binder1

2e ja argang nummer 5

|

www.vertreknl.nl

het magazine voor wonen, werken en leven in het buitenland

waar wonen De

BN’ERS

in het buitenland?

VERHUIZEN WINNAAR over de grens: VERTREK NL dO’S EN DON’TS ONDERNEMERSOP EEN RIJ PRIJS 2012

E 6,50

wat KOST EEN HUIS IN HET BUITENLAND?

ISSN 977-221128700-6

i interviews i wereldbanen i f i s c a a l i b o e k e n i o n roerend goed i

voorwoord

Manusje-van-alles

E

r zijn ongetwijfeld veel mensen die roepen dat ze een mooi vak hebben. Ik sluit mij daar van harte bij aan, want ik heb niet één, maar drie mooie vakken. Als art-director ben ik verantwoordelijk voor de grafische vormgeving van VertrekNL, maar naast vormgever ben ik ook fotograaf en illustrator, en dat was bij de uitgever niet aan dovemansoren gezegd. Zodoende kan ik mijn tijd verdelen over een beetje ontwerpen, beetje foto’s maken, beetje tekenen, leuk toch? Inderdaad, ik zei immers al dat ik drie mooie vakken had. Maar de uitgever is een veeleisend man. Een tekst te lang? Kort hem zelf maar in. Loopt een kop niet? Verzin maar een betere. Kloppen de puzzels niet? Pas het maar aan. Technische eindcontrole, gereed maken voor druk, kortom het gehele prepress-traject? Leg het allemaal maar bij de art-director op z’n bord.

Deze verregaande betrokkenheid bij VertrekNL zorgt voor een hechte band met het blad, het is met recht mijn ‘kindje’. En dat een tijdschrift over emigreren nu juist op míjn bord terecht moest komen is geen toeval. U raadt het al, ik kom uit een emigrantenfamilie. In 1959 besloten mijn grootouders met hun negen kinderen tellende gezin hun geluk te gaan beproeven in het destijds onmogelijk verre Australië. Vandaag de dag betekent emigreren niet per se een definitief afscheid. De verste uithoeken van onze planeet zijn binnen 24 vlieguren bereikbaar, en dankzij internet en de bijbehorende sociale media kan de betrokkenheid bij vriend, familie en vaderland groot blijven. In de jaren ’60 was dat wel anders; alleen al de zes weken (!) durende bootreis maakte de kans op een eventuele terugkeer verwaarloosbaar klein.

foto: linda van den berg

Dan was er natuurlijk nog het niet geheel onbelangrijke detail van een tegenvoeter als biologische vader Maar het lot besliste anders en in 1964 ondernam de door heimwee geplaagde familie de tocht in omgekeerde richting, en nam mijn moeder in de vorm van ondergetekende een blijvende herinnering aan dit avontuur mee in haar buik. Ik groeide op met emigratieverhalen als vaste waarde. Enige jaren later trouwde mijn moeder een Amerikaan, en zo kreeg ik een emigrant als stiefvader. Dan was er natuurlijk nog het niet geheel onbelangrijke detail van een tegenvoeter als biologische vader, en zo werd het emigratiegegeven mij van drie kanten met de paplepel ingegoten. Tien jaar geleden ben ik mijn vader en de rest van mijn familie gaan opzoeken, en sindsdien speelt een een eventueel bestaan Down Under dagelijks door mijn hoofd.

Maar goed, van emigreren is het (nog) niet gekomen en ben ik des te meer betrokken bij het vormgeven, fotograferen, illustreren, redigeren, corrigeren en produceren van een tijdschrift over dit avontuurlijke onderwerp. Ik hoef er nog net niet zelf voor te schrijven. Totdat de uitgever belde met de mededeling dat ik het voorwoord voor dit nummer ging maken... Ach ja, waarom ook niet, dat kan er nog wel bij. Bovendien weet ik nu zeker wat ik al jaren vermoedde: art-director is gewoon een duur woord voor manusje-van-alles. n

peter beemsterboer

ar t d ire c t o r V er t re k N L

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 5

colofon Jaargang 2, nummer 5 - februari/mei 2012

VertrekNL

Valge 3, 9965 PD, Leens (Groningen) T: 0595-577217, F: 0595-572231 E: redactie@vertreknl.nl W: www.vertreknl.nl

Redactie

Eindredactie: Paul Poley Redactie: Jorine de Bruin, Rimke de Groot, Paul Poley, Heleen Ronner, Chantal Saba, Peter Smolders en Stefan Tibben Medewerkers: Peter Beemsterboer, Linda van den Berg, Arend van Dam, Boris Dittrich, Lotte Edelkoort, Dhr. J. Govaerts, Mirjam van der Kaaden, Andrea Kruis, Dhr. M. Mohr, Dhr. K. Ransquin en Koos Reitsma.

Vormgeving

Art director: Peter Beemsterboer, Studio Imago, www.studioimago.nl Coverillustratie: Christel Schols, www.sneltekenaar.nl Fotograaf: Peter Wiezoreck, www.peterwiezoreck.com Webmaster: Jan Egbert Krikken

Uitgevers/directie

Mirjam van der Kaaden en Seb van der Kaaden

Drukker

Ten Brink/Euradius, Meppel Productiebegeleiding: Jan Fial

Adverteren

Personalia vof T: 0595-577217, M 06-34099094, F: 0595-572231 E: adverteren@vertreknl.nl W: www.vertreknl.nl/adverteren

Abonneren/losse verkoop

Personalia vof T: +31 (0)88 2266600 / F: +31 (0)40 2376081 E: abonneren@vertreknl.nl W: www.vertreknl.nl/abonneren Abonnementen binnenland: € 22,50 per jaar (4 nrs) De nummers worden u zonder extra verzendkosten opgestuurd. Alle abonnementen worden afgesloten voor minimaal een jaar (12 maanden) en worden automatisch verlengd met een jaar, tenzij anders vermeld in de actievoorwaarden. Prijs wijzigingen voorbehouden.

Abonnementen buitenland: tarieven op aanvraag Adreswijzigingen: Tenminste drie weken van tevoren naar Postbus 2238, 5600 CE Eindhoven of via abonneren@vertreknl.nl Losse nummers: € 6,50 Distributie losse verkoop: Betapress, Gilze Je gegevens worden door VertrekNL opgenomen in haar bestand. Deze gegevens worden gebruikt om uitvoering te geven aan de (abonnements)overeenkomst, voor analyses en om je op de hoogte te houden van interessante producten en diensten van ons en van zorgvuldig geselecteerde bedrijven. Hierbij houden we rekening met jouw persoonlijke voorkeuren. Indien je geen prijs stelt op dergelijke aanbiedingen kun je dit schriftelijk melden aan VertrekNL , ter attentie van afdeling Abonnee Service, Postbus 2238, 5600 CE Eindhoven of via abonneren@vertreknl.nl .

VertrekNL verschijnt 4x per jaar. Het volgende nummer verschijnt mei 2012 ©2012 VertrekNL / Personalia vof Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgeverij worden overgenomen.

ISSN 2211-2871

6

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

Wat kost een huis in het buitenland?

15 15 Reportage Wat kost een huis in het buitenland?

22 Coverstory De Nederlandse sterren...

29 Interview “Het is hier soms het Wilde Westen in het oosten” 33 VertrekNL Ondernemersprijs 2012 And the winner is...

42 Partners Dolors Carrera en Siger Seinen blikken terug vanuit Spanje

22

inhoud

33

45

51

45 Wereldbanen “Het is hier echt anders”

29 En verder...

51 Thema Do’s en don’ts van verhuizen

voorwoord

5

kortom

9

56 Onroerend goed Bouw je eigen villa en leef als een koning!

column

12

vertrekhal

21

juridisch

27

64 8 dilemma’s Marion Pauw

fiscaal

49

boeken

70

66 De immigrant Van Pakistan naar Nederland

fun4kids

72

puzzel&win

77

wegwijzer

78

68 Toen Beursorganisator Nu Chambres d’Hôtes in Frankrijk

strip

81

volgend nummer

82

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 7

kortom

Dit is de fijnste woonplek ter wereld

A

ls u wilt emigreren, dan is Melbourne in Australië volgens het Britse weekblad The Economist de aller-aller-allerfijnste woonplek op aarde. Het blad vergeleek 140 steden met elkaar op cultuur, milieu, onderwijs, gezondheidszorg, stabiliteit en infrastructuur.

Slechts twee Europese steden haalden de top-10: Wenen en Helsinki. Dat is volgens The Economist vooral een gevolg van de economische crisis. De tien minst plezierige steden om te wonen liggen in Afrika en Azië. n

Verscherpte 30%-regeling heeft gevolgen voor grenswerkers

G

rensarbeiders die woonachtig zijn binnen een straal van 150 kilometer van de Nederlandse grens, komen niet langer in aanmerking voor de zogeheten 30%-regeling.

De 30%-regeling biedt een belastingvoordeel aan werknemers die vanuit het buitenland naar Nederland komen en die over een specifieke deskundigheid beschikken die schaars is op de Nederlandse arbeidsmarkt. In de praktijk was die ‘specifieke deskundigheid’

volgens staatssecretaris Weekers van Financiën uitgehold en maakten ook veel ‘pseudoexpats’ gebruik van de regeling, waaronder mensen in de grensstreek. Hij wil deze groep met ingang van 1 januari 2012 uitsluiten van dit belastingvoordeel.

Nu de Tweede Kamer afgelopen november het belastingplan 2012 heeft goedgekeurd, betekent dit dat er onder andere een 150-kilometercriterium komt voor grensarbeiders. De verwachting is dat het aantal grensarbeiders

dat naar Nederland uitgezonden wordt en dat in aanmerking kan komen voor de nieuwe 30%-regeling aanzienlijk zal afnemen.

Niet alleen grensarbeiders uit België en Duitsland zullen door invoering van het 150-kilometercriterium worden getroffen, maar volgens accountantsbureau Mazars mogelijk ook werknemers uit het Verenigd Koninkrijk, Denemarken, Luxemburg en Frankrijk, voor zover zij binnen een straal van 150 kilometer van de Nederlandse grens wonen. n

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 9

kortom

Nederlandse ondernemers krijgen moeilijker banklening

N

ederlandse MKB-ondernemers krijgen moeilijker een banklening dan gemiddeld in Europa.

In 2010 werd bijna een kwart van de aanvragen niet gehonoreerd, een stijging van 7 procent ten opzichte van 2007. Weliswaar is in 18 van de 20 Europese landen het percentage van niet-toegekende aanvragen voor een banklening tussen 2007 en 2010 gestegen, maar het percentage in Nederland ligt hoger dan gemiddeld in Europa. Alleen in Bulgarije, Ierland en Letland hadden meer ondernemers te maken met het niet toekennen van een aanvraag voor een banklening.

In Finland, Malta, Cyprus en Polen werden daarentegen slechts weinig aanvragen van bankleningen niet toegewezen.

Financiering door bank Nederlandse MKB-bedrijven zoeken in tegenstelling tot de meeste andere landen in Europa relatief vaak een financiering bij een bank.

In andere Europese landen worden naast de bank ook andere personen of instellingen gevraagd om financiering te verschaffen.

De belangrijkste redenen voor banken in Europa om een lening te weigeren waren ‘slechte kredietwaardigheid’, ‘gebrek aan eigen kapitaal’ en ‘onvoldoende onderpand’.

Ook in Nederland waren dit de belangrijkste factoren. De Europese ondernemers zelf gaven aan dat de belangrijkste reden voor het niet afsluiten van een lening de hoge rentepercentages was. n

De expat is iets vaker een vrouw

H

et aantal vrouwelijke expats is het afgelopen jaar wederom iets gestegen, naar 18 procent (17 procent in 2010). Gemiddeld ligt het percentage vrouwelijks expats op 16 procent.

Dat blijkt uit het Global Relocation Trends Survey Report 2011 van het Amerikaanse bedrijf Brookfield GRS. Uit het survey blijkt verder dat in 80 procent van de uitzendingen de partner van de expat meegaat. Dat cijfer daalt iets, want het gemiddelde op basis van

10

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

historische cijfers van de onderzoekers is 84 procent. Van de respondenten zegt 39 procent dat hij of zij wordt uitgezonden voor een periode van één jaar of langer. 61 procent wordt uitgezonden voor drie tot twaalf maanden.

Als je expats vraagt om drie landen te noemen die wat hen betreft tot de top horen dan zegt 20 procent de VS, gevolgd door 14 procent voor zowel China als het Verenigd Koninkrijk. Nederland staat zesde op de lijst, één plaats hoger dan in 2010. n

kortom kort Minste corruptie in Nederland Bedrijven hebben in Nederland en Zwitserland het minste last van corruptie als zij zaken doen met de overheid. Dat blijkt uit de Bribe Payers Index 2011. Daarvoor werden meer dan drieduizend zakenlieden in 28 landen geïnterviewd. Het gaat om de belangrijkste exporterende landen, verspreid over de hele wereld. Op een schaal van 1 tot 10 scoorden Nederland en Zwitserland een 8,8. Dat betekent dat bedrijven in deze landen vrijwel nooit overheidsfunctionarissen hoeven om te kopen om zaken te kunnen doen.

‘Nederlandse vrouw: lomp maar aantrekkelijk’ ‘Lomp, slonzig en ongastvrij.’ Zie hier de Nederlandse vrouw door de ogen van buitenlanders. Maar gelukkig is de poldervrouw daarnaast ook intelligent, niet op geld belust en aantrekkelijk. Journalist Santje Kramer sprak met buitenlanders over de Nederlandse vrouw en schreef er Het Poldermodel over. De 24 buitenlanders – mannen en vrouwen – die Kramer sprak, komen uit alle delen van de wereld, maar wonen in Nederland, soms al jarenlang. Ze hebben vaak ook een Nederlandse partner (gehad). Een Brit spreekt in het boek over de Nederlandse vrouw zelfs van ‘de mooiste meisjes op aarde’.

‘Verhuizing BV moet aantrekkelijker’ De Europese commissie wil verhuizing van Nederlandse BV’s binnen de EU fiscaal aantrekkelijker maken. Nu betaalt men zogeheten fiscale exitheffingen. De fiscus stelt emigratie van je onderneming namelijk gelijk aan verkoop. Je verkoopt als het ware alle waardevolle bestanddelen, zoals pensioen, aandelen en stille reserves. Over het verhuizen hiervan moet je belasting betalen. Na de emigratie ontvang je dus een grote fiscale claim.

Pas als je tien jaar lang aan aanvullende eisen voldoet, wordt deze claim teruggevorderd. De Europese commissie verzoekt de Nederlandse wetgever om deze fiscale exitheffingen af te schaffen.

Het laatste emigratienieuws lees je op www.vertreknl.nl/actueel

column

Pak mijn Nederlandse nationaliteit niet af 12

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

column

I

n een aantal landen in de wereld komen Nederlanders met een zekere regelmaat samen voor de gezelligheid, maar soms ook om met elkaar van gedachten te wisselen over onderwerpen die voor hen relevant zijn. Een zo’n onderwerp is natuurlijk de Nederlandse nationaliteit.

Zo sprak ik vorig jaar in Sydney voor de Nederlandse (en Vlaamse) gemeenschap. En in oktober 2011 zat ik een vergadering voor in de Nederlandse Club van New York. Een kleine honderd Nederlanders dromden samen in de grote zaal. Sommige van hen wonen al meer dan 40 jaar in de stad. “Wij willen niet dat de gedoogde regering onze Nederlandse nationaliteit afpakt”, riep een mevrouw emotioneel. De avond was belegd om te praten

“Ze weten daar in Den Haag niet waar ze het over hebben. Hoe kan men denken dat we niet loyaal aan Nederland zijn, wanneer we ook Amerikaan worden?”

kopen. In Amerika moet je enorm veel successierechten betalen wanneer je erft van je echtgenoot die de Amerikaanse nationaliteit heeft. Als een Nederlander in een dergelijke situatie ervoor kiest ook Mexicaan of Amerikaan te worden, wil dat nog niet zeggen dat hij zich geen Nederlander voelt. De zaal vond dat het Nederlandse wetsvoorstel van een zeer beperkte visie op het wereldburgerschap uitgaat. In andere Europese landen doet men helemaal niet moeilijk over het bezit van meer dan één nationaliteit.

Twee walletjes

Navelstaarderig

Er waren drie Tweede Kamerleden in New York op werkbezoek en zij waren ook naar de bijeenkomst gekomen. “Jullie hebben gelijk.

De wetgever heeft niet goed nagedacht over

Waarom moet het voorstel dan zo navelstaarderig op Nederland gefocust zijn? Er spreekt een angst uit voor het buitenland. En voor internationale Nederlanders. De voorzitter van de VVD in New York bracht het helder onder woorden: “Hier spreekt Wilders weer en de VVD en het CDA zijn te bang om ertegen in te gaan. Dit is geen liberale wet.”

Na de avond in de Nederlandse Club stelde een kleine afvaardiging van de Nederlandse gemeenschap een petitie op. Met behulp van een Nederlandse advocaat uit Amsterdam en een Nederlandse advocaat in New York werden er vragen en antwoorden over de tekst van het wetsvoorstel geformuleerd. De petitie staat op www.NederlanderBlijven. com en heeft in no time al meer dan 19.773 handtekeningen verzameld. Tekent u ook? n

B o r i s D i ttr i c h d ire c t eur bi j H u m an R igh t s Wat c h in N ew Y o r k

“Als een Nederlander ervoor kiest ook Mexicaan of Amerikaan te worden, wil dat nog niet zeggen dat hij zich geen Nederlander voelt.” over een wetsvoorstel uit de koker van minister Donner, waarin het bezit van een dubbele nationaliteit verder wordt ingeperkt.

In de toekomst vervalt de Nederlandse nationaliteit van rechtswege wanneer een Nederlander bijvoorbeeld Amerikaan wordt.

Bovendien vervalt ook de Nederlandse nationaliteit van de kinderen in een dergelijk geval. In het panel zat een Nederlandse advocaat. Zij kon de goegemeente uitleggen dat mocht het voorstel wet worden, het in elk geval geen terugwerkende kracht zal hebben.

De Nederlanders bleven woedend. Misschien is de opstandigheid van de “Occupy Wallstreet-beweging” besmettelijk, want een man stelde voor om een petitie op te stellen.

de positie van Nederlanders in het buitenland. Wij zullen wijzigingsvoorstellen gaan maken.” De tekst van het wetsvoorstel en de toelichting is toegeschreven op migranten die in Nederland wonen en Nederlander willen worden. Zij zijn voortaan verplicht hun oorspronkelijke nationaliteit af te staan, tenzij hun land van herkomst dat onmogelijk maakt. Wie Nederlander wil worden, moet loyaal aan Nederland zijn en mag niet van twee walletjes eten, heet het.

Vanwege het gelijkheidsbeginsel geldt dat principe nu ook voor Nederlanders in het buitenland. Zij kunnen soms een goede praktische reden hebben om eveneens een andere nationaliteit aan te nemen. Bijvoorbeeld in Mexico kun je als buitenlander geen huis

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 13

reportage

“Waar de Europeaan stenen huizen bouwt, daar bouwt de Nieuw-Zeelander ze van hout”

Wat kost een huis in het buitenland?

Een van de belangrijkste aspecten van een emigratie is de zoektocht naar woonruimte in het buitenland. Bent u op zoek naar een boerderij, woonhuis of vakantiewoning?

Het aanbod kan per land verschillen. VertrekNL zocht uit wat u gemiddeld betaalt in een van de tien beste emigratielanden: Noorwegen, Zweden, Nieuw-Zeeland, Ierland , Finland, Denemarken, IJsland, Canada, Duitsland en Oostenrijk. tekst jorine de bruin

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 15

reportage Duitsland

Finland

Canada

De braadworst is een bekende lekkernij uit Duitsland. Maar dit land heeft nog veel meer te bieden, waaronder een voordelig geprijsde huizenmarkt. “De prijs van een gemiddelde woning in Duitsland is afhankelijk van in welk gebied je gaat wonen”, aldus Tjitske Janssen van Droomhuis Duitsland. “Een woning in Ostfriesland is goedkoper dan in Emsland. Gemiddeld kun je zeggen dat je voor tussen de € 150.000 – € 200.000 een mooi huis hebt met circa 700 – 1000 m2 grond.” De stad is duurder dan het dorp. Bouwgrond is relatief goedkoop in Duitsland, waardoor er vaak ruime kavels beschikbaar zijn. “De huizen in Duitsland worden degelijk en met de beste bouwmaterialen gebouwd, zijn nagenoeg altijd voorzien van kunststof kozijnen met rolluiken en door toepassing van kunststof aan de buitenzijde veelal onderhoudsarm.”

“Voor de lage prijzen raad ik Ostfriesland aan om een huis te kopen. Qua omgeving zou ik eerder kiezen voor Landkreis Emsland, Landkreis Cloppenburg, Landkreis Grafschaft Bentheim en eventueel zuidelijker.”

Ook in het land van de sauna’s lopen de huizenprijzen sterk uiteen. “In downtown Helsinki zijn de prijzen ongeveer te vergelijken met Amsterdam, maar buiten de grote stad gaan deze zeker omlaag. Voor Nederlandse begrippen wordt het dan erg aantrekkelijk”, vindt Mervi Leveelahti van Tweede Huis in Finland. “Ook bouwgrond is aantrekkelijk geprijsd, omdat het land groot is (circa 8 keer Nederland), terwijl er maar ongeveer 5,5 miljoen mensen wonen. Vanwege de alom aanwezige natuur en de meer dan 200.000 meren, liggen de idyllische plekjes voor het oprapen. Ook de ligging is van invloed: ligt het huis aan een meer, dicht bij een uitvalsweg nabij de stad, etcetera. Het overgrote deel van de panden in Finland is gebouwd als houtskeletwoning of zogenaamd loghouse.

