31 oktober 2013 – nummer 22
Forum van de Toekomst
Deze coassistent deed precies wat ze moest doen
Dankzij jou
Planning OK-assistenten oké
‘Ons reumaonderzoek behoort tot de wereldtop’
Achttien jonge én talentvolle collega’s buigen zich over de manieren om trots en vertrouwen te versterken ▶ pagina 2
Wat ging er precies mis in Tuitjenhorn? Vragen te over voor medisch ethicus Guy Widdershoven ▶ pagina 3
Peter Tabak: ‘Zonder de steun en het enthousiasme van oud-collega’s en collega’s was ik niet zo ver gekomen’ ▶ pagina 4
De dagcoördinator OK merkte de onvrede van OK-assistenten. Er waren verbeteringen nodig in de personeelsplanning ▶ pagina 7
De benoeming van Hans Bijlsma tot afdelingshoofd vormt de opmaat tot een fusie met AMC en Reade ▶ pagina 9
Researchcode online
“De oude poli was niet meer van deze tijd”, stelt verpleegkundig hoofd Bart Valkema vast. “De ruimtes waren niet toereikend voor alle taken die we binnen de dermatologie uitvoeren. Het was vaak onrustig, omdat patiënten tussen afspraken door op de gang moesten plaatsnemen. Voor ruggespraak met de supervisor moesten arts-assistenten helemaal naar het eind van de gang lopen en een briefje op de deur plakken. Met de verbouwing hebben we al die problemen in één keer opgelost en kunnen we daarmee betere patiëntenzorg leveren.”
Professioneler Bij de verbouwing is de poli derma-
Poli dermatologie ondergaat metamorfose tologie de afgelopen negen maanden volledig onder handen genomen. Valkema: “We hebben nu voldoende spreekkamers om alle patiënten goed te kunnen ontvangen. In de centrale supervisiekamer kunnen arts-assistenten makkelijk even overleggen met de verantwoordelijke specialist. In de poliklinische OK kunnen we kleine operaties beter en professioneler uitvoeren. En we hebben eindelijk een aparte ruimte op de afdeling voor het zalven en het toepassen van baden bij patiënten.” Projectleider Gerda Maarse (planontwikkeling en huisvestingsbeleid): “De hele afdeling is lichter geworden en we hebben veel aandacht besteed aan
de inrichting van de ontvangst- en verblijfruimtes, om een prettige omgeving voor de patiënten realiseren. Daarnaast was het een uitdaging om alle wensen van de afdeling binnen de beschikbare vierkante meters te krijgen. Maar dat is gelukt.”
Rustiger Op 29 oktober nam de afdeling de nieuwe poli officieel in gebruik, maar sinds juni werkt dermatologie al in de nieuwe ruimtes. Het bevalt uitstekend, zegt Valkema. “Het is veel rustiger op de afdeling geworden en alle functies zitten op een logische plek. Voor verpleegkundigen zijn er bijvoorbeeld ook twee kamers om
Patiënten mogen rekenen op kwalitatief goede zorg Onder de noemer ‘Samen werken aan kwaliteit’ zet VUmc zich in om kwalitatief goede zorg te verlenen aan patiënten. “Alle zorgmedewerkers hier behoren tot de besten van Nederland: professioneel, verantwoordelijk, de zorg goed op orde. Als je dan in de krant niet in de bovenste regionen van het lijstje medische centra terecht komt… dat steekt me.”
Lisette te Velde, oncologisch chirurg, is één van de vijf adviseurs medische zaken bij het Instituut Ondersteuning Patiëntenzorg (iop). In het kader van de reorganisatie van iop (straks Zorgsupport genaamd) is de functie van adviseur medische zaken sinds juli van dit jaar uitgebreid. Naast Lisette te Velde zijn ook Marieke Visser (neuroloog) en Sjoerd Greuters (anesthesist) het team komen versterken. Het team bestaat daarnaast uit Jan Roos en Piet ter Wee, die de rol van directeur medische zaken a.i.
vervult. Deze uitbreiding was nodig omdat de inbreng van medici vanuit de dagelijkse praktijk op het patiëntenzorgbeleid versterkt moest worden. Deze adviseurs doen dit door bijvoorbeeld deel te nemen aan kwaliteitscommissies en projecten en ze voeren specifieke taken uit als het onderzoeken van (vermeende) calamiteiten. Ook vervullen zij een klankbordrol voor collega adviseurs bij iop. “Als adviseurs staan we met beide benen in de zorg en dat maakt de samenwerking tussen het iop en de
de patiënt nazorg en voorlichting te geven na de behandeling. Iedereen is erg tevreden over de nieuwe poli. Het heeft ons een boost gegeven om nog betere patiëntenzorg te leveren.” Ook Maarse is blij met het eindresultaat: ”Het was een heel intensief project, dat we van begin tot eind gezamenlijk hebben opgepakt. We zijn er in geslaagd om de afdeling door te laten draaien, ondanks een volledige verbouwing. Ik ben er trots op dat we door ieders inzet en veelvuldig overleg dit fraaie eindresultaat hebben neergezet. Ik hoor positieve reacties, van medewerkers én patiënten. Daar doe je het uiteindelijk voor!” n JK
directe patiëntenzorg effectief”, aldus Te Velde. De taak van de adviseurs medische zaken is dan ook om de verbinding tussen het instituut en de werkvloer te versterken. “Dagelijks werken specialisten en verpleegkundigen aan kwalitatief goede zorg. De inspectie voor de gezondheidszorg, patiëntverenigingen en zorgverzekeraars willen de kwaliteit ervan kunnen vergelijken. Dat betekent dat je het werk moet vertalen in getallen en indicatoren. Een flink karwei, maar zeker nodig.”
Helder handvat Bij elk ziekenhuisbezoek leggen patiënten hun vertrouwen in handen van de zorgprofessionals, die ervan zijn doordrongen dat een patiënt zonder schade van een behandeling of onderzoek het ziekenhuis verlaat. Omdat daar nog winst te halen is, is
Ajax verlengt contract Foto DigiDaan
De poli dermatologie is de afgelopen maanden compleet verbouwd. Nieuwe spreekkamers, een centrale supervisiekamer en een speciale ruimte voor zalfbehandelingen en baden zorgen ervoor dat artsen en verpleegkundigen hun werk beter kunnen doen. Op 29 oktober heeft de afdeling de nieuwe poli officieel in gebruik genomen.
De researchcode, een handig naslagwerk voor onderzoekers die door VUmc en AMC is ontwikkeld, staat sinds kort online. De pagina is te bereiken via www.VUmc.nl/ researchcode. In de researchcode vinden onderzoekers onder meer (inter)nationale regels voor onderzoek en voorschriften die horen bij het beleid van de twee organisaties. Het geeft antwoord op hele diverse vragen, van hoe om te gaan met het begeleiden van promovendi tot in welke volgorde auteurs van een artikel horen te staan en hoe lang onderzoeksgegevens moeten worden bewaard De researchcode bevat verder verwijzingen naar internationale afspraken, landelijk richtlijnen en lokale organisatieonderdelen die onderzoekers ondersteuning bieden.
Voorafgaand aan de wedstrijd Ajax - rkc Waalwijk werd het medische samenwerkingsverband tussen de voetbalclub en VUmc weer met drie jaar verlengd. In de Koninklijke Loge van de ArenA tekenden Ajax’ financieel directeur Jeroen Slop, Rick Menick, manager performance support services bij Ajax, en Frank Bloemers, hoofd traumachirurgie, het nieuwe contract. Dat gebeurde in aanwezigheid van Jaap Bonjer, afdelingshoofd heelkunde, Rien Caljouw, manager bedrijfsvoering, Nienke Assink, sportfysiotherapeut en Maartje Terra, traumachirurg. VUmc en Ajax werken al 23 jaar samen. VUmc geeft medische expertise door middel van behandelingen en advies aan het eerste elftal en de jeugdopleiding.
landelijk het vms Veiligheidsprogramma uitgezet. “De thema’s van dat programma geven ons een helder handvat voor veilige zorg. Op dit moment is er ziekenhuisbreed extra aandacht voor de thema’s pijn, postoperatieve wondinfecties, kwetsbare ouderen en medicatieveiligheid.” Veilige zorg is ook gebaat bij calamiteitenonderzoek, en wat daaruit te leren valt. Te Velde: “Elke calamiteit vereist een uitgebreid rapport over feiten en oorzaak. Dan spreek je collega’s die bij fouten betrokken zijn. Hen steun geven, omstandigheden verbeteren, dat maakt dit werk wel bijzonder.” Tijdens de week van de patiëntveiligheid in VUmc, van 25 tot en met 29 november, is er extra veel aandacht voor de kwaliteitsonderwerpen medicatieveiligheid, infectiepreventie en informatieoverdracht. n BvM
Bezuinigen Als minister van Financiën vond ik het al niet leuk, en nu nog steeds niet. Maar toch moet het: bezuinigen. Mijn voorgangers hebben een taakstelling opgelegd, waarmee we de komende jaren een bedrag oplopend tot 40 miljoen euro moeten bezuinigen. Daar ben ik het mee eens en – eerlijk is eerlijk – ik heb me ook al afgevraagd of 40 miljoen genoeg zal zijn. Hoe dan ook, komend jaar zou de eerste 15 miljoen euro opgebracht moeten worden. Dat blijkt niet mee te vallen. Veel afdelingen willen vooral veel nieuwe dingen doen en vinden het moeilijk om andere zaken te laten vallen. Dat nieuwe dingen doen is ook lang niet altijd een kwestie van iets wat een arts of onderzoeker wil, het gaat natuurlijk minstens zo vaak om zaken die de wetgever van ons vraagt, of de Inspectie, of de raad van bestuur. Toen we de eerste begrotingsaanvragen voor volgend jaar bij elkaar optelden, bleek dat het zou leiden tot een negatief resultaat, een verlies, van 50 miljoen euro in 2014. Dat lijkt me niet de bedoeling. Niet alleen omdat het de afspraak niet was maar ook omdat we zo’n onzekere toekomst tegemoet gaan, dat het verstandig is om financieel gezonde resultaten te blijven boeken. Op veel plekken in onze organisatie krimpt de productie en neemt het aantal patiënten af, verzekeraars opereren op het scherpst van de snede, de overheid wil dat we de kosten minder hard laten stijgen; kortom, we krijgen het de komende jaren echt voor onze kiezen en hebben dus niet de luxe dat we ons nu al grote verliezen kunnen permitteren. Bezuinigen betekent dus vooral kiezen. Kiezen of alles wat we nieuw willen doen ook echt gedaan moet worden. Kiezen of de nieuwe dingen belangrijker zijn dan de oude. Kiezen voor een gezonde bedrijfsvoering zodat we straks fier de grootste stormen kunnen doorstaan.
