Seksueel grensoverschrijdend gedrag Wat is ongewenst seksueel gedrag en hoe kun je handelen als je ermee in aanraking gekomen bent?
1
Bij ons leer je de wereld kennen
INHOUD 1. VOORAF
5
2. EEN VEILIGE STUDIE- EN WERKOMGEVING
6
3. HERKENNEN VAN SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG
8
4. VORMEN VAN SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG
12
5. WAT KUN JE DOEN ALS JE ERMEE TE MAKEN KRIJGT?
15
6. CONTACTPERSONEN
20
7. TOT SLOT
22
8. BIJLAGE
23
Deze brochure geeft informatie over wat ongewenst seksueel gedrag is en hoe je kunt handelen als je ermee in aanraking gekomen bent. In deze brochure gaat het uitsluitend over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Ongewenst gedrag in brede zin reikt verder: de Universitaire Klachtregeling ongewenst gedrag gaat over (seksuele) intimidatie, agressie, geweld, pesten en discriminatie. De brochure is een uitgave van de afdeling Studenten- en Onderwijszaken (SOZ) in samenwerking met het Diversity Office en SC&M van de Universiteit Leiden.
3
1. Vooraf De Universiteit Leiden zet zich in voor een veilige omgeving waarin alle studenten en medewerkers, ongeacht sekse, genderidentiteit en geaardheid, beschermd zijn tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag. Ongeacht de sekse van de pleger. Gelijke behandeling is een belangrijk uitgangspunt. Seksueel grensoverschrijdend gedrag is in strijd met de normen van de Leidse universiteit. Dit is vastgelegd in diverse regelingen. De Universiteit stelt het waarborgen van een goed en stimulerend studie- en werkklimaat centraal, vrij van alle vormen van dwang en ongelijkheid. Als een medewerker van de universiteit of een student zich schuldig maakt aan seksueel grensoverschrijdend gedrag, kan de universiteit vergaande maatregelen nemen. Wat vind je in deze brochure? In deze brochure vind je antwoorden op vragen over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dit gedrag kent vele gezichten en komt nog te vaak voor. Het vindt plaats op plekken waar mensen samenkomen. Ook bij de universiteit. Seksueel grensoverschrijdend gedrag leidt tot een gespannen en onplezierige studie- en werkomgeving. Het creĂŤert een gevoel van onveiligheid en kan ingrijpende gevolgen hebben voor slachtoffers. Maar om wat voor gedrag gaat het nu precies? En om welke gevolgen? Hoe kunnen we ons als universitaire gemeenschap sterk maken tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag? En waarom is dit nodig? Daarnaast krijg je antwoord op de vraag wat je kunt doen als jijzelf of iemand in je omgeving te maken heeft met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Je vindt informatie over contactpersonen bij de universiteit bij wie je terecht kunt voor hulp, advies of gewoon een luisterend oor. Heb je nog vragen na het lezen van deze brochure? Aarzel niet om contact te zoeken met een van de contactpersonen. 4
5
2. Een veilige studie- en werkomgeving
Gevolgen voor het persoonlijk welbevinden
Alle studenten en medewerkers van de Universiteit Leiden hebben het recht om
negatief zelfbeeld ontstaan. Seksuele grensoverschrijding kan verder leiden tot problemen
gerespecteerd te worden en zich te ontwikkelen in een veilige omgeving waar iedereen zich
in de relatie met de partner, vrienden en familie.
Het zelfvertrouwen en het vertrouwen in anderen kunnen worden aangetast. Ook kan een
ontspannen, gehoord en gerespecteerd voelt en waar talent tot bloei kan komen. Seksueel grensoverschrijdend gedrag in de universitaire studie- en werkomgeving is een schending
Infectie van de studie- of werkomgeving
van dit recht.
Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan de omgeving verzieken. Waar het speelt ontstaat een klimaat van angst, wat afnemende arbeidsproductiviteit, verlies van reputatie,
Blijf niet rondlopen met je ervaring(en). Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan ertoe
verdeeldheid en geruchten tot gevolg heeft. Onderwijs en wetenschappelijk onderzoek
leiden dat je in een isolement terechtkomt, omdat je het idee hebt dat medestudenten of
kunnen lijden onder het gebrek aan wederzijds respect en vertrouwen.
collega’s je klachten in twijfel trekken of vinden dat je overdreven reageert. De omgeving weet vaak niet goed hoe om te gaan met het probleem, waardoor slachtoffers te lang over hun problemen blijven tobben. Gevolgen Wat kunnen de gevolgen zijn als je te maken krijgt met seksueel grensoverschrijdend gedrag? Negatieve effecten op studie- of werkprestaties Je kunt last krijgen van motivatie- en concentratieproblemen, afname van de productiviteit, moeite met het realiseren van langetermijndoelen en problemen met helder denken. Slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag gaan vaak met tegenzin naar de universiteit en melden zich soms ziek. Ook kunnen ze uit angst voor confrontatie met de pleger(s) besluiten bepaalde cursussen of andere situaties te mijden of er zelfs voor kiezen om te stoppen met hun studie of hun baan. Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan dus grote invloed hebben op de studievoortgang en/of (wetenschappelijke) loopbaan. Emotionele en psychosomatische problemen Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan hyperwaakzaamheid tot gevolg hebben. In het ergste geval kan het een acute stressstoornis veroorzaken met symptomen als angst, depressie en dromen over de traumatische ervaring(en). Ook kunnen fysieke klachten optreden zoals hoofdpijn, maagklachten, buikpijn en slaapproblemen.
6
7
3. Herkennen van seksueel grensoverschrijdend gedrag
Vrouwen zijn vaker slachtoffer Zowel vrouwen als mannen kunnen slachtoffer worden van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het aantal vrouwelijke slachtoffers ligt echter aanzienlijk hoger. Vrouwen staan
Seksueel grensoverschrijdend gedrag komt overal voor waar mensen samenkomen. In
nog vaak lager op de hiërarchische ladder dan mannen en kunnen daarom sneller in een
een traditioneel hiërarchische omgeving, waar sterk ongelijke relaties bestaan, is de kans
situatie van machtsmisbruik terechtkomen. Vaak is bij grensoverschrijding sprake van
groter dat dit gedrag voorkomt. Het komt bovendien vaker voor in een omgeving die
een machtsverschil, zoals tussen docenten en studenten, hoogleraren en wetenschappers
geseksualiseerd is. Dat is het geval als onderwerpen steeds in seksuele termen worden
of promovendi, en staf of leidinggevenden en ondergeschikten. Mannen die slachtoffer
benoemd of spottende en kwetsende opmerkingen over de andere sekse regelmatig gemaakt
zijn van seksueel grensoverschrijdend gedrag maken hier soms geen melding van, omdat
worden en grappig worden gevonden. In een omgeving waarin vormen van discriminatie
zij denken dat denken dat dit niet past bij hun rol. Toch is het ook belangrijk om als man
op grond van leeftijd, seksuele voorkeur of etnische achtergrond getolereerd worden, zijn
seksueel grensoverschrijdend gedrag te melden, wanneer je hier slachtoffer van bent.
ervaringen met seksuele grensoverschrijdingen vaak geen incidenten, maar komen ze regelmatig voor. Ze worden zelfs vaak als ‘normaal’ beschouwd.
Wat aanvankelijk zo leuk was… Ook een eerst zo romantische relatie kan uitmonden in seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Concrete voorbeelden van seksueel grensoverschrijdend gedrag
Bijvoorbeeld als een mannelijke docent en een vrouwelijke student een relatie hebben en
Alle vormen van ongewenst lichamelijk contact, zoals een arm om iemand heen
ook samenwerken, en de student de relatie wil stoppen. De docent kan zijn machtspositie
slaan, beetpakken, knijpen, zoenen tot en met aanranden of verkrachten. Al of niet als
misbruiken om de student te dwingen de relatie voort te zetten, bijvoorbeeld door de
voorwaarde voor werk, promotie of status. Maar ook de weg versperren kan een vorm van
student continu te bekritiseren of door te dreigen haar werk slecht te beoordelen als zij
ongewenst seksueel gedrag zijn.
