Studiedagen & workshops
Vorming voor professionele hulpverleners September - December 2012
Lees eerst dit Doelgroep
Annulatievoorwaarden
De doelgroep van de studiedagen en workshops bestaat uit medewerkers van de Centra voor Ambulante Revalidatie en hulpverleners uit andere diensten van de welzijns- en gezondheidssector. Voor de meeste onderwerpen is de doelgroep nader gespecificeerd. Gelieve hiermee rekening te houden.
Inschrijven voor een studiedag of workshop is definitief. Wie een inschrijving wil annuleren, doet dat schriftelijk en houdt hierbij rekening met onze annulatievoorwaarden: • Bij annulatie wordt 13 euro administratiekosten per ingeschreven deelnemer aangerekend. Annulaties van inschrijvingen die we minder dan tien werkdagen vóór de aanvang van de activiteit ontvangen, worden niet meer terugbetaald. • Ingeschrevenen die door overmacht niet kunnen deelnemen aan de activiteit, kunnen iemand anders in hun plaats sturen.
Algemeen De praktische informatie (plaats, datum, uur, prijs en inschrijvingsregeling) van elke studiedag of workshop is opgenomen bij de aankondiging. Koffie en deelnemersmap zijn in de prijs inbegrepen.
Inschrijven Inschrijven gebeurt bij voorkeur online via www.sig-net.be (klik door naar vorming). E-mailen kan ook: secretariaat@sig-net.be. Telefonisch inschrijven kan niet. Gelieve altijd uw klantnummer te vermelden. Hebt u nog geen klantnummer, laat het veldje dan blanco. U krijgt een nummer toegewezen bij een eerstvolgende mailing nadat u een eerste keer bent ingeschreven. Bij inschrijving verklaart u zich akkoord met de inschrijvings- en annulatievoorwaarden. Een inschrijving is pas geldig en definitief zodra ze volledig ingevuld vóór de uiterste inschrijvingsdatum op het secretariaat is toegekomen en u de factuur hebt ontvangen. Als bij inschrijving blijkt dat de activiteit is volzet, komt u op een wachtlijst terecht. U krijgt dan voorrang bij een eerstvolgende herneming. Voor studiedagen en workshops is het aantal deelnemers beperkt. De volgorde van inschrijvingen is bepalend. Sig-participanten krijgen voorrang tot een bepaalde datum tenzij anders vermeld. Niet-participanten kunnen vroeger inschrijven, maar krijgen de factuur pas na het verstrijken van de voorrangsdatum. Is een studiedag of workshop volgeboekt, dan wordt u daarvan zo snel mogelijk op de hoogte gebracht. De ontvangst van uw factuur garandeert uw deelname. Sig behoudt zich echter wel het recht voor de studiedag of workshop te annuleren als er te weinig deelnemers zijn. U krijgt dan zo snel mogelijk het inschrijvingsbedrag teruggestort. Na de uiterste inschrijvingsdatum ontvangt u een bevestigingsbrief met praktische informatie. Moeten we omwille van plaatsgebrek in Destelbergen uitwijken naar een locatie in Gent, dan brengen wij u hiervan tijdig op de hoogte.
Maaltijden Bij workshops voor een hele dag is de maaltijd in de deelnemersprijs inbegrepen. Voor de studiedagen varieert de situatie per locatie. In Destelbergen is er voldoende eetgelegenheid in de onmiddellijke buurt. We voorzien er anderhalf uur middagpauze (12 tot 13.30 uur). In de omgeving van de locatie in Leuven zijn niet veel eetmogelijkheden. Daarom is er een broodmaaltijd in de prijs inbegrepen en is de middagpauze korter (van 12 tot 13 uur).
Participant? Sig hanteert per activiteit twee prijzen: de standaardprijs en een prijs met korting. De reductieprijs is alleen bedoeld voor Sig-participanten. Zij krijgen voorrang bij het inschrijven tot een bepaalde datum. Elke vzw uit de non-profitsector kan participant worden door een jaarlijkse bijdrage te betalen. Meer informatie op www.sig-net.be of op het Sig-secretariaat. Let wel: het feit dat u de mailing ontvangt of geabonneerd bent op het tijdschrift Signaal, betekent niet dat u participant bent.
Opleidingscheques Sig mag sinds 1/8/2010 geen opleidingscheques meer aanvaarden. Meer info op onze website: www.sig-net.be > FAQ > Opleidingscheques
Hebt u nog vragen? Aarzel niet om ons te contacteren Sig vzw, Kerkham 1 bus 2, 9070 Destelbergen tel. 09 238 31 25 - fax 09 238 31 40 www.sig-net.be - info@sig-net.be
Woord vooraf Beste Sig organiseert jaarlijks zo’n 200 vormingsactiviteiten voor professionele hulpverleners uit de Centra voor Ambulante Revalidatie en aanverwante sectoren. We proberen altijd zo nauw mogelijk aan te sluiten bij de vormingsnoden van deze sectoren. Op die manier willen we het verantwoord handelen (evidence based) in de praktijk van de professionele hulpverlening ondersteunen. In deze brochure vindt u het programma van september tot december 2012. U krijgt de brochure voortaan niet meer in gedrukte vorm. Het versturen ervan per post naar meer dan 6000 adressen was een zeer dure aangelegenheid, en dan ook niet meer haalbaar voor onze organisatie. We hebben besloten de postzending te beperken tot een flyer met het totale programmaoverzicht. De volledige brochure blijft wel op de website raadpleegbaar, desgewenst ook in printbare vorm (PDF). Ook voor het aankondigen van losse activiteiten zullen we meer en meer de digitale weg volgen. We doen daarom een warme oproep aan iedereen om zich te abonneren op de gratis elektronische NIEUWSBRIEF van Sig via de website www.sig-net.be > nieuwsbrief. We bieden u elke maand een actueel overzicht van de activiteiten met links naar de website. Bij wijze van uitsmijter kondigen we u nu al aan dat ook de Sig-website van uitzicht zal veranderen in het najaar. Elektronisch inschrijven zal voortaan nog vlotter verlopen. Alvast welkom op één van onze activiteiten!
sterk in grenzen verleggen Sig organiseert vorming en bijscholing voor personen met een beperking zelf en voor hun ruime omgeving (de familie, de buurt, de hulpverleners, de maatschappij). Via een docudienst, het tijdschrift Signaal, publicaties en (audiovisuele) realisaties stelt Sig ook informatie ter beschikking. Verder stimuleert Sig praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek. 1
Inhoud Studiedagen herfst
Losse studiedagen
• Begrijpend lezen beter begrijpen (code 187).................... 3
• Cijfers liegen wel! Diagnostiek en behandeling van rekenstoornissen: een update (code 205) ................ 13
• Psychogene spraakstoornissen (code 188) ........................ 3 • Autisme van binnenuit (code 206) .................................. 16 • Epilepsie: diagnostiek, behandeling en invloed op het dagelijks leven van de patiënt (code 189)................... 4 • Studeren met dyslexie: hoe pak je het aan? (code 190) ........................................................................... 4 • Interculturele gespreksvoering: niet culturen, maar mensen ontmoeten elkaar (code 191) ..................... 5 • NEAP: een monitor om de vorderingen van jonge dove kinderen op te volgen (code 192) ............................ 6 • Faalangst? Coachen naar zelfvertrouwen én zelfcontrole! (code 193)................................................. 6 • Niet-medicamenteuze behandeling van ADHD (code 194)............................................................................ 7 • Overgewicht bij kinderen en adolescenten: Hoe pakken we de epidemie aan? (code 195).................. 7 • Beroepsethiek, deontologie en beroepsgeheim (code 196) ........................................................................... 8 • Jonge kinderen met ASS leren spelen: ontwikkeling, stimulatie, organisatie en aanbod (code 197) ........................................................................... 8 • Genetisch onderzoek bij ontwikkelingsstoornissen (code 198) ........................................................................... 9 • Beginnende en gevorderde leesmoeilijkheden remediëren op het niveau van de volledige lagere school (code 199) .............................................................. 10 • Beginnende en gevorderde spellingsmoeilijkheden remediëren op het niveau van de volledige lagere school (code 200) .............................................................. 10 • Behandeling van ernstig probleemgedrag vanuit ‘Geweldloos verzet’ en ‘Nieuwe autoriteit’ (code 201) ......................................................................... 11 • Zelfverwonding: Hoe ga je ermee om? (code 202) ........ 11 • Regulatiestoornissen: ontwikkelingsgerichte diagnostiek en behandeling van verstoorde gedragspatronen bij baby’s, peuters en kleuters (code 203) ............................ 12 • Wat u moet weten over NAH: Inleiding op cognitieve, emotionele & gedragsmatige gevolgen (code 204) ....... 13
2
• Sensorische informatieverwerking en sensorisch profiel (code 207) ........................................... 17 • CELF-Preschool-2 (code 208) ............................................ 17
Workshops • Hodson & Paden uitgebreid: onderzoek en behandeling van onverstaanbare kinderen (code 209) ......................................................... 14 • Autisme en adolescentie (code 210)................................ 14 • Stem en stemstoornissen (code 211)................................ 15 • Diagnostiek van taalgestoorde kinderen: optimaal gebruik van de CELF-IV-NL (code 212 – 213) ................................................................ 16 • Gespreksvaardigheden voor paramedici: praktische toepassingen in de contacten met ouders (code 214).............................................................. 18 • Omgaan met conflictsituaties bij ouders (code 215) ...... 18 • De taalbehandeling van kinderen met een semantisch-pragmatische stoornis (code 135) ................ 19 • Training van de perspectiefnemingsvaardigheden van kinderen met ASS (code 216) .................................... 19 • Relaxatie voor kinderen met ontwikkelingsproblemen (code 217) .............................. 20 • Het Toverbos als leerschool voor het omgaan met gevoelens (code 218) ................................................ 20
Begrijpend lezen beter begrijpen: van theorie naar praktijk, van diagnostiek naar therapie Een gelezen tekst begrijpen is één van de meest complexe vaardigheden. Tien procent van de kinderen uit de lagere school behaalt volgens de peiling ‘Lezen en luisteren’ (2007) de eindtermen niet. De kinderen hebben vooral problemen met het leggen van verbanden. Onderzoek wijst echter uit dat het effect van remediëring bij begrijpend lezen groot is. Kinderen die problemen ondervinden bij het begrijpen van teksten hebben meer nodig dan alleen wat extra oefening: ze hebben vooral nood aan oefeningen op maat, aan duidelijke instructies en sturende feedback. Vooraleer we kunnen remediëren, moeten we weten hoe begrijpend lezen tot ontwikkeling komt, welke aspecten het tekstbegrip kunnen beïnvloeden en hoe we problemen met begrijpend lezen kunnen diagnosticeren. Tijdens de studiedag gaan we in op deze aspecten. De dag is vooral theoretisch van aard, met een beperkte praktische toepassing.
