GC TEN NOEY
TUSSEN MENSEN, GEMEENSCHAPPEN EN CULTUREN
JANUARIFEBRUARI 2021
Nederlandstalig tweemaandelijks tijdschrift voor Sint-Joost-ten-Node, de Leopoldswijk en de Noordoostwijk
1
DE WANDELEDITIE
Kaart: © Emmanuel Fruyt
DE BENEN ZIJN DE WIELEN VAN DE CREATIVITEIT
3-8 BINNENSHUIS
Wandeling door Sint-Joost De Groene Reporters Speelweek Krokusvakantie
9
DE BIB BELICHT 10 jaar Bib Joske
10-11 STADSBEESTJES Het Winterkoninkje
12-13 AL WAT GROEIT
Join the walk
14 2 feb r u a r i GEMAAKT DOOR EMMANUEL FRUYT, BIJLAGE IN HET BOEK “SINT-JOOST-TEN-NODE, HET MONUMENTALE ERFGOED VAN BELGIË – COVER: KAART BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST” (1997). “DE BENEN ZIJN DE WIELEN VAN DE CREATIVITEIT”, EEN QUOTE VAN ALBERT EINSTEIN.
2021
OVER DE VLOER
Jawad Fethi
januari
15
OP DE STOEP GEHOORD IN TEN NOEY
16
KALENDER COLOFON
MET DE STEUN VAN
GC TEN NOEY MAAKT DEEL UIT VAN
BINNENSHUIS
WANDELING DOOR SINT-JOOST-TEN-NODE ZOALS GESUGGEREERD DOOR CHAREL MERCKX START: Gemeenschapscentrum Ten Noey.
GEMEENTESTRAAT
Na aankoop in 1868 liet de gemeente het gebouw vergroten door architect Léon Govaerts. Met zijn eerste vrouw, operazangeres La Malibran, woonde hij
In 1264 stond er in het begin van wat nu de
in Elsene. Je gelooft het nooit, maar ook de woning
Gemeentestraat is een molen op de oever van de
van de Bériot in Elsene werd een gemeentehuis.
Maalbeek, maar omwille van de overwelving van de
Rechts staat de Astrotoren, met als voornaamste
beek in de 19de eeuw, moest deze molen worden
bezetter Actiris, deze laatste sinds 1989 de officiële
afgebroken. Het huis waar Ten Noey nu al meer dan 30
instantie die instaat voor vorming en begeleiding van
jaar in is gehuisvest dateert van begin 1850 en werd
werklozen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dit
verhoogd in 1861. In 1977 werdt het stucwerk van de
gebouw is na renovatie het hoogste passief gebouw
plafonds vernieuwd en de decoratieve schilderingen
van België.
aangebracht. Aan de ingang hangt een gedenkplaat voor baron Miklos Josika, de oorspronkelijke bewoner
SQUARE HENRI FRICK
van dit gebouw. Geboren in 1794 in Turda, vandaag
We steken over en doorwandelen het Henri Frickpark.
Roemenië, toen onder Hongaarse controle. Hij was
Frick was burgemeester van 1900 tot 1926. Het park
officier bij het Oostenrijkse leger en vocht tegen
doet dienst voor de middagpauzes van ambtenaren
Napoleon. Hij was daarna politieker en in 1850 kwam
en het is uiteraard ook een speelplaats voor kinderen.
hij als banneling naar Brussel. Ook schreef hij een
Als we het park langs de rechterkant verlaten en
60tal romans.
links de hoek om draaien, waarmee we weer het
SAKSEN-COBURGSTRAAT
grondgebied van het park betreden, treffen we een gebouw aan waarin het voormalig Koninklijk
Vertrekkende aan Ten Noey gaan we naar rechts en
Meteorolisch Instituut (KMI) was gehuisvest (zie foto)
nemen we de eerste straat weer rechts, waar we
Dit werd gebouwd in
via de Saksen-Coburgstraat het Huis voor Doven
1826 door Adolphe
aantreffen. Hier werkt men al meerdere decennia aan
Quetelet (denk aan
de zelfredzaamheid van doven en slechthorenden.
Winterwoninkje
SINT-ALFONSSTRAAT
2020, georganiseerd door Ten Noey) in
Bij het nemen van de eerste straat links komen we in
opdracht van koning
de Sint-Alfonsstraat, waar we op nummer 20 de vzw
Willem I. Het pand
La Ruelle aantreffen. Een organisatie die sinds 1991
werd snel te klein
hulp biedt aan mensen in armoede.
en in 1890 werd een
DE BÉRIOTSTRAAT Draaien we de hoek om links, dan botsen we op de
nieuw complex voor het KMI in Ukkel gebouwd.
straat genaamd de Bériotstraat die, naar rechts gaande, ons naar de Sterrenkundelaan leidt. Daar aangekomen treffen we links het gemeentehuis. Hier woonde vroeger de in Leuven geboren violist Charles Auguste de Bériot met zijn tweede vrouw Marie Huber. SQUARE HENRI FRICK
BINNENSHUIS
Tekst + foto’s: © Charel Merckx
MIDDAGLIJNSTRAAT
MOLENSTRAAT
We sloffen rustig de Middaglijnstraat in, waar we
Wanneer we via een straatje rechts de Molenstraat
op de hoek met de Uniestraat op nummer 10 vzw
inpalmen, houden we al snel halt aan de
Amazone aantreffen: een visionair project dat meer
poorten van vzw Fabrik. Een boeiende plek voor
dan 20 jaar geleden werd opgericht. Ze noemen
stadsvernieuwingsprojecten en verschillende
zichzelf het kruispunt voor gendergelijkheid. Hier
activiteiten, af te leiden aan de hand van de vele
werken verschillende vrouwenorganisaties samen
affiches op de ramen.
voor gelijke rechten. Je vindt er naast een bibliotheek ook vergaderzalen, een restaurant én een composttuin.
