Gemeenteraad in gesprek met cliënten van Neos
Menselijke maat, vertrouwen in professionals en samenwerken Een vrouw wordt dakloos als haar partner sterft. Omdat ze iets te hoog scoort op de ladder van zelfredzaamheid krijgt ze geen opvang en moet ze negen maanden lang haar rouw in de nachtopvang verwerken. Een man met chronisch psychiatrische problematiek functioneert redelijk na behandeling, maar moet wekenlang
Op 9 mei nodigden het Cliënten Punt en de Centrale Cliëntenraad van Neos de leden van de nieuwe Eindhovense gemeenteraad uit om te laten zien hoe nadelig het star hanteren van regels in de praktijk kan uitwerken voor kwetsbare mensen. Ook andere gasten uit het zorgveld waren van de partij.
Missen menselijke maat Onenigheid over de onwenselijkheid van dit soort situaties bleek er niet te zijn. Waarom verzinnen we aan de voorkant geen creatieve oplossingen? Snel toegankelijke, veilige plekken waar ze tot zichzelf kunnen komen? Daarmee voorkom je veel menselijk MEI 2018
wachten op een passende woonplek, raakt in crisis, veroorzaakt overlast op straat en maakt inzet van een deescalatieteam noodzakelijk. En dan is er nog die oudere man die jarenlang beschermd heeft gewoond, van wie de gemeente de begeleiding in slechts vier maanden tijd wil afschalen, met alle risico op terugval.
leed en ook onnodige kosten van lange dakloosheid”, klonk het vanachter de tafel met de raadsleden. “Maar dat is het hem nou net”, reageerde Anneke Sweep van het Cliënten Punt. “De gemeente heeft beleid, regels, een koers en daar wordt heel strak aan vastgehouden: iemand krijgt wel of geen zorg. Dat staat creatieve oplossingen juist in de weg. Wij missen de menselijke maat, de leefwereld van de burger die als uitgangspunt wordt genomen.”
Vangnet is er niet meer De voorbeelden maken ook duidelijk dat er geen vangnet meer is, zoals vroeger met concepten zoals ‘bed op
recept’ en ‘Portaal 040’. De cliënten: “De zorg stopt zodra je weer functioneert en bij een crisis moet je je weer aanmelden en opnieuw door de molen. Dat maakt deze blijvend kwetsbare mensen ook onnodig duur.” ‘Eigenlijk laten we het net zo lang escaleren totdat dure high care nodig is’, constateerde een van de raadsleden. ‘We moeten een waakvlammetje aan laten staan’. De cliëntenvertegenwoordiging pleitte ervoor om professionals vertrouwen en scharrelruimte te geven om samen zorgarrangementen te maken die zijn toegesneden op wat er in de praktijk nodig is. Het wegbezuinigde Portaal040, waar professionals van GGzE, Novadic en Neos dat samen deden, was daar een
succesvol voorbeeld van. Zo’n oplossing vraagt ook om samenwerking van de zorgorganisaties zelf. Neos-bestuurder Pim Dijkstra merkte op dat het door de gemeente gehanteerde inkoopsysteem ongewenste concurrentieprikkels
Kinderen in de opvang De cliënten verwezen met een voorbeeld van gedrags- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen in het Blijf van m’n Lijfhuis ook naar het gedachtegoed van de commissie
‘ongestoord’ hun negatieve werk doen. Intussen wijst de praktijk uit dat veel van deze kinderen de toekomstige cliënten van de maatschappelijke opvang zijn. Huiselijk geweld zet zich bovendien intergenerationeel door. Waarom laten we deze kraan openstaan?
Rechtspositie van de cliënt Met een laatste voorbeeld wezen de cliënten op een misstand in de praktijk. Mensen van wie de aanvraag op opvang wordt afgewezen, krijgen dat oordeel vaak niet op papier. Ze hebben dan geen rechtspositie vanwaaruit ze bezwaar kunnen maken. Iedereen was het erover eens dat zoiets niet kan en dat dat rechtgezet moet worden en dat mensen ook gewezen moeten worden op hun recht om gebruik te maken van een onafhankelijke cliëntondersteuner.
Gewoon een beetje liefde De bijeenkomst werd afgesloten door Ron Vogels die zonder hoop en uitzicht in het Ritahuis belandde en zich in vier jaar tijd omvormde tot kunstenaar en beheerder van het Living Museum Eindhoven. “Als je in zo’n situatie terechtkomt, heb je gewoon een beetje liefde nodig. Die heb ik gehad van begeleiders en van andere mensen om me heen. Zo krijg je weer vertrouwen en vandaaruit gaat alles heel snel.”
heeft geïntroduceerd. “Daardoor is het veld uit elkaar gespeeld. Het zou goed zijn als de lokale overheid bij het afsluiten van meerjarencontracten de verplichting aan partijen oplegt om samen te werken voor de groepen mensen met complexe problemen.”
Goedkoop is duurkoop De cliënten van Neos vragen ook om meer zorgvuldigheid bij het afschalen van zorg. “Kijk naar de situatie van mensen en redeneer niet vanuit het kortetermijndoel om de kosten te verminderen. Als mensen terugvallen, levert dat veel menselijk leed op, maar wordt goedkoop ook duurkoop. De commissie Dannenberg heeft een beleid voorgesteld over de toekomst van beschermd en de inclusie van kwetsbare mensen, inclusief een 10-jarenstappenplan. Maak daar gebruik van en probeer niet 10 jaar in 2 jaar te proppen”, aldus Anneke Sweep.
ENKELE REACTIES
Lenferink. Deze pleit er onder meer voor om kinderen in de opvang als zelfstandige cliënten te beschouwen. Nu zijn ze dat niet. De beschikbare financiële middelen zijn enkel bestemd voor de ondersteuning van moeder of de ouders. Daardoor is er nauwelijks ruimte voor persoonlijke begeleiding van de kinderen en kunnen traumatische ervaringen
“Goed dat de raadsleden beseffen wat er speelt en dat het complex is.” “We moeten af van de Pavlov-reactie in de politiek dat we alleen redeneren vanuit wat iets kost.” “We moeten de moed hebben om professionals te vertrouwen.” “Eigenlijk doen we nu met zijn allen dingen die we niet willen.” “Zo’n ‘diepe’ beelden van de praktijk had ik nog niet.” “Laat het kind in de opvang niet het kind van de (be)rekening worden.” “Burgers zijn geen kostenpost.” MEI 2018