niet ingaat op zijn avances. Hetzelfde scenario kan plaatsvinden als een wetenschapper en een hogergeplaatste, bijvoorbeeld de hoogleraar, een (seksuele) relatie beginnen. Of
w Iemand stelt je direct voor om seks te hebben.
een leidinggevende en een ondergeschikte. Seksuele betrekkingen tussen iemand die bij
w Dreigen met bestraffing als je zijn of haar seksuele toenaderingen afwijst.
de universiteit in dienst is en een minderjarige (jonger dan 18 jaar) zijn overigens zonder
w Seksueel getinte opmerkingen, sms’jes of briefjes, grappen en toespelingen.
meer strafbaar. Hieraan worden onmiddellijk consequenties verbonden. Maar seksueel
w Intieme vragen over je privéleven.
grensoverschrijdend gedrag kan ook plaatsvinden tussen ‘gelijken’ zoals studenten en collega’s.
w Dubbelzinnige opmerkingen.
Er hoeft echter geen sprake te zijn van een seksuele relatie om last te krijgen van seksueel
w Opscheppen over de eigen seksuele prestaties.
grensoverschrijdend gedrag.
w Openlijke lichamelijke vergelijkingen van vrouwelijke of mannelijke collega’s. w Verheerlijken van ‘echt mannelijk gedrag’.
Let op de drie W’s
w Indirecte seksueel getinte toespelingen als staren naar andere delen van je lichaam dan je
Bewustwording van gewenst en respectvol gedrag kan seksueel grensoverschrijdend gedrag
gezicht. w Bevoorrechten van personen die meedoen met het overschrijdend gedrag en
buitensluiten van personen die daar geen zin in hebben.
helpen voorkomen en kan je ook helpen grensoverschrijdend gedrag te herkennen. Zeker als het gaat om seksuele relaties of seksueel gedrag zijn gelijkwaardigheid en wederzijdse instemming (consensus) vereisten. Dat je je bewust bent van je gedrag en van de invloed die dat kan hebben op anderen, is daarbij erg belangrijk. De drie W’s geven een beeld van wat consensus is en hoe je die kunt bereiken.
8
9
Wat?
Gedragscode omgangsvormen docenten en studenten
Toestemming om seksueel contact met iemand te hebben moet ondubbelzinnig zijn
De Universiteit Leiden heeft een Code Omgangsvormen docenten en studenten. Hierin staat
gegeven; de ander moet duidelijk ‘ja’ hebben gezegd. Directe communicatie is daarom het
hoe de relatie tussen docenten en studenten moet zijn. De primaire verantwoordelijkheid
meest betrouwbaar. We raden je aan om je zo duidelijk mogelijk uit te spreken, ook als
ligt altijd bij de docent. In de Code staat ook hoe de docent hoort te handelen mocht het tot
dit onwennig voelt. De instemming hoeft niet altijd verbaal te zijn, maar non-verbaal en
een (seksuele) relatie met een student komen. De Code kun je vinden op de website van de
verbaal gedrag moeten congruent zijn om verwarring te voorkomen. Non-verbale uitingen,
universiteit. Een overzicht van overige relevante regelingen en codes vind je in de bijlage.
zoals lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen, zijn daarom belangrijk om vast te stellen of iemand wel of geen belangstelling heeft. Toestemming kan alleen worden gegeven als
Schenden gedragscode
voldaan is aan de volgende drie criteria: wederzijdse toestemming, gelijkwaardigheid en
Tegen docenten die de gedragscode schenden, neemt de universiteit disciplinaire
vrijwilligheid. Je kunt vermoedens die gebaseerd zijn op de context, bijvoorbeeld op kleding
maatregelen. In zulke situaties is sprake van schending van de regels tegen seksueel
of alcohol- of drugsgebruik, niet opvatten als toestemming om seks te hebben.
grensoverschrijdend gedrag. Als je hier als student mee te maken krijgt kun je een formele klacht indienen.
