De Roerom_nr. 1 - september 2012 LR by de roerom

Jaargang 27 - nr. 1 - september 2012

In alle seizoenen Om zo evenwichtig en overtuigend, om zo onaantastbaar en met zo’n gemak in alle seizoenen van je leven bij hoog en bij laag, bij laag en bij hoog jezelf te blijven daar moet je wel een boom voor zijn. Met toestemming van de uitgever overgenomen uit Hans Bouma, Leven als de bomen, Uitgeverij Meinema 2012, ISBN 978 90 2114 424 5.

Mystieke kerk Rein Welschen, gewezen burgemeester van Eindhoven, zit voor zijn gevoel al zeven jaar in cadeautijd. Hij zegt te geloven in meerdere dimensies, in een soort leven na de dood, in iets wat de regie voert en in een gerichte impuls in de evolutie. De vraag of hij dan - door zijn ziekte - religieus is geworden, beantwoordt hij met stelligheid ontkennend, want hij gelooft niet in de definities die de religies van de eeuwigheid geven. Dit is te lezen in het Brabants Dagblad van woensdag 22 augustus. Ter nagedachtenis aan Vaclav Havel die in december 2011 overleed, schreef Jan van Hooydonk in Volzin januari 2012: ‘De christelijke leerstelligheid boeide Vaclav Havel niet, maar een intieme, levendige en concrete godservaring was hem naar eigen zeggen niet vreemd. Deze ervaring bepaalde ook zijn houding ten aanzien van de dood.’ Alain de Botton, in de krant gekwalificeerd als een populaire filosoof, wil omwille van de seculiere samenleving een herwaardering van religie en van de waardevolle elementen in het christendom maar dan ‘ontdaan van hun onzinnige theïstische ballast’ (Trouw 22/8/12). Tjeu van den Berk roept de godsdiensten op zich te bevrijden uit de greep van ‘het begrip’. ‘We dienen situaties waar het visioen verdrongen wordt door het nuttigheidsdenken buiten de kerk of het dogmatisch denken binnen de kerk, open te breken.’ Kardinaal Godfried Danneels wees in een van zijn pastorale brieven op het proces van verinnerlijking dat onder de mensen - ondanks de schijn van het tegendeel - gaande is. Karl Rahner ziet enkel toekomst voor een ‘mystieke’ kerk. Een groeiend aantal mensen mijdt voor de viering van geboorwww.deroerom.nl

September 2012 te, trouw en afscheid de gebruikelijke kerkviering en kiest voor een stemmige plek - in de toekomst mogelijk een kerkje ‘dat aan de eredienst onttrokken is’ - en voor eigen sprekende gebaren en religieus open duidende woorden. De toekomst is aan het religieus beleven en mystiek ervaren. Als het gaat over religieus beleven en mystiek ervaren dan komen er in mij geen woorden op, maar zie ik pelgrims lopen, mensen een veldkapel binnengaan, een kind aandachtig naar zijn vlieger kijken en mijn moeder onderweg naar en in de kerk. Hoewel niet zo geweldig goed ter been, liep ze met een zekere graagte een kilometer lang naar de kerk en zat daar op haar knieën met een rozenkrans in de hand. Naar het zich liet aanzien trok zij zich van het altaargebeuren weinig of niets aan en was de preek voor haar waarschijnlijk een ongenode onderbreking of misschien wel vervelende verstoring van haar intens innerlijk beleven. Mystiek is geen weten en beweren, maar beleven en ondergaan. ‘Ik heb door m’n leven heen ervaren dat het intellect niet in staat is volledig antwoord te geven op de vraag naar de zin van het bestaan. Ieder mens is naar mijn overtuiging in wezen religieus ... Iedere mens die zo moedig is om alleen te durven staan en het diepste van zichzelf te beleven komt religiositeit tegen, maakt kennis met God, het Oneindige of wat voor naam je er ook aan wilt geven. Voor mij is muziek het middel bij uitstek om die religiositeit, God in mijzelf, te ontplooien. (Jo van den Booren, trompetist/componist in BD. 14/11/02)

De Roerom zevenentwintigste jaargang, waarin we de bijdragen van Ton Baeten en Cor Versteeg moeten missen. Beiden vinden het na respectievelijk vijf en zesentwintig jaar welletjes. Heren, hartelijke dank en we hopen op goede opvolgers. In deze Roerom verslag van een ‘concilie-gesprek’ met mgr. Jan Bluyssen (12.13). Een informatief artikel over Europa (4), een openhartige Fatika (5) en een serie mooie teksten (7). Hartekreten uit Algerije (8) en Brazilië (15). Stichting SOL voor levenbeschouwelijke begeleiding van het basisonderwijs organiseert zich anders maar blijft (16). Een dankbare mens (10) en een verzoek om begrip (14). Een mooie brief uit het noorden (19). Onze vaste medewerkers zijn ‘uitgelezen’ present (6.15.18.22.23.24) alsook onze columnisten (9.23). Mankeert er iets? Zeg het ons! Dik tevreden? Laat het iedereen weten!

A.I.

Redactie DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

Brieven Redactie

Een prachtig blad Nieuws-, service- en communica tieblad voor mensen betrokken bij kerk en samenleving.

Redactie: Nel Beex-Roos, Henk Peters, Pieter Reesink, Ruud Roefs, Peer Verhoeven, Ad Wagemakers Medewerkers: Toon van Beek, Josée van Blankenburgh-Wijnen, Joost Koopmans, Jeanne van Leijsen, Franck Ploum, Cees Remmers, Ben Roest, Jef De Schepper, Huub Schumacher, Margreet Spoelstra, Gérard van Tillo, Cor Versteeg, Marcel Zagers, Rob van der Zwan Vormgeving: Ad van Beurden, Tilburg Uitgever: De Roerom wordt uitgegeven onder verantwoordelijkheid van Stichting ‘De Roerom’ die gevestigd is te ’s-Hertogenbosch. KvK ’s-Hertogenbosch S 41083196. Verschijnt: Tienmaal per jaar. Prijs € 22,50; buitenland € 34,00. Redactie en administratie: postadres: Postbus 90105, 5000 LA Tilburg Telefoon (013) 545 58 00 bezoekadres: Oude Molenstraat 8, 5342 GC Oss. Banken: ABN-Amro Bank, Tilburg nr. 26.48.19.950; ING Bank nr. 3406513 Redactie-secretarie: Nel Beex-Roos e-mail: redactie@deroerom.nl Abonnementen-administratie: Ad van Beurden e-mail: adm@deroerom.nl Internet: www.deroerom.nl Productie: Van Beurden Graphics, Hasseltstraat 96, 5046 LM Tilburg; e-mail: vbg@becos.nl ISSN 0921-5468

Uw blad is begonnen, toen de redactie van het bisdomblad ontslag kreeg en het kreeg de naam Roerom. Het Roer is nu om! Een prachtig blad. U wens ik veel sterkte en moed! Hartelijke groet. K.H., Nijmegen

Goud waard Hartelijk dank voor weer een geweldige aflevering van De Roerom in juni. Weer heb ik hem in één adem uitgelezen! Ieder artikel, iedere bladzijde, is Goud waard. Bedankt. Jo Antes, ’s-Hertogenbosch

Kosten van de vergrijzing Als ik de media mag geloven worden de ouderen een steeds grotere lastenpost. Zozeer zelfs dat de oudere mens straks niet veel meer is dan een lastpost. Daar wil ik graag een kanttekening bij maken. Het zou een onderzoek waard zijn om vast te stellen hoeveel hoogbejaarden hun partner niet hebben overgegeven aan een verzorgings- of verpleeghuis. Hoe zij de woorden ‘tot de dood ons scheidt’ uit de huwelijksbelofte waarmaken. Ik zie mensen om me heen die al tientallen jaren trouw de dagelijkse zorg verlenen aan de partner. Wat zeggen ze? ‘Och, ik houd zoveel van hem ... Ik houd zoveel van haar.’ Ze dragen hun partner niet over aan inrichtingen voor ouderenzorg, ook al zetten ze daarmee hun eigen leven vast. In een maatschappij waarin nogal wat mensen heel gemakkelijk de ene huwelijkspartner inruilen voor de volgende en daarbij vrolijk steeds weer trouwbeloftes uitspreken die men bedoelt als ‘voor zolang het ons beiden uitkomt’, wordt gemakkelijk vergeten dat men zelf straks die lastige oudere zal zijn die zorg nodig heeft en geld kost. De ouderen die nu zo lang voor hun dementerende of zieke partner blijven zorgen,

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

zouden dat niet doen, als ze al niet een leven lang integer en zorgzaam bezig waren geweest. Zij hebben vaak meerdere economische crises meegemaakt, tijden waarin ze nauwelijks konden rondkomen. Toen hebben ze de boel bij elkaar gehouden; de kinderen, de partner, alleenstaande familieleden en nu willen ze niet anders. Ja, ik zou graag zien dat men minstens van tijd tot tijd een andere toon aansloeg als men spreekt over de toekomst met veel vergrijzing. Theresia Saers, ’s-Hertogenbosch

Benedictushof De Abdij van Egmond Binnen timmert met een drukbezochte Abdijwinkel en kaarsenmakerij aan de weg. Sinds enkele jaren is er ook een cursusprogramma waarin monniken en andere begeleiders de bronnen van de spiritualiteit van het klooster vertalen naar het leven van alledag. Onlangs is de nieuwbouw van twee zalen gestart. Marcel Elsenaar is inmiddels aangesteld als nieuwe coördinator van Benedictushof. Samen met directeur Jan Ranzijn en abt Gerard Mathijsen bouwt hij verder aan het centrum voor Benedictijnse Spiritualiteit. De nieuwbouw zal meer mogelijkheden bieden om groepen te ontvangen voor kleine conferenties en bezinningsbijeenkomsten en

om de hele dienstverlening verder te professionaliseren. Dit betekent concreet dat er nieuwe cursussen en activiteiten ontwikkeld worden en dat er hard wordt gewerkt aan het verder uitbouwen van het netwerk van mensen en organisaties. Kern van de abdij is de gemeenschap van monniken, die hun leven wijden aan gebed en studie. Met hun werk willen zij dienstbaar zijn aan de samenleving. Daarom moet de abdij meegaan met de tijd. Dat ze dit doet blijkt o.a. uit de website, waar sinds enkele maanden ook een webwinkel te vinden is. De monniken en de werknemers van de abdij willen heel graag dat deze plek ook voor nieuwe generaties een plek van spiritualiteit en bezieling zal zijn. Abdijwinkel en Benedictushof zijn te vinden aan de Vennewatersweg 27 te Egmond Binnen; (072) 506 27 86. www.abdijvanegmond.nl Benedictushof

12 en 19 okt. 14.00-16.45 u.: Rust en regelmaat. Leren van het leven in een klooster.

06 33 66 93 41 benedictushof@ abdijvanegmond.nl Tilburg

Petrus en Pauluskerk lezingen over Concilie vanaf 6 nov. 20.0022.00 u. (013) 467 05 80 info@ parochie-petrusenpaulus.nl

Nieuwbouw Benedictushof Centrum voor Spiritualiteit Abdij van Egmond Binnen www.deroerom.nl

Zoek rust en neem de tijd Peer Verhoeven Drukte, herrie en spanning scheppen niet het klimaat waarin ‘verum, bonum et pulchrum’ groeien. Daarom moeten er organisaties zijn als de kerk, die mensen de kans geven te ontstijgen aan de materiële werkelijkheid ... en een voorbeeld van een menselijke samenleving bieden die beter en hoopvoller is dan de wereld waarin wij nu leven ... (James Kennedy, historicus) Hoe druk ook bezig en steeds doende zoek rust en neem de tijd om je diepe zelf te beleven. Hoe ook geaard of gevaren we zijn bezield door één geest, delen dezelfde levensadem. Hoe anders ook getint, hoe verschillend ook gebekt we zijn allen van hetzelfde geslacht.

Praatjes Soms is spreken goud en zwijgen niet eens zilver. Met mee- en napraten bewijs je overbodig te zijn. Hou niet wijselijk je mond wanneer spreken geboden is.

Profetisch? Op het Rooie Pad hier in het dorp kreeg ik te horen: ‘Godsdiensten ... onruststokers van wereldformaat!’ Priekpraat of profetie?

Gebed Zo gemakkelijk te vangen door wat moet en zal, door gang en sleur van alledag. Zo gemakkelijk meedrijven met wat hoort en wordt verwacht, met wie het hardste roept.

Die levenslang slechte naam en faam met zich meetorsen. + Die pijn lijden, mismoedigd zijn; even, aanhoudend, levenslang.

Zo gemakkelijk voorbijgaan aan het wonder van het leven, aan lief en leed van medemensen.

Die andersgeaard, andersgevaren worden gemeden, nagewezen.

Zo gemakkelijk vergeten wie we zijn, hoe bedoeld en dat Gij Hart en Ziel van alles zijt.

Die vermist zijn, verdwenen en nooit meer teruggezien.

Blijf ons nabij; nu en straks.

Onze tijd Onze tijd weet heel veel en lijkt soms niet goed wijs. Onze tijd is tot veel in staat en blijkt veel te zijn verleerd. Onze tijd heeft hulpjes te over en haast zich rot. +

Voorwaar voorwaar ... Voorwaar, voorwaar, ik zeg u ... Durf uit te komen voor wat je denkt. Mik niet op bijval. Voorwaar, voorwaar, ik zeg u ... Ga welbewust je eigen weg. Wil niet de getapte jongen zijn. Voorwaar, voorwaar, ik zeg u ... Praat niet mee, praat niet na. Hou dan liever je mond.

(Aantekening P.V.)

Respect voor wat ons te boven gaat is de sleutel om het leven op aarde geen hel te laten worden. Een profeet aan ’t woord? (V. Havel, schrijver/politicus) Organisaties als de kerken zijn onmisbaar voor een betere en hoopvollere samenleving. Loze bewering of profetie? (James Kennedy, historicus)

Aandacht hebben voor ... Die op anderen aangewezen geen hand toegestoken krijgen. Die roepen om hulp en geen gehoor vinden. Die graag willen meedoen en niet worden gevraagd. Die voor de machten slechts een pion, een speeltje zijn. Die stem noch rechten hebben; weerloos zijn, monddood gemaakt. www.deroerom.nl

‘Kom zelf nu eens mee naar een eenzame plaats waar je alleen bent en wat kunt uitrusten’, drong Jezus bij hen aan Marcus 6 (© Foto: Nel Beex) DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

Europa Gérard van Tillo De Europese eenwording stuit op problemen. De nationale staten beschermen hun autonomie, er zijn culturele tegenstellingen en er is sprake van religieu ze verdeeldheid. Bestaat er een formule waardoor deze problemen worden opgelost? ‘Europa’ is afgeleid van het Assyrische ereb, dat westen of zonsondergang betekent. Volgens een andere opvatting is de naam ontleend aan de Fenicische prinses Europa die - vertelt een oude mythe door de god Zeus in de gedaante van een hemelstier ontvoerd werd en meegenomen naar Kreta. Later stond de naam Europa voor het Griekse vasteland. Na 500 v. Chr. zou deze ook in gebruik zijn geraakt voor de noordelijke gebieden. Maar de geschiedschrijver Herodotus verwees deze verklaring al naar het rijk der fabelen, waar de mythe tenslotte ook haar oorsprong vindt.