Begeleiding Christel Van Vreckem, master in de logopedie en audiologie, is als lector verbonden aan de opleiding Logopedie en Audiologie van de Arteveldehogeschool Gent. Ze is medeontwikkelaar van de Vlaamse Test Begrijpend Lezen (2010, Academia Press) en werkt aan een PWO-project over begrijpend lezen, waarbij ze samen met een collega van de lerarenopleiding een therapieprogramma ontwikkelt om het begrijpend lezen bij kinderen te remediëren.
STUDIEDAG HERNEMING
CODE 187
WANNEER
maandag 29 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 50 (€ 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Doelgroep We richten ons vooral tot hulpverleners die individueel of met kleine groepjes kinderen werken en in hun dagelijkse praktijk kinderen behandelen met problemen wat betreft begrijpend lezen. Specifieke voorkennis is niet vereist.
Psychogene spraakstoornissen In een algemene inleiding gaan we kort in op de terminologie, de classificatie en de epidemiologie van psychogene spraakstoornissen. Vervolgens bespreken we verschillende stoornissen uitvoerig. Dit gebeurt telkens vanuit het perspectief van de logopedist.
Begeleiding Prof. dr. John Van Borsel is neurolinguïst, hoogleraar aan de opleiding Logopedie en Audiologie van de Universiteit Gent en de Universidade Veiga de Almeida in Rio de Janeiro. Zowel zijn klinische werkzaamheden als onderzoeksactiviteiten situeren zich op het vlak van spraakstoornissen.
De volgende psychogene spraakstoornissen komen aan de orde: • mutisme • psychogeen stotteren • psychogene stemstoornissen • de invloed van stress op de stem
Prof. dr. Kristiane Van Lierde is logopedist aan het UZ Gent en opleidingsvoorzitter Logopedische en Audiologische Wetenschappen van de Universiteit Gent. Haar klinische en wetenschappelijke interessegebieden zijn voornamelijk resonantie en stem.
We besteden veel aandacht aan de kenmerken en differentiaaldiagnose. Ook de mogelijkheden voor behandeling komen aan bod. Elk van de stoornissen wordt geïllustreerd met beeldmateriaal onder de vorm van case-studies.
Doelgroep De studiedag in de eerste plaats bedoeld voor logopedisten. Maar ook psychologen en pedagogen die in hun klinische praktijk worden geconfronteerd met cliënten met spraakstoornissen (articulatie, vloeiendheid, stem) van mogelijk psychogene oorsprong, zijn welkom.
STUDIEDAG HERNEMING
CODE 188
WANNEER
maandag 29 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 50 (€ 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Specifieke voorkennis is niet vereist. Basiskennis over spraakstoornissen wordt wel verondersteld.
3
Epilepsie: diagnostiek, behandeling en invloed op het dagelijks leven van de patiënt Tijdens deze studiedag besteden we in een eerste deel aandacht aan het definiëren van de verschillende epilepsiesyndromen, de diagnostische middelen en de bestaande behandelvormen.
Beide delen richten zich zowel op kinderen als op volwassenen. Theoretische kennis zal worden aangevuld met praktische voorbeelden en beeldfragmenten.
In een tweede deel gaan we dieper in op de effecten die epilepsie kan hebben op het schools presteren, cognitie, sociale status, levenskwaliteit, enz.
STUDIEDAG NIEUW
CODE 189
WANNEER
maandag 29 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 50 (€ 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Begeleiding Dr. Marijke Miatton is werkzaam als psycholoog op de Dienst Neurologie van het UZ Gent. Ze is lid van het multidisciplinair team van het Referentiecentrum voor Refractaire Epilepsie. Verder voert ze wetenschappelijk onderzoek uit in samenwerking met het Laboratorium voor Klinische en Experimentele Neurofysiologie, -biologie en -psychologie (LKEN-3). Doelgroep De studiedag is bedoeld voor alle geïnteresseerden die beroepshalve worden geconfronteerd met patiënten met epilepsie. Er is geen voorkennis of ervaring vereist.
Studeren met dyslexie: Hoe pak je het aan? Tijdens deze studiedag geven we een overzicht van recente wetenschappelijke inzichten over dyslexie bij jongvolwassenen (+16 jaar). Niet alleen internationale resultaten, maar vooral bevindingen vanuit recent onderzoek in Vlaanderen komen aan bod. Vanuit de theoretische inzichten stellen we een algemeen sterkte-zwakteprofiel van jongeren met dyslexie op. Op basis van dit profiel werken we een begeleidingsvoorstel en plan van aanpak voor jongeren met dyslexie uit dat inzetbaar is in verschillende (leer)contexten: thuis, in de klas, tijdens individuele studiebegeleiding en in therapie. Hoewel de aanpak vanuit het probleem dyslexie wordt opgebouwd, is ze inzetbaar voor álle jongeren met leerproblemen (jongeren met en zonder ontwikkelingsstoornissen/leerstoornissen zoals dyscalculie, ADHD, DCD en ASS).
4
Begeleiding Wim Tops is als neurolinguïst verbonden aan de Faculteit Psychologie en Pedagogische wetenschappen van de Ugent. Hij doet onderzoek naar ontwikkelingsstoornissen, vooral dyslexie bij adolescenten, en de invloed daarvan op het leren. Verder is hij actief in een multidisciplinair centrum voor kinderen en jongeren met ontwikkelingsstoornissen, waar hij zowel aan diagnostiek als begeleiding doet. Doelgroep De studiedag is bedoeld voor al wie in contact komt met jongeren (vanaf 16 jaar) met leerproblemen: logopedisten, psychologen, (ortho)pedagogen, (GON-)leerkrachten en zorgcoördinatoren uit het secundair onderwijs, CLB-medewerkers, docenten en trajectbegeleiders uit het hoger onderwijs. Er wordt geen specifieke voorkennis van de deelnemers verwacht.
STUDIEDAG NIEUW
CODE 190
WANNEER
maandag 29 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 50 (€ 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Interculturele gespreksvoering: niet culturen, maar mensen ontmoeten elkaar Soms ervaren we als hulpverlener de gespreksvoering met mensen met een andere etnische achtergrond als extra lastig. Los van de taalbarrière kunnen deze personen een ‘ongewone’ stijl van communiceren hebben, ‘ongewone’ vragen stellen en een ‘ongewone’ kijk op zaken hebben. Ook bepaalde culturele gewoonten en behoeften kunnen ‘vreemd’ overkomen. Het maakt ons onzeker. Soms vinden we niet de juiste houding tegenover deze mensen. Enerzijds willen we respect tonen voor de cultuur van de ander en niet discrimineren. Anderzijds willen en moeten we onze doelstellingen halen en hebben we soms moeite met bepaalde uitingen van een persoon. Hoe kunnen we het beste omgaan met culturele verschillen en conflicten in de gespreksvoering? Waar liggen grenzen en hoe geef je die aan zonder de werkrelatie te verstoren? Tijdens deze studiedag gaan we in op dergelijke vragen en onzekerheden vanuit een pluralistische, systeemtheoretische visie op interculturele communicatie. We oefenen ook met een concreet analyse- en interventieinstrument (het TOPOI-model) om effectief te kunnen communiceren met mensen met een andere culturele achtergrond.
De vorming is praktijkgericht met inbreng van eigen situaties van de deelnemers. Om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de praktijk wordt gevraagd vooraf dilemma’s en/of één praktijksituatie te beschrijven ten aanzien van het omgaan met culturele/religieuze verschillen. De dilemma’s betreffen culturele/religieuze knelpunten of problemen die je ervaart in de praktijk of hoort van collega’s. Mail naar griet.de.doncker@sig-net.be
STUDIEDAG NIEUW
CODE 191
WANNEER
maandag 29 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 50 (€ 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Begeleiding Dr. Edwin Hoffman werkt als zelfstandig onderzoeker, trainer en adviseur ‘Interculturele communicatie en diversiteit’ bij Jaksche&Hoffman (www.jakschehoffman.at). Hij ontwikkelde het TOPOI-model en heeft verschillende publicaties op zijn naam staan, waaronder ‘Interculturele gespreksvoering. Theorie en praktijk van het TOPOI-model’ (2009, Bohn Stafleu Van Loghum). Doelgroep De studiedag is bedoeld voor alle professionele hulpverleners die met mensen met verschillende culturele achtergronden werken.
5
NEAP: een monitor om de vorderingen van jonge dove kinderen op te volgen NEAP (Nottingham Early Assessment Package) is een batterij van tests en vragenlijsten die je in staat stelt om de vorderingen van jonge dove kinderen optimaal op te volgen. Het betreft hier vooral de vorderingen op het vlak van auditieve perceptie, spraakproductie en communicatie- en taalontwikkeling. Het pakket werd ontwikkeld door the Ear Foundation uit Nottingham en vertaald in het Nederlands door ONICI. Deze theoretische studiedag leunt sterk aan bij de praktijk door het gebruik van het vele beeldmateriaal uit werksituaties van de begeleiders. Noot: De voertaal op 30 oktober is Engels. Een medewerker van the Ear Foundation wordt echter bijgestaan door Leo De Raeve van ONICI, die instond voor de Nederlandse vertaling en aanpassing van de NEAP.
Begeleiding Een medewerker van the Ear Foundation, Nottingham (UK). The Ear Foundation is een Engelse vzw die zich gespecialiseerd heeft in de begeleiding en revalidatie van kinderen, jongeren en volwassenen met een cochleair implantaat. Van daaruit ontwikkelden zij ook tal van revalidatie- en opvolgingsmateriaal voor kinderen en volwassenen met CI. Daarnaast organiseert the Ear Foundation tal van studiedagen voor gebruikers en professionelen in de hulpverlening van deze personen en zijn zij betrokken bij research op vlak van CI. Leo De Raeve heeft meer dan dertig jaar ervaring als psycholoog in KIDS-Hasselt, waar hij verantwoordelijk is voor de begeleiding van peuters en kleuters met een gehoorverlies. Daarnaast is hij sinds tien jaar directeur van ONICI, het Onafhankelijk Informatiecentrum over Cochleaire Implantatie, te Zonhoven.
Faalangst? Coachen naar zelfvertrouwen én zelfcontrole!
6
Faalangst is enerzijds een zeer gekend, maar anderzijds nog steeds een zeer miskend probleem, waar veel kinderen én volwassenen onder lijden. Gekend omdat het zo herkenbaar is: Zijn we niet allemaal een beetje faalangstig? Miskend omdat er toch maar weinig systematische coaching gebeurt, zeker in een beginfase. ‘Het groeit er wel uit’, ‘Ik heb dat ook gehad’, ‘Het is geen stoornis’ en ‘Het is een beetje eigen aan de persoon’ zijn onderliggende opvattingen waardoor ouders, artsen en pedagogen er vaak wat licht overheen gaan. Vooral bij leerstoornissen is faalangst vaak een secundaire, versterkende problematiek.
gesprek over faalangst op de eerste lijn kan verlopen. We oefenen in het communiceren over faalangst aan de hand van het prestatie-motivatiemodel van Depreeuw, en in het motiverend interviewen. We tonen ook speelse technieken voor het leren omgaan met storende cognities en het opbouwen van zelfvertrouwen. Zelfcontroletechnieken op het vlak van studie-inzet en studiemethode, ademhaling en relaxatie vormen essentiële onderdelen, net zoals exposure in vitro (én in vivo) en het klaarmaken van een EHBO-kistje. We voorzien ook tijd voor de manier waarop de omgeving (ouders, leerkrachten) kan worden ingeschakeld.