Wanneer? Instemming met bepaalde seksuele handelingen mag per definitie niet als toestemming worden gezien voor andere handelingen, bijvoorbeeld voor seksuele handelingen in de toekomst. De instemming kan ook altijd en op elk moment worden ingetrokken. Instemming verkrijg je niet door dreiging, dwang of geweld. In dergelijke situaties is er in geen geval sprake van consensus. Wie? Instemming met seksueel contact krijg je niet van iemand die slaapt of van iemand die mentaal of fysiek onbekwaam is door bijvoorbeeld alcohol- of drugsgebruik. Mentaal of fysiek onbekwaam ben je als je niet in staat bent om weloverwogen te besluiten of je wel of geen seks wil hebben. Van mentale of fysieke onbekwaamheid kan ook sprake zijn als één van de partijen zich in een afhankelijke positie bevindt. Seksuele handelingen bij personen van wie je weet dat zij niet bekwaam zijn om een weloverwogen besluit te nemen, zijn per definitie niet wederzijds en vallen onder seksueel wangedrag en kunnen opgevat worden als aanranding of zelfs verkrachting.
10
11
4. Vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag
Ook kun je contact opnemen met het Centrum Seksueel Geweld. Bij het Centrum Seksueel Geweld word je opgevangen door een verpleegkundige, die blijft tijdens jouw hele bezoek bij je. Deze ziet er op toe dat jij je verhaal niet vaker dan nodig is vertelt. Een team van
In deze brochure maken we onderscheid tussen seksueel grensoverschrijdend gedrag
artsen, verpleegkundigen, politie, psychologen, maatschappelijk werkers en seksuologen
en seksueel geweld. Aanranding en verkrachting zijn bekende vormen van seksueel
werkt samen om jou de beste zorg te geven. Alles wat je hier bespreekt is vertrouwelijk.
geweld. Dit zijn strafbare geweldsdelicten. Onder seksueel grensoverschrijdend gedrag
https://www.centrumseksueelgeweld.nl
verstaan we veel meer dan aanranding en verkrachting, namelijk alle vormen van seksueel gedrag of seksueel getinte toenaderingen, die ongewenst, eenzijdig of opgelegd zijn.
Ook kun je terecht bij Slachtofferhulp Nederland voor informatie over seksueel geweld, de
Elk gebaar en elke opmerking met een seksuele lading waardoor je je ongemakkelijk,
mogelijkheid van emotionele ondersteuning, juridisch advies en praktische hulp.
bedreigd, geïntimideerd of onder druk gezet voelt, kan een indicatie zijn voor seksueel
www.slachtofferhulp.nl
grensoverschrijdend gedrag. Termen in dit verband zijn ongewenste intimiteit en seksuele intimidatie.
Seksueel grensoverschrijdend gedrag
Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan vertoond worden door een persoon die aan de
We onderscheiden twee typen van seksueel grensoverschrijdend gedrag:
universiteit studeert of werkzaam is. Het doet er niet toe of de grensoverschrijding binnen of buiten de context van studie of werk plaatsvindt.
1. Voor-wat-hoort-wat Bij deze vorm worden in een studie- of werkomgeving prestaties gekoppeld aan seksuele
Seksueel geweld
gunsten. Hiervan is ook sprake als instemmen met of het afwijzen van seksuele gunsten
Van seksueel geweld is sprake bij verkrachting of andere ongewenste seksuele handelingen,
leidt tot verandering in studie- of werkomstandigheden. In de meest extreme vorm
waarbij geweld wordt gebruikt of gedreigd wordt met geweld. Hieronder valt ook
dwingen de plegers seksuele gunsten af met studiegerelateerde –of arbeidsmiddelen,
het gebruikmaken van een situatie waarin het slachtoffer niet in staat is te weigeren,
zoals een negatieve beoordeling. Dit afdwingen van seksuele gunsten kan incidenteel of
bijvoorbeeld door gebruik van alcohol of drugs. Een aanvankelijk gewenst seksueel contact
structureel zijn. Instemmen met of afwijzen van dergelijke verzoeken om seks kan grote
kan overgaan in een aanranding of verkrachting. Je hebt het recht om op elk moment aan
gevolgen hebben voor het functioneren van het slachtoffer.
te geven dat je niet verder wilt gaan. Dwingt de ander je om toch door te gaan, dan is er sprake van aanranding of verkrachting. Dit is zonder meer strafbaar.