Ontstaan Enkele duizenden jaren vóór Christus kende Europa een gemeenschappelijke beschaving, de megalietcultuur (grote steen-) genoemd naar de dolmen (hunnebedden) en de menhirs (opstaande stenen) uit die tijd. In de achtste eeuw v. Chr. werd West-Europa overspoeld door de Kelten, die grote gebieden beheer sten tot zij in de eerste eeuw v. Chr. door de Romeinen uit het grootste deel van het vasteland werden verjaagd. In de vierde eeuw brachten de Germanen de val van het Romeinse Rijk teweeg. Uit de vermenging van de Germaanse en de Romeinse beschaving ontstonden verschillende volkeren, waaronder de Duitsers, Fransen, Spanjaarden, Italianen en Engelsen. Vanaf het einde van de achtste eeuw vielen de Vikingen in het noorden Europa binnen. Slavische volkeren en Mongoolse stammen schoven vanuit het oosten op tot Midden-Europa. De Turken stichtten een groot rijk, dat zich aanvankelijk tot Wenen uitstrekte. In Oost-Europa wisten de Groot-Russen een rijk te stichten, dat zich ook over de randvolkeren uitbreidde. Door de Russische revolutie kwamen deze vrij, waardoor de Baltische staten ontstonden. De lappendeken van afzonderlijke staten die Europa op deze wijze werd gaf aanleiding tot veel onderlinge conflicten zoals de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Verenigd Europa Al in de 17e eeuw is de gedachte geopperd om te streven naar een federale organisatie van Europa. In 1946 werd daarmee een begin gemaakt door de oprichting van de Europese Unie van Federalisten te Luxemburg. Tegelijkertijd ontstonden andere organisaties met hetzelfde doel. Een eerste stap in de 4

Fra Angelico, H. Benedictus, patroon van Europa, detail fresco, Museum San Marco Florence, 1437-1446

richting van een Europees Parlement was de oprichting van de Raad van Europa in 1949. In West-Europa vormden zich vanaf 1952 de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, de Europese Economische Gemeenschap en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie. De EEG, opgericht in 1958, heet vanaf 1993 de Europese Unie (EU), die sindsdien verder is uitgebreid; ook met landen in het oosten van Europa. Dit kon door de val van de Berlijnse Muur in 1989 en de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1991. Toen mede als gevolg daarvan het Pact van Warschau en de Oost-Europese Economische Organisatie werden opgeheven, zochten de meeste postcommunistische landen aansluiting bij de NAVO en de EU. In 1995 bestond de EU uit vijftien landen. In 2004 kwamen daar tien lidstaten bij en in 2007 nog eens twee, zodat inmiddels zevenentwintig landen zijn aangesloten; met nog enkele andere landen op de wachtlijst. Toen Frankrijk en ons land in 2005 het voorstel voor een Europese grondwet niet ondertekenden, werd gewerkt aan een alternatief. Dit kreeg vorm in het Verdrag van Lissabon, dat in 2009 in werking trad.

Religie Door de vroegere volksverhuizingen, de gemêleerde samenstelling en de migratie die nog altijd doorgaat zijn bijna alle religies in Europa vertegenwoordigd.

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

Maar twee daarvan hebben speciaal bijgedragen aan de Europese cultuur: de joods-christelijke godsdienst en de islam. Vooral na de verwoesting van Jeruzalem in 70 na Chr. verspreidde het jodendom zich over de hele wereld, met name naar Europa. Maar de joodse opvattingen zijn vooral bekend geworden in het kader van de snelle opmars van het mede aan het jodendom ontleende christendom. Deze nieuwe godsdienst kon zo snel terrein winnen, niet alleen omdat het na een tijd van vervolging de officiële staatsgodsdienst werd, maar ook omdat het tegenover de vroegere gebondenheid aan het noodlot de vrije wil van de mens predikte en zich bovendien richtte tot alle volkeren. De moslims hebben in Europa voet aan de grond gekregen door veroveringen. In 711 na Chr. veroverden ze Spanje en delen van Zuid-Frankrijk. Vanuit Tunesië werden in 827 Sicilië, ZuidItalië en later ook Malta veroverd. In de 14e eeuw vielen ze het Oost-Romeinse Rijk aan en in 1453 capituleerde Byzantium. In 1529 en later in 1683 werd zelfs Wenen belegerd, maar daarna moesten ze gaandeweg terrein prijsgeven. De moslims hebben grote invloed uitgeoefend op de Europese wetenschap en cultuur.

Beleid Onder invloed van de dreigende waardedaling van de euro wordt momenteel gepleit voor een krachtig centraal Europees bestuur ten koste van de nationale staten. Sociologisch gezien is daar iets voor te zeggen. Niet alleen om economische redenen maar vooral ook omdat het bij een verzwakking van de nationale regimes mogelijk wordt de regio’s binnen die landen een grotere zelfstandigheid te geven. Hiermee zouden veel problemen die zich al jarenlang in Europa voordoen zijn opgelost. Culturele aangelegenheden zoals taal en religie zouden dan vooral binnen die regio’s kunnen worden behartigd. De beste bestuurlijke formule voor grote en complexe organisaties is een centraal bestuur, een daaraan ondergeschikt middenniveau en zelfstandig opererende basiseenheden. Dit is ook de beste formule voor de kerken. Nu de meeste parochies in grotere regionale eenheden zijn ondergebracht, zou het zwaartepunt gelegd kunnen worden bij de plaatselijke geloofsgemeenschappen. Het kerkgebeuren zou dan op het basisniveau niet primair aangestuurd worden door grote organisatorische kaders, maar meer van onderaf worden bezield door gemeenschappen die op hun eigen manier vormgeven aan hun geloof.

www.deroerom.nl

Samen op pad Redactie Bij voldoende respons vanuit het veld zal De Roerom ook de zevenentwintigste jaargang maandelijks aandacht besteden aan wat mensen met een beperking - hoe dan ook - doen en aan wat voor hen wordt gedaan. Deze maand neemt Fatika Driouiche het woord mid dels de assisterende pen van Els Bloemen. Fatika Driouiche is 41 jaar. Ze heeft een verstandelijke beperking en autisme. Ze is geboren in Marokko en woont vanaf peuterleeftijd in een zorginstelling in Nederland, waarvan de laatste vijfentwintig jaar op Bronlaak, een antroposofische instelling in Oploo. Sibil Zinzen, haar vroegere begeleidster en pleegmoeder, is vanaf haar prille leven haar vaste anker, bij wie ze een weekend per maand logeert en die meedenkt en opkomt voor wat Fatika als individueel mens met haar specifieke problematiek nodig heeft. De weekindeling van Fatika heeft een duidelijke vaste structuur en een vast ritme, wat haar houvast, duidelijkheid en vertrouwen geeft. In het dagelijks leven heeft

Fatika vaste begeleiders om zich heen, die zich inleven in haar belevingswereld. Dit is elke dag opnieuw een kunst wanneer iets anders loopt dan anders. Door voorspelbaarheid in haar dagstructuur kan zij veelal op een rustige en blije wijze in het leven staan, wat rust geeft in haar hart en buik. Is die duidelijkheid er niet, dan stromen haar hart en buik vol onrust, wat zich uit in knijpen en slaan … Dit is de wijze waarop zij haar onmacht uit. Fatika heeft door haar autisme een geheel eigen bijzondere wijze van denken en beleven. In vertellingen die opgetekend zijn door haar begeleidster Els Bloemen kan de lezer een kijkje nemen in Fatika’s denken belevingswereld van alledaagse dingen. Wellicht een verrassende kijk …

de donker ik luister niet naar de donker trek ik me niks van aan het is allang avond de wolken zijn aan het slapen de lantaarnpalen zijn al aan het interesseert me niet het is bijna nacht ik mag lang opblijven gezellig in de donker zitten met een drankje en kampvuur aan

ik heb een geurtje opgedaan een lekker geurtje ik ruik nou naar bloemetjes naar lekker fris ik vind het maar saai als ik geen geurtje op doe ruik ik nergens naar naar niks ik heb werkgeurtjes voor doordeweeks en opknapgeurtjes voor het weekend

grasmaaikapper het gras is veel te lang gegroeid moet nodig naar de kapper

dunne bier

met de grasmaaikapper knippen ze het gras

ik koop altijd dunne bier waar geen alcohol in zit in een dun flesje

ik moet ook hoognodig naar de kapper voor een zomerkapsel

in een dik flesje zit echt bier met heel sterke alcohol

te snel voorbij

doe mij maar niet geef mij maar het witte schuim boven op het dunne bier

even bijkomen lang gekletst aan de telefoon ik had veel te vertellen verhalen nieuwsgesprek en mededelingen pffff nu gaat de telefoon op de oplader die moet even bijkomen van het gesprek

gapen ik moet gapen van de moeiigheid

www.deroerom.nl

geurtje

de weekenden zitten mij te pesten en te klieren zijn veel te snel voorbij weekenden vind ik leuk lekker eten wijntjes en hapjes kaarsjes aan laat naar bed uitslapen en uitstapjes de weekenden doen mij pesten en klieren moeten langer blijven zijn veel te snel voorbij

tralala om de maand als ik tralala ben heb ik de damesperiode krijg ik maandverband voor mijn tralala

als ik erg moet gapen gaat mijn mond vanzelf heel ver open komt de geeuw er uit

jongens hebben geen tralala geen damesperiode die scheren om de dag met een scheerapparaat de baard in het gezicht

als ik veel geeuw moet mijn mond veel gapen

fatika driouiche

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

Geloven en geloven is twee Huub Schumacher ‘Met het geloof in God is het slecht gesteld’ hoor je van alle kanten. Het is maar wat je met geloven bedoelt. Als geloven is wat ik er m’n leven lang van gehoord heb, kan ik me voorstellen dat in deze tijd massa’s bewuste en mon dige mensen er de brui aan geven. ‘Geloven’ wordt nog steeds voorgesteld als ‘geloven in iets of iemand buiten jou’. Meestal gaat het dan over God, die boven ergens zou zijn en van wie de kerk weet wat Hij wil. Vraagt iemand ‘wie is God dan?’, dan sta ik met m’n mond vol tanden. Probeer ik toch wat te zeggen, dan komt er gegarandeerd een tegenvraag waar ik weer mee zit. Gesprekken over in God geloven lopen altijd weer op niets uit. Ook als het gaat over ‘geloven in de kerk en haar dogma’s’ - Maria tenhemelopneming, Drie-eenheid - heb je meteen de poppen aan het dansen. Er is nauwelijks nog een modern mens te vinden die hieraan wil meedoen.

want je weet dat ook voor hen vroeg of laat het Licht moet en zal doorbreken.

Mens van vertrouwen Jezus van Nazaret moet ervaren zijn als een mens-van-vertrouwen. Aan hem zagen ze, dat hij zich diep van binnen radicaal gedragen wist door die Oneindige

in hun midden’ zegt het Evangelie. ‘Een spook!’, roepen wij. ‘Ik ben geen spook’, zegt hij ‘voel me maar, geef me maar een stuk vis dan eet ik het voor je ogen op waardoor je toegeeft dat ik het ben.’ (Luc 24,35-48) Prachtige beeldende taal die zegt dat de Oneindige Liefde hem bewaard heeft en dat hij zich nu op het punt van onze beste dromen bij ons aandient als identificatiefiguur. Als houvast om onszelf in onze tijd en situatie, met onze sores, ongemakken, krakkemikkige ouderdom, ons ‘misschien-nog-een-jaar-te-gaan’, vol vertrouwen op die Oneindige Liefde, God,

Geloven heel wat anders In de bijbel wordt met ‘geloven’ heel wat anders bedoeld. Daar staat geloven voor vertrouwen, gegrond in een heilig weten dat jij er als mens mag, zelfs moet zijn. De Oneindige Liefde zou zonder jou geen leven hebben. Die Oneindige Liefde heb jij niet gevonden, maar die vond jou. Alleen deze basis maakt het mogelijk ten einde toe vertrouwvol door het leven te gaan. Om me heen te zien Geloven is je van deze Liefdesgrond bewust worden en er ‘naar gaan staan’. Al gooien je kinderen de deur dicht, gaan ze wegen die jij niet wilt … ook al gebeuren er ongelukken of weet je dat je eerdaags doodgaat … jij straalt toch vertrouwen uit omdat in jouw beleving Oneindige Liefde het laatste woord heeft. En al wordt het vertrouwen hardhandig neergedrukt, toch komt het vroeg of laat weer boven. Het diepe besef dat het goed zit en daarom ook goed komt. Doet veel Al geraken mensen - door ziekte, oorlog, aardbeving, sterven van een dierbare - in diepe duisternis, altijd strekken zij zich toch weer uit naar het licht. Zij krabbelen omhoog omdat het vertrouwen in die Oerkracht van Liefde ook in hen zijn werk doet! Zo geloven blijkt ook anderszins. Gelovigen vergoddelijken niets binnenwerelds; geen ras, leider, paus of ritueel. Niets en niemand. Alleen die Oneindige Liefde die we God noemen is voor hen absoluut. Zo geloven doet veel! Je hoeft niet te vrezen dat je iets tekortkomt en of je wel aan je trekken komt. Daarom ben je helemaal vrij voor anderen; om anderen die in het donker zitten nabij te zijn. Je helpt ze 6

Zo zou ik, God, in het leven willen staan: diepgeworteld in de aarde met armen als takken

breeduit toegestoken en reikend naar een hemel hoe onbereikbaar die ook is (Peer Verhoeven)

Liefde; hoe deze verbintenis hem dreef naar lammen, blinden, zieken, kreupelen, melaatsen. Als hij ze dan door aanraking genas, zei hij niet ‘Dat heb ik voor jou gedaan’ maar ‘Jouw geloof heeft je gered’. Jouw vertrouwen in de Oneindige Liefde die ook jou draagt, is je redding! Jezus maakte bij zijn omstanders iets los waarvan ze ontdekten dat het ook in henzelf aanwezig was: het vermogen om te steunen op die Oneindige Liefde voor wie er geen definitieve grenzen mogen zijn als het om hun geluk gaat. Het Evangelie brengt zijn Blijde Boodschap: het heeft alle zin om in het leven - wat daarin ook gebeurt! - van die Liefde te blijven uitgaan. Elke grens, ook die van de dood, moet het afleggen tegen de absolute Oneindige Liefde die met mensen bezig is.

Oeh, een spook! Vermoord als hij was ‘stond hij plotseling

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

Beeld: Iris Le Rütte Daphne Museum Beelden aan Zee (© Foto: Jac van Leijsen)

te blijven focussen. Daardoor alleen krijgt ons, vaak gebrekkige, leven goddelijke zin en betekenis!

Een houding van vertrouwen Geloven en geloven is twee. Van de eerste - alles aannemen op gezag van een kerk die zou moeten weten hoe het allemaal zit en moet - heeft de moderne mens schoon genoeg. De tweede vorm van geloven is een houding van vertrouwen, die voortkomt uit en steunt op een Oerliefde die je in jezelf en in al wat leeft voelt kloppen. Het vraagt wat om dat vertrouwen te behouden. Het is een genade als je tot een kerkgemeenschap behoort die jou Jezus Christus weet voor te houden als een identificatiepersoon aan wie je jezelf kunt optrekken om dat vertrouwen vast te houden, al stormt het in je leven nog zo hard. www.deroerom.nl

Gedicht Gedacht Keuze van redactie Uit de gedichten en gedachten die De Roerom worden toegestuurd maakt de re dactie een keuze zonder de pretentie te hebben daarmee het kaf correct van het koren te scheiden.

Een betere wereld

Toch niet weten

kijkend naar de wereld om me heen zie ik machtswellustelingen, die hun volk knechten en het vermoorden als het wil opstaan

Zoveel is ons bekend en zelfs de ziel zou nu ontrafeld zijn, maar ik wil niet geloven dat wij dit alles zomaar begrijpen; ik zie het meer in ’t vermoeden dat alles met alles verbonden is in oorsprong en bestemming, in liefde en herkenning.

zie ik vrijheidslievende idealisten, die met woorden - uitgebalanceerd binnen de grondwet kwetsen en het zaad van de haat uitstrooien zie ik politiek leiders, die stamelend en hakkelend in onverstaanbare woorden verklaren dat recht krom is en krom recht hoor ik geestelijk leiders, die schreeuwen dat er maar één weg is en prevelen dat god voor ons zorgt, zodat ze zelf de handen vrij hebben zie ik beelden op tv van een dolgedraaide wereldverbeteraar, die tientallen levens neemt om zijn visie op vrede te verkondigen lees ik, dat terwijl in genève nog een komma wordt verzet, in straatsburg een conventie plaatsvindt over een luchtbrug en in brussel een akkoord wordt gesloten over voedselhulp, in de hoorn van afrika een kind bezwijkt naast een verzegelde zak rijst en ik? ik beschouw de wereld in woord en beeld, benoem het positieve, verbeeld de rijkdom van de schepping en hoop daarmee bemoediging te bieden, ik laat me niet ontmoedigen door negatieve berichten, maar laat me inspireren door hen die steun geven aan 555, een pelgrimstocht lopen of zes keer de alpe d’huez bedwingen en deel daarmee de hoop een betere wereld een stukje dichterbij te brengen Ad Wagemakers www.deroerom.nl

Bloemen Kijk eens naar de bloemen: ze groeien, bloeien en weven of spinnen niet. Toch vallen koningen met al hun pracht en praal bij hen volkomen in het niet. Matteüs 6

Nu en morgen, langs de rafelrand van dit ogenblik, langs de rivieren die naar de zee stromen, langs ’t bloed dat kolkt en beeft, langs de stilte die alles omringt met geheimen en die voltooit nu en morgen, langs de rafelrand van dit ogenblik. Adeleyd 2012

Gelezen! In waarheid is iedereen een schaduw van de Beminde. Ons zoeken is Zijn zoeken; onze woorden Zijn woorden. Djelal al-din Roemi (1207-1273) Ingestuurd

Ik zag een bloem in het veld - zo volmaakt - en ik riep uit: ‘Zij en duizenden zoals zij prijken en verwelken door amper iemand bekeken, door geen oog zelfs gezien.’ Maar de bloem antwoordde: ‘Dwaas die je bent! Denk je dat ik bloei om gezien te worden!’ Arthur Schopenhauer (© Foto: Ad Wagemakers)

