Kerstsfeer in Duitsland by Typeline Verlagsvertretung GmbH & Co.KG

DUITSLAND

KERSTROMANTIEK

KUNST & WINKELEN

Traben-Trarbach | Passau | Bamberg Ertsgebergte | St. Wendel | Stolberg

M端nster | Essen | Karlsruhe Moers | Maagdenburg www.destination-duitsland.nl

Karlsruhe Kerstmarkt

INHOUD Kerstromantiek Engelenmarkten, Kerstkindmarkten, kribbenstadjes, licht van lantarens en koekjesgeur, geheimzinnige kerstverhalen

Wintersprookjes Thüringen, Harz, Dresden, Frankfurt, Neurenberg, Bremen, Ingolstadt, Augsburg, Passau, Berlijn

Ertsgebergte Zwerven door kerstsprookjesland Maagdenburg Glühwein en kindergeluk

Bamberg kerststallenstad met werelderfgoed flair

Passau Prachtig wintersprookje aan drie rivieren

Karlsruhe Kerst stad aan de rijn

Traben-Trarbach 4. Moezel-wijn-kerst-kelder-markt

St. Wendel Kerstmarkt en middeleeuwse markt

Kunst & Cultuur Een bezoek aan een pulserende kerstmarkt met hoogwaardig verfijnd kunsthandwerk gaat wonderwel samen met het opwindende bezoek aan een museum met hoogstaande kunst.

Kunstmuseum Pablo Picasso Münster Klimt, Schiele, Kokoschka – ‘De verleiding van de lijn’

Museum für Lackkunst Ulrich Moskopp. ‘Dammar’ speciale tentoonstelling hedendaagse lakkunst

Tijd voor musea Kleef aan de Neder-Rijn, Bocholt textielmuseum, Dorenburg, Keulen, Bedburg-Hau, Kasteel Moyland

20 Düsseldorf Winkelfestijn in kerstsfeer

Advent in Münster Een stad als een wintersprookje

Essen … is op haar mooist met kerstmis

LWL-Museum für Kunst und Kultur Het naakte leven – Bacon, Freud, Hockney en anderen

Moers Een feestelijk hart in de stad

Stolberg Koperstadse kerstdagen

St. Wendel middeleeuwse markt

Kerstsfeer in Duitsland verschijnt als bijlage van BUITENLEVEN #07/2014 Uitgever: Typeline Werbeagentur GmbH & Co.KG | Hanauer Landstraße 192 DE-60314 Frankfurt | Tel. +49 (0)69 95 14 490 | hallo@typeline.de, www.typeline.de Omslagfoto: Winter in Bamberg © Bamberg Tourismus & Kongress Service Vertaling: Mark van Lee. Overname van teksten en afbeeldingen is uitsluitend toegestaan na toestemming van de uitgever. Alle gegevens berusten op bronnen van de vermelde organisaties en ondernemingen. d. d.: 10/2014

Neurenberg opening van de kerstmarkt Düsseldorf Engeltjesmarkt bij het Carsch-Huis Frankfurt Kerstmarkt op de Römerberg

KERSTROMANTIEK Engelenmarkten, Kerstkindmarkten, kribbenstadjes, licht van lantarens en koekjesgeur, geheimzinnige kerstverhalen

Schilderachtig besneeuwde grote steden, middeleeuwse stadjes – allemaal met sfeervol verlichte straten en steegjes: Duitsland wordt in adventstijd omgetoverd tot een kleurig verlichte idylle. De geur van glühwein en geroosterde amandelen, carillon klanken en kerstmuziek zweven door de lucht. Stemmige kerstverhalen en kerstliederen brengen overal bezoekers in hun ban. Bezoek Duitsland tijdens de adventstijd en laat je overspoelen door deze kerstsfeer. Bewonder kruidenkoekhuisjes, levende kribben en reusachtige kerstbomen of geniet van ontspannen shoppen bij de kerstmarktkraampjes en in de winkels van de binnensteden – er zijn kerstcadeaus voor ieders zijn smaak en portemonnee.

Freiberg Kerstmarkt © Wolfgang_Schmidt

WINTERSPROOKJES Nu komt weer de tijd om het romantische hart van Duitsland te ontdekken: van het hoge noorden tot in het diepe zuiden, van het dichtbije westen tot in het verre oosten fonkelen de kerststerren en ruikt het op de markten naar open vuur. Voor de Duitsers breekt in november de mooiste tijd van het jaar aan: dan is het tijd voor de kerstmarkten. Het is ook de meest ingetogen tijd van het jaar, waarin de sfeer wordt getekend door kaarslicht en koekjesgeuren, ijsbloemen op het raam, geheimzinnige kerstverhalen, tintelende vrieskou en romantische avonden bij het laaiende haardvuur. Daar horen kruidkoeken bij, peperkoeken, kerststollen, speculaas, kaneelkoekjes, glühwein en warm appelsap, en dat alles is ruimschoots en in beste kwaliteit te vinden op de kerstmarkt. De Duitse kerstmarkten zijn werkelijk prachtig afgestemd op de feestdagen. In vele grote en kleine steden vind je mooie, traditionele, romantische, geliefde en bijzondere kerstmarkten. Vooral in de gebieden voor wintervakantie is er geen beter jaargetijde om de aloude leefwijzen en gebruiken in zo’n grote verscheidenheid te leren kennen. Zo kun je in Saksen de onbeschrijflijke

atmosfeer en levenswijze van de ertsdelvers in het Ertsgebergte leren kennen. Kerstmarktregio’s Thüringen en Harz In de hogere delen van Thüringen of de Harz is het tijdens adventstijd vaak al sprookjeachtig wit besneeuwd en overal getuigen kleine kerstmarkten van het naderen van het kerstfeest. Op de Wartburg brengt de ‘historische kerstmarkt’ de aloude handelssfeer uit lang vervlogen tijden terug, evenals de eerbiedwaardige vrijwel vergeten kunst van handwerklieden. Dresden, Frankfurt, Neurenberg, Bremen Voor iedereen die zichzelf in de tijd voor kerst graag verwent met een reisje, is het meer dan de moeite waard om een bezoek te brengen aan de Striezelmarkt in Dresden, de oudste Duitse kerstmarkt, of de ‘kerstkindmarkt’ in Neurenberg,

