Przewodnik - Poznań by ViaPoland.com

ILUAIKOWANY

POZNANIU

1 Wykwintne materjafy Û

i; 0

MĘSKIE - DAMSKIE I WOJSKOWE w wielkim wyborze najlepiej kupisz w skła dzie fabrycznym znanej

FABRYKI SUKNA

Karol Janhoiushi i Syn BIELSKO

SPRZEDAŻ DETALICZNA

Poznań. PI. Wolności 17 obok Giandki

F A C H O W A I RZETELNA

OBSŁUGA

[centralna D

J. CZEPCZyŃSKI P O Z N A Ń

Skład detal.: Stary Rynek 8 - Tel. zbiorowy 45-45 Telefony: 33-24, 33-15, 32-39, 32-38 i 31-15

O DD SI

Ali

DROGERIA „UNIVERSUM" ul.

Fr. Ratajczaka 38 - Telefon 27-49

SPECJALNOŚĆ: Artykuły bartnicze i fabryka środków do zwal czania szkodników w polach, lasach i ogród. HURT

DETAL

WUJTAtiSIE Î R Û D L 0 I R H B P U DIR KRŻDEGDl Perfumy, Mydła toaletowe, Wody kolońskie, Pu dry, Szminki oraz wszelkie nowości w kosmet. Farby, lakiery, pokosty, pendzle, złoto i srebro w listkach oraz wszelkie artykuły m a l a r s k i e . Oliwy i tłuszcze do maszyn. - Benzyna, Nafta, Carbolineum. Sole dla bydła. - Kreda na pasze. - Fosforan, wapno. - My dła, proszki i wszelkie artykuły do prania. - Szczotki do zamiatania i szorowania. - Płaty, gąbki, atramenty i kredy do pisania. - Oleje do podłóg i aparaty do tychie. - Ługi do kąpieli. - Kąpiele węglikowe. - Ekstrakt jodłowy do kąpieli. - Skórki jelonkowe.

drobiu oraz wszelkie artykuły odżywcze.

Wkłady książeczce oszczędnościowej w

l U. a » PIZIIIII CENTRALA: UL. NOWA 10 O d d z i a ł y : 27 Grudnia 19 - Marsz. Focha 50

Wyjeżdżając s P o z n a n i a !

PAMIĘTAJ o znanych niedoścignionej ja kości wyrobach, oraz gotowych potrawach w puszkach Firmy

PRZYBYŁA

Fabryka Konserw i wyrób, mięsnych Zał. 1912

P o s n a ń , św. Marcin 2 4

Tel. 16-87

ILUSTROWANY

PRZEWODNIK DO

Fili ul. Wielka nr. 23 ul. św. Marcin nr. 27 ul. Podgórna nr. 13 a ul. Pocztowa nr. 31 a ul. Górna Wilda nr. 10 ul. Przecznica nr. 2 ul. Marsz. Focha nr. 49 Detal Hurt Eksport

P O Z N A N I U

£ > O Z N A Ń F A B R Y K A M Y D Ł A R E G E R Ä KAROL SANDER

POZNAŃ, UL. SEW. MIELŻYŃSKIEGO 4

WYDAWNICTWO

1 9 3 5

ILUSTROWANEGO PRZEWODNIKA POZNAŃ, UL. WENECJANSKA 7

R PO

POZNANIU

mmmmmm A. Komunikacja Dorożki. Dorożki samochodowe i konne, wszystkie z taksametrem. Przeciętny k u r s : Dorożki samochodowej w śródmieściu 1.50 zł Dorożki konnej w śródmieściu 1.00 zł Dorożki samochodowej n a przedmieście 2.00 zł Dorożki konnej n a przedmieście 1.50 zł Liczne miejsca postoju w calem mieście.

PRZEDRUK

WZBRONIONY

® Czcionkami Drukarni Stefana Andersona, Poznań, Wielkie

Tramwaje. Cena biletu: normalny z przesiadkę, 4 przystanki Wsiada się n a tylną, platformę, wysiada formą.

20 25 15 się

gr gr gr przednią plat

Kursują następujące linje: Linja 1 Dworzec Główny — Kaponiera — Zamek — PI. Wol ności — Stary Rynek — ul. Wielka. Linja 2 (Jeżyce) ul. Polna — Rynek Jeżycki — \fost Teatral ny — Plac Wolności — Stary Rynek — Chwaliszewo — Środka. Linja 3 ul. O s t r o r o g a — ul. Grunwaldzka — Kaponiera — Św. Marcin — Płac Św. Krzyski - Boisko Sokoła (łazienki rzeczne). Linja 4 Górczyn — ul. M. Focha — Dworzec Zachodni — Most Teatralny — Plac Wolności — Plac Św. Krzyski — Górna Wilda — Dębieć. Linja 5 (Łazarz) ul. Em. Sczanieckiej — ul. M. Focha — Dwo rzec Zachodni — Kaponiera — Św. Marcin — Stary Ry.iek. Linja 6 ul. Ostroroga — ul. Grunwaldzka — Most Teatralny Plac Wolności — Stary Rynek — Tama Garbarska. Linja 7 Rynek Wildecki — Wierzbięcice Most Dworcowy — Kaponierai — Ogród Zoologiczny - Rynek Jeżycki — Ogród Botaniczny (Jeżyce). "inja 8 (Jeżyce) Ogród Botaniczny — Rynek Jeżycki — Ogród Zoologiczny — Kaponiera — Plac Wolności — Plac >w. Krzyski — Górna Wilda — ul. Traugutta. = Linja 9 Golęcin — Solacz — Most Teatralny - Piać Wolności !0 — Stary Rynek.

Linja 10 Rynek Jeżycki -- Ogród Zoologiczny -• Kaponiera — ul. Br. Pierackiego - - Plac Nowoiniejski - P l a c Sapieżyński. Wozy kursują w odstępach 10 minutowych (na Dworzec co 5 minut) od 6 r a n o do 1 I-tej wieczorem. Autobusy. Wszystkie Autobusy odchodzą, z Ceiutralnego Dworca Auto busowego przy Placu Drwęskiego. Dojazd tramwajem Nr. 7. Ze Starego Rynku odchodzą 3 linje autobusowe Poznań skiej Kolei Elektrycznej:

Dworzec Autobusowy — Plac Drwęskiego

1) 2) 3)

do Starołęki; do Nowego Osiedla; do Naramowic.

W czasie „Wyścigów k o n n y c h " w Ławicy odjazd autobu sów z Mostu Teatralnego. Linje lotnicze.

"l'

KARPATY Sprzedaż Produktów Sp. z ogr. por. p o l e c a

Naftowych

WSZELKIE PRODUKTY NAFTOWE

OLEJE SPECJALNE i SMARy

GAL Centrala

L' w ó w , ulica Batorego 25

Poznań — Warszawa i Poznań — Berlin Warszawa odlot 9,30, Berlin odlot 14,45; Poznań przylot 11,05, Poznań przylot 16,00 Poznań odlot 11,20, Poznań odlot 16,20, Berlin przylot 12,35, Warszawa przylot 17,50. Komunikacja codzienna. Odlot z lotniska w Ławicy. Dojazd autobusem od Bazaru i Hotelu Continental. Informacje: Orbis, Plac Wolności 9. — Wagons Lits Cook, ul. Br. Pierackiego 12. Żegluga rzeczna. Port i przeładownia przy ul. Flisaczej. — Statki pasażer skie kursują w lecie w dni świąteczne i na zamówienie zbioro we. — Odjazd z Grobli wzgl. z Szeląga.

KAR i W. M A Y E R ! Poznań, ul. Fr. Ratajczaka Tel. nr. 14-29 i 14-30

Oddziały w całej Polsce

właśc:

LEONARD NALASKOWSKI

• UL. NOWA

11 P O Z N A Ń TELEFON 18-44 jj Brylanty — Złoto — Srebro Zegary — Zegarki — Obrączki • Własny Zakład Reperacyinv Rok założenia 1899

* • • • •

B. Informacje ogólne

nbv skonane- waliz

Hotele. Hotel „ „ „ , „ „ „ „ „ „ „ oznaczone

B a z a r * ) , Aleje Marcinkowskiego 10. Continental *), Św. Marcin 30. Britania *), Św. Marcin 44. Monopol *), ul. Sew. Mielżyńskiego 21. Pol on ja *), ul. Grunwaldzka 18. Victoria, ul. 27 Grudnia 17. Savoy, ul. Wjazdowa 9. Royal, św. Marcin 49. Christlicheis Hospiz, ul. Wjazdowa. 8. Europejski, ul. Focha 27. National, św. Marcin 30. Poznański, ul. Kozia 5. *) — pierwszorzędne.

Szpitale.

Pensjonaty. Rowecka T., ul. Br. Pierackiego 17. Bukowiecka Jadwiga, ul. 3 Maja 7. Lipkowska P., Aleje Marcinkowskiego 22. Chłapowska Aniela, ul. Rzeczypospolitej 8. Zielewicz Jadwiga, Waty J a n a III 11. Średnicka C, Romana Szymańskiego 1 (Plac Św. Krzyski) Ogórkowska T., ul. Franciszka Ratajczaka 40 (Plac Wolności). Gladysz H., ul. Skarbowa 2. Quisisana, ul. Skarbowa 3. Sokolnicka, ul. Fr. Ratajczaka 33. Tomaszewska, ul. św. Marcina 32. Uderska, ul. Sew. Mielżyńskiego 26/27. Suszczyńska Irena, (dla uczennic szkolnych), Aleje Marcin kowskiego 17.

Szpital Miejski, ul. Szkolna 14, tel. 31-17 i 29-55. „ Sióstr Miłosierdzia Przemienienia Pańskiego, tel. 30-83, ul. Długa 1. S. S. Elżbietanek, tel. 21-40, ul. Łąkowa. „ Diakonisek, teł. 63-89, ul. Grunwaldzka. „ św. Józefa dla dzieci, teł. 32-47, ul. św. Józefa 7. Wojskowy, tel. 50-62, ul. Wały J a n a III. „ Żydowski, tel. 32-17, ul. Wały Wazów 4/5. Wojewódzka Klinika i Szkoła dla Położnych, tel. 64-10, ulica Polna 17. Łazienki. W a n n y i natryski (miejskie), Rynek Wildecki. — ul. Sło wackiego. — ul. Sienna. W a n n y (prywatne), Pasaż Apollo. — Panieński, ul. Fr. Ratajczaka 15. Natryski (miejskie), Plac Kolegjacki (dawn. Nowy Rynek).

