wodząca za nos swojego męża, szantażując go rozwodem Szarmancki: utracjusz, fircyk, cwaniak, cynik, nierób modny kawaler goniący za uciechami życia dworskiego pogardzający niższymi stanami obojętny na sprawy narodu niegodnie postępujący z kobietami 42.2.2 „POWRÓT POSŁA” JAKO KOMEDIA KLASYCYSTYCZNA „Powrót posła” porusza problematykę polityczną kraju, sprawę nowego ustawienia w Polsce władzy ustawodawczej i wykonawczej. Jest to komedia związana ściśle z pracami Sejmu Czteroletniego w okresie szczególnego napięcia politycznego i dramatycznej sytuacji narodu. Jest to echo wszystkich ważniejszych wydarzeń rozpatrywanych w czasie Sejmu Wielkiego. Jest to najostrzejsza w literaturze polskiej satyra na sarmatyzm w życiu politycznym, apelująca do sumień ludzkich. Jest to utwór o charakterze okolicznościowym, grany w Warszawie w czasie obrad Sejmu Czteroletniego.
43. SENTYMENTALIZM I ROKOKO JAKO NURTY TOWARZYSZĄCE KLASYCYZMOWI ORAZ TWÓRCZOŚĆ REWOLUCYJNA 43.1 NURT SENTYMENTALNY Sentymentalizm jest nurtem literackim. Miał on charakter pewnej postawy filozoficznej. Nazwa wywodzi się od powieści „Podróż sentymentalna”. Sentymentalizm powstał jako reakcja przeciwko racjonalizmowi i dydaktyzmowi. Przejawiał się on pod koniec wieku XVIII w modzie, stylu bycia, życiu towarzyskim, ogrodnictwie. Słowo sentymentalizm ma następujące znaczenia: 1. nurt artystyczny drugiej połowy XVIII wieku 2. przesadna i uwidoczniona uczuciowość i wrażliwość Modne stało się przebywanie na łonie natury i prostota życia. W Polsce sentymentalizm rozwinął się w latach 80 i 90 XVIII wieku. Ośrodkiem jego rozwoju były Puławy (siedziba książąt Czartoryskich). Głównym mecenasem była Izabela Czartoryska. Drugim nurtem literatury sentymentalnej była poezja grobów. Przedstawiano: żal, smutek, grozę i rozpacz. 43.1.1 JAN JAKUB ROUSSEAU - PREKURSOR NURTU Był francuskim pisarzem; autor „Emila”, „Nowej Heloizy”. Stworzył podstawę dla sentymentalizmu. Głosił tezę: „Człowiek jest cząstką natury”. Podkreślał rolę ludzkich uczuć, zwłaszcza miłosnych. „Umowa społeczna” Odrzucił w tym utworze styl życia salonów i cywilizację, która godzi w człowieka. Rzucił hasło powrotu do natury. Centrum zainteresowania był człowiek, ten który kieruje się uczuciem i emocjami. Na pierwszym miejscu powinna być spontaniczność, a rozum na końcu. Człowiek to ten, który kieruje się sercem, jest uczulony na piękno natury, potrzebuje czułości. 43.1.2 KARPIŃSKI - POETA SENTYMENTALNY Był to polski twórca sentymentalny. Pisywał utwory miłosne, religijne, refleksyjne, patriotyczne. Zasłynął jako twórca pieśni erotycznych i sentymentalnych. „O wymowie w prozie albo w wierszu” Postuluje tam aby pisano jak najprościej i zrozumiale, aby dano upust swojemu natchnieniu. „Pieśń dziada Sokolskiego” Jest to utwór patriotyczny. Przedstawiony jest w nim obraz nędzy, ubóstwa, ruiny. Wskazuje on na rychły koniec państwa. „Do Justyny. Tęskność na wiosnę” Język w tym utworze jest łatwy w odbiorze, prosty i potoczny. Wiersz jest regularny i rytmiczny. Rymy są bardzo dokładne. Jest opis przyrody. Ostatnia strofa to pointa. Jest to wiersz o uczuciu i o tęsknocie. Uczucia są zaprezentowane za pomocą przyrody i na tle przyrody.