7 of de kerstmarkten in Keulen en Frankfurt. In Bremen wordt het hele stadscentrum met lichtguirlandes, kaarslichtjes en liefdevol gedecoreerde kerststallen in een bijzondere sfeer gehuld, die elk jaar meer bezoekers doet genieten. Beieren: Ingolstadt, Augsburg, Passau In Beieren is de lucht op het theaterplein in Ingolstadt vervuld van de bijzondere geur van glühwein. De kerstmarkt in Ingolstadt werd in 1570 voor het eerst vermeld als ‘jaarmarkt in Nicolai’, waarmee ze tot de oudste ‘kerstkindmarkten’ behoort. Ze wordt elk jaar opgebouwd op het schilderachtige plein voor het hertogelijke kasteel. De lokale bazuin- en blazerensembles zorgen voor de muzikale omlijsting. Meer dan 1 miljoen bezoekers zijn al in de ban geraakt van de kleurrijke Augsburger ‘kerstkindmarkt en het unieke ‘engelenspel’.

In Passau ruikt het vlak voor het imposante decor van de Stephansdom van 26-11 tot 23-12 naar kruidkoek, gepofte appels en bijenwas. Als een van de mooiste plaatsen ten noorden van de Alpen zorgt in Passau het domplein voor een entourage en stijlvolle sfeer met een ‘kerstkindmarkt’ die zijn weerga niet kent. Elk jaar weer genieten streekbewoners en bezoekers met bijna kinderlijke vreugde van de stemmige adventssfeer. Berlijn Zoals het een echte hoofdstad betaamt heeft Berlijn rond adventstijd een vrijwel niet te overzien aanbod aan kerstmarkten: meer dan 80 grote en kleine, traditionele en alternatieve, voor kinderen en volwassenen, doen de harten van alle liefhebbers van kunsthandwerk sneller kloppen. Erfurt Kerstpiramide

Münster Kerstmarkten zijn echt heel leuk

Annaberg Buchholz In het Ertsgebergte is het hele jaar rond kerst

Ertsgebergte

Het Ertsgebergte, rijk aan schoonheid en karakter, kent diep gewortelde eeuwenoude gebruiken en tradities. Tot de mooiste daarvan behoort sinds de 16e eeuw de kerstmarkt. Niet zonder reden noemt het Ertsgebergte zich ‘land van belevenissen’. De diepere betekenis van deze naam kan men het beste ‘beleven’ in de tijd voor kerstmis. Dan worden in talrijke steden en stadjes de oude gebruiken en tradities zoals bergparades en fakkeltochten weer volop en met veel plezier tot leven gebracht. Je zou bijna gaan denken dat Kerstmis hier werd uitgevonden. Levendige traditie In de donkere dagen voor kerst, als buiten een ijzige kou alles in zijn greep heeft, gaan de bewoners van het Ertsgebergte vlijtig aan het werk. De kachels in de werkplaatsen stralen een behaaglijke warmte uit, de typische lucht van wierookkegeltjes zweeft door de ruimte en op de werkbanken verven vaardige handen met fijne penselen een houten paardje. Witte ogen en een bruine staart – alle details zijn met de hand gemaakt, net als de figuurtjes zelf, die uit een houten band worden gezaagd. Banddraaien heet deze techniek, die net als het krulbomen-steken houtbewer-

kingstechnieken zijn die alleen in het Ertsgebergte voorkomen. Vindingrijke Ertsgebergbewoners hebben ze vier eeuwen geleden ontwikkeld, toen de mijnbouw niet meer in hun levensonderhoud kon voorzien. Echte volkskunst uit het Ertsgebergte In die tijd werd ook het kantklossen, het fabriceren van passementen en de kunstsmederij belangrijker. De bewoners konden toen nog niet weten dat hun volkskunst ooit wereldberoemd zou worden. Nu worden de unieke en arbeidsintensief geproduceerde figuren internationaal beschermd door het kwaliteitskeurmerk ‘Echt Erzgebirgische Volkskunst’. Een eerlijk verdiend keurmerk, want het houtsnijden, draaien en bewerken mag alleen door de vaardigste handen gedaan worden. Ongeveer 40 werkuren zijn nodig om een bergmannetje van 30 cm te maken. Zo’n 220 werkplaatsen, van familie- tot middelgrote bedrijven, werken nu nog in de traditie van de oude technieken. En in showwerkplaatsen kan men de kunstenaars tijdens

Zwerven door kerstsprookjesland

Schneeberg Lichtelfest

hun werk gade slaan. Vooral rond kerst presenteren de mensen uit het Ertsgebergte trots hun met zorg gemaakte notenkrakers, wierrookmannetjes en engelen. Dan draaien in de warme huiskamers de kerstpiramiden in de rondte en achter de ramen stralen de betoverende ‘schwibbogen’. Inwoners en gasten vieren samen in de herbergen de traditionele Hutzenabend, waar verhalen verteld worden en liederen gezongen en waar oude gebruiken weer levend worden. Overal ruikt het naar kerststollen. En feestelijke klanken van fanfares begeleiden tijdens deze dagen de optochten van de in prachtige klederdracht gestoken bergbewoners. Waar kerstmis zich thuis voelt: ‘Vum Neinerlaa’ Het ‘Neinerlaa’ is het kerstmaal voor de bewoners van het Ertsgebergte. Het bestaat uit 9 verschillende gerechten en wordt volgens traditie op kerstavond opgediend in de herbergen in het Ertsgebergte. Het bestaat uit gans, varkensbout of konijn, knoedels, zuurkool, linzen, een soort

karnemelk, selderij en brood en zout. Elk gerecht heeft een speciale betekenis en zoals iedereen natuurlijk direct al raadt: het gaat daarbij om liefde, gezondheid en aardse bezittingen. Een heel ander ‘negentallig geheel’, ook heel geschikt als kerstcadeau – maar vanwege de ‘bijwerkingen’ beter niet op één dag te nuttigen – werd gecreëerd met de ‘Schokoguschl’. De traditionele ingrediënten hierin werden vervangen door brandy, balsamico, amaretto, marsepein of calvados, en dat alles werd verpakt in een witte of bruine chocolade en versierd met amandelschaafsel en een laagje marsepein. Dit zijn allemaal ook nu nog levende tradities, die van generatie op generatie worden doorgegeven en zo het Ertsgebergte tot een unieke en prachtige kerstbestemming maken. TIP Gedurende de hele adventtijd nodigen 35 kerstmarkten met traditionele volkskunst en kerstsfeer u uit om te genieten en kerstcadeaus te kopen

