Leren en ontwikkelen in projecten en programma’s
Vaak is er in projecten en programma’s nau-
U heeft wellicht gemerkt dat ik nog wat om het
zo leert de ervaring. In persoonlijke gesprek-
collectieve leren heen ben gewandeld. Daar
ken met een aantal project- en programma-
heb ik mezelf inderdaad ook op betrapt. Ken-
leiders merken ze op dat het weliswaar een
nelijk verleidt de combinatie tussen deze twee
interessante gedachte is, maar dat de roep
velden (leren/ontwikkelen en projecten/pro-
om resultaatgerichtheid zo groot is, dat het
gramma’s) mij om in eerste instantie meer in
ten koste van het leren gaat. Vertragen kan
de richting van professionalisering te kijken.
bijna niet.
Mijn allereerste interesse ging echter uit naar
In de verandertaal van Léon De Caluwé en
het leren in projecten en programma’s. Daar
Hans Vermaak (2006) is het eenvoudig sa-
kom ik nu dus ook weer op terug.
mengevat, Björn Prevaas en ik wijdden op
We hebben vastgesteld dat het DNA van pro-
20 oktober 2010 een blog aan ‘leren’ (groen
jecten veel elementen in zich heeft die zich
dus) in een dominant blauwe omgeving (pro-
uitermate goed lenen voor leren en ontwik-
jecten en programma’s dus) wat behoorlijk
kelen. Daar komt de notie bij dat ‘collectieve
lastig is. De Caluwé en Vermaak schrijven
intelligentie vele malen groter kan zijn dan de
daarover in hun boek:
individuele intelligentie van de meest intelli-
In een dominant blauwe omgeving is het erg
gente persoon in een groep’, aldus Thomas W.
moeilijk om vormen van leren te ontwikke-
Malone, hoogleraar aan de MIT Sloan School
len. Zelfs als ze daar bedenken dat training of
of Management (Malone, Laubacher, & Del-
leeractiviteiten nodig zijn, zal de betreffende
larocas, 2010, Wooley e.a., 2010). Met die uit-
(groene?) trainer altijd de volgende vragen
gangssituatie en dat vooruitzicht in de hand
worden voorgelegd: ‘Kan datzelfde niet in kor-
zou je toch denken dat leren en ontwikkelen
tere tijd? Als we van te voren stukken lezen,
voor projectleiders en programmamanagers
kunnen we dan het proces niet effectiever ma-
vooraan in het hoofd zit.
ken? Wat hebben we eraan? Wat weet jij van
Maar helaas, niets is minder waar…
ons? Kun je aantonen dat jouw model werkt?’
welijks aandacht voor leren en ontwikkelen,
75