Posłańcy Miejscy, ne

„Boy — Skok", ul. Rzeczypospolitej 3 m. 1. -- Biuro "zynw dzień i w nocy, tel. 28-36. Biura Podróży.

„Orbis" Polskie Biuro Podróży. — Bilety kolejowe i ii.no cenach urzędowych, tel. 52-18, Plac Wolności 9. „Wagons Lits Cook", Światowa Organizacja Podróż'/, tel. 58-86, ul. Br. Pierackiego 12.

Poznański Zakład Ortopedyczny im. I. s. itlUUWSllEGO

Pogotowie Lekarskie.

D y r e k t o r : Dr. M. Grobelski w Poznaniu ul. Gąsiorowskich 7 (Łazarz) - Tel. 60-98

ul.

Tel. 55-55. Podgórna.

Pogotowie Lekarskie Związku Lekarzy R. P.,

Tel. 66-66. Lekarskie Pogotowie Ratunkowe Piłsudskiego, ul. Fredry 7.

im. Ma sz.

BYTYNIU

Przyjmuje chorych na choroby stawowe, mięśni, kości i zniekształ cenia po zachorzeniach nerwowych. Pierwszorzędne sale operacyjne, gabinet rentgenowski, diatermja, sala leczniczo-gimnastyczna, własne warsztaty ortopedyczne.

C. Przechadzka po mieście Śródmieście. Rozpoczynamy zwiedzać Poznań od śródmieścia. Skieiujemy się zatem ul. Dworcową, przez most (Kapon-erę) w prawo w ulicę Wjazdową. Zwróci naszą uwagę w pieiwszym rzędzie potężny Pomnik Najświętszego Serca Jezusowego, wzniesiony

Pomnik Wdzięczności

Fot. Rubens, Poznań.

w r. 1932 jako „Pomnik Wdzięczności" za uzyskaną niepodle głość z ofiarnych składek całego społeczeństwa polskiego. Dalej n a pierwszym planie zauważymy Zamek, zbudowa ny 1905—1910 w stylu romańskim, jako zamek cesarski z wieżą 73 m wysoką. Zamek mieści obecnie pokoje Prezydenta Rze czypospolitej, Collegium Minus Uniwers\ tetu i Muzeum Ko ścielne (zał. 1898 przez arcybiskupa Stablewskiego, mieści się od 1923 r. w zamku), które zawiera liczne obrazy, rzeźby, figu ry, pomniki kościelne, częściowo czasów średniowiecznych się gające, ornaty, gobeliny, chorągwie, piękny zbiór pasów słuckich i innych, srebra kościelne, lichtarze; dzwony, krzyże. - — Przed zamkiem obszerny dziedziniec. — Wejście celem zwie dzenia od strony zachodniej przy wieży. W tej wieży znajduje się kaplica, która jest kopją słynnej Capella P a l a t i n a w Paler mo, bardzo efektowna w grze barw: światła, złota, m a r m u r u , szczególnie zwrócić uwagę n a mozaiki. Pozatem: sala trono wa (20X30 m) z olbrzymiemi oknami i dywanami. W salach i krużgankach płaskorzeźby, obicia, m a k a t y itd., złożone we dług wzorów średniowiecznych zabytków niemieckich. W salce obok sali tronowej ciekawy obraz Knorra, przedstawiający ry nek poznański i ludzi tutejszych w roku 1830. Dawne pokoje rodziny cesarskiej zachowane.

Tuż obok Collegium Mir as Uniwersytetu, ośrodek wszechni cy poznańskiej. Wybudowane jako akademja w roku 1910 w stylu renesansu gdańskiego. Wielka aula, używana również ja ko sala koncertowa. Po drugiej stronie Z a m k u okazałe gmachy Dyrekcji Poczt i Telegrafów oraz Banku Poznańskiego Ziemstwa Kredytowego za niemi nowy gmach Wyższej Szkoły Handlowej oraz Dyrekcja Kolej i Państwowych.

Zamek

Fot. Rubens, Poznań

Przejdziemy teraz obok pomnika Wdzięczności przez no woczesne plantacje i zauważymy za rozległym trawnikier.* kla syczną fasadę Teatru Wielkiego, tnpera) wybudowanego w ro ku 1910 (architekt Lippmann z Monachjum) tuż obok Collegium Medicum Uniwersytetu, dawny gmach osławionej Komisji Aolonizacyjnej, stawiony w roku 1908. Piękny ha 1 !. Teraz udamy się wprost przez ul 27. Grudnia, gdzie pod Nr. 18 mieści się Teatr Polski, na Plac Wolności, okolony nowoczesnemi magazynami, b a n k a m i i g m a c h a m i publicznemu. Zauważymy śliczny neoklasyczny gmach Bibljoteki Ra czyńskich z 24 kolumnami, fundowany 1829 i', przez wysoce za służonego E d w a r d a hr. Raczyńskiego, posiadający kilkadziesiąt tysięcy dzieł, wiele rzadkich dokumentów i rękopisów. — Przy narożniku ulicy Nowej Muzeum Wielkopolskie, które na leży bezwzględnie zwiedzić. Zbudowane 1900—1903. W hallu rzeźby: Szymanowski (Pochód n a Wawel), Laszczka, Rożek, Haupt i inni. Na lewo: sztuka stosowana japońska i chińska, gabinet numizmatyczny, medale, kobierce, przemysł artystycz ny: meble, skrzynie, a p a r a t y kościelne, wyroby złotnicze, cera mika, szkła. Na prawo: dział Towarzystwa ludozwnaczego: stroje ludowe i sztuka ludowa. Na piętrze wspaniała galerja obrazów. Niezmiernie cenny szereg dzieł dawnych mistrzów

wszystkich narodów, poza tem zbiór nowszych obrazów nie mieckich i galerja pierwszorzędnych polskich obrazów nowo czesnych. W suterenach: grafika. Zaleca się również zwie dzić Oddział prehistoryczny Muzeum Wielkopolskiego (przy ul. Sew. Mielżyńskiego). Bardzo bogate i systematycznie ułożone

PRZYBYWflJflCYn

P O Z N A N I A

POLECA SIE UPRZEjniE

Hotel Continental

3-ci

Św. M A R C I N A 3 6 WSZELKI KOMFORT

- Tel. 2 0 - 0 9 CENY ZNIŻONE

przystanek tramwajowy prosto z dworca

• •lllliBHBBBBMBliiBDiBBHlBaBafiaaHBaassialiiiiiBfliBEiseiiD

LEON JANKOWSKI

Ttl. 37-83

iifif.TO rfafl

Plac Wolności

Kot Rubens, Poznań.

zbiory licznych wykopalisk i wielce ciekawych zabytków pre historycznych, znalezionych głównie n a terytorjum wojewódz twa Poznańskiego. — Niedaleko od Placu Wolności przy ul. Ar tyleryjskiej Wielkopolskie Muzeum Wojskowe. Zbiory histo ryczne, dotyczące walk o niepodległość 1807—15, 1830/31, 1848. 1863, 1918/19 i z wojny 1914—1918. Broń i amunicja, działy techniczno wojskowe, służba informacyjna, plakaty, odezwy, medale, ordery, znaki, m u n d u r y , sztandary, pamiątki wojsko we, wojenne i narodowe. Osobne oddziały pułków i dywizyj. Obrazy, rzeźby. W r a c a m y ulicą Franciszka Ratajczaka i św. Marcinem. Obok kościoła św. Marcina piękny pomnik Adama

H - l - i r - r * i r - r - y ? ' •r-r—^,-r—t—,r—r-»•-»•—«-» " i m r

PlYTY

ll-l-l

Poznań, Aleje Marcinkowskiego 19 Pryw. 11-42

Artykuły elektrotechniczne — Ładownia Akumulatorów Silniki, prądnice Fachowa naprawa stylowe żyrandole i ładownia Akumulatorów i abażury z celef onu kwas siarczany, Smary Aparaty radjowe i przybory Oleje Mineralne Wyłączne przedstawicielstwo na Województwo Poznańskie i Pomorze gazowni domowych - -

rgj f |

PORCELANĘ m m i

SZKŁO

BP | x

-^^ \J

fZa 7\ *•" | |

*7 ^ ^

PREZENTY

KRYSITAtY

Sztućce alpakowe i alfenidowe — Sprzęty kuchenne p o l e c a po c e n a c h k o n k u r e n c y j n y c h

„O Z O O B A " CZ. Ł A B Ę D Z K A

P o z n a ń , Św. Marcin 4

— Telefon 53-27

RUBENS

POZNAŃ, PLAC WOLNOŚCI 4

Telefon 36-15

w ogromnym wyborze po cenach niskich

*#£& f i f f ^ j g i Tm ••^•»I^BJ^BCI

K. KŁOSOWSKI

Specjalność:

Poznań, ul. 27 Grudnia 6 - Tel. 11-10 ie X T « c a r »." n = j . ir i r •»-•»" if f t i t — y - i r i I J

f* ^J

portretowa i techniczne w artystycznym wykonaniu.

P O R T R E T Y

Wytwórnia pocztówek (widokówek) bromosrebrnych.

MfÊËMmwmwmwÊimÊmMÊmËÊmmMWÊim

I Gafé <Ssplanade I 91ac iDolności

HîKaroiarnia §j Sniadalnia 3 Cukiernia

jj ï

TARAS LETNI Codziennie koncerty symfoniczne najlepszego zespołu muzycznego ro 9olsce

^ID'RQ'R!

Specjalność:

LODY

WŁOSKIE

Sala Bilardowa w kawiarni „Esplanade" plac Wolności nr. 11, I. p.

