Nowy kamieniarz nr 102 (3/2018) by Nowy Kamieniarz

MAJ / CZERWIEC 3 (102)/2018 EGZEMPLARZ BEZPŁATNY NAKŁAD 4000 egz. ISSN 1899-3419

BAZA DANYCH

KAMIENIARSTWA 2018-2019

Zobacz str 34 Ściśle tajny konglomerat Płynie kamień do Polski Błędy, usterki i defekty okładzin kamiennych

www.nowykamieniarz.pl

UWAGA WAŻNE

Jeżeli nadal chcesz otrzymywać nasze czasopismo bezpłatnie, to prosimy wypełnij formularz w załączonej do wydania ulotce i prześlij go na wskazany tam adres naszego wydawnictwa, lub zeskanuj i wyślij e-mailem!

Jeżeli tego nie zrobisz, wg regulacji zawartych w RODO, przestaniemy mieć prawo do przesyłania Tobie naszego czasopisma!* W razie wątpliwości zadzwoń +48 61 66 29 870, lub wyślij e-mail na adres: redakcja@nowykamieniarz.pl

*chyba, że w ostatnim czasie (maj 2018 r.), udzieliłeś identycznej zgody drogą e-mail lub telefoniczną, w związku z akcją pozyskiwania takich zgód, także tymi kanałami. R

00 200

www.rogala.com.pl

Estetyczne i komfortowe warunki ekspozycyjne.

SUPER OFERTA!

TOŁKOWSKI W CENIE IMPALI!

Kamieniarstwo Zenon Kiszkiel

Hurtownia Impali CB

58-150 Strzegom, Aleja Wojska Polskiego 46, tel. 74 855 22 47, www.kiszkiel-granit.pl Kontakt: Marcel Siemiński +48 601 971 422, Jacek Kiszkiel +48 509 082 555

05-110 Jabłonna k. Warszawy, ul. Chotomowska 35, Kontakt: Damian Duchnowski +48 793 383 323, www.hurtowniaimpalicb.pl info@hurtowniaimpalicb.pl

www.rogala.com.pl

4 lokalizacje

największy wybór kamienia, od ręki 00 200

200 kolorów kamieni

dogodne miejsce do przeprowadzania rozmów z klientem

zapraszamy na kawę i rozmowę

Estetyczne i komfortowe

warunki ekspozycyjne.

W ﬁrmie Rogala, dbamy o komfort Wasz i Waszych Klientów. W naszych, umiejscowionych na terenie całego kraju, magazynach, możecie Państwo zaprezentować swoim Klientom, każdy spośród 200, znajdujących się w naszej ofercie kamieni. Konkrety kamień, konkretna płyta. Tak, jakbyście znajdowali się u siebie...

PRZYŁĘK

WARSZAWA

GDAŃSK

PIŃCZÓW

17 227 71 22 info@rogala.com.pl

(Bukówka Stara) 46 857 89 00 warszawa@rogala.com.pl

(Wocławy) 58 325 58 58 gdansk@rogala.com.pl

606 621 543 pinczow@rogala.com.pl

POLSKI PRODUCENT MASZYN

NOWE PERSPEKTYWY

NOWOCZESNE

MASZYNY ZPU Promasz WiesÅ&#x201A;aw Berezicki ul. Piskorzowska 2, 58 - 250 Pieszyce tel. +48 74 836 52 06 fax +48 74 836 72 02 zpupromasz@zpupromasz.pl www.zpupromasz.pl facebook.com/zpupromasz

Producent płyt/slabów, płytek, mozaiki, obiektów 3D z marmurów, trawertynów, wapieni, onyksów. Właściel złóż i zakładów produkcyjnych w Turcji.

Tundra Grey Mount Grey Pietra Natuca Anthracite Gold Ice Grey Earth Grey

Centrum Sprzedaży i Dystrybucji w Woli Mrokowskiej k/Warszawy z ogromnym wyborem materiałów kamiennych. Wyjątkowe warunki współpracy z zakładami kamieniarskimi, architektami, developerami i sprzedawcami. Metamar właściciel m.in. złóż Tundry, Mount Grey, Pietra Natuca, Nordic Grey, Anthracite Gold, Ice Grey, Aero Cream, Simena i innych.

Classic light Noce Silver Brown Alabastrino Rustic Bordo Walnut Amber Onyx White Onyx

Metamar Polska Sp. z o. o. Al. Krakowska 2 05-552 Wola Mrokowska

biuro: +48 22 490 88 77 tel. kom.: +48 506 954 800 +48 600 902 300 email: poland2@metamarmarble.com www.metamar.pl

Aero Cream Simena Vanila Bianco Neve Afyon White Black Silk Fantastic Grey

agglomarmur, agglocement

WŁOSKA TECHNOLOGIA NAJWYŻSZA JAKOŚĆ

NOWOŚĆ: BIANCO ISLANDIA, NORDIC BLACK, BALTIC GREY, GRIGIO LONDRA, MISTY WHITE

SZEROKA GAMA KOLORYSTYCZNA AGGLOMARMURU I AGGLOCEMENTU. SLABY W DOWOLNYCH GRUBOŚCIACH. PŁYTKA Łącząc pasję z wieloletnim doświadczeniem MARMI SCALA stworzyła wyjątkowy produkt. Jesteśmy jednym z najbardziej znanych producentów agglomarmuru i agglocementu. Posiadamy nowoczesną i profesjonalną linię do produkcji bloków oraz obróbki kamienia. MARMI SCALA to idealny partner dla ciebie. Razem sprostamy wyzwaniom współczesnego designu i architektury.

MARMI SCALA S.R.L. 37023 Stallavena (VR) - Italy - Via Prealpi, 21 Tel. +38 045 907190 - Fax +39 045 907988 info@marmiscala.com - www.marmiscala.com

Przedstawiciel w Polsce Dorota Żyluk e-mail: dorota@marmiscala.com tel. +48 508 192 112, tel./fax: +48 81 744 14 30 Małgorzata Fac e-mail: malgorzata@marmiscala.com tel. +48 694 674 799, tel./fax: +48 81 744 14 30

CARRIÈRES PLO Bloki granitowe

TARN SILVERSTAR

Zamówienia i logistyka „ATRIUM” P.U.H Wojciech Czech tel. kom. 605 358 648

e-mail: wojtek@czech.pl

www.czech.pl

True stones Atlantic Stone - Wyłącznie u Bagnary

Naturalna elegancja tego wyjątkowo zwartego chińskiego granitu, sprawia że kamień wyjątkowy - nie do pomylenia z żadnym innym. Jego niebiesko-szary odcień, może mieć różną intensywność, co sprawia, że idealnie sprawdza się w nowoczesnej architekturze, a także w eleganckich wnętrzach. Struktura tego kamienia jest zmienna, przechodząca od drobnych cienkich, do nieco grubszych żył.

Własne kamieniołomy Ponad 800 typów kamieni naturalnych Produkcja, obróbka, sprzedaż Bloki, płyty, elementy gotowe Projekty

SPRZEDAŻ POLSKA Marcin Frankiewicz M +48 576 75 93 14 marcin.f@bagnara.net

NIKOLAUS BAGNARA S.P.A. Verona - Italy T +39 045 626 91 82 info@bagnara.net www.bagnara.net

Sztuka

Polskiej Natury

Specjalizujemy się w polskim kamieniu:

Morawica, Wapień Pińczowski, Bolechowice, Crema

Marmur-Płytki , Podłęże 48 28-400, Pińczów tel. 41 358 91 89 , tel./fax 41 357 61 46, tel. kom. 604 086 867, www.marmur-plytki.pl

OD REDAKCJI Przypuszczam, a właściwie jestem niemal pewny, że Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych (RODO) spędza sen z powiek wielu przedsiębiorcom, niezależnie od branży, w jakiej działają. Dostosowanie się do nowych, nie ma co owijać w bawełnę, rygorystycznych przepisów wymaga sporo Bogdan Lewicki zachodu. Ale, o co tyle hałasu? Przecież od dwóch lat wiadomo o zmianie przepisów. Można było się do nich przygotować i teraz ze stoickim spokojem czekać na godzinę „W”. Teoretycznie to prawda, jednak idę o zakład o każde pieniądze, że po 25 maja i tak wiele firm będzie wciąż nieprzygotowanych. RODO ma jeszcze jednego potężnego straszaka– drakońskie kary za nieprzestrzeganie przepisów. Na razie nikt ich wprawdzie jeszcze nie zapłacił, większość uspokaja, że nikt od razu nie wyśle w Polskę setek kontrolerów, którzy wymierzą milionowe kary (tak, to nie przejęzyczenie, kary mogą sięgać nawet 20 milionów euro lub 5% rocznych obrotów firmy). O tym, czego spodziewać się po nowych przepisach przeczytamy w artykule „Czy powinniśmy się bać RODO?” mecenas Edyty Iacovone. Może po lekturze, niektórzy stwierdzą, że nie taki diabeł straszny... Na pewno niestraszna, a wręcz przeciwnie, jest wiadomość, że port w Szczecinie rok 2017 zaliczył do najbardziej udanych WYDAWCA I REDAKTOR NACZELNY: Maciej Brzeski SEKRETARZ REDAKCJI: Bogdan Lewicki WSPÓŁPRACA: prof. Jan Bromowicz, prof. Marek Lorenc, prof. Jacek Rajchel, dr Paweł P. Zagożdżon, Katarzyna D. Zagożdżon, Sławomir Mazurek, Wacław Chrząszczewski, Jarosław Rocławski, Magda Rocławska-Harań, Marcin Kaczorowski, Dorota Paruch, Paul Daniel. KOREKTA: eKorekra24 SKŁAD I OPRAWA: SVPR s.c. PROJEKT GRAFICZNY: Katarzyna Jurgielewicz Kontakt z redakcją: SVPR s.c. ul. Mickiewicza 30/3, 60-836 Poznań tel. +48 61 662 98 70 e-mail: redakcja@nowykamieniarz.pl, www.NowyKamieniarz.pl Druk: Drukarnia Beltrani sp. j., ul. ul. Śliwkowa 1, 31-982 Kraków

bijąc swoje rekordy w przeładunkach oraz wyprzedzając porty, o których zawsze mówiliśmy, jako o największych w Europie. Oczywiście ten wynik, nie jest zasługą wyłącznie branży kamieniarskiej, ale dołożyła ona do tego sukcesu także swój „kamyczek”. Ze statystyk wynika nawet, że w 2017 roku szczeciński port był największym w Europie pod względem przeładunku kamienia, a to robi wrażenie i jest już wyłącznie zasługą naszej branży. Tak na marginesie nieraz słyszymy utyskiwania, na temat kondycji polskich firm kamieniarskich, a tu proszę importujemy tyle kamienia.... O portach w Szczecinie, Gdańsku i Gdyni przeczytacie w artykule Józefa Djaczenki „Płynie kamień do Polski”. „Błędy, usterki i defekty okładzin kamiennych” to z kolei artykuł naszego autora i felietonisty Sławomira Mazurka. W bogato ilustrowanym materiale omawia najczęstsze błędy popełniane przez wykonawców podczas montażu kamiennych okładzin. Z pewnością, żaden artykuł nie wyczerpie w pełni tak obszernego tematu, a codzienna praktyka kreuje sytuacje, wydawałoby się niemożliwe. Jednak wiedząc, co może się wydarzyć podczas montażu elewacji z płyt kamiennych można się pewnych błędów ustrzec i taka właśnie była intencja autora, który podzielił się z czytelnikami swoimi spostrzeżeniami na temat wielu aspektów zastosowania kamienia, jako materiału okładzinowego. W numerze ponadto, tradycyjna, spora dawka fachowej wiedzy kamieniarskiej, dużo ciekawostek, wiadomości z kraju i ze świata, wywiady z ludźmi z branży i nasi felietoniści. Miłej lektury! „Nowy Kamieniarz” jest bezpłatnym dwumiesięcznikiem poświęconym branży kamieniarskiej. Jest rozsyłany bezpośrednio do zakładów kamieniarskich, firm architektonicznych, firm branży budowlanej, dystrybutorów bloków, narzędzi oraz chemii kamieniarskiej. SVPR s.c. jest członkiem Związku Kontroli Dystrybucji Prasy. „Nowy Kamieniarz” ma kontrolowany nakład 4000 egzemplarzy.

Our official representative in Italy: Marco Selmo, tel. +39 045 6888510, mob. +39 335 5786001 Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych reklam i ogłoszeń płatnych. Nie zwraca materiałów niezamówionych.

SPIS REKLAM ALINA 139, 141 21 ALKAM 10 AN WANG 11 BAGNARA 113 B-CHEM POLSKA 139 BETIMO 71 BOART & WIRE 79 BRETON 142 CAGGIATI 9 CARRIÈRES PLO 134 CEMADIAM 113 CHATECH 121 CYBERLAB.PL 47 DIABÜ 132, 137 DIAMANT-AS 51 E-COMMERCE-INVEST 85 ETERNA 111 EUROARSS 14 FOTOCERAMIKA FUJIAN JINJIANG XIANDA 55 MACHINERY

GALERIA KAMIENI 63 GMM 109 97 GOLDEN LEAF 31 GRANEX GOCH 117 GRAN HURT 15 GRANIT DULNIAK 83 GRANIT-COLOR 27 GRANITEX 49 GRANITON 138 GRANMAR KRAKÓW 91 GRAN-POL 93 GRAWIS 89 H.M. TARN GRANIT 75 HALLINDENS 47 HERMES GABROSTONE ITALDIAMANT POLAND H.E.D 117 K&K AUTOMATIC MACHINES 136 KAMIENIARSTWO ZENON KISZKIEL 2 45 KOLOR GRANIT 133 KRZEMEX 67 M.E.J.A. BUGANIUK

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

MACH PLUS 76, 77 99 MAGMA 139 MANULIK 57 MARABU NATURSTELNHANDEL 6, 7 MARMI CORRADINI 8 MARMI SCALA 13 MARMO MECCANICA MARMUR- PŁYTKI JACEK ŁATA 12 13 MARMUR-DULEMBA 107, 123 MC DIAM MEC 119 131 MEGA-STONE 115 MEKANIKA 5 METAMAR POLSKA 105 METIKAM STONE 101 MFD GRANITS 81 MONOLIT 65 OLGRAN 19, 20 OPAL 87 OPPOLD POLSKA 140 PAMIR

PILLA 29 4 PROMASZ 43 PS-GRANIT 53 RAINBOW STONES INDIA 59 ROAD MEMORY 137 RODLEW QMD 1,3 ROGALA 107 RW GRANIT 89 SILKAM 103 STENEKO 125 SYNTETYK TARGI MARMOMACC WERONA 130 TARGI STONE POZNAŃ (MTP) 95 TARGI STONE+TEC NORYMBERGA 29 41 TECHNISTONE 136 TOPAZ 127, 135 VESTE 60, 61 WEHA POLSKA WOŁKIEWICZ ZAKŁAD OBRÓBKI 23 KAMIENIA 55 YELLOW STONE 138 ZAKO

SPIS TREŚCI

Ściśle tajny konglomerat

Z KRAJU Kamieniarska agora Wydarzenia Płynie kamień do Polski

18 22 46

ZE ŚWIATA 62 FOT. ARCHIWUM AUTORA

Wydarzenia O strzegomskich górnikach słów kilka Huelgoat – z ziemi francuskiej do polskiej

64 68

HISTORIA 40 72

FIRMA Czy powinniśmy bać się RODO? Odczarować kamień – wywiad z Sebastianem H. Günaydinem Carrara –25 lat w kamieniu – wywiad z Bożeną i Mariuszem Heniczami Klasyfikacja rynku kamieniarskiego w Polsce

28 32

38 56

KAMIEŃ NATURALNY Wapienie jurajskie Krakowa Deterioracja materii skalnej Park Skalny w Strzelinie Słownik geologiczny – lus, łod

78 84 90 96

ARCHITEKTURA Targi Salone del Mobile Milano 108

W poprzednim numerze rozpoczęliśmy cykl artykułów, w których prezentujemy ciekawsze wydarzenia i kamieniarskie historie sprzed lat, widziane oczyma mgr inż. Wacława Chrząszczewskiego, autora doskonale znanego naszym czytelnikom. W tym wydaniu o „ściśle tajnym” wykorzystaniu polskich konglomeratów.

Płynie kamień do Polski

Polskie porty uzyskują coraz lepsze wyniki, ich znaczenie – jako ważnych miejsc przeładunkowych na Bałtyku – rośnie. Wpływ na to ma także sprowadzany z różnych kontynentów kamień, przede wszystkim granit. Transportowany jest w formie bloków, a także gotowych wyrobów, m.in slabów.

FOT. STOCK XCHANGE

Ściśle tajny konglomerat Ekskluzywne od tysiącleci

Błędy, usterki i defekty okładzin kamiennych

TECHNOLOGIE 98 98 FOT. JARCHIWUM AUTORA

Błędy, usterki i defekty okładzin kamiennych Inteligentna produkcja w wielkim formacie Pokrusz i wykorzystaj Człowiek żyje tak długo.... HI 300 – zatrzyma wilgoć

114 118 120 122

FELIETON Mazurek: Wakacje wśród kamieni Rocławski: Minister do spraw zbytecznych

124

126

Rozwijając tytułowe zagadnienie, najpierw przedstawimy proces powstawania okładzin kamiennych, tak poziomych, jak i pionowych, tak zewnętrznych, jak i wewnętrznych, od projektowania po montaż i konserwację.

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

KAMIENIARSKA AGORA 10 LAT TEMU W NK W A G O N

wrzesień (nr 34) 5/2008

bezpłatny

P R Z E G R Y W A

nakład - 5500 egz.

10 SZYBKICH PYTAŃ

C I Ę Ż A R Ó W K Ą

ISSN 1899-3419

Zbigniew

Barwałd inwestuje

Kosiorowski

w zakład

ałożyciel i właściciel firmy K&K Automatic Machines w Cmolasie na Podkarpaciu, specjalizującej się w produkcji bogatej gamy maszyn dedykowanych branży kamieniarskiej. Z branżą związany od niemal 20 lat.

Lubię... jazdę motocyklem. Nie lubię... bezczynności. Kiedy mam wolny czas... odpoczywam. Chociaż raz w życiu chciałbym... polecieć w kosmos. Gdybym nie pracował w kamieniu to... byłbym detektywem. Kamień jest dla mnie... wyzwaniem do produkcji nowych maszyn. Mój ulubiony kamień to... Star Galaxy. Lubię w branży... partnerskie relacje. Najbardziej cenię w swojej firmie... ciągły rozwój. Najważniejszą rzeczą, którą zmieniłabym w firmie... lokalizację.

Matthews International S.p.A. - Via Martiri della Libertà, 71 - 43052 Colorno - Parma - Italy Tel: +39 05215208 - Fax: +39 0521521148/+39 0521816777 - info@matw.it - www.matw.it

„NOWY KAMIENIARZ” 33 (4)/2008 „Barwałd inwestuje w zakład” informował okładkowy tytuł 34 numeru Nowego Kamieniarza. Wacław Chrząszczewski opisał w nim nowatorskie rozwiązanie zastosowane w kamieniołomie Barwałd SA, Z uwagi na możliwości pozyskania bloków, nadających się do przetworzenia na elementy budowlane właściciele zdecydowali się na uruchomienie zakładu obróbki. Pierwotny projekt przewidywał wykonanie standardowej hali o konstrukcji stalowej. Jednak w tym okresie koszty budowy hali tego typu wzrosły o przeszło 30% i rozpoczęto poszukiwania tańszych rozwiązań. Okazało się nim zastosowanie samonośnych przekryć łukowych oferowanych przez firmę Iglobud. Hala ma rozpiętość 12 i długość 42 m. Powierzchnia zabudowy hali – 502 m kw., wysokość nominalna hali - 6/8,5 m. Kamieniarstwo „głazowe” – dobry pomysł na biznes to z kolei artykuł poświęcony próbom obrabiania głazów narzutowych (kamień polny). Okazuje się, że wielu polskich kamieniarzy próbowało ciąć kamień polny. Powstało w ten sposób wiele ciekawych realizacji, nagrobki, pomniki, cokoły, tarasy, rzeźby itd. W artykule przedstawiono zakład Polgranit z okolic Strzałkowa (woj. wielkopolskie). Surowiec był pozyskiwany z pobliskiej kopalni odkrywkowej węgla brunatnego i transportowany wywrotkami na teren zakładu. 

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

PRZEGLĄD PRASY ZAGRANICZNEJ

stępniak numeru francuskojęzycznego Pierreactual z kwietnia tego roku poświęcony został debacie podjętej podczas marcowych targów kamienia Xiamen na temat zapewnienia jak najlepszego marketingu naturalnemu kamieniowi. Wszystko oczywiście w kontekście agresywnego marketingu „sztucznego” kamienia. Spotkanie, w którym uczestniczyli przedstawiciele tureckich, brazylijskich, chińskich, indyjskich i francuskich stowarzyszeń producentów odbyło się w przededniu targów z inicjatywy World Natural Stone Association (WONASA). Zdaniem Pierreactual jednym z wniosków płynącvym z tej debaty jest konieczność podkreślania naturalności i unikalności kamienia a także wykorzystanie do jego promocji i dystrybycji informacji sieci społecznościowych. W numerze znalazł się także artykuł o mariażu firm Brachot i Beltrami (o połączeniu tych firm pisaliśmy w 98 numerze NK).

Natomiast w majowy numer niemieckiego czasopisma Naturstein ma na okładce tytuł „Buduj z kamieniem naturalnym”. W artykule znajdziemy przykładowe studium przypadku dla budownictwa z kamienia naturalnego. Redakcja prezentuje nagradzony budynek z fasadą z piaskowca w Bayreuth, nowo zaprojektowany plac we Fryburgu i prywatny dom pod Genewą. W numerze także rozmowa z ekspertem od elewacji z kamienia naturalnego. Olivier Brütz, bohater artykułu „Miejsce pracy na wysokości 112 m” oprócz tego, że jest technikiem kamieniarskim to na dodatek pracuje na wysokościach. W numerze również „Cmentarz przyszłości”, który jak piszą niemieccy dziennikarze ostatnio był tematem różnych sympozjów i konferencji. Willy Hafner odwiedził niektóre z nich i przedstawił wyniki tych eskapad. Wynika z nich, że w Niemczech zyskują popularność tzw. groby z niskim poziomem opieki. 

Jako jedyni w kraju wykonujemy fotografie na porcelanie z rozdzielczością 2400x2400 dpi

Do każdego zdjęcia kolorowego silikon montażowy GRATIS

Jedyna firma w Polsce wykonująca zdjęcia nagrobkowe w oparciu o certyfikowany System Zarządzania Jakością ISO 9001:2015

Firma europejska Nr 1 w Polsce

OPAL Fotoceramika jedyna firma w Polsce wykonująca zdjęcia nagrobkowe w oparciu o System Zarządzania Jakością ISO 9001:2015

Fotoceramika interaktywna

BEZPOŚREDNI IMPORTER GRANITU Albert Bielak

Finlandia Ukraina

Chiny

Francja Indie Brazylia

Angola RPA

JUŻ JEST!

BLACK BRASIL - NOWY MATERIAŁ

SKŁAD: Niezdów 208, 24-300 Opole Lubelskie, Biuro: +48 531 889 002, Albert: +48 722 271 965, kontakt@alkam.info

www.alkam.info

Z KRAJU WYDARZENIA

FOT. ARCHIWUM ZPBK

XXII WALNY ZJAZD ZPBK W BORCZU

XXII Walny Zjazd Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej zorganizowano w Borczu koło Gdańska. Trzydniowe wydarzenie (13-15 kwietnia 2018 r.) zgromadziło około 50 przedstawicieli branży. W programie tradycyjnie znalazło się sprawozdanie z działalności zarządu, zaprezentowane przez prezesa Krzysztofa Skolaka. Tego wieczora dyskutowano także m.in. o substytutach kamienia. W ten temat wprowadził Dariusz Duda członek zarządu, który uczestniczył z ramienia ZPBK w konferencji podczas targów w Xiamen. Z uwagi na to, że w Borczu obecny był Robert Mieldziuk, dyrektor targów STONE, dyskusja objęła także temat możliwości promocji kamienia i kamieniarstwa na różnych imprezach targowych w Polsce, a także poza jej granicami. Rozmawiano m.in. o moż-

liwości uruchomienia dużego stoiska podczas targów STONE 2018 w Poznaniu oraz przedstawiono przygotowania do udziału w targach Autostrada i SacroExpo organizowanych przez Targi Kielce (o jednej z takich inicjatyw „Dom dla Krzyża”, piszemy na str. 26) Kolejnym – już tradycyjnym– punktem obrad są prezentacje ofert firm. W Borczu prezentowała się Mekanika, która jest przedstawicielem na nasz kraj włoskich producentów maszyn do obróbki kamienia. Ostatnim, budzącym największe emocje i najdłuższą dyskusję, punktem programu obrad była tematyka praw autorskich, w którą wprowadził dr Jakub Chwalba z Katedry Prawa Własności Intelektualnej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Podczas spotkania przedstawiona została również propozycja ugody, którą przesłał do ZPBK archi-

tekt Krzysztof Michalski (o „walce” tego architekta z podrabianiem nagrobków, jego autorstwa oraz o prawomocnych wyrokach karnych, które zapadły w tych sprawach pisaliśmy w 100 i 101 numerze NK). Z tematyką nagrobków związana była także informacja członka zarządu Michała Firleja, który przedstawił najnowszą wersję branżowej normy nagrobkowej. Zainteresowani tą tematyką otrzymali najnowszą wersję dokumentu, aby mogli przedstawić ewentualne finalne uwagi. Jak powiedział nam prezes K. Skolak przyjęcie dokumentu jako normy branżowej planowane jest jeszcze w tym roku. Niewykluczone, że dokument zostanie później skierowany do dalszej procedury legislacyjnej, tak aby stał się normą polską. Sobota była dniem „wyjazdowym” Pierwszym punktem programu była wizyta w firmie Murkam, po której gości oprowadzał jej właściciel Leon Czerwiński. Kolejnym celem był oddział hurtowni Grupy EGA, który przedstawił Andrzej Adamus. Później grupa udała się Westerplatte i gdańską starówkę. Wieczorem, po powrocie do hotelu, czekały ostatnie atrakcje – grill, ognisko, pieczyste i degustacja piwa z lokalnego browaru. B.L. 

23 czerwca br. wystartuje VII edycja biegu „Strzegomska Dwunastka – Biegajmy Razem”. Wzorem lat ubiegłych, zawody są jednocześnie Ogólnopolskimi Mistrzostwami Branży Kamieniarskiej. Jak nazwa wskazuje bieg odbywa się na dystansie 12 kilometrów. Tradycyjnie start i meta tych zawodów znajdują się na strzegomskim rynku, a zawodnicy mają do pokonanie dwie sześciokilometrowe pętle. Trasa wiedzie ulicami miasta oraz w pobliżu kilku okolicznych kamieniołomów.

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. ARCHIWUM ZPBK

CZEKAJĄC NA STRZEGOMSKĄ DWUNASTKĘ Na zwycięzców licznych kategorii czekają atrakcyjne nagrody. Każdy uczestnik otrzyma pakiet startowy i unikatowy medal z granitowym akcentem. Na 6 tygodni przed startem lista zgłoszeń obejmowała ok. 350 zawodników, z czego 18 zadeklarowało udział w Mistrzostwach Branży Kamieniarskiej. W tym roku zapisy trwają do 31 maja. Opłata startowa wynosi 50 zł. Więcej informacji: www.strzegomska12.eu lub facebook.com/strzegomska.dwunastka. (red) 

PŁYTY GRANITOWE Z NAJLEPSZYCH KOPALŃ ŚWIATA

Wyprzedaż płyt Imperial White 6cm - 450 brutto 5cm - 400 brutto oferta dotyczy bloku nr 02

NOWE MATERIAŁY w grubościach 3 cm, 5 cm, 6 cm, 7 cm, 8 cm, 10 cm. (Ghibli, Star Galaxy) PŁYTKI GRANITOWE Absolute Black, Star Galaxy, Star Ruby, Ivory Brown oraz wiele innych

ZAPRASZAMY

DO WSPÓŁPRACY 05-320 MROZY

WARSZAWA MROZY

tel. 504 046 145 602 459 290

OBOK MIŃSKA MAZOWIECKIEGO

ul.Tartaczna 8 (obok stadionu) www.wgranit.pl

POSIADAMY WŁASNY TRANSPORT

Z KRAJU WYDARZENIA

W kwietniu 2018 r. firma ROGALA uruchomiła w Przyłęku, koło Mielca, gdzie znajduje się jej siedziba, nowy zakład cięcia marmuru i granitu. W zakładzie zostały zastosowane najnowszej generacji traki wielolinowe Jupiter GS 220 firmy Pedrini. Jeden umożliwia cięcie 48 linami, drugi 16 linami, a trzeci to monolinka (traki montowała firma TGR). Jak powiedział Nowemu Kamieniarzowi Wojciech Rogala, nowy park maszynowy znacznie wzmocni moce produkcyjne firmy ROGALA i zapewni produkcję płyt o różnych grubościch z importowanych bloków. Przywiązując dużą wagę do ochrony środowiska właściciele firmy zdecydowali się na zastosowanie lin do cięcia o średnicy 6,3 mm, (Jupiter GS 220 może też ciąć linami 7,3 mm) co przekłada

FOT. ARCHIWUM ROGALA

FIRMA ROGALA URUCHOMIŁA NOWY ZAKŁAD W PRZYŁĘKU

się na minimalizację rzazu, a w związku z tym znaczne ograniczenie produkcji odpadowego „szlamu”. Kolejną inwestycją związaną z ochroną środowiska był montaż nowej oczyszczalni wody o dużej wydajności, włoskiego producenta OMP (montaż firma MC Diam). Nowa

oczyszczalnia wyposażona w filtroprasę i zbiornik o pojemności 80 m sześć. ma wydajność 3000 l/min. w pełni zaspokajając potrzeby całego zakładu. Uruchomienie nowego zakładu wiązało się również z rozbudową hal i montażem nowej suwnicy. B.L. 

Do oferty Technistone dołączyły właśnie dwa unikalne produkty – konglomeraty kwarcytowe Crystal Calacatta Amnis i Crystal Calacatta Silva. Inspiracją do ich powstania był ceniony na całym świecie włoski marmur Calacatta. Nowości, podobnie jak ich pierwowzór, wyróżniają się krystalicznie białym tłem z dokładnie zaznaczonym rysunkiem. Materiał Crystal Calacatta Amnis dzięki swoim jasnoszarym użyleniom przypomina tradycyjny marmur Calacatta, natomiast Crystal Calacatta Silva za sprawą delikatnego, brązowego wzoru przywodzi na myśl jedną z jego odmian - marmur Calacatta Oro. Płyty dostępne są w rozmiarze Jumbo – 155x318,5 cm, o grubościach 2 i 3 cm oraz są polerowane na lustrzane odbicie. Dzięki temu bez problemu można dopasować do siebie prawe i lewe płyty oraz stworzyć spójną płaszczyznę. Najnowsze produkty wyróżniają się wyjątkowym designem, a zarazem spełniają najwyższe kryteria jakości i wytrzymałości.

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. ARCHIWUM TECHNISTONE

CRYSTAL CALACATTA AMNIS I SILVA – NOWOŚCI OD TECHNISTONE!

Najnowsze kolory konglomeratów kwarcytowych Technistone dostępne są u przedstawicieli firmy na Polskę, którzy chętnie prześlą darmowe próbki materiałów. Ich dane kontaktowe znaleźć można na stronie producenta. Elementy z materiału Technistone można zamówić w każdym dobrym

studio kuchennym oraz w najlepszych firmach kamieniarskich, a także w magazynach firmy w Poznaniu, Sokółce oraz Dankowicach, koło Bielska-Białej. Lista partnerów Technistone dostępna jest na stronie producenta.  Informacje: technistone.com/pl

OGŁOSZENIA

Z POWODU ZMIANY BRANŻY SPRZEDAM 1. Wielolina 45 linowa - nowa 2. Wielopiła ARBES typ IBF 1600 MB - pracowała 4-miesiące 3. Piła tarczowa fi 3500, prod. TECHMOR z dyskiem 4. Ładowarka kołowa KNA z otwieraną łyżką, poj.4,2m3 5. Ładowarka kołowa KNB poj. Łyżka stała 5m3 6. Kompresor o wydajności 10m3/min 7. Kompresor o wydajności 3m3/min 8. Naczepa 24 tonowa z hds EURO 170,udźwig 6,8 ton, wysięg 8,65m 9. Automaty polerskie 2 szt. 10. Bloki granitowe z Ukrainy ok.100 szt, cena od 700zł/m3 (czarne, czerwone, brązowe, zielone, szare itp.) 11. Płyty granitowe - kolory j.w. około 1000 szt ceny od 50zł/m2 12. Kostka granitowa - łamana, cięto-łamana, cięta, kolory j.w. różne rozmiary. 13. Wiertnia rdzeniowa z wiertłem fi 1300, długości 10 000 z opatentowaną technologią około pięciokrotnie tańszą i szybszą metodą wydobycia bloków granitowych. 14. Udziały w spółkach Joint Venture w Rosji 90% i na UA 100%, lub przyjmę udziałowców do wysokodochodowego interesu w oparciu o posiadane opatentowane technologie i maszyny, oraz 27-letnie doświadczenie na tych rynkach.

KONTAKT 600-899-102

SPRZEDAM FALCON 920 (15 lin) w pełni sprawny, pracujący

ŁUPIARKA KUZIK 50 rok produkcji 2009, super stan

ZPH GRANEX S.C. Nowa Wieś 4, 22-417 Stary Zamość tel.: 605 162 001, 605 162 005

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

Z KRAJU WYDARZENIA

Szukają „Domu dla Krzyża”

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. ARCHIWUM JACEK ŁATA

amieniarze ze Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej w woj. świętokrzyskim odnowią zabytkowy krzyż przydrożny z Brześcia koło Pińczowa. Wszystko w ramach akcji informacyjno – edukacyjnej „Dom dla Krzyża”, której kulminacją będą prace związane z odnowieniem tego zabytku, podczas targów Sacroexpo w Kielcach, w dnich 11-13 czerwca 2018 r. Organizatorzy akcji chcą też znaleźć „nowy dom” dla odnowionego krzyża. Ideę akcji „Dom dla Krzyża”, która jest kampanią informacyjno-edukacyjną stworzyło trzech kamieniarzy zrzeszonych w Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej z terenu woj. świętokrzyskiego. Inspiracją stało się odnowienie przydrożnego krzyża na Ponidziu, przez zakład Marmur-Płytki Jacek Łata. Tym razem Michał Ziołowicz (Firma Ekam) wraz z Jackiem Łatą (Marmur-Płytki) i Konradem Kowalczykiem (Marmur Kielce) chcą uratować kolejnego, wyjątkowego świadka historii. – Wspólnie ze ZPBK i Targami Kielce, podczas targów Sacroexpo, stworzymy replikę krzyża przydrożnego z Brześcia koło Pińczowa. Bardzo zniszczony oryginał trafi natomiast do Muzeum Diecezjalnego w Kielcach – mówi Jacek Łata. Nadzór architektoniczny nad projektem objął mgr inż. Wojciech Gwizdak – prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich w woj. świętokrzyskim, a nadzór artystyczny profesor Katarzyna Ziołowicz – dyrektor Instytutu Sztuk Pięknych Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Historia tego zniszczonego, przydrożnego krzyża jest niezwykle inspirująca. Zachowała się data oraz nazwiska fundatorów: Hipolit Sobczyk Marijanna Żona Fóndatorowie w Roku 1854. Na oryginalnym postumencie

: Odnowiony przydrożny krzyż na Ponidziu

zachowała się inskrypcja: „Błogosław Boże ludowi swemu prosiemy pokornie racz nas zachować od piorunów i gradobicia”. Wedle podań mieszkańców Brześcia, krzyż stanowi wotum za uchronienie wioski od powodzi, która pustoszyła okolicę. Kolejna wzmianka o nim pojawiła się także w annałach z II wojny światowej. W trakcie ataku na Brześć i Pińczów, kilku pracujących w polu mieszkańców wsi, schroniło się za kapliczką. Krzyż został mocno ostrzelany, ale nikomu nic się nie stało. Wdzięczni ludzie naprawili krzyż, który przetrwał 70 lat. Niestety z upływem lat i na skutek działań atmosferycznych oraz drgań przenoszonych z pobliskiej drogi krzyż rozpadł się. Na pod-

stawie pozostałych fragmentów zlecono wykonanie nowego krzyża z wapienia pińczowskiego i odnowienie postumentu. Odświeżona kapliczka stoi w miejscowości Brzeście, przy drodze wojewódzkiej z Kielc do Pińczowa. Figura, która będzie zrekonstruowana, to klasyczny „Świątek Ponidzia”. Były one fundowane przez społeczności lokalne, rodziny, szlachtę i włościan, w różnych intencjach. Stanowiły symbol czci i wiary. Powstawały także jako znak pokuty za popełnione grzechy, głównie za zabójstwa. Te, zlokalizowane na Ponidziu, wykonane są głównie z wapienia pińczowskiego. Działanie, podjęte przez ZPBK oraz Targi Kielce, mają na celu nie tylko znalezienie godnego miejsca dla zrekonstruowanej figury, ale także ukazanie potrzeby remontu innych tego typu obiektów sakralnych i zwrócenie uwagi, że tego typu prace nie zawsze są bardzo kosztowne. XVIII Międzynarodowa Wystawa Budownictwa i Wyposażenia Kościołów, Sztuki Sakralnej i Dewocjonaliów SACROEXPO, najważniejsze wydarzenie branży sakralnej w Europie, to doskonała okazja do demonstracji wspaniałych polskich kamieni budowlanych, stosowanych z powodzeniem od kilkuset lat w obiektach sakralnych. Akcja jest też okazją do zaprezentowania niezwykłych umiejętności najwyższej klasy rzemieślników. Oprócz akcji Dom dla Krzyża, podczas Sacroexpo odbędą się też spotkanie z laureatami Medalu Papieskiej rady ds. kultury Per Artem ad Deum, I edycję konferencji „Dialogi o religii” z udziałem s. Małgorzaty Chmielewskiej, ks. Mirosława Tykfera oraz Tomasza Terlikowskiego. Szczegóły akcji oraz program targów będą dostępne na stronie: www.sacroexpo.pl. B.L. 