Hoewel je dat niet zou verwachten, blijkt hout veel beter bestand tegen het koude Finse klimaat dan tegen het natte Nederland.

Ook hebben veel Finnen een tweede huis.”

Bekend om de Niagara watervallen: Canada.

Het is een groot land met dertien provincies, waardoor de prijzen van woningen nogal uiteenlopen. Iedere provincie is vergelijkbaar met een land in de Europese Unie met zijn eigen regelgeving, belasting, toelatingseisen, woningstijl en zelfs de taal die men spreekt en staatscontrole. Er gaat bijvoorbeeld een gedeelte van de inkomstenbelasting naar de provincie en de rest naar de staat. “De woningprijs is gebaseerd op werkgelegenheid, net zoals in Nederland”, verklaart Bert TerHorst van Realty Executives Kelowna.

“Kelowna is in British Columbia waar de gemiddelde huisprijs $ 475.000 is. Maar een huis in Vancouver kost bijvoorbeeld $ 751.000. De verkoopprijs wordt gebaseerd op vergelijkbare woningen die verkocht zijn in de voorgaande zes maanden in dezelfde wijk. Andere factoren die hierbij een rol spelen: ligt de woning aan een meer, heeft het zicht op het meer, is het erfpacht en/of is een gedeelte van het huis eventueel te verhuren?

In Canada zijn ook diverse typen woningen beschikbaar:”

“Voor Nederlanders is het erg moeilijk om een huis ‘op afstand’ in Finland te financieren, dus zonder er zelf permanent te wonen en te werken. Een Finse bank zal terughoudend zijn, omdat zij zich geen goed beeld kan vormen van de inkomsten van de koper / hypotheekgever in Nederland. Een Nederlandse bank zal terughoudend zijn, omdat zij niet gespecialiseerd is in het Finse onderpandrecht. Kopers die een tweede huis in Finland nastreven, zullen dus na moeten denken over de financiering; dan wel met een groot deel eigen geld, dan wel via een eventuele overwaarde van hun Nederlandse woning.”

“Elk jaar op 1 juli moet iedereen onroerendgoedbelasting betalen voor gas, water, vuilnis, elektriciteit, telefoon en kabel of satelliettelevisie. Maandelijke kosten zijn gas en water. Riolering is niet overal beschikbaar: als woningen te ver van de stad liggen, is het niet rendabel genoeg om deze aan te leggen. Waar geen water is, hebben de eigenaren een eigen bron en voor de riolering heeft men een septisch systeem. Elektriciteit daarentegen is overal beschikbaar.”

“Duitsland kent een voordelig geprijsde huizenmarkt”

16

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

reportage

“De Zweedse huizenprijs verschilt enorm met Nederland”

Noorwegen Het land van de vikingen. Erik van Riessen van Portula B.V. weet dat je in Noorwegen zo’n € 250.000 betaalt voor een sleutelklare bungalow, inclusief kavel met uitzicht op een berghelling of pal aan het water. “Het is niet eenvoudig om een kavel in Noorwegen bouwrijp te maken. Het aanleggen van de infrastructuur in het rotslachtige landschap heeft hier namelijk heel wat voeten in de aarde en vaak moet er ook met dynamiet gewerkt worden, om een vlak gedeelte te creëren waar de woning gebouwd kan worden”, verklaart van Riessen de prijs.

“De variabele (jaarlijkse) kosten voor het beheren van een Noorse bungalow omvatten elektriciteit, water en riolering, kosten voor onderhoud en sneeuwvrij houden van een eventueel gemeenschappelijke weg, onderhoud van de bungalow en eventueel onroerendgoedbelasting.”

Zweden Het grootste land van Scandinavië en bekend van Pippi Langkous en ABBA. Een mooi gebied voor een vakantiewoning. “Ligging en kwaliteit zijn de hoofdzaken als we over de prijs van een vakantiewoning praten”, legt Eric Verhaegh van StugainZweden uit.

“De huizenprijs is een enorm verschil met Nederland. Maar de bouwwijze is daarnaast anders. De meeste woningen zijn in Zweden van hout en daarnaast zijn er maar weining (landelijk gelegen) huizen die zijn aangesloten op gemeentelijk riool en water. Men heeft dus een septictank en een eigen waterbron.

Voor een vakantiewoning is een hypotheek afsluiten bijna niet mogelijk, wil je dit als Nederlander in Zweden regelen. Bovendien bedingt men tegenwoordig 25% eigen inbreng.

Voor de starter in Zweden is het de laatste periode steeds moeilijker geworden.”

Denemarken Legoland en de kleine zeemeermin. Een tweetal steekwoorden waar Denemarken om bekend staat. Maar Denemarken is ook steeds meer in opkomst als emigratieland.

Toch zitten er wel een aantal haken en ogen aan. “Buitenlanders die woonachtig zijn in Denemarken, hebben het recht om onroerend goed te kopen. Het is namelijk niet toegestaan voor buitenlanders om onroerend goed te kopen als men nog niet woonachtig is in Denemarken”, aldus Mads Ellegaard van Home a/s.

“Het grootste verschil met een woning in Nederland is dat hier de huizen vaak in de lengte op een perceel staan en in Denemarken in de breedte. Tevens kent Nederland naar verhouding meer rijtjes-, schakel- en twee-onder-een-kapwoningen. Ook wordt er in Denemarken belasting geheven over de nutsvoorzieningen.”

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 17

reportage Oostenrijk

Nieuw-Zeeland

Buiten dat het een prachtig vakantieland is, vinden ook steeds meer Nederlanders definitief de weg naar Oostenrijk. “Volgens de Kamer van Koophandel (WKO) blijven de prijzen voor onroerend goed hier stijgen en zijn de huren stabiel”, weet Jorien van der Horst van Makelaar Karinthie. “In bijna alle provincies in Oostenrijk is de koopprijs van een eigen woning gestegen door krapte op de huizenmarkt. Andere factoren die een rol spelen bij het bepalen van de verkoopprijs zijn de ligging, aanwezige infrastructuur en bereikbaarheid, het aantal zonuren per dag en het uitzicht, de grootte van het grondstuk, het woonoppervlak en de staat van onderhoud.

Voor Nederlanders is het belangrijk bij het kopen van een tweede huis of tweede woning om na te vragen of het huis de juiste bestemming heeft: ‘Freizeitwohnsitz’ en geen ‘Hauptwohnsitz’.”

Het land van de kiwi’s. Maar ook een streek die veel agrariërs herbergt. “De prijs van een boerderij kan in Nieuw-Zeeland sterk verschillen”, geeft Hester Freriksen van Interfarms Emigratieservice aan. “Het bedrag is vooral afhankelijk van de kwaliteit van de grond, gebouwen, locatie en de grootte van het bedrijf.” In Nieuw-Zeeland is vooral de melkproductie in de agrarische sector van belang, daarom concentreert Interfarms zich hierop. “Opmerkelijk contrast met Nederland is dat een gemiddeld melkveebedrijf in Nieuw-Zeeland zo’n 135 hectare beslaat, waar dit in Nederland maar 60 hectare is.”

“Het grootste verschil tussen een boerderij in Nieuw-Zeeland en Nederland is dat de opstallen in Nieuw-Zeeland een eenvoudigere constructie hebben. Vaak is er geen ligboxenstal op het bedrijf aanwezig, maar alleen een melkstal, opslagschuren en kalverenschuren.

Dit is ook deels klimatologisch te verklaren; de winters zijn in Nieuw-Zeeland veel milder en daarnaast is voor de Nieuw-Zeelander de functionaliteit belangrijker dan de degelijkheid.”

Dat ook op huizengebied de verschillen groot zijn, kan Freriksen alleen maar beamen.

“Waar de Europeaan stenen huizen bouwt, daar bouwt de Nieuw-Zeelander ze van hout.

Deze zijn vaak vrijstaand, hebben één etage en zijn rond de 120 m2. Sinds een paar jaar kent Nieuw-Zeeland strengere regels met betrekking tot de isolatie, iets wat duidelijk comfortverhogend werkt. Voor veel Nederlanders is emigreren naar Nieuw-Zeeland voordelig vanwege de beperkte woonkosten.

Doordat in een groot deel van het land het klimaat aangenaam is, is de stroom relatief goedkoop en vaak wordt er ook op stroom gekookt.” n

Wat kost een huis in het buitenland?

Vrijstaande woning/ bungalow

Boerderij

Tweede huis/vakantiewoning

Duitsland € 150.000 – € 200.000 Exclusief de woning betaal je voor

een stuk grond tussen de 1 en 2

hectare bij een boerderij tussen de

€ 35.000 en € 45.000

Nieuw-Zeeland € 320.000 --

€ 150.000 – € 200.000

Canada

€ 280.000 (Ontario) en -€ 407.000 (British Columbia)

--

Oostenrijk

€ 300.000 (buiten de stad)

--

€ 119.000 (90 m2)

Finland

€ 150.000 (buiten de stad)

--

€ 150.000 – € 200.000

Noorwegen € 250.000

€ 494.000 (woonboerderij, ruim 100 hectare)

--

Denemarken € 269.000

Zweden Prijzen sterk variërend

€ 1.412.000 (akkerbouw- en varkensboerderij van 56 hectare)

--

Prijzen sterk variërend. Over het algemeen goedkoper dan Nederland.

€ 45.000

Prijzen zijn indicatief / -- Prijzen onbekend.

18

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

€ 320.000

reportage

We zetten de feiten nog even voor u op een rijtje...

Duitsland • Een woning kost tussen de € 150.000 en € 200.000 • Bijkomende kosten zijn ongeveer 12% • De makelaarscourtage (de beloning die de makelaar krijgt bij de verkoop van een huis uit een percentage van de verkoopprijs) is met circa 5% (exclusief BTW) aan de hoge kant • Eigen inbreng noodzakelijk

Finland • De huizenprijs in Helsinki is ongeveer gelijk aan Amsterdam • Buiten de stad heb je al voor circa € 150.000 een grote, vrijstaande woning met vier slaapkamers • Bouwgrond is goedkoop • In en rondom de grote steden wordt de prijs bepaald door vraag en aanbod • Een vakantiewoning is te vinden tussen de € 50.000 en € 150.000 • De koper betaalt over het algemeen alleen notariskosten en overdrachtsbelasting • Elektriciteit en water is goedkoper, evenals de onroerendgoedbelasting

Canada • Verkoopprijs wordt mede gebaseerd op verkoop vergelijkbare woningen en bedraagt zo tussen de $ 360,000 in Ontario en $ 523,000 in British Columbia ($ = Canadese dollar, 1 $ is ongeveer 0,74 euro) • Verkoper betaalt over het algemeen de makelaarskosten en de eigen notaris- en advocaatkosten, evenals de koper • Onroerendgoedbelasting wordt gebaseerd op de huiswaarde (eenheidsprijs bepaald per $ 1,000)

• Vaak moet er nog een extra huisverzekering afgesloten te worden • Overdrachtsbelasting verschilt per provincie

Noorwegen • Een bungalow kost ongeveer € 250.000 en een gemiddelde bouwrijpe kavel van circa 1000 m2 € 65.000 • Bouwgrond is relatief duur • Overdrachtsbelasting is 2,5% • Kosten eigendoms- en hypotheekakte: € 200 • Noorse banken financieren zo’n 80% van de commerciële waarde • Makelaarskosten voor verkoper

Zweden • Een vakantiewoning is te koop vanaf SEK 400.000,00 (9 SEK is ongeveer bijna 1 euro) • Nagenoeg alle woningen zijn van hout • Eigen inbreng is noodzakelijk (25%) • Onroerendgoedbelasting wordt 1 keer per jaar betaald en is 1% van de getaxeerde waarde

Denemarken • Gemiddelde huizenprijs is 2.000.000 Deense Kronen (1 DK is ongeveer 0,13 euro) • Buitenlanders die woonachtig zijn in Denemarken, hebben het recht om onroerend goed te kopen • Het is niet toegestaan om onroerend goed te kopen als men nog niet in Denemarken woonachtig is • Bij aankoop van een woning wordt 0,6% van de prijs betaald en belasting is op basis van de perceel- en huizenwaarde

Oostenrijk • Stijgende prijzen door krapte op woningmarkt • In Oostenrijk zijn de prijzen voor een bouwgrondstuk gestegen met 4,4%, eigendomswoningen met 4,3%, huizen met 3,3% en nieuwbouwwoningen met 3,2% • Kosten koper zijn circa 10% • De banken sluiten voornamelijk een annuïteitenhypotheek af • De banken financieren tot maximaal 70% van de koopprijs

Nieuw-Zeeland • Gemiddelde boerderij met melkveebedrijf kost rond de 20.000 NZD (NieuwZeelandse Dollar) per hectare (1 NZD = ongeveer 0,56 Euro) • Bijkomende kosten zijn rond de 1000 NZD • Bij aankoop boerderij/melkveebedrijf dient 15% BTW betaald te worden (wordt later weer verrekend) • Banken zullen rond de 80% van het aankoopbedrag financieren bij een woning • Bij een boerderij/melkveebedrijf is dit ongeveer 60% • Gemiddeld betaalt men in de stad rond de 0,5% van de waarde van het huis aan nutsvoorzieningen en belastingen, in het buitengebied is dat minder

Meer informatie: www.interfarms.nl www.droomhuisduitsland.com www.makelaar-karinthie.nl www.propertieskelowna.com www.tweedehuisinfinland.nl www.portula.nl www.home.dk www.stugainzweden.nl

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 19

Een wereldreis is slechts gedeeltelijk te vergelijken met een emigratie uit Nederland.

Je verblijft weliswaar voor een langere periode buiten Nederland, maar vaak is het een aaneenschakeling van perioden in verschillende landen. Daarbij zal de wereldreiziger in de regel van het ene mooie plekje naar het andere mooie plekje reizen.

De beste manier om een indruk van een land te krijgen, is door langer op een plek te blijven. En als het even kan en lukt, een onderdeel te worden van de (lokale) bevolking. tekst koos reitsma

I

n die zin blijf ik als wereldreiziger te kort op een plek: vier of vijf dagen is al een lange periode. Door tijdens het reizen mijn ogen open te houden en open te staan voor nieuwe invloeden zonder vooringenomenheid, doe ik mijn indrukken op.

realiseerde ik me dat ik slechts een deel van deze grote stad had gezien. Zo wist iemand mij later te vertellen dat een aantal shoppingmalls in Bangkok werkelijk fantastisch en erg modern zijn. Maar ja, ik ben niet zo’n shopper…

Neem bijvoorbeeld Bangkok en Thailand.

Ik ben vier dagen in Bangkok geweest, en had gelezen dat je het óf geweldig vindt óf helemaal niets. De eerste volle dag dat ik in Bangkok was, heb ik een stadswandeling vanuit mijn hostel naar een prachtig paleiscomplex gemaakt. Op de terugweg heb ik een andere route genomen om nog meer van het grote centrum van deze miljoenenstad te zien. De reden waarom ik ben gaan lopen is heel simpel: het mag dan langer duren, maar ik zie ook veel meer. Ik neem de tijd om rond en ook omhoog te kijken.

Ook merkte ik dat ik nog te veel met een Europees oog naar de stadsbouw had gekeken.

In Europa zijn veel oude steden volgens een bepaald patroon gebouwd, en in de loop der eeuwen uitgebreid. Die historie ontbreekt in Bangkok, zo ook in de andere steden in Thailand. Van de zeven steden die ik echt gezien heb, vond ik er slechts eentje mooi.

Ik moet bekennen dat mijn eerste indruk van Bangkok slecht was: rommelig, hectisch, veel verkeer, te veel uitpuilende winkeltjes, en geen oriëntatiepunten. Twee dagen later had ik deze mening al wat bijgesteld. Ik had inmiddels een hele middag in een mooi, rustig park doorgebracht. Ook had ik een paar mooie tempels ontdekt, waarvan een tweetal niet eens op de kaart stond. Verder

Is dat een reden om niet naar Thailand te gaan? Nee. Mijn reis door Thailand heeft mij vanuit Bangkok eerst westwaarts gebracht, naar Kanchanaburi en Sangkhlaburi. Vervolgens ben ik zuidwaarts getrokken. Ik heb prachtige natuurgebieden gezien, zoals de Erawan-waterval en de baai met beboste rotsformaties van Phang Nga. Soms kwam het op mij over alsof de prachtige natuur de tegenhanger is voor de diverse minder mooie steden.

Mijn kennismaking met Maleisië was vervolgens verfrissend. Het stadje waar ik het land binnenkwam was direct al schoner, net als de stad waar ik de eerste nachten verbleef. En dat gold eigenlijk ook voor de steden die ik hierna bezocht. Al rijdend in de bus kom je ook hier door prachtige natuurgebieden om zo bij de volgende stad uit te komen.

Wanneer u dus van plan bent om ergens in Thailand of Maleisië voor langere tijd te verblijven, raad ik u aan u eerst goed te oriënteren waar u wilt verblijven.

Foto's en plaatjes zien er meestal prachtig uit, maar hoe is het daar nou echt?

Kijk op www.vertreknl.nl/vertrekhal voor meer emigratieverhalen

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 21

coverstor y

22

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

coverstory

BN’ers emigreren anders

De Nederlandse sterren...

“De Nederlandse sterren, die stralen overal”, zong Rubberen Robbie dertig jaar geleden.

En inderdaad: BN’ers zijn over de hele wereld te vinden.

Maar hun emigratiepatroon is wel anders dan dat van de ‘gewone emigrant’.

Liever een appartement in New York dan een leuk huisje in de Ardennen. tekst peter smolders / illustratie christel schols

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 23

coverstor y

H

onderden BN’ers hebben de stap gewaagd: ze zijn voor langere tijd of zelfs voorgoed vertrokken uit hun vaderland.

Sommigen wilden weg van de opdringerige fans, anderen werden op slag verliefd op een zonnig oord of een andere cultuur, maar veruit de grootste groep ging het werk achterna. En of dat laatste nu de belangrijkste oorzaak is of niet, het emigratiepatroon van de Bekende Nederlander wijkt wezenlijk af van dat van de onbekende.

Zijn landen als België, Duitsland, Frankrijk en Spanje bij de gewone emigrant heel populair, zijn bekende evenknie moet van de eerste twee helemaal niks weten en van de laatste twee minder dan vroeger. Nee, dan liever een appartement in hartje Londen of in New York.

VertrekNL beoordeelde de bekendste emigratielanden op ‘aantrekkingskracht op sterren’. In welke buitenlanden hebt u de beste kans (of: loopt u het grootste risico) een bekende landgenoot met een vast lokaal adres tegen te komen? En waar wil geen BN’er zich ooit vestigen?

Echt te weinig ‘bling’ België, Duitsland, Scandinavië Onder gewone Nederlanders mag emigreren naar een buurland dan populair zijn, voor BN’ers heeft het weinig aantrekkelijks.

Te gewoontjes, laten we het daar maar op houden. En te weinig reden: de gemiddelde BN’er heeft meer te besteden dan de gemiddelde Nederlander en zal niet zo snel naar Duitsland gaan vanwege de lagere huizenprijs.

Ook de wat beperktere regelgeving voor mensen die een bedrijf willen beginnen, zal geen BN’er over de Duitse grens duwen.

Het belastingvoordeel voor Nederbelgen is bijna verdwenen. BN’ers die die truc nog wel probeerden – denk aan Guus Hiddink – zijn door Justitie tot de orde geroepen. En helaas, over de góede redenen om naar deze landen

24

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

te emigreren, zoals de schoonheid van de Ardennen, hoor je ze weinig of nooit. Dat geldt ook voor de Scandinavische landen, die toch echt populairder worden bij de gewone emigranten. Te weinig arbeidsmogelijkheden onder de spotlight, een hoge taalbarrière: te weinig ‘bling’ al met al.

De enige Bekende Nederlanders die je permanent in deze landen aantreft, zijn de emigranten die je bijna overal vindt: profvoetballers. En dan vooral in de Duitse Bundesliga, waar mannen als Klaas-Jan Huntelaar (Schalke 04) en Arjen Robben (Bayern München) spelen.

Alleen voor eigenwijze individuen Spanje, Portugal, Canada Ooit was Canada het emigratieland bij uitstek, maar die tijd ligt ver achter ons.

Bovendien hebben de Nederlandse sterren er nooit echt aan meegedaan. Canada wordt toch vaak gezien als het glamourarme broertje van de Verenigde Staten. De twee bekendste Nederlanders die er wonen zijn beiden ex-schaatsers: tweevoudig Elfstedentochtwinnaar Evert van Benthem en oud-Europees kampioene Tonny de Jong. Van Benthem woont in Spruce View, een dorp in de westelijke provincie Alberta, De Jong in Calgary. Het zijn beide eigenwijze ex-sporters: Van Benthem botste in Nederland met de autoriteiten vanwege zijn boerenbedrijf, De Jong poseerde als topsportvrouw voor de Playboy.

Nog zo’n eigenwijze geest die naar een onlogisch buitenland vertrok: Heleen van Royen. Ze woont met haar gezin op het platteland van Portugal. De kans dat ze daar een andere bekende landgenoot tegenkomt is vrijwel nihil.

Dat zou je in Spanje anders verwachten. Maar hoewel veel Nederlanders graag aan de Costa’s overwinteren, is het land op zijn retour als het gaat om de emigratie van BN’ers. Een tweede huis is er nog wel populair: onder meer Ron Brandsteder, Paul de Leeuw, Cor Bakker en René Froger hebben een optrekje in of in de buurt van Marbella. Dat van Froger staat overigens te koop. Maar permanent in Spanje wonen, dat doen weinig bekende landgenoten nog.

