nu slechts € 49.Deze actie is geldig tot 30 september 2013!

Zadelmarkt Urk Staartweg 14 8322 ND Urk T: 06 433 55 994 info@zadelmarkt.nl www.zadelmarkt.nl

Luxe Harry’s Horse® cap met extra ventilatiesysteem in de helm voor goede doorluchting. Sluit erg goed om het hoofd heen.

Water- en winddichte winterdekens Voorzien van kruissingels, loopsplitten, bilkoorden, schoftbeschermer, dubbele frontsluiting met 3 D-ringen. Zowel gevoerd als ongevoerd. Alle maten leverbaar. Ongevoerd: nu slechts € 49,300 gr Gevoerd: al vanaf € 69,-

OP = OP

info@paardeninzicht.nl

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

Webshop en mobiele winkel. Voor klantenroutes zie agenda op de website of bel voor een afspraak.

Meer informatie? Bel naar RenĂŠ: 06 - 54 26 87 06 E-mail: info@westernspul.nl Webshop: www.westernspul.nl

Paard & Spul - Editie 6 - 2013 - Jaargang 11

WEDSTRIJDEN

Paard & Western

Clinics

Lone Star Cutting Contest

Zadelwagen

22 september Clinic Reining, Pleasure en Trail onder leiding van Jan Pieter Koopman op de Forest Mountain Ranch. Kosten €40,per onderdeel.

Vanaf vorig jaar brengt Numatic onder de naam Harry een stofzuiger op de markt voor liefhebbers van huisdieren. Deze stofzuiger maakt het u gemakkelijker op drie vlakken: Voorkomt nare geurtjes, pakt haren makkelijk op en is zeer milieuvriendelijk door de lage wattage.

6 oktober WRAN-C te Woubrugge

Deelnemen aan een Cutting Contest is op 6 oktober 2013 mogelijk bij de Lone Star Stables in Arendonk (België). Iedereen kan deelnemen. De klasses die verreden zullen worden zijn open, amateur, rookie en any horse-any rider. In de open en amateurklassen is er gegarandeerd 2,5 verse koe. De overige klassen 50/50.

13 oktober WRAN-October Holiday Show te Hoogenweg (Hardenberg) 20 oktober WRAN-C Beau Dandy’s te Woudenberg

Inschrijven kan tot en met 27 september. Ben je te laat? Dan betaal je 50% extra. De wedstrijd zal gejureerd worden door Peter Boom.

22 september Clinic door Michel Sandijck op Western Stable Beau Dandy’s te Woudenberg. Kosten €35,- per combinatie. Zorg dat je er snel bij bent want er zijn nog maar enkele plekken vrij! Aanmelding: beaunita@kpnmail.nl

29 september WRAN-C White Socks Stables te Zeist

www.numatic.nl

27 oktober WRAN-C Silver Ranch te Oosterwolde

Kijk voor meer informatie op www.lonestarstables.be

Custom made aluminium westernbeugels

29 september Koeienclinic onder leiding van Willem Odendaal bij MTS Kwakernaak te Oosterwolde. Kosten €40,- per combinatie. Uitermate geschikt voor combinaties die willen instromen in de sport, maar ook simpelweg als je geinteresseerd bent om kennis te maken met het werken met rundvee.

Voorzien van echt swarovski. In verschillende kleuren en uitvoeringen leverbaar. Prijzen vanaf €225,-

www.westernstore.nl

NQHA The Dutch Championship

Nieuwe collectie zadels op voorraad bij Arthur’s Western Store, waaronder prachtige collectie showzadels Dale Chavez, Blue ribbon, Circle Y en meer.

29 september Western Riding Fryslan organiseert in samenwerking met Alice Zijlstra deze dag twee clinics. De ochtend is gereserveerd voor de theorie- en praktijkclinic zit, houding & balans. Kosten €27,50 (voor WRF-leden)/ €32,50 (niet leden). Voor de middag staat een clinic Horsemanship op het programma. Kosten gelijk aan ochtendclinic. Opgave: westernridingfryslan@hotmail.nl

Handgemaakt showzadel van Dale Chavez met

zwart krokodillenlederen zitting voorzien van steurling zilveren knop. Prijs op aanvraag.

Dutch Championship & Futur ity Paint Cont es t

American Appaloosa Horse Club Holland presents

The Dutch Championship

Ook al valt het samen met het NQHA Championship, de AAHCH verzekert iedereen een super leuke wedstrijd neer te zetten op 6 oktober in De Buitenwijck te Stuifzand. Een aansprekend programa en er zijn leuke prijzen te winnen.

Op 28 en 29 september vindt het 2013 Dutch Cham pionship & Futurity Paint Contest plaats op Manege Rijnenburg te Nieuwegein.

Kijk snel op www.appaloosa.nl en schrijf je in met het formulier onder de kop ‘downloads’.

Meer informatie: www.dphc.nl

Zadelwagen

uur.

De show start om circa 12.30

Kijk voor meer informatie en inschrijfformulieren op www.nqha.nl

Zeer hoge kwaliteit zadelwagen van Equimatic. Gefabriceerd met zeer stevige materialen en ontworpen naar de wens van de gebruiker. Voor-zien van afneembare zadeldrager, veel ruimte voor poetsspullen en geschikt voor vrijwel alle soorten zadels. Comfortabel te transporteren, ook over ongelijk terrein.

Halter, most colorful, hunter under saddle, hunter hack, trail, pleasure, western equitation, lead line en reining. Maar dat is niet alles, er wordt een special pleasure 45+ uitgeschreven evenals een horse and dog trail.

Tijdens deze show word er gestreden om de Titel Nede rlands Kampioen door de Jeugd, Amat eur en Open ruiters. Ook worden de Futurity & Matu rity zaterdagavond worden er twee Onderdelen verreden. Op de Jackpot onderdelen uitgeschre ven; de Western Pleasure en Reining open voor alle rasse n. Deze wedstrijd is enkel open gesteld voor nakomelingen van SSA hengsten.

www.westernstore.nl

De Nederlandse Quarter Horse Association houdt op 4, 5 en 6 oktober weer haar Nederlandse Kampioenschap en AQHA Show. Ditmaal vindt het plaats op Hippisch Evenementencentrum De Bergen in Wanroy. Twee schitterende showarena’s staan tot de beschikking en een reiningbodem. Overnachting op de locatie is mogelijk.

www.numatic.nl

Advertenties

Les Chevaux

Gerrit Netjes > > >

Jeugdtrektocht

Het vakantieadres voor verantwoord en veilig paardrijden.

Polyvlokken Geopad Tapijtmix www.gerritnetjes.nl tel: 06 - 11308944

• • • • • • • •

Ponykampen Vakantiewoningen Paard/pony verhuur Trainingsweekenden Ruiterbewijs

Instructieweken

Manegelessen Trektochten Groepsaccommodaties

Les Chevaux - Voorbosweg 10 - 9528 TA - Buinen

0599-212957 - www.leschevaux.nl

Gespecialiseerd mestonderzoek voor paarden Voor effectief en doelgericht ontwormen Tel. 06 53 264 771 www.mestlab.nl Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

Zadel-, tuigen poetswagens van Numatic Eindelijk! Numatic heeft een aantal producten ontworpen voor gebruik in en om de stal. Zadelwagens bestaan natuurlijk al langer maar een goede tuigwagen en poetswagen zijn nieuw! Maar ook deze zadelwagen is wel degelijk anders. Zo kunt u uw poetsspullen in deze wagen direct meenemen en kunt u het hoofdstel en uw cap ophangen aan de haakjes.

Wandrekken voor zadels en tuigen

NIEUW

Poetswagens

in verschillende variaties

De tuigwagen is zeer praktisch en biedt ruimte aan twee tuigen en een zweep. De steunen van de zadelwagen en de tuigwagen passen ook op het wandrek zodat u zelf een modulair systeem kunt maken. Van twee wandrekken kunt u vervolgens weer een ‘A’-frame maken. Ideaal om mee te nemen naar wedstrijden! Voor meer informatie kijk op

www.numatic.nl

• perfecte ondersteuning van uw zadel • handige opbergbakken voor poetsspullen, peesbeschermers etc. • zeer stevig onderstel

‘A’-frame

voor zadels en tuigen

Zadelwagen voor zadel en accessoires

Zadelwagen voor westernzadel

Vakantie in Hongarije Vakantie in Hongarije

www.westernhorsestable.nl

B.V.

Bel gerust of kom eens langs!

* * * * * * *

Rijlessen in de manege Bosritten onder begeleiding Ponykampen Pensionstalling Gelegenheid voor overnachting van huifkarren Kampeergelegenheden voor max. 20 kampeermiddelen 4 Blokhutten

NATURE BEST FOR PETS

HRC Knollegruun - Hoofdstraat 33 - 9443 PA Schoonloo Tel: 0592 - 501458 - Fax: 0592 - 501260 - Email: info@knollegruun.nl

www.knollegruun.nl

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

10 JAAR

         

       Gediplomeerd

Te Koop: Irnsum, Learewei 18 Woonhuis met twee grote schuren en opstallen, landelijk gelegen, met vrij uitzicht, aan de rand van het dorp Irnsum. Perceel omvat tevens 5 ha grasland.

Bekijk onze website voor meer informatie Goëngamieden 9 - 8628 SJ Goënga - Tel: 0515 - 43 03 06 Fax: 0515 - 43 04 56 - GSM: 06 - 53 92 09 94

www.brandsma-og.nl

Dressuurinstructie Anneke Muilwijk

Hoefsmid Michel Speklé, lid van de vereniging van hoefsmeden.

OOK ZADELMAK MAKEN 

Werkzaam in de regio:

Wolvega-Meppel-Hoogeveen-Assen-Oosterwolde-DrachtenDokkum- Leeuwarden-Heerenveen.

06 - 52 45 47 03 / 0516 - 44 15 02

www.dressuurinstructie-annekemuilwijk.nl

Bovenweg 4, 8422DK, Nijeberkoop

Gediplomeerde instructie:

Dressuur: Dunja Komduur / Springen: Maarten Hassink

www.hoefsmederij-nijeberkoop.nl

Bovendiepsterweg 3 9551 VW Sellingen 0599-322989 / 06-51371283

Het adres voor rug- en nekproblemen van uw sportpaard. Wij gebruiken de meest adequate en up to date technieken voor behandeling van uw paarden. Ook ‘s avonds en in het weekend (tijdens concoursen) bereikbaar.

Het adres voor het vakkundig zadelmak maken en beleren van uw paard of pony. U kunt bij ons 7 dagen per week terecht.

■ hoef verzorging gereedschap ■ vacht verzorging produkten ■ supplementen

www.eponahorsecare.nl info@eponahorsecare.nl 20

Hippisch Noord Nederland - september 2013 - jaargang 4

Wij kunnen ook uw paard of pony vervoeren. In overleg is veel mogelijk!

Africhtingsstal Mark van Boven Alteveer (Gn) Tel: 06 - 11 16 37 24

PAARD VERKOPEN? DAT KAN GRATIS OP WWW.KEUZEINPAARDEN.NL

HIPPISCH NOORD NEDERLAND

TERUGBLIK FOKKERIJSEIZOEN 2013 Terugblik op het afgelopen fokkerijseizoen door de Familie Heida. Meer weten? www.demeulepollehoeve.nl

Hoe kijk je terug op het afgelopen fokkerijseizoen? “Wij kijken met een dubbel gevoel terug op het afgelopen jaar. De toch wel vele successen werden overschaduwd door het verlies van onze Ster/Prok/Pref./Prest/ NMK merrie Nalinda (v. Burggraaf). Zij is ondermeer de moeder van Talan (Intern. Spr. en erkend bij het KWPN) van Concorde en het 1.50m Intern. Spr. paard Veni Vidi Vici van Ohorn. Ze was ook nog drachtig en het verdriet haar te moeten hebben verliezen was heel erg groot; onze paarden mogen hier ook zonder productief te zijn in de fokkerij hun oude dag slijten. Brood fokkers zullen wij nooit worden! Succes was er gelukkig zeker voor onze fokproducten: drie Prestatie merries in één jaar erbij (!!) en twee Preferente merries. Daarbij waren alle drie de jonge paarden, die we voor PROK hebben laten keuren, alle drie heel goed op de foto’ s en zijn dus nu PROK merrie. Belissimo van Ferro die onder Dominique Filion alle Z1, Z2 en ZZL wedstrijden heeft gewonnen met elke keer meer dan 70%, en drie nieuwe Z paarden erbij. Onze Tuschinski merrie Colinda (vl. Keur 85 punten Beweging) heeft een apart hengstveulen gebracht van Everdale, die we direct voor de helft hebben verkocht aan Gert Jan v. Olst, en Hengstenkeuringkampioen Wamberto doet het in de USA heel goed in de sport en de fokkerij. Onze driejarige merrie Falinda II (v. Tangelo v/d Zuuthoeve) is met prachtige punten vl Keur geworden, en de Dream Catcher uit Olinda (v. Voltaire) wordt klaargemaakt voor het hogere werk onder Laura Zwart, die inmiddels medeeigenaar is geworden. Een paar jongere paarden lijken beloftevol en zullen volgend jaar uitgebracht gaan worden in de sport”.

Wedstrijdkalender Friesland Plaats 27-sept 28-sept 28-sept 29-sept 01-okt 01-okt 03-okt 04-okt 04-okt 04-okt 05-okt 05-okt 05-okt 05-okt 05-okt 05-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt

Vereniging

St. Johannesga It Haskelân St. Johannesga It Haskelân

pa pa Harich Freuleruiters po Harich R Gaasterland pa St Johannesga t Haskelan pa/po Harich Freuleruiters po Buitenpost Stal Paula de Jong pa/po Joure Ruterwille pa Oudega Sanninghoeve pa Arum Waddenruiters pa Joure Ruterwille pa Oudega Sanninghoeve pa Sneek R.S.C. Sneek po Vinkega PSC de Zuidstroom pa Franeker Sjaerdemaliauckemaruiters pa Foudgum Dongerruters pa Joure Ruterwille pa Oudega Sanninghoeve pa/po Sneek R.S.C. Sneek pa Arum Waddenruiters po Franeker Sjaerdemaliauckemaruiters pa

KOOPTIP

spr spr drs/spr drs/spr spr drs/spr drs drs drs drs drs drs spr drs drs drs drs drs spr drs drs

Klasse

Meer informatie

BB en B / 2-pr. L t/m ZZ B t/m Z + 4/6 tal + BB t/m Z + Bixie + Cross / 2-pr. B t/m ZZL + 4/6 tal + BB t/m ZZ + Cross / 2-pr. L t/m ZZ; outdoor B t/m Z(Z); outdoor B Z1/Z2 B L Z1/Z2 L1 t/m M2 BB t/m ZZ M t/m ZZ-L - Z:1 proef L/Z B t/m M2 Z1/Z2 Z1/Z2 BB t/m ZZ B t/m M2 B/M

www.hethaske.nl www.hethaske.nl www.freuleruiters.nl www.lr-gaasterland.nl ch-haskelan@planet.nl www.freuleruiters.nl info@pauladejong.nl trijntje_61@hotmail.com wedstrijdensanninghoeve@hotmail.com manege_arum@yahoo.com trijntje_61@hotmail.com wedstrijdensanninghoeve@hotmail.com v.j.e.l@kpnplanet.nl concourvinkega@hotmail.com marrijke_dijkstra@hotmail.com gea1982@live.nl trijntje_61@hotmail.com wedstrijdensanninghoeve@hotmail.com v.j.e.l@kpnplanet.nl manege_arum@yahoo.com marrijke_dijkstra@hotmail.com

Paardenhaarsieraad.nl

Nieuw: Armband met graveerelement. Mooie kortingen tijdens Horse Event, Deurne.

Welke keuzes heb je dit jaar gemaakt m.b.t. je eigen fokkerij en waarom? “Wij hebben Colinda wederom gedekt en drachtig van Everdale. Het veulen van Everdale van dit jaar lijkt erg goed en we wilden het daarom graag nog een keer proberen, ook omdat we heel graag van deze combinatie een merrieveulen zouden willen. De krachtige bewegingen van Everdale passen erg goed bij de snelle reﬂexen van Colinda en wij willen het achterbeengebruik blijven vasthouden wat verankerd ligt in onze stam, en krijgen we iets meer front uit Colinda. Falinda II hadden we dragend van Tornesch, maar helaas is het vruchtje na 6 weken eruit gegaan. We hadden voor Tornesch gekozen omdat hij zelf internationaal presteert en de kinderen van hem lijken goed. Omdat Tornesch niet meer beschikbaar was hebben we Falinda II nog een keer gedekt door Harley VDL. Of ze drachtig is weten we nog niet. Falinda II heeft een heel mooi model en veel maat, en bij het springen toont ze veel vermogen. Door de reﬂexen en de snelle voorbeentechniek van Harley toe te voegen zou dit een goede combinatie kunnen zijn”.

Wat verwacht je van volgend jaar m.b.t. de fokkerij?

NIC Assen

10-13 oktober

Van donderdag 10 tot en met zondag 13 oktober 2013 zal in de TT Hall in Assen de 58e editie van het NIC Assen plaatsvinden. Vier dagen lang kunnen paardensportliefhebbers genieten van paardensport met landelijk springen M/Z/ZZ en dressuur, internationaal springen en op de zondagavond het Dressuurgala. Voor meer informatie zie www.nichassen.nl

“Dit jaar komt er een Boss x Silverstone x Nalinda (v. Burggraaf) voor de hengstenkeuring. Voor volgend jaar hebben we misschien een kandidaat van Connaisseur uit Colinda. De te verwachten veulens zijn als boven omschreven van Everdale en hopelijk van Harley VDL. De nu tweejarige dochter van Arezzo bekijken we volgend voorjaar en beslissen dan wat te gaan doen, of dekken of aanrijden voor de sport. Falinda II gaat, wanneer ze niet dragend is, volgend voorjaar onder het zadel om de IBOP te lopen, zodat ze Elite merrie kan worden en zal dan naar alle waarschijnlijkheid weer gedekt worden. Verder is een portie geluk nooit verkeerd, want zo heb je een veelbelovend paard en zo kan bijvoorbeeld een blessure roet in het eten gooien. Het paard Belissimo was kampioen op de Brabantse kampioenschappen in de ZZL proef en zou, zoals in de pers werd omschreven, best de favoriet kunnen zijn op de Nederlandse kampioenschappen. Echter, een dag voor de NK heeft hij een wond opgelopen aan zijn bil en kreeg 10 dagen boxrust voorgeschreven en kon dus niet naar de NK. Dat is dikke pech, maar dit hoort er jammer genoeg ook bij….”

Wedstrijdkalender Drenthe 24-sept 25-sept 27-sept 28-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 01-okt 01-okt 02-okt 03-okt 04-okt 04-okt 04-okt 05-okt 05-okt 05-okt 05-okt 05-okt 05-okt 06-okt 06-okt 06-okt

Plaats

Locatie

Dalerveen Noord Sleen Dalen Gasselte Dalen Gasselte Emmen Oosterhesselen Noord Sleen Dalen Dalerveen Emmen Noord Sleen Emmen Dalen Exloo Emmercompascuum Dalen Exloo Emmercompascuum Koekange Zuidwolde Ruinerwold Dalen Exloo Emmercompascuum

HCE ruiters De Hullen Grootveldruiters PSV Gasselte Grootveldruiters PSV Gasselte Eekwalruiters Klenckeruiters De Hullen Grootveldruiters HCE ruiters LR Emmen De Hullen Eekwal Grootveldruiters RV Exloo ERD Runderuiters Grootveldruiters RV Exloo ERD Runderuiters de Bosruiters RSV-Millenniumruiters Woldruiters Grootveldruiters RV Exloo ERDpo Runderuiters po

Klasse pa/po pa/po pa/po po pa/po pa pa/po pa po pa/po pa/po pa/po pa/po pa pa/po pa pa pa/po pa pa pa po po pa/po spr dres

Meer informatie

spr BB/ZZ dres B/Z2 dres M/Z2 / Rabo Conc. dres dres/spr B/ZZ / Rabo Conc. dres dres B/M2 dres B/ZZ dres Bixie dres/spr BB Rabo Conc. spr B t/m ZZ dres B t/m Z2 dres dres B t/m M2 dres B t/m M2 / Rabo Conc. spr BB - M dres B – 2 proeven dres/spr B t/m M2 / Rabo Conc. spr BB - ZZ dres B t/m M2 – 2 proeven dres B, L en M dres Bixie spr dres/spr Rabo Conc. BB - ZZ L/M; Bixie – 2 pr

0591 853075 / hcewedstrijden@gmail.com 06 83114278 / rvpcdehullen@live.nl 06 30651613 / wedstrijden@grootveldruiters.nl tamara.b1@gmail.com 06 30651613 / wedstrijden@grootveldruiters.nl tamara.b1@gmail.com info@eekwal.nl 06-21250795 / miep_prinz@hotmail.com 06 83114278 / rvpcdehullen@live.nl 06 30651613 / wedstrijden@grootveldruiters.nl 0591 853075 / hcewedstrijden@gmail.com 0591-301352 / wedstrijden.emmen@gmail.com 06-24501069 / rvpcdehullen@live.nl 06 21972684 / angeliqueoosting@hotmail.com 06 30651613 / wedstrijden@grootveldruiters.nl 06 46038534 / c.blom34@kpnplanet.nl 06-41189817 / runderuiters@hotmail.nl 06 30651613 / wedstrijden@grootveldruiters.nl 06 46038534 / c.blom34@kpnplanet.nl 06-41189817 / runderuiters@hotmail.nl 0522-451006 / geertdevos@live.nl 06-11110465 / j-dejong@home.nl 06-22673123 / springen@woldruiters.nl 06 30651613 / wedstrijden@grootveldruiters.nl 06 46038534 / c.blom34@kpnplanet.nl 06-41189817 / runderuiters@hotmail.nl

Wedstrijdkalender Groningen Plaats 21-sept 22-sept 3-okt 4 t/m 6 okt 6-okt 6-okt

Het Everdale hengstveulen Independence uit Colinda hier 5 dagen oud.

Veendam Veendam Oostwold Vlagtwedde Delfzijl Oostwold

Vereniging LR Veendam LR Veendam PSC de Blauwestad Woudruiters Delfzijl PSC de Blauwestad

Klasse pa/po pa/po pa pa pa/po po

drs/spr drs/spr drs drs drs drs

B t/m ZZ (licht) B t/m ZZ (licht) B - 2 proeven B t/m ZZ-L; DCV B t/m M2 B t/m M2

Opgave paarden-pchv@lrveendam.nl paarden-pchv@lrveendam.nl paardensportcentrumdeblauwestad@home.nl / 06-51507551 boerdemarieke@gmail.com lrpc_delfzijl@live.nl / 06-20743799 paardensportcentrumdeblauwestad@home.nl

Met grote zorg en nauwkeurigheid heeft onze redactie deze lijst samengesteld voor u. Toch kan het voorkomen dat data of andere informatie niet (meer) kloppen. Hiervoor zijn wij niet verantwoordelijk of aansprakelijk. U doet er goed aan van tevoren even te controleren bij de betreffende organisatie.

Hippisch Noord Nederland - september 2013 - jaargang 4

Paardenboxen Constructie Handelsonderneming

Paardenboxen op maat en elk model te leveren Ook voor buitenstallen het juiste adres

ZUIDEMA / van Damstraat 6 / 9843 AP Grijpskerk Tel. 0594-211786 / Mob. 06-15056579 www.zuidemapaardenboxen.nl

www.stalromarino.nl

Stal Romke-Dijkstra Goede jonge en wedstrijdpaarden, voor zowel dressuur als springen. Tevens rijpony’s in alle maten en klasses.

heeft regelmatig

Zadelpas en Opvulservice Verkoop nieuwe zadels van o.a. Anatomica KN Stübben

TE KOOP:

Corrie van Amsterdam

Voor meer info graag bellen naar 06 - 53 46 19 15 Of mail naar info@stalromkedijkstra.nl

Jipsingboertangeweg 147 9551 TP Jipsingboertange

Levensechte portretten van dieren, nagetekend van foto,met

Kom vrijblijvend langs, wij maken graag tijd voor u.

t: 0599 45 46 14 m: 06 122 027 68

pastelkrijt door Rolinda Otten

Kijk ook op onze website www.stalromkedijkstra.nl

Brandligtswijk 102 - 7916 VK Elim romari1@live.nl - 06 - 30 35 43 64

Voor paarden ponyrijlessen, menlessen, africhting, pensionstalling, in- en verkoop paarden en pony’s, kinderfeestjes, verhuur van (trouw-) rijtuigen en paardentrams.

info@zadelpas-service.nl

www.zadelpas-service.nl

Manege/Stalhouderij Biessum de Ransel 1 9931 BT Delfzijl Tel. 0596 - 614680 / 611409 www.manegebiessum.nl

Manege Lipizza Fauna 4/6 9642 LX Veendam Tel. 0598 - 615397 / 06 - 53194912 www.manegeveendam.nl

Hippisch Noord Nederland - september 2013 - jaargang 4

Voor paarden ponyrijlessen, ook voor mensen met een beperking, pensionstalling, in- en verkoop paarden en pony’s, verhuur van (trouw-) rijtuigen en paardentrams.

HIPPISCH NOORD NEDERLAND Data van de wedstrijden van L.R. Neta voor het indoor seizoen 2013-2014.

Alle wedstrijden worden gereden in manege De Dollard te Winschoten: op 19 en 20 oktober a.s.: EDR Springconcours, 30 november en 1 december: dressuurwedstrijd B t/m ZZ-Licht en op 1 en 2 februari 2014: dressuurwedstrijd B t/m ZZ-Licht.

L.R. NETA springlevend! 28 september

L.R. Neta viert dit jaar zijn 90 jarig bestaan, en daar wil de vereniging niet zomaar aan voorbij gaan. L.R. NETA 19232013: Jubileumshow op zaterdag 28 september 2013. Aanvang 19.30 uur in manege de Dollard, Oostereinde 26, Winschoten. Programma: Pony clinic springen o.l.v. de heer T. Mellema, Friezen show met zangeres Sarie van Delden, Tuigpaarden demonstratie van stal Mekkes, Demonstratie polo door professionals uit Argentinië, Duitsland en Nederland, Voltige door meervoudig Nederlands kampioen Carola Sneekes, Friezen show aangespannen o.l.v. mevr. Christa Larmoyeur. Toegang is gratis!

Indoor Zwaagwesteinde

2013

Hans Veldheer

SGW en Marathon Nijeberkoop 19 oktober

Zaterdag 19 oktober wordt door SGW Friesland de 31e SGW Nijeberkoop georganiseerd voor paarden en pony’s. Dit is een eventingwedstrijd klasse B zonder dressuur. Tevens is er die dag ook een oefencross. Zondag 20 oktober is er een oefenmarathon voor paarden en pony’s. Er kan meegedaan worden in de volgende rubrieken: enkel-, dubbel- en vierspannen en tandems. En ook is er weer de marathon te paard. Entree is gratis. Voor opgave en meer informatie, kijk op www.sgw-friesland.nl

FOKKERIJ NIEUWS

Nationale Keuring EASP

Door Karel de Lange / EASP Stamboek

De nationale keuring van het EASP bracht een aantal overtuigende kampioenen voort. Vooral de kwaliteit van het kampioensveulen laat zien dat het EASP met de fokkerijdoelstelling van evenwichtig gebouwde paarden op de goede weg zit. Evenwicht en harmonie in de bouw brengen altijd taktmatige, gedragen, ruime en lichtvoetige bewegingen met zich mee.

De rijrubriek werd gewonnen door Kont Better van de Keizer met Lisette Kleine Schaars in het zadel.

Ultimo

Dressuurweekend

in Assen 14-15 september

Dit zal zijn op 14 en 15 september a.s. met maar liefst 2 dagen dressuur voor de klassen B t/m ZZ-L. Het gaat hier voor de klassen M, Z en ZZ-L om de wisselbeker De Porseleinen Stijgbeugel. Op zaterdag worden de klassen B en L verreden en op zondag zijn de klassen M, Z en ZZ-L aan de beurt. Er kunnen 2 proeven gereden worden. Meer info: www.rjva.nl

Durf Ut Wé van de Keizer

ERS-Veulenkampioen Het veulenkampioenschap ging verdiend naar de zwarte parel Julia, die dankzij haar harmonie en dito gedragen bewegingen de eer voor zich opeiste.

ERS-Hengstveulens paarden Bij de hengstveulens mocht zich als eerste Durf Ut Wé van de Keizer, een zoon van Denzel v.h. Meulenhof uit de moeder Keizer’s Kweet Ni (v. Pronto) opstellen. Dit hengstveulen heeft veel harmonie in de bouw en veel hengstuitdrukking. Ras, adel en mannelijkheid stralen van hem af.

Net als voorgaande jaren hebben de organisatie, vrijwilligers en de sponsors al hun ervaring en enthousiasme ingezet om er weer een geslaagde hippische week van te maken. We hopen veel deelnemers en bezoekers op ons mooie terrein van manege ‘It Bytling’ te mogen ontvangen. Van de ponyruiters tot aan de nationale dressuur- en springtop, van de klasse BB tot ZZ, iedereen is welkom om mee te strijden voor de dikke geldprijzen en vele extra’s die er te winnen zijn. Woensdagavond is er een spetterende dressuurshow en zaterdag sluiten we af met de ponyﬁnale, het spannende masterspringen en live muziek. Het hele programma en verdere informatie is te vinden op www.indoorzwaagwesteinde.nl

ERS-Merrieveulens paarden Als eerste mocht zich de bijzonder goedgemodelleerde Julia von Siebenbergen opstellen. Julia is een dochter van Perekat uit de merrie Willemien (v. Biret), gefokt en in eigendom van D. Janse te Brinkum. Dit veulen heeft voldoende ras en adel, maar haar expliciete pluspunten liggen in haar goede verhoudingen en de harmonie met het fraaie en goedgewelfde front. Een echte ‘eyecatcher’ met vrouwelijke vormen en lijnen, die in de bewegingen nog sterker tot uitdrukking komen.