God weten Ik ga door het bos en kijk naar de bomen ik streel de takken met bottende knop Ik noem Jou en voel harten kloppen in lachende basten Hier mag ik gaan en staan en God weten. Ine Verhoeven 2012

De langstudeerboete Als je lang studeren moet word je door de Staat beboet. De rechter gaf de Staat gelijk: dat levert geld op voor het Rijk. De wet was immers legitiem al viel ’t besluit niet unaniem. En och, zijn eigen zoon was toch net klaar na zijn studie van tien jaar. Anne Franken 2012

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

Een hartekreet! Jan Heuft w.p. Alger, le 16 juin 2012 Kunst in ‘t Hart Zondag 23 september de 10e en laatste Kunst in ’t Hart van start om 15.00 uur met woord, muziek en dans. 54 (amateur) beeldend kunstenaars en 14 (amateur)dichters zijn geïnspireerd door Het leven als kunstwerk. De expositie te bezichtigen op 29-30 sept., 6-7.13-14 oktober. Gratis entree; een bijdrage wordt op prijs gesteld. Adres: Kromstraat 109, 5345 AB Oss. Meer info: www.heilighartoss.nl De Levensboom Je ziel laven, je hart warmen, je geest verzetten ... door kennis te maken met yoga en meditatie in de Week van de Yoga of deel te nemen aan een Meditatiegroep, meedoen aan de driedaagse Brugge Spiritueel of aan de Retraite in de Advent. Informatie: De Levensboom ‘t Vaartje 112, 5165 ND Waspik; Mirjam Dirkx 06 44460207, mirjamdirkx@ delevensboom.net Barmhartigheid 17 -20 okt. vierdaagse retraite ‘Bezinnen op Barmhartigheid’ begeleid door Henk Kanters en Dorine Sweere; 27 okt. Verdiepingsdag Barmhartigheid & Poezie. (073) 657 70 44 secretariaat@ barmhartigheid.nl

Jan Heuft is broeder in de sociëteit van de Missionarissen van Afrika en al bijna 50 jaar werkzaam in Algerije. Eerst was hij directeur van een middelbare school met internaat in Kabylië. Daarna heeft hij zich bekommerd om mensen met een lichamelijke beperking doven - en sinds enige jaren probeert hij vluchtelingen uit Afrika die in Algiers stranden op te vangen en menselijke zorg en hulp te verlenen. Van tijd tot tijd stuurt hij een rond zendbrief over zijn activiteiten. De brief van juni 2012 noemt hij Een hartekreet wat er op duidt dat de nood onverwacht groot is. Het is donderdag. We openen om 8.30 uur in de morgen ons verblijf in Algiers waar we zelf wonen en tegelijk ruimte beschikbaar stellen voor sociale hulpverlening. Deze ruimte verandert nogal eens, afhankelijk van de steun van gemeente en meer nog van privé-instellingen. Vier vrouwen en een jongetje van 13 jaar wachten al voor de deur. De eigenaar van hun schamele woning heeft hen eruitgegooid. Geen geld, geen huis! Wij laten hen voor een week logeren in het hotel dat 250 heet, omdat de prijs per persoon per nacht 250 dinar bedraagt. Gelukkig is de goede God ons vandaag barmhartig geweest. ’s Morgens vroeg had hij ons een weldoenster gestuurd met een geldbedrag, dat precies toereikend is om de kosten van het verblijf en een boterham voor de vrouwen en het kind te dekken. Enkele minuten later meldt C zich. Zij is zwanger geworden van een bewaker van een vluchtelingenkamp in Togo. Tijdens de vlucht naar Algiers vindt ze enkele vrienden terug die haar wijzen op een huis van enkele stenen en wat kartons. Haar verkrachter is intussen overleden aan hiv en de tengere C is bang dezelfde ziekte te krijgen, maar is niet voornemens een arts te raadplegen. Na lang praten en vele aarzelingen slagen wij er in haar eindelijk te overtuigen. De uitslag van de analyses is helaas slecht. Samen met de arts moeten we haar uitleggen dat ze zich moet verzorgen en haar ervan overtuigen dat ze kan genezen. Gelukkig accepteert ze dit moedig maar nu, aan het eind van negen maanden en tien dagen, lukt het haar niet te bevallen. We gaan terug naar het ziekenhuis om twee mensenlevens te redden: de moeder en de te verwachten kleine. ’s Nachts bidden we de goede God barmhartig te zijn. Vriendelijke woorden wekken vertrouwen. Vriendelijk denken maakt diepzinnig. Vriendelijk geven schept liefde. Lao Tse

Charles Lavigerie (1825-1892), bisschop van Algiers

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

Jan Heuft

Tegen 10 uur komt juffrouw J. Dankzij een ontmoeting in Niger met haar tante en een groot aantal telefoontjes hebben we haar spoor na acht jaar onderzoek kunnen terugvinden. Toen zij het ouderlijk huis in Congo verliet was ze dertien jaar! Nu is het een mooie vrouw van tweeëntwintig. Ze leefde in Gao, zegt ze, maar de politieke situatie dáár heeft haar doen vluchten naar Algerije. Haar gezondheidstoestand is rampzalig. Een van haar longen werkt niet meer en die wel functioneert is van een verontrustende omvang. We moeten van haar een scan laten maken, maar alle apparatuur in het ziekenhuis in Algiers schijnt stuk te zijn. Dus moet gezocht worden in de privé-sector en dat kost een grote som geld. Wij maken onze zakken leeg om haar te redden. Omdat het nog niet genoeg is, vraagt de eigenaar haar de huur van de hoek waar zij verblijft. Doet ze dit niet dan kan ze haar geld alleen maar verdienen door zich neer te leggen met een ‘vent’ op doortocht! ’s Nachts bidden we de goede God barmhartig te zijn. Om 11 uur arriveert een groep Ivorianen. Onze zaal wordt te klein om allen binnen te laten. We openen de deur en ze overstromen het trottoir zoals vrijdags bij de moskee. De jongeren zijn vroegere studenten, die de verkeerde politieke keuze hebben gemaakt tijdens de laatste presidentiële verkiezingen. Nu zijn ze het kind van de rekening in hun land. Bij hun aankomst in Algerije regende en sneeuwde het. Wij hebben ze voorlopig logies gegeven en ingeschreven voor de hoogste professionele vorming in www.deroerom.nl

de hoop dat zij binnen enkele maanden de status van vluchteling krijgen van het bureau van de HCR. Maar dit lijkt er op dit moment niet op. Wat te doen? Onze kas voor de solidariteit is leeg! Het verblijf en de professionele vorming kunnen we niet langer betalen. De enige oplossing is hen zwart laten werken om de huur van hun verblijf en de directie van de school te betalen! Hun ogen staren ons aan met een beetje hoop en een verborgen traantje, want zulke grote mannen huilen niet openlijk. Ze hebben honger. Wat te doen om hen te eten te geven? ’s Nachts bidden we de goede God opnieuw om barmhartigheid. ’s Middags komt er een jonge man S, begeleid door onze medewerkster R. S, is pas zestien jaar en aardig, maar zo mager als een spijker. Onze medewerkster heeft hem begeleid naar het ziekenhuis want hij had overal pijn. Hij heeft een onderzoek ondergaan, waarvan de resultaten pas over tien dagen bekend zijn. Van nu tot dan zal ook hij moeten logeren in hotel 250. Om dit verblijf te verdienen en omwille van zijn eigen eer is hij bereid in onze tuin te werken. Dat geeft hem ook recht op een ontbijt en een goede douche aan het eind van het werk. En vervolgens komt daar om 13.00 uur een groep moeders, die hun kinderen bij de school wil laten inschrijven voor het schooljaar 2012-2013. Wij leggen hen uit dat dat niet zeker is, omdat we niet zien hoe we tegen de kosten moeten aankij-

ken. Geen enkele ondersteuning is ons tot nog toe toegezegd. De dames zijn bezorgd om een goede opvoeding voor hun kinderen en wij ook. Dus moeten we geduldig zijn en de goede God nog een keer bidden dat het goed zal komen. De telefoon gaat twee keer! De paters van Oran en van Tamanrasset vragen of zij kandidaten kunnen sturen voor vrijwillige terugkeer naar Kameroen. Het zijn er veel, zeven uit Oran en drie uit Tam. We moeten hen ontmoedigen, want gezien de situatie bij de grenzen met Mali mogen wij hen niet laten gaan. Bovendien zijn er talrijke obstakels op de route waar grote sommen geld worden geëist. Men moet enkele weken, misschien maanden, geduld hebben. Maar waarvan intussen te leven? ’s Nachts vallen we weer bij de goede God binnen opdat Hij wat doet dat ons in staat stelt om uit de moeilijkheden te komen. Om 15.00 uur gaan we naar huis en bezoeken een verblijf van in de steek gelaten kinderen. Twee jongeren van tien en veertien jaar verblijven daar in afwachting van de beslissing van justitie. Hun moeder is voor tien jaar gevangengezet. De jongetjes zijn in alle staten. Omdat we hen al lange tijd kennen, beloven we alles te zullen doen om hen deze zomer mee te nemen op het vakantiekamp en hun moeder te gaan bezoeken. Wij verlaten hen met tranen in de ogen, bij hen en bij ons. Oh mijn God, dat uw rijk kome! Jan Heuft, rek.nr. ING 1768783 Alger, Algerije

Ter herinnering aan haar Twee jaar geleden is het alweer en eigenlijk is ze er nog elke dag. Esther. Ze was eenenvijftig jaar toen ze overleed. En vandaag sta ik bij haar graf in IJmuiden en merk ik hoe onwerkelijk het nog altijd is om haar naam in een steen gegraveerd te zien. Esther Adelheid de Boer, 1 juni 1959 - 6 juli 2010. En onlosmakelijk verbonden met haar naam denk ik aan die ándere naam, Maria Magdalena. En haar Evangelie. Esther schreef erover, publiceerde, gaf lezingen en cursussen. Ze studeerde verder en ontdekte steeds weer iets nieuws, licht en bevrijdend. Naast haar bed in het ziekenhuis, die laatste dagen, nog een artikel dat ze wilde redigeren. En een agenda vol afspraken. Ik herinner me een week in 2001 toen ik samen met Esther in België was. Daar, in het voormalige klooster van Everbeek, begeleidde ze een bijbelweek rond het Evangelie naar Maria. Een aantal van de deelnemers is religieuze, vrouwen die met grote inzet gewerkt hebben in het onderwijs, in de zorg, in de missie. En wat hebben ze soms geleden aan de ondergeschikte plek die ze in de kerk moesten innemen. Vooral zij hebben nu het gevoel zomaar rechtop te mogen staan. Een van de zusters zei aan het eind van die week ontroerd: ‘Wat een bevrijding om Maria Magdalena te horen zeggen: Hij heeft ons Mens gemaakt.’ Ik sta daar op dat kerkhof en denk terug. En opeens valt mijn oog op een klein beeldje naast het graf. Maria Magdalena, met de haar zo kenmerkende zalfpot. Ik weet niet wie het beeldje er heeft neergezet, ik weet niet hoe lang het daar al staat. Maar als ik even later wegga, weet ik dat er iemand waakt. Over Esther, over de herinneringen aan haar. Over wie ze achterliet. En over alles wat zij gedaan en gegeven heeft. Margreet Spoelstra

Jan gaat met zijn vluchtelingen voor ontspanning de bergen in www.deroerom.nl

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

Vertrouwen Joost Koopmans Dit verhaal gaat over Henny Peters, achtenzeventig jaar en actief betrokken bij de Boskapel in Nijmegen. Op zondag 13 mei was hij nog bij de viering, de dag daarop werd hij getroffen door een hartstilstand. Het gebeurde ’s avonds bij het sluiten van de luiken. Zijn vrouw Lies kwam op de harde snurkgeluiden af en zag hem op zijn buik half onder het bed liggen. Ze belde onmiddellijk 112 en de ambulance was snel ter plaatse. Het ambulancepersoneel begon vrijwel meteen met reanimeren. Na zo’n twintig minuten kwamen zijn hartritme en de circulatie weer op gang. In het Radboudziekenhuis werd Henny meteen gekatheteriseerd. Daaruit bleek dat de hartstilstand was veroorzaakt door een hartritmestoring vanuit een ‘oud’ gebied. Er was geen sprake van afsluiting van een bloedvat. Na de katheterisatie werd Henny naar de intensive care gebracht en middels medicatie en onderkoeling in een stabiele toestand gebracht. Vierentwintig uur later zou men beginnen met het afbouwen van de onderkoeling en de medicatie. Hoe hij hier uit zou komen was niet te voorspellen. De kans dat de familie hem moest laten gaan was groot. In deze toestand stonden we met z’n allen, vrouw, kinderen, aangetrouwd en kleinkinderen, rond zijn bed voor het sacrament van bemoediging.

Sacrament van bemoediging Als het goed is treedt de pastor bij wat in de volksmond bediening heet niet als solist op. Als voorganger schept hij orde in de verdrietige, verwarde, emotionele en soms gespannen sfeer rond een ziekbed. Hij nodigt alle aanwezigen uit zich rond de zieke/stervende te scharen zodat iedereen zich betrokken kan voelen en zich medebedienaar weet. De kring rond Henny Peters straalde de warmte van een ‘grootfamilie’ uit: hier lag hun pater familias, stil en roerloos, met slangetjes verbonden aan piepende toestellen die grafieken doorgaven. Maar wij zochten verbinding met hem en met de hemel. Om te beginnen bracht ik ons zijn leven als partner, vader, opa en vriend in herinnering. De verschillende tijden met iemand beleefd worden herkenbaar verwoord in het derde hoofdstuk van het bijbelboek Prediker: ‘alles heeft zijn tijd’. Zo zijn er ook momenten in ons leven geweest waar we spijt van hebben en waarvoor we om vergeving bidden. Als inleiding op de zalving bracht ik naar voren dat, zoals olie verzacht en heelt, deze zalving een teken is van Gods zachte, beschermende hand. Voor iemand die er voor openstaat, is het als een balsem op de ziel, een medicijn voor het gewonde en beproefde hart. Vervolgens zalfde ik al biddend voorhoofd en handen van Henny en daarna nodigde ik alle anderen uit om hem een zalfkruisje op het voorhoofd te 10

naar huis. Zo zat hij twee maanden na zijn hartstilstand weer in de kerk! Wat moet er allemaal wel niet door hem zijn heengegaan na deze bijna-doodervaring?

Henny Peters

geven, al of niet begeleid met een persoonlijk woord.

