MALTA & Gozo
DE SMAAK VAN DE MIDDELLANDSE ZEE
PRIKKEL DE ZINTUIGEN Een bezoek aan de Maltese eilanden is het begin van een gastronomisch avontuur. Je wordt meegenomen op een reis die je zintuigen prikkelt, terwijl je creatieve gerechten, heerlijke eetgelegenheden en ongeëvenaarde gastvrijheid ontdekt. De Maltese keuken is gevormd door de geschiedenis. Sommige gebruiken gaan eeuwen terug. Strategisch gepositioneerd langs belangrijke handelsroutes, moesten de eilanden inspelen op de veranderende smaak van ingezeten buitenlandse mogendheden. Dit bracht een internationaal element aan eten en dineren. De Maltese gastronomie is zowel geworteld in traditie als een samensmelting van eetculturen. De seizoenen brengen een overvloed aan etenswaren op tafel. Voor elk evenement van het jaar zijn er lekkernijen. En recenter is er een tendens naar gezonde voeding met de meest verse voedingsmiddelen.
ETEN WAAR JE MAAR GAAT! De keuze aan eetgelegenheden strekt zich uit van streetfood tot familiebedrijven en restaurants met een Michelin-ster. Je kunt dineren in een eeuwenoud gebouw of buiten, met een prachtig uitzicht op de Middellandse Zee. Waar je ook gaat, er zijn chefkoks die met passie hun beste creaties presenteren. Ook de cafécultuur is belangrijk. In de schaduwrijke pleinen in de steden en dorpen op Malta en Gozo vind je gezellige en levendige cafés. Je kunt er genieten van een kopje koffie en een gebakje terwijl je de wereld aan je voorbij ziet trekken. En de geweldige ervaringen beperken zich niet tot het eten. Als het op drinken aankomt, produceert Malta haar eigen wijnen, bier en frisdrank. Al deze dranken zijn enorm populair bij zowel de lokale bevolking als bezoekers.
TRADITIONELE VLEESGERECHTEN Een favoriet gerecht van de meeste Maltezen is konijn. De traditionele fenkata wordt geserveerd op grote familiebijeenkomsten en is de essentie van waar een goede maaltijd over zou moeten gaan: eten delen en genieten van goed gezelschap. Het wordt gebakken geserveerd, of in een stoofpotje. Het geheim is om het konijn uren te laten sudderen om een smaakvol mals gerecht te maken. Een marinade van wijn, knoflook en kruiden versterkt de smaak. De stoofpot wordt geserveerd met gebakken aardappelen, bestrooid met
venkelzaad en knapperig Maltees brood.
Veel Maltezen serveren ook een bord heerlijke spaghetti met konijnensaus als voorgerecht. Er zijn beroemde eetgelegenheden in Mġarr, Rabat en Baħrija die bekend staan om hun fenkata en andere Maltese specialiteiten.
Braġjoli is waarschijnlijk het bekendste Maltese gerecht. Dit is een rustiek en hartig smakelijk gerecht op basis van gehakt, spek, ei, broodkruimels, kruiden en knoflook, gewikkeld in dunne plakken rundvlees en langzaam gegaard in een rijke saus van rode wijn en tomaat. Traditionele Maltese worstjes (zalzett Malti) zijn anders dan alle andere worsten die je hebt geproefd. Het gemalen varkensvlees is op smaak gebracht met zeezout, zwarte peper, gemalen korianderzaad, peterselie, knoflook en een royale hoeveelheid Noord-Afrikaanse kruiden.
