142 SOUL 143
Συµµαχικές δυνάµεις
Όσοι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η µία εικόνα ισούται µε χίλιες λέξεις, αποκλείεται να απογοητευτούν από το «Sowar», ένα έντυπο πατροπαράδοτης φωτοδηµοσιογραφίας υψηλών προδιαγραφών, προερχόµενο από τον Λίβανο. Το ακτινογραφούµε παρέα µε τον εκδότη του, Χασάν Οσµάν. Συνέντευξη: ∆ηµήτρης Καραθάνος
144 SOUL
Τι είδους περιοδικό οραµατιζόσουν προτού φτιάξεις το «Sowar»; Πρωταρχική µου φιλοδοξία ήταν να φτιάξω µια έντυπη προθήκη φωτογραφιών που να αφηγούνται ιστορίες. Θαύµαζα τα φωτογραφικά δοκίµια του «TIME» και του «National Geographic» και απορούσα µε την έλλειψη κάτι αντίστοιχου στον αραβικό κόσµο. «Γιατί να µην ντοκουµεντάρω και εγώ το πολύπλευρο σκηνικό της Μέσης Ανατολής;» σκέφτηκα. Προέρχεσαι από το χώρο των ΜΜΕ; Όχι. ∆εν έχω δουλέψει ποτέ ως δηµοσιογράφος και µετά βίας διαθέτω τα προσόντα ενός ερασιτέχνη φωτογράφου. Έχω µπάτσελορ πολιτικού µηχανικού, µάστερ στην ασφάλεια πληροφοριών, ενώ διετέλεσα σύµβουλος επιχειρήσεων. Όντας παθιασµένος µε τη φωτοδηµοσιογραφία, κάποια στιγµή επικαλέστηκα την εµπειρία ανθρώπων που ξέρουν από περιοδικά, ενέπνευσα τον ενθουσιασµό τους, έφτιαξα την οµάδα µου και έστησα το περιοδικό από το µηδέν. Απευθύνθηκες σε µια ήδη ώριµη αγορά; Ο Λίβανος έχει την κατάλληλη δυναµική για να συντηρήσει περιοδικά. Απλώς κανένα τους δεν έδινε έµφαση στην εικόνα. Είχαµε την τύχη να καλύψουµε µια τρύπα στην αγορά. Πιστεύεις ότι ο κόσµος είναι τόσο µπουχτισµένος από λέξεις, ώστε να είναι προτιµότερο να τον ερµηνεύουµε µέσω της εικονογραφίας; Πιστεύω ότι κείµενο και εικόνα αλληλοσυµπληρώνονται. Ασφαλώς υπάρχουν περιπτώσεις όπου το ένα είναι ισχυρότερο από το άλλο, ωστόσο, θα συµφωνούσα µε την άποψη ότι ο συνδυασµός των δύο είναι ο καταλύτης για να περάσεις το µήνυµά σου. ∆εν είναι κάπως απλουστευτικό, το να περιγράφεις έναν τόσο διφορούµενο τόπο, όπως ο Λίβανος, δίχως λόγια; Όλοι είµαστε εξοικειωµένοι µε την παροιµία «µία εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις». Εµείς στο «Sowar» πρεσβεύουµε ότι µία εικόνα µε λίγες λέξεις αξίζει εκατοµµύρια. Η πίστη µας σε
αυτό το µότο καθορίζει και τη δηµοσιογραφική κατεύθυνσή µας. Επιπλέον, τόσο ο Λίβανος όσο και οι υπόλοιπες αραβικές χώρες υπόκεινται στη χρόνια νάρκωση των εφηµερίδων, των περιοδικών και των υπόλοιπων µιντιακών διανοµέων που µονοπωλούν την πληροφορία. Θελήσαµε να υπογραµµίσουµε ακριβώς αυτές τις πτυχές που έχουν προσελκύσει τη λιγότερη προσοχή, και µάλιστα υπό ένα ευρηµατικό παρουσιαστικό. Πώς θα περιέγραφες την οπτική σου αφήγηση; Αν ήθελα να συµπυκνώσω το «Sowar» σε λιγότερες από πέντε λέξεις, θα έλεγα: «Μεγάλες εικόνες, µικρές λέξεις». Όλο µας το κόνσεπτ στηρίζεται στο αξίωµα του ότι οι άνθρωποι γοητεύονται από τις εικόνες. Αρκεί να ξεφυλλίσεις οποιοδήποτε παραδοσιακό µοντέλο περιοδικού. Το περιεχόµενό του αποτελείται από 90% κείµενο και 10% εικόνας. Εµείς στεκόµαστε στον αντίποδα αυτού του µοντέλου. Το τελευταίο σου πρότζεκτ, µε την ονοµασία «Minute 22», το θεωρώ µια κίνηση µεγάλης πρωτοτυπίας. Θα ήθελες να το εξηγήσεις στους αναγνώστες µας; Το «Minute 22» ήταν µια κοινωνική πρωτοβουλία, την οποία ξεκινήσαµε προ µηνών και η οποία συνίστατο στη λήψη µιας φωτογραφίας την ίδια στιγµή σε όλα τα µέρη του αραβικού κόσµου. Αντικειµενικός σκοπός ήταν να ντοκουµεντάρουµε, µέσω της εικόνας, το τι έκανε ο καθένας τη δεδοµένη χρονική στιγµή: την 22η Αυγούστου 2008, στις 2:22 ώρα Λιβάνου. Θεωρήσαµε έξυπνο το να επικαλεστούµε τη διαδραστικότητα του ίντερνετ σε συνδυασµό µε την καθολική διαθεσιµότητα της ψηφιακής κάµερας, προκειµένου να επιχειρήσουµε κάτι χωρίς προηγούµενο. Το νούµερο 22 επιλέχτηκε γιατί αντιπροσωπεύει τον αριθµό κρατών της λίγκας των αραβικών εθνών. Καταφέραµε να αφυπνίσουµε χιλιάδες συµµετέχοντες µέσω των blog και του Facebook, και στο τέλος καταλήξαµε να αφιερώνουµε ένα ολόκληρο τεύχος στο πρότζεκτ.