GRANITEX Wiesław Trybuszek

SPRZEDAŻ PŁYT

USŁUGI CIĘCIA LINKAMI

Granitex ul. Armii Krajowej 55 58-150 Strzegom

GRANICZNA STRZEGOM IMPALA KURU TOKOWSKI ELITA I WIELE INNYCH

Wiesław: 601 933 423 Anna: 697 966 530 granitex@autograf.pl

Z KRAJU PRAWO

Czy powinniśmy bać się RODO ?

ażda zmiana w naszym życiu to wyzwanie często budzące niepokój i lęk przed nieznanym. Najlepszym sposobem na okiełznanie nieznanego to pozyskanie informacji, co mogę zrobić, aby niepewność nie powstrzymała mnie od działania i tak też jest z Rozporządzeniem o Ochronie Danych Osobowych (RODO). W ostatnim czasie słowo „RODO” często pojawiało się w telewizji, prasie bądź wiadomościach e-mail, które docierały do nas z ofertami szkoleń w tym zakresie, wskazując na graniczna datę 25 maja 2018 r., od kiedy to przepisy RODO zaczną obowiązywać a działania przedsiębiorców powinny być dostosowane do nowych przepisów RODO. Wypowiadając słowo „RODO”, jako prawnik mam na myśli rozporządzenie Parlamentu Europejskiego Rady UE 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenie dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych). Przedmiotowe rozporządzenie ma na celu ochronę osób fizycznych

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

w związku z przetwarzaniem danych osobowych chroniąc podstawowe prawa i wolności osób fizycznych a w szczególności ich prawo do ochrony danych osobowych. RODO będzie bezpośrednio obowiązywać bez konieczności przyjęcia polskich ustaw. Tekst RODO można znaleźć w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej L z 2016 r. nr 119 s 1. Tym samym RODO zastąpi obowiązująca ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. RODO będzie stosowane od 25 maja 2018 r. i od tej daty wszystkie podmioty, które podlegają pod RODO powinny być gotowe do stosowania tych przepisów, gdyż nie będzie już żadnego przejściowego okresu. Wprowadzone będą również przepisy polskie mające na celu uzupełnienie RODO i będą one regulować: • zasady powoływania następcy GIODO – Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (PUODO) • postępowanie przed PUODO • procedurę odwoławczą od decyzji PUODO W polskich przepisach o ochronie danych osobowych znajdzie się też

Edyta Iacovone I&S Iacovone Adwokaci www.ioslegal.pl

regulacja zasad ochrony danych osobowych, które nie zostały uregulowane w RODO, czyli niektóre zasady przetwarzania danych kadrowych. Ważną kwestią z punktu widzenia przedsiębiorcy w tym przypadku zakładów kamieniarskich prowadzących działalność gospodarcza w różnej formie prawnej jest to, kto podlega RODO? RODO podlega każdy przedsiębiorca, który prowadzi działalność w Unii Europejskiej. Może to być działalność w jakiejkolwiek formie prawnej: spółka, jednoosobowa działalność gospodarcza czy nawet oddział w Unii Europejskiej przedsiębiorcy mającego siedzibę poza Unią. Nie ma znaczenia narodowość osób, których dane osobowe są przetwarzane. Nie ma znaczenia to, gdzie są przetwarzane dane osobowe (gdzie znajdują się serwery). RODO nie znajduje zastosowania do działalności osobistej lub domowej. Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą musi stosować RODO do danych osobowych swoich klientów, pracowników, kontrahentów, ale nie stosuje RODO do danych przetwarzanych w celu czysto prywatnym.

13 – 16.06.2018

Norymberga | Niemcy

Międzynarodowe Specjalistyczne Targi Kamienia Naturalnego i Technologii Kamienia

Inspiracja i innowacja dla rynku kamienia naturalnego Największe specjalistyczne targi w niemieckim obszarze językowym proponują Państwu jedyną w swoim rodzaju różnorodność produktów i rozwiązań w zakresie kamienia naturalnego, engineered stone, techniki i nagrobków. Dodatkowo czeka na Państwa jeszcze bardziej atrakcyjny program specjalistyczny oraz dwa nowe Zapewnijcie sobie Państwo pokazy specjalne. teraz kartę wstępu korzystając z zalet zakupu online:

Informacje T +49 9 11 86 06 - 49 96 visitorservice@nuernbergmesse.de

ST18_170x115_PL_Nowy_Kamieniarz_BES.indd 1

Obsługa klientów w Polsce: PILLA POLSKA SP. Z O.O. - ul. Cmentarna 1 96-200 Rawa Mazowiecka - tel./fax 46 814 30 23 - pillapolska@pilla.com PILLA s.r.l. - Carrè (VI) Italy - Tel. 0039.0445.890200 - Fax 0039.0445.891988 - info@pilla.com

stone-tec.com/ see-you-soon

07.03.18 11:36

Prowadzimy sprzedaż wysyłkową www.pilla.com

Odwiedź nas na nowej stronie

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

Z KRAJU

JAKIE CZYNNOŚCI NA DANYCH OSOBOWYCH PODLEGAJĄ RODO? Jak już wcześniej wspomniałam RODO stosuje się do przetwarzania danych osobowych. Przetwarzaniem danych osobowych są jakiekolwiek operacje wykonywane na danych osobowych. Wyróżniamy następujące czynności przeprowadzane na danych osobowych: • zbieranie danych, • przechowywanie danych, • usuwanie danych, • opracowywanie danych, • udostępnianie danych. RODO obejmuje wszelkie czynności, które mają za przedmiot dane osobowe, co w firmach kamieniarskich ma miejsce zapewne przez zawieranie umów, zlecenia, archiwizowaniu danych klientów, tworzeniu bazy klientów, niszczeniu dokumentów, zlecaniu usług kurierskich. CO TO SĄ DANE OSOBOWE? Dane osobowe to wszelkie informacje odnoszące się do zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Osobą zidentyfikowaną jest taka osoba, której tożsamość znamy, którą możemy wskazać spośród innych osób. Osobą możliwą do zidentyfikowania jest taka osoba, której tożsamości nie znamy, ale możemy poznać, korzystając z tych środków, które mamy. Dane osobowe to informacje o osobach fizycznych – osoby prawne nie mają danych osobowych. Ale pracownicy osób prawnych mogą mieć dane osobowe, jak każda inna osoba fizyczna. Wyróżnia się dwie kategorie danych osobowych: • tzw. dane osobowe zwykłe, • dane osobowe zaliczające się do szczególnych kategorii danych (dawniej zwane danymi wrażliwymi). Właściciel zakładu kamieniarskiego działający, jako przedsiębiorca przetwarzający dane osobowe, może to robić, jako jeden z dwóch kategorii podmiotów: • administrator danych, • podmiot przetwarzający dane Administrator danych to taki pod-

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

miot, który decyduje o celach i sposobach przetwarzania danych, czyli jak i w jakim celu wykorzystać dane osobowe. Administratorem będzie: • pracodawca w stosunku do danych osobowych swoich pracowników, • sprzedawca w stosunku do danych osobowych swoich klientów, • właściciel strony internetowej w stosunku do danych osobowych osób, które zaprenumerowały newsletter. Podmiot przetwarzający dane osobowe nie decyduje o celach i środkach przetwarzania danych – działa na podstawie umowy z administratorem danych. Administrator danych może, bowiem albo sam przetwarzać dane, albo skorzystać z usług zewnętrznego podmiotu, który te dane będzie przetwarzał dla niego: • biuro rachunkowe przetwarza na zlecenie zakładu kamieniarskiego dane osobowe przekazane mu w tym celu przez przedsiębiorcę • podmiot utrzymujący na zlecenie swoich klientów konta poczty elektronicznej przetwarza na zlecenie dane osobowe. Podmiot przetwarzający dane na zlecenie powinien zawrzeć z administratorem danych odpowiednią umowę, tzw. umowę powierzenia. Administrator ma obowiązek przetwarzać dane zgodnie z prawem, rzetelnie i w sposób przejrzysty dla osoby, której dane dotyczą. Jest on także odpowiedzialny za przestrzeganie przepisów i musi być w stanie wykazać ich przestrzeganie. Jeżeli przetwarzanie danych odbywa się na podstawie zgody, administrator musi być w stanie wykazać, że osoba, której dane dotyczą wyraziła zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych. JAK NALEŻY ZABEZPIECZAĆ DANE OSOBOWE? RODO odchodzi od praktyki polegającej na wskazywaniu w przepisach prawa konkretnych środków zabezpieczenia danych osobowych, jakie mają zostać wdrożone przez administratora danych. Zamiast tego RODO wprowadza tzw. podejście oparte na ryzyku. Istota podejścia opartego na ryzyku

sprowadza się do tego, że każdy podmiot przetwarzający dane osobowe powinien samodzielnie określić, jakie konkretne środki zabezpieczenia danych należy wdrożyć. Dobór środków zabezpieczenia powinien być oparty o: • charakter, zakres, kontekst i cele przetwarzania, • ryzyko naruszenia praw lub wolności osób fizycznych o różnym prawdopodobieństwie, • wystąpienia i wadze zagrożenia, • stan wiedzy technicznej, • koszt wdrażania. Każdy podmiot przetwarzający dane osobowe powinien więc: • ustalić, jakie dane osobowe, w jakim charakterze, po co i w jakim środowisku przetwarza, • określić ryzyko naruszenia praw lub wolności osób fizycznych związane z takim przetwarzaniem, • dobrać odpowiednie środki zabezpieczenia danych, uwzględniając istniejące możliwości techniczne i własne możliwości finansowe. RODO nie nakazuje stosowania żadnych konkretnych środków zabezpieczenia danych. Wskazuje tylko przykładowe środki techniczne i organizacyjne, które mogą służyć osiągnięciu tego celu, tj. zapewnienia stopnia bezpieczeństwa odpowiadającego ryzyku. Podejście oparte na ryzyku zakłada, że każdy podmiot przetwarzający dane w sposób świadomy podejmie decyzję o stosowanych środkach zabezpieczenia. Ma to tym większe znaczenie, że podmiot ten ponosi odpowiedzialność w przypadku naruszenia bezpieczeństwa danych osobowych. Więcej o ocenie ryzyka wynikającego z przetwarzania danych osobowych znajdziemy w poradniku GIODO pod adresem www.giodo.gov.pl/ pl/1520282/10294 lub skanując kod do poradnika poniżej. 

Płyty granitowe i polerowane Szeroki wybór kolorów

www.zphgranex.pl Absolut Black, African Galaxy, Angola Labrador, Antique Brown, Aruba Gold, Balmoral Dark, Baltic Green Dark, Bengal Black, Amadeus/Blue Fantasy, Blue Moon, Blues Night, Bohus Grey, Bohus Red, Bonacord, Brasilian Coffee, Crema Julia, Elita, Hassan Green, Impala P, Indian Black Super Dark, Kashmir Gold, Kuru Grey, Labrador, Lavender Blue, Marikana TD, Nero Angola, Orion, Shivakashi Gold, Star Ruby, Star Galaxy, Steel Grey, Szwed, Tarn Silverstar, Tokowski, Vanga, Verde Bahia, Verde Gloria, Verde Ubatuba, Verde Savana/Verde San Francisco, Viscont White

POSIADAMY W OFERCIE PONAD 100 KOLORÓW Z.P.H GRANEX S.C. Krzysztof Goch i Andrzej Goch Nowa Wieś 4, 22 - 417 Stary Zamość tel.: 84 616 33 63, 605 162 001 fax.: 84 616 39 59 Hurtowe Punkty Sprzedaży Płyt: Ostrów Mazowiecka ul. Wiśniowa 21 07-300 tel.: 600 062 792, 600 883 778 Wola Rafałowska - gmina Mrozy ul. Lipowa 13, 05-320 tel.: 723 497 156, 608 396 947

Ostrów Mazowiecka Warszawa

Wola Rafałowska Wola Jachowa

Wola Jachowa 124 / k. Kielc 26-008 Górno tel. 606 488 907

Projekt współﬁnansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

Odczarować kamień Dlaczego grupa Metamar wybrała na siedzibę swego kolejnego centrum sprzedaży i logistyki Polskę? Polska została wybrana z kilku powodów. Po pierwsze ma bardzo duży potencjał, przecież to 40 milionowy kraj, po drugie dobra lokalizacja na mapie Europy, a po trzecie mieszkam w Polsce od wielu lat, jestem z nią związany rodzinnie i biznesowo, lubię tu żyć. Zastanawiając się nad dalszym rozwojem firmy Metamar, zauważyłem, że w Polsce nie ma centrum sprzedażowego żadnego znaczącego producenta wyrobów kamieniarskich. Większość firm kupuje materiał i dopiero potem go przerabia lub sprzedaje już przerobiony. Metamar nie kupuje tylko wydobywa kamień ze swoich kopalni i przerabia we własnych zakładach i to jest ta zasadnicza różnica i potencjał. Dostrzegłem to i wtedy zadaliśmy sobie pytanie: Dlaczego nie wejść w to, nie być bezpośrednim dostawcą dla hurtowników, zakładów kamieniarskich, partnerem dla architektów, producentów okien, drzwi. Oczywiście nasza gama towarów jest bardzo różnorodna i dostępna również dla osób średnio zamożnych. Inną rzeczą, którą zauważyłem jest to, że często klient musi czekać po wybraniu towaru, bo towar „dopiero płynie” do Polski. U nas tego nie ma. Może zabrzmi to nieco poetycznie, ale chcemy „odczarować kamień”, chcemy udowodnić, że to nie jest coś ekstremalnie luksusowego, że każdy znajdzie u nas „swój kamień”. To „odczarowywanie” wiąże się też z tym, że Polscy klienci wciąż mają małą świadomość możliwości kamienia, co dziwne dotyczy to także architektów, wykonawców i jest

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. ARCHIWUM NK

O obecności na polskim rynku marki Metamar oraz jej planach na najbliższy okres z Sebastianem H. Günaydinem prezesem Metamar Polska rozmawia Bogdan Lewicki

pochodną braku należytej edukacji na uczelniach. Ta wiedza jest bardzo powierzchowna a kamień to przecież wspaniały materiał, o niemal nieograniczonych możliwościach. Ale siedziba Metamar w Woli Mrokowskiej koło Warszawy nie działa od tylu lat tylko od 2015 r. To prawda. Wcześniej kamień Matamaru był obecny na polskim rynku, ale nie był promowany pod marką Metamar, która w świecie jest doskonale znana. Firma Metamar Marble jest największym w Turcji producentem elementów kamiennych – slabów, płytek, mozaik, obiektów przestrzen-

(

W najbliższym czasie w ofercie Metamaru pojawią się włąsne nanopreparaty do pielęgnacji i impregnacji kamienia.

Chcemy „odczarować kamień” i udowodnić, że to nie jest coś ekstremalnie luksusowego i każdy znajdzie u nas „swój kamień” mówi Sebastian H. Günaydin, prezes Metamar Polska.

nych. Jest również właścicielem kilkudziesięciu kopalń marmuru, trawertynu, onyksu i wapieni. Metamar ma swoje centra sprzedaży w Turcji i USA. W Europie takiego miejsca wcześniej nie było, nasze materiały sprzedawaliśmy bezpośrednio z Turcji. Chcieliśmy zwiększyć sprzedaż w Polsce, więc musieliśmy otworzyć magazyn, bo towar musi być na miejscu dostępny od ręki. W naszym portfolio jest ponad 200 kolorów kamienia, oferujemy ponadto sprzedaż wyrobów z kamienia, takich jak: parapety, stopnie, umywalki, brodziki czy blaty kuchenne, płytki, mozaiki, kolumny oraz obiekty 3D wyposaże-

Z KRAJU

Współpraca z architektami jest zrozumiałą, ale skąd pomysł na współpracę z salonami Agata Meble? Współpraca z siecią Salonów Agata Meble to jeden z naszych najnowszych polskich projektów. Współpraca odbywa się na kilku płaszczyznach. Po pierwsze dostarczamy kamień na podłogi przy wejściach. Naszą Tundrę – kamień niewydobywany nigdzie indziej, dostarczyliśmy już do 5 salonów. Ale to nie wszystko. Kolejnym miejscem, gdzie można zobaczyć kamienie Metamaru w Agta Meble są boksy z gotowymi aranżacjami wnętrz. To po prostu zaaranżowany pokój z meblami Agaty, w którym podłoga, ściany i elementy wykończeń są z naszych kamieni. Moim zdaniem taki sposób ekspozycji zarówno mebli jak i kamienia jest bardzo dobry. Odwiedzający Agata Meble widzą „w naturze” jak może wyglądać dany mebel połączony z konkretnym kamieniem ułożonym na dużej powierzchni. Te duże powierzchnie są ważne, ponieważ wiele osób ma problem z wyobrażeniem sobie np. ściany czy podłogi na podstawie małej próbki kamienia. Jesteśmy bardzo zadowoleni z tego projektu, ponieważ mamy bardzo dobry odbiór przez klientów. W planach mamy zrobienie w „Agacie” interaktywnych monitorów, na których klienci będą mogli zmieniać rodzaje kamienia. Dosyć proste rozwiązanie, ale pozwalające szybko podejrzeć wiele materiałów, także na tle mebli. Niedługo w ofercie Metamaru pojawi się nowy produkt. Nawiązaliśmy współpracę z polskim producentem nanopreparatów dedykowanych naszym kamieniom. W fazie prób były testowane tylko na naszych kamieniach. Preparaty przeszły już wszystkie testy w polskich instytutach, uzyskaliśmy wszystkie pozwolenia i niedługo wejdą do sprzedaży. Będą dwie linie: do co-

) Od 2015 roku Metamar Polska ma swoją siedzibę w Woli Mrokowskiej, przy trasie Grójec – Warszawa. Jest to pierwsze w Europie centrum sprzedaży firmy Metamar Marble największego w Turcji producenta elementów kamiennych– slabów, płytek, mozaik, obiektów przestrzennych.

) Jednym z najnowszych projektów firmy Metamar Polska jest wielopłaszczyznowa współpraca z siecią Salonów Agata Meble. Kamienie z oferty tej firmy zobaczymy tam m.in w boksach z gotowymi aranżacjami wnętrz.

dziennej pielęgnacji oraz do impregnacji. Chcemy pokazać a właściwie przekonać polskich klientów do kupowania marmurów na blaty kuchenne. Przecież Włosi, Amerykanie używają w swoich kuchniach marmurów, a nie tylko granitów. Mamy materiały do impregnacji, więc je stosujmy. W naszej ofercie są również kamienie doskonale nadające się na elewacje, np Simena czy Aero Cream. Simena została jużużyta na wielu elewacjach w Polsce, gdzie zastosowano impregnat, o kórym wspomniałem wcześniej. Po kilku latach elewacja wygląda jak nowa, chociaż zastosowano najsłabszą, z trzech wersji impregnatu. Seria tych impregnatów jest naszym polskim pomysłem zrealizowanym we współpracy z polską firmą. Oczywiście preparaty będą dostępne we wszystkich 160 punktach oferujących produkty Metamaru również w Turcji i USA. 

FOT. ARCHIWUM METAMAR (2)

nia wnętrz i małej architektury ogrodowej.

Metamar Marble ma rozbudowaną sieć własnych kamieniołomów, trzy zakłady obróbki kamienia (w Turcji) własne biuro projektowe. Proces wytwarzania poszczególnych wyrobów – od wydobycia, po obróbkę i przygotowanie finalnego produktu – jest pod ciągłą kontrolą fachowego personelu – łącznie Metamar zatrudnia 1300 pracowników. Głównym źródłem pozyskiwania kamieni są kamieniołomy w: • Manyas (Bianco Neve), • Isparcie (Anthracite Gold, Mount Grey, Ice Grey, Earth Grey, Nordic Grey, Tundra Blue, Tundra Grey, Tundra Blue, Pietra Natuca, Cafe Desert, Cream Pino, Pino Coliseum), • Denzil (Classic Travertine, Ivory Travertine, Walnut Travertine), • Burdur (Autumn Brown), • Demre (Aero Cream, Simena) • Aksaraii (Amber Onyks, Gold Travertine).

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

MERKETING PORADY

Nowa Baza - nowe możliwości Ruszamy z nową edycją Bazy Danych Kamieniarstwa! W edycji 2017/2018 postawiliśmy na Internet.

hcemy, by każdy zakład kamieniarski, angażując niewielkie środki, miał zapewnioną porządną promocję w Internecie. Dla wszystkich, tych znających i nieznających BDK, przygotowaliśmy odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania. Czym jest Baza, jak działa, co gwarantujemy oraz jak umieścić w niej swoją firmę? O tym wszystkim przeczytacie poniżej. CO TO JEST BDK? Baza Danych Kamieniarstwa to internetowa wyszukiwarka firm, produktów i usług związanych z branżą kamieniarską. Dzięki 12-letniemu doświadczeniu w marketingu internetowym, prowadzonym na rzecz firm kamieniarskich, stworzyliśmy produkt, który pozwoli na znaczne zwiększenie, zasięgu informacji o Twojej firmie. Mając na celu możliwie największe jej rozpowszechnienie, odnośniki do bazy umieściliśmy w wyselekcjonowanych kanałach, przez które klienci będą mogli w prosty i skuteczny sposób, dotrzeć do Twojej firmy. Wpis w bazie jest płatny (w zależności od wybranej opcji). Opłata zobowiązuje nasze wydawnictwo do publikacji informacji reklamowych o firmie w Internecie, od dnia 15.06.2018 do 31.07.2019 r. (czyli im wcześniej do-

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

konasz procedury wpisu tym efektywniej wykorzystasz powierzone środki) GDZIE ZNAJDZIEMY BAZĘ DANYCH KAMIENIARSTWA? Nasza Baza będzie dostępna na wielu kanałach. Dla zapewnienia maksymalnej dostępności wykorzystamy administrowane przez nas witryny (portale) internetowe oraz portal Międzynarodowych Targów Poznańskich, a także postawimy na szeroką promocję narzędzia w Google i na Facebooku. Dodatkowo Baza będzie promowana na naszej Aplikacji Mobilnej. Ma to zapewnić jak najbardziej skuteczne dotarcie do Twoich przyszłych klientów. Poniżej szczegółowa informacja o miejscach, w których BDK będzie dostępna: • www.baza-kamieniarska.pl (strona główna systemu); • www.nowykamieniarz.pl (strona czasopisma Nowy Kamieniarz, z wbudowaną aplikacją BDK, umożliwiającą bezpośrednie wyszukiwanie firm kamieniarskich); • stone.mtp.pl (strona należąca do Międzynarodowych Targów Poznańskich i targów Stone, z wbudowaną aplikacją BDK, umożliwiającą bezpośrednie

BAZA DANYCH KAMIENIARSTWA 2018-2019

wyszukiwanie firm kamieniarskich); • www.facebook.com/nowy.kamieniarz (stały, roczny baner z odesłaniem do www.baza-kamieniarska.pl); • www.google.com (stała, roczna, płatna promocja bazy w Google Ads); • Nowy Kamieniarz Aplikacja Mobilna - (stały, roczny baner z odesłaniem do www.baza-kamieniarska.pl na urządzeniach mobilnych). JAKIE DANE UMIESZCZAMY NA PLATFORMIE BAZA DANYCH KAMIENIARSTWA (WWW.BAZA-KAMIENIARSKA.PL)? Na platformie Baza Danych Kamieniarstwa umieszczamy następujące dane: • nazwa firmy, • adres (umieszczone później w systemie Google Maps), • telefon (-y), • fax, • adres www, • e-mail, • słowa kluczowe (ułatwiające klientowi znalezienie odpowiedniej usługi lub produktu), • opis firmy (różnej długości, w zależności od wybranego wariantu)

FOT. GRAPHICTWISTER / FREEPIK

TECHNOLOGIA

CZY INNE PODMIOTY (FIRMY) BĘDĄ MOGŁY WYKORZYSTYWAĆ UMIESZCZONE TAM DANE W CELU PRZESYŁANIA OFERT? Nie. Twoje dane mogą jedynie posłużyć, klientom celem kontaktu z Twoją firmą. Każda firma zewnętrzna, ze względu na wytyczne RODO, jest zobowiązana do uzyskania od Ciebie zgody na przesyłanie ofert, lub osobno – na kontakt w celu przedstawiania oferty. JAK DZIAŁA BAZA? Do bazy trafiają, przede wszystkim firmy z całej Polski świadczące usługi kamieniarskie. Dzięki szerokiej dostępności oraz promocji bazy, Klienci będą wyszukiwali firmy regionalnie lub rzeczowo – według oferowanych przez nie usług i produktów, (dlatego ważne jest właściwe uzupełnienie danych o słowach kluczowych oraz opisu firmy). Efektem wyszukiwania będzie lista firm (im bardziej zawężone poszukiwanie, tym krótsza), podmioty kamieniarskie będą umieszczane według rodzaju wpisu (im wyższy pakiet tym wyżej), a później alfabetycznie. Z poziomu bazy klient, będzie miał możliwość – zapoznania się z ofertą firmy, przejścia na www firmy, przej-

ścia do wysyłania zapytania e-mail (1 przycisk), zatelefonowania na podany w bazie numer telefonu. CZYM RÓŻNIĄ SIĘ POSZCZEGÓLNE WPISY? Wpisy w zależności od swojej ceny różnią się, po pierwsze ilością możliwych do zastosowania znaków w opisie oraz informacji (patrz: reklama na następnej stronie), po drugie różnią się tym, że droższe, po wyszukaniu firm, zawsze ukazują się przed tańszymi (w drugim rzędzie decyduje kolejność alfabetyczna). Ceny, w skali roku nie są wygórowane, a klienci najczęściej decydują się na kontakt z pierwszymi w kolejności firmami, toteż polecamy wpisy o większej wartości. MIAŁEM JUŻ KIEDYŚ WPIS W JEDNEJ Z POPRZEDNICH EDYCJI BDK, CZY TAKI WPIS ZOSTANIE POWTÓRZONY AUTOMATYCZNIE? Nie, ale proces dodawania wpisu będzie krótszy, dane nie będą musiały być na nowo wpisywane, a jedynie aktualizowane. JAK MOŻNA ZAMÓWIĆ WPIS W BAZIE DANYCH KAMIENIARSTWA?

Wyślij e-mail na adres m.jaloszynska@nowykamieniarz.pl, z prośbą o kontakt (i podanym bezpośrednim numerem telefonu) lub zadzwoń pod numer 606 887 614 (w dni robocze w godzinach 9:00-17:00). Wysyłając zgłoszenie, masz pewność, że odezwiemy się do Ciebie maksymalnie w ciągu 24 godzin (dni robocze). KIEDY NASTĄPI PUBLIKACJA MOJEGO WPISU? Jeżeli zgłosisz swoją firmę do Bazy, do dnia 31.07.2018 r., to publikacja wpisu będzie trwała minimalnie do 31.07.2019 r. Jeżeli zakup nastąpi po tym terminie, to Twoja firma będzie widoczna w Bazie równo rok kalendarzowy od momentu jego publikacji, która następuje maksymalnie 2 dni robocze od momentu zaksięgowania przelewu na naszym koncie. CZY OTRZYMAM FV ZA WPIS Wpłaty dokonasz za pomocą Faktury Pro-forma, wysłanej e-mailem lub pocztą – według Twojego uznania. Po zaksięgowaniu przez nas wpłaty, wystawimy Ci i prześlemy, Fakturę VAT. Nastąpi to tym samym kanałem (e-mail, lub poczta), który wybrałeś do przesyłania Faktury Pro-forma. 

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

Wydawca:

BAZA DANYCH KAMIENIARSTWA 2018-2019

NAJLEPSZA REKLAMA

DLA TWOJEJ FIRMY W CAŁYM INTERNECIE! •

najniższy koszt dotarcia do klientów z Twojej okolicy i nie tylko •

wykorzystująca doświadczenie marketingowe redakcji Nowego Kamieniarza •

umieszczona na trzech witrynach

Zamówienia

•

promowana w Google i na Facebooku •

dostępna na urządzeniach moblinych •

opłata roczna, bez żadnych dodatkowych kosztów

Oferta ważna do 31.07.2018 Widoki firm na reklamie przykładowe, mogą nieznacznie się różnić od rzeczywistych. *Podane ceny netto.

WD GRANIT JAN KOWALSKI



ul. Ks. Kraszewskiego 2, 18-300 Zambrów



ul. Kraszewskiego 2, 18-300 Zambrów



tel. +48 00035987



tel. +48 00035987

 jan.kowalski@wdgranit.pl

 www.wdgranit.pl

Słowa kluczowe: Blaty kuchenne i łazienkowe, parapety, posadzki, schody, kominki, elewacje, kotwy, marmur, piaskowiec.

WPIS PROMOCYJNY Dane teleadresowe, 100 znaków na słowa kluczowe, przekierowanie na stronę www ﬁrmy, aktywne pole e-mail CENA: 89,- PLN/rok

WD GRANIT JAN KOWALSKI 

ul. Kraszewskiego 2, 18-300 Zambrów



tel. +48 00035987

WD GRANIT

 jan.kowalski@wdgranit.pl  www.wdgranit.pl Słowa kluczowe: Blaty kuchenne i łazienkowe, parapety, posadzki, schody, kominki, elewacje, płytki, kotwy, marmur, granit, piaskowiec, trawertyn, onyks, konglomerat, aglomarmur, łupek, otoczaki, grys, kamień naturalny. Opis ﬁrmy: Firma działa w Polsce od 1994 roku. Posiada własne kopalnie marmuru w 10 krajach Europy, w tym w Polsce. Specjalizujemy się w masowej produkcji marmurowych elementów wyposażenia wnętrz. Dostarczamy również bloki i płyty. W celu lepszej współpracy z naszymi klientami ﬁrma zatrudnia 10 przedstawicieli handlowych i pięciu techników służących swą pomocą w sytuacjach awaryjnych. Gwarantujemy szybką dostawę zamówienia.

WPIS ROZSZEŻONY Opis firmy, logotyp, 200 znaków na słowa klucze, 400 znaków na opis firmy, przekierowanie na stronę www firmy, aktywne pole e-mail WYŻSZA POZYCJA W WYSZUKIWARCE (w stosunku do wpisu „podstawowego”) CENA: 289,- PLN/rok Cena za dodanie więcej niż jednego wpisu (każdego następnego) dla firm posiadających odziały, punkty dystrybucyjne i filie. - WPIS PROMOCYJNY - 69 PLN / rok - WPIS PODSTAWOWY - 89,- PLN / rok - WPIS ROZSZEŻONY - 189,- PLN /rok - WPIS PREMIUM - 229,- PLN / rok

Słowa kluczowe: Blaty kuchenne i łazienkowe, parapety, posadzki, schody, kominki, elewacje, kotwy, marmur, piaskowiec. Opis ﬁrmy: Firma działa w Polsce od 1994 roku. Posiada własne kopalnie marmuru w 10 krajach Europy, w tym w Polsce. Specjalizujemy się w masowej produkcji marmurowych elementów wyposażenia wnętrz. Dostarczamy również bloki i płyty.

WPIS PODSTAWOWY Opis firmy, 100 znaków na słowa klucze, 200 znaków na opis firmy, przekierowanie na stronę www firmy, aktywne pole e-mail WYŻSZA POZYCJA W WYSZUKIWARCE (w stosunku do wpisu „promocyjnego”) CENA: 189,- PLN/rok

WD GRANIT JAN KOWALSKI 

ul. Kraszewskiego 2, 18-300 Zambrów



tel. +48 00035987

WD GRANIT

WPIS PREMIUM Opis firmy, logotyp, 200 znaków na słowa klucze, 400 znaków na opis firmy, przekierowanie na stronę www firmy, aktywne pole e-mail WYŻSZA POZYCJA W WYSZUKIWARCE (w stosunku do wpisu „rozszeżonego”) CENA: 339,- PLN/rok

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

„Carrara” – 25 lat w kamieniu Jubileusz ćwierćwiecza działalności to doskonały moment na próbę podsumowania historii. Jakie były początki Carrary? Mariusz Henicz: Zaczęło się od zachwytu pięknem carrary, najszlachetniejszego włoskiego marmuru, w którym rzeźbili m.in. Michał Anioł, Lorenzo Bernini. Kiedy wróciliśmy z wycieczki do Włoch, zamknęliśmy dużą hurtownię kawy, którą prowadziliśmy i zaczęliśmy nowy rozdział. Pierwszym naszym dostawcą był Gianluca Marcolini właściciel Marcolini Marmi. Mieliśmy szczęście zaprzyjaźnić się z nim. Wspierał nas i doradzał w zakupie materiałów i maszyn. Z wykształcenia jestem inżynierem mechanikiem, więc zainwestowaliśmy najpierw w park maszynowy do obróbki kamienia. Jeździliśmy do Włoch raz w miesiącu, selekcjonowaliśmy kamień w renomowanych firmach. Kupowaliśmy materiał wysokiej klasy, nie kierowaliśmy się ceną. Carrara 25 lat temu była małą firmą. Płyty marmuru i granitu rozładowywaliśmy małym dźwigiem. To było trudne. Dzięki wysokiej jakości usług i dobrym materiałom zdobywaliśmy klientów, co pozwoliło na systematyczne rozwijanie firmy. Po 6-8 latach zbudowaliśmy halę produkcyjno – wystawienniczą, zamontowaliśmy 2 suwnice, unowocześniamy systematycznie park maszynowy. Posiadamy centrum numerycznie sterowane do obróbki kamienia. Poszerzamy też asortyment towarów. Początkowo handlowaliśmy marmurami i konglomeratami, teraz oferujemy też granit.

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. ARCHIWUM NK

Firma z poznańskich Naramowic Carrara już 25 lat jest obecna na rynku kamieniarskim. Założyli ją w 1993 roku Bożena i Mariusz Heniczowie. Dzisiaj pracuje w niej już kolejne pokolenie – córki Marianna i Klaudia. O historii firmy, jej obecnym kształcie oraz planach z jej właścicielami rozmawiał Bogdan Lewicki.

Jakim parkiem maszynowym dysponuje aktualnie Carrara? Mariusz Henicz: Dzisiaj, żeby sprostać wymaganiom klientów, konieczny jest nowoczesny park maszynowy. Bez odpowiednich urządzeń zapewniających najwyższą precyzję cięcia i obróbki nie ma co startować. Aktualnie pracujemy na boczkarce OMEGA100 firmy Comanduli, z której jesteśmy bardzo zadowoleni. Dysponujemy też centrum numerycznie sterowanym firmy Intermac i trzema piłami mostowymi w tym nowoczesną firmy GMM – to oczywiście tylko najważniejsze z używanych w zakładzie maszyn. W tym miejscu należy podkreślić, że sukcesy firmy nie byłyby możliwe bez profesjonalnej załogi, która podziela naszą pasję do kamienia. Wielu z nich związanych jest z nami od kilkunastu lat. Przecież nawet nowoczesne centrum obróbki musi być obsługiwane przez operatora, który zna się na maszynie, a także „czuje kamień”.