De hausse van Nederlandse voetballers in Spanje is voorbij, al brengt een enkeling er zijn tijd nog door, bijvoorbeeld Ruud van Nistelrooij bij Malaga. De enige Nederlander die verder meteen genoemd wordt als het gaat om wonen in Spanje, staat misschien wel boven aan de lijst van de meest eigenwijze landgenoten: Johan Cruijff woont permanent in Barcelona.

Lekker weg in eigen land De Antillen Of het echt emigreren is, daar kun je over twisten, maar niemand zal ontkennen dat het leven op de Antillen nogal verschilt van het Nederlandse. Daar kan Barry Hay, de zanger van Golden Earring, over meepraten: hij woont al jaren op Curaçao. Ook de bekende zakenman, schrijver en presentator Jacob Gelt Dekker noemt dat eiland zijn thuis.

Het lijkt erop dat de ‘overzeese eilanden’ populairder worden onder BN’ers. De hele Volendamse jetset is er geregeld te vinden voor optredens en vakanties. Henny Huisman heeft al lang een huis op Bonaire, waar hij zo vaak mogelijk verblijft. Het is alleen nog even wachten op meer BN’ers die de sprong naar de Caribische zon definitief maken.

Canada wordt toch vaak gezien als het glamour-arme broertje van de Verenigde Staten

coverstory

Vooral voor de creatieve Bourgondiër Frankrijk Natuurlijk hét land bij uitstek voor emigratie of een tweede huis. En ook nu nog is het een prima teken als je als BN’er een optrekje aan de Côte d’Azur hebt. Maar voor bekende landgenoten is het doorgaans niet de eerste plek waar ze aan denken bij een vertrek uit Nederland. De redenen zijn even banaal als terecht: de taal en de arbeidsmogelijkheden.

Frankrijk is een heerlijk land om je oude dag luierend door te brengen, maar als je een nog actieve BN’er bent, biedt het niet veel kansen.

De Franse voetbalcompetitie wordt niet hoog genoeg aangeschreven voor de echte toppers, de rijkste zakenlieden genieten er weinig fiscale voordelen en in de entertainmentindustrie – van muziek tot film tot modellenwerk – is de taal toch een flinke barrière voor iedereen die geen Ivo Niehe heet. Daarom zijn de bekende Nederlanders die in Frankrijk wonen mensen die het wat rustiger aan kunnen doen (denk aan Philip Freriks in Parijs) en/of mensen die een solistisch beroep uitoefenen dat ze overal mee naartoe kunnen nemen, zoals schrijvers als Adriaan van Dis (ook in Parijs) of onze eigen illustratrice Andrea Kruis, die in het uiterste zuiden van het land woont.

Makkelijk praten Engeland en de Verenigde Staten Die taalbarrière speelt natuurlijk veel minder in Engelstalige landen. De meeste Nederlanders kunnen met het Engels behoorlijk uit de voeten. En laat nu ook de Premier League, de Engelse hoogste voetbaldivisie, de sterkste ter wereld zijn. Ging de Nederlandse voetballer, een van de beroemdste exportproducten van ons land, tien jaar geleden nog het liefst naar Spanje, nu staat Engeland op één. Rafaël van der Vaart, Robin van Persie, Nigel de Jong, Dirk Kuijt, Johnny Heitinga,

Ging de Nederlandse voetballer tien jaar geleden nog het liefst naar Spanje, nu staat Engeland op één Royston Drenthe en vele anderen spelen er. Vooral Londen is the place to be. Voor voetballers en hun bekende vrouwen – zoals Sylvie van der Vaart – maar ook voor artiesten en zakenmensen. Esmée Denters, de zangeres die in 2007 via YouTube werd ontdekt en door megaster Justin Timberlake onder zijn hoede werd genomen, verhuisde begin 2011 naar Londen om aan haar nieuwe album te werken. Ze woont er niet al te ver van Charlène de Carvalho, de dochter en erfgename van Freddy Heineken en een van de rijkste Nederlanders ooit.

Londen is een relatief nieuw walhalla voor vertrekkende bekende/ rijke Nederlanders,

New York was dat natuurlijk altijd al. Voor schrijvers en vrijdenkers als Arnon Grunberg, Ayaan Hirsi Ali en Boris Dittrich, voor modellen als Frederique van der Wal en Doutzen Kroes en voor mannen en vrouwen die nog steeds onbeperkte mogelijkheden zien, zoals oud-bokser Regilio Tuur, die nu in The Big Apple in de mode werkt. Ook Prinses Christina houdt haar New Yorkse appartement al vele jaren aan.

Heel langzaam wordt het Bekend Nederland duidelijk dat er ook aan de westkust van de Verenigde Staten wel wat te beleven is.

Reinout Oerlemans probeerde het in Los Angeles, maar moest na een paar jaar terugkeren naar Laren. Regisseur Paul Verhoeven hield het wel lange tijd vol in het mekka van de filmindustrie. En het schrijversechtpaar Leon de Winter en Jessica Durlacher woont al jaren met veel plezier in het Westen; eerst in Malibu, nu in het mondaine Los Angeles. n

BN’ers die liever niet kiezen Het is eigenlijk een trend die werd gezet door good old Willem Duys: niet zomaar een tweede huis in het buitenland, ook niet echt emigreren, maar iets ertussenin. Duys verdeelde zijn tijd redelijk gelijkmatig tussen zijn huizen in het Franse Saint-Paul en het NoordHollandse Naarden. Tegenwoordig zijn er andere BN’ers die voor het beste van twee werelden kiezen. Of beter nog: het beste van drie. Topmodel Doutzen Kroes is vaak in New York, maar ook geregeld in Amsterdam en in Friesland. Het echtpaar Pieter Storms en Nina Storms – Brink pendelt (met de privéjet) heen en weer tussen huizen in Amsterdam, Zuid-Frankrijk en Aspen, Colorado. De gemiddelde BN’er houdt niet zo van een keuze met veel risico’s, van alle schepen verbranden. Zo hield Heleen van Royen na haar verhuizing nog een hele tijd haar huis in Nederland aan, voor het geval het nieuwe land toch niet helemaal zou bevallen. Ze kon het zich eenvoudigweg ook veroorloven.

Zo blijkt maar weer: niet kiezen is vaak een luxekeuze.

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 25

wonen | juridisch lotte edelkoort is werkzaam als consultant bij expertise in labour mobility. www.labourmobility.com

Living out of a box

Verhuizen is voor de meeste mensen een behoorlijk stressvolle tijd. Zijn alle adreswijzigingen op tijd doorgegeven? Is de verbouwing in het nieuwe pand al begonnen? Wie pakt er alle dozen in?

W

anneer de verhuizing niet binnen Nederland is, maar naar een andere bestemming, brengt dit nog meer gedoe met zich mee. In dit artikel een aantal punten van aandacht die de emigratie naar het buitenland minder stressvol kunnen maken. Voorop staat dat een goede voorbereiding het halve werk is!

Ook moet je nadenken over hoe je huurders voor je huis vindt.

Het huis kan ook onbewoond blijven, maar denk dan goed na over wie er op het huis let, het opslaan van spullen, de gevolgen voor de verzekering (niet alle verzekeringen gaan namelijk akkoord met leegstaande huizen – let hier goed op!) en wat je met gas, water en licht doet.

Wanneer je het huis wilt verkopen, schakel dan op tijd een makelaar in. Het is heel onhandig om dit verkoopproces vanuit het buitenland voort te zetten.

Je nieuwe huis in het buitenland Begin op tijd met het kijken naar huisvesting in het buitenland. Het is aan te raden om te beginnen met het huren van een woning, omdat je bij aankomst niets over de buurt weet. Ook is het zinvol om de stad waar je gaat wonen te bezoeken voor het eigenlijke vertrek, om te kijken naar eventuele woningen. Informatie over huurwoningen is te verkrijgen via websites en kranten. Een goede bron van informatie zijn emigranten die al hebben gewoond op de locatie waar naartoe je verhuist. Denk ook goed na over het budget dat je hebt voor huisvesting –

niets is vervelender om er tijdens het verblijf achter te komen dat het huis te duur is. Bij het kopen van een woning in het buitenland komt veel meer kijken. Realiseer je dan ook dat je zeer waarschijnlijk een tijdelijk verblijf nodig hebt bij aankomst in het gastland. Dit kan overigens ook noodzakelijk zijn bij het huren van een huis. Denk hierbij aan een huurappartement of een short-stay hotel.

Je spullen Bedenk op tijd dat het transport van je spullen meestal langer duurt dan je eigen reis naar de nieuwe bestemming. Het is handig om hiervoor een relocationbedrijf of verhuisbedrijf in te schakelen. Niet alleen regelen zij het transport van je spullen, ook pakken zij je spullen sneller in dan jijzelf – dat scheelt een hoop stress.

Je zult niet al je spullen mee kunnen nemen naar je nieuwe huisvesting. Het is daarom handig om de opslag van spullen te overwegen. In Nederland zitten enkele bedrijven die je spullen kunnen opslaan tijdens je verblijf in het buitenland.

Ten slotte, veel plezier bij je nieuwe avontuur! n

Je oude huis in Nederland Denk op tijd na wat je met het oude huis in Nederland wilt doen. Wanneer de woning wordt gehuurd, is het van belang op tijd het huurcontract op te zeggen. Met een koopwoning in Nederland moet je beslissen of dit huis wilt aanhouden of wilt verkopen. Wanneer je het huis onderverhuurt, denk dan na over de volgende zaken: • Wil je het huis gemeubileerd of ongemeubileerd verhuren?

• Wat zijn de gevolgen voor de verzekering?

• Wat doe je met schade gemaakt door de huurders?

• Wie betaalt de belastingen – huurder of verhuurder?

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 27

werken | interview

Architecten zoeken avontuur en ambities in het buitenland

“Het is hier soms het

Wilde Westen in het oosten” tekst paul poley

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 29

interview | werken De architecten Mark Hemel en Barbara Kuit hebben hun horizon verbreed.

Een hoge toren veranderde de skyline van het Chinese Guangzhou, en daarmee hun loopbaan.

Want inmiddels wonen en werken Hemel en Kuit in China. Het gras is er echter niet altijd groener dan in Nederland: “Een buitenlander is in China eigenlijk ook een buitenstaander.”

30

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

E

en jong meisje met een strakke taille, gehuld in voile. Een schoonheid met air, die sierlijk om haar eigen as draait. Wie deze lieftallige eens van dichtbij wil bewonderen moet wel eerst een reisje naar Guangzhou in China boeken.

En rekening houden met het feit dat dit meisje maar liefst 600 meter lang is. Twee Eiffeltorens hoog dus, of een slordige vijf Domtorens. Het meisje in kwestie is dan ook een toren, de Canton Tower om precies te zijn, die in China de koosnaam Xiao Man Yao heeft meegekregen: het jonge meisje met de strakke taille. Deze reusachtige tv-toren, die ook wel iets van een Olympische fakkel wegheeft, is het icoon van Guangzhou, en een van de pronkstukken uit het portfolio van de Nederlandse architecten Mark Hemel en Barbara Kuit. Met hun bedrijf IBA (zie ook kader) zijn ze zich steeds meer gaan richten op internationale projecten, en met de Canton Tower lanceerden zij hun mogelijkheden in China.

Avontuurlijke mentaliteit Sinds vorig jaar wonen zij met hun gezin ook in Guangzhou (ofwel Kanton). Hemel: “Uiteraard heeft de Canton Tower een belangrijke rol gespeeld in ons vertrek naar China. Dit grote project hebben we kunnen uitbouwen met andere internationale projecten. Maar de reden is ook deels economisch. In Europa

is het op dit moment niet gemakkelijk, er wordt weinig geïnvesteerd en er zijn weinig projecten.”

Het Nederlandse klimaat, het economische in dit geval, was ongunstig voor Hemel en Kuit: “In de architectuur is het zo dat waar er ambities en investeringsmogelijkheden zijn, er ook veel interessant werk is. Dat gold en geldt erg voor China.”

Gaten vullen Al snel nadat ze met het ontwerpen van de Canton Tower begonnen, merkten ze de verschillen tussen Europa en China. Hemel: “Er is een enorm verschil in gevoel tussen beide delen van de wereld. In Europa is de architectuur gericht op bewaren wat je hebt, conserveren dus, en uitbouwen van het bestaande.

Europa is af. Alles is er al. Architectuur is daar niet het zoeken naar de culturele expressie van een samenleving, maar lijkt meer op de job van een tandarts: het vullen van gaten. In China is dat anders. Hier is de samenleving in opbouw, en is men zwaar op zoek naar hoe ze hun identiteit kunnen uiten. Dit is natuurlijk een ontzettend interessant proces om als architect deel van uit te maken. Hier kun je gebouwen maken die helpen om duidelijk te maken waar China om draait, wat het betekent om Chinees te zijn op dit moment.

In China is daardoor een veel avontuurlijkere mentaliteit. Minder is voorgeschreven, veel meer is mogelijk. Al maakt het dat ook wel spannend. We hebben weliswaar de positieve

werken | interview

“In China is er een veel avontuurlijkere mentaliteit”

Biografie Mark Hemel Mark Hemel werd geboren in 1966 in Emmen. Hij studeerde architectuur aan de TU Delft, waar hij in 1993 afstudeerde. Hij studeerde verder bij de Architectural Association in Londen. Daar studeerde hij af in 1996 en vertrok vervolgens met een beurs naar Afrika en Azië voor een onderzoeksreis.

Na die reis vestigde hij zich in Londen, en gaf daar les aan de Architectural Association. In 1998 richtte hij samen met zijn vrouw Barbara Kuit het bedrijf Information Based Architecture (IBA) op. In 2003 kwam hij terug naar Amsterdam. Daar ontwierpen Hemel en Kuit de Canton Tower. Pas in 2011 trokken Hemel en Kuit met hun drie kinderen naar Guangzhou in China om er te gaan wonen.

Het hoofdkantoor van IBA is gevestigd in Amsterdam, en inmiddels hebben ze in Guangzhou een bijkantoor.

Zie verder: www.iba-bv.com

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 31

interview | werken ervaring met de Canton Tower gehad, maar daar staan ook wat negatieve ervaringen tegenover. Wat dat betreft is het hier soms het Wilde Westen in het oosten. De manier van zakendoen die wij in het westen gewend zijn, geldt hier bijvoorbeeld niet. Een voorbeeld daarvan is een klant die probeert je voor zijn karretje te spannen. Als buitenlander moet je daarom erg opletten in China. Een buitenlander is eigenlijk ook een buitenstaander, je wordt soms ook echt alien genoemd.”

Veel regels Guangzhou is met 10 miljoen inwoners de derde stad van China. Hemel: “Het is een rauwe havenstad, een beetje vergelijkbaar met Rotterdam. Voor een architectenbureau misschien niet de beste keuze om je te vestigen.” Toch woont Hemel er nu met zijn gezin.

Aan de talloze regeltjes en proceduretjes was het even wennen: “Elke kleinigheid die je voor elkaar wilt krijgen kost in China moeite.

Er is een hoop bureaucratie en je moet aan veel regels voldoen. Neem het krijgen van een visum. Ik moest voor mijn werk op en neer naar Hongkong, en dan blijkt het onmogelijk om overzicht te krijgen over waar je aan moet voldoen om zo’n visum te krijgen.

Je kunt gewoon niet achter de regels komen.

“Je wordt in China soms alien genoemd” Uiteindelijk lukt het krijgen van een visum wel, maar je moet stap voor stap, heel traag, een ingewikkeld proces doorlopen. Dat is typisch China.” Maar ook met de Chinese taal is het nog een beetje behelpen (“onze drie kinderen zitten op een Chinese internationale school en spreken beter Chinees dan wij”), al krijgen Hemel en Kuit wel Chinese les. “Maar we spreken vooral Engels, en we hebben een personal assistant in dienst die alles voor ons vertaalt. In de taxi of bij het doen van boodschappen kunnen we inmiddels aardig uit de voeten met het Chinees, maar bij problemen in en om het huis is het nog wel eens lastig.

Als je bijvoorbeeld een kapotte wasmachine hebt, weet je in Nederland precies wanneer en bij wie je terecht kunt. In China niet. Om uiteindelijk je wasmachine gerepareerd te krijgen, moet je langs allerlei mensen. Dat gaat ook echt via via, waarbij je elkaar altijd nét niet goed begrijpt…” n

De dynamiek van New York Hemel en Kuit zijn niet de enige architecten die Nederland verlaten hebben. Ook Florian Idenburg woont en werkt in het buitenland, in New York om precies te zijn. Idenburg werkte acht jaar voor een groot Japans bureau in Tokyo, SANAA. “Voor SANAA deed ik een aantal projecten in de Verenigde Staten. Op een gegeven moment wilde ik voor mezelf gaan beginnen, en VS was voor mij als werkomgeving aantrekkelijker dan Japan. Communicatie, administratie en acquisitie gaan in de VS vele malen gemakkelijker dan in Japan. Nederland was voor mij geen optie vanwege het gebrek aan werk, de veel minder dynamische omgeving en zeker ook vanwege de immigratiebarrières voor mijn Chinese vrouw en partner.”

Idenburg had een duidelijke reden om voor de VS te kiezen, en ook een specifieke reden om voor New York te kiezen: “Wij hebben gekozen voor de stad New York, en niet zozeer voor de VS als land. New York is een internationale, culturele hub. Het is ook de enige plek ter wereld waar mijn Chinese vrouw en ik gelijk worden behandeld met de ‘lokalen’. Met andere woorden, iedereen is hier een buitenlander, en iedereen heeft gelijke kansen. Een echte meritocratie dus. Wonen is wel duurder hier, scholing ook, maar de salarissen zijn weer een stuk hoger. Verder is het gemakkelijker om een bedrijf te starten. Ons bureau bestaat uit tien mensen van in totaal zeven nationaliteiten. New York is dynamischer, internationaler en intensiever dan Nederland.”

Meer info: www.so-il.org

32

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

De Canton Tower In 2004 ontwierpen Hemel en Kuit de Canton Tower, al heette het in de beginperiode nog de Guangzhou TV & Sightseeing Tower. Het hoogste punt bij de bouw werd in 2009 bereikt.

Vanaf 2010 is het gebouw open voor het publiek. De Canton Tower is met 600 meter het hoogste gebouw van China en de op een na hoogste toren ter wereld (de Tokyo Sky Tree is hoger).

De wiskundige vorm van het gebouw heet een hyperboloïde. Twee ellipsen zijn in de Canton Tower met elkaar verbonden door schuine lijnen, zodat een open, cilindrische vorm ontstaat.

De Canton Tower doet niet alleen dienst als tv-toren, er is voor iedereen van alles te beleven. Naast een aantal restaurants en uitkijkpunten kun je er bungeejumpen en een opwaartse tocht van een halfuur rondom het hele gebouw maken met een soort zweeftreintje.

Zie verder: www.gztvtower.info

werken | thema

En de winnaar van de eerste VertrekNL Ondernemersprijs is...

Gaat u stroopwafels groot maken in Zweden? Met die vraag riep VertrekNL lezers vorig najaar op om hun beste idee voor ondernemen in het buitenland in te sturen. Zestien inzendingen namen het uiteindelijk tegen elkaar op in de strijd om de VertrekNL Ondernemersprijs 2012. And the winner is... tekst stefan tibben

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 33

thema | werken

...Tim & Kim Village, camping in Ethiopië!

T

im en Kim Otte zijn in 2007 verhuisd naar Gorgora in Ethiopië, om daar hun droom te verwezenlijken: Tim & Kim Village, een camping aan het plaatselijke Tanameer. Het stel koos voor deze bijzondere locatie mede omdat ze willen laten zien dat het met een project als dit mogelijk is om de plaatselijke bevolking te laten meeprofiteren van het toenemende aantal toeristen. Op dit moment hebben zij vijftien lokale mensen in vaste dienst op de camping.

De jury was unaniem in haar oordeel over het winnende plan.

“Deze ondernemers zijn al sinds 2005 concreet met hun plan bezig en verwachten pas in 2015 voor het eerst winst te maken.

Dat getuigt van lef en doorzettingsvermogen”, zegt juryvoorzitter Danny Mekic´ namens de voltallige jury (zie ook pagina 37).

Daarnaast voldoen Tim en Kim Otte volgens Mekic´ aan alle criteria die de jury had bepaald om de winnaar te selecteren.

“Het plan is doordacht, origineel, inspirerend voor anderen en uitvoerbaar. Uit de beschrijving van hun plan sprak bovendien een enorme drive van het stel om hun project tot een succes te maken, waarbij ze zich van hun sociale kant laten zien door anderen een helpende hand te reiken en de lokale bevolking te laten meeprofiteren van hun ondernemerschap en expertise.”

Het winnen van de VertrekNL Ondernemersprijs 2012 levert Tim & Kim Village duizend euro aan prijzengeld op voor hun project.

Daarnaast krijgen ze dit jaar gratis exposure in het magazine VertrekNL ter waarde van ruim 10 duizend euro. Alle inzenders aan de Ondernemersprijs krijgen het boek ‘Ondernemer in een week’ van topondernemer en juryvoorzitter Danny Mekic´.

34

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

werken | thema

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 35

thema | werken

Emigranten Tim en Kim Otte, winnaars van de eerste VertrekNL Ondernemersprijs:

“Dit jaar moet blijken of we met onze camping in Ethiopië voldoende inkomsten kunnen genereren om onze ambities te verwezenlijken”

‘S

inds 2001 koesteren wij een droom: naar Afrika verhuizen om een ontwikkelingsproject te starten waarmee we ons ondernemerschap inzetten om mensen persoonlijk te helpen.

