ACTIEF BURGERSCHAP KUN JE LEREN
#1
ACTIEF BURGERSCHAP KUN JE LEREN www.stadslableiden.nl
VOORWOORD Leiden is een prachtige stad: een historisch centrum, gezellige winkels en bijzondere grachten. Dat Leiden zo mooi is en elke dag mooier wordt, is vooral te danken aan de goede ideeĂŤn van mensen die hier wonen, werken en leven. Democratie betekent niet alleen dat je vanaf je 18e mag stemmen, maar ook dat je de mogelijkheid hebt om een bijdrage te leveren aan de stad waarin je woont. Ik ondersteun het onderwijsproject Stadstijgers dan ook van harte. Jong geleerd is immers oud gedaan! Leerlingen van het Leonardo College hebben bewezen dat jongeren met al hun talenten tot creatieve oplossingen kunnen komen, waar volwassenen met hun jarenlange werkervaring niet op zijn gekomen. De mooiste ideeĂŤn ontstaan als je niet gehinderd wordt door grenzen als tijd, geld en haalbaarheid. Dat zie je terug in de adviezen van de Stadstijgers. Het is nu aan de instellingen en bedrijven om de adviezen om te zetten naar iets dat daadwerkelijk uitgevoerd kan worden. Ik hoop dat de Stadstijgers ook vrienden en klasgenoten enthousiast maken en inspireren om zich actief in te zetten voor Leiden. Actief burgerschap kun je leren! Henri Lenferink Burgemeester van Leiden
5
INHOUDSOPGAVE Inleiding
9
Het idee
11
De onderwijsvisie
13
De opdrachten
15
De oplossingen
17
Het vervolg
19
Onze ambitie
21
De reacties
23
In de media
27
Wie maakten het mogelijk?
29
Meer weten?
31
7
INLEIDING Dertig leerlingen van het Leidse Leonardo College hebben een week lang ervaren dat zij met hun eigen talent en kennis het verschil kunnen maken in hun stad. Stadstijgers heette dit onderwijsproject rond nieuw burgerschap. Wat als een idee voor een gastles ontstond, groeide uit tot een projectweek. November 2013 was het zover: de eerste Stadstijgersweek was een feit. Deze week van lokaal initiatief, onderwijsvernieuwing en ondernemerschap leverde verrassende en innovatieve ideeën op voor de stad. Maar het toonde vooral – weer eens – aan dat energie in de gemeenschap aanboren helemaal niet zo ingewikkeld is… Dit boekje laat zien wat er deze week gebeurde, wie er meededen, hoe de sfeer was, kortom: dit is Stadstijgers 2013!
9
HET IDEE De docent Maatschappijleer van het Leonardo College wilde een gastles ‘actief burgerschap en maatschappelijke innovatie’. Stadslab Leiden pakte die handschoen op en wilde het grootser aanpakken. Er kwam een denktank en een spannend onderwijskundig kader. Er bleek materiaal genoeg voor een hele projectweek. Er kwam een naam en een logo. Organisaties zegden casussen toe en vrijwillige begeleiders werden gevonden. Nog te vaak zien leerlingen burgerschapsvorming als iets dat niet over henzelf gaat. Wat betekent het nou om, als burger, invloed te hebben op de samenleving? En hoe doe je dat? We zijn hiermee dit jaar gestart op het Leonardo College.
11
DE ONDERWIJSVISIE Frum van Egmond, onderwijsvernieuwer en grondlegger van de Noordwijkse Methode, tekent voor de onderwijsvisie van de Stadstijgers. We hebben daarom de week op haar missie gebaseerd: een kind te laten schitteren met zijn eigen talenten, zodat hij van daaruit een positieve bijdrage kan leveren aan de wereld om zich heen. Pijlers van haar methode zijn: ■ DAG 1 Inspiratie Al het leren begint met inspiratie. Maak kennis met nieuwe informatie en word nieuwsgierig. ■ DAG 2 Denkstrategieën Denk kritisch na over deze informatie. Hoe kun je informatie onderzoeken, verbanden leggen en perspectieven innemen? En bedenk van daaruit creatieve oplossingen. ■ DAG 3 Talentontwikkeling Wat zijn jouw talenten? En hoe wil je deze inzetten om je oplossingen uit te voeren? ■ DAG 4 Ondernemerschap Actie! Maak van je idee een plan en kom tot uitvoering. ■ DAG 5 Communicatie Maak en presenteer een spetterende presentatie aan je school, ouders en opdrachtgevers.
13
DE OPDRACHTEN Zes organisaties in de stad ontvingen een kleine groep scholieren. De scholieren gingen vervolgens aan de slag om een probleem van deze organisatie op te lossen. ■S tichting Brugwachtershuisjes en Provincie Zuid-Holland Hoe krijgen we die kleine huisjes die vaak erfgoed zijn, leuk, bewoond en rendabel? ■ Centrummanagement Leiden Hoe houden we de binnenstad aantrekkelijk als winkelgebied, ook voor de (online) toekomst? ■G emeente Leiden We hebben Jeugdlintjes, voor iemand onder de 16 die iets goed heeft gedaan. Wat kunnen we daarmee bereiken, en hoe doen we dat goed? ■V oetbalvereniging FC Boshuizen kampt, net als veel vrijwilligers-clubs, met een gebrek aan (jonge) vrijwilligers. Verzin een list! ■ Energiek Leiden hoe krijgen we op alle daken van de scholen van Leiden zonnepanelen? ■S tadslab daagt je uit: Bring Your Own Idea!
