47 mozaïek september 2016

Nr 47, September 2016

MOZAĂ?EK

Het maandblad van de Tuindorpkerk.

kerk met passie

Tuindorpkerk

inhoud.

deze maand leest u in Mozaïek...

3.

Huis in de Wijk Maandkalender

5. Expositie

Udo Braehler 6. Evenwichtskusntenaars

Martha Alderliesten

7. Zorgen voor ouderen

In Tuindorp-oost 8. De menselijke stad

in klassieke en moderne metaforen

15. Reizen

Iona, Assisi, Terschelling 17. Wijkreisje

NK/TK

18. Johannescentrum

Leerhuis 20. Pastoraal meldpunt

Terugblik avond pastoraal bezoek 22. Diaconie en penningmeester

Update

13. Leerhuis

Samen leren in de tuin

25. Ontmoeting

met Vluchtelingen

14. Zaanse schans

reisverslag

26. Algemene gegevens

Rooster kerkdiensten

VIJFPLUS-ACTIE-VIJFPLUS Zoals altijd bij de start van het nieuwe kerkelijke seizoen vragen we u ook nu weer om uw jaarlijkse financiële bijdrage voor ons kerkblad Mozaïek.

Met de opbrengst van deze geldwervingsactie maakt u het mogelijk dat het kerkjournaal elke maand weer kan verschijnen.

Wilt u , als het even kan, tenminste € 5,- storten op bankrekeningnummer NL95RABO0130.713.120 ten name van Protestantse Gemeente Utrecht, wijk Oost ovv bijdrage Mozaïek. Alvast erg bedankt voor uw bijdrage!

De redactie

2

Activiteitenkalender september en oktober 2016

Wo

tel

activiteit:

Omschrijving

Lezing

In april verscheen het boek “Leo Gestel, autobiografische Donderdag notities” van Hans Hagen. Aan de hand hiervan neemt Hans 29 september 2016 20.00-22.00 ons mee in de wereld van deze kunstschilder.

Leven en werken van de in Woerden geboren

Kunstschilder Leo van Gestel (1881-1941)

Hans Hagen

Leo Gestel was de meest toonaangevende modernist onder de Nederlandse schilders van het begin van de 20ste eeuw.

Met Sluijters en Mondriaan behoorde hij tot de voortrekkers van de vernieuwing in de schilderkunst. De vele medisch voorgeschreven rustkuren gebruikte hij om herinneringen te noteren, die in dit boek voor het eerst integraal worden gepubliceerd. Hij vertelt kleurrijk over zijn Woerdense jeugdjaren rond 1895 en vervolgens over zijn woelige levensloop als beeldend kunstenaar. Hij geeft commentaar bij zijn eigen werk, maar ook bij dat van menig collega. Bij het ouder worden noteert hij zijn “gedachten en gevoelens” over uiteenlopende onderwerpen zoals: arm en rijk, het wezen van de vrouw, kunstenaar en partner, wat is kunst, de technische ontwikkeling, de culturele armoede, de crisis van de jaren dertig en de opkomst van totalitaire regiems.

wanneer?

Kosten €2.50

Het boek is in de boekwinkel te koop voor 19.95 euro maar kan na afloop van de lezing voor 10 euro worden meegenomen.

Huis bioscoop

Op de hoogte blijven van activiteiten in Huis in de Wijk?

Mail naar janvandraanen@gmail.com

Amsterdam, 1888: De getergde vioolbouwer Vedder moet het veld ruimen als zijn huisje, gelegen tegenover het net opgeleverde Centraal Station van Amsterdam, moet wijken voor het geplande Victoria Hotel. Zijn overmoedige neef Anijs, apotheker te Hoogeveen, heeft zich door ongeoorloofd medisch handelen ernstig in de nesten gewerkt en zoekt een uitweg, voor zichzelf en zijn vrouw Martha, maar ook voor een groep arme turfstekers die hij een toekomst in Amerika belooft. Bevlogen – of is het hoogmoed? – beramen de twee een uiterst riskant plan om het onderste uit de kan te halen. Met tragische gevolgen.

Dinsdag 11 oktober 2016 20.00-22.00 Kosten €2.50

Voor meer info: www.huisindewijk.nl adres Huis in de Wijk, Prof. Suringarlaan 1, 3571 WH Utrecht ( naast de Tuindorpkerk)

3

EXPOSITIE Onnoembaar Expositie van Udo Braehler in de Tuindorpkerk Sjouke Sytema Van 18 september tot 20 november hangt het bijzondere werk van Udo Braehler in de Tuindorpkerk. De tentoonstelling wordt geopend op zondag 18 september om 11.30 uur, na de dienst.

De kunstenaar Braehler: Predikers en theologen trachten op theoretische wijze het goddelijke te verklaren. Begrijpelijk te maken voor de goegemeente. Wellicht is kunst vaak beter in staat een tipje van de Goddelijke sluier op te lichten.

De devotie en ontroering die je voelt bij religieuze beelden en muziek staat mogelijk dichter bij God dan duizend woorden. In een gesprek voegt hij hieraan toe: God is onnoembaar.

Het werk Zijn schilderwerken en collages worden bedekt met een dikke laag epoxy, kunsthars. Epoxy heeft de eigenschap kleuren te versterken. Over de epoxy kan weer heen geschilderd worden.

Het werk nodigt uit tot reflectie, communicatie met het werk en met de medetoeschouwers. Het roept vragen op, omdat het multi-interpretabel is en het maakt daardoor nieuwsgierig. Een van zijn werken is De beschermheilige.

De eerste reactie is: Het lijkt een Christofoor. Het is een soldaat met op zijn schouders een kind. Het is een beeld van een zeer persoonlijke ervaring van de kunstenaar. De soldaat en het kind worden omringd door diverse religieuze teksten.

Als een soort lijst om het schilderij zijn op het doek de namen van ettelijke beschermheiligen geschreven.

Het is goed voor te stellen dat kerkgangers of andere bezoekers van de tentoonstelling bij dit schilderij met elkaar in gesprek gaan.

4

Een ander werk is het enige niet kleurrijke. Het is getiteld Pinksteren. Een witte duif vliegt in een zwart rotsachtig decor. De toeschouwer wordt het werk ingezogen. Misschien wel door de zwartwittegenstelling of door het gebruik van epoxy waarin een waas is aangebracht. Het roept veel vragen op, omdat de achtergrond zo intrigerend is.

Zal de duif het licht brengen of wordt hij opgeslorpt door het dreigende landschap. In een interview spreekt de kunstenaar zijn bezorgdheid uit over hoe om te gaan met intolerantie. Heeft die bezorgdheid met dit schilderij te maken?

Opening en vesper Dinsdag 25 oktober kan men in gesprek met Udo Braehler in Huis in de Wijk, Suringarlaan 2. Aanvang 20.00 uur. De aanwezigen zullen dan met hem een ronde langs de schilderijen maken.

Zondag 9 oktober is er rondom deze expositie een vesper in de Tuindorpkerk, onder leiding van Bas vd Berg. Aanvang 17.00 uur.

5

Evenwichtskunstenaars We zaten op de Olijfberg. Sommigen zaten in het gras, anderen op een van de muurtjes van brokken okerkleurige Jeruzalemsteen. Voor ons, aan de overkant van het dal, lag de Oude Stad in de zinderende hitte; de Rotskoepel op het Tempelplein schitterde in de zon.

Op onze warme studiereis was deze locatie gekozen voor een lezing door Daniel Rossing over de toekomst van de stad Jeruzalem in de Joodse, christelijke en moslim-traditie.

Je zou als een koorddanser balans moeten houden. Een koorddanser valt als hij het eind van het koord, het doel, uit het oog verliest. In het leven kan je ook vallen. Het is zaak dat je dan opstaat en weer verder gaat, in het vertrouwen dat het doel binnen je mogelijkheden ligt.

Het is een merkwaardige plek. In het land met het diepste punt op aarde, staat ook de berg die voor velen de plek is waar je niet dichter bij de hemel kunt komen: de Tempelberg.

De Olijfberg is de grens tussen woestijn en beschaving, tussen verleden en toekomst, tussen oost en west in spirituele betekenis.

Jeruzalem is ooit door de Eeuwige uitgekozen 'als voetenbank voor Zijn voeten'. Een plek tussen hemel en aarde.

Jeruzalem ligt 'in between', er tussenin.