Tourismusverband Erzgebirge e.V. Adam-Ries-Str. 16 | DE-09456 Annaberg-Buchholz Tel. +49 (0) 3733 – 1880088 | Fax +49 (0) 3733 – 1880020 info@erzgebirge-tourismus.de | www.erzgebirge-tourismus.de

MAAGDENBURG

glühwein en kindergeluk

Pal voor het unieke decor van de wereldberoemde ‘Maagdenburger ruiter’ vindt men een van de meest kindvriendelijk kerstmarkten van Duitsland. Met één van de mooiste kerstmarkten in oostelijk Duitsland – daarmee trekt Maagdenburg gasten aan die overal vandaan afkomen op de landshoofdstad van Sachsen-Anhalt aan de Elbe. Of het nu gaat om handgemaakt speelgoed, sieraden of aardewerk, hier kan men cadeautjes uitzoeken in een luisterrijke atmosfeer. Vooral gezinnen en kinderen zijn elk jaar opnieuw enthousiaste gasten in Maagdenburg. Het decor van kerststallen, zeven kinderdraaimolens, de sprookjesijsbaan, het poppenspel in het raadhuis, dagelijks live-kerstmuziek en ontmoetingen met de Kerstman, spannende opvoeringen van sprookjes – in het historische sprookjesbos blijft geen kinderwens onvervuld. En een wandeling door de sprookjessteeg met haar bewegende figuren is voor de kleintjes als een weg direct door toverland. Pret voor het hele gezin is de ‘heuvelglijbaan’, zelfs wanneer er geen sneeuw ligt. Met 12 meter hoogte en 35 meter lengte vormt ze een van de nieuwste attractie op de kerstmarkt.

Maar ook aan de groten is gedacht: zo staat de Maagdenburger kerstmarkt bekend om haar traditionele ‘glühweincultuur’ met een goed dozijn glühweinhutten, die in opmerkelijke kwaliteit een gevarieerd aanbod bieden aan punchspecialiteiten en lokale lekkernijen als de Maagdenburger groenkool, oliebolkoekjes, ‘raven-brood’ of de geroosterde braadworst ‘Lemsdorfer Lümmel’. Direct hiertegenover ligt de 450 m2 grote ijsvloer ‘Winterplezier on Ice’, met alles wat het hart van schaatsfans verwarmt: stijlvolle pagodetenten, Italiaanse specialiteiten, schaatsverhuur en curling. Uniek is ook de Noorse Mijl, met speciale aanbiedingen uit het Scandinavische thuisland van de Kerstman. Als laatste, maar niet als minste: het reuzenrad, waarvan de 26 gondels u naar 38 meter hoogte voeren, met een grandioos uitzicht over de in kerstsfeer verlichte binnenstad als beloning. KLIKTIP www.weihnachtsmarkt-magdeburg.de

1111

BAMBERG

kerststallenstad met werelderfgoed flair

Meer dan honderd kerststallen van over de hele wereld – het Frankische Bamberg toont in de advent haar meest beschouwelijke kant. Al meer dan 400 jaar houden de Bambergers de traditie in ere om kerststallen op te bouwen. Juist zodra de rode daken van Bamberg met sneeuw bedekt zijn en vele lichtjes de domstad in een bespiegelende glans hullen, is het een genoegen om op 41 plaatsen over de hele stad verspreid kerststallen uit alle werelddelen - waaronder talrijke grote kerststallen - te zien en te beleven. Een hoogtepunt daarbij vormt de jaarlijkse wisseltentoonstelling in de Maternkapelle. Meer dan 40 uitvoeringen van de kerststal, met oriëntaalse of inheems Frankische motieven, worden hiertoe grotendeels in eigen beheer vervaardigd. De Bamberger adventskalender In het ‘bakkerijwinkeltje’ opent de Bamberger Adventskalender elke dag weer een nieuw venster vol verrassingen en programmapunten voor het hele gezin. Zo kan men bijvoorbeeld op adventszondagen deelnemen aan creatieve activiteiten, zingen of meehelpen in de kerstnachtbakkerij.

Shoppen en genieten Al meer dan 200 jaar wordt op de ‘Maxplatz’ in het oude centrum de Bamberger kerstmarkt gehouden: een kerstmarktwereld in alle kleuren van de regenboog, waar de geur van Frankische braadworst en peperkoek door de lucht zweeft. In de straatjes en in de winkels wordt in vrolijke sfeer gehandeld. Alles is schitterend versierd en behalve de klassieke kerstmarktartikelen is er prachtig regionaal en internationaal kunsthandwerk te vinden evenals Frankische lekkernijen. Wat ingetogener is het rondom de historische Elizabethenkerk op de ‘adventsmarkt in het zand’ op het laatste weekend van november. Hier is bijvoorbeeld de smid uit het Wiessenttal elk jaar een trekpleister voor jong en oud. Het hoogtepunt, dat kinderharten sneller doet kloppen, is het bezoek van de Kerstman op de marktzondag. KLIKTIP Meer informatie over de talrijke kerststallen op www.bamberg.info/krippen

PASSAU

prachtig wintersprookje aan drie rivieren

TIP Reisgroepen staat in Passau een uitgebreid programma aan rondleidingen te wachten, dat naar wens individueel kan worden ingevuld