: Nowoczesne centrum obróbki musi być obsługiwane przez operatora, który zna się na maszynie i „czuje kamień” – mówi M. Henicz.

Carrara od początku specjalizuje się w budowlance. Mariusz Henicz: To prawda. To był nasz wybór i to się sprawdziło. Oczywiście rynek na przestrzeni lat bardzo się zmienił. Na początku były to zlecenia od pojedynczych klientów, a po kilku latach rozszerzyliśmy działalność o usługę montażu. To rynek wymusił nasze kolejne kroki. Parapety, blaty łazienkowe, kominki, stopnie, posadzki, okładziny ścienne i podłogowe. Zaczęliśmy wykonywać coraz więcej blatów kuchennych, a co za tym idzie nawiązaliśmy nowe relacje biznesowe z architektami i studiami kuchennymi. Dla przykładu ze Studio Forma 96 współpracujemy już ponad 20 lat. Jest to dla nas ważny klient, którego bardzo sobie cenimy. Zawsze zależało nam, aby nasi odbiorcy byli zadowoleni z koń-

Z KRAJU

( Sterowane numerycznie centrum obróbcze firmy Intermac, piły mostowe w tym nowoczesną od GMM – to najważniejsze z używanych w zakładzie maszyn.

)

cowego efektu. Tym bardziej cieszy fakt, że wielu klientów sprzed lat przyprowadza do nas kolejne pokolenie, które urządzając mieszkanie też widzi w nim kamień naturalny, konglomerat lub spiek. Myślę, że to najlepsza reklama, bo przecież wracają tylko zadowoleni klienci. Bardzo pozytywnym trendem, zauważalnym od kilku lat, jest zainteresowanie naszymi produktami rynku niemieckiego, szwajcarskiego czy szwedzkiego. To zagraniczni kontrahenci sami się z nami kontaktują. Jakie było najbardziej nietypowe zadanie zrealizowane przez Carrarę? Bożena Henicz: W ciągu 25 lat o kilku na pewno można powiedzieć, że były nietypowe. Bardzo ciekawą realizacją był basen, na który użyliśmy rewelacyjnego Azul Macaubas z Brazylii. Płyty te charakteryzowały się nasyconą, niebieską barwą, malowniczym rysunkiem oraz niespotykaną, w tym kamieniu, wielkością. Na targach w Weronie, gdzie był zaprezentowany, swoim naturalnym pięknem zachwycał wszystkich zwiedzających. Sporym wyzwaniem był również montaż zwieńczenia wejścia do jednej z luksusowych rezydencji. Całość ważyła kilkanaście ton i wymagała nie tylko precyzji, ale również ścisłej współpracy wielu kamieniarzy i operatorów dźwigów. Nietypowa i zabawna jest historia o kliencie, który zamówił długi blat kuchenny bez usługi montażu. Po kilku dniach wrócił i poprosił o zamontowanie. Okazało się, że mieszkał w bloku z wąską klatką schodową i wniesienie blatu było technicznie niemożliwe. Wynajęliśmy dźwig i wciągnęliśmy blat przez balkon. Jaka jest recepta na dużą prężną firmę? Mariusz Henicz: Przede wszystkim uczciwość i rzetelność w stosunku do klienta poparta wysokim standardem wykonania zamówionego produktu na czas. Sprowadzamy towar w I gatunku i dlatego cena jest adekwatna do gwarantowanej jakości. Nasza firma, od początku działalności, oferuje duży wybór materiałów w płytach tak żeby każdy zainteresowany miał możliwość obejrzenia kamienia w magazynie.

FOT. ARCHIWUM NK

Boczkarka OMEGA 100 firmy Comandulli obsługiwana przez doświadczonych operatorów zapewnia najwyższą jakość obróbki.

W sprzedaży mamy marmury, granity, trawertyny, onyksy, kwarcyty i bazalty. Od lat pracujemy ze sprawdzonymi dostawcami z Włoch i Indii, którzy starają się sprostać naszym wymaganiom. Od niedawna Carrara ma w swojej ofercie także wielkoformatowe „kamienie syntetyczne”. Marianna Henicz: To prawda. Od pewnego czasu kamień naturalny już nie wystarcza. Niektórzy architekci, a co za tym idzie klienci rozglądają się za materiałami w 100 % powtarzalnymi, inni poszukują jednolitych kolorów, a kamień naturalny jest unikatowy i nie może im tego zagwarantować. Zdarzają się osoby, które przychodzą teoretycznie po kamień, ale tak naprawdę zależy im na gładkiej powierzchni o monolitycznym kolorze, bez cienia natury. Zazwyczaj czarne i białe kamienie rzadko są idealne i jednorodne, dlatego dla nich konglomerat lub spiek kwarcowy jest jedyną alternatywą. Nie wspominam o cenie. Zdaję sobie sprawę z tego, że to trochę surrealistyczne, że ktoś zafascynowany kamieniem naturalnym poszukuje jego syntetycznego zamiennika, ale tak jest, taki jest obecnie rynek. Mam wobec tego dystans i szanuję to. Z drugiej strony kamień służy nam, jako materiał budowlany, ornamentalny i dający charakter wnętrzu, od tysięcy lat i wciąż jest niezastąpiony. Może syntetyczne kamienie będą tylko modą? Zobaczymy. Na razie wiele firm włącza je do swojej oferty. Wśród nich jest także Carrara. Jakie plany na kolejne lata? Marianna Henicz: Kamień ma jeszcze jedną fantastyczną cechę, można go poddawać renowacji, po której jest równie wspaniały jak zaraz po montażu. I właśnie dlatego rozwijamy tę usługę. Pragniemy wzbogacić naszą działalność także o prace związane z renowacjami powierzchni kamiennych, bo większość naszych klientów chciałaby odnowić swoje wnętrza. Oczywiście nie mamy zamiaru rezygnować z naszej dotychczasowej oferty, a wręcz przeciwnie wciąż ją poszerzać. Kamień to geniusz natury, a my chcemy dać mu drugie życie. 

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

HISTORIA TECHNIKA

Ściśle tajny konglomerat W poprzednim numerze rozpoczęliśmy cykl artykułów, w których prezentujemy ciekawsze wydarzenia i „kamieniarskie” historie sprzed lat widziane oczyma mgr inż. Wacława Chrząszczewskiego, autora doskonale znanego naszym czytelnikom. W tym wydaniu o „ściśle tajnym” polskim konglomeracie. Wacław Chrząszczewski

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. ARCHIWUM AUTORA

konglomeratami zetknąłem się, a właściwie zostałem zobligowany do zapoznania z nimi, na przełomie 1969 i 1970 r. Pracowałem wówczas w zapleczu naukowo-doświadczalnym Zjednoczenia Kamienia Budowlanego w Krakowie, a konkretnie w jego Zakładzie Badań i Doświadczeń (ZBiD). Zjednoczenie było wówczas właścicielem wszystkich dużych kamieniołomów i zakładów obróbczych m.in. w Strzegomiu, Piławie, Bolesławcu, Wrocławiu, Sławniowicach, Kielcach i Pińczowie. Było jednocześnie wyłącznym producentem i dostawcą produktów kamieniarskich dla odbiorców krajowych i na eksport. Wśród produktów prym wiodły strzegomskie i karkonoskie granity, sjenity z Kośmina i Przedborowej. Piaskowce rejonu Bolesławca w tonacji biało-żółtej oraz białe i różowe piaskowce z rejonu Szydłowca stanowiły podstawowy materiał na elewacje dużych obiektów publicznych głównie w Warszawie (m.in. gmach sejmu, Dom Chłopa). Oddzielną grupę stanowiły twarde wapienie kieleckie w tonacji brązu (Morawica, Bolechowice) często nazywane marmurami kieleckimi oraz unikalny czarny wapień Dębnik ze złoża koło Krakowa. W grupie kamieni ozdobnych panowały piękne marmury krystaliczne Biała i Zielona Marianna ze Stronia oraz pasiasty marmur ze Sławniowic. Sytuację nieco poprawiały zakupy w bratnich krajach socjalistycznych: na Węgrzech, w Rumunii, Bułgarii, Albanii, Kubie i ZSRR.

: Składowisko bloków marmurowych i konglomeratowych Pińczowskich ZKB. Moment wyjmowania bloku konglomeratowego z formy i załadunku na samochód.

HISTORIA

Kamień był w tych czasach uważany za towar luksusowy, na który było stać wysoko postawionych działaczy partyjnych lub urzędników wyższego szczebla władzy. Zlecenia zastępowały polecenia służbowe wysyłane z Warszawy – dotyczyło to zwłaszcza nagrobków i elementów wystroju luksusowych obiektów partyjnych i nie tylko. Mimo stopniowego wprowadzania od 1970 r. nowych urządzeń – traków diamentowych, szlifierek automatycznych i linii produkcyjnych (Van Voorden) – produkcja wyrobów kamiennych ciągle była niewystarczająca. Z perspektywy obecnych możliwości rynku kamieniarskiego zarówno pod względem wielkości produkcji, jak możliwości wyboru materiału (rodzaj, a zwłaszcza kolorystyka) sytuacja ówczesnych architektów była dość trudna. POCZĄTKI Nie jestem pewien, jaki był pierwszy impuls do rozpoczęcia pracy nad tematem „konglomeraty”. Do mnie, wtedy pracownika ZBiD-u, dotarł w formie polecenia udzielenia pomocy przy realizacji projektu wynalazczego Wojskowej Akademii Technicznej (WAT) dr. inż. J. S. Szczepańskiego i mgr. inż. C. Cały. Projekt ten dotyczył produkcji konglomeratów z kruszywa marmurowego na spoiwie poliestrowym. Dane wyjściowe produktu obejmowały pozycje: grube kruszywo marmurowe 16001800 g, drobne kruszywo marmurowe 700-900 g, średnionasycona żywica poliestrowa 95-100 g, utwardzacze, aktywatory (nadtlenek benzoilu, dwumetyloanilina, p-c-benzochinony) oraz pasty pigmentowe. Nasza rola ograniczyła się do ustalenia stosu okruchowego kruszyw marmurowych, przygotowania form oraz wstępnego formowania bloków konglomeratowych. Próby te były prowadzone na terenie zakładu obróbczego Pińczowskich Zakładów Kamienia Budowlanego w Pińczowie, w którym rok wcześniej zainstalowano pierwszy w Polsce 30-piłowy

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

trak diamentowy firmy Hilmer. Do wykonania pierwszej partii bloków wykorzystano kruszywo z marmuru Biała Marianna. Formowanie bloków odbywało się pod nadzorem WAT. Według informacji, które dotarły do ZBiD-u, na nowym traku przetarto około 1000 m kw. płyt konglomeratowych, które zostały odebrane przez WAT i zastosowane do wykonania osłon przeciwradarowych. Podobno pochłaniały one sygnały – jak w technologii stealth.

Według informacji, które dotarły do ZBiD-u, na nowym traku przetarto około 1000 m kw. płyt konglomeratowych, które zostały odebrane przez WAT i zastosowane do wykonania osłon przeciwradarowych. Podobno pochłaniały one sygnały – jak w technologii stealth.

SAMODZIELNIE Obserwacja działań i technologii WAT zainicjowała ideę produkcji własnych konglomeratów z wykorzystaniem większych brył krajowych marmurów. Przy wydobyciu ze złóż Białej i Zielonej Marianny uzyskiwano zaledwie 6-12 proc. masy skalnej w postaci bloków handlowych. Podobną, a nawet niższą bloczność miało złoże w Sławniowicach. W tej sytuacji dużą ilość brył marmurowych o ciekawej kolorystyce i użyleniu kierowano do kruszarek. A działo się to w czasie, kiedy brakowało krajowych materiałów kolorowych. Nie pomagał również import z Węgier (Tardosz, Siklosz), Albanii (Muhri), ZSRR (Kojełga) czy Bułgarii. W związku z trudnościami związanymi z niedostępnością krajowych

żywic poliestrowych rozpoczęto próby produkcji konglomeratów z wykorzystaniem cementu jako spoiwa. Do prób wykorzystywano duże bryły (do 30 cm) oraz mniejsze pasujące do gęstego stosu okruchowego. Przy takich wymiarach ziaren maksymalnych nie było to łatwe. Po wykonaniu wstępnych przeliczeń i przeprowadzeniu prób ustalono proporcje frakcji dających maksymalne wypełnienie objętości przy minimalnym zużyciu cementu. W moich notatkach odnalazłem te dane (może komuś się przydadzą?). Sładniki na 1 m sześc. bloku: mączka – 200 kg, frakcja 1-3 – 120 kg, frakcja 5-8 – 180 kg, frakcja 10-16 – 240 kg, kamień łamany do 200 – 1600 kg. Łącznie: kamień 2340 kg, cement 340 kg. Do formowania bloków przygotowano rozbieralne formy metalowe typu D 155 x 50 x 32 cm oraz mniejsze typu M 50 x 37 x 15 cm. W formach tych układano ręcznie warstwę brył do 30 cm, w szczelinach coraz mniejsze, a na końcu zalewano je zaczynem kamienno-cementowym. Operacje te prowadzono na stole wibracyjnym, który włączano okresowo do uzyskania maksymalnego zagęszczenia stosu okruchowego. Z moich odnalezionych notatek wynika, że w okresie od sierpnia do października 1970 r. w Pińczowie wykonano 15 bloków dużych (D) i 12 małych (M). Bloki te były ustawiane parami lub czwórkami na wózku trakowym i piłowane na płyty grubości 1,5 i 2 cm, a następnie obrabiane jak marmury. Uzyskiwano płyty o coraz lepszej wytrzymałości i ciekawe wizualnie. Często wygląd elementów konglomeratowych był ciekawszy od produktów oryginalnych. Do produkcji doświadczalnej stosowano kolorowy cement produkcji rumuńskiej (czarny, zielony, czerwony i żółty). Wyroby z Pińczowa cieszyły się znacznym powodzeniem, jednak po pewnym czasie dyrekcja PZKB stwierdziła, że zakład nie ma zamiaru zmieniać branży z marmurowej na betonową. Produkcja większych blo-

HISTORIA

)

FOT. ARCHIWUM AUTORA

Stanowisko formowania bloków konglomeratowych w Pińczowskich Zakladach Kamienia Budowlanego w Pińczowie (lata 1969/1970) Widoczna betoniarka w której mieszano składniki spoiwa, formy konglomeratów i przesiewacz wibracyjny kruszywa marmurowego.

ków (1 m sześc.) została przeniesiona do Zakładu Prefabrykacji Betonu w Wolicy k. Kielc, w Pińczowie zaś wykonywano jedynie piłowanie i obróbkę ostateczną. Produkcja bloków konglomeratowych w Wolicy była prowadzona bez specjalnego dozoru autorskiego. W efekcie tego w jednym z bloków rozcinanych na traku diamentowym w Pińczowie znalazła się gąsienica ciągnika(!). Podziwialiśmy skośny przekrój stalowej gąsienicy zatopionej w płycie konglomeratowej oraz wytrzymałość pił diamentowych. WŁASNE KONGLOMERATY POLIESTROWE Zachęceni wynikami prób produkcji konglomeratów marmurowo-cementowych rozpoczęliśmy poszukiwania możliwości uzyskania żywic poliestrowych. Włoskie żywice (Montecatini) były poza naszym zasięgiem. Na szczęście ktoś z dyrekcji zakładów chemicznych w Sarzynie miał zapotrzebowanie na produkty w branży kamieniarskiej i tak się zaczęło. Mieliśmy własne (i częściowo WAT-owskie) doświadczenia w przygotowaniu kamiennej części konglome-

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

ratów (stos okruchowy i obtaczanie kruszywa), pozostało dopracowanie chemicznej strony projektu na krajowych produktach. Wykorzystując sprawdzone już formy stalowe, podjęliśmy próby kolorystycznego urozmaicenia wyrobów. Wyjątkowo ciekawie wypadło skojarzenie żółtych trawertynów lub wapieni kieleckich z czarnym marmurem dębnickim. Równie ciekawie wypadły płyty z samego Dębnika na lekko popielatym spoiwie. Osobiście przepiłowałem blok tego konglomeratu na pasy grubości 5 mm (!). Pas konglomeratu długości 150 i szerokości 30 cm oparty pionowo o ścianę uginał się jak arkusz ciężkiej blachy. Spoiwo płyty było na tyle wytrzymałe, że ewentualnie pęknięcia następowały w materiale kamiennym. W wyniku licznych prób doprowadziliśmy do minimalnego, 3-proc. zużycia żywicy poliestrowej przy produkcji spoiwa. KONGLOMERATY ALABASTROWE W latach 1955-70 ze Zjednoczeniem Przemysłu Kamienia Budowlanego współpracował czynnie profesor Politechniki Krakowskiej Wiktor

Zin. W tym okresie architekt przygotował i realizował generalną przebudowę nawierzchni krakowskiego Rynku oraz ratusza. Inwestycje te wymagały zastosowania dużych ilości kamienia; sam Rynek (powierzchnia 200 x 200 m) wymagał przygotowania blisko 40 tys. mkw. płyt (głównie strzegomskich granitów). Konsultacje i uzgodnienia spowodowały nawiązanie kontaktów i pogłębienie profesorskiej wiedzy o kamieniu. Profesor, który dowiedział się o naszych doświadczeniach z konglomeratami, zażyczył sobie wykonania konglomeratów alabastrowo-poliestrowych. U źródeł tego zamówienia był profesorski projekt wystroju reprezentacyjnej restauracji (chyba GS w Limanowej). Według założeń główna sala miała być podzielona na sekcje („konfesjonały”) oddzielane półprzezroczystymi ściankami. Zostałem oddelegowany do zbadania stanu złoża alabastru zlokalizowanego na Podkarpaciu na południe od Łańcuta. Trafiłem do Łopuszki Wielkiej, gdzie od 1928 r. istniała kopalnia alabastru założona przez inż. hr. Romana Scipio del Campo (zresztą odkrywcy tego złoża). Przed wojną alabaster był wykorzystywany m.in.

HISTORIA

do renowacji katedry wawelskiej oraz rzemieślniczej produkcji ozdób alabastrowych (wazony, figurki). W momencie moich odwiedzin o istnieniu kopalni świadczył niepozorny baraczek, trafostacja oraz obudowane wejście do szybu. Po drewnianej drabinie (z mocno niekompletnymi szczeblami) z jednym z pracowników KruszGeo Rzeszów zeszliśmy na poziom minus 60 m. Na szczęście istniała jeszcze sieć elektryczna i oświetlenie. W najbliższych chodnikach znaleźliśmy resztki urobku pozostałego po powojennym wydobyciu, w tym kilka brył do 40 cm. Po powrocie do Krakowa z próbkami alabastru złożyłem sprawozdanie, w którym stwierdziłem możliwość zastosowania tego materiału do produkcji konglomeratu. Potem poszło już tradycyjnie: z kamienia alabastrowego dostarczonego z Łopuszki dobrano frakcje dające dobre zagęszczenie, a równocześnie dużą ilość brył prześwieR

cających, ustalono skład spoiwa i wykonano specjalne formy o wymaganych przez prof. Zina kształcie i wymiarach. Wykonane bloki zostały rozcięte na traku diamentowym na płyty grubości 2 i 3 cm i oprawione w zaprojektowane ramy. Dalszych losów wyjątkowych konglomeratów alabastrowych nie poznałem osobiście: młody inżynier nie był dopuszczany do uroczystych zakończeń prowadzonych przez siebie tematów. Z nieoficjalnych wieści, które do mnie dotarły, wynikało, że konglomeraty bardzo się podobały. W tym okresie została rozluźniona żelazna kurtyna i można było poszukiwać informacji również za granicą. Na bieżąco gromadziliśmy informacje m.in. na temat produkcji konglomeratów we Włoszech. Podziwialiśmy zwłaszcza projekty i instalacje firmy Breton, która już wtedy wprowadziła system bębnowego formowania i odpowietrzania bloków K

konglomeratowych i inne nowości wprowadzane przez tę firmę, na które nie było nas stać. Z drugiej strony dziwiliśmy się, że Włosi, dysponując fantastycznymi złożami kamienia naturalnego, wchodzą tak szeroko w produkcję konglomeratów. Pewnej satysfakcji dostarcza fakt, że nie udało nam się odnaleźć lepszej od naszej technologii produkcji konglomeratów z gruboziarnistego (do 30 cm) materiału kamiennego, jaka została skutecznie zastosowana w Pińczowie. Aktualnie na polskim rynku kamieniarskim nie brakuje kamienia z całego świata po zróżnicowanej cenie przystającej do krajowych warunków. Podjęcie produkcji gruboziarnistych konglomeratów może być celowe jedynie w przypadku odnalezienia wyjątkowo ciekawych kamieni występujących w mniejszych bryłach. Może jest to jakaś luka w dość gęstej strukturze polskiej kamieniarki.  M

KOLOR-GRANIT S.C. Krzysztof Trybuszek (tel. 501 215 200), Leszek Trybuszek (tel. 601 223 497) ul. Armii Krajowej 53, 58-150 Strzegom Oferujemy płyty polerowane, płomieniowane, surowe. Grubości od 3cm. Płyty budowlane/ chodnikowe - różne grubości (płomień)

STRZEGOM (Żbik) KAPUŚCIŃSKI BIANCO PEARL KOŚMIN TOŁKOWSKI SILVER GREY CREMA JULIA SZWED UKRAIŃSKI Zapraszamy do współpracy!

USŁUGA CIĘCIA LINKAMI 50 zł/m2 NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

GOSPODARKA

FOT. FOTOLIA / EVRENKALINBACAK

TRANSPORT

Płynie kamień do Polski

Józef Djaczenko

olscy kamieniarze najczęściej obrabiają surowiec pochodzący z Indii, Chin, Republiki Południowej Afryki, Turcji, Brazylii, Włoch, Hiszpanii, Skandynawii. Transport odbywa się drogą morską oraz lądową (w przypadku importu z krajów skandynawskich). Bloki kamienia płyną do Polski w ładow– niach statków konwencjonalnych, a także w kontenerach. Towar ten rozładowuje się w zespole portowym Szczecin–Świnoujście oraz w portach trójmiejskich. Prym wiedzie tu Szczecin. Jest największym portem przeładunkowym, a do tego miejscem, gdzie składuje się największą liczbę bloków granitowych w całej Europie. Wyprzedza pod tym wzglę-

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

dem nawet Antwerpię. Bloki te trafiają na teren wolnego obszaru celnego. Taka jest specyfika tego portu. Importerzy składują tu kamień, by nim handlować. SZCZECIN IDZIE NA REKORD W ubiegłym roku zespół portowy Szczecin–Świnoujście obsłużył 25,5 mln t towarów, czyli o 5,4% więcej niż w 2016 r., na co wpływ ma również kamień, choć nie można powiedzieć, by był on głównym towarem przeładowywanym w polskich portach. Na wyniki uzyskiwane w tym zespole portowym największy wpływ ma ruda, ze wzrostem aż 59,6%. Wynika to z dużego zapotrzebowania zgłaszanego przez huty

nie tylko polskie, lecz także czeskie i słowackie. Niewiele ustępują paliwa – wartość wzrostu w ich przypadku wynosi 46,7%, co jest efektem wzrostu dostaw dla gazoportu. Rośnie też import nieprzetworzonego oleju napędowego z Rosji. Po wzbogaceniu eksportowany jest do krajów zachodnich. Poniżej oczekiwań wypadł tylko przeładunek zbóż, co ma związek nie z możliwościami portu czy rozwojem poszczególnych branż przemysłu, ale ze złymi warunkami atmosferycznymi. „Dołuje” też przeładunek węgla. Jak poinformowano podczas niedawnej konferencji prasowej, zarząd zespołu portów Szczecin–Świnoujście planuje utrzymać tendencję

WYSOKA WYDAJNOŚĆ Wysoka wydajność narzędzi diamentowych od DIABÜ®

DIABÜ® Diamantwerkzeuge Heinz Büttner GmbH Industriestraße 3 · 35713 Eschenburg Tel.: +49 (0) 27 70 - 91 33 - 0 Fax: +49 (0) 27 70 - 91 33 - 25 info@diabue.com · www.diabue.com

Kontakt w Polsce Patryk Knapik Tel.: +48 77 46 32 090 Tel. kom.: +48 600 355 427 patrykknapik@poczta.fm

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018 BLOKI GRANITOWE PŁYTY GRANITOWE ELEMENTY NAGROBKÓW

GOSPODARKA

KILOMETRY PLACÓW SKŁADOWYCH I MAGAZYNÓW Porty obsługują statki, ale przeładunkiem przypływających nimi towarów zajmuje się firma DB Port Szczecin. Stanowi ona część Grupy Deutsche Bahn AG. Zajmuje tereny rozciągające się wokół 3 km nabrzeży, jej magazyny dysponują powierzchnią wynoszącą 56 tys. m kw., może też umieszczać towary na placach składowych zajmujących powierzchnię 210 tys. m kw. W latach 50. działalnością przeładunkową zajmowały się same porty, w 1994 r. utworzono tu wolny obszar celny, w 2008 r. firma została przejęta przez PCC Rail S.A., zmieniając nazwę na PCC Port Szczecin. Spółkę tę rok później przejęła Grupa Deutsche Bahn. Obecną nazwę nosi od października 2009 r. Jak mówi odpowiadająca za marketing w firmie DB Port Szczecin Monika Żaboklicka, przeładowuje się tam ok. 100 tys. t kamienia rocznie. – Na temat tendencji niczego nie można powiedzieć, ponieważ w tym przypadku ilości tego surowca „falują”. Jednego roku są większe, kolejnego mniejsze, potem znów się to zmienia. Waha się to od 80 tys. do

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

120 tys. t rocznie. Bieżący rok zapowiada się jako zwyżkowy. Wynika to z tendencji obserwowanych w ubiegłych latach, ale przede wszystkim z ilości, jakie przerobiliśmy w trzech pierwszych miesiącach 2018 r. – informuje Monika Żaboklicka. Nie można określić liczby statków przywożących do Polski kamień. Rzadko zdarzają się bowiem takie, które w ładowniach mają wyłącznie kamień. Oprócz jednostek o dużym tonażu przypływają też „dowozowe”, które mieszczą znacznie mniej towaru. Poza tym na terenie Europy działają firmy wyspecjalizowane w sprowadzaniu wyłącznie kamienia. Korzystają z własnych magazynów, znajdujących się zresztą nie tylko w portach polskich, a Polska nie jest jedynym obsługiwanym przez nie krajem. Trudno więc zsumować całkowitą wartość importu tego surowca do Polski. KONTENERY W TRÓJMIEŚCIE Porty w Gdyni i Gdańsku specjalizują się natomiast w rozładunku wyrobów kamiennych transportowanych w kontenerach. W tym przypadku towar przeznaczony jest głównie dla odbiorców finalnych. Nie ma tam takich możliwości składowa;

nia jak w Szczecinie. Wolny obszar celny funkcjonuje, ale przeznaczony jest do innego typu ładunków. Mamy więc do czynienia z podziałem funkcji pomiędzy poszczególne porty, co nie znaczy, że kontenery nie są rozładowywane także w Szczecinie. Płyną i do tego portu, ale nie w takiej masie jak do Gdańska i Gdyni. Jak informuje Agata Kupracz, rzecznik prasowy portu Gdańsk, rozładunkiem statków zajmuje się tu kilkadziesiąt firm. Trudno więc określić, jakie ilości kamienia przewijają się przez ten port. Tendencja jest jednak rosnąca, co dotyczy nie tylko tego towaru. To dobrze świadczy o stanie polskiej gospodarki. W styczniu port zanotował rekordowe wyniki w przeładunkach prawie wszystkich grup ładunkowych. Masa „obsłużonych” towarów wyniosła 4 188 663 t, czyli prawie 40% więcej niż w styczniu roku ubiegłego. Szczególnie wysokie wartości odnotowano w grupie paliw, drobnicy oraz węgla. To już trzeci miesiąc z rzędu, w którym przekroczono wartość 4 mln t towarów. Prawdopodobnie podobne wyniki uzyskuje port w Gdyni. Dział marketingu stroni tam jednak od udzielania informacji, tłumacząc się wewnętrznymi procedurami i odsyłając do Internetu.

Bloki płyną do Polski w ładowniach statków konwencjonalnych, a także w kontenerach.

FOT. STOCK XCHANGE

wzrostową także w obecnym roku, celując w liczbę 26 mln t obsłużonych towarów. Nie na wszystko jednak zawsze ma się wpływ. Na rynku mogą wystąpić zawirowania. Porty pełnią tylko funkcję usługową, realizują potrzeby przewoźników. Działają więc na użytek wielu branż, a każdą z nich mogą dopaść problemy wymuszające zmniejszenie popytu na ilość przewożonych towarów, produktów, surowców. Porty nie ustają zresztą w poszukiwaniu możliwości zwiększenia przerobu. Prowadzą też inwestycje. W ramach obecnej perspektywy unijnej (do 2020 r.) zamierzają wydać na nie 1,5 mld zł. Nabrzeża w rejonie Kanału Dębickiego zostaną zmodernizowane, dostosowane do nowej głębokości toru wodnego (12,5 m), odnowiona zostanie portowa infrastruktura.

GRANITON WOJCIECH MARIAŃSKI

CZARNY

GRANIT

W CENIE

IMPALI!

470

ZŁ

BRUTTO

grubość płyty 5 cm

W OFERCIE POSIADAMY TAKŻE BIAŁY MARMUR THASSOS I VOLAKAS PROSTO Z GRECJI ul. Księżycowa 9, 87-122 Grębocin k. Torunia tel. +48 602 458 036 info@graniton.com.pl www.graniton.com.pl

* Oferta ważna do wyczerpania zapasów

GOSPODARKA

(

FOT. DB PORT SZCZECIN 2

W 2017 roku zespół portowy Szczecin– Świnoujście obsłużył 25,5 mln t towarów, czyli o 5,4% więcej niż w 2016 r.

; W szczecińskim porcie przeładowuje się ok. 100 tys. t kamienia rocznie.

NIC NIE JEST IDEALNE Każda z form transportu ma swoją specyfikę. – Nie można jednoznacznie określić, że transport bloków kamienia luzem czy w kontenerach jest tańszy, a więc bardziej opłacalny – tłumaczy Mariusz Januszkiewicz z firmy Megamar. – Trzeba wziąć pod uwagę, że kontenery płynące do Gdańska lub Gdyni są nieco tańsze niż te, które rozładowywane są w Szczecinie. Jednak mankamentem portów w Trójmieście jest to, że nie ma tam warunków do manipulowania towarami z kontenerów. Za transport morski bloków płaci się zazwyczaj w przeliczeniu na tonę. Bloki ze względu na swoją specyfikę mają różną wagę i różne wymiary, co może powodować problemy z dostosowaniem się do gabarytów i nośności kontenera. Gdyby się udało idealnie trafić, transport kontenera mógłby okazać się tańszy. Natomiast w przypadku bloków niewymiarowych zawsze występują straty. Płaci się za przewóz kontenera z towarem o wadze np. 24 t, co odpowiada ładowności ciężarówki, ale z konieczności umieszcza się w nim towar o kilka ton lżejszy. Poważne problemy mogą wystąpić, gdy waga zostanie przekroczona. Taki kontener może nie opuścić portu na standardowym samochodzie. Wystarczy, że zostanie zważony na bramie, i ciężarówka w trasę nie ru-

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

szy. Nie ma tego problemu w Szczecinie, ponieważ tam kontener może portu nie opuszczać, rozformowanie odbywa się na jego terenie. Zdarza się, że kopalnię położoną na innym kontynencie opuszcza blok o wadze 30 t lub więcej. Wtedy nie ma najmniejszych szans na użycie kontenera. Jedyną możliwością transportu jest statek konwencjonalny. – Kiedy rozpatruje się kwestię kosztów i wygody, trzeba też brać pod uwagę rodzaj ładunku, czas przewozu, wielkość partii do przewozu, finalne miejsce dostawy, konieczność opróżnienia i zdania kontenera – dodaje Mariusz Januszkiewicz. – Na to jest określona ilość czasu. Z blokami przewożonymi konwencjonalnie problem ten nie występuje. Nie można więc brać pod uwagę wyłącznie kosztów frachtu, należy zwrócić uwagę na wiele in-

nych okoliczności – takich choćby jak konieczność formowania kontenera, zabezpieczenia i zamocowania jego zawartości z użyciem drewna sztauerskiego. Ponieważ transportowane bloki są ciężkie, nie używa się kontenerów większych niż 20-stopowe. Na życzenie odbiorcy stosuje się kontenery z otwieranym dachem, przez co łatwiej na miejscu wyładować towar z użyciem dźwigu, od góry. Zwiększa to jednak koszty, bo takie kontenery są droższe. AFRYKA – POLSKA Wśród firm korzystających z usług zespołu portów Szczecin–Świnoujście znajdują się importerzy kamienia. Jednym z nich jest firma Kamieniarstwo Zenon Kiszkiel ze Strzegomia. – Surowiec sprowadzamy głównie z Republiki Południowej Afryki – in-

GOSPODARKA

(

FOT. DB PORT SZCZECIN

W kontenerach do Polski przypływają głównie slaby i gotowe elementy.

formuje Jacek Kiszkiel. – Rocznie wychodzi tego ok. 12 tys. t. W tym roku chcemy liczbę tę zwiększyć do ok. 15 tys. t. Działalność rozwinęliśmy do tego stopnia, że park maszynowy w naszej kopalni w RPA nie zaspokaja wszystkich naszych potrzeb. Towar przewozimy znad morza, a to jest kawał drogi. Na szczęście przez lata udało się wytworzyć dobre relacje z firmami spedycyjnymi. Jacek Kiszkiel nie narzeka na transport kołowy, ale – jak zdradza – załadunek w Szczecinie na samochody jest dla niego problemem. We wrześniu został zmuszony do porozumienia się z PKP i wykorzystania całego wahadła kolejowego. Czas załadunku na samochody wydłużył się bowiem do tego stopnia, że kierowcy musieli czekać nawet po 20 godz. Towar ten transportowany jest w przypadku Afryki nie w kontenerach, ale luzem. W kontenerach trafia do Polski kamień z Brazylii. Bloki takie, zależnie od tego, jak wygląda ich produkcja w RPA, ważą 8–30 t, ich transport jest więc bardzo kłopotliwy z uwagi na zróżnicowanie ciężaru bloków. Ich długość może wynosić 180 cm–3 m. Afrykański kamień przerabiany jest głównie na płyty nagrobne. Firma współpracuje z siecią polskich hurtowni, dostarczając im ten towar.

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

Zasięg dystrybucji surowca sprowadzanego drogą morską do Szczecina obejmuje cały kraj. Bloki granitowe trafiają nie tylko do każdego zakątka Polski, lecz także na Litwę, do Rosji, zdarza się również sprzedaż do odbiorcy z Czech lub ze Słowacji.