WARMOESSTRAAT
Weetje: de eerste vrouwelijke politieagent van België
Verderop enteren we niet te bruusk de eerste straat
is aangesteld door burgemeester Guy Cudell in Sint-
links die luistert naar de ietwat feeërieke naam
Joost-ten-Node, in 1956.
“Warmoesstraat”, waarop negen op de tien mensen
GRENSSTRAAT
4 2021
Eens fluks de Uniestraat ingehuppeld aanschouwen
zich dan gegarandeerd afvragen: wat is warmoes? Op nummer 179 vinden we een crèche met moestuin, plus info op de borden.
we links in de Grensstraat een myriade aan
januari februari
stoeptegels (zie foto onderaan), eigen aan die straat
Het is zeker geen slecht idee om de Molenstraat eens
en initiatief van wijkcomité TraVERTsons, voor betere
met gewiekste tred achterwaarts in te pirouetteren
contacten tussen de buurtbewoners. Deze tegels
en ditmaal de heenrichting links naar beneden mee
fleuren de wirwar aan straten van deze gemeente op.
te volgen. Het fraaie gevelwerk van het hoekhuis (zie foto midden, pagina 5) dat we daar aantreffen is van
Verderop is er nog de Nederlandstalige school
de hand van een dame van Italiaanse origine en dit
Sint-Joost-aan-Zee, waarvan elk onderdeel mooi
mag zeker gezien worden.
gerenoveerd. Deze straat biedt ook onderdak aan TADA (ToekomstATELIERdelAvenir), een tweetalige
MAALBEEKPARK
Brusselse zaterdagschool voor maatschappelijk
Eenmaal veilig de Wijnheuvelenstraat te hebben
kwetsbare tieners, waar jongeren met workshops
overgestoken komen we aan waar ooit de Maalbeek
warm worden gemaakt voor verschillende beroepen.
doorheen heeft moeten hebben gekabbeld, en dan rest ons nog puur de kwestie onze verbeelding de vrije loop te laten en ons proberen voor te stellen hoe men hier in de middeleeuwen op de steile oevers druiven teelde. Op nummer 139 maken we kennis met het Maalbeekpark, een oase van rust in de drukke stad, achteraan over het afdak groeien nog druivenranken.
HOUWAERTPLEIN Terug naar beneden richting Wijnheuvelenstraat scheuren we kort maar krachtig door de bocht linksaf naar de Merinostraat. Het grote gebouw aan de rechterkant was ooit een klooster, nu een Franstalige school genaamd La Sagesse. Fors rechtdoor marcherende tot aan het Houwaertplein, komen we te weten dat dit plein is vernoemd naar een dichter uit de 16de eeuw, die in een van zijn gedichten de Maalbeekvallei bezingt.
LIEDEKERKESTRAAT Aan de overkant doorklieven we de Liedekerkestraat, GRENSSTRAAT
alwaar we op nummer 112 (zie foto onderaan,
pagina 5) het eigen huis van architect Léon Govaerts kunnen bewonderen. Thans de zetel van vzw La Maison de la Famille en een ontmoetingsplaats voor Tennodenaren van alle generaties en culturen.
BRAEMTSTRAAT Via de eerste straat links slalommen we vrolijk van de Hoevestraat af door naar de eerste straat rechts, alwaar we doorheen de Braemtstraat aan de linkerkant bij de vroegere Brouwerij Aerts aanbelanden. Deze locatie werd nadien overgenomen door Brouwerij Haacht. De
MOLENSTRAAT
buren noemen zichzelf Théâtre le Public, en geven aan de leerlingen van de beroepsschool Henri Frick workshops om hun taal en zelfvertrouwen op te krikken. Aan de overkant de Nederlandstalige kribbe Joost-E-Fien, momenteel in
5
renovatie.
LEUVENSESTEENWEG Aan de horizon de Leuvensesteenweg, waar we soepel uit de pols een bocht nemen naar rechts. Reeds van in de Middeleeuwen overigens een belangrijke handelsweg, ook nu met het blote oog waar te nemen aangaande de eindeloze variëteit aan winkels van divers pluimage. Op nummer 160: Cinema Century. Alle 1200 zitplaatsen, in 1976 zonder pardon met alles d’r op en d’r aan in vlammen opgegaan.
SINT-JOOSTPLEIN Dit is de historische kern van het gehucht Ten Noode waar in 1361 een kapel gebouwd werd, gewijd aan Sint-Joost. In de herbergen konden reizigers terecht die naar Brussel gingen. De huidige kerk van 1864 verving een veel oudere. MOLENSTRAAT
SINT-JOOSTSTRAAT Rechts swingen we als immer fris en monter de SintJooststraat in, waarbij opvalt hoe deze bochtige straat de loop van de Maalbeek volgt. Rechts het Liedekerkepark, gebouwd op een industriële site door Leefmilieu Brussel en in samenspraak met buurtorganisaties. Destijds werd de bodem niet genoeg gesaneerd en werden de bomen ziek, maar ze zullen worden vervangen en het park krijgt een grote renovatie. Op nummer 13 vinden we nog een huis van Léon Govaerts. Daarnaast de Turkse moskee Selimiye, geopend in 2015, gefinancierd door giften van gelovigen. De twee verdiepingen bieden plaats aan 680 gelovigen, verder zijn er nog leslokalen, een slaapzaal voor internen en een vergaderzaal. Keren we het hoekje links om, dan komen we aan bij Ten Noey, waar dit avontuur ooit begon.