15
DE OPLOSSINGEN Binnendoor van de ene naar naar de andere winkel om shoppen spannender te maken. Duurzamere Leidse scholen door de buurt erbij te betrekken. Een 0-procent-club voor 16- en 17-jarigen die vanaf 1 januari de clubs niet meer in mogen. Een permanente Wall of Fame in plaats van een eenmalig Jeugdlintje. Een buurtrestaurant bij een voetbalclub. Een Tour de Leiden langs alle brugwachtershuisjes. Het zijn de ideeën die de Stadstijgers in één week genereerden.
Voor elke oplossing en de presentaties werd ook een logo gemaakt:
th e n ew sh op p i n g ex p er i en ce
KRACHT van de BRUGWACHT
LAUNCH YOUR NIGHTLIFE
SAMEN
C T E D
DUURZAAM
rk
a
C O N N E WarmingUp
da
LEIDEN
L E I D E N
n
de
r ij g
va
TOUR
j e e n e rg
ie
Boulahrouz BUURTRESTAURANT
17
HET VERVOLG De organisaties zijn met de ideeĂŤn van de Stadstijgers aan de slag gegaan. Zo heeft de Gemeente Leiden de Stadstijgers uitgenodigd om verder te praten, heeft het Centrummanagement de Stadstijgers uitgenodigd om in de klankbordgroep plaats te nemen, en tekende de Rabobank, Energiek Leiden en het Leonardo College een contract om vier scholen duurzamer te maken.
19
ONZE AMBITIE Onze ambitie is groot! De tweede Stadstijgersweek staat al in de steigers. Van 2014 tot 2024 willen wij het Stadstijgersprogramma verder ontwikkelen zodat middelbare scholen in heel Nederland een Stadstijgerweek kunnen organiseren. Meerdere Leidse scholen hebben al belangstelling getoond en ook scholen in Amsterdam en Zwolle.
21
DE REACTIES opdrachtgevers
rote complimenten voor de inzet van G de jongeren. Betere ambassadeurs voor Stadstijgers zijn er niet. Houssin Bezzai, FC Boshuizen
Betrokkenheid van leerlingen bij hun eigen stad is ontzettend waardevol. Hun onbevangenheid en creativiteit verruimen je eigen blikveld en geven nieuwe energie. Maya van der Steenhoven, Energiek Leiden
Lottie Hespers, Stichting Brugwachtershuisjes
Verfrissend hoe de Stadstijgers met de opdrachten aan de gang gingen. Niet beperkt in hun denken en creativiteit door vooraf opgelegde kaders en beperkingen. Erwin Roodhart, Centrum Management
23
begeleiders
initiatoren
Datgene wat de jongeren op school leren, wordt concreet. Informatie verzamelen, analyseren, taken verdelen, onderzoeken, evalueren, presenteren. Allemaal dingen die ze geleerd hebben en nu in de praktijk moeten toepassen. Martijn Peetsold, Conrector Leonardo College
24
Dragons’ Den
scholieren
25
IN DE MEDIA
TWITTER @
stadstijgers
28
WIE MAAKTEN HET MOGELIJK? ■S tadslab besteedde het geldbedrag, gewonnen in 2011 met de Meer Dan Handen Awards voor Meest Innovatieve Vrijwilligersorganisatie, aan de pilot Stadstijgers. ■D e vijf organisaties die naast Stadslab de leerlingen ontvingen, maakten het mogelijk dat zij met een écht probleem aan de slag konden: Energiek Leiden, Stichting Brugwachtershuisjes en de Provincie Zuid-Holland, Gemeente Leiden, FC Boshuizen en Centrummanagement Leiden. ■ Woningcorporatie Portaal en de Rabobank Leiden en omstreken stelden de locaties Nieuwe Energie en Move Your Skills beschikbaar; de Rabobank verzorgden ook de Dragons’ Den op dinsdagmiddag. ■ Stichting de Noordwijkse Methode tekende voor de onderwijskundige visie én begeleiding. ■ Het Leonardo College durfde het aan om met Stadslab in zee te gaan voor deze pilot. ■ Move2more coaching & development begeleidde de Stadstijgers deze week. ■ Ook bedanken we zo’n vijftig Stadslaboranten (en hun bedrijven), die een of meer dagen de groepen scholieren begeleidden, of op een anderen manier de week mogelijk maakten. Onbezoldigd. Gewoon, omdat ze het tof vinden om op deze manier invulling te geven aan hun liefde voor Leiden. ■ En natuurlijk heel veel dank aan de Stadstijgers zelf. Voor hun enthousiasme en inzet.
29
MEER WETEN? Bestuur Stichting Stadstijgers Frum van Egmond 06 24 74 33 22 Tina Willekes 06 20 93 70 83 Arian van Rijssen 06 23 85 26 80 Stadstijgers is ontstaan als initiatief van Stadslab Leiden: Marije van den Berg 06 46 74 19 03 www.stadstijgers.nl @stadstijgers
@stadslab
COLOFON fotografie Geraldine Fotografie ontwerp B renda de Graaf (www.graaf-isch.nl) en Thijs van Iersel tekst en redactie Esther Sibbel december 2014
31
www.stadslableiden.nl
IS EEN PROJECT VAN