Tijdens deze studiedag gaan we aan de hand van twee casussen (een kleuter en een lagereschoolkind) in op wat faalangst is, wat de oorzaken en gevolgen kunnen zijn, en welke strategieën aangewezen zijn. Deelnemers wordt gevraagd mee hypothesen en plan van aanpak te bedenken. Aan de hand van een video demonstreren we hoe een
Relevante publicaties: • Coosemans, I. & Engelen, I. (2003). Tieners in de knoei. Tielt: Lannoo. • Coosemans, I. (1992). Faalangst: een onderhoudende gezel bij leerproblemen. In A.J.J.M. Ruijssenaars & J.H.M. Hamers (Red.), Emotionele problemen. Praktijk, theorie en onderzoek. Leuven: Acco.
STUDIEDAG NIEUW
CODE 192
WANNEER
dinsdag 30 oktober 2012 (9 - 16 uur)
WAAR
KH Leuven
INSCHRIJVEN
€ 60 (€ 51 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Doelgroep De studiedag is bedoeld voor iedereen die betrokken is in de opvoeding, de revalidatie en het onderwijs van jonge slechthorende en dove kinderen: logopedisten, ergotherapeuten, audiologen, psychologen, pedagogen, gezinsbegeleiders, kleuterleiders, GON-begeleiders, enz. Maximum 30 deelnemers
Studiedag Nieuw
CODE 193
WANNEER
dinsdag 30 oktober 2012 (9 - 16 uur)
WAAR
KH Leuven
INSCHRIJVEN
€ 60 (€ 51 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Begeleiding Ingrid Coosemans (klinisch psycholoog) heeft een privépraktijk als gedragstherapeut. Verder is ze praktijklector in de Specifieke Lerarenopleiding Gedragswetenschappen van de KU Leuven en docent CVO aan de Sociale Hogeschool Heverlee. Doelgroep De studiedag is bedoeld voor iedereen die geplaatst is om systematisch een kleuter, lagereschoolkind, scholier of +18-jarige met faalangst te coachen. We verwachten vooral deelnemers die een casus in het achterhoofd hebben en concreet faalangstig gedrag kunnen beschrijven. Er is geen voorkennis vereist.
Niet-medicamenteuze behandeling van ADHD In de voormiddag gaan we in op de recente wetenschappelijke inzichten rond ADHD en trachten we deze te vertalen naar praktische richtlijnen en aandachtspunten voor diagnostiek en evidence based interventies bij kinderen en adolescenten. Na de middag richten we onze aandacht volledig op de niet-medicamenteuze behandeling van ADHD. We gaan dieper in op de psycho-educatie bij verschillende leeftijdsgroepen, de Parent Management Training, de gedragstherapeutische interventies op school en de individuele cognitieve training. De training van executieve functies, zowel thuis, op school als in de individuele therapie, krijgt hierbij ruim de aandacht.
Deze studiedag is eerder theoretisch van aard, maar wordt doorspekt met heel wat klinische voorbeelden, praktische ideeën en demonstratie van bruikbaar materiaal. Actieve participatie van de deelnemers wordt sterk op prijs gesteld. Praktijkillustraties, demonstraties en inoefening van technieken en vaardigheden komen ruim aan bod in de aansluitende workshop in het voorjaar van 2013.
Studiedag Nieuw
CODE 194
WANNEER
dinsdag 30 oktober 2012 (9 - 16 uur)
WAAR
KH Leuven
INSCHRIJVEN
€ 60 (€ 51 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Begeleiding Hermien De Backer is kinder- en jeugdpsycholoog, klinisch diagnosticus en gedragstherapeut. Ze heeft een privépraktijk in Kapelle-op-den-Bos en werkt met kinderen en jongeren (3 tot 18 jaar) met ontwikkelings-, gedrags- en emotionele stoornissen. Ze is tevens auteur van het boek ‘ADHD? Laat je niets wijsmaken’ (2005, Epo). Doelgroep De studiedag is bedoeld voor alle hulpverleners die in hun praktijk worden geconfronteerd met vragen naar niet-medicamenteuze behandeling van kinderen en jongeren met ADHD. Ook leerkrachten en CLB-medewerkers kunnen heel wat informatie opsteken die bruikbaar is voor de klaspraktijk. Er wordt geen specifieke voorkennis vereist.
Overgewicht bij kinderen en adolescenten: Hoe pakken we de epidemie aan? Obesitas is strikt genomen geen ziekte, maar eerder een pathologische reactie op onze veranderende omgeving. Het moderne leven leidt ons enerzijds tot overmatig vet- en suikergebruik en anderzijds tot onvoldoende fysieke activiteit. Deze combinatie van factoren zorgt ervoor dat vele jongeren opgroeien met overgewicht. Dat heeft behalve gezondheidsrisico’s ook heel wat psychologische consequenties. Als we de jongeren én hun ouders niet leren omgaan met deze nieuwe context, kunnen we de epidemie geen halt toeroepen. De deelnemers aan deze studiedag krijgen handvatten aangereikt om de samenhang van het probleem te zien en leren hoe ze jongeren en hun ouders best kunnen benaderen. We gaan te werk aan de hand van een uiteenzetting, geïllustreerd met case studies vanuit de praktijk.
Relevante publicaties: - Braet, C., & Van Winckel, M. (2001). Behandelingsstrategieën bij kinderen met overgewicht (Hoofdstuk 11). Houten: Bohn, Stafleu & Van Loghum. - Braet, C. e.a. (2007). Kinderen en jongeren met overgewicht. Handleiding voor begeleiders. Werkboeken voor ouders, kinderen en adolescenten. Antwerpen: Garant. Begeleiding Evie Stremersch is psycholoog/gedragstherapeut en sinds 2000 verbonden aan de obesitaswerking van het Revalidatiecentrum Zeepreventorium in De Haan. Ze heeft er sindsdien ervaring opgebouwd in het werken met obese adolescenten en hun context. Ann Tanghe is psycholoog/gedragstherapeut en coördinator van het Obesitasteam van het Revalidatiecentrum Zeepreventorium in De Haan. Ze is co-auteur van verschillende artikels in samenwerking met prof. dr. Caroline Braet (UGent).
Studiedag Herneming
CODE 195
WANNEER
dinsdag 30 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 50 (€ 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Doelgroep De studiedag is bedoeld voor alle hulpverleners die in aanraking komen met kinderen en jongeren die lijden aan overgewicht. Voorkennis is niet vereist.
7
Beroepsethiek, deontologie en beroepsgeheim Steeds meer is er aandacht voor “beroepsethiek”, “deontologie”, “beroepsgeheim”, … binnen de hulpverlening, zowel in centra, ziekenhuizen als in privé praktijken. Tijdens deze studiedag wordt een antwoord gegeven op een heel aantal vragen waarmee de hulpverlener in de praktijk vaak geconfronteerd wordt. “Hoe zit dat precies met dat beroepsgeheim?” Mag ik gegevens doorsturen naar de ouders? En mag dit ook als ze gescheiden zijn? Wat mag/moet ik doorgeven aan medewerkers van justitie? Wat moet ik doen bij kindermishandeling, ouderenmishandeling, partnergeweld? Hoe moeten dossiers bijgehouden worden, en wie mag hier toegang toe vragen? Er wordt tevens uitleg gegeven over de wetswijzigingen van 30 november 2011 en 23 februari 2012 inzake beroepsgeheim.
Begeleiding Meester Jan Vande Moortel is advocaat en docent aan de Arteveldehogeschool, Hogeschool Gent, Erasmushogeschool Brussel, de Benedictuspoort en het VVC Brussel.
Tijdens deze studiedag staan we stil bij verschillende ‘spelvormen’ met bijzondere aandacht voor het ‘leren spelen’ in een 1/1-begeleiding. Spelstimulatie, spelstrategieën, parallelspel en spelscenario’s zijn centrale thema’s. Daarnaast bekijken we de organisatorische aspecten van het spelen: van ‘kanaliseren en begrenzen’ 8
over alle nuances van ‘georganiseerde vrije tijd’ tot ‘inspraak en plannen’. We proberen deze zaken te koppelen aan ‘kindkenmerken’ (interesses, behoeften, vaardigheden, kwetsbaarheid, enz.) om zo te komen tot een aangepast aanbod voor elk kind. Begeleiding Kries Vanparys is logopedist en heeft jarenlange ervaring in het werken met kleuters met autisme en een normale begaafdheid in een revalidatiecentrum. Momenteel werkt ze in een ondersteunende functie in het MPIGO Zonneken te Sint-Niklaas. Ze begeleidt er kinderen met autisme en een verstandelijke beperking in de klas in nauwe samenwerking met de leerkracht en andere begeleiders. Ze werkte jarenlang freelance voor het Opleidingscentrum Autisme en organiseerde o.a. ook een kleuterpraktijkopleiding.
CODE 196
WANNEER
dinsdag 30 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 50 (€ 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Doelgroep De studiedag is bedoeld voor alle hulpverleners (artsen, psychologen, kinesitherapeuten, ergotherapeuten, logopedisten, …), directieleden en andere geïnteresseerden.
Jonge kinderen met ASS leren spelen: ontwikkeling, stimulatie, organisatie en aanbod In een auti-speelklas is een van de belangrijkste pijlers ‘leren spelen’. We ervaren hoe waardevol spelen is, maar ook hoe moeilijk het is om een goed spelaanbod te doen. Ieder kind met autisme heeft zijn eigen vaardigheden en interesses. Bovendien zijn de behoeften van elk kind veranderlijk doorheen de dag, de week, de tijd. Het spelaanbod moet dan ook een evenwichtige mix vormen van verscheidene spelvormen voor elk kind: van stimulerend naar strak georganiseerd, van stereotiep naar sociaal.
Studiedag Nieuw
Studiedag Nieuw
CODE 197
WANNEER
dinsdag 30 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 50 (€ 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Doelgroep De studiedag is bedoeld voor mensen die werken met jonge kinderen met autisme (tot ong. 9 à 10 jaar) en een verstandelijke beperking. De principes zijn niet alleen toepasbaar in een klascontext, maar ook thuis of in therapiesituaties.
Genetisch onderzoek bij ontwikkelingsstoornissen Deze studiedag handelt over pervasieve en cognitieve ontwikkelingsstoornissen, al dan niet geassocieerd met een syndromale (genetische) aandoening. De onderwerpen worden zowel praktisch als theoretisch benaderd. In een eerste deel geven we een overzicht van de huidige genetische onderzoeksmethoden voor het diagnosticeren van deze aandoeningen. Nieuwe technologieĂŤn zoals array-gebaseerde technieken en een nieuwe generatie sequentieanalysemethoden worden toegelicht. Aan de hand van enkele praktische voorbeelden bespreken we de mogelijkheden en beperkingen van deze technieken. In een tweede deel lichten we de praktische aanpak toe. Hoe gaan we te werk in de praktijk? Hoe verloopt de diagnostische en genetische aanpak bij een kind met een ontwikkelingsstoornis?