LIEDEKERKESTRAAT
BINNENSHUIS
Tekst: © Bauke Petrus
DE GROENE REPORTERS
6 2021 januari februari
Net zoals de voorbije jaren organiseerden we bij
tuin. Van deze oorspronkelijke tuin blijft er slechts een
GC Ten Noey in de herfstvakantie een speelweek.
mengeling over van de Franse, Italiaanse en Engelse stijl.
Deze keer deden we dat in samenwerking met
Op gebied van fauna en flora is Park Botanique een
Aximax voor kinderen van 10 tot 11 jaar oud. Omdat
absolute aanrader om een bezoekje aan te brengen.
de herfstvakantie dit jaar verlengd werd, besloten
De tuin heeft een prachtige variëteit aan planten
we om de speelweek ook wat langer te laten
en bomen, van de meest bekende tot exotische en
duren. Hier waren onze groene reporters natuurlijk
zeldzame soorten. Er zijn er zoveel, dat je ze niet
blij mee, zo kregen ze nog twee dagen extra de
allemaal kunt opsommen. Dit geldt ook voor de
tijd om de parken van Sint-Joost en omstreken
vogeltjes en andere diertjes die je er kan vinden.
te bezoeken en te beoordelen voor jullie. In dit
Maar, wat vonden onze groene reporters van dit park?
verslag kunnen jullie de parkjes met de bijhorende
Bij de groene reporters valt Park Botanique in de
beoordelingen van onze reporters leren kennen.
smaak. Ze kunnen zowel een wandeling als fietstocht
Square Ambiorix
maken waarbij ze de plantsoorten en diertjes kunnen spotten en leren kennen. Pluk er wel geen bloemetjes,
Het Ambiorix park bevindt zich in de Quartier des
want er zijn veel bewakers die de kruidtuin bewaken.
Squares van Brussel, aan de plaats waar vroeger
Maar laat de bewakers jullie niet afschrikken! Deze
de vallei van de Maalbeek gelegen was. Het is een
zorgen er namelijk voor dat het park in zijn prachtige
openbare tuin dat bestaat uit fonteinen en grasperken.
staat blijft waarin het zich bevindt. En als we de groene
Square Ambiorix is ontworpen in de Franse stijl. Dit
reporters moeten geloven dan is dit park absoluut een
kan je zien aan zijn rechthoekige vorm en de paden
bezoekje waard als u de tijd heeft! Park Botanique
met geometrische patronen die langs de prachtige
kreeg van hen vier en een halve ster op vijf!
gazons, bloembedden, fonteinen en sculpturen gelegen zijn. Ook de mooie in Art-Nouveaustijl gebouwde
Square Henri Frick
herenhuizen die aan het oosten en het noorden van het
In Square Henri Frick kan je als bezoeker terecht om
park staan spreken de bezoekers telkens opnieuw aan.
even op een bankje uit te rusten en te genieten van de
Maar, wat vonden onze groene reporters van dit park?
natuur en zijn omgeving, maar ook kinderen kunnen er
Onze groene reporters merkten bij hun bezoek aan
terecht om hun fantasierijke geest kwijt te raken. In het
Square Ambiorix op dat er veel zonlicht over de natuur
midden van het park bevindt zich namelijk een kleine
van het park schijnt. Hierdoor springt volgens hen het
speeltuin met een glijbaan en een apenbrug.
mooie groen meer in het oog dan bij andere parken.
Het Henri Frick park is aangelegd met inheemse
Ook de herenhuizen rondom maken het uitzicht van het
bomensoorten zoals oude kastanjebomen, eiken,
park compleet.
esdoorns en lindebomen. Ook vogeltjes zoals de mus,
Het enige nadeel dat zij ervaarden is dat het park wel
mees en houtduif kan je er spotten. Het is er een plek
erg populair is, waardoor er ook veel andere bezoekers
voor jong en oud!
zijn. Maar laat dat je zeker niet tegenhouden om het
Maar, wat vonden onze groene reporters van dit park?
Ambiorix park en het doolhof te verkennen want het
Het Henri Frick park viel in vergelijking met de andere
park kreeg van hen maar liefst vier van de vijf sterren!
parken iets minder in de smaak bij onze groene
Een echte topscore!
reporters. Het parkje was naar hun mening te klein.
Park Botanique
Volgens hen zou het park voor jongere kinderen wel héél leuk zijn om te bezoeken.
Park Botanique, ook wel bekend als de Kruidtuin van
Square Henri Frick kreeg van onze groene reporters
Brussel, werd in 1826 aangelegd als een botanische
jammer genoeg maar één en een halve ster op vijf.
Jubelpark
er in dit park veel zand aanwezig is! Het Liedekerke
In het Jubelpark kan je met het gezin terecht om
Park kreeg van onze reporters drie van de vijf sterren!
kennis op te steken in verschillende musea of om er monumenten te observeren. Maar je kan er ook
Josphat park
genieten van zijn vele (speel)tuinen.