Tracer
Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 4.750. Tracer wordt gemaakt onder verantwoordelijkheid van de dienst communicatie. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Ellen van den Boomgaard, Bernie Hermes, Edith Krab, Marcel Licher, Marre Roozen, Marieke Schutte, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Marga Jaspers, Inèz de Jonge, Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van ’t Riet en Cora Visser Vaste bijdragen Rick Dros, Henriëtte van der Horst, Chris Mulder, Redactiesecretariaat
dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, email: tracer.info@VUmc.nl Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk DeltaHage, Den Haag Opgave en vragen over abonnementen
dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 (020) 44 43 444, e-mail tracer.info@VUmc.nl Copyright © 2013 VUmc, Amsterdam Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. Volgende Tracer
2
Achttien jonge én talentvolle mensen vormen sinds een jaar het Forum van de Toekomst. Het forum heeft onlangs een presentatie gehouden over het belang van het versterken van trots en vertrouwen bij VUmc. Dit deed het forum naar aanleiding van een opdracht van de net aangetreden Wouter Bos. De raad van bestuur heeft naar aanleiding daarvan vijf actiepunten geformuleerd, zoals de inrichting van een ‘wall of fame’ en het belonen van teamprestaties. n Jeroen Kleijne “Het forum dient bij de alliantiebesprekingen tussen amc en
VUmc als klankbord”, vertelt forumlid Christa Boer, hoofd onderzoek anesthesiologie. “Het amc heeft zijn eigen Forum van de Toekomst. In ons forum zitten achttien ‘high-potentials’: jonge én talentvolle mensen die straks mogelijk aan het roer staan bij VUmc. Eén van de dingen die we hebben gedaan, is onderzoek naar het vertrouwen in de organisatie. Bij sommige medewerkers is dat afgenomen, zeker na het afgelopen jaar. Onze bevindingen en aanbevelingen hebben we onlangs gepresenteerd aan de raad van bestuur.”
Actiepunten De raad van bestuur heeft naar aanleiding van de presentatie vijf actiepunten geformuleerd om de trots en vertrouwen binnen de organisatie te versterken. Het Forum heeft de
actiepunten meteen omarmd. “Veel mensen vonden bijvoorbeeld dat de afstand tussen de bestuursleden en de werkvloer te groot was. Eén actiepunt is dat de raad veel zichtbaarder wil zijn in de organisatie. Niet alleen tijdens geprepareerde afdelingspresentaties, maar ook met spontane bezoeken aan de werkvloer. Zo kun je het vertrouwen versterken, met name bij mensen die betrokken waren bij alle perikelen in 2012.” De andere actiepunten zijn gericht op het versterken van de trots op de eigen organisatie, zoals het inrichten van een historische ‘wall of fame’ en het benadrukken én belonen van teamprestaties. Ook is er flink gediscussieerd over de VUmccode. Is het slechts een symbool of zou het juist veel serieuzer ingezet moeten worden? De raad van bestuur heeft besloten
om de code in voorjaar 2014 te evalueren, met betrokkenheid van het forum. Een vijfde actiepunt is het genereren van goede ideeën om de organisatie te verbeteren, met een speciaal meldpunt en het uitschrijven van een ideeënwedstrijd. “Op die manier kan iedereen een bijdrage leveren aan een betere organisatie. We zijn met zijn allen VUmc.”
Momentum Christa Boer verwacht dat de organisatie nu volop bezig gaat met het uitvoeren van de actiepunten. “Met de nieuwe raad van bestuur hebben we een ‘momentum’, dus ik heb echt het gevoel dat dit nu over de hele organisatie wordt uitgerold. Als forum zullen we zeker een vinger aan de pols houden.”
Verwondingen als bij dit Lotusslachtoffer worden anoniem doorgegeven
12e jaargang nr 22, 31 oktober 2013
Forum van de Toekomst draagt bij aan een beter VUmc
Foto shutterstock
Wouter Bos
D e volgende Tracer verschijnt op donderdag 14 november Deadline voor kopij is 6 november om 12.00 uur.
Melden helpt geweld in de stad te voorkomen Geweld in Amsterdam wordt op verschillende manieren aangepakt. Nu worden ook alle ziekenhuizen in Amsterdam en Amstelveen erbij betrokken. Het is een aanpak die uit Groot-Brittanië is overgewaaid. Chirurg Tessa Biesheuvel vertelt over de rol van VUmc hierbij. n Ellen Kleverlaan In Cardiff kwam een chirurg op het idee om de vele operaties en andere behandelingen die hij uitvoerde voor geweldslachtoffers, aan te wenden voor een preventieve aanpak van geweld. De samenwerking met politie en gemeente leidde ertoe dat een baanbrekende ontwikkeling het licht zag: sinds 1996 deelt dat ziekenhuis anonieme informatie over geweld met politie en gemeente. Op basis van die informatie zijn al veel effectieve preventieve maatregelen getroffen. Het leidde tot een significante daling van het aantal geweldsdelicten.
Privacywetgeving Er is veel letsel waar de politie niets van weet, legt Biesheuvel uit. “Van het kleine
Tracer 22 – 31 o kto b e r 201 3 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg
geweld doet maar 12 procent van de mensen aangifte. Van het grote geweld is dat ook maar 25 procent.” Herkenbaar voor wie in Amsterdam woont. Want aangifte doen van een gestolen fiets; wie doet dat nog? Alarmerend is dat van bijvoorbeeld schotwonden die ook in VUmc behandeld worden, vaak geen aangifte wordt gedaan. Biesheuvel: “En wij melden die ook niet. Zo blijven veel geweldsdelicten buiten de scope van de politie.” De privacywetgeving in Groot Brittanië is een andere dan in Nederland, zegt zij. “Wij hechten zeer sterk aan volledige bescherming van persoonsgegevens. Toen de Amsterdamse ziekenhuizen werd gevraagd om mee te doen aan een vergelijkbaar project in Amsterdam, was dat dan ook een van de voorwaarden. Er mag geen enkele herleidbaarheid zijn tot individuele personen.”
Plastic glazen Wat er gaat veranderen is dat alle ziekenhuizen in Groot-Amsterdam het letsel als gevolg van geweldsdelicten registreren. Waar, wat en hoe is het gebeurd? Alle gegevens worden niet-herleidbaar verwerkt. Een toetsingscommissie gaat de gegevens checken die doorgegeven gaan worden. De ziekenhuizen leveren de gegevens aan veiligheid.nl; de
organisatie die ‘alles’ doet op het gebied van veiligheid. Zij geven het door aan politie en gemeente. Wat gaan die ermee doen? Het moet een beter inzicht opleveren waar geweldsdelicten een patroon vormen. In uitgaansgebieden, in cafés; zodat preventieve maatregelen mogelijk zijn. Een voorbeeld uit GrootBrittanië: een café waar veel glaswonden ontstonden, is er toe overgegaan om bier uit plastic glazen te schenken. Zo simpel kan het zijn. Biesheuvel is er ondertussen druk mee. Ze spreekt momenteel vaak haar collega’s van andere ziekenhuizen in de regio Amsterdam. “Normaal kom je elkaar eigenlijk niet tegen. Nu wel. Dat is een mooie bijkomstigheid van dit project.”
Rectificatie In het artikel ‘Nederland buigt zich over alzheimer’ in Tracer 21, 17 oktober, pagina 8, staat dat op de foto Wiesje van de Flier en Kees van Kuijk te zien zijn. Naast Van de Flier staat echter Cees Stam, hoogleraar klinische neurofysiologie.
De zaak Tuitjenhorn
‘Deze coassistent deed precies wat ze moest doen’ Wat ging er mis in Tuitjenhorn? Deze vraag stelt menig zorgverlener na het bekend worden van wat ondertussen bekend staat als ‘de zaak Tuitjenhorn’. Ze wijzen naar de coassistent, de stagebegeleider, het AMC, de inspectie, de politie en naar het openbaar ministerie. Vragen te over voor medisch ethicus Guy Widdershoven. n Monique Krinkels
F o t o M a r k v a n de n B r i n k
Voor huisartsen is het erg bedreigend: een collega lijkt iets te hebben gedaan wat menigeen in de dagelijkse praktijk tegenkomt. Het grote verschil: er liep een coassistent mee, die verslag deed bij haar stagebegeleider. Die begeleider waarschuwde de inspectie, die op haar beurt het openbaar ministerie inschakelde. Moeten huisartsen voortaan op hun tellen passen als ze een student onder hun hoede nemen? Of moeten coassistenten hun mond houden als ze iets afwijkends tegenkomen?
Leersituatie Voor Guy Widderhoven is één ding absoluut duidelijk: coassistenten die iets opmerkelijks zien, moeten ergens terecht kunnen met hun twijfels. Het gaat tenslotte om een leersituatie. “Natuurlijk is de opleider de eerst aangewezen persoon om vragen aan te stellen. Kan hij uitleggen wat hij precies heeft gedaan en waarom? En als het antwoord niet bevredigend is of de coassistent zich niet senang voelt met de situatie, dan is er een stagebegeleider tot wie ze zich kan wenden. Deze coassistent heeft precies gedaan wat ze moest doen!” De meeste huisartsen maken zich dan ook eerder boos op de stagebegeleider. “In zo’n situatie is het gebruikelijk dat de begeleider eerst met de huisarts overlegt. Nu dat niet is gebeurd, moet het wel om iets heel afwijkends en alarmerends gaan”, verwacht Widdershoven. De brief die het amc aan haar relaties schreef, bevestigt dat beeld. De begeleider, de medisch ethicus van het amc en het hoofd van de afdeling huisartsgeneeskunde hebben uitvoerig met elkaar overlegd. Deze
laatste, Henk van Weert, meldt in de brief dat er sprake was van ‘dusdanig buitensporig en normoverschrijdend handelen’ dat men geen andere mogelijkheid zag dan de inspectie op de hoogte stellen.
Professionele competenties Wat er precies is gebeurd, wordt langzamerhand steeds duidelijker. Het om laat bovendien weten dat er nooit een strafrechtelijk onderzoek wordt ingesteld “in gevallen van palliatieve sedatie of euthanasie waarbij de richtlijnen zijn opgevolgd of waarbij slechts in beperkte mate van de richtlijnen is afgeweken.” “Als het om een vermoeden heeft van een misdrijf, dan is het een heel ander spel”, aldus Widdershoven. “Dan gaat het niet meer om iets wat iedere huisarts in de praktijk kan tegenkomen.” Het voorval zorgt in ieder geval voor verlies aan vertrouwen tussen huisartsen en de umc’s. “Ik vind dit daarom een goed onderwerp voor Moreel Beraad, zoals we dat binnen VUmc kennen”, meent Widderhoven. “We zouden samen met huisartsen en coassistenten deze ethische
kwestie kunnen bespreken. Tijdens het Moreel Beraad luisteren de deelnemers naar elkaar, leren elkaars perspectief begrijpen en zoeken samen wat in een specifieke situatie de juiste manier van handelen is. Op die manier worden professionele competenties verbeterd. Ik zou hier graag een middag aan willen wijden.”
Bewondering Esther van Elswijk, voorzitter van de Co-Raad van VUmc, steekt haar bewondering voor de coassistent niet onder stoelen of banken. “Ze heeft juist gehandeld en vooral moed getoond door te doen was ze heeft gedaan. Dat ze dat gedurfd heeft! Het is heel erg dat er nu zulke verschrikkelijke reacties verschijnen op de social media. Dat maakt de drempel om een volgende keer weer naar de stagebegeleider te gaan wel erg hoog.”