Die twee horen bij elkaar, zoals binnenen buitenkant, inhoud en vorm. Rossing raapte een olijftakje op en wees op het blad. “Zoals dit blad: de bovenkant is groen, de onderkant grijs.”

Moslims geloven dat God op de jongste dag een oordeel zal vellen over je daden. Er zal dan een brug zijn tussen de Olijfberg en het Tempelplein – een brug zo smal als een scheermes. Ieder moet daar over heen, om te beoordelen of je goed geleefd hebt.

Ik zag het in gedachten voor me; zo'n eind over zo'n smalle brug zou ik nooit redden, nog geen meter.

6

Jaren later kreeg ik een klein boekje met gedachten en gezegden van Rabbi Nachman van Bratslav (1772-1810). Het heet Grenzeloos vertrouwen (Servire, ISBN 90.215.8687.8).

Daarin gaat het ook over een brug. Niet een brug als lakmoesproef of je wel goed geleefd hebt. Rabbi Nachman gaat ervan uit dat je probeert goed te leven, zoals de Eeuwige dat van je vraagt; dat je voortdurend afweegt wat in deze situatie goed en kwaad is.

Rabbi Nachman zei: “Weet goed!

Een mens loopt in het leven over een heel smalle brug.

Het allerbelangrijkste is niet bang te zijn.”

Martha Alderliesten

Zorgen voor ouderen in Tuindorp-Oost In zorgcentrum Tuindorp-Oost verblijven nu nog zo’n 80 ouderen, deels afkomstig uit het gesloten tehuis De Lichtkring. Een aantal van hen is lid van onze Tuindorpkerkgemeente. Net als in de Lichtkring bezoeken vrijwilligers uit onze gemeente de ouderen in Tuindorp-Oost, samen met de ouderlingen Rini van Zeggelaar en Mariëtte Goudzwaard.

Er zijn grote zorgen voor deze ouderen. Als ik (Mariëtte) dit schrijf, is volop in het nieuws dat verpleeghuizen/zorgcentra voor ouderen op de “zwarte lijst” staan van de inspectie voor gezondheidszorg, omdat ze onveilig zijn en niet voldoende zorg bieden. Een van deze tehuizen is Tamarinde van Careyn, dezelfde zorgkoepel waar Tuindorp-Oost onder valt. Tuindorp-Oost zelf is niet gecontroleerd, maar wel is duidelijk dat ook daar alle bezuinigingen op de zorg grote effecten hebben. Wat ook meespeelt is dat de zorg voor de bewoners steeds zwaarder wordt, omdat zij natuurlijk ouder worden en soms zelfs qua zorgzwaarte richting verpleeghuiszorg gaan. Daar is het personeel nog niet altijd genoeg voor opgeleid.

Besloten is dat waarschijnlijk begin volgend jaar de receptionistes in alle Careyn-huizen verdwijnen. Steeds meer vast personeel vertrekt naar elders, omdat bekend is dat Tuindorp-Oost over een aantal jaren gesloten wordt en gesloopt. Het is nog steeds de bedoeling om op het terrein rondom het oude gebouw nieuwbouw te realiseren, waar de dan nog resterende ouderen in komen te wonen (zgn. kleinschalige wooneenheden). Maar wanneer dat klaar is, is onbekend. Om die reden is er al wel enkele jaren een opnamestop in Tuindorp Oost: het gebouw wordt steeds leger als er ouderen overlijden.

Gelukkig zijn er wel lichtpuntjes: Careyn heeft besloten de leegstaande appartementen te verhuren aan jongere mensen. Zij worden speciaal geselecteerd op ‘sociaal gedrag’ (geen feestjes na 10 uur ’s avonds!). Ze brengen op die manier weer wat leven in de brouwerij en mogelijk ook wat ‘sociale controle’ op hun oudere buren. Tot nu toe zijn de berichten hierover positief. Een heel mooi verhaal is dat een van de oudste bewoners (105 jaar) op de foto ging met een baby die nu met zijn moeder ook in Tuindorp-Oost woont. Ze straalde!

Wat kunnen wij als gemeente voor de ouderen doen? Er vinden nog altijd wekelijks op zondag om 10.30 uur kerkdiensten plaats in de mooie kapel in Tuindorp-Oost. De eerste en derde zondag van de maand een protestantse dienst, de andere zondagen een katholieke viering. Op feestdagen zoveel mogelijk een oecumenische dienst. Iedereen is hierbij van harte welkom.

Natuurlijk blijven we de ouderen bezoeken. Zij zijn vooral blij met aandacht, dat er mensen zijn die aan hen denken, zich om hen bekommeren. En laten we vooral hen in onze voorbede blijven gedenken.

Mariëtte Goudzwaard, ouderling voor Tuindorp-Oost

7

De menselijke stad in klassieke en moderne metaforen Bas van den Berg, verschenen in iets andere vorm in Tenachon 29, april 2016

In welke beelden wordt er in onze tijd gedacht en gesproken over de menselijke stad? En welke metaforen worden er in Bijbelse geschriften gebruikt voor de kwaliteit van leven in de stad? We laten ons in deze verkenning verrassen door zowel hedendaagse filosofen die nieuwe metaforen ontwerpen om het leven in hedendaagse metropolen te typeren, als ook door (lied) dichters van vroeger en nu waarvan de taal doordesemd is van het bijbels metaforisch taalgebruik.

Onvermijdelijk stuitten we dan in Bijbelse literatuur op het beeldwoord Jeruzalem, een naam die zowel verwijst naar het historische Jeruzalem ten tijde van koning David, van profeten, en van apostelen in de eerste eeuw g.j. Het woord verwijst ook naar het symbolische Jeruzalem als verdichting van het verlangen van generaties Joden naar een nieuwe wereld, naar verlossing uit onderdrukking en onrecht. Het Hebreeuwse woord sjalom wordt meebeluisterd in de naam, en staat daarmee voor de hunkering naar vrede en ver-enig-ing. In de Joodse traditie staat de uitdrukking ‘Volgend jaar in Jerusalem’ voor de samenballing van dit diepe verlangen naar Sion, dat is het verlangen naar de eenwording van mens en wereld (vgl. de beroemde Ode aan Tsion, gemaakt door de dichter Jehoeda ha Levi).

Er zijn bepaalde teksten, liederen en gebeden uit de Hebreeuwse en Griekse bijbelliteratuur die speciaal over deze hoop op verlossing gaan. We vinden ze in het Psalter, met name in Ps 120 – Ps 134. In dit artikel staan we stil bij Ps 122. We treffen ze ook aan in profetische en apocalyptische teksten uit het Eerste en het Tweede Testament, bij profeten als Jesaja, Micha als ook in een prachtige apocalyptische tekst als Openbaringen 21. We proeven deze hunkering naar de komst van de nieuwe wereld ook in joodse gebeden in de liturgie. We staan kort stil bij een slotgebed in de synagoge en bij een gedeelte van het zogenaamde Kaddisjgebed. We beginnen het artikel bij enkele nieuwe metaforen van hedendaagse filosofen en (lied)dichters en zoeken dan verbindingen met de bijbels getinte beeldspraak.

De stad als ‘schuim’ en als ‘garderobe-gemeenschap’ In het project ‘filosofen agenderen de stad’ (2015) worden nieuwe woorden en metaforen ontwikkeld om het huidige stadsleven te typeren. In het essay van Daan Roovers (“Het stedenbouwend dier”) vertelt zij hoe het leven in steden zo’n 5000 jaar geleden in het gebied tussen de Eufraat en de Tigris, rond de steden Ur en Urkuk begon. Het schijnt dat veiligheid en klimaatverandering, en de overgang van een nomadische naar een landbouwsamenleving de verstedelijking van het leven in de hand heeft gewerkt. In de 21e eeuw leeft 60% van de wereldbevolking in steden.

In het begin van de 21e eeuw beschrijven een socioloog en een filosoof, Zygmunt Bauman en Peter Sloterdiijk, op een nieuwe manier de relatie tussen stad en platteland. Bauman vertelt dat mensen vroeger in steden gingen wonen om veiligheidsredenen. De stad nu wordt meer ervaren als bron van onveiligheid. Als reactie daarop ontstaan er in alle metropolen zogenaamde gated communities, omheinde forten voor mensen die zich dat financieel kunnen permitteren. Een groot deel echter van de miljoenen mensen die nu in metropolen wonen (Mexixo City, Bombay of Istanbul) leven in slums. Deze miljoenen mensen hebben, als het beleid niet verandert, nauwelijks toekomst.