Het Josaphat park wordt met zijn 20 hectaren aan
Er is voor elke leeftijdscategorie wel wat gaande in
grasperken, bossen, vijvers en recreatiepleinen
dit park. Zo zijn er speeltuinen voor alle leeftijden, is
verkozen tot het favoriete wandelpark van
er een multisportterrein, kan je gebruikmaken van de
Brusselaars. Dat is ook niet onlogisch als je weet wat
picknicktafels en nog veel meer!
voor activiteiten het Josaphat park allemaal te bieden
Maar, wat vonden onze groene reporters van dit park?
heeft.
De prachtige gebouwen en monumenten die te zien
In het Jospahat park kan je niet alleen terecht
zijn in het Jubel park vielen onze groene reporters
voor ontspanning en recreatie, maar ook om extra
meteen in het oog. Ook de veelzijdigheid van het park
geschiedenis en cultuur op te snuiven. Als je langs
viel hen op. Het is er namelijk HEEL groot en je kan er
de paden van dit park wandelt kom je namelijk
veel doen! Daarnaast zijn er in het Jubelpark ook ijs- en
verschillende beeldhouwwerken en bustes van
wafelverkopers, iets waar onze reporters uiteraard wel
schrijvers tegen. Het park lijkt wel bijna een museum!
van kunnen smullen!
Maar, wat vonden onze groene reporters van dit park?
Onze reporters vinden het Jubelpark een perfecte
Net zoals vele Brusselaars kozen onze groene
plaats voor een familie uitje. Het park kreeg van hen
reporters het Josaphat park als hun absolute favoriet.
een beoordeling van vier en een halve ster op vijf!
Ze omschrijven het park dan ook als “supercool”. Ze
Liedekerke park
hebben er ruimte om te ravotten, kunnen er genieten van het uitzicht van de meren en tot slot kunnen ze er
Als je het Liedekerke park binnenstapt zie je aan de
ook nog klimmen in de klimbomen.
ingang meteen een mooie muurschildering op de
Het Jospahat park kreeg van onze groene reporters vijf
puntgevels van de gebouwen naast het park. Deze
van de vijf sterren, dat maakt dat het Jospahat park de
muurschilderingen weerspiegelen de droomwereld van
maximaal score kon behalen. Plan in de toekomst zeker
kinderen.
een uitstapje naar het Josaphat park in!
In het Liedekerkepark kunnen kinderen al hun fantasieën kwijt. Het park kan je namelijk omschrijven
Als we het resultaat van het verslag van onze groene
als één grote speeltuin. Kinderen kunnen spelen op
reporters mogen geloven, is het zeker en vast de
het piratenschip of in het houten speelkasteel terwijl
moeite om één van deze mooie parken een bezoekje
ouders op het pleintje aan de ingang kunnen uitrusten
te brengen! Als je nog niet helemaal overtuigd bent of
en even bijbabbelen met elkaar.
dit verslag ook live van onze reporters zelf wil horen,
Maar, wat vonden onze groene reporters van dit park?
kan je ook een kijkje nemen op de facebookpagina van
De speeltuin van het Liedekerke Park spreekt onze
GC Ten Noey. Daar legden onze reporters in geuren en
groene reporters zeker en vast aan. Alleen vinden ze
kleuren live al hun ervaringen uit! Dit deden ze onder
het niet zo fijn dat het er gesloten is. Het lijkt voor hen
begeleiding van Olivier D’hose en Rania.
wel een beetje op een gevangenis. Maar, ondanks het gesloten park vonden onze reporters het wel héél leuk dat de mama’s en papa’s een apart pleintje hebben om uit te rusten terwijl zij volop kunnen ravotten. Houd er wel rekening mee dat
7
BINNENSHUIS
CURSUSSEN, KINDERATELIERS, SPEELWEEK Speelweek Krokusvakantie:
zeemonsters en waterkastelen
ZEEMONSTERS & WATERKASTELEN Tijdens de Krokusvakantie maken we kennis met de diepste geheimen van de zee. We onderzoeken de onderwaterwereld en laten onze grootste fantasieën los. We gaan op schattenjacht, bouwen onderwaterkastelen, maken kennis met zeemonsters en ontdekken nog veel meer mysteries van de zee! Leeftijd: voor kinderen geboren in 2015-2017
8 2021
Krokusvakantie in Ten Noey: 15/2 > 19/2/2021 9u > 16u Prijs: € 60/ € 55 (2de kind)/ € 15 (Paspartoe-kansentarief Inschrijven kan online en aan het onthaal
januari februari
KERAMIEK Wegens overdonderend succes in het najaar hernemen we de reeks keramiek. Samen maak je een mooie kom, een speels fantasiefiguurtje of een verrassend bord. Onder begeleiding van een keramiste ontdek je samen verschillende technieken en ga je naar huis met je eigen collectie. Reeks van 3 zaterdagen: 06/02, 13/02, 20/02 2012 – 2015 | 14u > 16u30
GLASKUNST Je kent dit misschien vooral van de ramen in oude gebouwen maar glas in lood of beton is aan een hippe opmars bezig. Leer alles over de geschiedenis en verschillende technieken van deze ambacht. Je maakt een uniek stuk op basis van je eigen ontwerp. Reeks van 3 zaterdagen: 06/03, 13/03, 20/03 2008 – 2012 | 14u > 16u30
KRUIDENATELIER Deze zomer gebruiken we producten die we zelf hebben samengesteld. Leer uit welke planten en grondstoffen je de heerlijkste natuurlijke verzorgingsproducten maakt. Een zalfje om de jeuk van een insectensteek te verlichten, aftersun crème of een bruisbal voor een lekker bad na het buiten spelen. Na dit atelier ben je een echte herborist. Reeks van 3 zaterdagen: 10/04, 17/04, 24/04 2009 – 2014 | 14u > 16u30
DE BIB BELICHT
10 JAAR BIB JOSKE Tekst + foto: © Simon Vandersmissen
Op 4 december vierde bib Joske z’n tiende verjaardag. Het is soms een dolle rit geweest, in een bibliotheek die leeft dankzij z’n pientere jonge bezoekers, onvergetelijke ontmoetingen, gesprekken in alle talen en de wil en overtuiging van onze bezoekers om samen te leven. We willen jullie allen bedanken voor de markante momenten die we dagelijks beleven in deze hoek van Sint-Joost. Catherine Maréchal en haar dochters Zoé, Lola en Zélie zijn er al haast tien jaar bij, en zijn nog steeds trouw aan het hoekje in de bib waar ze samen lezen. Catherine, hoe heb je bib Joske ontdekt?