Opvallend
!
Massaal hardlopen voor het hart Een kleine negenhonderd hardlopers waaronder VUmc-ers, AMC-ers, een lid van de raad van bestuur van VUmc, een winnaar uit het OLVG, een plastisch chirurg, diverse verpleegkundigen, hardlopers in rode jurken, twee snelwandelaars, een directeur financiën, een hardloper van vier jaar en één van 75 kwamen over de finish waar een professor cardiologie 7200 euro in ontvangst mocht nemen voor het project ‘Loop hard voor het hart’. Ja, het was weer leuk, gezellig en zeer geslaagd de negende VUmc Gebouwenloop. n ML
Foto Jean-Pierre Jans
Het project MeetingDem, geleid Rose-Marie Dröes, heeft van het eu Joint Program for Neurodegenerative Diseases (jpnd) een subsidie ontvangen van 1,2 miljoen euro. Het geld zal worden gebruikt om, samen met collegauniversiteiten in Engeland, Polen en Italië, in deze landen ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun mantelzorgers te op te zetten. Dit model blijkt in Nederland aan een behoefte te voldoen. Het project start in maart 2014. De eerste Ontmoetingscentra zijn in 1993 - op initiatief van Dröes, Willem van Tilburg en Stichting Valerius opgezet. Inmiddels zijn er 118 van deze laagdrempelige ontmoetingscentra in Nederland.
Chris Mulder
Slim meeliften Recent kregen alle VUmc wetenschappers het verzoek hun Hirsch-index aan te leveren. Dit cijfer geeft het aantal artikelen van een auteur weer, dat op zijn minst het zelfde aantal keren is geciteerd. Op intranet ontspon zich een interessante discussie of en waarom dit moest. Gelukkig heb ik een aardige H-index. Mijn H-index haalt in 2014 wel de 50. Ik maak namelijk deel uit van editorial boards en daarnaast zit ik in richtlijncommissies. Bij een recente vergadering in Berlijn van een tijdschrift bleek dat de impact-factor van het tijdschrift sterk verbeterde door richtlijnen. Het stond rond de 6 en dat wil de redactie coûte que coûte behouden. Dit betekent dat richtlijnen die véél geciteerd worden in de eerste 2 tot 4 jaar na het verschijnen, na 5 jaar standaard herzien worden en opnieuw gepubli-
ceerd. De kunst is dus om in veel richtlijncommissies te zitten. De editor van dit richtlijnbeleid en ‘standaard auteur’ bij veel richtlijnen heeft een snelgroeiende H-index. Eén keer op en neer naar Budapest voor de richtlijncommissie over de diagnostiek van de dunne darm levert mij een extra citatie op van 60, zeker 50 de komende 2-4 jaar. In zo’n werkgroep worden twintig ter zake kundige auteurs opgezocht en gevraagd om een bijdrage. Veel leading authors schrijven in. Sommigen zijn actief en gedreven. Daarnaast heb je een soort hofhouding, die graag meedoet, wacht op een derde of vierde versie, niet veel kritiek heeft en graag zijn/haar naam bij het artikel ziet. Dit is precies waar ik bezwaar tegen heb: zo verwordt de H- index.
Tracer 22 – 31 oktober 201 3 – O rg a n isat ie – O n d er zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg
De vraag is of onze publicatiemores klopt. Er zijn wetenschappers die 10 keer geciteerd worden op een onderwerp waar 1000 artikelen per jaar over verschijnen. Er zijn er ook die 10 keer geciteerd worden, terwijl er maar 10 artikelen op dat gebied per jaar op dat gebied verschijnen. Er zijn ook onderzoekers die een grote doorbraak hebben gedaan over een ziektebeeld waarvan hooguit 5 artikelen per jaar van verschijnen, maar waarna de praktijk volledig verandert. Kortom de H-index is leuk, je mag er trots op zijn als je hoog scoort, maar vraag je wel af of je dit geheel op eigen kracht hebt gedaan of hebt te danken aan een grote onderzoeksgroep, oudere leeftijd en een netwerk of dat je slim aan het meeliften bent.
Hoogleraar hematologie Gert Ossenkoppele heeft de Professor Neuwirt Lecture 2013 Award ontvangen. Deze prijs werd uitgereikt door de Tsjechische Vereniging voor Hematologie, vanwege zijn significante wetenschappelijke prestaties op het gebied van diagnose en therapie van Acute Myeloide Leukemie. Vlak voor zijn afscheid als hoofd van de afdeling hematologie mocht Peter Huijgens een cheque van 15.000 euro in ontvangst nemen van de Stichting Meer. Het geld is opgehaald met de verkoop van het boek ‘Merel’, dat een patiënte die op jonge leeftijd is overleden heeft geschreven over haar ervaringen.
Benoemingen De raad van bestuur heeft Hans Brug benoemd tot afdelingshoofd epidemiologie en biostatistiek. Brug vervulde deze functie reeds ad-interim sinds 1 juli 2013 na de benoeming van het voormalige afdelingshoofd Bernard Uitdehaag tot afdelingshoofd neurologie.
Chris Mulder is hoogleraar maag-, darm- en leverziekten
3
Samen kiezen voor beter
Dankzij Peter Tabak
Kleine dingen kunnen een groot verschil maken
‘Er ligt een breed speelveld voor je open’
S
amenwerking, innovatie, betere dienstverlening en klantgericht werken zo wordt het motto van VUmc ‘Samen kiezen voor beter’ geïnterpreteerd door medewerkers. Mooie doelstellingen, maar hoe ziet dat er in de praktijk uit?
Visitekaartje Specialisten van de afdeling neurochirurgie geven elke nieuwe patiënt hun visitekaartje. “We kwamen erachter dat veel patiënten al waren vergeten met wie ze hadden gesproken nog voordat ze buiten het ziekenhuis stonden”, aldus hoogleraar neurochirurgie Peter Vandertop. “Visitekaartjes uitdelen was een simpele oplossing, waardoor patiënten zich nu meer op hun gemak voelen en meer vragen durven te stellen.” Preventiepakketje De orthopedisch chirurg van zorgeenheid VNCO, Rachid Saouti vertelt over een preventiepakketje dat patiënten voor een operatie mee naar huis krijgen. In het pakketje zitten antibacteriële shampoo en desinfecterende neuszalf. Wij vragen patiënten deze al enkele dagen voor de operatie thuis te gebruiken. Door samen te werken met de patiënt kan het risico op complicaties na een operatie worden verminderd. Tip/top kaarten Op de poliklinische zorgeenheid heelkunde & anesthesiologie krijgen patiënten vanaf januari 2014 tip/top kaarten. Patiënten kunnen met deze kaarten suggesties voor verbetering, maar ook de goede ervaringen direct met de eenheid delen. “Deze kaarten komen uit het Lean traject dat onze zorgeenheid heeft gedaan”, zegt hoofd zorgeenheid Remco Koster. “We hebben eerst een pilot van een aantal maanden gedaan op één van de units. Wekelijks werden de tip/top opmerkingen genoteerd en werd gekeken naar de aangegeven verbeterpunten. Waar het in de directe beïnvloedingsfeer lag, werden verbeterprocessen ontwikkeld. Ook werden de topscores met elkaar gedeeld en gevierd en keken we hoe we deze scores nog hoger konden krijgen. Zo kunnen we nog meer patiëntgericht werken.” Kleine dingen, groot verschil Als medewerkers over VUmc vertellen, komen ze al gauw bij mooie verhalen over baanbrekend onderzoek, complexe innovatieve behandelingen en innovaties in onderwijs. Ze willen het verschil maken en grenzen verleggen. Dat is waar een universitair medisch centrum als VUmc voor staat en natuurlijk trots op mag zijn. Toch kunnen ook kleine dingen een groot verschil maken. Ook dat is Samen kiezen voor beter.
VUmc staat bekend als een goede werkgever en dat moet vooral zo blijven. Vandaar de nieuwe arbeidsmarktcampagne ‘Dankzij jou’. n Maarten van Petersen Peter Tabak begon als verpleegkundige op de zorgeenheid neurochirurgie/ orthopedie. In 2010 heeft hij de stap gemaakt naar teamleider op de zorgeenheid neurologie. Daarnaast volgt hij de hbo-opleiding Bedrijfskunde MER, zodat hij straks weer een volgende stap kan maken binnen VUmc. “Wie ik dankbaar ben? Mijn oud-collega’s bij neurochirurgie/orthopedie en mijn collega’s van neurologie”, vertelt Peter Tabak. “Zonder hun steun en enthousiasme was ik niet zo ver gekomen. Met name mijn teamleider heeft mij aangemoedigd om een stap te zetten. En als je dan eenmaal zelf teamleider bent, heb je nog veel te leren. Je moet langzaam in zo’n functie groeien. Ik volg nu de opleiding Bedrijfskunde MER om
Apps
Appels met peren vergelijken Er zijn al veel aapps ontwikkeld voor de zorgsector. Social media expert Marlin Burkunk recenseert er in elk nummer een.
Thema: monitoring ziekte en advies Voor wie: patiënten, diëtisten Website: www.boodschapp.nl Waar: verkrijgbaar: gratis app via de website
4
Na een operatie of bij chronische aandoeningen als diabetes mellitus, copd, kanker of hart- en vaatziekten, is een goed voedingsadvies van de diëtist essentieel. Maar hoe kan een patiënt in de praktijk dit advies het beste opvolgen en volhouden? Eenmaal in de supermarkt wordt hij voor het schap in verwarring gebracht door onduidelijke en vooral slecht te vergelijken productinformatie. Vaak wil hij binnen een productcategorie een geschikte keuze maken, het liefst zo snel en gemakkelijk mogelijk. De gratis app ‘Boodschapp’ van Lab1111 heeft dit vooronderzoek voor de supermarkten ah, C1000 en Jumbo al verricht. Gebaseerd op de voedselkeuzerichtlijnen van het Voedingscentrum beoordeelt de app zo’n 7.500 voorverpakte voedingsmiddelen op samenstelling en prijs. Door de streepjescode met de smartphone te scannen, verschijnt direct op het scherm de score van het product en een simpele kleurcodering: rood is minder dan gemiddeld, oranje is gemiddeld en groen is beter dan gemiddeld. In het gangpad van de supermarkt kan de gebruiker zo in een oogopslag zien welke merken pindakaas het meeste en minste zout bevatten, welke pindakaas het beste scoort op alle criteria of welk soort broodbeleg beter geschikt is. Met deze app kun je dus wel degelijk appels met peren vergelijken.
Tracer 22 – 31 o kto b e r 201 3 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg
naast de dagelijkse praktijkervaring ook de theorie beter te beheersen. Maar ook om straks een volgende stap te zetten. Wie weet ben ik over een paar jaar wel hoofd van een zorgeenheid. Of doe ik iets met zorg en ICT, dat heeft altijd mijn grote belangstelling gehad.”