2. Intimidatie in de studie- of werkomgeving Van een intimiderende omgeving is sprake als het gebruikelijk is om storende seksueel
Deze brochure is niet toereikend als je te maken hebt met verkrachting of aanranding. Ga
getinte grapjes te maken of als er spottend wordt gepraat over seksuele voorkeuren. Ook
voor advies naar de Vertrouwenspersoon (zie paragraaf ‘contactpersonen’) of direct naar de
is er sprake van een intimiderende omgeving als er obscene en seksueel getinte plaatjes
politie om aangifte te doen.
rondgaan of aan de muur hangen. Deze seksueel grensoverschrijdende uitingsvormen zijn niet op een persoon in het bijzonder gericht, maar ze creëren wel een intimiderende studie- of werkomgeving. Het gaat bij deze vorm van grensoverschrijdend gedrag vaak niet om incidenten, maar om een zich herhalend patroon.
12
13
Concrete voorbeelden van vormen van beide typen seksueel grensoverschrijdend gedrag zijn te vinden in de bijlage.
5. Wat kun je doen als je ermee te maken krijgt?
Beleving slachtoffer is uitgangspunt
Onderneem direct actie als je te maken krijgt met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Als
Een indicatie voor seksuele grensoverschrijding is dat jij je ongemakkelijk, bedreigd,
iemand zich schuldig maakt aan dit gedrag treft de universiteit maatregelen. In het uiterste
geĂŻntimideerd of onder druk gezet voelt. Het is dus wat anders dan een onschuldige flirt
geval wordt de student van de universiteit gestuurd of de aanstelling van de medewerker
tussen twee gelijken of een vriendschappelijke aanraking. Jouw persoonlijke beleving
beĂŤindigd.
is het uitgangspunt. In een academische setting waar het beschermen van de vrijheid van meningsuiting voorop staat, kan er een subtiel verschil bestaan tussen normaal
Klachtenprocedures
woordgebruik en seksueel getinte taaluitingen of gedragingen. Of iemand deze uitingen als
De Universiteit Leiden heeft een informele en een formele procedure om klachten aan te
ongewenst ervaart verschilt per persoon en per situatie. Zo kan iemand een bemoedigend
pakken die betrekking hebben op seksueel grensoverschrijdend gedrag.
schouderklopje opvatten als een vervelende en ongewenste aanraking. Niet de intentie van plegers van seksueel grensoverschrijdend gedrag, maar de beleving van het slachtoffer vormt
Als je klacht betrekking heeft op een gelijkwaardige relatie, dus op het seksueel
daarom het uitgangspunt. Het slachtoffer zelf bepaalt wat seksueel grensoverschrijdend
grensoverschrijdend gedrag van iemand van wie je niet direct afhankelijk bent, zoals een
gedrag is en welke handeling(en) ongewenst, kwetsend of bedreigend is (zijn). Bij de
medestudent of collega, kun je eerst proberen het probleem op een informele manier op te
beoordeling door juridische instanties worden de intenties van de veronderstelde dader wel
lossen. De informele procedure is erop gericht het grensoverschrijdende gedrag direct en
meegenomen.
snel te stoppen zodat een formele klachtenprocedure niet nodig is en ook geen disciplinaire maatregelen hoeven te worden genomen. Als sprake is van een machtsverschil, zoals een klacht over een docent van wie je afhankelijk bent, ga dan direct naar de Vertrouwenspersoon. Met de Vertrouwenspersoon kun je kijken wat je het beste kunt doen. I. Informele procedure Er zijn verschillende informele manieren om een klacht over seksueel grensoverschrijdend gedrag op te lossen. Bespreekbaar maken Seksueel grensoverschrijdend gedrag hoort altijd aan de orde te worden gesteld. Het bespreekbaar maken is niet altijd gemakkelijk, omdat er vaak gevoelens van schaamte en schuld bij komen kijken. Besef dat wat er is gebeurd niet jouw schuld is en dat jij niet verantwoordelijk bent voor de situatie. Praat erover met anderen, met vrienden, familie of de studentenpsycholoog.