Największy i o o w o a t t urządzony tego rodzaju lokal w Polsce

Mickiewicza, odlew pomnika Oleszczyńskiego (1859), figury chłopca i dziewczęcia dłuta Władysława Marcinkowskiego. Idziemy dalej Alejami Marcinkowskiego i zauważamy pomnik wodytryskowy Higieja, postać niewieścia nosi rysy Konstancji Raczyńskiej, żony fundatora pierwszych nowszych wodociągów poznańskich, E d w a r d a hr. Raczyńskiego. Przechodzimy obok Ranku Polskiego i dochodzimy do Bazaru, załażonego jako pol ski ośrodek handlowy i towarzyski przez Karola Marcinkow skiego. Idąc Al. Marcinkowskiego mijamy Muzeum Wielko polskie, Bank Gospodarstwa Krajowego, Starostwo Krajowe, Główny Urząd Pocztowy, Urząd Celny, Sąd Grodzki i dojdziemy u wylotu ulicy do Głównej Komendy D. O. K. — W pobliżu przy Placu Działowym godny zwiedzenia kościół Św. Wojcie cha. Kościół ten istniał w pierwszej polowie XIII wieku. Bu dowla póżnogo<tyeka z XVI wieku, rzeźba średniowieczna w oł t a r z u : Wniebowzięcie P a n n y Marji. Tu spoczywają prochy za służonych Wielkopolan, z których najznakomitszy Karol Mar cinkowski. — Naprzeciw kościół garnizonowy św. Józefa, skromny barok z XVII wieku. Przechodził zmienne koleje, był szpitalem, stodołą, nawet stajnią.

Telefon 16-25

—

Szachy

—

SPĘDZISZ

PODCZAS

W ZNRNEJ

WINIARNI

— PROBIERNI

— ŚNIADALNI

D RW NIE J

I KAROL RIBBEK Z, f właśc: J. L I N K E

TYLKO

Domino

Ceny niebywale niskie!

— CZYSTO 1 WYGODNIE |

TARGÓW I TYGODNIA POZNANIA

17 precyzyjnych bilardów Bridge

TANIO

WINA CEN Y

POCZTOWA 23 f

W WIELKIM PRZYSTĘPNE

— TELEFON 37-86 |

WYBORZE

I 13

Wrócimy teraz Al. Marcinkowskiego do Bazaru i skieru jemy się ul. Nowe, do Starego Rynku. Z lewej strony widzimy na wzgórzu Zamek Przemysława, dzisiaj Archiwum Państwo we. Przy nim resztki fortyfikacyj średniowiecznych (inne resztki: r o t u n d a przy ul. Podgórnej 12 b i dwa wykusze na dzie dzińcu straży pożarnej przy ul. Masztaiarskiej). Obok kościół Franciszkański, barok 17. wieku. nia.

Stary Rynek jest ośrodkiem historycznym miasta Pozna Główną ozdobę, i niejako symbolem miasta jest Ratusz.

Ratusz

Fot. Rubens, Poznań.

Stary Ratusz jest najwspanialszą obok Wawelu budowlą, renesansową w Polsce. Pierwsza budowla m u r o w a n a 1300— 1306, wczesnogotycka, z której zachowały się części sklepienia podziemia. Znaczniejsza przebudowa w początkach 16 wieku, późnogotycka. Z tego czasu drzwi w sali odrodzenia i dolna część wieży. W postaci obecnej stawił Ratusz J a n Baptista di Quadro 1550—55. Później częste przebudowy. Słynna wieża z roku 1685 zniszczona 1725. Wielkie odnowienie 1780/84 i 1910/13. W s p a n i a ł a fasada wschodnia. Wieża obecna w gór nej części z roku 1783. O godzinie 12 koziołki przy zegarze. Wnętrze: W sali Sądowej stare przestrogi dla sędziów, n a stro-

pie herb miasta i cztery znane dawniej części świata: Europa, Azja, Afryka i Ameryka w figurach alegorycznych. Ciekawy po<sąg Stanisława Augusta. Portrety Stanisława Augusta i Ka zimierza Raczyńskiego, przewodniczącego Komisji Dobrego Po rządku, która odnowiła Ratusz. Pokoik wieżowy 1 piętra, daw ny przedpokój sądowy, z dzwoneczkiem i bardzo starym krucy fiksem, ohecnie tak zwany Skarbiec, zawiera część sreber pa miątkowych. Gabinet Prezydenta Miasta: m a l a t u r y gobelino we, piękny zakątek od strony zachodniej, n a stropie naturalistyczne rzeźby zwierząt polnych wielkopolskich (nowe) i herby głównych miast polskich. Przy ścianie wschodniej piękny ko minek z 16 wieku z k u l a m i kamiennemi, pozostałemi po licz nych oblężeniach Ratusza w dawnych wiekach. Sala Odro dzenia, najpiękniejsza obok fasady wschodniej, ozdoba Ratu sza, arcydzieło architektury. Na stropie rzeźby przedstawiają ce w części północnej cnoty obywatelskie (sceny z historji i mitologji) oraz herby Poznania, Rzeczypospolitej, Korony Litew skiej, Litwy, Sforzów i Haibsburgów; w części południowej: nie bo (planety, znaki zodjakowe) i ziemię (zwierzęta egzotyczne) tudzież zwierzęta heraldyczne (orzeł, gryf). Na drugiem piętrze

POZNAN

STABY-RYNEK

sala Złota, nowa, strop według wzorów w domach poznańskich z 16 wieku, bardzo piękna; widoki zabytków poznańskich, czte ry dawne plany miasta, 12 apostołów, herby miast wielkopol skich. Pokój burmistrzów z portretami burmistrzów. Pokój wieżowy 2 piętra: ciekawe sklepienie. Bibljoteka u t r z y m a n a w stylu pompejańskim. — W a r t o wejść na wieżę: piękny widok miasta. Z nowego Ratusza warto widzieć conajwyżej salę Ra dy Miejskiej. Ciekawa też piwnica ratuszowa, (Osobny prze wodnik po Ratuszu do nabycia n a miejscu). Historyczne kamienice przy Starym Rynku nadają mu specjalny charakter. Na szczególną uwagę zasługuje Pałac Działyńskich (Nr. 78). Ciekawy pałac magnacki 18 wieku, pięk ne sałe. Obecnie odrestaurowany i oddany do użytku Związko wi Literatów Polskich. Po drugiej stronie stylowy neoklasyczny Odwach Główny, zbudowany w końcu 18 wieku. Pomniki, na r y n k u : przy Ratuszu — Proserpina, piękna rokokowa grupa wodotryskowa z 18 wieku. Pręgierz z 16 wie ku, ciekawy zabytek średniowieczny. Tutaj k a r a n o publicznie przestępców. F i g u r a barokowa św. Jana Nepomucena z po czątku 18 wieku. Historycznie ciekawy jest dom pod Dasz kiem (Nr. 50). W okolicy Starego Rynku szereg kościołów god nych zwiedzenia. Kościół Farny. Dawny wspaniały kościół F a r n y zniesiony został w pierwszych latach 19 wieku. Miejsce jego zajął kościół pojezuicki św. Stanisława. Bardzo piękna świątynia barokowa, wybudowna 1651—1705 według planów księdza Wąsowskiego, jezuity. Bogate wnętrze t a k architektonicznie ja-k ornamentowo. Piękny ołtarz. W olbrzymim wielkim ołtarzu obraz św. Stanisława. — Obok kościoła dawne Kolegjum Jezuickie, obec nie gmach urzędu wojewódzkiego, wielki kompleks barokowy.

JOZEF PRZĘSŁAWSKI ZAKŁAD INTROLIGATORSKI

Fabryka

Segregatorów

Kartonaży

Hurt. Materjałów Introligatorskich

P O Z N A N

INAM OCHBONirt

ulica Wodna nr. 27

—

Pałac Górków

Tel. 12-40

W pobliżu pałac Górków z 16 wieku. Drobne zabytki, głównie portal renesansowy. Na północ od Starego Rynku mają zabytkową wartość Kościół Katarzynek przy ul. Wronieckiej. po długiem zanied baniu obecnie odrestaurowany, gotyk, stare sklepienie, skrom na a piękna fasada. Kościół Pana Jezusa przy ul. Żydowskiej, barok z 17 wie ku. W miejscu tern według legendy mieli Żydzi kłuć hostje święte. Legenda ta przedstawiona w m a ł a t u r a c h kościelnych; studzienka. W pobliżu Kościół Podominikański istniał przed lokowaniem miasta (1253), obecnie w zarządzie księży jezui tów. Dawny portal, krużganek późnogotycki, płyta P i o t r a Vischera, kaplica Matki Boskiej Różańcowej z pięknem sklepie niem gwiazdowem. Opuścimy teraz śródmieście i u d a m y się przez most nad rzeką Wartą do dzielnicy Ghwaliszewo i dalej przez most Bolesława Chrobrego na Ostrów Tumski, najcenniejszej ze względów historycznych dzielnicy Poznania. Tu stał praw dopodobnie gród królewski za czasów Chrobrego, tutaj miał siedzibę pierwszy biskup polski, i mieszka obecnie P r y m a s Pol-

?*••«••* •••••••s•••••••*•••••••••» •«•••«>••«*•«**•

I W. i ST. HEDINGER j S

INŻYNIEROWIE

• POZNAŃ, • • S • •

• OGRZEWANIA CENTRALNE S U S Z A R N I E - WODOCIĄGI PRALNIE - KUCHNIE MAS. URZĄDZENIA SANITARNE . • - - KANALIZACJE - • -

•

: SKŁADNICA • DO W Y Ż E J "•••••••

Ś W I Ę T Y MARCIN NR. 20 S

TELEFON NR. 90-68 i 20-71

S J

W S Z E L K . ARTYKUŁÓW •

WYMIENIONYCH URZĄDZEŃ !

