SÖZEL BİLDİRİ: 25
1923 NOBEL ÖDÜL: İNSÜLİNİN KEŞFİ Zeynep Acar Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem 1 Danışman: Yrd. Doç. Dr. Hüsamettin Erdamar
Cumhuriyetimizin kurulduğu 1923 yılında Nobel Tıp ödülü insülinin keşfine verilmişti. İnsülin endokrin ve egzokrin salgı yapan pankreasın langerhans adacıklarının beta hücrelerinden salınan protein yapıdaki bir hormondur. Salgılandıkları hücrelere ada denilmesinin nedeni egzokrin salgı yapan hücrelerin ortasında gerçekten bir ada konumunda olmalarıydı. Bu hormonun keşfi için ödül İngiliz fizyolog Jonh James Macleod ve Kanadalı Fizyolog Frederick Banting’e verildi. Peki birbirlerinden çok uzakta yaşayan bu iki araştırmacı nasıl bir araya gelmişti?Banting pankreans ve onun glikoz ile olan ilgisini araştıranların makalelerini okumuştu ve bundan çok etkilenmişti.Bu konuda çalışmalar yapmaya karar verdi ve bunun için Toronto Üniversitesıne Macleod’un yanına gitti.Israrları üzerine Macleod ona laboratuvarında yer ve yardımcı bir öğrenci verdi.Böylece birlikte çalışmalar yapmaya başladılar. On tane köpek aldılar ve bunların pankreasın egzokrin salgılarını duedonuma dökmesini sağlayan pankreas kanallarını bağladılar. Beklemeye alınan bu köpeklerin tripsin adındaki hormonları duedonuma dökülemedi ve kendi hücrelerinde kaldılar. Bu da o hücrelerin harabiyetıne neden oldu. Sonuçta geriye sağlam olarak sadece endokrin salgılayan adacık hüzreleri kaldı.Bunlarında yüzde yetmiş gibi büyük bi kısmı insülin salgılayan beta hücreleri oldugu için hormonu saflaştırmak kolaylaştı.Hayvanların bu pankreasları pankreaktomi ile çıkarıldı ve homojenizasyon yani ezme işlemi ile insülin saflaştırıldı. Bu deneyler yapılırken ikinci bir grup köpeğinde pankreasları çıkarılıp köpekler şeker hastası yapılmıştı. Bu köpeklere ilk denekten elde ettikleri insülini verdiler ve köpeklerin semptomlarında azalmalar gördüler. Bu çalışmaları geliştiren Banting 1922 yılında ilk şeker hastasını tedavi etmeye başladı. İlk hastası o zamanlar beş yaşında olan ted ryder idi.Bu küçük çocuk tam yetmiş sene şeker hastası olarak yaşadı ki bu kayıtlara geçen en uzun şeker hastalığı vakasıdır. Bunun üzerine 1923 yılında Banting ve Macleod’a Nobel Tıp Ödülü verildi. Peki bu ödülü almalarını sağlayan onlara yol gösteren şey neydi? Bu konuda onlara en çok yol gösteren şey pankreas ve glukoz hakkında okudukları makaleler, çalışmalardı. Bunlardan biri Dr. Oscar Minkowski ve yardımcısı Joseph Von Mehring’in çalışmalarıydı. Onlar pankreasın sindirim üzerine etkisini görmek istiyorlardı. Bunun için bir grup köpeğin pankreasını çıkarıp izlemeye başladılar. Daha sonra bu köpeklerin idrarının çevresinde sineklerin uçuştuğunu gördüler.İlgilerini çeken bu olay üzerine köpeklerin idrarlarını incelediler ve glukoz oranının yüksek olduğunu gördüler. Oysaki sağlıklı bir canlının idrarında glukoz bulunmazdı.Buda pankreas ile glukoz arasındaki ilişkiyi koyan ilk bulgu oldu.Bu ve bunun gibi birçok çalışma onlara yol göstermişti. Umarım ilerki yıllarda bizde insülinin oral kullanımını keşfederek Nobel ödülünü alırız. Çünkü birçok insan bu ilacı kullanırken zorluk yaşıyor. Kıyafetlerini çıkarıp giymek insanlara zor geliyor. Umarım bizde oral kullanımlı insülini keşfederek insanların bu problemini çözeriz. 44
FATİH ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ / FATÜBAT II.ULUSLARARASI ÖĞRENCİ KONGRESİ / 15-17 NİSAN 2011 ANKARA