Het kampioensveulen Julia (v. Perekat).

4-9

november Indoor Zwaagwesteinde 2013 heet u van harte welkom op alweer de zevende editie van dit paardensportevenement, wat plaats zal vinden van maandag 4 tot en met zaterdag 9 november 2013.

ERS-Arabo-Friesians In deze rubrieken kreeg alleen het hengstenveulen Dr Darco van Dark Romke uit de merrie Ffaroela (v. Roeland) een eerste premie. Dit hengstveulen is gefokt door Jan Driessen te Maaseik. Darco heeft het goede barokke evenwichtstype en de Arabische uitstraling wordt vooral zichtbaar in zeer fraaie front, hoofd en bovenlijn. Aan zijn moeder Ffaroela (Roeland x IBN Wandro ox) werd het sterpredicaat toegekend. En ook zij liet goede bewegingen zien met een voorbeeldig karakter.

Wim Middelkamp

Kampioen!

Tijdens de District Kampioenschap Mennen in Vries, is Wim Middelkamp kampioen geworden met zijn merrie Whylene in de Vaardigheid! Wim, die tijdens de dressuur ook al een zeer goede prestatie neerzette in de klasse L enkelspan (195, 194 - 185, 171 punten), mag in zowel de dressuur als met de vaardigheid door naar de Hippiade in Ermelo!!! Proﬁciat Wim!!! Heel veel succes op het NK namens de Menvereniging In ‘Span uit Ter Apel!!! Foto: huldiging tijdens de menlessen in Ter Apel

ERS-Drie- en vierjarige merries In deze categorie verkreeg de merrie Keizer’s Kweet Nie het sterpredicaat. Zij is gefokt door en in eigendom van P. J. I. Kleine Schaars te Wijhe. Deze merrie is een dochter van Marius Claudius uit een merrie van Mytens x Hamilton. Binnen de moderne rijpaardfokkerij een wat meer klassiek model, dat vooral door invloed van de vader wordt gedomineerd.

De 3 dolle dagen bij Hagedoorn-Linde 22, 23 en 24 november NOTEER HET VAST IN UW AGENDA!!

22-24 november

ERS- Vijf jaar en oudere merries Twee merries kwamen in aanmerking voor het sterpredicaat. Dat waren Keizers Ik Komme Wé van P. J. I. Kleine Schaars en Prelude B van T.A. Bakker te Boelenslaan. Zowel Keizers Ik Komme Wé als Prelude zijn beide dochters van Pronto. Keizers Ik Komme Wé is een royaal ontwikkelde merrie die eerst meer uitstraling mocht hebben. Prelude is een merrie met veel ras en uitstraling, die vooral in de beweging tot uitdrukking komen. In de kampioenskeuring liet ze het echter afweten en ging de titel verdiend naar Keizers Kweet-Nie. Lees het uitgebreide verslag met de vele foto’s op www.hippischeregiokrant.nl

Voor de 2de keer organiseert Hagedoorn-Linde het evenement “De 3 dolle dagen”. Dit jaar zetten zij in vergelijking met vorig jaar een nog grotere tent neer, waarin diverse aan de men- en ruitersport gerelateerde bedrijven u nog beter kunnen laten zien wat er mogelijk is op het gebied van hun expertise. Een kleine greep uit het aanbod: trailers, manegebodems, omheiningen, kleding, zadels, tuigen en ook een dierenkliniek zal deze dag niet ontbreken. Het streven is ook dit jaar weer een laagdrempelig evenement neer te zetten dat voor iedereen toegankelijk zal zijn, jong en oud. Op het aanwezige horecaplein is ruimte voor een hapje en een drankje. De kofﬁe en thee is deze dagen geheel op kosten van de organisatie, evenals de entree en het parkeren is gratis. Aan de allerkleinsten is ook gedacht, speciaal voor hen is er een springkussen aanwezig. Het evenement vindt wederom plaats op de locatie van de menwagenspecialist Hagedoorn-Linde, die deze dagen een groot aantal nieuwe en gebruikte wagens op het terrein toont. De wagens zijn, evenals alle andere aanwezige stands, op uw gemak te bekijken onder het genot van een gratis kopje kofﬁe of thee. Mis het niet! U wordt hartelijk welkom geheten op 22, 23 en/of 24 november. Hagedoorn-Linde Schrapveen 6, 7925 PH, Linde (Dr) www.Hagedoorn-linde.nl

Hippisch Noord Nederland - september 2013 - jaargang 4

Alles voor paard, pony en ruiter

�� Waar gebeurd... De eigenaar van een woning met bedrijfspand wordt ‘s nachts gewekt door de opritverklikker die hij pas hee� aangescha�. Vanuit zijn slaapkamerraam ziet hij twee mannen met bivakmutsen lopen die de bewakingscamera’s wegdraaien. De eigenaar belt 112 en houdt de inbrekers in ei de gaten totdat de poli�e arriveert en de inbrekers arresteert. De opritverklikker hee� zijn werk gedaan!

* In- en verkoop paarden * Training * Africhting * Instructie * Manege * Pensionstalling * Kampeerboederij (groepsaccomodatie) Heeft u interesse? Neem dan contact op met Marcelle Hesselink 06 41435113 info@dressuurstal-capriole.nl www.dressuurstal-capriole.nl

�� Een opritverklikker bestaat uit een draadloze sensor(en) en een bel. Zodra de sensor een passant detecteert wordt een draadloos signaal gestuurd naar de bel binnenshuis (en eventueel uw gsm). Geen kabels, geen graafwerk. Eenvoudig zelf te installeren. De systemen waarschuwen bewoners dag en nacht voor ongewenst en trouwens ook gewenst bezoek.

Ook voor al uw mensportartikelen www.ruitersportbenjamins.nl Venneweg 9, 7798 CW Collendoorn Tel. 0523-272100

CARGO -- MOVER CARGO MOVER ®

CARGO - MOVER Aanhangwagenverhuur

Aanhangwagenverhuur Aanhangwagenverhuur Get the free mobile app at

http:/ / gettag.mobi

Get the free mobile app at

www.opritverklikker.nl | info@opritverklikker.nl Dalmsholterweg 11 | 7722 KJ Dalfsen | Tel. 06 - 22 55 05 97

draadloze opritverklikkers

Hippisch Oost Nederland - september 2013 - jaargang 4

Get the free mobile app at http:/ /www.cargo-mover.nl gettag.mobi Höltersweg 52 Tel.: 074-259 37 10 http:/ / gettag.mobi 7556 BX Hengelo (Ov) Mob.: 06-1313 6513 info@cargo-mover.nl Höltersweg 52 52 Tel.: 10 www.cargo-mover.nl www.cargo-mover.nl Höltersweg Tel.: 074-259 074-259 37 37 10 7556Hengelo BX Hengelo Mob.: 06-1313 6513 6513 info@cargo-mover.nl (Ov)(Ov)Mob.: 06-1313 info@cargo-mover.nl 7556 BX

HIPPISCH OOST NEDERLAND

Nationale keuring NRPS Tekst en foto’s door NRPS Stamboek

De Nationale keuring leverde een interessant inzicht in de stand van zaken binnen de NRPS-fokkerij en bracht de invloed van bepaalde hengsten nog eens extra onder de aandacht. Alle merries die voor ster werden aangeboden, kregen dit predicaat ook daadwerkelijk bij hun naam. Van de tien merries die voor voorlopig keur in aanmer-

king kwamen, waardeerden zich er zeven op. De D-ponymerrie Springﬂower H (v. Vlegel) werd keur. De Bestgaand rubrieken waren goed bezet en brachten drie aantrekkelijke Nationaal kampioenen aan het licht. De Nationaal kampioene van de driejarige en oudere rijpaarden is de nu vijfjarige Zinesse (Zento x Phoenix x Nooitgedacht) van fokker/eigenaar G.J. van Zadelhoff uit Winterswijk, die vooraan liep in de rubriek voor voorlopig keur. De stoere achtjarige Anyway (Caricello x Disconto x Erik) stond vooraan in de zeer grote rubriek van twintig vierjarige en oudere merries, die dit jaar met een eerste premie Zinesse in het stamboek zijn opgenomen en nu de ster hebben gekregen. Anyway werd gefokt door Jan Boeve uit Heerde en is eigendom van M.P. de Lange uit Ermelo.

Diraky

FOKKERIJ NIEUWS

Ook bij de D-pony’s ging de voorkeur van de juryleden uit naar de beste en meest functionele bewegingen, en dat bracht de zesjarige Jindy van het Schoor de Nationale titel. De Irakion-dochter

uit een New Forest merrie van Rocky x Kantje’s Ronaldo x Ralph toonde keer op keer, met de oortjes erop, in een mooie zelfhouding en met veel takt en ruimte haar draf, en is daarbij zeer rijtypisch gebouwd en van nature goed bespierd. Fokker en eigenaar is mw. M.P. Bekkers van de Paardenmelkerij uit St. Oedenrode. Ook bij de E-pony’s ging de kampioenstitel naar een dochter van Irakion, namelijk de driejarige Diraky (mv. Casper x Aron x El Beauty) van C.W. Harbers uit Gemert. Bij de jonge rijpony’s gaf de D-ponyhengst Zip zijn visitekaartje af en maakte zijn eigenaar Piet Verkerk de koning te rijk. Verkerk is namelijk de fokker en eigenaar van beide kopnummers van de hengstveulenrubrieken, en dus ook van de uiteindelijke kampioen Zhivago (mv. Kierow van Klaverborch x Nieuwmoed’s Erasco x Mufaq ox). Aan het begin van de dag zag Verkerk bovendien zijn tweejarige Zip-dochter Noa Nationaal jeugdkampioen van de rijpony’s worden. Noa is een volle zus van Zhivago. Bij de merrieveulens ging het kampioenslint naar Starlight (Kwaliteit van Orchid’s x King Kadanz x Sergi van Vreeburch) van J.G. Rikkert uit Enter. Kampioen van de rijpaard hengstveulens was de best bewegende Whitlock van ’t Molenbosch (Wup x Investment x P. Robert van Elly) van R. Sanders uit Gemonde. Bij de merrieveulens ging het kampioenslint verdiend naar de chique Nieuwmoed’s Inka (Travolta’s Nieuwmoed x Nobility x Bredero) van A.B.P. Jurrius uit Vorden.

Nationale Keuring

Jindy van ‘t Schoor

Kampioen bij de rijpaardveulens was de zwarte Livia (Love for You x Jazz x Balzﬂug x Zuidhorn) van fokker/eigenaar G.A. Post uit Groningen. Bij de pony’s ging de hoogste eer naar de fantastisch bewegende Lance (Leuns Veld’s Xantos x Viva la Bam x Bokkesprong Casjmier), gefokt door G.J.A. Meesters uit Made en in eigendom van Viva la Bam’s eigenaar, de fam. Lamers-van Mierlo uit Hamont (B). Veel belangstelling was er voor de Bestgaand rubrieken. Op de regionale keuringen was zorgvuldig geselecteerd en de beste combinaties kregen een uitnodiging voor deelname aan het Nationaal kampioenschap Bestgaand van het NRPS. Vrijwel alle aangewezen combinaties presenteerden zich in Ermelo en dat leverde driemaal een mooie voorstelling op van respectieve-

lijk D-pony’s, E-pony’s en rijpaarden. Winnaar bij de paarden was Kim Thijssen met haar vierjarige, eigen fokproduct Game’s Pride (Gameboy x Bentley x Duc de Normandie). Bij de D-pony’s won Geesje Jansen met de vijfjarige Mirthe van ’t Gildeland (First Stayerhof’s Ramzi H x Casper x Condor ox), die ’s ochtends voorlopig keur was geworden. Fokker en eigenaar van Mirthe is H.J. van Kalkeren uit Lienden. Bestgaande E-pony was Hero fan ‘e Sudersee met Janine Bakker. Hero stamt van Hagelkruis Valentijn uit de NRPS-stermerrie Debora (Bora ox x El Khaﬁf ox x Epse’s Florian), werd gefokt door M.T. van de Kooy uit Hindeloopen en is eigendom van mw. P. Bakker-van der Wel uit Bierum. Lees het uitgebreide verslag op www.hippischeregiokrant.nl

Lekker door de bossen van Broekland crossen! 12-13 oktober

Bosscross Broekelo is een oefencross met het motto: ‘Lekker door de bossen van Broekland crossen’.

Op 12 en 13 oktober 2013 wordt in Broekland weer een prachtige oefencross georganiseerd. Twee dagen paardensport op en rondom Landgoed het Neppelenbroek. Op zondag is er een gezellige, knusse fair bij de waterbak. De pony’s starten op zaterdag, paarden kunnen op beide dagen terecht. Er kan individueel gestart worden, of als groep. Ouder-kind of gewoon een groepje bekenden. Zeker de moeite waard!! Zie ook www.broekelo.nl

Ver. Het Groninger Paard Door Ver. Het Groninger Paard De landgoedachtige omgeving van Stal de Ploeg in Wenum- Wiesel vormde zaterdag 24 augustus jl. een prachtig decor voor de Nationale Keuring van Vereniging Het Groninger Paard. De aangifte van paarden was bescheiden, maar over de kwaliteit was de jury zeer te spreken. Shows met onder meer 19e-eeuwse koetsen en de ruime belangstelling van publiek, maakten het plaatje compleet. De beste Groninger paarden uit alle windstreken van Nederland werden door hun trotse eigenaren geshowd en beoordeeld door een jury. De kwaliteit

Bij de veulens wist Eleanor van Nieuwland (Ede x Lancelot; f/e J. & S. Zandvliet) voor een verrassing te zorgen. Eleanor was nog te jong voor de regionale keuringen, maar wist direct het nationaal veulenkampioenschap te veroveren. Het is een correct gebouwd veulen met een opvallend goed gesteld achterbeen en sterke, ruime bewegingen. De titel ‘beste fokmerrie met veulen’ ging naar Gerline (v. Gerlinus) met hengstveulen Ravinus (v. Ravel). Hiervoor ontving eigenaresse I. van der Pasch ‘de glazen druppel’ van Stichting Zeldzame Huisdierrassen. Gerline is een fraai gelijnde modelmerrie van het type dat Vereniging Het Groninger Paard graag ziet. Ravinus is een goed gebouwd 1e premie veulen met een mooi

front en edel hoofd. Zijn stap en draf zijn goed, waarbij het gebruik van het voorbeen in draf in positieve zin opvalt. Tussen de keuringsrubrieken door waren diverse shows met Groninger paarden. Zo trad Groninger dekhengst Mats (v. Gerlinus) op in een pas de deux naast zijn modeldochter Maartje, waarbij de amazones keurig beugel aan beugel reden. De tijd leek even te hebben stilgestaan toen er twee prachtige 19e eeuwse rijtuigen in de ring verschenen. Koetsiers J. van Asperen en W. Verdoorn (Verdoorn Gelegenheidskoetsen) uit Alblasserdam spanden hun Groningers in voor een fraaie Landaulet (1876) en een zeldzame Alblasserdamse schuitjes pheaton (1855). Deze authentieke verschijningen konden rekenen op enthousiaste reacties en applaus van het aanwezige publiek.

6e editie GMB jonge spring paarden competitie geeft ook 7 jarige springpaarden een platform. Door de organisatie Nu de halve finales en finales van de VION cup in Ermelo plaatsvinden begint bij ons als bestuur van de GMB jonge spring paarden competitie het bloed ook weer harder te stromen. In Ermelo zien we deze dagen fijne 4-, 5-, 6- en 7jarige paarden aan de start komen en prijzen ons gelukkig dat we een deel daarvan ook in de 2013-2014 editie van onze competitie aan de start zullen zien verschijnen.

Rennie (v. Goldstern)

van de paarden was goed en het nationaal kampioenschap spannend. De eindstrijd vond plaats tussen de driejarige Rennie (Goldstern x Alderik; f/e M. Boerma-Wegter) en de vierjarige Festina (Lancelot x Bolero; f/e J. van Asperen). Het kampioenslint ging uiteindelijk naar Rennie, een chique merrie die makkelijk stapt en met veel regelmaat draaft. Ook op de regionale keuring in Tolbert was deze merrie kampioen.

Foto’s zijn gemaakt door Esmee Blom

Veulenkampioen Eleanor van Nieuwland (v. Ede) met moeder Femmika (v. Lancelot) en trotse eigenaar J. Zandvliet.

Een aantal wijzigingen zijn doorgevoerd om de competitie meer aan te laten sluiten op de wensen van bestuur, ruiters en fokkers. Zo zullen er dit jaar, zoals ook eerder het geval is geweest, 5 voorselecties plaatsvinden. Hiervan dienen de combinaties er minimaal 3 verreden te hebben om zich te kunnen plaatsen voor de

ﬁnales, gehouden tijdens ICNN**** te Drachten. Deze aanpassing biedt ruiters de mogelijkheid om twee wedstrijden te laten vervallen, indien deze niet in hun wedstrijdplanning past of wanneer ze wel hebben deelgenomen, maar het resultaat een keer tegenviel. Het blijven tenslotte jonge paarden. Daarnaast bieden we dit jaar ook een 7-jarige rubriek aan, in handicap met de 6-jarige. De vraagprogramma’s worden gepubliceerd op de websites www.jongepaardencompetitie.nl en www.wedstrijdplatform.nl en bevatten alle belangrijke informatie welke een combinatie dient te weten om deel te kunnen nemen aan de competitie. Inschrijven kan inmiddels ook alweer via onze website.

Hippisch Oost Nederland - september 2013 - jaargang 4

HIPPISCH OOST NEDERLAND Wedstrijdkalender Overijssel / NOP 25 t/m 27-sept 26 t/m 28-sept 27-sept 27-sept 28-sept 28-sept 28-sept 28-sept 29 en 30-sept 29-sept 29-sept 3-okt 2 t/m 6-okt 3 t/m 5-okt 4 en 5-okt 4 en 5-okt 4 en 5-okt 5-okt 5-okt 5-okt 5-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt

Plaats

Vereniging

Almelo Genemuiden Vollenhove Luttenberg Luttenberg Vollenhove Den Ham Hoogenweg Markelo Luttenberg Hoogenweg Olst Marienheem IJsselmuiden Heeten Wierden Urk Rijssen Hoogenweg Hasselt Steenwijk Vasse Heeten Hoogenweg Markelo

Looleeruiters Zwartewaterruiters Vollenhove Heuvelruiters Heuvelruiters Vollenhove Bosruiters Xenophon Markelo Heuvelruiters Xenophon Tiebot Heemruiters Deltaruiters Heeten Eschruitertjes Orcaruiters Achter ‘n Bos Xenophon Hasselt Steenwijck Bosruiters Heeten Xenophon Markelo

Meer informatie

Klasse pa pa pa po po po po pa pa po po pa pa/po pa pa po po pa po pa po pa/po pa pa po

drs drs spr spr spr spr drs/spr drs drs spr drs spr spr spr drs drs spr drs drs drs drs drs/spr spr drs drs

indoor, ook ZZ-L, 2 pr. indoor indoor HIL indoor HIL indoor Bixie indoor indoor HIL

CSI Salland Maarle Twentecup competitie B t/m L2 t/m M2 Bixie SGW t/m M2

www.looleeruiters.nl www.zwartewaterruiters.nl www.manegevollenhove.nl www.paardensportluttenberg.nl www.paardensportluttenberg.nl www.manegevollenhove.nl www.debosruitersdenham.nl www.psvxenophon.nl www.hippischmarkelo.nl www.paardensportluttenberg.nl www.psvxenophon.nl www.paardensportcentrumtiebot.nl www.heemruiters.eu www.dedeltaruiters.nl www.paardensportheeten.nl www.eschruiters.nl www.orcaruiters.nl www.achternbos.nl www.psvxenophon.nl www.rijvereniginghasselt.nl www.steenwyck.nl www.debosruitersvasse.nl www.paardensportheeten.nl www.psvxenophon.nl www.hippischmarkelo.nl

Lipizzaner Merrie- en Veulenkeuring De jaarlijkse 21 Lipizzaner Merrieseptember en Veulenkeuring zal dit jaar gehouden worden op 21 september a.s., lokatie is manege De Nieuwe Heuvel, te Lunteren (Gld). Info op de website: www.lipizzaner.nl

Dressuurdriedaagse de Zilveren Ster 20-22 oktober

Van vrijdag 20 t/m zondag 22 september dressuurdriedaagse de

“Zilveren Ster”. Meer info op: www.sterruiters.nl

27 nov. 8 dec.

CSI Salland 2013

Dit internationale CSI2* concours vindt plaats van donderdag 3 tot en met zondag 6 oktober 2013 in manege Bartels in Mariënheem. Met een programma vol topsport op topniveau, met onder andere spannende rubrieken voor landelijke ruiters die strijden om de Roelofsen Raalte Salland Trofee. Op zondagmiddag wordt CSI Salland afgesloten met internationaal springen waar de ruiters en amazones het tegen elkaar opnemen in de Grote Prijs van Salland. De organisatie ligt in handen van de Hippische Vereniging De Heemruiters, Stichting Manege Bartels en organisatiebureau EQ International. Meer informatie op:

3-6 oktober

Molecaten Ruiterdag

Molecaten Ruiterdag op 11 en 12 oktober 2013 met een spectaculaire cross country door de Hattemse bossen. Meer info op: www.sgw-hattem.nl

11-12 oktober

Military Boekelo te Enschede

De welbekende Military Boekelo vindt dit jaar plaats van 10 - 13 oktober 2013. De online kaartverkoop is inmiddels al gestart. Kijk voor meer

11-13 oktober

info op: www.military-boekelo.nl

www.csisalland.nl

Indoor Twente

Twee weken lang paardensport tijdens Indoor Twente 2013 dat plaatsvindt van 27 november tot en met 8 december. Lokatie is de Go Planet Expo Hall in Enschede. Het programma bestaat onder andere uit de landelijke rubrieken: springen klassen L, M, Z en ZZ, internationale rubrieken: internationaal springen CSI2*. Houd de website in de gaten voor het complete vraagprogramma. www.indoortwente.nl

Rijvereniging Markelo, 80 jaar jong!

20-22 september

Talent scouten op Varssevelds Hippisch Festijn Het jaarlijkse Varssevelds Hippisch Festijn was al voor veel paarden de plek waar ze van eigenaar wisselden. Talent scouten, kopen en verkopen kan ook dit jaar weer. Traditioneel vinden op zaterdag de rubrieken voor jonge springen dressuurpaarden plaats, waar de organisatie veel aandacht aan besteedt. Op zondag is er een veulenkeuring met na aﬂoop een onderhandse verkoop. Topsport, basissport en fokkerij zijn de drie pijlers van het Varssevelds Hippisch Festijn, dat zich op 20, 21 en 22 september afspeelt bij De Radstake. Terwijl internationale eventingruiters drie dagen lang de strijd aangaan om een hoge klassering, en de Nederlanders rijden om het nationaal CIC2* kampioenschap, verzamelen fokkers, handelaren en liefhebbers zich rondom de andere wedstrijdringen. De rubrieken voor jonge paarden trekken altijd veel aandacht. Een vakjury beoordeelt de vierjarige springpaarden op de wijze van springen en het gaan tussen de hindernissen, terwijl de vijfjarige springpaarden een klassiek parcours met barrage op 1.10-1.20m niveau springen. Op het dressuurterrein komen de jonge dressuurpaarden van drie tot en met zes jaar in actie, waarbij ze op hun aanleg voor de dressuursport beoordeeld worden. Door de toelichting van de jury worden de rubrieken extra informatief. KWPN regio Gelderland verleent haar medewerking aan de rubrieken voor jonge paarden, maar ook aan de veulenpresentatie op zondag. Op het bijterrein naast de hoofdring worden zo’n veertig veulens beoordeeld, waarna de beste veulens terugkomen op het hoofdterrein en de publieksprijzen toegekend worden. Vorig jaar werd Hinde (Connaisseur x San Remo) van Vincent te Poele uit Lievelde uitgeroepen tot kampioen. De inschrijving voor het Varssevelds Hippisch Festijn is geopend en kan via de website www.hippischfestijn.nl. Extra informatie over de veulenpresentatie is daar ook op te vinden.

Menwedstrijd op unieke locatie in de Achterhoek 21-22 september

In het weekend van 21 en 22 september wordt er voor het 30e jaar een samengestelde menwedstrijd bij de Slingeplas in Bredevoort gehouden. De organisatie is in handen van Vereniging van het aangespannen paard “de Koetsiers Aalten-Dinxperlo”. De menwedstrijd voert de koetsier door bossen, over zandwegen en natuurlijk over het strand en door het water van de Slingeplas. Zoals ieder jaar worden op zaterdag de dressuur en de vaardigheid gereden. Zondag vindt de marathon plaats met een buitentraject door het prachtige Achterhoekse landschap. De hindernissen staan allemaal op het strand van recreatieplas De Slingeplas. Door de unieke locatie is deze wedstrijd voor koetsier, paard en publiek een weekend ultiem genieten van de paardensport. Dit jaar is er op het hoofdterrein een strodorp voor jong en oud. De toegang, de programmaboekjes en het parkeren zijn beide dagen gratis.

Van L naar R: beschermheer burgemeester Taets van Amerongen, Jan Willem Boode (Eungs) (1913-1966), Gerrit Jan Kottelenberg (Efﬁnk) (*1891), Jan Hargeerds (cafe) (*1912), J.H. Nijland (Haverkamp) (1910-1981), G. Meyer (Straalman), A.J. Klumpers (Achterhoek), Gerrit Hendrik Wolberink (Ovink) (*1912), Jan Klumpers (bakker Kerkplein), Bernard Kistemaker (*1902), Hendrik Jan Stoelhorst (1912-1979), Hermannus Odink (1915-1996), Hendrik Jan Odink (Keujer) (1913-1994), J.H. Meyer (Meenderink) (1918-1998) (ca. 1933; )

In deze uitgave een bijzonder ‘Talent in de Regio’, namelijk de Rijvereniging Markelo. Dit jaar is het 80 jaar geleden dat de ‘Landelijke Rijvereniging Markelo’ werd opgericht. Een feestelijk jaar dus voor deze vereniging. Als je als vereniging al zo lang bestaat, kan het niet anders dan dat de vereniging in die tachtig jaar heel wat sportieve successen heeft geboekt. Niet direct natuurlijk, want toen op zaterdag 19 augustus 1933 bij oudburgemeester (en beschermheer) Heer P.H. Baron Taets van Amerongen van Natewisch thuis de oprichting van Landelijke Rijvereniging Markelo een feit werd, was geen van de leden van het eerste uur erg bedreven in de rijkunst. Wachtmeester der Veld Artillerie de heer Jager werd aangetrokken als instructeur. De leden moesten het eerst leren zonder zadel en zonder beugels. Later werd harnachement aangeschaft.

Al snel werden de eerste demonstraties gegeven, later werd ook deelgenomen aan wedstrijden. In de beginjaren tot de oorlog was met name het achttal van de vereniging succesvol. De vereniging werd zelfs meerdere malen provinciaal kampioen met het achttal en behaalde in 1961 zelfs de landelijke titel afdelingsdressuur in de klasse L. Een mijlpaal in de geschiedenis. Sindsdien zijn de prestaties van Rijvereniging Markelo in de afdelingsdressuur meestal goed. Meest recente prestaties van Rijvereniging Markelo is het Overijssels kampioenschap in 2012 in de klasse L, met deelname aan de Hippiade, waarbij helaas net naast de prijzen werd gegrepen. Wat betreft individuele successen zijn er door de jaren heen zowel in het springen als in de dressuur vele successen behaald, veelal bekroond met een Overijssels kampioenschap. Nationaal succes was er voor het laatst in 2006, toen werd Annemiek Kwast Nederlands kampioen samengesteld in de klasse L met haar paard O’neill.

Hippisch Oost Nederland - september 2013 - jaargang 4

De vereniging heeft in de tachtig jaar van haar bestaan een ontwikkeling doorgemaakt van een vereniging met alleen mannelijke leden tot een bloeiende club van rond de zestig leden, voornamelijk vrouwen, die prestatiegericht is, maar waarbij gezelligheid en saamhorigheid hoog in het vaandel staan. Die sfeer kwam nog maar weer eens goed tot zijn recht tijdens het jubileumconcours, dat in juli werd gehouden. Ter gelegenheid van het 80-jarig bestaan werd een speciale rubriek uitgeschreven, het zogenoemde rodeospringen. Terwijl een ruiter te paard een hindernissenparcours trotseerde, moest zijn teamgenoot zo lang mogelijk blijven zitten op een mechanische stier. Hoe langer die persoon bleef zitten op de steeds doller wordende nepstier, des te meer tijd kreeg de ander helft van het team om met zijn of haar paard hindernissen te springen. De rubriek werd uiteindelijk gewonnen door Tessa Korteweg met het paard Tarzan.