• I ł l l l l l l l l SHMflHBHIK

••*«•••••!

ski. Najcenniejszym zabytkiem tej dzielnicy, który bezwarun kowo zwiedzić należy, jest Katedra. Historyczny początek, wiek X. Często restau rowana. W obecnej postaci pochodzi z końca XVIII wieku. Fa sada w stylu klasycznym. Wewnątrz wiele bardzo starych za bytków. U drzwi lwie paszcze z bronzu z 15 wieku. Trzy na wy i szereg pięknych kaplic. W nawie głównej wielki ołtarz z rzeźbą. Chrystusa (Władysława Marcinkowskiego) i posągami świętych Piotra i Pawła, patronów katedry. Freski w prezbv-

Katedra

miych. Najpiękniejsze są kaplice złota i św. Krzyża. Kaplica iłota czyli królewska, zbudowana została w r. 1840 w stylu nzautyjskini. W kaplicy tej stoi sarkofag z prochami Mieczytawa I i Bolesława Chrobrego z cząstkami średniowiecznego ;robowca. Szczególną uwagę zwraca spiżowy pomnik obu vch władców polskich, dzieło Christjana Raucha, bardzo piek le i sławne. Freski w kopule przedstawiają patronów Polski. *> katedrze spoczywają oprócz prochów Bolesława Chrobrego Mieczysława I także szczątki Mieczysława 11, Kazimierza Odtowiciela i obu Przemysławów. W kaplicy św. Krzyża zuajuje się przepiękny grobowiec Górków (Canavesiego) i eudow&y Chrystus ukrzyżowany, z dawnej bramy Wrocławskiej do atedry przeniesiony. W skarbcu liczne cenne ornaty, raontrancje i inne przedmioty zabytkowe. (Poleca się osobny prze wodnik po katedrze). Obok kościół Panny Marji, założony w £ wieku. Jak już wyżej wspominano w tej dzielnicy w pałacu arcylskupim o skromnej architekturze zamieszkuje P r y m a s Pol ki. W najbliższem sąsiedztwie kanonicy. Mieści się tutaj też »enunarjum Duchowne oraz Archiwum Archidiecezjalne wraz hibljoteką, w gmachu dawnej akademji Lubrańskiego z XVI vieku.

Fot. Rubens, Poznań.

terjum przedstawiają początki chrześcijaństwa w Polsce. Prz\ filarach śliczne mosiężne płyty grobowcowe z XVI wieku, naj cenniejsze z pracowni Piotra Vischera w Norymberdze, płyty biskupa Andrzeja Opalińskiego, wojewody Łukasza Górki, ka- ( nonika Lubrańskiego oraz biskupa Urjela Górki. W różnych kaplicach: chrzcielnica pózuogotycka z XVI wieku, pomnik marmurowy biskupa Konarskiego z tegoż wieku, wzór grobow ca włoskiego (dłuta Canavesiego), tegoż nagrobek rodziny Gór- ; ków, grobowiec braci Poiwodowskich z XV wieku, przy zakrystjach grobowiec biskupa Izbieńskiego z XVI wieku, obraz św. Cecylji, grobowiec biskupa Branickiego z XVI wieku i wiele

Przechodzimy dalej przez most Cybiński na Śródkę do ajstarszej części miasta, do pierwotnego podgrodzia poznańkiego. Zachował się tu z średniowiecza kościół św, Małgoz a y- Przy zakładzie głuchoniemych kościół św. Kazimierza »reformacki, barok z XVII wieku. Za Śródką kościół św. n a z XII wieku, kiedyś własność kawalerów maltańskich. est to wogóle najstarszy zabytek, zawiera bowiem jeszcze droe cząstki i reminiscencje romańskie w głównej mierze późnoyckie z XV wieku, z barokową kaplicą. Renesansowy ołtarz

M E B L E W

WIELKIM

P O L E C A

WYBORZE

N A J T A N I E J

K. BAKOŚ - P e i n a ń STARy RyNEK 51. Tel. 33-62

główny, późnogotycka chrzcielnica, piękny konfesjonał z wy strojem rokokowym. Za Śródką. położone są. przedmieścia Główna — szereg po ważniejszych przedsiębiorstw przemysłowych ora/. Nowe Osie dle powstałe w latach ostatnich i rozbudowujące sic w dalszym ciągu.

Restauracja „ S g O ^ O O l D f t " Winiarnia ulica iDyspianskiego SRr. 9

Codziennie

d a n c i n g

§ f»

rana

IDybororoa kuchnia, pielęgnoroane roina, roódki, likiery i piroa <* Tel. 79-41

rołaściciel : Sózef Gichoroski A fàfBcîi&iï t^itS^3(Fn fuśić***-

jjK.

BOGAJEWSKIij

j[ POZNAŃ, Stary Rynek 77

—

KOTŁY PAROWE

Telefon 20-05 [i

D W U Ś C I E N N E i parowe paleniskowe do gotiiwaoia strawy

naprzeciw odwachu

i! NAJWIĘKSZA H HURT

S K I E J

FABRYKA ODZIEŻY !j l

CHŁOPIĘCEJ

DETAL

Pojemność użyteczna ko tłów od 75—1000 litrów. Armatura grubo niklowa na w y r a b i a

••••»••••••iiiaiiiBiaBsgiiEaiiraBnHimiiHBiHHiiHiiiHiflBMi a a «anNtnflaHgiBaiBiBiiinBB«aBcHBBa«BJBUHaiaRHiBHBiiHaaaaiHEiHiHaHHH«V • •a a»an

B. Ziółkowski

nDOŒODDCDDQDSDODOBQnnntj O FABRYKA WYBOROWYCH 1 • WYROBÓW MIĘSNYCH | g I KISZEK

•

» i y | | | l H W

t"-< "T^

^Bfc. T ^ T ^ ł ^ \ m T " ^ T "

^IROBŁL Telefon 41-54

Telefon 58-87

Wysyłamy paczki żywnościowe z wyrobami mięsnemi

STUDNIE S = Ł {

POMPY

WIERCENIA

rsa

maneiewe mechaniczne ł ł automa tyczne / BADAWCZE

J. Kopczyński i Sp.

a •nBDDBöonQDönööonnnnnnoP 5 20

WODOCIĄGI

• FILJÄ : ULICA DÓŁ WIEJSKA 3 j=j

FABRYKA URZĄDZEŃ KUCHENNYCH POZNAŃ ulica Emilji Sczanietkiej nr. 4b

Id !1AA*AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA

H DOZNAŃ - ŚWIĘTY MARCIN 28 t i 3 p

Sp. z o. o.

Telefon nr. 69-43 P. K. O. 204.669

Różne specjalności

"Sel. 79-41 I

*&>*&-&*& -ĆZ-Ć* f?ićućrl(r?\ tffićil <fä f?itffUjHitfTrfi^f?it?lrir1tf^ ätiM iflleTUT

TBI, 60-42 POZNAŃ, u l . M. Focha 127 Tel.60-42 Rok zał. 1893

Przedsiębiorstwo wiercenia studzien I za kładania wodociągów. — Fabryka pomp.

••••••TTVVTTTTTTTTTTVVVTTTTTTTTYTVTVTTTTTTTTTTTi

Wrócimy teraz do p u n k t u wyjścia naszej przechadza do Kaponiery t. j . do mostu, od którego zaczęliśmy zwiedza miasto. Skierujemy się ul. Marszalka Focha w k i e r u n k u dzie nicy Łazarz. Zauważymy po stronie prawej rozległe zabudowania hi wystawowych z Wieżą Górnośląska (zbudowaną 1911 r. na w~j stawę). Tutaj odbywają się corocznie w początku Maja Tarf Poznańskie, a w innych czasokresach wystawy specjalne. ^

litografje wybitnych dawnych obywateli m. Poznania. Bo gaty dział graficzny. Stare dokumenty, monety i pieczęcie. Ciekawy jedyny zbiór fotogral'ji dotyczących przeszłości miasta. Zbiór litogi'afji Minutoli'ego. Gal er ja obrazów, wnętrze ratuszai Wyczułkowskiego. Stare ciekawe p a m i ą t k i : tuba a l a r m o w a po żarna z XIV wieku, rogi stróżów nocnych, topór katowski z XVIII wieku, oryginał pręgierza (przed ratuszem kopja). W obszernej sali szereg bardzo ciekawych modeli przedsiębiorstw miejskich. — Bardzo ciekawie ujęte są p a m i ą t k i po Janie Ka sprowiczu — oryginalna pracownia z całkowitem urządzeniem i bibljoteką. Opuszczając Muzeum idziemy w dalszym ciągu ul. Marsz. Focha i dojdziemy do najpiękniejszego p a r k u w' Poznaniu do Parku Wilsona. Na samym wstępie pomnik Wilsona. P a r k jest godny zwiedzenia. W przeciwległej części od wejścia doj dziemy do Palmiarni (rozbudowanej do imponujących rozmia rów na Powszechną Wystawę Krajowa 1929 r.). P a l m i a r n i a za wiera okazy roślin tropikalnych, cieplarnie i szklarnie, liczne ciekawe rośliny (Victoria regia), wystawy perjodyczne, akwarja.

Most

Dworcowy

Fot. Rubens, i ozn

domu administracyjnym Targów (ul. Focha 18) mieści się I piętrze Muzeum Miejskie. Bardzo ciekawe. Zainteresuje 1 w pierwszym rzędzie duży model plastyczny (według s z t y a Braun — Hogenberg 1618) przedstawiający Poznań w oikri od X—XVI wieku, a specjalna mapa świetlna uwidacznia m dalszy rozwój do czasów obecnych. Pożal em uwidoczniony j JOZWÓJ miasta w całym szeregu planach i szkicach, w tern M dzo ciekawa m a p a Pufendorfa z 1655, m a p a z XVIII w. wydai przez Komisję Dobrego Porządku 1780 r. i inne. Bardzo c l

Restauracja

Telefon 70-65 Otwarta całą noc.

RZYMSKA

MATEJKI 56

Winiarnia

vis a vis Parku Wilsona Dancing'

Ilustrowane katalogi bezpłatnie

Założony w roku 1 9 1 0 - 1 9 3 5

Wychodzimy na ul. Matejki (nowoczesna dzielnica miesz- 1 kaln&i) i skierujemy się ul. Grunwaldzką, do Ogrodu Zoologicz nego. Ogród ten istnieje od przeszło 50 lat. W ostatnich la tach odnowiony i pieczołowicie utrzymany. W zwierzyńcu zagrody dla jeleni, bawołów, wielbłądów, basen dla lwów mor skich, budynek dla słonia, zagrody dla zwierząt, jak zebra, kan gur, lama, barany, kozy. Budynek dla zwierząt drapieżnych, niedźwiedzi, małp, papug, strusi i ptaków drapieżnych. Stawy dla p t a c t w a pływającego i akwarjum. W ogrodzie placyk zabawojwy dla dzieci. Kto przybywa do Poznania z dziećmi, nie może pominąć Ogrodu Zoologicznego i starsi dużo skorzystają i zwiedzając zwierzyniec.