Tijdens onze reizen door Afrika viel het ons steeds weer op dat een toenemend aantal toeristen geniet van de prachtige natuur en cultuur van het continent, maar dat het geld uit het toerisme nauwelijks bij de lokale bevolking terechtkomt. Wij willen met ons project op kleine schaal laten zien dat dit anders kan.

In 2005 vinden we bij het plattelandsdorpje Gorgora een geschikte plek voor ons project.

36

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

Hier zijn mogelijkheden om geld te verdienen aan toerisme. Het is een mooie plek, de bereikbaarheid is goed en het dorp ligt aan twee toeristische routes. De dorpsraad van Gorgora is enthousiast over ons initiatief en stelt grond beschikbaar langs het Tanameer.

We werken ons idee verder uit en vragen de benodigde vergunningen aan.

Het idee Eind 2007 is het zover. We verhuizen vanuit Nederland naar Gorgora om ons idee concreet vorm te geven: een camping aan het Tanameer van drie hectare groot met kampeerplekken, zes tot tien kleine bungalows, een restaurant en een opleidingscentrum waar lokale mensen leren werken in de (opkomende) hotel- en toerismesector.

Ambitie Ons hoofddoel is hulp bieden aan de lokale bevolking. Dorpsbewoners vinden werk op de camping en het restaurant, of verdienen geld aan bijvoorbeeld bootverhuur, workshops of het aanbieden van trips naar diverse bezienswaardigheden in de omgeving.

We streven naar werkgelegenheid op de camping voor twintig mensen vanaf 2015.

We verwachten dat met de camping ook indirect circa tien tot vijftien mensen werk vinden, omdat het aantal toeristen in het dorp toeneemt. Met deze dertig tot vijfendertig banen kunnen ongeveer 250 mensen in Gorgora in hun levensonderhoud voorzien.

We willen de camping combineren met een opleidingscentrum waarbij we lokale mensen de mogelijkheid bieden om werk te vinden in de toeristische sector. Zo krijgen jongeren met ambities de mogelijkheid om een toekomst op te bouwen. Ons streven is om de camping op termijn over te dragen aan lokaal opgeleide managers.

Financiën In de opstart- en investeringsfase, die vijf jaar duurt, worden we financieel ondersteund door particulieren en bedrijven uit

werken | thema Nederland. Vanaf 2015 verwachten we een winst van circa € 5000 tot € 10.000 per jaar. Die winst willen we inzetten voor hulp aan het dorp of om elders een vergelijkbaar project te starten.

De camping krijgt vorm We zijn nu vier jaar aan de slag in Gorgora.

De camping en het restaurant zijn in bedrijf en in het voorjaar van 2012 kunnen we ook zes lodges met douche, toilet en elektriciteit, opgewekt door zonnepanelen, gaan

verhuren. We hebben inmiddels vijftien mensen in vaste dienst. Het aantal gasten groeit geleidelijk en hoewel we momenteel nog niet winstgevend zijn, stijgt de omzet volgens planning. We merken dat gasten en ook touroperators enthousiast zijn over onze camping en terugkomen.

Toekomstperspectief 2012 is een belangrijk jaar. De investeringen worden dan afgerond en de camping gaat voluit draaien. Dan moet blijken of we

voldoende inkomsten kunnen genereren om onze ambities te verwezenlijken. Wij geloven dat dit gaat lukken en dat ons project hiermee een mooi praktijkvoorbeeld is van het ‘sociale ondernemen’. Een kleinschalig voorbeeld waarbij ondernemerschap uit Nederland wordt ingezet om ter plaatse inkomsten te genereren en waarbij kansarme mensen een toekomstperspectief wordt geboden.” n Meer informatie: www.timkimvillage.com

De VertrekNL Ondernemersprijs 2012 VertrekNL, het magazine voor wonen, werken en leven in het buitenland bestaat precies een jaar.

Om dat te vieren riep uitgever Seb van de Kaaden de VertrekNL Ondernemersprijs in het leven, die op de eerste verjaardag van VertrekNL (tijdens de Emigratiebeurs in 2012) zal worden uitgereikt.

“Gezien de vele inzendingen en het enthousiasme waarmee lezers hun ondernemersideeën hebben verwoord, gaan we zeker door met deze prijs”, aldus Van der Kaaden. “Als magazine willen we op deze manier een positieve bijdrage leveren aan het ondernemerschap van onze lezers.”

Marije Hulshof Chantal Deen

a g e n ts c h a p n l

Aart Heering

h e e r i n g a s s o c i at e s

o o m v e rz e k e r i n g e n

Danny Mekic´ newteam

Stefan Tibben v e rt r e k n l

Seb van der Kaaden v e rt r e k n l

Zo kwam de jury tot de winnaar Vorig jaar september riep VertrekNL lezers op om hun beste idee voor een onderneming in het buitenland in te sturen.

Zestien plannen kreeg de jury (zie pagina 38 t/m 41) toegestuurd. De jury is bijeengekomen om de plannen uitgebreid te bespreken. De belangrijkste criteria waar de jury bij de inzendingen op heeft gelet zijn: Hoe doordacht is het plan?

Is het plan origineel?

Is het een inspirerend idee voor anderen?

• • •

• Is het plan uitvoerbaar?

• Geeft de inzending een goede beschrijving van het plan?

• Spreekt uit de inzending een drive of reële intentie van de inzender om het plan ook daadwerkelijk te gaan uitvoeren?

Een aantal inzendingen voldeed aan meerdere van deze criteria, maar liet de jury toch nog met enkele onbeantwoorde vragen zitten. Namens de jury zijn aan de afzenders van deze plannen enkele aanvullende vragen gesteld. Daarna heeft de jury de knoop doorgehakt.

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 37

thema | werken Naast het kiezen van de winnaar, wil de jury van de VertrekNL Ondernemersprijs uit alle inzendingen vier plannen belonen met een eervolle vermelding.

Vier eervolle vermeldingen Wie

Larissa Dauben

Plan

Welzijnsvriendelijke paardenhouderij

Plaats Tsjechië

Uniek aan de formule “De veulens worden pas na zeven maanden gescheiden van hun moeders. Normaal gebeurt dit na vijf maanden.”

Beschrijving Het bedrijf dat Larissa Dauben voor ogen heeft, moet aan 120 paarden een natuurlijke leefomgeving bieden. “Welzijn is een van de belangrijkste aspecten in de paardenhouderij”, aldus Dauben. “Als paarden tijdens de eerste fase van hun leven buiten met soortgenoten kunnen optrekken, kunnen ze het beste hun natuurlijke gedrag ontwikkelen. Hierbij gaat het vooral om sociaal gedrag met soortgenoten. Ook het ontwikkelen van een sterke lichamelijke weerstand wordt door natuurlijke omstandigheden bevorderd.”

De paarden kunnen het hele jaar rond in weilanden lopen. Zo nodig worden ze in de winter bijgevoerd met ruwvoer uit eigen productie en krachtvoer. Ze hebben altijd een schuilplek: een groepshuisvesting met voldoende voerplekken voor elk paard. De groepen worden met maximaal 15 paarden samengesteld naar leeftijd en geslacht.

Omdat Tsjechië op een aantal fronten goedkoper is dan Nederland – stro en ruwvoer zijn er zo’n 70 procent goedkoper – is het

38

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

volgens Dauben mogelijk om winstgevend te zijn en tegelijk oog te hebben voor het welzijn van de paarden. “De prijzen voor de opfok en de africhting liggen, inclusief een winstmarge van 15 procent, gemiddeld 20 procent lager. Daarom biedt dit bedrijf een kans voor elke fokker die zijn veulens onder welzijnsvriendelijke omstandigheden tegen scherpe prijzen wil laten opgroeien en africhten.” Dauben mikt op een jaarlijkse winst van 30 duizend euro. Het businessplan ligt klaar. De volgende stap is het vinden van een geschikte locatie.

Uit het juryrapport Het plan is doordacht en Dauben heeft een duidelijk concept voor ogen. Zij voelt daarnaast de huidige tijdgeest, waarin dierenwelzijn een steeds belangrijkere plek opeist, goed aan. Het plan ademt de wil om deze paarden een goede levensstart te geven. De uitdaging ligt voor deze ondernemer in het continu bewaken van haar uitgangspunt: het dierenwelzijn. En dan vooral in de toekomst wanneer de paardenhouderij mogelijk een keer met financieel mindere tijden wordt geconfronteerd.

werken | thema

Wie

Tom Sligting

Plan

Angel Art Zomerfestival

Plaats Portugal

Uniek aan de formule “Bijna alle gasten blijven twee of drie weken en helpen ook mee met de opbouw, dit geeft het festival een speciaal gevoel.”

Beschrijving Angel art is een zomerfestival voor Nederlands publiek in Portugal, met een week lang elke dag theater, muziek, DJ’s, workshops en goed eten uit eigen tuin. Het festival wordt gehouden in de ruige natuur op ecologisch Landgoed Dominio Vale do Mondego, in het Natuurpark Serra da Estrela.

Het festival wordt deze zomer voor de derde keer gehouden. Tom Sligting: “We hebben een vijfjarenplan gemaakt in de wetenschap dat er in de eerste drie jaar veel geïnvesteerd moet worden, zo’n 40 duizend euro per jaar.

We kunnen tweehonderd mensen onderdak bieden in Quinta's bij ons in de buurt, in huisjes op het festivalterrein en in compleet ingerichte tenten met echt bed en matras.

We mikken dit jaar op 300 gasten, waarvan een deel met de eigen tent, caravan of camper kan komen. Dit aantal is inclusief de meer dan veertig (Nederlandse en internationale) artiesten, want die eten en slapen gewoon tussen de andere gasten. We hebben geen backstage.” Tom Sligting is zelf, als stand up comedian en cabaretier, een van de optredende artiesten.

Jaarlijks wordt ongeveer tweeduizend euro gespendeerd aan marketing voor het festival, al zit volgens Sligting de grootste kracht in de mond-tot-mondreclame. “50 procent van de gasten die geweest zijn, boekt meteen weer en neemt zijn beste vrienden mee.”

Wat zou je met de prijs gedaan hebben als je had gewonnen?

“We hadden het meteen in het project gestopt. We hebben een groot overdekt pavil-

joen en het planis om dit in de toekomst om te bouwen tot een schitterende open keuken.

De keuken is nu over twee locaties verdeeld, dat werkt natuurlijk minder prettig.”

Uit het juryrapport De eerste associatie die de jury had met dit plan is: het lijkt een soort Oerol in Portugal.

Het concept is zonder twijfel origineel en het straalt ervan af dat het festival de passie is van de organisatoren. Het is razend knap dat het lukt om jaarlijks meer dan veertig internationale artiesten vast te leggen, daar-

voor moet je over een goed netwerk beschikken, en dat hebben deze ondernemers. De grootste uitdaging voor culturele projecten is hoe de zaal steeds weer vol te krijgen. In deze economisch mindere tijden is dat een uitdaging. Want mond-tot-mondreclame kan nog zo krachtig zijn, het gaat erom dat de gasten boeken. Er zijn vast nog mogelijkheden om (nieuwe) doelgroepen aan te boren. Zoek bijvoorbeeld de samenwerking met magazines of websites die zich richten op Portugal. Laat ze een reis verloten in ruil voor publiciteit.

Nu is daar het goede moment voor.

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 39

thema | werken

Wie

Gert-Jan Elshout

Plan

GJ’s Pancake Bar (afhaalpannenkoeken)

Plaats Woolacombe, North Devon, Groot-Brittannië Uniek aan de formule “Ik ben de enige Pancake Bar in Engeland”

Beschrijving GJ’s Pancake Bar is een afhaalrestaurant waar je pannenkoeken kunt kopen die de kok direct vers bakt, vult en oprolt. Je krijgt hem met een vorkje mee op een plastic tray.

Smaken worden aangepast aan de lokale behoefte. Zo blijkt de lemon and sugar-pannenkoek een hit.

Elshout heeft dit concept al met succes in Engeland gelanceerd. “GJ’s Pancake Bar is van april tot november open en in het hoogseizoen verwelkom ik soms 300 klanten per dag. Kinderen die in de buurt vakantie vieren zijn mijn vaste klanten. De jaarlijkse omzet ligt rond de 40 duizend pond en is redelijk constant omdat het aantal vakantieparken in de buurt jaarlijks volgeboekt zijn en er geen nieuwe parken bijkomen.”

In marketing investeert Elshout nauwelijks, hij moet het vooral van mond-tot-mondreclame hebben. Elshout overweegt een nieuw filiaal te openen. “Het zal een identieke zaak worden (hopelijk franchise) met dezelfde naam en menu, omdat ik weet dat het werkt.

Ik zet mijn zinnen op Barnstaple omdat ik er woon en omdat het een drukke winkelstraat heeft en het hele jaar door druk is.”

Wat zou je met de prijs gedaan hebben als je had gewonnen?

“Ik vond het eigenlijk al leuk om jullie te laten weten dat een simpel idee een leuke levensstijl kan opleveren en genoeg geld in een korte tijd kan generen om een hoop vrije tijd met vrouw en kind te kunnen doorbrengen!”

Uit het juryrapport De Engelsen aan de oer-Hollandse pan-

40

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

nenkoeken krijgen is een aansprekend en charmant concept, dat bij succes toch een prestatie van formaat is. In dit specifieke geval heeft het concept zich bewezen en dat kan, op basis van het ingestuurde plan, vol-

ledig op het conto worden bijgeschreven van Gert-Jan Elshout. Die heeft zich laten zien als een prima ondernemer. Elshout denkt intussen aan uitbreiding en volgens de jury liggen daar voor hem beslist kansen.

werken | thema

Wie

Jeanne Dijkstra

Plan

Singles hotel

Plaats Spanje, Portugal of Griekenland Uniek aan de formule “Er is behoefte aan”

Beschrijving Het singles hotel is uitsluitend bedoeld voor alleenstaande mannen en vrouwen van 35 jaar en ouder. De keuken wordt aangepast in gezond en slow food, afgestemd op de doelgroep. Daarnaast zijn er activiteiten speciaal voor alleenstaanden: wandelen met gids en leuke dansavonden, waarbij de plaatselijke horeca zal worden betrokken.

“Ik ben zelf al negen jaar single en ken de voor- en nadelen van het single zijn aan den lijve”, aldus Jeanne Dijkstra. “Ik weet niet of er al een singles hotel bestaat, ik heb ook nog geen haalbaarheidsonderzoek gedaan, maar denk wel degelijk dat hier behoefte aan is.

De zuidelijke landen hebben mijn voorkeur omdat daar veel gewandeld en gefietst kan worden en er dus het hele jaar door een hoge graad van bezetting is. Maar het is ook mogelijk om dit concept in Nederland te realiseren, om te beginnen bijvoorbeeld op de eilanden. In dit concept moet meer energie geïnvesteerd worden dan geld. Het is mogelijk dat ik ooit zelf een hotelletje koop om te beginnen.”

Uit het juryrapport In de kern is het idee voor een singles hotel zeer aansprekend. De jury kan zich ook voorstellen dat er vraag is naar een dergelijk hotel. Op internet zijn een paar singles hotels te vinden. Dat kan twee dingen betekenen: het is een jonge markt met groeikansen, of

Naast de winnaar en de vier eervolle vermeldingen, zijn er nog elf plannen die hebben meegedaan aan de VertrekNL Ondernemersprijs 2012.

Meer informatie over al deze plannen is te vinden op www.vertreknl. nl/ondernemersprijs2012. Op de website van VertrekNL staat eveneens vermeld welke inzending de publieksprijs heeft gewonnen.

• Arie Terlouw: Een Bed & Breakfast in Sri Lanka met oog voor duurzaamheid en de lokale bevolking • Frank de Kleine: De Franse markt bedienen met zonnepanelen uit China • Henk van Schaijk: Een geluidsignaal voor machinisten om het treinverkeer wereldwijd veiliger te maken • Wim van der Stelt: Een multifunctionele evenementenlocatie die hoogstaand entertainment biedt voor grote groepen toeristen in Zuid-Afrika • Cor Stuij: Adviseren over en verkoop van zonne-energieinstallaties in Australië • Kim van Rossum: Guesthouse met een beperkt aantal kamers voor 2 tot 6 personen op een nader te bepalen locatie • Eric Buschgens: De productie van stoom, nodig om elektriciteit op te wekken, economisch aantrekkelijk maken door aardwarmte in te zetten

Wat zou je met de prijs gedaan hebben als je had gewonnen?

“Dan was ik marketingonderzoek gaan doen, partijen bij elkaar gaan zoeken om vervolgens een website te lanceren.”

De overige 11 inzendingen

• Trudy Vlot en Ralph Ree: Gezondheidsarrangementen / lifestylepekketten in Portugal andere ondernemers hebben zich stukgebeten op het concept. Dijkstra zal al met al nader marktonderzoek moeten doen om in te kunnen schatten of haar plan levensvatbaar is. Waarom bijvoorbeeld de twintigers uitsluiten? Samengevat: een leuk idee, met potentie om uit te groeien tot een volwaardige business, maar nadere uitwerking van de plannen is gewenst. n

• Pierre IJskes: Hollandse haring introduceren via een franchiseformule in Frankrijk • Frank Lakwijk: Verkoop Home Security Solutions via zelfstandige franchisenemers op Java • Shireen Husain Khan: Nederlandse producten introduceren op Malta

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 41

partners | werken

In deze rubriek kijken twee partners terug op hun emigratie.

Wat waren hun dromen, en zijn die uitgekomen?

Wat waren de verschillen tussen beide partners?

In deze editie Dolors Carrera en Siger Seinen vanuit Spanje.

Wat was jullie grootste droom voordat jullie in 2006 naar Spanje emigreerden? s i g e r “Ik had twintig jaar in Nederland

gewerkt bij adviesbureaus op het gebied van milieu en was eigenlijk wel een beetje uitgekeken op Nederland. In Spanje, waar mijn vrouw dus vandaan komt en waar we vaak op vakantie waren, was nog heel veel werk te doen. Ik was toe aan iets nieuws en wilde al langer naar Spanje. Toen de mogelijkheid van een baan zich uiteindelijk aandiende, heb ik die met beide handen aangegrepen.

Na een half jaar proefdraaien kreeg ik in juni 2006 een vast contract bij een Spaans adviesbureau. In de eerste twee jaar daar was er nog wel werk te vinden, maar dat liep langzaam maar zeker terug en in 2009 was er zo weinig werk, mede door mismanagement van de directie, dat ik ook op straat kwam te staan. Ik werd zo noodgedwongen kleine zelfstandige. Na enkele kleinere opdrachten, vooral voor mijn voormalige werkgever, vond ik uiteindelijk via een grote Spaanse aannemer een tijdelijke baan in Nederland.

Of we terugkomen naar Nederland? Nou, dacht van niet. Daar is het leven in Spanje te leuk voor. ” d o l o r s “Oorspronkelijk kom ik uit Barcelona, en mijn grootste wens was om weer vlak naast de zee te wonen. We wonen nu op 20 minuten lopen van de Middellandse Zee.”

Waar zagen jullie het meest tegenop voor vertrek, en is die vrees terecht gebleken? s i g e r “Voor mezelf had ik eigenlijk geen

vrees, behalve de vrees om geen baan daar te kunnen vinden. Mijn grootste vrees was eigenlijk onze dochter, die op het moment van verhuizen vijftien was en net 3 Atheneum achter zich had gelaten. We hebben haar tweetalig (Spaans en Nederlands) opgevoed en zelf heeft ze tijdens de vakanties met haar vriendinnen ook Catalaans leren spreken. Toen ze nog elf, twaalf jaar oud was, vroeg ze wel eens “Papa, wanneer gaan we nu in Spanje wonen?”. Maar toen we gingen

Partners 42

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

verhuizen, was ze dat allang weer vergeten.

Het heeft haar ruim een jaar gekost om te wennen. Nu wil ze niet meer terug. ” d o l o r s “Mijn grootste angst was het opnieuw beginnen na twintig jaar Nederland, waar we ons leven helemaal op orde hadden.

Opnieuw opstarten in Spanje kostte ons meer dan een jaar, en eigenlijk pas na zo’n twee tot drie jaar hadden we ons leven weer echt op de rails.”

Waarin verschilden jullie van elkaar in hoe de emigratie werd beleefd? s i g e r “Als het aan Dolors had gelegen,

waren we in Nederland gebleven. Zij vindt Nederland een prettig land, behalve dan het klimaat. Ik wilde weg, had behoefte aan een radicale koerswijziging en had een jaar vóór ons vertrek al bijna een burn-out gehad.

Dolors vond het belangrijker dat ik weer plezier in m’n werk zou krijgen. Het curieuze was dat van ons drieën, ik het minste moeite heb gehad met de emigratie en me aanpassen. Dat ging bijna als vanzelf. Dolors had er meer moeite mee, ondanks het feit dat ze uit Barcelona komt en we nu vlakbij Barcelona wonen. Gelukkig is ook zij nu helemaal gewend en wil niet meer terug.” d o l o r s “Een ander verschil is dat Siger vooral door z’n werk snel een nieuwe kring van vrienden en collega’s om zich heen had.