SPÓŹNIONE STATKI Problem załadunku kamienia na samochody nie jest dla firmy Kamieniarstwo Zenon Kiszkiel jedynym zmartwieniem. – Główna nasza bolączka to terminowość dostaw. Statek co miesiąc zawija do Richards Bay w RPA, jednak moment przypłynięcia do Szczecina czy do Antwerpii lub Rotterdamu zawsze jest opóźniony. Właściwie nigdy termin wskazywany przez armatora nie jest dotrzymywany. Przesunięcia sięgają tygodnia, a nawet dwóch lub czterech. Jestem zmuszony tak manewrować posiadanym materiałem, by zawsze wystarczyło do przypłynięciu następnego statku. Klienci niecierpliwią się, oczekują od nas

punktualności w realizacji zamówienia – podkreśla Jacek Kiszkiel. Statek z RPA przypływa średnio raz na miesiąc. Spośród 12 statków, które pływają na tej trasie, firma zwykle ma swój materiał na 10. W przeciwieństwie do firmy Kamieniarstwo Zenon Kiszkiel, firma Inbra AG nie przerabia kamienia, lecz zajmuje się wyłącznie jego sprowadzaniem, uczestnicząc jednak w procesie pozyskiwania surowca w kopalniach, ponieważ ułatwia to dopasowanie oferty do specyfiki polskiego rynku kamieniarskiego. – Moja firma specjalizuje się w importowaniu bloków granitowych i kwarcytów z Indii i Brazylii. Od kilkunastu lat współpracujemy też z dostawcami z RPA oraz z USA – informuje Tomasz Staniszewski, polski agent firmy Inbra AG. Przedsiębiorstwo ma dwa własne magazyny – wielki, centralny, który znajduje się w Antwerpii, oraz magazyn w Szczecinie, z którego korzysta od 2001 r. Właśnie tam składowany jest towar, zanim ruszy lądem w dalszą drogę. W najlepszym okresie firma sprowadzała do Europy nawet 30 tys. t kamienia. Teraz tak wielkie liczby nie wchodzą w grę. NIE TYLKO DO POLSKI Zasięg dystrybucji surowca sprowadzanego drogą morską do Szczecina obejmuje cały kraj. Bloki granitowe trafiają nie tylko do każdego zakątka Polski, lecz także na Litwę, do Rosji, zdarza się również sprzedaż do odbiorcy z Czech lub ze Słowacji. Sprowadzony do Polski kamień przeznaczany jest przede wszystkim do produkcji nagrobków i pomników. Część dostaw wykorzystywana jest także w budownictwie. – Polskim producentom dostarczam kamień w formie bloków. Mamy więc do czynienia z klasycznym surowcem, zaopatrujemy w niego firmy produkcyjne. W 90% wykorzystywany jest do wytwarzania

HURTOWA SPRZEDAŻ PŁYT

RAINBOW STONES

Duży stan magazynowy Szeroki wybór I Atrakcyjne ceny Zapraszamy do współpracy inne zakłady kamieniarskie

PUNKT SPRZEDAŻY: Kamieniarstwo Masny 47-480 Kornice (k. Raciborza) ul. Spacerowa 8 tel. 791 215 047 masny@op.pl marcin@rainbowstonesindia.com

GOSPODARKA

SPROWADZAJĄ GOTOWE WYROBY Inne zjawisko obserwowane w ostatnich dekadach to globalizacja. Import surowców przegrywa z importem półproduktów, a nawet wyrobów finalnych z kamienia. Bardziej opłaca się sprowadzać takie produkty z krajów, w których znajdują się złoża. Najtaniej i najłatwiej wytworzyć na miejscu wiele towarów podobnych do siebie, niż transportować surowiec do odległych państw i tam go dopiero obrabiać. Masowa produkcja gotowych elementów z kamienia odbywa się więc w Indiach, Chinach, także w RPA. Jest to jeszcze jedna przyczyna tego, że częstotliwość przewożenia surowców drogą morską maleje i ich transport w tym przypadku przegrywa z transportem innych typów surowców. – Jeśli chodzi o dostawę kamienia z Indii, to na miejsce w ładowniach płynących stamtąd masowców możemy liczyć nie częściej niż trzy–cztery razy do roku – podkreśla T. Staniszewski. Oczywiście nie zawsze produkcja w krajach pochodzenia surowców jest możliwa. Ze względu na unikatowość części wyrobów niezbędne jest sprowadzanie całych brył kamienia, choćby do produkcji rzeźb lub zaprojektowanych „na życzenie” elementów architektury. Od dwóch lat 100% importu kamienia z Brazylii odbywa się z użyciem kontenerów. Jak zauważa T. Staniszewski, ma to swoje ograniczenia, ale ewidentnie są też i korzyści. Do portu w Szczecinie bloki trafiają w kontenerach, co ułatwia proces rozładunku. SETKI KONTENERÓW Z KAMIENIEM Duża część importerów korzysta z portu Gdańsk. – Wykorzystujemy materiał pochodzący z Indii, Chin, Brazylii, Republiki Południowej Afryki, także z krajów europejskich. Nie ma dostawcy dominującego, kierunków jest wiele – informuje Karol Rogala z firmy Rogala. Firma sprowadza głównie granit, także marmur, rzadziej onyks lub inny typ materiału. Towar trafia do Polski w blokach umieszczanych w kontenerach. Część przyjeżdża na ciężarówkach. Liczbę przeznaczonych dla niego kontenerów Karol Rogala szacuje na kilkaset rocznie.

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. STOCK XCHANGE

nagrobków. Pozostałe ilości służą budownictwu – informuje T. Staniszewski. Nie dziwi go fakt, że właściciele firm kamieniarskich, skazani na korzystanie ze sprowadzanego surowca, skarżą się na brak rytmiczności w dostawach drogą morską. – Surowiec płynie na statkach przeznaczonych do masowego transportu. Nie można powiedzieć, by kamienia było w jego ładowniach więcej od stali, rudy czy innych towarów. Przegrywa więc, zostaje przez nie wyparty. Nie jest dla spedytorów priorytetem, pozostałe towary mają pierwszeństwo. Dlatego trzeba czekać. Gdyby granit był surowcem wiodącym, byłoby łatwiej, częściej, punktualniej – tłumaczy T. Staniszewski.

Firma ma swój oddział w Gdańsku, bo właśnie do tego portu sprowadza towar. W sumie oddziały takie są cztery, a najdalszy zlokalizowany jest na Podkarpaciu. Kamień w drodze do miejsca przeznaczenia musi więc pokonać w kontenerach całą Polskę. Odział podkarpacki zajmuje się przeróbką kamienia. Tnie go na gotowe elementy posadzki, elewacji. – Jednak nasze główne zajęcie to zaopatrywanie zakładów kamieniarskich. Jeżeli sami obrabiamy kamień, to nie zajmujemy się produkcją nagrobków, ale elementów architektury – parapetów, kominków, schodów – dodaje Karol Rogala. ROZWOJOWA BRANŻA W przeciwieństwie do przedsiębiorców korzystających z portu w Szczecinie Karol Rogala nie skarży się na złą rytmiczność dostaw surowca. – Tu mamy do czynienia z kontenerowcami, które przypływają do Gdańska rytmicznie, od razu rozładowują to, co dostarczają. Zdarza się opóźnienie, ale przedsięwzięcie jest zbyt poważne, byśmy narażali się na większy brak terminowości w dostawach. Drobne spóźnienia nie są dla nas uciążliwe. Nasza firma działa prawie 30 lat, więc mamy ścieżki wydeptane, wiemy, z kim warto współpracować, z kim nie. Wszystko jest poukładane – zapewnia Karol Rogala. Twierdzi, że zapotrzebowanie na importowany przez jego firmę kamień stale się zwiększa. – Ten materiał jest coraz bardziej popularny – podkreśla przedsiębiorca. 

YLS Trading Limited 49 Sidmouth Avenue TW7 4DR Isleworth, London

NEW RHINO BLACK Yellow Stone Polska Victor Chakanetsa ul. Polna 1, Chmielów, 27-400 Ostrowiec Św. kom. +48 601 66 85 88 victorchakanetsa@yahoo.com

Jesteśmy chińską firmą posiadającą ponad 30-letnie doświadczenie w produkcji maszyn i narzędzi do obróbki, cięcia i polerowania kamienia. Nasze maszyny posiadają wszelkie niezbędne certyfikaty ISO i CE wymagane na terenie UE.

Piła jednolinowa do cięcia kamienia Piła jednolinowa do cięcia i profilowania kamienia – sterowanie CNC

Automatyczna piła mostowa

Kontakt: Rafał Kłos, tel. +48 536 003 883, e-mail: klosrafal@yahoo.com

www.chinaxianda.com

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

EKONOMIA RYNEK

Klasyfikacja rynku kamieniarskiego w Polsce Wszędzie tam, gdzie piękno, trwałość, estetyka i sztuka, pojawia się kamień naturalny. Od tysiącleci jest on synonimem dobrobytu. Dlatego popyt w ciągle rozwijającym się świecie będzie proporcjonalny do gospodarczego cyklu koniunkturalnego. Mateusz Uss

okonując próby klasyfikacji rynku kamieniarskiego, należy zwrócić uwagę, że na początku XX w. sektor kamieniarski w przemyśle, eksploatacji i przetwórstwie surowców skalnych dokonał podziału na kamieniarstwo przemysłu drogowego i kamieniarstwo przemysłu budowlano-architektonicznego. Drogownictwo na swoje potrzeby utworzyło bardzo specjalistyczne procedury badań laboratoryjnych, zaś kamieniarstwo budowlano-architektoniczne zachowało klasyczne metody interpretacji sprzed dziesięcioleci . W związku z powyższym rynek

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

kamieniarski składa się z dwóch segmentów, z tzw. drogownictwa (krawężniki, kostka, płyty chodnikowe, grys itp.) oraz kamieniarstwa przemysłu budowlano-architektonicznego (nagrobki, blaty, schody, parapety, kominki, płytki, rzeźby, galanteria itp.). Do tego głównego podziału powinniśmy dodać kamieniołomy (wydobycie, formowanie bloków). Należy zaznaczyć, że istnieją firmy, które funkcjonują w kilku segmentach jednocześnie lub są wyspecjalizowane w konkretnym profilu działalności. Ważnym ogniwem branży są również hurtownie kamienia, które zajmują się sprzedażą

rodzimego lub importowanego materiału w postaci surowca, półproduktu, a nawet wyrobu gotowego. Jest to zależne przede wszystkim od wizji modelu biznesowego, jaki dane przedsiębiorstwo uznało za warty realizacji. Na tym rynku bardzo mocno wiąże się to z zasobami finansowymi, ludzkimi, a także z know-how. Przedsiębiorstwa można podzielić ze względu na wiele kryteriów i aspektów. Istotną funkcję w branży pełnią firmy zajmujące się zaopatrywaniem innych w narzędzia, chemię, półprodukty czy wyroby gotowe. Zaopatrując kamieniarzy, same zostają liderami. Pozwala na to zarówno zaplecze

BELFAST BLACK BELFAST BLACK

LFAST BLACK

BELFAST BLA

BELFAST BLACK

BELFAST BLACK BELFAST BLACK

BELFAST BLACK

BELFAST BLA BELFAST BLACK

FAST BLACK

BELFAST BLACK

MARABU Naturstelnhandel GmbH B L O K I

G R A N I T O W E

Jarek@marabustone.pl

R P A

+48 507 80 20 29

EKONOMIA

)

FOT. ARCHIWUM NK

Firmy kamieniarskie korzystają z usług wielu dostawców i działają na szerokim rynku odbiorców. Starają się też nie uzależniać od jednego dostawcy, co nie jest już takie oczywiste w relacjach z nabywcami.

kapitałowe, surowcowe, technologiczne, jak i kontakty na całym świecie. Jednak zdecydowana większość firm kamieniarskich to tzw. mikroprzedsiębiorstwa, zatrudniające do dziewięciu osób. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w minionych latatch stanowiły one ponad 90% wszystkich przedsiębiorstw. STRATEGIA DŁUGIEGO OGONA Tego typu firmy świadomie bądź też mniej świadomie wykorzystują „strategię długiego ogona”. Model ten zakłada mniejszą sprzedaż większej liczby produktów czy usług. Formułuje się szeroką ofertę w postaci dużej liczby produktów – przedsiębiorcy starają się obsłużyć jak najwięcej klientów, zarówno tych indywidualnych, jak i instytucjonalnych. Oczywiście skuteczność strategii biznesowej w zależności od stopnia jej wykonania jest wyższa lub niższa, natomiast celem nadrzędnym stawianym przez przedsiębiorców jest dotarcie do coraz wybredniejszego klienta i profesjonalne zaspokojenie jego potrzeb. Niestety w tym aspekcie u wielu kamieniarzy można zaobserwować doraźną chęć zysku – praktykują import tanich nagrobków, co w dłuższej perspektywie może prowadzić do osłabienia jako-

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

ści wyrobów granitowych z powodu braku doświadczenia i umiejętności montażu nowych „kamieniarzy-handlowców”. Warto zwrócić uwagę, że na rynku kamieniarskim praktycznie nie istnieje pojęcie brandu (marki), kojarzące się z klasą wyższą (premium), klasą średnią, klasą niższą. Jest to związane przede wszystkim ze specyfiką sektora. Wiele małych firm kamieniarskich funkcjonuje na rynku od lat 80. czy 90., kiedy to ciągle nienasycony rynek powodował, że pojęcie walki o klienta praktycznie nie istniało. Szczególnie w drugiej połowie lat 80. mieliśmy do czynienia z sytuacją, w której liczba oferowanych przez producentów kamieniarskich dóbr była ciągle niewystarczająca, a podaż kreowała popyt. Dzisiaj sytuacja wygląda zupełnie inaczej, a więc i podejście na przestrzeni lat musiało się zmienić. Aktualnie to strona popytowa ma szeroki wachlarz możliwości i każdy konsument może sobie wybrać jedną z wielu firm na terenie kraju lub zagranicy. Reasumując, rynek kamieniarski w Polsce bez wątpienia stał się rynkiem klienta, ponieważ to klient ma mocniejszą pozycję negocjacyjną. Sytuacja uległa zmianie również w kwestii rejestracji działalności w branży kamieniarskiej. W latach 80., aby otworzyć zakład kamie-

niarski, trzeba było należeć do cechu oraz zdać egzamin mistrzowski. Poza tym obligatoryjny był również odpowiedni staż pracy „przy kamieniu”. Przepisy te zostały zniesione po reformach ustrojowych. Spowodowało to większą wolność gospodarczą, co przełożyło się natychmiast na liczbę nowo powstałych firm kamieniarskich. Obecnie przedsiębiorstwo kamieniarskie może otworzyć każdy. Nie wymaga się specjalistycznego wykształcenia czy umiejętności, pomimo że kamień poza precyzyjną obróbką potrzebuje również dokładnego montażu. Składa się na to zarówno wiedza teoretyczna, jak i doświadczenie zdobywane latami. Branża jest bardzo rozproszona, a co za tym idzie największe firmy mają niewielki udział w rynku i niezbyt dużą siłę oddziaływania na swoich potencjalnych klientów. Bieżąca sytuacja powoduje, że większość przedsiębiorstw ma bardzo ograniczone możliwości przystępowania do przetargów o wykonawstwo robót kamieniarskich. Minusem tego jest niepewność i brak stabilności zarówno wśród przedsiębiorców, jak i zatrudnionych pracowników. DYWERSYFIKACJA DOSTAWCÓW Wiele firm poszukuje optymalnego sposobu sprzedaży. Wiąże się to

EKONOMIA

dysponowania środkami w sposób najdogodniejszy. Jedz trudną sytuacją rynkową, która w szczególności dotynak jeśli myślimy i chcemy funkcjonować na szeroką ka tych najmniejszych. Przedsiębiorstwa z sektora częskalę, to ten model prowadzenia działalności będzie absto posiłkują się wyrobami gotowymi bądź, co gorsza, solutnie nieefektywny. Z powodu deficytu kapitału i zdolkiepskiej jakości materiałem, często niewiadomego poności organizacyjnych oraz trudności związanych z pochodzenia. W efekcie wpływa to na jakość wyrobu gotozyskaniem klientów jest to jednak często jedyny możliwy wego. Firmy kamieniarskie korzystają z usług wielu dodo realizacji model biznesowy. Istotny jest również fakt, stawców i działają na szerokim rynku odbiorców, dzięki że w ujęciu makro także na mikrofirczemu ryzyko jest minimalizowane. my wpływa oddziaływanie z rynków Działając w sektorze, starają się nie zewnętrznych. Przykładem może być uzależniać od jednego dostawcy, Za główne zalew chińskich wyrobów gotowych, co nie jest już takie oczywiste w rebolączki branży który to w sposób znaczący zmienił lacjach z nabywcami. Zdarza się, że kamieniarskiej rynek kamieniarski w Polsce. Marże ponad 50% przychodów stanowi można uznać zakładów kamieniarskich znacząco udział jednego z odbiorców. Jest to spadły, dynamiczny wzrost koszniebezpieczne dla dalszego rozwoju stosunkowo niewielki tów pracy spowodował, że również i funkcjonowania. Może nawet spopoziom kapitału własnego, wśród samych kamieniarzy powstała wodować wypadnięcie firmy z rynku słabo rozwiniętą strukturę pokusa wykorzystania outsourcingu detalicznego, a na pewno będzie to organizacyjną (lub zewnętrznego, czyli bezpośredniego wykorzystywane przez odbiorcę do jej brak), ciągle niski importu wyrobów gotowych i półwywierania ciągłej presji, jeśli chopoziom informatyzacji produktów. Mimo wszystko przedzi o obniżkę cen. Należy pamiętać, pływ ludzi z zewnątrz do sektora jest że odpowiednia selekcja nabywców oraz brak otwartości niewielki, a jeżeli już występuje, to służy zarówno ocenie atrakcyjności na nowe rozwiązania najczęściej kończy się niepowodzebranży, jak i budowaniu strategii wotechniczne, a przede niem. Rynek kamieniarski jest trudny, bec grup odbiorców. wszystkim marketingowe. ponieważ wywodzi się bezpośrednio Kamieniarstwo jest więc z rzemiosła – pomimo nowoczeGŁÓWNE BOLĄCZKI w zdecydowanej większości snych technologii (które występują Za główne bolączki branży kamieprzede wszystkim w dużych zakłaniarskiej można uznać stosunkowo niszą dla mikrofirm. dach kamieniarskich) obróbka kamieniewielki poziom kapitału własnego, nia ciągle nie jest procesem prostym. słabo rozwiniętą strukturę organiPraca w branży wymaga doświadczenia, często przekazacyjną (lub jej brak), ciągle niski poziom informatyzacji zywanego z ojca na syna. W zdecydowanej większości oraz brak otwartości na nowe rozwiązania techniczne, firm to właściciel jest gwarantem jakości produktu oraz a przede wszystkim marketingowe. Kamieniarstwo jest uczciwej i sprawnej transakcji. więc w zdecydowanej większości niszą dla mikrofirm. Parafrazując klasyka ekonomii, Miltona Friedmana: Małe Wbrew pozorom nie oznacza to, że jest to zły model firmy nie mogą naśladować rozwiązań dużych i bogatych funkcjonowania biznesu. Oczywiście ekonomia skali daje firm, ponieważ takimi nie są. Mniejsze przedsiębiorstwa możliwość redukcji kosztów stałych, które dla tego typu powinny wykorzystywać rozwiązania, które bogate firmy działalności są dużym utrudnieniem. Mikroprzedsiębiorstosowały, gdy były na podobnym etapie rozwoju.  stwo stwarza właścicielowi pewną swobodę i możliwość R

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

Wiosenna promocja!

CENA OD 80 zł DO 300 zł

DIA WIERTŁO GR

- Wierty do wiercenia na mokro w granicie długość robocza 35 mm i 70 mm

CENA 240 zł

FREZ WERAMIC 20 mm M12 do spieków kwarcowych Idealny do twardych materiałów

CENA 400 zł

FREZ DIAMENTOWY

19 mm do materiałów ceramicznych

CENA: „400”- 440 zł „500”- 490 zł

CENA 1190 zł

DIA TARCZA 500/60 SW ORANGE TIGER GR

DIA TARCZA PYTHON W 500 mm 400 mm

cichy dysk, wysokość segmentu 26 mm możliwość cięcia pod kątem 45°

Idealna do cięcia granitu

* OFERTA WAŻNA DO 31.07.2018 LUB WYCZERPANIA ZAPASÓW

WEHA sp. z o.o. ul. Armii Krajowej 31, 58-150 Strzegom tel. 74 855 32 51 www.weha.pl

60 lat na rynku kamieniarskim... www.achilli.com

ACHILLI GOLD 4-osiowa

- 4 osie interpolowane - średnica dysku 500 mm - długość cięcia do 3500 mm - silnik główny 11 kW falownik - sterowanie CNC

ACHILLI AFR

- piła stołowa - średnica dysku 250-350 mm lub 400-500 mm - silnik 3,6/4/5,5 kW + falownik - długość cięcia do 3300 mm - cięcie pod kątem 45º - cięcie zmotoryzowane

wyłączny dystrybutor na Polskę... www.weha.pl

ACHILLI TFM

- piła stołowa - średnica dysku 625 mm - długość cięcia do 3100 mm - silnik główny 7,5 kW - cięcie pod kątem 45º - cięcie zmotoryzowane

ACHILLI AFR C

- piła stołowa - średnica dysku 250-350 mm lub 500 mm - długość cięcia do 3300 mm - napęd osi ręczny, oś „X” korba - cięcie pod kątem 45º

ACHILLI ANR - piła stołowa - średnica dysku 250-350 mm lub 400-500 mm - długość cięcia do 2000 mm - cięcie pod kątem 45° - cięcie ręczne

* producent zastrzega sobie prawo do zmiany parametrów urządzeń oraz wprowadzenia zmian konstrukcyjnych niż te które są zawarte w tym artykule

ZE ŚWIATA WYDARZENIA

Kamieniołomy wapienia i kamieniarze zawsze zastanawiają się, jak zmniejszyć ilość odpadów, powstających przy procesach produkcyjnych. Ciekawe rozwiązanie znalazła firma Repap, która przekształca go w papier. Repap robi papier, używając 80% sproszkowanego CaCO 3 (wapień) i 20% żywicy (HDPE). Używany do produkcji papieru kamiennego węglan wapnia jest odpadem w górnictwie. Struktura tworzywa HDPE jest bardzo podobna do zagęszczonego wosku. Tworzywo jest częściowo produkowane na nowo bez żadnych dodatków a częściowo odzyskiwane ze starego plastiku. Stanowi ono spoiwo mączki kamiennej. HDPE nie zawiera żadnych środków chemicznych ani plastyfikatorów i spala się całkowicie. Papier kamienny jest produkowany z materiałów, które są już dostępne.

FOT. AMAZON.COM

PAPIER Z KAMIENIA

Mogą one być poddawane bez końca recyklingowi i wracają w ten sposób do obiegu naturalnego. Właśnie dlatego papier kamienny został wyróż-

TARGI XIAMEN W STATYSTYKACH

FOT. ARCHIWUM NK

Targi w Xiamen podsumowały już tegoroczną edycję. Po podliczeniu wszystkich danych okazało się, że odbywały się na poziomie niemal identycznym z edycją z 2017 r. Zacznijmy od wystawców. Tych, w tym roku było 2000 czyli o 50 mniej niż w 2017 r. Na identycznym poziomie – 56 – postała natomiast liczba krajów, z których przybyli oni do Xiamen. Z kolei odwiedzających było nieco więcej – 150 290 w roku 2017 i 150 319 w tegorocznej edycji. Zwiększyła się też liczba gości zagranicznych – 29 400 w roku 2017 i 29 513 w roku bieżącym, chociaż o 2 zmniejszyła się liczba krajów, z których przybyli (148 w roku 2017 i 146 w tym). Natomiast powierzchnia wystawiennicza pozostała dokłądnie na tym samym poziomie 180 000 m kw. (red) 

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

niony certyfikatem Cradle to Cradle. Wytworzony papier jest wyjątkowo gładki i wodoodporny. Firma deklaruje, że dotychczas nie znaleźli atramentu lub ołówka, którym nie można pisać po produkowanym przez nich papierze. Biorąc pod uwagę z czego został wytworzony, prawdopodobnie będzie też długotrwały. Od ilości użytej żywicy zależy z kolei jego żółtawe zabarwienie. Produkty można kupić w Amazon. Z informacji, które tam znajdziemy wynika, że to papier przyszłości. Nie zniszczy go wiatr, deszcz, woda czy owady. Dodatkowym atutem jest fakt, że do jego produkcji nie zużywa się wody oraz nie stosuje żadnych środków chemicznych ani wybielaczy. Poza tym nie zawiera drewna, więc do jego produkcji nie trzeba wycinać drzew, co z pewnością cieszy osoby przywiązujące wagę do ochrony środowiska. (o-red) 

NEOLITH + PURETI ZE ZŁOTYM MEDALEM Samoczyszczące elewacje wykonane z paneli ze spieków kwarcowych powstałe dzięki współpracy Neolith firmy TheSize i Pureti zdobyły złoty medal prestiżowej nagrody Edisona. Do produkcji zabezpieczeń elewacji firma Pureti wykorzystuje nanotechnologie. Z czasem fasady budynków brudzą się. Kiedy brud na zabezpieczonej przez Pureti powierzchni wchodzi w kontakt ze światłem słonecznym, aktywowane są cząstki dwutlenku tytanu. Te wykorzystując energię światła przekształcają wilgoć z powietrza w czynniki utleniające (niszczące cząstki dwutlenku azotu i czynniki zanieczyszczające). W efekcie brud przekształca się w parę wodną i sól. W ciągu ostatnich miesięcy w tej technologii wykonano elewacje 3 nowych wieżowców w Nowym Jorku i dom w Golden Area Warriors w Bay Area. (źródło: neolith.com) 

AMIENI ALERIA G K

WIOSENNA WYPRZEDAŻ!

BALTIC BROWN (poler gr. 3 cm) 160 zł netto/m2

JUPARANA PERSA (szczotka gr. 3 cm)

390 zł netto/m2

LABRADOR GREEN (poler gr. 3 cm) 128 zł netto/m2

ARANDIS (poler gr. 3 cm) 310 zł netto/m2

GIALLO INDIA (poler gr. 3 cm) 250 zł netto/m2

SUNNY BEIGE (poler gr. 2 cm) 72 zł netto/m2

GALERIA KAMIENI, ul. Wodna 8, 97-221 Rokiciny-Kolonia tel. +48 44 719-57-39, kom. 539-937-778, www.galeriakamieni.pl, info@galeriakamieni.pl

ZE ŚWIATA EDUKACJA

FOT. ARCHIWUM AUTORA (3)

O strzegomskich górnikach słów kilka

uż po raz czwarty uczniowie strzegomskiego technikum górnictwa odkrywkowego wzięli udział w zagranicznych praktykach w niemieckim Demitz-Thumitz, koło Budziszyna. Dźwięki kamieniarskich dłut oraz wesołe rozmowy praktykantów słychać było nie tylko w specjalnie zorganizowanym warsztacie kamieniarskim, ale też w całym, niewielkim miasteczku. Przyjazna atmosfera ułatwiała trudną pracę w piaskowcu Cotta. Również w tym roku strzegomscy technicy zmierzyli się z niełatwym zadaniem własnoręcznego wykonania poidełek dla ptaków za pomocą dłut kamieniarskich. Warto wspomnieć, że trzy poprzednie roczniki ustawiły poprzeczkę bardzo wysoko, więc tegoroczni praktykanci musieli szczególnie się postarać, żeby dorównać swoim starszym kolegom. Praktyki odbywały się przy Saksońskiej Szkole Kamieniarskiej, która – przypomnijmy – jest najstarszą tego typu szkołą w Niemczech. Nad pracą rzemieślniczą czuwał mistrz kamieniarstwa –Markus Mickam, który wprowadzał naszych uczniów w tajniki sztuki rzeźbienia w kamieniu. W tym roku w praktykach uczestniczyli nie tylko trzecioklasiści, ale również uczniowie klasy II, od których praca w surowym kamieniu wymagała wiele wysiłku, cierpliwości i koncentracji. Nie jest bowiem łatwo z surowych bloczków piaskowca uzyskać trzy rodzaje powierzchni, pogłębienie oraz wykonanie napisów na wyrównanych wcześniej brzegach.

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

:) Surowy bloczek początek wyzwania. ; Poidełka prawie gotowe.

Laura Rychlik

dawniej Firma Kamieniarska Krawczyk sp. z o.o.

KOMFORT

LUKSUS ELEGANCJA GRANIT, MARMUR, TRAWERTYN, AGLOMARMUR, ONYX, PIASKOWIEC, KONGLOMERATY KWARCOWE

SIEDZIBA GŁÓWNA:

ODDZIAŁY:

Łubna Jakusy 41, 98-235 Błaszki tel. 43 829 26 70, 43 829 13 39 fax. 43 829 00 04

Łódź, ul. Jadzi Andrzejewskiej 1, Tel. +42 641 80 36, Tel. kom. +48 605 896 096 Wyszki 7c, 63-220 Kotlin, Tel. +48 62 740 55 75, Fax +48 62 740 54 02 Nowa Wieś , ul. Kopalniana 21, 42-262 Poczesna, Tel. +48 34 321 66 22, Fax +48 34 364 52 36 Smardzów 27b, 56-400 Oleśnica, Tel./Fax +48 71 399 27 03, Tel. kom. +48 607 199 059

E-MAIL: BIURO@OLGRAN.PL

WWW.OLGRAN.PL

@OLGRAN.KAMIENNATURALNY

ZE ŚWIATA

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

:: Mit den Augen mausen – ogarnąć wzrokiem.

) W atelier mistrza Rico Wagnera.

) W kuźni w Demitz-Thumitz produkowane są m.in. narzędzia do ręcznej obróbki kamienia.

) Tablica pamiątkowa – zwieńczenie 4 lat projektu.

FOT. ARCHIWUM AUTORA (5)

W pracy pomogły wcześniejsze wykłady na temat skał i minerałów, a także wizyta w atelier jednego z wybitniejszych niemieckich rzeźbiarzy i restauratorów zabytków – Rico Wagnera ze Schmoeln. To w jego studio powstają rekonstrukcje elementów zamków, kościołów i innych obiektów architektonicznych nie tylko w Niemczech, ale i w całej Europie. Tutaj strzegomscy technicy zobaczyli w jaki sposób powstają gipsowe modele rzeźb i jak przenosi się ich proporcje na właściwy kamień i wymiar. Praktykanci mieli również okazję na własne oczy przekonać się i zobaczyć, jak powstają narzędzia, którymi wykonali swoje pierwsze dzieła. W Demitz-Thumitz jest kuźnia, w której produkowane są dłuta kamieniarskie eksportowane do wielu zakładów kamieniarskich. Ta trzytygodniowa przygoda i nauka przyniosła bardzo konkretny wymiar. Uczniowie pod okiem mistrza Mickama nauczyli się dwóch technik wykuwania liter w kamieniu. Dzięki temu powstała tablica pamiątkowa upamiętniająca czteroletnią współpracę Zespołu Szkół w Strzegomiu z Saksońską Szkołą Kamieniarską w Demitz-Thumitz, z której jesteśmy dumni. Praktyki zawodowe w Niemczech odbyły się w ramach projektu „Shape our Future – Ukształtuj swoją przyszłość” finansowanego przez program PO WER., którego koordynatorką jest Laura Rychlik. 

PONADTO W OFERCIE PŁYTY: African Galaxy Angola Blue (Blues in the Night) Aurora Azul Noche Azul Plata Balmoral Baltic Green Belfast Bohus Grey Bohus Red Brazylia Gold Brąz Królewski Crema Julia

Eagle Blue Eagle Red Giallo Vitoria Gneys Impala Indian Black Kuppam Green Kuru Grey Lablador Angola Lablador Blue Lablador Emerald Lablador Ocean Maricana Oliv Green Orion

Paradiso Star Galaxy Strzelin Szwed Szwed Zielony Tarn Tarn Royal Tołkowski Tundra Vanga Verde Bahia Verde Green Victoria Whie Wiscont White

Zapewniamy transport! MEJA BUGANIUK FIRMA KAMIENIARSKA 57-200 Ząbkowice Śląskie, ul. Cukrownicza 1r tel. 74 8157 857, 601 463 075, 609 787 847, tel. 609 787 846, fax: 74 8100 354 e-mail: meja.buganiuk@neostrada.pl, www.mejabuganiuk.pl

KAMIEŃ NATURALNY ZŁOŻA EUROPY

Huelgoat – z ziemi francuskiej do polskiej

Mirosław Szczerek Franck Legout Daniel Guegueniat

( Kamienne krajobrazy okolic Huelgoat.

w naszej

apce!

ACJA MOBILN

FOT. MIROSŁAW SZCZEREK

APLIK

ego wydobycie prowadzone jest w miejscowości Huelgoat (Francja, region Bretania, departament Finistère). Nazwa granitu pochodzi właśnie od tego miejsca. Inne określenie to Bleu Cristallin – podczas procesu krzepnięcia i krystalizacji magmy w przypadku granitu Huelgoat kryształy układały się koncentrycznie, co dowodzi, że kształtowanie masywu odbywało się bez przeszkód. Dzisiaj przekłada się to na wydobycie bloków bardzo dobrej jakości. Po zaprzestaniu eksploatacji kopalni srebra i ołowiu kamieniołomy granitu znajdujące się wokół miasta Huelgoat pracowały aż do lat 70. XX w., będąc głównym źródłem dobrobytu i zasobności miasta. Przed II wojną światową granitowe dorzecze Huelgoat zatrudniało ponad 200 pracowników.

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

Jest granit, którego w Polsce – do dziś – jeszcze nigdy nie było, mimo że pochodzi z epoki karbonu. Do 2012 r. firma Sorodec, jako jedyna w tym regionie, prowadziła eksploatację granitu Huelgoat w kopalni o nazwie Roz Perez w Brennilis. W 2012 r. kopalnia została zakupiona przez MARC Group, firmę założona w 1876 r., która z biegiem lat stała się jednym z liderów w dziedzinie robót publicznych we Francji, w regionie Bretanii, zatrudniając ponad 1200 osób w ponad 20 filiach, z rocznymi obrotami przekraczającymi 170 mln euro. Jedna z tych filii (spółka zależna), o nazwie Société des Carrières de Brandefert (S.C.B.), posiadająca 13 kopalni granitu, specjalizuje się w produkcji kruszywa i bloków. Spółka S.C.B., jako nowy właściciel,

zmodyfikowała technikę wydobycia i prowadzi obecnie eksploatację oraz sprzedaż bloków Huelgoat. Roczne wydobycie bloków Huelgoat (Bleu Cristallin) pierwszej jakości oscyluje w granicach 2500 m sześc. W kopalni tej znajdują się również pokłady granitu o kolorystyce beżowej i czarnej. Wkrótce wejdą one do sprzedaży jako: Huelgoat Beige i Celtic Night. Od XV do XVII w. granit Huelgoat służył do budowy lokalnych kościołów i kaplic, ale dopiero od końca XIX w. do dzisaj jest wykorzystywany w szerokim tego słowa znaczeniu, tzn. do wszelkiego rodzaju projektów urbanistycznych, w tym nawierzchni

FOT. MIROSŁAW SZCZEREK (4)

KAMIEŃ NATURALNY

drogowych i chodnikowych, do budowy tradycyjnych domów murowanych oraz elewacji budynków, wyposażenia i dekoracji wnętrz, produkcji pomników, rzeźb i fontann. Najczęstsze formy obróbki granitu Huelgoat: polerowanie, groszkowanie, płomieniowanie. REALIZACJE ARCHITEKTONICZNE Z GRANITU HUELGOAT Po II wojnie światowej z jasnoszarego granitu Huelgoat zbudowano kanał wodny z Nantes do Brestu, Szkołę Morską i wiele budynków publicznych w Breście, mieście zupełnie zbombardowanym przez wojska amerykańskie, wypierające w 1945 r. okupanta niemieckiego. Inne zrealizowane projekty: plac wokół dworca kolejowego w Saint-Brieuc (Francja), plac wokół Dworca Północnego w Paryżu (Gare du Nord), fontanna w Paryżu, elewacja budynku opery w Nantes (Francja) wybrane wnętrza na lotnisku Charle de Gaulle w Paryżu Krajowa Szkoła Statystyki i Analizy Informacji w Saint Malo.... i wiele innych. Dziś tylko jedna kopalnia granitu Huelgoat, o nazwie Roz Perez, prowadzi jego intensywne wydobycie. Granit Huelgoat jest obfity w kordieryt, rozproszony w ciemnych kryształach, co pozwala łatwo odróżnić go od innych granitów bretońskich. Ta jego odmienność powoduje, że jest również „ulubieńcem” rzeźbiarzy. A mają oni w tym rejonie wielkie pole do popisu, ponieważ w lipcu 2008 r. kilkanaście kilometrów od Huelgoat zainicjowano „szalony projekt na wieczność” o nazwie Dolina Świętych (Vallée des Saints). Jest to unikalne na skalę światową przedsięwzięcie, które ma na celu stworzenie 1000 monumentalnych rzeźb z wizerunkami bretońskich świętych, z których każdy ma mieć wysokość 3–6 m i ma być wykonany z bretońskiego granitu. Do tej pory powstało 99 rzeźb świętych Bretończyków, wśród których znajduje się Święty Elouan o wysokości 4 m, wyrzeźbiony w 2015 r. z bloku granitowego Huelgoat. Każdego roku miejsce to wzbogaca kilkanaście nowych rzeźb. 12 maja br. Kanałem La Manche przypłynie z Anglii na pokładzie statku żaglowego 100 rzeźba świetego Piran

: Kościół bretoński z granitu Huelgoat.