Leven in een stedelijke gemeenschap is leven in een publieke ruimte waarin vaste verbanden en structuren ontbreken. Elke samenhang is vluchtig geworden en gemakkelijk te doorbreken.

Bauman ontwikkelt het begrip ‘cloakroom-community’ om uit te drukken dat mensen in steden bij elkaar komen ter gelegenheid van een voorstelling. Tijdens de voorstelling zijn zij voor even verenigd, daarna gaan ze weer hun eigen weg.

Peter Sloterdijk beschrijft in het derde deel van zijn trilogie $Sferen$ onze stadssamenleving als

8

een $wereld van schuim$, van zeepbellen. Deze zeepbellen beschouwt hij als eilandjes die af en toe met buureilandjes voor even een coalitie vormen. Deze schuimstructuren verhouden zich tot elkaar als relatief geïsoleerd, maar bieden ook voordelen. In de moderne stad wordt het onderling verband losser en daarmee dynamischer.

Vragen waar Bauman en Sloterdijk ons voor plaatsen zijn onder andere: is het postmoderne vloeibare leefverband sterk genoeg als weefsel? En hoe organiseren we in de grote steden hechtere weefsels? Op deze laatste vraagt speelt een andere denker in het filosofendebat, Jan Hendrik Bakker, in door te speken over de stad als $woonplaats$. Zijn onze buitenwijken en centra in de steden goede woonplaatsen, en wat is kenmerkend voor de kwaliteit van leven in een stad als woonplaats?

Anthropolis In mijn zoektocht naar moderne beelden over stadsleven, stuitte ik op een gedicht van (lied) dichter Jan Wit (1914-1980). In de protestantse wereld in Nederland in de jaren tussen 1950-1980 was hij een van de toonaangevende schrijvers van concrete, plastische poëzie. In opdracht van de VARA schreef hij in 1962 een hymne voor solisten, koor en orkest voor 1 mei, de dag van de arbeid. Daarin wordt de stad in verassende taal opgeroepen, taal die tegelijkertijd resoneert met Bijbelse beeldtaal: Anthropolis, de stad der wereld.

Leegte van boven en leegte van onder.

Hier zijn de mensen tezamen gevangen in het ontzaglijke werk van hun handen. …………

Het sociale aspect van het samenleven in de stad wordt op de volgende wijze benadrukt: Grijpt elkander bij de hand, sterken en zwakken, een eindeloze brug die naar de toekomst leidt.

De nieuwe, de open stad Waar alle ontheemden thuis zullen komen.

En dan volgt het visioen: Zolang de rivieren stromen en hemel en aarde lekander begroeten, kan de mens naar de tuinstad trekken waar liefde en recht elkaar ontmoeten.

Daarmee rijmt deze laatste strofe op Psalm 85 van het Hebreeuwse Psalter. De van oorsprong katholieke (lied)dichter Huub Oosterhuis heeft in talloze beelden en metaforen het bijbels taaleigen opnieuw verwoord en verbeeld in aansprekende symbooltaal. In zijn Verzameld Liedboek uit 2004 staan twee liederen die treffend de beeldtaal van Tenach en Evangelie oproepen. Het eerste is het Lied van de stad met daarin twee opvallende strofen: 2 Huizen van vrede voor mensen van vlees en bloed Veilig, onveilig, zo leven zij bitterzoet. en……

8 Is er een stad zonder dood zonder duisternis Komt er een stad waar de zon niet meer nodig is.

Deze beelden klinken verwant met die van Zygmunt Bauman. Er is een ander lied in het Verzameld Liedboek van Oosterhuis over de $stad van de toekomst$, de stad waar het

9

verlangen van generaties pelgrims naar uit gaat: Jeruzalem. Het lied is een bewerking van één van de 15 psalmen van de opgang, de opgang naar Jeruzalem, Ps 122.

Zowel in de herdichting van de psalm als in de muzikale vertolking door Bernard Huijbers klinkt het verlangen en de hunkering naar de nieuwe wereld, naar het samenleven in de stad van morgen: Refrein: Stad van mijn hart, Jeroesjalajim, met uw huizen, schouder aan schouder, Stad van vrede, in uw midden mag een mens gelukkig zijn.

Couplet 1: Ik was verheugd toen ik het hoorde Wij gaan op weg naar het huis van de Heer En nu staan wij voor uw poorten op uw grond, Jeruzalem.

Een beeld dat opvalt in de poëzie van Ps 122 zelf is het volgende vers: Jerusalem, Jij, ja gebouwd als een stad die ‘welsamengevoegd’ is (3).

Daarmee omschrijft de dichter de stad als een plek van ver-enig-ing, als een gebouw van levende mensen. Daarmee komt de omschrijving van de filosoof Jan Hendrik Bakker ‘woonplaats’ in de buurt van het ‘welsamengevoegd’ uit Ps 122. Zeker als in vers 6 van dezelfde psalm de religieuze gemeenschap wordt opgeroepen vrede te vragen voor Jeruzalem: $Vraagt vrede voor Jeruzalem, laat welvaren, zij die je liefhebben.$ Volgend jaar in Jeruzalem Al 2500 jaar worden de $psalmen van de opgang gezongen$ in de joodse gemeenschap verspreid over de gehele wereld. Ieder jaar, bij het vieren van de Seder, wordt ook Ps 122 gezongen. En ieder die deelneemt aan de Seder dient zichzelf te beschouwen alsof hij zelf uit Egypte trekt. En een ieder zegt en zingt aan het einde van de Seder: ‘Volgend jaar in Jeruzalem’.

Bijbelse geografie is niet zozeer historisch geïnteresseerd - hoe is het allemaal gebeurd?- maar kiest een metaforische-ethische insteek - wat wil een tekst oproepen en bewerken bij mensen die de tekst hardop lezen? Zo is in Tenach en in de Geschriften in het Tweede Testament de beweging van onderdrukking naar bevrijding, van Egypte naar Jeruzalem zichtbaar en hoorbaar. In al deze geschriften gaan de mensen op weg naar Jeruzalem, iedere Pesach weer. Als pelgrims het ‘volgend jaar in Jeruzalem’ op de lippen namen drukken ze daarin hun verwachting en hun verlangen uit dat er een einde aan de ballingschap mag komen.

Het koninkrijk van God Zo is de hunkering naar verlossing in de joodse gemeenschap onder woorden gebracht in een gebed dat oorspronkelijk ter gelegenheid van Rosj haSjana (Joods Nieuwjaar) werd gebeden.

Ten gevolge van het verbranden van duizenden Joden die weigerden zich te laten dopen ten tijde van de kruistochten en die met dit gebed op de lippen hun dood tegemoet gingen, werd dit gebed omstreeks 1300 in de dagelijkse liturgie opgenomen. Sindsdien vormt het het slotgebed in iedere dienst volgens de aschjenazische ritus. In dit gebed wordt de particuliere geschiedenis van Israël verbonden met de universele geschiedenis van alle volkeren. De beeldtaal die hier gebruikt wordt wil vertellen dat in de nieuwe wereld, niet alleen Israël het maatschappelijk

10

leven laat bepalen door gerechtigheid en barmhartigheid, maar dat ook de volkeren deze maatstaven voor menselijk (samen) leven zullen accepteren. Beiden, Israël en de volkeren zullen dan de Naam van de Enige accepteren als toetssteen voor het sociale, culturele en religieuze leven (Zacharja 14:9).

Een ander gebed in de Joodse gemeenschap, dat bij een begrafenis wordt gebeden is het zogenaamde Kaddisj gebed. In dat gebed wordt de verbinding expliciet gemaakt met de herbouw van de stad Jeruzalem als teken van vernieuwing van de wereld.

Verheven en geheiligd worde zijn grote Naam in de wereld, die vernieuwd zal worden wanneer Hij de doden opwekt en het leven van de komende eeuw binnenleidt, en wanneer Hij de stad Jeruzalem herbouwt..

De vernieuwde stad Het vernieuwen van de wereld en het herbouwen van de stad Jeruzalem worden in dit gebed in één adem genoemd. De eenwording van de wereld is in direct verbonden met het vormgeven van een nieuwe aarde en die vormgeving wordt uitgedrukt in termen van het herbouwen van $de stad van de toekomst$, een menselijke stad waarin vrede heerst en die rust op de fundamenten van gerechtigheid en liefde. Bij de profeten wordt deze ver-enig-ing van hemel en aarde op twee manieren voorgesteld. In de beeldtaal van profeten als Jesaja en Micha die vanuit de aarde naar de hemel kijken (Jes 2:1-4; Micha 4, 1-3a) als volgt: ‘Geschieden zal het op een dag dat de berg met de tempel van de Nabije rotsvast zal staan, verheven boven de heuvels, hoger dan alle bergen.