Ambitie “Carrièrekansen zijn ruimschoots aanwezig binnen VUmc. Maar je moet wel zelf ambitie tonen en er hard voor werken, dan kun je doorgroeien. Er ligt een breed speelveld voor je open, maar je moet je eigen verantwoordelijkheden nemen. Daarbij helpt de goede samen-
Dankzij Teamleider zorgeenheid neurologie: ‘Teamleider ben je niet ineens, dankzij mijn collega’s ben ik daar geleidelijk in gegroeid’ Peter Tabak
werking met je teamgenoten en de laagdrempelige sfeer op de afdeling. Ik krijg veel energie van de mensen in mijn team. Met elkaar zijn we de afgelopen periode goed doorgekomen. De zorgzwaarte was pittig, maar dankzij de inzet van iedereen is de situatie nu stabiel. We krijgen regelmatig complimenten van onze patiënten. Daar ben ik het meest trots op!”
Aanspreken “Ik wil echter niet alleen een juichverhaal afsteken. Ik zie ook nog zaken die anders of beter kunnen. De aanspreekcultuur bijvoorbeeld: we moeten elkaar leren uitnodigen voor de dialoog. Iemand durven aanspreken op wat er beter kan. Uiteindelijk doen we het met z’n allen voor één doel: om de beste patiëntenzorg te bieden. Zolang we met elkaar de schouders eronder blijven zetten en met elkaar in gesprek blijven, gaan we ook op die punten vooruitgang boeken.” Vind jij dat iemand een belangrijke bijdrage levert binnen VUmc? Wie maakt volgens jou het verschil? Geef jouw collega(s) op via www.DankzijJou.nl.
Vacatures VUmc
Paramedisch
Staf/management - Communicatie
Medior Support Officer D6.2013.00070MB Werk mee aan het doel van het CRB om de kwaliteit van mensgebonden onderzoek (‘investigator initiated’) in VUmc te optimaliseren en te borgen. Afdeling CTMM-TraIT en het Clinical Research Bureau, Divisie VI
Corporate communicatie medewerker D7.2013.00147YO Communicatie medewerker gezocht die graag de handen uit de mouwen steekt Afdeling/dienst Dienst Communicatie, Facilitair bedrijf / Stafdiensten
Staf/management - Communicatie
Administratief/secretarieel
Manager sponsoring & fondsenwerving D7.2013.00145YO Sleutelpositie in het werven van fondsen voor betere gezondheidszorg Afdeling Dienst Communicatie, Facilitair bedrijf / Stafdiensten
Assistent netwerk acute zorg D7.2013.00143MB Ondersteun het netwerk acute zorg! Afdeling Netwerk acute zorg, regio VUmc, Facilitair bedrijf / Stafdiensten
Echocardiografisch laborant D3.2013.00033YO Echocardiografie in een academische omgeving: continu in ontwikkeling! Afdeling/dienst Kindergeneeskunde, Divisie III
Alle vacatures zijn te lezen op intranet onder ‘P&O’, klik op: ‘interne vacatures en werving’ en daarna op, ‘interne vacatures’. Ons adres is: Werving & selectie, polikliniek 7Z 163.
Vacatures 14 oktober tot 21 oktober. Uiterlijke reactie datum zie intranet. Staf/management Leidinggevend secretaris METc D6.2013.00042MB Ondersteun jij de METc in al haar facetten van een toetsing? Afdeling medisch ethische toetsingscommissie VUmc (METc VUmc), Divisie VI
Wetenschappelijk onderzoek
Ambtelijk secretaris van de examencommissie D6.2013.00069MB Bent u onze ‘spin in het web’ van de nieuwe examencommissies? Afdeling Instituut voor onderwijs en opleiden (IOO), Divisie VI Staf/management - ICT Applicatiespecialist primaire zorg D7.2013.00146YO Hou jij het ziekenhuis draaiende? Technische Implementatie, configuratie en beheer van onze zorgapplicaties! Afdeling dienst ICT, delivery team zorg primair, Facilitair bedrijf / Stafdiensten
Paramedisch Vacatures 21 oktober tot 28 oktober. Uiterlijke reactie datum zie intranet.
Onderzoeker in Opleiding ‘Neurobiology and Treatment of Adolescent Female Conduct Disorder: the Central Role of Emotion Processing’ D3.2013.00036 Een promotietraject waarbij de OIO deel uit maakt van een grootschalig Europees consortium bij deze studie die gesubsidieerd wordt door het FP7 Health Program. Afdeling Kindergeneeskunde / De Bascule, Divisie III
Staf/management
Verpleegkundigen/Verzorgenden
SSIS specialist D7.2013.00097YO Ontwikkelaar ten behoeve van migratie elektronisch patientendossier Afdeling/dienst dienst ICT, delivery team basisdiensten, Facilitair bedrijf / Stafdiensten
Specialist inrichting EPD Radiologie, Apotheek, OK/ Anesthesie, Zorgadministratie D7.2013.00144MB Wil jij bijdragen aan één van de grootste veranderprogramma’s uit de historie van het AMC en VUmc? Programma EVA zoekt TOPPERS! Afdeling Programmabureau EVA, Facilitair bedrijf / Stafdiensten
Laboranten
Projectleider Business en Medical intelligence D7.2013.00088MB Voer jij binnen VUmc de regie op de analyse van de informatiebehoefte? Afdeling/dienst Programmabureau EVA, Facilitair bedrijf / Stafdiensten Staf/management - ICT
Psycholoog in opleiding tot GZpsycholoog, aandachtsgebied kortdurende zorg D3.2013.00035MV Opleidingsplaats gezondheidszorgpsycholoog. Afdeling/dienst Medische psychologie en medisch maatschappelijk werk, Divisie III Bloedafname assistent D5.2013.00132MV Ben jij op zoek naar een bloedstollende baan binnen VUmc? Afdeling/dienst klinisch chemisch laboratorium (KCL), Divisie V
Administratief medewerker D2.2013.00064MB Ondersteun het genderteam op administratief gebied! Afdeling/dienst Secretariaat Kennis- en Zorgcentrum Genderdysforie, Divisie II Medewerker medische administratie D2.2013.00070MB Zijn patientgebonden administratie en balie/telefoon werkzaamheden, taken die jou aanspreken? Afdeling/dienst poli zorgeenheid neurologie, Divisie II Verpleegkundigen/Verzorgenden Continentieverpleegkundige D6.2013.00072MB Voor het onderzoek ‘Guideline-concordant continence care instead of the noncurative use of absorbent products’. Afdeling/dienst Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde, Divisie VI Wetenschappelijk onderzoek Onderzoeker in Opleiding ‘Kwaliteit van zorg in de otoaudiologische patiëntenzorg’ D2.2013.00072WH Het opzetten van een zorgprofiel voor mensen met (ge)hoorproblematiek Afdeling/dienst Keel-, Neus- en Oorheelkunde / Audiologie (EMGO+ instituut), Divisie II
Administratief/secretarieel Administratief financieel medewerker/secretaresse D1.2013.00077MV Je hebt financieel administratieve werkervaring en werkt graag in een drukke en afwisselende omgeving. Afdeling/dienst longziekten, Divisie I
Personeelsactiviteiten
Titel voorbeeld titel
Informatie over activiteiten ‘Tip van Boots’, ruimte –1 A 14.2, tst. 43799, website: www.tipvanboots.nl. U kunt de Tip van Boots ook bezoeken op de intranet homepage /direct naar/Tip van Boots.
Het Heilig VU-UUR Donderdag 21 november 2013 in de Amstelzaal, VUmc
Adjiedj Bakas Trendwatcher “De Toekomst van Gezondheid” Stelling I Health en Food zijn de combinatie van de toekomst
Kerstmarkt Keulen 2013 Op zaterdag 14 december 2013 organiseert de Tip van Boots in samenwerking met Bakker Travel een dag busreisje naar: Bij voldoende deelname (40) wordt u om 8.00 uur ‘s morgens voor VUmc opgepikt door de luxe touringcar van Bakker Travel. U wordt ‘s avonds rond 20.00 uur weer netjes bij VUmc afgezet. Wilt u gezellig met
deze leuke kerstmarktdagreis mee? Geef u dan per e-mail op via em.boots@ vumc.nl ! De kosten bedragen slechts € 25,00 euro per persoon, introducés zijn natuurlijk welkom! Geef u snel op want VOL = VOL Sluitingsdatum is 6 december 2013 !
Oproepen & advertenties Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en voorzien van achternaam en toestelnummer. Prijzen niet hoger dan 2250 euro. Aanleveren via tracer.info@VUmc.nl
Stelling II Zorg wordt volkomen IT-driven Medewerkers van VUmc kunnen het boek “De Toekomst van Gezondheid” voor slechts 9,95 + 3,50 verzendkosten bestellen via: www.bakas.nl/tvgactie met de unieke actiecode: vumc-bakas-2013 De lezing is bedoeld voor alle medewerkers. Aanvang: 12.00 uur (met broodjes, melk en fruit). Begin voordracht: 12.30 uur (duur voordracht is 25 tot 30 minuten met aansluitend 10 minuten discussie).
