werkelijkheid een rol speelt enorm gegroeid. Dit brengt specifieke uitdagingen met zich mee voor het beheer en behoud van deze games. Van Mastrigt onderscheidt twee paradigma’s. De eerste is traditioneel en gaat uit van de game als object. Het tweede paradigma benadert de game als systeem – hierbij krijgt een game slechts betekenis in relatie tot een sociale en fysieke handelingscontext. Deze games bestaan niet zonder spelers, spelersgedrag en user-generated content, en zijn daarmee onmogelijk op te slaan als object. Als de fysieke context onderdeel wordt van de game ervaring wordt het behoud nog moeilijker. Games vragen om alternatieve conserveringsstrategieën. Voorbeelden daarvan zijn het opslaan van gebruikersdata, (in-game) etnografisch onderzoek en vooral het bewaren van ontwerpmodellen, -technieken, -strategieën, -methoden en processen. Hiermee kan men inzicht krijgen in het ontstaan en de werking van creatieve processen, essentiële elementen in onze informatie maatschappij. Van Mastrigt pleit voor een levend museum, een living lab, een nieuwe academie, waarin maken en onderzoeken hand in hand gaan, waar makers en gebruikers gezamenlijk ontwerpen en reflecteren op ontwerpen en een belangrijke rol spelen in het ontwikkelen en overdragen van die kennis.
8• ERFGOED IN LIMBO: OVERWEGINGEN
BIJ EEN ORIENTEREND ONDERZOEK NAAR BORN-DIGITAL ERFGOEDMATERIALEN IN NEDERLAND
De algemene verwachting is dat er op de korte termijn een explosieve groei van born-digital erfgoedmaterialen gaat plaatsvinden. Interes-
sant digitaal erfgoed zal de komende jaren echter verloren gaan omdat erfgoedinstellingen nog onvoldoende voorbereid zijn op de verwerking van het ‘nieuwe’ materiaal. Om een beter begrip te krijgen van de omvang van het probleem vroeg DEN aan Maurits van der Graaf (onderzoeksbureau Pleiade) om oriënterend onderzoek te doen bij een aantal erfgoedinstellingen. Het onderzoek concentreerde zich enerzijds op de mogelijkheid om de grootte en groei van born-digital erfgoedcollecties kwantitatief te meten en anderzijds op het benoemen van de punten waarop een instellings- en mogelijk zelfs sectoroverschrijdende aanpak wenselijk is. De vanzelfsprekendheid waarmee sommige materialen nu al verwerkt worden en tegelijkertijd een gebrek aan actie ten aanzien van nieuwe materiaalsoorten is opvallend. Er wordt betwijfeld of het zinnig is om alle born-digital erfgoedprojecten, denkend aan de noodzaak van actie, als één categorie te beschouwen. Het artikel besluit met een aantal kenmerken van born-digital erfgoedmateriaal die de toekomstvaste opbouw van een digitale collectie kunnen vergemakkelijken of juist bemoeilijken. De conclusie is dat de ontwikkeling van een kwantitatief meetinstrument op termijn een belangrijk hulpmiddel kan zijn bij het komen tot instelling- en zelfs sectoroverschrijdende afspraken. De veranderlijkheid van het digitale domein maakt het echter nog ondoenlijk om overkoepelend beleid te formuleren op basis van harde cijfers. De consequentie is dat instellingen zelf actief aan de slag moeten gaan en projecten moeten opstarten om ervaring op te doen met nieuwe soorten erfgoedmateriaal. Een sectoroverschrijdende en internationale orientatie is hierbij noodzakelijk.