) Święty Elouan w Dolinie Świętych.

: Plac w Saint Malo - Francja wykonany z granitu Huelgoat.

: Huelgoat - skład bloków.

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. MIROSŁAW SZCZEREK (3)

KAMIEŃ NATURALNY

;

Załądunek transportu bolków granitu Huelgoat do Polski.

Pierwszy pomnik, wykonany w Polsce z granitu Huelgot przez Zaklad Kamieniarski Andrzeja Glaska z Tuchowicz.

Wycinanie bloków z calizny liną.

z Kornwalii. Po rozładunku w porcie Paimpol, przetransportowana będzie na wozach ciągniętych przez konie do Doliny Świętych, by uczestniczyć w obchodach dziesieciolecia Doliny, zaplanowanych od 27 do 29 lipca br. Położona w Carnoët, w sercu Bretanii, Dolina Świętych ma stać się w nadchodzących latach lokomotywą turystyczną Bretanii. Od 2009 r. przyjechało tu ponad 600 tys. gości. Projekt finansowany jest w 100% przez prywatnych ofiarodawców. Jest to najbardziej jednocząca inicjatywa w Bretanii, wspiera ją ponad 3600 ofiarodawców, w tym 276 firm. Kopalnia granitu Roz Perez znajduje się wśród bajkowych terenów Huelgoat, przez które płynie rzeka Argent (srebrna rzeka), nazwana tak z powodu kopalni srebra eksploatowanej tu do końca XIX w. Na brzegach tej rzeki znajdują się stosy wielkich kul granitowych, które powstały w długim i powolnym procesie erozji, tworząc malowniczy szlak, niczym labirynt, pokryty mchami i paprociami. Wejście do tego uroczego krajobrazu otwiera młyn, tworzący bramę do Huelgoat (huelgoat w języku bretońskim oznacza „wysoki las”), za którą podziwiać można bajkowe tereny z miejscami o tajemniczych nazwach, takich jak: Dom Najświętszej Maryi Panny, Jaskinia króla Artura i rycerzy Okrągłego Stołu, Jaskinia diabła, Wodopój dzików, Kamienny grzyb, Krzesło diabła, Przepaść… Jest tu również Drżąca

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

Właściwości fizykomechaniczne granitu Huelgoat (orientacyjne wartości średnie) gęstość objętościowa – 2630 kg/m sześc porowatość otwarta – 0,48% (VMA 0,5) odporność na poślizg – 89 sec – wilgotność 65 wytrzymałość na zginanie – 19 MPa (VMA 16) ścieralność – 14 MPa nasiąkliwość – 0,4 MPa (VMA 0,5) odporność na ściskanie – 205,1 MPa (VMA 176) mrozoodporność po 48 cyklach – niezamarzanie przy 240 cyklach mrozoodporność po 144 cyklach – niezamarzanie przy 240 cyklach wytrzymałość na zginanie pod obciążeniem środkowym po 56 cyklach zamarzania – 13,4 odporność na kompresję jednoosiową po 56 cyklach zamarzania – 138 absorpcja – 0,92% prędkość pochłaniania dźwięku – 5762 m/s ścieralność tarczy diamentowej – 20,83 mm wytrzymałość na łączenia – 16,1 MPa

Skała, czyli granitowy kamień Huelgoat o długości 7 m i wysokości 3 m, o masie 137 t, który w procesie erozji ustawił się w takiej równowadze, że pchnięcie ręki może go poruszyć. Miejsce to już w XVII w. było odwiedzane przez przejeżdżających przez Huelgoat. Nasza rodaczka Gabriela Zapolska, autorka Moralności Pani Dulskiej, najlepsza polska aktorka dramatyczna i jedna z lepszych w Europie, przebywając we Francji, odwiedziła Huelgoat w 1895 r. Dziś turyści przyjeżdżają tu z całej Francji, a granitowe boki Huelgoat… przyjeżdżają do Polski. 

Sprzedaż bloków: Miroslaw Szczerek e-mail: szczerek.mirek@gmail.com tel. 00 33 681 687 315 tel.0033 767 299 733

Mirexport France 11 bis, allée des Chasseurs 33 680 LACANAU OCEAN Francja

KAMIEŃ NATURALNY HISTORIA

Ekskluzywne od tysiącleci Pośród wszystkich kamieni naturalnych, marmury z Carrary są bez wątpienia jednymi z najpopularniejszych, jeśli nie najpopularniejszymi marmurami na świecie. Nie ma chyba Europejczyka, który nie słyszał o nich przynajmniej raz w życiu. Marmury karraryjskie docenia się wszak nieprzerwanie od czasów powstania imperium rzymskiego po dzień dzisiejszy w takich dziedzinach jak budownictwo, architektura, sztuka sakralna, sztuki piękne czy choćby krajobraz miejski.

Bogdan Lewicki

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

KAMIEŃ NATURALNY

EKSKLUZYWNE OD TYSIĄCLECI Marmury swoją popularność zawdzięczają m.in. temu, że występują w dużych kompleksach, dzięki czemu można je pozyskiwać w dużych blokach, z których można z kolei wykonywać wiele konstrukcji architektonicznych. Z uwagi na swoją drobnoziarnistą budowę i stosunkową miękkość od czasów antycznych były też wykorzystywane, jako materiał rzeźbiarski. Budowa pozwala na wykonanie drobnych szczegółów oraz polerowanie. Dają się też łatwo obrabiać narzędziami ręcznymi. W czasach strożytnego Rzymu słowo "marmur" nie tyczyło się marmurów w dzisiejszym tego słowa znaczeniu. Starożytni tym mianem określali wszystkie dekoracyjne kamienie, które mogły zostać wypolerowane. Rzymianie stosowali tę nazwę, jako określenie wszelkich pięknych i twardych skał, które mogły być wykorzystane, jako materiał rzeźbiarski lub jako materiał architektury reprezentatywnej. Marmur w sztuce rozpoczął swoją nieprzerwaną do dania dzisiejszego historię w klasycznej cywilizacji greckiej na Półwyspie Peloponeskim, Cykladach i w Azji Mniejszej. Kompletne budowle z marmuru po raz pierwszy pojawiły się w VI w. p.n.e. na Cykladach, chociaż pierwsze pełne posadzki z marmuru pojawiły się w Grecji już podczas epoki brązu. Bardzo szybko przeniknęły na wybrzeże jońskie, gdzie architektura marmurowa stała się monumentalna. W miastach greckich i rzymskich marmury były stosowane przede wszystkim w budownictwie monumentalnym, małej architekturze użytkowej i sakralnej. Najwięcej zużywano jednak na wykładziny oraz rzeźby. W czasie republiki rzymskiej zapoczątkowana została intensywna wymiana handlowa dóbr luksusowych, w tym również kamienia dekoracyjnego. Marmury były szczególnie poszukiwane, dlatego że były drogie, importowane i prestiżowe. W końcowej fazie republiki marmury z importu były powszechnym synonimem bogactwa i władzy. Jednak Rzymianie szeroko stosowali także kamień z własnych kamieniołomów, w tym oczywiście z Luni (w pobliżu dzisiejszej Carrary). Były one dla Rzymu najbliższym źró-

FOT. ARCHIWUM AUTORA (4)

iniejszy tekst jest pierwszym w cyklu, w którym będziemy prezentować marmury z Carrary w różnych aspektach. W pierwszej części chcemy przedstawić rys historyczny carraryjskiego fenomenu, który trwa od ponad 2000 lat. Miłośnicy kamienia często zastanawiają się, kiedy dokładnie po raz pierwszy otwarto kamieniołomy w Carrarze. Istnieją dowody potwierdzające, iż w epoce miedzi prymitywni mieszkańcy Alp Apuańskich wydobywali cząstki marmuru do produkcji ozdób. Jednakże wszyscy wybitni historycy zgadzają się, co do faktu, iż pierwsze właściwe kamieniołomy marmuru zostały otwarte przez Rzymian w I wieku p.n.e. Ciekawostką jest, iż metody wydobycia kamienia opracowane przez Rzymian pozostały niemal niezmienione aż do XV wieku.

;

Widok na wyrobisko w jednym z kamieniołomów

Stanowisko obróbcze z ręczną piłą do dzielenia bloków na mniejsze części.

;

Transport gigantycznego bloku po zboczu góry z wykorzystaniem drewnianych pni.

W 1855 r. William Walton uzyskał koncesję na budowę regionalnej sieci kolejowej.

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

KAMIEŃ NATURALNY

( Przed laty do transportu wydobytych bloków używano wołów na zdjęciu zaprzę z kilkudzisięciu zwierząt.

FOT. ARCHIWUM AUTORA (2)

) Lata 60. Od lewej Francesco Germelli (dziadek Federico Corsi) podczas pracy w kamieniołomie

dłem marmuru. W tym miejscu należy uściślić, że starożytna Luni, była portem i stosunkowo małą miejscowością, oddaloną od dzisiejszej Carrary o około 20 km. Natomiast zarówno w starożytności jak i dzisiaj marmur dobywany jest z tych samych złóż. Jako anegdotę przytoczyć można opowieści rdzennych Karraryjczyków, z których wynika, że w XIX w do Carrary przyjeżdżało wiele osób, które spacerując ulicami miasta poszukiwały antycznych pozostałości Luni. Warto też nadmienić, iż Rzymian interesowała odmiana w ciepłym beżowym kolorze z białymi przebarwieniami, nie zaś o czystej bieli. Z tego kamienia powstało wiele rzymskich budowli, m.in.: świątynia Saturna, Ara Pacis Augustae, kolumny Trajana i Antonina. W późniejszych wiekach szczególnie poszukiwany był jednolity marmur bez przeżyleń określany przez Karraryjczyków „avorio” (kolor kości słoniowej). To właśnie w nim rzeźbił Michał Anioł. Jednolity materiał gwarantował możliwość rzeźbienia drobnych detali, zmniejszając ryzyko wystąpienia odprysków na przeżyleniach. SYMBOL KOŁA HERBEM CARRARY Od zarania dziejów społeczność Carrary związana jest z symbolem koła, toteż został on wybrany na herb miasta wraz z mottem FORTITUDO MEA IN ROTA, co w dosłownym tłumaczeniu znaczy „moja siła leży w kole”. Bez wątpienia jednym z powodów owego wyboru jest pochodzenie toponimu Carrara, które od wieków było przedmiotem debat i dyskusji pomiędzy historykami i językoznawcami. Najbardziej prawdopodobne teorie sugerują, iż toponim Carrara wywodzi się z: 1) łac. słowa carrariae (kamieniołomy) 2) łac. słowa cararia (miejsce wózka) 3) języka Ligurów, starożytnego ludu zamieszkującego tereny północno-zachodniej Italii (obejmujące północną Toskanię, Ligurię i Piemont, czyli między innymi obszar obecnej Carrary) aż do II wieku p.n.e., kiedy to zostali osta-

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

tecznie podbici przez Rzymian. W ich języku słowo kar lub karra (kamień) wraz z przyrostkiem aria oznaczało miejsce kamieni lub miejsce, gdzie jest dużo kamieni. 4) terminologii Etrusków - słowo kar (kaplica lub świątynia) oraz ra lub rha (egipski bóg Słońca) w tym wypadku oznaczało świątynię Słońca. Faktem jest, iż terytorium Etrusków graniczyło z terytorium Ligurów, a stosunkowo niedawno archeolodzy odkryli dowody stanowiące o regularnym handlu, który odbywał się właśnie pomiędzy Etruskami a Ligurami oraz o ich wspólnym wydobywaniu marmuru kararyjskiego od VI lub V wieku p.n.e., czyli na długo przez Rzymianami. Interesujące jest to, iż wszystkie powyższe teorie mają coś wspólnego z kołem – jest ono najważniejszą częścią wozu, a także symbolem słońca w większości kultur na całym świecie. Począwszy od starożytności do końca XIX wieku, gigantyczne wozy ciągnięte przez woły były jedynym środkiem transportu bloków marmurowych z kamieniołomów. Ta informacja ściśle wiąże się z pierwszą i drugą teorią. 

Artykuł powstał we współpracy z firmą Omnistone. Zdjęcia pochodzą z prywatnych zbiorów Federico Corsi. www.omnistone.pl e-mail: biuro@omnistone.pl

Słowniczek: Toponim (z gr.topos – miejsce, okolica i onymos- imię) – w ogólnym znaczeniu nazwa miejscowa; toponimami zajmuje się dział językoznawstwa zwany toponomastyką. Analiza toponimów może dostarczyć informacji na temat rozwoju danego języka, bądź historii jakiegoś obszaru geograficznego.

SKARSTAD RÖD BOHUS, Kungsbacka Torg

NOWOŚĆ!

SKARSTAD RÖD BOHUS, Kungsbacka Torg

HALLINDENS GRANIT AB Stenbrottet Skarstad 501, 454 92 Brastad Tel +46(0)523 411 55 info@hallindensgranit.se

HALLINDENS GRANIT AB 1 1. SVENSTORP Hallandia 501, 2. BRASTAD RedBrastad Bohus 3. TOSSENE Grey Bohus Stenbrottet Skarstad 454 92 Tel +46(0)523 411 55 info@hallindensgranit.se

4. BLUE Pearl 5. SKARSTAD Red Bohus 6. TRANÅS Original 7. BROBERG Red Bohus

1. SVENSTORP Hallandia 2. BRASTAD Red Bohus 3. TOSSENE Grey Bohus 4. BLUE Pearl Hallindens Granit_Moheda.indd 1 STEN 1703.indd 5

PRZEDSTAWICIEL NA POLSKĘ: ARTUR SOBIERAJ 5. SKARSTAD Red Bohus 6. TRANÅS Original 7. BROBERG Red Bohus +48 609 919 007 2017-06-15 2017-10-10 artur@hallindensgranit.se

10:43 11:24

SPECJALISTYCZNE ROZWIĄZANIA OBRÓBKI MATERIAŁÓW ŁĄCZĄCE INNOWACJE I TECHNOLOGIE

3/4/5/6 osiowe maszyny CNC

5 osiowe piły mostowe CNC

Maszyny do cięcia strumieniem wody - Waterjet

Zaawansowane rozwiązania technlogiczne zastosowane w maszynach CMS gwarantują znakomite rezultaty w obróbce marmuru, granitu i spieków. Systemy projektowe, opracowywane przez wyspecjalizowane studia inżynieryjne, znajdują zastosowanie w wielu branżach przemysłu i służą optymalizacji procesów produkcyjnych.

www.cms.it

Mach Plus Robert Walczak info@machplus.pl www.machplus.pl

KAMIEŃ NATURALNY

FOT. GABRIEL WOJCIESZEK

POLSKIE ZŁOŻA

Wapienie jurajskie Krakowa cz. II

prof. Jan Bromowicz

Spośród sprowadzanych z bardziej odległych terenów do Krakowa wapieni jurajskich szczególne miejsce zajmują bulaste (gruzłowe) odmiany o zwykle czerwonej barwie znane jako Ammonitico Rosso. Posłużyły one do wykonania, między innymi, takich dzieł sztuki rzeźbiarskiej jak wawelskie grobowce Kazimierza Wielkiego, Władysława Jagiełły i Kazimierza Jagiellończyka.

rzeprowadzenie gruntownych badań petrograficznych omawianych dzieł sztuki wobec braku możliwości pobrania materiału do badań jest właściwie niewykonalne. Pozostaje perspektywa opisu makroskopowego oraz bardzo wyszukanych badań na drobnych okruchach uzyskanych w trakcie konserwacji. Szczegółowe obserwacje makroskopowe nagrobka Władysława Jagiełły pozwoliły na wydzielenie czterech odmian wapieni, nieco różniących się barwą, wielkością i wyrazistością gruzłów, zawartością skamieniałości, warstwowaniem oraz obecnością stylolitów. Porównanie wapieni tego typu z różnych wystąpień europejskich wskazuje na największe podobieństwo do wapieni włoskich z okolic Werony. Wykonano też obserwacje drobnych okruchów

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

w mikroskopie elektronowym i oznaczenia rentgenowskie w mikroobszarach. Ich wyniki są mało diagnostyczne. Zostały również wykonane oznaczenia zawartości izotopów tlenu i węgla − na okruchach pochodzących z nagrobków Władysława Jagiełły i Kazimierza Wielkiego − na uniwersytetach w Bonn i w Tybindze. Ich wyniki wskazują na węgierską proweniencję wapienia z pierwszego z wymienionych nagrobków i, co zaskakujące, włoską (ewentualnie z Werony) albo austriacką (ewentualnie z Adnet) dla drugiego. Wynika stąd, że ostateczne ustalenie pochodzenia wapieni wymaga dalszych badań. Nieznane są również dokumenty dotyczące pochodzenia kamienia użytego do wyłożenia ścian i podłogi przebudowanej w pierwszej połowie XIX w. kaplicy bisku-

Bellani for Breton Szeroka gama Boczkarek

Smartcut s/NC 800 Optima Mostowa piła sterowana CNC w 6-ciu osiach z obrotową głowicą dla pracy dyskiem i frezami

ContourBreton NC 300 EVO Cyfrowe centra numeryczne do obróbki granitu, materiałów mineralnych i kompozytowych

Combicut DJ/NC 550 Dwie maszyny w jednej : piła mostowa i waterjet sterowane CNC w 5-ciu osiach Easywire

Maszyna do Kalibrowania bloków pojedyńczą liną diamentową oraz do cięcia slabów

Tomasz Kopka 02-828 Warszawa - ul. Roztoki 12 tel.kom.: +48664460455 e-mail: tomasz@breton.pl www.breton.pl

GoldBreton 2100

Wieloliny diamentowe do cięcia bloków granitowych i marmurowych

via Garibaldi 27, 31030 Castello di Godego (TV), Włochy tel. +39 0423 7691 - fax. +39 0423 7600 e-mail: info@breton.it www.breton.it

KAMIEŃ NATURALNY

(

FOT. ARCHIWUM AUTORA

Spękana kostka tureckiego wapienia z Placu Mariackiego.

;

NAJLEPSI FACHOWCY I MATERIAŁY Przebudowa kaplicy, z której w niezmienionej formie pozostał jedynie alabastrowy nagrobek biskupa, była niemała i arcybogata. Do jej wykonania powołano najlepszych fachowców i zastosowano najpiękniejsze dostępne materiały. Autorem projektu przebudowy był dyrektor Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu i nadworny budowniczy cesarski Peter von Nobile, a pracami budowlanymi kierował głównie architekt z Berlina − Wilhelm Hofbauer. Rzeźby znajdujące się w kaplicy zostały wykonane z marmuru karraryjskiego przez Bertela Thorvaldsena, najbardziej znanego w tamtych czasach rzeźbiarza duńskiego. Jest wśród nich olbrzymi posąg Chrystusa postawiony na specjalnie w Wiedniu wykonanym postumencie z białego marmuru, w którym zamieszczona jest wykonana w Rzymie płaskorzeźba wyobraża-

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. WIKIPEDIA / TSADEE

pa Filipa Padniewskiego w katedrze wawelskiej. Była to ostatnia wielka fundacja w katedrze, pomyślana jako kaplica grobowa krzeszowickiej gałęzi rodu Potockich. Jej fundatorką była hr. Zofia Potocka, żona zmarłego w roku 1832 hr. Artura Stanisława Potockiego, oficera armii napoleońskiej, kawalera Orderu Virtuti Militari i Legii Honorowej, adiutanta księcia J. Poniatowskiego i cesarza Napoleona (a po jego klęsce także cara Aleksandra I), znakomitego obywatela i senatora Wolnego Miasta Krakowa.

FOT. WIKIPEDIA / TSADEE

Posąg Chrystusa autorstwa Bertela Thorvaldsena w kaplicy Potockich na Wawelu.

: Pomnik biskupa Filipa Padniewskiego z kaplicy Potockich na Wawelu.

jąca zmarłe dzieci Artura Potockiego. Z Wiednia został sprowadzony pięknej roboty brązowy, złocony ołtarz z obrazem ukrzyżowanego Chrystusa, wykonany przez znanego XVII-wiecznego bolońskiego malarza Francesca Barbieriego, a w samym tabernakulum jest wykute ze złota, osadzone na agacie XVI-wieczne złożenie do grobu Pana Jezusa. Pracami nad kamienną wykładziną ścian i posadzki kierował krakowski rzeźbiarz Ferdynand Fryderyk Kuhn, dyrektor „fabryki marmurów” w Dębniku, autor m.in. wawelskiego sarkofagu księcia J. Poniatowskiego w wawelskiej krypcie św. Leonarda. Trzeba tu zwrócić uwagę na pojawianie się w przewodnikach i opisach kaplicy błędnych informacji o sztucznym charakterze zastosowanego w kaplicy marmuru. Przebudowa trwała osiem lat (1832–1840) i cieszyła się dużym zainteresowaniem krakowian, czego przejawem są liczne wzmianki prasowe i bardziej obszerne opisy. Do nich należy opinia J. Mączyńskiego z książki Pamiątka z Krakowa, wydanej w roku 1845: „Wyrobienie każdego przedmiotu w tej kaplicy czyni zaszczyt dla artystów, których roboty tu są pomieszczone, bo w każdym trzeba uwielbiać mistrzowskie wypracowanie”. Taka jest też „robota” F. Kuhna w formie wypolerowanych płyt wapiennej wykładziny ścian kaplicy. Płyty o wysokości do 2 m i szerokości do 1 m mają grubość 7 cm i ważą ok. 3,5 t. Są to wapienie o barwie fioletowej, o zmiennym stopniu lityfikacji, o bardzo zróżnicowanej teksturze i strukturze, generalnie o charakterze brekcji, której składniki mają wielkość od kilku centymetrów do 1 m. Różna jest ich barwa – od szarej przez zielonkawą do jaskrawoczerwonej. Widoczna na wypolerowanych powierzchniach zmienność barw, dająca wrażenie plam o różnej wielkości, była zapewne powodem oceny ich jako materiału sztucznego. Z pojedynczych, drobnych próbek pobranych przez konserwatorów wynika, że są to w obserwacjach mikroskopowych wapienie złożone

KAMIEŃ NATURALNY

głównie z mikrosparytu (wielkość kryształów kalcytowych nie przekracza 10 µm) i jedynie sporadycznie większych kryształów. Sposób ich rozmieszczenia może wskazywać na obecność pseudomorfoz po szczątkach organicznych, intraklastach i niekiedy laminacji. Rozpoznawalne są jedynie płytki krynoidów. Generalnie są to wapienie o zatartych teksturach depozycyjnych, biogenicznych i diagenetycznych. PORÓWNANIA Z AUSTRAICKIMI MATERIAŁAMI Wobec braku miejscowych materiałów kamiennych o podobnych barwach i teksturach oraz zagranicznej, głównie austriackiej, proweniencji większości pojawiających się w kaplicy przedmiotów przeprowadzono ich porównanie ze skałami dekoracyjnymi stosowanymi w Austrii. Użyte w kaplicy skały są najbardziej zbliżone do wapieni znanych pod nazwą Schwarzensee Rot lub też Schwarzenseemarmors. Pochodzą one z silnie zaangażowanej tektonicznie serii wapiennej wieku dolnojurajskiego. Budują ją brekcje i zlepieńce powstałe ze zniszczenia różnie zlityfikowanych osadów węglanowych oraz jaskrawo zabarwionych spikulitów wapiennych. Kamieniołom położony jest w Górnej Austrii, na wschód od Salzburga, w gminie św. Wolfganga w Alpach Wapiennych, w odległości 500 m od brzegów jeziora Schwarzensee. Był czynny od niepamiętnych czasów aż po koniec wieku XX, kiedy to przed zaniechaniem wydobycia wprowadzono tam eksploatację z użyciem diamentowych lin. Dziś podlega rekultywacji. Kamień tam wydobyty został zastosowany w kościele parafialnym w Irrsdorf, w klasztorze św. Floriana w pobliżu Linzu. Znaleźć można go także w odnowionym foyer Burgtheater w Wiedniu, był też prezentowany na Światowej Wystawie Wiedeńskiej w 1873 r. Jest więc Kaplica Potockich miejscem nagromadzenia cennych kamieni dekoracyjnych. Obok opisanych marmurów znajdują się tam prawdziwe z petrograficznego punktu widzenia marmury karraryjskie, notabene również jurajskie oraz trzeciorzędowe bardzo piękne alabastry o miodowym zabarwieniu. KŁOPOTLIWE WAPIENNE BRUKI Pośród wapieni sprowadzanych z dalekich stron są też w Krakowie wapienie jurajskie sprawiające miastu kłopoty. Wiążą się one z wykonaniem bruków w bardzo ważnych dla miasta miejscach. Jedno to usytuowany obok Rynku Głównego plac Mariacki otaczający bazylikę Mariacką, a drugie − fragment Rynku w otoczeniu kościoła św. Wojciecha. W obu tych miejscach starano się zachować obejmujący niegdyś cały Rynek Główny bruk wykonany z miejscowych białych wapieni jurajskich, dziś zamieniony na płyty wykonane ze skał magmowych. Kolejno zastosowane materiały okazywały się bardzo słabe. Przy kościele św. Wojciecha wykorzystano wapień jurajski, reprezentujący obrzeżenie Gór Świętokrzyskich ze złoża Wola Morawicka, którego użycie już po pierwszej zimie

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

okazało się porażką. Przeoczono wtedy fakt, że jakkolwiek materiał był uznany za mrozoodporny, to jednak górnicy na zimę przykrywali odsłonięte skały w obawie przed działaniem zamrozu. Bruk ten wymieniono na również jurajski wapień Lotus Beige, pochodzący z Turcji i wydobywany w pobliżu położonego w północno-zachodniej części Anatolii miasta Bilecik. Zastosowano go także na dziedzińcu arkadowym Wawelu i placu Mariackim. Po dwóch zimach na placu zaczął jednak pękać. Niewiele pomogły naprawy gwarancyjne, z biegiem czasu wzrastała prędkość destrukcji kamienia. Znacznie lepiej zachował się bruk wawelski tam, gdzie nie używa się soli i nie ma ruchu pojazdów, a użyty materiał podlegał selekcji. Regularny przebieg spękań wapiennych kostek wskazuje na systematycznie przebiegające strefy osłabienia kamienia, ujawniające się wskutek pojawiających się naprężeń. Te naprężenia mogą wynikać z rozszerzalności cieplnej składników skały, a ich działania potęgują zamróz, krystalizacja soli i obciążenia mechaniczne. Zjawisko to łączy się ze stosunkowo dużą rozszerzalnością cieplną kalcytu w kierunku długiej osi kryształu (b) i równoczesnym kurczeniem się wzdłuż osi do niej prostopadłej (c). Pięciomilimetrowy kryształ kalcytowy ogrzany do temperatury 40°C powiększa się o ponad 4 µm wzdłuż dłuższej osi i skraca o ponad 1 µm wzdłuż krótszej. Potwierdza to występowanie, póki co, delikatnie spękanych kostek na Wawelu, tylko w najsilniej nasłonecznianej części dziedzińca. Nowy bruk na placach sąsiadujących z płytą Rynku Głównego wykonano z kostek pochodzących z jury francuskiej ze złoża Hauteville-Lompnes (zdjęcie na str. 78), usytuowanego na stokach alpejskich w pobliżu miejscowości o takiej samej nazwie. Wydobywany tam od 1840 r. kamień został wykorzystany w wielu budowlach świata, a przy wyborze materiału oprócz oceny właściwości fizyczno-mechanicznych uwzględniono linowy sposób eksploatacji eliminujący wpływ naprężeń wywołanych stosowaniem materiałów wybuchowych. 

Wykorzystano publikacje: Bromowicz J., Magiera J. (2006) – Identyfikacja marmuru użytego w sarkofagu Władysława Jagiełły w Katedrze Wawelskiej. Ochrona Zabytków 3, Bromowicz J., Figarska-Warchoł B. (2016) – Marmur bł. Salomei – odmiana wapienia jurajskiego i jego rola w małej architekturze. Przegląd Geologiczny 64/10, Kutrzeba S. (1899) – Finanse Krakowa w wiekach średnich. Kraków, Moshammer B. & Leuprecht M. (2005) – Zur Stratigraphie, Fazies und Geochemie des Schwarzenseemarmors (Lias, Schafberg Tirolikum, Oberösterreich). Jb. Geol. B.-A. ISSN 0016–7800 Band 145 Heft 1.

KAMIEŃ NATURALNY ARCHITEKTURA

Deterioracja materii skalnej cz. III

Michał Ruszkowski, Wydział Geologii UW Prof. Janina Wiszniewska, PIG-PIB

FOT. FOTOLIA / IVAN

„Kropla drąży skałę.”

ledząc przysłowie „kropla drąży skałę” zdajemy sobie sprawę, że woda jest najważniejszym czynnikiem niszczącym materię skalną. Woda jest jednocześnie rozpuszczalnikiem i nośnikiem reaktywnych substancji chemicznych. Stanowi również idealne środowisko rozwoju dla mikroorganizmów. Woda w skale może pochodzić z różnych źródeł. Jest osadzana w formie aerozoli lub jako opad, może być też podciągana z gruntu. W obrębie porowatych skał woda porusza się pod wpływem grawitacji lub w wyniku wzniosu kapilarnego. Oczywiście sama woda nie jest głównym czynnikiem niszczącym, przyczyn deterioracji skał należy doszukiwać się w różnorodnych czynnikach, które można sklasyfikować

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

W środowisku, w którym działalność człowieka jest mocno zaznaczona, gwałtownie wzrasta ilość zanieczyszczeń. Woda w połączeniu z bardzo reaktywnymi gazami i pyłami, znacząco przyspiesza wietrzenie obiektów kamiennych. jako chemiczne, fizyczne, mechaniczne i biologiczne. W środowisku wolnym od zanieczyszczeń, czynniki współdziałające z wodą klasyfikuje się jako naturalne, a negatywne zmiany nimi wywołane uznaje się za normalny odwieczny proces starzenia się. W środowisku, w którym działalność człowieka jest mocno zaznaczona, gwałtownie wzrasta ilość zanieczyszczeń. Woda w połączeniu z bardzo reaktywnymi gazami i pyła-

mi, znacząco przyspiesza wietrzenie obiektów kamiennych. Myśląc o niszczących postaciach wody na pierwszy plan wysuwa się deszcz, mgła i grad, jednak są to przykłady ogólne i nie precyzyjne. Nie można zapominać o takich czynnikach niszczących jak bryza morska, mżawka, sadź i śnieg. Wszystkie wymienione czynniki powodują nasycenie struktury obiektów kamiennych H2O.

KAMIEŃ NATURALNY

; W wielu opracowaniach pomija się ilościach może doprowadzić do poAmfiteatr w Łazienakch Królewskich. Rzeźba jednak proces podciągania kapilarwstawania dużych i nieodwracalnych Fontann lwa z wyrąźnym śladem strumienia nego skał. Pobierana w czasie tego zniszczeń, zwłaszcza w strefie podwody. Podkreślone przez zniszczoną powierzchnię zainfekowana glonami. procesu woda jest niezwykle szkodliciągania kapilarnego. wa. Zawiera bowiem nie tylko związJak powszechnie wiadomo w przyki mineralne, ale również duże ilopadku skał magmowych, piaskowców ści czynników biologicznych. Ciecz o lepiszczu krzemionkowym i skał przenika do struktury skały na skutek metamorficznych, powstałych w wyjej właściwości sorpcyjnych (higroniku przemian termobarometryczskopijności) oraz w wyniku kondennych, działanie wody jest niewielkie, sacji pary wodnej zachodzącej przy z uwagi na bardzo małą rozpuszczalzmiennej temperaturze i wilgotnoność minerałów skałotwórczych. Miści. Wody gruntowe migrują w głąb nimalnemu jej działaniu sprzyja także struktury budowli, zabytku lub eleduża zwięzłość większości tych skał. mentu architektonicznego wieloma Brak wewnętrznej porowatości spradrogami: wia, że niszczące działanie rozpusz• podciągana kapilarnie przez czalnika ograniczone jest jedynie do samą skałę z gruntu, powierzchni obiektów. W powyż• podciągana kapilarnie przez szych skałach najbardziej podatne na zaprawy murarskie, wietrzenie są minerały z grupy skale• pobierana z pobliskich zbiorni i łyszczyków. Ze skaleni w wyniku ników wodnych. reakcji z roztworami wody i dwutlenWoda jako związek chemiczny stanowi jeden ku węgla powstają bardzo nietrwałe minerały jak kaolin z najbardziej uniwersalnych rozpuszczalników. (proces kaolinizacji) i serycyt (proces serycytyzacji). W przypadku bardzo małej zdolności rozpuszczaWoda nie tylko niszczy skały na drodze rozpuszczania, nia niektórych minerałów, w połączeniu z długimi może też niszczyć kamienie w sposób mechaniczny. Odokresami czasu i stałej obecności w odpowiednich powiedzialne za to są przede wszystkim minerały ilaste, R

zapytaj o ofertę: +48 (81) 53 304 63 / +48 602 278 272

www.fotoceramik.pl biuro@fotoceramik.pl

zdjęcia na porcelanie

Zdjęcia wypalane w temperaturze 880°C. Odporne na warunki atmosferyczne. Materiały z atestem ISO 9002. Wykonujemy także rozmiary do włoskich ramek.

Najwyższa jakość. Ceny do negocjacji. Przedsiębiorstwo Usług Fotoceramicznych ETERNA ul. Baśniowa 5/22, 20-802 Lublin

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

które chłoną wodę, pod jej wpływem pęcznieją i stają się plastyczne. Naprzemienne nasycanie wodą i wysychanie powoduje rozluźnienie spoistości skały. Proces ten przyczynia się do dużego spadku wytrzymałości mechanicznej wapieni i piaskowców, zawierających minerały ilaste. Wśród skał najbardziej podatnych na działanie wody są skały węglanowe, zarówno osadowe, jak i metamorficzne (marmury) oraz piaskowce o lepiszczu wapnistym. Rozpuszczalność CaCO3 w czystej wodzie jest bardzo mała. Jednak na niekorzyść zabytków działa czas. Wieloletnie i długotrwałe oddziaływania opadów mogą rozpuszczać i nieodwracalnie usuwać ze skały dużą ilość CaCO3. Rozpuszczalność tego związku zaczyna wzrastać w roztworach soli kwaśnych. Jest to tak zwany „efekt solny”. Proces ten wzmaga się w obecności jonów metali jednowartościowych np. Cl-. Występuje on zwłaszcza w wodzie morskiej i wodzie gruntowej. DWUTLENEK WĘGLA - CO2 Jak to zwykle bywa najbardziej niebezpieczny jest związek chemiczny, który z pozoru jest nieszkodliwy i powszechny. Takim związkiem występującym w wodzie gruntowej, opadowej i wodach płynących jest CO2. Tworzy on z H2O roztwór słabego kwasu węglowego. Ma on charakterystyczną cechę szybkiego przekształcania węglanów w wodorowęglan wapnia Ca(HCO3)2. Zatem to nie tylko czysta woda, ale woda nasycona CO2 jest właściwym rozpuszczalnikiem. Ca(HCO3)2 jest substancją jedynie trwałą w roztworach wodnych i po wyschnięciu ulega dekarbonatyzacji, przekształcając się ponownie w obojętny CaCO3. Rozpuszczanie węglanu wapnia jest typowym procesem chemicznym. Opisane procesy zachodzą w przyrodzie bardzo często. To właśnie te reakcje są odpowiedzialne za procesy krasowe. W ich efekcie powstają struktury jaskiniowe jak stalagmity i stalaktyty. W skałach węglanowych wykorzystywanych w architekturze i rzeźbie, dzięki nadanemu mu polerowaniu i gładzeniu, poddawane są one powierzchniowemu procesowi deterioracji. Procesy niszczące na powierzchni mogą zachodzić dwojako: • jako przejście CaCO3 w Ca(HCO3)2, i usuniecie go z obiektu. Proces ten zachodzi w przypadku przepływu wody po powierzchni (niszczenie o charakterze ilościowym). • jako przejście CaCO3 do pierwotnej postaci węglanu. W tej formie pozostaje na powierzchni obiektu jako naciek (niszczenie o charakterze jakościowym). Deterioracja w obu przypadkach na polerowanej powierzchni kamienia, powoduje jej matowienie. Osadzający się bezpostaciowy CaCO3 charakterystycznie pokrywa obiekt zabieleniem np.: marmury tracą swój połysk i tzw. „przejrzystość”. Podobne zjawiska zachodzą w wapieniach o fakturze niepolerowanej, jednak nie w tak widocznym stopniu.