Multi functionele printer (MFP) verplaatsen of tijdelijk uit zetten? Het is niet toegestaan een mfp zelf te verplaatsen of uit te zetten i.v.m. mogelijke schade aan het apparaat. Zijn er bouwwerkzaamheden of moet de mfp een paar meter aan de kant gezet worden, meld dit dan bij het servicepunt FB. Zij zorgen ervoor dat de operator een plastic hoes plaatst ter bescherming of een verhuizing in gang zet. Wordt deze werkwijze niet opgevolgd dan brengt de leverancier evt. schade bij VUmc in rekening. Medewerkerspas DRINGEND VERZOEK inleveren MEDEWERKERSPAS Ga je uit dienst? Lever je medewerkerspas in bij het servicepunt facilitair bedrijf! In het voorjaar van 2014 wordt de nieuwe medewerkerspas in gebruik genomen. Tot
Tracer 22 – 31 oktober 201 3 – S er v icep a g in a
die tijd hergebruiken we de huidige passen voor nieuwe medewerkers. De passen blijven eigendom van VUmc. VUmc medewerkers sporten met ‘vette’ korting Op woensdag 20 november kunnen medewerkers hun BMI inzetten als korting op een sportabonnement bij Sportcentrum VU. Iedereen krijgt altijd 20% korting (dus ook de slanke medewerkers profiteren van de actie). Ga op 20 november naar een locatie van het sportcentrum (OZW-gebouw of in van der Boechorststraat – tennisparkje vlak achter VUmc), laat je BMI meten en ontvang korting op fitness, passe-partout of aerobics (met pilates, yoga, zumba, spinning). Het abonnement kan ook online worden aangeschaft, in dat geval krijg je 20% . Kijk op www.sportcentrumvu.nl
5
Menu Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet
donderdag 31 oktober gebakken vis, remouladesaus, wortelen, gekookte aardappelen, gebonden tomatensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische heldere Chinese soep vrijdag 1 november bolognese saus, vegetarische bolonesesaus, spaghetti, ijsbergsalade, geraspte kaas, gebonden gele paprikasoep, vegetarische gebonden gele paprikasoep, heldere groentesoep, vegetarische heldere groentesoep zaterdag 2 november kipfilet, groentekaas medaillon, jus, ratatouille, gekookte aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, vegetarische gebonden kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, vegetarische heldere tomaatvermicellisoep zondag 3 november gebakken vis, vegetarische lasagne, remouladesaus, gemengde salade, frituur aardappel, gekookte aardappelen, gebonden goulashsoep, vegetarische gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, vegetarische heldere vermicellisoep maandag 4 november döner kebab, rode- en knoflooksaus, rauwkost, Turks brood, gebonden tomatensoep, vegetarisch gebonden tomatensoep, heldere kippensoep, vegetarisch heldere groentesoep dinsdag 5 november gepaneerde karbonade, gevulde aubergine, jus, veg. Jus, witlof à la crème, aardappelpuree, gebonden linzensoep, vegetarisch gebonden linzensoep, heldere Mulligatawnysoep, vegetarisch heldere Mulligatawnysoep woensdag 6 november osso bucco, Milanesesaus, Italiaanse salade, tagliatelle verde, gebonden champignonsoep, vegetarisch gebonden champignonsoep, heldere Madrileensesoep, vegetarisch heldere Madrileensesoep donderdag 7 november gebakken vis, remouladesaus, Koninginne melange, frites, gebonden kippensoep, vegetarisch gebonden crème soep, heldere aspergesoep, vegetarisch heldere aspergesoep vrijdag 8 november Italiaanse saus met kalfsvlees, vegetarisch Italiaanse saus, tomatensalade, fussili tri colore, geraspte kaas, gebonden tomatensoep, vegetarisch gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarisch heldere Chinese soep zaterdag 9 november varkensfricandeau, omelet tomaat/kaas, jus, vegetarische jus, bloemkool met bechamelsaus, gekookte aardappelen, gebonden aspergesoep, vegetarisch gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarisch heldere groentesoep zondag 10 november gemarineerde kipfilet, groentetrüdel, jus, vegetarische jus, tuinbonen, frituur aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, vegetarisch gebonden kerriesoep, heldere tomaatvermicellisoep, vegetarisch heldere tomaat-vermicellisoep maandag 11 november Hollandse hachée, vegetarische hachée, rode kool met appeltjes, aardappelpuree, gebonden champignonsoep, vegetarisch gebonden champignonsoep, heldere Madrileense soep, vegetarisch heldere Madrileense soep dinsdag 12 november broodje Hawaiiburger, vegetarisch broodje Hawaiiburger, BBQ saus, frites, IJsbergsalade, gebonden kippensoep, vegetarisch gebonden créme soep, heldere aspergesoep, vegetarisch heldere aspergesoep woensdag 13 november kipsaté, omelet naturel, satésaus, nasi, vegetarische nasi, atjar + kroepoek, gebonden Zwitserse kaassoep, vegetarisch gebonden Zwitserse kaassoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarisch heldere Chinese soep
6
Bibliotheek
Personeel en organisatie Informatie over personele zaken vindt u ook op intranet onder de rubriek ‘P&O direct’
Tracer teksten voor de P&O rubriek Aanmelden voor de nieuwsbrief P&O direct Wilt u op de hoogte blijven van nieuws op het gebied van CAO UMC of wetswijzigingen? Dan kunt u zich aanmelden voor de nieuwsbrief P&O direct. Ga naar P&O direct/ Nieuwsberichten /Aanmelden. Deze nieuwsbrief is bedoeld voor alle medewerkers van VU medisch centrum en verschijnt maandelijks. Hier komen onderwerpen aan de orde als: nieuwe CAO UMC, gebruik van persoonlijk budget, de digitale salarisstrook, loopbaanontwikkeling etc.. Heeft u geen mailadres en account van VUMC dan kunt u dat aanvragen bij ICT. Per 1 oktober verhoging salaris met 1 procent Per 1 oktober 2013 wordt de salarismaatregel conform de CAO UMC 2013-2015 door P&O uitgevoerd. Deze maatregel houdt het volgende in: De salarisbedragen uit de CAO UMC worden met ingang van 1 oktober 2013 met 1,0 procent verhoogd. De overwerkuren, extra uren en toelage onregelmatige dienst van september 2013 worden met de salarisberekening van oktober 2013 uitbetaald tegen het uurloon van september 2013. Dit is standaard voor deze uren omdat de uren in de maand voor de uitbetaling gewerkt zijn. Meer informatie op P&O direct. SEPA en het IBAN-rekeningnummer Single Euro Payments Area (SEPA) is het Europese initiatief van de Europese Unie en gezamenlijke Europese banken tot harmonisatie van het betalingsverkeer binnen Europa. Vóór 1 februari 2014 dient iedereen SEPA proof te zijn, zodat betalingen met IBAN-rekeningnummers overgemaakt kunnen worden. In oktober 2013 zal P&O al SEPA proof zijn en staan voor november 2013 de eerste salarisbetalingen op basis van het IBAN-rekeningnummer op de planning. Ook de formulieren van P&O worden aangepast.
Tracer 22 – 31 o kto b e r 201 3 – S er v icep ag in a
Mutaties op tijd aangeleverd, op tijd betaald Heeft u als leidinggevende wijzigingen door te geven van medewerkers? Als u mutaties op tijd doorgeeft aan P&O service, wordt het in de daaropvolgende maand uitbetaald. Voor betaling in de maand november zijn dat de volgende data: - 28 oktober vóór 16.00 uur, de mutatie wordt zeker meegenomen in november betaald. - Ná 28 oktober maar vóór 11 november (sluiting van de salarisrun), geen garantie dat de mutatie nog op tijd verwerkt kan worden. - Ná 11 november, de mutatie wordt in december 2013 betaald. Meer informatie op P&O direct. VUmc-code beschrijft normen en waarden De VUmc-code beschrijft de waarden en normen binnen VUmc, ofwel: hoe gaan we hier met elkaar om? Welk professioneel gedrag past bij onze kernwaarden? Het opstellen van deze code is ingegeven door de gebeurtenissen in 2012. Het jaar waarin ‘Eyeworks’ speelde en het jaar waarin VUmc onder verscherpt toezicht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg kwam te staan. Meer informatie op P&O direct.
Bezoek de medische en verpleegkundige bibliotheek in VUmc op locatie 0B100 (nabij personeelsrestaurant). Openingstijden: maandag t/m donderdag van 9 tot 21 uur en vrijdag van 9 tot 17 uur. Tel: (020) 444 1237. Web: www.ubvu.vu.nl/geneeskunde
Bezoek de medische en verpleegk. bibliotheek in VUmc, locatie 0B100, nabij personeelsrestaurant. Open ma. t/m do. 9-19 uur, vrij. 9-17 uur. Tel: (020-44)41237. Web: www.ub.vu.nl/geneeskunde
Medische informatievragen? Bel of mail de medisch informatiespecialist! René Otten: (020-44)42027, r.otten@vu.nl; Ilse Jansma: (020-44)41248, i.jansma@vu.nl.
UB-toegang nu via VIEW Toegang tot e-journals en bestanden als UpToDate en Cochrane loopt nu via VIEW > UBVU. Na inloggen met je VUmc-account kun je vervolgens bij al onze digitale bronnen. Check de details hier: www.ub.vu.nl/nl/nieuws-agenda/ nieuwsarchief/2013/2apr-jun/view.asp Thuis werken Onze tijdschriften en bestanden zijn ook buiten het VUmc raadpleegbaar. Zie voor uw juiste computerinstellingen: www.ub.vu.nl > faciliteiten > thuis werken Webcursussen Word informatievaardiger met onze webcursussen: Systematic literature search for reviews PubMed Verpleegkundige informatievaardigheden Via: www.ub.vu.nl > hulp, advies > webcursussen
Eén mailadres bedrijfsmaatschappelijk werk De adviseurs BMW en psychosociale arbeidsbelasting hebben een algemeen mailadres namelijk bedrijfsmaatschappelijkwerk@ vumc.nl. Dit mailadres is bedoeld voor: - Aanvragen van medewerkers voor het bedrijfsmaatschappelijk werk - Aanvragen van consult en advies - Aanmelden van spoedaanvragen betreffende medewerkers of teams - Melden van traumaopvang - Aanvragen van probleem- of conflictanalyse - Verwijzing van medewerkers door leidinggevende/ P&O adviseur etc.
UITNODIGING VOOR DE AFSCHEIDSRECEPTIE VAN MARTEN VAN TIL, BEDRIJFSARTS TER GELEGENHEID VAN ZIJN PENSIONERING Donderdag 28 november 2013 16.30- 18.00 uur Hoofdgebouw Vrije Universiteit, receptieruimte campuszijde (achter de aula)
Onderzoek naar ‘blended’ behandeling bij depressie “Ons onderzoek moet leiden tot wetenschappelijk onderbouwde protocollen, goede adviezen en inzicht in de klinische effecten en kosten. Als de behandelcombinatie effectief blijkt, willen we deze ook verankeren in de zorg, zodat bijvoorbeeld huisartsen en psychologen en psychiaters in de tweedelijn er in hun dagelijkse praktijk goed mee kunnen werken.”
n Ben de Graaf
MasterMind en E-COMPARED Riper trekt als projectleider van het Europese fp7 blended care depressie onderzoek samen op met Jan Smit, directeur onderzoek ggz inGeest. Het onderzoek bestaat uit twee deelonderzoeken: MasterMind en e-compared. MasterMind onderzoekt de randvoorwaarden om deze gecombineerde behande-
“Er is al veel onderzoek gedaan naar online behandeling voor onder andere mensen met depressie”, vertelt Heleen Riper, senior onderzoeker e-Mental Health aan het onderzoeksinstituut emgo+ van VUmc. Veel huisartsen verwijzen liever door naar hun praktijkondersteuner, omdat ze bij de online behandeling niet weten wat er daarna met hun patiënt gebeurt. Een jaar geleden zijn de VU en ggz inGeest grootschalig onderzoek gestart om te ontdekken of een combinatie van online en regulier behandelen goed werkt bij mensen met depressies. Wat is nodig om dit in de praktijk goed toe te passen, wie is verantwoordelijk en hoe ziet deze behandeling er idealiter uit? Riper:
ling goed te kunnen opschalen in de dagelijkse tweedelijnszorg. e-compared vergelijkt via acht gerandomiseerde klinische trials in Europa de reguliere behandelingen met de ‘blended’ variant en maakt een kostenvergelijking op korte en lange termijn. Hiervoor is een stevig onderzoeksteam geformeerd, met psychologen, psychiaters en senior en junior onderzoekers, maar bijvoorbeeld ook met experts op het gebied van artificiële intelligentie van de VU. Zij kunnen met ‘geautomatiseerde redeneersystemen’ uitgebreide data omvormen naar patiëntenmodellen. “Dit is een unieke samenwerking op een geheel nieuw onderzoeksterrein”, zegt Riper. “We zijn nationaal en internationaal voorlopers op dit gebied.”
