Eerste druk oktober 2012 Uitgeverij Haystack Š 2012 Postbus 308 5300 AH Zaltbommel 0418-680180 needle@haystack.nl www.haystack.nl Auteur: Hugo Vos (www.borrelbabbel.nl) Corrector: Carolien van der Ven Vormgeving omslag: Levin den Boer Illustratie back cover: De Uitbeelder ISBN: 9789461260444 NUR: 810 BorrelbabbelenŽ is een geregistreerd handelsmerk van Furore, werkplaats van de verbeelding. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, geluidsband, elektronisch of op welke wijze ook en evenmin in een retrieval system worden opgeslagen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Hoewel dit boek met veel zorg is samengesteld, aanvaardt schrijver noch uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/ of onvolkomenheden in dit boek.
INHOUD
VOORWOORD
10
INLEIDING
14
De bodybuilder
19
Hoofdstuk 1 NEGEN GOEDE REDENEN OM TE GAAN BORRELEN (EN ÉÉN OM THUIS TE BLIJVEN)
20
Onbekend maakt onbemind
21
Gun jezelf de gunfactor
22
De wet van de grote getallen
24
Een eeuwenoude succesformule
25
Borrelbabbelen is gezond
27
Een paar liter per klant
28
Borrelbabbelen kost geen tijd
28
Je kunt altijd nog borrelen
29
Geef toeval een kans
30
En één goede reden om niet te gaan
31
De BN’er 32 Hoofdstuk 2 ACHT VALKUILEN VOOR BORRELBABBELBEGINNERS 34 Een borrel te serieus nemen
36
Een babbel te lang laten duren
37
Word geen stalker
39
Te veel babbelen, te weinig luisteren
40
Neem oma niet mee
41
Niet liegen, wel jokken
43
Andermans agenda vergeten
45
Te veel borrelen tijdens de borrel
46
De psychiater
48
Hoofdstuk 3 TWAALF SOCIALE SMAAKMAKERS
50
Ont-moet 52 Maak er een spel van
53
Positief denken en doen
54
Humor voor de liefhebbers
55
Kies voor complimenten
56
Flirten mag (een beetje)
56
Houd hen wakker
57
Zet je geheugen aan
58
Maak het persoonlijk
60
Interessant, en wat gebeurde er toen?
61
Gebruik je x-ray ogen
62
Accepteer een afwijzing
63
De consultant 64 Hoofdstuk 4 DE VOORBEREIDING
66
Wat is je geheime agenda?
68
Tijd voor een volle agenda
70
Naar het Boekenbal of de buurtbarbecue
72
Sigaren op de sociĂŤteit
73
Borrelen voor een goed doel
75
Netwerken bij het vrouwennetwerk
76
We vieren feest
76
Wat zit er in je handtasje?
78
De maffioso 83 Hoofdstuk 5 SPOEDCURSUS LICHAAMSTAAL
84
Klaar om weg te rennen
86
Een hand voor je tand
88
Zijn het je ogen, is het je lach?
89
Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet
93
Lach maar
96
Praten met je armen en benen
99
Het betere benenwerk
103
Ich bin wie du
104
Zeg, je staat in mijn intieme zone
105
De verkoper 109 Hoofdstuk 6 MAG IK ME EVEN VOORSTELLEN?
110
Stap een: eropaf
113
Stap twee: de openingszin
122
Stap drie: mijn naam is‌
127
Stap vier: een nieuw gespreksonderwerp
129
De nerd
135
Hoofdstuk 7 UITGEBABBELD
136
Tijd om te gaan
136
Een hug voor de koningin
141
Vaarwel 142 Huiswerk achteraf
143
De politicus 144 Hoofdstuk 8 DE BORRELBABBELBOOST
146
Tip een: introduceer je gasten
148
Tip twee: zorg dat gasten elkaar herkennen
148
Tip drie: zorg voor een gespreksonderwerp
149
Tip vier: laat hen lopen
150
Tip vijf: het balboekje
150
Tip zes: tafelschikking 2.0
151
Tip zeven: het raadsel
152
Tip acht: iedereen aan het werk
154
Tip negen: wie ben jij?
154
Tip tien: plan het programma
155
Tip elf: nodig mij uit!
155
De journalist 156 Nawoord
158
‘HOI’
8 | 8
VOORWOORD
Ik: ‘Hee, is dat niet Marleen van de afdeling marketing?’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Voorzichtig!’ Ik: ‘Zal ik haar aanspreken?’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Niet doen! Voor je het weet sla je een flater!’ Ik: ‘Je hebt gelijk. Laten we maar hier blijven… Shit, ze komt hierheen! Ze ziet me! Zal ik gewoon hoi zeggen?’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Hoi is te saai! Verzin iets beters!’ Ik: ‘Jij hier?’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Nee man, je ziet toch al dat ze hier is?’ Ik: ‘Hoi Marleen, leuke jurk heb je aan!’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Man! Wat moet ze van je denken?’ Ik: ‘Wow, wat zie je er goed uit! Hoe gaat het met je?’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Riskant, was haar moeder niet kort geleden overleden?’ Ik: ‘Shit! Eh… Dag Marleen, nog gecondoleerd met je moeder… dan.’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Niet doen, straks gaat ze huilen!’