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. ARCHIWUM AUTORA (3)

KAMIEŃ NATURALNY

w naszej

apce!

APLIK

ACJA MOBILN

:;) Pałac na wypie w Łazienakch Królewskich. Pomimo prac oczyszczających piaskowce okładzinowe noszą ślady podciągania kapilarnego.

KAMIEŃ NATURALNY

FOT. ARCHIWUM AUTORA (2)

Omawiane reakcje mogą wywołać inne skutki w zabytkach wykonanych z wapieni lekkich oraz z porowatych piaskowców o lepiszczu wapnistym. Kwas węglowy jest kwasem bardzo słabym i reakcja tworzenia się wodorowęglanu wymaga długotrwałego nasycania roztworu, który może przenikać w głąb porów i spękań skały. W połączeniu z podciąganiem przez skałę wody gruntowej wymieszanej z czynnikami biologicznymi np. kwasy humusowe, tworzy się mieszanka mogąca atakować CaCO3 w wewnętrznych partiach obiektów. W takim scenariuszu reakcja przemiany zachodzi w całej objętości skały nasyconej wodą. :;

TLENKI SIARKI – SO2 I SO4 Oczywiście oprócz dwutlenku węgla, stałymi składnikami atmosfery mogącymi wywołać przemiany w minerałach skałotwórczych są: para wodna, tlen, tlenki siarki i azotu, siarkowodór, chlorowodór i cząstki stale. Ich źródłem są procesy spalania paliw oraz pyły unoszone z powierzchni ziemi przez wiatr. Pod wpływem agresywnych gazów lub ich roztworów wodnych przebiegają reakcje utleniania, redukcji, hydrolizy, karbonatyzacji, hydratacji i dehydratacji, które w rezultacie powodują znaczącą deteriorację skał. Powszechnym w dymach i gazach przemysłowych, a jednocześnie groźnym dla otoczenia składnikiem jest dwutlenek siarki SO2. Powstaje on podczas spalania paliw stałych jak węgle kamienne i ciekłych produktów utleniania siarki i jej związków. Zawartość procentowa siarki spalanej wraz z węglem kamiennym nie przekracza kilku procent, jednak trzeba pamiętać o gigantycznych ilościach wykorzystywanego węgla. Paliwa płynne takie jak np. oleje opałowe, zawierają zbliżone, a niekiedy jeszcze większe ilości siarki. Część powstającego tlenku siarki pozostaje w popiele w postaci siarczanów, a pozostała ilość w formie gazu przedostaje się do atmosfery. W wielu skałach, głównie piaskowcach znajdują się duże ilości siarczków żelaza, które mogą utleniać się do formy tlenkowej. Jeszcze raz musimy się zastanowić, na czym polega szkodliwe działanie gazów i pyłów na obiekty zabytkowe. Opisany powyżej gaz tworzy kwaśny roztwór z wodą i może z nią opaść na ziemię pod postacią „kwaśnego deszczu”, mgły, wody kondensacyjnej oraz śniegu. Szczególnie niebezpieczny jest śnieg oraz mgła. Obecne przez długie okresy zimowe, stale nasycane opadającymi zanieczyszczeniami z atmosfery, kumulują je w sobie, a w czasie odwilży oddają kamieniarce w postaci stężonej. Im dłużej utrzymuje się mgła tym intensywniej działa na kamień. Tlenek siarki (IV) tworzy kwas siarkowy (IV), który wchodzi w reakcję ze składnikami kamieni, bądź bezpośrednio, bądź po uprzednim utlenieniu do silnego kwasu siarkowego (VI). Tak jak w przypadku kwasu węglowego, węglany nie mają szans oprzeć się stężonym kwasom siarkowym. Kwasy te są silniejsze chemicznie, powodując wzmożone procesy niszczące, zachodzące nie w cyklach wielolet-

Obserwatorium astronomiczne Jantar Mantar. Widoczne nacieki na instrumentach astronomicznychi.

OTTOSEAL S70

Silikon Premium do Kamienia błyszczący, matowy i strukturalny Dostępnych 46 kolorów

OPPOLD POLSKA, ul. Budowlanych 6, 45-005 Opole Tel. (77) 457 01 01, kom. 602 215 426 oppold@oppold.pl, www.oppold.pl sklep internetowy: www.otto-kleje.pl

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

KAMIEŃ NATURALNY

SOLE I PYŁY ROZPUSZCZALNE W WODZIE Sole rozpuszczane w wodzie zawarte w pyłach mogą przenikać w pory kamieni i niszczyć je w wyniku powtórnej krystalizacji. Ich wpływ na skały jest znacznie większy. W znacznym stopniu ułatwiają one proces kondensacji pary wodnej. Nagromadzana na nich woda jest nasycona substancjami agresywnymi atakującymi kamienie. W pyłach zachodzi także reakcja utleniania siarczku żelaza, w wyniku której powstają FeSO4 i H2SO4. W rezultacie osiadania pyłów, powstają nieestetyczne nawarstwienia zewnętrzne, które nie tylko szpecą obiekty skalne, ale stanowią dla nich obcą, destrukcyjną warstwę, zarówno w przypadku pokrywania porowatych i skonsolidowanych elementów. Intensywność tworzenia się nawarstwień jest uzależniona od charakteru powierzchni obiektu. Na powierzchniach gładzonych i polerowanych, nawarstwienia i naskorupienia tworzą się trudniej niż na powierzchni ścieranej lub skrawanej. Powstają one na zawilgoconych powierzchniach obiektu. Reasumując istnieje wiele przyczyn wietrzenia zawilgoconych powierzchni kamieni (rozpuszczania, spęczniania i wymywania elementów skałotwórczych). Trudno chronić i zapobiegać wszystkim procesom. Rozmieszczenie tych procesów w strukturze skały jest zależne nie tyle od miejsca przenikania wody do kamienia, ale także od rodzaju powierzchni z której odparowuje. Należy wziąć pod uwagę fakt, że woda, migrując w głąb skały, przemieszcza się w jego szczelinach i porach, wskutek czego jej negatywne działanie może następować w różnych partiach obiektu skalnego. 

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. ARCHIWUM AUTORA (4)

nich lecz sezonowych. Przyjmuje się prostą zależność, im większe zanieczyszczanie powietrza produktami spalania i im wilgotniejsza zima, tym szybciej zachodzą procesy niszczące.

: Zamek Kronborg w mieście Helsingør, Dania (zamek widnieje również na fotografii na stronie 84). ) Ściana zamku Kronborg, na dziedzińcu wewnętrznym głównym. Wejście do muzeum zamkowe. Nosi wyraźne ślady łuszczenia i ubytki ilościowe.

) Ściana wapienna zamku Kronborg, na dziedzincu okaljącym głowne wejście do zamku. Nosi wyraźne ubytki ilościowe.

) Brama zamkowa na dziedzincu okaljącym głowne wejście do zamku. Nosi wyraźne ślady podciągania kapilarnego wody, łuszczenia i inwazji porostów i glonów.

bloki granitowe

FRANCJA TARN drobne i grube ziarno TARN CIEMNY I ROYAL

arno

NOWOŚĆ W OFERCIE

BRAZYLIA BLACK

ALASKA WHITE

HIMALAYA WHITE

WHITE ROSE

GREEN SAVANNA

GREEN SAN FRANCISCO

GREEN UBATUBA

STONEY PINK

YELLOW YASMINE

INDIE

JET BLACK

BLO KI OST ĘPN E POR C CZEC IE IN

BENGAL BLACK

ORION VIRGINIA

KONTAKT: Hanna Mickiewicz tel.: +33 662 96 39 54, mail: hm.tarngranit@orange.fr

@orange.fr

NOWY KAMIENIARZ (95) 2017 NOWY NOWYKAMIENIARZ KAMIENIARZ 234(94) (96)///2017 2017

53 59 33

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

KAMIEŃ NATURALNY POLSKIE ZŁOŻA

Park Skalny w Strzelinie Edukacja geologiczna w mieście granitu dr Tomasz Pawlik

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. ARCHIWUM AUTORA

(6)

ostatnich latach pojawia się coraz więcej ciekawych inicjatyw mających na celu propagowanie georóżnorodności naszego kraju. Działania takie mają różną skalę i charakter (stowarzyszenia, geoparki, wystawy i ścieżki edukacyjne, publikacje popularyzatorskie), ale – co bardzo istotne – znakomicie sprawdzają się w edukacji przyrodniczej w obrębie lokalnych społeczności. Świetnym przykładem jest Stowarzyszenie „Geopark Przedgórze Sudeckie” (wcześniej funkcjonujące jako Stowarzyszenie „Geopark Wzgórz Strzelińsko-Niemczańskich”). Organizacja ta zrzeszająca liczną grupę pasjonatów, naukowców z dolnośląskich uczelni oraz gminy położone w granicach geoparku jest aktywna na sporym obszarze, z dużym rozmachem wdrażając strategię rozwoju turystyki i ochrony georóżnorodności w rejonie Strzelina, Ząbkowic Śląskich, Kamieńca Ząbkowickiego, Niemczy i Piławy Górnej. Jednym z kluczowych celów Stowarzyszenia jest popularyzacja wiedzy o surowcowych i mineralogicznych bogactwach tego obszaru. Skutkiem takiej działalności było m.in. utworzeniem w 2015 r. w Strzelinie (przy w współpracy z Urzędem Miasta i Gminy) Parku Skalnego, prezentującego w postaci plenerowej wystawy edukacyjnej surowce skalne Wzgórz Strzelińskich i Lipowych. Park Skalny ulokowano w sąsiedztwie dworca PKP oraz dworca autobusowego. Ekspozycja przybliża zainteresowanym geologiczny kontekst tak ważnej dla powiatu strzelińskiego gałęzi gospodarki, jaką jest przemysł skalny. Ekspozycja składa się obecnie z dziewięciu bloków skalnych. Każdy zaopatrzono w tabliczkę z nazwą

: Hasło promocyjne Strzelina podkreśla to, z czego miasto jest dumne.

Przygotowana ekspozycja merytorycznie przybliża zainteresowanym geologiczny kontekst tak ważnej dla powiatu strzelińskiego gałęzi gospodarki, jaką jest przemysł skalny. Stanowi też znakomity wstęp do głębszego poznawania tego niezwykle ciekawego przyrodniczo i historycznie rejonu. skały oraz jej wiekiem. Dodatkowym atutem wystawy są dwie plansze edukacyjne. Pierwsza z nich to mapa geoturystyczna Wzgórz Strzelińskich i Lipowych (odpowiadających jednostce geologicznej masywu strzelińskiego), na której – na tle budowy tego rejonu – zaznaczono miejsca występowania zgromadzonych w Parku Skalnym surowców. Druga tablica w sposób rzeczowy i przystępny prezentuje podstawowe informacje o genezie granitu, jego składzie mineralnym i tektonice. Ciekawą propozycję stanowi też gra edukacyjna polegająca na rozpoznaniu granitu strzelińskiego

wśród dziesięciu specjalnie przygotowanych pól w obrębie ścieżek. Pola te wybrukowano różnymi rodzajami skał. Już pierwszy rzut oka na zielony skwer pozwala niewtajemniczonym zrozumieć, z czego Strzelin jest dumny. W centralnym punkcie placu ustawiono stary kopalniany wagonik ozdobiony hasłem: „Strzelin – miasto granitu”. I trudno jest się nie zgodzić z tym stwierdzeniem. Miasto ma bowiem dość długą tradycję skalniczą. Choć przemysłowa eksploatacja tutejszego granitu zaczęła się dopiero w XIX w., to z pewnością pozyskiwano go już w średniowieczu, o czym

ZAPRASZAMY DO NASZEGO MAGAZYNU płytki marmurowe i granitowe GRAN-POL KAMIENIARSTWO

Dostępne ponad 40 000 m2 płytek! www.kamieniarstwo.com.pl, www.plytki-granitowe.pl, www.plytki-granitowe.com – dla kamieniarzy. mapka dojazdowa na terenie Dzierżoniowa

mapka dojazdowa z Wrocławia

58-260 Bielawa, ul. Kościuszki 5 kom. (+48) 600 378 039 Arek Szczeblewski tel. (+48) 74 833 56 15 fax. (+48) 74 833 56 17 granpol@kamieniarstwo.com.pl

kamieniarstwo.com.pl, www.plytki-granitowe.pl

KAMIEŃ NATURALNY

( Jedyny przedstawiciel skał wylewnych w Parku Skalnym – bazalt z Janowiczek.

) Potężny kamieniołom Strzelin I – miejsce o niezwykłej wartości naukowej i historycznej.

: Najstarsza skała na Dolnym Śląsku – gnejs strzeliński (kamieniołom w Gęsińcu).

świadczą zabytki Strzelina, choćby takie jak relikty murów miejskich czy niezwykle cenna romańsko-gotycka rotunda św. Gotarda z XII w. Jako ciekawostkę warto przytoczyć fakt, że wzmianka o cechu strzelińskich skalników-kamieniarzy znalazła się w wydanym przez Bolka I Surowego akcie lokacyjnym miasta z 1292 r. Symbolem wydobywczych tradycji Strzelina jest potężny, nieczynny już kamieniołom Strzelin I, którego rozmiary (ponad 600 m długości, 200 m szerokości i 120 m głębokości) czynią go wyjątkowym w skali europejskiej. To wielkie wyrobisko jest także – co należy wyraźnie podkreślić – stanowiskiem geologicznym o niezwykle wysokiej wartości naukowej, dydaktycznej i historycznej zasługującym na prawną ochronę. GRANITOIDY DOMINUJĄ Tak więc granity, czy też właściwie granitoidy, stanowią dominujący mo-

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

tyw w opisywanym parku. Na obszarze Wzgórz Strzelińskich i Lipowych skały te eksploatowane są obecnie w kilku złożach (Górka Sobocka, Gębczyce, Strzelin, Strzelin-Mikoszów), jednak w okolicy Strzelina znajdziemy też kilka nieczynnych wyrobisk tego surowca (Gęsiniec, Gościęcice, Biały Kościół). Tutejsze wystąpienia granitoidów mają inny charakter niż te z rejonu masywu Strzegomia-Sobótki. Są to pojedyncze niewielkie izolowane ciała – słabo nachylone pnie, apofizy i żyły – intrudujące w starsze skały otoczenia (głównie gnejsy), podczas gdy w rejonie Strzegomia mamy do czynienia z jednym dużym masywem i wielkopowierzchniowymi wychodniami. Granitoidy masywu strzelińskiego wykazują niezwykłą zmienność petrograficzną (zróżnicowane pod względem struktury, tekstury i składu granity, granodioryty, tonality, dioryty kwarcowe), co wyróżnia je na tle Sudetów i Przedgórza Sudeckiego. W Parku Skalnym ustawiono bloki średnio- i drobnokrystalicznych granitów biotytowych z kopalni Strzelin II, drobnokrystalicznych dwułyszczykowych granitów z Górki Sobockiej i kamieniołomu Strzelin I oraz tonalitu z Gęsińca. Poszczególne odmiany można przypisać do różnych etapów późnej paleozoicznej działalności magmowej związanej z orogenezą waryscyjską. Skutkuje to więc także sporym rozrzutem wieku tych skał, zawierającym się w przedziale 324–283 mln lat (późny karbon–wczesny perm).

Dominującym budulcem masywu strzelińskiego są gnejsy, które – oprócz tego, że znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie granitów – bardzo często tworzą w nich różnej wielkości por– waki (bloki skał otoczenia wyrwane przez przemieszczającą się magmę). Gnejsy – w przeciwieństwie do granitoidów – są skałami metamorficznymi. Mają charakterystyczną warstewkową lub smużystą budowę. Typowa dla niektórych rodzajów jest obecność większych porfirokryształów skaleni nadających skale teksturę oczkową lub soczewkową. W Parku Skalnym przyjrzeć się możemy tzw. jasnym ortognejsom ze Stachowa (określenie to nawiązuje do klasycznego miejsca ich występowania). Jest to podręcznikowy przykład odmiany oczkowej. Skały te powstały w wyniku zmetamorfizowania granitów (stąd przedrostek orto w nazwie) o wieku ok. 500 mln lat (kambr). Dla porządku dodajmy jednak, że w sąsiedztwie Strzelina istnieją też – i są nawet bardziej rozprzestrzenione – ciemne gnejsy smużyste o podobnym wieku, które z kolei wywodzą się ze skał osadowych. Stąd też klasyfikuje się je jako paragnejsy. Obie odmiany współwystępują z granitami w kopalniach Strzelin II i Mikoszów. Ciemne gnejsy na razie jednak nie doczekały się swego miejsca w Parku Skalnym. Na ekspozycji zaprezentowano również tzw. ortognejsy ze Strzelina. Typowa dla nich jest laminowana smużysta bądź pręcikowa budowa z większymi „oczkami” skalenia pota-

PŁYTY 3 5 6 8 ORAZ NIESTANDARDOWE GRUBOŚCI

USŁUGI:

CIĘCIE BLOKÓW POLER PŁOMIEŃ SATYNA WYCINANIE I OBRÓBKA ELEMENTÓW GOTOWYCH

STAŁE DOSTAWY BLOKÓW

TRANSPORT NA TERENIE CAŁEGO KRAJU

ZAPRASZAMY! Przedsiębiorstwo Kamieniarskie „Grawis” Jarosław Biernacki 98-200 Sieradz, ul. Paszkiewicza 54 tel. 43 822 33 25 tel./fax 43 826 05 68 e-mail: biuro@grawis.pl

www.grawis.pl

IMPALA MARIKANA IVORY BROWN JET BLACK STAR RUBY STAR GALAXY BLUES IN THE NIGHT COLONIAL WHITE ORION VISCOUNT WHITE KURU GREY OLIVE GREEN BOHUS GREY BOHUS RED I WIELE INNYCH

WWW.FACEBOOK.COM/GRAWIS.GRANIT

KAMIEŃ NATURALNY

Cios termiczny w bazaltach w kopalni Janowiczki.

Unikatowe złoże kwarcytów i łupków kwarcytowych w Jegłowej.

sowego i plagioklazu o średnicach do 1 cm. Wrażenie robi szacowny prekambryjski wiek tych ortognejsów określony na 568–600 mln lat. Czyni to z nich najstarsze skały Dolnego Śląska i jednocześnie najbardziej sędziwe odsłaniające się na powierzchni skały w Polsce. Starsze od nich utwory krystaliczne (1,5–1,3 mld lat) znane są z północno-wschodniego rejonu naszego kraju, gdzie budują cokół platformy wschodnioeuropejskiej. Przykrywa je jednak dość gruba (2000–350 m) warstwa znacznie młodszych osadów mezozoicznych i kenozoicznych. Skały te więc nie pojawiają się powierzchniowo i znamy je wyłącznie z głębokich wierceń.

W okolicy znaleźć można jeszcze inne stare wyrobiska bazaltów (np. Kowalskie, Podgrodzie) zachowane w różnym stopniu. Natomiast jedyna działająca obecnie kopalnia tych skał na obszarze Wzgórz Strzelińskich i Lipowych znajduje się w Targowicy położonej ok. 15 km na południowy zachód od Strzelina (sama wieś należy już do powiatu ząbkowickiego). Wystąpienie bazaltów w Targowicy na wzgórzu Sośnica ma znaczną wartość naukową i dydaktyczną. Wzniesienie to, w dużym stopniu już zniszczone erozją i eksploatacją, stanowi bowiem najlepiej zachowany stożek wulkaniczny na Dolnym Śląsku ze skalnym zapisem różnych etapów eksplozji, wyrzutu materiału piroklastycznego i wylewów law. Omawiając surowce skalne rejonu Strzelina, warto zastanowić się, skąd wzięło się to bogactwo geologiczne i dlaczego należy je propagować. Obszar Wzgórz Strzelińskich i Wzgórz Lipowych jest unikatowy. Zapis skalny, jaki się tu zachował, ma niezwykłe ponadregionalne znaczenie. Stanowi klucz do zrozumienia geologicznego rozwoju nie tylko Sudetów czy całego Masywu Czeskiego, lecz także Europy w ogóle. Rejon ten położony jest bowiem na styku wielkich prowincji geologicznych. Mamy tu do czynienia ze świadectwem kolizji dwóch terranów, czyli bloków skorupy ziemskiej: terranu Moldanubicum, w obrębie którego leżą Sudety Środkowe, i terranu Brunovistulicum obejmującego Sudety Wschodnie. Granica między tymi blokami ma charakter nasunięcia powstałego na przełomie dewonu i karbonu, w trakcie orogenezy waryscyjskiej. Skomplikowana i długa historia masywu strzelińskiego przekłada się więc na złożoność jego budowy i związane z nią bogate zaplecze surowcowe i mineralogiczne. Ekspozycja w Parku Skalnym nie wyczerpuje tematu różnorodności geologicznej Wzgórz Strzelińskich i Wzgórz Lipowych. Popularyzuje jednak walory przyrody nieożywionej rejonu i zachęca do pogłębiania wiedzy związanej z tymi zagadnieniami. Ale przede wszystkim zwraca uwagę na fakt, że geologia, skały, minerały czy kamieniołomy – te nieczynne, jak i nadal funkcjonujące – równie dobrze nadają się do promocji regionu, jak zabytki, świeże powietrze czy piękne krajobrazy. 

GNEJSY, KWARCYTY I ŁUPKI Gnejsy to nie jedyni przedstawiciele skał metamorficznych w parku. Niezwykle ciekawe są także kwarcyty i łupki kwarcytowe wydobywane z unikatowego złoża w Jegłowej (ok. 10 km na południowy wschód od Strzelina). Stanowią bardzo ceniony surowiec ogniotrwały. Dodajmy jeszcze, że łupki kwarcytowe charakteryzujące się świetną oddzielnością płytową, pozyskuje się je również jako kamienie ogrodowe i dekoracyjne. Geologicznie kwarcyty i łupki kwarcytowe zaliczane są do tzw. młodszej serii łupkowej. Jej wiek szacuje się na dewon wczesny–dewon środkowy (416–385 mln lat). Kopalnia w Jegłowej jest również znanym wśród kolekcjonerów minerałów miejscem występowania kryształu górskiego. Swoją reprezentację w Parku Skalnym mają też wulkanity. Jako ich przykład służy blok bazaltu z nieczynnego od niedawna kamieniołomu w Janowiczkach (ok. 10 km na zachód od Strzelina). Bazalty te reprezentują kenozoiczny – głównie z środkowego miocenu (ok. 20 mln lat) – wulkanizm, którego reliktem są liczne na Dolnym Śląsku potoki lawowe, pokrywy piroklastyczne czy wypełnienia kominów wulkanicznych. Ślady tej aktywności tworzą tzw. dolnośląską formację bazaltową rozciągającą się od Zgorzelca po Opolszczyznę. W Janowiczkach podziwiać możemy m.in. typowe dla potoków lawowych pięknie wykształcone pionowe kolumny ciosu termicznego oraz warstwy tufów.

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

Dołącz do kluczowego wydarzenia w branży kamieniarskiej!

W tym samym czasie:

KAMIEŃ NATURALNY STEGOS 74

Lus-Łod

mgr Katarzyna D. Zagożdżon dr Paweł P. Zagożdżon

Ławica – warstwa skalna wyraźnie odróżniająca się od sąsiednich i mająca względnie duże rozmiary (np. ł. węglowe w obrębie osadu piaskowcowego); może obejmować szereg warstw o zbliżonych cechach; uławicenie – cecha skały polegająca na występowaniu ł. Łodziki – (in. łodzikowate, łodzikowce) jedna z podgromad (¦) głowonogów, jedne z najważniejszych (¦) skamieniałości przewodnich; posiadają one charakterystyczny szkielet w postaci muszli z licznymi poprzecznymi przegrodami, muszle te (zachowujące się w osadzie jako skamieniałości) są przedmiotem zainteresowania paleontologów, ze względu na dużą różnorodność form – poszczególne gatunki o charakterystycznym wyglądzie muszli są wskaźnikowe dla konkretnych okresów geologicznych; lokalnie mają znaczenie skałotwórcze; muszle ł. wymarłych były najczęściej proste, rurkowate, stopniowo rozszerzające się, szereg gatunków, w toku ewolucji wykształcił jednak muszle wygięte, a także płaskospiralnie zwinięte (luźne i skręcone całkowicie w spiralę logarytmiczną), niekiedy muszle były ornamentowane, na nielicznych skamieniałościach zachowało się też ich ubarwienie; w odróżnieniu od (¦) amonitów linia przyrostu przegród do muszli jest prosta, a nie skomplikowana (jest to ważna cecha pozwalająca na odróżnienie skamieniałości tych podgromad); znane od późnego (¦) kambru (około 500 mln. lat temu) do dziś, szczyt ich rozwoju przypadł na okres od późnego (¦) ordowiku do wczesnego (¦) dewonu (445–400 mln. lat), kiedy to były ważnym składnikiem morskich ekosystemów, pod koniec ordowiku osiągały największe rozmiary (do 9 m); szczególnie silnie dotknęło je wielkie (¦) wymieranie pod koniec triasu, które przetrwała tylko rodzi-

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. ARCHIWUM AUTORA 2

Lustro – l. tektoniczne (in. zwierciadło tektoniczne, wygład tektoniczny) – gładka powierzchnia utworzona w wyniku ruchu mas skalnych na (¦) uskoku, często występują na niej tzw. rysy ślizgowe (wskazujące kierunek przemieszczenia), a niekiedy – zadziory tektoniczne (wskazujące zwrot ruchu na uskoku); często wtórnie zmineralizowane np. żyłkami, czy naskorupieniami najczęściej ¦ kwarcu lub ¦ kalcytu lub podkreślone ilastą mączką uskokową; też: l. lodowcowe (polodowcowe) – powierzchnia skały wygładzona w wyniku tarcia przesuwających się po niej mas lodu (¦ lądolód, ¦ lodowiec). : Lustro tektoniczne z wyraźnymi rysami ślizgowymi – sztolnia Czarna Górna w Złotym Stoku

) Rekonstrukcja środowiska życia i rodzajów górnosylurskich łodzików w artystycznej, ale opartej na naukowych danych, wizji Zdenka Buriana.

na – Nautiloidea, a wymieranie w neogenie ograniczyło ich występowanie tylko do niektórych akwenów Oceanu Indyjskiego; z ł. wyewoluowały (¦) belemnity i amonity, a także mątwy, kalmary i ośmiornice; do dziś przetrwały ostatnie gatunki ł., m. innymi ł. piękny Nautilus pompilius; są one potocznie określane jako tzw. „żywe skamieniałości”, całkiem jednak niesłusznie, bo są co prawda „spadkobiercami” liczącej pół miliarda lat ewolucji ł., ale współcześnie żyjące gatunki powstały nie dawniej niż 5 mln. lat temu (co w świecie geologów jest oczywiście bardzo krótkim odcinkiem czasu); ł. były i są zwierzętami morskimi (oceanicznymi), aktywnie pływającymi w toni wodnej, głównie w pobliżu dna, współczesne żyją na głębokościach do 800 m; są poławiane dla celów gastronomicznych (smaczne mięso) oraz dla ich pięknych muszli, wykorzystywanych do wyrobu dekoracyjnych naczyń i ozdób; piękne skamieniałości ł. możemy znaleźć w dekoracyjnych odmianach wapieni, takich jak Nero Fossile i Fossil Brown. 

TECHNOLOGIA PORADY

Błędy, usterki i defekty okładzin kamiennych

Sławomir Mazurek

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. ARCHIWUM AUTORA

eby mówić o tytułowym zagadnieniu, najpierw powinniśmy zapoznać się z procesem powstawania okładzin kamiennych, tak poziomych, jak i pionowych, tak zewnętrznych, jak i wewnętrznych, od projektowania po montaż i konserwację. Bez podstawowej znajomości cyklu tworzenia posadzki, okładziny ścian czy elewacji z kamienia nie sposób zrozumieć istotę błędów, jakie można popełnić na poszczególnych etapach. Błędy popełniane przy stosowaniu kamienia generalnie można podzielić na: • błędy projektowe – powstają już na etapie projektowania; większość z nich udaje się wychwycić w toku dalszego procesu budowlanego i najczęściej są one na czas usuwane; tylko nieliczne, z różnych powodów, pozostają zrealizowane; • błędy warsztatowe – powstają na etapie przygotowywania elementów kamiennych w zakładach obróbczych; wiele z nich również można zauważyć i usunąć jeszcze przed pracami montażowymi lub w trakcie ich trwania; • błędy montażowe (wykonawstwa) – te, niestety, jeśli nie zostaną wykryte podczas poszczególnych odbiorów i ujdą uwadze inspektorów nadzoru budowy, mogą zeszpecić kamienne okładziny na zawsze. Osobnym czynnikiem powodującym defekty okładzin kamiennych jest ich niewłaściwe użytkowanie albo zła pielęgnacja kamienia. Zacznijmy więc od posadzek, bo w ich przypadku pojawia się najwięcej możliwości popełnienia błędów z każdej grupy.

Przy projektowaniu posadzki kamiennej najczęstszym błędem jest dobranie kamienia nieodpowiedniego do warunków, w jakich później posadzka ma być eksploatowana. Ten etap wymaga w większości przypadków znacznej wiedzy o kamieniach, ich genezie, odporności na różne czynniki zewnętrzne i zmianach, jakie zachodzą w nich z upływem czasu. WAŻNY DOBÓR Teoretycznie do stosowania na posadzki kamienne nadaje się właściwie każdy rodzaj kamienia. Może trudno byłoby nam mieszkać w domu z po-

sadzką wykonaną z piaskowca, bo jako skała miękka ciągle ścierałby się przy chodzeniu. Mielibyśmy więc spory kłopot z utrzymaniem czystości w mieszkaniu, pokrywającym się ciągle warstewką pyłu i piasku. Równocześnie jako kamień znacznie porowaty chłonąłby przypadkowo rozlane płyny, nie wyłączając tych, które pozostawiają na ogół mało ozdobne plamy. Bez przeszkód natomiast można piaskowiec zastosować na posadzkach zewnętrznych. Po odpowiednim przygotowaniu chemicznym nawet skały porowate lub bardzo miękkie, jak trawertyn,

TECHNOLOGIA

GŁADKIE CZY CHROPOWATE Przy projektowaniu posadzek kamiennych istotne jest określenie miejsca wykorzystania i funkcji, jaką mają pełnić. Na posadzki w mieszkaniu nadaje się praktycznie każda odmiana marmuru i granitu, lecz posadzka na poczcie, stacji metra, dworcu kolejowym lub w supermarkecie, gdzie codziennie przewijają się tysiące ludzi, musi być wykonana z kamienia bardzo twardego i odpornego na ścieranie. O wyborze właściwego materiału decyduje najczęściej architekt, oczywiście w porozumieniu z inwestorem. Wskazana, a czasem wręcz niezbędna, jest także konsultacja z ekspertem z branży kamieniarskiej. We wnętrzach stosuje się przede wszystkim kamień o fakturach równych i gładkich, czyli polerowany i szlifowany. Powierzchnie szorstkie nie są zalecane ze względu na niewygody użytkowe. Spośród tych

100

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

) Ta posadzka potrzebuje jeszcze wielu tygodni do całkowitego wyschnięcia.

FOT. ARCHIWUM AUTORA

tufy wulkaniczne czy wapień muszlowy, można stosować na posadzki wewnętrzne. Ciekawy efekt uzyskuje się szpachlując trawertyn bezbarwną żywicą. Miękkie wapienie muszlowe lub piaskowce można utwardzić środkami chemicznymi, jednak są to zabiegi, które wprowadzają do materiału naturalnego dość znaczne ilości czegoś sztucznego i na ogół nieekologicznego. To chemiczne wzmacnianie kamienia nie może mieć zastosowania w posadzkach zewnętrznych. Wszelkie żywice epoksydowe i środki chemiczne utwardzające powierzchnie kamieni źle znoszą warunki atmosferyczne panujące w naszym klimacie (promieniowanie UV, wahania temperatur, powtarzające się cykle zamrażania i rozmrażania, kwaśne deszcze itp.) Z tego względu przy planowaniu posadzki zewnętrznej należy brać pod uwagę przede wszystkim skały zwarte i stosunkowo twarde: granit, bazalt, gnejs, piaskowiec, łupki. Ze skał miękkich nadają się trawertyn i tylko nieliczne wapienie i marmury.

Przy projektowaniu posadzek kamiennych istotne jest określenie miejsca wykorzystania i roli, jaką mają pełnić. Na posadzki w mieszkaniu nadaje się praktycznie każda odmiana marmuru i granitu, lecz posadzka na poczcie, stacji metra, dworcu kolejowym lub supermarkecie, gdzie codziennie przewijają się tysiące ludzi, musi być wykonana z kamienia bardzo twardego i odpornego na ścieranie. o nierównych fakturach szerokie zastosowanie znajdują jedynie naturalne powierzchnie rozmaitych łupków. Mimo nierówności są one dość gładkie i łatwo je utrzymać w czystości. Odwrotnie jest przy posadzkach zewnętrznych: tu preferowane są wszelkie powierzchnie szorstkie, chropowate. Posadzkę z płyt kamiennych grubszych niż 1 cm układa się na zaprawie z cementu trasowego i płukanego piasku rzecznego z niewielką ilością wody, przygotowanej w proporcji objętościowej 1:3. Optymalna grubość warstwy zaprawy to 3 cm. Dodatek trasu w cemencie powoduje wiązanie wapnia w fazie tward-

nienia, dzięki czemu na kamieniu nie powstają wykwity wapienne, a równocześnie następuje uodpornienie zapraw na wypłukiwanie węglanu wapnia przez kwaśne deszcze, co jest bardzo istotne przy posadzkach zewnętrznych. Ponadto zaprawy na bazie cementów trasowych charakteryzują się znacznie mniejszym skurczem niż zaprawy z cementów portlandzkich, a to zdecydowanie poprawia ich przyczepność do kamienia. Tras (inne nazwy: pucolana, suevit) jest skałą wulkaniczną, składającą się głównie z krzemionki (SiO2) – 56 %, tlenku glinu (Al2O3) – 18% oraz tlenków żelaza, magnezu, wapnia, potasu, sodu, manganu, a także wody związanej chemicznie i fizycznie. Jest to materiał naturalny, niestwarzający żadnego zagrożenia ekologicznego. Część występującej w nim krzemionki (o bardzo drobnych cząstkach) ma zdolność łączenia się z wapniem w twarde, nierozpuszczalne krzemiany wapnia. Zaprawa pod posadzki kamienne jest praktycznie sucha (na plastycznej, mokrej zaprawie ciężkie płyty kamienne zapadałyby się i ostateczne wypoziomowanie posadzki nie byłoby możliwe). Należy ją zatem przez kilka kolejnych dni „pielęgnować”, czyli polewać wodą, aby wiązanie zaprawy cementowej przebiegało prawidłowo. Po ułożonych w ten sposób posadzkach można chodzić praktycznie już po 24 godz., ale pełną wytrzymałość uzyskują dopiero po 28 dniach. (fot. str. 98)

ROSABELLA... NOWA KRÓLOWA

Z BRAZYLII

MFD GRANITS Wyłączny dystrybutor granitu Rosabella w Europie. Przedstawiciel w Polsce: Jacek Perz kom.: +33 6 85 92 71 25, +48 605 726 936, e-mail: jacek@mfd-granits.com, www.mfd-granits.com

TECHNOLOGIA

JAKA FUGA W ekskluzywnych wnętrzach fuga między płytami kamiennymi powinna mieć szerokość 2 mm, a przy dużych rozmiarach płyt posadzkowych (powyżej 60 × 60 cm) – 3 mm. Przy zastosowaniu węższej fugi nie ma pewności, że materiał fugujący wypełni jednolicie całą przestrzeń pomiędzy płytami. Fuga w posadzkach powinna być lekko wklęsła. Płyty posadzkowe (jeśli są odpowiednio przygotowane – a jest to bardzo trudne) można układać również bezfugowo (na styk). Takich posadzek nie fuguje się, choćby widoczne były nawet malutkie szpary. KAPILARNOŚĆ Ponieważ posadzki układane są na zaprawie lub na kleju, więc bardzo

102

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

: Przekrój przez posadzkę tarasu układaną na podbudowie betonowej.