Foto Arjan Stronks

Betuwe cup 2013-2014 Menvereniging Waal en Linge en LR en PC De Roskam organiseren ook het komende indoorseizoen weer traditiegetrouw de Betuwe Cup wedstrijd. Deze wedstrijd bestaat uit vier wedstrijden die worden afgesloten met de ﬁnale in februari 2014. Om voor een ﬁnaleplaats in aanmerking te kunnen komen, moeten er minimaal drie wedstrijden inclusief de laatste wedstrijd gereden zijn. Data indoor Betuwe cup: 25 en 26 oktober 2013 Waal en Linge, 15 en 16 november 2013 LR en PC de Roskam, 10 en 11 januari 2014 LR en PC de Roskam en op 7 en 8 februari 2014 Waal en Linge. Meer info op: www.waalenlinge.nl

HIPPISCH OOST NEDERLAND Linda Verwaal schrijft een reeks in Hippisch Oost Nederland over de dressuur. Linda heeft haar opleiding genoten in het Duitse Warendorf, welke zij cum laude heeft afgerond. Vandaag de dag runt Linda haar eigen dressuurstal: Linda Verwaal Dressage, gelegen in het Overijsselse plaatsje Enter. Meer weten? kijk dan op www.lindaverwaaldressage.nl of bel: +31 (0)6 - 5155 8638

DRESSUUR MET LINDA VERWAAL

We gaan verder met het tweede deel van de Intermediaire II

Op nummer 11 was de passage en op nummer 12 begint de uitgestrekte stap. Wat aan deze oefening moeilijk kan zijn is de ontspanning na de uiterst verzamelde gang. Het paard wordt geacht zeer scherp aan de hulpen te blijven en zeer actief in de verzameling te bewegen. Als de uitgestrekte stap gevraagd wordt wil men de totale ontspanning zien bij het paard, waarin het de hals mooi op lengte heeft en met een mooi ruggebruik met ruime passen stapt. Het 2e deel van de Intermediaire II

12) PBS uitgestrekte stap (deze oefening telt dubbel)

kunnen maken. Je moet proberen om dit in een rechte lijn te doen, met een mooie aanleuning en veel rust. Een veel gemaakte fout is dat de ruiter vergeet te wachten op het paard en, als er een miscommunicatie is, naar voren te vallen met het gewicht om zo het paard te “helpen”. Dit werkt uiteindelijk tegengesteld en zo kan er weer meer spanning ontstaan.

15) MXK midden galop K verzamelde galop en vliegende galopwissel KAFP verzamelde galop. Zoals je hier ziet worden alle letters beschreven in de proef. Daar begonnen we al mee in de Prix St. Georges. Dit houdt in dat alles bekeken wordt wat er tussen deze letters gereden wordt. Er zijn dan niet veel “grijze stukken” meer in de proef. De midden galop hebben we natuurlijk in bijna alle klassen al gezien. In deze klasse wordt de midden galop natuurlijk wel een beetje anders gereden dan in bijvoorbeeld de L dressuur. Er wordt van de ruiter of amazone verwacht dat het paard in een mooie bergop galoppade met veel bodemgebruik en een mooie drietakt in een mooie rechte lijn verruimt. Het paard moet zich wel strekken, maar niet “uit elkaar vallen”. De aanleuning moet nageeﬂijk blijven.

De jury zal willen zien dat de ruiter een mooie vloeiende overgang maakt naar de stap. Het paard dient direct in de ontspanning te komen en de hals mooi op lengte te laten zakken, totdat deze op horizontaale hoogte is. De neus moet voor de loodlijn komen. Het paard dient over het spoor van de voorhoef te stappen met de juiste takt, daarbij moet het een mooie nageeflijkheid laten zien waarin het overschrijden en het ruggebruik getoond kunnen worden. Ondanks de ontspanning die gevraagd wordt mag de activiteit van de beweging niet verloren gaan.

16) P.X appuyeren naar links X op de middenlijn rechtuit.

13) SHC verzamelde stap

17) I pirouette links

(deze oefening telt dubbel)

Vanuit de uitgestrekte stap wordt er nu verwacht dat het paard weer verkort. Het paard wordt weer “aan elkaar” gereden. Het paard stapt nu met zijn achterhoef voor of in het spoor van de voorhoef. Het “frame” van het paard wordt korter. De hals komt meer omhoog, de neus blijft voor de loodlijn. De takt moet in een mooie viertakt blijven, niet gehaast maar wel actief en stil in de aanleuning.

In de ZZ Zwaar hebben we al met halve pirouettes gewerkt en deze hebben we verder uitgewerkt in de Prix St Georges. Vanaf de Intermediaire I zijn we begonnen met de hele pirouettes. Dus zodra je de Intermediaire II start moeten de hele pirouettes niet meer het moeilijkst zijn. In principe maakt het niet zoveel uit hoe ver je een pirouette doordraait, zolang het paard de kracht heeft om zich te kunnen blijven dragen op het achterbeen en de kwaliteit van de verzamelde galop niet verloren gaat. De drietakt moet behouden blijven. Het is belangrijk dat je het “draaien” onder controle kan houden en niet dat het paard door je binnenbeen heen valt. Dit kun je testen door op verschillende momenten uit de pirouette te rijden. Dit lijstje hebben we met de Intermediaire I al besproken, maar ik gebruik het graag nog een keer.

14) C M verzamelde galop Het is belangrijk dat het paard mooi vanuit het achterbeen weg kan komen. De eerste sprong moet al in een mooie cadans en met een ﬁjn ruggebruik zijn. Dit is niet altijd even gemakkelijk en het valt in een proef vaak tegen om te rijden, bijvoorbeeld als het paard gespannen raakt. Wat heel belangrijk is om thuis te oefenen, is om op alle plaatsen een dergelijke overgang te

Het is de bedoeling dat het paard mooi gesteld en gebogen het appuyement ingaat. Ook wordt het paard weer beoordeeld op de kwaliteit van de galop tijdens deze oefening. In deze klasse zit het appuyement, als het goed is, zo gebakken dat het niet moeilijk moet zijn om deze te rijden. De kleine moeilijkheidsgraad in deze is het rechtuit rijden na het appuyement en dat het paard dan moet wachten.

Foto door: Melanie Brevink

* De hele pirouette is 360 graden, tussen de 6 en 8 galopsprongen. * De pirouette is een zo klein mogelijke cirkel, waarbij de voorhand om de achterhand galoppeert, met een straal gelijk aan de lengte van het paard. * De achterhand dient op dezelfde plek te blijven gedurende de pirouette, maar moet wel sprong behouden. * Het paard wordt gereden in een lichte lengtebuiging. * De goede balans moet behouden blijven * De aanleuning moet in orde zijn, met het neusje net iets voor de loodlijn.

* De kwaliteit van de galop voor en na de pirouette moet van goede kwaliteit zijn.

20) VX appuyeren X rechtuit.

18) HXF uitgestrekte galop.

Dit hebben we net besproken bij punt 16 (het is belangrijk dat de buiging op beide zijdes correct en gelijk is. Ditzelfde geldt voor punt 21).

Dit wordt in principe hetzelfde gereden als de midden galop, maar dan met nog iets meer bodemgebruik en expressie. Verwar expressie niet met “harder gaan”. Als het paard zou versnellen wordt de galopsprong korter en niet ruimer. De jury zal kijken of je de lijn recht rijdt, tevens zal de aanleuning en de rek in het paard bekeken worden.

19) F verzamelde galop en vliegende wissel FAKV verzamelde galop

Het paard moet zich wel strekken, maar niet “uit elkaar vallen”.

Er zal gekeken worden of het paard netjes terugkomt op de ophouding en of de wissel op het juiste punt gereden wordt. De ophouding terug moet ervoor zorgen dat het paard meer last opneemt met de achterhand en mede door de activiteit kan er een mooi voorwaartse wissel gereden worden.

22) MXK op de diagonaal 7 wissels om de 2 galopsprongen. KAF verzamelde galop. Zoals we eerder al besproken hebben maakt het niet uit hoeveel sprongen er tussen zitten, zolang het paard maar onder controle een wissel kan maken. De wissels om de 2 galopsprongen zijn over het algemeen makkelijk te rijden omdat er een mooie takt in zit. Er zit een zogenaamde ‘schwung’ in vind ik zelf. Weer is het belangrijk dat de lijn waarin je de serie rijdt recht is en de kwaliteit van de galop behouden blijft. Om tot 7 wissels te komen veranderen we op de eerste tel het cijfer. Dat wil zeggen dat we als volgt tellen: ééntwee, dan twee-twee, dan drie-twee en zo door tot 7.

Verder op pagina 28

Hippisch Oost Nederland - september 2013 - jaargang 4

HIPPISCH OOST NEDERLAND Vervolg van pagina 27

23) FXH op de diagonaal 11 vliegende galopwisselingen om de pas. H.C verzamelde galop Nu wordt het interessant. We mogen eindelijk beginnen met de wissels om de pas. Als we in de training bezig gaan met de wissels om de pas, begin-

nen we vaak met een een–tweetje. Dat wil zeggen één wissel om de pas. Al het paard dit leert te begrijpen rijden we op een lange zijde of diagonaal meerdere een–tweetjes. Zodra het paard dit begrijpt kun je de een-tweetjes aan elkaar gaan plakken en voordat je het weet rijd je er zo

meerdere achter elkaar. Een klein probleem met het trainen van “eners” is de verwarring die bij het paard kan ontstaan in een proef. Het heeft dus wel tijd nodig om dit goed constant te krijgen. Als deze oefening gereden wordt is het weer belangrijk dat de lijn recht is en de kwaliteit van de galop in orde blijft.

24) C verzamelde draf MXK uitgestrekte draf KA verzamelde draf.

26) A afwenden tussen D en L overgang naar de passage L I passage.

Het paard moet zijn drafpassen verruimen en ook in de bovenlijn verlengen. De aanleuning blijft nageeﬂijk en de oprichting behouden. Er zit een klein verschil in de midden draf en de uitgestrekte draf, hoewel men niet gelijk alle remmen los moet gooien bij de uitgestrekte draf. Het gaat er namelijk niet om hoe hard het paard kan draven, maar meer hoe ver het paard zich kan uitstrekken, zonder de balans en draagkracht te verliezen. De verzameling na het uitstrekken is van belang. Het paard dient hierbij de last te blijven dragen op het achterbeen en in een mooie actieve maar verzamelde draf door te draven.

Over het algemeen vinden de paarden het niet zo heel moeilijk om vanuit de draf naar de passage te gaan. Zoals we eerder al besproken hebben moet je zorgen dat het paard actief voor het been blijft en dat het paard goed op de ophouding reageert. Dan komt er meer gewicht op de achterhand en gaat het paard een soort van verheven draven. De takt en goede aanleuning moeten behouden blijven. Het paard moet mooi recht in z’n lijn blijven passageren.

25) De overgangen tussen C, M en K. Nu blijkt hoe belangrijk het totaalplaatje en de gedragenheid van het geheel is. Dit onderdeel is een punt voor de gereden overgangen van de verzameling naar het uitstrekken en weer terug naar de verzameling, waarbij de hoeken meegenomen worden.

27) I halt en groet. Wat erg belangrijk is om een goede overgang tot stilstand te krijgen, is te zorgen dat het paard in een goede gewichtsverdeling en balans blijft. Zodra dat allemaal in orde is zal het paard geen moeite hebben om mooi vierkant stil te staan. De laatste vier punten die je nog kunt verdienen zijn voor de beweging van het paard, de impuls, de nageeﬂijkheid en de zit van de ruiter en juistheid van de hulpen. De laatste twee tellen ook nog dubbel.

De volgende stap die we gaan zetten is een van de indrukwekkendste:

De Grand Prix! Foto: Henk Hoekman

HIPPISCH

RECHT De Auteur: Mevrouw mr G(era) van Lent is advocaat en werkt bij Driehoek Advocaten BV. Zij werkt met haar collegae Driehoek Advocaten vanuit Almelo en Zwolle regionaal en landelijk multidisciplinair samen. Zelf is zij actief in onder meer de Hippische Rechtspraktijk en als paardensporter in de disciplines dressuur en springen. Zij is bereikbaar te Almelo op telefoonnummer: 0546-831050, e-mail g.v.lent@driehoekadvocaten.nl en via www.driehoekadvocaten.nl.

CASUS: PAARD VAN EIGENAAR IN VERHUURBEDRIJF, IN HET KADER VAN EEN AFSPRAAK, MET KINK IN DE KABEL….. Onlangs werd ik in de hippische praktijk geconfronteerd met een geschil tussen een eigenaar van een aantal paarden en een manegeverhuurbedrijf, dat een van de paarden van de eigenaar als leerpaard in de manege mocht gebruiken voor lessen, in ruil waarvoor die paarden voeding en stalling ontvingen van het manegebedrijf. Dit ging lange tijd goed, tot het moment dat er onenigheid tussen partijen ontstond over de verzorging van een van de paarden. De eigenaar had juist in verband met tijdgebrek zijn paarden bij het bevriende manegeverhuurbedrijf ondergebracht, omdat hij niet in de gelegenheid was om de paarden te verzorgen en te trainen. Na enige tijd ontdekte hij, dat een van de paarden er verwaarloosd bij liep, waardoor de vriendschap onmiddellijk werd beëindigd en de juridische degens tegen elkaar werden gekruist. De eis over en weer: De eigenaar eiste kortgezegd zijn paarden met paspoorten op en de manegehouder stelde daartegenover kortgezegd een claim te hebben voor de kosten van verzorging, weidegang en/of stalling, waarbij hij stelde dat de afspraak zoals beschreven niet correct zou zijn. In deze casus stond niets op papier terwijl de eigenaar van de paarden ook niet meer in het bezit was van de paardenpaspoorten. De paarden waren wel gechipt. Het geschil spitste zich toe op de afgifte van de paarden met paspoorten aan de eigenaar en de schadeclaim voor de gemaakte kosten door het manegebedrijf. Tijdens een Kort Geding over dit geschil werd de zaak in der minne geregeld door een overeenkomst op te stellen via de rechter. Hierbij werd afgesproken dat de manegehouder de paarden met paspoorten zou afgeven, tegen betaling van een door partijen overeengekomen bedrag aan schadevergoeding. Hiermee zou de zaak en het geschil tussen partijen na uitvoering van de overeenkomst zijn afgerond, ware het niet dat partijen bij een poging om uitvoering te geven aan de overeenkomst, opnieuw onenigheid kregen over de vraag wie er als eerste moest presteren, en zij opnieuw een juridische strijd aangingen, ditmaal geﬁxeerd op de vraag wie er als eerste de gemaakte afspraak moet nakomen? Kortgezegd welke prestatie ging voor? De rechter was van oordeel dat er eerst moest worden betaald, en dat daarna de paarden met paspoorten konden worden afgegeven door het manegebedrijf aan de eigenaar. Aldus is geschied: er is betaald en de paarden zijn met paspoorten afgegeven.

Tot de volgende keer.

Paard (ver)kopen? www.keuzeinpaarden.nl

Wedstrijdkalender Gelderland / Flevoland Plaats 24-sept 26-sept 27-sept 27 en 28-sept 27 en 28-sept 28-sept 28-sept 28-sept 28-sept 28 en 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 4-okt 04 en 05-okt 04 en 05-okt 04 en 05-okt 04 en 05-okt 04 t/m 06-okt 04 t/m 06-okt 05-okt 05-okt 5-okt 5-okt 05-okt 05-okt 05-okt 05-okt 05-okt 05 en 06-okt 05 en 06-okt 05 en 06-okt 05 en 06-okt 05 en 06-okt 05 en 06-okt 6-okt 6-okt 06-okt 06-okt 06-okt

Klasse

Vereniging

Herveld Herveld e.o. Herveld Herveld e.o. Zevenaar De Boleemhoeve Hoevelaken Waaghalsjes Putten Stal Lozeman Kootwijk KFPS Culemborg de Lekzoomruiters Oldebroek PSV Noord Veluwe Zevenaar De Boleemhoeve Winterswijk WR en PC Hengelo PC Hengelo Gld Zevenaar De Boleemhoeve Lelystad X-tern Culemborg de Lekzoomruiters Culemborg de Lekzoomruiters Ravenswaay Manege Ravenswaay Wezep De Heuvelruiters Barneveld de Burght Hoevelaken Waaghalsjes Nijkerk Neuderuiters Lichtenvoorde Psc Lichtenvoorde Zevenaar HC de Boleemhoeve Hattem Driehoekruiters/Marleruiters Hierden Trippelaartjes Rhenoy de Kooihoeve Neerijnen Manege de Paardesprong Scherpenzeel Willaerruiters Ermelo NRPS Kootwijkerbroek Voorwaarts Lunteren Nieuwe Heuvel Hemmen PC de Kasteelruiters Laag Soeren PPSV de Spreng Vorden Stal Seren Brummen LR de Ijsselruiters Epe HVE BeemteBroeklandRV Pothoven Druten PC en RV De Musketiers Vaassen PSV de Fasnaruiters Neerijnen Manege de Paardesprong Heelsum Klein Vosdal Angeren LR en PC de Veldruiters Groesbeek PSV Keizerstad

pa/po pa/po pa po pa pa pa pa/po pa/po pa/po po pa/po pa pa/po po pa/po po pa/po po pa pa pa/po pa/po po pa/po pa po pa/po po pa/po po pa/po pa pa pa pa/po pa/po pa/po pa pa/po pa/po pa

drs drs drs spr drs drs drs spr drs drs drs/spr drs drs drs drs drs drs drs drs/spr spr drs drs drs/spr spr drs drs drs drs/spr spr drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs

Meer informatie

B-M2 -Z1-Z2-ZZ-L -Impuls, B t/m M2; Avondwedstrijd www.boleemruiters.nl alle klassen; 2 parc. www.dewaaghalsjes.nl B t/m ZZ-L; 2 pr. www.stal-lozeman.nl B t/m ZZ-L; Kamp. alleen voor Friezen www.kfps.nl B t/m M2 www.lekzoomruiters.nl po: B-ZZ; pa: BB, B-L www.psv-noordveluwe.nl B t/m M2 www.boleemruiters.nl po: Z1, Z2; pa: B t/m ZZ-L www.wr-pc.nl Impuls, B t/m Z2, BB t/m ZZ www.ponyclubhengelogld.nl po: Z1, Z2; pa: B t/m ZZ-L www.boleemruiters.nl B-ZZ-L www.pscxtern.nl B t/m M2 www.lekzoomruiters.nl Bixie www.lekzoomruiters.nl M1 t/m Z2 www.manegeravenswaaij.nl B t/m M2; 2 pr. www.deheuvelruiters.com B t/m M2; 2 pr www.rvpcdeburght.nl Bixie; 1 x drs/1 x spr www.dewaaghalsjes.nl BB t/m ZZ www.neuderuiters.nl B t/m Z2; vrij v.a. 17.00 uur/2 pr/MacRider Cup www.psclichtenvoorde.nl B-Z2 / ZZ-L www.boleemruiters.nl B-Z2; BB-ZZ; Gemeente Kamp. www.hippisch-hattem.nl B-Z; 2 parc. www.rantrime.nl B t/m Z2 -B t/m L2 www.depaardesprong.nl B t/m M2; 2 pr www.willaerruiters.nl B t/m Z2/ZZL; spr. alle kl.; outdoor; ﬁnale Sublicup NRPS stamboek www.nrps.nl alle kl.; oefenparc.; 2 parc. www.manegevoorwaarts.nl B t/m Z2; 2 pr www.denieuweheuvel.nl B-M2 www.kasteelruiters.nl B t/m Z2; + Manege Kamp. www.ppsvdespreng.eu L1 t/m M2; 2 pr. www.dressuurstalseren.com Z1 t/m ZZ-L; 2 pr. www.ijsselruiters.nl B-M; 2 pr. www.hippischepe.nl po: B; pa: B-M2; 2 pr. www.manegepothoven.nl B-M2 www.rijhal-demusketiers.nl po: B-L2; pa: B-ZZ-L; Wintercomp. www.fasnaruiters.nl M1 t/m ZZL www.depaardesprong.nl B t/m M2; 2 pr www.pskleinvosdal.nl B-M2 www.develdruiters.nl B-M2 www.dekeizerstad.nl

Toch bleek er uiteindelijk een kink in de kabel, nu de paspoorten die bij de paarden aan de eigenaar waren afgegeven niet strookten met het chipnummer van de paarden. Een nieuw dispuut gloorde… maar ditmaal werd gekozen voor de praktische oplossing om een nieuw paspoort aan te vragen, waarmee een derde juridisch geschil werd voorkomen, maar wel een les voor de praktijk werd geleerd.

Mocht u vragen hebben over de juridische aspecten van uw paard, dan staat Driehoek Advocaten Almelo/Zwolle u graag daarover verder te woord.

Hippisch Oost Nederland - september 2013 - jaargang 4

Grotere vraag naar Arabo-Friezen

Elastisch, daarom ook goede dressuurpaarden

Vooral volwassen paarden!

Fokkers reageer of ga meer (op)fokken van dit ras met goede toekomst!

als u voor de moeilijke keuze komt te staan..... Paardencrematorium Viviana Vianendreef 97 4841 LE Prinsenbeek tel.nr. (076) 5417437 faxnr. (076) 5497333 info@viviana.nl

www.paardenafscheid.nl

Wij bemiddelen gaarne Arabo-Friezen, ook internationaal.

Een ras dat iedereen plezier doet.

Beleefd aanbevelend: jdriessen@telenet.be tel 0032488870190

Agri & Wood

afrasteringspecialist omheiningen, rijbakken, afrasteringen, ondergronds beregenen, enz. Voor informatie:

Arabo-Fries Christiaan uit Wenen won al meerdere springwedstrijden in Oostenrijk. Zo ook Ardan in Frankrijk.

+316-52356565 of www.agri-wood.nl Kaart Rimburgerhoeve.eps

13-03-2006

13:11:42

In de mensport de wereldtop bereikt

Meer over Arabo-Friezen op de site van de Stichting Promotie Arabo-Friese Sportpaarden, daar kunt u ook doorklikken naar de stamboeken.

www.spafs.nl

Men opleidingscentrum • Arrangementen • Eetgelegenheid met buitenterras d’r Auw Graanschuur

Rimburgerweg 176 | 6374 LG Landgraaf | T +31 (0)45 531 41 10 | F +31 (0)45 531 84 13 info@rimburgerhoeve.nl | www.rimburgerhoeve.nl Hippisch Zuid Nederland - september 2013 - jaargang 4

HIPPISCH ZUID NEDERLAND

TERUGBLIK FOKKERIJSEIZOEN 2013 Terugblik op het afgelopen fokkerijseizoen door Jan Driessen, fokker van Arabo-Friezen. Meer weten? www.spafs.nl

Op de foto de nieuw goedgekeurde hengst Hamid Maestoso.

Hoe kijk je terug op het afgelopen fokkerijseizoen? “Er is duidelijk een omwenteling te bespeuren. De Arabo-Friezen zijn in de lift, vooral in het buitenland. De keuringen waren positief, het familiegevoel is terug. Dat geldt voor alle drie de stamboeken die zich met dit ras bezighouden.”

Welke keuzes heb je dit jaar gemaakt m.b.t. je eigen fokkerij en waarom? “De vier jaar en oudere Arabo-Friezen doen het dermate goed in de dressuursport, dat ik dit jaar enkele nieuwe experimenten heb opgezet: De oude werkwillige Fries en de top-dressuur-gefokte Warmbloed samen te laten vloeien met behoud van een scheut Arabierenbloed, om ongecompliceerde talentvolle dressuurpaarden voor de middenklasse te fokken. Die brug slaan tussen beide rassen, die voor het brede publiek veel coöperatiever en talentvoller zijn.”

Wat verwacht je van volgend jaar m.b.t. de fokkerij? “Ik ben zeer benieuwd naar de nieuwe veulens, van zowel bovenstaande twee experimenten en de eerste jaargang veulens van de nieuw goedgekeurde AraboFriese hengsten: Gharib Liberator met een scheutje Hackney erbij en Hamid Maestoso met een scheutje Lippizaner erdoor. Een spannend jaar voor ons, 2014!”

Mennen met een plan Een goed menplan draagt bij aan een optimaal resultaat tijdens een menwedstrijd. Dit vooraf bedachte plan kan bestaan uit een trainingsschema, een voedingsschema, een planning voor de hoefsmid en controle door een dierenarts. Op vrijdag 13 september staat ‘mennen met een plan’ centraal tijdens de mensport-dag op Horse Event.

Wedstrijdkalender NoordBrabant 27-sept 27t/m29-sept 27en28-sept 27en28-sept 28en29-sept 28en29-sept 28en29-sept 28en29-sept 28-sept 28en29-sept 28en29-sept 28en29-sept 28en29-sept 28en29-sept 28en29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 4-okt 4-okt 4-okt 4 t/m 06-okt 5-okt 5-okt 5-okt 5-okt 5 en 6-okt 5 en 6-okt 5 en 6-okt 5 en 6-okt 5 en 6-okt 5 en 6-okt 5 en 6-okt 5 en 6-okt 5 en 6-okt 5 en 6-okt 5 en 6-okt 5 en 6-okt 5 en 6-okt 5 en 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt

Plaats

Vereniging

De Mortel Geldrop Odiliapeel Velddriel Nistelrode Loon op Zand Son Asten Asten-Heusden Eersel Mill Den Dungen Loon op Zand Breda Waalwijk Mill Hulten Oisterwijk Oisterwijk Asten-Heusden Schaijk Udenhout De Mortel Lieshout Roosendaal Tilburg Zeeland Mierlo Den Dungen Uden Geldrop Haaren Boxtel Boxtel Prinsenbeek Tilburg St. Oedenrode Son Haarsteeg Hapert Nistelrode Overasselt Neerbosch Roosendaal Asten-Heusden De Mortel Den Dungen Vught Berghem

Het Zwarte Water EGRV De Wittegheit De Laarruiters Stichting ‘t Kantje R.C. Moleneind L.R. De Sonse Heide VRCA Asten RJV De Witte Vallei RJV de Kempen Hippos Mill Sint Jacobus ROS Psv de Barrage PSV de Paardenvriend Hippos Mill Rsv De kleine Heraut P.C. ‘t Halster R.V. ‘t Halster RJV De Witte Vallei Fleury Sports RSV St. Lambertus Het Zwarte Water St. Manege De Raam den Goubergh L.R. Prins Bernard Jeanne d’Arc RSC De Nieuwe Ark Sint Jacobus St Martinus SCHG P.C. Het Edele Ros L.R. St. Martinus P.C. Rambo PPC de Sportpaarden Prins Bernard Rooise ruiters en ponyruiters Sonse Heide Ars Longa PSV St. Martinus de Heemskinderen St. Walrick De Mazeppa´s Manege Visdonk RJV De Witte Vallei Het Zwarte Water Sint Jacobus St. Joris De Steegh

Klasse Pa Po Pa Pa Pa Po Pa Pa Po Pa Pa Pa/Po Pa Pa/Po Pa/Po Pa Pa Po Pa Pa Pa Pa Pa Po Pa Pa Po Pa Pa Pa Pa Po Pa Po Pa/po Pa Po Pa Pa/po Po Pa Pa Po Pa/po Pa Pa Pa Po Po

Dr Dr Dr Dr Spr Spr Spr Spr Dr Dr Dr Dr Dr Dr Dr Dr Dr Dr Dr Dr Dr Spr Dr Spr Dr Dr Dr Dr Spr Dr Spr Spr Dr Dr Dr Dr Dr Dr Spr Dr Dr Dr Spr Dr Dr Dr Dr

Meer informatie

www.hetzwartewater.nl D-Z2; Indoor www.egrv.nl B t/m Z2 www.voltige-wittegheit.nl B t/m Z2 -B t/m ZZ -www.rijvereniging-moleneind.nl B t/m ZZ; Indoor www.sonniushof.nl www.manege-heijligers.nl www.dewittevallei.nl Indoor www.rjvdekempen.nl B t/m Z2 -B t/m M2 www.sint-jacobus.nl www.rijvereniging-moleneind.nl JumpCross -B tm ZZL + Bixie www.paardenvriendwaalwijk.nl ZZL -www.hippischcentrumhulten.nl www.pchalster.nl www.rvthalster.nl www.dewittevallei.nl B t/m Z2 -B t/m M2 www.rsv-st-lambertus.nl www.hetzwartewater.nl 2 pr www.stichtingderaam.nl B t/m ZZ www.dengoubergh.nl -Bixie -www.denieuweark.nl B, L1 en L2 www.sint-jacobus.nl B t/m ZZ-L www.st-martinus.nl 4 en 5 okt. nationaal; B t/m ZZ www.geldrophippique.nl www.hetedeleros.nl www.paardrijvereniging.nl www.paardrijvereniging.nl/ B t/m Z2 www.ppcdesportpaarden.eu B t/m Z2 -B t/m Z2 www.rooiseruiters.nl B t/m M2 www.sonniushof.nl Z1 + Z2 www.manegearslonga.nl B t/m Z2 www.sintmartinushapert.nl B t/m ZZ www.deheemskinderen.nl B t/m Z2 www.sintwalrick.nl B t/m M2; 2x proef www.mazeppas.nl B t/m M2 www.manegevisdonk.nl www.dewittevallei.nl www.hetzwartewater.nl M1 en M2 www.sint-jacobus.nl B t/m M2 -B t/m Z2 www.pscdesteegh.nl

Wedstrijdkalender Limburg 22-sep 22-sep 28 en 29-sep 03 t/m 06-okt 05-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt

Plaats

Vereniging

Well Tegelen Blerick Beek Maasbree Maasbree Reuver Hingen Venray

St. Knikkerven LR Heideruiters Karwats Edele Ros LR&PC de Cowboys LR&PC de Cowboys HSV Paardenvriend Manege Op de Berg RSC Vlakwater

pa/po pa pa pa/po po pa po po pa

drs/spr spr drs drs drs drs

Klasse

Meer informatie

op uitnodiging

www.knikkerven.nl www.heideruiters-tegelen.com www.dekarwats.nl www.ruitersportcentrumbeek.nl www.decowboysmaasbree.nl www.decowboysmaasbree.nl www.hsvdepaardenvriend.nl www.manegeopdeberg.nl www.rsc-vlakwater.nl