Zélie, welke boeken heb jij het liefst gelezen?
Ik bezocht de Franstalige bib hiernaast al eerder met
Zélie: “De waanzinnige boomhut”, erg leuke verhalen
m’n kinderen. Ze gingen naar de Nederlandstalige
met tekeningen. En ook Kiekeboe en Suske en Wiske.
kribbe en liepen ook school in het Nederlands en het is
Konstantinopel uit Kiekeboe zou best m’n vriend
nu gewoon leuk om tussen de twee te kunnen kiezen.
kunnen zijn. Catherine: zelf heb ik de stripreeks “Moederkillers” gelezen: een beetje eng, maar de moeite! Zélie: M’n droombib lijkt een beetje op Joske, met véél boeken, strips en films en een plek om te studeren. Catherine, je dook steeds weg in een fauteuil om voor te lezen aan je dochters. Wat is het belang van voorlezen? Voorlezen is noodzakelijk! Dan neem je echt tijd voor je kinderen. Je hebt alle keus in de bib, leert nieuwe boeken kennen... Aan de ogen van m’n kinderen zie ik
Hoe heb je de bib zien evolueren?
dat ze verdwijnen in het verhaal, ils boivent leur parent.
Er staat steeds meer op jullie muur: er zijn meer activiteiten, ook op woensdag en tijdens het weekend. Jullie betrekken ouders en kinderen. Er zijn steeds meer
Je dochters zijn alle drie tweetalig. Waarom is dat van tel?
boeken en strips, dat maakt de kinderen blij. Meer
In Brussel en België wonen ook Nederlandstaligen en
Franstaligen komen naar Joske en komen in contact met
het is leuk om met iedereen te kunnen praten. Om een
anderstaligen. Jullie hebben een leuk contact met de
andere cultuur te leren kennen. Er bestaan verschillen
kinderen, zij zijn op hun gemak. Soms maken ze lawaai,
tussen Franstaligen en Nederlandstaligen en het is
maar ze vertrouwen jullie en kunnen Frans spreken
leuk kinderen dat te leren. Als kind beseffen ze niet dat
wanneer ze moeite hebben met het Nederlands. Het
ze een taal aan het leren zijn en later zijn ze gewoon
gaat over contact en niet enkel over boeken.
perfect tweetalig. Hoe later je een taal leert, hoe moeilijker. Ze lazen eerst strips en nu zelfs boeken!
Waren er markante gebeurtenissen? Na de aanslagen kon je bij jullie terecht voor koffie
Hou website en Facebook in de gaten voor onze activiteiten:
en koek. Je kan blijven hangen, huiswerk maken,
www.sint-joost-ten-node.bibliotheek.be
iedereen is welkom. Tijdens de Voorleescarrousel
& Facebook.com/bibJoske.
vertellen bezoekers in andere talen. Als ouder vond ik het superleuk om dat te doen.
Vertellen doen we nu digitaal: op woensdag en zaterdag om 14u via Facebook en YouTube – kanaal Bib Joske.
STADSBEESTJES Over insecten, tuinvogels en andere bewoners van de stadstuin.
tekst © Lieselotte Vervoort
10 2021
HET WINTERKONINKJE De winterkoning (Troglodytes troglodytes) is één van de algemeenste vogels van de (stads-)tuin en met zijn lengte van ongeveer 10cm behoort hij tot de kleinste vogels van Europa, samen met het nog kleinere Goudhaantje.
OORSPRONG VAN DE NAAM
tegen o.a. impotentie. (Of dit “medicijn” efficiënt was is ten zeerste de vraag…) Of heet de winterkoning gewoon
januari februari
Er zijn vele verhalen over de oorsprong van deze naam.
winterkoning omdat hij één van de weinige zangvogels is
In een oud Nederlands volksverhaal, dat zijn oorsprong
die tijdens de winter in onze streken blijft en als één van
vindt in een tekst van de Romeinse schrijver Plinius,
de enigen de koude, mistige winterochtenden opvrolijkt
gaat het zo :
met zijn heldere gezang?