14
15
Spreek de pleger aan op zijn of haar gedrag
Fase 1: Dien een klacht in
Spreek indien mogelijk (bijvoorbeeld als er weinig machtsverschil is tussen jou en de pleger en je voelt je veilig en sterk genoeg) de pleger van het seksueel grensoverschrijdend gedrag
Dien een schriftelijke klacht in bij het secretariaat van de Klachtencommissie.
aan op zijn of haar gedrag. Leg ook uit waarom je het gedrag als storend ervaart. Je kunt dit
Het klaagschrift bevat op zijn minst:
doen in een gesprek, maar het kan ook schriftelijk. Volhardt de ander in zijn of haar gedrag,
a. Je naam en adres
onzeker over welke stappen je kunt nemen, zoek dan contact met de Vertrouwenspersoon
b. Naam, functie en werkplek of opleiding van de persoon op wie de klacht betrekking heeft
ongewenst gedrag.
c. Een omschrijving van: − de confrontatie met het seksueel grensoverschrijdend gedrag, met vermelding van
De Vertrouwenspersoon ongewenst gedrag
datum, tijd, plaats en omstandigheden
De Vertrouwenspersoon (voor studenten en medewerkers) kan je helpen met het
− het grensoverschrijdend gedrag
schrijven van een brief of bij de voorbereiding van het aanspreken van de pleger.
− de informele stappen die je al hebt gezet
De Vertrouwenspersoon treedt niet op als bemiddelaar, maar kan je eventueel wel ondersteunen in een gesprek met de pleger. De Vertrouwenspersoon kan je voorts
− de namen en adressen van eventuele getuigen of van eventuele andere bewijsmiddelen d. Dagtekening en ondertekening
doorverwijzen naar de studentenpsycholoog of een externe hulpverlener zoals een therapeut, slachtofferhulp of een advocaat voor juridische bijstand. De Vertrouwenspersoon
De Klachtencommissie accepteert alleen klaagschriften die voldoen aan de gestelde eisen.
begeleidt je ook als je de zaak aan de orde wilt stellen bij de Klachtencommissie (formele
We adviseren daarom de Vertrouwenspersoon te benaderen. Deze kan je steunen en
procedure).
begeleiden bij het opstellen van je klaagschrift en meegaan naar de hoorzitting.
NB. Neem ook contact op met de Vertrouwenspersoon als je overweegt aangifte van
Beslissing over de ontvankelijkheid van de klacht
seksueel grensoverschrijdend gedrag te doen bij de politie. Aangifte kan grote impact
Als de Commissie de klacht in behandeling neemt, informeert zij jou en de verweerder,
hebben. De Vertrouwenspersoon kan met je meedenken en je adviseren.
maar ook het College van Bestuur, de directeur van de afdeling of dienst in kwestie of de decaan van de faculteit. De Commissie stuurt een kopie van je klaagschrift en alle daarbij
II. Formele procedure
behorende stukken naar de verweerder. De verweerder wordt uitgenodigd om op basis
Als de informele stappen niet leiden tot een verbetering van de situatie, kun je overwegen
hiervan een verweerschrift in te dienen.
om een formele klacht in te dienen bij de Klachtencommissie. Die is speciaal in het leven geroepen om klachten over ongewenst gedrag bij de Universiteit Leiden te onderzoeken.
De Commissie kan beslissen dat de klacht niet voldoet aan de eisen of dat de klacht niet
De klachtenprocedure kent verschillende fases:
relevant genoeg is. Je krijgt hierover schriftelijk bericht. Je kunt, binnen een week na dagtekening van deze beslissing, de Commissie schriftelijk verzoeken om haar beslissing te heroverwegen. Versnelde behandeling Het hele proces kan veel tijd in beslag nemen. Als spoed is geboden bij de behandeling van de klacht, kun je tegelijk met het klaagschrift een verzoek tot versnelde behandeling indienen.