2 proeven Euregiotreffen, 1e pr = selectie

spr drs

Bixie Selectie t/m M2

pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa pa pa/po pa pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po

drs/spr drs/spr drs drs drs drs/spr drs/spr drs drs drs spr spr drs spr drs drs drs drs drs spr drs

Wedstrijdkalender Zeeland 31-aug 31-aug 31-aug 01-sept 01-sept 06-sept 07-sept 08-sept 14-sept 15-sept 20-sept 21-sept 22-sept 28-sept 28-sept 28-sept 05-okt 05-okt 05 en 06-okt 05 en 06-okt 06-okt

Plaats

Vereniging

Ermelo Vrouwenpolder Ouddorp Margrette-Axel Dreischor Ermelo Ermelo Nw. en St.Joosland Ermelo Vrouwenpolder Axel Axel Oude Tonge Nisse Oude Tonge Zaamslag-Axel Serooskerke Heinkenszand Oude Tonge Nw. en St.Joosland Nieuwvliet

KNHS Gouwe R-Oranjezon Sasruiters Vosseruiters Schouwse Ruiters KNHS KNHS De Kroo Ruitersport KNHS Séros Axel Axel Grevelingen Weelruiters Sasruiters Luctor et Emergo Gouwe Reijers Paardenbloem Grevelingen De Kroo Ruitersport West Z. Vlaanderen

Klasse

Meer informatie

Hippiade; Pony voltige www.knhs.nl B – ZZ-L / BB-ZZ; 2 pr; Bixie www.psvoranjezon.nl B – M; 2 pr; HC Ouddorp www.sasruiters.nl B-ZZ-L; 2 pr. www.vosseruiters.nl Impuls - ZZ-L; 2 pr. www.schouwseruiters.nl Hippiade Paarden www.knhs.nl Hippiade Paarden www.knhs.nl B-ZZ-L; 2 pr. www.dekroo.nl Hippiade VerenigingsKamp. afd.dres. www.knhs.nl B-Z2 - Bixie www.rvse-ros.com BB-ZZ – Open Springcomp.Axel; open voor int.deelname www.rsv-axel.nl BB-ZZ – Open Springcomp.Axel; open voor int.deelname www.rsv-axel.nl B-ZZ-L; 2 pr; Paard Totaal www.rvdegrevelingen.nl BB-ZZ www.deweelruiters.nl B-ZZ-L; 2 pr; Heerenpolder www.sasruiters.nl B-ZZ-L; 2 pr.; Bixie -B-M; Bixie + Impuls www.gouwereijers.nl B-Z; 50 jr Jubileum comp. www.de-paardebloem.nl B-ZZ-L + Kür; Grevelingen Bokaal www.rvdegrevelingen.nl BB-ZZ; 1.40m www.dekroo.nl B-Z; Bixie; comp. PSV www.psvwzv.nl

Menmarathon Ouddorp 28 september

Op zaterdag 28 september 2013 organiseert Menvereniging Vier in Eén uit Ouddorp een menmarathon die bestaat uit een vaardigheid met een wegtraject, waarin een vijftal marathon hindernissen zitten. Er kan vanaf 10:00 uur gestart worden, opgeven graag onder vermelding van span en spoorbreedte, kosten voor leden € 8,- en niet leden € 15,-. Opgeven kan tot en met 14 september 2013. Tekeningen van de vaardigheid en hindernissen worden tegelijk met de startlijst toegestuurd. Meer info en opgave op: www.menverenigingvierineen.nl

Geldrop Hippique 13,14,15 september

Gerard Leijten

In samenwerking met de KNHS organiseert Horse Event op vrijdag 13 september de vierde editie van de mensport-dag. In de ochtend staat het mensport-seminar op het programma met interessante lezingen door onder andere dierenarts Ben Horsmans en hoefsmid Rob Renirie. Rob Renirie vertelt meer over het beste beslag voor een menpaard, Ben Horsmans neemt veterinaire zaken tijdens menwedstrijden onder de loep. De middag staat in het teken van praktische demonstraties. Centraal staat de houding en zit op de menbok, die van groot belang is binnen de mensport. Dit wordt toegelicht door Ad Aarts, Frank van der Doelen en fysiotherapeut en ﬂexchair specialiste Saskia Heijkants. Essentieel in een succesvol menplan is de groom, Riny Rutjens benadrukt in het middagprogramma de functie en verantwoordelijkheid van de groom. Verder komen Gerard Leijten en Wim Ernes aan het woord, zij gaan in op de kijkwijze van een jurylid en hoe een instructeur daar rekening mee kan houden tijdens de training. Wilbrord van den Broek presenteert zijn menplan, waarbij hij toelichting geeft op het succes dat hij in een korte tijd behaalde met zijn paard Oscar. De dag wordt op een verrassende wijze afgesloten, jurylid en instructeur draaien de rollen om en Wim Ernes neemt voor de allereerste keer de leidsels in handen. Hierbij voorziet Gerard Leijten hem van het benodigde commentaar. Meer informatie over de mensport-dag is te vinden op www.horse-event.nl/mensport-dag.

Hippisch Zuid Nederland - september 2013 - jaargang 4

27 sept. 13 okt.

Van 27 september tot en met 13 oktober is het weer zover: de aftrap van het indoor seizoen! In Ruitersportcentrum Manege Meulendijks in Heeze zal het dan weer 17 dagen bruisen van

hippische sport. Meer info: www.geldrophippique.nl

PRE premiekeuring 20-22 september

Tijdens het derde weekend van september zal voor de 12de keer de Nederlandse PRE premiekeuring plaatsvinden op het terrein van het RSC Manege Meulendijks te Heeze. Georganiseerd door het PRE Stamboek en de Vereniging van het Spaanse paard in Nederland. Tijdens de premiekeuring worden deelnemende PRE hengsten, merries en ruinen uit Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en Spanje door een ofﬁciële Spaanse jury beoordeeld op uiterlijke schoonheid en bewegingskwaliteiten. Zowel aan de hand als onder het zadel. Meer info: www.pre-stamboek.nl

Huijbergse paarden3daagse 4-6 oktober

De Huijbergse paarden3daagse wordt op 4, 5 en 6 oktober a.s. voor de 4de keer georganiseerd door Stichting Manegepaardenpensioenfonds. Bezoekers en deelnemers zijn van harte welkom, toegang tot het start/ﬁnish terrein is gratis. Inschrijven kan tot en met 15 september 2013 of, wanneer het maximale aantal deelnemers is bereikt, via de website: www.huijbergsepaarden3daagse.nl

Er is voor iedereen wat te doen en te beleven; zo rijdt er op zondag vanaf 12.30 uur een paardentram door het dor, instappen op het plein bij de kerk en laat je vervoeren in de paardentram naar het terrein van de 3daagse!

Jumping Indoor Maastricht 29 nov. 1 dec.

Van 29 november tot en met 1 december 2013 staat het MECC in Maastricht na twee jaar van afwezigheid, weer helemaal in het teken van de paardensport. De organisatie verwacht tijdens JIM de Limburgse, de Nationale en Internationale top. Programma ziet er als volgt uit: op vrijdag 29 november nationale- en internationale springrubrieken, op zaterdag nationale dressuur, clinics, shows, kür op muziek en internationale springrubrieken. Dan op zondag 1 december is er in de ochtend een programma voor kinderen, met onder andere ponyspringen. Verder op de dag shows en Internationale springrubrieken. ‘s Avonds is er de Grote Prijs van Maastricht. Houd voor meer info en online kaartverkoop de website in de gaten: www.jumpingindoormaastricht.com

HIPPISCH WEST NEDERLAND

TERUGBLIK FOKKERIJSEIZOEN 2013

NH-cup Indoor minimarathon competitie Noord-Holland

Terugblik op het afgelopen fokkerijseizoen door Stal Familie Angenent. Meer weten? www.familieangenent.nl

Hoe kijk je terug op het afgelopen fokkerijseizoen? “Het fokkersseizoen begon dramatisch in februari met het verlies van onze merrie Notre Dame (Contender holst 890) en veulen van Clarimo. De andere 8 veulens (vaders: Harley VDL, Nabab de Reve, Corland, Casall, Douglas, Marome NW, Luidam, Zirocco Blue) zijn gelukkig gezond en zonder complicaties geboren. Het hengstveulen van Harley VDL uit Charistia Z (Crawford) is verkocht via Elite Veiling Borculo aan de mede-eigenaar van Primeval Dejavu (Heartbreaker). Het is het eerste veulen uit Charistia Z dat als veulen in 2009 is aangekocht op de Prinsjesdag Veiling. Zij is nu drachtig van Casall. Meerdere hengstveulens, o.a. een Douglas uit de Sinalijn, zijn inmiddels verkocht. Erg blij zijn we met de merrieveulens van Zirocco Blue uit Pompersinaa en Casall ASK uit NMK-merrie Werdita, hiermee kunnen we weer verder in de fokkerij”.

Welke keuzes heb je dit jaar gemaakt m.b.t. je eigen fokkerij en waarom? “Een belangrijke keuze dit jaar is dat we onze paarden zijn gaan selecteren op een leeftijd van 2 jaar in plaats van 3 jaar. Als jaarling laten wij ze nu vrijspringen en als 2-jarige komen zij op de foto’s. Wij streven ernaar dat de markt weet dat ze bij ons altijd kunnen langskomen voor springpaarden uit het topsegment”.

Wat verwacht je van volgend jaar m.b.t. de fokkerij? “Wij verwachten volgend jaar ca. 12 veulens (laatste merries zijn gedekt) van Casall Ask, Embassy II, Tinka’s Boy, Kannan, Elvis Ter Putte, Cardento, Corland, Harley VDL, Zapatero VDL, Carrera VDL, Cidane en Zirocco Blue. We hebben gekozen voor hengsten die zich al bewezen hebben in de sport of waarvan we verwachten dat ze het gaan doen. Onze merrieveulens gaan altijd in opfok op ons bedrijf en de hengstveulens worden verkocht. Wij fokken voor de sport en gaan niet meer naar keuringen. Enkele merries gaan volgend jaar een IBOP lopen, andere merries worden in de sport uitgebracht en/of verwachten een veulen. We volgen komend jaar natuurlijk ook de ontwikkelingen van door ons gefokte sportpaarden die inmiddels in de sport lopen: een 9-jarige Casco, een 7-jarige Arkansas en een 6-jarige Cardento uit Pompersinaa, een 8-jarige Sheraton en een 6-jarige Vermont uit Uppersinaa, een 5-jarige Contendro 1 uit Diara en een 5-jarige Landlord uit Holita”. Op de foto (Douglas x Cardento hv)

Al een aantal jaren organiseren zes verenigingen uit Noord-Holland gezamenlijk een marathon competitie. Ook nu weer zijn het achtereenvolgens de verenigingen MV Haarlemmermeer, MV Beemsterruiters, MV Noorderkoggenuiters, PSV Oude Veer en MV Wieringermeerruiters die de organisatie van een wedstrijd op zich nemen. Tot slot organiseert PSV Bucephalus de ﬁnale. Met ingang van het seizoen 2013/2014 krijgt de competitie de naam NH-cup. Menners die lid zijn van de KNHS mogen starten. De wedstrijden worden in zes rubrieken verreden, te weten: enkelspan pony en paard, tweespan pony en paard, langspan paard en pony. Per wedstrijddag worden er dagprijzen uitgereikt over de zes rubrieken. Op de ﬁnaledag worden de competitieprijzen uitgereikt op basis van de vier beste dag uitslagen van de competitie. Uiteraard is het ook mogelijk om los van de competitie op één of meerdere van de wedstrijden te starten. De eerste wedstrijd vindt plaats op zondag 29 september bij de MV Haarlemmermeer te Hoofddorp. Voor meer informatie en inschrijven voor deze wedstrijd zie de website www.haarlemmermeerruiters.nl. Voor het competitie reglement en alle overige data, zie de website www.indoormarathon.nl.

Selectiewedstrijden Jumping Amsterdam in Aalsmeer Van 18 tot en met 20 oktober 2013 staat Aalsmeer in het teken van de paardensport. Rijvereniging Wennekers organiseert dit weekend Jumping Indoor Aalsmeer. Tijdens dit springconcours strijden nationale en regionale topcombinaties om de prijzen en voor startplaatsen op Jumping Amsterdam in januari 2014. Het belooft een prachtig weekend te worden voor zowel deelnemers als bezoekers. Op het terrein van Stal Wennekers aan de Meester Jac. Takkade starten de ruiters vrijdagavond en zaterdag in zes rubrieken van het basisspringen: BB, B, L, M, Z, ZZ. Op zondagmiddag worden de prijzen verdeeld in de verschillende ﬁnales en zal duidelijk zijn wie op 23 januari mag starten in de Rai. Ook het randprogramma mag er zijn. Er is een wedstrijd Masterspringen, een spectaculaire afvalrace waarbij de hindernissen steeds hoger worden. Daarnaast geeft Europees jeugdkampioene Alissa Leloux een spetterende Reining demonstratie, een discipline van het westernrijden. De zaterdag wordt afgesloten met een feestavond, waar live optredens de gezelligheid er tot de laatste uurtjes in zullen houden. Bezoek aan het concours is het gehele weekend gratis. Het volledige programma van Jumping Indoor Aalsmeer is te vinden op www.jumpingindooraalsmeer.nl, of op facebook.com/JumpingIndoorAalsmeer

VRAAG AAN: Paardentandartspraktijk West Brabant De Paardentandartspraktijk ® - Mariële van der Hoeven - www.paardentandartspraktijk.nl

VRAAG

“Na een training voer ik mijn paard brok, maar na het opnemen laat ze hier weer erg veel van vallen. Ze maakt er een grote smeerboel van. Ruwvoer in de stal en weide worden goed vermalen en mijn merrie ziet er ook goed uit qua conditie. Heeft u enig idee waarom zij zo smeert met haar krachtvoer? Haar tanden zijn een ruim half jaar geleden nagekeken en bijgevijld.”

ANTWOORD “Het beste is om ieder half jaar het gebit te laten controleren totdat het paard 6 jaar is. Ik kan niet uit de vraag opmaken hoe oud dit paard is. Boven 6 jaar kunnen ze wel volstaan met een jaarlijkse gebitsbehandeling. Een gebitsbehandeling lost doorgaans het probleem van morsen en smeren op. Er kunnen diverse redenen zijn waarom er toch nog geknoeid wordt. Denk hierbij aan voernijd of een te enthousiaste vijlbeurt (vaak electrisch). Een te enthousiaste vijlbeurt houdt in dat naast eventuele haken, ook de kauwoppervlakken weggevijld zijn. Er zijn nog steeds mensen die denken dat het oppervlak van een paardenkies glad hoort te zijn, waardoor we de laatste jaren veel second-opinion aanvragen krijgen. Ze komen dan met de reden dat hun paard na het vijlen nog slechter eet dan voorheen, veel knoeien, smeren en met een open mond eten. Ik zou het gebit graag eens nakijken. De controles zijn altijd gratis.”

Wedstrijdkalender Noord Holland

Outdoor Menmarathon Houten 2013

Na de succesvolle outdoor menmarathons van 2011 en 2012 21 werd vorig jaar al besloten dat deze wedstrijd een jaarlijks evenement zou worden. Vorig jaar werd dan ook september terugkerend naast de vele fraaie prijzen een wisselbeker, de “Zilﬁa’s Mencup”, in het leven geroepen om het gebeuren nog meer gestalte te geven. De datum voor dit jaar is 21 september 2013. Meer info op: www.menmarathonhouten.nl

Oefencross De Zuidplasruiters Moordrecht

Op zondag 29 september 2013 organiseert vereniging De Zuidplasruiters een oefencross onder begeleiding van Michiel Brons. Met afstanden van 1.000 tot 1.300 meter met daarin ca. 13 hindernissen. De oefencross staat open voor zowel leden van paardensportvereniging De Zuidplasruiters als voor niet-leden.

29 september

Kijk voor meer info: www.zuidplasruiters.nl

Rabobank Indoor Springconcours te Delft

Op zaterdag 5 en zondag 6 oktober 2013 organiseert Stichting Concours Delft weer het alom bekende en traditionele Rabobank Indoor Springconcours 2013. De zaterdag is er voor de ponyruiters en op zondag zijn de paardencombinaties aan de beurt. Locatie is Manege De Prinsenstad te Delft.

5,6 oktober

Kijk op de website voor meer informatie. www.concoursdelft.nl

Dressuurwedstrijd B t/m M2 Zuidplasruiters Moordrecht 2,3 november

Paardensportvereniging De Zuidplasruiters organiseert KNHS dressuurwedstrijden op 2 en 3 november. De wedstrijden worden gereden in de binnenbak en daar kunnen de ruiters en amazones twee proeven rijden in de dressuurrubrieken B tot

en met M2. Voor info en opgave: www.zuidplasruiters.nl

28-sept 28-sept 28-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 5-okt 5-okt 5-okt 5-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt 6-okt

Plaats

Vereniging

Beinsdorp Castricum Beemster Texel Assendelft Halfweg Egmond Enkhuizen Aalsmeer Vijfhuizen Wormerveer Anna Paulowna Kwadijk Amsterdam - ZO Beemster Sint Maarten Barsingerhorn Lisse Schoorl Middenmeer Beemster Berkhout Noord Beemster Barsingerhorn Lisserbroek Diemen Velsen Zuid Uitgeest Heiloo Blokker Nieuw Vennep Lisse Den Ilp Texel Wormerveer Ouderkerk a/d Amstel Middenmeer

Ringvaert Reuring op Stal Beemsterruiters Kleppertjes Assendelft, H.C. Bentveld Duinrand Enkhuizen Funny Horse Nieuwebrugruiters Oostzanerveld Oude Veer Paardenhof, RV de Riekerveld, RV Beemsterruiters Belckmeer Bucephalus St Hubertus Poelenburgh Wieringermeerruiters Beemsterruiters Berkenruiters Bon Ami Bucephalus Dijckhoeve Eenhoorn Groene Heuvel Groenhoeve Heiloo Hoorn Meerse Ruiters St Hubertus Twiske, LR Kleppertjes Zaanse Ruiters SPA, RV Wieringermeerruiters

pa/po pa/po pa/po po pa pa/po pa/po pa/po pa/po pa pa pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa pa/po pa/po pa/po pa pa pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po po pa po

drs drs drs/spr drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs/spr spr drs drs spr spr drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs spr spr

Klasse

Meer informatie

B t/m M2 B t/m M2 Pa B t/m ZZ-L + pa/po Spr: BB t/m ZZ Bixie B t/m ZZ-L incl. Impuls rubr. B t/m Z2 B t/m M2 B t/m ZZ-L B t/m Z2 B t/m M2 B t/m Z2 B t/m Z2 B t/m M2 B t/m M2; loc. Pr. W A manege Po B t/m Z2 + pa/po Spr: BB t/m ZZ BB t/m ZZ B t/m Z2 + Bixie B t/m M1 BB + L BB t/m ZZ B t/m Z2 B t/m M2 B t/m M2. B t/m M2 B t/m Z2 B t/m M2 B t/m M2 B t/m M2 B t/m Z2 M1 t/m ZZL B t/m M2 M2 t/m ZZ Licht B t/m Z2 B t/m Z2 B t/m Z2 BB t/m ZZ BB t/m ZZ

-www.reuringopstal.nl www.beemsterruiters.nl www.rvtexel.nl www.hc-assendelft.nl -www.deduinrand.nl www.psve.nl www.funnyhorse.nl www.nieuwebrugruiters.nl www.oostzanerveld.nl www.psvoudeveer.nl www.paardenhof.nl www.manegederuif.nl www.beemsterruiters.nl www.rjv-belckmeer.nl www.bucephalus.nl www.sinthubertuslisse.nl www.poelenburgh.nl www.wieringermeerruiters.nl www.beemsterruiters.nl www.berkenruiters.nl www.pensionstalbonami.nl www.bucephalus.nl www.dijckhoeve.nl -www.manegedegroeneheuvel.nl -www.hsheiloo.nl www.psvhoorn.nl www.meerseruiters.nl www.sinthubertuslisse.nl www.lrtwiske.nl www.rvtexel.nl www.zaanseruiters.nl www.st-paardensport-adam.nl www.wieringermeerruiters.nl

Hippisch West Nederland - september 2013 - jaargang 4

Van de Reep Omheiningen - Doorsteekomheining - Paardenbakken - Weideafrastering - Longeercirkels - Paddocks

Nu in prijs verlaagd ! Gemeente Lansingerland Eigentijdse geheel gemoderniseerde woning, zeer geschikt voor paardenliefhebber, op 2400 m2 eigen grond. Met 3 paardenstallen en zadelkamer, rijbaan en weidegang, garage en carport.

www.vandereep-omheiningen.nl

Voor meer info of een vrijblijvende prijsopgave kunt u mailen of bellen Tel. 06 - 25 03 72 48 Email: info@vandereep-omheiningen.nl

Prijs €

575.000 k.k.

Voor meer informatie: tel. 06-41 022 422 of kijk op www.funda.nl (Berkel-en-Rodenrijs, Kleihoogt 27) (Woninginruil mogelijk)

Wil jij je droom verwezenlijken?

Hupscher Verhuur en Koeriersdiensten

Recreatiewoning te koop aan de Loonse en Drunense Duinen met mogelijkheid om paarden te houden.

GROOT OF KLEIN EVENEMENT ORGANISEREN? DAN BENT U BIJ ONS OP HET JUISTE ADRES! (verhuur van portofoons, luidsprekers, bekabeling, verlichting, verwarming, stoelen en tafels, jurywagens, etc.)

Goorheining 2 - 4856 AE Strijbeek Tel: 076 5649267

Meer info: www.bubblesoﬁnspiration.com

e-mail: info@hupscher.nl

voor meer informatie over de mogelijkheden, zie onze website:

www.hupscher.nl

Paard (ver)kopen? www.keuzeinpaarden.nl

Paardentandartspraktijk Mariële van der Hoeven

Gecertiﬁceerd Paardentandarts

Tel. 06 - 24 48 77 60 www.paardentandartspraktijk.nl

PAARD VERKOPEN? DAT KAN GRATIS OP WWW.KEUZEINPAARDEN.NL

Hippisch West Nederland - september 2013 - jaargang 4

HIPPISCH WEST NEDERLAND Veulenveiling Prinsjesdag Wedstrijdkalender Zuid Holland

Impact SVN

Dinsdag 17 september is het Prinsjesdag en daarmee eveneens weer de tijd voor de Nationale Veulenveiling die in Ermelo wordt gehouden. Diverse veelbelovende veulens, maar ook zelfs embryo’s voor de springen dressuursport en/of -fokkerij, gaan onder de hamer. Ben je niet in de gelegenheid om aanwezig te zijn op 17 september, niet getreurd, je hoeft niets te missen. Voor het eerst gaat Nationale Veulenveiling Prinsjesdag een samenwerking aan met ClipMyHorse.tv, het Duitse bedrijf dat al talrijke paardenevenementen live heeft uitgezonden op internet. Van CHIO Aken tot het Bundeschampionat in Warendorf, van hengstenshows tot veulenkeuringen, maar ook veilingen worden uitgezonden. De mensen achter ClipMyHorse weten waar het om draait bij paarden en zullen de veulens komende zaterdag 27 juli tijdens de foto- en videodag en tevens laatste selectiedag zo goed mogelijk in beeld brengen, zodat de thuisblijver een zeer goede indruk van ze krijgt. Veulens met ‘EK-pedigree’ naar Veulenveiling Prinsjesdag De Duitse stempelhengst De Niro is hot! Afgelopen weekend waren de drie duurst verkochte veulens op de eliteveiling in Verden kinderen van De Niro en die populariteit is niet vreemd met het EK dressuur voor de deur. Het voltallige Duitse team rijdt op De Nironakomelingen! Ook op Nederlandse bodem zijn ze te koop. Nationale Veulenveiling Prinjesdag heeft twee interessant gefokte De Niro-veulens in haar collectie. Naast de formidabel bewegende Dutch de Niro (uit Zoe S v. Florencio x Quattro) wordt Impact SVN (uit O.Esther v. Jazz x Ulft) geveild en dat is een volle broer van de Prinsjesdag veilingtopper van vorig jaar met 44.000 euro. Embryo van Big Star te koop op Veulenveiling Prinsjesdag

Drie jaar geleden had de Nationale Veulenveiling Prinsjesdag de primeur door voor het eerst in Nederland een embryo te veilen en dit jaar heeft de selectiecommissie opnieuw iets bijzonders aan de collectie toegevoegd. Een embryo van de wereldster Big Star, die recent met Nick Skelton de mythische Grote Prijs van Aken won en vorig jaar bijdroeg aan teamgoud voor Engeland op de Olympische Spelen. Het embryo komt uit de elitemerrie Bellenini W, een dochter van springpaardenleverancier Diamant de Semilly (Le Tot de Semilly x Elf), die met Eric Levaillois teamgoud op het WK in 2002 won en teamzilver op het EK in 2003. Wijnand van Stam fokte haar uit het 1.30m springpaard Finini (Renville x Heidelberg), de volle zus van de Grand Prix-springhengst Ginus. Finini bracht drie nationale springpaarden: Tini II (v. Corland), Mini (v. Jus de Pomme) en Le Cheval (v. Hugo), en is tante van de internationale springpaarden Gicini (Renville) en Klacini (v. Columbus). Daarnaast worden er nog acht embryo’s geveild. Het gaat om een L’Arc de Triomphe uit de moeder van Grand Prix-springhengst Taloubet K, een Kannan uit de rechtstreekse lijn van Carthago, een Kannan uit de volle zus van Big Star, een Baloubet du Rouet x Chellano Z uit een topprestatiestam, Mr. Blue uit de lijn van Contendro en Caretano Z en een Marius Claudius uit 1.50m springpaard Framiree (v. Calando I). In de dressuurrichting gaat het om een Blue Hors Zack uit de achtjarige Lichte Tour dressuurmerrie Amazing Comeback (v. Negro) en een For Romance uit de topfokmerrie Rita Morka (v. Jazz). Naast de embryo’s worden er 96 springen dressuurveulens geveild. Meer info: www.veulenveilingprinsjesdag.nl. Lees ook meer over de Veulenveiling tijdens Prinsjesdag op www.paardenspul.nl

28-sept 28 en 29-sept 28 en 29-sept 28-sept 28-sept 28-sept 28-sept 28-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 05-okt 05-okt 05-okt 05-okt 05 en 06-okt 05-okt 05-okt 05-okt 05-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt

Plaats

Vereniging

Wassenaar Schoonhoven Zwijndrecht Hellevoetsluis Stad a/h Haringvliet Ameide Naaldwijk Rotterdam Zoetermeer Hazerswoude Wassenaar Alphen a/d Rijn Nieuwerkerk a/d Ijssel Rotterdam Pernis Rockanje Hekelingen Naaldwijk Den Haag Rotterdam Maasland Bergschenhoek Noordwijk Nieuwe Wetering Moordrecht Heerjansdam Sliedrecht Oudendijk Naaldwijk Monster Delft Nieuwe Wetering Hillegom Leiderdorp Langeraar Boskoop Moordrecht Zuid-Beijerland Ridderkerk Oud-Beijerland Rockanje Simonshaven Stad a/h Haringvliet Schiedam Naaldwijk

ZHJV Zilverstadruiters RSV de Hoge Devel Manege stal Flicka RV Oostmoerse Ruiters Giessenruiters HWR Jockey Club LR Zoetermeer Prinsenhofruiters RV Rijnland LR en PC De Alphense Ruiters RV Parkzicht R.V.Charlois Pernisse Ruitervereniging Putsche Ruiters RV Hekelingen HWR HRJV Jockey Club Lr en PC de Maasruiters RV Pegasus Northgoruiters RV de Wetering Zuidplasruiters Develruiters PSV Sliedrecht Jagers HWR PSC de Dijkgraaf St Concours Delft RV de Wetering RV Hillegom RV Liethorpruiters LR & PC de Vosseburch RV Bentwoud Zuidplasruiters de Mustang RRJV Sint Joris RV Oud Beijerland Kring verenigingswedstrijd RV Noblesse RV Oostmoerse Ruiters De Spaland Ruiters HWR LR de Zwethruiters PCB PV de Bleiswijkruiters R.J.M.V. Epona R.M.O. R.V. Slingeland St Concours Delft

Den Haag Bleiswijk Bergschenhoek Maasdijk s-Gravenzande Delft

Klasse

pa pa/po pa pa/po pa/po pa/po pa/po pa pa pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa pa/po pa pa/po pa/po po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa

drs drs drs drs drs drs drs spr drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs spr drs drs drs drs drs spr drs drs drs drs spr drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs spr

pa/po pa pa/po pa/po pa/po po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa/po pa pa/po pa/po pa pa/po pa/po pa/po pa pa pa/po pa pa po pa/po pa/po pa/po pa pa pa

spr drs spr drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs drs spr drs spr spr drs drs drs