Dat had ik niet tot een jaar geleden. Maar sinds een jaar werk ik met veel plezier in een polikliniek in Barcelona. ”

Wat zijn de grote voordelen van leven, wonen en werken in Spanje? s i g e r “Het leven in Spanje is goed, vooral

door het zeer prettige klimaat. Eigenlijk heb je acht maanden per jaar mooi weer. Alleen van half november tot half maart is het wat frisjes met een enkele keer nachtvorst, maar dat is dan ook alles. Je kunt er ook uitstekend eten. Wij houden alle drie van het mediterrane dieet. 30 kilometer van ons vandaan zit het Spaanse epicentrum van de Cava, de Spaanse champagne. Uit dezelfde regio komen ook uitstekende wijnen voor een zeer schappelijke prijs. Het werken is wat lastiger, mede door de Spaanse werktijden en de soms nog erg hiërarchische verhoudingen binnen grote bedrijven. Aan de andere kant zijn de mensen – ook de collega’s – erg hartelijk. Nog jaarlijks organiseren we barbecues met m’n ex-collega’s. Mijn toenmalige baas zit daar niet bij. Die is – gelukkig voor mijn

werken | partners

“Dolors had meer moeite met emigreren, ondanks het feit dat ze uit Barcelona komt en we nu vlakbij Barcelona wonen” ex-collega’s – inmiddels ontslagen vanwege mismanagement.” d o l o r s “Voor mij vooral het klimaat en de taal, hoewel ik geen probleem had met het Nederlands.”

en het feit dat bijna alles goed geregeld is.

Gelukkig zijn de zaken hier in Catalonië wel iets beter geregeld dan in de rest van Spanje.”

In welk opzicht missen jullie Nederland?

s i g e r “Je móét de taal goed beheersen.

s i g e r “Momenteel werk ik in Nederland

voor een Spaanse aannemer die graag een groot wegenbouwproject in Nederland wil binnenhalen. Dus mis ik nu eerder Spanje dan Nederland. Maar in de tijd dat ik in Spanje werkte, miste ik Nederland eigenlijk niet echt. Alleen de vrienden en familie, want die zagen we minder vaak. En als je dan weer terug bent, zijn het de kleine genoegens die je doen denken: “oh ja, daar heb ik zin in”, zoals een broodje worst van de HEMA, boerenkool, zuurkool of erwtensoep.” d o l o r s “Ik mis vooral de orde in Nederland,

Wat moet iemand die gaat emigreren naar Spanje per se weten?

Spanjaarden spreken erg slecht hun buitenlandse talen. De jeugd kan zich nog enigszins redden in het Engels, maar dat haalt het niet bij het niveau van de gemiddelde Nederlander. Als je de taal niet spreekt, wordt het heel lastig, tenzij je werkzaam bent bij een bedrijf waar Engels de voertaal is. Maar dan nog, je mist dan toch de integratie in het Spaanse sociale leven. Voor ons was dat gemakkelijk, want we spreken alle drie vloeiend Spaans en Nederlands. Oh ja, gezien de huidige werkloosheid van rond de 22 procent, is het erg raadzaam, heel erg raadzaam om een baan te hebben voordat je naar Spanje gaat.

Bovendien is het verstandig om een vaste baan te hebben die werk garandeert voor een langere tijd, want een baan vinden is erg lastig momenteel en de werkloosheidsuitkeringen liggen in Spanje een stuk lager dan in Nederland.” dolors “Eigenlijk zijn er heel veel dingen die je moet weten, buiten wat Siger al noemde.

Zo is het land anders geregeld, minder geordend; de modus vivendi is anders. De werken etenstijden zijn ook anders en de relaties met familie en vrienden zijn wat intenser dan in Nederland. Rondom de grote steden liggen de huizenprijzen hoger dan in Nederland. De sociale hulp en vangnetten liggen echter weer op een veel lager niveau dan in Nederland. Het onderwijs functioneert in Spanje op een heel andere manier: kinderen op de lagere school hebben al bergen huiswerk en hebben les tot 17 uur ’s middags.

Bovendien wordt van de ouders verwacht dat zij het huiswerk samen met de kinderen maken. Tot slot, wat voor mij als een paal boven water staat, is dat het Spaanse klimaat ons opener en toegankelijker maakt en dat we genieten van het feit dat we bijna elke dag op een terrasje kunnen gaan zitten, al is het maar om een glas water te drinken… ” n

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 43

werken | wereldbanen “Wonen en werken in Zeeuws-Vlaanderen is als emigreren in eigen land”

“Het is hier echt anders” Het ligt in het uiterste zuiden van Nederland, maar eigenlijk is werken en wonen in Zeeuws-Vlaanderen een beetje als leven in het buitenland. Nooit meer uren in de file naar je werk, onthaasten in plaats van verhaasten en na het werk genieten van de mooie dingen van het leven.

“De invloed van de Vlaamse cultuur is heel groot.” tekst rimke de groot

T

oen Zeeuws-Vlaanderen in 2003 van zeven naar drie gemeenten ging (Hulst, Sluis en Terneuzen), rees de vraag wat nu eigenlijk de ZeeuwsVlaamse identiteit is, vertelt burgemeester Jan-Frans Mulder van Hulst. “Er is toen een trendwatcher aangetrokken en er kwam naar voren dat Zeeuws-Vlaanderen te bieden heeft wat de Randstad tekort komt. Er zijn

hier geen files, er is ruimte en er is rust.”

Recent ging Zeeuws-Vlaanderen nog een stapje verder en werd het DNA van de regio blootgelegd. Dat gebeurde binnen het samenwerkingsverband Uwnieuwetoekomst, van gemeenten, bedrijfsleven en instellingen in Zeeuws-Vlaanderen. De uitkomsten werden vastgelegd in het DNA-boek Zeeuws-Vlaanderen dat op 2 januari jl. door burgemeester Mulder, voorzitter van Uwnieuwetoekomst, gepresenteerd werd. De belangrijkste conclusie: Zeeuws-Vlaanderen is echt anders dan de rest van Nederland.

“Wat het anders maakt? De Bourgondische insteek, de Vlaamse benadering”, zegt Mulder. “De invloed van de Vlaamse cultuur is heel groot. Zeeuws-Vlaanderen is dan wel het uiterste puntje van Nederland, maar eigenlijk het begin van het Belgische achterland.

Je ziet dat overal terug. Mensen genieten van het leven. Bijzondere dingen worden gevierd.

Toen we als Zeeuws-Vlaanderen voor het eerst naar de Emigratiebeurs gingen bijvoorbeeld hebben we daar niet veel ruchtbaarheid aan gegeven. Maar de media pikten het op en de mensen reageerden enthousiast.

Ze vonden dat we dan ook een eigen vlag moesten hebben. Daar is gelijk werk van gemaakt en die vlag prijkt nu op logo’s en andere uitingen.”

Geen files Ook in de werkbeleving is de Vlaamse invloed terug te vinden. “Ten opzichte van de verhaasting van de Randstad kennen we hier de onthaasting”, zegt Mulder. “De tijdbeleving is heel anders, ook meer Vlaams.

De mensen hier zijn levensgenieters. Dat zie

je terug in het culinaire, maar je kunt ook op een rustige manier naar je werk rijden en terug. Files kennen we niet. Ook heb je hier de rust en ruimte om te wonen en na je werk te recreëren.”

Qua landschap is Zeeuws-Vlaanderen een prachtig contrastrijk gebied, zegt Mulder.

“Aan de ene kant van Zeeuws-Vlaanderen heb je de natuur en het toerisme, aan de andere kant het Liniegebied met weer een heel ander gezicht, en daartussenin de Kanaalzone met de industrie en de scheepvaart. Ik denk dat Zeeuws-Vlaanderen ook de komende jaren een aantrekkelijke regio blijft om te werken. We worden steeds neergezet als één van de krimpgebieden in Nederland, maar zitten juist in een, ook internationaal gezien, economisch sterk gebied met een goed voorzieningenniveau voor zorg, sport en cultuur. Er zijn uitdagingen genoeg en goede gezonde bedrijven, die zowel op mbo- als op hbo- en universitair niveau interessante carrièrekansen bieden.”

De binding met Vlaanderen is ook op economisch gebied nauw. Mulder: “Samen kijken we hoe we het gebied nog verder kunnen versterken. Sluis heeft vooral een band met Knokke, de Kanaalzone rond Terneuzen heeft die band met Gent en wij in Hulst hebben die met het Liniegebied dat richting Antwerpen loopt. Zo kunnen we van elkaar meeprofiteren.”

Werken in Zeeuws-Vlaanderen? Op de website www.uwnieuwetoekomst.nl is rechtsboven een overzicht te vinden van interessante vacatures in Zeeuws-Vlaanderen, onder andere in de gezondheidszorg en de logistieke sector. n

Februari 2012 VERTREK NL

| 45

wereldbanen | werken Om te kunnen emigreren is het hebben van een baan noodzakelijk. Daarom bieden wij u in elke editie van VertrekNL een selectie aan van een aantal wereldbanen.

DUITSLAND Innendienstverkäufer (m/w) Europart ist eines der führenden Unternehmen im technischen Handel in Europa. Um Kunden heute wie morgen in jeder Beziehung umfassende und zuverlässige Dienstleistungen anbieten zu können, suchen wir Mitarbeiter/innen für den Verkaufsinnendienst für die weitere Expansion unserer Niederlassung in Bielefeld.

Sie übernehmen Schwerpunktaufgaben im Einkauf, Vertrieb und der Auftragsbearbeitung. Sie beraten, betreuen und begeistern unsere Kunden. Ihr Profil: • Freude am Verkaufen und der Akquisition von potentiellen Neukunden • Kaufmännische oder technische Ausbildung • Idealerweise Erfahrungen im Bereich NFZ Bereich • Interesse an technischen Produkten • Flexibilität und Einsatzfreude More information: www.stepstone.nl

FRANKRIJK Product Manager Hybrid Wheat Saaten-Union is a German group of plant breeders with one of Europe’s most extensive improvement programs (20 breeding stations). It is a major player on the European field crops seed markets and a global leader for hybrid wheat.

Thanks to its unique hybridization technology, our French subsidiary (50 employees, sales 30 M€) has developed an outstanding range of hybrid wheat varieties which gained recognition from farmers for higher, consistent and sustainable grain production.

Based at the French subsidiary, this position

46

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

is in direct report to the Managing Director France and the Leader Product Development in Germany. Position based one hour north of Paris After intensive training with our team of breeders, product managers and marketers to get acquainted with products and methods, the candidate will take an active part in developing hybrid wheat across Europe and will: • Analyze experimental data and carry out market studies in order to advise adequate Marketing strategies for the different aimed countries; • Be Saaten-Union’s sales forces and national distributors’ main contact for this range of products: assist them in selecting products and distribution channels, and on goal setting; • Prepare required documentation such as technical description of products, sales leaflets and marketing tools; • Attend field days and other Marketing or Sales events.

More information: www.stepstone.nl

IERLAND Web Developer Support German eBay is the world's largest online marketplace and is looking for a person who will be part of the Merchant Integration team, as first point of contact for web developers who are integrating any of the PayPal website payments solutions into e-commerce websites and other applications.

The successful candidate will have excellent web development experience, with a strong understanding of associated trends and technologies. A passion for internet-

based business concepts, and an inquisitive and analytical nature will help drive the candidate to be best-in-class at supporting the PayPal merchant customers by acquiring an in-depth understanding of the PayPal product and e- and m-commerce in general.

Candidates should be able to demonstrate their web development skill through a portfolio of work, utilizing third-party platforms (eg. osCommerce, Magento, Joomla!, WordPress etc.) as well as strong custom programming using common web technologies (eg.

PHP/MySQL, ASP/.NET, Java etc.). Experience in designing solutions for customers utilizing connections against third-party APIs would be a distinct advantage (eg. PayPal, Google, Facebook, Twitter etc.).

Candidates should have excellent customer services skills, coupled with great communications (both written and verbal).

More information: www.stepstone.nl

SAUDI-ARABIE Production Manager Sadafco (Saudia Dairy & Foodstuff Company) was established in 1976. Production commenced in 1977 in Jeddah with a focus on dairy products. Since 1991, in addition to milk related products including ice cream, the company has expanded the product range with the introduction of tomato paste, ketchup, different types of cheese, snacks and milk powder solutions. In May 2005, Sadafco went public and is listed on Tadawul, Saudi Arabia’s stock exchange. Sadafco went through a restructuring process in 2006 and is transforming into a consumer focused company. Sadafco is market leader in milk, tomato paste and ice cream. The flagship brand Saudia is one of the strongest brands in Saudi Arabia. To strengthen the organisation we are currently searching for a highly motivated person who is: • Responsible for the overall production process by planning, directing and coordinating the manufacturing of products in compliance with agreed company goals on quantity, quality, costs and safety;

werken | wereldbanen • Managing a team of Shift Managers and Team Leaders; • Providing leadership for the logistics, materials, supply chain and planning functions within the manufacturing site; • Maximizing the efficiency of production lines and ensuring the effective employment utilization; • Continuously improving on technology and manufacturing processes and further implementing a mentality of continuous improvement; • Reporting to the Operations Manager.

SPANJE Elektronica en Power Electronics Development Engineer This large global company has supported industry with innovative solutions and advanced technologies and it is one of the leading competitors in its field.

They are looking for an experienced, creative, electronics development engineer that is at ease developing complex solutions in the framework of the industrial automation and takes full responsibility in development achievement, for a New Development Centre to be open in Barcelona, and for a New Product&Technology Development Project.

We are searching for Hardware and Power Electronics Engineers. You will join our global development team and from Barcelona you will take part of the development of our industrial automation products.

In this position you have a deciding contribution to the complete development process, from concept, planning and designs to production. You are working together with software and system test engineers, with colleagues from Marketing, Sales and Production and of course with the customer.

You will be responsible for: • Industrial and General Purpose Product Design, especially for Analog Circuit, Control Circuit (Micro processor, Digital Circuit), Construction Design, Industrial Standard conformance design, Evaluation of prototypes.

• Industrial Servo Drive or General Purpose

Inverter Product Design, especially for construction or surface mount design and evaluation withstanding against heat issues or noise issues.

• State of the art technology survey and application study, especially for the next generation power devices like SiC or GaN. More information: www.stepstone.nl

TRINIDAD/TOBAGO President Petrotrin is currently seeking to recruit a suitably qualified individual for the role of President. The incumbent will report to the Chairman of the Board and is responsible for the provision of effective leadership and direction, to ensure that the company achieves its strategic goals. This entails working with all stakeholders to develop and implement the Company’s business objectives in order to maximise shareholder value, while developing a highly motivated, business-oriented, and customer-driven organisation. Petrotrin is at a major juncture in its organisational journey, and is currently undertaking several high-impact initiatives in refinery modernisation and new business ventures.

The preferred candidate would have expert knowledge and understanding of the local and international petroleum industry and must be familiar with the gas and oil business and economics in a global context.

More information: www.stepstone.nl

partisan or national interests.

The World Economic Forum is now searching for a Community Manager Chemicals Industry. You will be responsible for managing relationships between the World Economic Forum and leaders from the global Chemicals and related industry sectors. As the primary interface between the Forum and key industry sector contacts including CEO’s, senior corporate executives, related government ministries and subject matter experts, you will coordinate their involvement in Forum activities and their engagement in task forces and initiatives. You will create and maintain account plans for our Partner companies, and design and execute industry-related regional and project meetings.

More information: www.stepstone.nl

Customer Care Leader At GE Healthcare, we strive to see life more clearly. Our “healthymagination” vision for the future invites the world to join us on our journey as we continuously develop innovations focused on reducing healthcare costs, increasing access and improving quality and efficiency around the world. We are a $17 billion unit of General Electric Company (NYSE: GE), employing more than 46,000 people worldwide and serving healthcare professionals in more than 100 countries.

For our ABNS region (Austria, Belgium, Netherlands, Switzerland) there is an open position which is combination of Customer Care Leader and Logistics Support. The location is flexible within ABNS region.

More information: www.stepstone.nl n

ZWITSERLAND Community Manager Chemicals Industry The World Economic Forum is an independent international organization committed to improving the state of the world by engaging business, political, academic and other leaders of society to shape global, regional and industry agendas.

Incorporated as a not-for-profit foundation in 1971, and headquartered in Geneva, Switzerland, the Forum is tied to no political,

Nog meer wereldbanen zien? Uw eigen advertentie plaatsen? Ga naar www.vertreknl.nl/wereldbanen Plaatsing van een vacature op de website is gratis.

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 47

(adveretorial)

Persoonlijk advies voor uw tweede huis Op zoek naar een uniek tweede huis? Investeren in uw geluk?

Of behoefte aan advies? Second Home International, van 23 tot en met 25 maart 2012, is dé beurs voor uw tweede huis.

U

vindt er een zeer gevarieerd huizenaanbod met aanbieders die al uw vragen rondom de aankoop van een tweede huis kunnen beantwoorden. Ook zijn er seminars waar huiseigenaren vertellen over hun ervaringen omtrent hun aankooptraject. Daarna is er uitgebreid tijd om onder het genot van een hapje en drankje informatie en advies in te winnen bij deze huisbezitters. Kom naar Second Home International en laat u inspireren. Second Home Sweet Home.

Verhuren

Populaire vakantielanden

Gratis kaarten

Wilt u een droomhuis in Zuid-Europa of juist ver daarbuiten? Zoekt u een villa of chalet? Een tweede huis vindt u op Second Home International. Populaire vakantielanden als Frankrijk, Spanje & Italië zijn uiteraard goed vertegenwoordigd en u krijgt alvast een smakelijk voorproefje met overheerlijke buitenlandse delicatessen. Ook Nederland, Duitsland of projecten in Midden-Amerika en Thailand geven acte de presence.

Via VertrekNL krijgt u bij het bestellen van toegangskaarten nu twee gratis kaarten voor Second Home International. Gebruik de onderstaande registratiecode tijdens uw bestelling en u ontvangt twee gratis toegangskaarten.

Financieel en juridisch advies Naast inspiratie is Second Home dé plek voor financieel en juridisch advies. Op de beursvloer en in seminars voorzien experts u van persoonlijk advies op fiscaal, financieel en juridisch gebied. De beurs biedt veel info over de praktische zaken rondom de aanschaf en het bezit van een tweede huis.

Onder het genot van een hapje en drankje krijgt u waardevol advies en nuttige tips van gerenommeerde adviseurs.

Ook staan er diverse beheer- en verhuurorganisaties, want ook dit jaar is er volop aandacht voor het verhuren van uw tweede huis. Anno 2012 kiezen steeds meer eigenaren ervoor om hun vakantiehuis te verhuren. Door de komst van internet is de verhuurmarkt sterk veranderd. Tot enkele jaren geleden waren eigenaren gebonden aan verhuurorganisaties die de verhuur regelden. Tegenwoordig kiezen veel mensen ervoor dit via internet zelf te regelen. Experts geven u de nodige informatie.

Code:

FEZ34213

Belangrijke informatie Datum: van vrijdag 23 t/m zondag 25 maart 2012 Tijd: 10.00 – 17.00 uur Locatie: Jaarbeurs Utrecht Meer informatie: www.secondhome.nl

wonen | fiscaal

kenny ransquin senior consultant deloitte jan govaerts senior manager deloitte michaël mohr partner deloitte

Einde aan dubbele belasting op levensloopregeling!

De Belgische fiscale wetgeving kent het Nederlandse concept van de levensloopregeling niet, waardoor de aanspraken als gevolg van de levensloopregeling voor Belgen tot voor kort ook in hun eigen land tot de belastbare inkomsten werden gerekend.

Nederland en België hebben hierover recent afspraken gemaakt om dubbele belasting te vermijden.

H

et recht tot belasten van opgebouwde afspraken voortvloeiend uit de levensloopregeling in het kader van een door een inwoner van België in Nederland uitgeoefende dienstbetrekking komt, op basis van het dubbelbelastingverdrag gesloten tussen België en Nederland, aan Nederland toe. Echter, op basis van ditzelfde belastingverdrag, dienen inkomsten effectief in Nederland belast te zijn om in België vrijgesteld te worden van heffing.

Hoewel Nederland geen belasting heft over de opbouw zelf van de levensloopregeling, wordt er nu toch geacht dat deze opgebouwde afspraken in Nederland zijn belast. De belastingheffing in Nederland wordt immers uitgesteld tot op het ogenblik van de latere levensloopuitkering. Deze regeling is het gevolg van een overeenkomst dd 11/3/2011 tussen de Belgische en Nederlandse bevoegde autoriteiten.

Vrijgesteld van heffing Het gevolg van het bovenstaande is dat België voor deze opgebouwde aanspraken voorkoming van dubbele belasting volgens de vrijstellingsmethode met progressievoorbehoud zal verlenen. Dit betekent dat de inkomsten worden vrijgesteld van heffing in België, maar tegelijk wel in aanmerking komen om het belastingtarief op de in België belastbare inkomsten te berekenen.

Nederland zal vervolgens de in een kalenderjaar ontvangen uitkeringen, voortvloeiend uit opgebouwde afspraken in het kader van de levensloopregeling, progressief belasten. Voor België

is jaarlijks 3% van het afgestane kapitaal als inkomen van roerende goederen en kapitalen belast. Deze kwalificatie betekent een belastingheffing in België aan 15%. Als gevolg van deze regeling worden slechts de levensloopuitkeringen in Nederland in aanmerking genomen, nadat de uitkeringen verminderd zijn met het belastbare bedrag dat in België in aanmerking genomen wordt.

Schriftelijk verzoek Indien u van de regeling wenst gebruik te maken, dient u een schriftelijk verzoek in te dienen bij uw plaatselijke belastingkantoor.

De Belgische belastingadministratie zal vervolgens een kopie van het verzoek bezorgen aan de bevoegde autoriteiten van Nederland.

Hierna zullen de Nederlandse autoriteiten het bedrag van de aanspraken waarvoor vrijstelling wordt gegeven doorgeven aan de Belgische belastingadministratie.