Deel 3 handelt over nieuwe genetische inzichten in pervasieve en cognitieve ontwikkelingsstoornissen. In het laatste deel behandelen we de meest frequente syndromale aandoeningen gekenmerkt door een pervasieve en/of cognitieve ontwikkelingsstoornis. Hierbij besteden we vooral aandacht aan hoe we deze aandoeningen kunnen herkennen en diagnosticeren en tevens welke implicaties de diagnose heeft op de behandeling en aanpak. Begeleiding Prof. dr. Geert Mortier, prof. dr. Bart Loeys en dr. Nathalie Van der Aa zijn zowel kinderarts als klinisch geneticus, elk met een ruime ervaring in pediatrische genetica en dysmorfologie. Ze zijn alle drie verbonden aan het Centrum voor Medische Genetica van het UZ Antwerpen.
Studiedag Herneming
CODE 198
WANNEER
dinsdag 30 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
â‚Ź 50 (â‚Ź 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Doelgroep De studiedag is bedoeld voor artsen, verpleegkundigen, logopedisten, kinesitherapeuten, ergotherapeuten, psychologen en anderen zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg van personen met een cognitieve beperking, pervasieve ontwikkelingsstoornis of syndromale aandoening. Accreditering werd aangevraagd i.s.m. de Vereniging van Revalidatieartsen.
9
Beginnende en gevorderde leesmoeilijkheden remediëren op het niveau van de volledige lagere school (code 199)
Het beheersen van de leesvaardigheid en het verwerven van de mogelijkheid om zich al schrijvend verstaanbaar uit te drukken zijn tegenwoordig twee bijzonder belangrijke vaardigheden. Een zwakke leesvaardigheid hypothekeert in belangrijke mate de toegang tot informatie en de algemene kennisverwerving in veel facetten van het dagelijkse leven. Ouders en leerkrachten maken zich dan ook bijzonder ongerust wanneer een kind op deze domeinen bij het begin van de lagere school achterop loopt. Gelukkig leidt een zwakke start niet noodzakelijk tot een blijvende problematiek. Tijdens deze studiedag ligt de focus op het lezen. We gaan eerst in op de manier waarop we de moeilijkheden in kaart kunnen brengen en vooral hoe we deze resultaten kunnen interpreteren. Wat zijn alarmerende signalen? Wat moeten we goed opvolgen? Wat kan nog getolereerd worden? Na dit eerste deel gaan we uitgebreid in op de ontwikkeling van het leesproces. Op
aanvankelijk niveau hangt dit nog nauw samen met de ontwikkeling van de spellingsvaardigheid. We bekijken dit systeem met het accent op de aspecten die het lezen beïnvloeden en we verkennen in detail hoe we moeilijkheden praktisch en speels kunnen aanpakken. Daarna volgen we de evolutie van het lezen gedurende de lagere school. In de eerste jaren ligt het zwaartepunt van de begeleiding op het versterken van de technische leesvaardigheden in combinatie met het stimuleren van de ontwikkeling van het begrijpend lezen. Naarmate de kinderen ouder worden en de moeilijkheden hardnekkig blijken, zetten we als begeleiders in op het faciliteren van het lezen en het zoeken naar ondersteunende maatregelen, zodat de leesproblematiek of de dyslexie het kind zo min mogelijk hindert in zijn ontwikkeling. De studiedag gaat over kinderen die met behulp van de klassikaal gehanteerde leesmethode onvoldoende tot
Studiedag Herneming
CODE 199 - 200
WANNEER
dinsdag 30 oktober 2012 (9 - 16.30 uur) (code 199) woensdag 31 oktober 2012 (9 - 16.30 uur) (code 200)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 50 (€ 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
lezen komen. We verkennen enkele verklarende denkkaders, maar zetten vooral in op hoe we deze kinderen concreet verder kunnen helpen. Aangezien het altijd om een klein deel van de groep gaat, is het praktijkgedeelte van deze studiedag gericht op het werken in een therapiesituatie of in het kader van een zorgbeleid. Delen kunnen zeker in hoekenwerk worden toegepast.
Beginnende en gevorderde spellingsmoeilijkheden remediëren op het niveau van de volledige lagere school (code 200)
Het beheersen van de mogelijkheid om zich al schrijvend verstaanbaar uit te drukken is vandaag (samen met het lezen) een bijzonder belangrijke vaardigheid. Een zwakke spellingsvaardigheid heeft een grote impact op de latere leefkwaliteit. Ouders en leerkrachten maken zich dan ook bijzonder ongerust wanneer een kind in de lagere school op deze domeinen achterop loopt. Gelukkig leidt ook hier een zwakke start niet noodzakelijk tot een blijvende problematiek. In deze studiedag bekijken we eerst op welke manier we de moeilijkheden in kaart kunnen brengen en hoe uit de totaliteit van de testresultaten een begeleidingslijn kan ontstaan. Daarna volgen we het normale ontwikkelingsverloop en bekijken we telkens wat er mis kan lopen en hoe we praktisch én speels voor ondersteuning kunnen zorgen. Zo zoeken we uit hoe we het fonetisch schrijven kunnen versterken en vervolgens kunnen uitbreiden naar de eerste morfemen (bv. achtervoegsels, voorvoegsels, meervoudsaanduidingen) 10
en samenstellingen. Hoe een kind de homofonen (bv. ei/ij en au/ou) kan verwerven en hoe het tot het toepassen van de eerste spellingsregels kan komen. We besteden veel aandacht aan het ondersteunen van kinderen die de spellingsregel van de open en gesloten lettergrepen niet via de klassikale aanpak verwierven. Verder gaan we uitgebreid in op het remediëren van de werkwoordsvervoeging en de ontwikkeling van het woordbeeld in het Nederlands en het Frans. Tot slot bekijken we de impact van ernstige, opvallende, hardnekkige spellingsmoeilijkheden (dysorthografie) op de schoolse ontwikkeling en de mogelijkheden van hulpmiddelen. We gaan in op het dilemma van attestering. De studiedag gaat over kinderen die met behulp van de klassikaal gehanteerde methode onvoldoende tot spelling komen. We verkennen enkele verklarende denkkaders, maar zetten vooral in op hoe we deze kinderen
concreet verder kunnen helpen. Aangezien het altijd om een klein deel van de groep gaat, is het praktijkgedeelte van deze studiedag gericht op het werken in een therapiesituatie of in het kader van een zorgbeleid. Delen kunnen zeker in hoekenwerk worden toegepast. Begeleiding Hilde Heuninck (logopedist) is al ruim vijftien jaar gespecialiseerd in rekenbegeleiding, maar ze heeft ook ruime expertise in het begeleiden van kinderen met ernstige lees- en spellingsmoeilijkheden. Haar inzichten zijn in de eerste plaats gestoeld op ruime praktijkervaring. Doelgroep Beide studiedagen zijn bedoeld voor therapeuten, zorgleerkrachten en taakleerkrachten. Klasleerkrachten zullen veel, maar niet alle tips kunnen benutten. Beide dagen bespreken het remediëren van moeilijkheden die sterk met elkaar samenhangen. Dit leidt onvermijdelijk tot een beperkt aantal overlappende delen, die echter telkens vanuit een andere focus (lezen of spelling) worden bekeken.
Behandeling van ernstig probleemgedrag vanuit ‘Geweldloos verzet’ en ‘Nieuwe autoriteit’ Haim Omer ontwikkelt in de jaren 1990 ‘Geweldloos verzet’ als interventie voor de behandeling van kinderen met agressief en zelfdestructief gedrag. Zijn benadering is geïnspireerd door de sociaal-politieke sfeer, waar onder meer Mahatma Gandhi en Martin Luther King geweldloos verzet hanteerden in hun strijd voor gelijkheid en rechtvaardigheid. Ouders leren op een vastberaden, maar volstrekt geweldloze manier weerstand te bieden aan ernstig probleemgedrag zonder zich te laten meeslepen in conflicten. Het uitgangspunt is een vorm van ouderlijke autoriteit gebaseerd op gerichte aandacht, ouderlijke aanwezigheid, nabijheid en interesse, vrij van iedere vorm van geweld. Dit wordt uitgewerkt in vier interventiegebieden: (1) het vermijden van escalatie, (2) het activeren van ondersteuning, (3) het bieden van actieve weerstand tegen probleemgedrag, en (4) het uitvoeren van relatiegebaren. Deze veelbelovende benadering, die zich oorspronkelijk tot
gezinnen richtte, wordt ondertussen in verschillende andere contexten (bv. scholen, residentiële voorzieningen) toegepast. Tijdens deze studiedag geven we vanuit verschillende werkcontexten een praktische inleiding over de benadering ‘Geweldloos verzet’ en ‘Nieuwe autoriteit’. We combineren de theoretische uiteenzetting met filmisch materiaal en beogen een maximale praktische participatie, onder meer via rollenspel. Doelgroep De studiedag is bedoeld voor hulpverleners die te maken hebben met agressief en zelfdestructief gedrag van kinderen tussen 6 en 18 jaar en met gevoelens van onmacht die dit opwekt bij opvoeders én hulpverleners.
Zelfverwonding: Hoe ga je ermee om? Van nature zijn we geneigd pijn te vermijden en de verzorging van ons lichaam als vanzelfsprekend te beschouwen. Waarom zien we dan steeds meer jongeren met allerlei vormen van zelfverwondend en zelfbeschadigend gedrag? Is het een nieuwe rage? Zowel familie als hulpverleners schrikken van dit soort gedrag en kunnen er negatief op reageren. Deze studiedag haalt zelfverwonding uit de taboesfeer en geeft duidelijke antwoorden op vragen als: Wat zijn de oorzaken van zelfverwonding? Wat zijn de gevolgen op korte en lange termijn? Hoe kan je er goed mee omgaan? Hoe kan zelfverwonding het best worden behandeld? Hoe kunnen ouders en leerkrachten best reageren?
We geven aan de hand van voorbeelden praktische tips voor een constructieve aanpak van deze bijzondere “lichaamstaal”. Theorie en praktijk wisselen elkaar af in een interactieve sfeer. Tijdens deze studiedag wordt niet specifiek ingegaan op de behandeling van zelfverwondend gedrag bij zware mentale beperking. Dit vergt een andere benadering. Begeleiding Prof. dr. Laurence Claes is hoofddocent klinische psychodiagnostiek en gedragstherapeut aan het Departement Psychologie van de KU Leuven. Ze werkt in de praktijk met jongeren en volwassenen met zelfverwondend gedrag, eetstoornissen en persoonlijkheidsstoornissen. Tevens is ze auteur van het boek ‘Zelfverwonding. Hoe ga je ermee om?’ (2007, Lannoo).