Jeżyce. Godny zwiedzenia jest Ogród Botaniczny. Piękny, wzoro wo urządzony ogród szkolno-botaniezny. Systematycznie uło żone rośliny wszelkiego rodzaju. Młodzieży ogród ten należy koniecznie pokazać. Przy ul. Dąbrowskiego Teatr Nowy. Sołacz. Dzielnica willowa miasta Poznania. Rozległy p a r k z ma lowniczym stawem (wiosłowanie) ściąga w porze letniej space rowiczów z całego miasta.

Przed zwierzyńcem Oddział przyrodniczy Muzeum Wielko polskiego. Powstało ze zbiorów Muzeum Mielżyńskich i Mu- I zeum Wielkopolskiego. Sala dolna obejmuje eksponaty geolo giczne i paleontologiczne, sala górna — botaniczne i zoologicz ne. Ciekawe zabytki dawnej fauny, herbarjum roślin krajo-j wych.

BANK LUDOWY

I KASA

Jeszcze kilka uwag o innych przedmieściach Poznania.

Sp o. n

O S Z C Z Ę D N O Ś C I j|

PRZYJMUJEMY OSZCZĘDNOŚCI 1 PRZEPROWADZAMY WSZELKIE T R A N S A K C J E B A N K O W E

!: jj jj

P O Z N A Ń - D Ą B R O W S K I E G O 5 3 5 5 !] T E L E F O N

ULICA GAJOWA 5 - TEŁ. 6 2 - 6 5 Lokale odnowione zapewnią wszystkim bywalcom mity pobjt

DORSZE PIELĘGNOWANE PIWA ! KUCHNIA BOGATO ZAOPATRZONA ! \ Polecsm SALE na zebrania, wieczorki i bale PO CENACH NISrvCH H E N R Y K

Ceny konkurencyjne!

R A D R Y Î ,

gospodarz

STAŁY KONCERT LETNI w OGRODZIE

NR.

69-80

iaooaoaaDooaooooooDooaaDDoaaaaDDaaa

6USTRI9 6QRETZNER CENTRALA MATERJAŁÓW BUDOWL. I DACHÓWEK

P O Z N A Ń - ULICÄ JASNÄ ig

DOBRZE jada się

ŚNIADANIA

TANIO I BARDZO SMACZNIE

OBIADY

w ŚtfiAMLitSI

POZNAŃ, ul. Br. Pierackiego 17 - Tel. 37-80

Z a ł o ż o n e w p. 1907

•ODaoDDODoaoaDooGaaaoaaaDooaaaoDDD

KOLACJE •

BRACIA DAWIDOWSCY Dobrze pielęgnowane napoje!

Telefon 6 5 - 8 0 i 46-80

Przyjdź i przekonaj się!

ST.

WRÓBLEWSKI

POZNAŃ, DROGA DĘBIŃSKA 12 WYTWÓRNIA ARTYKUŁÓW TELEFON 27 46 BLASZ. - LAKIERÓW. J A K SKRZYNEK DO CHLEBA itp.

Wilda. Przy W a ł a c h Jagiełły Kościół Bożego Ciała, stara świąty nia, bardzo ciekawa z XV wieku, z pięknemi zabytkami. — W pobliżu Stadjoii Miejski, zbudowany na Powszeclmą Wystaw ę Krajową, mieści 25 000 widzów. Niedaleko nad Wartą zupełnie nowoczesne łazienki rzeczne oraz wzorowy wielkomiejski dzie-j ciniec. — Z zakładów przemysłowych należy wymienić w tej dzielnicy fabrykę H. Cegielski, największą fabrykę maszyn w Poznaniu oraz warsztaty kolejowe. Na tem kończymy wycieczkę po Poznaniu. Zainteresowanym zaleca się również

zwiedzić:

Rzeźnię Miejską,, Grochowe Łąki, Spalarnię Śmieci, Szeląg, Gazownię, ul. Grobla, Elektrownię (nowo zbudowana) przy moście kolejowym, Port i przeładownię miejską, T a m a Gai barska, Cytadelę ze stacją radjową. — Tamże wojskowe cmentarze kilku narodowości z przeszłych wojen. Bóżnicę, ul. Stawna, Cerkiew prawosławna, ul. Marcelińska Babtyści: kaplica, ul. Przemysłowa 13, Kalwiniści: kościół św. Piotra, Plac św. Krzyski, Ewangelicy: Kościół św, Pawła, ul. Fredry, „ „ Krzyski, Grobla. „ „ Łukasza, ul. Szamarzewskiego, „ „ Mateusza, Rynek WTildecki, ,, „ Chrystusowy, ul. Matejki. ,, „ staroluterański i polsko - ewan gelicki, ul. Ogrodowa.

POELS 6 Cf ANWERS ODDZIAŁ W

D. Z a r y s histopji miasta P o z n a n i a Poznań jest jednem z najstarszych osiedli w Polsce. Tak daleko na zachód znaczyła się granica etnograficzna żywiołu polskiego a zarazem słowiańskiego. Tutaj spoczywają prochy pierwszych władców Polski. (Mieczysława I i Bolesława Chro brego). W chwili, kiedy zaczynają się wiadomości historyczne o państwie polskiem, dowiadujemy się o istnieniu miasta Pozna nia. W r. 968 ustanowiono tutaj pierwsze biskupstwo polskie. Najdawniejsze miasto 1 zajmowało mniej więcej terytorjum obecnej Środki oraz Ostrówka, na Ostrowie Tumskim stał gród książęcy i stanęła pierwsza Katedra oraz kościół P a n n y Marji. Mimo licznych wojen w wiekach XI—XIII Poznań rozwijał się dość pomyślnie. W początkach XIII wieku zaludniły się wy żyny lewego brzegu Warty, gdzie stanęły kościoły św. Marcina, św. Wojciecha i św. Godharda (o'becny kościół Podcmini>kański). W roku 1253 założono miasto Poznań po lewym brzegu Warty na prawie magdeburskiem, to znaczy: wyposażono je w rozległy samorząd miejski. Cechy charakterystyczne starego miasta zachowały się dotychczas: centralny îynek kwadratowy z ratuszem, z każdej strony rynku odchodzą trzy ulice, między dwoma ulicami wznosiło się zawsze 16 domów (dzisiaj niezu pełnie tak dochowano). Miasto« okolono m u r a m i i fosami. Mia sto średniowieczne obejmowało tylko centrum obecnego śród mieścia. Mur miejski, zachowany jeszcze w drobnych szcząt kach (Góra Przemysława), biegł nieco na zachód od dzisiej szych Wielkich Garbar, n a północ od klasztoru Dominikańskie go i ulicy Stawnej wzdłuż rzeczki Bogdanki (dzisiaj w śród mieściu skanalizowanej), przecinał ulicę Wroiiiecką na północ

N A J T A f t S Z A

H U R T O W N I A KOLONJ1AŁNA

POZNANIU

EKSPORT SZYNEK Specjalność: Szynki w p u n k a c h

Poznań, Rzeźnia Miejska Telefon 3 6 - 2 2 i 6 8 - 4 3

Tylko hurtownie!

POZNAŃ, SKŁADOWA 4

Telefon 26-33

- Szczegółowa plastyczna m a p a dawnego Poznania, bardzo in teresująca, znajduje się w Muzeum Miejskiem przy ul. Marsz. Focha 18.

od klasztoru Katarzynek, wkraczał n a stoki Góry Zamkowej, szedł potem mniejwięcej linją ul. Ludgardy i ul. Murnej do bramy Wrocławskiej (gdzie dzisiaj krzywizna u l . Wrocław skiej), okalał obecny Plac Kolegjacki i biegł potem wzdłuż uli cy Wietrznej do Wielkich Garbar, przecinając obecne ulice Wo dną, Woźną ' Wielką. Do połowy XV wieku rozbudował się Poznań daleko poza mury miasta pierwotnego. Naokoło obwarowanego miasta kró lewskiego i osiedli dawniejszych powstaje cała gromada przed mieść. Na południu: P i a s k i z kościołami Bożego Ciała, Ber nardynów i Wszystkich Świętych (nieistniejącym dzisiaj), Rybaki (dziś ulica), Czapniki (dziś ul. Strzelecka), Stelmaichy (przed bramą Wrocławską), Nowe Ogrody (dziś ulica Ogrodowa), au tonomiczne osiedle św. Marcina. Na zachodzie Musza Góra (dziś Plac Wolności), Pęcław czyli Kondorf, Grudziemie-c, Glin ki. Na północy: autonomiczne osiedle św. Wojciech. Na wscho dzie: Garbary. Na wschód od Warty pozostały jako niezależne jednostki miejskie lub wiejskie: Środka, Ostrówek, Zawady, Zagórze a n a początku XV wieku powstało miasteczko Chwaliszewo, które posiadało swój własny ratusz (nieistniejący dziś). noaoaoDoaoaoroDODonocioaocaoaoDODozoDonoDOGoaoaoa o o • o D

wZ-/l\Jl/vJ

D O

stołowe

Porcelanę •a

SPRZĘTY KUCHENNE

a o p o

poleca

najtaniej

o a

STANISŁAW STYPUŁKOWSKI 8

WRONIECKA nar.Kramapskiej - Tel. SO-41 8 a Tel.89-41 o O DODoaoDoaoaoaoDoao: D ^ozoaoaaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoa

H A G A I Y N MEBLI I. Baranowski

9 o z n a ń , ulica 9 o d g ó r n a 13 —

telefon 34-71

IDielki roybór mebli roszelkiego rodzaju od skromnych d o najroykrointniejszych Geny przystępne

Największego rozkwitu doznał Poznań w wieku XVI i XVII. Słynął kulturą, handlem i rzemiosłem. Wybudowano szereg budowli, wśród nich piękny renesansowy ratusz oraz wspaniałe kościoły wśród których górowała Fara. Lecz nawiedziły Po znań klęski żywiołowe i wojny, a w szczególności wojny szwedzkie, które zniszczyły miasto t a k doszczętnie, że Poznań stał się miastem ubogiem i bez r u c h u ! Dopiero wspaniały Wy siłek Komisji Dobrego Porządku w latach 1780—1784 uratował kilka budowli, szczególnie Ratusz i wznowił życie miejskie. Za początkowany rozkwit miasta przerwał drugi rozbiór Polski, przy którym Poznań przypadł Prusom. Znikły z powierzchni piękne zabytki, wśród nich najwspanialszy kościół — Fara. Miasto straciło samorząd, odzyskany dopiero po powstaniu li stopadów ejn. Pierwsza połowa XIX wieku wysuwa miasto Poznań n a czoło walk o niepodległość. Obok Emigracji i Warszawy sta nowi Poznań główne siedlisko r u c h u patrjotycznego. Stąd

Węgiel Górnośląski Ą* *\

Brykiety, koks hutn., karbid ** górnośl. i drzewo opałowe /\

dostarcza po cenach

bezkonkurencyjnych

„UNITAS" - Poznań Sp.

w ę g l o w a z o d r . odp.