Volkeren zullen daar samenstromen machtige naties zullen zeggen: laten we optrekken naar de berg van de Nabije naar de tempel van Jacobs God. Hij zal ons onderrichten in zijn wegen en wij zullen zijn paden bewandelen.

Vanaf de Sion klinkt zijn onderricht vanuit Jeruzalem spreekt de Nabije.

Hij zal rechtspreken tussen machtige volkeren, over grote en verre naties een oordeel vellen.

Dergelijke teksten laten drie thema’s goed horen: op een messiaans moment in de tijd zullen volkeren naar Jeruzalem stromen. De Altijd Nabije zal alle volkeren onderricht geven (Tora onderwijs) over hoe samen te leven en de Altijd Nabije zal recht spreken vanuit Jeruzalem. Deze zelfde thema’s hebben we ook al gehoord in pelgrimsliederen zoals Ps 122.

De andere manier om te spreken over de ver-enig-ing van hemel en aarde is vanuit het perspectief van de hemel naar de aarde toe. Het is indrukwekkend hoe een apostel als Johannes in zijn Openbaringsvisioen deze verzoening van hemel en aarde beschrijft. Het is precies in Jeruzalem, de stad van de vrede, dat de hemel zich naar de aarde wendt (Openbaringen 21:2-4a): ..en de heilige stad, Nieuw Jeruzalem, zag ik, neerdalend uit de hemel van Godswege als een vrouw in bruidstooi bereid om naar haar man te gaan.

11

En ik hoorde: Een grote stem, vanaf de troon, zeggende: Zie, de tent van God bij de mensen, Hij zal wonen in hun midden, en zij zullen zijn volkeren zijn en hij zal God in hun midden zijn.

En Hij zal wegwissen iedere traan uit hun ogen, en de dood zal niet meer zijn – geen rouw, geen weeklacht, geen moeite meer…..

In het vervolg van dit visioen worden de namen van de 12 zonen van Israël op de poorten van het nieuwe Jeruzalem geschreven. En de namen van de 12 apostelen op de grondstenen van de stadsmuur. Israël en de volkeren worden ook hier weer tezamen genoemd.

Samenleven in een verenigde stad De klassieke metaforen uit de Profetie, de Psalmen en de Openbaringen van Johannes vertellen ons dat de eeuwen door dat het een diep verlangen van veelal ontheemden is geweest om in vrede te willen leven met elkaar in een verenigde stad. Opmerkelijk is dat het wonen van de godheid, de Altijd Nabije zo wordt beschreven dat in de toekomt deze goddelijke presentie zich laat zien in de kwaliteit van de rechtspraak, de kwaliteit van het onderwijs en in de kwaliteit van waarlijk samenleven in open gemeenschappen. Het recht van de sterkste is dan doorbroken en minderheden en armen worden beschermd.

De metafoor van de ‘woonplaats’ van Jan Hendrik Bakker, die we in het begin noemden, raakt zo aan de beelden van het wonen van de Altijd Nabije onder de mensen, want dat bij de mensen wonen gaat gepaard met oog hebben en krijgen voor recht en gerechtigheid.

De metafoor van de ’zeepbel’ van Sloterdijk is daarmee gedeeltelijk ook herkenbaar in de oudere teksten in die zin dat vorming in kwalitatief wijs en goed leven niet vanzelf spreekt en voortdurend in wisselende ontmoetingen in de moderne stad gestalte dient te krijgen.

Hetzelfde geldt voor de metafoor van de ‘garderobe-gemeenschap’ van Bauman. Hoe meer en gevarieerder mensen in een moderne stad elkaar ontmoeten bij theater, dans, muziek, hoe groter de ruimte wordt voor het ontstaan van nieuwe vormen van gemeenschap. Want op nieuwe vormen van gemeenschapsvorming (community building) zal het in de steden van de toekomst aankomen. Zo kan het langs elkaar heen leven worden terug gedrongen en kunnen woonplaatsen ingericht worden waarin zoveel mogelijk bewoners samen vorm geven aan menswaardig samenleven.

Literatuur

12

Bauman, Z. (2000 / 2012) Liquid Modernity. Cambridge: Polity Press.

Deurloo, K. & B. Hemelsoet (1988) Op bergen en in dalen.

Bijbelse geografie. Baarn: Ten Have.

Deurloo, K. A., Overbosch, W. G. e.a. (1989). Voor de kinderen van Korach, Dramatiek en liturgische gestalte van de Psalmen, deel II, De liederen van de opgang, de Psalmen 120-134.

Amsterdam: Prof. dr. G. van der Leeuw- Stichting.

Elon, A. (1993) Jeruzalem, stad van spiegels. Kampen: Kok Filosofie Magazine (2015) Filosofen agenderen de stad.

Amsterdam: Oosterhuis, H. (2013) Vriend voor het leven. Tielt: Lannoo / Ten Have Oosterhuis, H. (2004) Verzameld Liedboek. Kampen: Kok / Halewijn.

Petuchowski, J. J. (1987) Aan Uw erbarmen is geen einde.

Joodse gebeden. Baarn: Ten Have.

Sloterdijk, P.(2009). Sferen Schuim. Amsterdam: Boom.

Soetendorp, A. (1983) Volgend jaar in Jeruzalem. Bussum: De Haan.

Tenachon over de Joodse feesten 2 (2000) Pesach, bitter en zoet.

Hilversum: Folkertsma Stichting.

Tenachon over de Joodse feesten 11 (2000) Tisja be-Av, omgaan met verdriet. Hilversum: Folkertsma Stichting.

Tenachon over de joodse feesten 12 (2000) Jom haSjoa, Jom haZikkaron, Jom ha’ Atsmaoet, Jom Jeroesjalajiem. Hilversum: Folkertsma Stichting.

Wit, Jan (1982) Terwijl ik wacht wat mij de wereld doet. Verzamelde gedichten. Baarn: Bosch & Keuning.

Van Voolen, E. (ed.) (1996) Jeruzalem in Jodendom, Christendom en Islam. Baarn: Ten Have, met artikelen van o.a. Wout van Bekkum, Simon Schoon en Anton Wessels.

Wolff-Kunstenaar, M. Th. (1986). Jeruzalem in jodendom, christendom en islam, OJEC-serie nr 4. Kampen: Kok.

Leerhuis: Samen leren in de Tuin 2e seizoen september 2016 –april 2017 Op vrijdagavond tussen 20.00 -22.00 In het afgelopen seizoen namen acht mensen deel aan het Leerhuis Samen leren in de Tuin. Gemeenteleden en mensen uit de wijk of stad hebben met elkaar kennis gemaakt met de bijzondere wereld van het eerste Bijbelboek: Genesis.

Kennis gemaakt met de taal, met de denkbeelden, met de verhaalsoorten en met hoofdfiguren die optreden in dat boek.

Op heel gevarieerde wijze hebben deze leerhuisgangers geproefd aan de verhalen en met elkaar besproken wat hen opviel. Zij werden ook uitgenodigd om zelf teksten en beelden mee te brengen die zij associeerden met de verhalen die op een avond aan de orde kwamen.

Er ontstonden diepgaande gesprekken en tijdens iedere bijeenkomst is ook geprobeerd om zowel literaire, historische als theologisch-ethische vragen aan de orde te stellen die door de verhalen werden opgeroepen.

De methodiek die gebruikt werd is ontleend aan de bakermat van het samen leren, nl. de leertraditie in het Jodendom. Daarbij gaat men ervanuit dat iedere tekst meerduidig en veelzinnig is en meerdere interpretaties verdraagt ook al spreken uitleggingen elkaar soms tegen. Dan wordt het meestal interessant! In iedere bijeenkomst lezen we ook poëzie, of kijken we naar schilderijen bij deze verhalen. Die vertellen hun eigen verhaal.

Via de dialoog met de teksten leer je zowel je eigen kijk op mens en wereld als ook die van je medeleerlingen beter kennen en scherper verwoorden.

De deelnemers vroegen om een vervolg, en dat wil ik bij deze aanbieden. Maar de gekozen werkwijze laat alle ruimte voor nieuwe mensen om zich samen ons te verdiepen in deze rijke wereld. Komend seizoen verdiepen we ons in het tweede bijbelboek: Exodus (over Uittocht en Verbond).