Studiedag Nieuw
CODE 201
WANNEER
woensdag 31 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 50 (€ 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Begeleiding Frank Van Holen is klinisch psycholoog en systeemtherapeut. Hij coördineert implementatie en onderzoek naar de toepassing van geweldloos verzet in pleegzorg en superviseert toepassingen in ambulante settings. Bart Colson is klinisch psycholoog, gezinscounseler en psychodynamisch kinderpsychotherapeut. Hij werkte meer dan tien jaar in de ambulante revalidatiesector en is nu actief bij adolescenten in de residentiële kinderpsychiatrie van het UZ Brussel (PAika). Daarnaast heeft hij een privépraktijk voor lagereschoolkinderen.
Studiedag Nieuw
CODE 202
WANNEER
Woensdag 31 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 50 (€ 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Doelgroep De studiedag is bedoeld voor iedereen die in zijn/ haar werkveld wordt geconfronteerd met adolescenten en volwassenen die zichzelf verwonden. We denken aan psychiaters, maatschappelijk werkers, psychologen, paramedici, zorgleerkrachten, verpleegkundigen, enz. Enige kennis over psychiatrische ziektebeelden strekt tot aanbeveling Maximum 30 deelnemers
11
Regulatiestoornissen: ontwikkelingsgerichte diagnostiek en behandeling van verstoorde gedragspatronen bij baby’s, peuters en kleuters De 18 maanden oude Sanne slaapt zeer onrustig. Ze wordt verschillende keren per nacht wakker. Overdag, tijdens het middagdutje, houden haar ouders het muisstil in huis. Maar bij het minste geluid gaan Sannes oogjes onmiddellijk open. Daarnaast vertoont Sanne een uitgesproken voorkeur voor motorisch spel: ze rent, klimt, ravot … en is daar zeer roekeloos in. Thomas, 29 maanden, is een zeer angstig kind. Bij de minste afwijking van de normale gang van zaken is hij overstuur. Ook harde geluiden kunnen hem helemaal uit evenwicht brengen. Verder weigert hij pertinent kleren aan te trekken waarin nog een etiketje hangt. Hij zegt dat het pijn doet. Ook bruin brood met grote granen “doet pijn in de mond”. Hij speelt liefst van al rustig. Stoeien met papa durft hij niet. Er zijn geen argumenten om aan ASS te denken: Thomas praat goed voor zijn leeftijd, heeft behoorlijke communicatieve vaardigheden en vertoont beginnend doe-alsof-spel. Zowel Sanne als Thomas hebben een regulatiestoornis. Dit concept verwijst naar het feit dat sommige baby’s en peuters een gedragspatroon vertonen dat betekenisvol verschilt van dat van normaal ontwikkelende leeftijdgenoten; naar specifieke problemen tijdens de eerste levensjaren, die vaak (maar niet altijd) de voorbode blijken van een ontwikkelingsstoornis of een andere psychiatrische problematiek. Peuters met regulatiestoornissen hebben allemaal een verstoord gedragspatroon, vertonen specifieke sensorische en motorische patronen en vereisen van hun verzorgers een specifieke benadering om te kunnen ontwikkelen.
12
Tijdens deze studiedag staan we uitgebreid stil bij de verschillende vormen van regulatiestoornissen, zoals beschreven in het Diagnostisch Classificatiesysteem 0-3 R (DC 0-3R). De diagnose biedt houvast in het kunnen kaderen en begrijpen van gedrag van zeer jonge kinderen en geeft ouders en hulpverleners aanknopingspunten in het zoeken naar een benadering op maat. Het theoretische kader wordt toegelicht aan de hand van beeldmateriaal en andere voorbeelden. De deelnemers worden uitgenodigd om interactief mee te denken. We voorzien de mogelijkheid om (een aantal) casussen uit het werkveld van de deelnemers te bespreken.
Studiedag Nieuw
CODE 203
WANNEER
woensdag 31 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 50 (€ 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Begeleiding Magda van Hee is als klinisch psycholoog en gedragstherapeut verbonden aan de afdeling ‘Jonge kind en gezin (0-5 jaar)’ van het Universitair Centrum voor Kinder- en Jeugdpsychiatrie (UCKJA) te Antwerpen. Ze staat in voor de ambulante screening en behandeling van zeer jonge kinderen. Doelgroep De studiedag is bedoeld voor alle hulpverleners die met kinderen tussen 0 en 5 jaar werken (CKG’s, CAR, CLB’s, diensten GGZ, scholen voor buitengewoon onderwijs met kleuterwerking, MPI’s, diensten Vroeg- en thuisbegeleiding, enz.). Er wordt geen voorkennis van de DC 0-3R verwacht.
Wat u moet weten over NAH: inleiding op cognitieve, emotionele en gedragsmatige gevolgen We gaan van start met een overzicht van de verschillende oorzaken van een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) om tot een definitie te komen. Tijdens het werken met personen met NAH worden we geconfronteerd met heel wat mogelijke beperkingen of stoornissen. Deze dag zoomt in op een hele waaier aan verschillende mogelijke gevolgen.
In deel 2 komen een aantal emotionele en/of gedragsmatige gevolgen aan bod. Thema’s die de revue passeren zijn: verwerking na NAH, depressie en angststoornissen, en impulscontrole (verbale ontremming, agressie, seksuele ontremming). Ook hier vertrekken we van theoretische principes om daarna concrete omgangstips uit te wisselen.
In een eerste gedeelte gaan we dieper in op een aantal frequent voorkomende cognitieve gevolgen (o.a. aandacht, geheugen, executieve functies, afasie, neglect en hemianopsie). We geven telkens een bondig overzicht van de verschillende theoretische principes en koppelen hieraan een aantal therapeutische mogelijkheden en omgangstips.
Deelnemers krijgen de kans om vooraf een casus door te sturen (naar griet. de.doncker@sig-net.be) of op de dag zelf een aantal casussen in te brengen. Deze worden in groep besproken.
Cijfers liegen wel! Diagnostiek en behandeling van rekenstoornissen: een update Het belang van het goed kunnen rekenen kan in onze maatschappij niet worden overschat. We spreken van dyscalculie als voldaan is aan het criterium van de achterstand, het (mild) exclusiecriterium en het criterium van de didactische resistentie (gemis aan ‘Respons to Instruction’, RTI). Dyscalculie komt voor bij vijf procent van de populatie. Tijdens deze studiedag staan we stil bij de actuele verklarende modellen voor dyscalculie om vervolgens in te gaan op de diagnostiek en foutenanalyse in functie van het geven van oefeningen op maat, met duidelijke instructies en sturende feedback. We belichten de relatie met taal, het debat i.v.m. de voorstellingsvorm van getallen (asymbolisch versus symbolisch), de relatie tussen dyscalculie en executieve functies, het effect van zittenblijven en de comorbiditeit van dyscalculie met DCD.
Vooraleer we kunnen remediëren, moeten we weten op welke aspecten van het rekenen kinderen met dyscalculie uitvallen, hoe rekenen tot ontwikkeling komt, welke aspecten we kunnen beïnvloeden, waar en welke STICORDI-maatregelen zullen nodig blijven en hoe we problemen met rekenen en verstoorde randvoorwaarden kunnen diagnosticeren en aanpakken. We bekijken De dag is vooral theoretisch van aard, met een beperkte praktische toepassing.
Studiedag Herneming
CODE 204
WANNEER
woensdag 31 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 50 (€ 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Begeleiding Wouter Lambrecht werkt als klinisch neuropsycholoog op de NAH-unit van PC Caritas te Melle. Verder is hij als stafmedewerker verbonden aan Sig en maakt hij deel uit van de Hersenletselpraktijk te Gent. Doelgroep Deze studiedag behandelt een brede waaier van mogelijke gevolgen van NAH en therapeutische mogelijkheden, ideaal dus voor de beginnende professional of voor de hulpverlener die al enige ervaring heeft, maar meer overzicht wenst. We richten ons op logopedisten, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, verpleegkundigen, opvoedkundigen, psychologen en artsen. We voorzien heel wat referenties voor deelnemers die zich naderhand in de materie wensen te verdiepen.
Losse Studiedag Herneming
CODE 205
WANNEER
maandag 1 oktober 2012 (9 - 16 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 50 (€ 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 3 september 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Begeleiding Prof. dr. Annemie Desoete (orthopedagoog) is als hoofddocent verbonden aan de onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen van de UGent. Verder is ze lector aan de opleiding Logopedie en Audiologie van de Arteveldehogeschool Gent. Ze is ook wetenschappelijk medewerker van Sig. Onderzoek naar rekenstoornissen/dyscalculie vormt één van haar kernonderzoekslijnen. Doelgroep We richten ons in hoofdzaak tot therapeuten, CLB-medewerkers en zorgleerkrachten. Specifieke voorkennis is niet vereist.
13
Hodson & Paden uitgebreid: onderzoek en behandeling van onverstaanbare kinderen Hodson en Paden ontwikkelden een cyclische aanpak om ernstig onverstaanbare kinderen zo snel mogelijk verstaanbaar te leren spreken. Deze workshop gaat over onderzoek en behandeling van kinderen vanaf ongeveer 2½ jaar. We starten met een gedegen theoretische achtergrond over de fonologische ontwikkeling. Daarna oefenen we de systematische analyse van de uitspraak. Met de uitkomsten daarvan leren we de juiste keuzes te maken: Welke patronen moeten worden aangepakt en welke in eerste instantie nog niet? We besteden ruim aandacht aan de opzet en de praktische uitwerking van de behandeling. We bespreken het belang van de ontwikkeling van het fonologisch bewustzijn gezien de relatie ervan met lees- en spellingproblemen. Ten slotte gaan we in op de verschillen en overeenkomsten met enkele andere behandelmethoden.
Deze driedaagse workshop heeft zowel theoretische als praktische kennis in petto. We maken gebruik van literatuurstudie, presentaties, videobeelden en casuïstiek. De perioden tussen de cursusdagen in zijn bedoeld voor het uitwerken van praktijkopdrachten. De begeleiders en de medecursisten geven hierop feedback. Zo passen we vanaf het begin de cyclische aanpak toe in de eigen omgeving. Het verdient dus zeker aanbeveling om daar voldoende tijd voor te reserveren en om vooraf te overwegen welke kinderen uit de praktijk als casus kunnen dienen. Begeleiding Imma van de Wijer-Muris en Yvonne Draaisma zijn beiden logopedist met een eigen praktijk in respectievelijk Nuth en Valkenburg (NL). Ze hebben veel ervaring met fonologische behandelmethoden. Sinds 2000 verzorgen ze nascholing over de cyclische aanpak van Hodson & Paden. Met Barbara Hodson onderhouden ze geregeld contact over recente ontwikkelingen.
Autisme en adolescentie Autisme en adolescentie geraken meer en meer vertrouwd in het reguliere onderwijs en de hulpverlening. Vanuit verschillende disciplines proberen we eerst de jongere met ASS en zijn omgeving in kaart te brengen: Welke kwaliteiten zijn er? Welke zorgvragen zijn er? We leren werken met enkele inschalingsmaterialen zoals de SEO-R, het zintuiglijk profiel, de Stressvragenlijst, enz. Aansluitend bekijken we vanuit verschillende invalshoeken hoe we gepaste begeleiding kunnen realiseren: zelfbeeld, sociale vaardigheden, gevoelens, zelfredzaamheid, jongerengroepen, enz. We proberen tijdens deze workshop een evenwicht te vinden tussen het aangereikt krijgen van praktische handvatten en het zelf leren verwerken en hanteren in eigen casuïstiek.