Meer informatie

B t/m Z2 www.zhjv.nl B t/m Z2 www.dezilverstadruiters.nl B t/m ZZL + kür; indoor, munnikendevelcup 06-40136685 B t/m Z2 www.manegestalﬂicka.nl B t/m Z2 -B t/m Z2; Outdoor www.giessenruiters.nl B t/m Z2 www.hoevewestlandruiters.nl B en L; Outdoor Kralingen 06-51328294 B t/m Z2 www.lrzoetermeer.nl B t/m ZZL www.rvdeprinsenhofruiters.nl B t/m Z2 www.rijverenigingrijnland.nl B t/m M2; Indoor 20 x 40 www.alphenseruiters.nl B t/m Z2; Indoor 20 x 60 www.pensionstalparkzicht.nl B t/m M2; Outdoor 06-44995812 B t/m Z2; ook Bixie www.pernisseruiters.nl B t/m ZZL www.putsche-ruiters.nl B t/m Z2 www.willemshof.nl B t/m Z2 www.hoevewestlandruiters.nl B t/m M2; indoor www.hrjv.nl L t/m ZZ; Outdoor Kralingen 06-51328294 B t/m Z2 www.maasruiters.nl B t/m M2 www.paardensportverenigingpegasus.nl B t/m Z2 www.northgoruiters.moonfruit.com Z1 en Z2 www.hoogenboomruitersport.nl B t/m M2 www.zuidplasruiters.nl BB t/m ZZ; Outdoor www.develruiters.nl B t/m Z2 www.psvsliedrecht.nl B t/m Z2 www.de-jagers.nl B t/m L2 www.hoevewestlandruiters.nl B t/m M2 www.pscdedijkgraaf.nl B t/m ZZ 06-18649257 B t/m M2 www.hoogenboomruitersport.nl B t/m Z2 www.rvhillegom.nl B t/m M2 www.liethorp.nl B t/m Z2 www.lrpcdevosseburch.nl B t/m Z2 www.ruitervereniging-bentwoud.nl B t/m M2 www.zuidplasruiters.nl B t/m L2 www.manegedemustang.nl B t/m Z2; outdoor -B t/m Z2; herfstmeeting pony’s outdoor www.rv-oud-beijerland.nl B t/m Z2 www.knhszuidholland.nl B t/m M2 www.rv-noblesse.nl B t/m M2 -B t/m M2 www.spalandruiters.nl/ M1 t/m ZZL www.hoevewestlandruiters.nl B t/m Z2; Outdoordressuur -B t/m M2 -B t/m Z2 www.bleiswijkruiters.nl B t/m Z2 www.rjmvepona.nl B t/m Z2; Indoor 20 x 60 www.oranjehoeve.nl B t/m Z2 www.rvslingeland.nl B t/m ZZ www.concoursdelft.nl

Wedstrijdkalender Utrecht 27-sept 27-sept 28-sept 28-sept 28-sept 28-sept 28-sept 28-sept 28-sept 28-sept 28-sept 28-sept 28-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 29-sept 04 en 05-okt 04 en 05-okt 05-okt 05-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt 06-okt

Klasse

Plaats

Vereniging

Bunschoten Spakenburg Woudenberg Bunschoten Spakenburg Soest Breukelen Houten Woudenberg Almere Oudewater Bunschoten Amersfoort Elst Laren NH Soest Nieuwegein Houten Almere Blaricum Hilversum Ijsselstein Bilthoven Amersfoort Laren NH Leusden Zuid Bosch en Duin Waverveen Bunschoten Spakenburg Soest Abcoude Breukelen Weesp Rhenen Leusden-Centrum Harmelen

Gouden Adelaar De Valleiruiters Gouden Adelaar Stal Johan Laseur LR Gunterstein HC Groenraven De Valleiruiters Almeersche Ruiters Hollandsche Ijsselruiters Manege Vermeer NsvT Plantage PSV de Schaapskooi Stal Johan Laseur PC Nedereind HC Groenraven Almeersche Ruiters Stad en Lande ruiters Manege de Kamphorst PV de Volte LR de Zwarte Ruiters NsvT PSV de Schaapskooi RV Treekerij Stal de Molshoop AA Ruiters Gouden Adelaar Stal Johan Laseur Slotruiters Gunterstein Weespervechtruiters Blauwendraad De Vier Hoeven RV de Meern

Meer informatie

Impuls t/m ZZ-L Z t/m ZZ-L B t/m Z2 Esperado Cup B t/m M B t/m M alleen voor Tinkers Fjordcup Impuls t/m ZZ-L B t/m Z2 B t/m ZZ-L Esperado Cup B t/m M B t/m M B t/m M Tinkers en Koudbloeden B t/m M

En Bixie dressuur

www.goudenadelaar.nl wedstrijd@valleiruiters.nl www.goudenadelaar.nl www.johanlaseur.nl www.manegegunterstein.nl www.groenraven.nl wedstrijd@valleiruiters.nl www.almeerschhippischcentrum.nl www.hyr.nl www.manegevermeer.nl www.nsvt.eu www.rijverenigingdeplantage.nl www.staldeschaapskooi.nl www.johanlaseur.nl www.pcnedereind.nl www.groenraven.nl www.almeerschhippischcentrum.nl www.stadenlanderuiters.nl www.dekamphorst.nl www.devolte.nl www.manege-thepaddock.nl www.nsvt.eu www.staldeschaapskooi.nl www.de-treekhoeve.nl www.staldemolshoop.nl www.rv-aaruiters.webs.com www.goudenadelaar.nl www.johanlaseur.nl www.slotruiters.nl www.manegegunterstein.nl weespervechtruiters@hotmail.com www.blauwendraad.nl www.manegedevierhoeven.nl www.rvdemeern.nl

Een dag uit het leven van een paardentrainer…

COLUMN

“Ik woon samen met een boer in een van de mooie, maar vooral kale, Noord-Hollandse polders in het pittoreske dorpje Wijde Wormer. Wat ik hier doe is mij sinds afgelopen winter een raadsel. Het is hier vooral koud, waait erg hard, regent bijna altijd en volgens mij weet de zon niet van het bestaan van dit dorp af. Maar ach, tel vooral je zegeningen, zegt mijn buurvrouw altijd. Ik woon hier voor een paardenmens toch zeker niet verkeerd. Mijn wederhelft mag er ook best zijn en met een veestapel van een kleine 150.000 kilo mest op jaarbasis, zouden wij het er in de Gouden Eeuw toch niet slecht vanaf hebben gebracht. Ik? Ik ben Elise Buiten, ik ben paardentrainer en heb een bedrijf genaamd Equi-Performance. Wij zijn gespecialiseerd in het trainen van paarden en pony’s met een gedragsprobleem en het begeleiden van ruiters in diverse disciplines”.

Elise Buiten - Paardentrainster - www.equi-performance.com Als je bijna alles al eens hebt geprobeerd, dan ben je soms wel toe aan een nieuwe uitdaging. Al jaren lang speel ik met het idee dat het mij toch zo leuk lijkt om eens in dameszadel te rijden. En nee, niet gewoon in dameszadel, maar echt ofﬁcieel op concours in dameszadel. Om die reden ben ik ook meerdere malen op zoek geweest naar het meest geschikte dameszadel, maar dat valt via internet nog lang niet mee. Ik heb er geen kennis van en zo via internet aankopen vind ik dan weer een gok. Net als een ‘gewoon’ Engels zadel, behoort ook een dameszadel een goede ligging te hebben op het paard. Zoals je hier wellicht al uit op kunt maken: er is nooit een dameszadel gekomen. Toen het bekende internet (paarden) forum Bokt.nl met een oproep kwam voor deelnemers aan clinics tijdens de komende Horse Event en ik zag dat 1 van die clinics het rijden in het Dameszadel betrof, dacht ik ‘Laat ik mijzelf

maar eens opgeven!’. Een mooie manier om te zien of het iets voor mij is, zonder dat ik eerst een duur zadel moet aanschaffen om dat uit te vinden. Echter, ik had wat twijfels en gaf niet direct op en eenmaal zover dat ik wilde opgeven, was de sluitingsdatum al verstreken. Helaas pindakaas, of… of toch niet? 2 dagen later ontving ik van de organisatie een mail, dat ze mij geen valse hoop wilden geven, maar dat ik toch mogelijk mee kon doen, wegens gebrek aan geschikte combinaties. Voor het rijden in een dameszadel, worden eisen gesteld aan het paard. Zo mag het paard niet te kort/beknopt zijn, moet het een leeftijd van minimaal 7 jaren hebben bereikt en een niveau van minimaal L klasse dressuur lopen. Of ik een dergelijk paard had? Ja, die had ik wel. Mijn, zoals ik haar liefkozend altijd noem, hysterisch vosje, is een 8 jarige merrie van kennissen van ons (Elite v. Gribaldi x Jazz voor de liefhebbers)

en loopt Z dressuur met mij. Die kon ik wel inzetten. Met knikkende knieën weliswaar, want ja… de koosnaam ‘hysterisch vosje’ heeft ze niet zomaar verdiend. Een instructeur-collega van de rijvereniging waar ik lessen verzorg, bood mij vervolgens spontaan haar dameszadel aan om vast te oefenen. Nou, dat kwam natuurlijk als geroepen! Een dag later had ik een dameszadel op het erf en 2 dagen later lag het op mijn paard. Even een vriendin geïnstrueerd, dat als ik haar zou bellen, ze even mijn kant op moest komen omdat ik er dan hoogstwaarschijnlijk afgevallen zou zijn en misschien wel hulp nodig had. Vervolgens goed gepland dat ik wel, ja heel eigenwijs, alleen zou zijn, want ik zat even niet op pottenkijkers te wachten als ik mijn gezicht in het zand moest begraven tijdens mijn pogingen het dameszadel te bestijgen. Toen waren we er klaar voor. Eerst maar even het paard

‘Dameszadel’ aan de longe gedaan om het even te laten wennen aan het toch wel grote gevaarte op haar rug en ook voor mij om te kunnen zien hoe het zadel zou blijven liggen en de nodige moed te verzamelen. Oké, dat ging best, paard reageerde behalve verbaasd, niet heel schokkend. Dus we gingen er maar op. De tip van mijn collegainstructeur, een krukje ernaast zetten, maar even opgevolgd en daar stond ik dan… Naast mijn paard, met grote vraagtekens boven mijn hoofd. Hoe ging ik hier in vredesnaam opkomen?? Oké, 2 handen op het zadel, ik trek mijzelf omhoog en… stort weer naar beneden… Dit was duidelijk niet de juiste methode. Nog een poging. Ik zet mijn voet in de beugel, paard denkt: “Doe even normaal wil je!” schiet weg, dus daar stond ik weer, met 2 voeten in het zand. Hmmm, even een rondje stappen en nadenken. Hoe ging ik dit nou toch oplossen, want opstappen met 2 van die grote dingen op je zadel, is zo eenvoudig nog niet. Poging 3, krukje ‘check’, voet in de beugel ‘check’, nu de rest nog. Ik draai de voet die in de beugel stond richting de staart van mijn paard, steek vervolgens mijn rechterbeen tussen linkerbeen en beugelriem door, snel linkervoet uit de beugel en weer terug om niet met benen en riemen in de

knoop te geraken, trek mijzelf met 2 handen op het zadel omhoog, til met rechterbeen op en PLOF! Ik zit… Dat obstakel had ik overwonnen. Het rijden zelf ging mij, verbazingwekkend genoeg, nog best goed af! Stap, draf, galop en zelfs wat zijgangen kreeg ik er al wel uitgeperst, maar dat opstappen… Dat was toch wel echt serious business! Dit zou toch vele malen eenvoudiger moeten kunnen? Ik kon mij al niet voorstellen dat al die dames in de Middeleeuwen met hun prachtige jurken zo op hun paarden klommen. Ik vroeg om raad, Chawwa Visser (www.lusitano.nu) mijn welbekende facebookvriendin en tegenwoordig ook real-life-contact, wist hier vast wel een antwoord op. Ik vroeg haar hoe ik in vredesnaam op dat zadel moest klimmen. Het antwoord… wat ik zelf ook wel had kunnen bedenken: ‘Zet je voet in de beugel, stijg op, steek vervolgens je rechterbeen weer terug over het zadel en je zit.’ Conclusie van dit hele verhaal… ‘Ik moet echt leren minder ingewikkeld te doen… ‘

Hippisch West Nederland - september 2013 - jaargang 4

Anneke Sas Zadel en Tuigreparaties op afspraak

tel. 0181 485876 mob. 06 23346958

(beste bereikbaar tussen 19.00-20.00 uur)

Schepenenweg 37 3233 CK Oostvoorne

RENDERKLIPPEN

ACTIE 4=3

HOEVE.

De Renderklippen Hoeve, het adres voor een heerlijke paardrijvakantie op de Veluwe ·

Direct aan de ruiterroutes en het knooppuntensysteem van Epe en Heerde

Modern gastenverblijf, ruime en frisse stallen, onbeperkte weidegang

Gelegen aan de bosrand, veilig paardrijden zonder gevaarlijke oversteek

Betaal in oktober, november, december en januari voor een midweek slechts voor 3 nachten!

Kijk voor meer informatie of om direct te boeken op www.renderklippenhoeve.nl

Koepelweg 4 8161 NJ Epe Nederland

06-22971176 / 06-48078860

BEDAF www.bedafstallenbouw.nl

Buntweg 2 4885 KT Achtmaal Tel: +31(0)76-5984885 Fax: +31(0)76-5985951 info@bedafstallenbouw.nl

Blomert / Cheval Liberté Trailers Traco Trainingsmolens Sundance solariums Eb- en vloedsysteem rijbodem Sprenkelinstallatie in- & outdoor Voorgevormde hoefslagkering Paardenboxen en toebehoren Horse-Gym loopband Horse-Gym aquatrainer etc. etc.

Holleweg 13 • Klimmen • Tel. 045-405 27 75 • www.horsmans.nl Toepassingen o.a.:

• Paardebakberegening • Tuinberegening/vijverwater • Veedrinkwater • Brandbeveiliging

BRONBOORBEDRIJF BOERSMA Voor uw geboorde waterbron / bronboring door geheel Nederland leverbaar

Voor meer informatie : www.bronboring.eu of bel 06-51208367 34

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

10 JAAR

Wereld-paarden: Paarden van de wereld

WERELD-PAARDEN Paarden van de wereld

Bronnen: Boekreport ‘The Dameles and the American Curly horse’ van Dale Wooley, door Mike Laughlin www.ichocurlyhorses.com

Het mysterie-ras onder de paarden:

de Curly

Curly Jim Circle B* - Stanley

Origine

Waar de, van origine Bashkir Curly genaamd, zijn oorsprong heeft is vaag. Vele verhalen doen de ronde, maar in hoeverre ieder verhaal volledig waargebeurd is zal enkel het verleden nog weten. Dat de Curly vandaag de dag meer en meer wereldwijd gezien wordt en bekendheid krijgt is wel een feit. Het enthousiasme omtrent de Curly kreeg in 1971 meer vastigheid, toen in Amerika besloten werd een registratie-organisatie op te zetten tot behoud van dit relatief zeldzame ‘ras’. Van een aantal foklijnen is informatie bekend over de geschiedenis.

Eerste documentatie ‘the Natives’ De allereerste documentatie omtrent gekrulde paarden bij de originele bevolking van Amerika is terug te voeren naar The Crow & Sioux, twee indianenstammen, waarvan de Sioux volgens documenten in de winter van 1801-1802 de eerste Curly’s stalen van The Crow-stam, die toen gehuisvest was in het Standing Rock/Cheyenne River gebied. De eerste indiaan die een Curly verkocht was Eli Bad Warrior, die de paarden van zijn vader had gekregen. Deze Curly’s kwamen uiteindelijk bij Ernie Hammrich terecht die, ter ere van Eli Bad Warrior, zijn foklijn “Bad Warrior” of “Warrior” meegaf als naam. Vandaag de dag heeft het Crow Creek reservaat drie indianen-lijnen Curly’s verkregen, waarmee ze een fokprogramma hebben opgezet waarin deze stammen gekruist worden.

Bijzondere ontdekking in Eureka De eerste, in persoon naverteld, levensechte Curly werd gezien in 1898 door John (Giovanni) Damele. Een van origine Italiaanse jongen, die in 1879 naar Eureka (Nevada, Amerika) emigreerde om als houthakker aan het werk te gaan. Eenmaal genoeg verdiend liet hij zijn vrouw en kinderen overkomen vanuit Italië, waarna ze in 1898 een aanbetaling deden op de Three Bar Ranch, een boerderij noordwest gelegen van het plaatsje Eureka, nabij Roberts Creek Mountains. Ze begonnen een boerderij met rundvee en paarden. Tijdens een controlerit met zijn zoons, om te zien hoe het met hun vee ging, stuitten zij op een kudde wilde mustangs. Echter, hun oog viel op een aantal opvallend gekrulde paarden dat in deze kudde liep. Rond 1931 lukte het de Dameles om een Curly uit de kudde te vangen. Het paard werd meegenomen naar de ranch en daar beleerd. Dit was de eerste beschreven ervaring over de omgang met en het trainen van een Curly paard. In 1932 kregen ze op de Three Bar Ranch in Centraal Nevada een he-

vige winter te verduren, veel sneeuw en lang aanhoudende koude. Pas toen de lente in zicht kwam, was het mogelijk de paarden weer bij elkaar te verzamelen. Echter, de enige paarden die de Dameles nog konden vinden waren de Curly paarden. Een moment van bezinning was daar, want vanaf die gebeurtenis konden zij concluderen dat slechts deze, extra behaarde paarden de strenge winters in eenzaam Nevada konden overleven. De zoon van John Damele, Peter L. Damele, kocht samen met zijn vrouw en twee zoons ruim tien jaar later de circa 40 kilometer verderop gelegen Dry Creek Ranch. Deze ranch was gelegen op de Pony Express Trail. Dit was de circa 3.100 kilometer lange route vanaf Sacramento, California naar St. Joseph, Missouri die gebruikt werd om per paardenrug postberichten te transporteren. Niet veel later werd hun ‘territorium’ uitgebreid met de iets verderop gelegen Ackerman Ranch. De Dameles registreerden ondertussen het brandmerk ‘3D’, dat op iedere linkerbil van de paarden uit hun kudde werd gebrand. Dit brandmerk wordt vandaag de dag nog ge-

bruikt bij het vee dat in eigendom is van de Dameles. De fokkerij van de Curly’s werd echter pas in 1952 officieel door de Dameles opgepakt, nadat zij tijdens een, wederom, strenge winter dat jaar hun niet-Curly paarden opnieuw verloren aan het weer. Voor die tijd hadden zij enkel gebruik gemaakt van de Curly’s uit de kuddes wilde paarden, maar niet doelbewust gebruikt voor de fokkerij. De hengst, later Copper-D genoemd, werd als tweejarige uit de kudde gevangen en beleerd. Deze hengst stond vanaf dat moment aan de basis van hun fokkerij. De Dameles hadden specifieke wensen en eisen voor hun paarden, evenals hoe de paarden in hun fokkerij eruit moesten zien. Tijdens het vangen van de eerste paarden uit de kudde werd er gezocht naar groot en grof ogende paarden, met weinig verfijnde hoofden, lichamen en benen. Voor de omgeving waarin de paarden zich moesten manifesteren, waren paarden nodig die goed konden gaan over steile, bergachtige ondergrond. De paarden moesten dus goed om kunnen gaan

met steile hellingen, goed ter been blijven in de bergen, gezond blijven, de winters overleven, de veilige route kiezen, een kalf richting het brandmerken trekken en vriendelijk zijn. Ze wilden een paard dat zich optimaal manifesteert op de ranch. Al snel kwamen ze er achter dat de Curly dit allemaal in zich heeft. De meest bekende Curly hengsten in de Damele fokkerij zijn Peacock D, Grulla D, Dixie D, Dusty D en de meest bekende, en stamvader van vele Curly paarden over de wereld afstammend van de Damele fokkerij: Copper D. In de loop der jaren zijn er bij de Damele rassen als Saddlebred (hengst Idaho), Arabier (hengst Nevada Red) en Morgan (hengst Ruby Red King) gekruist met de Copper D nazaten. Joe Mead ging eveneens verder met de fokkerij van de Damele-lijn, waar hij naast de hengst Ruby Red King ook Curly’s uit Alaska, Aishike genaamd, gebruikte. Een Curly-lijn waar weinig geschiedenis van bekend is.

Lees verder op pagina 37

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

www.manege.nl

buitenritten langs bos, strand en duinen paardrijles in groepen en privé vakantiestalling voor uw paard pension en handelsstal Schulpweg 62 2211 XM Noordwijkerhout 0252 372628

Maak dit najaar kennis: 12 oktober: NRSV Snertrit Loon op Zand 26 oktober: NRSV Najaarsrally Schoorl Buitenrijden eindigt bij de

17 november: NRSV Indoor Ermelo

Nederlandse Ruiter Sport Vereniging Doe ook volgend jaar mee met NRSV dagtochten en meerdaagsen. We rijden sportief en genieten comfortabel, net als onze eigen paarden. Volg NRSV Ruiters via Twitter of Facebook en kijk op www.nrsv.nl

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

Kantelbare verlichtingsmasten Complete kantelbare verlichtingsmast

De verlichtingsmast in het kort:

8 meter

��Energie zuinig

€ 399,-

��Kantelbaar; makkelijk in onderhoud

per stuk excl. btw De masten worden in heel Nederland, België en Duitsland geleverd.

��rmatuur met 400 watt hq lamp

en schoonmaak � Vervaardigd van aluminium met gegalvaniseerd stalen kantelanker ��verstelbaar ��Stormvast

www.paardenbakverlichting.nl Rengersweg 26��9062 ED Oentsjerk��telefoon 058 256 36 68 10 JAAR

Wereld-paarden: Paarden van de wereld

Vervolg van pagina 35

Zeldzame lijn

Laramie en Rocket

Aan het begin van vele Curly gangenpaarden staat de hengst Curly Jim, waarvan de afstamming onbekend is. Aan de hand van zijn uiterlijk vermoed men dat hij connecties heeft met de Missouri Foxtrotter, ook omdat hij de welbekende foxtrot (een gang waarin de voorbenen stappen en de achterbenen een drafgang aanhouden) toonde. Curly Jim arriveerde in Missouri rond 1956 waar hij gereden werd door Johnny Brooks. Uit een dekking met merrie Bradford kwam een gekruld merrieveulen voort: Blaze. Toen zij de leeftijd had werd zij gedekt met de hengst Walker’s Merry Lad, een Tennessee Walking Horse, ook als Missouri Fox Trotter geregistreerd, waar de hengst Walker’s Prince T uit voortkwam. Deze Curly-hengst werd uiteindelijk de meest voorkomende hengst in de gangen-Curly-lijn. Hij werd gebruikt op vele Foxtrotter-merries. Deze lijn Curly-paarden is lichter van bouw dan de andere Curly-lijnen, heeft een lichtere gang en houdt, in tegenstelling tot alle andere lijnen, een minder extreem verhaarpatroon aan voor manen en staart. Andere lijnen kunnen in de zomerperiode gedeeltelijk, of soms zelfs in zijn geheel, de manen en staart loslaten.

Curly’s in miniatuur-formaat Wintervacht

Bij Jacky Stables

Met de geboorte van een zeer gekruld veulen in 2010 ging er nog geen lampje branden Curly Jim Circle B* - Stanley in zomervacht Foto: Jacky Stables bij fokker van minipaarden Jacqueline Jaspers uit De Kiel. Toen veulen Bailey echter na vijf maanden nóg omhuld was met een flinke krullenvacht, ging ze op onderzoek uit en kwam ze terecht bij de Curly. Ze kwam in contact met fokkers over de wereld over dit bijzondere ras met de bijzondere anti-allergische vacht. Het haar van veulen Bailey werd getest en jawel, hij bleek eveneens hypoallergeen. Jacqueline besloot een sprong in deze, voor haar geheel nieuwe, fokkerijwereld te nemen toen zij in 2012 de 1,12 m hoge Curly-hengst Stanley (Curly Jim Circle B*) kocht in Amerika. Vier merries werden geselecteerd voor dekking. Een spannend voorjaar voor Jacqueline. Na twee rechtharige hengstveulens, werd haar wens verhoord. Op 9 mei werd merrie Jacky’s Yacardi Fortune geboren. “Ik miste de geboorte. De merries krijgen allemaal een halsteralarm om dat afgaat als ze plat gaan liggen, maar dat heeft deze merrie niet gedaan, want hij ging niet af. Rond half 11 ‘s avonds deed ik mijn laatste voerronde voor de nacht, toen ik ineens een veulen naast Christien zag liggen. Ze was er nét. Snel een box klaargemaakt, zodat ze rustig aan elkaar kunnen wennen in een schone stal. Bevallen doen ze bij mij altijd buiten, op het zand. Zodra de veulens geboren zijn doe ik ze pas in de stal, dat scheelt je een hoop nattigheid van het vruchtwater en verlopen bedding in de stal door de weeën”, beantwoordt Jacque-

line snel mijn door nieuwsgierigheid geprikkelde vragende blik, waarna ze haar oorspronkelijke verhaal hervat. “Ik pakte het veulen vast om haar naar binnen

De zoektocht naar de vader van Jacky’s Yacardi Fortune ontstond na de ontdekking dat Bailey een Curly was en Jacqueline meer en meer wijs werd in de wereld van de

tocht naar een geschikte miniatuur Curly had nog wel wat voeten in de aarde. “Ik heb, denk ik, het hele internet afgestruind. In Engeland kwam ik een hengstje van 1.10 meter tegen voor een aanzienlijk bedrag, maar toen bleek dat van deze hengst ook reeds diepvriessperma bestond vond ik het echt teveel. Ik wilde graag een hengstje kopen waar ik de exclusiviteit in de fokkerij bij zou krijgen en niet dat anderen nog dekkingen van hem kunnen verkopen.” De zoektocht ging verder en de blik werd op Amerika gericht. “Daar kwam ik bij drie hengstjes uit die te koop waren. De ene hengst was een zwartbont veulen, dat ongeveer 90 centimeter hoog zou worden. Een prachtige maat voor mij, maar een leeftijd waar ik niet zoveel aan had, wilde ik een hengst meteen kunnen inzetten voor de fokkerij. Vervolgens kwam Stanley in beeld, evenals een voskleur hengstje. Mijn voorkeur ging uit naar het aparte kleurtje van Stanley, ik houd namelijk niet zo van vos, het is niet zo spectaculair. Stanley daarentegen was wel apart van kleur, silverdapple.

Jacky’s Yacardi Fortune & Chrisitien v.d. Laaresch

Curly’s. “Voordat Bailey oud genoeg zou zijn om voor de fokkerij in te zetten, ben je al minimaal twee à drie jaar verder. In mijn zoektocht naar meer informatie over de Curly kwam ik erachter dat met name miniatuur Curly’s erg zeldzaam zijn en daarin zag ik mijn kans schoon.” De zoek-

INTERVIEW

“Ik hoop met deze start van mijn Curly-fokkerij wat te kunnen betekenen voor andere mensen.” te brengen en met dat ik haar aanraakte besefte ik dat het heel anders aanvoelde dan een ‘gewoon’ veulen. Eenmaal binnen werd mijn gevoel bevestigd, krullen, gepaard met de aparte silverdapple kleur en dan ook nog een merrie. Mijn hart sprong een keer over, ik had de jackpot!”

Curly Jim

Gangenpaard Curly Jim

curlys.ca

In Rock Springs, Wyoming zijn eveneens Mustang Curly’s te vinden. Een lijn die begon met de zwarte Curlyhengst Laramie, die rond 1942-1945 van een paardenhandelaar in Laramie, Wyoming werd gekocht door Isaac Newton Brooks. Deze hengst kreeg de Curly nakomeling Rocket. Samen vormden zij de basis voor de Rock Springs Curly’s, een naam die de kudde kreeg nadat de grond waarop zij liepen eigendom werd van de staat, nadat land zonder eigenaar niet meer vrij in gebruik genomen mocht worden en de eigenaren Isaac (Ike) en zijn neef John Kappes te oud werden. Op de website van het ICHO is nog een brief van John Kappes te lezen met zijn ervaringen omtrent de hengsten Laramie en Rocket.

Een lijn die vandaag steeds minder wordt gezien is de Fredell Curly. Het echtpaar Fredell had eveneens Curly’s in hun fokkerij, waarbij de eerste Curly afkomstig was van de vader van de heer Fredell. Deze meer van Spaanse afkomst ogende Curly’s werden meer en meer met Quarter Horse-bloed gekruist toen mevrouw Fredell in beeld kwam, die haar voorkeur uitdroeg naar het karakter en voorkomen van de Quarter Horse. Hoewel er vanuit de Quarter-fokkerij een verbod werd gelegd op de gekrulde vacht, vond het echtpaar Fredell dit onzin, waardoor de Curly ook binnen hun fokkerij bleef bestaan.

De Curlyfokkerij Daar waar we over kleur al heel veel weten op genetisch gebied is de genetische verklaring voor het al dan niet aantonen van de Curly in het DNA nog niet mogelijk. De beste, meest logische uitleg op genetisch gebied, hoe de fokkerij van de Curly in elkaar steekt, luidt als volgt: De Curly-’factor’ is opgebouwd uit twee genen, die beide vorm krijgen aan de hand van twee allelen. Het ene allel is afkomstig van de moeder, de andere van de vader. Het eerste gen is het gen voor krullen in dominante vorm (C) en rechte haren in recessieve vorm (c), het andere gen krijgt de stempel rechtharig in dominante vorm (R) en krullen in recessieve vorm (r). Dat wil zeggen dat een Curly-nakomeling met een dominant allel voor krullen van zowel moeder als vaderskant altijd gekruld (CC) zal zijn. Evenals dat een recessief allel voor krullen van zowel moeder als vaderskant ook altijd een gekruld (rr) veulen zal geven. Waar zit dan het verschil tussen beide genen, zou je dan zeggen? Dat luidt als volgt: Een recessief Curly-paard (cc rr) zal in combinatie met een ‘gewoon’ dominant rechtharig paard (cc RR) nimmer een Curly kunnen geven (combinatie is dan altijd cc Rr). Terwijl een dominant Curly paard 50% (Cr) tot 100% (CC) garantie geeft op een Curly in combinatie met een ‘normaal’ paard. Uit een combinatie tussen een Curly met een ‘normaal’ paard is het dus mogelijk dat een rechtharig veulen geboren wordt die toch nog genetisch Curly-materiaal draagt (cc Rr). Deze nakomelingen behouden, wanneer zij met eenzelfde genetische combinatie gekruist worden, een kleine kans op een Curly nakomeling (cc rr). Uiteraard is het in combinatie met een zichtbare Curly ook mogelijk een Curly nakomeling te krijgen. Maar…, het is ook mogelijk dat een rechtharig geboren veulen homozygoot dominant is voor rechtharig (cc RR). In dat geval zijn de kansen voor het specifieke paard op een Curly nakomeling in combinatie met een gewone merrie of hengst als partner nul. Eveneens is het niet met zekerheid te zeggen of deze rechtharige veulens ook de hypoallergene eigenschap hebben. Daarvoor is het noodzakelijk de haren te laten testen.