Triple E netwerk Binnen het onderzoeksinstituut EMGO+ van VUmc, VU en GGZ inGeest is al veel expertise op het gebied van e-Mental Health, maar deze kennis is niet voor iedereen zichtbaar. Daarom is het netwerk Triple E (EMGO+ E-Health Excellence) opgericht. Onder voorzitterschap van Heleen Riper brengt dit netwerk onderzoek op het gebied van e-Mental Health nationaal en internationaal onder de aandacht. Op 20 november lanceert Wouter Bos, voorzitter raad van bestuur VUmc, Triple E formeel op het Mobile Healthcare Congres in Utrecht.
Optimale voorbereiding op de arbeidsmarkt voor promovendi Een promotietraject kunnen we zien als een soort derde fase van de studie. Voor iedereen geldt na het afronden van een studie wat ook voor promovendi en aios geldt: mensen willen zich zo goed mogelijk voorbereiden op de arbeidsmarkt. Hans Brug, vicedecaan onderzoek, en Gerda Croiset, opleidingsdirecteur van VUmc School of Medical Sciences, wilden graag in gesprek met studenten. Daarom organiseren zij verschillende ontbijtssessies. n Ellen Kleverlaan Masterstudenten die bezig zijn met een PhD en AiO’s hebben in de laatste fase van hun academische onderwijs de mogelijkheid om 30 punten voor discipline-overstijgend onderwijs ofwel 'transferable skills' in hun curriculum op te nemen. Croiset vertelt waarom die transferable skills belangrijk zijn: “Dit is de laatste fase van de academische vorming. Mensen moeten zich optimaal voorbereiden op de arbeidsmarkt. Wat hebben promovendi nodig om zich
te ontwikkelen tot een uitmuntend onderzoeker? Welke vaardigheden en competenties hebben zij nodig ter voorbereiding op hun toekomstige carrière in de wetenschap of daarbuiten? Daarvoor willen wij in het curriculum een zo passend mogelijk aanbod creëren.” Er is in dat curriculum veel mogelijk. Maar dat gaan Croiset c.s. niet voor deze studenten invullen. De ontbijtsessie op 7 juni was een eerste van een serie. Voor de studenten en aios zelf. In acht groepjes gingen de deelnemers uiteen, met zes personen per ontbijttafel. Ieder groepje had een voorzitter die nadien rapporteerde. Croiset en Brug sloten bij iedere tafel aan om hen daarin te begeleiden. Croiset: “We wilden weten waaraan zij behoefte hebben. Is dat een cursus wetenschappelijk Engels? Een cursus management? Of ligt het op het vlak van schrijfvaardigheid? Daarover heeft men in twee rondes flink doorgepraat.”
verder opviel is de behoefte aan reflectie op het eigen kunnen. Koot: “Na een 4-jarig PhD-traject komt maar een klein deel van hen op een onderzoeksplek terecht. Wat verder mogelijk is, hangt natuurlijk af van de arbeidsmarkt, maar ook van wat men kan. Op dat laatste is dus behoefte aan reflectie wenselijk.” Wat nu gaat gebeuren, is een volgende bijeenkomst met onderzoekers en hun begeleiders. Daarin zullen de uitkomsten van de eerste sessie worden besproken. Ook zal er een bijeenkomst zijn met de afnemers in het veld: waar hebben zij eigenlijk behoefte aan? Het curriculum is een levend iets, legt Croiset uit. “De arbeidsmarkt verandert, en ons curriculum verandert daarin mee. We betrekken daarom echt alle spelers in het veld. Daardoor bieden we een curriculum dat mensen optimaal voorbereidt op de toekomst.”
Reflectie Liesbeth Koot is stafmedewerker bij het ioo. Ze maakte een verslag van de bijeenkomst. Er is veel behoefte aan algemene onderzoeksvaardigheden, zegt Koot. “Statistiek, methodologie en datamanagement en ook vaardigheden op het gebied van schrijven en presenteren.” Wat
Tracer 22 – 31 oktober 201 3 – O rg a n isat ie – O n d er zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg
F o t o M a r k v a n de n B r i n k
Recent zijn twee grote Europese projecten gehonoreerd voor grootschalig onderzoek van VUmc, VU en GGZ inGeest naar de blended care-aanpak voor mensen met een depressie. Hoe werkt de combinatie van online hulp en face-to-facebehandeling?
Heleen Riper onderzoekt of een combinatie van online en regulier behandelen goed werkt
Planning OK-assistenten oké ‘Hoe kunnen ze mij hier nu inplannen, ik doe dit toch nooit?’ ‘Ik zou toch ingewerkt worden bij knieoperaties?’ ‘Zo leveren we toch geen kwaliteit?’ Als dagcoördinator OK kreeg Marieke den Bleker regelmatig de onvrede van OK-assistenten te horen. Het was duidelijk dat er verbeteringen nodig waren in de personeelsplanning. n Joop K. de Vries Het werd een Lean-project op aangeven van hoofd ok Kjeld Aij, want: “Op de ok is iedereen gewend direct te handelen als er iets moet gebeuren. En iedereen doet ontzettend zijn best op zijn eigen stukje, maar overziet het geheel niet. We hebben honderdtwintig medewerkers, zestien ok’s, zo’n zeventig operaties per dag van veertien specialismen. Het streven is om in één keer op elke ok, op het juiste moment de juiste medewerker in te delen. Daarvoor wilde ik het hele proces van personeelsplanning in beeld hebben voor we over oplossingen zouden praten. Marieke den Bleker: “Onder begeleiding van een Lean-coach hielden we sessies met medewerkers uit alle geledingen: een ok-assistent, receptioniste, roostermaker, unitleider,
mma, praktijkcoördinator en hoofd ok. Er werd maar doorgevraagd over alle stappen in het planningsproces. Het kostte veel tijd. Maar tot mijn verbazing viel er veel meer te verbeteren dan ik vermoedde. Er bleek van alles overgeschreven te worden, in hoofden te zitten en niet op papier te staan en wat er was vastgelegd klopte niet altijd.”
Goedkope oplossingen De verbeteringen die stapsgewijs zijn doorgevoerd, waren tamelijk eenvoudig en kostten niets; sterker nog, ze leverden geld op. Zo is de personeelsplanning nu geheel in handen van de dagcoördinatoren. “De belangrijkste verbetering”, vindt Den Bleker, “is dat we nu op kwaliteit plannen en niet alleen op kwantiteit. Medewerkers staan met kleuren op de weeklijsten. Een ‘blauwe’ medewerker weet alles en mag je niet verplaatsen naar een andere ok. Een ‘groene’ medewerker wordt ingewerkt en mag je ook niet verplaatsen. Vroeger konden we dat niet zien.” Zowel Den Bleker als Aij merken dat door de tientallen kleine maatregelen die zijn ingevoerd, medewerkers tevredener zijn geworden. Het aantal fouten in de planning per maand is afgenomen van 35 naar 2. Daarnaast zijn medisch specialisten meer tevreden doordat de kwaliteit van de ondersteuning is toegenomen. 7
Promoties donderdag 31 oktober – aula, 11.45 uur, D.E.C. Smith, ‘C. A closer look at the homocysteine-paradox’ promotoren: prof. dr. H.J. Blom, prof. dr. Y.M. Smulders donderdag 31 oktober – aula, 13.45 uur, E.C.P.M. Tak, ‘Reducing the impact of geriatric conditions by physical activity’ promotor: prof. dr. M. Hopman-Rock; copromotor: dr. ir. A.M.J. Chorus donderdag 31 oktober – aula, 9.45 uur, V.J.A. Buwalda, ‘Routine outcome monitoring in Dutch psychiatry: Measurement instruments, implementation and outcome’ promotoren: prof. dr. J.A. Swinkels, prof. dr. J.H. Smit; copromotoren: prof. dr. W. van Tilburg, dr. S. Draisma vrijdag 1 november – aula, 13.45 uur, A.A.W.A. van der Heijden, ‘Management and modelling of diabetes and its complications’ promotoren: prof. dr. M.G.A.A.M. Nijpels, prof. dr. ir. J.M. Dekker; copromotoren: dr. T.L. Feenstra, dr. M.C. de Bruijne maandag 4 november – aula, 15.45 uur, P.J. van Empel, ‘Minimally invasive surgical skills training, learning, assessment & validation’ promotoren: prof. dr. H.J. Bonjer, prof. dr. F. Scheele; copromotoren: dr. W.J.H.J. Meijerink, dr. J.A.F. Huirne dinsdag 5 november – aula, 15.45 uur, F.A. Oort, ‘Survival of the FI-test. Past, present and future of fecal immunochemical tests in colorectal cancer screening’ promotoren: prof. dr. C.J.J. Mulder, prof. dr. G.A. Meijer; copromotor: dr. R.W.M. van der Hulst donderdag 7 november – aula, 11.45 uur, E.W. Manheimer, ‘Systematic reviews in the field of complementary and alternative medicine: importance, methods and examples concerning acupuncture’ promotoren: prof. dr. L.M. Bouter, prof. dr. D.A.W.M. van der Windt; copromotor: prof. B. Berman, MD vrijdag 8 november – aula, 11.45 uur, A. Jamnitski, ‘Rheumatoid arthritis and psoriatic arthritis. Important aspects for daily clinical practice’ promotoren: prof. dr. B.A.C. Dijkmans, prof. dr. W.F. Lems; copromotoren: dr. M.T. Nurmohamed, dr. G.J. Wolbink vrijdag 8 november – aula, 13.45 uur, M.W.M. van Hout, ‘FcαRI and neutrophils: Caught in the act. The role of IgA in mucosal immunity’ promotor: prof. dr. R.H.J. Beelen; copromotor: dr. M. van Egmond maandag 11 november – aula, 11.45 uur, P.J.M. Wijnker, ‘Cardiac troponin I phosphorylation: Exchanging ideas’ promotoren: prof. dr. G.J.M. Stienen, prof. dr. J. van der Velden maandag 11 november – aula, 13.45 uur, R. Heusschen, ‘The role of galectins in the vasculature’ promotor: prof. dr. A.W. Griffioen; copromotor: dr. ir. V.L.J.L. Thijssen vrijdag 15 november – aula, 11.45 uur, E. Platje, ‘The development of antisocial behavior and hypothalamic-pituitaryadrenal axis activity in adolescence’ promotoren: prof. dr. R.R.J.M. Vermeiren, prof. dr. Th.A.H. Doreleijers; copromotor: dr. L.M.C. Nauta-Jansen Oraties donderdag 14 november – aula, 15.45 uur, prof. dr. A.B. Maier, ‘De puberteit van de ouderengeneeskunde’ woensdag 27 november – aula, 15.45 uur, prof. dr. B. Ylstra, ‘Kanker is een ziekte van het genoom: wat anders!?’ PICA-seminars maandag 11 november – De Koog, 16.00 uur, Ronald Vollebregt en Maaike Heinsman: Patiënt betrekken bij ontslagdatum VU Connected donderdag 14 november – Samen voor ons eigen: Hoe ongezond mag je leven voordat de samenleving je niet meer opvangt? Twitterdebat onder leiding van @RuardGanzevoort. Meer informatie: vuconnected.nl/ programma/twitterdebat-samen-voorons-eigen
8
Het is blauw en het piept Er staan ongeveer 19.000 geregistreerde medische apparaten verspreid door VUmc. Van piepklein tot kamergroot en van muisstil tot echte lawaaimonsters. Wat doen deze hulpmiddelen precies en waar worden ze voor gebruikt? Tracer gaat op onderzoek uit.