FOT. ARCHIWUM AUTORA (3)

POSADZKA PODGRZEWANA Bardzo często w budynkach użyteczności publicznej, takich jak hotele czy biurowce, a także w mieszkaniach stosuje się podgrzewane kamienne posadzki. Kamień jest chyba najlepszym rozwiązaniem przy ogrzewaniu podłogowym, gdyż akumuluje ciepło i długo jeszcze po wyłączeniu ogrzewania oddaje ciepło otoczeniu. Konstruując taką posadzkę, należy uwzględnić fugi dylatacyjne, gdyż współczynnik rozszerzalności cieplnej dla granitów i marmurów wynosi 0,003–0,012 mm na 1 m i 1°C. Dobranie odpowiedniej szerokości fugi i materiału do fugowania jest zadaniem projektanta. Należy pamiętać, że posadzki podgrzewane potrzebują więcej czasu na wyschnięcie i w tym okresie mogą niepokoić użytkowników swoją nierówną kolorystyką. Nie można jednak rozpatrywać tego w kategoriach błędu! W zależności od technologii wykonania ogrzewania podłogowego, technologii montażu kamienia i rodzaju zastosowanego kamienia posadzka taka wysycha od kilku do kilkunastu miesięcy. Znane są przypadki, gdy trzeba było nawet kilku lat, aby kolorystyka kamienia całkowicie się wyrównała.

kiedy oprócz właściwego dobrania klejów czy zapraw wskazane jest zaimpregnowanie dolnej i bocznych powierzchni płyt posadzkowych odpowiednim preparatem hydrofobizującym i zwiększającym przyczepność zaprawy. Najczęściej są to gotowe preparaty gruntujące przeznaczone do podłoży chłonnych. Zawsze przed użyciem należy przeprowadzić próbę na konkretnie stosowanej partii kamienia – w celu sprawdzenia, czy aby nic nieprzewidzianego nie dzieje się z kamieniem po zastosowaniu tego preparatu. Ta zasada obowiązuje zawsze, jeśli wprowadzamy do kamienia jakąkolwiek chemię. Nie można przyjmować za pewnik, że skoro rok temu stosowaliśmy ten preparat, od tego samego producenta, na tym samym kamieniu (np. Bianco Carrara), to dzisiaj również nam się powiedzie. Dzisiaj kupiony kamień może pochodzić już z innego miejsca w złożu, więc istnieje prawdopodobieństwo, że zawiera minerały, których rok temu nie było; również skład chemiczny dzisiejszego preparatu może być nieco inny niż przed rokiem. Skutkiem tych zmian jest często reakcja chemiczna, której nie przewidzimy i która spowoduje pojawienie się na kamieniu plam niemożliwych do usunięcia.

: Na górze - nieprawidłowa fuga; na dole - fuga prawidłowa.

starannie należy dobierać lepiszcze do rodzaju i koloru zastosowanego kamienia. Trzeba pamiętać, że większość skał jest na tyle porowata, iż występuje w nich podciąganie kapilarne. Dwucentymetrowa a tym bardziej jednocentymetrowa grubość płyty kamiennej nie stanowi żadnej przeszkody, aby woda z zaprawy lub kleju wraz z rozpuszczonymi w niej chemicznymi domieszkami, które mogą wejść w reakcję ze związkami mineralnymi skały, nie została przetransportowana na powierzchnię posadzki. Powstałe w ten sposób plamy na pewno spowodują irytację i słuszne oburzenie inwestora. Nie-

NA GRUNCIE I BETONIE Posadzki zewnętrzne dzielimy na takie, które układa się bezpośrednio na gruncie, i układane na podbudowie betonowej. Posadzki kładzione bezpośrednio na gruncie wymagają płyt o grubości 5–6 cm i odpowiedniej podbudowy ze żwiru i piasku, stanowiącego warstwę najwyższą, bezpośrednią pod płytami. Przy tarasach domowych, na które na pewno nie wjedzie żaden samochód, można zastosować płyty o grubości 3 cm. Podbudowa o miąższości min. 20 cm oraz szerokie fugi (min. 8 mm) zasypywane piaskiem zapewniają wystarczająco dobre odprowadzanie wody z powierzchni. Optymalna grubość płyt na zewnętrznych posadzkach układanych

TECHNOLOGIA

(

FOT. ARCHIWUM AUTORA

Posadzka z piaskowca Brenna po kilku latach.

na podbudowie betonowej wynosi 3 cm i można ją zmniejszyć tylko w nielicznych, szczególnych przypadkach, mając pewność, iż będzie służyła wyłącznie do ruchu pieszego. Podobnie jak poprzednio: najpierw na grunt kładziemy warstwę żwiru, później piasek, a na nim wylewamy warstwę chudego betonu (w niektórych przypadkach zbroi się go siatką). Dalej technologia jest taka sama, jak w przypadku posadzek wewnętrznych. Płyty układa się na suchej zaprawie o grubości 3 cm, przygotowanej z cementów trasowych i piasku rzecznego zmieszanych w proporcjach 1:3. Pielęgnacja świeżo ułożonej posadzki zewnętrznej musi być znacznie staranniejsza niż pielęgnacja posadzek wewnętrznych. W okresie letnim trzeba mieć na względzie większe i szybsze parowanie, należy więc takie posadzki częściej polewać wodą. Natomiast późną jesienią i wczesną wiosną, mając na uwadze niespodziewane przymrozki (zwłaszcza nocne), trzeba odpowiednio zabezpieczać świeżą posadzkę, np. okrywając ją matą słomianą lub folią pęcherzykową. Posadzki zewnętrzne na podbudowie betonowej układa się ze spadkami o wartości 1–2% w kierunkach zaplanowanego odwodnienia. Zastosowane na nich fugi powinny być szersze niż przy posadzkach wewnętrznych. Minimalna ich szero-

104

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

kość to 3 mm (optymalna: 4–5 mm). Wynika to z faktu, że posadzki zewnętrzne narażone są na duże wahania temperatur rocznych (nawet do 100°C), a ściśliwość materiałów wypełniających fugi jest ograniczona. Przy takich amplitudach temperatur płyty kamienne rozszerzają się i kurczą o ponad 1 mm na 1 m.b. W przypadku dużych powierzchni posadzek wymaga to dodatkowo stosowania co 4–6 m specjalnych, szerokich na 10–15 mm, elastycznych fug kompensacyjnych. Jak więc widać z powyższego opisu, możliwości popełnienia błędów jest bez liku, i to na każdym etapie – od projektu przez przygotowanie elementów kamiennych po montaż i konserwację. To projektant musi wiedzieć, że czarny marmur na fragmencie posadzki wystawionym na działanie słońca (promieniowanie UV) zrobi się popielaty, a w miejscach zacienionych będzie dalej czarny. To na etapie dobierania kamienia trzeba sobie uświadomić, że posadzki marmurowe nie mogą być stosowane w salach tanecznych, bo nad ranem spodnie panów i sukienki pań do kolan pokryją się białym pyłem. Jeśli chcemy mieć błyszczącą posadzkę z wapienia w supermarkecie, to trzeba założyć, że musi ona być codziennie poddawana procesowi krystalizacji i chemicznemu nabłyszczaniu, a zatem będzie ponoszony

znaczny dodatkowy codzienny wydatek i należy to uzgodnić z inwestorem na etapie projektowania. Trzeba mieć świadomość, że zastosowanie polerowanego granitu na posadzkach zewnętrznych spowoduje w zimie nieuniknione kontuzje przechodniów. Są dwa polskie podobne kolorystycznie piaskowce: Brenna i Mucharz. Oba świetnie nadają się na wszelkie pionowe okładziny zewnętrzne. Ale Brenna nie nadaje się na posadzki zewnętrzne, gdyż pod wpływem czynników atmosferycznych piaskowiec ten się łuszczy i odpryskuje, tworząc po kilku latach mało efektowną powierzchnię. Takie posadzki należy wykonywać z Mucharza. UWZGLĘDNIJ MEBLE Częstym błędem jest projektowanie kolorystyczne posadzki bez uwzględnienia późniejszego umeblowania pomieszczenia. Wszelkie szlaczki, opaski i bordiury tworzone równolegle do ścian, tracą sens po ustawieniu mebli. Na jakość posadzki ma wpływ jakość przygotowanych elementów kamiennych. Jest to fakt tak oczywisty, że nie trzeba do tego nikogo przekonywać. Ale mało kto wie, że kupowane płyty kamienne też produkowane są w określonych klasach jakości – podobnie jak płytki ceramiczne. Płyty kamienne mogą nie mieć zachowanych kątów prostych, mogą mieć zwichrowaną powierzchnię i nie mieć kąta prostego pomiędzy płaszczyzną a ścianami bocznymi. To ostatnie jest istotne zwłaszcza przy płytach o grubości 2 cm i więcej. Wszystkie te defekty wpływają na szerokość fugi i równą powierzchnię posadzki. Proszę pamiętać, że produkt finalny, jakim jest przycięta na wymiar płyta, powstał z bloku kamiennego wydobytego w kamieniołomie. Ta pojedyncza płyta posadzkowa to uwolniony fragment górotworu leżą-

Producent urządzeń transportowych dla branży kamieniarskiej: wysięgniki, chwytaki, trawersy, stojaki do transportu i składowania kamienia, stoły obróbcze, kontenery, wózki transportowe, wózki widłowe, pługi do odśnieżania i wiele innych urządzeń, które ułatwią Państwu pracę podczas obróbki kamienia.

Odwiedź nasz sklep internetowy

www.e-metikamstone.pl CENA ZESTAWU NEPTUN+DRAGON

5200 zł netto

ALU-MAX SPEEDY Chwytak samozaciskowy  nośność 1200 kg  zakres chwytu 10-140 mm  możliwość położenia płyty z pionu do poziomu  całość ocynkowana

Wysięgnik na wózek widłowy  max udźwig 2 500 kg  max wysięg 3500 mm  regulacja kąta nachylenia masztu  całość ocynkowana ogniowo

Wózek dwukołowy Ocynkowany wózek do transportu kamienia SPEEDY Optymalnie umieszczony środek ciężkości sprawia, że transport nawet ciężkich elementów staje się dziecinnie prosty. Nośność wózka 600 kg.

Cena promocyjna:

NEPTUN

1700 zł

DRAGON

Cena promocyjna:

4700 zł netto Wersja z belką 5m

1000 zł

3950 zł

Konstrukcja aluminiowa  długość belki jezdnej 4 m  udźwig – 1,5 t.  całkowita wysokość konstrukcji 3,5 m (regulowana)  konstrukcja wykonana z aluminium lotniczego – cała konstrukcja waży zaledwie 80 kg!  w zestawie wózek jezdny.

5000 zł

STOJAK STRONG

KONTENER NA ODPADY

REGAŁ NA PŁYTY KAMIENNE MTS

Bardzo masywny i wytrzymały stojak na płyty kamienne

Ocynkowany kontener na odpady kamienne z otwieranym dnem. Idealny do usuwania odpadów kamiennych, szlamu itp. Za pomocą mechanizmu otwierającego dno szybko, łatwo i bezpiecznie pozbędziesz się odpadów! Kubatura kontenera 1000x1000x700 mm.

 całkowita nośność regału 4 tony  regulacja rozstawu 750-1500 mm  całość cynkowana ogniowo

Stojak składa się z dwóch szyn o wymiarach 190x120x3000 mm oraz 14 wytrzymałych słupków podporowych o przekroju 60x60x4mm i długości 1500 – 2000 mm. Waga kompletu ca. 375 kg.

PROMOCJA!!! Cena kompletu przy zamówieniu 5 kpl. przy zamówieniu 10 kpl.

2700 zł netto 2500 zł netto 2400 zł netto

Cena 2400

Cena kompletu

zł netto

Kontakt: Rafał Kulbida tel. 791 225 295 e-mail: biuro@metikamstone.pl ul. Kwiatowa 5 58-130 Żarów

3450 zł netto

PROMOCJA!!! Kup 2 w cenie 6000 zł i zaoszczędź

900 zł!

www.e-metikamstone.pl

TECHNOLOGIA

setki milionów lat i poddawanego działaniu określonego pielęgnowana (polewana wodą) przy fugach niewypełniociśnienia. Jak każdy materiał sprężysty ma tendencję do nych. rozluźniania się i odkształcania. To zjawisko jest doskoBez względu na to, czy posadzka jest układana na kleju, nale widoczne zwłaszcza w granitowych płytach prostoczy na suchej zaprawie z podlewką mleczkiem cementokątnych, w których stosunek boku krótszego do dłuższewym, każda płytka musi całą powierzchnią przylegać do go wynosi 1:3 i więcej. Takie płyty potrafią się skręcić jak podłoża. Sprawdza się to tradycyjną metodą opukiwaśmigło. Nie da się z nich ułożyć równej posadzki. Przy nia. Jeśli jakiś fragment płyty kamiennej nie jest zespolokupowaniu płyt kamiennych na posadzkę radzę rozłożyć ny z podłożem czy klejem, to przy opukiwaniu wyda głuna podłodze 8–12 płyt na sucho i na styk, w układzie fuga chy dźwięk. To niepełne zespolenie płytki z podłożem w fugę. Wszystkie te jakościowe błędy z grupy warsztatojest znacznie groźniejsze przy posadzkach zewnętrznych wych będą od razu widoczne. niż w przypadku wewnętrznych, a także przy posadzkach Częstym błędem z grupy montażowych jest pozwoz cieńszych płyt (1 cm) niż przy grubszych płytach. Nawet jeśli posadzka zostanie poprawnie zaprojektowana, lenie ludziom, którzy wcześniej nie mieli doświadczenia właściwie dobrane zostaną kamienie i faktura powierzchni, w pracy z kamieniem, na ułożenie posadzki. Ktoś, kto elementy kamienne będą najwyższej dotychczas układał tylko ceramikę jakości, a wszystko zostanie prawi– płytki w kuchniach lub łazienkach Częstym dłowo wykonane – zgodnie ze sztuką – zabiera się za montaż posadzki błędem z grupy i bez pośpiechu – to zawsze można ją kamiennej, bo przecież „to też płytmontażowych zepsuć przez niewłaściwą pielęgnację. ka”. Nie mając elementarnego poRozlany ocet czy inny kwas organiczny jęcia o kamieniach i technologiach jest układanie posadzki (np. sok z cytryny) spowoduje powstaim przypisanych, w trakcie prac staprzez ludzi, którzy wcześniej nie na marmurowej czy wapiennej poje przed problemami, na które nie nie mieli doświadczenia sadzce plamy nie do usunięcia. Znam był przygotowany. Na przykład do w pracy z kamieniem. Ktoś, przypadek, gdy w hotelu sprzątaczka cięcia potrzeba pił diamentowych, kto dotychczas układał myjąca szyby preparatem na bazie a tarcze tnące są inne niż do ceratylko ceramikę – płytki kwasu octowego odłożyła na chwimiki i znacznie droższe. Trzeba wielę szmatę nasączoną tym płynem na dzieć, że inna tarcza diamentowa jest w kuchniach lub łazienkach posadzkę z brązowego, hiszpańskiego do cięcia granitu, inna do marmuru, – zabiera się za montaż marmuru. Powstała matowa, jasna plaa jeszcze inna do piaskowca. A zaposadzki kamiennej, bo ma i trzeba było wymieniać tak uszkostosowanie niewłaściwej tarczy skutprzecież „to też płytka”. dzone płyty kamienne. kuje nierównymi, poszczerbionymi Bardzo często popełnianym błękrawędziami kamienia i odpryskami. dem, zwłaszcza w domach, jest używanie nieodpowiednich Trzeba również zdawać sobie sprawę z tego, że zaczyn preparatów do czyszczenia i pielęgnacji posadzek kamiencementowy ma odczyn silnie zasadowy i może wchodzić nych. To, co nadaje się do ceramiki posadzkowej lub graniw reakcje ze skałami o większym udziale procentowym tu, niekoniecznie musi nadawać się do marmuru i wapienia. SiO2, czyli ze skałami kwaśnymi. Powstające w wyniku Zamiast oczyścić i zakonserwować kamień, może go zniszreakcji zobojętniania związki mogą spowodować nieesczyć. Trzeba bardzo starannie dobierać preparaty chemicztetyczne i nieprzewidziane plamy na płytach posadzkone do czyszczenia i konserwacji posadzek kamiennych. Tak wych. Znajomość stosowanych kamieni, ich kwasowości, bardzo popularny w domach uniwersalny środek czyszcząnarzuca rodzaj stosowanych zapraw, klejów i cementów. cy, jakim jest CIF, nie nadaje się do czyszczenia posadzek Nie w każdym przypadku jest wszystko jedno, jaki klej czy z polerowanego wapienia czy marmuru ani fug w takich cement wykorzystamy do montażu posadzki kamiennej. posadzkach. Powierzchnia płyt kamiennych zostanie porysowana i zmatowiona. POŚPIECH TWÓJ WRÓG Natomiast posadzki granitowe są praktycznie niezniszJednak chyba największym wrogiem montażystów posaczalne i do ich czyszczenia oraz konserwacji można stosodzek kamiennych jest pośpiech. Do układania posadzki pować wszystkie dostępne na rynku środki. Przy posadzkach winno się przystąpić, gdy podkład betonowy, na którym ją kamiennych ostrożnie należy postępować z wszelkiego montujemy, jest już suchy i zakończył się proces wiązania. rodzaju pastami nabłyszczającymi do podłóg. Jeśli już koGdy podkład jest za wilgotny, proces wysychania całej poniecznie musimy poprawiać połysk na posadzce kamiennej, sadzki kamiennej będzie trwał znacznie dłużej. Sam montaż to przede wszystkim należy stosować profesjonalne preteż musi być prowadzony bardzo starannie – należy często paraty przeznaczone do odpowiedniego rodzaju kamienia. sprawdzać równość posadzki we wszystkich kierunkach W ostateczności polecam obojętne dla kamieni naturalne przy pomocy poziomicy i łaty dwumetrowej. woski lub nabłyszczacze teflonowe (np. takie jak do kokpiNie można nigdy spieszyć się z fugowaniem. Dobrze jest, tów samochodowych).  jeśli posadzka postoi przynajmniej przez tydzień i będzie

106

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

BLOKI GRANITOWE PŁYTY GRANITOWE ELEMENTY NAGROBKÓW

nagrobki granitowe

ul. Krakowska 154, 97-500 Radomsko ul. Piękna 4, 05-123 Chotomów tel. 501 499 881 sprzedaz@rwgranit.pl

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

107

ARCHITEKTURA TRENDY

Targi Salone del Mobile w Mediolanie

Magda Rocławska-Harań blogerka Marbledesign.pl

108

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. ARCHIWUM AUTORA (2)

drugiej połowie kwietnia br. odbyły się corocznie wyczekiwane targi Salone del Mobile w Mediolanie. Przez cały tydzień wszechpojęty „design” był obecny w całym włoskim mieście. Bo te targi, to nie tylko hale wypełnione wystawcami i zwiedzającymi. Salone del Mobile to istny tydzień czerpania energii i pomysłów do projektowania na cały rok. Większość rozpoznawalnych w świecie designu marek, posiada swoje showroomy w całym Mediolanie, gdzie równolegle z targami odbywało się wiele imprez towarzyszących. Piękna architektura miasta, znakomite ekspozycje, dobra muzyka i świetny nastrój zwiedzających sprawiają, że co roku, coraz więcej osób chce uczestniczyć w tym wydarzeniu. Oczywiście na targach nie mogło zabraknąć kamienia. Bo DESIGN to również kamień. Są to dwa elementy, które od tysięcy lat łączą się ze sobą. I są nierozłączne. Co nowego w świecie kamieniarskiej mody? Nasze kroki skierowane były ku czterem halom, gdzie co dwa lata organizowane są ekspozycje dedykowane Eurocucina oraz FTK (technologie i innowacje kuchenne) – czyli kuchniom, zarówno samym meblom jak i AGD. Sama idea powstała w 1974 roku, a w bieżącym roku miała miejsce już 22 edycja tego wydarzenia. Na powierzchni 22 000 m kw. swoje meble i AGD przedstawiło 177 firm, głównie europejskich. FTK, co ciekawe objęło podobny teren, bo aż 22 192 m kw. z 48 wystawiającymi się firmami, wśród których były: Falmec, Electrolux, Grundig,

;

Marmurowa wyspa ze zlewem z kamienia. Blat pocieniony do grubości 10 mm .

Satynowa powierzchnia sprawia, że granity mają jaśniejszy odcień niż w polerze.

Miele, Novy, Bora, Elica. Kamień naturalny był wyraźnie zauważalnym elementem niemal każdej kuchni. Na blatach kuchennych najczęściej eksponowaną powierzchnią kamienia były satyny, które cały czas są na topie, i jak można było zaobserwować po minach zwiedzających, będą jeszcze modne przez kilka lat. Równie często eksponowany był granit jak i marmur. Kamień, który wzbudzał największy zachwyt to Patagonia, na którego ekspozycję zdecydowało się kilka firm. Patagonia była prezentowana zarówno podświetlona (w polerze), jak i w wersji satynowej, bez podświetlenia. Kolory, które zdecydowanie królowały na blatach to szarości, beże i brązy. Odpowiednimi inspiracjami nawiązującymi do ekspozycji targowych mogą być na-

e X t r a o r d i n a r y PIŁA MONOBLOK CNC ZAPRASZAMY!

 Pięć w pełni zinterpolowanych osi, maksymalny obrót głowicy 370°,

Hala 7A stoisko nr. 18-19

maksymalny wychył głowicy 0-90°.

 Duży, hydraulicznie odchylany stół (2250mmx3800mm)  

z płaszczyzną roboczą ze specjalnego tworzywa sztucznego niezwykle odporną na zniekształcenia. Zakres ruchu w osi Z 400mm. Prędkośc obrotowa tarczy 4300 rpm (6000 rpm przy centralnym dopływie wody na narzędzie).

 Sterowanie za pomocą 15 calowego ekranu dotykowego. Na życzenie piła może być wyposażona dodatkowo w:

      

Wiercenie z automatycznym, magnetycznym (opatentowanym) system zmieniania narzedzi Możliwość wgrania plików wykonawczych bezpośrednio z programu CAD Kamerę cyfrową do wizualizacji na ekranie obrabianych elementów Opatentowany podajnik pneumatyczny, montowany na głowicy do przenoszenia obrabianych materiałów ze stołu roboczego Program ﬁgury parametrycznej Proﬁlowanie i kształtowanie Konturowanie

GL3 / GL5 CN2 GL3 GL5 GL3 / GL5 CN2

eXtraNAJWYŻSZEJ 37 CN2 WYDAJNOŚCI AUTOMAT DO CIĘCIA PŁYTGMM.IT

Wielowrzecionowe sterowane Wielowrzecionowe sterowane numerycznie centrum numerycznie centrum do rozkroju płyt do rozkroju płyt CN2 AUTOMATIC 3 wrzecionaCUTTING pracująceCENTER w dziewięciu 5 wrzecion pracujących w trzynastu CN2 MACHINE FOR HIGH PRODUCTION SAWING interpolowanych osiach

GMM.IT

interpolowanych osiach

www.studiokey.it

AUTOMATIC CUTTING CENTER MACHINE FOR HIGH PRODUCTION SAWING

Gmm S .p.A. Via Nuova, 155 28883 Gravellona Toce (VB) Italy e-mail: gmm@gmm.it web site: www.gmm.it www.gmm.it

ISO 9001 : 2015- Certiﬁcato IS O 9001:2008 CertificatoN°IT234871 N°IT234871

ARCHITEKTURA

(

FOT. ARCHIWUM AUTORA (2)

Testowa wersja multimedialnej wyspy stworzonej przez Grundig – Vux Hub.

) Zlew z kamienia na ekspozycji marki Fendi. Oryginalne maskowanie odpływu wzbudzało duże zainteresowanie.

stępujące kamienie: Fior di Bosco, Blue de Savoie Dark, Belgian Blue Stone, Basaltina czy Grigio Carnico. Onne interesujące kolory oferują takie kamienie jak: Blue Dunes, Jurassic Grey, Virginia Mist, Icon Brown, Brown Silk, Bethel White. Jednak największy urok zdobywały kwarcyty i bazalty takie jak np. Atlantic Lava Stone, Quartzite Sky czy Corteccia. Żyłki są nadal pożądane, jednak nie tak spektakularne i zajmujące dużą powierzchnię jak w ubiegłych latach. Nowe trendy kuchenne wyraźnie inspirowane są ciemnymi kuchniami, zbliżonymi do kolorów ziemi, stali, ciemnego drewna czy czerni. Gdzieniegdzie było widać białe, użylone jasne kamienie takie jak, Calacatta (jednak najczęściej były to produkty kamieniopodobne typu konglomerat kwarcytowy czy spieki kwarcytowe), jednak można odczuć, że moda ta powoli przemija. Kamień prezentowany był, jako spójny element kuchni, wręcz jej dopełnienie. Krawędzie blatów były dopasowywane do stylizacji panujących na stoiskach. Można było zauważyć zdobne frezowania, podklejki z kilkoma frezami tworzące blat o gr. 5, 6 czy nawet 9 cm, tradycyjne proste pogrubienia czy cienkie blaty (ok. 10 mm) wykonane poprzez odpowiednie pocienienie kamienia i ukrycie tego za frontami. To, na co zwróciliśmy szczególną uwagę to wszelkiego rodzaju zlewy z kamienia. Pokazano nie tylko zlewy z monolitów, zręcznie wpasowane w delikatne włoskie meble, ale również zlewy klejone z elementów z maskownicami odpływów z tego samego materiału. Brak elementów metalowych nadaje wyrazistości i elegancji, czyniąc te zlewy zgrabnym detalem kuchni. Ciekawym rozwiązaniem były podłużne zlewy, ze zgrabnie wkomponowanymi półkami na baterię, oraz dopasowanymi elementami jezdnymi, zakrywającymi część blatu, a służącymi np., jako deska do krojenia. Generalnie widać było, że projektanci dążą do tego, by „wyczyścić” powierzchnię blatu z wszelkich nakładanych elementów. Płyty grzewcze najczęściej prezentowano, jako licowane z blatem w postaci tradycyjnej płaszczyzny, zintegrowane

110

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

z blatem, jako pojedyncze punkty grzewcze czy podblatowe indukcje. Takie ukrywanie sprzętów kuchennych wcale nie oznacza, że kamieniarze mają mniej do wykonania, wręcz przeciwnie, wymaga to doskonałej precyzji w wycinaniu otworów oraz wpasowywaniu sprzętów. Kolejnym dodatkiem stosowanym na blatach były podłużne półki, montowane w tylniej części blatu, służące do przechowywania sztućców czy przypraw, oczywiście na równi z blatem. Zresztą producenci okapów również skłaniają nas do umieszczenia dodatkowego otworu w blacie, gdyż coraz więcej producentów wprowadza na rynek pochłaniacze montowane w blacie. Ciekawym spostrzeżeniem były łączenia blatów, zauważalne niemal na większości eksponowanych kamieni. Nikt nie ukrywa faktu, że gdzieś to łączenie musi wystąpić. Włosi nie prześcigają się w tym, kto dłuższy blat wniesie do kuchni inwestora. Łączenia są, nawet na wyspach o długości 270 cm. Ale za to jakie łączenia! By ukryć brak ciągłości użylonego kamienia, stosują asymetryczne łączenie, które powoduje „rozmycie” wzoru na blacie. Jest to znakomite rozwiązanie i warto go wprowadzić w polskich salonach kuchennych. Kolejnym kamiennym elementem, jaki zwrócił naszą uwagę, były fronty z kamienia. Temat niby znany, ale nie tak powszechny jakbyśmy tego chcieli. Warto było zaznajomić się z rozwiązaniami, jakie zastosowali włoscy projektanci, by meble sprawiały wrażenie lekkich, ale z użyciem ciężkiego materiału, jakim jest marmur czy granit. Znakomite rozwiązania stosuje austriacka firma Strasser, która specjalizuje się w wyspach z kamienia. Na ich stoisku

Najlepsze w swojej klasie

58-150 Strzegom ul. Koszarowa 7 www.euroarss.pl

email: biuro@euroarss.pl tel. 603 891 257, 604 078 731 tel./fax. 74 855 03 93

ARCHITEKTURA

Marmur Grigio Carnico zaprezentowany przez włoskie meble Lube.

Zlew z monolitu stanowi centrum wyspy kuchennej.

;

Wyspa z kamienia austriackiej marki Strasser. Fronty dopasowane do blatu wyspy.

Patagonia Granit – podświetlony kamień na stoisku Antolini Luigi.

FOT. ARCHIWUM AUTORA (4)

(

prezentowano kilka wysp, stwarzających wrażenie funkcjonalnego „monolitu”, dzięki czemu chętnie gromadziły się przy nich grupki projektantów. Na koniec odwiedziliśmy hale Lux Design, gdzie swoje ekspozycje miały najbardziej luksusowe marki, tj. Versace Home, Bugatti Home, Cavio Casa, Fratelli Boffi. Nasze kroki skierowane jednak były ku najbardziej rozpoznawalnym w świecie kamienia markom – Antolini Luigi oraz Citco Prive. Antolini Luigi swoje stoisko oparł na wspomnianym wcześniej kamieniu Patagonia. Granit był zaprezentowany zarówno w macie, jak i w polerze. Tłem, a zarazem centrum ekspozycji była ściana z podświetlonym kamieniem, która przyciągała uwagę nawet najbardziej obojętnych zwiedzających. Citco Prive, marka znana ze współpracy z projektantami takimi jak Zaha Hadid, Patricia Urquiola czy Arik Levy, prezentowała znakomicie wykonane intarsje w kamieniu, zastosowane na elementach ściennych czy elementach frontów meblowych. Oczywiście nie mogło zabraknąć znanego wszystkim z wcześniejszych edycji Marmomacc’a kamiennego nosorożca, zaprojektowanego przez Rafaello Galiotto. Kolejne targi Eurocucina za dwa lata, nie mniej warto odwiedzić to miejsce w przyszłym roku. Dla osób eksplorujących to miejsce po raz pierwszy, tydzień to za mało, by odwiedzić większość znakomitych stoisk czy showroomów. Za każdym razem odkryjemy nowe miejsce, nowe inspiracje, zwrócimy uwagę na nowe detale. A interesuje nas głównie kamień(!) Warto odwiedzić te targi, by poczuć ducha designu. 

112

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

PROFESJONALNA CHEMIA DO KAMIENIA

kleje szpachle żywice impregnaty czyszczenie pielęgnacja narzędzia Kleje/Szpachle:  Kleje oraz szpachle MARMOLIT wykonane z żywic poliestrowych. Zalecane szczególnie gdy trzeba pewnie skleić lub naprawić każdy rodzaj kamienia naturalnego MARMOLIT dostępny jest w różnych gęstościach i kolorystyce  Kleje oraz żywice epoksydowe, mrozoodporne o bardzo wysokiej wytrzymałości, gęstości oraz kolorystyce

ŻS

I JN

Produkty do zabezpieczenia:  Impregnaty neutralne dla kamienia nie pozostawiające śladu  Impregnaty do piaskowca  Impregnaty do nadania efektu mokrego kamienia, bardzo mocne  Lakiery  Antygrafﬁti

Produkty do pielęgnacji:  Preparaty do mycia kamienia o neutralnym PH, odrdzewiacze  Woski w płynie i gęste o różnej kolorystyce  Pasty barwiące  Krystalizatory

Znajdź nas na facebook.com/bchempolska

C AN

AR CENY W G

www.b-chem.pl

info@b-chem.pl, tel.: 22 371 40 37

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

113

TECHNOLOGIE TEKST SPONSOROWANY

Inteligentna produkcja w wielkim formacie Primus 402 - technologia cięcia wodą

114

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. ARCHIWUM MEKANIKA

rimus 402 to nowa wersja centrum obróbczego do cięcia technologią strumienia wodnego WaterJet. Do wyboru są modele trzy i pięcioosiowe. Opatentowane przez Intermac rozwiązanie umożliwia – dzięki nieograniczonym obrotom narzędzia w osi C – wykonywanie najbardziej skomplikowanych cięć w kamieniu, metalu a także konglomeratach i tworzywach sztucznych. Primus 402 to sterowane numerycznie centrum obróbcze poziome, idealnie wpisujące się w ideę ,,Przemysłu 4.0”, które zakłada automatyzację i wysoką wydajność procesów przy jednoczesnej indywidualizacji produkcji i realizacji jednostkowych projektów w czasie rzeczywistym. Primus to odpowiedź na potrzebę optymalizacji, redukcji kosztów i zwiększenia zaangażowania klientów w proces produkcji z wykorzystaniem coraz bardziej powszechnych narzędzi komunikacji cyfrowej. Primus 402 nie jest całkowicie nową maszyną w stajni włoskiego Intermac, wszak technologia WaterJet od lat z sukcesem zdobywa rynek obróbki szkła, kamienia czy metali poprzez serię centrów obróbczych Primus, jak choćby model 184. Primus w swym nowym wcieleniu, jako model 402 jest jeszcze lepiej dostosowany do obróbki nowych materiałów pojawiających się na rynku, w tym konglomeratów i kompozytów o różnorodnej strukturze, formacie i sposobie uszlachetnienia powierzchni. W ten sposób Intermac szybko zareagował na potrzeby rynku, w tym także polskich klientów.

: Primus 402 oferowany jest w dwóch wersjach: z głowicą 3 i 5-osiową.

SPRAWDZONE W POLSCE Technologia WaterJet już z powodzeniem wykorzystywana jest w wielu polskich zakładach obróbki kamienia, jak choćby w firmie Pawlimex. Tu pracuje model Primus WatreJet 184, który przestawił firmę na zupełnie nowe tory. – Szczególne zlecenia, wymagające dużej precyzji wymagały dużej czasochłonności, by osiągnąć efekt zadawalający klienta, a to dodatkowo podrażało jej koszt - wspomina Paweł Wojak, właściciel firmy Pawlimex z Męciny koło Limanowej. – Każdy element był najpierw cięty piłą i później wykańczany ręcznie. Zakup maszyny Primus z technologią WaterJet znacząco skraca czas takich zleceń, zachowując bardzo wysoką jakość obróbki. CIĘCIE WODĄ BEZ ZADZIORÓW I NADPALEŃ Największą zaletą technologii cięcia wodą jest to, że powierzchnia

po obróbce jest pozbawiona wszelkiego rodzaju zadziorów i nadpaleń. Kolejną zaletą jest możliwość dostosowania jakości cięcia i czasu obróbki. Ponadto technologia cięcia strumieniem wody należy do obróbki „zimnej”, dzięki czemu nie oddziałuje negatywnie na obrabiany materiał wysoką temperaturą, co w innych technologiach powoduje np. odkształcenia czy przebarwienia. To właśnie dzięki tej właściwości na centrum obróbczym WaterJet Primus można ciąć nie tylko kamień i konglomeraty, ale również plastik czy metal. W premierowym modelu na wyróżnienie zasługuje właśnie możliwość cięcia bardzo szerokiej gamy materiałów w arkuszach wielkoformatowych np. sklejek, szkła laminowanego, materiałów ognioodpornych, metali żelaznych i nieżelaznych, tworzyw sztucznych i oczywiście kamienia: marmuru, granitu i kompozytów. Dynamiczna kontrola przepływu

www.youtube.com/mekanika

NEPTUN

MYJKI DO SZKŁA

Urządzenie sprosta zadaniom mycia i suszenia płaskich elementów szklanych, takich jak: • szkło Float • szkło trawione • szkło barwione • szkło z nadrukiem • szkło pyrolytic

GENERALNY PRZEDSTAWICIEL NEPTUN NEPTUN - seria urządzeń do skutecznego mycia i suszenia szkła. Niezwawodne, trwałe, bardzo starannie zaprojektowane maszyny w celu wydajnej i elastycznej pracy zakładów szklarskich różnej wielkości.