VANGST VAN DE DAG Wil je een speciaal visgerecht van de Maltese eilanden proeven? Ga dan voor lampuki (mahi-mahi). Deze witte, vlezige vis wordt in de tweede helft van het jaar gevangen in de wateren van Malta en heeft een delicate smaak. Het wordt geserveerd met een verscheidenheid aan sauzen. Buiten het seizoen is lampukitaart populair. Andere populaire vis en zeevruchten zijn gurbell (ombervis), met een vlezige textuur en een milde smaak, pixxispad (zwaardvis), kreeft en octopus. Blauwvintonijn wordt ook gevangen in lokale wateren; de gekweekte variëteit is een gewaardeerd exportproduct, dat vooral in Japan op prijs wordt gesteld. Alle visliefhebbers moeten naar Marsaxlokk gaan. Het is de belangrijkste vissershaven waar je kraampjes vindt vol met de vangst van de dag - vis en schaaldieren in alle maten en kleuren. En natuurlijk zijn er aantal goede visrestaurants. De markt op zondagochtend is een bijzondere trekpleister, waar je lokale honing, jam en ambachtelijke specialiteiten zoals Maltees kant kunt kopen. Marsaxlokk is de ideale plek om de kleurrijke traditionele Maltese vissersboten, luzzu genaamd, te bewonderen. Deze felgekleurde boten sieren de haven, elk met een paar ogen op de boeg. Dit symbool stamt uit Fenicische tijd. Het oog van Osiris beschermde zeevaarders tegen gevaar. Andere dorpen die bekend staan om hun visrestaurants zijn Wied iż-Żurrieq, Għar Lapsi en St Paul’s Bay op Malta, en Mġarr, Xlendi en Marsalforn op Gozo.
Luzzu
, OKK L X A ARS
LTA
MA
M
WIST JE DAT?
De traditionele manier om lampuka te vangen is door palmbladeren te gebruiken om schaduw te creëren. Vissers hakken de onderste bladeren van palmbomen af en vlechter er grote, afgeplatte vlotten van. Deze vlotten worden in zee gezet en als de zon het hoogste punt aan de hemel bereikt, verzamelen de lampuki zich eronder voor schaduw. De vissers vangen de vis dan in een net.
STOP VOOR EEN SNACK Als het op eten aankomt, is er niets Malteeser dan pastizzi, een hartige, vullende snack. Het is ruitvormig en is er in twee smaken: gevuld met een rijke hartige ricotta of erwtenpuree. Je zult zien dat ze overal op de eilanden worden verkocht, in bars, cafés en winkels die pastizzeriji heten. Andere hartige snacks zijn qassatat, heerlijke ronde pasteitjes gevuld met ricotta, erwten, spinazie of andere ingrediënten, en timpana een soort quiche met gehakt, spek en hardgekookte eieren gebakken tussen laagjes pasta. Twistees zitten in een zakje. Het is een snack op basis van rijst met kaas, gerookte barbecue en kip smaak.
PASTIZZI - HARTIGE DEEGHAPJES
DAGELIJKS BROOD Geen bezoek aan de eilanden is compleet zonder het legendarische Maltese brood te proeven. Het heeft een knapperige korst en een lichte kruim met veel luchtgaatjes, en het krijgt lovende recensies van bezoekers van over de hele werel. Probeer bij het brood ook de lokale olijfolie en bigilla. Deze tic-bonenpaté is zo authentiek als maar kan. Het maakt zo deel uit van de cultuur dat je in sommige dorpen de kreet van de ‘tal-bigilla’-verkoper hoort als hij de lokale bevolking uitnodigt om het bij zijn bestelwagen te kopen.
Probeer ook eens ħobż biż-żejt. Dit is Maltees brood in zijn eenvoudigste vorm, besprenkeld met olijfolie. Traditioneel wordt het besmeerd met een tomatenpuree, kunserva, met de uitzonderlijke smaak van Maltese sappige zomertomaten. Ħobż biż-żejt wordt gegeten met een mix van tonijnstukjes in olijfolie, ansjovis, kappertjes in pekel, verse groene pepers, zongedroogde tomaten, basilicum en versgemalen peper.