Bij deze nodig ik een ieder die nieuwsgierig is naar de bijzondere wereld van de bijbel uit om zich bij mij op te geven: bwp.vdberg@ziggo.nl; Eén vrijdagavond per maand lezen en proeven we enkele hoofdstukken. Per bijeenkomst verzorg ik een mapje met tekst- en beeldmateriaal. Het programma ziet er als volgt uit: Vrijdag 16 september Vrijdag 14 oktober Vrijdag 11 november Vrijdag 16 december Vrijdag 13 januari Vrijdag 10 februari Vrijdag 10 maart Vrijdag 7 april

Exodus 1-2 Exodus 3-4 Exodus 5-6 Exodus 7-11 Exodus 12-15 Exodus 16-18 Exodus 19-23 Exodus 32-34

Bas van den Berg, docent bijbel en joodse traditie bij Stichting PaRDeS in Amsterdam

13

De Zaanse Schans Op 16 juni jl. vertrokken we weer op ons tweejaarlijkse uitje vanuit de Nieuwe Kerk en de Tuindorpkerk. We gingen op een mooie dag op weg naar de Zaanse Schans. Zoals altijd verliep de busreis zonder problemen. Op de heenreis reden we via een mooie route. Onderweg dronken we koffie en kregen we de befaamde gevulde koek.

Maar voor het eerst in de afgelopen jaren kregen we problemen bij de boot die ons langs de Zaanse Schans zou varen. Twee medereizigers maken gebruik van een rolstoel en hoe kom je dan op een boot die een meter lager ligt aangemeerd dan de kade? Het heeft uiteindelijk een klein half uur gekost om iedereen aan boord van het schip te krijgen. Mede dankzij onze fantastische buschauffeur is het toch gelukt. Helaas was het wel jammer dat we daardoor bepaalde openingstijden van bruggen gemist hadden en dus meer dan eens moesten wachten op het openen van bruggen. Op de boot kregen we een heerlijke maaltijd en konden we genieten van een kopje koffie of thee. Soep en een broodje kroket maakten de maaltijd af. Dat doet een mens altijd goed!

De rest van de tocht erg mooi en kwam de zon ons op het dek verblijden. We hebben prachtige molens gezien en de schipper vertelde nog een en ander.

De Zaanse Schans biedt een kijkje in de belangrijkste bloeiperiode van de Zaanstreek: de 18e en 19e eeuw. In de Zaanstreek, het oudste industriegebied van West-Europa, waren ooit tegelijkertijd zo’n zeshonderd windmolens actief.

Dit was een direct gevolg van de handel in de Hollandse Gouden Eeuw (17e eeuw). Dankzij creatieve Zaanse ondernemers rolden talrijke producten uit de industriemolens.

Na afloop van de boottocht kostte het weer enige moeite en vernuftigheid om iedereen van boord te halen. Maar uiteindelijk zaten we allemaal tevreden in de bus. Na een mooie terugtocht kwamen we tegen 17.30 uur weer aan bij de Nieuwe Kerk in Utrecht. Wederom een geslaagde dag!

Middels dit kleine verhaal wil ik ook nog iedereen hartelijk bedanken voor de donaties aan ALS. Mijn zwemtocht is op zondag 11 september. Dankzij o.a. jullie giften kan er meer onderzoek gedaan worden naar de ziekte ALS. Hartelijke groeten, Karin Oostenbruggen

14

iona reis april 2017

MET DE pauluskerk naar aSSISI

Wij denken dat we met een groep in april 2017 van ongeveer 12-15 mensen naar IONA gaan! Als er tenminste ruimte is in de Abbey of in het McLeod Centre tussen 20-30 april.

Er zijn nu twaalf mensen die definitief meegaan, en dat verheugt ons zeer!

Parochianen van de Utrechtse Pauluskerk zijn bezig een zevendaagse groepsreis naar Assisi te organiseren. De reis vindt in de tweede helft van september 2017 plaats.

Vertrek vanaf Schiphol per Alitalia. De kosten komen per deelnemer op ongeveer 800 euro. Op 5 oktober is er in de Pauluskerk een informatieavond over de praktische en inhoudelijke kanten. Eenieder is welkom.

- - - - - - -

-

Het idee ontstond naar aanleiding van de encycliek Laudato Si van paus Franciscus.

De initiatiefnemers geven met het motto ‘Het leven vieren van de aarde met al wat daarop leeft’ een eigen draai aan de reis.

Assisi is zoals bekend de plek waar de 13e eeuwse Franciscus de broederschap stichtte die radicale navolging van Jezus nastreeft.

Deze broederschap luidde de vernieuwing in van de toen nog ongedeelde kerk van Rome die in die tijd steeds meer wereldlijke trekjes begon te vertonen.

Aletta Gerritsen Annette Kerkstra Len en Menthe Borgdorff Mathilde Kroon Evelien Soede Henk en Maria Walvoort Harry den Hertog en Willeke Smits Bas van den Berg en Ineke van Keulen

Enkele gemeenteleden denken er nog over na.

Op Iona stichtte de Ierse monnik Columba een kloostergemeenschap die, weliswaar in een andere vorm, tot op de dag van vandaag bestaat.

Een week lang willen wij tijdelijke bewoners zijn van de abdij van Iona en wille wellen wij iets beleven van de Keltisch-christelijke spiritualiteit die daar vorm kreeg en krijgt.

Op maandag 20 juni heeft fs. Teun Kruijswijk Janssen ons op een zeer inspirerende manier meegenomen in de wereld van IONA, en in het bijzonder in het poëtisch denken en componeren van cantor John Bell.

We houden u van de ontwikkelingen op de hoogte, en als we geweest zijn zullen we daar ook op een passende manier verslag van doen.

Hartelijke groet, Bas van den Berg, Willeke Smits, Harry en Hertog en Ineke van Keulen

Het reisprogramma in Assisi vermeldt onder meer een bezoek aan het graf van Franciscus en dat van de heilige Clara in de kathedraal van het stadje, een dagtour naar Eremo de Carceri met onder meer de kluizenarij en naar Fonte Colombo waar Franciscus herstelde van een operatie in verband met zijn oogkwaal. De laatste dag gaat het naar de Dom van Spoleto waar nog een kwaad briefje van Franciscus aan zijn medebroeder Leo wordt bewaard.

Assisikenner Hans Luttikholt leidt de deelnemers rond en geeft uitleg. Hij is lid van de franciscaanse beweging in Nederland.

Sinds 2000 begeleidt hij vrijwel elk jaar groepen in Assisi en het omliggende land van Umbrië.

Op de informatieavond kan men – vrijblijvend – vooraf intekenen op de reis. Er is plaats voor maximaal 24 deelnemers. Bij overintekening komt men op een wachtlijst.

Aanmelden kan nu al op assisireis@gmail. com.

De initiatiefgroep bestaat uit Werend Griffioen, Jos Hettinga, Hans Luttikholt, Thea Pouw en Joyce Stockmann. De groep heeft een flyer gemaakt met een compleet overzicht van de dagtochten.

15

Inspiratiefestival Terschelling 28, 29 en 30 oktober 2016 Hoe beter op te laden voor een nieuw kerkelijk jaar dan uitwaaien op Terschelling?

Samen met geloofsgenoten genieten van al het goede van dit prachtige eiland, en tegelijkertijd een prachtig programma speciaal voor iedereen die actief betrokken is bij de kerk.

Op het programma staan onder andere lezingen van inspirerende Nederlandse theologen, (meezing)concerten, spirituele strandwandelingen, vieringen, vertellingen, theater, dans en veel muziek en andere cultuur.

Ook kunnen deelnemers inspiratie opdoen voor de dagelijkse kerkelijke praktijk in workshops, bijvoorbeeld over geld in de kerk of het opzetten van een pioniersplek. Het programma is nog volop in ontwikkeling, en in de aanloop naar het weekend zullen steeds meer details bekend gemaakt worden via facebook, twitter en deze website.

Het festival wordt mogelijk gemaakt door de Protestantse Theologische Universiteit, De Protestantse Kerk Nederland en de kerken op Terschelling.

Wil je meer lezen , zien en enthousiast worden en je aanmelden, ga naar www.pthu.nl/Inspiratiefestival/ en vind allerlei nieuwe en aansprekende informatie.

Vanuit Stichting De 7evende hemel werken wij actief aan dit festival mee met voorstellingen, workshops, vieringen, dans en events. Benader andere gemeenteleden om samen je aan te melden en een huisje te boeken voor die dagen. Bas van den Berg, docent bibliodrama en spel bij de 7evende hemel.