Krachtige rituelen Door de kracht van dit ritueel stoot de mens door naar zijn eigen diepte en vandaaruit spreekt hij zijn woord. Daarom wordt deze gezamenlijke zalving ervaren als het meest intensieve en sacrale moment van de hele samenkomst. Dezelfde sfeer werd opgeroepen door hand in hand met elkaar het Onze Vader te bidden. Lies pakte daarbij de hand van haar man onder de lakens vandaan en betrok hem zo bij deze kring van gebed. Daarna legden we onze handen als één hand bij hem neer als teken van solidariteit met hem en met elkaar, terwijl ik een zegenbede uitsprak. Tenslotte wensten we elkaar vrede en sterkte bij de komende dingen. Weer opgestaan Hoewel Henny de dagen daarna buiten bewustzijn bleef, bleek hij niet hersendood te zijn. Waarschijnlijk werd zijn comateuze toestand veroorzaakt door een langdurige epileptische aanval. Na de nodige ups en downs kregen de artsen deze aanval onder controle. Langzaam maar zeker trad er herstel op. Henny bleek geen schade aan de hersenen opgelopen te hebben en zijn hart kan met medisch-technische hulpmiddelen ondersteund worden. Zo gebeurde wat niemand had verwacht: Henny stond weer op en na een korte revalidatie mocht hij

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

Niet bang ‘Een bijna-doodervaring in de zin van het zien van licht aan het eind van de tunnel heb ik niet gehad. Ik weet wel dat ik niet bang ben voor de dood. Toen ik in 2008 voor een openhartoperatie stond voelde ik vooral vertrouwen. Vertrouwen in de artsen en vertrouwen in God. Hij is voor mij het Wezen geworden waarin mijn eigen wezen rust. Het fundament voor dat vertrouwen is in mijn jeugd gelegd. Ik ben opgegroeid in een gelovig gezin in Brakkenstein. Middelbaar onderwijs genoot ik bij de sacramentijnen in Stevensbeek en op het Canisiuscollege van de jezuïeten. Niet dat ik pater wilde worden. Ik voelde me geroepen tot het onderwijs, studeerde aan de kweekschool, deed Frans, Engels en handelskennis. Ik heb altijd geweten wat ik wil en vanuit een soort oervertrouwen steeds mijn richting gevonden. En sinds ik zenmeditatie beoefen is dat vertrouwen alleen maar sterker geworden.‘ Actief ‘Ondertussen trouwde ik en er werden drie kinderen geboren uit ons huwelijk; allemaal jongens. Wij woonden in Mill waar ik directeur werd van de Mavo, ‘de universiteit van Mill’! Ik werd ook voorzitter van de buurtschap en de tennisclub. Zo kreeg ik kijk op de gemeenschap en richtte een plaatselijke partij op: Mill ’78. De burgemeester vroeg of ik wilde meewerken aan het sociaal-cultureel opbouwwerk, de www.deroerom.nl

voorloper van het Swon. Te midden van al deze activiteiten zocht ik op zondag een rustpunt in de kerk en al vele jaren beoefen ik elke morgen de zenmeditatie.‘

Zen ‘Zen is een manier van leven en heeft zijn wortels in het boeddhisme. De bekendste vorm is zazen: zitten in meditatie. Deze vorm wordt ook beoefend door joden, christenen, moslims, humanisten en atheïsten. Het is de bedoeling dat je zonder vooropgezette beelden of woorden de stilte inkeert, hoewel men zich in het christelijke westen ook wel in stilte verdiept in een tekst of in een beeld. Je neemt de lotushouding aan, het hoofd geheven met de kin iets naar binnen. Je blik rust voor je op de grond. Je handen rusten tegen de onderbuik iets onder de navel; de linkerhand ligt in de rechterhand en de duimen raken elkaar licht. Je aandacht gaat uit naar lichaam en adem. Je laat de adem spontaan komen. Na een korte inademing komt er een langere uitademing. Na de nodige oefening kan de adem tot diep in het bekken

komen. In het begin is dat moeilijk vol te houden. Je wordt geconfronteerd met je eigen chaos, onrust, verdriet en woede. Maar als je doorzet en je aandacht blijft richten op adem en lichaam ontstaat er geleidelijk meer innerlijke rust, meer innerlijke vrijheid. Je ego dat alsmaar poogt zich waar te maken, centraal te stellen en te bevestigen, gaat langzaamaan kracht verliezen en je krijgt meer voeling met het diepere Zelf, de grond van alles wat is.’

Vertrouwen ‘Of deze houding in mijn voordeel heeft gewerkt? Ik vergelijk mezelf met twee broers die voor de duvel niet bang waren. Maar toen ze ziek werden waren ze als een kind zo bang voor wat er komen zou. Die angst ken ik niet. Tijdens mijn ochtendmeditatie observeer ik in alle rust wat ik ervaar aan gevoelens, prikkels, gedachten… Ik registreer ze, accepteer ze als van mij, maar ga er niet op in. Ik probeer er alleen maar te zijn. Dat helpt in ieder geval mee aan mijn herstel. Omdat ik niet inga op de gedachte dat me nog van alles kan over-

komen, krijgt angst geen overhand. Vanuit een innerlijke rust voel ik mij gedragen en dat geeft me vertrouwen in mijn en in hét leven. Vertrouwen is mijn kernwoord geworden.’

Tranen van vreugde ‘Door alle sympathie die ik sinds mijn herstel ontvangen mag ervaar ik dat ik een rijk leven heb gehad. En omdat ik er net zo goed niet meer had kunnen zijn, kan alles nu alleen nog maar rijker worden. Wat mij ook goed doet is dat ik mijn kinderen door mijn gedrag blijkbaar veel meer heb meegegeven dan ik gedacht had. Toen ik tijdens mijn herstelperiode voor de eerste keer op verlof mocht, zijn we met z’n allen thuis geweest. Ieder vertelde zijn eigen ervaringen van de afgelopen weken. Toen zei mijn oudste zoon: ‘Laten we nou eens samen doen wat we in het ziekenhuis hebben gedaan op het eind van de bediening: onze handen bij pa op elkaar leggen en daarbij onze wensen uitspreken. Je voelde de verbondenheid. Onze tranen waren tranen van vreugde.’

Verrassend Peer Verhoeven Wie veel reist kan veel vertellen en om iets te zien moet je ergens naar toe. Een paar verrassende ervaringen tijdens de vakantie. Een plaatje van een boerenzwaluw schieten is inmiddels een tref. Het is lang geleden dat telefoondraden in de dorpen vol

Zwaluwtoren Moergestel (© Foto: Berna Verhoeven) www.deroerom.nl

zaten met deze zwartwitten. Ze lijken uit te sterven of zijn verkast. In Moergestel troffen we vrij dicht bij een behoorlijk drukke weg een nieuwe zwaluwtoren. Een lokkertje. Ze willen de boerenzwaluw er toe verleiden te blijven of terug te keren. Zoals bij de wildgangen is het ook bij de zwaluwtoren de vraag of deze insectenvangers met hun plaknesten zich de les laten lezen en de weg wijzen. Kettingzagen zijn herriemakers en meedogenloze slopers. Maar in Helvoirt was een boomrooier er kunstzinnig mee bezig. De kettingzaag is voor Thomas Weijenberg uit Voorst als hamer en beitel voor de beeldhouwer. Hij schiep uit boomstammen een hindernis voor Outdoor Helvoirt 2012: een rotsblokkenmotief met een steenbok en arend als uit gips gegoten in top. Bij het zien hiervan moest ik denken aan een uitspraak die Willem Barnard in 1945, bijna zeventig jaar geleden deed. Er was een tijd dat de smid en de timmerman kunstenaar en vakman ineen waren. De timmerman maakte een tafel zoals de muzikant een

mis en de smid een hek. Al die dingen waren functionerende dingen, maar met een ziel geschapen door handwerkers en kunstenaars. Zij waren doelmatig en in die doelmatigheid fraai. En de religie was de samenbindende, levengevende, centrale kracht. Was ...

Woodcarving, houtsnijwerk in het groot! (© Foto: Peer Verhoeven)

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

Gods volk en de wereld ontdekt Ben Spekman, Bart Verreijt, Frans Wijnands (red.) Vijftig jaar geleden opende Johannes XXIII het Tweede Vaticaans Concilie. Mgr. Jan Bluyssen was één van de meer dan tweeduizend bisschoppen die deze paus naar Rome riep. Ben Spekman, Bart Verreijt en Frans Wijnands had den een lang gesprek met hem. ‘We hebben als bisschoppen op het Tweede Vaticaans Concilie elkaar ontmoet met de wens en in de hoop de boodschap van Jezus Christus met nieuw elan te beleven en uit te dragen. We herontdekten dat we sámen met andere gelovigen Gods volk onderweg zijn. We ontdekten als het ware de wereld.’

Johannes en Jan Donderdag 11 oktober 1962 opende Johannes XXIII deze unieke kerkvergadering. Jan Bluyssen, rustend bisschop en zesen tachtig jaar - praat er nog altijd begeesterd over. Hij is de enige nog levende Nederlandse bisschop, die toen alle zittingen in de Sint Pieter bijwoonde. Met hem daarop terugkijkend ligt de eerste vraag voor de hand: Wat is de kernboodschap van tóén voor nú? ‘De belangrijkste punten waren en zijn voor mij nog steeds begrip en gevoel van samen kerk zijn; alle gelovigen samen, alle gedoopten. Vervolgens hoop op nieuw elan bij het uitdragen van de Blijde Boodschap; mensen hoopgevende voorbeelden uit Jezus’ leven voorhouden. En tenslotte het geloof centraal. Maar ‘Je moet dit en je mag dat niet’ is geen geloof. Met een overdaad aan geen verboden ontstaat scheefgroei. In de pastoraal gaat het erom mensen tegemoet te komen. We hebben toen getracht het bewustzijn te versterken dat je als gelovig mens, kerkmens, meedoet door ontmoeting, communio, uitwisseling en alles wat daar bij hoort. Die geest bezielde ons en wilden we met zoveel mogelijk mensen en kerken delen. Het paste ook helemaal in de tijdgeest van mededeelzaamheid, uitwisseling van ervaringen, optimisme. Daaraan moeten we onverkort vasthouden.’ Collegiaal met allen Het bijzondere van het concilie was volgens mgr. Bluyssen, dat de deelnemende bisschoppen de tijdgeest goed aanvoelden. ‘Ze hadden bijna allemaal als pastoor en kapelaan gezien en gehoord hoe de ‘beminde gelovigen’ dachten en hun geloof wilden beleven. De door de curie vóór-geproduceerde documenten veegden ze al de eerste dag in Rome van tafel. Bijna kwajongensachtig. De curie was niet de kerk en de bisschoppen evenmin. De kerk zijn we allemaal samen.’ Over de ontdekking van Gods volk onderweg - gelovigen en bisschoppen samen -, schreef Bluyssen in het boekje In hoop leven: ‘In het ontwerp conciliedocument over het ambt van de bisschop werd ge12

sproken over collegialiteit, maar uitsluitend die van de bisschoppen. We hebben toen een passage over de leken van elders overgeheveld. Het werd zelfs vóór de passage over de bisschop gezet. Dat is het hoofdstuk over het Volk van God geworden, dat gaat over alle gedoopten. Het gemeenschappelijke staat voorop. Dat is het nieuwe zelfverstaan van de kerk.’ Collegialiteit en communio waren sleutelwoorden op het concilie. Niet alleen tussen de bisschoppen onderling of alleen tussen katholieken. Het Concilie verstond collegialiteit veel breder dan tot dan toe. Ook de orthodoxe en protestantse christenen zijn ‘zusters en broeders in de Heer’; oecumene in de ware betekenis van het woord. ‘Een geheel van concentrische cirkels van de verschillende kerken en Christus in het midden. Dat was de opdracht van de concilievaders. Aan die oecumene moet nog steeds gewerkt worden, want het gaat erg langzaam.’

Twee werelden Het resultaat van Vaticanum II is een pakket pastoraal ingestelde documenten. ‘Er is naar gestreefd voor de doorsnee gelovige zichtbaar te maken waar het concilie voor bedoeld was; bijvoorbeeld een begrijpelijke liturgie in de eigen taal. Vanuit die blik heb ik het concilie meebeleefd en me er bij de stemmingen door laten leiden. We wilden een frisse wind door de kerk. Voor de curie was dit soms heel moeilijk, wat bleek toen hun voorstellen - met name over collegialiteit en gezag - werden weggestemd. Daar hadden ze grote moeite mee. Maar de bisschoppen van het concilie stonden meer in de pastorale praktijk. Twee werelden. Een bisschop staat dicht bij zijn gelovigen en de curie heeft natuurlijk ook haar functie. Voor de curie is gezag belangrijk; het moet voorkomen dat de kerk afdwaalt. Maar als er tegelijkertijd niets kan opbloeien in de harten van de mensen dan is het niet goed.’

Gaudium et Spes over de kerk in de wereld van vandaag. De wereld ‘vreugde en hoop’ is dat niet erg optimistisch? ‘Ja en dat wordt steeds actueler. Het gaat om de Boodschap doorgeven omdat die zoveel te bieden heeft. De kerk moet alles doen om de zegenrijke werking van Jezus’ boodschap in de wereld levend te houden.’ ‘De vreugde en de hoop, het leed en de angst van de hedendaagse mens, vooral van de armen en alle lijdenden, zijn ook de vreugde en de hoop, het leed en de angst van Christus’ leerlingen. Er is niets echt menselijks dat geen weerklank vindt in hun hart. Want de gemeenschap van Christus’ leerlingen bestaat uit mensen die, in Christus verenigd, door de Heilige Geest worden geleid op hun pelgrimstocht naar het Koninkrijk van de Vader en die de opdracht hebben om de heilsboodschap aan allen door te geven. Zodoende voelt zij zich werkelijk en nauw verbonden met de mensheid en haar geschiedenis.’ (Gaudium et Spes nr.1)

Een derde concilie? Een Derde Vaticaans Concilie? ‘Nee, nee. Laten we eerst maar eens uitvoeren wat in dat Tweede Vaticaanse Concilie ter tafel kwam en is besloten. Er is dan ook nog genoeg te doen’, vindt Jan Bluyssen. ‘Maar daarvoor is wel kennis nodig van het voorafgaande, van de tijd van vóór het concilie. Je moet kennis hebben van dat verlangen naar vernieuwing en ontmoeting, van de wil elkaar te leren kennen en naar elkaar te luisteren. Leren van elkaars problemen.’ Mgr. Jan Bluyssen blijft hopen op een oplevende kerk. Hopen alleen is onvoldoende. ‘Je moet meewerken met die hoop. Hoe ik het nu zou doen als ik het concilie kon overdoen? Weer ongeveer zo, met vermijding van wat ik niet goed gedaan heb….’

Vreugde en hoop Welk conciliedocument spreekt hem nog steeds het meeste aan? Jan Bluyssen meteen: ‘Het laatste;

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

www.deroerom.nl

En toen ging het mis ... Ben Spekman, Bart Verreijt, Frans Wijnands (red.) Na de plechtige sluiting van het Tweede Vaticaans Concilie, dat duurde van 1962 tot 1965, keerden de Nederlandse concilievaders vol goede voornemens terug naar de vaderlandse kerkprovincie en het eigen bisdom. Ze hadden het vaste voornemen om de besluiten van het concilie onder het kerkvolk te bren gen. Maar het liep anders dan verwacht en gehoopt. Via het Pastoraal Concilie Noordwijkerhout (1966-1970) wilden de Nederlandse bisschoppen aan de gelovigen de geest en de doelstellingen van het concilie uitleggen, de leken een actievere rol binnen de kerk geven en de veranderingen, zoals in Rome geformuleerd, stap voor stap in praktijk brengen.

De bezieling Daar is het echter misgegaan, concludeert de emeritus-bisschop van Den Bosch, mgr. Jan Bluyssen, vijftig jaar later spijtig. Teleurgesteld zoals vele katholieken die hoge verwachtingen hadden van het Pastoraal Concilie? Hij antwoordt eerlijk. ‘Ja, ik ben teleurgesteld dat echte veranderingen en werkelijke ingrepen in het beleid uitbleven, vernieuwingsthema’s niet strakker werden gepland, de bezieling ontbrak - en ontbreekt - om te realiseren waar het wezenlijk om moet gaan. En ja, ik voelde me ook wel belemmerd maar niet verlamd. Integendeel. Ik wilde juist zien hoe het geloof elders wordt beleefd.’ Het kwam er niet uit Bisschop Bluyssen reisde naar Zuid-Afrika, Haïti en vele landen in Afrika, Azië en Zuid-Amerika. Ook om bisschoppen te ontmoeten die hij in Rome had leren kennen. Hij zag hoe het geloof elders heel spontaan beleefd wordt; van binnenuit. Er was kerkelijk gesproken veel te doen. In tegenstelling tot Nederland borrelde daar veel op. ‘Hier was veel doodgediscussieerd. Het verlangen naar vernieuwing kwam er hier niet uit. Dat bemoeilijkte de doorwerking van het concilie, zoals wij wilden met het Pastoraal Concilie. De mensen hadden natuurlijk hun eigen problemen met geloof en kerk; bijvoorbeeld kinderen die niet meer naar de kerk gingen. Die ontwikkeling werd versterkt door de van huis uit katholieke media en spraakmakende figuren. Ze liepen vooruit op wat je nog niet meteen kon realiseren. Ze wilden veranderingen en hadden het over heel andere zaken dan op het concilie ter sprake waren gekomen en die wij als bisschoppen als belangrijkste zagen.’ Onstuitbare lawine Over ‘Noordwijkerhout’ heeft mgr. Bluyssen nog altijd gemengde gevoelens. ‘Wij wilden in de geest van Vaticanum II ontmoeting, frisse wind - die boodschap populariseren. Maar op het Pastoraal Concilie leek het meer om de structuren www.deroerom.nl

te gaan en waar de kerk naar toe moest; met als vertrekpunt het concilie. Kwesties als gezag en democratie kwamen aan de orde; het celibaat, de rol van de vrouw en ethische kwesties. Het is natuurlijk al lang geleden, maar de hoop die bij de Nederlandse concilievaders leefde werd in het Pastoraal Concilie niet algemeen gedeeld.’ Wat een begin van vernieuwing moest

tacten in parochies en dekenaten. En al snel bleek het communicatieve nut van de constructie van de regiovicariaten. Bluyssen voelde zich te midden van enthousiaste gelovigen op z’n gemak. Hij sprak met de meest uiteenlopende beroepsgroepen of gewoon met parochianen. Hij kwam op bijeenkomsten van verplegend personeel, bij de Boerenbond, in het onderwijs. En overal voelde hij de positieve reacties. In zijn eigen bisdom woei de frisse bries van het Vaticaans Concilie, terwijl in Noordwijkerhout een orkaan opstak …

De hoop Voor mgr. Jan Bluyssen is hoop drijfveer

zijn werd ineens een onstuitbare lawine van soms veel te stoutmoedige voorstellen en verlangens. ‘We zijn er toen niet in geslaagd om de kernboodschap van het concilie door te geven. Integendeel, het raakte los van onze bedoelingen. Dat is een kwalijke constatering. Ik kon me gelukkig concentreren op het bisdom waar we bij pastores en gelovigen wel gehoor vonden voor veranderingen.’