Mocht u al stortingen gedaan hebben die in België belast werden, kan u een beroep doen op de procedure tot onderling overleg om eventuele dubbele belasting ongedaan te maken. n

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 49

wonen | thema

Van kat tot linnenkast, van hond tot huiskamertafel

Do’s en don’ts van

verhuizen Zelf stap je in het vliegtuig of in de auto op weg naar het buitenland, maar eenmaal daar wil je ook je dierbare hond of kat weer in je armen sluiten en kunnen beschikken over je eigen meubels. Hoe zorg je dat zij ook veilig in het land van emigratie arriveren? Directeuren Jan van Santen van de Mondial Waaijenberg Groep en Marc Verhaart van Zoologistics geven advies.

tekst rimke de groot

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 51

thema | wonen

J

an van Santen, directeur van de Mondial Waaijenberg Groep, raadt aan de verhuizing van je inboedel te regelen zodra je weet dat je gaat emigreren. “Dan kunnen wij tijdig alle relevante informatie verstrekken, zoals over de reisduur, de benodigde visa, et cetera. Neem je een kleine of een grote inboedel mee en wat betekent dat voor de kosten? Neem je bijvoorbeeld een inboedel van 40 kubieke meter mee overzee, dan heb je 10 kubieke meter te veel voor de kleinste container, met extra kosten. In dat soort zaken kunnen wij adviseren.”

De Mondial Waaijenberg Groep heeft jarenlange ervaring met het verhuizen van inboedels naar het buitenland en kent daardoor alle ins en outs. Bijvoorbeeld over het meenemen van je auto. “We raden mensen af hun auto mee te nemen naar de Verenigde Staten of Canada”, zegt Van Santen. “Een auto van Nederlandse of Duitse origine komt het land sowieso niet in. Tenzij hij vijftien jaar of ouder is, dan mag het wel. Is

52

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

“We raden mensen af hun auto mee te nemen naar de Verenigde Staten of Canada” de auto van Amerikaanse oorsprong, dan mag hij wel mee. Die regelgeving is heel specifiek. Wij zijn op de hoogte van al dat soort bijzondere bepalingen die gelden voor transport en invoer op verschillende continenten en in afzonderlijke landen.”

Do’s en don’ts van Jan van Santen, directeur Mondial Waaijenberg Groep DO: neem een erkend verhuisbedrijf in de arm, met aantoonbare internationale ervaring. Wij doen dagelijks drie tot vijf exportladingen en kennen alle regels en vereisten.

DON’T: ga niet zelf pionieren. Je loopt op tegen de bureaucratie van de douane en een berg papieren. Vaak kost dat meer tijd, terwijl wij alle formulieren al hebben die je nodig hebt.

Inpakken Het verpakken van de inboedel gaat op verschillende manieren. “Voor verhuizing binnen Europa verpakken we de meubels in wollen dekens en rijden we ze in luchtgeveerde meubelwagens naar de plaats van bestemming”, legt Van Santen uit. “Bij transport overzee gaan de meubels verpakt in papieren dekens in een stalen container, omdat ze veel vaker overgeladen worden. De verpakking vereist dan meer aandacht.” Het inpakken van de inboedel gebeurt op voorschrift van de verzekeringsmaatschappij door de vakkundige verhuizers van het verhuisbedrijf. “Maar nietbreekbare artikelen als boeken en linnengoed mag je zelf verpakken. Kleding ook, dan kun je het zelf sorteren. Als je naar een warm land gaat, heb je je winterkleren bijvoorbeeld niet nodig. Die kun je bij je ouders of vrienden achterlaten, maar wij kunnen ze ook opslaan.”

wonen | thema

Do’s en don’ts van Marc Verhaart, directeur Zoologistics

Zonder spullen Wanneer je je inboedel precies laat oversturen, hangt af van je persoonlijke situatie en het land van bestemming, zegt Van Santen. “In de meeste landen moet je zelf verplicht aanwezig zijn bij de douane-inklaring, bijvoorbeeld in Canada, de Verenigde Staten en China. Binnen Europese landen van de EG is het niet verplicht, maar over het algemeen kun je beter zelf aanwezig zijn. Je zit dan wel een paar weken zonder spullen. Ook dat bespreken we vooraf. Ga je tijdelijk naar je ouders, ga je alvast rondreizen door het land van bestemming, of doe je je inboedel eerst in opslag omdat je nog geen woning hebt in het buitenland? De afstemming is van groot belang. We kunnen bijvoorbeeld ook al een eerste zending met een paar persoonlijke spullen via de luchtvracht vooruitzenden.”

Hoewel je inboedel in vertrouwde handen is, kan het best eng zijn die antieke kast of dat breekbare erfstuk uit handen te geven.

Stel dat het onderweg kwijtraakt of stukgaat. “Dat gebeurt nauwelijks, omdat alles wordt geregistreerd en driedubbel wordt

DO: geef net zo veel aandacht aan de reis van uw huisdier als aan uw eigen reis. Wacht niet tot het laatste moment met het maken van een boeking voor het transport. Haast is een slecht element bij het organiseren.

DON’T: geef uw huisdier géén kalmeringsmiddel voor de reis. Een vliegreis heeft bepaalde fysiologische invloeden die bijvoorbeeld een autotrip niet heeft. Doordat de omgevingsdruk in de cabine op grote hoogte omlaag gaat, neemt de hartslag af. Als daar ook nog de invloed van een kalmeringsmiddel bijkomt, kan dat net te veel zijn. gecontroleerd”, stelt Van Santen gerust. “Bij een groupage container, met meerdere zendingen, kan het weleens gebeuren dat een doos elders terechtkomt, maar dan zorgen we dat dat zo snel mogelijk wordt hersteld.”

Hond of kat Naast je meubels kun je ook je hond of kat willen meenemen naar het buitenland. Marc Verhaart, directeur van Zoologistics, gespecialiseerd in het verhuizen van honden en katten, weet precies wat daarbij komt kijken.

“Ik raad aan ruim van tevoren te beginnen met het plannen van de verhuizing van je huisdier, zodat je op het eind van het traject geen stress hebt door tijdgebrek. Neem als extreem voorbeeld Australië. Hier ben je zo’n zes maanden tevoren al druk doende om de hele reeks veterinaire behandelingen en onderzoeken tijdig te kunnen afronden. Bij binnenkomst van het land gaat het huisdier nog een maand in een quarantainestation voordat ook Rakker naar zijn nieuwe huis mag. Daartegenover staat het reizen binnen de EU, wat indien het dier een EU-dierenpaspoort en een identificatiechip heeft op heel korte termijn te plannen is.”

“Sommige landen willen naast de gangbare

“Geef net zo veel aandacht aan de reis van uw huisdier als aan uw eigen reis” FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 53

thema | wonen documenten zoals een gezondheidsverklaring ook nog extra parasitaire behandelingen en een importvergunning”, vervolgt Verhaart. “Dat moet dan allemaal tijdig worden aangevraagd en geregeld, zodat de reis niet uitgesteld hoeft te worden. Ook als de documenten door de eigen dierenarts niet correct worden ingevuld en gestempeld, door onbekendheid met deze materie, kan een transport onnodige vertraging oplopen. Dan zal een huisdier soms zelfs tijdelijk in een dierenhotel moeten worden opgevangen totdat alles op de juiste wijze is geregeld en hij kan vertrekken. Het is dus van het grootste belang dat je je hier vooraf goed over laat informeren.”

Soms is de informatie echter lastig te vinden of is deze erg complex, weet Verhaart. “Juist daarom hebben wij naast het organiseren van het luchttransport ook de mogelijkheid

gecreëerd om mensen door het hele veterinaire eisenpakket heen te helpen. Deze service, ‘Pet Travel Clinic’, wordt uitgevoerd door een zeer gespecialiseerde dierenkliniek in Amsterdam. Ook zijn we begonnen met het zelf leveren van transportkennels, zodat mensen altijd de juiste kennel hebben die aan de constructie-eisen voldoet.”

Dierenwelzijn Is het al een beetje spannend om je persoonlijke spullen uit handen te geven, je geliefde hond of kat op zo’n lange reis sturen kan nog moeilijker zijn. “Wij hebben daar uiteraard alle begrip voor en hebben hier dagelijks mee te maken als ‘reisbureau voor dieren’”, zegt Verhaart.

“Een luchtvaartmaatschappij zal alleen een dergelijk transport accepteren als zij het ook kan uitvoeren. Dat wil zeggen dat het vliegtuig een vrachtruim heeft met verlichting,

temperatuurcontrole en ventilatie, waardoor de omgevingsomstandigheden gelijk zijn aan die in de cabine waar de passagiers zitten.”

Voor Zoologistics is dierenwelzijn de allereerste prioriteit bij een transport naar het buitenland. “En dat verwachten wij ook van de luchtvaartmaatschappij en van de eigenaar van het huisdier zelf”, zegt Verhaart. “Als een baasje zijn huisdier met twee tussenstops wil laten vliegen en in een te kleine transportkennel, omdat dit goedkoper zou zijn dan op een directe vlucht en in een kennel op het juiste formaat, dan zullen wij daar niet aan meewerken. We hebben ook regelmatig contact met de Dierenbescherming, waarbij we de situatie op Schiphol goed in de peiling houden om de goede naam van de luchthaven te behouden.” n Meer informatie www.waaijenberg.nl www.zoologistics.nl (ook aanwezig op de Emigratiebeurs.)

onroerend goed | wonen

Uitgelicht

56

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

wonen | onroerend goed

Bouw je eigen villa en leef als een koning!

Spanje, regio Murcia

Betaalbaar wonen in een oase van rust is mogelijk. In een residentiële vallei heeft u de mogelijkheid om uw eigen perceel te kiezen. Verscholen tussen de bossen bij een riviertje of op de top van een heuvel met adembenemende vergezichten.

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 57

onroerend goed |

wonen Spanje - provincie Murcia Uw villa is gelegen op een zeer royaal perceel. Uw eigen toegangsweg leidt u naar de entree van uw villa. U betreedt de woning via de grote typisch Spaanse patio. De grote raampartijen in de

salon zorgen voor maximale lichtinval in uw villa en laten u optimaal genieten van schitterende

vergezichten over uw terras en zwembad op de adembenemend mooie natuur. Pijnbomen, olijfwilgen, iepen en eikenbomen vormen het habitat van eekhoorns, wilde geiten, adelaars, haviken en

uilen. De ruime leefkeuken, volledig uitgerust met onder andere afzuigkap, kookplaat en oven kan open of gesloten uitgevoerd worden.

Naast de woonkamer bevindt zich een van de in totaal vier slaapkamers. Deze slaapkamer is voorzien van een aparte badkamer. Een van de twee vleugels is ingericht voor de master slaapkamer Het oude centrum

van het nabij

gelegen Lorca.

met een zeer ruime en-suite badkamer voorzien van groot ligbad, dubbele wastafel, bidet en toilet.

De andere vleugel heeft een aparte ingang. In deze vleugel bevinden zich twee gasten slaapkamers met badkamer voorzien van douche, toilet en wastafel. Uw royale tuin biedt mogelijkheid tot het laten aanleggen van uw eigen tennisbaan, gastenverblijf, garage of atelier.

Materiaalkeuze is geheel naar eigen wens. U kiest dus uw eigen keuken, tegels, badkamer, etc.

Omgeving

De stranden en badplaatsen van de Middellandse Zee, met mogelijkheden tot duiken, snorkelen, zeilen en sportvissen bereikt u in 45 minuten. Het plaatselijke dorpje voor uw boodschappen ligt op 10 minuten rijden en de grote historische Middeleeuwse stad Lorca op 20 minuten. Bezoek

hier de wereldberoemde of alom bekende ‘Procesion de la Semana Santa’ waarbij beelden van de

stadsbeschermelingen op de schouders door de smalle straatjes worden gedragen, onder luid ap-

plaus van de lokale bevolking, die een traantje wegpinken van emotie bij het aanschouwen van de

belangrijkste persoon in hun stad of bewonder een van de Middeleeuwse gerestaureerde kastelen rondom de stad.

58

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

wonen | onroerend goed

Kenmerken

Prijs: € 310.000,-

Referentienummer: mu06

Hypotheek mogelijk voor

€ 155.000,- (c.a. € 388,- p/m)

Soort bouw: nieuwbouw

Contact

Aantal slaapkamers: 4

T: +31 020 2629850

Aantal verdiepingen: 1 Aantal badkamers: 3

Woonoppervlakte: 170 m2

Perceeloppervlakte: 20.000 m2

Puurspanje.nl

F: +34 968543291

E: info@puurspanje.nl

Ga naar www.vertreknl.nl/onroerendgoed voor nog meer aangeboden woningen of het plaatsen van uw woning.

Plaatsing van een woning op de website is gratis.

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 59

onroerend goed |

wonen

Canada

Kelowna British Columbia. Twee-onder-eenkap-nieuwbouwwoning met airconditioning en dubbele garage. 265 m2, vier slaapkamers, drie badkamers, toilet, internet/zitkamer, werkkamer, gourmet keuken met granieten keukenblad, afwasmachine, koelkast, fornuis en magnetron. Open gashaard, mooi afgewerkte basement met recreatieruimte en bioscoop, uitkomend op ruim terras en tuin. Ruim overdekt balkon met zicht op het meer, vallei en golfbaan, klein balkon vanuit de slaapkamer met zicht op het meer.

Nieuwe rijtjeswoning, 173 m2. Dichtbij Chute Lake basisschool en het kinderdagverblijf Little Owl Academy. De woning heeft twee ingangen vanaf de straat en de ander vanuit de gemeenschappelijk tuin. Basement met TV-kamer, badkamer en garage. Begane grond: toilet, ruime keuken met een granieten keukenblad, afwasmachine, koelkast, fornuis en magnetron, ruime eetkamer.

Tweede verdieping: drie slaapkamers, twee badkamers, kast voor wasgoed en een inloopkast.

Vrijstaand huis Toscaanse stijl, 255 m2, met een ruime tuin. U wordt onmiddellijk verwelkomt met een unieke Toscaanse flair. De begane grond biedt drie slaapkamers, toilet en een ruime gezellige keuken met afwasmachine, koelkast, fornuis en magnetron.

Op de tweede verdieping is een unieke werkkamer/kunststudio dat ook gebruikt kan worden als slaapkamer, met een eigen privé balkon een rustige plek om te werken. Geniet van het uitzicht over het meer en de appelen wijngaarden.

Properties Kelowna

Properties Kelowna

Properties Kelowna

Prijs: $ 489,900,- CAD

Contactpersoon: Bert ter Horst T: +1-250-317-7346

E: bert@propertieskelowna.com

Prijs: $ 359,800,- CAD

Contactpersoon: Bert ter Horst T: +1-250-317-7346

E: bert@propertieskelowna.com

Prijs: $ 619,900,- CAD

Contactpersoon: Bert ter Horst T: +1-250-317-7346

E: bert@propertieskelowna.com

duitsland

Deze mooie, gerenoveerde vrijstaande woning bevindt zich op een centrale locatie in Wietmarschen, Grafschaft Bentheim, dichtbij de Nederlandse grens bij Enschede. Alle voorzieningen zijn op korte afstand, Nederland is snel bereikbaar. Garage, vloerverwarming, gedeeltelijk onderkelderd, badkamer en slaapkamer beneden, onderhoudsarm.

Deze goed onderhouden bungalow bevindt zich op een rustige locatie in Ostrhauderfehn, Landkreis Leer, Ostfriesland. Het huis is voorzien van vloerverwarming en beschikt eveneens over een gastenwoning. De tuin beschikt over een groot terras met haard.

Badkamer en twee slaapkamers beneden, zwembad.

Deze zo goed als nieuwe vrijstaande woning bevindt zich op een rustige locatie in Erika, gemeente Haren, Landkreis Emsland. Alle voorzieningen liggen op korte afstand. Drie slaapkamers, garage met elektrisch bedienbare deur, vloerverwarming, mooie inbouwkeuken en badmeubel. Koperen dakgoten, zo goed als onderhoudsvrij.

Droomhuis Duitsland

Droomhuis Duitsland

Droomhuis Duitsland

Prijs: € 179.000,-

Contactpersoon: Tjitske Janssen T: 0049 (0)4952 80 88 795

W: www.droomhuisduitsland.com

60

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

Prijs: € 169.000,-

Contactpersoon: Tjitske Janssen T: 0049 (0)4952 80 88 795

W: www.droomhuisduitsland.com

Prijs: € 189,500,-

Contactpersoon: Tjitske Janssen T: 0049 (0)4952 80 88 795

W: www.droomhuisduitsland.com

wonen | onroerend goed finland

lapland

In midden-oost Finland ligt deze woning bestaande uit twee verdiepingen op een kavel van 1500 m2. Het bewoonbare oppervlak bedraagt 140 m2, en de woning beschikt over 5 kamers, alsmede een geïsoleerde garage en schuur. Voorzien van alle gemakken, waaronder eigen sauna. Bouwjaar 2001.

In Zuid-Finland gelegen 4-kamerwoning, met mogelijkheid om op de zolder nog twee kamers extra te realiseren. Naast de woning een carport en verwarmde schuur. Het bewoonbare oppervlak bedraagt 135 m2. De kavelgrootte is 2600 m2. Open haard, sauna en veel inbouwapparatuur. Bouwjaar 2002.

Vakantiewoning met twee kamers en een loft, gelegen in een populair skigebied in Lapland. Het bewoonbare oppervlak bedraagt 52 m2. De kavelgrootte is 1250 m2. Afstand tot de skihellingen bedraagt 3 km. Langlauf loipe en sneeuwscooter trail naast de deur.

Bouwjaar 1992.

Poolster Beheer BV.

Poolster Beheer BV.

Poolster Beheer BV.

Prijs: € 250.000,-

Contactpersoon: Mervi Leveelahti E: mervi@tweedehuisinfinland.nl

Prijs: € 237.000,-

Contactpersoon: Mervi Leveelahti E: mervi@tweedehuisinfinland.nl

Prijs: € 88.000,-

Contactpersoon: Mervi Leveelahti E: mervi@tweedehuisinfinland.nl

spanje Bar- Cafetaria- restaurant van 150 m2 aan het strand in Torrevieja. De zaak is volledig gerenoveerd en voorzien van alle faciliteiten. Er is een groot magazijn, kantoor, slaapruimte en twee keukens met douche en toiletruimte. Beneden is er een dubbele garage te gebruiken voor verkoop, opslag en autoruimte.

De capaciteit is 46 personen binnen en 40 op het terras. Alle vergunningen zijn aanwezig. De huurovereenkomst is 10 jaar en verlengbaar. De huurprijs is € 800,- per maand. De borg is € 1000,-.

Torrevieja (Valenciaans: Torrevella, betekent de oude toren) is een badplaats gelegen aan de Middellandse Zee, meer specifieker aan de Costa Blanca, 41 km ten zuiden van Alicante in Spanje. Torrevieja is het perfecte vakantie oord in zuid-oost Spanje. Het is 30 km2 groot, bezit ongeveer 20 km kust en telt ruim 91.000 inwoners. Dit gebied is het beste te beschrijven als een lange landstreek, welke bekend staat om zijn mooie stranden. Hierdoor is dit gebied ook zeer populair bij de Spanjaarden die vanuit andere delen van Spanje hun vakantie hier doorbrengen.

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 61

onroerend goed | nieuw-zeeland

In het tropische noorden ligt dit bedrijf met 94 ha. Het terrein is licht glooiend en heeft een uitstekende bemestingshistorie. Er wordt gemolken met een 20-stands visgraat. Het woonhuis is recent gemoderniseerd en heeft drie slaapkamers. Productie 750.000 liter melk.

Prijs: $ 1,9 Mio

Interfarms Emigratieservice Pieperij 11

7924 PZ Veeningen T: +31-528-391111

E: info@interfarms.nl

wonen

noorwegen

Op 2,5 kilometer van het dorpje Vrådal nabij het skicentrum, zijn ruime vlakke kavels beschikbaar tussen de 1000 en 1500 m2 groot pal aan het meer de Nisser. Deze zonnige locatie biedt veel privacy en mogelijkheden voor recreatie in zowel het winter- als zomerseizoen.

In het centrum van het dorpje Vrådal op een berghelling zijn ruime kavels van 1500 m2 beschikbaar met uitzicht op het meer en de skipiste. Uitstekende zomer- en winterbestemming met goede faciliteiten en verhuurmogelijkheden.

v.o.n.

Portula B.V.

Een sleutelklare bungalow is er al voor € 185.000 Portula B.V.

Contactpersoon: de heer E. van Riessen Loseweg 1, 7315 BA Apeldoorn T: 0031-(0)55-5191968 W: www.portula.eu

Kavels vanaf € 60.000,-. Sleutelklare bungalows vanaf € 185.000,- incl. kavel.

Contactpersoon: de heer E. van Riessen Loseweg 1, 7315 BA Apeldoorn T: 0031-(0)55-5191968 W: www.portula.eu

oostenrijk

Gastenhuis/pension met acht kamers en grote tuin gelegen in midden-Karinthië op ongeveer drie kilometer afstand van de skipiste. Voor emigranten die een bedrijf in Karinthië willen beginnen is dit een uitstekende start. Woonoppervlak 415 m2. Grondoppervlak 3329 m2.

Appartementenhuis met zes woningen en eigenaarwoning met fraai uitzicht op de bergketen Karawanken. Het huis is in zeer goede toestand en op loopafstand van het centrum van Velden, de Wörthersee en het casino. Woonoppervlak 350 m2. Grondoppervlak 997 m2.

In het centrum van Velden aan de Wörthersee wordt dit wooncomplex momenteel gebouwd. De woning op de begane grond beschikt over een woon-eetkamer, slaapkamer, badkamer, separaat toilet, een voorraadruimte en een terras. Woonoppervlak ca.