“De dieren van het land hadden al een koning
Een triest feit is dat deze vogeltjes helemaal niet zo
verkozen, dat was de leeuw. Toen besloten ook de
resistent zijn tegen strenge winters en vaak sterven
vogels een koning te verkiezen. Er werd beslist dat de
omdat ze te weinig voedsel vinden. Om zich in koude
vogel die het hoogst kon vliegen koning zou worden.
nachten warm te houden slapen ze in grote groepen van
Eén voor één moesten de vogels het opgeven, tot
gemiddeld 10 vogels samen.
alleen de arend en de ooievaar nog overbleven. De adelaar kon echter nog hoger vliegen dan de ooievaar die het opgaf. Maar niemand had gerekend op het kleine winterkoninkje dat heel slim was... Hij had zich verstopt tussen de veren van de arend, en toen die op zijn hoogste punt was gekomen, kwam hij tevoorschijn en vloog net boven de arend. De vogels konden niet anders dan het winterkoninkje ook een koninklijke titel geven, maar hij zou enkel koning mogen zijn in de winter. De rest van het jaar is de arend de koning.” Bij Plinius werd de vogel de “dissidente aquilae” genoemd, de dissident van de adelaar waar de adelaar symbool stond voor het Romeinse Rijk en de winterkoning voor de “barbaren” die de Romeinen soms te slim af waren… en voor de barbaarse wellust? “Winter” zou inderdaad een verbastering kunnen zijn van het oud - Germaanse “wraenna” dat “wellustig” betekent, misschien heeft het opstaande staartje dat zo kenmerkend is voor deze vogel hier iets mee te maken? In de volksgeneeskunde bestond er een medicijn op basis van gemalen winterkoning dat werd ingezet Soms maken ze hun nest op de meest bizarre plaatsen, zoals hier in een rol prikkeldraad...
LEVENSWIJZE Dat de winterkoning zijn best doet om zijn vrouwtje te imponeren is wel het minste wat we kunnen zeggen. Hij maakt in het vroege voorjaar verschillende nesten en als een ware immobiliënmakelaar toont hij haar elk nest. De nesten worden dan door het vrouwtje aan een nauwkeurige inspectie onderworpen, vervolgens kiest zij het nest dat ze het beste vindt om haar eieren in te leggen. Als zijn vrouwtje zit te broeden gaat het mannetje weleens op zoek naar een tweede of een derde vrouwtje die dan één van de overblijvende nesten kan kiezen. Het mannetje maakt gemiddeld een zestal nesten. Het nest ziet eruit als een ei dat rechtop staat met een ingang aan de zijkant. Aan de buitenkant wordt het bekleed met mos en aan de binnenkant met veertjes. Het vrouwtje broedt 5 tot 7 eieren uit. Winterkoninkjes leven vooral van insecten, spinnen en larven. In de winter komen ze eten in de tuin, je mag ze universeel voer geven voor wilde vogels, maar zeker ook gedroogde meelwormen, bessen, ongekookte havermout. Ze eten het liefst op een beschutte plek op de grond zoals onder een struik op een plekje dat sneeuwvrij werd gemaakt.
HOE LOK IK WINTERKONINKJES NAAR MIJN TUIN? Winterkoninkjes houden van hagen en struiken om hun nesten in te maken en van rommelige hoekjes in de tuin waar ze veel insecten kunnen vinden. Ook hier is weer de mantra: ruim niet overal op, laat een beetje rommel zoals takken liggen en wie weet hoor je weldra het mooie gezang van dit kleine grappige vogeltje in je tuin. En vergeet vooral niet om deze koning in de winter iets te eten te geven! Want hij heeft het nodig….
11
AL WAT GROEIT
JOIN THE 12 2021
Stappen is het eerste wat een kind leert en het laatste wat een oudere wil opgeven. John Butcher Nadat ik een mail onder ogen kreeg die verstuurd was door Emilie Herssens, was de knoop over het onderwerp van de rubriek ‘al wat groeit’ voor deze editie snel doorgehakt. Hopelijk vind u wandelen even fijn als ik en kan ik u warm maken voor een super sympathieke organisatie zijnde: Walk.Brussels.
de voetgangers laat klinken, die burgers en het beleid samenbrengt om een voetgangersdynamiek op gang trekken. En dat is precies waarom Walk.Brussels dit najaar werd opgericht door Tous à Pied en Trage Wegen, twee vzw’s die al sinds 2013 in Brussel werken aan voetgangersprojecten. Het groeit! De voetganger heeft in ieder geval de wind in de zeilen. De gewestelijke strategische plannen zoals GPDO en Good Move trekken voluit de kaart van actieve mobiliteit en zetten de voetgangers expliciet
januari februari
Hoe of waaruit groeide Walk Brussels tot wat het
op de eerste plaats. Walk.Brussels gaat erover waken
nu is?
dat die doelstellingen ook op het terrein gerealiseerd
Iedereen in Brussel is wel eens voetganger. Om
worden. Dat er meer rekening wordt gehouden
naar school te gaan of naar het werk, voor een
met iédereen die stapt: kinderen, ouderen, mensen
wandelingetje met vrienden of met de hond. Ongeveer
met een beperkingen, buurtbewoners, pendelaars,
1 op de 3 verplaatsingen binnen de stad gebeurt te
toeristen. Hoe meer voetgangers, hoe meer vreugd.