PRZEMYSŁOWA 21 - - Tel. 71-89 NAJTAŃSZE H U R T

—

ŹRÓDŁO ZAKUPU —

D E T A L

Skora i fachoroa obsługa

przygotowywano powstanie 1846 r. i prowadzono powstanie 1848 roku. Po roku 1863, a zwłaszcza w czasie ciężkiej walki naro dowościowej, trwającej zasadniczo o4 r. 1872—1918 rozpoczęto ze strony polskiej wytężone, pracę organizacyjną., tak gospodar czą jak kulturalną. Od roku 1890 buduje się nowoczesny Po znań, zorientowany we wszystkich kierunkach pracy społecz nej. Długi okres pokoju wzmacniał miasto stale. Urosło ono do r. 1910 do 156 000 mieszkańców i stało się miastem nawskroś nowoczesnem, silnem, ciekawem i pięknem. W r. 1910 wcie lono Jeżyce, Łazarz, Górczyn i Wildę, w r. 1907 Sołacz. P o wojnie światowej cechuje miasto Poznań bardzo oży wiony ruch budowlany. Rozszerzono i nowowybrukowano sze reg ulic. Rozbudowano Plac Wolności, splanowano resztę tere nów pofortecznych pod rozbudowę przyszłych dzielnic. Zbudo wano jedną z największych elektrowni w Polsce, spalarnię śmieci, radjostację, nowoczesny stadjon sportowy, nowoczesne łazienki nad rzeką Wartą, która została należycie ograbiona, Wzniesiono szereg gmachów jak P. K. O., Wyższa Szkoła Han dlowa, Miejska Szkoła Handlowa, Dom Rzemieślniczy, Dom Akademicki, Ginach Uniwersytecki (Chemja i anatomja) i s/.e-

WINA

reg domów urzędniczych.

Odnowiono kościoły Św. Marcina,

św. Wojciecha, pofranciszkański.

podominikański i Plac Ka-

' tedralny. Stworzone zostały najpoważniejsze

Międzynarodowe Tar

gi (na początku maja każdego roku), zorganizowano w r. 1929 Powszechną Wystawę Krajową.

W roku 1925 wcielono Głów-

; nę, Komandorję, Rataje, Starołękę, Dębieć, Winiary, Naramoj wice i później Górczyn, Ławicę, Golęcin. Siedziba wszystkich

władz:

P r y m a s a Polski,

wojowody

i wszystkich władz drugiej instancji administracyjnych, gospo darczych i

wojskowych.

Ulubione miasto zjazdów i kongresów. Poznań liczy obecnie przeszło 250 000 mieszkańców.

MIODY

SZAMPANY

H. MAKOWSKI KRUSZWICA

Opera

Fot. Rubens, Poznań.

N A J W I Ę K S Z A W Y T W Ó R N I A W P O L S C E 30

E. Rozrywki i życie kulturalne Teatry. Teatr Wielki (opera i operetka), ul. Fredry. Teatr Polski (dramat i komedja), ul. 27. Grudnia. Teatr Nowy, (farsa), ul. Dąbrowskiego.

îlRSZEPROGRPfTlV T1AJLEPJZE . TEL-

11-55

Kina. 'Apollo, wejście: Fr. Ratajczaka 15 i Piekary 16. 'Metropolis, wejście: Fr. Ratajczaka 15 i Piekary 16. 'Słońce, Plac Wolności 6. Moje, ul. 27. Grudnia 14. Renaissance, ul. K a n t a k a 8. Gwiazda, Aleje aMrcinkowskiego 28. Świt, ul. św. Marcina 65. Sfinks, ul. 27. Grudnia 20. Tęcza — Łazarz, ul. Marsz. Focha (Odskok). Tęcza — Wilda, Górna Wilda 43. Wilsona, ul. Strusia 4. Corso, ul. Wielka 21. Oświatowe T. C. L., ul. Marsz. Focha 4. Teatr Polski

Fot. Rubens, Poznań.

Gdański Dom Delikatesów Telefon 23-84 M. ROtniCki Poznań, Fr. Ratajczaka 34

Oznaczone * pierwszorzędne;

RESTAURACJA OBYWATELSKA

„POD BACHUSEM" STARY RYNEK 80/82, (wejście z sieni) SPECJALNOŚĆ:

P O R C J E ŚNIADANKOWE

SPECJALNY MAGAZYN wszelkich delikatesów sezonowych krajowych i zagranicznych

Ceny bardzo niskie.

Lokal otwarty od rana 7-mej do 4-tej rana (Znany lokal dla przyjezdnych.)

Sale koncertowe.

Kabarety.

Aula Uniwersytecka, ul.

Palais de Danse, Pasaż Apollo. Moulin Rouge, ul. Kantaka 8. Varsovie, ul. 27. Grudnia 10. Indra, ul. Rzeczypospolitej 9. Tabarin, Plac Wolności 17.

Wjazdowa.

Sala Domu Ewangelickiego, ul. Wjazdowa. Sala św. Marcina, ul. św. Marcina.

m^sm^mm^^sm^sm^^m^m 2SKd

ÄiJ

YY/IKJfl GRONOWE V

•• "

• RZETELNE - SMACZNE - NIE DROGIE dostarczają

NYKA & P O S Ł U S Z N Y Skład win — P o z n a ń , ul. Wrocławska 33/34 Telefon 11-94 i Przysięgli

dostawcy

WIN

MSZALNYCH

„OCCASION"

Muzeum Wielkopolskie i Bibljoteka Raczyńskich Fot. Rubens, Poznań.

Muzea.

ALEJE MARCINKOWSKIEGO 23 WŁAŚC:

Muzeum Wielkopolskie:

FR. F R A N S Z C Z Y Ń S K I

Dział Sztuki, Aleje Marcinkowskiego.

ZAKUP i SPRZEDAŻ OKAZYJNIE

Dział Prehistoryczny, ul. Sew. Mielżyńskiego.

ZŁOTA, SREBRA, BRYLANTÓW

Dział Przyrodniczy w Ogrodzie Zoologicznym.

- ORAZ WSZELKIEJ BIŻUTERJI • PRZYJMUJĘ TAKŻE W KOMIS

Muzeum Wojskowe, ul. Artyleryjska 1. Biblioteki. Bibljoteka Raczyńskich, Plac Wolności 19.

MAGAZYN FUTER Z.

G O Ź D Z I E J E W I C Z TYLKO

P O Z N A M , POCZTOWA 261. p.

„

Uniwersytecka, ul. Fr. Ratajczaka 4.

Magistracką, Stary Ratusz.

„

Tow. Przyj. Nauk, ul. Sew. Mielżyńskiego 26.

Czytelnia w Muzeum Wielkopolskiem, Aleje MarcinkowDETAL skiego 9. C e n y n a j n i ż s z e Wystawy Sztuki. PRACOWNIA KUŚNIERSKA NA MIEJSCU " ^ towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, Pi. Wolności 18. HURT

TEL. 25-67

^^^m^^^mm^mmm^^

**»***»**

Artystów, Plac Wolności 17.

Archiwa. Archiwum Państwowe, Góra Przemysława. Archiwum Archidiecezjalne, ul. Lubrańskiego. Uczelnie. Uniwersytet: Collegium Minus, Wały Wazów 26. „ Maius, Zamek. „ Medicum, ul. Fredry 10. „ Marcinkowskiego, Górna Wilda 87. „ Raciborskiego, ul: Słowackiego 4. Obserwatorjum Astronomiczne, ul. Palacza 64.

żeńskie im. gen. Zamoyskiej, ul. Matejki 8. „ Sióstr Urszulanek, Wały Leszczyńskiego 13. „ im. Król. Jadwigi, Plac Św. Krzyski 4. Dąbrówki, ul. Młyńska 10. niemieckie męskie, Wały Jagiełły 1. „ żeńskie, Wały J a n a III Ł Pozatem 31 szkół powszechnych. Szkoły zawodowe: Seminarjum nauczycielskie czaka 30.

(męskie i żeńskie), ul. Fr. Rataj

Państwowa Szkoła Sztuki Zdobniczej, ul. Jezuicka 5. Państwowe Konserwatorj um Muzyczne, ul. Wrocławska 16. Szkoła Budownicza i Miernicza, ul. Rybaki 17. Wyższa Szkoła Budowy Maszyn, ul. Bergera Miejska Szkoła Handlowa, ul. Śniadeckich 54. Państwowa Szkoła Handlowa i Przemysłowa Żeńska, ul. Marsz. Focha 4. Szkoła Gospodarczo Zawodowa, św. Marcin 69.

Wgftwinfng mafcrjaig

MĘSKIE - DAMSKIE I W0JSK0ÜIE Uniwersytet

Fet.

w wielkim wyborze najlepiej kupisz w skła dzie fabrycznym znanej

Rubens, Poznań.