49,64 m2

Makelaar Karinthie

Makelaar Karinthie

Makelaar Karinthie

Prijs: € 349.000,-

Edgar & Jorien van der Horst

Neubauweg 4, A-9552 Steindorf am Ossiacher See M: + 43 (0)650/2729882

E: horst.makelaar-karinthie@aon.at W: www.makelaar-karinthie.nl

62

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

Prijs: € 444.000,-

Edgar & Jorien van der Horst

Neubauweg 4, A-9552 Steindorf am Ossiacher See M: + 43 (0)650/2729882

E: horst.makelaar-karinthie@aon.at W: www.makelaar-karinthie.nl

Prijs: € 209.899,83

Edgar & Jorien van der Horst

Neubauweg 4, A-9552 Steindorf am Ossiacher See M: + 43 (0)650/2729882

E: horst.makelaar-karinthie@aon.at W: www.makelaar-karinthie.nl n

8 dilemma’s | leven

Geboren op 19 augustus 1973 In 2009 won Pauw de Gouden Strop met haar misdaadroman ‘Daglicht’. Ze is ook scenarioschrijfster van de NCRV-serie ‘In therapie' en mede-eigenaar van een ecoproject op Dominica: www.rootsjungleretreat.com.

64

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

leven | 8 dilemma’s Schrijfster Marion Pauw werd geboren op het paradijselijke eiland Tasmanië, aan de zuidkust van Australië. Het gezin verhuisde naar Leeuwarden: van de Tasmaanse jungle naar de Hollandse klei. Later verhuisde Pauw naar Curaçao en bracht enkele jaren door in het Caribisch gebied. Momenteel woont ze met haar dochter in Amsterdam. tekst chantal saba

1

Curaçao versus Nederland: welke manier van leven spreekt jou meer aan?

“Beide culturen brengen me iets goeds. Op Curaçao voelt elke vrije dag als vakantie. De zon schijnt er elke dag, dus je kunt altijd naar het strand. Dat maakt ontspannen erg gemakkelijk. Het is tegelijkertijd de reden waarom ik niet het hele jaar op Curaçao kan zijn. Het stresslevel is laag en je krijgt er zo weinig impulsen dat ik na een tijdje inkak.

Nieuwe ideeën ontstaan dan ook in Nederland. Voor het uitwerken van die plannen is rust en focus nodig en dat vind ik dan weer op eilanden zoals Curaçao.”

2

Leef je liever met een volle agenda, of laat je je liever verrassen?

“In Nederland heb je die agenda nu eenmaal nodig. Toen ik net terugkwam uit Curaçao viel me ineens op hoe gejaagd iedereen hier leeft.

Ik vond dat mensen zo ontzettend snel praatten. Het voelde alsof ik uit een grot gekropen kwam. Als ik iemand vroeg: ‘Hoe gaat het?’ dan hoorde ik meestal iets van: ‘Ja, druk druk druk! Maar wel lekker druk.’

Dat vond ik zoiets idioots. Dat mensen het als positief ervaren om een volle agenda te hebben. Op Curaçao was alles veel losser en spontaner.

Hoe wij hier onze zaakjes regelen en plannen, dat zien zij als stress en gedoe.”

3

Waar is het beter wakker worden, in Amsterdam of op Curaçao?

4

Welke eigenschap is belangrijker voor een emigrant: optimisme of een open geest?

“Op Curaçao had ik een vrijstaand huis, met een grote tuin, een zwembad en palmbomen. Dat is wel lekker wakker worden. Als daar de wekker klonk, stond ik gelijk ‘aan’. Hier in Nederland heb ik veel moeite met opstarten. Ik heb wel mijn best gedaan om hier in Amsterdam de tropische sfeer na te bootsen met winterharde palmbomen. Toch voelt het niet helemaal hetzelfde als alle buren in je tuin kunnen kijken.”

“Een open geest is onmisbaar om je te kunnen aarden in een ander land. Je moet je overgeven aan het feit dat dingen anders gaan dan je gewend bent. Zeker op een eiland als Curaçao, waar het tempo zo anders ligt. Het betalen van de elektrarekening is een kwestie van in de rij staan en héél geduldig wachten. Daar kun je je over opwinden, maar je kunt ook een boek meenemen om de tijd te doden. Je moet er een beetje de romantiek en de humor van inzien. Het gaat goed mis als je alles blijft vergelijken met Nederland.”

5

Brengt reizen je in balans of maakt het je juist onrustig?

6

Leef je graag met grote contrasten of zoek je liever het midden?

“Heen en weer reizen tussen twee volstrekt verschillende werelden brengt balans in mijn leven. Het leert me relativeren en het verruimt mijn blik. Onrustig? Nee. Na een lange reis kan ik er echt van genieten om weer terug te zijn. Ik heb veel om voor thuis te komen: lieve vrienden, m’n hondje, fijne buren en ik heb ook nog eens een huis waar ik me heel prettig voel. Eigenlijk kan ik overal goed ‘landen’. Je moet niet vergeten dat je altijd jezelf meeneemt, waar je ook naartoe gaat. Als je je niet happy voelt met jezelf, dan ga je op geen enkele plek ter wereld geluk vinden.”

“Dat kun je niet los zien van elkaar. Soms raak ik een beetje ingeslapen, dan is het ineens weer belachelijk druk. Soms zit je midden in de stad en dan ben je in de jungle. Soms is het volop feest en daarna is rust nodig. Soms is het vreten en dan weer tijd voor een pas op de plaats. Balans is eigenlijk de beweging tussen die twee uitersten in. Het is geen statisch punt. Dat maakt balans soms ook zo moeilijk te managen.”

7

Als kind heb je altijd terugverlangd naar de natuur, ruimte en rust op Tasmanië. Nu woon je met je dochter in Amsterdam. Zou je haar liever ergens anders laten opgroeien?

“Mijn dochter leert hier omgaan met het leven in de stad, maar ik neem haar ook heel vaak mee op reis. Onze laatste vakantie was in de jungle van Panama. Haar vader woont op Aruba en daar is ze weer bezig met duiken en vrijwilligerswerk bij een asiel. Het leven van mijn dochter is hier wel veel vrijer. Ze kan zelf op de fiets overal heen en met vriendinnen afspreken. Op Aruba moet ze altijd met de auto gehaald en gebracht worden.”

8

Op welke plek ter wereld zou je nu het liefst willen zijn?

“Zonder twijfel op Dominica, een eiland in de Caribische Zee. Dat is de mooiste plek op aarde. Ik voel me daar heerlijk, midden in de jungle met riviertjes en watervallen. Elektriciteit is er schaars en je mobiele telefoon kun je ook net zo goed thuis laten. Ik vind dat prettig, in één klap weg van alle bull shit. Begrijp me niet verkeerd: ik ben dol op bull shit, maar niet continu. Het is weer die afwisseling die me heel erg aanspreekt.” n

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 65

de immigrant | leven

“

In Nederland kun je veel bereiken als je eerlijk je werk doet

66

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

”

leven | de immigrant Pervez Minhas (56) is geboren in Pakistan. In zijn studententijd kwam hij tijdens een reis door Europa in Nederland terecht en ging er nooit meer weg. Hij runt nu een uitstekend Indiaas-Pakistaans restaurant, en timmert als ondernemer verder aan de weg met de import van hockeysticks uit Pakistan. In deze vijfde aflevering van De Immigrant vertelt Minhas met trots over zijn vaderland: “Pakistan is een aantrekkelijk land voor buitenlanders.”

Van Pakistan naar Nederland

tekst paul poley | fotografie peter wiezoreck

Waarom ben je ooit naar Nederland gekomen?

Pervez Minhas: “Ik kom uit de streek Kashmir, gelegen in het grensgebied tussen India en Pakistan. Zo’n 32 jaar geleden was ik op reis door heel Europa. Tijdens die reis deed ik Nederland aan. Hoewel het absoluut geen doel van me was om er te blijven, zit ik er nu nog. Ik volgde een hbo-studie, kreeg werk in Nederland en op een gegeven moment besloot ik te blijven. Nu heb ik in het Overijsselse Hengelo een Indiaas-Pakistaans restaurant, Taj Mahal. Daar serveer ik originele streekgerechten uit Punjab en Kashmir. Mijn beleid is anders dan veel andere Indiase restaurants, ik pas mijn gerechten namelijk niet aan de Nederlandse smaak aan. In Taj Mahal krijg je dus 100 procent authentieke gerechten. Daarnaast ben ik gek op sport, vooral hockey.

Sinds kort laat ik hockeysticks van het merk Desii in Pakistan maken en ik importeer ze vervolgens in Nederland. Daar is steeds meer vraag naar.”

Biografie Pervez Minhas Geboortejaar 1955

Wat zijn de grootste verschillen tussen Nederland en Pakistan?

Geboorteplaats Kashmir, Pakistan

“Nederland vind ik een vrij, en rustig land, waar je heel veel kunt bereiken als je eerlijk je werk doet. In Pakistan kan dat op zich ook wel, maar de situatie is moeilijker. Mensen hebben het er niet breed, en om een succesvol bedrijf op te zetten heb je veel kapitaal nodig.”

Woonplaats Hengelo Laatste opleiding HBO Biologie

Waar moeten Nederlanders die naar Pakistan emigreren op letten?

“Pakistan is een ontwikkelingsland, maar voor iemand uit Europa is het gemakkelijker om er iets te bereiken dan voor iemand uit Pakistan. Pakistanen kijken tegen Europeanen op. Het wordt voor buitenlanders ook steeds aantrekkelijker om in Pakistan te wonen en te werken. Via wetgeving probeert men Pakistan aantrekkelijker te maken, denk aan aangepaste belastingen voor buitenlanders.”

Wat moeten Nederlanders in Pakistan zeker gaan doen?

“Er komen de laatste jaren niet zo veel toeristen in Pakistan en dat is jammer, want het is een ontzettend mooi land. In het noorden, waar ik vandaan kom, is er enorm veel prachtige natuur, met grote bergstreken. Het land is ook erg goedkoop, alleen de reis is wat duurder, al kun je tegenwoordig voor 600 euro al retour. Tot slot is de bevolking erg gastvrij.” n

Huidige baan eigenaar restaurant Taj Mahal en Desii Sports Mijn tip aan ieder die overweegt te emigreren Zorg dat je er goed kunt werken. Voor mij was het belangrijk dat ik goede contacten in de IT- en sportbranche kon opbouwen in Nederland. Wie meer informatie wil, kan mailen via minhas@ desii.nl

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 67

toen&nu | leven Toen...

Nu...

In deze rubriek staan mensen centraal die het roer in hun leven hebben omgegooid. Die rigoureus hun oude werkzaamheden hebben verruild voor nieuwe. In deze vijfde editie aandacht voor Franca Porter. Ooit werkte ze als marketingassistent en beursorganisator bij Texaco, nu heeft ze een luxe Chambres d’Hôtes in de Charente.

Wat voor werk deed je voordat je naar Frankrijk vertrok?

Franca Porter: “Jarenlang heb ik bij oliemaatschappij Texaco gewerkt, in Rotterdam en in Brussel. Daar ben ik begonnen als receptioniste, telefonist, telexiste –ja ja die waren er toen nog – en typiste, in de volksmond ‘tiepgeit’ genoemd. Later heb ik gesolliciteerd naar de functie van ‘Marketing Assistant’. Gelukkig heb ik die veelzijdige job gekregen en heb ik veel plezierige jaren gewerkt op de verkoopafdeling. Ik was onder meer belast met de organisatie en uitvoering van commerciële beurzen. Denk daarbij aan de Bedrijfswagen RAI, Landbouw RAI en Tankstation Totaal. De werkzaamheden bestonden bijvoorbeeld uit het verzinnen van promotionele acties tijdens de beurs, met de standbouwer de standinrichting bespreken, ter plekke catering regelen voor de standbezetting, hotelreserveringen regelen, iedere ochtend een peptalk geven, maar ook wel eens impopulaire maatregelen nemen,

68

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

leven | toen&nu

TOEN Beursorganisator zoals iemand van de standbemanning naar huis sturen omdat hij met een onfris en ongeschoren gezicht verscheen. En dan hadden we ook nog de buitenlandse reizen, met variërend 30 tot 300 gasten. Tijdens de buitenlandse trips was ik medeverantwoordelijk voor het toeristische programma en zodoende ben ik op Malta geweest, in Malaga, Athene, en het indrukwekkende Israël. Toch wil ik benadrukken dat dit natuurlijk ontzettende leuke reizen waren, maar ook betekende het keihard werken en bijna 24 uur per dag in touw zijn.”

haal vers stokbrood en croissants bij de bakker in het dorp: ontbijten bij ons doe je namelijk op z’n Frans, Engels en Nederlands! Natuurlijk ben ik ook gastvrouw, en geef ik niet alleen toeristische informatie, maar regel ik ook nuttige zaken voor mensen die een huis in de omgeving willen kopen. En voor dit alles word ik ook nog eens betaald.

Je raadt het waarschijnlijk al, samen met mijn Britse echtgenoot en ons dochtertje van 9 hebben we een luxe Chambres d’Hôtes in de Charente, Zuidwest-Frankrijk (http://www.aubellefleur.com).”

Als je werk bij Texaco zo leuk was, waarom ben je er dan mee gestopt?

Wat vind je leuk en minder leuk aan het wonen en werken in Frankrijk?

“Al jaren heb ik twee dingen geroepen: ooit trouw ik met een Engelsman en ooit wil ik graag mijn eigen hotel hebben in Engeland. Over de volgorde viel te twisten, haha. Die Engelsman kwam er en wij zijn vanuit Nederland naar Londen vertrokken. Darren, mijn echtgenoot, had daar een huis. Omdat Devon en Cornwall op onze verlanglijst stonden om een Bed & Breakfast te beginnen, zijn we naar Londen verhuisd omdat het makkelijker is om vanuit het land zelf te zoeken. Uiteindelijk is het niet gelukt met die B&B, de prijzen waren exorbitant hoog of we kregen locaties voorgeschoteld waar jij en ik niet willen wonen.”

“Onze dochter, Fleur, vloeiend drietalig, zit ‘gewoon’ op de uitstekende Franse dorpsschool en is vanaf dag één volkomen geaccepteerd door haar klasgenoten. Natuurlijk moet je zeker in het begin je uiterste best doen om ‘erbij te horen’, en dat betekent dus ook naar de herdenking van de slachtoffers van de Eerste en Tweede Wereldoorlog gaan, maar ook acte de presence geven op de dorpsfeesten. Je krijgt daar veel hartelijkheid voor terug, de gastvrijheid die je hier meemaakt, maak je nergens anders mee. De mensen zijn hier niet rijk qua geld maar wel rijk als het gaat om vriendschap, en is dat niet het mooiste dat er is?

De Charente is de op een na zonnigste regio in Frankrijk; natuurlijk heeft dat ook meegespeeld in onze beslissing om juist hier te gaan wonen.”

En toen dus de overstap van Engeland naar Frankrijk...

“Darren kende de Franse streek de Charente nog van vroegere vakanties en opperde om daar eens te gaan kijken, omdat de omgeving erg mooi was. Vijf weken achter elkaar hebben wij precies gekeken waar we het mooi vonden in de Poitou Charentes, want dit departement is groot. En om een lang verhaal kort te maken, we zijn er na twee jaar in geslaagd om ons huis te vinden. Waarom Frankrijk? Tja, dat is eigenlijk door Darren gekomen, want ik heb nooit geroepen ‘ik trouw nog eens met een Fransman’. Maar naarmate we steeds meer in Frankrijk kwamen, gelukkig geen taalprobleem hadden, en gezien het feit dat we altijd hebben gezegd onze dochter niet in Londen te willen laten opgroeien, werd ons hart steeds meer geopend en zijn we dol geraakt op de streek waarin we wonen. We zijn namelijk nogal kieskeurig: de streek is het belangrijkst en dan pas een huis.”

Hoe zien je werkzaamheden er nu in Frankrijk uit?

“Momenteel maak ik bedden op, schrob ik toiletten en sop ik douches!

Maar ik kook ook diners, heb inmiddels meters aan kookboeken, en

NU

“De mensen zijn hier niet rijk qua geld maar wel rijk als het gaat om vriendschap” “Wacht, je vroeg ook om de nadelen. Het is wennen dat de meeste winkels tussen 12 en 2 uur (of soms nog langer) zijn gesloten, maar als je eenmaal weet welke winkels dat zijn, valt ook daar wel mee te leven. Je hoort vaak over de Franse bureaucratie. Ja, die is er inderdaad.

Het aanvragen van een nieuw, in mijn geval Frans, rijbewijs heeft zes maanden geduurd en dan moet je nog doorduwen aan het loket omdat plots een dame het dossier niet kan vinden…” n

Chambres d’Hôtes in Frankrijk FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 69

boeken

Februari Dwars op de tijdgeest – Hoe ik Nederland aantrof toen ik terugkwam Auteur Froukje Santing woonde en werkte zeventien jaar (van 1981 tot 1999) als correspondent voor NRC Handelsblad in Turkije. Na haar terugkeer trof ze een land aan dat onder invloed van 9/11 en de moord op Theo van Gogh in hoog tempo veranderde, op een manier die haar van Nederland vervreemdde. Dit boek is haar weerwoord. Volgens Santing werd, aangestuurd door de politiek, op een obsessieve manier geprobeerd een model-Nederlander te ontwikkelen. Het recht om – binnen grenzen – anders te zijn, een in haar beleving vrijwel onvervreemdbare Nederlandse waarde, werd bij het grofvuil gezet.

F. Santing | ISBN 978 90 445 2076 7 | E 17,90 | Paperback | Uitgeverij de Geus

Maart Duizend dagen in China Dit eerder verschenen boek van Bettine Vriesekoop verschijnt nu in een goedkopere editie. In augustus 2006 vertrekt Bettine als China-correspondent voor NRC Handelsblad naar Peking. Als tafeltennisster heeft zij ‘Het land van het Midden’ vanaf 1980 regelmatig bezocht, maar dit is anders: nu moet zij als alleenstaande moeder haar leven aan de andere kant van de wereld geheel opbouwen.

Bettine vertelt openhartig hoe zij met vallen en opstaan haar weg moet vinden als journalist in een bureaucratisch land. In de aanloop naar de Olympische Spelen 2008 doet ze verslag van de opstanden in Tibet, de aardbeving in Sichuan en de confrontatie tussen Oost en West. Ook schrijft Bettine over haar eigen dagelijkse leven in de wereldstad: over Wang, haar hulp in de huishouding, haar assistent Colin en over het zware werk als correspondent in een cruciale fase van de ontwikkeling van China.

Over de angst die ze voelt als ze op reportage gaat en haar zoon in Peking moet achterlaten, maar ook over de voldoening van haar leerproces en verrijkende ervaringen.

B. Vriesekoop | ISBN 978 90 388 9493 5 | E 12,50 | Paperback | Uitgeverij Nijgh en Van Ditmar

Nieuwe Chinese plantenkunde J.B. Matto, het pseudoniem van de Nederlandse Joost Bottema, schreef een roman over zijn verblijf als Nederlandse docent aan de universiteit in Chongqing, China. Tijdens dit verblijf ontbrak het hem aan een enigszins nuchtere inleving in de mentale houding van de Chinezen en Tibetanen. De manier waarop zijn kennissen, collega’s en studenten daar omgingen met hun dagelijkse beslommeringen en zorgen, was moeilijk te doorgronden. Vandaar deze roman, waarin de verteller op zoek gaat naar praktische oplossingen voor zijn typische westerse remmingen en dilemma’s. Die vindt hij in alledaagse situaties, maar vrijwel altijd anders dan hij had verwacht.

J.B. Matto | ISBN 978 90 284 2452 4 | E 17,90 | Paperback | Uitgeverij Wereldbibliotheek

70

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

boeken

April Altijd Noorwegen Auteur Gerrit Jan Zwier heeft een oude liefde: Noorwegen, dat hij al liftend leerde kennen. Velen met hem bewonderen de taaiheid en wilskracht van de Noren, die zich in een woeste natuur weten te handhaven. Niet alleen vakantiegangers, maar ook steeds meer emigranten hopen dat in een fjord of halfverlaten dorpje het avontuur van hun leven nu echt zal beginnen. Zwier verkent de landschappen, eilanden en uithoeken van zuid naar noord, vaak te voet, maar ook met de auto en per schip.

G.J. Zwier | ISBN 978 90 450 1801 0 | E 21,95 | Paperback | Uitgeverij Atlas

Wij zijn Arabieren – portret van ondoordringbaar Syrië Toen Maarten Zeegers in 2009 aan zijn studie islamitisch recht in Damascus begon, kon hij niet vermoeden dat hij enkele jaren later het land zou worden uitgezet. In Wij zijn Arabieren verhaalt hij over zijn leven in Syrië. Scherpzinnig, maar ook geestig en lichtvoetig beschrijft hij de omgang met medestudenten, orthodoxe jongeren, radicale geestelijken en politieke tegenstanders van het regime. Hij ontdekt dat een groot aantal moslims uit een conservatief milieu in de praktijk niet zo streng in de leer is als hij dacht. Contact met de andere sekse is ingewikkeld: zijn ervaringen met vrouwen lopen stuk op culturele verschillen of worden verstoord door de Geheime Dienst. Wanneer de opstanden uitbreken, bevindt Zeegers zich midden tussen de demonstranten. De veiligheidsdienst treedt hard en gewelddadig op, maar kan de betogingen niet onderdrukken. Het volk eist de val van het regime. Zeegers schrijft anoniem over de opstand in verschillende kranten, tot hij wordt opgepakt en het land wordt uitgezet wegens ‘illegale journalistieke praktijken’.

