THÂN và SỨC KHỎE
384
khác, những tình cảm như thế quan trọng về mặt đạo đức, đồng thời cũng liên quan đến hoạt động của thân. Vì vậy, ví dụ, một y sĩ Tây Tạng giỏi phải chú ý tới thái độ của mình đối với bệnh nhân vì nếu ông khiến người bệnh cảm thấy sợ hãi hoặc lo lắng, các trạng thái tình cảm này có thể làm cho căn bệnh trầm trọng thêm hoặc thậm chí gây ra sự mất cân bằng (do tác động của gió và các dịch thể khác) nơi các bệnh nhân. Điều lưu tâm ở đây là người bác sĩ không chỉ phải nhạy cảm đối với những nhận thức của bệnh nhân vì sợ rằng chúng sẽ gây trở ngại cho sức khỏe của bệnh nhân - người bác sĩ cũng cần phải thừa nhận rằng bất cứ ảnh hưởng nào mà ông tạo ra trong tâm bệnh nhân, do tác động của nghiệp và do tác động của các phản ứng tình cảm nơi họ, sẽ ảnh hưởng đến chính sức khỏe của người bác sĩ (nếu không phải trong cuộc sống này thì là cuộc sống tương lai). Định hướng tôn giáo này tiềm ẩn trong y học Tây Tạng, nơi nó hoạt động như một lý tưởng văn hóa và như một cơ sở để thiết lập các mối liên kết giữa nghiệp, các thể dịch, các độc tố, và sức khỏe. Trong thực tế, suy cho cùng, điều này có nghĩa là mặc dù các bác sĩ Tây Tạng nhận ra sự đau khổ của bệnh nhân gắn liền với nỗi khổ của sự hiện hữu nơi thế giới trần tục – sự sở hữu một cơ thể và sống theo sự thúc đẩy, lôi kéo của dục vọng và sự bất như ý do vô minh - họ cũng nhận ra những hạn chế của mình trong việc can thiệp đối với các hoạt động tôn giáo. Vì vậy, các y sĩ Tây Tạng đôi khi có thể đề nghị những bệnh nhân, mà họ tin là có thể được giúp đỡ bằng sự tu tập tâm linh, đến thăm một vị lạt-ma