Hypoallergeen

De Curly heeft de bijzondere eigenschap hypoallergeen te zijn. Deze eigenschap is opgenomen in het type haar, dat in tegenstelling tot gewone paarden, hol van binnen is.

Verschillende Curly vachten

Naast het verschil in karakter, uiterlijk, gangen en stokmaat is er ook een groot onderscheid gemaakt in het type vacht dat de Curly’s kunnen hebben. Hieronder een omschrijving van het onderscheid dat men in de loop der jaren heeft kunnen maken: Extreme Curly: De extreme Curly’s lijken een combinatie te zijn tussen twee genetisch dominante Curly’s. Deze nakomelingen lijken bij geboorte nog extremer gekruld te zijn. Echter, naarmate ze ouder worden lijkt de gekruldheid af te nemen en gek genoeg neemt ook de hoeveelheid manen en staart aanzienlijk af tot soms zelfs bijna kaal. Hoe dit genetisch vastgelegd is, is nog niet duidelijk. Het haar in de oren van het paard blijft echter dik gekruld en hun oogwimpers zijn bijna helemaal rondgekruld. In combinatie met ‘normale’ paarden is de verwachting dat deze paarden te allen tijde zeer gekrulde veulens geven. Micro Curly: De micro Curly heeft, zoals de naam al doet vermoeden, een minimaal gekruld voorkomen. Het meest logische antwoord voor deze verschijning is dat het veroorzaakt wordt door incomplete dominantie voor krullen. Micro Curly paarden zijn te herkennen aan hun gekrulde haar in hun oren en ook hun veulens zijn typisch gekruld. Echter, zomer of winter, zijn de krullen niet bij ieder paard op de vacht zichtbaar. Smooth Curly: De smooth Curly is in tegenstelling tot de andere Curly’s geenszins voorzien van krullen, maar lijken in alle andere opzichten wel degelijk een Curly horse. Het is nog niet bekend hoeveel, genetisch gezien, de smooth Curly’s aan gekrulde Curly’s verwant zijn. Een serie van de smooth Curly’s bleek eveneens Krullend haar in oren, manen, vacht en zelfs de hypoallergeen te zijn en er is één wimpers en tastharen bevatten krul. combinatie tussen een smooth Curly en een gewone merrie bekend waar een gekruld veulen uit voortkwam. Hieruit is de discussie ontstaan of de smooth Curly een onderdeel vormt van de Curly of dat sommige smooth Curly’s wél het genetische materiaal voor een gekrulde vacht bezitten en andere niet. De toekomst zal bepalen of deze informatie ooit in een DNA-test vastgelegd meer duidelijkheid kan bieden. Smooth Curly kruising: Dit is geen officiële benaming binnen de Curly, maar wordt tot op heden aangehaald om onderscheid te maken tussen de wijzen waarop een smooth Curly gefokt is. Het lijkt er op dat een smooth Curly, die voortkomt uit twee gekrulde ouders, een ander voorkomen heeft qua vacht, het al dan niet hypoallergeen zijn en het karakter, dan een smooth Curly die voortkomt uit een Curly-ouder met een ander ras paard. De smooth Curly uit de Curly ouders lijkt qua voorkomen meer Curly-genen te bezitten dan de kruising. Ook hieromtrent zal de toekomst hopelijk leren.

Lees verder op pagina 39

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

Mis deze aanbiedingen niet!!!

2 Dolle Dagen bij Ruitershop Kraaij Nijkerkerveen

vrijdag 27 september van 9.00 tot 21.00 uur zaterdag 28 september van 9.00 tot 17.00 uur

w t o t n e

g n i t Kor

20% korting op

Outdoor laars

de standaard en winter collectie

% 0 7 el

Transportbeschermers

â&#x201A;Ź 20,-

Ruitershop Kraaij

Blokhuizersteeg 9 3862 MS Nijkerkerveen Tel 0342 - 46 14 00 www.ruitersportcentrum.nl

Thibault Frippiat DVM, MSc

Digitale rĂśntgen Echografie Laryngoscopie Laboratoriumonderzoek

TWM HORSEMIX

HELPT BIJ STAART- EN MANENECZEEM EN MOK

Aan- en verkoop keuringen Kreupelheidsonderzoeken en bijbehorende behandelingen Hart en luchtwegen onderzoek Onderzoek bij prestatievermindering Kleine chirurgische ingrepen

06-25408383 | info@equi-vet.nl Gruttoweg 46, 3897 LT Zeewolde 38

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

* aanvullend diervoeder voor paarden * voor optimale vertering * ondersteunend bij huid-, vachten hoefproblemen * stabiliseert en reguleert de darmflora * biedt preventieve werking tegen maag- en darmstoornissen Informeer bij uw leverancier of vraag naar de verkoopadressen bij: Span Groothandel T: 0566 -624362 E: info@spangroothandel.nl 10 JAAR

Wereld-paarden: Paarden van de wereld

Vervolg van pagina 37 Een ander voordeel was dat hij al nakomelingen in Amerika had lopen. Ik besloot voor hem te gaan.” Een vlot verlopende aankoop zou je denken, maar vanaf dat moment kwam er een kink in de kabel. “Nadat ik toegezegd had hem te willen kopen kreeg ik ineens bericht, ze wilden hem toch niet meer kwijt. Ze wilden hem nog gebruiken op hun merries. Als oplossing stelde ik voor dat ze hem in het vroege voorjaar zelf konden gebruiken, waarna hij richting Nederland kon komen, zodat ik in de zomer nog merries kon laten dekken door hem. Maar nee, ook dat wilden ze niet en ik kreeg een dwarse reactie terug. Ik vervolgde mijn zoektocht naar een ander hengstje, toen ik plotseling het bericht ontving dat ze hem tóch wél weer kwijt wilden, maar nu voor 500 dollar meer. Die kans heb ik meteen maar gegrepen en daar ben ik nog steeds erg blij mee. Iedereen die hem ziet vindt hem helemaal geweldig.”

Jacky’s Yacardi Fortune

nog wil laten testen of ze hypoallergeen zijn. Omdat je bij het dekken van een gewone merrie met Stanley, zoals het nu lijkt, maar 50% kans hebt op een Curly, kan ik denk ik niet voldoen aan de wensen van iedere aanvraag. Daarom heb ik een inruilprogramma bedacht. (voor meer informatie hierover is Jacqueline te benaderen, red.) Ik weet niet of het gaat werken, maar goed.., je moet iets bedenken om het enthousiasme voor de Curly te verspreiden”, vertelt Jacqueline. “Het is nu eigenlijk nog een groot experiment voor mij, de Curlyfokkerij. Met een paar jaar zal blijken hoeveel succes en enthousiasme het ras gemaakt heeft in Nederland. Ik ben in ieder geval al heel erg blij dat het mij dit jaar gelukt is!” Meer weten over de minipaardenfokkerij en Curly horses van Jacqueline Jaspers? Neem eens een kijkje op haar website www.jackystables.nl

Eenmaal in De Kiel was het voor Jacqueline pas echt mogelijk om goed te bekijken wat ze in huis gehaald had. “De aankoop van het hengstje kost je, naast aanschaf, ook vervoer-, invoer- en uiteindelijk ook stamboeken DNA-kosten, want dat had de vorige eigenaresse niet bijgehouden.” Na het zien van Curly Jim Circle B*, ook Stanley genoemd, was ze zeer tevreden over haar keus. “Hij is vrij luxe, terwijl veel Curly’s toch vrij zwaar van type zijn, meer Barok met groter en zwaarder hoofden. Dat laatste heeft Stanley ook wel een beetje, maar in zijn lichaam is hij zeker luxe. Ook zijn veulens hier, maar ook in Amerika, zijn luxer en smaller van bouw.”

Smooth curly-vacht

Stamboek

“Nederland is het land van stamboekkeuringen. Hier willen we eerst alle paarden en pony’s gekeurd hebben voor ermee gefokt wordt. In Amerika denken ze daar heel anders over, daar mag je gewoon fokken en ligt de keuze bij de fokkers. Als je je hengst inzet voor de fokkerij kan deze opgenomen worden in het stamboek. Voor de Curly is dit de International Curly Horse Organization (ICHO) dat álle veulens van Stanley van Amerikaans papier voorziet.”

Jacky’s Yacardi Nibbit

(v. Curly Jim Circle B* x Lowland Oleoanders Nina)

Jacky’s Yacardi Hummer (v. Curly Jim Circle B* x Oleoander Chicca Silencio)

Curly’s van Jacky Stables

“Ik hoop met deze start van mijn Curly-fokkerij wat te kunnen betekenen voor andere mensen. Mensen en/of kinderen met een allergie voor paarden, die toch graag een paardje willen. Naast de merrie heb ik natuurlijk ook nog twee hengstjes, waarvan ik

Smooth curly-vacht

Jacky’s Yacardi Fortune

(v. Curly Jim Circle B* x Christien van de Laaresch)

Mijn hart sprong een keer over, ik had de Ook het haar van de onderbenen is voorzien van krullen.

jackpot! Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

VV Van Sportstal.....

naar Pensionstal

Pensionstal met sportfaciliteiten.....

Stal de Voorster Vallei - Anke Veldhoen - www.staldevoorstervallei.nl Voor informatie: 06-25312029 Ervaar de Limburgse gastvrijheid en geniet van de schitterende natuur op onze Bed & Breakfast & Box in Afferden, Noord-Limburg. Samen met uw paard maakt u de mooiste ritten dankzij het uitgebreide netwerk aan ruiter- en menroutes die direct vanaf het terrein bereikbaar zijn. B&B Angelbeeck | Gening 35 | Afferden | 06 53 75 68 85 | www.angelbeeck.nl | info@angelbeeck.nl

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

NIEUW:

Strokorrels in Big Bags. Strokorrels in 20 kilo zakken op voorraad. Uitermate geschikt voor de paardestal, het neemt 350 tot 400 keer zijn eigen gewicht op. Voor vragen of prijzen bel of email ons. Wij staan u graag te woord!

AmpĂ¨restraat 19 N - 3861 NC Nijkerk tel. 033 - 76 00 888 email: saltex@saltex.nl

www.saltex.nl 10 JAAR

Column & Promotie Mevrouw mr G(era) van Lent is advocaat en werkt bij Driehoek Advocaten BV. Zij werkt met haar collegae Driehoek Advocaten vanuit Almelo en Zwolle regionaal en landelijk multidisciplinair samen. Zelf is zij actief in onder meer de Hippische Rechtspraktijk en als paardensporter in de disciplines dressuur en springen. Zij is bereikbaar te Almelo op telefoonnummer: 0546831050, e-mail g.v.lent@driehoekadvocaten.nl en via www.driehoekadvocaten.nl.

Column

Voetangels en klemmen voor wedstrijdorganiserende rijverenigingen: tijd voor een NADERE risicoanalyse!

Nagenoeg ieder weekend wordt er in Nederland wel een KNHS-wedstrijd georganiseerd in de disciplines dressuur, springen en/of eventing. Gelukkig gaat zo’n wedstrijd praktisch altijd zonder kleerscheuren gepaard, maar soms ook niet, zoals in Princenhage onlangs werd meegemaakt. In die gevallen zou er sprake kunnen zijn van een aansprakelijkheid, waaraan de wedstrijdorganiserende rijvereniging, danwel parcoursbouwer, maar in het bijzonder ook het bestuur ervan niet heeft gedacht. Denk dan met name aan het risico van een valpartij van paard en ruiter door een verkeerd gebouwde hindernis, of door gladde rijplaten op het wedstrijdterrein, met als gevolg een ernstig letsel voor de ruiter en/of het paard tijdens een wedstrijd, waarbij de bodem bijzonder glad en modderig was en het bestuur van de vereniging, ingedekt door de zwijgende KNHS official jury, ondanks deze bodem- en slechte weersgesteldheid, er om financiële redenen voor kiest om de wedstrijd door te laten gaan, en daarbij laat weten de sporters, het publiek en niet te vergeten de sponsoren niet teleur te willen stellen. Hoe snel komt een parcoursbouwer, KNHS official en/of bestuur van een rijvereniging dan op een hellend vlak? In dit artikel zal een korte risico analyse gegeven worden aan welke aansprakelijkheidrisico‘s een wedstrijdorganiserende rijvereniging onder meer is blootgesteld. Dat hiervoor een goed passende W.A.-verzekering een eerste absolute must is, zal voor menigeen duidelijk zijn, maar mogelijk is nog niet iedere rijvereniging sinds het door de KNHS genomen besluit om de collectieve W.A.-verzekering voor verenigingen af te schaffen, op de hoogte van het feit dat dit per vereniging op maat geregeld moet worden en er inmiddels een uitspraak tegen de parcoursbouwer van de eventingwedstrijd negatief voor de rijvereniging en/of parcoursbouwer is beslecht, met alle gevolgen voor andere officials en/of bestuurders van dien, zolang de KNHS haar reglementen niet heeft aangepast.

Aansprakelijkheid en (W.A.)-verzekering

Allereerst ligt hier een taak voor het bestuur van de rijvereniging om een goede W.A.-verzekering met voldoende dekking af te sluiten. Deze verzekering dekt overigens uitsluitend de wettelijke aansprakelijkheid, en dus niet de op contract gebaseerde aansprakelijkheid uit wanprestatie, in geval

de rijvereniging vertegenwoordigd door haar bestuur bijvoorbeeld voor haar wedstrijden tenten huurt, maar niet kan betalen. De wettelijke aansprakelijkheid ziet op onder meer de risico’s voor letselschade-incidenten die zich tijdens dressuur-, spring en/of eventing-wedstrijden kunnen voordoen. Dit zijn risico’s die onder de W.A.-aansprakelijkheidsverzekering kunnen worden gerekend. Denk nu niet, maar die verzekering hebben wij allang! Want dan rijst onmiddellijk de tegenvraag o, ja, en wat dekt die verzekering dan aan schade, waarbij niet alleen de omvang in euro’s van belang is, maar met name is van belang te weten, welke uitsluitingen hier gelden en van welke voorwaarden wordt er door de verzekeraar uitgegaan? De praktijk leert mij, dat verenigingen en hun bestuurders hier niet of nauwelijks aandacht aan besteden. Zij vertrouwen veelal volledig op de tussenpersoon van het bank- en/of verzekeringswezen, die voor hen een (W.A) verzekering heeft afgesloten. Dit gaat soms al jaren zo, zonder dat men er echt naar heeft gekeken, laat staan dat er een risicoanalyse is gemaakt.. Kortom het is tijd voor een controle check.

Informatieplicht

Daarbij kunt u als bestuur en/of lid van de rijvereniging niet enkel leunen op de tussenpersoon, maar rust op u zelf de plicht om de verzekeraar zo volledig mogelijk te informeren. De schaderisico’s kunnen tijdens wedstrijden evident groot zijn. U wenst zich daartegen zo mogelijk geheel danwel met een beperkt eigen risico, te verzekeren. Daarbij moet de door u gegeven informatie wel juist en volledig zijn, om te voorkomen, dat u achteraf met een uitsluiting van de dekking wordt geconfronteerd.

Anne Muller en Linda Roost – voor Akasha Rijkunst

‘In de Benen’ op Horse Event! Op vrijdag, zaterdag en zondag geeft Akasha meerdere clinics in de Innovation hal. Dit keer gaan we dieper in op de beenligging en het geven van beenhulpen. Beenhulpen zijn een belangrijk onderdeel van de signalen die we aan het paard geven. Des te duidelijker we met onze benen kunnen zijn des te beter zal het paard onze bedoeling begrijpen. Hoe voorkom je knijpen, het optrekken van de hakken, het uitdraaien van de knie, het klapperen en onrustig schuiven van het onderbeen… heel veel tips en trucs. De technologie is in handen van Linda Roost (Field Lab Deurne). Het ongezadelde paard van Anne draagt een ‘zadeldrukmat’. Linda legt uit en laat de toeschouwer zo meekijken ‘in de benen’ op het grote scherm. Anne vertelt, doet voor en laat precies zien wat een been wel of niet kan en/of zou mogen. De tweede ruiter van Akasha laat het effect van verschillende, juiste en onjuiste, beenhulpen op het ‘gaan van het dressuurpaard’ zien. Sinds 1995 werkt Akasha Rijkunst aan het ontwikkelen en verfijnen van een duurzaam en begrijpelijk trainingsplan voor paard en ruiter. Er verschenen reeds twee boeken:‘Wat beweegt de Ruiter?’ en ‘Duurzame Dressuur’.

Beursaanbieding: boek ‘Duurzame Dressuur’ van € 24,50 voor € 15,00

HippoCampus

Geen of onvoldoende W.A. dekking, wat dan?

Mocht de W.A.-verzekeraar voor een schade-incident geen dekking willen geven, omdat er een uitsluiting geldt, of omdat er onvoldoende zorg is toegepast, dan komt de wedstrijdorganiserende vereniging en haar bestuur hiervoor als mogelijk aansprakelijk te stellen entiteit in aanmerking en last but not at least, de leden van de rijvereniging, indien de rijvereniging over onvoldoende middelen beschikt. Dit is een risico waar geen enkel lid van de rijvereniging op zit te wachten. Er geldt hier dus een zorgplicht voor de wedstrijdorganiserende vereniging en haar bestuur tegenover haar leden en derden.

Zorgplicht

De zorgplicht van het bestuur en van de rijvereniging komt verder sterk tot uitdrukking op het punt van het gebruikte materiaal, toezicht op het terrein en de kwaliteit van de wedstrijdbodem en dergelijke. Een aansprakelijkheid van de wedstrijdorganiserende vereniging en haar bestuur kan namelijk aan de orde zijn voor het door de rijvereniging gebruikte hindernismateriaal, dat van goede kwaliteit moet zijn. Dit geldt ook voor de bodem, die veilig te berijden moet zijn, alsmede voor het houden van voldoende toezicht op de wedstrijd zelf, in het bijzonder op het losrij- en inspringterrein, waarbij bijvoorbeeld het rijden zonder cap door de deelnemers echt moet worden voorkomen, nu dit niet alleen een ‘eigen schuld’ of ‘risicoaanvaarding’ bij de deelnemer legt maar niet te vergeten bij de organiserende vereniging een zware zorgplicht legt, die naar de praktijk leert niet goed wordt nageleefd. Dit zou onder omstandigheden tot een gehele of gedeeltelijke uitsluiting van de dekking voor de opgetreden schade op de W.A.-polis kunnen betekenen, met alle gevolgen van dien. Deze zorgplicht wordt onder meer nadere vorm en inhoud gegeven door de KNHS zelf die met tal van reglementen aangeeft waaraan een rijvereniging bij het organiseren van een wedstrijd moet voldoen. Het is ook hier dat er een gewenste wijziging vanuit de vereniging richting reglement van KNHS wordt gevraagd.

Rechtsbijstand

Een rijvereniging, die een wedstrijd organiseert wenst ervan uit te gaan, dat de omstandigheden goed en materialen van voldoende kwaliteit zijn, om geen aansprakelijkheid op zich te laden. Er kan desondanks altijd een ongeval optreden, dat verstrekkende gevolgen heeft, ondanks dat alle zorg is toegepast. Dan zal een deelnemer die schade oploopt vandaag de dag hetzij rechtstreeks hetzij ingegeven door diens zorgverzekeraar en/of werkgever, mogelijk proberen om daarvoor anderen aan te spreken. In dat geval is het van belang om rechtsbijstand in te roepen. De kosten van rechtsbijstand kunnen echter behoorlijk oplopen, terwijl het geen automatisme is dat deze kosten onder een W.A.-polisdekking vallen. Een jaarlijkse nadere risicoanalyse voor iedere rijvereniging is dan ook geen overbodige luxe.

Klassiek, paardenvriendelijk rijden en trainen met gedegen instructie. Voor degene, die kennis, vaardigheden en gevoel bij elkaar wil brengen. Sinds ruim 20 jaar ‘het adres’ voor gedegen training van het paard, paardrijdlessen, workshops en cursussen volgens moderne leermethodes. Nu ook in het nieuwe opleidingscentrum met binnenbak en vernieuwd leermateriaal. Dr. Ulrike Thiel biedt op basis van een achtergrond als rij- en voltige-instructeur, gediplomeerd sporttrainer en met kennis van de hippische sportpsychologie, trainingsleer, psychomotoriek en moderne instructiemethodes kennis, vaardigheden en begrip voor harmonische samenwerking tussen mens en paard in de sport en voor de paardenliefhebber aan. Als auteur van onder meer “beter paardrijden kun je leren” , “Equitherapie” en “Ridden, dressage from the horses point of view” en talloze artikelen en voordrachten op internationale evenementen heeft ze een naam gemaakt, die staat voor een moderne, paardenvriendelijke en correcte aanpak van de klassieke school. Ze is als geen ander gespecialiseerd in de onafhankelijke zit, angst- en spanningsproblemen van ruiters en het gymnastiseren van het paard volgens de klassieke richtlijnen. Voor elke leerling, paard en combinatie biedt zij individueel een bij hun passend leertraject op basis van een uitgebreide analyse van de vaardigheden, problemen en wensen. Tevens is HippoCampus ook het adres voor Equitherapie en de opleiding tot gecertificeerd Equitherapeut SHP. In de herfst biedt HippoCampus een aantal speciale lespakketten uit workshops, cursussen en individuele begeleiding aan.

Voor meer informatie www.hippocampus-nl.com

Kortom: wees voorbereid en laat u adviseren door Driehoek Advocaten! Advertenties

Nieuw

Marco Bay Stofvrij Makkelijk te verwerken (20 kg zakken)

Nieuw

Strostrooisel Gehakseld en samengeperst stro Stofvrij in 20 kg zakken

Levering op pallets, gewikkeld in krimpfolie Enorm absorbtievermogen Uitmesten 50% minder arbeidsintensief dan met traditionele stromest

Voor informatie, uw leverancier: ‘De Woeste Hoeve’ - Rockanje Tel. 06 - 53 84 77 39 Fax: 0181 - 400 784

www.hetgroenedak.com

PAARDRIJDEN IN DE LOONSEEN DRUNENSE DUINEN Schitterend gebied van ca. 2.600 ha., met mooie zandverstuivingen/heidegebieden en mooie bosgebieden. Rij-ervaring is noodzakelijk.

BEL MANEGE DE DUIKSE HOEF - LOON OP ZAND Tel. 0416 - 272789 - www.manegeduiksehoef.nl Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

www.massagehippique.nl

Herken jij een gebrek aan mineralen en vitaminen bij je paard? Is je paard jeukerig, staat hij zelfs te schuren? Maar is hij ook snel te dik, heeft hij gauw vocht in zijn benen? Dan kan een gebrek aan mineralen en vitaminen een rol spelen. Metazoa SuperFit Broxxx bevat een hoge concentratie mineralen en vitaminen. Wil jij een kennismakingsemmer Metazoa SFB bestellen? Dit kan op www.metazoa-horse.nl

AGENDA 14/09/13: Het paardenhoofd Stal California Weert

Onbeperkt ruwvoer in combinatie met Metazoa SFB, dé natuurlijke manier van je paard voeren!

23/09/13: Opleiding Sportmasseur voor Honden Weert 28/09/13: MAAT DAG Weert

Workshops cursussen en opleidingen Sportmassage voor paarden Integratieve massage voor paarden Mobiliseren en stretchen Trainen met hartslagmeter door Carolien Munster Basis Anatomie en Fysiologie

19/10/13: MAAT DAG Weert 26/10/13: Introductiedag sportmassage voor paarden Stal California Weert

Autumn Desert Trail 20 oktober 2013

Een lekker en leuk ritje over de KALE DUINEN, komen en gaan waar je zelf wilt. Het kan weer dit jaar, dus vergeet je niet in te schrijven!

26/10/13: Module 1-3 INTENSIEVE OPLEIDING INTEGRATIEF MASSEUR NU 12 dagen Stal California Weert 27/10/13: Basis Anatomie en fysiologie Stal California Weert

Rechtrichten

Massage Hippique AGM Schreurs Meidoornstraat 11 6002 TZ WEERT Mob. 0650623725 email: info@massagehippique.nl Kvk 12059252 BTW NL 15.99.37.905 Rabo 11.34.84.755

Startplaats: Buitencentrum Staatsbosbeheer te Appelscha Kosten: € 15,Afstand: 20 tot 25 kilometer

Heeft u nog vragen, of wilt u zich alvast inschrijven? Mail dan naar: winterdeserttrail@hotmail.nl DE LEUKSTE, MOOISTE EN SLIMSTE PONYSPULLEN VINDT U OP

sbare Verplaat ing voor p p a k r e ov ng beweidi

Snuﬀelen op onze website is een feestje

Onze Mobile Cover biedt uw paarden een optimale bescherming

Voor details: www.coverallbenelux.nl

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

NYSPULLEN PO

Gsm. 06 - 45440138 / 10930990

Cover-All Benelux B.V.

E EN SLIM ST ST OI

Tel. 0252 - 621298 / 682444

Ga voor deze en nog veel meer ponycadeaus naar ponywebwinkel.nl

LEUKSTE, M DE O

tegen regen, sneeuw, wind en de brandende zon.

Ponywebwinkel.nl is een initiatief van Shetlandpony-fokkerij De Groenkamp

10 JAAR

Paard & Hond

Een hond of een kat? Of misschien wel eenden, varkens, geiten, vissen of nog andere dieren? Omdat veel paardeneigenaren vaak niet alleen paardenliefhebber zijn, maar verdergaande dier-interesses hebben: Een pagina volledig gewijd aan de dieren naast ons paard of pony. Heb je zelf een dier dat uitmuntend omgaat met je paard? Laat het ons weten op redactie@paardenspul.nl

PAARD & HOND

Door Peter Beekman

Nooit achter je hond aanlopen? Juist

wel!

In 1983 kocht Peter Beekman zijn eerste hond, een Tervuerense herder, waarmee hij vrij snel naar puppycursus ging. Na het examen vroeg de vereniging KC de Hofstad hemĐ van zijn boek ‘Spelenderwijs opvoeden van uw Pup’ en in 1993 was hij de organisator van het eerste Nederlandse Congres voor Hondenfokkers. Vanaf 1994 is het werken met honden voor hem een fulltime baan geworden. Hij maakt magazines zoals ‘Ha die Pup’, ‘Ha die Kat’, ‘Hoezo Oudje’ en de ‘FokkersWijzer’, hij stond aan de wieg van de Black Box Methode, hij organiseert workshops en symposia, geeft regelmatig lezingen en leert nog wekelijks nieuwe dingen door alleen maar te kijken naar de reacties van de puppy’s op de handelingen die hun bazen uitvoeren. Sinds 1 januari 2008 werkt hij samen met en voor de Martin Gaus Academie. Hij is er trots op deel te mogen uitmaken van een team waarin het welzijn van honden voorop staat, Đ

Het is jammer dat aan hondeneigenaren dit advies gegeven wordt. Wie zegt namelijk dat de hond er een spelletje van maakt? Dat hangt er helemaal van af hoe je het brengt. Soms is het verstandiger om in het begin juist naar de hond toe te lopen. Uiteindelijk levert dit als resultaat dat de hond er juist geen spelletje van maakt. Dit doet hij omdat hij weet dat hij een goede kans heeft er beter van te worden als het baasje eraan komt. Hoe gaan we dit in de praktijk aanleren?

op onderzoek uit. Op het moment dat ze geïnteresseerd met hun omgeving bezig zijn gaat het baasje, zonder iets te zeggen, naar de hond toe. Als de hond wegloopt, stapt het baasje er gewoon achteraan. Net zolang tot hij of zij de hond bereikt heeft. Op dat moment doet het baasje niets anders dan de hond een snoepje geven. Nu zullen er mensen zijn die zeggen dat de hond dan voor het snuffelen beloond wordt, of voor het weglopen. Niets daarvan is waar. De hond wordt beloond voor het gedrag dat hij vertoont op het moment dat de beloning komt: het stilzitten voor het baasje, voor het richten van zijn aandacht op de hand van die baas en voor het pakken van dat snoepje. Het kan niet anders dan dat hij zijn andere activiteiten, hoe kort ook, moest staken om dit voor elkaar te krijgen. Het baasje mag nog steeds niets zeggen.

Niets zeggen Wij laten een pup los op een veld waarop allerlei interessante spulletjes liggen. Een bal, een trektouw, een piepbeestje en nog veel meer. De meeste pups, maar ook de al wat oudere honden, gaan graag

Opkijken Als de eigenaren dit een aantal keer hebben gedaan, zien we dat honden dit patroon beginnen te herkennen. Ze gaan zelfs al anticiperen. Als het baasje in de buurt komt zien we dat ze sneller stop-

pen met hun overige activiteiten en al gaan opkijken. Nu gaan we intrainen door wat we operant conditioneren noemen. Vanaf dit moment moet de hond actief gaan opkijken naar het baasje voordat hij iets krijgt. En ook hier zien we dat de meeste honden dit graag doen. Sterker nog, ze anticiperen verder. Ze gaan zelfs al eerder opkijken. Voordat het baasje helemaal bij ze is. Komen Dit is het moment waarop we het komen gaan oefenen. De eigenaren gaan nu onmiddellijk stil staan op het moment dat de hond opkijkt. Als hij zijn snoepje wil, dan moet hij het maar komen halen. Meestal is dit pas op een afstand van een paar passen van de hond. Dat geeft echter niets. Als dit goed is gegaan, mogen de bazen als de hond de beweging inzet om te komen het commando ‘hier’ gaan geven. Niet eerder, want als de hond nu niet komt, zegt dat commando nog helemaal niets. Ze moeten dus wachten op het inzetten van de beweging.