F o t o M a r k v a n de n B r i n k
Agenda
Henk Plug (links) en Timo van Zanten leggen uit hoe de oorthermometer werkt
Heeft een patiënt koorts of juist een te lage temperatuur? Met een zacht piepje geeft de thermometer aan dat de kerntemperatuur van het lichaam met een nauwkeurigheid van 0,1 °C op het display staat aangegeven. Eigenlijk heeft er een jaar of dertien geleden een revolutie plaatsgevonden in ziekenhuisland, die vrijwel onopgemerkt is gebleven. Gebruikte men tot die tijd een apparaat dat via contact met het lichaam de lichaamstemperatuur vaststelde, sinds circa 2000 is de meting gebaseerd op infra-
rode straling. “Onze thermometers hebben een kleine infraroodsensor in de kop zitten”, legt Henk Plug, ics technicus bij fysica en medische technologie, uit. Alles zendt infrarode straling uit, of het nu een mens is, een plant of een baksteen. “Infrarood is een onzichtbare straling met een frequentie die net iets lager is dan die van het rode licht. Hoe warmer iets is, des te hoger de frequentie van de straling die wordt afgegeven. De sensor ‘vertaalt’ het infrarode licht naar elektrische spanning en dat wordt uiteindelijk omgezet naar cijfers op het display. Voor die vertaalslag is wat elektronica nodig. En verder zit er natuurlijk
ook een batterij in, vandaar dat het een fors apparaat is.” Het apparaat is betrouwbaar tussen de 33 en 42 °c. “En dat kunnen we hier ijken.” Hij wijst een koffer aan met twee gaten die ieder een andere temperatuur hebben. “Als je de oorthermometer hier in steekt, zien we of hij nog goed werkt.”
Snel en betrouwbaar “Ik gebruik de oorthermometer tussen de vijf en tien keer per dag, afhankelijk van de leeftijd van mijn patiëntjes”, vertelt Timo van Zanten, verpleegkundige op zorgeenheid 9c. Baby’s hebben nog te kleine oortjes, pas als een kind een of twee is, past
de thermometer goed in het oor. “De hoogste temperatuur die ik ooit heb gemeten? 41,1°C en 35,2°c was de laagste temperatuur. Bij zulke extreme temperaturen slaan we meestal alarm bij de zaalarts. Met paracetamol kun je de temperatuur verlagen, maar soms moet er ook actief gekoeld worden.” Van Zanten werkt graag met de oorthermometer. “Ze zijn snel en heel betrouwbaar.” Dat wil overigens niet zeggen dat er nooit iets mis gaat. “Als een kind op z’n zij heeft geslapen is dat oor een stuk warmer dan het andere oor. In geval van serieuze twijfel gebruiken we voor de zekerheid de ouderwetse rectaalthermometer.”
Uit de Agenda
Bewegen vertraagt de gevolgen van veroudering Donderdag 31 oktober – aula, 13.45 uur, E. Tak, ‘Reducing the impact of geriatric conditions by physical activity’
Voldoende beweging vertraagt de negatieve gevolgen van veroudering bij mensen met veel voorkomende aandoeningen zoals artrose, cognitieve beperkingen en urine-incontinentie. Een lichamelijk actieve leefstijl of een specifiek oefenprogramma kan beperkingen in het dagelijks leven als gevolg van deze aandoeningen voorkomen of verminderen. Dat blijkt uit onderzoek van Erwin Tak, waarop hij 31 oktober bij VUmc promoveert. Oud worden brengt helaas vaak ongemakken met zich mee. De aandoeningen die het meest bij ouderen voorkomen, worden ‘geriatrische reuzen’ genoemd: het gaat hierbij bijvoorbeeld om artrose, cognitieve beperkingen en urine-incontinentie. Die zijn op
zichzelf al vervelend, maar hebben ook vaak een verlies van zelfstandigheid tot gevolg, waardoor de oudere een groter beroep op de zorg moet doen. Door de vergrijzende bevolking zal het aantal ouderen met geriatrische reuzen alleen maar toenemen. Gezondheidspsycholoog Erwin Tak, tevens onderzoeker bij tno, deed onderzoek naar de relatie tussen dagelijkse lichamelijke activiteit en de kans op het ontstaan van beperkingen in het dagelijks leven bij deze ouderen. Tak laat zien dat bij regelmatig bewegen de kans op beperkingen met ruim 50% afneemt. Opvallend is ook dat dit geldt voor ouderen die al lichte beperkingen hebben. Tak laat zien dat het mogelijk is om dit proces van voortschrijdende be-
Tracer 22 – 31 o kto b e r 201 3 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg
perkingen proactief vertraagd kan worden door deelname aan een oefenprogramma. Dit geldt zelfs tot op hoge leeftijd en bij kwetsbare ouderen. Tak: “De grootste uitdaging zal zijn om ouderen aan het bewegen te krijgen en vooral te houden. Slechts een kwart van de ouderen die meedoen met een oefenprogramma blijft na afloop bewegen. Aandacht voor kwalitatief goede instructeurs en de fysieke klachten van deelnemers kan dit verbeteren.” Erwin Tak is werkzaam als onderzoeker bij tno in Leiden. Zijn promotie valt binnen het onderzoekscentrum Body@Work, een samenwerkingsverband tussen VU medisch centrum (instituut emgo+), VU en tno.
Borstvoedingcertificaat Het borstvoedingsbeleid van VUmc is gecertificeerd door de wereldgezondheidsraad (who) en unicef. De werkgroep borstvoeding bestaande uit lactatiekundigen, verpleegkundigen en artsen van kliniek en polikliniek verloskunde & gynaecologie en intensive care neonatologie heeft hard gewerkt aan de implementatie van dit programma. Het borstvoedingsbeleid is opgezet volgens het who/unicef-programma, dat gebaseerd is op internationale kwaliteitscriteria. Het gaat om een samenhangend geheel van beleid, deskundigheidsbevordering en vaardigheden dat wordt uitgedrukt in ‘tien vuistregels’. Voor de certificering van het who/ Unicef certificaat Zorg voor Borstvoeding werd in juni 2013 een audit uitgevoerd volgens de standaarden van het Baby Friendly Hospital Initiative (bfhi).
‘Bewoners van achterstandswijken eten amper gezonde dingen als groenten en fruit. Dat is voor een deel een kwestie van geld, maar voor een deel ook gebrek aan kennis, informatie. (…) De biologische boeren kunnen dit een draai ten goede geven.’ Jaap Seidell, onderzoeker, in Trouw,14 oktober
Hans Bijlsma is voor tweeënhalf jaar benoemd tot het nieuwe afdelingshoofd reumatologie in VUmc en AMC en directeur onderzoek reumatologie bij Reade. Zijn benoeming vormt de opmaat tot een fusie tussen de drie partijen. n Ursula Wopereis
Zelfredzaamheid “Mijn motivatie om geneeskunde te studeren was klassiek: ik wilde iets goeds doen voor mensen. Na onze studie hebben mijn vrouw en ik tweeënhalf jaar in Biharamulo, Tanzania gewoond en gewerkt. Een geweldige ervaring en
ideaal met kleine kinderen. Wij waren de enige artsen in de wijde omtrek, je leert roeien met de riemen die je hebt. Zelfredzaamheid vind ik nog steeds erg belangrijk, ook voor patiënten.”
Dilemma “We zijn teruggegaan omdat ik verder wilde in de interne geneeskunde. De laatste 24 jaar was ik hoofd van de afdeling reumatologie & klinische immunologie van umc Utrecht. In 2011 vond ik het tijd voor een frisse wind en heb ik gevraagd of ik mijn verantwoordelijkheden dakpansgewijs kon overdragen; mijn opvolger begint 1 november. Anderhalf jaar geleden vroeg Marcel Levi, voorzitter van de raad van bestuur van
Vijf x V volgens Hans Bijlsma Verwanten Mijn vrouw en ik hebben drie kinderen plus partners en vijf kleinkinderen Vrije tijd Als ik in Utrecht ben, begin ik de dag met baantjes trekken. Mijn boekenclub is een stok achter de deur om ondanks tijdgebrek toch te lezen. Voor de broodnodige ontspanning plant mijn vrouw regelmatig een weekje weg Vakantie We houden van reizen en hebben alle continenten bezocht. Dit jaar zijn we met vrienden naar Argentinië geweest Vervoer Ik ga bij voorkeur met het OV, moet ik op alle locaties zijn dan neem ik de auto Voorsprong Het Nederlandse reumaonderzoek behoort tot de wereldtop. Met deze alliantie kunnen we onze voorsprong in reumazorg behouden
Bouw en Bewegen direct topper in ‘iTunes U’ “Binnen enkele dagen 800 downloads, dat is fantastisch”, zegt Jochen Bretschneider, kno-arts en initiator van de Mobile Learning Initiative vanuit VUmc. Iedereen kan nu het cursusmateriaal van de anatomiecursus ‘Bouw en bewegen’ via ‘iTunes U’ downloaden. “It’s all in your pocket.”
“E-learning is vaak alleen online toegankelijk. Een student wil in de trein misschien nog even het practicum voorbereiden. Maar hoeveel tekstboeken kun je meenemen? Daarom wilden we lesstof mobiel maken. Eenmaal gedownload op een iPad of tablet-pc heb je de stof altijd bij je.”
“We willen lesmateriaal digitaal en downloadbaar aanbieden, zodat studenten er op alle momenten bij kunnen”, stelt Jochen Bretschneider, die ook voor zijn vakgroep de onderwijszaken voor zijn rekening neemt.
iTunes U Vanaf 2011 biedt ‘iTunes U’ universiteiten de mogelijkheid om lesmateriaal zoals tekst, afbeeldingen, video’s en weblinks, compact als cursus aan te bieden. Ook kwam iBooks Author
Hans Bijlsma (1950, Heerlen) vertrekt na zijn studie geneeskunde in Utrecht met vrouw en kind naar Tanzania. Na zijn terugkeer naar UMC Utrecht voltooit hij de opleiding tot internist-reumatoloog. In 1989 wordt Bijlsma hoofd van de afdeling reumatologie & klinische immunologie. Een jaar later wordt hij benoemd tot hoogleraar reumatologie. Sinds 1 augustus 2013 is Hans Bijlsma hoofd van de afdelingen reumatologie van VUmc en AMC en directeur reumaonderzoek bij Reade. het amc, of ik de samenwerking tussen de reumagroepen van amc, VUmc en Reade structureel wilde vormgeven. Dat impliceerde afscheid nemen van het vertrouwde Utrecht en de patiëntenzorg. Daar heb ik echt over na moeten denken. Het grote enthousiasme van alle betrokken partijen voor de samenwerking gaf de doorslag.”
banden aangehaald met het Jan van Breemen Instituut, dat tegenwoordig deel uitmaakt van Reade. Het wetenschappelijk onderzoek van Reade en VUmc richt zich vooral op klinische activiteiten; het amc richt zich meer op pathogenetisch translationeel onderzoek. Door de schaalvergroting kunnen we enorme winst boeken.”