14
Deze workshop legt vooral de nadruk op de basisvaardigheden die nodig zijn bij adolescenten met ASS en een normale begaafdheid. We vragen een actieve deelname. De workshop sluit aan bij de studiedag ‘Autisme en adolescentie’ (november 2010 of maart 2012), maar kan ook afzonderlijk worden gevolgd. Begeleiding Karen Van Dyck werkt in haar privépraktijk als kinesitherapeut, psychomotorische therapeut en erkende auticoach met kleuters, kinderen en jongeren. Ze is ook GON-begeleider van kinderen en jongeren met ASS en GON-coördinator in de Openluchtschool De Mostheuvel in Malle (BO type 3/type 3-ASS). Daarnaast is ze gastdocent en coach aan de Lessius Hogeschool Mechelen. Nele van Praet werkt als klinisch psycholoog in het Koninklijk Instituut Woluwe. Vanuit het BO begeleidt ze kinderen met ASS en een normale begaafdheid. Verder ondersteunt ze ouders en brussen vanuit de thuisbegeleidingsdienst. Ze heeft ook een privépraktijk en is erkend als auticoach.
Workshop Nieuw
CODE 209
WANNEER
5 oktober, 6 en 26 november 2012 (10 - 17 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 660 (€ 530 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 7 september 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Doelgroep De workshop is bedoeld voor logopedisten die werken met kinderen. De cyclische aanpak is toepasbaar in een klinische setting, maar ook in een zelfstandige praktijk of op scholen. Enige ervaring in het werken met slecht verstaanbare kinderen is aangeraden. Minimum 15, maximum 20 deelnemers
Workshop Nieuw
CODE 210
WANNEER
15 oktober en 19 november 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 320 (€ 250 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 september 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Doelgroep De workshop is bedoeld als basiseducatie voor hulpverleners die werken met jongeren met ASS en een normale begaafdheid (zowel in revalidatie, privépraktijk, GON als interne begeleider of thuisbegeleiding). Er is geen specifieke voorkennis vereist. Minimum 14, maximum 20 deelnemers
Stem en stemstoornissen Post-Academische Vorming en intensieve cursus Reeds vele jaren organiseren de Dienst Neus-, Keel- en Oorziekten & Hoofd- en Halschirurgie en het Universitair Centrum voor Communicatiestoornissen van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen samen met de Vlaamse Vereniging voor Logopedisten de post-academische vorming Stem. Vorig jaar werd ook Sig betrokken in deze organisatie. In 2012 wordt deze vorming opnieuw georganiseerd onder de titel ‘Stem en stemstoornissen’. Net als vorig jaar is het de bedoeling om in een rechte lijn vanuit de basiswetenschappelijke inzichten stevig door te stoten naar de meer klinische items: van inzichten naar praktijk, en van anatomie en fysiologie naar pathologie, diagnostiek en behandeling. Om de vele hoofdstukken inhoud te geven, wordt een beroep gedaan op experten uit de diverse deelgebieden die gedurende zes volle cursusdagen hun expertise delen. De rode draad is telkens op wetenschap gebaseerde rationales, keuzes, methodes, etc. Waar wordt begonnen met basisinformatie, zal worden geëindigd met gesofisticeerde inzichten. Op die manier biedt deze cursus een springplank voor zowel beginnende als ervaren stem-professionals.
Deze intensieve cursus richt zich hoofdzakelijk tot logopedisten die zich op een adequate manier willen inwerken in de kennis over en de diagnostiek en therapie van stemstoornissen. Naast voordrachten, live chirurgie, video- en audiomateriaal, zullen de cursisten sporadisch ook de mogelijkheid krijgen om een eigen casus aan te brengen en biedt een interactieve stijl ruimte voor vragen en discussies. • Sessie 1 - De ‘vocal tract’ • Sessie 2 - Assessment • Sessie 3 - Akoestische stemonderzoek met het programma Praat • Sessie 4 - Therapie: de pathologische stem (1) • Sessie 5 - Therapie: de pathologische stem (2) • Sessie 6 - Training niet-pathologische stemmen
Workshop Nieuw
CODE 211
WANNEER
11 en 12 oktober, 15 en 16 november, 13 en 14 december 2012 (9.30 - 16 uur)
WAAR
UZ Antwerpen
INSCHRIJVEN
€ 660 (€ 540 voor VVL-leden en Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 september 2012 (voorrang Sig-participanten en VVL-leden tot 2 juli 2012)
Doelgroep De workshop richt zich tot logopedisten die zich op een adequate manier willen inwerken in de kennis over en de diagnostiek en therapie van stemstoornissen. Voorleggen van eigen casusmateriaal is mogelijk. De workshop omvat 6 volledige dagen en wordt in zijn totaliteit aangeboden. Gedeeltelijke participatie is niet mogelijk. Minimum 12, maximum 60 deelnemers Accreditering werd aangevraagd i.s.m. de Vereniging van Revalidatieartsen.
Begeleiding Alle docenten zijn clinici met een jarenlange ervaring en een internationaal referentiekader. Ze zijn auteur van talrijke Nederlandstalige en internationale publicaties. • Prof. dr. Marc De Bodt (logopedist), dienst NKO, Hoofd- en Halschirurgie, UZA; gastprofessor UGent • Dr. Gwen Van Nuffelen (logopedist), dienst NKO, Hoofd- en Halschirurgie, UZA • Dr. Carl Van Laer, (NKO-arts), dienst NKO, Hoofd- en Halschirurgie, UZA • Dr. Diane Van Rompaey, (NKO-arts), dienst NKO, Hoofd- en Halschirurgie, UZA • Prof. dr. Paul Van de Heyning, (NKO-arts), diensthoofd NKO, Hoofd- en Halschirurgie, UZA • Prof. dr. Kristiane Van Lierde, (logopedist), dienst NKO, Hoofd- en Halschirurgie, UZ Gent; UGent • Fons Mertens, logopedist, Turnhout • Prof. dr. Bernadette Timmermans (logopedist), Erasmus Hogeschool, VUB en UA • Dr. Youri Maryn (logopedist), Logopedie en Audiologie, dienst NKO-logopedie, Gelaat- en Halschirurgie, AZ Sint-Jan Brugge; Opleiding Logopedie en Audiologie, Hogeschool Gent • Prof. dr. Louis Heylen, UA, UGent
sterk in grenzen verleggen
15
Diagnostiek van taalgestoorde kinderen: optimaal gebruik van de CELF-IV-NL Sinds 1 januari 2012 staat de CELF-IV-NL als taaltest op de limitatieve lijst van het Riziv. Aan de hand van deze individueel af te nemen test voor diagnose en evaluatie van taalproblemen bij kinderen en jongvolwassenen, kunnen we tot een snelle en betrouwbare identificatie van taalproblemen komen. Dankzij een getrapte benadering krijg je naast kernscores en indexscores ook een zicht op de kans van voorkomen van de stoornis en de ernstgraad. De test laat ook toe om bij moeilijke of onvolledige afname tot een basis voor behandeling te komen. Na een korte inleiding en toelichting is het de bedoeling om een halve dag zeer praktijkgericht te werken. We gaan in op de afzonderlijke indexscores en de concrete omzetting hiervan in een behandelplan. Ook de kracht van het werkgeheugen komt aan bod met de nodige tips gericht op behandeling.
De klemtoon ligt op het uitdiepen van de mogelijkheden van het instrument om zo een maximaal rendement uit het behandeltraject te halen. Alle vragen in verband met afname of gebruik kunnen aan bod komen.
Autisme is een ‘pervasieve ontwikkelingsstoornis’, maar het pervasieve karakter van autisme wordt nog altijd onderschat. Een kind met autisme beïnvloedt het hele doen en laten van alle gezinsleden. Of het nu gaat om communicatie, sociale relaties, vrije tijd, emoties, eten, seksualiteit, slapen, spelen of werken, de fundamenteel andere denkstijl van mensen met autisme is overal aanwezig en dat voor altijd. Want kinderen met autisme worden volwassenen met autisme. De
16
CODE 212 of 213
WANNEER
16 oktober 2012 (9 - 12 uur) (code 212) 16 oktober 2012 (13 - 16 uur) (code 213)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 100 (€ 80 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 september 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Begeleiding Liesbeth Lempens, logopedist en spraaktaalpatholoog, heeft een praktijk als zelfstandig logopedist en is deels werkzaam als Sales Consultant Logopedie Vlaanderen en Nederland bij Pearson Assessment and Information. Doelgroep De workshop richt zich tot logopedisten die bij voorkeur al werken met de CELF-IV-NL en die de test in al zijn aspecten optimaal willen leren gebruiken. Minimum 12, maximum 30 deelnemers
Autisme van binnenuit De meeste mensen kennen enkele zogenaamd opvallende symptomen van autisme zoals weerstand tegen verandering, stereotiep gedrag, behoefte aan voorspelbaarheid en weinig oogcontact. Maar die symptomen geven niet weer wat autisme ‘in wezen’ is. Ze laten slechts het topje van de ijsberg zien. Men spreekt ook wel van probleemgedrag, maar mensen met autisme zelf noemen het ‘stressgedrag’. Het grootste deel van autisme zit verborgen onder het water.
Workshop nieuw
term ‘pervasief’ liegt er niet om en wijst op het overheersende en altijd aanwezige karakter van autisme, dat wezenlijk te maken heeft met een andere betekenisverlening, een andere manier van denken en van ‘zijn’. Mensen met autisme voelen zich vaak als mensen van ‘een andere cultuur’. We zoomen tijdens deze studiedag in op de binnenkant van mensen met autisme. Hoe kunnen we als een vertaler/ tolk het andere denken ‘van binnenuit’ vertalen? Inzicht in de andere denkstijl van mensen met autisme, in de ‘andere’ waarneming en in het andere ‘begrip’ kan ons op weg helpen om elkaar beter te leren begrijpen en te respecteren.
Losse Studiedag Herneming
CODE 206
WANNEER
donderdag 18 oktober 2012 (9 - 16 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 50 (€ 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 20 september 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Begeleiding Hilde De Clercq werkt al meer dan twintig jaar voor het Opleidingscentrum Autisme. Ze geeft praktische en theoretische opleidingen over autisme in binnen- en buitenland. Daarnaast heeft zij een zelfstandige praktijk voor vorming, coaching en consult (www.hildedeclercq.be). Ze is auteur van talrijke artikels en twee boeken: ‘Mama, is dat een mens of een beest?’ (Houtekiet) en ‘Autisme van binnenuit. Een praktische gids’ (Houtekiet). Doelgroep Deze studiedag is bedoeld voor professionele hulpverleners die werken met kinderen met autismespectrumstoornissen en hun ouders.