VOEDING & Gedrag is niet alleen afhankelijk van de opvoeding. Het kan ook te maken hebben met wat een hond te eten krijgt. Heel vaak horen we dat na verandering of aanpassing van de dagelijkse voeding de honden veel stabieler, vrolijker en rustiger van gedrag worden. In de dagelijkse voeding zitten namelijk voedingstoffen, die invloed kunnen hebben op het gedrag van de hond. Een aantal voedingsfeiten voor u op een rij:

Initiatief overpakken Op dit moment kan de hond dus komen en dat is wat we willen. Met andere woorden, het baasje is interessant genoeg om naar toe te gaan. Maar wel als hij besluit om

belangrijker. We gaan dan kijken of we iets kunnen vinden dat het baasje weer belangrijker maakt dan die grond. Dit is in bijna alle gevallen te vinden.

lijn en hij hoeft niet direct mee naar huis. Aan het einde van onze cursussen (we hebben er drie) gaan de honden uit één groep allemaal los en het is fantastisch om te zien dat alle honden dan gewoon te roepen

“Het gaat erom wat je ze leert..” op te kijken. We moeten dus verder. Stel dat de hond iedere keer opkijkt op een afstand van drie meter. Dit patroon moeten we eerst zien te ontdekken. Dan gaat het baasje nu op vier meter afstand de naam noemen. Kijkt de hond hier op, dan volgt het commando ‘hier’ en mag hij zijn lekkers komen halen. En dit breiden we verder uit. Natuurlijk kan het zijn dat de hond ervoor kiest om verder te snuffelen. Op dat moment heeft hij kunnen kiezen uit twee leuke dingen: het baasje met wat lekkers en de grond met al zijn lekkere luchtjes. De grond is dan

Bijkomende voordelen De hond leert op deze manier verschillende dingen. Iets wat zeker is, is dat het komen bij het baasje plezierig is. Een ander ding is dat als het baasje eraan komt, je er geen spelletje van moet maken, want dan krijg je niks lekkers. Een derde aspect, maar dat is meer een veronderstelling, is dat de hond leert dat als hij geroepen wordt, of dat als het baasje eraan komt, de pret niet altijd over is. Hij mag doorgaan met waar hij mee bezig is. Het is niet voorbij, hij hoeft niet direct aan de

spelbaar. Mangaan: is een essentieel sporenelement dat noodzakelijk is voor een normaal functioneren van de hersenen. Daarnaast speelt mangaan een rol bij het activeren van enzymen die nodig zijn voor de juiste verwerking van o.a. vitamine B1 in het lichaam. Ook bij opname van mangaan in het lichaam is een

evenwichtige darmflora nodig. Een tekort uit zich vaak in apathie, lusteloosheid, traag reageren en moeheid. Conclusie: Gedragsproblemen kunnen ook te maken hebben met voeding. Hier wordt vaak geen rekening mee gehouden.

zijn, ze komen, ze kunnen even gaan zitten omdat ze weten dat ze daarna weer verder mogen spelen. Het is niet altijd zo zwart-wit dat honden altijd een spelletje winnen als het baasje achter ze aanloopt. Het gaat erom wat je ze leert en dat hebben wij zelf in de hand. Tips – Zorg voor een goede, stabiele en evenwichtige darmflora – Geef zo min mogelijk chemische stoffen aan uw hond, die de lever belasten. – Geef geen voer dat een hogere eiwitfractie heeft, dan 25%.

PROMOTIE

Heel vaak wordt aan mensen het advies gegeven om nooit achter je hond aan te lopen. ‘Hij is toch sneller en zal er alleen maar een spelletje van maken dat hij meestal zal winnen. En dat kan toch nooit de bedoeling zijn.’ Soms maakt men het nog erger en haalt men aan dat een ‘dominante nooit achter een ranglager dier zal lopen’.

... GEDRAG!?

Overbelasting lever De lever is een veelzijdig orgaan, dat meer dan 500 processen tegelijkertijd uitvoert. Naast de vele levensbelangrijke functies is het ontgiften van het lichaam misschien wel de belangrijkste. Vrijwel alle stoffen worden via de darmwand in het bloed opgenomen. De lever slaat alle gunstige stoffen op of bewerkt ze en zorgt ervoor dat giftige en schadelijke stoffen onschadelijk worden gemaakt. Wanneer er in de voeding teveel lichaamsvreemde stoffen zitten, dan wordt voortdurend de lever extra belast. En daardoor zullen andere processen in de lever in het gedrang komen. Omdat ook de andere processen belangrijk zijn, kan het gebeuren dat er te

veel gifstoffen in het bloed achterblijven, die hoofdpijn kunnen veroorzaken bij de hond. Overbelasting van de lever kan worden veroorzaakt door o.a.: - Teveel lichaamsvreemde stoffen, zoals kleur-, geur- en smaakstoffen, chemische antioxydanten, etc. - In verhouding teveel eiwitten in het voer. Het ontbreken of niet beschikbaar zijn van essentiële stoffen Onze indruk is, dat vaak ten gevolge van het productieproces essentiële stoffen in de voeding verloren gaan en/of niet voldoende ervan overblijven. Wij zijn van mening dat de essentiële stoffen, naast de overbelasting van de lever, ook een belangrijke factor zijn met be-

trekking tot gedrag. Vele vitaminen, m.n. vitamine B, zijn licht- en/of luchtgevoelig, maar vooral hittegevoelig. Waarom deze vitaminen B voor het gedrag zo belangrijk zijn, kunt u zien in onderstaande tabel.

Naast de vitaminen B’s zijn ook enkele mineralen en sporenelementen van invloed op het gedrag. De twee belangrijkste zijn: Magnesium: wordt opgenomen in de darmen. Wanneer er een lichte verstoring is in de darmflora, dan komt de opname van magnesium direct in het geding. De symptomen van een tekort zijn o.a. krampachtigheid en wantrouwen. Hierdoor treedt er vaak nervositeit op en wordt het gedrag van de hond in veel gevallen onvoor-

Mochten er vragen zijn of behoefte aan persoonlijke begeleiding dan horen wij dat uiteraard graag van u. Tel: 0548-619977 of mail naar info@farmfood.nl. Kijk ook op www.farmfood.nl

��

www.bio-ron.com • info@bio-ron.com • 0525-656795

• Voeding & aanvullende voeding • Dierverblijven • Meststoffen en zaaigoed • Waterkwaliteit Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

Balans en coördinatie beginnen in het paardenhoofd!

DUAL AKTIVIERUNG

Tijdens de Dual Aktivierung-training worden beide hersenhelften - door gelijktijdige links-rechtsimpulsen geactiveerd, waardoor het paard informatie sneller opneemt, verwerkt en zelfverzekerder wordt.

Harmonie in de hersenen heeft een ontzettend positieve invloed op: -

met vloeibaar Silicium Stimuleert hoefgroei Vermindert blessures Maakt gewrichten soepeler Zorgt voor een gezonde straal

de stemming de gezondheid en de prestaties van een paard

Ontdek dat, door deze training, emotionele indrukken niet langer negatieve invloed uitoefenen op de balans, coördinatie en/of het gedrag van het paard en dat tevens het leer-, concentratie- en prestatievermogen enorm verbeterd wordt.

www.dualaktivierung.nl

Het paard wordt zich hierdoor bewuster van zijn linker- en rechterkant, van zijn voor- en achterhand.

Al 10 jaar succesvol, als aanvulling op de dagelijkse training, in veel Europese landen!

Voor informatie: Linda Bunschoten - tel. 06 139 39 002 info@dualaktivierung.nl * workshops / lessen Dual Aktivierung * tevens paardrijles op elk niveau ‘net even anders’

Een vertrouwd adres voor een waardig afscheid van uw paard of pony SilicaHorse

7 dagen per week 24 uur per dag bereikbaar

aanvullend diervoeder voor wedstrijden recreatiepaarden

Paardencrematorium Het Hoeksche Hof Volgerlandseweg 6, 3281 KV Numansdorp Tel. : 0186 68 06 13 paardencrematorium@hethoekschehof.nl

SilicaHorse houdt uw paard in topconditie! Voor informatie: www.silicahorse.nl

www.hethoekschehof.nl

EDO

Equine Osteopath EDO®. In Europe we currently teach:

Werktuigen & Toebehoren Mini Tractoren Limburg voor al uw

mini tractoren, werktuigen en toebehoren.

A) A consecutive ten modular, VET coursestudy of four days per module, for: veterinarians, osteopaths DO, Dr. of chiropracty, physiotherapists and animal physiotherapists, four to five times a year. B) A consecutive fourteen modular, NON-VET coursestudy of four days per module for all other certified therapists and bodyworkers and education holders that have satisfactory completed through a final Propaedeutic exam the four modular introduction course in functional and structural anatomy, neuroanatomy, fysiology and basic equine pathology, The courses and the manuals in the USA and Europe are: identical, interchangeable and taught in English.

For further information please contact :

www.vluggeninstitute.com of email : paul@vluggeninstitute.com

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

Tel. 045 - 577 8717

www.mtl-nuth.nl 10 JAAR

Promotie

Uw Maatje met MAAT weer DE LEVEND BLOED ANALYSE BIJ PAARDEN NIEUW EN DOELTREFFEND ONDERZOEK BIJ DE ZONNESCHAKEL op maat in de maat? MAAT = Masseren - Analyseren - Adviseren - Trainen Angelique Schreurs, Kim de Nies en Laura Hoogeveen hebben hun krachten gebundeld en de MAAT-dagen in het leven geroepen. Masseren van paarden is geweldig om het paard te leren zijn lijf goed te gebruiken, spieren te helpen om te kunnen groeien en alles er weer netjes bij te leggen. Maar het goed opbouwen van een paard, een stevige fundering leggen van waaruit een paard kan doorgroeien tot zijn vol potentieel en zijn talenten kan ontplooien, is minstens net zo belangrijk. De combinatie van dit geheel boekt ongelooflijk snelle resultaten. Voordelen zijn snellere groei in de bespiering, maar ook in de bewegingsuitslag, conditie en precisie en zelfs in het gedrag, waardoor sneller betere resultaten geboekt worden. Minder frustraties van ruiter en paard en natuurlijk blessures die voorkomen kunnen worden. De dames liepen dus in de sport en met masseren tegen problemen aan die voorkomen hadden kunnen worden of eerder opgelost. Ook Carolien Munsters en Cees van Beckhoven hebben een behoorlijke bijdrage gehad in het idee voor deze manier van adviseren, analyseren en trainen van paarden, door het gebruik van de hartslagmeter. Mocht u geïnteresseerd zijn om met uw paard een advies op MAAT te krijgen, kunt u op de volgende link verder lezen: http://www.massagehippique.nl/nl/cursussen/MAAT/ U kunt ons mailen indien u deze MAAT-dagen op uw locatie wilt organiseren.

De Zonneschakel werkt in haar natuurgeneeskunde praktijk zowel met mensen als met paarden. Sinds kort biedt de Zonneschakel de mogelijkheid om de unieke levend bloed analyse ook toe te passen bij paarden. Bij de levend bloed analyse wordt een druppel bloed van uw paard direct onder een speciale ‘donker veld’ microscoop bekeken. Dit kan bij paarden op hun eigen stal. Zo kan er direct gekeken worden naar de kwaliteit van de witte en rode bloedcellen. We letten daarbij vooral op de aanwezigheid van bijvoorbeeld schimmels, bacteriën, virussen, parasieten en afvalstoffen. Ook de ziekte van Lyme is in het bloedmonster te zien. Met deze nieuwe en unieke methode wordt direct zichtbaar waar (vage) klachten vandaan kunnen komen. Bij behandelingen is onder de microscoop en op het beeldscherm ook goed te zien en te volgen hoe verandering en verbetering optreedt. Kortom, een doeltreffende onderzoeksmethode. De levend bloed analyse kan zowel preventief als aanvullend op andere onderzoeken gebruikt worden. Het is een unieke aanvulling op de andere mogelijkheden die de Zonneschakel biedt.

Voor meer informatie www.zonneschakel.nl

Paardenboxen op maat gemaakt. Bedaf Stallenbouw bv... ...al meer dan 17 jaar uw betrouwbare producent en leverancier voor alles wat u nodig heeft om uw paard veilig te kunnen huisvesten, zowel in de stal als in de weide of paddock.

Paardenboxen zijn er in vele uitvoeringen, van eenvoudig tot zeer exclusief. Folmer kan voor u een ontwerp op maat maken, helemaal aangepast aan de stijl van uw stal. U kunt zelf kiezen uit diverse opties. Ponyboxen Ook voor de kleinste pony’s maakt Folmer een degelijke box op maat. Benieuwd hoe dat eruit ziet? Kijk dan eens op www.folmerhekwerken.nl. Op de website staan veel foto’s van reeds gerealiseer-

Met een eigen productie in Achtmaal (NL), zijn de interne lijnen kort, zodat een snelle productie, levering en scherpe prijs gegarandeerd worden! Gebruikt worden sterke en duurzame materialen, die zowel paardvriendelijk als paardbestendig zijn. ting. Kwaliteit en duurzaamheid staan altijd voorop. Er wordt gebruik gemaakt van de beste kwaliteit materialen, zodat wij op alle producten een lange levensduur kunnen garanderen. de ponyboxen. Zelfs de kleinste boxen voor miniatuur paarden maakt Folmer zonder probleem op maat. Uw pony’s liever in een groepsstal? Voerhekken en tussenwanden worden op maat gemaakt en kunnen van diverse opties worden voorzien. Folmer heeft ruime ervaring met loopstallen en groepshuisves-

Levering in binnen- en buitenland.

grasmaaier kan dienstdoen. Ook mét artrose kan een paard goed blijven functioneren. Daar is wel een aangepast management voor nodig.

Artrose geneest niet, maar dat hoeft niet te betekenen dat een artrosepaard alleen nog als

Paarden met artrose hebben het daar moeilijk mee. Bij artrosepaarden zijn de gewrichten

Zo is het verstandig om met een artrosepaard krappe wendingen te vermijden. Als een paard een wending ingaat of op een cirkel loopt, moeten de binnenbenen meer dragen. De gewrichten van de binnenbenen worden dan zwaarder belast. Vooral het binnenachterbeen moet in een wending hard werken. Hoe kleiner de wending of de cirkel wordt, hoe groter de belasting.

Wij werken met 28 mm hardhouten, of 32 mm bamboe, of 32 mm kunststof planken, in diverse kleuren verkrijgbaar. Al ons ijzerwerk wordt thermisch verzinkt en, indien gewenst, gepoedercoat. Tevens leveren wij diverse typen omheiningen: hout, elektrisch of de Hippo Safety Fence.

Momenteel hebben wij een aanbieding in zowel de binnenboxen als de buitenstallen. Bezoek onze website of kom eens langs op ons bedrijf: u bent van harte welkom.

Paardenstal accessoires zoals buitendeuren en luiken, trainingsmolens, solariums, rubber matten, voerwagens, zadeldragers, etc. behoren tot het assortiment.

Kortom: 1 adres voor uw complete stalinrichting. De beste kwaliteit voor betaalbare prijzen. Info: www.folmerhekwerken.nl of 0318-482619

Bedaf Stallenbouw bv : Goede kwaliteit en altijd scherp geprijsd!

Management van het artrosepaard: TIP Artrose is een probleem dat bij veel paarden voorkomt. Dat is niet zo vreemd. Paarden zijn van nature geschikt om dagelijks grote afstanden af te leggen, maar dan wel met een lage snelheid. Dat ligt bij moderne sport- en recreatiepaarden helemaal anders. Die leggen minder kilometers af, maar met een veel hogere intensiteit.

Producent van: binnenboxen van standaard t/m zeer luxe boxen, draaibaar en uitschuifbaar, voederwanden, ramen en deuren. Wasplaats benodigdheden, behandelboxen en alle stal accessoires. Complete buitenstallen van enkele stal t/m complete manege- of pensionstal. Groepshuisvesting ,schuilstallen, geautomatiseerde voersystemen, zowel ruwvoer als krachtvoer, slowfeeders.

Bedaf Stallenbouw bv

Buntweg 2, 4885 KT Achtmaal

www.bedafstallenbouw.nl

The Vluggen Institute for Equine Osteopathy and Education

sowieso al gevoelig. Forse belasting kan voor extra irritatie zorgen. Dat alles betekent nog niet dat een paard met artrose geen volte zou kunnen of mogen lopen. Dat kan best, maar dan wél in een rustig tempo, en geen tien keer achter elkaar.

The Vluggen Institute for Equine Osteopathy and Education (Paardenosteopathie en Onderwijs) heeft zich tot doel gesteld Paarden osteopaten op te leiden die uitmunten in hun deskundigheid, kennis en capaciteit met integriteit naar het paard en de paardengemeenschap door middel van het hoogste en intensiefst mogelijke onderwijs op dit gebied, de promotie van de paardenosteopathie als zelfstandig beroep met verifieerbare hoge normen en universele standaards, wetenschappelijke onderbouwing, gereguleerd door het IREO, complementair en in samenwerking met de veterinaire geneeskunde om op deze wijze de paardensector meer inzichten, opties en mogelijkheden te bieden hun paarden competitief en gezond te houden.

Deze tip werd u aangeboden door GlucoHorse. Meer interessante tips over het management van artrosepaarden zijn te vinden op: www.glucohorse.com.

The Vluggen Institute For Equine Osteopathy & Education teaching hands and opening minds one student at a time www.vluggeninstitute.com

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

TRAININGS- EN REVALIDATIECENTRUM EQUISCIO TER APEL

��

“Waar rijkunst en welzijn samen gaan!”

�� Machteld van Dierendonck�� StefÞ van der Laarse�� Inga Wolframm�� Iris Smalbeek��

��

Speciﬁeke revalidatietraining door

Erkend Paardenarts / Chiropractor / Acupuncturist Amber Koppen & Klassiek trainer / instructeur Bastiaan de Recht

Training van dressuurpaarden 19 oktober 2013 Seminar bij Equiscio ‘Een beweeglijke wervelkolom een must voor ieder (rij) paard’ Mmv Erik Bergman (paardenkliniek de Lingehoeve), Bastiaan de Recht (Equiscio) en Amber Koppen (Equiscio) Kosten € 95 incl lunch

NCSAH start nieuwe opleiding in mei 2014 info@equiscio.nl www.equiscio.nl

Convital Stables biedt aan op de Unitrot-veiling Veilingnummer 36

FIREBALL CONVITAL V. Yeovani Boko M. Lilliannes Love Br

Uw paard... ... ... ... ... ... ... ...

heeft moeite met de buiging heeft een hupje met aandraven is narrig op stal, met poetsen of opzadelen wil geen stelling aannemen heeft moeite met ruime gangen is stijf wil niet ondertreden?

Een sportmassage helpt! - helpt ook met herstel na een blessure - bespaart spierblessures in de toekomst - geeft een warming-up of cooling-down voor/na een wedstrijd - houdt het paard ﬁt op zijn/haar oude dag

Werkt vanuit Heemskerk en Amsterdam

WWW.EQUUMSPORTMASSAGE.NL  06 - 18 19 37 01

ATTENTIE!!! Op vrijdag 4 oktober as. vindt de jaarlijkse Draversjaarlingen-veiling van UNITROT plaats. Vanaf 16.00 uur betreden 116 topgefokte jaarlingen

Deze moeder bracht reeds Derbydeelnemer Dinand Convital 1.17.8. Fireball Convital is 3 x 3 ingeteeld op Alanna Hill; de moeder van Elitemerrie Ineke P Boko, welke 3 Derbywinnaars voortbracht.

de ring in het FRIES CONGRESCENTRUM te Drachten. De bezichtiging van de jaarlingen is mogelijk vanaf 13.30 uur. Voor het aanbod kunt u op het internet (bladerversie catalogus) terecht bij www.unitrot.nl Diegenen die de gedrukte catalogus graag zouden willen

Veilingnummer 78

FERRAN CONVITAL V. Paul Trot M. Virtue Boko (rec. 1.13.3)

bestellen en ontvangen, kunnen deze aanvragen via de email: info@unitrot.nl Het Fries Congrescentrum beschikt over ruime parkeergelegenheid en een restaurant.

Grootmoeder Oboe Boko is van topvererver Garland Lobell en moeder van Tycoon Boko (Muscles Yankee) rec 1.13.9 en is Dekhengst in Denemarken!

Voor meer informatie kunt u zich wenden tot Convital Stables: dhr. G. Molhoek, 06 - 51 83 62 27 46

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

10 JAAR

Paard & Harmonie

Veel fysieke problemen uiten zich al op rijtechnisch gebied en zijn zichtbaar in de gangen, voordat het echte blessures worden. De kunst is om er al bij te zijn voordat het zover is. Problemen in de wervelkolom van hoofd tot staart en het bekken spelen vaak een rol bij het ontstaan van kreupelheid, peesblessures of artrose en ook bij ongewenst gedrag, zoals staken of bokken. Bij Equiscio worden onder andere paarden gebracht met terugkerende peesblessures, verschillende vormen van kreupelheid, rijtechnische problemen, ongewenst gedrag, neurologische aandoeningen en algemene wervelkolomproblematiek. Veel patiënten zijn doorgestuurd naar Equiscio door dierenklinieken.

IN DE SERIE HARMONIE IN DE GANGEN VAN HET DRESSUURPAAR D ZAL VERSCHIJNEN: Deel 1: De gangen van het dressuurpaard. Deel 2: Verzameling in de gangen.

Deel 4:

Onzuiverheden in de gangen, te wijten aan fysieke problemen en de aanpak daarvan.

Deel 3: Trainen ter verbetering van de gangen.

Eerst wordt een gepaste diagnostiek toegepast, waarna de mogelijkheden bepaald worden. Deze diagnostiek bestaat uit een bewegingsanalyse, chiropractische anamnese en zo nodig beeldvormende diagnostiek. Aan de hand daarvan wordt er een behandelen (revalidatie)trainingsplan gemaakt. Bij het revalidatieproces wordt de eigenaar betrokken, zodat die leert hoe het paard het beste getraind en gereden kan worden. Juist de continue (dagelijkse) samenwerking tussen arts en trainer maakt Equiscio uniek. Vaak gaat de eigenaar naar een kliniek en moet het daarna zelf uitzoeken, of de eigenaar brengt het paard ergens in training waar geen dagelijkse veterinaire begeleiding is. Bastiaan is een trainer op Grandprix-niveau, die zich gespecialiseerd heeft in biomechanica en revalidatietraining en Amber is erkend paardenarts, veterinair chiropractor en veterinair acupuncturist. Daarnaast wordt samengewerkt met collega paardenartsen en wordt de invloed van hoeven, zadel en voeding altijd meegenomen. Deze multidisciplinaire aanpak maakt de kans van slagen groot.

Harmonie in de gangen van het dressuurpaard. Deel 4:

Onzuiverheden in de gangen, te wijten aan fysieke problemen en de aanpak daarvan.

Het kreupele paard Er zijn meerdere gradaties in welke mate een paard kreupel kan zijn, maar een paard is kreupel of hij is het niet. Vaak gaan we als dierenarts kijken aan welk been het paard kreupel is. We kunnen dan het been gaan uitverdoven om beter de plek te kunnen bepalen waar de pijn zit. Daarna kunnen we dan diagnostiek toepassen om in beeld te brengen wat er aan scheelt. Echter, we kijken dan niet naar het gehele paard, maar alleen naar de plek waar op dit moment de meest pijnuiting is. Maar wat heel vaak het geval is, is dat het paard uiteindelijk kreupel wordt aan een been, omdat hij dit been al gedurende bepaalde tijd overbelast. Veel voorkomende overbelastingsblessures zijn peesblessures. Deze overbelasting ontstaat door een asymmetrisch lichaamsgebruik in zowel training als op stal en in de wei. Een paard kan veel compenseren en daardoor zijn we soms te laat met het herkennen van een probleem en komen we er pas achter als er al slijtage is. Het is dus de kunst om asymmetrisch lichaamsgebruik zoveel mogelijk te beperken, maar vooral te herkennen en dan in een vroeg stadium te veranderen.

Hoe kun je asymmetrisch lichaamsgebruik veranderen Asymmetrisch lichaamsgebruik kunnen we alleen door middel van training veranderen als we weten wat de oorzaak van deze asymmetrie is. Eerst gaan we analyseren waar deze asymmetrie vandaan komt. Is er sprake van kreupelheid dan willen we in ieder geval weten wat

de eventuele ‘schade’ is in het been en schakelen we een collega-dierenarts in voor een uitgebreid kreupelheidsonderzoek en aanvullende diagnostiek. Vaak gebeurt het echter dat de paarden al volledig onderzocht zijn en doorgestuurd omdat de kreupelheid niet volledig oplost of steeds terugkeert. Hebben we het paard veterinair goed in kaart, dan combineren we dat met de bevindingen van beperkingen in het bewegen van de wervelkolom, zowel belast als onbelast. Vaak zien we dat een paard vrij aan de longe prima beweegt, maar als we het paard een bijzet aandoen, het paard in de problemen komt. De gebieden die dan beperkt zijn gaan we behandelen met chiropractie en hele specifieke revalidatietraining. Zijn er beperkte gebieden in de wervelkolom waar twijfel over bestaat omdat ze bijv. erg pijnlijk blijven, dan zal er altijd een röntgenfoto, maar vooral ook een echo gemaakt moeten worden van deze gebieden. Revalidatietraining gebeurt in het begin altijd aan de hand en aan de longe. De revalidatietrainer heeft veel kennis nodig van de biomechanica van het paard omdat de trainer het paard moet gaan uitnodigen de geblokkeerde gebieden weer te gaan gebruiken. Het is in een revalidatietraining dan ook in eerste instantie de bedoeling de fijne motoriek te verbeteren voordat we de grote spiergroepen gaan trainen. Dit is een heel belangrijk gegeven, omdat we onze (dressuur) paarden meer moeten zien als balletdansers dan als bodybuilders. Gaan we dus beginnen met krachttraining (bijv. d.m.v. water) dan wordt voornamelijk de grove motoriek aangesproken en zal dit in het begin zeker resultaat

geven. Echter het is veel moeilijker om de fijne motoriek te herstellen als de grote spiergroepen zwaar ontwikkeld zijn, vaak zijn deze dan ook nog extra in hun asymmetrie getraind. De krachttraining en het trainen van uithoudingsvermogen volgen in een later stadium, als de symmetrie grotendeels hersteld is. Hebben we te maken met een peesblessure dan zal altijd eerst een controle echo gemaakt worden voor we deze fase ingaan. Het herstel van asymmetrisch lichaamsgebruik, uiteraard afhankelijk van de kunde van het team om het paard, duurt gemiddeld zo’n 8-12 weken.

Het herkennen van asymmetrisch lichaamsgebruik Is een paard eenmaal kreupel dan is het meestal goed zichtbaar, maar hier gaat vaak al een periode van maanden, en soms zelfs jaren, van verkeerd lichaamsgebruik aan vooraf. Dit gaan herkennen, is meer het als ruiter gaan beseffen dat een paard al vaak vele signalen heeft afgegeven. Hieronder zullen we enkele voorbeelden beschrijven: Aangalopperen Zijgangen Achterwaarts Changementen Incoördinatie

Aangalopperen Tijdens het aangalopperen moet het paard de wervelkolom, met name in het lenden/bekkengebied sterk buigen. Als er zich problemen voordoen in dit gebied dan kan het paard dit aangeven met een bok. Het paard neemt als het ware een soort sprongetje om aan deze buiging te ontkomen.

Dit zijn vaak de eerste symptomen die aangeven dat we te maken hebben met lichte problemen in het lenden/bekkengebied. Verkeerd of overkruist aanspringen bij herhaling geeft ook aan dat het paard niet in staat is om correcte aanspanning te nemen in zijn of haar wervelkolom. En vaak zien we een asymmetrie in het bekken. Dit is vaak geen anatomische afwijking, maar een verschil in beweeglijkheid in het linker of rechter SI-gewricht (gewricht tussen heiligbeen en bekken).

Zijgangen Het is heel normaal dat een paard bij het aanleren van de zijgangen een verschil laat zien tussen links en rechts. Alleen, dit verschil moet met het trainen wel sterk verbeteren. Is dit met enkele maanden niet nagenoeg gelijk, dan is er een mogelijkheid dat deze asymmetrie niet alleen uit de spieren komt, maar ook uit de wervelkolom, en is het zaak om hier in een vroegtijdig stadium wat aan te laten doen. Voor ons is een paard pas rechtgericht als hij gelijk is in de lateraalbuiging naar links en recht in alle drie de gangen. Maar dat kost wel wat training jaren en wervelkolomonderhoud! Het staken van paarden in zijgangen is per geen definitie

normaal gedrag. In zijgangen wordt er veel mobiliteit gevraagd van de wervelkolom en dient deze dus zeer gezond en beweeglijk te zijn. In schouderbinnenwaarts en appuyementen komen veel onderhalsproblemen aan het licht. Als het paard niet schouder zijn voldoende kan openen dan zit er een beperking. Het schouderblad, het boeggewricht en de bovenarm hebben een belangrijke verende werking voor het onderbeen. Zijn beperkingen hier opgetreden dan kan dit gebied zijn functie niet meer goed uitvoeren en komen de “klappen” meer op het onderbeen terecht, met allerlei overbelastingsproble-

men tot gevolg. Echter, deze beperking is er door een geoefend oog uit te halen tijdens de training van het paard en hoeft niet tot een kreupel paard te leiden. Vaak ziet een geoefend oog een lichte onregelmatigheid in het appuyement.