Wandelen door de barokke DRIE-RIVIEREN-STAD in het zuidoosten van Duitsland, langs de met sneeuw bepoederde daken en prachtig verlichte gevels. De altijd weer boeiende atmosfeer van de DRIERIVIEREN-STAD Passau voelt in het koudste jaargetijde nog romantischer aan. Warm ingepakt wordt een gezellige wandeling door het centrum een heel bijzondere belevenis. In de binnenstad en de autovrije winkelstraten wordt van alles aangeboden wat elk hartje begeert. Er zijn grote winkelcentra, speciaalzaken en kleine winkeltjes die hun eigen, vaak nog handgemaakte, producten verkopen. Daarnaast verwennen vele restaurants en cafés hun gasten met regionale en internationalen heerlijkheden. Midden in de binnenstad staat de indrukwekkende dom St. Stephan, met de grootste barokke kerkruimte ten noorden van de Alpen en het grootste

Tourist-Information Passau Rathausplatz | DE-94032 Passau Tel. +49 851 95 598-0 | Fax +49 851 35107 tourist-info@passau.de | www.tourismus.passau.de

dom-orgel ter wereld. Op het Domplein wordt jaarlijks tijdens de adventstijd de Passauer Christkindlmarkt gehouden, voor oud en jong een heerlijke belevenis. De volgende imponerende bezienswaardigheden zijn het Residentsplein met de nieuwe bisschoppelijke residentie, de Wittelsbacher bronnen, de raadhuiszalen en Jezuïetenkerk St. Michael. Slechts enkele meters verderop is een uniek natuurlijk schouwspel te bewonderen: het samenvloeien van Donau, Inn en Ilz. Over de drie rivieren heen zwerft de blik naar de vesting Oberhaus en de bedevaartskerk Mariahhilf, die op de noordelijke en zuidelijke heuveltop bij de stad hoog uittorenen boven de drie rivieren, die nu verenigd naar het oosten stromen als de Donau.

KARLSRUHE Kerst stad aan de rijn

TIP Een bijzondere blikvanger vormt de 17 meter hoge glühwijnpyramide, waaromheen talrijke voorwerpen uit de kerstnacht – van glas, hout en tin – zijn uitgestald

t Pas nauwelijks 300 jaar geleden ontstaan en gebouwd in een unieke waaiervorm: Karlsruhe staat niet model voor middeleeuwse romantiek, maar wel voor een kunstzinnige stad met een hoogwaardige bouwkunst. In de adventstijd tovert Karlsruhe zich om tot een glinsterende kerststad met talrijke kerstmarkten, openluchtschaatsbaan en prachtig versierde winkelstraten. Centrum van de feestelijkheden is de Karlsruher kerstkindmarkt op de Friedrichsplatz. Opgebouwd voor het historische decor van het natuurkundig museum is de markt een uitnodiging om inkopen te doen, rond te slenteren en te genieten. Onder de oude bomen en een romantische lichtjeshemel wordt een bezoek aan de Christkindlesmarkt tot een onvergetelijke belevenis. En het gevarieerde programma op het muziekpodium zorgt ervoor dat de stemming er goed in blijft. Gezinnen met kinderen raken in de ban van Kinderland St. Stephan: een wintersprookjeswereld

met fantasierijke decoraties, suikergoedhuisjes, kindertrein en een dagelijks aanbod aan animaties. Een wat meer sportief-romantische kant toont de ‘Stadtwerke Eiszeit’ voor het decor van het Karlsruher barokkasteel. De unieke combinatie van ijsvloer, diverse voorstellingen en hoogwaardige gastronomie is een geweldige belevenis voor alle leeftijden. Echt middeleeuws gaat het, vlak voor de poorten van Karlsruhe, er aan toe in de oude markgravenstad Durlach. In het met kerstlichtjes verlichte oude centrum creëren kampvuren en kaarslichten, acrobaten en muzikanten de sfeer van voorbije tijden. Gevechten met namaakzwaarden, sprookjesvertellers en muizenroulette laten kinderogen glanzen.

Tourist-Information Karlsruhe Tel.: +49 721 3720-5383 touristinfo@karlsruhe-tourismus.de www.karlsruhe-tourismus.de

Traben-Trarbach 4. Moezel-wijn-kerst-kelder-markt

De kerstmarkt in de Traben-Trarbacher onderwereld: De enige onderaardse kerstmarkt rond het thema wijn, genieten en cultuur. Als er buiten sneeuw ligt en het echt koud is geworden, voeren we u mee in de stemmig aandoende en romantisch verlichte vroegere wijnkelder van onze stad: al direct bij het binnengaan van de gedeeltelijk uit de 16e eeuw stammende kelder stroomt de behaaglijk warme damp van glühwein, gebrande amandelen en dennengroen u tegemoet. Laat u eens betoveren door dit stemmingsrijke en mystiek aandoende halfdonker van de zogenaamde ‘Traben-Trarbacher onderwereld’. Kerstsfeer in de hele stad Internationale en nationale kunsthandwerklieden en exposanten presenteren u hier in de

sfeer van kerst in diverse kelders van 28 november 2014 t/m 04 januari 2015 elke vrijdag t/m zondag hoogstaand kunsthandwerk, cadeauideeën, culinaire specialiteiten, wellness producten, alles rond wijnen en genieten, evenals antieke en creatieve mode- en sieraad ontwerpen. Maar de enige onderaardse kerstmarkt rond het thema wijn, genieten en cultuur nodigt niet alleen maar uit tot gezellig vermaak buiten het daglicht. Ook in de straten en stegen van de betoverende stad aan de midden-Moezel brengt het afwisselende raamprogramma met culturele, traditionele en muzikale hoogtepunten en talrijke evenementen rond de schaatsbaan de gasten volop in kerstemming.