Een andere versie van Maltees brood is de ftira, een ringvormig, plat brood. Kies je beleg en geniet van een stevige lunch. Als je wilt weten hoe bijzonder de ftira is, zegt dit wel genoeg: UNESCO heeft hem toegevoegd aan de lijst van immaterieel cultureel erfgoed. De traditionele Gozitaanse ftira lijkt meer op een pizza, gegarneerd met dungesneden aardappelen en lokale seizoensproducten.
MEDITERRANE SMAKEN & MEER
Maltesei Kannol De mediterrane invloed is overal, van olijfolie en kruiden tot cannoli uit het nabijgelegen Sicilië. Maar ook invloeden van verder weg zijn duidelijk aanwezig, met name die afkomstig van Malta’s historische banden met Groot-Brittannië.
Thee met melk, typisch Brits, is een populaire warme drank, net als hartige taarten. Ze hebben wel een Maltees tintje; probeer eens de spinazie en tonijntaart of de ricotta-taart.
PLEKKEN OM TE GENIETEN
Er zijn vele restaurants in verschillende settings, van ultramodern tot klassiek. Sommige hebben zelfs de felbegeerde Michelin-ster. Of je nu kiest voor een diner buiten aan zee of in een romantische, met kaarsen verlichte kelder, de unieke sfeer maakt je ervaring speciaal. Sommige cafés zijn een begrip en een absolute must om te bezoeken. Caffé Cordina, in het centrum van Valletta, is een instituut. Het is gevestigd in een prachtig, historisch palazzo met een schitterend interieur. Het beschikt ook over een groot aantal tafels met parasols op het imposante plein aan de overkant van de straat. Advocaten van de nabijgelegen rechtbank bespreken de dag, winkelend publiek rust uit en toeristen genieten van de sfeer. In de loop der jaren is het uitgebreid met een restaurant, tearoom, patisserie, koffiebar en ijssalon. De Fontanella theetuin is een hoogtepunt in de middeleeuwse ommuurde stad Mdina. Het ligt hoog op de stadsmuren en
is beroemd om de verrukkelijke taarten en het spectaculaire uitzicht over het eiland. Twee andere instellingen liggen buiten het toeristische gebied, maar zijn de moeite waard om het Maltese leven te ervaren. De iconische Busy Bee in Msida is populair om zijn kannoli. Het sierlijke Elia Café in Ħamrun is al tientallen jaren een ontmoetingsplaats voor mensen uit alle lagen van de bevolking.
PROOST
In augustus zijn er twee wijnfestivals, met heerlijk eten en entertainment. Eentje is in Valletta, met uitzicht op de Grand Harbour. De ander is in het heuveldorp Nadur op Gozo. Maltese wijn heeft zijn eigen plaats veroverd en wint internationale prijzen. Een bezoek aan een proeflokaal bij een wijngaard is een leuke ervaring. Je kunt een wijnroute volgen, waarbij je vele landgoederen op Malta en Gozo bezoekt. Hier zie je hoe wijnboeren ervoor zorgen dat de oogst een bepaalde kwaliteit bereikt, van de wijnstok tot in de fles. Als je meer van bier houdt, moet je zeker een Cisk proberen. Dit is een premium Maltese pils gebrouwen van gerstemout, met een volle smaak en een uitgesproken zoete toets. Het is erg populair en wordt overal geserveerd. Microbrouwerijen die experimenteren met nieuwe smaken zijn in Malta als paddenstoelen uit de grond geschoten. Sommige van deze
handgemaakte creaties hebben het tot mainstream bars en restaurants gemaakt. Malta heeft zelfs een eigen frisdrank, Kinnie, dat al tientallen jaren favoriet is. Het heeft een bitterzoete smaak van sinaasappel en aromatische kruiden.