16
17
NB. Het indienen van een klacht is tijdgevoelig. Klachten moeten veelal uiterlijk een
Fase 4: Beslissing College van Bestuur
jaar nadat het incident heeft plaatsgevonden zijn ingediend. Ook als je niet meer aan de universiteit studeert is deze klachtenregeling van toepassing. Het is echter een vereiste dat je
Binnen drie weken na ontvangst van het advies van de Klachtencommissie besluit het
ten tijde van het incident als student stond ingeschreven bij de Universiteit Leiden.
College van Bestuur of zij het advies over de gegrondheid van de klacht en over de
Fase 2: Onderzoek
eventueel te nemen disciplinaire of algemene maatregelen overneemt. Het College van Bestuur wijkt in de meeste gevallen niet af van het advies van de Klachtencommissie, maar heeft desondanks de mogelijkheid ertegen in te gaan of het advies niet op te volgen.
In deze fase verzamelt de Klachtencommissie getuigenissen of bewijsmateriaal. Op grond van deze informatie volgt wel of geen zitting.
Fase 5: Terugkoppeling
Klacht zonder zitting
Jij en de verweerder, de Klachtencommissie, de directeur van de afdeling of dienst in
De Commissie kan besluiten een klacht af te handelen zonder zitting. Als de klacht
kwestie of de decaan van de faculteit krijgen bericht over het besluit van het College van
gegrond is bevonden kan zij samen met het bericht aan het College van Bestuur een advies
Bestuur.
uitbrengen over te nemen disciplinaire of algemene maatregelen. Vertrouwelijkheid Klacht met zitting
De Klachtencommissie verzoekt alle geadresseerden om het advies en het besluit
De zitting vindt in beginsel plaats binnen zes weken na de beslissing de klacht in
vertrouwelijk te behandelen.
behandeling te nemen. Als jij en de verweerder ermee instemmen, kan de Commissie jullie beiden vragen om op de zitting aanwezig te zijn. Jullie kunnen dan in elkaars aanwezigheid
Tijdens de gehele procedure kun je rekenen op advies en ondersteuning van de
door de Commissie worden gehoord.
Vertrouwenspersoon en/of contactpersonen van de universiteit. Maar ook daarna kun je nog de behoefte hebben aan persoonlijke begeleiding en ondersteuning. Je kunt erop
Fase 3: Vaststellen advies
vertrouwen dat de contactpersonen je bijstaan.
Binnen zes weken nadat het onderzoek is afgesloten of de schriftelijke behandeling is afgerond, stelt de Klachtencommissie het advies vast. De voorzitter kan deze termijn met vier weken verlengen. De Commissie geeft in haar advies een gemotiveerd oordeel over de gegrondheid van de klacht of over de aard van het incident en over eventueel te nemen disciplinaire of algemene maatregelen. De Klachtencommissie stuurt het advies naar het College van Bestuur, naar jou en de verweerder, naar eventuele andere betrokkenen bij het incident, naar de directeur van de afdeling of dienst in kwestie of de decaan van de faculteit.
18
19
6. Contactpersonen
Ombudsfunctionaris voor studenten
Als je te maken krijgt met seksueel grensoverschrijdend gedrag, kun je contact opnemen
klachten van studenten die zich onbehoorlijk behandeld voelen door een medewerker of
met één van de volgende functionarissen van de Universiteit Leiden.
een bestuursorgaan van de universiteit. Met een onbehoorlijke behandeling bedoelen we
De Ombudsfunctionaris behandelt op onafhankelijke, onpartijdige en vertrouwelijke wijze
een behandeling die respectloos is, oneerlijk, niet volgens de regels, of anderszins vervelend Besef dat je er niet alleen voor staat. De contactpersonen zijn er om jou te ondersteunen.
of nadelig voor studenten. De Ombudsfunctionaris is niet direct bevoegd om klachten met betrekking tot seksueel grensoverschrijdend gedrag in te dienen, maar hij of zij kan wel de
Studentenpsychologen
klacht met je doornemen en je naar de juiste instantie of persoon verwijzen.