Bries en orkaan In zijn eigen bisdom reisde Jan Bluyssen stad en land af om de gelovigen te vertellen over hetgeen in Rome was besproken en besloten. Tegelijkertijd wilde hij naar de mensen luisteren en hun problemen en zorgen leren kennen. Want dat was de kern van het Vaticaans Concilie waar de pastoraal uitgangspunt was en centraal stond. Hij schreef brieven en zocht con-

en baken in zijn leven en pastorale werk geweest en gebleven. Al in 1976, op Aswoensdag, schreef hij in een brief aan de priesters en pastorale werk(st)ers van het

Quot idie minist rans

bisdom: ‘De kerk is de draagster van de Hoop. Zij kan alleen maar kerk van Christus zijn als zij leeft vanuit de hoop op de vervulling van Gods beloften, met name op het Rijk Gods. Wat een christen het meest als christen kenmerkt is deze hoop. De hoop is de deugd die hij het minst kan missen.’ Hij zou het vandaag de dag exact hetzelfde formuleren en opschrijven …

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

Zadel-zweet-vlekken Ben Roest Vrouwen met passie 9 nov. 10.00-15.30 u. Ontmoetingscentrum Oude Dijk 1a Tilburg: Leef je passie en versterk elkaar. (073) 692 13 21 e.vd.vate@knr.nl Ronde Tafelhuis 25 sept. 19.00 u.: Lezing Adam en Eva; de eerste mensen in jodendom, christendom en islam. (013) 455 37 98 reservering@ rondetafelhuis.nl Begijnenhofgesprekken 21 okt. 10.30-12.30 u.: Europese cultuur, vrucht van christendom en humanisme. (040) 242 12 63. begijnenhofgesprekken@ kpnmail.nl Albertinumgenootschap 20, 27 sept, 4, 11 okt. 20..00-22.00 u.: Dominicuskerk, Nijmegen: Veranderend geloven. (024) 358 01 75 en 322 82 85. info@ albertinumgenootschap.nl L&L Brabant Zondag 7 oktober 16.00 u. begint in de Sint-Maartenskerk Veldhoven het nieuwe seizoen van Leerhuis & Liturgie Brabant met een concert door Het koor voor Nieuwe Nederlandse Religieuze Muziek uit Amsterdam o.l.v. Antoine Oomen. Alex van Heusden leidt het jaarthema in van Leerhuis & Liturgie Brabant en SOVO Van Jezus naar christendom. Kosten € 10,-. De eerste viering in het nieuwe seizoen is zondag 28 oktober in Veldhoven en zaterdag 3 november in Eindhoven. De eerste leerhuisavond, steeds in Veldhoven, is donderdag 8 november. Info: 040-2549616 of 040254 34 53; acmverkooijen@ onsbrabantnet.nl Hof van Lof 28 sept. Rondleiding (0412) 46 57 70 franciscanen_megen@ hetnet.nl

Door zijn aandoening ervaart Ben Roest onaangenaamheden die niet alledaags mogen heten maar vele mensen toch meemaken. Eveneens velen verzwijgen of verbergen hun ongemakken. Ben schrijft erover en neemt door dit openlijk gebaar mogelijk veel span ning en schroom bij anderen weg. Vlekken op mijn kleren vallen meteen op. Door mijn aandoening ben ik in het alledaagse leven afhankelijk van mijn rolstoel. Als ik daarin zit, liggen mijn bovenbenen en mijn voorkant in het zicht. Een ander ziet het ook. Probeer zo’n gebied maar schoon en vlekkeloos te houden. Vervelend als dat niet lukt. Maar het wordt erger, wanneer degene die zo’n vlek ziet dit voor hem of haarzelf vervelender vindt dan voor de persoon in de rolstoel. Tijdens het revalideren is de kans op vlekken groot. Ik beleefde twee keer iets rottigs. Bij de fysiotherapie begin ik trouw aan mijn oefeningen en merk niets van een grote, natte vlek op mijn billen. De fysiotherapeute maakt me er discreet attent op. Was het urine of kwam het van het zweten. Ik kon me beide mogelijkheden niet voorstellen, maar wist ook niet wat het dan wel mocht zijn. Ergens was er wel iets misgegaan. Het is augustus 2003. Met die hete zomer. Hoe rustig we ook oefenden, we kregen het toch flink warm. Op een goed moment zie ik dat ik begin te zweten op een van mijn bovenbenen. Dat vlekje groeit uit naar boven, ook op het andere been, door mijn lies verder omhoog naar mijn buik. Nooit eerder gezien. Met schaamte ga ik ermee naar de fysiotherapeut. Die herkent de vorm meteen. Hij ziet duidelijk een zadelzweetvlek. Als ik goed kijk, zie ik de vorm ook. Het heeft precies hetzelfde model als bij ruiters, die stevig op het paard gereden hebben. Bij mij is er in de verste verte geen paard te bekennen, toch draag ik een zadelzweetplek. Over wat voor vlekken heb ik het hier? Niet over de vlekken op onze auto, die er van afgewassen moeten worden. Ook niet over de bevlekte loopbaan van een wielrenner die doping gebruikt. Moedervlekken zijn weer van een ander soort. In zijn column (Trouw 31 juli) schrijft Jean Jacques Suurmond over God: ‘Om het maar niet te hebben over God die zoveel vlekjes wegwerkt, dat hij er zere handen van krijgt.’ Ik bedoel andere vlekken. Door incontinentie, bij ‘ongelukjes’, als je niet op tijd bij het toilet bent; bij overgeven, bij knoeien van eten of drinken. Bij verlamming en functieverlies. Of door een beroerte. Bij aandrang om te plassen, maar niemand hebben om je naar het toilet te brengen. Door transpireren. Deze vlekken roepen afkeer en afkeuring op. Zij komen nooit gelegen en zij storen je in de dingen die je net wilt gaan doen. De vlekken zijn op de allereerste plaats een last voor de drager of draagster ervan. Mensen willen geen vlekkendragers zijn. Het raakt je, als je jezelf niet meer schoon kunt houden. Je voelt

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

je er minder mens door. Niemand zit voor zijn plezier onder vlekken. Je voelt je bovendien heel machteloos, want je bent zo afhankelijk van een ander. Wie ‘ziet’ verdriet, als ik met de deurknop in de hand te laat op het toilet ben? Wie helpt een ander die onder de vlekken zit?. Dit soort vlekken vraagt eerst om een begripvolle reactie. Met respect reageren als je een vlek ziet. Dat is wezenlijk. De ander niet toespreken, niet betuttelen. Niet met een boogje om deze mens heen gaan. Je ziet niet een vlek, maar je ziet voorbij de vlek een mens. Geen mens draagt zijn of haar vlekken zonder schaamte. Om vlekken te verwijderen gaan we naar de wasserij of stomerij. We laten het kledingstuk nog een keer meedraaien in de wasmachine. Dat hoort ook zo. Maar we dienen ook te voorkomen dat deze man of vrouw of dit kind zomaar weer onder de vlekken zit. Dit ‘vlekkenprobleem’ dient ons te raken. Met een wijziging in de oorspronkelijke formulering breng ik hier een gedachte in van zorg ethicus Andries Baart. Telt het voor jou, voor u, voor ieder van ons dat deze vlekken vervelend zijn, dat het zomaar weer kan gebeuren en dat we alles moeten doen om ze te voorkomen. We stellen hoge eisen aan de gezondheid werker(m/v) om onze dierbare familieleden goed te verzorgen onder het motto We leven in 2012. Mijn moeder - of vader of kind of partner - hoeft toch niet zo in de viezigheid te zitten. Kwetsbare mensen met zomaar weer een vlek op hun kleren vragen om hen te verschonen. Maar vooral vragen zij om hun aanwezigheid te respecteren en te eerbiedigen. Tot slot. Wie vindt er een oplossing voor de foeivervelende incontinentieluiers. De naam alleen al. Dat kan wel bij baby’s, maar toch niet bij volwassenen?

www.deroerom.nl

Reputaties Rob van der Zwan In het ruige landschap rond Millau (Zuid-Frankrijk) wandelden we op een hoogvlakte, warm en wat woest. Aan de rand een prachtig uitzicht op het dal. Om bang van te worden, wiekte er een vogel langs ons heen; een beest met een spanwijdte van zeker twee meter. Het zweven van een gier op de wind is majestueus, soeverein en beangstigend.

Mythes Nieuwsgierig geworden naar dit dier en zijn reputatie, bracht een gieren-infocentrum uitkomst. Gieren gaan mensen uit de weg. Het zijn aaseters en verschalken geen levende prooi. De gieren waren in Zuid-Frankrijk bijna uitgestorven door landbouwgif en uitroeiïng. Vooroorlogse foto’s tonen triomfantelijke gierenjagers. In de jaren zeventig werden gieren uitgezet. Ze hebben in grote aantallen hun plaats weer hervonden in de kloven van de Tarn. Voor gieren hoef je niet bang te zijn, was mijn conclusie. Weg met de mythe van die valse, gevaarlijke kale langnek. Onwillekeurig moest ik denken aan de zeehondencentra in het waddengebied. Ook in de jaren zeventig werden zeehonden opgevangen en opnieuw uitgezet. Gaat een gier op de vlucht als hij mensen treft, een zeehond kan zijn vlijmscherpe tanden gebruiken wanneer een strelende hand op hem toekomt. Qua reputatie heeft de zeehond het beter voor elkaar dan de gier. Katharen Verder zwervend naar het zuiden - in de buurt van Carcassonne - kom je terecht in wat ooit katharenland was. De katharen

Brug van Millau (© Foto: Ad Wagemakers) www.deroerom.nl

vormden een religieuze groepering met afwijkende opvattingen die in de 13e eeuw te vuur en te zwaard werden bestreden door kerk en koning en uiteindelijk het onderspit moesten delven. Het moet een groot menselijk en bloedig drama geweest zijn. In dit nog steeds woeste landschap zijn zeer oude forten de laatste getuigen.

Denklandschap Een reputatiekwestie van andere orde was niet verweven met het landschap, maar zat in mijn reistas: het boek Radical Enlightenment - Radicale Verlichting - van de Engelse historicus Jonathan Israel over de Nederlandse filosoof Spinoza, wiens naam in de zeventiende eeuw veelal met afschuw werd genoemd. Zijn scherpe nieuwe ideeën werden door de gevestigde orde als bedreigend ervaren. Israel laat in een minutieuze beschrijving zien hoe het denken van Spinoza en zijn volgelingen opvattingen bevat die de kern van de moderne tijd vormen. Israel geeft Spinoza en het culturele klimaat van de Nederlandse republiek - onze Gouden Eeuw - een sleutelpositie in de ontwikkeling van die moderne tijd. Koude rillingen Spinoza’s visie op bijbel, kerk, religie en

Gier (© Foto: Rob van der Zwan)

politiek bezorgde menigeen koude rillingen. Opvattingen die nu vanzelfsprekend zijn werden heftig bestreden; tot lang na zijn dood. Niet alleen in de redelijk open Nederlanden maar tot in alle uithoeken van Europa: van de Baltische streken tot aan het Iberisch schiereiland en ZuidItalië toe.

Waardering De huiver voor Spinoza heeft doorgewerkt in de beeldvorming over zijn betekenis en die van de Nederlanden in de Europese geschiedenis. Ook in Nederland, dat Spinoza is gaan zien als een briljante maar geïsoleerde figuur. Niets is minder waar volgens Jonathan Israel. Ondanks het feit dat zijn reputatie hiermee geen gelijke tred kon houden, is Spinoza’s invloed direct en indirect enorm geweest. We gaan niet verder in op het meesterwerk van Israel. Wel dit nog. Zijn boek maakt duidelijk hoe Spinoza’s denken vooral ook door theologen en kerkelijke bestuurders als zeer bedreigend werd ervaren. Vanuit de huidige comfortabele positie moet je concluderen dat hun tegenstribbelen een verloren strijd was. De posities lijken nu gewisseld. Er is waardering voor de frêle denker en het respect voor het religieus establishment, dat angstig en afwerend op het nieuwe reageert, verkruimelt. Uiteindelijk is er niets bestand tegen het voortschrijden van de tijd. Wie hard knijpt in een handpalm vol zand om het vast te houden, verliest het. Het zand stroomt door de vingers als vanzelf weg en verwaait. Jonathan Israel Radicale Verlichting Uitgeverij Van Wijnen, ISBN 978 90 5194 239 2

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

SOL en levensbeschouwelijke vorming Henk Peters De vriendelijke, uitnodigende, bemoedigende kerk die je niet de maat neemt, maar je maatje is op je weg door het leven, is sinds het vertrek van bisschop Jan Bluyssen in het Bossche steeds meer aan het verdwijnen. De beelden van kerk en geloven die heden ten dage naar je toe komen zijn die van mensen die de splinter in de ogen van anderen wel weten aan te wijzen, maar de balk in eigen ogen over het hoofd zien. Bovendien autoritair en met een houding dat hun vrijgezelle mannenkader alleen weet wat goed voor je is. Dat jouw verhaal er niet toe doet. En los van die beelden en los van geloof en kerk is de westerse samenleving ook nog eens erg individualistisch geworden. Ieder voor zich en God voor ons allen. Het credo van de drie-eenheid: halen, hebben en houden. Individueel maatwerk voor optimale vrijheid waar solidariteit geen grenzen aan mag stellen. Wat kan er in een paar jaar tijd toch ontzettend veel veranderen.

Heel anders! Vijftig jaar geleden leek het allemaal zo anders te worden. De toenmalige jeugd die het zo anders zou gaan doen dan hun opvoeders en leiders in de jaren zestig: niet conformeren aan door anderen opgelegde normen, niet zo burgerlijk maar met een wereldwijde blik, méér hart en minder berekening, onvoorwaardelijk solidair met de zwakkeren, luisteren en niet beleren en niet langer gelukkige slaaf en vijand van de vrijheid. En waar lag het broedgebied van al die lentegeluiden? Nu niet meer te geloven en ook niet te vermoeden: in kerk en geloven. Jongerenkoor en jeugdsoos als vrijplaats en altijd een jonge ‘herdershond’ vanuit de kerk in de buurt om er de gang in te houden. Altijd volle bak. Echt aggiornomento Dat vuurtje van bevlogenheid werd niet alleen binnen de muren van kerken opgestookt. De zorg en inspanning om dat vuurtje aan te wakkeren was er vanuit de kerk ook in haar zorg voor gastarbeiders - cura migratorum -, in jeugd- en jongerenpastoraat, in bedrijfspastoraat (DISK), zieken- en ouderenzorg en bij levensbeschouwelijke vorming in het onderwijs. En die zorg vanuit de kerk sprak daarom zo aan, omdat het nu eens niet ging over waar het instituut kerk het over wilde hebben, over haar boodschap. Nee, de genoemde zorggebieden vanuit de kerk straalden uit dat de kerk boodschap had aan waar de mensen het over wilden hebben, waar hun zorg op was gericht. Ongekend. Een echt aggiornomento! Luisteren Toegespitst op het onderwijs en de inspanningen vanuit de kerk werd geloofsonderricht luisteren naar ervaringen van leerlingen, naar wat zij meemaken; en bij 16

kinderen vervolgens de attitude helpen ontwikkelen daar zinvragen bij te stellen. Antwoorden helpen formuleren op hún vragen. Een aanpak die aansloot bij wat in de jaren zestig aangejaagd door het Tweede Vaticaans concilie in gang was gezet. Zorg gericht op de ander, belangeloos.

Tot voor kort Vanuit die houding en met die attitude zijn toen districtscatecheten aan het werk gegaan op alle basisscholen. Professionele ondersteuners bij alle processen binnen een school die vragen oproepen naar zin en betekenis. Professionele ondersteuners die binnen scholen de attitude hielpen ontwikkelen om naar jeugd en elkaar te luisteren en vervolgens te helpen naar antwoorden te zoeken. Professionele ondersteuners die scholen, leerlingen en personeel een attitude hielpen ontwikkelen van leren verwonderen in plaats van leren verklaren. Tot een aantal jaren geleden waren landelijk ruim 140 catecheten als dergelijke professionele onderwijsondersteuners met levensbeschouwing in de weer. Daarvan waren er twee jaar geleden nog dertien werkzaam in het bisdom Den Bosch onder de naam Stichting tot Ondersteuning van Levensbeschouwing & identiteit, afgekort SOL. Betaald door giften van parochies, solidariteitsbijdragen van (onderwijs)orden en congregaties en subsidies van gemeenten die vinden dat

SOL met haar aanpak ook een waardevolle

bijdrage levert aan burgerschapsvorming.