16

Wijkreisje rondom Nieuwe Kerk – Tuindorpkerk 13 oktober 2016 We gaan op donderdag 13 oktober weer een dagtocht maken. In overleg met de vertrouwde busonderneming Verschoor hebben we het onderstaande reisje vastgesteld: P R O G R A M M A Natuurtocht Veluwe en Kroondomeinen: 10.00 uur: Vertrek uit Utrecht, Nieuwe Kerk, hoek Bollenhofsestraat/Poorstraat.

10.10 uur: Vertrek uit Utrecht, Tuindorpkerk, Prof. Suringarlaan.

10.20 uur: Vertrek uit Utrecht, Lichtkring, Ornsteinsingel/Hoek Eijkmanlaan.

Via een mooie route rijden we richting Vierhouten. Onderweg kunt u in de touringcar gebruik maken van een kopje koffie/thee met een heerlijke gevulde koek.

12.00 uur: Aankomst in Vierhouten bij Restaurant De Foreesten, direct grenzend aan de prachtige natuur van de Veluwe met heide, bossen en schitterende vergezichten. Hier gaat u genieten van een heerlijke uitgebreide koffietafel.

13.30 uur: Na de koffietafel stappen we weer in de touringcar en maken we o.l.v. een gids een prachtige natuurtocht over de Veluwe en de Kroondomeinen.

Na de rondrit nemen we afscheid van de gids en zullen we bij Restaurant Foreesten nog een consumptiestop houden .

17.30 uur: Terugkomst in Utrecht.

Het belooft weer een mooie dagtocht te worden. Hebt u zin om mee te gaan, geeft u dan zo snel mogelijk op met onderstaande strook, telefonisch mag ook.

Aanmelden bij: H. Volberda, Kwangodreef 44, 3564 PR Utrecht, telefoon 030-2613474; A. Luijmes, Dr. ‘s Jacoblaan 22, 3571 BM Utrecht, telefoon 030-2710737.

De kosten aan het reisje verbonden, bedragen € 33,00 per persoon. Dit bedrag kunt u overmaken t.n.v. Actiefonds Tuindorpkerk, Utrecht, postgiro NL 88 INGB 0002 2850 17.

Met vriendelijke groet ,namens de P.C.v.O. Annie Luijmes, Hylkje Volberda Ondergetekende neemt deel aan het wijkreisje op donderdag 13 juni 2016 Naam :……………………………………………

Adres: :……………………………………………..

Telefoon :…………………………………………….

Opstapplaats :…………………………………………… Handtekening: ………………………………

17

Zo zou het kunnen …. een serie leerhuisavonden Johannescentrum Utrecht ‘Wie zichzelf geen grote vragen stelt leeft zomaar, omdat hij er nu eenmaal is. En volgens mij houdt geen mens dat een leven lang vol. Vroeg of laat zal iedereen willen weten of zijn bestaan zin heeft of niet.’ Evenals vorig jaar geeft dit citaat van de filosoof Jan Drost ook dit jaar de overkoepelende thematiek van de leerhuisavonden goed weer. Niet dat er op ‘grote vragen’ een eenduidig antwoord te geven is. De bril waardoor we ernaar kijken bepaalt onze blikrichting en kleurt ons denken, geloven en voelen. Dat geldt voor evangelisten en filosofen, voor de traditie waar we uit willen leven. Vandaar: Zo zou het kunnen: geloven, denken, geïnspireerd worden.

• Zo zou het kunnen: geloven met Marcus en Lucas, twee evangelisten die ieder op een eigen manier het leven van Jezus hebben geïnterpreteerd en beschreven. Zij vertellen geen puur fictief verhaal. Hun vrijheid is beperkt door de realiteit van het optreden van Jezus waarover zij vertellen.

Desondanks hebben zij als vertellers de regie stevig in handen en bepalen zij zo het beeld dat wij als lezers van Jezus en zijn optreden krijgen.

De nieuwtestamenticus dr. Joop Smit neemt ons mee in de denkwereld van de evangelisten Marcus en Lucas.

• Zo zou het kunnen: denken met Sören Kierkegaard. ‘Het is heerlijk om de filosoof Kierkegaard zo uit te leggen,

18

Johannescentrum

een huis van verhalen voor zoekers en zieners

zo te interpreteren dat hij voor je gaat ‘werken’ en zo toepasbaar wordt in je leven. Geen theoretische exegese dus, maar een exercitie voor het bij lange na niet eenvoudige leven. Ik zoek een toepasbare Kierkegaard.’ Aldus de filosoof dr. Jan Keij, die ons begeleidt in het denken van deze filosoof.

• Zo zou het kunnen: geïnspireerd worden door de oude woorden.

Het Credo is een kerntekst van de christelijke traditie. Een soort gedicht.

Welbeschouwd is deze tekst een antwoord op de urgente levensvraag: wat kan ik geloven. De vraag is echter hoe om te gaan met deze tekst in een tijd waarin de wijze woorden van vroeger ogenschijnlijk niet meer werken. De emeritus hoogleraar dr. Maarten den Dulk neemt ons mee in zijn zoektocht naar een antwoord op deze vraag.

• Zo zou het kunnen: christelijke spiritualiteit als weg tot menswording.

Of en in hoeverre God bestaat is en blijft een open vraag, maar hij is wel aanwezig in wat wij zeggen en doen.

De christelijke traditie probeert zijn aanwezigheid tastbaar te maken in verschillende vormen, zoals de heilige schrift, heilige mensen, iconen en sacramenten zonder Hem daarin op te sluiten. Dr. Willem Marie Speelman, universitair docent spiritualiteit aan de Tilburg School of Catholic Theology, vraagt zich met ons af hoe wij ons tot die God kunnen verhouden.

• Zo zou het kunnen: het geloof denken, ervaren en doen. We bevinden ons niet in een tijdperk van veranderingen, maar in een verandering van tijdperk. Dat betekent dat er heel veel dingen tegelijkertijd in beweging zijn. Ook het denken over God, de uitleg van de bijbel, het christelijke geloof is aan verandering onderhevig. Dr. Rick Benjamins, docent praktische theologie en bijzonder hoogleraar vrijzinnige theologie, laat zien op welke manier we ons geloven in deze tijd kunnen denken, ervaren en doen.

• Zo zou het kunnen: de wijsheid van de liefde als bron van ons handelen. Op deze avond laten we ons leiden door het gedachtegoed van de Frans-Joodse denker Emmanuel Levinas. Liefde is bij hem geen gevoelskwestie, maar is in zijn denken onlosmakelijk verbonden met ethisch handelen. Uiteindelijk is er geen kloof tussen liefde en rechtvaardigheid.

Een avond met dr. Renée van Riessen, hoogleraar godsdienstfilosofie en kenner van Levinas.

• Zo zou het kunnen: het mysterie verbeelden. De glasramen van Marc Chagal getuigen stuk voor stuk van de wijze waarop hij geïnspireerd werd door de joodse verhaaltraditie. Steeds opnieuw worden de mensen getroffen door de intense fonkeling van het gekleurde glas en de grote poëtische kracht waarmee Chagall de verhalen van de Bijbelse traditie uitbeeldde. Drs.

Ruud Bartlema, theoloog en beeldend kunstenaar, laat ons kennismaken met een aantal glasramen.

Plaats: De leerhuisavonden worden gehouden in het Johannescentrum, Moezeldreef 400, Utrecht-Overvecht, beginnen om 20.15 uur precies en eindigen om uiterlijk 22.15 uur.

Data: 19 oktober, 2 en 9 en 23 november, 14 december 2016, 11 en 25 januari, 8 en 22 februari. 8 en 15 maart 2017. De avonden hebben het karakter van een hoorcollege.

De kosten die aan het volgen van deze serie avonden verbonden zijn, bedragen € 50.-. U wordt verzocht het bedrag over te maken op IBAN NL 51 INGB 000 1763920 t.n.v. Leerhuis Johannescentrum -- Overvecht te Utrecht. Wanneer dit bedrag bezwaar oplevert kan daar in overleg vanaf geweken worden.

Inlichtingen en opgave bij: Marian van der Hulst-Caspers / Rubicondreef 40 / 3561 JC Utrecht 030-2613051 email: m.vanderhulst-caspers@planet.nl Kees Wijnen / St. Eustatiusdreef 308 / 3564 GG Utrecht / 030-2624278 email: wijnenkees@gmail.com Als u aan ons leerhuis wilt deelnemen, wilt u zich dan in alle gevallen – ook als u het cursusgeld tegelijkertijd overmaakt – ons per email of telefonisch een berichtje sturen?