Tourist-Information Traben-Trarbach Am Bahnhof 5 | DE-56841 Traben-Trarbach Tel.: +49 6541-8398-0 | Fax: +49 6541-8398-39 | info@traben-trarbach.de www.traben-trarbach.de | www.moselweinnachtsmarkt.de

St. Wendel Kerstmarkt en middeleeuwse markt

In de luwte van inkoopstress en adventsdrukte is het Saarlandse stadje van 06 t/m 14 december aantrekkelijk met 140 liefdevol aangeklede kerstmarktstalletjes. St. Wendel is de geheime tip onder de Duitse kerstmarkten. Door haar originele assortiment aan buitengewoon kunstnijverheidswerk, creatief handwerk, regionale delicatessen en een grote rijkdom aan ideeën, vormt de markt een authentieke belevenis voor jong en oud. Hoog boven alles uit troont de niet te missen enorme kerstpiramide, terwijl het dwergenbos met 200 heel levendige kereltjes met puntmutsen een vrolijke sfeer brengt in de tijd voor kerst. Ijs-beeldhouwers creëren prachtige ijssculpturen en ’s avonds omhullen de vuurmensen hun ijzige rivalen met een imponerende muziekvuurdansshow. Manshoge notenkrakers, de grote kerststalexpositie, de rodelbaan met echte Alpensneeuw – geen wonder

Tourist-Info St. Wendel Tel. +49(0)6851 8091913 touristinfo@sankt-wendel.de www.sankt-wendel.de

dat ook St. Nicolaas met zijn rendieren even uitrust in St. Wendel. En direct ernaast prijzen op de middeleeuwse markt de marskramers hun waren aan, geven handwerklieden aanschouwelijke demonstraties van hun werk en boeien elke dag kunstenaars hun publiek op podia en in de straatjes. De wijzen uit het Morgenland hebben met hun kamelen te midden van deze idylle hun tenten opgeslagen en doen er nieuwe krachten op voor de dagelijkse parade door de stad. Weer terug op de kampplaats wordt in kleurrijke scenes het kerstverhaal opgevoerd. TIP Het grote activiteitenprogramma van de middeleeuwse markt neemt de bezoeker mee naar lang vervlogen tijden

KUNST & CULTUUR Een bezoek aan een pulserende kerstmarkt met hoogwaardig verfijnd kunsthandwerk gaat wonderwel samen met het opwindende bezoek aan een museum met hoogstaande kunst.

ÂŠ Stiftung Museum Schloss Moyland/Lokomotiv.de

Kasteel Moyland Kunstnijverheids-Kerstmarkt St. Wendel Middeleeuwse markt Maagdenburg Kerstmarkt en Dom

Beleef de veelkleurige veelzijdigheid van de tijd voor kerstmis eens in Duitse steden – bijv. met stadsrondleidingen en museumbezoeken rond kerst. Talrijke kerken in de binnenstad dragen met een eigen muzikaal aanbod bij aan de feestelijke atmosfeer. Klokkenspel en orgelconcerten doen de harten van bezoekers overal sneller slaan. De overal te horen melodieën van kerstliederen scheppen een stemmige atmosfeer en maken van de korte vakantie een belevenis voor alle zintuigen. Vanaf de torens weerklinkt het klokkenspel en heel wat geweldige concerten laten de tijd sneller voorbijstromen dan je eigenlijk lief is…

Neder-Rijn openluchtmuseum Dorenburg romantischer kerstmarkt

tijd voor musea Rond adventstijd blinken in Noordrijn-Westfalen vele musea uit met bijzondere tentoonstellingen, of werken ze samen met de lokale kerstmarkten aan een perfect samenspel van kunst en cultuur. Kleef aan de Neder-Rijn De kerstmarkt in de door de prins Maurits van Nassau aangelegde historische parken, tegenover het museum Kurhaus, is gewijd aan schilders die een boegbeeld zijn voor Kleef. Duizenden lampjes zetten het park van de kerstmarkt in een weldadig licht en wekken een beschouwelijke sfeer op bij de bezoekers. Vrij van de stress en drukte van deze tijd kan men zich hier bij een onderhoudend muzikaal raamprogramma afstemmen op het naderende kerstfeest. Elke dag tijdens de kerstmarkt worden ’s avonds zang- of muziekbijdragen gepresenteerd. Op de weekends zelfs al ’s middags. LWL-openluchtmuseum Hagen Op het eerste adventsweekend opent het LWLopenluchtmuseum Hagen de romantische kerstmarkt. Met haar bijzondere nostalgische

atmosfeer die tussen de verlichte historische vakwerkhuizen en de kleine versierde kerstmarkthutten hangt is ze elk jaar opnieuw een bijzondere magneet voor bezoekers. Ook hier is bijvoorbeeld alleen maar stemmige livemuziek van verschillende orkesten en koren te horen. Bocholt textielmuseum Op de adventsmarkt in het textielmuseum verkopen hobbykunstenaars hun handgemaakte kunstvoorwerpen, textiel en andere producten van hout, glas en natuurlijke materialen. Neder-Rijn openluchtmuseum Dorenburg Op de ‘romantische kerstmarkt’ in het NederRijnse openluchtmuseum, tijdens het 1e en 2e adventsweekend, bieden ongeveer 100 van de beste ontwerpers, kunstenaars en kunstnijverheidslieden op de binnenplaatsen van vakwerk-

Hagen LWL-openluchtmuseum

Keulen Haven-kerstmarkt bij het Chocolademuseum. Modern en stijlvol wordt de maritieme ‘kerstmarkt aan het water’ gepresenteerd, tegen een schilderachtig decor direct aan de Rijn, met ongeveer 70 sneeuwwitte tenten die de charme van scheepszeilen uitstralen. Een bezoek aan deze gezellige kerstmarkt, met de flair van de haven, hoogwaardige producten en een rijkgeschakeerd programma, is zeer aan te bevelen.

Bedburg-Hau, Kasteel Moyland Midden in het historische park rondom Schloss Moyland staan de feestelijk versierde kraampjes. Meer dan 90 kunstnijverheidslieden presenteren in Moyland kunstnijverheid van de fijnste soort, met hun voor een deel zeer ongewoon uitgevallen werk uit allerlei soorten natuurlijke materialen. Een omvangrijk podiumprogramma begeleidt de kleurrijke handel in het park rond het feestelijk verlichte slot. Het aanbod omvat keramiek en porseleinen voorwerpen, tassen, sieraden, lederwaren, hoeden, geweven producten, kleding, boeken en andere papierproducten, houten en smeedijzeren gebruiksvoorwerpen, viltwerk enz. Dit aanbod wordt aangevuld met bijzondere cadeauvoorwerpen uit de museumshop en origineel grafisch werk van kunstenaars. Combineer uw uitstapje met een rondleiding door de Collectie van der Grinten.

boerderijen en rond het waterkasteel Dorenburg hun zelf vervaardigde creaties aan. Knapperende vuurkorven, talrijke fakkels en vele duizenden lichtbronnen scheppen een droomachtige atmosfeer op het terrein. Tot de hoogtepunten behoren de demonstraties met treinen en de shows met gedresseerde ganzen en valkeniers.