Gewijzigde koers Na de periode Bluyssen en helemaal in de lijn van het maatschappelijk individualisme en liberalisme, moest binnen de kerk de toekomst weer de kleur van het verleden krijgen. De levensbeschouwelijke vorming diende weer een vorm van verkondiging, kennis, verklaren, antwoorden geven voordat er vragen opkomen te zijn. Ook de overheid liet zien wat ze belangrijk vond in het perspectief van het maatschappelijk nut: scholen moeten worden afgerekend op het telbare - taalbeleid, rekenbeleid, CITO-scores enzovoorts -, op deugdelijkheid van de boekhouding in plaats van rentmeesterschap. En in het verlengde van beide bovengenoemde ontwikkelingen zijn parochies niet meer in staat of bereid bij te dragen aan SOLactiviteiten. Dit geldt ook voor orden en congregaties, terwijl de overheid ook nog eens fors moet bezuinigen. Als zzp-er De Stichting SOL zag zich twee jaar geleden genoodzaakt vijf medewerkers te ontslaan en kon er een jaar later niet aan ontkomen ook het contract op te zeggen van de laatste acht professionals die zij in dienst heeft. Moet daarmee professionele ondersteuning van identiteitsontwikkeling en levensbeschouwing als voltooid verleden tijd worden beschouwd? Dit wil het stichtingsbestuur proberen te voorkomen en heeft voor voortzetting van de ondersteuningsactiviteiten daar een constructie bedacht waarvoor de beschikbare middelen wel toereikend zijn. Zij wordt een stichting die geen personeel meer in dienst heeft maar die wel faciliteert dat professionals als zzp-er zelfstandig met

Lijn brengen in het leven (© Foto’s: Ad Wagemakers)

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

www.deroerom.nl

steuningsmateriaal zoals leskisten en -methodes. Kwaliteit van dienstverlening blijft van het gegarandeerde hoge niveau. Met solidariteitsbijdragen van parochies en (onderwijs)congregaties en orden hoopt de stichting dan de infrastructuur in stand te kunnen houden: twee ontmoetingsplekken voor een bereikbare infotheek, geactualiseerde website, nieuwsbrief en telefonische bereikbaarheid. SOL heeft voldoende professionals beschikbaar en kan ondersteuningsvragen ook doorspelen naar zzp-ers op de reservebank die voldoen aan dezelfde kwaliteitsstandaarden. SOL was is blijft Het aanbod van SOL was er, is er en zal

hun werk kunnen doorgaan.

Blijf vragen Scholen, parochies, gemeenten kunnen hun ondersteuningsvragen gewoon aan SOL blijven stellen. Op haar beurt speelt SOL die vraag door aan de theologen/

ondersteuners die zich als zzp-er voor de doelstellingen van SOL met hart en ziel willen blijven inzetten. Scholen, parochies, gemeenten betalen één op één voor de geboden diensten aan de zzp-er. In die dienstverlening kunnen ze gebruik maken van al het ontwikkelde onder-

blijven naarmate er parochies zijn die het leven vieren met een verwonderde blik en scholen die vinden dat hun onderwijsaanbod ook de verwondering moet blijven wekken en zin moet blijven zoeken naast alles wat telbaar en verklaarbaar moet zijn. Daarvoor ligt een begaanbare weg, die SOL blijft heten: betrokken deskundigen voor eigentijdse vragen.

Vloeibaar goud José Kodden Kunnen jullie financieel steun ge ven aan een waterproject in het droge Noord-Oost Brazilië waar Hermien Boudens al sinds 1989 werkzaam is? Hermien schreef hierover. ‘Het dienstencentrum van de Kerkelijke Basisgemeenschappen, Santuário das Comunidades genoemd, ligt in het droge Noordoosten van Brazilië aan de rand van de stad Caruaru. Dit dienstencentrum bezit een aantal gebouwen - vergaderzaal, eetzaal, honinghuis, slaapzalen, kapel, huis van de beheerder - en staat op 10 hectare grond. Behalve de veelvuldige toerustingscursussen die op het centrum worden gegeven voor leiders van de basisgemeenschappen, is het een lang gekoesterde wens om op het terrein alternatieve manieren van tuinbouw te bedrijven - zonder pesticiden - , op kleine schaal geiten te fokken en ook bijen te houden voor de productie van honing en própolis. Maar dit alles hangt in hoge mate af van het continu beschikbaar zijn van water. De gemiddelde neerslag in het noordoosten ligt rond de 700 mm per www.deroerom.nl

jaar. Het grote probleem is dat de regen zeer onregelmatig naar tijd en plaats valt. Nu hebben we het plan opgevat om op het laagst gelegen deel van het terrein een grote watertank te bouwen, cisterna genoemd, voor de opvang van 500.000 liter regenwater. Dit water zal worden opgevangen via de daken van een aantal van de gebouwen om dan via gemetselde goten/geulen naar de watertank te worden geleid. Als deze langgekoesterde wens in vervulling kan gaan zijn we de hemel te rijk en zal het dienstencentrum gedurende het hele jaar een grote moestuin kunnen onderhouden, water hebben voor de dieren en voor algemeen gebruik. Water betekent leven, zeker hier, in het droge noordoosten van dit fascinerende land vol contrasten.’

verzendkosten: € 7,95. De gehele opbrengst gaat naar het waterproject. Wie een gift van € 10,- of méér (graag!) op genoemd rekeningnummer overmaakt en het boekje Een spoor van vloeibaar goud wil ontvangen, kan dit zolang de voorraad strekt - laten weten aan José Kodden via e-mail : het3eoor@ kpnmail.nl of door een kaartje te sturen aan José Kodden, Broedershof 40 A, 5462 EE Veghel.

Een bijdrage voor het waterproject kan worden overgemaakt op: 55.56.88.887 ten name van J. Kodden in Veghel; onder vermelding van Waterproject Brazilie. José Kodden, vriendin van Hermien Boudens heeft Elfjes, verzen van 11 woorden ge schreven over ‘water’. Dit gebonden boekje is inmiddels verschenen onder de titel Een spoor van vloeibaar goud. Exclusief DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

Mensen van de Weg Franck Ploum Vraag een joodse mens naar de kern van zijn geloof en het antwoord is: God liefhebben met heel mijn hart, ziel, kracht en verstand; en mijn naaste liefheb ben die is als ik. Vraag dan naar het bestaan van die God en uit Deuterono mium wordt geciteerd: ‘Een voortvluchtige Arameeër was mijn vader…’.

Onzeker bestaan Zo begint het geloofsverhaal van de grote godsdiensten. Een zwervend bestaan op zoek naar onderdak, veiligheid, geluk, een land van melk en honing. Op weg gestuurd, zegt het bijbelverhaal, door God zelf. En gegaan, niet wetend waarheen; aangekomen en weer vertrokken. Een gelovige is voorgoed een reiziger. Iemand onderweg, die alles weet van vergaren en loslaten, winnen en verliezen, wortelschieten en ontworteld raken. Een onzeker bestaan. Daarom wordt er sinds mensenheugenis gezocht naar zin en betekenis, roeping en bestemming. Die zoektocht naar wat draagt, zin en richting geeft, naar oorsprong en bestemming is opgeschreven in de vele verhalen van de Schrift. Te beginnen bij die oervader, die voortvluchtige Arameeër. Ons verhaal Ons leven is niet anders dan dat van mensen tóén en ook niet anders dan het leven van die na ons komen. Omstandigheden zijn anders, mogelijkheden en onmogelijkheden verschillen, maar in wezen is de zoektocht naar levensgeluk en vervulling hetzelfde. Met beelden, namen, gebeurtenissen, flarden geloofhoop-liefde uit dat bijbelse verhaal zijn we op weg en die hebben ons eigen geloofsverhaal tot vandaag gestuurd en gekleurd, misschien zelfs bepaald, positief maar soms ook negatief. Niemand is te klein om haar plaats in het verhaal in te nemen. Geen woord is te hoog, geen opdracht te zwaar, iedereen kan het volbrengen. Het is immers niet een verhaal van ver weg, over mensen die we niet kennen. Het bijbelse verhaal is ons verhaal; zoals ons leven gegaan is, gaat of nog zal gaan. Ook jij kunt het volbrengen, ook jij mag mee in de stoet van mensen, die de eeuwen door het verhaal verder vertellen over de God die afdaalt, bevrijdt, barmhartig is en gerechtigheid wil voor mens en wereld. Gewone mensen gezocht, om het te volbrengen, alle recht en alle vrede, omwille van een nieuwe wereld. Verhalen van de weg Het is goed dat steeds weer nieuwe mensen instappen in het grote verhaal. Een geloofsverhaal is immers nooit af, gaat door de eeuwen heen altijd verder. Geloofsverhalen die af zijn, leiden tot oorlog, waarheid, gestolde dogma’s. Geloofsverhalen moeten juist in bewe18

ging zetten, sturen aan op loslaten en opnieuw beginnen. Het kan immers altijd beter, completer, humaner, saamhoriger. Geloofsverhalen zijn geen voor altijd gegeven veilige bunker, maar eerder plekken van rust en stilte, voor even om daarna weer verder te gaan op de weg die leven heet. Geloofsverhalen voor onderweg leiden ons langs kabbelend water en woeste zee, gebaande wegen en met puin beladen paden, over hoge bergen en angstaanjagende afgronden. Daarom gaan ze ook nooit alleen over de successen, over het gevondene; ze vertellen het verhaal van de weg, met alles wat daar bijhoort. Waar de weg heen gaat is lang niet altijd duidelijk. Naar een nieuwe aarde, recht en gerechtigheid voor allen! Maar waar, wanneer, hoe en met wie? Wie zal het zeggen; het bijbelse verhaal zegt er niets concreets over. Behalve dat het kan en gebeuren zal als jij het wilt. Het is zelfs al begonnen, ook in en met jou, zie je het niet?

Dienstbare weg Met Jezus van Nazaret heeft de traditie van deze en ontelbaar vele andere grote verhalen binnen de joodse traditie zich voortgezet. Mozes en de profeten,

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

dankzij Hem mochten we er deel aan krijgen. Hij stapte de synagoge van Nazaret binnen en las uit Jesaja: goed nieuws voor armen, weduwen, wezen, gevangenen, hongerigen. Hij ging de berg op en ineens herkenden de leerlingen in hem Mozes en Elia. Hij liep met hen mee richting Emmaüs en ontvouwde de Schriften, te beginnen bij Mozes en de profeten. Jezus besloot in dat spoor op weg te gaan; geheel volgens zijn traditie de weg van een dienstknecht. Die weg van dienstknecht wordt in de evangeliën zichtbaar gemaakt doordat Jezus voortdurend onderweg is, van stad tot stad, van dorp naar dorp. Niet alleen hij, ook zijn leerlingen werden uitgezonden, met twee, alleen, met tweeënzeventig, met velen. De evangeliën zijn één groot verhaal van dynamiek en beweging. Natuurlijk gaat het ergens naar toe, maar uiteindelijk laat ieder afzonderlijk verhaal zien dat de weg zelf de bestemming is: gaandeweg ontsluit zich het verhaal; door de ontmoetingen wordt de boodschap helder en de gelovige mens groeit in de ontmoeting met de ander, vooral in de ontmoeting met de vreemdeling, de asielzoeker, de prostituee, de uitgestotene.

Oudste benaming Mensen van de weg zo werden de eerste gemeenschappen rond Jezus Messias genoemd, voordat de naam christenen in gebruik raakte. Het is de oudste aanduiding voor de nieuwe gemeenschap die na Jezus’ dood van de grond komt. Pas veel later doet de naam christenen zijn intrede; eerst als scheldwoord, later als geuzennaam of eretitel. Tot zes keer toe maakt het boek Handelingen van de Apostelen melding van mensen van de Weg. Het beeld van de weg plaatst ook onszelf als persoon, groep, gemeenschap in die eeuwenlange stoet van grote en kleine mensen die zich aansloten bij de Weg. Gemeenschappen en groepen samenkomend rond dat oude, moeilijke, altijd actuele joodse boek. Samengeroepen, door wie, door wat? Wie zal het zeggen. In ieder geval door een onuitroeibaar verhaal over liefde en gerechtigheid, over solidariteit en aandacht voor het kwetsbare. Een verhaal dat in ons wortel heeft geschoten, in ons woont als een vreemde, ons wakker schudt en laat dromen van een nieuw aanschijn voor deze aarde. Een verhaal dat zegt: ga op weg, blijf niet staan, roest niet vast, jij kunt, nee, jij moet het volbrengen: maak een wereld in gerechtigheid voor vriend en voortvluchtige vreemdeling.

www.deroerom.nl

Te mooi om waar te zijn! Wilma Altena Een lange ingezonden brief uit het noorden van het land. Een stimulerende reactie en een schitterende ‘selfmade’ illustratie, die nieuwsgierig maakt! Velen, onder wie pastoraal werkenden, lezen met veel genoegen De Roerom. We genieten van de bemoedigende artikelen die ons ook hier moed geven door te gaan op het pad dat in 1965 werd ingeslagen. Hierbij noem ik ondermeer de teksten van Peer Verhoeven en Huub Schumacher. Ook ik ben een van die mensen. Wel geen pastoraal werkende maar wel tot voor kort een meevierend en meelevend parochiaan. Wat is er veranderd met die jonge kerk dat ze in deze tijd niet meer ‘democratisch’ is? Dit vraagt Huub Schumacher zich af in De Roerom van juni 2012. Tien jaar geleden sloot ik met achttien anderen de pastorale school af. Twee jaar lang zijn we elke week een avond en ook nog twee weekenden met elkaar opgetrokken. Alles in de geest van die Ene, de Liefde. We waren samen onderweg met onze geweldige leraren en leraressen. We trokken samen op. Bijbel lezen en ook ons eigen leven tot dan toe kwamen voorbij. Samen wilden we de schouders eronder zetten en ons laten bekwamen, om dienstbaar te zijn in onze eigen parochies. Velen van ons werden na deze opleiding lekenvoorganger in hun parochiekerk. Ook ik mocht dat vele jaren doen. Tevens volgde ik nog een jaar een cursus om de uitvaartdienst te mogen begeleiden. Dit laatste heb ik altijd als heel bijzonder ervaren. Mensen tot steun zijn en tevens de laatste dienst voor hun dierbare voorbereiden. In een voor hen kwetsbare perio de stap jij als medeparochiaan bij hen binnen en word je toegelaten tot vaak heel pure dingen. Bijzonder en kostbaar voor mij. Maar na vele jaren de pastor van onze parochie te hebben mogen assisteren in eucharistie en uitvaartdiensten en soms ook de laatste handelingen op kerkhof of crematorium alleen te hebben mogen doen, kwam daar in 2010 een einde aan. We kregen een nieuwe pastor, een jonge man, die precies volgens het boekje van de Nederlandse bisschoppen alles regelde. Dus weg het fijne contact met medeparochianen; weg het zo betrokken zijn bij de wekelijkse vieringen; weg mijn ‘voeding’ die ik elke week toch kon www.deroerom.nl

halen in de vieringen met elkaar. De uitleg van de bijbel gebeurt rationeel en niet met het hart. Hart en rede samen zouden iets voor me kunnen betekenen, maar nu blijft het bij het oplezen van een tekst die niet bij me binnenkomt. Momenteel is het zo dat de priester voorgaat en wij, parochianen, mogen af en toe braaf knielen, staan en antwoorden; maar verder is er dan ook niets meer. En hij, de voorganger, knielt, kust, wierookt dat het waarschijnlijk voor hem een lieve lust is. Voor mij in elk geval niet en de jaren ‘50 komen weer helemaal terug. Stil zijn, niet meedoen of meedenken; dat wordt wel voor je gedaan. Het samen vieren is voor mij helemaal weg. De priester doet de eucharistie en wij mogen toekijken. Meedoen en samen vieren is er echt niet meer bij. Als er maar belletjes klinken bij de consecratie en vele oude liederen gezongen worden, dan is het toch goed! Maar dit zal niet de bedoeling van Paus Johannes XXIII zijn geweest toen hij het Tweede Vaticaans Concilie samenriep.

Wilma Altena Pasen. Er is uitzicht, hoop!