19

Van het Pastoraal Meld Punt (PMP) 'Van aandachtsbezoek naar Pastoraal contact'

Terugblik avond voor pastoraal bezoek medewerkers 16 maart.

Op 16 maart j.l. organiseerde het PMP de jaarlijkse toerustingsavond voor bezoekmedewerkers en andere belangstellenden. Dit keer was ouderenconsulent Irene Stok gastspreker. Zij is verbonden aan de Protestantse Diaconie Utrecht. De 19 aanwezigen kregen onder haar leiding een interessante avond met een Powerpoint presentatie, oefeningen, uitleg en duiding. Het thema was: hoe kan het bezoekwerk ondersteund worden, hoe voer je een geloofsgesprek, hoe breng je diepgang in een gesprek etc.

Een paar zaken uitgelicht Oefening in tweetallen: Bedenk een situatie waarin iemand met jou sprak en wat voor jou een goed gesprek was.

Wat maakte dat het een goed gesprek was? Wat deed de ander en wat deed de ander niet? Bespreek dit met elkaar.

Dit was een goede oefening in het analyseren van een gesprek. En door er met elkaar over te praten werd je gedwongen je gevoelens over wat een goed gesprek is voor jou onder woorden te brengen. Het zal niemand verbazen dat goed luisteren en de juiste vragen stellen belangrijke voorwaarden zijn voor het slagen van een gesprek.

Communicatie Bij communicatie is altijd sprake van een zender, een ontvanger en een boodschap. Je kunt verbaal en non-verbaal communiceren en op inhoudsniveau of betrekkingsniveau.

Vragen stellen is heel belangrijk, maar welke vragen stel je? Open of gesloten, suggestieve of waarom vragen? En hoe ga je om met stiltes in een gesprek?

Geloofsgesprek 'Een pastor is niet iemand die over gelovige zaken praat, een pastor is iemand die gelovig over zaken spreekt'.

Een geloofsgesprek bestaat uit vier lagen die naast en door elkaar gebruikt kunnen worden: feiten, gevoelens, levensbeschouwing, spiritualiteit.

Stel je vraagt aan iemand hoe het gaat en de ander zegt: 'Mijn zus is vorige week overleden', welke vragen kun je

20

dan stellen over de feiten en over de gevoelens van de ander?

Luisteren is horen waar de ander is en daarop aansluiten. Je volgt als het ware de ander.

Tips Welke hulpmiddelen kun je gebruiken bij een gesprek?

Foto's bekijken, boekjes over OudUtrecht, vragen naar belijdenis- of trouwtekst, vragen naar een tekst/ spreuk/gezegde die altijd met iemand meegaat, vragen naar de titel van het boek dat iemand over haar/zijn leven zou schrijven. Terugkijkend op iemands leven: Wat was de mooiste periode?

Vervolg Irene Stok wil volgend voorjaar wel een vervolgavond organiseren. Daarin kan bijvoorbeeld rouwverwerking en hoe ermee om te gaan aan de orde komen.

Het PMP neemt dit zeker in overweging.

U hoort van ons en suggesties zijn ook welkom.

Vertrekkende en nieuwe leden PMP Vorig jaar namen we als PMP afscheid van Aletta Gerritsen en Margriet Keuning.

Beiden hebben jarenlang trouw hun diensten bewezen aan het PMP. Tijdens een gezellig etentje/vergadering hebben we hen hartelijk bedankt daarvoor.

Gelukkig zijn er ook weer nieuwe collega's die nu al een jaar meedraaien in het PMP: Anke Hagen en Arja Ottink.

Het Pastoraal Meld Punt is dus op

sterkte maar enthousiaste nieuwe leden zijn altijd welkom.

Werkwijze PMP Een ieder die iets te melden heeft voor het Wel en Wee bord, behoefte heeft aan bezoek of iemand weet die behoefte heeft aan bezoek of een andere vorm van aandacht kan bij ĂŠĂŠn van de leden van het PMP terecht. Iedere week heeft iemand van het PMP 'dienst' op zondag.

Voor en na de kerkdienst staan we bij het Wel en Wee bord in de Voorhof. We noteren de vragen en wensen en maken een praatje. In de week daarna sturen we een kaartje bij ziekte of overlijden of vreugdvolle gebeurtenissen, geboorte en huwelijksjubilea en de oudere gemeenteleden ontvangen ook een kaart en/of bloemen rond hun verjaardag. Het PMP is als het ware oog en oor van de gemeente.

Kroonjarigen vanaf 80 jaar worden vermeld op het Wel en Wee bord. Als u daar geen behoefte aan heeft kunt u dat bij een van ons melden. Het PMP is er voor u en jou!

Namens het PMP, Corrie Kamphof.

Het PMP bestaat uit: Corrie Kamphof, tel. 2731162 Tineke Drogendijk, tel. 2711844 Anke Hagen, tel. 2715301 Riet Hessel, tel. 2731017 Arja Ottink, tel. 2719699 Margreet Zwart, tel. 2734141

21

Nieuws van diaconie en ZWO-commissie De zomer begon mooi. Op de eerste zondag van de vakantie waren Revd Jacque Williams en haar man Rob Calmer, uit Johannesburg, in de kerk. Zij brachten enthousiast verslag uit van de activiteiten die de week daarvoor in hun kerk, St Peter’s, ondernomen waren met steun van de opbrengst van de vastenpotten uit de Tuindorpkerk. Het Winter Vacation Programme, een vijfdaags dagkamp vanuit de zondagsschool, waaraan ook een groep Children of Fire deelnam. Dans, creatieve activiteiten, een dag naar een wildreservaat, noem maar op. Ontroerend was het verhaal over het bevlogen gitaarspel van een meisje met enorme verminkingen door brandwonden. Op bijgaande foto ziet u de kinderen van St Peter’s aan het einde van deze zeer geslaagde week.

Gedurende de zomer staat ook het kerkenwerk op een lager pitje, maar zeker niet stil. Met name de individuele hulpverlening blijft structureel de aandacht vragen.

Ook wordt, in stedelijk verband, nagedacht over de vraag wat de komst van een grote groep asielzoekers in Overvecht, na de zomer, voor onze wijkgemeente kan gaan betekenen. Er zijn al wat ideeën voor contact, voor activiteiten. De diaconie hoort uw gedachten hierover graag en houdt u op de hoogte van ontwikkelingen en plannen.

De tijdcollecte op startzondag is inmiddels een goede gewoonte in onze gemeente. Elders in dit nummer van Mozaïek leest u er meer over.

22

Tot slot nog de collecteopbrengsten van het 1e en 2e kwartaal 2016: 3 januari Kerkdiensten zorgcentra 242,19 Wijkgemeente 186,50 10 januari Wijkdiaconie 209,58

Studentenpastoraat 171,95 ZWO / SAVE 151,50 17 januari Dienst samen met Pauluskerk -24 januari Wijkdiaconie 213,25 Catechese en educatie 193,87 31 januari Diaconaal buurtwerk 217,93

Missionair werk en kerkgroei 201,80 7 februari Kerk in Actie – Werelddiaconaat 279,01 Wijkgemeente 161,46 14 februari Stedelijk jeugdproject 235,34 Wijkgemeente 185,68 Vastenpotten 244,54 21 februari Kerk in Actie – Zending 145,05 Wijkgemeente 121,85 Vastenpotten 147,05 28 februari Wijkdiaconie 252,05 Kerkdiensten zorgcentra 214,40 Vastenpotten 118,65 6 maart Stedelijk diac. doel: Voedselbank 184,52 Wijkgemeente 154,70 Vastenpotten 160,25 13 maart Wijkdiaconie 211,80 Wijkgemeente 195,12 Vastenpotten 176,22 20 maart Kerk in Actie 216,23 Gevangenispastoraat 175,80 Vastenpotten 120,50 27 maart Stedelijk diac. doel: Vluchtelingen 498,66 Wijkgemeente 351,31 3 april Diaconaal buurtwerk 232,75 Wijkgemeente 184,10 10 april Wijkdiaconie 186,62

Werk onder verst. gehandicapten 193,61 ZWO / SAVE 98,14 17 april Wijkdiaconie 277,21 Kerkdiensten zorgcentra 164,15 24 april Wijkdiaconie 188,76 Eredienst en kerkmuziek 192,68 1 mei Diaconaal werk in de buurt 180,15

Missionair werk en kerkgroei 157,10 8 mei Wijkdiaconie 141,79 Wijkgemeente 134,84 ZWO / SAVE 142,95 15 mei Kerk in Actie – Zending 269,22 Stedelijk kerkenwerk 227,05 22 mei Diaconaal buurtwerk 195,41 Wijkgemeente 160,20 29 mei Wijkdiaconie 171,24 Wijkgemeente 195,04

Deurcollecte Save the Children 207,50 5 juni Kerk in Actie 208,97 Wijkgemeente 149,10 12 juni Roosevelthuis Doorn 192,90 Wijkgemeente 193,35 ZWO / SAVE 108,47 19 juni Kerkdiensten zorgcentra 240.05 Wijkgemeente 186,10 26 juni Wijkdiaconie 225,85 Wijkgemeente 202,23 Hartelijk dank voor uw goede gaven!