Advent in mĂźnster Een stad als een wintersprookje

TIP Moonlight Shopping in de binnenstadt van MuĚ&#x2C6;nster vr. 12-12-2014 tot 22 Uur

t Als de Prinzipalmarkt oplicht in een gouden glans en de puntgevelhuizen, winkels en kerken feestelijk versierd zijn, dan zorgen vijf kerstmarkten met 300 stalletjes er voor dat Münster verandert in een winters sprookje. Onder een romantische lichtjeshemel is op het raadhuisbinnenhof de oudste en grootste kerstmarkt opgezet. Hier zijn handgemaakte sieraden en kunstnijverheid te vinden naast een groot culinair aanbod. Aan de voet van de Lambertikerk en omgeven door historische huizen met arcaden, vormen op de lichtjesmarkt St. Lamberti de marktstalletjes met puntdaken en een 20 meter hoge boom van licht schitterende accenten. In het gezellige kerstdorp rond het gedenkteken van de Münsterse Kiepenkerls gaan in de schilderachtige kraampjes genieten en traditie hand in hand. Met een prachtige kribbe en een zes meter hoge houten piramide is de Aegidii kerstmarkt heel aantrekkelijk. En voor de middeleeuwse muren

van de Überwasserkerk is de Giebelhüüskesmarkt te vinden, met veel handnijverheidskunst en bijzondere lekkernijen. Ruimte voor meditatieve momenten en muziek in kerstsfeer vind men in de vele kerken. Voor het culturele raamprogramma tijdens advent zorgen de Münsterse musea met hoogwaardige exposities, en wie wat meer wil ervaren van het Münsterse verleden kan meegaan met een van de adventsrondleidingen, die rijkelijk voorzien in anekdotes. Ze geven op een aanschouwelijke en leuke manier inzicht in Münsters tradities of vertellen over kerstgebruiken en hun ontstaan. Openingstijden van de kerstmarkten: zondag t/m donderdag van 11 – 20 uur, vrijdag en zaterdag van 11 – 21 uur.

Münster Marketing Klemensstraße 10 | DE-48143 Münster Tel. +49 (0)251 492 27 10 | tourismus@stadt-muenster.de www.tourismus.muenster.de

het naakte leven Bacon, Freud, Hockney en anderen Schilderkunst in London 1950-1980. Van 8 november 2014 t/m 22 februari 2015!

De eerste grote tentoonstelling in het nieuw geopende LWL-Museum für Kunst und Kultur in Münster is gewijd aan de realistische schilderkunst in Londen, met werken van Francis Bacon, Lucian Freud, Frank Auerbach, Leon Kossoff, David Hockney en Richard Hamilton.

gezichten. De talrijke hoogwaardige werken, in bruikleen van belangrijke musea en privé verzamelingen uit verschillende landen, geven een indrukwekkend en tot op heden in Duitsland zelden getoond inzicht in dit enerverende tijdperk in de Engelse schilderkunst.

Ongeveer 120 werken van 16 kunstenaars tonen de kunstzinnige dialoog die in Londen vanaf 1950 ontstond en meer dan drie decennia zou voortduren. Hun belangrijkste doel was het om de levenssituaties die rond hen aanwezig waren te reflecteren in hun kunst. In de nieuwe grote ruimten voor speciale tentoonstellingen toont de expositie portretten, naakten, interieurs en stads-

Naast deze speciale tentoonstelling worden in de vaste collectie werken van meer dan regionaal belang uit meer dan 1000 jaar kunst en cultuurgeschiedenis getoond, op in totaal 7500 m2. Het bouwplan van de architect Volker Staab voorzag het museum van een moderne aanbouw, die met een openbare passage van de Rothenburg naar de Domplatz uitnodigt tot flaneren.

LWL-Museum für Kunst und Kultur Domplatz 10 | DE-48143 Münster Tel. +49 (0)251 5907-201 | Fax: +49 (0)251 5907-104 besucherbuero@lwl.org | www.lwl-museum-kunst-kultur.de Euan Uglow, The Diagonal, 1971-77, Privatsammlung © Estate of Euan Uglow Foto: Courtesy of Browse & Darby Ltd Vorhof am Domplatz mit Eingang und Spitze mit sechs Meter hohem Einblick © LWL, Foto: Elisabeth Deiters-Keul

KLIMT, SCHIELE, KOKOSCHKA ‘De verleiding van de lijn’

Van 26-10-2014 t/m 18-01-2015 presenteert het Kunstmuseum Pablo Picasso Münster een topontmoeting van de Wiener avant-garde, met zelden getoonde tentoonstellingsstukken uit Oostenrijkse en privé verzamelingen. Wenen rond de eeuwwisseling: temidden van sessies op de divan van Sigmund Freud, koffiehuisbezoekjes, Mahlers symfonieën en de ondergang van de Donau monarchie ontwikkelen zich in de beeldende kunst de Wiener Modernen. In de smeltkroes van deze stad heerst een sfeer van omwenteling – de Jugendstil viert de kunst van de lijn. De drie beroemdste kunstenaars uit dit tijdperk zijn Gustav Klimt, Egon Schiele en Oskar Kokoschka. De tentoonstelling brengt ongeveer 80 tekeningen en grafische werken van het driemanschap bijeen, met historische foto’s. Gustav Klimt neemt daarbij een sleutelrol in als centrale figuur van de Wiener Jugendstil: hij is de meest gevraagde portretkunstenaar van zijn tijd. Kort na

hem betreden Egon Schiele en Oskar Kokoschka het kunstenaarspodium in Wenen en ook hun talent geldt onder de kunstkenners van de keizermetropool al spoedig als onomstreden. De jonge Kokoschka kijkt daarbij afgunstig naar zijn concurrent Schiele, die door kunstenaarsvader Klimt geroemd wordt als ‘het grootste talent van de jonge generatie’. Als Kokoschka dan in 1908 zijn eerste zelfstandige expositie krijgt, waarschuwen de critici het publiek voor een aanslag op hun zenuwstelsel. De expressieve kracht van zijn tekeningen wordt echter al snel gewaardeerd als een unieke uitdrukking van lust en extase. De tentoonstelling wordt gepresenteerd met vriendelijke sponsoring van de Sparkasse Münsterland Ost.