Ik hoop van harte dat de Geest die toen aanwezig was nog eens gaat waaien. Maar zoals Huub Schumacher schrijft was het te mooi om waar te zijn. Hier in het noorden proberen we nog steeds iets van die geest van het Concilie vast te houden. We hebben, na het opheffen van de AchtMeibeweging, hier een groep mensen die onder de naam ‘nHerberg elkaar nog steeds bemoedigen en ontmoeten o.a. met studiedagen geleid door Huub Schumacher. Met de huidige r.-k.kerk ben ik momenteel helemaal klaar. Mijn geloof in die Ene blijft. Dat kan niemand me ooit afpakken. Ik zoek nu mijn ‘voeding’ elders. Een plek waar je altijd welkom bent en waar de Liefde aanwezig is. Ik hoop nog lang van de geweldige artikelen in De Roerom, te kunnen genieten. Wilma Altena, Wolvega mede namens Maria Scholtens, Ale Bakker en Trudy Altena

Postscriptum Een lid van het bestuur van ’nHerberg schreef mij naar aanleiding van het genoemde artikel van Huub Schumacher en mijn reactie daarop mij het volgende. ‘In 1999 ben ik begonnen met mijn bezoek en participatie in de Oecumenische Vieringen Groningen (OVG). Ik word me steeds meer bewust van de verandering die in mijn leven en in de geloofsgemeenschap plaatsheeft. We leven in een periode van paradigmaverandering. Paradigma staat voor de opvattingen over belangrijke vragen die in een bepaald tijdvak in de geloofsgemeenschap leven en hoe die opgelost dienen te worden. Voor mij is de kerk van het Roomse leven tot 1960 geleidelijk vervangen door een oecumenische geloofsgemeenschap waarin mensen participeren in het besluitvormingsproces en waar het dualisme wordt overwonnen: mannen en vrouwen, gehuwd en ongehuwd, gewijd en ongewijd (en vooral toegewijd) nemen in teamverband, gelijkwaardig, het leiderschap van geloofsgemeenschappen op zich. Verandering gebeurt van onder naar boven. Daarom vind ik ’nHerberg, de Ecclesia van Huub Oosterhuis en de Dominicuskerk in Amsterdam en nu de Salvatorkerk in Den Bosch en de OVG in Groningen hoopvolle tekenen van deze tijd. Allerbeste groeten.’ Paul Steverink, Groningen

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

Boeken Redactie

Singles en de kerk Eind juni verscheen Single in de kerk. De mythes en de mogelijkheden van Aukelien van Abbema. Geschreven voor singles én kerken. Bestaat de ware? Wat heeft God te maken met mijn partnerkeuze? En wat is daarin mijn eigen verantwoordelijkheid? Nederland telt op dit moment zo’n 2,5 miljoen eenpersoonshuishoudens en dit aantal zal de komende decennia nog met een miljoen toenemen. Waarom geven de kerken wel veel aandacht aan gezin en huwelijk, maar veel minder aan single zijn? Aukelien bespreekt de problemen en de kansen van de single. Aukelien van Abbema heeft psychologie en filosofie gestudeerd en is werkzaam als gezondheidszorgpsycholoog bij Eliagg. Peer Verhoeven Aukelien van Abbema Single in de kerk De mythes en de mogelijkheden, Arkmedia 2012; ISBN 978 90 3381 983 4; € 13,95 www.arkmedia.nl

haal. Het boek is met grote interesse voor met name de ‘vreemde’ geschreven. De drie auteurs geven ook zeer informatieve, vlot te lezen uitweidingen over landen, godsdiensten, mensen en maatschappelijke themata. Er is niets stoffigs of oubolligs aan dit boek. De auteurs blijken goed bij de tijd te zijn. Dit kleurrijk boeiend boek met als ondertitel Kleurrijke families in Rivierenland is jong en oud zeer aan te bevelen. Zó toon en kweek je oprecht begrip voor elkaar. Tolerantie heeft voor mij nog altijd iets van geharnast verdraagzaam. Dit wordt hier overruled door elkaar ontmoeten, leren kennen, oprecht waarderen en met elkaar leven op uitnodiging van onze tijd. Erg goed!

Peer Verhoeven

Hester Stafleu, Janneke Bogaard en Tineke van der Zanden Twee landen in mijn hart, kleurrijke families in Rivierenland, Uitgeverij Kimabo Zaltbommel 2012 rijk geïllustreerd in full-colour; ISBN 978 94 9092 000 5; € 12,50

Kleurrijk Rivierenland

Roger Lenaers

Met Twee landen in mijn hart is na Buren van ver en De wereld in de klas het drieluik over mensen uit andere culturen in het Nederlands Rivierengebied door Stichting Multicultureel Zaltbommel voltooid. Dat in de hoek Culemborg, Tiel en Zaltbommel een dergelijk drieluik gerealiseerd is mag - afgezien van vele

Graag aandacht voor Roger Lenaers Op Verkenning in een nieuw land. Lenaers schreef al eerder Al is er geen God in den hoge. De boeken zijn te verkrijgen bij Boekhandel Abdij van Berne. Daar is ook een korte recensie te vinden. Het blad van De Mariënburgvereniging nr. 2 van juni 2012 brengt een artikel over dit opzienbarende boek. Het gaat over de kerk die in het westen haar macht verliest en wat er zonder het instituut overblijft voor de moderne gelovige. Zeer aanbevelenswaardig. Ik heb het boek met veel belangstelling tot de laatste letter gelezen. Met vriendelijke groet en veel waardering voor de voortzetting van De Roerom, een blad dat lezensLeny Bastiaanssen waardig blijft! Roger Lenaers Op Verkenning in een nieuw land, Uitgeverij Pelckmans 2012 ISBN 978 90 2896 342 9

Het rancuneuze gif

andere kwaliteiten van het werk - al bijzonder heten. Twee landen in mijn hart zal heel zeker een grote bijdrage leveren aan wederzijds begrip en respect zowel in het Rivierengebied als daarbuiten. Negen ‘buitenlandse’ families vertellen hun ver-

Mensen plaatsen zich onmiddellijk bui tenspel als zij zich niet realiseren dat zij altijd deel zijn van elk probleem en elke oplossing; deel aan succes en ook aan falen. Mensen weten altijd wel een schuldige aan te wijzen - buitenlanders, joden, kapitalisten - die de oorzaak zijn van wat hen wordt aangedaan. Er is een merkwaardige paradox in Nederland waar te nemen. Een overgrote meerderheid geeft een hoog cijfer voor de mate van zijn persoonlijk geluk maar tegelijk wordt er massaal gekankerd en geklaagd over alles wat ‘ze’ hen aandoen. De ander als bedreiger van geluk en jijzelf

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

enkel slachtoffer en daar niks aan kunnen doen. Nooit verantwoordelijk te maken. Sybe Schaap onderzoekt hoe dit kan en met zijn wetenschappelijk fileermes legt hij alle reflexen bloot en legt hij uit hoe dat kan komen. Voor waarnemers die enige diepgang op prijs stellen een prachtige, verhelderende verhandeling. Het boek richt zich niet specifiek op de PVV, maar rekent wel genadeloos af met alles en iedereen die zich hulpeloos slachtoffer maakt en luidkeels, grof en ongenuanceerd de ander de schuld geeft van het ongeluk dat hem zou kunnen overkomen en tegelijkertijd zonder enige beperking door wil gaan met het grote genieten. Op slachtoffer zijn heeft niet alleen ultrarechts patent, links doet er als het zo uitkomt niet voor onder en vakbonden kunnen er ook wat van. Voor al wie fastfood te eenzijdig is en te weinig bouwstoffen vindt leveren, is Het rancuneuze gif zeer aan te bevelen leesvoer.

Henk Peters

Sybe Schaap Het rancuneuze gif, de opmars van het onbehagen, Uitgeverij Damon Budel 2012; ISBN 978 94 6036 047 3, € 19,90

Vrijzinnig geloven De Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB is sinds 1991 de nieuwe naam van de vereniging van vrijzinnige protestanten. Daarmee willen zij uitdrukken dat zij ook openstaan voor mensen die hun religieuze inspiratie buiten de christelijke traditie vinden. Een aantal voorgangers heeft nu in korte stukjes beschreven wat zij niet geloven van de klassieke christelijke opvattingen onder het motto: ‘gelovigen die niet geloven in…’. De insteek is dus negatief, helemaal in de traditie van de kritische vrijzinnigheid. De meeste schrijvers maken daarnaast ook duidelijk wat zij wél geloven. Daarbij ligt de nadruk op het eigen persoonlijke geloven en speelt de gemeenschap in theorie nauwelijks een positieve rol. Veel schrijvers zetten zich af tegen hun eigen orthodox-protestantse achtergrond. Niet alle stukjes zijn echt inspirerend, sommige hebben naar mijn gevoel weinig meer te bieden dan een vlak humanisme. Wel word je steeds weer uitgedaagd om na te gaan wat je zelf wel en niet gelooft. Een oefening die in onze tijd zeer heilzaam is en waar mensen met kinderen of kleinkinderen meer dan ooit Jef De Schepper mee te maken krijgen. Erik Jan Tillema en Wies Houweling (red) Geloven, zo kan het ook. Vrijzinnige visies op theologische thema’s. Skandalon 2011 ISBN 978 94 9070 837 5; 121 blz. € 13,95

www.deroerom.nl

Berichten Redactie

Vernieuwen of herhalen? Vijftig jaar geleden begon het Tweede Va ticaans Concilie. Er woei een frisse wind door de kerk. Wie gedacht had dat de r.-k. kerk aan een revival begon, kwam geleidelijk van een koude kermis thuis. Velen gingen zich in de kerk niet meer thuis voelen. Sommigen herkenden zich niet meer in wat toch hun kerk was. Anderen waren teleurgesteld toen bleek dat hun verwachtingen over een ‘nieuwe’ kerk niet uitkwamen. Drie dinsdagavonden 30 oktober, 6 en 13 november, 20.00 uur - in parochiecentrum Boschmeersingel 26, Den Bosch bezig zijn met de vragen: Wat was eigenlijk de grote verdienste van dat Concilie? Prof. Jozef Wissink - Hoe hebben ‘gewone’ mensen het allemaal ervaren? Waarom liepen toen toch ineens de kerken leeg en voelden sommigen zich zelfs verraden? Jos Palm - Heeft onze kerk nog wel toekomst? Of moeten we eerst een nieuw Concilie bijeenroepen? Prof. Jan Jacobs. Kosten € 7,50 incl. koffie/thee; opgeven (073) 621 70 14 of iedere ochtend bij de kerk.

Stap voor stap Zaterdag 6 oktober 2012 en zaterdag 20 april 2013, 10.00 u. Stap voor stap. Na een korte inleiding begint de wandeling waarbij van de omgeving genoten wordt, het stil is en met elkaar gesproken wordt over wat echt belangrijk is in het leven. Na de wandeling gedachten uitwisselen en samen lunchen. Begeleiding: Agnes Reijnders en Wim Holterman. Informatie en aanmelding Kees Jongeneelen osfs, Gemondseweg 41, 5481 XW Schijndel; (073) 549 56 71; e-mail osfs@ hetnet.nl; betaling van € 10,- op rek.nr. 16.71.71.208 t.n.v. Ned. Provincie der Oblaten, inzake Salesianum.

Gemertse Studiedag ‘Zorgen voor een goede bril, een zo andere visie op christelijk geloven dan de gangbare.’ Het artikel Geloven en geloven is twee van Huub Schumacher in deze Roerom is al een aardige inleiding op deze Gemertse Studiedag. Zaterdag 6 oktober van 9.00-14.15 u. gaat het gebeuren in het havo/vwo gebouw van het Commanderij College, Sleutelbosch 2, 5421 KZ Gemert. Inschrijving door € 12,50, over te maken op bankrekeningnummer 14.51.888.84 ten name van Algemene Geloofsbezinning te Drunen, o.v.v. studiedag 06-102012. Bovendien een e-mail sturen naar hoefjetannetje@tele2.nl met voornaam, www.deroerom.nl

achternaam, adres, postcode, woonplaats, telefoonnummer. Verdere informatie: De Roerom juni 2012 of bij Huub Schumacher, Zeedijk 5, 5154 PA Elshout, (0416) 37 78 74.

Signalen van spiritualiteit De wijdte van de spiritualiteit, het grote aanbod aan vormen en methoden, aan leermeesters en scholen daagt ons uit te ontdekken waar het ons werkelijk om gaat. Het gaan van de weg kan ons ook voeren langs onbekende wegen, om ons uiteindelijk te voeren in de wijdse ruimte van de liefde waar ons alle coördinaten ontvallen. Een serie lezingen op maandagavonden van 20.00 tot 21.30 u. waarvan er drie al voorbij zijn en twee nog komen: 1 oktober Loet Swart Alle dinghe / Sijn mi te inghe / Ic ben so wijt; 8 oktober Kees Waaijman De innerlijke ruimte van de ziel.

straat 37, 5611 CN Eindhoven. Kosten: € 7,Informatie: Th. v.d. Elzen (0497) 57 28 04. Op Pelgrimspad Zaterdag 6 oktober 2012 een pelgrimswandeling - 10, 16, 20 km. - in Zuid-Limburg vanuit de parochie Onze Lieve Vrouw Sterre der Zee, Maastricht. Graag opgeven als je mee of meer informatie wil. Informatie en opgave: Wies Kleene, w.kleene@planet.nl of (040) 221 80 89. www.binnenstadsparochie.nl

Informatie: Titus Brandsma Memorial, Stijn Buysstraat 11, 6512 CJ Nijmegen; (024) 360 24 21; titusbrandsma@karmel.nl; www.titusbrandsmamemorial.nl

Bezinning in de binnenstad

Putter

Franciscusviering Woensdag 3 oktober 20.00-22.00 u. in de huiskapel klooster Mariënhage, Tramstraat 37, 5611 CN Eindhoven. Aansluitend bijeenkomst met koffie en thee. Geen kosten. Informatie en opgave: Wies Kleene, w.kleene@planet.nl of (040) 221 80 89.

Natuur in Limburgs Museum

De pelgrimspsalmen Inleider Leon Teubner. Data: 9/10, 13/11, 11/12 2012; 8/1, 12/2, 12/3, 9/4 2013 van 19.00 tot 21 uur. Plaats: Groene Zaal Klooster Mariënhage 5611 CN Eindhoven. Kosten: € 8,50 per bijeenkomst, € 55,voor de hele cursus. Informatie: Theo v.d. Elzen (0497) 57 28 04. Meditatie vanuit christelijke traditie. Vanaf 1 februari 2012 iedere woensdagavond 18.30 tot 19.45 u. in de huiskapel Klooster Mariënhage, Tramstraat 37, 5611 CN Eindhoven. Begeleiding: Jan van der Sommen en Dora Kruijer. Geen kosten. Informatie en opgave: som19jm@onsbrabantnet.nl Zwijgende God De auteurs van De Zwijgende God geven een introductie op het thema Zwijgt God? vanuit de moderne literatuur, theater en film en in de bijbel. Inleiders: Marjo Korpel en Johannes de Moor. Woensdag 3 oktober van 14.00 tot 16.00 uur in de Groene Zaal klooster Mariënhage, Tram-

Van 7 september 2012 tot en met 6 januari 2013 is in het Limburgs Museum - Keulsepoort 5, 5911 BX Venlo - een oogstrelende tentoonstelling met tekeningen, aquarellen en prenten uit de zeventiende en achttiende eeuw die de natuur tot onderwerp hebben. De expositie Inspiratie natuur is georganiseerd in samenwerking met de Koninklijke Hortus Botanicus Madrid. De werken op papier - van onder anderen Claes Berchem (1620-1683), Joannes Bronckhorst (1648-1726), Jan de Laet (1593-1649) en Jan Swammerdam (16371680) - zijn afkomstig uit de vermaarde Van Berkhey Collectie. Johannes le Francq van Berkhey (17291812) was arts, natuuronderzoeker, dichter en gepassioneerd verzamelaar maakte hij naam. Hij was in Leiden lector in de natuurlijke historie en schreef onder meer de negendelige Natuurlijke Historie van Holland, een encyclopedie die nog altijd geldt als het belangrijkste naslagwerk voor de botanie, geologie, topografie en culturele geschiedenis van Nederland in de achttiende eeuw. De tentoonstelling is open op dinsdag tot en met zondag 11-17 uur, gesloten op maandagen, 25 december en 1 januari. De tentoonstelling is open op dinsdag tot en met zondag 11-17 uur, gesloten op maandagen, 25 december en 1 januari.