F A B R Y K I SUKNA

Karol Jankowski i Syn

Studjum rolnicze, Sołacz — Dwór. ., wychowania fizycznego, P a r k Wilsona. Wyższa Szkoła Handlowa, Wały Zygmunta Starego 2. Seminarjum Duchowne, ul. Wieżowa 1. Gimnazja: męskie im. J a n a Kantego, ul. Strzelecka 29. „ „ Marcinkowskiego, ul. Bukowska 16. „ ,, Marji Magdaleny, Plac Bernardyński „ „ A. Mickiewicza, ul. Focha 92. ,, „ ks. Piotrowskiego, ul. Focha 92. I „ h u m . im. J. Paderewskiego, ul. Wyspl *c»iie3i^ skiego 14. „ mat.-przyr. im. Bergera, ul. Strzelecka 4,

B I E L S K O

SPRZEDAŻ DETALICZNA

g J

P o z n a ń , PI. W o l n o ś c i 17 obok Grandki Z

F A C H O W A I RZETELNA O B S Ł U G A Ü

Są-dy:

F. Instytucje publiczne

Okręgowy, Aleje Marcinkowskiego 32. Grodzki, ul. Młyńska 1.

Województwo, ul. Gołębia.

Przemysłowy, Plac Sapieżyński 9.

Starostwo Krajowe, Aleje Marcinkowskiego 29. ,,

Apelacyjny, ul. Pocztowa 32.

Ubezpieczalnia Krajowa, ul. Mickiewicza 2.

Grodzkie, Plac Wolności 12.

Kuratorjum Okręgu Szkolnego, ul. Towarowa 23.

Dyrekcja Poczt i Telegrafów, ul. Wjazdowa „

Koleji Państwowych, Wały Zygmunta Starego.

„

Ceł, Aleje Marcinkowskiego 31.

Okręgowy Urząd Ziemski, ul. Fredry 10. Okręgowy Urząd Miar, Wały Jagiełły 2G. Wojsko:

Izba Skarbowa, Wały Batorego 5.

Dowództwo O. K. VII, ul. Babińskiego 1 Komenda Miasta, Plac Wolności 16.

Pocztowa Kasa Oszczędności, ul. Dąbrowskiego 6 i Plac

Komenda Uzupełnień (P. K. U.), ul. Rukowska 22.

Wolności 2. Izba Przemysłowo - Handlowa, ul. Mickiewicza 31. „

Rolnicza, ul. Mickiewicza 33. Rzemieślnicza, ul, Fr. Ratajczaka 26.

S e w e r y n

Wrzesiński

Fabryka opiotiwałei papy dachowej i przedsiębiorstwo pokrywa nia dachów papą ogniotrwałą

POZNAŃ, Al. Marcinkowsk. 3b Telefon 32-98

^vw\-v\-v\v\v**\xv.-*

Maszyny do pisania, liczenia i powielania najwyższej

Fr.

WŁADYSŁAW URBANIAK P O Z N A Ń , Droga Dębińska 10

jakości

Obok boiska „SOKOŁA"

K. KOCHANOWICZ i S-KA Ratajczaka 14

—

Telefon 33-34

PRZEDSIĘBIORSTWO ROBÓT INŻYNIERSKICH FABRYKA WYR. Z DRZEWA. STOCZNIA ŁODZI

Tel. 11-13

Własny tartak parowy MOSINA, przy dworcu. - Tel. 15

(BRACIA DAWIDOWSCY H

I |

N a j w i ę k s z a W y t w ó r n i a W y r o b ó w Mięsnych N o w o c z e s n a F a b r y k a K o n s e r w Mięsnych i Warzelnia Smalcu

POZNAŃ

ul. B P . P i e r a c k i e g o 17

—

Tel. 37-80 i 53-57

„SILESIA" T. z o. p.

HURTOWNIA ARTYKUŁÓW OPAŁOWYCH - BUDOWLA NYCH I SZTUCZN. NAWOZÓW

Reppez. K o n c e r n u

„BOBUR"

POZNANIU

Zw. Kopalń Górnośląskich Katowice

Telefony nr, S3-03, S9-13, »9-17

Składnice : ulica Magazynowa Plac Kolejowy nr. 28 Telefon 71-92

UL. BR. P I E R A C K I E G O 8

Konsulaty.

RESTAURACJA

WINIARNIA

„STOŁEC1NA" PŁAC

Wyborowa

NOWOMIEJSKI

k u c h n i a d o b r z e p i e l ę g n o w a n e piwa, w ó d k i i wina.

Codziennie Dancing! L o k a l

o t w a r t y

r a n a .

KONCERT

DANCING

OR-sr

' 7 l l "

ii -*• »^-MTM^JW

'•SNaanvaesaBcas jedyną n a t u r a l n ą o r a n ż a d ę m u s u jącą o s m a k u ś w i e ż y c h p o m a r a ń c z wykwintny napój przygotowany Z prawdziwych ananasów p o l e c a :

FR.KARPIŃSKIS.A."

i a s a i KSft«ai»a»iiBaae»»6«asiJ»iiiaiii«Mii«i

JAN

SKtAiŚEłASfi

Żelazo sztabowe Tragarze budowlane Blacha cynkowa Okucia do drzwi

Narzędzia rzemieśln. Piece żelazne Sprzęty kuchenne Łóżka żelazne

P 9 Z N A Ü , SZSCOLN& 3 - IEL. 35-18, Ml WŁADYSŁAW FABRYKA

ZAKRZEWSKI FORNIERÓW

P O Z N A N Detaliczna sprzedaż: ulica Sew. Mielzyńskiego 2> - Telefon 25-02 i ulica Wielkie Garbary 31 - Telefon 56-80 Swarzędz F A B R y K A : Komandorja 27 - Telefon 50-5$ Telefon mieszkania prywatnego 25-42

F r a n c j a , u l . Berwińskieg*» 1. Grecja, u l . R z e c z y p o s p o l i t e j 1. G u a t e m a l a , Aleje M a r c i n k o w s k i e g o

26.

H i s z p a n j a , Św. M a r c i n 44. H o l a n d j a , ul. R z e c z y p o s p o l i t e j 2. I t a l j a , P l a c W o l n o ś c i 2. J u g o s ł a w j a , u l . S ł o w a c k i e g o 29. Ł o t w a , ul. 27 G r u d n i a 2. N i e m c y , u l . Z w i e r z y n i e c k a 15. R u m u n j a , W a ł y K r ó l o w e j J a d w i g i 4. Szwecja, u l . M a t e j k i 59. W ę g r y , ul. M a t e j k i 57. W i e l k a Brytanja, ul. W j a z d o w a (Zamek).

i l t i t i i i i l i i ' » "

BlllKŁiN€ Gwoździe i łańcuchy Śruby i nity Wkrętki i zatyczki Drut do prasowania Artykuły garncarskie

A u s t r j a , P l a c W o l n o ś c i 18. Bełgja, u l . S ł o w a c k i e g o 55. C z e c h o s ł o w a c j a , u l . S ł o w a c k i e g o 59. D a n j a , u l . Slolwackiego 57. F i n l a n d j a , u l . M a r s z . F o c h a 18.

Broń i amunicja - Przybory

J. SPECHT, Na st. w ł a ś c . : J. K. C h m i e l e w s k i

P O Z N A Ń , UL. FR. RATAJCZAKA T e l e f o n 13 3 8

Nr. 3

Z a ł ó ż . 1861

Farby ~ Lakiery zawsze

najtaniej

znanym

SPECJALHYM SKŁADZIE FARB i LAKIERÓW

Fr. Oogulski, Poznań

ul. Wodna 6 - Tel. 56-93 i 37-93

Banki. Bank Cukrownictwa, ul. Seiw. Mielżyńskiego 7. „

F r a n c u s k o - Polski, ul. 3 Maja 5.

„

für Handel u n d Gewerbe, ul. Masztalarska 8.

„

Gospodarstwa Krajowego, Aleje Marcinkowskiego 6.

Handlowy w Warszawie (oddział), Plac Wolności 4.

Komunalna Kasa Oszczędności Miasta Poznania

(dalwn.

Bank Miasta Poznania), ul. Nowa 10. Komunalna

Kasa

Oszczędności

Powiatu

Poznańskiego,

Stary Rynek 73. Komunalny Bank Kredytowy, ul. 27 Grudnia 8. Bank Kratochwil i Pernaczyński, Plac Wolności 18. Kwilecki, Potocki i Ska, Sp. A k c , Aleje Marcink. 11. Likwidacyjno

- Kredytowy

S. A.,

Aleje

Marcin

kowskiego 19. Ludowy i Kasa Oszczędności, ul. Dąbrowskiego 53. Polski (Oddział), Aleje

Marcinkowskiego.

Poznańskiego Ziemstwa Kredytowego,

ul.

Wjaz

dowa 11. Pożyczkowy Spółdzielczy, ul. M. Focha 47. Przemysłowców, Stary Rynek 73. Rolny (Oddział), ul. Dąbrolwksiego 12. Spółdzielczy Młodych Przemysłowców,

Wały Zyg

m u n t a Augusta 4. Spółdzielczy Rzemiosła, Wały Zygmunta Starego 15. Wzajemnej Pomocy, Stary Rynek 79. Zachodni, Sp. Akc. (Oddział), ul. 27 Grudnia 1. Związku Spółek Zarobkowych, S. A., PI. Wolności 15.

Bank Cukrownictwa SPÓŁKA AKCYJNA W POZNANIU C E N T R A L A : P o z n a ń , ul. Sew. M i e l ż y ń s k i e g o nr, 7 ODDZIAŁY-. W a r s z a w a , u l i c a K a r o w a nr. 2 0 L w ó w , ulica A k a d e m i c k a nr. 7 G d y n i a , Skwer K o ś c i u s z k i nr. 2 2 ZAŁATWIA

Ziemian, Aleje Marcinkowskiego 13.

WSZELKIE

TRANSAKCJE

BANKOWE

Specjalny dział zakupu i sprzedaży walut zagranicznych oraz przekazów zagranicznych

NAJLEPSZE i NAJTAŃSZE KLISZE DO DRUKU POLECA

emiqrana

.1 ALEKSA GÖHIX

Zakup

czeków

podróżniczych (Travellers

Chèques)

Wyłączna sprzedaż k o m i s o w a cukru ze w s z y s t k i c h zrzeszo nych Cukrowni polskich

Giełdy. Pieniężna — Plac Wolności 4. Zbożowa i Towarowa — ul. Podgórna 10.