Sensorische informatieverwerking en de vragenlijst Sensory Profile Sensorische informatieverwerking speelt een essentiële rol in de sensomotorische en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Als de sensorische informatieverwerking niet goed verloopt, kunnen uiteenlopende problemen ontstaan. Kinderen worden door bepaalde zintuiglijke prikkels opvallend druk of reageren fel en emotioneel op prikkels waarvan wij ons amper bewust zijn. Ook het tegengestelde is mogelijk. Prikkels lijken amper tot kinderen door te dringen. Deze kinderen hebben in vergelijking met anderen meer prikkels nodig om adequaat te kunnen reageren. Verschillende sociaal-emotionele en gedragsproblemen kunnen ontstaan of worden versterkt. Omdat er dikwijls geen duidelijke fysieke oorzaken zijn, worden sensorische informatieverwerkingsproblemen niet altijd herkend, terwijl ze de ontwikkeling van het kind in al zijn facetten kunnen belemmeren.
De laatste jaren wordt steeds vaker gewerkt met de vragenlijst Sensory Profile van Winnie Dunn (beschikbaar in het Nederlands). Er zijn drie versies van deze lijst: de infant/toddler-versie voor kinderen van 0-3 jaar, de gewone Sensory Profile-lijst voor kinderen van 3-11 jaar en de adolescent/adult-versie, geschikt vanaf 11 jaar. De vragenlijst wordt meestal afgenomen door kinesitherapeuten, ergotherapeuten en logopedisten, maar ook in toenemende mate door psychologen en (ortho) pedagogen. De referentiekaders van de Sensory Profile-NL zijn de sensorische integratie en de neurowetenschappen. Deze studiedag start met een introductie over sensorische informatieverwerking, maar de nadruk ligt verder vooral op het gebruik van de Sensory Profiles. De dag is dus theoretisch van aard, maar met een praktische toepassing. Vragen uit de praktijk worden op prijs gesteld. De stof wordt ruim geïllustreerd met voorbeelden en beeldmateriaal uit de praktijk.
CELF-Preschool-2 De CELF-Preschool-2 is de ‘jongere variant’ van de CELF-4 en is beschikbaar vanaf de zomer 2012. Dat wil zeggen dat het instrument qua opzet hetzelfde is als de CELF-4, maar specifiek is toegespitst op een jongere doelgroep. De CELF-Preschool-2 is ook een individueel af te nemen test voor diagnose en evaluatie van taalproblemen. Aangezien de manier van werken en scoren werd gestroomlijnd met de bestaande test kan deze studiedag worden beschouwd als een ‘quick start handleiding’ voor de CELF-Preschool-2. De scoop van de studiedag blijft zeer breed en kan naargelang specifieke vragen ook een inhoudelijke verdieping betekenen. Hoofddoel blijft zo veel mogelijk praktisch bruikbare informatie te geven gericht op de dagelijkse praktijk.
Losse Studiedag Nieuw WANNEER
vrijdag 19 oktober 2012 (9 - 16 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 50 (€ 41 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot ? (voorrang Sig-participanten tot ?)
Begeleiding André Rietman is GZ-psycholoog, neuropsycholoog en ergotherapeut. Hij werkt in het Sophia kinderziekenhuis van het Erasmus MC in Rotterdam en stond in voor de vertaling en bewerking van de Sensory Profiles in het Nederlands. Doelgroep De studiedag is bedoeld voor alle geïnteresseerden. Enige ervaring met de problematiek van sensorische informatieverwerking is gewenst.
Losse Studiedag Nieuw Begeleiding Liesbeth Lempens, logopedist en spraaktaalpatholoog, heeft een praktijk als zelfstandig logopedist en is deels werkzaam als Sales Consultant Logopedie Vlaanderen en Nederland bij Pearson Assessment and Information. Doelgroep De studiedag is bedoeld voor wie al vertrouwd is met de CELF-4 en op een snelle manier ook de CELF-Preschool-2 wil leren kennen.
CODE 207
CODE 208
WANNEER
dinsdag 13 november 2012 (13 - 16 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 35 (€ 30 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 15 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
17
Gespreksvaardigheden voor paramedici: praktische toepassingen in de contacten met ouders Tijdens deze tweedaagse workshop gaan we in op verschillende relevante gespreksvaardigheden in de psychosociale hulpverlening. Hierbij komen zowel luisterrespons (zoals parafraseren, reflecteren, concretiseren) als actierespons (zoals confronteren en interpreteren) aan bod. De workshop is praktijkgericht. We werken in hoofdzaak met demonstraties en actief rollenspel. Het eerste deel omvat een initiatie in de verschillende technieken. Tijdens de tweede dag werken we voornamelijk met casusmateriaal van de deelnemers zelf. Het is de bedoeling dat de deelnemers een duidelijk zicht krijgen op het doel, de relevantie en de toepassing van de verschillende technieken en dat ze deze ook doelgericht kunnen inzetten in het kader van hulpverlening, bijvoorbeeld tijdens intake en slechtnieuwsgesprekken.
De workshop is voornamelijk gericht op hulpverlening aan jongeren en volwassenen. Begeleiding Prof. dr. Ernst Koster is als universitair docent verbonden aan de vakgroep ExperimenteelKlinische en Gezondheidspsychologie van de Universiteit Gent. Anouk Vanden Bogaerde is postdoctoraal onderzoekster verbonden aan de vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie van de Universiteit Gent.
Tijdens deze tweedaagse workshop vertrekken we vanuit theoretische inzichten. We passen deze toe op conflictsituaties uit het werkveld van de deelnemers. Thema’s zijn: ordenen van een probleemsituatie, kijken naar gezinssystemen, faciliteren van groeiruimte voor het kind, de kracht en de onmacht van loyaliteiten, en de noodzaak van betrouwbare hulpbronnen.
18
CODE 214
WANNEER
20 november en 14 december 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 260 (€ 210 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 18 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Doelgroep De workshop richt zich tot hulpverleners in de psychosociale en revalidatiesector (logopedisten, ergotherapeuten, kinesisten, maatschappelijk werkers, medewerkers sociale dienst, enz.) die hun communicatievaardigheden verder willen trainen en uitbouwen. Minimum 12, maximum 20 deelnemers
Omgaan met conflictsituaties bij ouders Als hulpverlener ben je in de eerste plaats gericht op het realiseren van je behandeldoelen bij het kind of de jongere. Soms kunnen conflictsituaties tussen ouders dit doorkruisen. Je merkt dat het kind een last draagt. Het is minder ontvankelijk om bij te leren. Je krijgt beladen tot agressieve boodschappen van (groot)ouders of stiefouders. Je weet niet altijd hoe je moet reageren.
Workshop Herneming
De positie van de hulpverlener komt ook in beeld. We staan stil bij het effect van agressieve uitingen op eigen welbevinden, het belang van afstandelijke betrokkenheid, en het installeren van meerzijdige partijdigheid tijdens het hulpverleningsproces. De theorie wordt toegelicht met visuele ondersteuning van Duplo-poppen en bijkomend materiaal.
Workshop Nieuw
CODE 215
WANNEER
22 oktober en 26 november 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 295 (€ 235 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 24 september 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Begeleiding Marie-Roos Vermeersch is contextueel psychotherapeut. Ze bouwde ervaring op in de gehandicaptensector en bijzondere jeugdzorg als therapeut en coach van begeleiders en jongeren, als docent ‘Visueel werken met Duplo-poppen in begeleidingen en op team’ en in haar eigen praktijk. Doelgroep De workshop richt zich tot alle hulpverleners die willen groeien in een constructieve, professionele houding in het omgaan van conflictsituaties van de context van de cliënt. Minimum 12, maximum 16 deelnemers
De taalbehandeling van kinderen met een semantisch-pragmatische stoornis In deze workshop staat het behandelen van semantisch-pragmatische stoornissen bij kinderen voorop. Na een zeer korte inleiding over dit type taalstoornissen maken we kennis met de Narratieve Taal-Teken-Therapie® (NTTT), die zeer geschikt is voor het behandelen van semantisch-pragmatische stoornissen bij kinderen. Deelnemers krijgen een indruk van de psycholinguïstische theorie achter deze taaltherapiemethode, die gemaakt is voor het taalgestoorde kind en zijn ouders. We leren aan de hand van enkele praktische opdrachten (met elk een typerende casus als achtergrond) om enthousiast te worden voor het gebruiken van deze taaltherapie in de eigen praktijk. Naar aanleiding van praktijkillustraties, demonstraties en oefeningen worden de eigen taaltherapeutische vaardigheden die van pas komen bij de Narratieve Taal-TekenTherapie® inzichtelijk gemaakt. De NTTT is geschikt voor alle semantischpragmatisch taalgestoorde kinderen vanaf vier jaar met hun ouders, in het bijzonder voor kinderen met een semantisch-pragmatische taal- en psychiatrische stoornis, zoals AD(H)D, ASS,
ODD, angst- en/of depressieve stoornis. Ook kinderen met een syndroom, zoals het syndroom van Turner, Waardenburg, enz., kunnen veel baat hebben bij deze taaltherapievorm, alsmede kinderen die slechthorend zijn. Voor kinderen met een visuele beperking is deze taaltherapie minder geschikt. Er is ervaring met semantisch-pragmatisch taalgestoorde pubers, (jong)volwassenen en ouderen met deze methode. Bij de NTTT leert de logopedist aan de ouders van het kind in behandeling om de regels voor taal, de regels voor communicatie en eventueel de regels voor contact na te leven en bij het kind aan te bieden, zodat het kind een inhaalslag kan maken in de ontwikkeling van semantisch-pragmatische vaardigheden. In de praktijk geven de eerste nametingen een zeer positief resultaat weer. Relevante publicatie: • Blankenstijn, C.J.K., & Scheper, A.R. (2003). Language development in children with psychiatric impairment. LOTpublication 82 (www.lotpublications.nl)
Training van de perspectiefnemingsvaardigheden van kinderen met ASS Het trainen van perspectiefnemingsvaardigheden vormt een belangrijk onderdeel van de sociale competentietraining van kinderen met autismespectrumstoornissen (ASS).
Deelnemers aan de training ontvangen na afloop een certificaat. De publicatie zelf wordt overhandigd tijdens de training. De kosten hiervoor zijn in de deelnameprijs inbegrepen.
De training die wordt voorgesteld tijdens deze workshop is bedoeld voor kinderen met ASS met een VIQ hoger dan 70 en een chronologische leeftijd tussen vijf en veertien jaar. Voor vijf- en zesjarigen is een VIQ van minimaal 90 evenwel wenselijk. Ze omvat 32 sessies van 30 à 45 minuten. De sessies zijn geconcipieerd voor één trainer en twee kinderen (met een vergelijkbare leeftijd en intelligentie).
Begeleiding Sylvie Carette is klinisch psycholoog en educatief medewerker in binnen- en buitenland van Autisme Centraal (www.autismecentraal.com). Verder is ze deeltijds werkzaam als zelfstandig therapeut. Sylvie Verté is als klinisch psycholoog werkzaam in Het Anker te Brugge. Beiden werkten mee aan het wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van de perspectiefnemingstraining o.l.v. prof. dr. Herbert Roeyers, een onderzoek dat mede ondersteund werd door de Adviesraad Wetenschappelijk Onderzoek van Sig.