VOORWOORD | 9
Ik: ‘Ik moet iets verzinnen om haar op te vrolijken!’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Nee, natuurlijk niet, dan neem je haar verdriet niet serieus!’ Ik: ‘Ik wil hier weg!’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Kan niet, ze heeft je al gezien en ze komt naar je toe.’ Ik: ‘Moet ik haar zoenen?’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Dat is een optie, maar wel voorzichtig, niet te gretig, alleen op haar wangen. Anders denkt ze dat je iets van haar wilt.’ Ik: ‘Dat wil ik ook!’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Ja, maar dat mag zij niet merken! Je bent potdomme getrouwd!’ Ik: ‘Ja, balen!’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Nou, nou.’ Ik: ‘Ik moet nog ergens een openingszin hebben! Help me nou even!’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Ik weet er geen!’ Ik: ‘Natuurlijk wel, vorige maand hoorden we er nog een van Frits!’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Die weet ik niet meer!’ Ik: ‘Het was iets met… met eh… iets met een engel!’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Nee! Niet die!’
10 | 10
Ik: ‘Hoe ging die nou ook alweer?’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Maakt niet uit! Bedenk een andere.’ Ik: ‘Ik moet er toch nog veel meer kennen?’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Ja, maar die heb je nu niet paraat!’ Ik: ‘Ik maak wel een grapje! Een buiging of zo en dan zeg ik: “Majesteit!”’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Jaja! Doen, een grapje desnoods. Maar doe in elk geval iets, ze staat al voor je neus!’ Ik: ‘Hoi.’ Het stemmetje in mijn hoofd: ‘Zucht’
VOORWOORD | 11
‘EN DAAR STA JE DAN...’
12 | 12
INLEIDING
En daar sta je dan, in de deuropening van een zaal vol mensen die elkaar allemaal lijken te kennen. Ze staan gezellig te kletsen, een borrel ontspannen in de hand. Op het moment dat jij over de drempel stapt, wordt het stil. Iedereen draait zijn hoofd om en kijkt hoe jij over de drempel stapt. Je hoofd loopt rood aan en de spieren in je benen verslappen. Wat moet je doen om erbij te horen, wie moet je aanspreken, wat moet je zeggen? Herken je deze nachtmerrie? Welkom bij de club; je bent in goed gezelschap. Ik ontmoet ontzettend veel mensen met dezelfde borrelvrees. Als ik hen beter leer kennen, ontdek ik keer op keer dat het allemaal aardige en interessante mensen zijn. Zonde dat niet meer mensen dat weten, vertel ik hun dan. Borrelenbabbelen® is gelukkig een kunst die iedereen kan leren, en ik ben het levende bewijs. Ik ging jarenlang met tegenzin naar borrels. Op een dag heb ik daar een punt achter gezet. Waarom zou ik onzeker staan te dralen terwijl iedereen om mij heen het naar zijn zin leek te hebben en zijn netwerk zorgeloos leek uit te breiden? Ik heb mezelf geleerd om in onbekend gezelschap nieuwe mensen te ontmoeten en leuke gesprekken te voeren. En dat is pre-
INLEIDING | 13
cies wat ik je met dit boek wil leren: niets meer en niets minder. Want het is precies waar borrels toe dienen: nieuwe mensen ontmoeten en leuke gesprekken voeren (en tussen de bedrijven door de basis leggen voor een zakelijk vervolg). Als je de volgende drie adviezen ter harte neemt, kom je de volgende keer in elk geval tevreden thuis van elke bijeenkomst: Neem een borrel niet te serieus Verwar een feestje of een netwerkbijeenkomst niet met een sollicitatiegesprek. Het is voldoende om met een treindienstleider over het weer te praten, en met een IT-consultant over zijn vakantie. Meer mag, maar het hoeft niet. Klets hier en daar een minuut of tien, pak nog een bitterbal en ga voldaan naar huis. Maak contact Om de gesprekken met die treindienstleider en die ICT-consultant te voeren moet je hen natuurlijk wel aanspreken. In dit boek maak je kennis met allerlei technieken, je zult zien hoe makkelijk het eigenlijk is. Luister Dit boek had eigenlijk ‘borrelluisteren’ moeten heten, omdat succesvol netwerken in een onbekend gezelschap voor het grootste deel bestaat uit aandachtig luisteren naar de mensen met wie je in gesprek bent.