voet, terwijl meer dan 70% van de publieke ruimte
Want stappen is gezond, gratis en niet-vervuilend.
aan de (rijdende en geparkeerde) auto’s opgaat. Om van Brussel een echte voetgangersstad te maken,
Wat hebben jullie al bereikt en waar willen jullie
waar alle voetgangers zich veilig en op hun gemak
nog heen?
voelen, is er een organisatie nodig die de stem van
Walk.Brussels wil een (grote) steen bijdragen aan de
Kruidtuin Sint-Joost-ten-Node
WALK transitie naar een duurzame en aangename stad op mensenmaat. Dat kunnen we alleen maar doen als Brusselaars zich achter onze organisatie scharen en de bal mee doen rollen. In oktober deden we onder het motto Join the Walk een eerste oproep om op de voetgangerskar te springen. Tot onze grote vreugde hebben al veel Brusselaars zich aangemeld op de mailinglist.
13
In januari, maart en april organiseren we drie participatieve walkshops waarin we samen de identiteit en de prioriteiten van Walk.Brussels gaan vormgeven. We gaan aan de slag met die input, zodat we in mei 2021 Walk.Brussels aan het grote publiek kunnen voorstellen met een groot voetgangersevent.
Tweekerkenstraat, Sint-Joost-ten-Node
Hoe pas jij in dat verhaal? Is er een vaste kern? Is er plaats voor vrijwilligers? Walk.Brussels wordt op dit moment gedragen door een coördinatrice en mensen van Trage Wegen en Tous à Pied. En ja, er is binnen Walk.Brussels zeker plaats voor vrijwilligers. Om onze acties mee zichtbaar te maken, om voetgangersinfrastructuur in kaart te brengen, om onze boodschap mee uit te dragen. Het is geen onplezierige gedachte dat jullie met de voetjes in Sint-Joost wonen, zijn er nog afdelingen in onze stad? Onze pied à terre ligt inderdaad in Sint-Joost, in het
Park Square Ambiorix, gemeente Brussel
prachtige kantoor van de Bond Beter Leefmilieu. Het werkingsterrein van Walk.Brussels is wel heel het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. We gaan ook
Walk Brussels
expliciet de 19 Brusselse gemeenten ondersteunen
Emilie Herssens
bij het ontwikkelen van hun voetgangersbeleid.
Tweekerkenstraat 47
Op termijn wil Walk.Brussels een eigen loket
1000 Brussel
openen waar we voetgangers met raad en daad
Op de hoogte blijven: www.walk.brussels
kunnen bijstaan. Maar sowieso zal het team van Walk.Brussels vaak onderweg zijn in de stad. Om voetgangers te ontmoeten en met hen van gedachte te wisselen, om samen oplossingen te vinden voor concrete dossiers. Sint-Joost kan zeker een proeftuin zijn voor dit project.
Foto’s: Visit.Brussels:©Jean-Paul Remy
OVER DE VLOER
JAWAD FETHI Fethi naam Jawad voornaam
januari februari
tekst en fotobewerking © Ziggy Vendemmia
2021
met de sociale sector? Ik heb al ’s een stage gedaan in het gemeenschapscentrum van de Brusselse vijfhoek De Markten en daar
M geslacht
heb ik ingezien dat sociaal-cultureel werk echt mijn
24 leeftijd
niet, gezien het huidige nog sterk beperkt aanbod
41/42 schoenmaat
14
Wat is tot nu toe jouw ervaring
Sint-Gillis gemeente
ding is. Vergelijken met dit centrum gaat nu natuurlijk aan activiteiten omwille van corona. Maar ik praat graag met mensen en in die zin vind ik een positie als straathoekwerker eigenlijk best wel intrigerend. Al lijkt me die job op zich enigszins wat te eenzijdig. De combinatie met sociale media daarentegen lijkt me wel wat, maar ik moet mijn weg nog vinden. Het is
Oujda, Marokko land van oorsprong
uiteindelijk ook maar mijn eerste werkdag hier, ik moet
Nederlands taal van het interview
gebrek zal zijn aan mensen die hulp nodig hebben.
érgens beginnen. Hoe dan ook geloof ik dat er nooit
Kunnen mensen dan ook ná de 30 november 2020 datum
schooluren op jou rekenen? Dat kunnen ze zeker. In september hebben een vriend en ik een boksclub opgericht in Molenbeek: Sweet Science Boxing. We huren een grote zaal en we
Wat halen we met een stagiair
hebben een Facebookpagina gecreëerd, maar door
communicatie-marketing support in
de verstrengde coronamaatregelen moesten we na
huis, beste Jawad?
twee lessen jammer genoeg de boel al sluiten. En
Ik ga proberen in te spelen op de algemene
natuurlijk niemand die ons weet te vertellen wanneer
communicatie in Ten Noey, waarbij ik concreet denk
we weer aan de slag zullen mogen. Zelf boks ik al een
aan bijvoorbeeld het aanpakken van de structuur
aantal jaren en heb ook tien jaar aan Kungfu gedaan,
van jullie website. Met mijn capaciteiten en de kennis
de traditionele Chinese krijgskunst. Ik ben zelfs
vergaard op school plus mijn talenten moet dat
naar China geweest voor een stage met monniken.