Kunstmuseum Pablo Picasso Münster Picassoplatz 1 | DE-48143 Münster | Tel. +49 (0)251 414 47 10 info@picassomuseum.de | www.kunstmuseum-picasso-muenster.de www.facebook.com/Picassomuseum.Muenster Gustav Klimt, Halbbild einer Frau mit Hand an der Stirn, 1884-1885 | Egon Schiele, Weiblicher Akt in Vorderansicht, 1918: beide Kreide, Kupferstichkabinett der Akademie der bildenden Künste, Wien | Oskar Kokoschka, Corona, 1918, Lithografie, oberösterreichisches Landesmuseum, Linz

KUNSTMUSEUM

MUSEUM VOOR LAKKUNST een juweel in M端nster

Tot 11 januari 2015: Ulrich Moskopp. ‘Dammar’ speciale tentoonstelling hedendaagse lakkunst. Het in het centrum gelegen Museum voor Lakkunst is een juweel in Münster’s cultuurlandschap. Het herbergt een wereldwijd unieke verzameling van lakkunst uit oosten zuidoost Azië, Europa en de Islamitische wereld, met voorwerpen uit meer dan twee duizend jaren. Regelmatig geven bijzondere exposities verdieping aan speciale aspecten van zowel de traditionele als de moderne lakkunst. Zo is er bijvoorbeeld tot 11 januari 2015 de speciale expositie ‘Dammar’ van de hedendaagse kunstenaar Ulrich Moskop. Ze is gewijd aan verschillende soorten werk, die allemaal het versmelten van licht en voorwerp als basis hebben, waarbij conceptuele kunst zich hult in het gewaad van sub-

jectieve schilderkunst. De tentoonstelling in het Museum voor Lakkunst richt zich daarbij op zijn Dammar schilderijen, die hun bijzondere effect verkrijgen door het gebruik van de tropische hars Dammar. Zoals Moskop ontdekte, kunnen met dit materiaal schilderijen gecreëerd worden die met geen andere substantie te maken zijn, waarbij tot op heden niet waarneembare ruimtelijke verdiepingen zichtbaar gemaakt worden. De verf vervloeit langzaam bij het schilderen, komt tot stilstand en droogt op in hoogglans. Ze schept wonderlijke sfeervolle ruimtelijke fenomenen, waarin ze het licht met veelvuldige brekingen de diepte in leidt.

Museum für Lackkunst, Münster Windthorststraße 26 | DE-48143 Münster Tel. +49 (0)251 41 851 0 | www.museum-fuer-lackkunst.de www.facebook.com/Museum.fuer.Lackkunst

DüSSELDORF winkelfestijn in kerstsfeer

Verschillende thematische sfeerwerelden transformeren de binnenstad tot een wintersprookje voor het hele gezin. Tegen Kerstmis worden de dorpen, stadjes en metropolen in Noordrijn-Westfalen bijzonder feestelijk opgetuigd. Op de grote pleinen en in de romantische straatjes van de oude stadsdelen trekt onder het licht van de feestverlichting een stroom van bezoekers voorbij, genietend van de kerstsfeer, de kerstpiramiden, de oventjes waar kinderen zelf hun koekjes bakken en de met dennengroen versierde kraampjes die kunstig handwerk te koop aanbieden. Sternchenmarkt en Engelchenmarkt In de tijd voor kerstmis hult Düsseldorf zich in een stralend feestelijke atmosfeer. Van 21 november t/m 23 december worden op talrijke plaatsen in de binnenstad bezoekers onthaald op een gezellige kerstsfeer, een schitterende verlichting en heerlijke geuren. Direct voor het Düsseldorfse stadhuis ligt de historisch ogende ‘ambachtelijke kerstmarkt’, waar onder het genot van een glas glühwein kunstig gemaakt handwerk ontdekt kan worden

en waar je de creatieve scheppers ervan aan het werk kunt zien. Bij de ‘Engelchenmarkt’ op het Heinrich-Heine-Platz treedt je in de ‘hemelse sferen’ met decoraties van engelen en bloemmotieven. De idyllisch gelegen ‘Sternchenmarkt’ bij de ‘Stadtbrückchen‘ creëert met kristallen en fonkelende sterren een droom van een winterlandschap. Op het Gustaf-Gründgens-Platz rond een 450 m2 grote ijsbaan staan met zorg gedecoreerde rustieke houten kraampjes zodat de bezoeker zich op wintersport hoog in de Alpen waant. En zo zijn er nog meer liefdevol vormgegeven kerstmarkten in de oude binnenstad zoals bijv. op het Schadowplatz waar je naar hartelust kunt winkelen en genieten. Pal voor het nieuwe architectonische hoogtepunt van Düsseldorf, de Libeskind-gebouwen van de Kö-Bogen, ligt een winters wit kerstdorp op u te wachten. De detailhandel in deze unieke gebouwen creëert talrijke aantrekkelijke mogelijkheden voor kerst-shoppers.

@ Düsseldorf Marketing GmbH

@ EMG – Essen Marketing GmbH

essen.

IS OP HAAR MOOIST MET KERSTMIS

Stralende lichtjes, betoverende kraampjes en een vleugje kaneel – van 20 november t/m 23 december brengt de internationale kerstmarkt Essen voor de 42e keer veel voorpret op het cadeautjesfeest met kerst. Meer dan 250 vrolijke kraampjes staan vanaf het Willy-Brandt-plein langs de Rathenaustraat, via het Kennedyplein tot aan de Flachsmarkt, vol fantasierijke en traditionele ideeën voor cadeautjes, met exotische aanbiedingen en allerlei soorten culinaire lekkernijen. Voor de jongsten zijn er bovendien mogelijkheden om zelf mee te doen, zoals peperkoekhuisjes bakken, kaarsen maken of samen knutselen. Op de Flachmarkt kunnen de bezoekers een middeleeuwse wereld binnenstappen. Naast handgemaakte zeep, wierook, edelstenen, aardewerk, en pannen worden ook verschillende lekkernijen uit de kasteelkeuken aangeboden, zoals glühwein, honingwijn en punch naar middeleeuws recept.