145
Πρόκειται για την πρώτη διαδραστική χειρονοµία προς το κοινό σου; Ναι, όµως δεδοµένου του ενδιαφέροντος που προξένησε, αποκλείεται να είναι και η τελευταία! Στηρίζεσαι σε µόνιµο προσωπικό ή κυρίως σε εξωτερικούς συνεργάτες; Το περιοδικό ακολουθεί έναν φιλτραρισµένο δίαυλο ανοιχτής επικοινωνίας. Ο καθένας µπορεί να µας υποβάλει δουλειά του. Αν οι φωτογραφίες είναι υψηλής ποιότητας και ενδιαφέρουσας θεµατολογίας, τότε δηµοσιεύονται. Λαµβάνουµε υλικό από µαθητές µέχρι νικητές του Πούλιτζερ. Αντικειµενικός σκοπός µας είναι να προωθήσουµε στην αγορά το έργο όλων των ταλαντούχων συνεργατών µας. Φροντίζουµε να τους παραχωρούµε το 100% των πνευµατικών δικαιωµάτων για τις εικόνες που δηµοσιεύουν στο «Sowar», ενώ ταυτόχρονα εµπλουτίζουµε τα πορτρέτα τους µε βιογραφικό και διεύθυνση επικοινωνίας, προκειµένου να είναι προσβάσιµοι σε δυνητικούς πελάτες. Τι καθορίζει τον αισθητικό προσανατολισµό σου; Το ένστικτό σου ή οι παραινέσεις των συνεργατών σου; Το περιοδικό ξεκίνησε σαν όραµα του ενός, όµως η επιβίωσή του υπήρξε οµαδική προσπάθεια. Πλέον οι περισσότερες ιδέες αραδιάζονται σε στρογγυλό τραπέζι. Πολλοί ισχυρίζονται ότι ο γραπτός Τύπος πεθαίνει. Εσύ τι λες; Οπωσδήποτε οι στατιστικές επιβεβαιώνουν παρόµοιες απόψεις. Ο Τύπος στηρίζεται στη διαφήµιση, η οποία συρρικνώνεται τα τελευταία χρόνια, µιας που όλο και περισσότεροι άνθρωποι περνάνε το χρόνο τους online. Ας µην παραβλέπουµε όµως την κερδοφορία αρκετών Μέσων. Γεγονός που το αποδίδω στην ανάγκη των ανθρώπων να διαβάζουν στο χαρτί, αντί µπροστά σε µια ηλεκτρονική οθόνη. Αυτό ισχύει και για το «Sowar»: είναι εντελώς διαφορετική η δυναµική µιας έντυπης φωτογραφίας. Χώρια που, κατά τη γνώµη µου, µια καλή φωτογραφία αξίζει να δηµοσιευτεί. Σε ενδιαφέρει να διευρύνεις το κοινό του «Sowar» στο εξωτερικό; Είµαστε αναµφίβολα ένα διεθνές περιοδικό. Στέλνουµε το «Sowar» είτε σε συνδροµητές είτε σε αναγνώστες που προµηθεύονται µεµονωµένα τεύχη µέσω της ιστοσελίδας µας. Παρότι δεν έχουµε διανοµή σε newsstands των περισσότερων χωρών, δουλεύουµε και προς αυτή την κατεύθυνση. Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον σχόλιο που έχεις ακούσει για το περιοδικό σου; Θα έλεγα ότι είναι απλώς το ποσοστό επιδοκιµασίας που µε γεµίζει αισιοδοξία. ∆εχόµαστε e-mail από χώρες στις οποίες ποτέ δεν κυκλοφορήσαµε, πράγµα που λέει πολλά για την επιδραστικότητά µας. Ποια είναι η µεγαλύτερη επαγγελµατική φιλοδοξία σου; Να καταστήσω το «Sowar» την ηγέτιδα φωνή της διεθνούς φωτοδηµοσιογραφίας µε επίκεντρο τη Μέση Ανατολή και τον αραβικό κόσµο. Είναι ρεαλιστικό κάτι τέτοιο; Είµαστε στα µισά του δρόµου. Εισακούοντας τις επιθυµίες των αναγνωστών µας και επιµένοντας στην υψηλή ποιοτική προδιαγραφή, κάποια στιγµή θα το φτάσουµε. Το «Sowar» φτιάχνεται στη Βηρυτό και κυκλοφορεί κάθε δύο µήνες. Η ετήσια συνδροµή κοστίζει 43 ευρώ, ενώ τα µεµονωµένα τεύχη 7,80 ευρώ µαζί µε τα ταχυδροµικά. Πληροφορίες, δείγµατα τευχών και όλο το πρότζεκτ «Minute22» στην ηλεκτρονική διεύθυνση: www.sowarmag.com 146 SOUL
147