zeker lukken. Mijn grootste talent is geloof ik, mijn
Maar nu besteed ik mijn tijd dus aan de klassieke
creativiteit. Ik ben creatief in die zin dat ik snel een
Engelse boks. Mike Tyson zijn recent nog sterk
origineel idee kan bedenken. Momenteel probeer
gemediatiseerde strijd tegen Roy Jones Junior vond
ik iemand’s idee dat nu op papier nog leest als een
ik zeer vermakelijk, maar mocht ik in Mike zijn hoofd
stug eindwerk, te versoepelen tot een leesbaardere
kunnen kijken, dan zou ik al snel in een doolhof terecht
tekst, zodat ze toegankelijker wordt voor iedereen.
komen vrees ik. De ”Sweet Science“ in de naam van
“Marketing” klinkt misschien wat onderkoeld en
mijn club verwijst overigens naar de filosofie van de
abstract, maar handelt in wezen om het aantrekkelijk
bokser, die boks als een edele sport beoefent: “raken
maken van een product of persoon. Mijn rol in dit
zonder aangeraakt worden”. Een beetje zoals de
huis kan zijn dat ik probeer jullie sociale media te
Japanse krijgskunst Aikido, waar de aangevallen
optimaliseren, door via Facebook en Instagram aan de
persoon de brute agressie van zijn aanvaller zodanig
hand van het posten van berichten en plaatsen van
weet te neutraliseren dat deze laatste zich uitput
oproepen, te informeren en interesse op te wekken
en uiteindelijk bezwijkt. Punt is even sterk te zijn in
voor jullie werking.
aanval, verdediging én ontwijking.
Tekst + cartoon: © Rodrigo Burgos Zautzik - www.rodrigobz.net
OP DE STOEP
15
“En daarvoor moeten jullie zo een lawaai maken?”
GEHOORD IN TEN NOEY “AMÉDÉ MÉKPO-NA AKPA-VINO BÉ GLIGLI BÉ YÉA GLI OOO, NÉWOA ÉTO LÀ LÉWO” Mina voor: “Volg niet blindelings het voorbeeld van een moeder-vis, want je zou kunnen verdrinken.” Het Mina is een dialectvorm van het Éwé, gesproken in Lomé, hoofdstad van Togo, West-Afrika. Kafuí Ananí
JANUARI
FEBRUARI
COLOFON ONTHAALBALIE Aan het onthaal van Ten Noey kan je
Zondag 10 januari
Vrijdag 5 februari
Nieuwjaarsreceptie
Interverenigingenkwis
cursussen, cultuur, wonen en werken
Maandag 15 februari > vrijdag 19 februari
donderdag van 9u tot 20u
Krokusvakantie kinderatelier: Zeemonsters en waterkastelen
terecht voor allerlei informatie over in Brussel. Openingsuren: Maandag tot Vrijdag van 9u tot 18u ADRESSEN FEMMA/OKRA Grevelingenstraat 20 1000 Brussel Jeugdcentrum AXIMAX J.W. Wilsonstraat 19 1000 Brussel Tel. 02 280 45 56 Bib Joske Grensstraat 2 1210 Sint-Joost-ten-Node Joost-e-Fien Braemtstraat 47 1210 Sint-Joost-ten-Node Gemeenschapscentrum TEN NOEY VZW Gemeentestraat 25, 1210 Sint Joost ten Node 0448.851.563 RPR Brussel tennoey@vgc.be www.tennoey.be
PRIVACY Ten Noey respecteert je privacy. Je
VASTE ACTIVITEITEN IN TEN NOEY MA
DO
Nederlandse les
Nederlandse les
Petit Mixed Media
Naaien & Crea
Afrikaanse dans
Kiné
Sport Fusion
om je ‘De Schakel’ toe te zenden en je op de hoogte te houden van eigen activiteiten van Gemeenschapscentrum Ten Noey en aanverwante organisaties in de Vlaamse gemeenschap te Brussel. Je kan op elk moment een adreswijziging doorgeven of aangeven dat je onze informatie niet langer wilt ontvangen via tennoey@vgc.be of GC Ten Noey, Gemeentestraat 25, 1210 Sint-
vr DI
contactgegevens gebruiken we uitsluitend
Countrydans 55+
Nederlandse les Naaiatelier voor kinderen
Joost-ten-Node. Voor meer informatie over je overige rechten conform de privacywetgeving, raadpleeg www.tennoey.be/uw-privacy WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER
(volwassenen welkom)
Karel Van den Akker, Kaatje Van Hemelrijck,
Gitaar
Vervaeke, Luc Faems, Rodrigo Burgos
Zangkoor WO Country dans 55+ Oriëntaalse dans Sportcarrousel Stadsverkenners Open grafiekatelier
Eva Van Velzen, Ziggy Vendemmia, Pol Zautzik, Larissa Viaene, Lieselotte Vervoort, Jos Laporte, Simon Vandersmissen, Kafuí Ananí, Jawad Fethi, Charel Merckx. ZETWERK www.madebydesign.be V.U. Patrick Moyersoen (Gemeentestraat 25 – 1210 SJTN) Gemeenschapscentrum Ten Noey vzw 0448.851.563 RPR Brussel Inzendingen voor het volgende nummer worden verwacht uiterlijk op 5 februari 2021. Inzendingen die ons na deze
MEER INFO! Bezorg ons je mailadres via tennoey@vgc.be en ontvang informatie over onze activiteiten via mail of vind Ten Noey leuk op Facebook!
datum bereiken, kunnen wij niet meer publiceren. Dank voor je begrip.