Het zijn vooral de motieven van de fonkelende lichtversiering tijdens de lichtweken, dit jaar gewijd aan gastland België, die de Essener kerstmarkt zo uniek maken. Zweven over de daken van de stad, die droom wordt vervuld in het reuzenrad op het Burgplein, waar bezoekers 45 meter omhoog draaien. Vandaar af heeft men een fantastisch uitzicht over de bijzondere verlichting tijdens de lichtweken en een indrukwekkende kijk op Essen. TIP Op 14 dec. is het koopzondag in de boetieks en winkels in de binnenstad van Essen

EMG – Essen Marketing GmbH Tel.: +49 (0) 201 8872333 touristikzentrale@essen.de www.essen-weihnachten.de

KERSTMARKT MOERS Een feestelijk hart in de stad

De geur van gebrande amandelen zweeft rond, de glühwein dampt in grote mokken en boven het vuur van beukenhout wordt vers gevangen zalm uit Noorwegen gestoomd – kerstmarktsfeer puur… Van 24 november t/m 23 december ontvangt de kerstmarkt van Moers, direct bij kasteel Moers in het hart van het stadscentrum, nu al voor de 38e keer haar gasten met een idyllische kerstmarktatmosfeer en meer dan 90 houten stalletjes en kraampjes. Hier bieden de handelaren hun waar aan: handnijverheid voor kerst, kleine en grote cadeaus en ook houten speelgoed, sieraden en nog veel meer. En voor wie na wat rondjes op de ijsbaan honger heeft staan gerookte zalm, crêpes en aardappelpannekoeken & Co klaar. En niet te vergeten de warme glühwein of punch – want die smaakt niet alleen goed, maar houdt ook van binnen warm bij de winterse temperatuur. Dagelijks (behalve op maandag) worden de bezoeker

op het kerstmarktpodium vermaakt met een bont programma, dat zowel koormuziek als soul omvat, waarbij ook de bigband niet ontbreekt. En natuurlijk komt op 6 december sinterklaas langs om cadeautjes voor de kinderen te brengen. In het weekend staat de paardenkoets er klaar en vanzelfsprekend is de binnenstad van Moers met haar vele winkels en boetieks altijd een bezoek waard. De kerstmarkt van Moers verheugt zich op uw bezoek! Info over hotelkamers en alles over de kerstmarkt in Moers vindt u via beide onder vermeldde internetadressen. TIP Een dagelijks variërend avondprogramma op het kerstmarktpodium

MoersMarketing Homberger Straße 4 | DE-47441 Moers +49 2841 / 88226-0 | info@moers-marketing.de www.moers-stadtportal.de | www.moers.de

@ MoersMarketing GmbH

@ Birgit Engelen

Koperstadse kerstdagen in

STOLBERG

Als vanaf 22 november de koperstad Stolberg oplicht in een zee van licht, maakt de kerstmarkt in en rond het kasteel met haar unieke sfeer alle bezoekers enthousiast. Vijf weekends lang bieden de koperstadse kerstdagen op de oude markt en in het kasteel feestelijk vermaak in de tijd voor kerst. Geniet eens van de grootste adventskalender uit de regio, van de kerststallen expositie met meer dan 80 kerststallen, van de traditionele kerstsmidse, de elfjeswerkplaats, en de levende kerststal op het terrein rond het kasteel. Een muzikaal aanbod en culinaire verleidingen, kinderkermis en traditioneel kunsthandwerk zullen vanzelfsprekend ook niet ontbreken. En ’s avonds lichten de idyllische straatjes en romantische hoekjes van de oude binnenstad sfeervol op tijdens de originele avondrondleiding met de stadsnachtwacht. Met spannende en

Stolberg-Touristik Zweifaller Straße 5 | DE-52222 Stolberg Tel. +49 (0)2402 99900-80 und -81 touristik@stolberg.de | www.stolbergtouristik.de

vrolijke anekdotes ervaren bezoekers allerlei pikante en amusante gebeurtenissen uit het rijke historische verleden van de koperstad. Met flakkerende lantaarns neemt de nachtwacht u mee op reis, door een tijd vol geschiedenissen en legenden, door de oude binnenstad met haar laatgotische vakwerkhuizen waar meer dan honderd gebouwen onder monumentenzorg vallen. De bijzondere charme van de in kerstsfeer verlichte huizen en straten maken een bezoek aan Stolberg tot een hoogtepunt van extraklasse. TIP Ruim bij uw adventsbezoek aan Stolberg plaats in voor de geliefde dagelijkse ‘kerstbijeenkomst’ op de Kaiserplatz

www.erzgebirge-tourismus.de www.tourismus.passau.de www.karlsruhe-tourismus.de www.traben-trarbach.de www.sankt-wendel.de www.tourismus.muenster.de www.lwl-museum-kunst-kultur.de www.kunstmuseum-picasso-muenster.de www.museum-fuer-lackkunst.de www.essen-weihnachten.de www.moers.de

WATERLANDSCHAPPEN

WINTER

STADJES

AVONTUUR

CULTUUR

MARITIM SPORT

TUINKUNST

VAKANTIE

www.stolbergtouristik.de

KERST-

PARKEN

JUBILEUM

VAKWERK

FIETSEN

EVENEMENTEN

ONTSPANNEN

WELLNESS

RECREATIE

KERKEN

HOTELS

WINKELEN

ARCHITECTUUR

KUSTEN

LIFESTYLE WIJN

MARKTEN METROPOLEN KUNST& WANDELEN KLOOSTERS MUSEA BELEVENISSEN UNESCO-WERELDERFGOED CULTUUR GENIETERS ACTIEF HISTORISCHE STRAND STEDENTRIPS VAKANTIEREGIO FAMILIEVAKANTIES JUWEELTJES BERGEN KINDEREN

NATUUR