M. Zeegers | ISBN 978 90 575 9521 9 | E 18,50 | Paperback | Uitgeverij Podium

Bevrijd de vrijheid / Een journalistiek en persoonlijk verslag van post-apartheid in Zuid-Afrika In 1967 vestigde Hélène Passtoors zich in Afrika. Tijdens haar verblijf in Mozambique in 1981 werd ze benaderd door en sloot zich aan bij het ANC (African National Congress). Ze nam deel aan geheime operaties in Zuid-Afrika, totdat ze in 1985 werd gearresteerd. Een jaar later werd ze veroordeeld wegens hoogverraad en kreeg tien jaar gevangenisstraf. In 1989 werd ze na onderhandelingen vrijgelaten en het land uitgezet. Elf jaar later kreeg ze amnestie en kon ze terugkeren naar Zuid-Afrika. Dit boek is het journalistieke verslag van Passtoors recente reizen door het nieuwe Zuid-Afrika, verweven met ontroerende reflecties van iemand die in de strijd haar onschuld is kwijtgeraakt. Het bevat eveneens interviews met prominente personen uit het ANC. Zij onderzoekt de stand van zaken van het land waarvoor zij haar vrijheid heeft opgeofferd.

H. Passtoors | ISBN 978 90 284 2466 1 | E 19,90 | Paperback | Uitgeverij Wereldbibliotheek

Meer emigratieboeken vindt u op www.vertreknl.nl/boeken.

U kunt daar de boeken eenvoudig bestellen en /of recenseren.

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 71

fun4kids

In Holland staat een huis!

E

en eigen plek om jezelf te zijn en je

We geven vijf exemplaren weg van

gen niet voor niets ‘oost west, thuis

over het land Kaleidia, waar de tijd

veilig te voelen, dat is je thuis. Ze zeg-

De tijd is kwijt, een spannend boek

best’! Waar thuis is, maakt niet uit. Of je nou

is opgeslokt door een groot donker

op een eiland woont of in een flat, op het plat-

gat. Wil je ook kans maken op een

1

teland of in de stad, je kunt je overal thuis voe-

exemplaar, stuur dan voor 15 mei

len. De vragen hieronder gaan allemaal over

2012 de oplossing naar: redactie@vertreknl.nl

wonen. Beantwoord je alle vragen goed, dan kun je met de letters uit de gekleurde vakjes

De winnaar wordt bekendgemaakt

het woord samenstellen dat we zoeken.

via de website www.vertreknl.nl.

2

4

De winnaar maakt kans op 3????

5

10

11

6

14

15

7

18

De prijs word ter beschikking gesteld door www.base4life.nl.

De opbrengst van het boek gaat naar de oprichting van een weeshuis in Kameroen.

8

19

9

23

24

20

12

16

25

21

28

26

13

29

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

27

22

30

Oplossing:

72

17

31

fun4kids Horizontaal 2. Hoog, smal en oud huis dat in Amsterdam aan een gracht staat (12) ◆ 4. Pippi Langkous woont erin en heeft het Kakelbont genoemd (5) ◆ 5. Bergruimte helemaal boven in een huis; soms kun je er ook spelen en /of slapen (6) ◆ 6. Een houten gebouw dat kan worden afgesloten, en dat ook vaak wordt gebruikt als tuinhuisje (7) ◆ 8. Je kunt een woning huren van iemand of zelf een huis aanschaffen (5) ◆ 10. Hier slaap je in (3) ◆ 13. Een ander woord voor hout dat stuk is (3) ◆ 14. Grote bak waar je in kunt zitten of liggen om je te wassen (3) ◆ 17. Ruimte tussen twee muren of holte in een dikke muur (3) ◆ 18. Hiermee kun je lopend van de ene verdieping naar de andere komen (4) ◆ 23. Klein primitief huisje, ook een slaapkamer op een schip wordt zo genoemd (3) ◆ 27. Bovenkant van een gebouw. Sinterklaas kan er zelfs met zijn paard op lopen (3) ◆ 29. Plaatje bij de deur van een huis waarop staat wie er woont (10) ◆ 30. Hierin woont de koningin (6) ◆ 31. Huis van een boer (8).

Verticaal 1. Boerderij die vooral voorkomt in het westen van de VS en Canada (5) ◆ 7. Abeltje en Sjakie hebben hier veel avonturen mee beleefd (4) ◆ 9. Een heel hoog gebouw dat o.a. veel in New York voorkomt (13) ◆ 11. Kleine plaats waar mensen bij elkaar wonen (4) ◆ 12. Hierin slaap je als je kampeert (4) ◆ 15. Hierdoor ga je een huis of kamer in en uit (4) ◆ 16. Een gebouw om in te wonen (4) ◆ 19. Als je omhoog kijkt in je kamer zie je het…… (7) ◆ 20. Voorstel voor een geldbedrag als je een huis koopt (3) ◆ 21. Als iets op slot zit, kun je het hiermee openen (7) ◆ 22. Van dit materiaal zijn ramen gemaakt en je kunt er ook uit drinken (4) ◆ 24. Ander woord voor vloerbedekking; in de Efteling kan de fakir ermee vliegen (5) ◆ 25. Grote woonplaats (4) ◆ 26. Deel van een stad of dorp (3) ◆ 28. In dit gedeelte van het huis worden de maaltijden klaargemaakt (6).

Diagonaal links 2. Ze hangen in bijvoorbeeld de woonkamer, en ’s avonds als het donker wordt, doe je ze dicht (6).

Diagonaal rechts 2. Overdekte plaats om de auto te parkeren bij het huis (6) ◆ 3. Ruimte in de badkamer afgeschermd door een cabine of een gordijn waar je je kunt wassen (6).

Met behulp van het woord ‘woon’ kun je veel andere woorden samenstellen. Kijk maar eens hoever je de trap kunt aflopen!

1. Vervoeging van het werkwoord wonen in de tegenwoordige tijd: hij/zij/het…; 2. Vervoeging van het werkwoord wonen in de verleden tijd: hij/zij/het…; 3. Buurt met woningen;

4. Vaartuig dat is ingericht of verbouwd voor permanente bewoning; 5. Ruimte in huis die door het hele gezin het meest gebruikt wordt; 6. Dorp of stad waar je woont;

7. Ander woord voor huiskamer;

8. Deel van een pand dat als woning dient;

9. Plaats waar woonwagenbewoners leven;

10. Door de gemeente afgegeven bewijs waarmee je in een bepaald huis mag wonen; 11. De reizen die een werknemer maakt tussen zijn huis en een vaste werkplek.

w o o n w o o n w o o n w o o n w o o n w o o n w o o n w o o n w o o n w o o n w o o n FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 73

fun4kids

Welkom in Woonplaats!

Wandel mee door het stadje Woonplaats en schrijf bij elk gebouw het juiste

woord op de stippellijn. Als je dit goed hebt gedaan, en je de letters in de juiste volgorde van 1 tot 20 opschrijft, kun je een bekend spreekwoord vormen.

74

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012

Abonnementen zijn tot wederopzegging. Aanbieding is alleen geldig binnen Nederland en t/m 31 december 2012, en indien u in 2011 geen abonnee bent geweest.

puzzel en win

Wat heb je in huis?

1

B

2

3 5 7 10

4

evalt de plek waar je woont op een gegeven moment niet meer, dan moet er een oplossing komen. Te denken valt dan aan een verbouwing. Of een verhuizing. Bijvoorbeeld naar een andere stad of provincie. Een heel rigoureuze beslissing is om te verhuizen naar het buitenland. Dat kan net over de grens zijn in België of Duitsland, maar vaak genoeg lonkt de andere kant van de wereld. Dan moet je wel van goeden huize komen. Dit is namelijk niet alleen een kwestie van het nieuwe huis inrichten en aanpassen aan de eigen wensen, maar ook van het zich aanpassen aan een heel 12 ander (leef)klimaat. Zo kun je jaren gelukkig hebben geleefd in een appartement in Amsterdam, maar nu kiezen voor een stekje in Thailand of Argentinië. Of het nu oost is of west waar je terechtkomt, als je je maar thuis voelt!

6 8

9

11 13

14

15

16

17

18 19

Heb je alles in huis om de emigratiesprong te wagen? Vul ons huiswoordraadsel in en stel met de letters uit de gekleurde vakjes het woord samen dat we zoeken.

20 21

22

23

24

25 26 28

27

29

30

31 32 33

34

We geven vijf exemplaren weg van het Emigratie- en buitenlands onroerend goed handboek (winkelwaarde € 22,50 per uitgave).

U kunt kiezen uit maar liefst 11 landen (zie voor de complete lijst www.guidelines.nl).

Wilt u ook kans maken op een exemplaar, stuur dan voor 15 mei 2012 de oplossing naar: redactie@vertreknl.nl . De winnaar wordt bekendgemaakt via de website www. vertreknl.nl. De prijs word ter beschikking gesteld door uitgeverij Guide Lines.

35

Horizontaal 3. Spanning 6. Plaats 7. Kuip 9. Sneeuwhut 11. Bemiddelaar die helpt bij het verkopen/ vinden van een huis 13. Oude lengtemaat 14. Man of vrouw die naast je woont 15. Handvat 17. Woonlasten 18. Kleed 19. Buurt 20. Overkapping 21. Lidwoord 22. Complex 23. Afkorting van etage 24. Bijwoord van plaats 26. Afbreken 28. Gereedschap 30. Deel van een woonhuis 31. Weg 33. Thuis 34. Autostalling 35. Huis Verticaal 1. Belasting die verschuldigd is bij aankoop van een huis 2. Citadel 4. Technische Academie 5. Vertrek 8. Inzinking 9. Ingenieur 10. Stoffering 12. Bouwkundige 14. Onbebouwd 16. Werkzaamheden 18. Provisorisch 20. Buurtschap 25. Binnen 27. Verdieping 28. Ingezetene 29. Hypotheek 32. Klingel Oplossing: FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 77

wegwijzer

Wegwijzer van A tot Z Hier vindt u diverse bedrijven die u kunnen helpen bij uw vertrek naar het buitenland variërend van een visumaanvraag tot het vinden van een baan en/of woning. Meer bedrijven vindt u op onze website VertrekNL.nl/wegwijzer. Ook kunt u daar uw bedrijf kosteloos aanmelden.

a

e

onroerend goed in het buitenland.

scholieren, studenten, expats,

Als onderdeel van het ministerie van

Uitgeverij Van Dorp Educatief heeft

en/of het starten van een eigen

vrijwilligers.

Agentschap NL

Economische Zaken, Landbouw en

Innovatie, is het agentschap bestaat

uit vijf thematische divisies met een gecentraliseerde bedrijfsvoering en één frontoffice. De divisies houden zich bezig met de uitvoering van

overheidsbeleid rond de thema’s Duurzaamheid, Innovatie en Internationaal.

Juliana van Stolberglaan 148 2595 CL Den Haag

T: 0031 (0)88 602 80 00

W: www.agentschapnl.nl

Emigratieboek.nl

een online boekhandel voor landverhuizers. Op de site

Emigratieboek.nl vindt u boeken die verkrijgbaar zijn op het gebied van

emigreren. Van praktische gidsen tot taalcursussen en reisgidsen.

Postbus 42, 3956 ZR, Leersum T: 0031 (0)343 46 99 70 F: 0031 (0)343 46 99 73

E: administratie@vandorp-educatief.nl W: www.emigratieboek.nl

g

Globaljobbing

b

Bilingual Kids

Engelse lessen voor kinderen vanaf 4 jaar die graag Engels wil leren, of bij houden als ze al tweetalig zijn. Ook

kun je je bij ons voorbereiden op een emigratie, sabbatical of het TTO

(tweetalig onderwijs). Bilingual Kids heeft in 2008 haar eigen curriculum ontwikkelt voor al haar lessen. De methode wordt continue door

ontwikkeld om aan de eisen van het modern vroeg talen onderwijs te voldoen.

Postbus 5518, 6802 EM Arnhem

Specialist in de bemiddeling van Nederlandstaligen die in het

buitenland willen werken. Zij zorgen niet alleen voor een uitdagende baan bij een professionele

organisatie, maar helpen en

begeleiden kandidaten ook bij de overgang naar de buitenlandse locatie.

Distellaar 28, 5467 BN, Veghel T: +31 (0) 413 379 000

T: 0031 (0)45 575 42 18

F: 0031 (0)45 575 45 35

E: guidelines@planet.nl W: www.guidelines.nl

h

Heering Associates

Grensoverschrijdend juridisch en fiscaal advies. Zij begeleiden en structureren internationale

vraagstukken. Dit doen zij in

samenwerking met Van Doorne

advocaten, notarissen en fiscalisten

te Amsterdam, Michelez & Associés, notarissen te Parijs.

Herengracht 141, 1015 BH Amsterdam T: 0031 (0)20 7 222 111

F: 0031 (0)20 8 100 298

E: info@heeringassociates.eu

W: www.heeringassociates.eu

Belangenorganisatie die wereldwijd

inzake (ver)koop en (ver)huur van

VERTREK NL FEBRUARI 2012

Voerendaal

W: www.globaljobbing.com

E: info@globaljobbing.com

W: www.bilingualkids.nl

|

Cortenbacherdreef 27, 6367 GG,

j

GuideLines

78

onderneming in het buitenland.

F: +31 (0) 413 366 817

T: 026-351 1514

E: info@bilingualkids.nl

Informatiehandboeken over werken

Juridische en fiscale handboeken

JoHo Support

ondernemers, reizigers en World Experience Center Paviljoensgracht 18, 2512 BP, Den Haag

T: 0031 (0)88 321 45 67 E: info@joho.nl

W: www.joho.nl

m

Mondial Waaijenberg Groep

Of u nu binnen Nederland verhuist

of emigreert naar een ander land, de Mondial Waaijenberg Groep

verzorgt uw complete verhuizing

voor zowel particulieren als zakelijk.

Wanneer u tijdelijk naar het

buitenland verhuist, kunnen zij uw

inboedel ook opslaan in één van hun opslagloodsen. Het verhuisbedrijf

heeft vestigingen in Gelderland en in Groningen.

Celsiusstraat 47, 6716 BZ te Ede Postbus 299, 6710 BG, Ede T: 0031 (0)318 62 45 55

F: 0031 (0)318 64 62 61

E: info@waaijenberg.nl

W: www.waaijenberg.nl

talent wil ontwikkelen, kennis delen,

o

steunt via support centers, sites &

Voor de branche buitenlandverzeke-

en samen te werken. Die wereld-wijd services, en werkt voor o.a.

OOM Verzekeringen

ringen neemt OOM Verzekeringen

wegwijzer

een unieke positie in door zich te

E: grensbanken@rn.rabobank.nl

v

langer verblijf in het buitenland.

W: www.emigrerennaarbelgie.nl

Begeleidt u vanaf het eerste begin

positioneren als dé verzekeraar voor Nederlanders die voor langere tijd in het buitenland verblijven kunnen bij OOM Verzekeringen terecht om

T: 0031 (0)40 217 96 66;

Visa4you

W: www.emigrerennaarduitsland.nl

tot het moment dat u het visum in uw paspoort heeft gekregen. Uw

emigratie specialist naar Australië,

goede, integere en passende

s

Postbus 3036, 2280 GA, Rijswijk (ZH)

Als één van de grootste carrièresites

T: 0031 (0) 528 39 11 18

daten en bedrijven om elkaar te

E: info@visa4you.nl

verzekeringen af te sluiten.

T: 0031 (0)70 353 21 00 (ma-vrij 8.30 uur – 17.00 uur)

F: 0031 (0)70 360 18 73

E: info@oomverzekeringen.nl

W: www.oomverzekeringen.nl

p

Pet Travel Clinic

Gespecialiseerde agent in de zorg voor het organiseren van de emi-

gratie van uw huisdier. Dierenwelzijn is de eerste prioriteit.

Hoeksteen 153, Avio Trade park, 2132 MX, Hoofddorp

T: 0031 (0)20 316 50 93

F: 0031 (0)20 316 50 99 E: pets@zoologistics.nl

W: www.zoologistics.nl

r

Rabobank Grensbanken

De adviseurs van deze banken hebben specifieke kennis van zowel

Belgische en Duitse als Nederlandse

voor pensioenen, verzekeringen, sparen en beleggen. Daarnaast

hebben de Rabobank Grensbanken een uitgebreid lokaal netwerk van deskundigen opgebouwd. Denk

hierbij aan makelaars, notarissen, fiscalisten, juristen en advocaten,

maar ook verzekeringsmaatschap-

pijen, architecten en bouwondernemingen.

E: info@emigrerennaarbelgie.nl

een combinatie van vakken die in uw specifieke situatie passend is.

Uiteraard is het ook mogelijk het

F: 0031 (0) 528 39 11 19

vinden en wil op die manier de

W: www.visa4you.nl

StepStone is actief in 13 landen: België, Denemarken, Finland,

w

W: www.wereldschool.nl

Luxemburg, Nederland, Noorwegen,

Via radio, televisie en internet biedt

z

Zwitserland. De StepStone websites

nieuws, informatie en cultuur aan

bezocht per maand. Ze bieden ook

wereld. Dat wordt gedaan vanuit

landen en in de rest van de wereld

tief, in tien talen. Hierbij houdt de

samenwerkingsovereenkomsten

schillende informatiebehoeften van

recruiters in deze markten.

Wereldomroep het aanbod aan op

Postbus 103, 2300 AC Leiden

Witte Kruislaan 55,

F: 0031 (0)71 57 30 401

Postbus 222, 1200 JG, Hilversum

een aantrekkelijke locatie voor het

W: www.stepstone.nl

T: 0031 (0)35 672 43 33 (publieksvoor-

ging in West-Europa, met een goede

Frankrijk, Duitsland, Italië,

Wereldomroep

Oostenrijk, Portugal, Zweden en

Radio Nederland Wereldomroe-

worden meer dan 3 miljoen keer

miljoenen mensen over de hele

diensten aan in andere Europese

een Nederlands-Europees perspec-

door middel van strategische

Wereldomroep rekening met de ver-

met leidinggevende online

de diverse doelgroepen en past de

Doezastraat 2a, 2311 HB Leiden

de mediasituatie in diverse regio’s.

T: 0031 (0)71 57 30 400

1217, AM Hilversum

E: info@stepstone.nl

T: 0031 (0)35 672 42 11 (algemeen)

Tsjechië-Ahoj

bij de aankoop van onroerend goed in Tsjechië en Slowakije. Als

aankopend makelaar zijn uw

wensen bepalend voor de wijze van uitvoering, verzorgt zowel aan Nederlandse zijde als aan

volledige onderwijs via de Wereldschool te doen.

Pascallaan 71, 8218 NJ, Lelystad T: 0031 (0)320 22 99 27 F: 0031 (0)320 22 99 91

E: info@wereldschool.nl

perfecte match realiseren.

Bemiddelen met een ruime ervaring

Wat betreft de hypotheek, maar ook

Nederlands te laten volgen of voor

in Europa helpt StepStone kandi-

hypotheken. Zij kunnen u advies

moeten worden op financieel gebied.

ervoor kiezen uw kind(eren) alleen

StepStone

t

geven over alle keuzes die gemaakt

of internationale school. U kunt

Pieperij 11, 7924 PZ, Veeningen

wetgeving op het gebied van

fiscaliteit, sociale zekerheid en

Canada en Nieuw Zeeland.

als in combinatie met een lokale

lichting)

F: 0031 (0)35 672 43 43

E: wereldomroep@rnw.nl

W: www.wereldomroep.nl Wereldschool

Verzorgt het afstandsonderwijs

voor Nederlandstalige kinderen van drie tot en met achttien jaar die in

het buitenland verblijven. Zowel volledig onderwijs thuis is mogelijk

Zeeuws-Vlaanderen / Uwnieuwetoekomst.nl

In Zeeuws-Vlaanderen vindt u de

ruimte, vrijheid en rust die elders in Nederland steeds schaarser

worden. U heeft hier meer dan drie

keer zoveel ruimte als gemiddeld in de rest van ons land: zo'n 6800 m2 per persoon. Bovendien is de prijs-

kwaliteitverhouding op het gebied van wonen erg gunstig.

Bovendien is Zeeuws-Vlaanderen

bedrijfsleven door de gunstige lig-

infrastructuur op land en water. De streek heeft als gevolg van uitbrei-

ding van de bedrijvigheid de komen-

de jaren honderden vacatures, onder andere in de volgende projecten/

sectoren: Valuepark, Lifestyle Village,

Glastuinbouw, Procesindustrie, Zorg, Toerisme, Bio Park, Detailhandel.

Voor een actueel aanbod van functies in Zeeuws-Vlaanderen gaat u

naar www.uwnieuwetoekomst.nl. n

Tsjechische zijde in een voor u bekende taal.

Rembrandtlaan 4, 5462 CH Veghel NL T: 0031(0)413820282

M: 0031(0)624392244

M CZ: 00420 737406129

E: holke@tsjechie-ahoj.nl W: www.tsjechie-ahoj.nl

Ga naar www.vertreknl.nl/wegwijzer voor: - nog meer relevante adressen binnen de emigratiebranche - het plaatsen van uw eigen bedrijf Plaatsing van uw bedrijf op de website is gratis.

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 79

leven | strip

FEBRUARI 2012 VERTREK NL

| 81

volgend nummer

THEMA

Volgende keer in VertrekNL: welk land is het beste voor uw gezondheid?

Bevallen in het buitenland

Voorkomen is beter dan genezen Medische specialisten aan het woord

Interview met Steven van de Vijver, tropenarts, huisarts en Heeft u auteur van nummers gemist?

Afrika is besmettelijk Deze kunt u nabestellen via vertreknl.nl

Reportage: Hoe beleven Nederlandse emigranten de Olympische Spelen en het EK? De nieuwe VertrekNL ligt vanaf half mei in de winkel!

82

|

VERTREK NL FEBRUARI 2012