Namens de diaconie, Marianne Eijgenraam

23

Bericht van de penningmeester

Wijkfinancien: er moet nog wel een tandje bij!

275 Als ik dit stukje schrijf is de Tour de France in volle gang, 250 vandaar de titel van dit stukje. Wielrenners die niet achter 225 willen blijven moeten een tandje bijzetten. Zo is het ook met 200 de financiën van de Tuindorpkerk: de ontvangen bedragen 175 tot en met juni liggen iets achter op schema, er moet dus nog een tandje bij. Daarbij gaat het er vooral om dat mensen 150 die tot nu toe een klein bedrag of helemaal niets hebben 125 gegeven, (meer) gaan geven. Uit de gegevens die ik elke 100 maand van het kerkelijk bureau krijg, blijkt namelijk dat het 75 aantal mensen dat bijdraagt ieder jaar iets afneemt. Dat de inkomsten de laatste jaren op peil gebleven zijn, komt 50 doordat per persoon meer gegeven wordt. Dit kan natuurlijk 25 niet eindeloos doorgaan.

0

275 250 225 200 175 150 125 100 75 50 25 0

Hieronder vindt u de stand van zaken voor de Aktie Kerkbalans en de wijkactie. Via de wijkactie is € 8.623 ontvangen, via de Aktie Kerkbalans € 101.647. Alle gevers hartelijk dank.

Streefbedrag 2016: Ontvangen tot en met juni 2016:

€ 184.000 € 110.270

Giften op de wijkrekening blijven welkom. Het IBAN nummer van de wijkrekening is: NL95 RABO 0130713120, PGU Tuindorpkerk, Utrecht.

Alvast hartelijk bedankt voor uw bijdrage!

Hans-Paul Siderius (penningmeester@tuindorpkerk.nl)

Maaltijd 55+ Voor 55-plussers rond de Nieuwe Kerk en de Tuindorpkerk is er weer gelegenheid om samen te genieten van één driegangen diner voor slechts 5 euro per persoon.

Vindt U het ook fijn om samen te eten, kom dan op woensdag 5 oktober 2016, naar de Nieuwe Keten, Bollenhofsestraat 138a waar om 12.00 uur de maaltijd klaar staat. Vanaf 11.00 uur staat de koffie klaar.

Nieuwe deelnemers zijn altijd van harte welkom, zowel alleenstaanden als echtparen. Met het oog op het inkopen doen voor de maaltijd, verzoeken wij nieuwe deelnemers om zich telefonisch aan te melden en de trouwe deelnemers die verhinderd zijn, zich af te melden op maandag 3 oktober 2016 vóór 13.00 uur, bij Nel Bosch (tel. 2717408) of Hylkje Volberda (tel 2613474).

24

Ontmoeting met vluchtelingen De liturgiecommissie van de Tuindorpkerk streeft ernaar om jaarlijks een Presentactiviteit te doen. Zo steun je een goed doel en werk je tegelijkertijd aan een stukje teambuilding. Dit jaar kwamen wij via Stichting Present in contact met de SNDVU: Stichting Noodopvang Dakloze Vreemdelingen Utrecht. De SNDVU beheert 21 huizen in Utrecht waar zo’n honderd uitgeprocedeerde asielzoekers wonen. Dit zijn mensen die geen recht hebben op overheidsvoorzieningen maar ook niet zomaar terug kunnen keren naar hun land van herkomst. De SNDVU biedt sociaal-juridische hulp bij een laatste aanvraag voor asiel en/of bij terugkeer naar het land van herkomst. De stichting ondersteunt nadrukkelijk geen illegaliteit.

Zolang de bewoners van de huizen van de SNDVU hun procedure moeten afwachten, mogen ze niet werken of studeren. Hun dagen zijn dus erg lang. Een verzetje is dan zeer welkom. Daarom hebben wij een uitnodiging gelanceerd aan de bewoners om samen met ons een maaltijd te gebruiken in het Huis in de Wijk.

Zes personen, afkomstig uit Afrika en het Nabije Oosten, zijn op onze uitnodiging ingegaan. We hebben eerst samen gekookt, en vervolgens hebben we genoten van wortelsoep, couscoussalade met pesto, kip en feta, en een mediterrane bonensalade. We sloten de maaltijd af met heerlijke aardbeien gemarineerd in balsamicoazijn, waar iedereen lyrisch over was!

Tijdens de maaltijd was er aandacht en ruimte voor iedereen. Wie wilde, kon iets vertellen over zijn achtergrond. Het was aangrijpend om te horen over de moeilijke en vaak uitzichtloze situaties waarin de bewoners zich bevinden. Maar het was ook heel bijzonder dat ze ons zoveel vertrouwen gaven en hun verhalen met ons wilden delen. Er werden dromen en toekomstplannen verwoord, er waren momenten van hoop en wanhoop en momenten van vreugde en verdriet. Het was ook mooi om te horen dat sommige bewoners steun en kracht putten uit hun geloof.

Tot slot hebben we muziek gemaakt op de djembé, en (religieuze) liederen in allerlei talen gezongen onder begeleiding van een dwarsfluit. De bewoners genoten hier zichtbaar van. De muziek werkte helend en verbindend. Het was een intense en bijzondere avond. De liturgiecommissie kijkt dankbaar terug op deze ontmoeting. Deze activiteit sluit bovendien goed aan op het thema van de expositie die momenteel in de Tuindorpkerk te bewonderen is, tot en met september 2016: Verbinding met de ander – Verbinding met de Ander: ‘Elke ontmoeting met een ander, brengt mij dichterbij de Ander’.

Ben je enthousiast geworden? Zou je ook iets willen organiseren voor uitgeprocedeerde asielzoekers? Neem dan contact op met de SNDVU: www. sndvu.org.

Mathilde Kroon

25

Kerkdiensten Tuindorpkerk 10.00 uur

Tuindorp-Oost 10.30 uur

zondag 4 sept STARTZONDAG zondag 4 sept ds P.J. Rebel mw ds N. Meijnen Mozaiek in de kerk zondag 11 september dr R. Haan zondag 18 september zondag 18 september ds P.J. Rebel mw A. van der Schrier dienst van Schrift en Tafel zondag 25 september ds P.J. Rebel en pastor G. Martens oecumenische viering met Paulusgemeenschap medew: cantorij zondag 2 oktober Israelzondag zondag 2 oktober dr B. van den Berg hr R. Kil medew: ad-hoc-koor Mozaiek in de kerk

26

27

colofon.

Redactie: Reitze Verkerk Klein Mozaiek: Marjanneke de Jong Kerk in de Stad: Jan Verkerk janenruth@casema.nl Layout/ Ontwerp: Reitze Verkerk Druk: Imago Prints Locatie foto: Guilin, China Postadres: Redactie Mozaïek Obbinklaan 8 3571 NG Utrecht E-mail redactie: redactietk@gmail.com E-mail webredactie:: webredactie@tuindorpkerk.nl

De Mozaïek is een maandblad vóór en dóór de leden van de Tuindorpkerk. Uw bijdrage aan de Mozaïek is altijd welkom!

De volgende editie verschijnt op 2 oktober. De deadline voor inleveren kopij is 20 september.

Heeft u artikelen die niet kunnen wachten op de deadline? Stuur ze naar de webredactie!

(Aanmelden voor de digitale editie kan ook via redactietk@gmail.com)

Professor Suringarlaan 1 3571 WH Utrecht www.tuindorpkerk.nl @Tuindorpkerk /groups/tuindorpkerk