Lees verder op pagina 49

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

Uw kwaliteitsvakman Jan Groeneveld biedt aan: -

Jan Groeneveld paardengebitsverzorger bittenservice tel. 06 - 50 42 53 29 www.paardengebitsverzorger.nl www.bittenservice.nl

gratis gebitscontrole vanaf 5 paarden op één adres geen reiskosten Amerikaans gecertificeerd speciaal gereedschap voor kleine pony’s bittenservice

Jan Groeneveld is een ervaren vakman in de omgang met paarden. Hij is zelf sinds 1987 actief bezig in de samengestelde mensport. Voor informatie kunt u vrijblijvend bellen met Jan Groeneveld op 06 - 50 42 53 29

Akasha Rijkunst cursussen en (sportgerichte-) privélessen Zit Houding Coach opleiding voor instructeurs

Duurzame Dressuur :

als je echt wilt weten hoe het beter zit www.akasha-rijkunst.nl

Akasha Zit Houding Coach opleiding - specialisa�e voor

boek Anne Mu ller

‘Duurzame Dressuur’

gediplomeerde instructeurs - intensief en prak�jkgericht, post-HBO niveau, voor instructeurs die inzicht en verdieping zoeken in het lesgeven. - leerprincipes, didac�ek, biomechanica, met zit en houding van de ruiter als hoofdvak. - start oktober 2012 t/m juni 2013, 48 dagdelen verdeeld over 11 weekenden.

Akasha Rijkunst - Gassel NB sportgericht trainen, privéles dressuur, zit- houding lessen, workshops, cursussen, clinics Duurzame Dressuur - Anne Muller

��

�� Voor o.a. weideafrastering, stapmolens, manegebakken en stalwanden �� Monsters en documentatie op aanvraag:

Compacte krachtpatser

Kioti CK22M € 9.990,Serie van 22 tot 90 pk, waardevaste investering, 2 jaar garantie, diverse opties zoals cabine, frontlader en maaidek, stuurbekrachtiging, 3 dw hydrauliek ventielen, 4 wielaandrijving, aftakas 540 en een volwaardige heﬁnrichting met 605 kg hefvermogen.

T 0181 - 45 88 45 info@pols.nl www.pols.nl

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

10 JAAR

Vanaf prijs exclusief BTW.

��|��

Paard & Harmonie

Vervolg van pagina 47

Correct openen van de linker schouder in een appuyement bij het sport en barokke paard.

Achterwaarts Heeft het paard een scheefheid in het bekken dan zal het moeite hebben met achterwaarts gaan. Een paard dat een gezond bekken heeft zal na een aantal keer uitleggen moeiteloos achterwaarts gaan. Het slecht achterwaarts gaan is een heel belangrijk “symptoom” voor een bekkenprobleem(pje).

paard, willen we graag nog even terugkomen op het verzamelen van het paard. In de eerdere delen hebben we gesproken over het correct verzamelen van het paard. Bijna het allerbelangrijkst voor het paard is daarin buiging in de lendenen en het bekken. Alle paarden met bovenstaande uitingen zullen dus niet in staat zijn om op een correcte manier te verzamelen en zullen gaan compenseren om toch tot het best haalbare te komen. Met overbelasting tot gevolg. Zorgen we echter als ruiter dat de wervelkolom van het paard zo mobiel mogelijk blijft, is de kans op overbelasting veel lager. Daardoor kan blessureleed voorkomen worden! Maar ook kan het paard met veel minder stress getraind worden en zal het beter presteren. Een paard dat vlucht of bokt na het aangalopperen hoeft zeker

voorbenen. Bij dergelijke patiënten kijken we dan ook niet alleen naar het herstel van de pees, maar met name naar herstel van symmetrie in wervelkolom en bekken. We moeten zeker niet vergeten dat paarden ook in rust in deze asymmetrische houding staan en dus doorgaan met overbelasten van de al aangedane pees.

Wilt u meer leren over de wervelkolom en de gangen van het paard? 19 oktober 2013 verzorgen wij een seminar m.m.v. Erik Bergman (Paardenkliniek Lingehoeve), waarin de combinatie wervelkolomproblemen en trainen uitgebreid aan bod komt. Naast theorie, patiëntencasussen worden er ook meerdere trainingsdemonstraties gegeven.

Conclusie Elke kreupelheid die niet ontstaan is door een extern trauma, is al in een vroeg stadium zichtbaar in de beweging van het paard. De harmonie in de gangen en het gehele lichaamsgebruik wordt minder. Alle gangen, overgangen en zijgangen moet een paard uit kunnen voeren zonder kreupel te worden of hevig protest te geven. Blijft na training het paard toch protesteren, kreupel of harmonie verliezen dan is er onderzoek nodig naar de oorzaak.

Heeft u rijtechnische of gedragsproblemen? Blijft uw paard kreupel? Keren peesblessures terug? Komt u niet verder in de training? Misschien kunnen wij u helpen. Neem vrijblijvend contact op met Equiscio. www.equiscio.nl of vind ons op Facebook.

Amber checkt de beweeglijkheid van het achterhoofd t.o.v. de eerste halswervel Scheef bekken Changementen Een changement verraadt veel over de functionaliteit van de wervelkolom van het betreffende paard. Elk deel van de wervelkolom zorgt voor zijn eigen problemen in het changement. In twee delen changeren, naspringen, bokken of vluchten wijzen allemaal op disharmonie. De basis voor een changement is een gebalanceerde ritmische galop, met genoeg sprong en symmetrisch qua linker- of rechtergalop.

Incoördinatie in de achterhand Veel paarden laten een lichte incoördinatie zien als je ze achtjes laat stappen. Paarden die vaak worden benoemd als traag in het achterbeen… zijn vaak paarden met een halsprobleem. Ook dit zien we vaak in een cirkel van bekkenproblemen waardoor er overbelasting is ontstaan in de

onderhals. In de facetgewrichten (kleine gewrichten tussen de wervels) kan dan een ontsteking ontstaan (synovitis) en dit vocht kan druk geven op het ruggenmerg. De eerste zenuwbanen die dan in de verdrukking komen zijn die van de achterbenen. Voor dit soort paarden is dus behandeling en mobilisatie van de hals heel erg belangrijk en niet het “sneller” maken van het achterbeen. Dit zijn eigenlijk allemaal symptomen waarin het paard aangeeft dat het fysieke problemen heeft. Als goede trainer kun je veel invloed uitoefenen op de spieren en een stuk mobilisatie van de wervelkolom. Echter, als er zich blokkades of een gewrichtsontsteking o.i.d. voordoen, kun je trainen wat je wilt, maar zal het paard alleen maar meer gaan compenseren om deze gebieden

te ontzien. Hier komt de multidisciplinaire aanpak naar voren en zal een kundige chiropractor de gewrichten weer van hun volledige range of movement moeten voorzien, dit eventueel aangevuld met behulp van diagnostiek en behandeling van het aangedane gebied door een paardendierenarts. Als er een helder plaatje is dan kan de trainer/ruiter weer aan de slag. Periodieke controle op gewrichtsmobiliteit door de chiropractor draagt bij aan het in een heel vroeg stadium ontdekken van onjuist lichaamsgebruik. Na deze voorbeelden van uitingen van disharmonie in het paard, anders dan een kreupel

(nog) niet kreupel te lopen, maar geeft wel al aan dat het paard fysieke beperkingen kent. Veel patiënten die bij ons binnenkomen met een kreupelheid aan het voorbeen, waarbij bijvoorbeeld een peesprobleem is gediagnosticeerd, laten een erg asymmetrisch lichaamsgebruik zien en met name weinig buiging in lendenen en bekken. Als je verder gaat vragen zijn er veel van deze paarden die in het verleden altijd moeite hebben gehad met het aangalopperen. Het niet volledig kunnen gebruiken van de lendenen en het bekken zorgt voor een directe overbelasting op de voorhand en

Een mobiele wervelkolom

maakt veel mogelijk bij een paard…

Dit was het laatste artikel ´Harmonie in de gangen van het dressuurpaard´. Eén gemist? Leest u ze nog eens rustig na op onze website www.paardenspul.nl Advertentie

HIPPO PAARDENVERZEKERING

��

HIPPO PAARDENVERZEKERIN

24 UUR SERVICE

��100% uitkering bij overlijden. ��Ziektekosten dekking bij elke �� dierenarts en paardenkliniek. �� Geen kostbare keuring of foto’s ��Stoeterij polis. �� Transportverzekeringen. ��

TEL: 0513 63 61 26 ��Ziektekosten dekkin �� HIPPO PAARDENVERZEKERING �� HIPPO PAARDENVERZEKERING

UURSERVICE SERVICESERVICE 24 UUR 24 24 UUR TEL:

dierenarts en paard ��Geen kostbare keur �� 0513 63 61 26 �� Transportverzekeringen. ��

EL: TEL: 0513 63 61 26 0513

��100% uitkering bij overlijden. ��Ziektekosten dekking bij elke ��100% uitkering bij overlijden. ��Ziektekosten dekking bij elke �� dierenarts en paardenkliniek. �� dierenarts paardenkliniek. �� Geen kostbare en keuring of foto’s ��Stoeterij polis. �� Geen kostbare keuring of foto’s �� Stoeterij polis. �� Transportverzekeringen. ��

63 61 26

��

�� Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

Haal je Ruiterbewijs in één weekend bij Stal ‘t Reelaer. Bedoeld voor ervaren ruiters. Vrijdag en zaterdag een intensief en leerzaam programma, het examen op zondag. Er zijn dit najaar nog twee mogelijkheden: 18, 19, 20 oktober 25, 26, 27 oktober De kosten zijn € 325. Dit is een all-in prijs, inclusief overnachtingen, maaltijden, aanvraag examen en examenboek.

Stal ‘t Reelaer Raalte www.reelaer.nl 0572 363398

Om teleurstellingen te voorkomen is het verstandig om eerst een telefonische optie te nemen voordat je gaat boeken.

Vele vakantie mogelijkheden om met eigen paard/pony op vakantie te gaan! Direct gelegen in “Drents-Friese Wold” aan meer dan 175 km ruiter– menroutes

Groepsaccommodaties Bungalows Bed and Breakfast

€15,- p.p.p.n.

Camping Binnen en buitenmanege WWW.ALBERTHOEVE.NL

Wateren 24 (Dr.) tel. 0521-387295

Strandritten: v.a. € 35 voor 2 uur. Dagrit:

Stal van Haaster en de Jong Nieuweweg 22 1786 PJ Den Helder Tel. 06 16 15 64 40 of 06 50 29 61 69

inclusief lunch of diner

normaal € 65

b.g.g. graag voicemail inspreken

NU voor € 55 B&B voor max.10 pers. Tevens een minicamping

7 dagen per week geopend

www.strandrit.webs.com

Beginners zijn ook welkom

Wilt u laten beoordelen of uw zadel nog goed op uw paard past? Bent u op zoek naar een nieuw zadel? Of wilt u uw zadel opnieuw laten opvullen? Voor al uw vragen over pasvorm, onderhoud, reparatie en maatwerk van zadels, hoofdstellen en tuig, kunt u terecht bij een van de leden van de Beroepsvereniging van Zadeldeskundigen.

Wilt u een van onze leden benaderen? Kijk op onze website om te zien welke leden bij u in de buurt werkzaam zijn.

WWW.ZADELDESKUNDIGEN.NL

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

10 JAAR

Paard & Gezondheid

Ziekte van Cushing? PPID!

Door Thibault Frippiat, www.equi-vet.nl

Een ouder paard dat gewicht verliest ondanks een goede eetlust, dat veel drinkt en vaak plast, wiens vacht veranderd is en een paard dat aan hoefbevangenheid lijdt… Bij al deze symptomen moet de eigenaar denken aan PPID (voor Pituitary Pars Intermedia Dysfunction), beter bekend als de ziekte van Cushing. Deze hormonale aandoening is inderdaad een van de meest voorkomende ziekten bij paarden ouder dan 15 jaar. Als er nog geen curatieve behandeling beschikbaar is, blijven medische behandeling en een goed management van het paard de beste manier om de levensduur en kwaliteit van leven van het paard te verbeteren.

tis), onvruchtbaarheid en vet op ongewone plaatsen, zoals rond de ogen. Hoefbevangenheid kan in het beginstadium het enige symptoom zijn. Paarden met PPID kunnen ook insuline resistent zijn. Insulineresistentie kan bijdragen tot spierverlies, abnormale vetophoping, hoefbevangenheid, overmatig water opname, frequent plassen en een verhoogde gevoeligheid voor ziekten.

Wat is PPID? De ziekte van Cushing wordt bij mens en hond veroorzaakt door een aandoening in de bijnieren. Bij paarden wordt deze ziekte meestal veroorzaakt door een adenoom in de hypofyse (hersenaanhangsel), leidend tot overproductie van hormonen, en wordt beter beschreven als Pituitary Pars Intermedia Dysfunction (PPID). Aan de basis van de hersenen bevinden zich de hypothalamus en de hypofyse, deze zorgen voor de aanmaak en de afgifte van hormonen, zoals ACTH. Bij oude paarden en pony’s met PPID wordt de aanmaak van hormonen door de hypofyse niet meer geremd. Dit leidt uiteindelijk tot allerlei ziekteverschijnselen.

Diagnose

Schema van hypothalamus en hypofyse. In geval van PPID is vaak een adenoom in de hypofyse aanwezig en die veroorzaakt een overproductie van hormonen.

De symptomen De gemiddelde leeftijd van diagnostiek van PPID is 20 jaar, met meer dan 85 procent van de gediagnosticeerde paarden die meer dan 15 jaar oud zijn. Uit recente studies blijkt dat 15% van de paarden ouder dan 15 jaar lijden aan PPID. De aandoening kan toch ook voorkomen bij jongere paarden vanaf 7 jaar. Alle paardenrassen kunnen PPID ontwikkelen. De klinische symptomen van PPID kunnen variëren, afhankelijk van het stadium van de ziekte. De klassieke symptomen zijn: abnormaal lange en krullerige vacht, overmatig drinken en plassen (polyurie/polydipsie),

onverklaarde hoefbevangenheid, lusteloosheid, overmatig zweten (rond de nek en de schouders),

spiermassa verlies, herhaalde infecties (zoals zool abcessen, tandwortel infecties en sinusi-

Hoefbevangenheid is een van de voorkomende symptomen van PPID. Een röntgen foto wordt gemaakt om de hoefbevangenheid te bevestigen.

Advertenties

In sommige gevallen is het moge-lijk om op basis van een klinisch onderzoek en de ziektegeschiedenis van het paard de diagnose PPID te stellen. In veel gevallen zal de dierenarts bloedmonsters willen afnemen om de concentraties van verschillende hormonen of andere stoffen in het bloed te bepalen. De resultaten van dit onderzoek worden vergeleken met de normale waarden bij niet zieke paarden. Op deze manier kan bevestigd worden of het paard daadwerkelijk PPID heeft. De meest gebruikte testen zijn de meting van ACTH waarde in het bloed en de dexamethasonsuppressietest: ACTH bepaling: voor deze test wordt er maar een bloedafname genomen om de ACTH concentratie te bepalen. Deze test is eenvoudig en vermijdt toediening van dexamethason, dit is vooral interessant voor paarden met hoefbevangenheid. Dexamethasonsuppressietest: voor deze test wordt eerst bloed afgenomen, gevolgd door injectie van dexamethason. Een paar uur na de injectie wordt er weer bloed afgenomen. Het gaat hier om de cortisol waarde, die wordt

in gezonde paarden verminderd door dexamethason. Bij paarden met PPID blijft dus de cortisol waarde onveranderd. Pas op, een negatief resultaat van deze testen kan de mogelijkheid van de ziekte niet uitsluiten. Bo-

Hoefbevangenheid kan in het beginstadium het enige symptoom zijn (foto met dank aan Boehringer Ingelheim)

vendien is er een invloed van het jaargetijde op de waarden voor ACTH. In de maanden augustus tot en met oktober is bij gezonde paarden de ACTH concentratie in het bloed hoger dan in de rest van het jaar. Bij paarden met PPID is in deze periode de ACTH spiegel nog veel extremer verhoogd. Daarom is de diagnose van een beginstadium van PPID in deze periode (augustus tot oktober) makkelijker. Sommige paarden met PPID kunnen ook aan insulineresistentie lijden. Insulineresistentie kan worden bevestigd door het meten van insuline in het bloed.

Een bloedtest is noodzakelijk om de diagnose van PPID met zekerheid te stellen. Lees verder op pagina 53

Sportmassage en elektromagneetveldtherapie voor paarden

Laat uw paard soepel bewegend het wedstrijdseizoen in gaan! Voor maar € 50,- is dit al mogelijk.

kan u helpen om spierproblemen en blokkades weg te nemen. Sylvia Hoekzema 0641594745 www.sylviahoekzema.nl info@sylviahoekzema.nl

Kijk voor meer informatie op www.sylviahoekzema.nl Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

Al 20 jaar grote keuze in nieuw en gebruikt: voor werk, plezier, crossen etc.

Stal Jansen van den Hout is een jong en vooruitstrevend bedrijf, dat zich bezighoudt met het in- en verkopen van paarden en pony’s. Ons aanbod is gemiddeld zo’n 50 paarden. Van recreatiepaard tot sporttoppertje, in alle maten, kleuren, leeftijden en prijsklassen!

Yamaha

Kawasaki

Suzuki

Honda

Wilt u een bezoek brengen aan onze stal? Bel even voor een vrijblijvende afspraak. U bent van harte welkom en de kofﬁe staat klaar!

Geer 43 - 4243 JT Nieuwland - telefoon 0345 599624

www.quadcentrum.nl OOK VOOR ACTIEVE BEDRIJFSUITJES telefoon 0412 452263 of kijk op www.motoractiondays.nl

Stal Jansen van den Hout

Moergestelseweg 3 a 5089 NW Haghorst (gem. Hilvarenbeek) Dirk van den Hout: 06 10 70 14 74 Bart Jansen: 06 10 90 60 16 info@jansenvandenhout.nl

www.jansenvandenhout.nl

Buitenmanege verlichting

Kwaliteitsdekens voor outletprijzen Verschillende merken o.a. Horseware Ireland & Weatherbeeta

Kantelbare lichtmasten, hoogte 8 - 10 - 12 meter prijs vanaf € 395,- excl. btw

Voor meer informatie kijk op www.europmast.nl of neemt u vrijblijvend contact met ons op.

www.dekensvoorpaarden.nl MH Horse Products Sterkenburgerlaan 65a / 3941 BC Doorn

info@dekensvoorpaarden.nl telefoon: 06-53880656

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

George Perklaan 4a 5061 VP Oisterwijk Tel. 013 - 53.35.000 www.europmast.nl info@euromast.nl 10 JAAR

Paard & Gezondheid

Vervolg van pagina 51

Behandeling Als het gaat om de behandeling van PPID: hoe eerder hoe beter. De ziekte vordert langzaam en de symptomen kunnen dus eerst verborgen blijven en de diagnose wordt vertraagd. De eigenaar moet dus de kenmerken van PPID goed in de gaten houden en contact met de dierenarts opnemen bij de eerste symptomen. PPID is tot op heden helaas niet te genezen. De belangrijkste reden om te behandelen is om de kwaliteit van leven te verbeteren. De behandeling bestaat uit: Medische behandeling: pergolide is de meest werkzame stof voor de behandeling van PPID bij het paard. De dosis kan worden aangepast op basis van reactie op behandeling of herhaalde testen. Management: ondersteunende zorg is ook belangrijk voor verbetering van de levenskwaliteit van paarden met PPID. Preventie zoals regelmatige mestonderzoek, tandheelkundige zorg en regelmatig naar de hoefsmid gaan is het advies. In de warme maanden, zal het knippen van onnodige haren van het paard meer comfort brengen. Sommige paarden met PPID kunnen insuline resistent zijn en vereisen een speciaal dieet (zetmeel- en suikerarm; niet te lang in de wei).

Een pony met PPID. De lange en krullerige vacht is specifiek van PPID (foto met dank aan Boehringer Ingelheim)

Dezelfde pony na 6 maanden behandeling met pergolide (foto met dank aan Boehringer Ingelheim)

Let op ! Heeft uw paard verschijnselen van PPID? Neem dan nu contact op met uw dierenarts. In september en oktober is, onder bepaalde voorwaarden, de ACTH test gratis! Meer informatie: www.ppidbijpaarden.nl

Conclusie

Erkenning van de klinische symptomen en de vroege diagnose zijn de eerste stappen in de identificatie van paarden met PPID. Behandeling en management zijn de belangrijkste middelen om de levensduur en het comfort van deze paarden te verbeteren. Als de behandeling in een vroeg stadium start, dan is de kans groter om de symptomen te verminderen en het paard een normaal leven te geven. Zelfs wanneer een paard de ziekte in een vergevorderd stadium heeft, kan de behandeling succesvol zijn.

Transcendental Horsework

Advertenties

Aanleg & Renovatie Manegebodems (ook â&#x20AC;&#x2DC;eb en vloedâ&#x20AC;&#x2122;)

Zorgdrager Manegebodems T +31 (0) 653 48 2650 E info@zorgdrager.nl

Professionele training en begeleiding met het paard als instrument

Transcendental Horsework organiseert workshops, ontwikkelingstrajecten en de opleiding Train de Trainer. Voor het hervinden van jouw natuurlijke staat, het bereiken van innerlijke kracht en leiderschap, vertrouwen en innerlijke vrijheid en het ontdekken van causale communicatie. Bezoek de website voor meer info en contact. In november zijn er nog instroommogelijkheden voor de opleiding Train de Trainer. www.transcendentalhorsework.eu (voorheen www.shamanichorsework.eu)

Weidebeheer

Ruwvoeders

www.zorgdragermanegebodems.nl

Krachtvoeders

Supplementen

Experience the difference! www.equifyt.be Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

Puzzel

Doe mee

en maak kans op één van de volgende prijzen.

5x Kai en Kira Kai ziet elke dag pony Pluis staan in het weiland naast zijn nieuwe huis. Wat zou hij graag ponyrijden! Als hij het stiekem, zonder zadel en hoofdstel probeert, landt hij al snel met een koprol in de paardenmest. Gelukkig begrijpt ponybaas Lisette zijn verlangen en hij mag proberen om met Pluis naar ponyles te gaan. Maar daar ontpopt Pluis zich tot een ware furie. Kan Kai daar ooit op gaan rijden?

bewijsvoering

wurgtouw

niet jong

eetgelegenheid

echopeiling

bloeiwijze

deel v.e. mast

punt

thans

zangnoot

1 6

goudmakreel

bolgewas strijdperk

heer (Sp.) Heilige

drinkgerei Europeaan

hijswerktuig

ribstuk

dansgelegenheid

rivier in België

mode bijwoord

bovenmatig

vreemde munt

chemisch element

tegen

neon

anus

gedroogde druif

De beste vriendin van Kira heeft leren ponyrijden toen Kira in het ziekenhuis lag. Wat zou Kira dat ook graag willen! Maar vinden de dokters haar al sterk genoeg? En waar vindt ze zo snel een pony? Als haar ouders besluiten dat ze een eigen pony krijgt, slaat bij Kira de twijfel toe. Welke moet ze kiezen? Zal ze wel kunnen rijden en zullen de andere meisjes niet jaloers zijn?

Het antwoord op de puzzel van juli/augustus 2013 is ‘Iemand op het paard helpen’. Deze uitspraak heeft naast letterlijk ook een figuurlijke betekenis: Iemand helpen een eerste begin te maken. De Easy Washer is gewonnen door: Wim van Wingerden uit Ridderkerk

Paard & Spul is een informatieve handelskrant die maandelijks verschijnt in een oplage van gem.ca. 32.000 ex. per maand. Paard & Spul is gratis te verkrijgen bij ca. 600 verspreidingspunten. Voor een uitgebreid en actueel overzicht hiervan kijkt u op onze website: www.paardenspul.nl Abonnement: Wilt u Paard & Spul graag 11x en Hippisch uit uw regio 10x thuis ontvangen? Dat kan uiteraard. U betaalt alleen de verzend en administratiekosten van € 34,95. Voor meer informatie of opgave kijk dan op www.paardenspul.nl of neem contact met ons op.

Verschijning & Sluiting De volgende editie van Paard & Spul verschijnt in week 42. Advertenties, Rubrieksadvertenties en andere copij, kunt u aanleveren tot 30 september 2013. Postadres: Paard & Spul Munt 71a 8446 AK Heerenveen Tel.: 0513 - 654 855 Fax.: 0513 - 840 431 Verkoop: Yke de Boer yke@paardenspul.nl Erik Kuipers erik@paardenspul.nl Telefoon: 0513-654 855

Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

kanon

Europese Commissie

soortelijk gewicht

Bijbelse man

hoogschatten

roem

bio

vlaktemaat

op grote afstand

muziekterm

de oudere

voegwoord

Dit is de start van een aantrekkelijke ponyserie voor meisjes én jongens van 6 tot 9 jaar. Met veel leuke kleurenillustraties en foto’s. Dit eerste deel is een omkeerboek. Aan de ene kant lees je het verhaal over Kai, keer je het boek om dan vind je het verhaal over Kira.

Gefeliciteerd!

deel v.e. lichaam

kunstwerk

voorzetsel

radiotoestel

visgerei

Wat te doen Stuur het antwoord op de prijspuzzel voor 30 september 2013 naar ons toe: Paard & Spul, o.v.v. Puzzel september 2013, Munt 71a, 8446 AK Heerenveen. Vergeet niet je naam, adres en telefoonnummer erbij te vermelden. Of mail ons het antwoord op info@paardenspul.nl De prijswinnaars krijgen thuis bericht en zullen bekend gemaakt worden in de oktober editie 2013 van Paard & Spul. (Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd)

Redactie Gedel. uitgever/Hoofdredacteur: L. Pol Bladmanager: D. Janse Redactie: A. van den Berg, R. van Leyen Email: redactie@paardenspul.nl Tekst & Bronnen: A. van den Berg, R. van Leyen, Akasha.

Wild Horse Media B.V., Paard & Spul en/of haar adverteerders zijn nimmer aansprakelijk voor druk en/of zetfouten in de in deze uitgave geplaatste advertenties. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie van Paard & Spul behoudt zich het recht voor aangeboden artikelen te bewerken op stijl en duidelijkheid en aan te passen aan de beschikbare ruimte. Hoewel alle bijdragen zeer gewaardeerd worden, beslist de redactie over de uiteindelijke plaatsing.

Colofon Uitgever en auteurs van dit blad hebben hun uiterste best gedaan de informatie zorgvuldig en nauwkeurig samen te stellen, echter kunnen niet instaan voor juistheid en volledigheid van de informatie. Derhalve kunnen uitgever en auteurs geen aansprakelijkheid aanvaarden voor schade van welke aard dan ook, die is ontstaan door handelen of beslissen op grond van verleende informatie. Helaas komt het voor, dat u als adverteerder benaderd wordt n.a.v. uw advertentie in Paard & Spul, waarbij de suggestie wordt gewekt dat het

om een en dezelfde publicatie zou gaan. Ten overvloede: Wild Horse Media B.V. is daarvoor niet verantwoordelijk en wil u hier-voor waarschuwen. Mocht dit zich voor doen, graag contact opnemen met de redactie van deze krant. Uitgever: © 2013 Wild Horse Media B.V., Heerenveen Nederland.

10 JAAR

OPENDEURDAGEN TE

Vorselaar

GVS STALLENBOUW Fabrikant van paardenstallen, stapmolens en andere constructies.Verhuur van wedstrijdboxen & tenten

VAN ZATERDAG 28 SEPTEMBER’13 TOT MAANDAG 7 OKTOBER’13 ALLES VOOR PAARD & RUITER VRIJETIJDS & RUITERKLEDIJ WEIDEAFSLUITINGEN DIERENVOEDERS HOND & KATTENARTIKELEN KLEINE IJZERWAREN EN NOG VEEL MEER... MAANDAG 7 OKTOBER EXTRA KORTINGEN!

AVS SHOP VISPLUK 29, 2290 VORSELAAR KONING ALBERTSTRAAT 88, 2440 GEEL

WWW.AVS-SHOP.BE INFO@AVS-SHOP.BE

TEL:014/50 74 50 FAX: 014/50 05 75 Paard & Spul - Editie 9 - 2013 - Jaargang 11

Bent u bestuurder of lid van de sponsorcommissie?

Ontvang dan een startbonus van

€ 450,voor uw club!

Stap 1.

Meld uw club aan via club@vriendenloterij.nl of 020 677 6880

Stap 2. Sluit de overeenkomst met de VriendenLoterij Stap 3. Plan een actie in en ontvang direct de startbonus van € 450,- voor uw club!

Gemiddelde t jaaropbrengs

€ 6.500,-

Bij de VriendenLoterij kunnen deelnemers zelf bepalen welk goed doel zij met de helft van hun inleg steunen. Dit kan ook uw club of vereniging zijn! Gemiddeld spelen er 85 mensen per club mee en dit levert de club op jaarbasis € 6.500,- op *. Natuurlijk dingen alle deelnemers mee naar onze prijzenpot die in 2013 in totaal 33,5 miljoen bedraagt.

*Voorwaarde is dat er een actie ingepland wordt samen met de VriendenLoterij en dat er een geldige overeenkomst gesloten wordt. De VriendenLoterij is goedgekeurd door de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie onder nummer 5664428/10/DSP d.d. 17 december 2010.

Kijk op vriendenloterij.nl/clubs voor meer informatie.

Winnen is leuker met de VriendenLoterij VRL13-1109 advertentie hockeyblad_v4.indd 1

24-07-13 16:54