LV TOP ul. Krakowska 42 38-300 Gorlice tel. +48 18 353 06 69 fax. +48 18 353 51 48 e-mail: biuro@meknika.pl

SUPERINOX

TORNADO HP

W W W. ME K A NIK A. P L

TECHNOLOGIE

AUTOMATYCZNE POCHYLENIE GŁOWICY Intermac przewidział dla technologii WaterJet dwa rodzaje maszyn. W zależności od potrzeb i planowanej obróbki firmy mogą wybrać między modelem z głowicą trzy, lub pięcioosiową. Głowica 5-osiowa, poza oczywistą zaletą, jaką jest możliwość cięcia w dodatkowych dwóch płaszczyznach, umożliwia również redukcję typowej dla technologii cięcia wodą stożkowatości strumienia. System JPC automatycznie (w zależności od materiału, grubości itp.) dobiera odpowiedni kąt pochylenia głowicy tnącej, niwelując w ten sposób efekt stożkowatości, który „przerzucany” jest w odpad. System DPC w zależności od materiału, grubości i prędkości cięcia dobiera odpowiedni kąt pochylenia głowicy tnącej, w taki sposób, aby maksymalnie zbliżyć do siebie punkty wejścia i wyjścia strumienia tnącego z materiału. Gwarantuje to minimalizację śladu powstającego podczas cięcia oraz zredukowanie czasu cięcia. Nowy model Primus 402 pozwala na obróbkę pod kątem 65°, w tym cięcie skośne czy fazowanie. 5-osiowa głowica tnąca wyposażona jest w opatentowaną przez firmę Intermac oś C o nieograniczonej rotacji, która umożliwia wykonywanie skomplikowanych cięć w złożonych kształtach i bryłach. Blokowanie obrabianego przedmiotu jest bardzo proste, a czasami nawet niekonieczne, a maszyna nie wymaga prawie żadnych ustawień (np. narzędzi) – niemal wszystko odbywa się w sposób inteligentny i automatyczny. Aby zaspokoić najbardziej wymagających klientów, Primus 402 może być skonfigurowany z dwoma lub więcej niezależnymi głowicami tnącymi.

116

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. ARCHIWUM MEKANIKA

materiału ściernego oraz optymalizacja głównych parametrów cięcia gwarantuje, że maszyna może utrzymać maksymalną wydajność i zapewnić dokładną kontrolę nad kosztami produkcji.

: Primus 402 umożliwia również redukcję tzw. stożkowatości strumienia.

NESTING Firma Intermac projektując centrum obróbcze WaterJet 402 pomyślała nie tylko o jakości cięcia, ale także optymalizacji kosztów zużycia materiałów. Zastosowany w maszynie system nestingu to rewolucyjne rozwiązanie, dzięki któremu maszyna samodzielnie rozmieszcza elementy, które mają być wycięte na formatce. Dedykowane maszynie oprogramowanie pozwala w kilka minut zaprojektować cały proces obróbki wraz z takim ustawieniem wycinanych kształtów, że straty w obrabianym materiale w postaci skrawków są jak najmniejsze (nesting).

SPRYTNE OPROGRAMOWANIE Oprogramowanie umożliwia także zmianę parametrów pracy podczas cięcia, automatyczną kalkulację kosztów cięcia. Wprowadzanie zmian bez konieczności wyłączania operacji obróbczych daje możliwość dodawania poprawek do projektu w czasie realnym. Co ważne, nowa technologia umożliwia zarządzanie osiami bez potrzeby konwersji sygnału z cyfrowego na analogowy i odwrotnie. Zaletami takiego rozwiązania jest między innymi automatyczna redukcja posuwu w zależności od ciśnienia pracy, brak zakłóceń magnetycznych, szybsza transmisja danych, dokładniejsza interpolacja oraz zmniejszone ryzyko powstania skaz na materiale obróbczym. Komputer sterujący wyposażony jest w modem do zdalnego dostępu do maszyny. Takie rozwiązanie umożliwia zdalną diagnostykę i usuwanie usterek oraz aktualizację parametrów i oprogramowania, co znacząco zmniejsza koszty i czas serwisowania. Teleserwis to jeden ze znaków rozpoznawczych grupy Intermac, a sprawna obsługa ze strony polskich serwisantów to z kolei ogromy atut Mekaniki, przedstawiciela Intermac w Polsce, który często jest czynnikiem decydującym o wyborze właśnie oferty tej firmy. 

DANE TECHNICZNE MODELI INTERMAC PRIMUS 184 ORAZ PRIMUS 402 Primus 184

Primus 402

Obszar roboczy (mm)

1860x4000

4000x2000

Maksymalny wymiar formatki (mm)

2010x4300

4100x2250

Oś C

250 (200 przy głowicy 5-osiowej)

Prędkość maks. osi X i Y

45 m/min

+/-60°

Minimalna odległość między głowicami tnącymi (3 osie)

---

280 mm

Minimalna odległość między głowicami tnącymi (3 + 5 osi)

---

340 mm

Obrót osi A

Minimalna odległość między głowicami tnącymi (5 osi)

---

500 mm

Maksymalne przepływ strumienia wody

2 l/min

3,8 l/min

Moc wzmacniacza

22 kW

37 kW

Długość maszyny (mm)

5500

9400

Szerokość maszyny (mm)

8300

4940

2500 (3000)

2500 (5000)

Wysokość maszyny (max w mm)

Proponujemy najwyższej jakości piły, frezy, wiertła do materiałów ceramicznych typu: Lapitec, Laminam, Dekton i pochodne.

Italdiamant-Poland HED 11500 ul.Dworska 5a, Giżycko tel.: 87 428 57 01, 602 760 968 email: italdipl@pro.onet.pl

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

117

TECHNOLOGIE OFERTA PRODUCENTÓW

Pokrusz i wykorzystaj

MEC zaprasza na swoje stoisko na targach Stone+Tec w Norymberdze gdzie zaprezentuje swoje nowości. 

MEC S.r.l. Italy tel. +39 0461 780166 e-mail: info@mecs.it

118

Przedstawiciel w Polsce: Syntetyk s.c. ul. Bohaterów Warszawy 97B 28-100 Busko Zdrój tel. 413798212 e mail: tenax@interia.pl

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

FOT. ARCHIWUM FIRMY MEC (3)

agospodarowanie odpadów powstających w procesie obróbki kamienia naturalnego i sztucznego stanowi dla wielu firm znaczny problem. Firma MEC ma w swojej ofercie kruszarki rozwiązujące ten problem. MEC proponuje dwie linie kruszarek: Stark – kruszarka szczękowa do kruszenia wstępnego i wtórnego oraz Crunch – młyn młotkowy do kruszenia wtórnego. Kruszarki MEC są idealne do kruszenia i selekcjonowania wszelkich odpadów z kamienia naturalnego od najtwardszych takich jak: granity, porfiry poprzez marmury, aglomarmury. Rozwiązania oferowane przez MEC umożliwiają również kruszenie i selekcję prefabrykatów betonowych i materiałów budowlanych. Seria Star charakteryzuje się mocną, zwartą budową. Dzięki niej możemy uzyskać różne granulacje kruszywa, w zależności od ustawienia szczeliny wylotowej kruszarki. W zależności od wymagań klienta proponujemy 3 modele: Stark 5,5; Stark 7,5 i Stark 15. Kruszarka młotkowa Crunch charakteryzuje się wysokim stopniem redukcji uziarnienia kamienia o niskiej i średniej twardości. W odróżnieniu od kruszarki szczękowej Stark, Crunch jest ceniony za bardzo drobny stopień mielenia materiału. Aby uzyskać większe wydajności i sortować finalny produkt MEC może dostarczać rozbudowane linie kruszącosortujące składające się z tamy załadunkowej, kruszarki/ kruszarek (Stark, Crunch), taśmy transportowej, przesiewacza wibracyjnego 2 lub 3 pokładowego, który pozwala na sortowanie na 3 lub 4 frakcje. MEC proponuje zatem również kompletne rozwiązania do łamania i kruszenia kamienia naturalnego i jego pochodnych.

: Aby uzyskać większe wydajności i sortować finalny produkt MEC może dostarczać rozbudowane linie krusząco-sortujące.

) Kruszarki Crunch umożliwiają uzyskanie bardzo drobnych frakcji przerabianego materiału.

; Kruszarki MEC są idealne do kruszenia i selekcjonowania wszelkich odpadów z kamienia naturalnego.

ROZWIĄZANIA DO ŁUPANIA, CIĘCIA I KRUSZENIA KAMIENIA I BETONU MEC Srl to ﬁrma lider w projektowaniu i produkcji maszyn , automatycznych ciągów technologicznych tworzonych aby cieszyły swoich użytkowników bardzo długo. Zintegrowana modułowa produkcja charakteryzuje się przede wszystkim dopasowywaniem maszyn do wymagań klienta i bardzo wysoką jakością wykonania. Oprócz doradztwa i pomocy technicznej, która jest dostępna na całym świecie, MEC zapewnia wiele narzędzi, dzięki którym klient

Palma & Associati

może zapewnić sobie pełną autonomię instalacji i konserwacji.

I N A JB LI ŻS ZE TA R G STONE+TEC, w Norymberga [HALA 12.0 - STRAGAN 12-722], Czerwiec 13-16

PRZEDSTAWICIEL W POLSCE Syntetyk s.c. ul. Bohaterów Warszawy 97B 28-100 Busko Zdrój Tel 413798212 e mail – tenax@interia.pl

MEC srl Italy Tel +39 0461 780166 info@mecs.it

TECHNOLOGIE OFERTY PRODUCENTÓW

Człowiek żyje tak długo, jak długo trwa pamięć o nim Już w czasach starożytnych ludzie starali się zachować w pamięci wspomnienia i wygląd bliskich im osób. Pierwszą trwałą fotografią był obraz wyprodukowany w 1827 roku, zapisany na wypolerowanej cynkowej płytce pokrytej asfaltem syryjskim. Dzisiaj, w dobie fotografii cyfrowej, oferty firm fotograficznych w pierwszej chwili wydają się podobne. Czym na tym tle wyróżnia się oferta Cyberlab? 30 letnim doświadczeniem, wysoką jakością usług potwierdzoną gwarancją oraz szerokim wyborem technologii obejmującym fotografie nagrobkowe na porcelanie, w krysztale oraz kamieniu.

ściej. W przypadku fotografii w krysztale obraz znajduje się z drugiej strony szklanej płytki, za warstwą o grubości 1 cm. Kryształ może mieć krawędzie szlifowane ukośnie (fazowane) lub ścięte pod kątem prostym. W efekcie uzyskiwane jest wrażenie głębi i trójwymiaru, nowoczesna estetyka, nasycenie barw oraz wyjątkowa trwałość produktu, niezależnie od działania warunków atmosferycznych.

: Fotografia na porcelanie.

KRYSZTAŁ - NOWOCZESNY CHARAKTER I NIEPOWTARZALNA GŁĘBIA KOLORÓW Korzystając z najnowszej technologii zdobniczej firma oferuje także zdjęcia w krysztale. Głębia obrazu, doskonałe odzwierciedlenie kolorów, nowoczesna estetyka oraz trwałość sprawiają, że ten rodzaj portretów nagrobnych jest wybierany coraz czę-

120

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

: Fotografia w krysztale.

FOT: ARCHIWUM CYBERLAB (3)

KAMIEŃ - GWARANCJA TRWAŁOŚCI I ELEGANCJI Cyberlab jako jedyna firma w Europie wykonuje grawery laserowe na bardzo cienkich płytkach (5 mm), idealnych do naklejania na każdym rodzaju kamienia. Płytki, dowolnego kształtu i rozmiaru są przyklejane do powierzchni pomnika, bez względu na rodzaj materiału, z którego jest on zrobiony. Taka grafika grawerowana jest na podłożach własnych (płytka Absolut Black) lub na materiałach powierzonych a także bezpośrednio na pomniku lub książce granitowej. Wizerunki są trwałe, estetyczne a przy tym ponadczasowo eleganckie i stylowe, wiernie oddają każdy szczegół portretowanej osoby lub obiektu.

: Grawerunek w kamieniu.

www.portretynagrobkowe.pl e-mail: info@cyberlab.pl tel. 32 726 12 19 kom. 533 474 608

PORCELANA - KLASYKA NAJWYŻSZEJ JAKOŚCI Fotografie na porcelanie oferowane są w kilku popularnych kształtach - owalne, prostokątne oraz asymetryczne typu serce czy papirus. „Porcelanki” mogą być czarno-białe, kolorowe oraz w sepii. Na życzenie klienta Cyberlab we własnym zakresie wykonuje portret barwny z fotografii czarno-białej. Możliwa jest również, zmiana tła zdjęcia oraz wykończenie portretu estetyczną ramką. Obrazy porcelanowe wypalane są w temperaturze 860 stopni, co sprawia, że stają się wyjątkowo trwałe i odporne na warunki atmosferyczne. Jeśli oryginał zdjęcia wymaga naprawy firma rekonstruuje go i retuszuje, wykonując także usługi poprawiające estetykę zdjęcia. Kamień, kryształ i porcelana - trzy materiały i zarazem trzy różne technologie, jednak każda z nich zapewnia wieloletnią trwałość produktu oraz dokładne odwzorowanie oryginalnego zdjęcia. Wybór pozostaje jedynie kwestią gustu i poczucia estetyki. 

FOTOGRAFIA FOTOGRAFIA W KAMIENIU W KAMIENIU

JEDYNI JEDYNIW WEUROPIE EUROPIE

WYKONUJEMY GRAWERY NANA PŁYTKACH OO GRUBOŚCI 5 MM, WYKONUJEMY GRAWERY PŁYTKACH GRUBOŚCI 5 MM, IDEALNYCH DO NAKLEJENIA NANA KAŻDY RODZAJ KAMIENIA. IDEALNYCH DO NAKLEJENIA KAŻDY RODZAJ KAMIENIA.

TYLKO 200 ZŁ NETTO 200 ZŁ NETTO TYLKO PŁYTKĄ Z NASZĄ Z NASZĄ PŁYTKĄ

50 LAT 50 LAT

GWARANCJI GWARANCJI

W OFERCIE TAKŻE DOSKONAŁEJ JAKOŚCI: W OFERCIE TAKŻE DOSKONAŁEJ JAKOŚCI: FOTOKRYSZTAŁY FOTOKRYSZTAŁY FOTOCERAMIKA FOTOCERAMIKA

32 726 12 19 53332 474 608 726 12 19 WWW.CYBERLAB.PL 533 474 608

WWW.CYBERLAB.PL

TECHNOLOGIE OFERTA PRODUCENTÓW

HI-3000 zatrzyma wilgoć

mpregnat izolacyjny HI-3000 to płynna powłoka ochronna stosowana w kamieniarstwie nagrobkowym oraz budowlanym. Preparat stosowany jest na tylnej powierzchni kamienia naturalnego montowanego do podłoża w pionie lub poziomie. HI-3000 doskonale nadaje się również do zabezpieczania płyt nagrobkowych. Można go wykorzystywać do impregnacji każdego kamienia mającego zdolności wchłaniania wilgoci, w tym m. in.: marmuru, granitu, piaskowca, łupka, itp Izolacja wykonana HI-3000 zapobiega przenikaniu wilgoci, rdzy i soli mineralnych. W ten sposób unika się tworzenia niepożądanych odcieni, kolorów, przebarwień, wykwitów a także ciemnych śladów na powierzchni z kamienia na długie lata użytkowania. Impregnat uniemożliwia wejście wilgoci z podłoża w głąb kamienia. Nałożenie izolacji HI-3000 powoduje również zwiększenie przyczepności kleju do kamienia, a co za tym idzie wydłużenie jego żywotności. WYKWITY SOLNE W każdym kilogramie materiału na bazie cementu znajduje się również wiele gramów soli rozpuszczalnych w wodzie. Wykwity zaczynają się najczęściej, kiedy niewykorzystane związki wapnia z cementu rozpuszczają się w wodzie mieszającej, w wodzie gruntowej lub deszczu. Po odparowaniu wody związki wapienne pozostają na powierzchni, gdzie mogą reagować z dwutlenkiem węgla zawartym w powietrzu, tworząc nierozpuszczalny krystaliczny węglan wapnia czyli szorstki, białawy materiał, który często widzimy na powierzchni płyt, płytek, cegieł. W skrajnych przypadkach wykwit może ukryć powierzchnię, a krystalizacja może

122

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

mogłoby dojść do wykwitów. Takim właściwościami cechuje się właśnie impregnat izolacyjny HI-3000.

: Skutki braku właściwego zabezpieczenia płytek oraz płyty nagrobnej przed wchłanianiem wilgoci.

powodować erozję. Aby do tego nie dopuścić należy uszczelnić powierzchnię za pomocą wysokiej jakości uszczelniacza tak szybko, jak to jest praktycznie możliwe, najlepiej przed zamontowaniem materiału budowlanego lub płyty nagrobnej. Uszczelniacz musi być odporny na wysoce alkaliczne środowisko znajdujące się w materiałach na bazie cementu i być całkowicie oddychający, żeby nie zatrzymywać wilgoci pod powierzchnią. Gdy powierzchnia zostanie „zapieczętowana”, powstanie głęboka warstwa nie przepuszczająca wody. Zapobiega ona przedostawaniu się wody i rozpuszczonych związków wapna na powierzchnię, na której

PICTURING FRAMING Innym niepożądanym zjawiskiem jest tzw. picture framing (ciemniejsze plamy na obrzeżach płyt). Może ono wystąpić podczas fugowania płyty, która nie była wstępnie uszczelniona. Kiedy woda z cementem i innymi minerałami wnika w krawędź płyty, pozostawia minerały wewnątrz kamienia, tworząc trwałą plamę z charakterystyczną ciemną ramkę wokół krawędzi materiału. Ta nieczysta woda przenika przez krawędzie płyt. Po odparowwaniu wody pozostają minerały, na stałe umieszczone wewnątrz kamienia, co uniemożliwia ich usunięcie – zapobieganie jest więc kluczowe. Uszczelnienie spodu i boków płyt zapewnia głęboką, wodoodporną barierę. To eliminuje wchłanianie wody z zaprawy i fugi, zmniejszając ryzyko obramowania obrazu. Dzięki użyciu HI-3000 można również zapobiec skutkom niefachowego ułożenia płyt na kleju lub zaprawie. Chodzi o sytuacje, kiedy klej nie jest ułożony na całej powierzchni płyty tylko punktowo powodując okrągłe plamy na płytach, spowodowane wilgocią przedostającą się od spodu kamienia i wychodzącą na zewnątrz w miejscach, gdzie płyta ma styczność z klejem. HI-3000 jest również bardzo wydajny – koszt zabezpieczenia wynosi bowiem tylko 1,90 zł/m. kw.

Sklep internetowy do-kamienia.pl www.do-kamienia.pl tel. 608 163 606

MC DIAM - Wasz kompetentny PARTNER w technologii obróbki twardych materiałów www.mcdiam.com.pl Nasi partnerzy

Technologia wydobycia i obróbki kamienia naturalnego

Narzędzia diamentowe

Narzędzia do obróbki powierzchni

Narzędzia do obróbki kształtowej

Śrut i piły trakowe

Maszyny do wydobycia kamienia ze złoża

Łupiarki, kruszarki

Maszyny do cięcia bloków kamiennych

Maszyny do obróbki powierzchni płyt kamiennych

Maszyny do rozkroju płyt

Maszyny do obróbki elementów kamiennych

Maszyny sterowane numerycznie CNC

Maszyny przenośne

Urządzenia dźwigowe

Chemia kamieniarska

Oczyszalnie wody, odpylanie

MC DIAM Sp. z o.o. 02-668 Warszawa al. Lotników 12 tel. +48 22 843 48 47 fax +48 22 847 81 31 mcdiam@mcdiam.com.pl

Oddział Sandomierz 27-600 Sandomierz ul. Trześniowska 9 tel. +48 15 832 97 54-55 fax +48 15 832 17 25 sandomierz@mcdiam.com.pl

Oddział Strzegom 58-150 Strzegom ul. Jeleniogórska 6 tel. +48 74 856 13 50-52 fax +48 74 855 55 40 strzegom@mcdiam.com.pl

FELIETON SŁAWOMIR MAZUREK

Wakacje wśród kamieni

iedy proponuję rodzinie lub znajomym wspólny krótki wyjazd weekendowy lub dłuższy wyjazd wakacyjny, to zawsze spotykam się z pytaniem: „Jakie kamienie tym razem chcesz nam pokazać?”. Uświadamiam sobie wtedy, że podczas każdego wyjazdu trafiam na jakieś kamienie. Jedyne, co mnie dziwi, to fakt, że właściwie najczęściej tylko ja je widzę. Dla reszty współwycieczkowiczów nie istnieją! Może jestem trochę niesprawiedliwy: istnieją, ale nie robią na nich żadnego wrażenia. Wiem, że to zboczenie zawodowe, o którym już kiedyś pisałem na łamach „Nowego Kamieniarza”. Ale wiem również, że takich „zboczonych” kamieniarzy jest więcej w naszym kraju. Wyjeżdżamy na wakacje (a sezon urlopowy właśnie się zaczyna), jedni bliżej, drudzy dalej, jedni w Polskę, drudzy w świat, jedni nad morze, drudzy w góry, jedni na wieś, drudzy do miasta – i wszyscy gdzieś będziemy nocować: w wynajętych domach lub apartamentach, w pensjonatach lub hotelach. Tak jak zawsze, znów natkniemy się na kamienie, których użyto do budowy domów, a przynajmniej do wykończenia elewacji, które zdobiąc wnętrza, dają posmak luksusu, po których będziemy stąpać na tarasie ze szklaneczką drinka lub zimnego piwa, które od starożytności przetrwały do dziś, i te najnowsze, które dopiero co skończono montować. Naszych wakacyjnych współtowarzyszy może zainteresują przez

124

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

pięć sekund, ale my będziemy się nimi rozkoszować, podglądać detale, próbować odgadnąć ich rodzaj, nazwę, a może nawet kraj pochodzenia. Będziemy zachwycać się jakością wykonania i doszukiwać się ewentualnego błędu wykonawcy, który uszedł uwadze inspektorom nadzoru. Niewątpliwie trafimy na fuszerki, które przecież zdarzają się wszędzie, nie tylko w naszym mieście, nie tylko w Polsce. Nawet

Kiedy proponuję rodzinie lub znajomym wspólny, krótki wyjazd weekendowy, lub dłuższy wyjazd wakacyjny, to zawsze spotykam się z pytaniem: Jakie kamienie tym razem chcesz nam pokazać? w pięciogwiazdkowych hotelach, których hole recepcyjne i windowe wyłożone są najdroższymi marmurami z całego świata, trafimy na nierówną lub wykruszającą się fugę, na zarysowaną płytę posadzkową, na złe dopasowanie kolorystycznie. Będąc w wielkich, bogatych miastach zachodniej Europy, możemy spotkać odpadające z elewacji kamienne płyty, bo ktoś, zamiast mocować je na kotwy, postanowił przykleić je klejem lub zaprawą.

Wszędzie możemy natrafić na popękane okładziny schodów i nakrywy murków wyjeżdżone przez rolkarzy i skateboardowców. Ale możemy także podpatrzeć, jak w innych krajach zabezpiecza się murki, aby uniemożliwić wykorzystywanie ich przez amatorów ekwilibrystycznych popisów na wrotkach, rolkach i deskorolkach. Możemy zaobserwować ciekawe rozwiązania architektoniczne albo sposób na szybkie poradzenie sobie z problemem spadających z elewacji płyt kamiennych. Tak, bez wątpienia podróże kształcą, a aparat fotograficzny – chociażby taki podręczny, jak w smartfonie – jest nieodzowny w tych podróżach. Wrócimy do pracy wypoczęci, a zrobione zdjęcia na pewno przydadzą się w przyszłych działaniach. To będzie nasz kapitał wiedzy zdobyty przy okazji udanego urlopu. Ostatnio wypoczywałem nad naszym Bałtykiem. Irytowało mnie, że mokre mydło ciągle ześlizgiwało się z hotelowej umywalki. Wystarczyło wybrać się na plażę i, jak przystało na kamieniarza, spośród tysięcy leżących tam kamieni wybrać kolorowy i jak najbardziej płaski. Odtąd, położony na umywalce, pełnił funkcję mydelniczki, a odkładane na niego mydło przestało się zsuwać. Ruszajmy więc na wakacyjne wojaże i obserwujmy uważnie okolicę, w której poruszamy się każdego dnia. Kamienie zawsze będą przy nas. Nie uwolnimy się od nich! A przy odrobinie naszej kreatywności mogą rozwiązać drobne aktualne lub przyszłe bolączki, ważkie problemy. 

SYNTETYK 28-100 BUSKO-ZDRÓJ, ul. Bohaterów Warszawy 97 b tel./fax: +48 41 379 82 12, kom. +48 602 705 711 tel.: +48 41 379 82 28, e-mail: tenax@interia.pl

FILIA W STRZEGOMIU 58-150 STRZEGOM, ul. Kasztelańska 10 a tel./ fax +48 74 855 10 27, kom. +48 666 520 269

KLEJE - Poliestrowe kleje, szpachle używane do każdego rodzaju kamienia. W ofercie posiadamy kleje o różnej gęstości i kolorystyce. - Epoksydowe, mrozoodporne o wysokiej wytrzymałości

PRODUKTY SPECJALNE - Impregnaty (również do piaskowca) - Preparaty do eliminacji defektów powierzchniowych - Środki do nadania efektu postarzania oraz mokrego kamienia - Produkty do ożywiania poleru i koloru - Woski - Antygrafﬁti FINEGRAIN Najnowszej generacji, niezawodne narzędzia syntetyczno-diamentowe do szlifowania i polerowania granitu i marmuru. Nowość na rynku: wagony ﬁnegrain przeznaczone do bardzo twardych granitów oferują wysoką jakość poleru.

Łupiarki i automatyczne. Linie produkcyjne do łamania kamienia i betonu. Kruszarki, podajniki, przesiewacze.

Water Filtration Systems

Profesjonalne oczyszczalnie wody dla zakładów kamieniarskich.

FELIETON JAROSŁAW ROCŁAWSKI

Minister do spraw zbytecznych

oja mama w czasach mojej młodości mawiała, że jeśli ktoś robi dużo szumu, to najczęściej nic z tego nie wynika. Pamiętacie ten felieton sprzed prawie trzech lat? Kurde, chyba za wróżkę zacznę robić. Mamy ponad 100 dni rządu premiera Morawieckiego. Niby ekonomista (w banku robił), a tak naprawdę… Nowa zmiana wyprodukowała dodatkowo iluś ministrów, wiceministrów itd. Nowy „dobry premier” podobno robi porządek ze zbędną biurokracją i część zwolni. Tu przypomina mi się słynny dowcip o Lejzorku. Przychodzi Lejzorek do rabina i mówi: „Rabe, mam problem, bo wiesz, Rabe, mamy z Salcią siedmioro dzieci i w tej jednej izbie ciasno – a teraz na dodatek teściowa nam się sprowadziła na głowę. Rabe, ratuj”. Rabin pomyślał i mówi: „Słuchaj, Lejzorek, ty musisz sobie kozę kupić i niech ona zamieszka z wami”. W skrócie: kupił Lejzorek kozę, która zżarła temu kapcie, temu książkę, wszędzie nabrudziła itd. Po miesiącu Lejzorek idzie do Rabina i mówi: „Rabe, tak dłużej żyć się nie da, dzieci, teściowa, nasza dwójka, no i jeszcze ta wszędobylska koza… Ratuj!”. Rabin pomyślał i mówi: „Sprzedaj kozę”. Sprzedał Lejzorek kozę i zapanowało szczęście przeogromne i porządek w całej Lejzorkowej rodzinie.

126

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

Wg tego schematu działają wszystkie rządy. Stworzą 100 nowych stołków, potem w ramach oszczędności zlikwidują 10 (przenosząc beneficjentów na mniej eksponowane stanowiska) i chwalą się sukcesem w walce z biurokracją – wszystko tylko po to, aby za chwilę stworzyć kolejne stanowiska do walki z nią. Na początku nowej niepodległości (jakieś 100 lat temu!) było sześć ministerstw. Im bardziej byliśmy „niepodlegli”, tym bardziej rosła liczba ministerstw – o tzw. ministrach bez teki nie wspomnę. Czyli przed wojną w 1939 r. mieliśmy tych ministerstw już 12. Oczywiście po drodze były momenty, gdy było ich 15 i więcej, ale – co istotne – w XX-leciu międzywojennym funkcjonowały zasadniczo tylko trzy urzędy centralne! Obecnie mamy 19 ministerstw, a głównych urzędów i agencji nie sposób policzyć. Biorąc pod uwagę, że nasi dziadowie bez telefonii komórkowej, komputerów i satelitów zarządzali powierzchnią o 1/6 większą, można dojść do wniosku, że naprawdę musieli pracować. I teraz do brzegu, jak mawia młodzież. Powiedzcie mi, drodzy czytelnicy – którego z was stać na to, aby zatrudniać 50% więcej kadry, którego stać na bezsensowne zadłużanie własnego zakładu i rodziny? Oczywi-

ście są to pytania retoryczne, ale na jedno musimy sobie odpowiedzieć: jak długo będziemy wybierać takich…? Kiedy się skończy (i czym) ten chocholi taniec? Teraz mamy ministra koordynatora ds. pomocy humanitarnej – Polska zawsze w jakiś sposób pomagała innym i uczestniczyła w akcjach humanitarnych. Jak oni to robili bez ministra? Mamy ministra ds. cyfryzacji – jak my zaprzęgliśmy te komputery do pracy w naszych zakładach bez pomocy ministra? Kiedy tak patrzę na to wszystko, to aż dziw, że bez ministerstw i innych agend rządowych dotrwaliśmy do dnia dzisiejszego. Ale za to gdy pomyślę, jak to będzie dobrze, kiedy rząd – ten czy inny – w końcu o nas zadba i powoła ministerstwo dbania o obywateli lub ministerstwo powszechnego dobrobytu… To dopiero będzie miód! I tylko jeden mały szkopuł: W Korei Północnej istnieje Ministerstwo Wyżywienia Ludności, a ludzie tam głodują. Czy musimy „iść” tak daleko, aby się obudzić? Tak wyglądają rządy ludzi, którzy uważają, że urzędnik lepiej od piekarza wie, jak się piecze bułki i jakie zdrowa bułka powinna mieć wymiary. Ostatnio w necie pojawił się taki news: „Benzyna podrożała, bo podrożał transport benzyny – bo podrożała benzyna”. 

BLOKI GRANITOWE CJA O JE A M Z O PR ROD E Ó Ż N I TÓ W R N NA GRA

KAPUSTIN

LABRADORYT VOLGA BLUE

VANGA UKRAINSKA

ELITA POKOST

T A B E A N A R R B Y W NA I K O L B

KARMIN

ROSSO TOLEDO

tel. 602 57 57 57 www.mint.pl/wzorniki

A P L I K A C J A

M O B I L N A

NIE CZEKASZ publikacja każdego numeru w dniu wysyłki pocztowej

WIESZ WIĘCEJ niektóre materiały wzbogacone o galerie i dodatkowe informacje

Do pobrania na Twoje urządzenie mobline - tablet oraz telefon

A P L I K A C J A

M O B I L N A

Od teraz

zawsze pod ręką!

NIE ZAPOMNISZ każda publikacja z powiadomieniem na Twoje urządzenie

CHCESZ I MASZ

ZYSKUJESZ

bezpośrednie odesłanie na strony internetowe i do sklepów, przy wybranych reklamach przycisk "zadzwoń" (bez konieczności wpisywania numeru)

to wszystko oraz przynajmniej raz w miesiącu kupon rabatowy na produkty najlepszych dostawców z branży

Do pobrania na Twoje urządzenie mobline - tablet oraz telefon

1998-2018

Od ponad dwudziestu lat specjalizujemy się w dostarczaniu najwyższej jakości narzędzi diamentowych. Nie posiadamy tańszych zamienników. Nasz standard to tylko top-premium. Obecnie naszym bestsellerem jest bezkonkurencyjna (w przeliczeniu m2/mb) linka diamentowa. Klientom oferujemy doradztwo oraz opiekę serwisową w trakcie użytkowania narzędzia. Naszą największą rekomendacją są setki zadowolonych klientów z całego kraju.

L AT

ul. Promienista 48a 60-289 Poznań tel. +48 61 868 33 95 kom. +48 602 767 993 a.suwik@diamantas.pl biuro@diamantas.pl www.diamantas.pl

ARIX

Nowość na rynku! Piła najnowszej generacji!

GRANITY Z UKRAINY POLSKI SKŁAD KAMIENIOŁOMU TOKOVSKI

BLOKI GRANITOWE

tel. 602 57 57 57 www.mint.pl/wzorniki

LABRADORYT VOLGA BLUE

ROSSO TOLEDO

KAPUSTIN

POKOST

KARMIN

, ELITA (TANSKI)

VANGA, UKRAINSKA

POLECAMY RÓWNIEŻ GRANITY

Zakład Kamieniarski “Zdzisław”

! a j c o m P roNagrobki

GOTOWE NAGROBKI

własnej produkcji dla ﬁrm kamieniarskich i pośredników 120 x 250 cm

90 x 190 cm

TOKOWSKI

3.400

2.150

ELITA

2.800

1.800

NOWODANIELÓWKA

3.350

2.100

KAPUŚCIŃSKI

3.300

2.000

PŁYTY 5 cm

6 cm

490

530

Posiadamy 350 własny 440 transport.

370 475

300

350

GRANICZNA

2.300

1.350

230

260

STRZEGOM ŻBIK

2.100

1.250

220

250

KOŚMIN

2.600

1.600

240

290

BRĄZ KRÓLEWSKI

1.250

800

185

230

250

280

Atrakcyjne ceny! BIANKO

PONAD 200 NAGROBKÓW NA PLACU!

Znajdujemy się Maciej Gałamon tel. 509 Polski, 075 418 GM GRANIX w środku 99-100 Łęczyca, Leszcze 49 (koło Lotniczej) 501 897mamy 948 ul. Spacerowa 28 więctel. wszędzie tel.: 609 604 454, 601 588 385 www.gm-granix.pl Lipsko (woj. mazowieckie) jednakowo blisko. e-mail: kamieniarstwo.leczyca@gmail.com

136 112 126

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018 NOWY KAMIENIARZ KAMIENIARZ 3 4 (95) (96) // 2017 2017 NOWY

www.akcesorianagrobkowe.pl

NOWY KATALOG 2018

RODLEW

UL. PROSTA 137/14 RYBNIK tel. 32 433 10 73 | 32 422 00 10 | 505 804 802 sklep@akcesorianagrobkowe.pl

Bieżniki poliuretanowe (PUR) do kół napędowych traków linowych wysoka elastyczność w szerokim zakresie twardości wysoka odporność na ścieranie dobra wytrzymałość na rozciąganie niska ściśliwość objętościowa zdolność tłumienia drgań i wstrząsów wysoka odporność na działanie rozcieńczonych kwasów, olejów, smarów i paliw Duży wybór zróżnicowanych elastomerów dopasowanych do potrzeb Klienta. Wykonujemy produkty na indywidualne zamówienie. ul. Promienista 48a 60-289 Poznań

Tel. +48 61 868 33 95 Kom. +48 602 767 993

a.suwik@diamantas.pl biuro@diamantas.pl

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

137

Wiertnica włoskiej ﬁrmy Marini Quarries Group

GRANMAR Sp. z o.o., ul. Morawskiego 5, 30-102 Kraków tel. (012) 427 20 52, e-mail: jpanek@granmar.krakow.pl

Wyłączną dystrybucję preparatów marki VBV Sweden prowadzi

DLA FIRM KAMIENIARSKICH

WYSYŁKA GRATIS!

138

NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018

139

KONGLOMERAT MARMUROWY OFERTA SPECJALNA TA SAMA JAKOŚĆ W DUŻO NIŻSZEJ CENIE Pamir Bianco Micro Cena 140 zł/m2 dla grubości 2 cm

W sprzedaży również konglomerat marmurowy: Pamir Marfil, Pamir Polar, Pamir Carrara Największe slaby w Polsce (jumbo) w wymiarze 320 x160 x 2 cm Kontakt: Pamir Sp. z o.o. Ul. Świderska 37, 03-128 Warszawa www.pamir.com.pl, email: pamir@pamir.com.pl Dział handlowy: tel. 22 614 36 86, 784-479-048, 696-086-538 Zadzwoń teraz – oferta ważna do wyczerpania zapasów

Nowoczesność Nowoczesność ii doświadcznie doświadczenie od od 1979 1979 roku roku

Matthews International S.p.A Siedziba: Via Martiri della Libertà, 71 - 43052 Colorno - Parma - Italy Tel. +39 0521 5208 - Fax +39 0521 816777 - www.matw.it - info@matw.it Biuro Obsług klienta: Via Martiri della Libertà, 71 - 43052 Colorno - Parma - Italy Tel. +39 0521 5208 - Fax +39 0521 816777 - www.caggiati.it - info@caggiati.it