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

Mijmeringen Nel Beex Dat parochies moeten gaan samenwerken, allez vooruit! Maar wat denkt men te bereiken met gedrochten van fusies? In Ons Elisabethblad, magazine Parochie H. Elisabeth (patrones van de Caritas) Escharen, Gassel, Grave en Velp, voorheen Emmaüs bij u thuis. ‘De fusie met de vijf parochies van Mill is niet ons idee. Andere mogelijkheden om financieel te overleven zijn er uiteindelijk niet. Het kerkbestuur ziet de pastorale eenheid Mill niet als natuurlijke vijand. Daar zitten ze in hetzelfde schuitje. Dat betekent niet dat zij en wij klaar zijn voor het grote avontuur. Een volwaardig pastoraal team is een basisvoorwaarde, ook al zet het bisdom waarschijnlijk eerst in op een bestuurlijke samenvoeging. Onze eigen ervaringen leren echter dat we niet meteen aan de volgende fusie moeten beginnen. Hier liggen nog zoveel kansen om juist het positieve van Kerk-zijn aan den lijve te ervaren.’ Het is te hopen dat hen die tijd gegund wordt.

voeging veel gebruikt. Parochieblad parochie Groesbeek ‘De beginnende samenwerking tussen Bredeweg en parochie Groesbeek is beklonken met een intentieverklaring. …. Nu wordt er een beleidsboek gemaakt, waarin alle bestaande groepen (van tuin- en kerkhofwerkers tot medewerkers in de liturgie) neerleggen hoe zij in de praktijk functioneren en, als het nodig is, ook welke gedachte daar achter zit. In onze parochie zijn dat al snel zo’n 25 groepen …. Als parochie, parochianen vierden we samen in de kerk lief en leed. Maar naast het vieren waren we en zijn we vooral een gemeenschap die voor de gemeenschap tijd overhad, kosten bespaarde, elkaar ondersteunde, met elkaar de toekomst tegemoet gaat. Op weg naar een nieuwe parochie. Die weg staat al sinds 2000 op de voorkant van het parochieblad, een volk dat op weg ging… gaat.’ Dat die samenwerking mag blijven bestaan, dat is de wens.

Een kerk wordt gesloten. Maar dan, wat gebeurt er met het orgel, met kunstproducten en andere al dan niet gewijde voorwerpen? Wordt dat alles zomaar op z’n beloop gelaten? ’t Klepperke, parochies HH. Lucia en Lambertus, Ravenstein en Huissling. ‘Het altaar uit de vroegere kapel van Vila Nova in Oss heeft een waardige herbestemming gekregen in de kerk van Demen. Het klokje uit die kapel hangt in de pastorie van Ravenstein en de koperen kandelaars sieren nu het altaar in het kerkje van Neerlangel. Het zal allemaal wel niet volgens de smaak van iedereen zijn; toch mogen we tevreden zijn dat deze gewijde voorwerpen een goede bestemming hebben gevonden.’ Wie er oog voor heeft, vindt vaak een oplossing! Ook voor het orgel in een niet verwarmde kerk?

De Zeskrant, parochie HH. Petrus en Paulus Tilburg reikt ons nieuwe doordenkertjes aan. ‘Katholieken zeggen meestal dat ze óp vakantie gaan, terwijl protestanten mét vakantie zeggen. Dit verschil komt ook voorbij óp de eerste plaats en ín de eerste plaats. Volgens taalkundigen hangt dit samen met de taal die we van jongsaf hebben leren spreken. De catechismus die wij katholieken van buiten moesten leren, gebruikte ‘op de eerste plaats’, terwijl protestanten en niet-gelovigen door de Statenvertaling vertrouwd werden met ‘in de eerste plaats’ . …. Van mensen die met pensioen gaan wordt wel eens gezegd dat ze altijd vakantie hebben. Maar altijd vakantie is geen vakantie. De enige overeenkomst tussen vakantie en pensioen is dat je vrij bent van arbeid en toch geld krijgt ….’ Bent u op vakantie gegaan en nu ook met vakantie?

Gelukkig speelde ook de vakantie zijn rol. Ook in Parochieblad, parochie Sint Nor bertus. ‘De vakantietijd is er om de sleur van alledag te doorbreken. Weg uit het alledaagse. Sommigen zoeken het ver weg. Anderen dichtbij. Sommigen willen alles en nog wat ontdekken, anderen liggen lui aan het strand. Sommigen zoeken het in de cultuur, anderen in de natuur. Er is veel om van te genieten. In de drukte, in de stilte. Overal kun je het leven ontdekken. De heilige Augustinus schreef eens het volgende: de mens maakt reizen om zich te verbazen over de hoogte van de bergen en de geweldige golven van de zee. Over de lange loop van de rivieren en de uitgestrektheid van de oceaan. Over de kringloop van de sterren, maar aan zichzelf gaat hij zonder verbazing voorbij.’ Om over na te denken. Ook in Groesbeek wordt het woord samen-

Een mooie gedachte ter overdenking biedt Gaandeweg, Emmausparochie ’s-Hertogenbosch. ‘Wij zijn dus ik ben … Een uitspraak die ik ergens gelezen heb, ik dacht uit Afrika’, schrijft Jos Delsman. ‘Ze schoot me weer te binnen tijdens al die nabeschouwingen over de prestaties van het Nederlands elftal op het EK. Als kern van de vele betogen over het waarom van de afgang van ons elftal, kwam steeds weer naar voren dat we geen team waren maar een aantal individualisten die alleen aan zichzelf dachten en aan het eigen ego…. In de praktijk kom je dat vaak tegen: mensen die het allemaal zelf wel kunnen, die liever met niemand rekening houden, voor wie het eigen belang voorop staat. We zien het in het klein en in het groot. En het resultaat zien we: echtscheidingen, massaontslagen, torenhoge vertrekpremies,

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

Uw parochieblad instortende euro en armoede en onrecht. Zo’n houding is heel anders dan wat de titel van dit stukje oproept. Daarin staat het ‘wij’ voorop. Mensen komen tot hun recht, kunnen zichzelf ontplooien te midden van het geheel. Ieders eigen mogelijkheden en kwaliteiten worden benut in dienst van ieders welzijn ...’ Wij zijn, dus ik ben …. om boven je bed te hangen! Ook Parochieblad, H. Jozef Cuijk laat nadenken over ‘wij en de vakantie’. ‘…. Want er is nog iets dat heel belangrijk is. We hebben als christenen de taak om aan onze naasten te laten zien dat we christenen zijn. Zij moeten aan ons kunnen zien dat er een hoger doel is om na te streven. In Mattheüs 5,16 staat het zo: Zo moet jullie licht schijnen voor de mensen, opdat ze jullie goede daden zien en eer bewijzen aan jullie Vader in de hemel! Een heldere opdracht. Vakantietijd. Om na te denken over vragen als: hoe ben ik christen in deze wereld? Hoe kan ik met mijn gaven dienstbaar zijn aan de gemeenschap en aan de mensen om mij heen? Dan kunnen er zomaar goede voornemens ontstaan, die hopelijk geen voornemens blijven.’ Ook na de vakantie van belang! Ook in 3 Klank parochie Waalre is fuseren al lang geen vreemd woord meer. ‘Januari 2014 moet de nieuwe parochie met Valkenswaard en Aalst een feit zijn. Daarin zal de kerk van de H. Nicolaas de hoofdkerk worden met de bijbehorende pastorie als ambtswoning voor de pastoor, tevens leider van het pastorale team. Van de overige zes kerken worden de O.L. Vrouw Presentatiekerk in Aalst en de Willibrordus te Waalre allebei ‘nevenkerken’. Aan de vier overige kerken wordt de benaming ‘kapel’ verleend.’ Gelukkig voor Waalre staat het Willibrordusjaar ook nog volop in de schijnwerpers. ‘Zaterdag 6 oktober zal in het kader van 1300 jaar H. Willibrord Waalre een parochiebedevaart gehouden worden naar de H. Willibrord in Echternach, waarvan we hopen dat velen zullen meegaan.’ Het ene moment viert de kerk haar 1300-jarig bestaan, het andere moment houdt ze op te bestaan. www.deroerom.nl

Doorzomeren

Mijn geloof

Jeanne van Leijsen Als we in augustus na een korte stop op de heide door het rulle zand het fietspad weer opzoeken, vliegt een vitale grijsaard net voor ons langs, terwijl hij roept: ‘We hebben weer een gouden plak. Epke!’ Prachtig toch. Voor Epke in de eerste plaats. Maar ook voor ons allemaal. Ik moet glimlachen om deze Oranjesupporter. ‘Wé hebben…’ Taal ván en óver ons. Taal van Mart Smeets en al die andere mediamensen. Zorgvuldig klaargestoomd en gaargekookt voor het summum van deze sportzomer: de Olympische Spelen. Het mocht ook wel, want wat was ons veel beloofd. Alsof alles voorspelbaar is. We hebben het over mensen en sport. Over goed functionerende en presterende lichamen. Dus over uren trainingsarbeid, goede voeding en begeleiding, veel rust en heel veel geluk. Deze ingrediënten krijgen ook voor mij deze zomer een extra dimensie. Door een dom fietsongelukje beland ik begin deze zomer met mijn knie onder het röntgenapparaat en later in de mri-scan. Ik bespaar u de details maar ik heb geluk gehad. Zaak is nu om veel te oefenen, ook op de dagen dat ik niet naar de fysiopraktijk hoef. Eerst drie volle weken rust gehouden en achterstallig leeswerk verorberd. Letterlijk en figuurlijk goed voedsel. En toen met allerhande ‘martelapparaten’ aan de slag om de mobiliteit weer te herkrijgen. Na twee maanden kon ik het fietswiel weer rond trappen en zelfs een uurtje of wat wandelen. Inspanningen gepaard aan zweet en tranen worden beloond. En dat in één zomerseizoen. Wat moet dat niet voor sporters betekenen die Olympische dromen hebben? Als ik dit schrijf is het ‘the day after’ van de Olympische Spelen. Omdat mijn knie het weer aankan, zijn we de afgelopen week op tocht geweest en hebben daarom jammer genoeg de meest interessante sportweek van deze zomer

gemist. Nog net de laatste wedstrijd, de evaluaties en natuurlijk de afsluiting gezien. Opmerkelijk vond ik de discussie over de rol van de sport, met name de voorbeeldrol. Nu wordt dat altijd wel genoemd, maar in dit tijdsgewricht met zoveel maatschappelijke kwesties en natuurlijk zo vlak voor de verkiezingen, krijgt dit onderwerp flink gewicht. Grote en grootse sportmensen spreken zich uit over beleidsthema’s als visie en over het stellen van doelen voor de lange in plaats van de korte termijn. Voornamelijk de rol van politiek en overheid wordt daarin betrokken. ‘Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst’ is een bekend gezegde en in mijn ogen kun je zo ook andere generaties bedienen. Als u dit leest, zijn de verkiezingen al voorbij, dus verwacht van mij geen nader stemadvies. Goed, het was en is nog gewoon ‘doorzomeren’, zoals ik dat noem. Medio augustus gaan weliswaar de scholen alweer beginnen, maar is het goed zomerweer. We trekken er nog een paar dagjes op uit en ontmoeten een paardenboer, die vanuit zijn weiland roept: ‘Welk nummer?’ en ons helpt met een knooppuntennummer. We kamperen naast een ouder echtpaar, dat elkaar en ook ons aanspreekt in onvervalst Tilburgs. Hoewel dit de kortste taal van Brabant heet te zijn, is het onderhoud lang van duur. En we maken nog kennis met het fenomeen ‘zwagerdag’ als zes heren op leeftijd, die dus allemaal zijn getrouwd met zussen uit een gezin van maar liefst veertien kinderen, een trappist drinken. Dit jaar voor het eerst, want de zussen doen dit al lang. ‘Wel jaarlijks elke maand’ is een zwageruitspraak. Dat is even rekenen, maar dat komt waarschijnlijk door de kleur van het vocht. Wat een feest weer om mensen te ontmoeten na een gedwongen huisarrest van twee maanden revalideren. Doorzomeren is nu het devies.

Dat in mijn geloof het geloof van kinderen is. Dat ik mij verwonder over alle kleine en grote dingen om mij heen. Dan durf ik weer te vragen waarom het gras groen is en de lucht blauw. Dan kan ik in de zon weer een lachend gezicht tekenen en mag ik bang zijn voor het boze onweer. Dat in mijn geloof het geloof van jongeren is. Dat ik niet tevreden ben met hoe de wereld nu is. Dan zal ik weer protesteren en tegen gezag aanschoppen. Dan mag ik toegeven aan het idee dat niemand mij begrijpt. Dat in mijn geloof het geloof van jong-volwassenen is. Dat ik een hele toekomst voor me zie. Dan kan ik weer geloven in de ongeremde mogelijkheden die het leven mij biedt. Dan laat ik me niet remmen door beperkingen; ik kan bereiken wat ik wil. Dat in mijn geloof het geloof van volwassenen is. Dat ik een onderscheid weet te maken tussen wat reëel is en wat voorbehouden is aan de wereld van dromen. Dan vlucht ik niet voor mijn verantwoordelijkheid en doe wat gedaan moet worden. Dat in mijn geloof het geloof van ouders is. Dat ik meer van anderen houd dan van mezelf. Dan zal ik mezelf wegcijferen en op de tweede plaats zetten, omdat ik liever geef dan neem. Dan kan ik vaste gewoontes en routines in mijn leven waarderen, en heb ik geen behoefte aan grote veranderingen. Dat in mijn geloof het geloof van ouderen is. Dat ik de grenzen van het menselijk leven weet te accepteren. Dan kan ik mezelf overgeven aan de zorg en kennis van anderen. En zal ik niet bang zijn voor de overstap naar de overkant van het bestaan, omdat ik opgevangen zal worden door Iemand die groter en liefde is.

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

’’ AanhalingSteken ’’ Cees Remmers * ‘Wie ergens komen wil moet beginnen op te staan.’ Bulletin Beweging voor Barmhartigheid * ‘Zeg niet wat God wil; dat wil Hij niet…’ Onbekend * ‘Iedere dokter moet iets met mensen hebben. Dat je nabij mag zijn als mensen kwetsbaar zijn. Dat je een beetje hoop en perspectief kunt bieden…’ Dr. Hanneke van Laarhoven * ‘Mijn eerste kamer was zo laag dat ik alleen maar pizza’s kon eten.’ Een student * ‘Het levensdoel van Europeanen is om de tijd tussen geboorte en dood zo aangenaam mogelijk door te brengen. Een geloof in iets dat verder reikt kennen ze niet meer.....Waar gezin, gemeenschap, gevoel van roeping en geloof hebben afgedaan staat niets anders meer te doen dan te zien dat je het leven prettig doorkomt.’ Charles Murray * ‘Sommige deskundigen zijn zo vol van God dat ze geen plaats meer hebben voor mensen.’ Olaerts * ‘Als je van plan bent ergens te vertrekken is het plezieriger als ze je vragen waarom je weg gaat dan dat iedereen vraagt wanneer je vertrekt.’ TV zomergast * ‘Theologen praten over God weet wat.’ José Anthierens * ‘De werkelijke zin van het leven is om bomen te planten, zonder er op te rekenen dat je onder hun schaduw zult zitten.’ Nelson Henderson

Na meer dan 250 cartoons is dit de laatste van Corver voor De Roerom. Hartelijk dank, maar wie neemt de kritische tekenpen van Cor Versteeg over?

Ezelskakebeen Toon van Beek

In de wekelijkse filmbijlage van NRC las ik over de talrijke bijbelse spektakelfilms. In het rudimentaire dorpsbioscoopje van mijn jeugd ben ik mateloos onder de indruk geweest van The Ten Commandments (1956), Samson and Delilah (1956) en niet te vergeten Ben-Hur (1960). Door de manier waarop Samson met een ezelskakebeen de Filistijnen naar de filistijnen hielp was de film over hem mijn favoriet. Gelukkig stond in de bijbel waarin ik dit verhaal las een tekening van Gustave Doré zodat ik wist hoe een ezelskakebeen er uitziet. Rondom hem stapels verslagen Filistijnen. Daar kon de fantasie van een strijdbare misdienaar iets mee. Het is een van de grootste merkwaardigheden uit mijn jeugd dat mijn op en top katholieke ouders tijdens het Rijke Roomsche Leven een bijbel in huis hadden. Dat was immers iets van de protestanten en met protestanten spéélde je niet eens. Mijn ouders hadden hem speciaal voor mij gekocht. Uit hun rijke kroost hadden ze de keuze op mij laten

DE ROEROM n JAARGANG 27 n NUMMER 1 n SEPTEMBER 2012

vallen om priester te worden. Ik las graag en om mij te verleiden tot zo’n carrière schaften ze een bijbel aan. Mijn vriendjes hadden meelij met me omdat ik zoiets moest lezen, maar ik genoot met volle teugen van de oudtestamentische verhalen. Het lezen van de bijbel had voor mijn ouders niet het gewenste resultaat; voor mij persoonlijk was het resultaat dat ik uitermate bijbelvast ben, echt een verrijking van mijn leven. In mijn jeugd wist ik al dat ik voordeel had bij de bijbel, want tijdens het cowboytje spelen won ik elke knokpartij met mijn geheime wapen: Samson met zijn ezelskakebeen.