Als je te maken krijgt met seksueel grensoverschrijdend gedrag kan dit je studie en je sociale leven direct beïnvloeden. Toch is hulp inschakelen niet altijd even gemakkelijk. De
Plexus
hulp van de studentenpsychologen is laagdrempelig. Aarzel niet om je problemen aan hen
Kaiserstraat 25, Leiden
voor te leggen. Zij kunnen je een luisterend oor bieden en adviseren wat je het beste kunt
doen in jouw situatie.
(maandag t/m vrijdag 9.00-17.00 u)
071 527 3657 of 071 527 8026
universiteitleiden.nl/ombudsfunctionaris-studenten
Plexus Kaiserstraat 25, Leiden
Adviespunt Zorgwekkend Gedrag
071 527 8026
Wanneer je niet zelf te maken hebt gehad met een incident, maar je je zorgen maakt om
psychologen@sea.leidenuniv.nl
het gedrag van een medestudent of medewerker, kun je voor advies contact opnemen met
Open spreekuur (melden op de begane grond bij Student Support Services)
het Adviespunt Zorgwekkend Gedrag. Tot zorgwekkend gedrag worden allerlei vormen
universiteitleiden.nl/studentenpsychologen
van gedrag door een student of medewerker van de Universiteit Leiden gerekend waarmee iemand zichzelf in gevaar brengt en/of een bedreiging vormt voor de veiligheid en het
Centrale Vertrouwenspersoon ongewenst gedrag voor studenten en medewerkers
welzijn van studenten en medewerkers binnen de Universiteit Leiden.
Met de Vertrouwenspersoon kun je in een vertrouwelijke sfeer je probleem bespreken en
adviespuntzg@sea.leidenuniv.nl
samen zoeken naar oplossingen. Ook heb je de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij
071 527 8026
de Klachtencommissie. De Vertrouwenspersoon kan je hierbij ondersteunen. Je kunt kiezen voor een man of een vrouw als vertrouwenspersoon. Hij of zij is extern, onpartijdig en onafhankelijk. De Vertrouwenspersoon behandelt meldingen en klachten vertrouwelijk en informeert derden alleen met jouw instemming. De Vertrouwenspersoon ongewenst gedrag van de Universiteit Leiden is te vinden via:
20
universiteitleiden.nl/vertrouwenspersonen-studenten
21
7. Tot slot
8. Bijlage
Snel ingrijpen is beter dan afwachten
Overzicht relevante codes en regelingen Universiteit Leiden
Negeer de situatie niet en wacht niet af. Incidenten met seksueel grensoverschrijdend gedrag kunnen uitmonden in een uitzichtloze situatie. De kans is groot dat de situatie niet
De Universiteit Leiden heeft een Gedragscode Integriteit waarin de belangrijkste bepalingen
verbetert als je er niets aan doet.
op het gebied van Integriteit onder de aandacht worden gebracht. Onder Integriteit wordt ook de wijze waarop medewerkers met elkaar en docenten met studenten omgaan verstaan. Met
Praat over je ervaringen
betrekking tot omgangsvormen zijn een aantal regelingen en codes relevant:
Hoe iemand op seksueel grensoverschrijdend gedrag reageert, is erg persoonlijk. Jij weet
w Gedragscode omgangsvormen docenten en studenten
wat je grenzen zijn. Blijf in ieder geval niet met je probleem rondlopen. Praat erover met
w Gedragscode Relaties op de werkvloer
iemand in je omgeving die je kunt vertrouwen.
w Klachtenregeling ongewenst gedrag: (seksuele) intimidatie, pesten, agressie, geweld en
discriminatie
Zoek hulp
w Beleidskader (seksuele) intimidatie, pesten, agressie, geweld en discriminatie
Zoek hulp, want hoe sneller je ingrijpt, hoe sneller het probleem kan worden opgelost.
w Beleidsregel aangifte zedenmisdrijven minderjarige studenten
Neem contact op met de Vertrouwenspersoon, en/of studentenpsycholoog of eventueel de Ombudsfunctionaris en kijk welke stappen je kunt zetten. Wat je ook besluit te doen, denk
Deze regelingen en codes zijn op de website van de universiteit te vinden.
niet dat het aan jou ligt. Je hebt alle recht op bescherming!
22
23
Bij ons leer je de wereld kennen