G. P r z e c h a d z k i i wycieczki Przechadzki w Plantami Przechadzki w Sołacz — Szeląg — Dębina —

mieście: przy Walach i w p a r k a c h miejskich, najbliższą okolicę: Park, staw ('wiosłowanie), koncert. wzdłuż Wart)', park przy Cytadeli. drogą Dębińską do Dębiny, piękny las liściasty, restauracje. Malta — kopiec.

Wycieczki

Qi CO

zamiejscowe:

Puszczykowo (13klm). — Dojazd pociągami wycieczkowemi (z dworca wycieczkowego): autobusami z dworca autobuso wego. Ulubione miejsce wycieczek, położone nad Wartą. Roz-

Bank i Handel unii fisweibe Poznań Poznański Bank dla Handln i

"1 M

Spółka Akcyjna

P O I

N A Ń

Centr. i Kasa Główna I Kasa ulica Masztalarska nr. 8 a

. • OJ

Depozytowa

ulica Wjazdowa nr. 8 (koło Uniwersytetu)

-r,

Q> O

Konto w Banku Polskim P. K. O. nr. 200490 Telefon nr. 22-49, 22-51, 30-54

O d d z i a ł y : w Bydgoszczy - Inowrocławiu - Rawiczu

O. co k

Załatwia wszelkie transakcje bankowe.

TOREBKI DAMSKIE PORTFELE PORT M O N E T K I - TEKI - LASKI - P A R A S O L E

J[nhm Jaesckke ŚW. MARCIN 3 6

v i s a v i s HOTELU

==1

S P I S RZECZY

BRITANIA

ZgĘ

str.

= = & ^ =

A. Komunikacja ległe piękne lasy, kąpiele, nowocześnie urządzona plaża (lodzie, spacerowe, motorówki, kajaki, szkoła pływania, koncerty), sze reg dobrych sanatorjów i pensjonatów. Ludwikowo (19 kim) — malowniczo nad jeziorem położone, wśród pięknych lasów. Rogalin (27 kim) — godny zwiedzenia pałac wśród tysiąc letnich dębów.

W s p a n i a ł a galerja polska i francuska. Z dwor

ca do miasta autobus. Gołuchów (90 km.) — najwspanialszy

Dorożki — Tramwaje — \utobusy — Żegluga Rzeczna. B. Informacje ogólne 6 Hotele — Pensjonaty — Posłańcy Miejscy — B i u r a Podróży — Pogotowie lekarskie -- Szpitale —Łazienki. C. Przechadzka po mieście

zamek Wielkopol

ski, ks. Adama Czartoryskiego z bardzo ciekawem muzeum re nesansowej sztuki włoskiej, hiszpańskiej, francuskiej, starożyt

D. Zarys historji miasta Poznania E. Rozrywki i życie kulturalne

Kórnik (6 km.) — Gotycki zamek Działyńskich ze wspaniałemi zbiorami Zamoyskich, bibljoteką i parkiem.

. . 3

27 . . .

Teatry — Kina — Kabarety — Sale koncertowe — Mu zea — Bibljoteki — Wystawy Sztuki — Archiwa — Uczelnie. F. Instytucje publiczne

Konsulaty — Banki — Giełdy. (S. Przechadzki i Wycieczki

nej greckiej i etruskiej. Kobylnica (4 km.). — Wycieczki w rozległe lasy. Gniezno (51 km.).— Najstarsza w Polsce Katedra, szereg bardzo cennych zabytków — godna zwiedzenia. — Boczną linją do Powidza — uzdrowisko położone nad pięknem jeziorem. Inowrocław (107 km.). — Słynne zdrojowisko

najsilniej

szych kąpieli solankowych (25%), pozatem kąpiele »węglikowe, borowinowe, elektryczne, hydropatyczne, słoneczne i inhalatory. — Boczną linją Kruszwica, p r a s t a r a kolegjata f a m a z począt k u 12 wieku.

„Mysia Wieża" nad jeziorem Gopłem.

Niedaleko

Szymbbrze, miejsce urodzenia poety J a n a Kasprowicza.

MARJAN WALIGÓRSKI

Towarzystwo Ubezpieczeń

Zakład Elektrotechniczne)-mechaniczny

„POLONIA"

wykonuje instalacje SIŁY — ŚWIATŁA — TELEFONÓW DZWONKÓW — ALARMÓW ORAZ WSZELKIE NAPRAWY W ZAKRESIE ELEKTRO - MECHANIKI

—

UL. FR. RATAJCZAKA 10

WÄ

TEL. 13-72

JÓZEF

SKIBIŃSKI

HURT. OKUĆ BUDOWLANYCH

UL. TEL.

ÄWÄ

POZNANIU

(Gmach własny)

Tel. 31-79 i 31-25

PRZYJMUJE UBEZPIECZENIA:

! HURT POLSKI właśc:

ß S Z

ODDZIAŁ w

ulica 3 Maja 2

Sp. Akc.

od ognia kradzieży z włamaniem odpowiedzialności cywilno-prawnej szyb od rozbicia transportów rzecznych i morskich gradobicia

WROCŁAWSKA 9

fljentury i przedstawicielstwa we wszystkich miejscowościach.

TEL. 15-81

15-81

BRACIA NOWAK ZAKŁAD POGRZEBOWY

U H I E N Z W li O K

T R A N S P O R T

FILIALE P O Z N A Ń

Gdański PrywatnytalAkcyjny Si. U L W Gdańsku

POZNAN, PL. NOWONIEJSKI l O TELEFON

POZNAŃ

rrn:r^g-T.: i"ic=gz3^r:jr.7iLJU-i"r-:ii

Kazimierz Dolata

1.14

(obok kościoła Św. Marcina)

Koncesjonowane biuro pisania podań do władz administracyjnych i sądo wych — Załatwia sprawy skarbowe — Podatkowe — Rentowe — Sądowe — Wywiady handlowe i prywatne. — Godziny przyjęć od 9—13 i od 16—19. ir^r_xnr*T-TC3i

ODDZ. w POZNANIU

19-46

UL. POCZTOWA 10

TELEFON: 30-53, 19-73

Załatwianie wszelkim transakcjij bankowych

A u s f ü h r u n g aller Bankgeschäfte

Tanio - Czysto - Wygodnie itti Zjesz - Wypijesz

i landwirtschaftliche I I Zentralgenossenschaft j KS

S p ó ł d z . z ogp. odp.

T e l e f o n nr. 42-91

w nowocześnie urządzonej WINIARNI RESTAURACJI

| POZNAŃ, ul. Wjazdowa nr. 3 j a

Ś N I A D A L N I yj

przy A l e j a c h

M a r c i n k o w s k i e g o 27 Telefon 32-51

O D D Z I A Ł : zbożowy nasion ziemniaków i przetworów ziemniaczanych maszyn i przyborów rolniczych Sztuczne nawozy, pasza i węgle Materjały tekstylne

pod

k i e r o w n i c t w e m s i ł fachowych z d ł u g o l e t n i ą praktyką zagraniczną.

r« fWÏ |jjj

WINA — N A P O J E w W I E L K I M W Y B O R Z E

ÏÏÏÏ

Specjalnością naszą 'est dostawa pozw dom od najskromniej-

2j{2

S ' y h zakąsek do najwykwintniejszyrh zimnych bufetów.

Bank Spółdzielczy

z ogp.

odpowiedzialn.

P O Z N A Ń

(RAI FF E I S E N ) Doznań, ul W j a z d o w a 3 — T e l e f o n 42-01 B y d g o s z c z , ul. G d a ń s k a 16 — Telefon 32-91 Adres telegr.: B A I F F E 1 S E N

K a p i t a ł w ł a s n y zł. 6.Ö00.000,-

Załatwia w s z e l k i e transakcje b a n k o w e

w szczególności: inkaso weksli i czeków \ na wszelkie mieii n k a s o i p r z y j m o w a n i e d o k u m e n t ó w / scowości Polski wypłaty z akredytyw — — w y m i a n a walut P. K. O. Poznań 200 192

S £ailk Poznańskiego I I Ziemsłwa Kredytowego I *H założony w r. 1893 vrzez POZNAŃ

Ttlefon 54-88, 54-89

ćPozn. Ęiemsttoo JCredyfowe (Jg

ULICA WJAZDOWA NR. 11 —

Adres telegr.: „ZiEMSTA OBANK"

I A

wszelkie czynności bankowe, w szczególności sprzedaż i kupno li stów zastawnych P o z n a ń s k i e g o Ziemstwa Kredytowego Pupilarną pewność wkładów gwarantuje nieograniczona odpowie dzialność Stowarzyszo — nych Ziemstwa

5 9 ^

25 WIE 1355

FABRYKA MEBLI WŁADYSŁAW

POMYKAJ

P O Z N A Ń - RYNEK ŚRÓDECKI

Telefon nr, 19-59 końcowy przystanek linji tramwajowej nr. 2

Oiaz STAU WYSTAWA MEBLI: ULICA ŻYDOWSKA lii. 4 • ' P. K. O. nr. 2)3.755 — — — KONTO BANKOWE: BANK ZWIĄZKU SPÓŁEK ZAROBKOWyCH — POZNAŃ —

19-45

WŁASNE WARSZTATY TAPICERSKIE

KILKADZIESIĄT POKOI OD NAJ TAŃSZYCH DO NAJLEPSZYCH STALE NA SKŁADZIE ^ ^ = FACHOWA I RZETELNA OBSŁUGA

—

^^ss0Sß^^msma^^^m&s^&! m.

I M

NA LATO 1935

OSTATNIE NOWOŚCI! p o l e c a

PIOTR PLUCIŃSKI POZNAN

TYLKO

Stary Rynek nr. 37

•

Dom Czerwonej Apteki,

yWfl(;A.

fj|j] niepOSÎadaml Biblioteka Narodowa Warszawa

30001006334947