GOZO GASTRONOMIE
Gozo is niet alleen een eiland met natuurlijke schoonheid waar het leven zich in een langzamer tempo ontvouwt, maar ook een plek die trots is op traditie. Veel van de eetgelegenheden worden door families gerund en het menu verandert met het seizoen. Afhankelijk van wat er op de plaatselijke markt te koop is, krijg je konijnenstoofpot, ravioli of een ander typisch huisgemaakt gerecht geserveerd. Specialiteiten zijn onder meer verse pasta met gebakken inktvis, zongedroogde tomaten en Gozitaanse kaas, linguine met zee-egelsaus, een creatieve antipasto gemaakt van lokale vijgen, ricotta en gerookte ham of een soep van vele soorten vis. Gozo is bijzonder trots op zijn kaas. Ġbejna is een populaire keuze - het is een kaasje van lokale schapenmelk dat vaak
wordt geserveerd als onderdeel van een deelschotel. Het kan vers, gedroogd, met zwarte peper worden bedekt of in azijn worden bewaard. Harde schapenkaas, ook wel pekorin genoemd, maakt een sterke comeback. De lokale kaasmakerij evolueert, waarbij varianten zoals cheeselets met komijnzaad, bieslook of zelfs gerookt aan populariteit winnen.
BEZOEK DE ZOUTVELDEN Het oogsten van zeezout is een eeuwenoude traditie op de Maltese eilanden. De eerste sporen van zoutpannen die in de rotsen aan de kust uitgehouwen werden, dateren uit de Romeinse tijd. Maltees zeezout is rijk aan jodium en de traditie is nog steeds springlevend.
IETS ZOETS
Als je een zoetekauw bent, zijn er heerlijke delicatessen om te proberen. Qagħaq tal-għasel, wat vertaald honingring betekent, is een heerlijke traktatie gemaakt van zacht gebak. Ondanks de naam is de vulling eigenlijk een vorm van stroop. Ze zijn het lekkerst met een warm drankje. Amandeltaart (torta tal-lewż) is een andere specialiteit, met amandelen als hoofdingrediënt, vergezeld van lokale honing en sinaasappelschil. Mqaret zijn smakelijke, gefrituurde, ruitvormige deegzakken gevuld met dadelpasta en venkelzaad.
De ħelwa tat-tork is gemaakt met suiker, sesamzaad, amandelen, andere noten en vanille, en wordt meestal geserveerd in kleine hapklare porties. Sommige lekkernijen zijn seizoensgebonden en volgen de religieuze kalender. Amandelen met een suikerlaagje (perlini) zijn typisch voor bruiloften, cake gemaakt met pijnboompitten en in de vorm van een met sneeuw bedekte berg (prinjolata) voor carnaval, en kwareżimal, een taai koekje gemaakt zonder eieren en vetten, wordt gebakken in de vastentijd.
SEIZOENSGEBONDEN LEKKERNIJEN Żeppoli ta’ San Ġużepp, gefrituurde deegballen gevuld met zoete ricotta en overgoten met honing, worden geserveerd op het feest van St. Joseph, op 19 maart. De traditionele paaslekkernijen zijn Figolli. Dit zijn koekjes gevuld met amandelspijs, versierd met kleurrijk glazuur of chocolade en in de vorm van een vis, lam of hart. Er is geen Maltees zomerfeest zonder traditionele lokale nougat, of qubbajt. Deze onweerstaanbare specialiteit wordt gewoonlijk geserveerd vanuit vrolijk versierde straatstalletjes tijdens de festiviteiten voor de patroonheilige van het dorp.
Għadam tal-mejtin (dode mannenbotten) worden geserveerd om overleden familieleden te eren op Allerzielen in november. Laat je niet afschrikken door de naam. Deze kruimelige, in de mond smeltende kruimeldeegkoekjes met amandelspijsvulling zijn echt heerlijk. Met kerst viert iedereen feest met amandelcakes, fruitcakes, gehakttaarten, chocolade en kerstpuddingen, waarmee het culinaire jaar tot een zoet einde wordt gebracht.