14 | 14
Als je deze drie spelregels in acht neemt, zul je net als ik ontdekken hoe leuk borrels kunnen zijn. Je zult bovendien merken hoeveel zakelijke kansen informeel netwerken oplevert. Een van de beroemdste quotes uit de film The Godfather is de zin ‘It’s not personal, it’s strictly businnes’ van Michael Corleone. Dit citaat klinkt volstrekt geloofwaardig, maar je weet dat hij precies het tegenovergestelde bedoelt: zakendoen, of je nou voor de maffia werkt, voor een politieke partij of voor een zorginstelling, is volstrekt persoonlijk. En niemand die zaken wil doen, kan het zich daarom veroorloven om juist op informele bijeenkomsten verstek te laten gaan. Waarom denk je dat succesvolle managers en ondernemers, politici en ambtenaren, lobbyisten en journalisten, artiesten en andere BN’ers zoveel borrelen? Ze weten dat ze weinig tot niets bereiken als ze de gunfactor niet hebben. En die gunfactor wordt bepaald door persoonlijke voorkeuren, niet door zakelijke. Laatst sprak ik op een borrelbabbeltraining iemand die zei: ‘Ik ben niet bezig met business binnenhalen, ik zie netwerken meer als “nieuwe vrienden” maken.’ Ik vind dat wijs gesproken. Zie een zakenrelatie niet als een lopende portemonnee, maar als een potentiële vriend. Je kunt nog zoveel praktische voordelen van je nieuwe dienst noemen, maar niets heeft zoveel effect voor de deal als een goed gesprek over jullie dwarse tienerdochters tijdens een zomerse barbecue. Knopen worden doorgehakt tijdens vergaderingen, in directie-
INLEIDING | 15
kamers of in de Tweede Kamer. Maar de standpunten worden bepaald in de wandelgangen, tijdens lunches en borrels. Als jij er niet bij bent, hoef je er ook niet op te rekenen dat er rekening met jou wordt gehouden. Beperk je sociale contacten niet tot je familie, vrienden en collega’s. Twitter eens wat minder en ga eens wat vaker naar een borrel waar echte mensen, echte gesprekken hebben. Echt, borrels zijn te leuk en te waardevol om in de deuropening te blijven staan. Ga de drempel over en doe mee! Hugo Vos www.werkplaatsvandeverbeelding.nl www.borrelbabbel.nl
16 | 16
PAS OP VOOR...
DE BODYBUILDER
De bodybuilder is een opschepper. Alles wat jij hebt meegemaakt, heeft hij ook meegemaakt. Wel twee keer. De bodybuilder barst van het zelfvertrouwen. Je kunt het zien aan zijn kleding (laatste mode), zijn horloge (Rolex) en zijn haarsnit (gisteren bijgeknipt). Je probeert hem nog te laten merken dat je zelf ook niet van gisteren bent, maar het helpt niet. Hij knikt vriendelijk, maar uit alles blijkt dat hij je ziet als een inferieure soort. Als je de bodybuilder aan de tand voelt, geeft hij geen krimp. Je bent ervan overtuigd dat hij een grote mond heeft en een klein hartje, maar het bewijs hiervoor kun je niet vinden. Je weet zeker dat zijn multinational hooguit zakendoet in Nederland en België, maar je durft zijn kwaliteiten niet ter discussie te stellen. Je beëindigt het gesprek voortijdig, nog steeds vol twijfel. Was dat nou een echte Rolex of een neppe?
DE BODYBUILDER | 17
NEGEN GOEDE REDENEN OM TE GAAN BORRELEN (EN ÉÉN OM THUIS TE BLIJVEN)
18 | 18
HOOFDSTUK 1
Als je twijfelt of je naar de receptie zult gaan waarvoor je die uitnodiging hebt ontvangen, dan zouden de volgende negen argumenten je moeten overtuigen om te gaan. Er is maar één argument om toch thuis te blijven.
Onbekend maakt onbemind Als mensen jou, jouw ideeën of jouw producten niet kennen, hoe kun je dan verwachten dat ze deze omarmen? Als je iets wilt verkopen, of het nou politieke ideeën zijn of elektrische auto’s, moet je niet blijven hangen in je vertrouwde klanten – en vriendenkring, maar op zoek gaan naar vers bloed. In 1974 ontdekte de Amerikaanse socioloog Mark Granovetter dat juist zwakke verbindingen in je sociale netwerk waardevol zijn. Hij onderzocht de invloed van sociale netwerken, onder andere bij het vinden van een nieuwe baan. Tot zijn verbazing bleek 55 procent van alle mensen een nieuwe baan te vinden via mensen buiten het vaste netwerk van collega’s, buren of familieleden. In zijn klassieke artikel The strength of weak ties legde Granovetter uit dat vaste relaties veel steun en betrokkenheid opleveren, maar vrij zinloos zijn voor het verspreiden van informatie. Het levert je als accountant weinig op om een bestaande
HOOFDSTUK 1 | 19