Workshop Nieuw
CODE 135
WANNEER
15 november 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 180 (€ 145 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 15 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Begeleiding Claudia Blankenstijn (klinisch linguïst) is werkzaam in het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg Transparant te Leiden en bij Curium-LUMC, het Onderzoekscentrum voor Kinder- en Jeugdpsychiatrie in Oegstgeest. Doelgroep De workshop richt zich tot logopedisten die zich hebben gespecialiseerd in het behandelen van kinderen met taalstoornissen met of zonder psychiatrische stoornissen. Kennis over de taalontwikkeling en taalontwikkelingsstoornissen bij kinderen is een voorwaarde. Minimum 14, maximum 20 deelnemers
Workshop Herneming
CODE 216
WANNEER
30 november 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 190 (€ 150 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 29 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Doelgroep De workshop richt zich tot psychologen, (ortho) pedagogen en paramedici die werken met zwak of normaal begaafde kinderen (5-14 jaar) met een autismespectrumstoornis. Enige voorkennis over autisme is gewenst. Minimum 12, maximum 20 deelnemers
Het programma is ontwikkeld door Herbert Roeyers, Sylvie Carette, Ann Van Maele, Lies Dierick en Katrien Impens en werd in 2000 uitgegeven bij Sig. De voorwaarde om het programma te kunnen aankopen en gebruiken, is dat je een training volgt waarin de theoretische achtergrond en het gebruik ervan worden toegelicht. 19
Relaxatie voor kinderen met ontwikkelingsproblemen Het aanbieden van relaxatie in ondersteuning van de zorg voor kinderen met ontwikkelingsproblemen is in opgang. Het ontspannende en vertragende aanbod van de verschillende technieken biedt een grondvlak voor de behandeling van deze kinderen en jongeren. Tijdens deze tweedaagse workshop worden verschillende relaxatiemethodes voor de volwassen deelnemers gesitueerd en toegepast. Door het praktisch ervaren van deze methodes ondervinden de deelnemers aan den lijve de voor- en nadelen, de effecten en de toepasbaarheid. Daarna worden de aanpassingen voor kinderen en jongeren toegelicht en eveneens geoefend.
Waar nodig besteden we aandacht aan de nodige modificaties in functie van leeftijd, problematiek, diagnose, intelligentie, enz. Maar we belichten ook de mogelijkheden van het gezin/ systeem om hierin te ondersteunen. De bedoeling van de workshop is de deelnemers een aanzet te geven om verder aan de slag te gaan met relaxatie in hun eigen werkveld. We verwachten dan de deelnemers dan ook actief mee zoeken naar de mogelijke toepassingen van relaxatie aan de hand van de aangeboden casussen.
Workshop herneming
CODE 217
WANNEER
30 november en 7 december 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 260 (€ 210 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 29 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Begeleiding Mark Liefhooghe heeft een praktijk voor relaxatietherapie in Meerhout. Hij is tevens werkzaam als relaxatietherapeut in de volwassenenpsychiatrie in het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum te Geel en in de Gemeenschapsinstelling De Markt en De Hutten te Mol. Doelgroep De workshop richt zich tot alle professionele hulpverleners en/of leerkrachten die werken met kinderen en adolescenten met ontwikkelingsproblemen. Minimum 12, maximum 15 deelnemers
De toverkracht van spelen Spelen is oefenen voor later. Spelen is denken, verbeelden, doen alsof, plannen maken, twijfelen, zich herinneren en experimenteren. Al spelend leren kinderen fantasie onderscheiden van realiteit, trainen ze zich in sociale vaardigheden en oefenen ze in het omgaan met onverwachte situaties. Dit is belangrijk om later, als adolescent en volwassene, heftige emoties meester te blijven in het dagelijks leven. Bij de methode van ‘Het Toverbos’ zijn creativiteit, spel en het creëren van verhalen de sleutelwoorden. In het bos kruipen de kleuters in de rol van een dier en zoeken ze naar alternatieve oplossingen voor de wonderlijke en onverwachte problemen die ze in het verhaal ontmoeten. ‘Het Toverbos’ is een leerschool voor het omgaan met gevoelens.
20
Begeleiding Niki Jeannin is ergotherapeut en psychodramatherapeut. Ze ontwikkelde de methode ‘Het Toverbos’ op de dienst Kinderpsychiatrie van het UZ Gasthuisberg van de KU Leuven. Sinds 2009 werkt ze de methode verder uit in het kleuteronderwijs. Ze is auteur van ‘Beter omgaan met emoties van kleuters’ (Lannoo, 2008) en ‘Emoties in de kleuterklas’ (Lannoo Campus, 2012). Doelgroep De workshop richt zich tot alle hulpverleners die werken met jonge kinderen en interesse hebben in de methode van ‘Het Toverbos’. Minimum 12, maximum 20 deelnemers
Workshop nieuw
CODE 218
WANNEER
14 december 2012 (9 - 16.30 uur)
WAAR
Sig Destelbergen
INSCHRIJVEN
€ 150 (€ 120 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 november 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)
Een greep uit het programma voorjaar 2013 * Syndroom van Down (Karel De Corte) Opvoedingsondersteuning (Ilse Dewitte) Neurofibromatose type 1 (Eric Legius en team) Nederlandstalig revalidatiemateriaal voor de begeleiding van kinderen, jongeren en volwassenen met een cochleair implantaat (Leo De Raeve) Toch Nog Leren Lezen (Wim Verhagen en Niek Scholts) Pesten (Gie Deboutte) Hechting, hechtingsstoornissen, en veerkracht (Peter Emmery) Oplossingsgericht werken bij autisme (Jo Wieme en Joost Devriese) Multiprobleemgezinnen (Els Vandenberghe en Danny Trimbos) Dementie (Sebastiaan Engelborghs) Workshop Spelenderwijs wijzer worden! Spel en speelgoed bij kinderen van 0-4 jaar (Marieke Coussens, Veerle en Karen Joos) Workshop Adem- en ontspanningstherapie (Els Anthonissen) Workshop Organisatieproblemen bij ASS (Annemie Mertens)
11 februari 2013 12 februari 2013 12 februari 2013 14 februari 2013 14 februari 2013 26 februari 2013 8 april 2013 9 april 2013 10 april 2013 10 april 2013 21 en 22 februari 2013 18, 19 april, 16 en 17 mei 2013 25 april 2013
* onder voorbehoud en werktitels
Sig en IPVK werken samen Het Instituut voor Permanente Vorming Kinesitherapie (IPVK) Gent is een instelling opgericht door Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie Gent, gezamenlijk georganiseerd door de Arteveldehogeschool en de Universiteit Gent. IPVK Gent staat in voor postacademische activiteiten, voornamelijk gericht op kinesitherapeuten, hoewel ze soms ook verder kijken dan de eigen discipline. Voor Sig is het een meerwaarde met IPVK samen te werken om het aanbod op elkaar af te stemmen, zodat een zo groot mogelijk aantal hulpverleners zich voortdurend kwaliteitsvol en wetenschappelijk verantwoord kan bijscholen. We brengen graag de volgende cursus onder uw aandacht:
Neuropsychologische stoornissen (Dominique Van de Velde) 4 oktober 2012, Gent Participatie in de maatschappij is het ultieme doel van de revalidatie van ouderen. Onder invloed van dit actuele gezondheidsparadigma staat de eenheid tussen cognitie en motoriek meer dan ooit centraal. In deze cursus worden neuropsychologische aspecten van het menselijk functioneren belicht vanuit een wetenschappelijk oogpunt en wordt dieper ingegaan op de invloed hiervan op het motorische functioneren bij diverse pathologiegroepen zoals CVA, Parkinson, MS. Naast een verdieping van de nieuwe tendensen binnen de neuropsychologische revalidatie, worden zowel theoretische aspecten als praktische toepassingen aangeboden.
Symposium DCD 18 december 2012, Gent Vijf jaar na DCD-II volgt een derde symposium waar Developmental Coordination Disorder het centrale thema zal vormen. Prof. Sheila Henderson en Dr. Ann Oostra zullen als ‘key note speakers’ de meest recente inzichten in DCD voor u bundelen. Jonge Vlaamse en Nederlandse onderzoekers laten u kennis maken met hun onderzoeksresultaten. De namiddag wordt ingevuld met een waaier aan zeer praktijkgerichte workshops. Meer info binnenkort op de website van IPVK.
IPVK Gent Campus Heymans 2 bus 3 • De Pintelaan 185 • 9000 Gent • tel. 09/332 22 69 • ipvk@ugent.be volledige vormingsaanbod op www.ipvk.ugent.be
21
s y mposium Samen sterk Naar een gedeelde zorg voor kinderen met specifieke noden 23 november 2012 • Gent In de meeste klassen zitten tegenwoordig één of meerdere kinderen die kampen met leerproblemen of die moeilijk functioneren in de klasgroep of daarbuiten. Bij sommigen van hen is het niet direct nodig om de grote middelen boven te halen en labels als ‘dyslexie’, ’ADHD’ of ‘ASS’ toe te kennen. Het volstaat om na te gaan wat het kind op dat moment nodig heeft. Bij anderen volstaat dit niet en is een gedegen diagnosestelling nodig om de problemen op een goeie manier aan te pakken. Het symposium ‘Samen sterk’ gaat in op de specifieke noden van kinderen, met of zonder een diagnose. Het richt zich tot iedereen die professioneel aan de slag is in de zorg voor kinderen: medewerkers van Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB), Centra voor Ambulante Revalidatie (CAR), Kind en Gezin, zorgcoördinatoren, enz. We starten met een voorstelling en verklaring van verschillende niveaus van het zorgcontinuüm en de rol van protocollen op school en in CLB’s. Vervolgens krijgen de wetenschappers het woord. Ze bieden ons recente inzichten i.v.m. samenwerking in de zorg voor kinderen met ontwikkelings- en gedragsstoornissen. Ten slotte werken we een praktijkvoorbeeld uit van samenwerking tussen CLB en CAR. Dit symposium roept expliciet op om het kind in zijn context te bekijken. Daarin heeft ieder zijn taak: samen sterk dus, op weg naar een gedeelde zorg voor kinderen met specifieke noden. Met bijdragen van Nadja Brocatus, Prof. Dr. Marina Danckaerts, Prof. Dr. Paul De Cock, Prof. Dr. Herbert Roeyers, Jan Scheiris, Prof. Dr. Evert Thiery, Hugo Van de Veire en Dr. Inge Van Trimpont. Moderator: Dr. Marc Van Ussel. Accreditering wordt aangevraagd. Organisatie in samenwerking met de Federatie van Centra voor Ambulante Revalidatie, GO! CLB, Vrije CLB-koepel, OVSG en Provinciaal Onderwijs Vlaanderen. Programma en mogelijkheid tot inschrijven vindt u op www.gedeeldezorg.be vanaf eind mei 2012
Vooraankondiging Studiedag Hulpverlening aan kinderen uit Oost-Europa najaar 2012
Sig vzw, Kerkham 1 bus 2, 9070 Destelbergen tel. 09 238 31 25 • fax 09 238 31 40 www.sig-net.be • info@sig-net.be
Sig is lid van Vijftact vzw. Sig wordt gesteund door