Rolstoelvrije wachtkamer “De reumatologie heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Tot vijftien jaar geleden zaten onze wachtkamers vol met patiënten in rolstoelen; dat is nu praktisch verleden tijd. Intensieve samenwerking tussen klinische groepen en fundamenteel onderzoekers heeft geleid tot nieuwe behandelmethoden voor reumatische artritis, die overal ter wereld worden toegepast. Dat onderstreept het belang van deze alliantie. Mijn voorganger Ben Dijkmans heeft de afdeling reumatologie van VUmc op de kaart gezet en de
Opmaat tot fusie “We streven naar een gemeenschappelijk afdeling, al dan niet op één locatie. Een goede patiëntenzorg vereist nauwe samenwerking met aanverwante disciplines. De nieuwe organisatiestructuur werkt door op allerlei niveaus en is verweven met de fusieplannen van VUmc en amc. Dat is een complex vraagstuk waar we zorgvuldig mee om willen gaan. Begin november vindt een eerste bijeenkomst plaats met dertig medisch specialisten en senior-onderzoekers. De komende jaren werken we de alliantie stapsgewijs verder uit.”
beschikbaar. Bretschneider: “Met deze tool kun je als docent gemakkelijk je eigen digitale boek schrijven en daar bijvoorbeeld illustraties, filmpjes en 3d-animaties aan toevoegen. Je hoeft geen techneut te zijn om hiermee te kunnen werken.” Bretschneider kreeg het fiat van Gerda Croiset, de directeur van de opleiding geneeskunde, die in het idee geloofde. In de zomer ging hij samen met zeven enthousiaste studenten aan de slag. Zij begonnen samen met de cursuscoördinator van ‘Bouw en bewegen’, Michael van Emden, in bachelorjaar 1 teksten om te zetten. Ze gebruikten eigen, copyrightvrije afbeeldingen en maakten introfilms voor in de boeken. In september konden studenten voor het eerst het cursusmateriaal via ‘iTunes U’ downloaden. Dat deden ze massaal. Binnen enkele dagen stond de cursus in ‘iTunes U’ in Nederland op nummer 1.
Tracer 22 – 31 oktober 201 3 – O rg a n isat ie – O n d er zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg
Mobiel en sociaal leren “Wij voorzien duidelijk in een behoefte”, zegt Bretschneider. “De volgende cursus, ‘Metabole systemen’, die op 29 oktober start, is klaar en ‘Hersenen en zintuigen’ is aangemeld.” Tablets-pc’s en iPads geven het onderwijs talloze nieuwe mogelijkheden. “Het is attractiever en goedkoper dan 350 cursusklappers in zwart-wit te printen. Informatie is altijd binnen handbereik, zowel tijdens als na de colleges. Studenten kunnen altijd op hún moment leren of de informatie met andere studenten delen of bediscussiëren. Zo bevordert mobile learning niet alleen mobiel, maar ook sociaal leren. Studenten mogen zelf kiezen of ze er gebruik van maken. Zij mogen de stof ook uitprinten en met het kopen van een boek is nog steeds niks mis.” n BdG
F o t o M a r k v a n de n B r i n k
‘ Nederlands reumaonderzoek behoort tot de wereldtop’
‘Ons onderzoek laat zien dat mensen die tussen de 8 en 11 uur per dag zitten een 15 procent hogere kans hebben om vroegtijdig te sterven ten opzichte van mensen die slechts 4 uur per dag zitten.’ Onderzoeker Hidde van der Ploeg in EenVandaag, 14 oktober ‘Ik vind het onzinnig als wordt gezegd: ‘gezondheidszorg kost veel geld’. Nee, we geven er geld aan uit, net als aan huisvesting, onderwijs of infrastructuur.’ Hematoloog Peter Huijgens, in een interview voor zijn afscheid van VUmc. Parool, 15 oktober ‘Meer dan 70% van onze collega’s gaat met het nieuwe EPD werken. Dat zijn bijna 10.000 medewerkers.’ Programmadirecteur Douwe van Riet naar aanleiding van het sluiten van een contract met Epic. Medicalfacts 17 oktober ‘Tussen 1996 en 2007 steeg het aantal HPV-infecties van 20 naar 23 procent van de onderzochte personen.’ VUmc-onderzoekster Mirte Scherpenisse. Reformatorisch Dagblad, 18 oktober ‘Tien tot vijftien procent van de mensen zijn allergisch voor geurstoffen in wasmiddelen. Die chemicaliën kunnen jeuk en eczeem veroorzaken.’ Dermatoloog Thomas Rustemeijer in nrc next, 18 oktober ‘Uit de onderzoeken die wij hier bij VUmc hebben gedaan, blijkt dat de gevoeligheid van de HPVthuistest hetzelfde is als die bij de huisarts.’ Chris Meijer, patholoog. rtl Nieuws, 18 oktober ‘Er zijn onvoldoende geschoolde psychotherapeuten of klinisch psychologen. Ook de capaciteit bij de poliklinieken schiet tekort. En ruim een kwart van de patiënten onder behandeling haakt voortijdig af.’ Barbara Stringer over een nieuw begeleidingsprogramma voor borderlinepatiënten. Parool 19 oktober ‘Wat we hier binnen VUmc CCA doen is het wetenschappelijk onderzoek heel dicht bij de patiënt brengen, door nieuwe vindingen zo spoedig mogelijk te implementeren in de zorg.’ Henk Verheul, afdelingshoofd medische oncologie in een uitzending over de Amsterdam Marathon, rtv Noord-Holland, 20 oktober ‘Het draait in ons onderzoek niet alleen om de hoge leeftijd, maar om mensen die ouder dan 100 worden zonder dement te raken. We willen weten hoe dat kan en of dat erfelijke oorzaken heeft.’ Klinisch geneticus Henne Holstege over haar onderzoek onder 100+-ers. Telegraaf, 23 oktober
9
F o t o M a r k v a n de n B r i n k
MS in stroomversnelling
Foto shutterstock
Op vrijdag 8 november verandert het mc Theater in het Westerpark in Amsterdam voor één avond in het ‘ms Theater’. Arts-onderzoeker Jessica Burggraaff organiseerde dit feest ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan van het ms Centrum Amsterdam. Ze hoopt hiermee geld in te zamelen voor ms-onderzoek. Met een elektrisch thema ‘be one in neon’ belooft het een neonspektakel te worden, waarover men nog lang zal napraten. De line-up staat garant voor een onvergetelijke avond: Wicked Jazz Sounds en getalenteerde dj’s als La Vondèl en Cassieclap, muzikanten en zangeres/mc Lee mc King, zullen gezamenlijk een unieke mix van pop, house, dance, jazz en disco ten gehore brengen en iedereen tot ‘elektrisch geladen’ hoogten brengen. Tickets zijn te koop via www.msinstroomversnelling.nl en kosten 12,50 euro.
Sporten met ‘vette’ korting Medewerkers kunnen hun bmi, een index voor het gewicht in verhouding tot lichaamslengte, inzetten als korting op een sportabonnement bij Sportcentrum VU. Volslanke medewerkers krijgen 20% korting, maar iedereen die een pondje meer weegt, profiteert van een extra hoge korting, gelijk aan de bmi. Ga op 20 november naar een locatie van het sportcentrum
(in het ozw-gebouw of bij het tennisparkje vlak achter VUmc in de Van der Boechorststraat), laat je bmi meten en ontvang korting op fitness, passe-partout of aerobics (met pilates, yoga, zumba, spinning). Het abonnement kan (met 20%) ook online worden aangeschaft. Meer informatie: www.sportcentrumvu.nl.
Tweet #VUmc
Op het social medium Twitter wordt veel gezegd over VUmc. Door patiënten, bezoekers, studenten, medewerkers en vele anderen. Een greep uit de leukste (geanonimiseerde) reacties van afgelopen weken: Gouden goede doel veters #VUmc ingeregen. Klaar voor einddoel, tijd onder de 1:40 #mizunohalfmarathon Amsterdammer, 19 oktober om 17.15 uur Mensen van #radiologie @VUmcAmsterdam voor borstonderzoek partner zijn erg goed. Denken mee, leggen uit, voelen mee. Fijn, hoge kwaliteit. Patiënt, 22 oktober om 7.57 uur Ik vind het een mooi stel Levi en Bos. Bijgepraat over de toekomstvisie. #umca #VUmc #AMC
Marathonlopers brengen tonnen bijeen De deelnemers die op 20 oktober meededen aan de 8, 21 of 42 km van de tcs Amsterdam Marathon hebben gezamenlijk het recordbedrag van 215.000 euro aan sponsorgeld opgehaald voor VUmc cca. Een grote stijging doordat dit jaar bijna 1.000 lopers voor het cca liepen; naast 80 VUmc collega’s waren er dit jaar veel bedrijven die zich voor dit goede doel inzetten. Bovendien was er een Gouden Veter actie om het iaaf Gold Label van de marathon te vieren en extra inkomsten te genereren. Enthousiaste
cca-vrijwilligers verkochten drie dagen lang gouden veters wat voor 25.000 euro zorgde. Het was een prachtig gezicht bij de run, omdat duizenden lopers met deze veters aan de start verschenen en zo hun bijdrage lieten zien. Na afloop kreeg Geert Kazemier, directeur stichting VUmc cca, (midden) in het Olympisch Stadion een cheque met het opgehaalde bedrag overhandigd van Simone Richardson, directeur van Le Champion en Natarajan Chandrasekaran, ceo en managing director van tcs.
Run4Semmy Tijdens de marathon deden ruim 370 deelnemers mee aan de Run4Semmy. Deze lopers voelen zich nauw betrokken bij het onderzoek naar hersenstamtumoren bij jonge kinderen. Daarvoor bestaat tot dusver nog geen behandeling. Stichting Semmy is opgericht door de ouders van Semmy, die zes jaar geleden aan deze ziekte overleed. De opbrengst, 80.000 euro, is bestemd voor het onderzoek naar deze ziekte in VUmc.
Lorenzo
Collega, 22 oktober om 12.58 uur Gestart vandaag met een #college van 1,5h #neonatologie Zo’n mooi #specialisme. Dank aan dokter Lafeber @VUmcAmsterdam. Student, 23 oktober om 11.08 uur Stemmen jullie ook even op mijn vroegere #VUmc collega voor de Viva400 lijst? Zij is echt goed en inspirerend! Oud-collega, 25 oktober om 13.59 uur
In cijfers Elk jaar publiceert VUmc de kerncijfers over het afgelopen jaar. BIZA heeft echter veel meer en spannender gegevens over wat er binnen de organisatie gebeurt.
891
Aan de 9e VUmc gebouwenloop hebben in totaal 891 lopers deelgenomen. 54 kinderen liepen de 1,2 km en bij de 5 km voor volwassenen verschenen 541 lopers aan de start. Het evenement werd afgesloten met de 10 km waar 296 atleten zich voor hadden ingeschreven. Het evenement trok internationale aandacht: er deden vier Denen en een Amerikaan mee. 10
Tracer 22 – 31 o kto b e r 201 3 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg