Sheki belediyyesi, № 09 (167) Sentyabr 2018

Ш ШЯ ЯК КИ И

ÌßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÌ, ÑßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÍ, ÍÅÚß ×ÛÕÀÐ ÃÀÐÀÍËÛÃËÀÐ ÀÉÄÛÍËÛÜÀ?!

БЯЛЯДИЙЙЯСИ Нewspaper № 09 (167), Сентйабр 2018

оф

SHEKI

MUNICIPALITY

www.belediyye.sheki.city

Гязет 2005-ъи илдян няшр едилир

ВЯТЯНИМИЗИН ГАНЛЫ ТАРИХИ И Ш Ь А Л Е Д И Л М И Ш Т О Р П А Г Л А Р Ы М Ы З ГЯРБИ АЗЯРБАЙЪАН ХАНКЯНДИ ХОЪАЛЫ ШУША ЛАЧЫН ХОЪАВЯНД КЯЛБЯЪЯР АЬДЯРЯ АЬДАМ ФЦЗУЛИ ЪЯБРАЙЫЛ ГУБАДЛЫ ЗЯНЭИЛАН

декабр, 1988 26.12.1991 26.02.1992 08.05.1992 18.05.1992 02.10.1992 02.04.1993 07.07.1993 23.07.1993 23.08.1993 23.08.1993 31.08.1993 29.10.1993

УНУТМАЙАГ! ХОЪАВЯНДИН ИШЬАЛЫНДАН 26 ИЛ КЕЧДИ

Гядим Шяки, М.Ф.Ахундов проспектиндян эюрцнтц, Гуръана чайынын сащили

Иъра башчысы “Эенерал Сямяд бяй Мещмандаров” медалы иля тялтиф олунду

Шякидя сяфярдя олан, Respublika Veteranlar Tяшkilatыnыn sяdri general-polkovnik Tofiq Aьahцseynov сentyabrыn 19-da Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubovla gюrцшцb.

Veteranlar Tяшkilatыnыn sяdrini tяшkilatыn sяdr mцavini, ehtiyatda olan polkovnik Cяlil Xяlilov vя "Azяrbaycan Vereranы" qяzetinin baш redaktoru Цlvi Иbrahimli mцшayiяt edib. Гонаьы salamlayan icra baшчыsы юlkяmizin ictimai-siyasi hяyatыnda, gяnclяrin hяrbi vяtяnpяrvяrlik ruhunda tяrbiyяsindя fяal iшtirakыna gюrя general-polkovnik Tofiq Aьahцseynova tяшяkkцr edib vя ona can

saьlыьы arzulayыb. Эeneral-polkovnik doьma Шяkidя olmaьыndan mяmnun olduьunu bildirib, Bюyцk Vяtяn mцharibяsi iшtirakчыlarыna daim diqqяt vя qayьы ilя yanaшdыьыna, onlarыn sosial problemlяrinin hяlli istiqamяtindя gюrdцyц iшlяrя gюrя icra baшчыsыna tяшяkkцr edib.

Sonra Тофиг Аьащцсейнов Respublika Veteranlar Tяшkilatыnыn adыndan Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubova "General Sяmяd bяy Mehmandarov" yubiley medalыны vя "Veteranlarыn qayьыkeшi" diplomuну tяqdim едиб. (Ятрафлы 2-ъи сящифядя)

ТЯБРИК ЕДИРИК! Азярбайъан Республикасы Дювлят Сярщяд Хидмяти ряисинин мцавини, Сярщяд Гошунларынын команданы Ясэяр Хялилова Азярбайъан Республикасынын Президенти Илщам Ялийевин

Ясэяр Сабир оьлу Хялилов 1955-ъи ил майын 4-дя Шяки шящяриндя анадан олуб.

1972-ъи илдя Шяки шящяр 8-сайлы орта мяктяби битирдикдян сонра ССРИ-нин пайтахты Москва шящяриндя Али Сярщядчидяр Мяктябиня дахил олмуш вя 1976-ъы илдя ораны мцвяффягиййятля гуртарыб Сярщяд заставасында хидмятя башлайыб. 1978-80-ъи иллярдя Москва шящяриндя ССРИ Дювлят Тящлцкясизлийи Комитясинин Али мяктябиндя тящсилини давам етдириб вя бураны да мцвяффягиййятля битирдикдян сонра Сярщяд гошунларынын кяшфиййат органларында ишляйиб вя 1986-ъы илдя Бакы Ялащиддя Бурахылыш Мянтягяси ряисинин мцавини вязифясиня тяйин олунуб. 1988-1992-ъи иллярдя ися щямин Мянтягянин ряиси вязифясиндя ишляйиб. 1992-ъи илдя мцстягил Азярбайъан Республикасынын Сярщяд Гошунлары йарандыгдан сонра да фялиййятини Бакы Ялащиддя Бурахылыш Мянтягясинин ряиси кими давам етдириб вя 2009-ъу илядяк сярщяд гошунларында мцхтялиф йцксяк вязифялярдя чалышыб. (Ятрафлы 2-ъи сящифядя)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 2

Даща бир шякили эенерал-лейтенант Азярбайъан Республикасы Дювлят Сярщяд Хидмяти ряисинин мцавини, Сярщяд Гошунларынын команданы Ясэяр Хялилова Азярбайъан Республикасынын Президенти Илщам Ялийевин Сяранъамы иля эенерал-лейтенант рцтбяси верилмишдир. (Яввяли 1-ъи сящифядя)

Ясэяр Хялилов 2009-ъу илдя Азярбайъан Республикасынын Сярщяд Гошунларынын Баш Гярарэащ ряисинин биринъи мцавини тяйин едилиб вя Азярбайъан Республикасынын Президентинин сярянъамы иля она генерал-майор йцксяк щярби рцтбяси верилиб. Даим хидмятдя фяргляндийиня вя Вятянимизин сярщядляринин горунмасында йуксяк пешякарлыг эюстярдийиня эюря Ясэяр Хялилова 2017-ъи илдя Азярбайъан Республикасы Дювлят Сярщяд Хидмяти ряисинин мцавини вя ейни заманда Сярщяд Гошунларынын команданы кими йцксяк вязифя етибар едилиб. Ялдя етдийи наилиййятляря, йуксяк щярби пешякарлыьа малик олан Ясэяр Хялилов бу ил августун 16-да дювлят бвшчысынын Сяранъамы иля эенерал-лейтенант рцтбясиня лайиг эюрцлцб. Ясэяр Хялиловун Вятянимизин гаршысындакы хидмятляри дювлятимиз вя щюкумятмиз тяряфиндян даим диггятдя сахланылмыш, о, мцхтялиф орден-медаллара вя мцкафатлара лайиг эюрцлмцшдцр. О сцмлядян, Ясэяр Хялилов Азярбайъан Республикасынын Президенти тяряфиндян “Щярби хидмятляря эюря” вя “Вятян уьрунда” медаллары, “Азярбайъан Байраьы” вя “Щярби хидмятлярдя фяргляндийиня эюря” ЫЫЫ дяряъяли орденлярля тялтиф едилиб.

№ 09 (167), Сентйабр 2018

Шяki veteran hяrakatыnын юn sыrasыndadыr Respublika Veteranlar Tяшkilatыnыn sяdri, general polkovnik Tofiq Aьahцseynov vя онун mцavini, polkovik Cяlil Xяlilov sentyabrыn 19-da Шяkidя Шяki vя яtraf rayonlarыn veteran tяшkilatlarыnыn nцmayяndяlяri ilя gюrцш keчirmiшlяr.

ilяn quruculuq iшlяri, Azяrbay-canda mцasir, gцclц Ordunun qurulmasыndan vя Respublika Veteranlar Tяшkilatыnыn юlkя hяyatыnda, ictimaisiyasi proseslяrdя yaxыndan iшtirakы haqqыnda tяdbir iшtirakчыlarыna яtraflы mяlumat verdi. O, Шяkinin, elяcя dя яtraf rayonlarыn ziyalы vя veteranlarыnыn bu iшlяrdя rolunu yцksяk qiymяtlяndirdi. Чыxыш edяn veteran vя ziya-

Gюrцшdя mцharibя, яmяk veteranlarы, ziyalыlar vя yerli dюvlяt orqanlarыnыn nцmayяndяlяri iшtirak etmiшlяr. Gюrцшdя veteran tяшkilatlarыnыn fяaliyyяti, onlarыn qarшыsыnda duran vяzifяlяr vя yerli icra hakimiyyяti orqanlarы ilя birgя iшin daha da sяmяrяli tяшkilindя bu tяшkilatlara lazыmи kюmяkliyin gюstяrilmяsi vя s. mяsяlяlяr mцzakirя edilmiшdir. Шяki шяhяr Veteranlar Tяшkilatыnыn sяdri Mustafa Яhmяdov tяdbiri aчaraq cari ildя gюrцlяn iшlяr, veteran tяшkilatыnыn fяaliyyяtinin daha da canlandыrыlmasы, xцsusilя gяnclяrin hяrbi vяtяnpяrvяrlik tяrbiyяsinin gцclяndirilmяsi sahяsindя qarшыda duran vяzifяlяr, digяr planlar barяsindя яtraflы mяlumat verdi: “Hюrmяtli qonaqlar Шяkidя sizlяri salamlamaq bizim цчцn xoшdur. Шяki hяr sahяdя юlkяmizin qabaqcыl шяhяrlяrindяn biridir. Qяdim tarixя malik Шяki zamanыn sыnaьыndan чыxmышdыr.

Onun sakinlяri vяtяnpяrvяrliyi, iшgцzarlыьы, sяmimiyyяti ilя seчilir. Respublikanыn яn qabaqcыl regionlarыndan olan Шяkidя veteranlara dюvlяt tяrяfindяn gюstяrilяn diqqяt vя qayьы gюz юnцndяdir. Шяki шяhяr Veteranlar Tяшkilatыnda yaradыlmыш шяrait yцksяk sяviyyяdяdir. Bizim hяyata keчirdiyimiz tяdbirlяrin sяviyyяsi vя яhatя dairяsinя gюrя daim fяrqlяnir.

Veteranlarыn ictimai-siyasi proseslяrdя vя vяtяnpяrvяrlik tяrbiyяsinin tяшkilindя iшtirakы цrяkaчandыr. Иcra Hakimiyyяtinin tяdbirlяri, elяcя dя digяr tяdbirlяrdя veteranlarыn iшtirakы artыq zяrurяtя чevrilmiшdir. Biz veteranlar daim xalqыmыza, dюvlяtimizя sadiqik vя bunu яmяllяrimizlя gюstяrir vя hяr zaman gюstяrяcяyik".

Respublika Veteranlar Tяшkilatыnыn sяdri general-polkovnik Tofiq Aьahцseynov veteranlarla sяmimi sюbяt edяrяk, onlarыn qarшыsыnda duran vяzifяlяrdяn vя gяnc nяslin vяtяnpяrvяrlik tяrbiyяsindя veteranlarыn daha yaxыndan iшtirak etmяlяrinя dair tapшыrыqlarыnы verdi.

Respublika Veteranlar Tяшkilatыnыn sяdr mцavini Cяlil Xяlilov чыxыш edяrяk юlkяmizdя hяyata keчir-

lыlar bundan sonra da яllяrindяn gяlяni edяcяklяrinя, veteran hяrяkatыnыn gцclяndirilmяsi цчцn sяy gюstяrяcяklяrinя яminlik ifadя etdilяr.

Daha sonra Respublika Veteranlar Tяшkilatыn sяdri, generalpolkovnik Tofiq Aьahцseynov vя Tяшkilatыn sяdr mцavini Шяkinin qяhrяmanlыq simvolu sayыlan Яhmяdiyyя Cяbrayыlovun vя онун oьlu Mikayыl Cяbrayыlovun ev muzeyinя эялмиш, onlarыn hяyat vя fяaliyyяtlяrini яks etdirяn ekspоnatlarla tanыш олмушлур. Музейдя бu insanlarыn gяnc nяslя nцmunя olan qяhrяmanlыqlarыnыn tanыdыlmasы цчцn lazыmы tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsinin zяruriliyi vurьulanмышдыр.

Sяfяr чяrчivяsindя Шяki шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubovla veteranlarыn gюrцшц dя keчirilmiшdir. Elxan Usubov qonaqlarы, xцsusяn dя, general-polkovnik Tofiq Aьahцseynov doьulduьu Шяki шяhяrинdя gюrmяyindяn mяmnun olduьunu bildirмишдир. Иъра башчысы вetanlara diqqяt vя qayьы gюstяrilmяsi, onlarыn sosial problemlяrinin hяlli vя s. mяslяlяrин Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin qarшыsыnda duran яsas vяzifяlяrdяn biri kimi sяciyyяlяndirмишdiр. Veteranlarыn gяnclяrin tяrbiyяsindя, цmumяn rayonun ictimai-siyasi hяyatыnda yaxыndan iшtirakыna xцsusi юnяm verdiyini bildirмишdiр.

Gюstяrilяn qonaqpяrvяrliyя gюrя tяшяkkцr edяn Tofiq Aьahцseynov Шяkinin veteran hяrяkatыnda яn qabaqcыl rayonlardan biri olduьunu diqqяtя чatdыrмышdыр. Эенералполковник щям дя Шяhяr Veteranlar Tяшkilatыnыn dюvlяt vя yerli orqanlarla яmяkdaшlыьыnыn gяlяcяkdя daha yцksяk sяviyyяyя qaldыrыlacaьыnы гейд етмишдир. Veteranlara gюstяrdiyi diqqяt vя qayьыya gюrя dяrin tяшяkkцrцnц bildirяn Tofiq Aьahцseynov Elxan Usubovu "General Sяmяd bяy Mehmandarov" yubiley medalы vя "Veteranlarыn qayьыkeшi" diplomu ilя tяltif etmiшdir. Эюрцшцн сonунda xatirя шяkli чяkилмишдир.

(Яввяли 1-ъи сящифядя)

Мурад НЯБИБЯЙОВ

Эянъ лейтенант, байрагдар Ясэяр Хялилов (ортада) парадларын бириндя.

Эенерал Ясэяр Хялилов хариъи юлкяляря сяфярляриндян бириндя.

Ясэяр Хялилов Загатала Сярщяд Дястясинин йарадылмасынын 25-ъи илдюнцмцня щяср едилмиш тядбирдя щярби гуллугчулара мцкафатлар тягдим едир.

Шяки Бялядиййясинин коллективи, бцтцн шякилиляр адындан щямйерлимиз Ясэяр Хялилову эенерал-лейтенант кими али щярби рцтбяйя лайиг эюрцлдцйц мцнасибяти иля тябрик едир, она мющкям ъан саьлыьы вя эяляъяк фяалиййятиндя даща бюйцк уьурлар арзулайыр.

№ 09 (167), Сентйабр 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

ЫX AzяrbaycanRusiya Regionlararasы Forumу Sentyabrыn 27-dя Heydяr Яliyev Mяrkяzindя ЫX Azяrbaycan-Rusiya Regionlararasы Forumunun rяsmi aчыlыш mяrasimi olub. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Елхан Усубов Forumda чыxыш edib.

сящ. 3

"Azяrbaycan Prokurorluьu vя Heydяr Яliyev irsi" Azяrbaycan Prokurorluьunun 100 illiyi mцnasibяtilя sentyabrыn 29-da Шяki шяhяrindя "Azяrbaycan Prokurorluьu vя Heydяr Яliyev irsi" mюvzusunda konfrans keчirilib.

"Marxal" mцalicя-istirahяt kompleksindя keчirilяn konfransы Шяki Шяhяr Иcra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov aчaraq Azяrbaycan Proku-

qayыtmasыndan sonra hяyata keчirilяn tяdbirlяr nяticяsindя юlkяmizdя pro-urorluq orqanlarыnыn statusunda kюklц dяyiшikliklяr baш verib. Kadr siyasяtindя ciddi dюnцш yaradыlыb, шяffaflыq tяmin edilib, maddi-texniki bazanыn vя яmяkdaшlarыn sosial mцdafiяsinin gцclяndirilmяsi istiqamяtindя kompleks tяdbirlяr hяyata keчi-rilib. Son illяr prokurorluqda saь-lam iш mцhitinin yaradыlmasы цчцn ciddi iшlяr gюrцlцb, dюv-lяtчilik, qanunчuluq prinsiplяri юn plana чяkilib,

zident Иlham Яliyevin prokurorluq iшчilяrinin яmяyinя verdiklяri yцksяk qiymяt hяr bir prokurorluq iшчisindя xalqыna vя dюvlяtinя sяdaqяt hissini gцclяndirmяklя bюyцk ruh yцksяkliyi vя iftixar hissi yaradыr vя onlarы юz fяaliyyяtlяrinя daha tяlяbkar, mяsuliyyяtlя yanaшmaьa sяfяrbяr edir.

Sonra Шяki шяhяrindя ictimai-siyasi sabitliyin qorunmasы, cinayяtkarlыьa qarшы mцbarizяdя, vяtяndaшlarыn hцquq vя azadlыqlarыnыn mцdafiяsi sahя-

rorluьunun yaradыlmasыnыn 100 illik yubileyi vя 01 okytabr - Prokurorluq iшчilяrinin peшя bayramы mцnasibяtilя butцn prokurorluq яmяkdaшlarыnы tяbrik edib.

Bildirilib ki, 1918-ci il oktyabrыn 1-dя Azяrbaycan Demokratik Respublikasы Nazirlяr Шurasыnыn qяrarы ilя яsasы qoyulmuш milli prokurorluq orqanlarы mцrяkkяb, eyni zamanda, шяrяfli inkiшaf yolu keчib.

Qeyd olunub ki, Цmummilli liderimiz Heydяr Яliyevin siyasi hakimiyyяtя

cяmiyyяtimizdя prokurorluьa ictimai etimad artib vя onun nцfuzu yцksяlib..

Vurьulanыb ki, bu gцn юlkя Prezidenti cяnab Иlham Яliyev tяrяfindяn prokurorluq orqanlarыna dюvlяt qayьыsы vя diqqяt яn yцksяk sяviyyяdяdir.

Sonra konfransda Шяki rayon prokuroru, baш яdliyyя mцшaviri Elmar Camalovun mяruzяsi dinlяnilib, чыxышlar olub.

Mяruzя vя чыxышlarda qeyd olunub ki, vaxtilя ulu юndяr Heydяr Яliyevin vя hazыrda Pre-

sindя yцksяk peшяkarlыq gюstяrяrяk fяrqlяndiklяrinя gюrя Azяrbaycan Prokurorluьunun yaradыlmasыnыn 100 illik yubileyi mцnasibяtilя Шяki rayon prokurorluьunun яmяkdaшlarы Шяki Шяhяr Иcra hakimiyyяtinin baшчыsы tяrяfindяn Fяxri Diplomla tяltif edilib vя qiymяtli hяdiyyяlяrlя mцkafatlandыrыlыb.

Konfrans Шяki Dюvlяt Regional Kollecinin vя шяhяr 3 сайлы uшaq musiqi mяktяbinin kollektivlяrinin tяbriki ilя baшa чatыb.

Яvvяlcя rayon rяhbяrliyi, Шяki rayon prokurorluьun яmяkdaшlarы vя ictimaiyyяtin nцmayяndяlяri Цmummilli Lider Heydяr Яliyevin шяhяr icra hakimiyyяtinin binasы qarшыsыnda ucaldыlan abidяsi юnцnя gцl dяs-tяlяri dцzяrяk xatirяsini etiramla anыblar.

Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyev vя Rusiya Federasiyasыnыn Prezidenti Vladimir Putin mяrasimdя iшtirak ediblяr vя чыxыш ediblяr.

Doqquzuncu Azяrbaycan-Rusiya Regionlararasы Forumunun rяsmi aчыlышы mяrasimi plenar iclasla davam edib.

Plenar iclasda Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtlяrinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk tяmsil etdiyi Шяki шяhяrinin iqtisadi, turizm imkanlarы, mяdяniyyяti haqqыnda mяlumat verib, regionlar arasыnda яmяkdaшlыьыn dяrinlяшdirilmяsi цчцn geniш imkanlarыn olduьunu diqqяtя чatdыrыb.

Qeyd olunub ki, шяhяr icra hakimiyyяti tяrяfindяn Шяkinin turizm potensialыnыn beynяlxalq sяviyyяdя tanыdыlmasы istiqamяtindя mцhцm iшlяr gюrцlцr.

Bildirilib ki, 2017-ci il noyabrыn 1-dя Шяki шяhяri YUNESKO-nun Yaradыcы Шяhяrlяr Шяbяkяsinя "sяnяtkarlыq vя xalq yaradыcыlыьы" tematikasы цzrя daxil edilib. Hazыrda Heydяr Яliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanыm Яliyevanыn tяшяbbцsц ilя шяhяrin bir hissяsini яhatя edяn "Yuxarы Baш" TarixMemarlыq Qoruьunun YUNESKO -nun Цmumdцnya Mяdяni Иrs Siyahыsыna daxil edilmяsi istiqamяtindя iш aparыlыr. Иcra baшчыsы шяhяrin turizm potensialыnы gюrmяk vя tяcrцbя mцbadilяsi aparmaq цчцn maraqlы tяrяflяri Шяkiyя dяvяt edib.

Sonra Azяrbaycanыn vя Rusiyanыn шirkяtlяri vя biznes tяшkilatlarы arasыnda sяnяdlяrin imzalanmasы mяrasimi olub.

Plenar iclasda "dяyirmi masa"larыn moderatorlarыnыn hesabatы dinlяnilib. Bununla doqquzuncu Azяrbaycan-Rusiya Regionlararasы Forumu baшa чatыb.

Шяkidя 68 min hektara yaxыn sahяdя payыzlыq dяnlilяrin sяpiляъяк Шяki rayonunun tяsяrrцfatlarыnda gяlяn ilin mяhsulu цчцn payыzlыq dяnlilяrin sяpininя ciddi hazыrlыq iшlяri gюrцlцr. Cari mюvsцmdя rayonda 68

min hektara yaxыn sahяdя payыzlыq dяnlilяrin sяpini proqnozlaшdыrыlыr. Bu mяqsяdlя indiyяdяk tяsяrrцfatlarda 30 min hektardan чox sahяdя шum qaldыrыlыb. Sяpin цчцn 12 min ton yцksяk reproduksiyalы toxum fondu yaradыlыb.

Payыzlыqlarыn sяpininя sentyabrыn 20-dяn sonra baшlamaq nяzяrdя tutuluб.

Sяpin цчцn ayrыlmыш toxum fondu laboratoriya mцayinяsindяn keчirilib. Sяpindя iшtirak edяcяk 150 яdяd шum traktoru vя 81 яdяd toxumsяpяn aqreqat tяmir olunaraq saz vяziyyяtя gяtirilib.

Hazыrda tяsяrrцfatlarda bitkiчilik mяhsullarыnыn yыьыmы da mцtяшяkkil davam etdirilir. Иndiyяdяk цzцm baьlarыndan 400 tonadяk mяhsul yыьыlыb, baьbanlar 150 ton meyvя toplayыblar. Tцtцn istehsalчыlarы sahяlяrdяn 19 min ton yaшыl kцtlя tяdarцk edяrяk emal mяntяqяsinя tяhvil veriblяr.

Azяrbaycan Prokurorluьunun yaradыlmasыnыn 100 illik yubileyi mцnasibяtilя aьacяkmя aksiyasы keчirilib Aьacяkmя aksiyasыnda rayon rяhbяrliyi, Шяki rayon prokurorluьunun яmяkdaшlarы vя шяhяr ictimaiyyяtin nцmayяndяlяri yaxыndan iшtirak edib.

Aksiya чяrчivяsindя Шяki-Qax yolunun шimal-qяrb hissяsindя, yeni inшa olunan Heydяr Яliyev Mяrkяzinin yaxыnlыьыnda yцz яdяd hяmiшяyaшыl шam aьaclarы яkilib. Яrazidя yaшыllaшdыrma iшlяrinin davam etdirilmяsi nяzяrdя tutulmuшdur.

Редаксийадан: Шяки Бялядиййясинин коллективи прокурорлуг ишчилярини Азярбайъан Прокурорлуьунун 100 иллик йубилейи мцнасибяти иля тябрик едир, онлара чятин вя шяряфли пешяляриндя, щямчинин шяхси щяйатларында даим уьурлар арзулайыр.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 4

№ 09 (167), Сентйабр 2018

Иъра башчысынын сакинлярля эюрцшляри Баш Шабалыд kяndindя эюрцш Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov avqustun 9-da Шяkinin Baш Шabalыd kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb.

Sяyyar qяbulda baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrыayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri, kяnd sakinlяri iшtirak etmiшlяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov Шяkidя aparыlan abadlыq quruculuq iшlяri, hяmчinin hяyata keчirilяn layihяlяr barяdя mяlumat vermiшdir.

Kяnd sakinlяri Bяkir Bяkirov, Bacыxanыm Mяmmяdova, Sяlim Sяlimov vя baшqalarы чыxыш edяrяk Baш Шabalыd kяndinя tяbii qazыn verilmяsini, qяzalы vяziyyяtdя olan elektrik xяtlяrinin vя dirяklяrinin dяyiшdirilmяsini, kяnddя cяmi 51 evdя telefon olduьunu nяzяrя alaraq digяr evlяrin dя telefonlaшdыrыlmasыnы vя sцrяtli internetlя tяminatыnы vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

Gюrцшцn sonunda шяhяr icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk tapшыrыq vя tюvsiyyяlяrini bildirmiш, qarшыda duran vяzifяlяr barяdя danышmышdыr.

Инчя кяндиндя сяййар гябул Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov sentyabrыn 6-da Шяkinin Иnчя kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb. Гяbulda baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri, kяnd sakinlяri iшtirak etmiшlяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov Шяkidя aparыlan abadlыq quruculuq iшlяri, hяmчinin hяyata keчirilяn layihяlяr barяdя mяlumat vermiшdir.

Kяnd sakinlяri Mяtanяt Яliyeva, Nяriman Umudov, Иbrahim Яkbяrov vя baшqalarы чыxыш edяrяk

Иnчя-Zunud kяnd uшaq baьcasыnыn яsaslы tяmir olunmasыna, elektrik veriliшi zamanы qяza sяbяbli yaranan aчыlmalarыn operativ hяll olunmasы цчцn kяndя nюvbяtчi elektrik чilingяrinin tяyin edilmяsinя, kяnd tяsяrrцfatы mяhsullarыnыn daшыnmasы цчцn Шяki-Qax avtomobil yoluna birlяшяn tяsяrrцfat yollarыnыn hцndцrlцk sяviyyяsinin dцzяldilmяsinя kюmяklik gюstяrilmяsini vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

Gюrцшцn sonunda шяhяr icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk tapшыrыq vя tюvsiyyяlяrini bildirmiш, qarшыda duran vяzifяlяr barяdя danышmышdыr.

Дяряъяннятдя эюрцш Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov sentyabrыn 14-dя Шяkinin Dяrяcяnnяt kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb.

Sяyyar qяbulda baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri, kяnd sakinlяri iшtirak etmiшlяr.

Elxan Usubov Шяkidя aparыlan abadlыq quruculuq iшlяri, hяmчinin hяyata keчirilяn layihяlяr barяdя mяlumat vermiшdir.

Kяnd sakinlяri Kяrim Xudiyev, Иldыrыm Mustafayev, Dцnyamalы Яliyev, Daшdяmir

Musazadя vя baшqalarы чыxыш edяrяk kяnddя iчmяli su probleminin hяllinя, Шяki-Balakяn sosesindяn kяndя gяlяn yolun яsaslы tяmirinя, kяndin yeni yaшayыш massivindя EATS quraшdыrыlmasыna, kяnddя uшaq baьчasы olmadыьыndan yeni mяktяbяqяdяr tяrbiyя mцяssisяsinin yaradыlmasыna kюmяklik gюstяrilmяsi vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

Gюrцшцn sonunda шяhяr icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk qaldыrыlmыш mяsяlяlяrlя baьlы tapшыrыq vя tюvsiyyяlяrini bildirmiш, qarшыda duran vяzifяlяr barяdя danышmышdыr.

Кюбяр Зяйзиддя сяййар гябул Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov sentyabrыn 20-dя Шяkinin Kюbяr Zяyzid kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb. Sяyyar qяbulda baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri, kяnd sakinlяri iшtirak etmiшlяr.

Elxan Usubov Шяkidя aparыlan abadlыq quruculuq iшlяri, hяmчinin hяyata keчirilяn layihяlяr barяdя mяlumat vermiшdir.

Kяnd sakinlяri Aygцn Mustafayeva, Nizamяddin Kяrimov, Baxыш Hяmzяtov, Иsmayыl Hцseynov, Adil Mяmmяdaьayev vя baшqalarы чыxыш

edяrяk kяndin yeni yaшayыш massivinя tяbii qaz xяttinin чяkilmяsinя, kяndlяrarasы elektrik hava xяtlяrindя xяtt ayrыcыlarыn quraшdыrыlmasы vя yararsыz elektrik dirяklяrinin dяyiшdirilmяsinя, яkin sahяlяrinin suvarыlmasы цчцn artezian quyularыnыn qazыlmasыna, EATS quraшdыrыlmasыna, kяnddя uшaq baьчasы olmadыьыndan yeni mяktяbяqяdяr tяrbiyя mцяssisяsinin yaradыlmasыna kюmяklik gюstяrilmяsi vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

Gюrцшцn sonunda шяhяr icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk qaldыrыlmыш mяsяlяlяrlя baьlы tapшыrыq vя tюvsiyyяlяrini bildirmiш, qarшыda duran vяzifяlяr barяdя danышmышdыr.

Хябярлярин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин интернет сящифясиндян истифадя олунуб.

№ 09 (167), Сентйабр 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

Шяkinin Baш Zяyzid kяndinin шagirdlяri yeni dяrs ilini yeni mяktяb binasыnda qarшыlayыblar Yeni dяrs ilinin ilk gцnцndя Шяki rayonunun Baш Zяyzid kяnd tam orta mяktяbinin mцяllim vя шagirdlяri ikiqat bayram sevinci yaшayыblar. Sentyabrыn 17-dя kяnd mяktяbi цчцn inшa edilmiш 624 шagird yerlik yeni bina qapыlarыnы шagirdlяrin цzцnя aчыb.

2012-ci ildя bюlgяdя baш vermiш gцclц zяlzяlя zamanы qяzalы vяziyyяtя dцшяn bu mяktяb indiyяdяk uyьunlaшdыrыlmыш binalarda fяaliyyяt gюstяrib.

Tяhsil Nazirliyinin sifariшi ilя dюvlяt vяsaiti hesabыna inшa edilяn yeni mяktяb binasыnыn tikintisinя 2017-ci ilin яvvяlindя baшlanыlыb. Mцasir standartlara uyьun inшa olunan цчmяrtяbяli binada 25 sinif otaьы, 6 fяnn kabineti, laboratoriyalar, kompцter otaьы, kitabxana, bufet, akt vя idman zallarы yerlяшir.

Aчыlыш mяrasimindя чыxыш edяn Шяki Шяhяr Tяhsil

prezidenti, Heydяr Яliyev Fondunun prezidenti Mehriban Яliyevanыn tяhsil sahяsinя hяrtяrяfli qayьыsыnыn nяticяsidir.

Bu diqqяt vя qayьы Шяkidяn dя yan keчmяyib. Son illяr rayonda 30-dan чox yeni mяktяb binasы tikilib vя ya яsaslы tяmir olunub.

Mяrasimdя чыxыш edяn tяhsil nazirinin mцavini Firudin Qurbanov tяhsil sahяsinin dюvlяtin yцrцtdцyц siyasяtin prioritet istiqamяtlяrindяn biri olduьunu bildirib. Vurьulanыb ki, regionlarda, ucqar kяndlяrdя mцasir standartlara uyьun belя mяktяb binalarыnыn tikintisi юlkяmizdя hяyata keчirilяn sosialyюnцmlц siyasяtin uьurla davam etdiyini gюstяrir.

Nazir mцavini deyib: "Юlkяmizin bцtцn bюlgяlяrindя чox bюyцk tikinti-quruculuq iшlяri aparыlыr. Diqqяt yetirsяk, elя ay, hяftя yoxdur ki, dюvlяtimizin baшчыsы Иlham Яliyev vя birinci xanыm Mehriban Яliyeva respub-

ЙЕНИ МЯКТЯБ

Шюbяsinin mцdiri Sцdabяr Иsmayыlova юtяn dяrs ilinin Шяki tяhsili цчцn olduqca uьurlu olduьunu bildirib. Diqqяtя чatdыrыlыb ki, rayonun цmumtяhsil mяktяblяrini bitirmiш 1733 mяzundan 1279 nяfяri ali mяktяblяrя daxil olmaq цчцn sяnяd verib, onlardan 888 nяfяri tяlяbя adыnы qazanыb.

Qяbul imtahanlarыnda mяzunlardan 215 nяfяri 500-dяn, 81 nяfяr isя 600 baldan yuxarы nяticя gюstяrib. Ali mяktяblяrя qяbul olunanlar arasыnda rayonda fяaliyyяt gюstяrяn 72 tam orta mяktяbin hamыsыnыn tяmsilчilяri var.

Bildirilib ki, юtяn tяdris ili Baш Zяyzid kяnd tam orta mяktяbin mяzunlarы цчцn dя uьurlu olub. Belя ki, bu mяktяbin 20 mяzunundan 15-i tяlяbя adыnы qazanыb.

Mяzunlardan 5 nяfяr imtahanlarda 600 baldan yuxarы nяticя gюstяrib.

Tяdbirdя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk, son illяr юlkяmizdя tяhsilin inkiшafы ilя baьlы kompleks tяdbirlяrin hяyata keчirildiyini, tяhsil mцяssisяlяrinin maddi-texniki bazasыnыn mюhkяmlяndirilmяsi, mцяllimlяrin sosial mцdafiяsinin gцclяndirilmяsi istiqamяtindя mцhцm addыmlarыn atыldыьыnы diqqяtя чatdыrыb. Vurьulanыb ki, bцtцn bunlar Prezident Иlham Яliyevin, hяmчinin Azяrbaycan Respublikasыnыn Birinci vitse-

likamыzыn hansыsa bir bюlgяsindя yeni yollarыn, mяktяb binalarыnыn, sяhiyyя vя mяdяniyyяt ocaqlarыnыn aчыlышыnda iшtirak etmяsinlяr. Mяhz onlarыn qayьыsы sayяsindя son illяr юlkяmizdя tяhsil sahяsindя dя чox bюyцk iшlяr gюrцlцb. Tяkcя son 10 ildя Azяrbaycanda 3 mindяn чox yeni mяktяb binasы tikilib vя ya яsaslы tяmir olunub".

Tяhsilя olan qayьыnыn юlkяmizin gяlяcяk inkiшafыnыn tяminatы olduьunu vurьulayan Firudin Qurbanov deyib: "Hяr bir юlkяnin inkiшafыnыn tяmяlindя tяhsil durur. Юlkяnin intellektual potensialыnыn formalaшmasыnda tяhsil strateji яhяmiyyяt kяsb edir vя чox bюyцk sяrvяtdir.

Mяhz bu baxыmdan, юlkяmizdя dя tяhsil sahяsinя dюvlяt tяrяfindяn чox bюyцk diqqяt vя qayьы gюstяrilir".

Tяdbirdя Milli Mяclisin deputatы Cavanшir Feyziyev чыxыш edяrяk, mяktяbin mцяllim vя шagirdlяrini яlamяtdar bayram mцnasibяtilя tяbrik edib, kollektivя yeni dяrs ilindя daha bюyцk uьurlar arzulayыb.

Sonra mяrasim iшtirakчыlarы yeni binada yaradыlan шяraitlя yaxыndan tanыш olublar.

Diqqяtя чatdыrыlыb ki, yeni dяrs ilindя mяktяbdя 600dяn чox шagird tяhsil alacaq.

Onlarыn 67 nяfяri ilk dяfя mяktяb partasы arxasыnda яylяшir. Шagirdlяrin tяlim-tяrbiyяsi ilя 102 mцяllim mяшьul olacaq.

Шяки Бялядиййясинин коллективи, бялядиййянин мемары Ъаббар Мусайевя, анасы ЪЕЙРАН ХАНЫМЫН вяфатындан кядярляндийини билдирир вя дярин щцзнля баш саьлыьы верир. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН.

сящ. 5

АЗЯРБАЙЪАН ЯДЛИЙЙЯСИ - 100 Azяrbaycan Яdliyyяsinin 100 illik fяaliyyяti vя inkiшafы hяr kяs tяrяfindяn rяьbяtlя qarшыlanыr dцnya dюvlяtlяri tяrяfindяn bя- informasiya texnologiyalarы цzrя Elшad KЯРИМОВ,

Шяki regional яdliyyя idarяsinin mяslяhяtчisi, Ы dяrяcяli яdliyyя qulluqчusu

Azяrbaycanыn яdliyyя sisteminin zяngin tarixi vardыr.

Bu tarix baшlanьыcыnы keчяn яsrin яvvяllяrindяn gюtцrmцш, чяtin vя keшmяkeшli yol keчmiшdir. Belя ki, 1918-ci ilin 28 may tarixindя Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin yaranmasы ilя dюvlяt quruculuьunun яsasы qoyulmuш, hяmin ildя dя dюvlяt quruculuьunun яsas qollarыndan olan Яdliyyя Nazirliyi yaradыlmыш vя noyabrыn 22-dя яsasnamяsi tяsdiq edilmiшdir.

Azяrbaycan Demokratik Respublikasыnыn banilяrindяn biri, dюvrцnцn gюrkяmli siyasi vя ictimai xadimi Xяlil bяy Xasmяmmяdov ilk яdliyyя naziri tяyin olunmuшdur. 1920-ci ildя Cцmhuriyyяt sцqut etdikdяn sonra Яdliyyя Nazirliyi SSRИ dюvrцndя Xalq Яdliyyя Komissarlыьы adы altыnda fяaliyyяt gюstяrmiшdir.

1993-cц ilяdяk Sovet hakimiyyяti illяrindя яdliyyя nazirliyinin dяfяlяrlя lяьv edilib yenidяn yaradыlmasы яdliyyя sisteminin sabit struktura malik olmasыna vя iшinin tяшkilinя maneчilik tюrяtmiшdir.

1993-cц ildя yenidяn hakimiyyяtя qayыdan цmummilli lider Heydяr Яliyevin юlkяmizя rяhbяrlik etdiyi illяrdя Яdliyyя Nazirliyi яsaslы inkiшaf etmiшdir.

Onun siyasi kursunun layiqli davamчыsы cяnab Иlham Яliyevin respublikamыza rяhbяrliyi dюvrцndя Яdliyyя Nazirliyi mцasir inkiшaf mяrhяlяsinя qяdяm qoymuш, яdliyyя sahяsindя kюklц islahatlar daha geniш miqsayda tяtbiq edilmiшdir. Bunun bariz nяticяsidir ki, bu gцn Яdliyyя Nazirliyinin tяrkibindя 17 idarя fяaliyyяt gюstяrir. Azяrbaycan Respublikasы Яdliyyя Nazirliyinin strukturunda yeni qurumlar yaradыlmышdыr ki, bunlardan da biri Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin 17.08.2006-cы il tarixli, 446 saylы fяrmanы яsasыnda tяшkil edilmiш Regional яdliyyя idarяlяridir.

08.10.2007-ci il tarixli, 38-T saylы яmrlя tяsdiq edilmiш яsasnamя яsasыnda respublika яrazisi цzrя 10 regional яdliyyя idarяsi fяaliyyяt gюstяrir. Regional яdliyyя idarяlяri Яsasnamяyя uyьun yerli яdliyyя orqanlarыnыn fяaliyyяtinя nяzarяt edir vя onlarыn fяaliyyяtini яlaqяlяndirir; bяlяdiyyяlяrя metodiki kюmяklik gюstяrir vя onlarыn fяaliyyяtinя inzibati nяzarяti hяyata keчirir; qanunvericiliklя mцяyyяn edilmiш cinayяtlяr цzrя ibtidai istintaq aparыr; qeydiyyat vя notariat iшinin, mяhkяmя qяrarlarыnыn icrasыnыn tяшkilindя iшtirak edir, hцquqi maariflяndirmя iшini vя qanunvericiliklя mцяyyяn edilmiш digяr istiqamяtlяr цzrя fяaliyyяti hяyata keчirir.

Mяhkяmя qяrarlarыnыn icrasы insan hцquq vя azadlыqlarыnыn etibarlы mцdafiяsi baxыmыndan яdliyyяnin nazirliyinin mцhцm fяaliyyяt istiqamяtlяrindяn biridir.

Mяhkяmя qяrarlarыnыn icrasы юlkяmizdя яdliyyя sisteminin inkiшafы цzrя aparыlan islahatlar чяrчivяsindя mцhцm vяzifяlяrdяn biri kimi nяzяrdя tutulmuшdur.

Respublikamыzda mяhkяmя qяrarlarыnыn icrasы ilя baьlы ilk addыm ulu юndяr Heydяr Яliyevin adы ilя baьlыdыr. Belя ki, 1993-cц ildя mяhkяmя qяrarlarыnыn icrasы (xцsusi ilя cinayяt iшlяri цzrя) sahяsindя Azяrbaycan keчmiш SSRИ-yя daxil olan respublikalar arasыnda birinci olaraq

yяnilяn vя mюvcud olan praktikanы tяtbiq edяrяk hяmin il cinayяt cяzalarыnыn icrasы funksiyasы Daxili Ишlяr Nazirliyindяn alыnaraq Яdliyyя Nazirliyinя verilmiш vя nazirliyin tяrkibindя Mяhkяmя Qяrarlarыnыn Иcrasы Baш Иdarяsi tяшkil edilmiшdir.

Son illяr юlkяmizdя mяhkяmя qяrarlarыnыn icrasы iшinin tяkmillяшdirilmяsi цzrя kюklц islahatlar aparыlmыш, o cцmlяdяn qanunvericilik bazasы yenilяшdirilmiшdir.

Mяhkяmя vя digяr orqanlarыn qяrarlarыnыn icrasы "Иcra haqqыnda" vя "Иcra mяmurlarы haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn qanunlarы ilя tяnzimlяnir. Иcra mяmurunun qanuni tяlяblяrini yerinя yetirmяyяn, ona hяvalя edilmiш vяzifяlяrin icrasыna mane olan шяxslяr qanunvericilikdя nяzяrdя tutulmuш qaydada mяsuliyyяt daшыyыrlar. Mяhkяmя qяrarlarыnыn icrasыna яn bюyцk diqqяti Azяr-

baycan Respublikasыnыn Konstitusiyasыna edilmiш dяyiшikliyi dя gюstяrя bilяrik. Bu mяsяlя prinsipial яhяmiyyяt daшыdыьыndan 2009cu ildя keчirilmiш referendumla юlkя Konstitusiyasыna mяhkяmя qяrarlarыnыn icra olunmamasыna gюrя mяsuliyyяt nяzяrdя tutan norma яlavя edilmiшdir. Belя ki, 129-cu maddяnin ЫЫ bяndindя "Mяhkяmя qяrarlarыnыn icra olunmamasы qanunla mцяyyяn edilmiш mяsuliyyяtя sяbяb olur" qeyd edilmiшdir. Юlkя Prezidentinin qanunvericilik tяшяbbцsц ilя 18 iyun 2010-cu ildя Milli Mяclis tяrяfindяn "Mяhkяmя nяzarяtчilяri vя mяhkяmя icraчыlarы haqqыnda", "Mяhkяmя qяrarlarыnыn icrasы haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn qanunlarыna, Azяrbaycan Respublikasыnыn Cinayяt Mяcяllяsinя, Иnzibati Xяtalar Mяcяllяsinя vя Cяzalarыn icrasы Mяcяllяsinя dяyiшikliklяr vя яlavяlяr edilmяsi barяdя" qanun qяbul olunmuш, bu qanunun tяtbiq olunmasыna vя icra iшinin tяkmiliяшdirilmяsi цzrя яlavя tяdbirlяrin gюrцlmяsinя dair dюvlяt baшчыsы cяnab Иlham Яliyev tяrяfindяn 15 iyul 2010-cu il tarixdя яhatяli fяrman imzalanmышdыr.

Bu sahя ilя baьlы яn bюyцk yeniliklяrdяn biri dя mяhkяmя fяaliyyяtinin elektronlaшdыrыlmasы mяqsяdilя Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin 2014-cц il 13 fevral tarixli Sяrяncamыna яsasяn, "Elektron mяhkяmя" informasiya sisteminin yaradыlmasы vя bu sistemin mцhцm tяrkib hissяsi olan "Elektron icra"nыn tяtbiqi xцsusilя qeyd olunmalыdыr. Kaьыz цzяrindяki icraatыn elektron formata kючцrцlmяsi, zяruri icra hяrяkяtlяrinin onlayn rejimdя, avtomatlaшdыrыlmыш qaydada aparыlmasы "Elektron icra" vasitяsilя hяyata keчirilir. Bu sistemin tяtbiqi mяqsяdilя icra vя probasiya шюbяlяri zяruri texniki avadanlыqlarla tяmin edilib, icra xidmяti яmяkdaшlarыnыn

bilik vя bacarыqlarыnыn artыrыlmasы ilя baьlы tяlimlяr keчirilib. "Elektron icra" sisteminin daha da tяkmillяшdirilmяsi istiqamяtindя Яdliyyя Nazirliyi tяrяfindяn mцяyyяn tяdbirlяr hяyata keчirilmяkdяdir.

Prezident Иlham Яliyev "Penitensiar sahяdя fяaliyyяtin tяkmillяшdirilmяsi, cяza siyasяtinin humanistlяшdirilmяsi vя cяmiyyяtdяn tяcridetmя ilя яlaqяdar olmayan alternativ cяza vя prosessual mяcburiyyяt tяdbirlяrinin tяtbiqinin geniшlяndirilmяsi barяdя" sяrяncam imzalamышdыr. Sяrяncamda tяsbit olunmuш mцhцm mяsяlяlяrdяn biri dя cяmiyyяtdяn tяcridetmя ilя яlaqяdar olmayan cяzalarыn icrasыna effektiv nяzarяtin tяшkil edilmяsi vя bu sahяdя idarяetmяnin sяmяrяliliyinin artыrыlmasы mяqsяdi ilя Яdliyyя Nazirliyinin Probasiya Xidmяtinin yaradыlmasыdыr.

Cяnab nazir Fikrяt Mяmmяdov tяrяfindяn icra vя probasiya ilя baьlы keчirilяn kollegiya iclaslarыnda vя mцшavirяlяrdя mяhkяmя qяrarlarыnыn icrasыnыn dюvlяt baшчыsыnыn tяlяblяri sяviyyяsindя qurulmasыnыnыm, mяhkяmя qяrarlarыnыn vaxtыnda vя dцrцst icrasыna nail olunmasыnыnыn, vяtяndaш mяmnunluьunun yцksяldilmяsininin, qanunvericiliyin tяlяblяrinя, habelя etik davranыш qaydalarыna dюnmяdяn яmяl olunmasыnыn vacibliyi vurьulanmыш, tabe qurumlarыn fяaliyyяtinя tяlяbkarlыьыn vя nяzarяtin gцclяndirilmяsi, icra mяmurlarыnыn mяsuliyyяt hissinin vя peшяkarlыьыnыn artыrыlmasы ilя baьlы vя s. konkret tapшыrыqlar verilmiшdir. Цmumiyyяtlя Яdliyyя Nazirliyi tяk yuxarыda sadalanan sahяlяr цzrя deyil fяaliyyяt gюstяrdiyi bцtцn sahяlяr цzrя inkiшaf etmяkdяdir. Иctimaiyyяt arasыnda da Яdliyyя Nazirliyinя olan etimad yцksяk sяviyyяdя olduьunun gюstяricisidir ki, hяr il 1000-я yaxыn gяnc hцquqшцnas яdliyyя qulluqчusu olmaq цчцn aчыq mцsabiqяlяrdя iшtirak edir vя mцsabiqяdя uьur qazanmыш gяnclяr яdliyyя orqanlarыnda iшlяmяk hцququ яldя edirlяr. Bu da Яdliyyя sistemindя yцksяk peшяkar kadr korpusunun formalaшdыrыlmasы barяdя dюvlяt baшчыsыnыn tapшыrыqlarыnыn uьurla hяyata keчirilmяsinin gюstяricisidir.

Azяrbaycan яdliyyяsinя xцsusi diqqяt vя qayьы ilя yanaшan ulu юndяr Heydяr Яliyevin Sяrяncamы ilя hяr il noyabr ayыnыn 22-si яdliyyя iшчilяrinin peшя bayramы gцnц kimi qeyd edilmяsi qяrara alыnmышdыr. Peшя bayramы hяr il яdliyyя iшчilяri tяrяfindяn yцksяk sяviyyяdя qeyd olunur.

Mяn bugцn fяxrlя bildirirяm ki, mяn яdliyyя orqanlarыnda qulluq edirяm vя Яdliyyя Na-zirlyinin 100 illiyini digяr яmяkdaшlar kimi mяn dя qцrur hissi ilя qeyd edirяm. Fцrsяtdяn istifadя edяrяk qarшыdan gяlяn Яdliyyя iшчilяrinin peшя bayramы mцnasibяtilя юlkяmizin bцtцn яdliyyя iшчilяrini vя bir vaxtlar яdliyyя orqanlarыnda fяaliyyяt gюstяrяrяk pensiya hцququ яldя etmiш sabiq яmяkdaшlarыnы sяmimi qяlbdяn tяbrik edir, onlara iшlяrindя uьurlar arzu edirяm.

*** Редаксийадан: Шяки Бялядиййясинин коллективи ядлиййя ишчилярини Азярбайъан Ядлиййясинин йаранмасынын 100 иллик йубилейи мцнасибяти иля тябрик едир, онлара чятин вя шяряфли пешяляриндя, щямчинин шяхси щяйатларында даим уьурлар арзулайыр.

сящ. 6

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 09 (167), Сентйабр 2018

АЗЯРБАЙЪАН ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ -- 100 100 АЗЯРБАЙЪАН

“Bir qonaq gяlяsiz bizя lalяlяr!”

Nяrminя ЯЗИЗОВА, Шяki regional яdliyyя idarяsinin mяslяhяtчisi 1918-ci ilin sentyabrыn 2-дя Rяsulzadя Иstanbuldan xarici iшlяr naziri Hacыnskiyя yazыrdы: "Bakыnыn azad edilmяsi цчцn son dяrяcя ciddiyyяt vя cяsarяt gюstяrmяlisiniz".

Bu dюnяmdя Rusiya Bakыnыn qaytarыlmasы цчцn яlindяn gяlяni edirdi. Lakin bu arzu olaraq qaldы, o zaman Bakы hяm dя ingilis quruplaшmalarыnыn яlindя idы.

Наьы бяй Шейхзаманлы Sentyabrыn 13-dя Nuri Paшa hяrbi hissяlяrя Bakыya girmяk яmrini verdi . Britaniyalыlarыn hцcum vaxtыndan bixяbяr olmasы, Ermяni birlяшmяlяrinin яksяriyyяti cяbhя xяttini mцdafiяsiz qoymasы, sentyabrыn 15-dя Bakыnыn tez bir zamanda azad edilmяsinя tяkan verdi. Юlkяdя vяziyyяt iqtisadi baxыmdan acыnacaqlы idi.

1918-ci ildя Azяrbaycanыn bir чox шяhяrlяri dя radikal ermяni tяшkilatlarы vя ruslar tяrяfindяn iшьal edilmiшdir. Шaumyan tяrяfindяn idarя olunan hяrяkat, tamamilя Azяrbaycan xalqыnыn mяhv olunmasыna yюnяlmiшdir. Bakыda 1918-ci ildя azяrbaycanlыlara qarшы kцtlяvi qыrьыnlar hяyata keчirilirdi, hяmin qыrьыnlarda 12000 azяrbaycanlы шяhid oldu. Ишgяncя vя юlцmdяn qaчmaq цчцn insanlar шяhяri tяrk etmяyя baшlamышdыlar, xalq чяtin gцnlяr yaшayыrdы. O zaman xalqыmыz цчцn tяk цmid yeri Anadolu tцrklяri idi.

Osmanlыdan kюmяk istяyяcяk heyyяtя Naьы Шeyxzamanlы rяhbяrlik edirdi. Naьы bяy юz xatirяlяrindя yazыrdы: "Яnvяr Paшadan Qafqaza gюndяrilяcяk ordunun baшыna Nuri Paшanыn keчmяsini istяdim. Яnvяr Paшa bizi incitmяdяn tяklifimizi qяbul etdi."

Tцrk ordusu Azяrbaycana gяlяndя xalq yollara чыxыb onlarы hяvяslя salamlayыrdыlar. 25 may 1918-ci ildя Gяncяyя gяlяn Nuri Paшa burada ordunu yerli kюnцllцlяr dя daxil olmaqla hazыrlamaьa baшlayыr. Nuri Paшanыn tabeliyindяki ordu Gяncя vя Шamaxы bюlgяlяrini ermяni, rus vя ingilislяrdяn tяmizlяdi. 1918-ci ilin sentyabrыn 15dя Qafqaz Иslam Ordusu Bakыnы azad etdi. Sentyabrыn 16-da Nuri Paшa parad qяbul edib tяntяnяli шяkildя Bakыya daxil oldu, sentyabrыn 17-dя Xalq Cцmhuriyyяtinin paytaxtы Gяncяdяn Bakыya kючцrцldц.

Bakыnыn azad olunmasы, heч шцbhяsiz Nuri Paшanыn baшчыlыq etdiyi Qafqaz Иslam Ordusunun fяaliyyяti

Бир мащнынын тарихчяси Xalqыmыz sentyabrыn 15-dя Bakыnыn ermяni vя rus daшnaklarыndan tяmizlяndiyi vя azad edildiyinin 100 illiyini bюyцk шadyanalыqla, tяntяnя ilя qeyd etdi. olmaqla yanaшы, hяm dя Azяrbaycan xalqыnыn юzцnцn bюyцk qяhrяmanlыq gюstяricisidir. Bakыnыn azad olunmasы Azяrbaycanыn dюvlяtчilik tarixindя чox mцhim hadisяdir. Шirvanшahlarыn paytaxtы olmuш Bakы yenidяn paytaxt oldu.

Azяrbaycan vя tцrk hяrbi qцvvяlяri 1918-ci ildя ermяni-bolшevik dяstяlяrinя qarшы birgя savaшdыlar. Яlbяttя Azяrbaycanыn Milli Ordusu цчцn Qafqaz Иslam Ordusu olmadan bu iшin юhdяsindяn hяmin dюvrdя gяlmяk чяtin idi.

Nuri Paшanыn baшчыlыq etdiyi Qafqaz Иslam Ordusu Bakыya girdiyi zaman Azяrbaycan xalqы da onlarla birgя vяtяni mцdafiя цчцn ayaьa qalxdыlar.

Bu hadisяlяrdя xalq kюnцllцlяrimiz, o cцmlяdяn generallarыmыz чox bюyцk rol oynadыlar.

Nuri Paшa dюyцшlяr zamanы uzun dюyцш yolu keчmiш Яliaьa Шыxlinskinin dюyцш tяcrцbяsinя vя onun hazыrlыq sяviyyяsinя bюyцk hюrmяtlя yanaшыrdы. Milli Ordumuzun zabiti, cяmi 39 il юmцr sцrmцш, general mayor rцtbяsi almыш Hяbib bяy Sяlimov Яlahiddя Azяrbaycan Korpusunun qяrargah rяisi olmaqla Qafqaz Иslam Ordusunun Cяnub qrupunun rяhbяri idi. Onun Azяrbaycanыn Cяnub sяrhяdlяrinin qorunmasыnda bюyцk rolu olmuш, buna gюrя dя Nuri Paшa tяrяfindяn mцkafatlandыrыlmышdыr.

yoldadыr, bir qonaq gяlяsiz bizя lalяlяr" sюzlяri ися чяtin vяziyyяtdя olan xalqыn Тцrk Оrdusunu hяsrяtlя gюzlяdiyini bildirir. Qeyd edяk ki, Sovetlяr birliyi vaxtы, senzuraya dцшmяmяk цчцn bu mahnы 1970 vя 75-ci illяrdя шair Aslan Aslanov tяrяfindяn yenidяn iшlяnmяklя, Bakы sюzц dяyiшdirilib, "Nя

“ЛАЛЯЛЯР...”

vaxtdыr Rяшidin gюzц yoldadыr" formasыnda mяhшur mцьяnni, Azяrbaycanыn Xalq artisti Rяшid Behbudov tяrяfindяn "Rяшidin gюzц yoldadыr" kimi oxunub. Иlk dяfя qulaq asarkяn mahnыdakы bu sюzlяrin mяnasыna bir o qяdяr dя diqqяt etmirik, lakin bu mahnы tцrk ordusunun Azяrbaycana kюmяyя gяlmяsini sevinclя qarшыlayan xalq tяrяfindяn yaradыlmыш, dillяr яzbяri olmuшdur.

Mahnыnыn musiqisi isя Telman Hacыyevя aiddir. Belя bir яfsanя olduьunu Bakыnыn 100 illik yubileyindя, hяrbi parad zamanы чыxыш edяn Tцrkiyя Prezidenti Rяcяb Tayyыb Яrdoьan da sяslяndirmiшdir.

Daim qцdrяtlяnяn Azяrbaycan Respublikasы bu il Xalq Cцmhuriyyяtinin yaradыlmasыnыn yцz illiyini, qeyd

O zaman xalq arasыnda geniш yayыlmыш "Lalяlяr" nяьmяsi xalqыn dilindя яzbяr olmuшdu. Бу мащны щаггында олан яfsanяdя deyilirdi ki, xalq azadlыьыna qovuшmaq цчцn tцrk ordusunu azadlыq carчыsы kimi gюrmцш, bunun шяrяfinя яsgяrlяrin baшlarыna qoyduqlarы fяsi "lalяlяrя" bяnzяtmiшlяr.

Qafqaz Иslam Osmanlы ordusu Gяncяyя girяrkяn minlяrlя яsgяrin baшыndakы fяs vя fяsin ucundakы qыrmыzы saчaqlar lalяyя bяnzяyirdi.

Mahnыda "Yazыn яvvяlindя" dedikdя Qafqaz Иslam ordusunun 1918-ci ilin may ayыnda Gяncяyя daxil olmasыnы, "Nя vaxtdыr Bakыnыn gюzц

etdi. Cumhuriyyяtlя doьulan Bakыmыz, ordumuz, polisimiz, prokurorluq orqanlarыmыz, Parlamentimiz 100 yaшыnы tяntяnя ilя qeyd etdilяr. Ardыnca шanlы Bayraьыmыz vя яdliyyяmiz 100 yaшыnы qeyd etmяyя hazыrlaшыr. Mцstяqillik dюvrцndя Ulu юndяrimiz Heydяr Яliyevin sяyi nяticяsindя yenidяn bяrpa

Шякилдя, солдан саьа - Янвяр паша, атасы Щаъы Ящмяд Паша вя гардашы Нуру Паша. edilяn яdliyyяmiz, daha sonralar onun layiqli davamчыsы cяnab Prezidentimiz Иlham Яliyev tяrяfindяn bir daha юz чiчяklяnmя dюvrцnя daxil oldu. Цmummilli lider Heydяr Яliyevin idarячilik mяktяbinin layiqli davamчыsы, onun mцdriklik vя чevik xarici vя daxili siyasяtini юzцnцn siyasi kursu elan etmiш, xalqыmыzыn layiqli oьlu Prezident Иlham Яliyevin 11 aprel 2018ci il tarixdя seчicilяrin mцtlяq яksяriyyяtinin sяs чoxluьu ilя yenidяn юlkя baшчыsы vяzifяsinя seчilmяsi bizim gяlяcяyя inamыmыzы daha da artыrыr. Azяrbaycan Яdliyyяsi 100 il bundan sonra da юz inkiшaf yolunda qяtiyyяtlя addыmlayaraq daha da yцksяk zirvяlяr fяth edяcяk, dцnya яdliyyя sistemindя юzцnя layiqli yer tapacaqdыr.

Гафгаз-Ислам Ордусу Бакыда

№ 09 (167), Сентйабр 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 7

Шащид Ябдцлкяримов - 80 Dцnya respublikaчыlыq irsindя Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti

Vaqif КЯРИМОВ, Азярбайъанын Яmяkdar мяdяniyyяt iшчisi

Bяstяkar, xor drijoru, aktyor, mцьяnni, tarzяn, bir sюzlя mяdяniyyяt vя incяsяnяt fяdaisi Шahid Qяdir oьlu Яbdulkяrimov 1938-ci il oktyabrыn 30-da Шяki шяhяrindя anadan olmuшdur. Иlk musiqi tяhsilini 1948-ci ildя шяhяr pionerlяr evindя tar mцяllimi iшlяyяn Иbad Salmanovdan almышdыr. Шahid hяlя uшaq ikяn tяhsil aldыьы 11 saylы orta mяktяbin bяdii юzfяaliyyяt kollektivinin яn fяal цzvlяrindяn biri olur. Eyni zamanda 1956-cы ildя rayon mяdяniyyяt evindя tanыnmыш tar ifaчыsы Mяhяrrяm Иsmayыlovun rяhbяrlik etdiyi xalq чalьы alяtlяri ansamblыna qяbul olunur. Hяmin ansabblыn tяrkibindя Bakыda 1956-cы ildя keчirilяn Respublika Gяnclяrinin birinci, 1957-ci ildя keчirilяn ikinci festifallarыnda uьurla чыxыш edir.

1956-cы ildя Respublikanыn Яmяkdar artisti Mяmmяdkяbir Hacыoьlu Шahidi dram dяrnяyinя qяbul edir. Belяliklя Шahid bir чox tamaшalarda яsas rollarda чыxыш edir.

Шahid 1957-ci ildя 12 saylы orta mяktяbdя tяhsilini baшa vurub, Bakы mяdяni-maarif texnikumunun Xor drijorluьu шюbяsinя daxil olur. Tяhsil aldыьы illяrdя mцяllimi, Цmumdцnya tяlяbя vя gяnclяrin 1957-ci ildя Moskvada keчirilяn festivalыnыn laureatы Qulu Яsgяrov Шahidin musiqi qabiliyyяtinя yцksяk qiymяt vermiш, ona qayьы gюstяrmiшdir.

1960-cы ildя Шahid tяhsilini baшa vurub Zaqatala rayon mяdяniyyяt evindя яmяk fяaliyyяtinя baшlamышdыr.

1961-ci ildя Bakы шяhяrinя gяlmiш vя Xыrdalan qяsяbяsindяki 1 saylы mяktяbdя musiqi mцяllimi kimi яmяk fяaliyyяtini davam etdirmiшdir. Hяmin il M.A.Яliyev adыna Dюvlяt Teatr Иnstitutunun (indiki Mяdяniyyяt vя Иncяsяnяt universiteti) mяdяni-maarif fakultяsinin axшam шюbяsinя daxil olur. O, tяlяbяlik illяrindя bir чox gюrkяmli mцяllimlяrdяn dяrs alыr. Onlarыn arasыnda unudulmaz bяstяkarыmыz Шяfiqя Axundovanыn Шahidin bяstяkar kimi yetiшmяsindя xцsusi яmяyi olmuшdur. 1966-cы ildя Шahid ali tяhsilini baшa vurmuшdur.

1963-cц ildя Abшeron rayonu tяшkil olunur vя Шahid rayon pionerlяr evinin direktoru tяyin olunur.

Onun xeyli sayda mahnыlarы vardыr.

Radio vя televiziyada ilk dяfя sяslяnяn "Hanы bяs vяfan sяnin" mahnыsы olub. Hяmin mahnыnыn ilk ifaчыsы xalq artisti Иslam Rzayev olmuшdur. Sonralar Azяrbaycan televiziyasыnыn uшaq xorunun ifasыnda "Naxчыvanыm", "Ana torpaьыm mяnim", "Bakы", "Tяzя il", "Xoш gяldin" mahnыlarы lentя alыmышdыr. Uшaq xorunun bяdii rяhbяri bяstяkar Яfsяr Cavanшirov hяmiшя deyяrdi ki, uшaqlar Шahidin mahnыlarыnы tez юyrяnirlяr. Чцnki bu mahnыlarыn musiqisi axыcы, цrяyя yatыmlыdыr, xalq ruhludur.

Sonralar Шahid "Sevgilimя kюnцl aчdыm", "Tяki sяn sяslя mяni", "Ana mяhяbbяti", "Bilяydin kaш", "Gюzяlim", "Niшan цzцyц", "Heч kцsmяyin yeridirmi", "Sevincim", "Azяrbaycan"," Gцnцm keчmяsin sяnsiz", "Niyя belя oldu", "Gecяlяr" vя s. mahnыlarы bяstяlяmiшdir.

Шякимизин мусиги тарихиня юз адыны гызыл щярфлярля йазмыш бястякар, тарзян Шащид Ябдцлкяримовун октйабр айында анадан олмасынын 80 иллик йубилейидир.

Azяrbaycanda ilk dяfя Abшeron rayonu Bolqarыstanыn Razqrad rayonu ilя qarдашлашдыьы цчцn Шahid "Abшeron-Razqrad" mahnыsыnы yazmышdыr. 1963-1970- cil illяrdя Abшeron rayon Partiya komitяsinin birinci katibi vяzifяsindя чalышan Sadыq Murtuzayevin rяhbяrlik etdiyi nцmayяndя heyяtinin tяrkibindя Xыrdalan qяsяbя pionerlяr evinin xor kollektivi ilя Bolqarыstanda konsertlяr vermiшdir. Шahidin mahnыlarыnы xalq artistlяri Иslam Rzayev, Arif Babayev, Elmira Rяhimova, Sяkinя Иsmayыlova, Aьaxan Abdullayev, Mяmmяdbaьыr Baьыrzadя, Baba Mirzяyev, яmяkdar artistlяr Nяzakяt Mяmmяdova, Rюvшяn Behcяt, Sцleyman Abdullayev, Sabir Mirzяyev vя baшqalarы ifa etmiшlяr.

1974-cц ildя Bakы шяhяr Xalq yaradыcыlыьы evi "Sяn nяьmяlяr qoш" devizi altыnda hяvяskar bяstяkarlarыn mahnы mцsabiqяsini tяшkil etmiшdi. Mцsabiqяdя Шahid Яbdцlkяrimov birinci, Bяhram Nяsibov ikinci, Qafar Namazяliyev цчцncц yerя layiq gюrцlmцшляr.

1974-cц ildя Azяrbaycan SSR Elmlяr Akademiyasыnыn Prezidenti Akademik Hяsяn Абдуллайев Шяki шяhяrindяn Azяrbaycan SSR Ali Sovetinя Deputat seчilmiшdi. Onun tяшяbbцsц ilя Azяrbaycan Televiziyasыnda vя Akademiyanыn yeni istifadяyя verilmiш akt zalыnda Шяkinin bяdii юzfяaliyyяt kollektivlяrinin konserti tяшkil olunmuшdu. Konsertdя Шяkinin mяшhir "Zorxana" rяqs kollektivi, gюrkяmli el sяnяtkarы Яliяfsяr Шяkilinin rяhbяrlik etdiyi zurnaчыlar ansamblы Seyran Zцlfцqarovun rяhbяrlik etdiyi "Sяbuhi" xalq чalьы alяtlяri ansamblы vя mцьяnnilяr iшtirak edirdilяr. Шahidin "Ana mяhяbbяti" vя "Tяki sяn sяslя mяni" mahnыlarы ilk dяfя olaraq mцяllifin ifasыnda sяslяndirilmiшdi. Шahid 1976- cы ildя Шяki шяhяr Partiya Komitяsinin ikinci katibi шair-qяzяlxan Яnvяr Nяzяrlinin dяvяtilя Шяkidя yeni istifadяyя verilmiш Tibb iшчilяri evinin direktoru tяyin edilir.

Onun rяhbяrliyilя "Шяfa" mahnы vя rяqs ansamblы tяшkil edilmiшdir. Шяkinin tanыnmыш musiqiчilяri Яbdцrrяшid Mяcidov, Nurяddin Hяmzяyev, Fяrrux Abdulrяhimov, Nemяt Mяmmяdov, Nurяddin Bяdяlov, Fяrrux Mяcidov, Яliяfsяr Шяkili, Rяcяbalы Яliyevlя mяslяhяtlяшяrяk "Шяfa" mahnы vя rяqs ansamblыnыn repertuarыnы zяnginlяшdirmiшdir.

O, "Sяbuhi" ansamblы ilя Moskvada SSRИ Xalq Tяssяrцfatыnяn Nailiyyяtlяri sяrgisindя, Gцrcцstanda azяrbaycanlыlarыn yaшadыqlarы rayonlarda, Respublikamыzыn bir чox шяhяr vя rayonlarыnda qastrol sяfяrlяrindя olmuшdur. Шahidin yazdыьы mahnыlarыn sюzlяri Sцleyman Rцstяm, Bяxtiyar Vahabzadя, Яliaьa Kцrчaylы, Arif Abdullazadя, Cabir Novruz, Ramiz Mяmmяdzadя vя baшqalarыna mяxsusdur. Цmumiyyяtlя Шahid Яbdцlkяrimov 1970-1990-cы illяr яrzindя Шяki шяhяrindя vя Abшeron rayonunda keчirilяn Respublika яhяmiyyяtli tяdbirlяrdя sevimli mahnыlarы ilя чыxыш etmiшdir. Шahid Яbdцlkяrimov uzun sцrяn xяstяlikdяn sonra 2003-cц ilin iyul ayыnыn 17-dя 65 yaшыnda vяfat etmiшdir. Шahid Яbdцlkяrimovun yaradыcыlыьы haqqыnda 2016-cы ildя Sяnяdшцnaslыq цzrя fяlsяfя doktoru Sяadяt Tяhmiraz qыzы tяrяfindяn nяшr olunmuш "Шяkinin musiqi folkloru" vя "Шяkidя ifaчыlыq sяnяti", Professor Иlham Rяhimlinin "Шяki teatrы" kitablarыnda яtraflы mяlumatlar yazыlmышdыr. Яfsuslar olsun ki, bяstяkar Шahid Яbdцlkяrimov saьlыьыnda layiq olduьu qiymяtini almadы. Yazdыьы mahnыlar daima xalq mahnыsы, tяsnif kimi sяslяndirildi. Hяtta bяzi bяstяkarlar hяmin mahnыlarы юz adlarы ilя sяslяndirmiшlяr. Яslindя Шahid Яbdцlkяrimovun mahnыlarы ana laylamыz olan Segah muьamы цzяrindя yazыlmышdы vя xalq ruhlu olduьu цчцn daim sevilяcяk. Шahid Яbdцlkяrimovun Шяkidя 1998ci ildя 60 illik, 2008-ci ildя 70 illik, 2013-cц ildя 75 illik yubileylяri keчirilmiшdir. Цmidvarыq ki, Шяki шяhяr vя Abшeron rayonunda fяaliyyяt gюstяrяn яlaqяdar tяшkilatlarыn lazыmы kюmяyi sayяsindя doьma шяhяri Шяkidя vя uzun illяr yaшadыьы Xыrdalan шяhяrindя Шahid Яbdцlkяrimovun anadan olmasыnыn 80 illik yubileyi yцksяk sяviyyяdя qeyd olunacaqdыr.

Ъаваншир ФЕЙЗИЙЕВ, Милли Мяълисин депутаты, фялсяфя доктору Dцnyanыn bцtцn xalqlarы kimi, Azяrbaycan xalqыnыn da dюvlяtчilik anlayышы, dюvlяtчilik tяcrцbяsi vя яnяnяlяri 100 illяrlя tяшяkkцl vя tяkmillяшmя dюvrцnц yaшayыb.

Uzun bir tarixi dюvr яrzindя xalqыmыz xarici tяhlцkяlяrя qarшы юz mюvcudluьunu vя identikliyini qoruyub saxlamaq, юzцnяmяxsus mяdяni keyfiyyяtlяrini hifz etmяklя yanaшы, dцnyanыn fikir-ideya tarixinя vя bяшяri dяyяrlяrin formalaшmasыna da юz tюhfяlяrini vermiшdir. Uzun яsrlяr boyu xalqыmыz yaratdыьы zяngin mяdяniyyяti daim cilalamыш vя onu ictimai hяyata mяharяtlя tяtbiq etmяyi bacarmыш vя tarixin yeni dюvrцndя mцtяrяqqi cяmiyyяtlяr sыrasыnda юz layiqli yerini tutmuшdur.

Azяrbaycan xalqыnы sяciyyяlяndirяn baшlыca tarixi xцsusiyyяtlяrdяn biri dя mяhz onun dяyяryaratma kimi tarixi rolunu aramsыz olaraq vя getdikcя artan vцsяtlя yerinя yetirmяsi olmuшdur. Azяrbaycan xalqы hяmiшя zamanыn чaьыrышlarыnы dцzgцn dяyяrlяndirmяk iqtidarыnda olmuш vя ictimai, siyasi, mяdяni, eyni zamanda, geosiyasi proseslяrin iшtirakчыsы kimi юzцnц ifadя etmяk bacarыьыnы tarixin bцtцn mяrhяlяlяrindя ortaya qoymuшdur. Bu baxыmdan, Azяrbaycan insanыnыn tarixdя oynadыьы rol bцtцn nцmunяlяrdя mцtяrяqqi vя юrnяk yaradan keyfiyyяtdя meydana чыxmышdыr.

XX яsrin яvvяllяrindя dцnyanыn qabaqcыl dюvlяtlяrinin vя xalqlarыnыn universal hцquq vя azadlыqlar ideyasыnы hяlя yenicя mяnimsяmяyя baшladыьы bir vaxtda Azяrbaycan xalqыnыn юz istiqlaliyyяti, hцquq vя azadlыqlarы uьrunda шяrяfli mцbarizяyя baшlamasы da bu qяbildяn olan mцstяsna юrnяklяrdяn biridir. Bu mцbarizяnin baшlыca hяdяfi Rusiya imperiyasыndan qopmaq, Azяrbaycan xalqыnыn itirilmiш dюvlяtчilik яnяnяlяrini bяrpa etmяk vя yeni formalaшdыrыlacaq dюvlяt modelindя irqindяn, dinindяn, milliyyяtindяn asыlы olmayaraq bцtцn insanlarыn azad vя xoшbяxt yaшamasы цчцn demokratik, hцquqi prinsiplяrin hюkm sцrdцyц bir cяmiyyяtin yaradыlmasы idi.

Xalqыn юz milli dюvlяtini qurmaq uьrunda bu шяrяfli mцbarizяyя qalxdыьы dюvr 1-ci dцnya mцharibяsinin yenicя baшa чatdыьы, beynяlxalq hцquq normalarыnыn hяlя oturuшmadыьы, mцrяkkяb geosiyasi proseslяrin baш verdiyi aьыr bir dюvr idi.

Dюvrцn mцrяkkяbliyinя baxmayaraq Azяrbaycan ziyalыlarыnыn apardыьы ardыcыl siyasi mцbarizяnin uьurla nяticяlяnmяsini шяrtlяndirяn bir sыra ciddi amillяr dя mюvcud idi.

Bu bюyцk mцcadilяnin milli tariximizin kюklяrindяn qaynaqlanan vя юzцnя yaxыn dюvrцn axtarышlarыndan

"Yцz il bundan яvvяl mцsяlman alяmindя ilk dяfя olaraq demokratik respublika yaradыlmышdыr. Biz fяxr edirik ki, bu respublikanы Azяrbaycan xalqы yaradыb vя bir daha bцtцn dцnyaya nцmayiш etdirib ki, Azяrbaycan xalqы bюyцk xalqdыr, istedadlы xalqdыr, azad xalqdыr.

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin yaradыlmasы vя iki il яrzindя fяaliyyяti tarixi hadisя idi.

Azяrbaycan o юlkяlяrdяndir ki, hяlя yцz il bundan яvvяl яn цlvi demokratik dяyяrlяri nяinki bяyan edib, юz praktiki fяaliyyяtindя onlarы tяmin edib."

Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyev qidalanan, hяtta mцяyyяn intellektual-ideoloji bazaya malik olan яnяnяlяri vardы. Hяlя XЫX яsrin ortalarыndan baшlayan maarifчilik hяrяkatы, daha sonra milli mяtbuatыn tяmяlinin qoyulmasы, tяnqidi ruhlu realistik-demokratik ictimai-яdяbi mцhitin meydana gяlmяsi Azяrbaycanda siyasi elitanыn formalaшmasыnda, xalqыmыzыn milli юzцnцdяrk ideyalarыnыn gцclяnmяsindя, чar mцtlяqiyyяti vя mцstяmlяkячilik rejiminя qarшы ardыcыl mцbarizяnin tяшkilindя юnяmli rol oynamышdыr.

Mirzя Fяtяli Axundzadя, Hяsяn bяy Zяrdabi, Cяlil Mяmmяdquluzadя, Mirzя Яlяkbяr Sabir, Nяcяf bяy Vяzirov, Яbdцrrяhim bяy Haqverdiyev vя digяr gюrkяmli шяxsiyyяtlяrin davamlы sяylяri nяticяsindя Azяrbaycanda milli teatrыn, milli mяktяbin vя milli mяtbuatыn yaranmasы cяmiyyяti bu proseslяrя hazыrlayan vacib hadisяlяr idi. Mirzя Fяtяli Axundzadя ilя baшlayan yaradыcы ziyalыlarыn intellektual hяrakatы cяmiyyяtin hяyatыnda vя шцurunda kюklц dяyiшikliklяr yaratmышdы. Getdikcя dяrinlяшяn mяdяni maariflяnmя isя юz nюvbяsindя siyasi tяшkilatlanmaya, xalqыmыzыn hцquq vя azadlыqlarы uьrunda mцbarizяyя qoшulmasыna tяkan vermiшdi. Milli azadlыq hяrяkatыnыn ilk aparыcы siyasi tяшkilatlarы olan "Mцsavat", "Difai" kimi qurumlarыn yaranmasы da mцstяqilliyя gedяn yolda mцhцm tarixi hadisяlяr idi.

Bцtюvlцkdя, Иslam dцnyasыnda siyasi-mяdяni dekadansыn yaшandыьы bir dюvrdя Azяrbaycan xalqыnыn demokratik-hцquqi dюvlяt quruculuьu uьrunda mцbarizяyя qoшulmasы hяmin dюvr цчцn unikal siyasi hadisя idi. Zamanыn чaьыrышlarыna adekvat mцnasibяt ortaya qoyan Azяrbaycan aydыnlarы hяlя Чar Rusiyasыnыn mцvafiq tribunalarыndan gяlяcяk mцstяqilliyя yol aчan qяti mюvqelяrini ifadя edirdilяr. Rusiyanыn Dюvlяt Dumalarыna seчilmiш F.Xoyski, A.Muradxanov, A.M.Topчubaшov, И.Ziyadxanov kimi gюrkяmli nцmayяndяlяrimiz xalqыmыzin haqq vя tяlяblяrini aчыq шяkildя bildirirdilяr. Чar Rusiyasыnыn zяiflяmяyя baшladыьы, "xalqlar hяbsxanasыnda" milli-ideoloji cяrяyanlarыn gцclяndiyi XX яsrin яvvяllяrindя isя hяmin tяlяblяr daha qяtiyyяtli шяkildя sяslяnmяyя baшlamышdы.

Belяliklя, Cцmhuriyyяtin yaranmasыna aparan yolda шяrяfli mцbarizя tяcrцbяsi keчmiш Azяrbaycan xalqыnыn яsas hяdяfi чaьdaш milli ideologiyanы milli ideyalar tяmяlindя mюhkяmlяndirmяkdяn vя itirilmiш dюvlяtчilik яnяnяlяrini bяrpa etmяkdяn ibarяt idi.

(Арды вар)

модерн.аз

сящ. 8

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 09 (167), Сентйабр 2018

АЗЯРБАЙЪАН ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ - 100

Mehriban Яliyeva: "Cцmhuriyyяt qurucularыnыn xatirяsinя bюyцk hюrmяtlя yanaшыrыq."

Sentyabrыn 25-dя Romada Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 100 illik yubileyi mцnasibяtilя rяsmi ziyafяt verilib. Тядбирдя Azяrbaycanыn Birinci vitse-prezidenti Mehriban ханым Яliyeva да iшtirak edib.

Рясми зийафят башланан анда Иtaliyanыn vя Azяrbaycanыn dюvlяt himnlяri sяslяndirilib.

Azяrbaycanыn Birinci vitse-prezidenti Mehriban Яliyeva tяdbirdя чыxыш edib. Актуал.аз сайтынын вердийи мялумата эюря, Birinci vitse-prezident qonaqlarы salamlayaraq, Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin yaranma tarixinя nяzяr salыb. Diqqяtя чatdыrыb ki, hяmin dюvrdя юlkяmiz цчцn чox vacib addыmlar atыlыb: Azяrbaycanda demokratiya institutlarы formalaшmaьa baшladы, azad seчkilяr nяticяsindя чoxmilli vя чoxpartiyalы parlament yaradыldы, юlkяmiz цчцn bir sыra vacib qanunlar qяbul edildi, milli ordumuz yarandы. "Biz юlkяmizdя Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin qurucularыnыn xatirяsinя bюyцk hюrmяtlя yanaшыrыq.

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 100 illik yubileyi Azяrbaycanda vя tяrяfdaш юlkяlяrdя geniш шяkildя qeyd olunur", deyяn Birinci vitse-prezident belя bir gecяnin Azяrbaycana dost olan Иtaliyada, bu юlkяnin gюzяl paytaxtыnda - Romada keчirilmяsindяn mяmnunluьunu ifadя edib.

Bu gцn Azяrbaycanыn zяngin, qяdim tarixя vя mяdяniyyяtя malik olduьunu, Шяrqlя Qяrb arasыnda - qяdim Иpяk Yolu цzяrindя yerlяшdiyini deyяn Mehriban Яliyeva яsrlяr boyu burada mцxtяlif sivilizasiyalarыn, mяdяniyyяtlяrin, dinlяrin, millяtlяrin nцmayяndяlяrinin sцlh, qarшыlыqlы hюrmяt шяraitindя yaшadыqlarыnы vurьulayыb. "Biz fяxr edirik ki, bu яnяnяlяr bu gцn dя qorunub saxlanыlыr.

Azяrbaycanda multikulturalizm, dюzцmlцlцk, qarшыlыqlы hюrmяt artыq hяyat tяrzidir", - deyяn Birinci vitse-prezident

bu gцn юlkяmizin dцnyada multikulturalizm mяrkяzlяrindяn biri kimi tanыnmasыnыn tяsadцfi olmadыьыnы, Azяrbaycanda millяtlяrarasы dialoqun qurulmasыna hяsr olunan bir sыra beynяlxalq tяdbirlяrin keчirildiyini vя belя tяdbirlяrin

BMT, UNESCO, ЫSESCO kimi mюtяbяr beynяlxalq tяшkilatlar tяrяfindяn dяstяklяndiyini vurьulayыb. Юlkяmizin mцstяqillik illяrindя qazandыьы nailiyyяtlяrdяn danышan Mehriban Яliyeva mцxtяlif sahяlяrdя яldя edilяn uьurlarы qeyd edib. Azяrbaycanыn beynяlxalq arenadakы nцfuzunun artdыьыnы deyяn Birinci vitse-prezident 2011-ci ildя юlkяmizin BMT Tяhlцkяsizlik Шurasыna qeyri-daimi цzv seчildiyini, Azяrbaycanыn hяm Avropa Шurasыnыn, hяm dя Иslam Яmяkdaшlыq Tяшkilatыnыn цzvц olduьunu, 2008-ci ildя Bakы шяhяrindя Avropa Шurasыna vя Иslam Яmяkdaшlыq Tяшkilatыna цzv юlkяlяrin mяdяniyyяt nazirlяrinin gюrцшцnцn tяшkil olunduьunu, bu tяшяbbцsя "Bakы Prosesi" adыnыn verildiyini bildirib. Vurьulayыb ki, "Bakы Prosesi" xalqlar vя millяtlяr arasыnda sяmяrяli dialoq qurmaьa xidmяt edir. Иtaliya-Azяrbaycan

mцnasibяtlяrindяn danышan Mehriban Яliyeva bildirиб ki, яlaqяlяrimiz strateji tяrяfdaшlыq яsasыnda inkiшaf edir, hяm siyasi, hяm dя iqtisadi sahяdя uьurlu яmяkdaшlыq qurulub. Bu gцn Azяrbaycanda чox saьlam investisiya mцhitinin mюvcudluьunu bildirяn Birinci vitse-prezident Иtaliyanыn iш adamlarыnы юlkяmizя dяvяt edib.

Humanitar sahяdяki яlaqяlяrя xцsusi toxunan Birinci vitse-prezident son illяr Azяrbaycandan Иtaliyaya tяhsil almaq цчцn gedяn tяlяbяlяrin sayыnыn artdыьыnы xoш hal kimi dяyяrlяndirib. Hяm Azяrbaycanda, hяm dя Иtaliyada qarшыlыqlы mяdяniyyяt gцnlяrinin keчirildiyini, mцxtяlif sяrgilяrin, konsertlяrin,

biz gюzяl bir beynяlxalq tяdbir keчirmяyя nail olacaьыq", - deyяn Mehriban Яliyeva Иtaliyanыn bu sahяdяki tяcrцbяsinin яhяmiyyяtini dя vurьulayыb. Иtaliyanыn iqtisadiyyat vя maliyyя naziri Covanni Tриан ziyafяtdя чыxышыnda maddi vя mяdяni zяnginliyя malik Odlar Yurdu Azяrbaycanыn bюyцk tяbii ehtiyatlarыnыn olduьunu diqqяtя чatdыrыb. О, гeyd edib ki, Azяrbaycan bu tяbii ehtiyatlardan sяmяrяli istifadя edяrяk юlkяnin sцrяtli inkiшafыna nail ola bilib vя dцnya iqtisadiyyatыnda mцhцm rol oynayыr.

Bu gцn Azяrbaycanda tяhsilя, elmя bюyцk diqqяtin ayrыldыьыnы bildirяn nazir cari ildя Azяrbaycan Xalq

gюrцшlяrin baш tutduьunu sюylяyib. "Mяn qeyd etmяk istяyirяm ki, Romanыn mяшhur "Villa Borghese" parkыnda dahi Azяrbaycan шairi Nizami Gяncяviyя ucaldыlan abidя Azяrbaycan xalqы tяrяfindяn чox bюyцk hюrmяtlя qarшыlanыr vя чox yцksяk qiymяtlяndirilir", deyяn Mehriban Яliyeva bu sahяdя gяlяcяkdя dя яmяkdaшlыьыn mюhkяmlяnяcяyinя яminliyini ifadя edib.

Azяrbaycanыn Birinci vitse-prezidenti "Milan Ekspo" sяrgisindя Azяrbaycan pavilyonunun яn чox ziyarяt edilяn pavilyonlardan biri olduьunu qeyd edяrяk bildiriб ki, юlkяmiz "Ekspo-2025" Цmumdцnya Sяrgisinя ev sahibliyi etmяsi цчцn Bakы шяhяrinin namizяdliyini irяli sцrцb. "Bizim bu sahяdя bюyцk tяcrцbяmiz var.

Bakыda, paytaxtыmыzda dяfяlяrlя bюyцk beynяlxalq tяdbirlяr keчirilib vя цmidvaram ki, яgяr bizim namizяdliyimiz qalib gяlsя,

Cцmhuriyyяtinin 100 illiyinin qeyd edilmяsinin яhяmiyyяtinя toxunub.

O, 1991-ci ildя mцstяqilliyini bяrpa edяn Azяrbaycanыn bюyцk inkiшaf yolu keчdiyini, bu uьurlarыn яsasыnda Azяrbaycan rяhbяrliyinin insan kapitalыna bюyцk diqqяt yetirdiyinin durduьunu deyib.

Nazir "Ekspo-2025"я Bakыnыn namizяdlik цчцn seчdiyi mюvzunun "Иnsan kapitalыnы inkiшaf etdirяk, daha yaxшы gяlяcяk quraq" olduьunu xatыrladaraq onun яhяmiyyяtini vurьulayыb.

Azяrbaycan-Иtaliya яlaqяlяrindяn bяhs edяn Covanni Trian 2017-ci ildя юlkяlяrimiz arasыnda diplomatik mцnasibяtlяrin qurulmasыnыn 25-ci ildюnцmцnцn qeyd olunduьunu bildiriб vя bu gцn юlkяlяrimiz arasыnda яlaqяlяrin geniшlяndiyini mяmnunluqla vurьulayыb.

O qeyd eдиб ki, Azяrbaycan Cяnubi Qafqaz regionunda чox mцhцm юlkяdir. Asiya ilя

Avropa arasыnda kюrpц rolunu oynayan Azяrbaycan sabitlik mяkanыdыr, qяdim Иpяk Yolunun mяrkяzindяdir.

Nazir bildiriб ki, bu gцn Azяrbaycan zяngin mяdяniyyяtinя, qяdim adяtяnяnяlяrinя яsaslanaraq yeni tяшяbbцslяrlя чыxыш edir. Bu tяшяbbцslяr mяdяniyyяtlяr vя xalqlar arasыnda яlaqяlяrin geniшlяnmяsinя xidmяt edir.

Heydяr Яliyev Fondunun Иtaliyada mяdяni irsin qorunmasы istiqamяtindя hяyata keчirdiyi layihяlяrdяn danышan nazir bunlara gюrя Birinci vitse-prezident Mehriban Яliyevaya minnяtdarlыьыnы ifadя edib.

O, Azяrbaycan ilя Иtaliya arasыnda qarшыlыqlы sяrmayя qoyuluшu sahяsindя яmяkdaшlыьыn geniшlяndirildiyini bildirib, Azяrbaycanыn Avropanыn, o cцmlяdяn Иtaliyanыn enerji tяhlцkяsizliyindя mцhцm rol oynadыьыnы vurьulayыb.

"Azяrbaycan iqtisadiyyatыn шaxяlяndirilmяsi vя mцasirlяшdirilmяsi istiqamяtindя mцhцm addыmlar atыr. Bizim strateji tяrяfdaшlыьыmыz ticari яlaqяlяrimizin mюhkяmlяnmяsinя tюhfя verir. Biz sяnaye sahяlяrinя qarшыlыqlы sяrmayяlяr yatыrыrыq, biz birgя чalышыrыq", - deyя nazir Covanni Trian vurьulayыb.

Sonra Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 100 illiyinя dair sяnяdli film nцmayiш etdirilib.

Ziyafяt Azяrbaycan musiqilяrindяn ibarяt konsert proqramы vя milli mяtbяximizin nцmunяlяrinin tяqdimatы ilя davam etdirilib.

Tяdbir чяrчivяsindя Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 100 illiyinя hяsr olunan sяrgi maraqla qarшыlanыb.

Sяrgidя Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin keчdiyi tarixi yol, onun yaradыcыlarы vя qazandыьы uьurlar barяdя mяlumat verilir. Burada, hяmчinin Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin xarici siyasяti, diplomatik uьurlarы, o dюvrdя hяrbi, mяdяni, sяnaye sahяlяrindя hяyata keчirilяn islahatlar barяdя dя geniш mяlumatlar yer alыb. Sяrgidя, eyni zamanda, Azяrbaycanыn mцstяqilliyinin bяrpasы, цmummilli lider Heydяr Яliyevin hakimiyyяtя qayыdышы, юlkяmizin qazandыьы nailiyyяtlяrlя baьlы mяlumatlar tяqdim olunur.

Sяrgidя Heydяr Яliyev Fondunun юlkяmizlя baьlы nяшrlяri dя nцmayiш etdirilir.

№ 09 (167), Сентйабр 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

Адсыз

сящ. 9

йазы

...йахуд “Дцнйа щеч кимин!” Октйабрын 14-дя эюркямли Азярбайъан шаири Мяммяд Аразын анадан олмасынын 85 иллик йубилейидир. dяrindяn dцшцnmяyя vadar edir. Nяdir шahidi olduьumuz bu tяzadlar? Vя biz bu tяzadlar iчindя hara gedirik? Hяr bir namuslu adam indi bu haqda dцшцnцr. Яziz dost, sяn яdяbiyyata gяldiyin gцndяn mяn sяni sevmiш vя hяmiшя izlяmiшяm.

Bu mцddяt яrzindя sяn юzцn aчdыьыn юz yolunla getmiш, tutuquшu kimi aьыzdan sюz qapmamыш, yalnыz юz цrяyinin sюzцnц demisяn. Odur ki, "Avtobioqrafiyama яlavя" шeri sяnin юz hяqiqi xarakterinin bir mцhцm cizgisini tяsdiq edir:

Yяqin ki, yazыnыn sяrlюvhяsiz olduьunu чoxlarы baшa dцшяr... Daha doьrusu, yazыya bяndяnizin sяrlюvhя tapa bilmяmяsini... Mяsяlя belяdir ki, dahi шairimiz Mяmmяd Araz haqqыnda dahilяrin onlarla, yцzlяrlя mяqalяlяri var vя hяr mяqalяnin dя Mяmmяd Araza layiq sяrlюvhяsi. Bяndяniz dя LAYИQ bir sяrlюvhя tapmaqda aciz qalacaьыnы bildiyi uчцn, elя яvvяlcяdяn yazыya sяrlюvhяsiz baшlamaьы qяrara aldы...

Azяrbaycanыmыzыn dahi шairlяri dedikdя, Vяtяnimizin aьrы-acыlarыnы цrяyindя daшыyan poeziya vurьunlarыnыn gюzц юnцnя Hцseyn Cavid, Яhmяd Cavad, Mikayыl Mцшfiq, Mяmmяd Araz, Bяxtiyar Vahabzadя, Xяlil Rza, Cabir Novruz vя onlarla, yцzlяrlя qяlbi Azяrbaycanлa dюyцnmцш шairlяr gяlir...

Bizim isя, yяni bяndяniz kimi яdяbiyyat sahяsindяn uzaq, qeyri-peшяkar jurnalist adlanan vя sadяcя bir qяzetчi olanlarыn юhdяsinя yuxarыda adlarыnы чяkdiyimiz vя чяkmяdiyimiz dahilяrimizi tez-tez yad etmяk, onlarын ruhu qarшыsыnda baш яymяk dцшцr.

Bu yazыnы da mяn xalqыmыzыn bu il anadan olmasыnыn 85-ci ildюnцmцnц qeyd etdiyi dahi шairimiz Mяmmяd Araza hяsr etmяk istяyirяm.

Mяmmяd Arazыn adы чяkilяndя шяxsяn mяnim beynimdя чaьlayыb daшan, Vяtяnimizi iki yerя bюlяn vя bu bюlgцdя elя bil ki, юzцnц gцnahkar sayan tяlatцmlц ulu Arazыn hayqыrtыsы, sonra isя dahi шairin heч dя Arazыn hayqыrtыsыndan geri qalmayan, insanы dцшцnmяyя vя dцшцndцkcя чяkdiyimiz mцsibяtlяrin sяbяbini vя hяmin mцsibяtlяrя necя son

85

Xяyanяt nя, badalaq nя tanыmadыm, Qibtяlяr nя, hяsяdlяr nя uzaq, uzaq.

Paxыr nяdi, paxыllar nя heч gюrmяdim Vя bunlarыn hamыsыna qoшul deyяn Tяriflяrя yem olmadыm.

Haqlыsan, яziz dost!

Elя buna gюrя dя biz sяni чox sevirik!

Bяxtiyar Vahabzadя” Bяli! Hяqiqяtяn biz Mяmmяd Arazы sevirik! Mяmmяd Arazыn vaxtыnda vя qorxu

yerinя oturtmaq vя яdalяti boьmaьa, xalqыn hцquqlarыnы tapdalayыb, cibinя girяnlяrin cяzasыnы vermяk!

Bяxtiyar Vahabzadяnin Mяmmяd Araz haqqыnda 1982-ci ildя yazdыьы вя tяsadцfяn тапдыьым "Bir qяlbin yцkцnц qatara yыьsan" adlы ikinci mяqalяsi belя baшlayыr: "Mяmmяd Arazыn yenicя чapdan чыxan kitabыnыn cildi цstdя yalnыz mцяllifin adы var, kitabыn adы yoxdur. Яvvяl tяяccцblяndim, sonra xoшuma gяldi. Birinci ona gюrя xoшuma gяldi ki, bizim klassik шairlяrimizin dя kitablarы hamыsы eyni adla adlanmыш: Divan. Hяm dя шerlяrя ad verilmяmiш, hamыsы qяzяl, qяsidя, yaxud da qoшma adlanmышdыr. Lakin xoшuma gяlяn cяhяt ayrыdыr. M.Araz юz sifяti, юz gюrцшц, юz mюvzularы, юz yazы manerasы olan шairdir.

Onun imzasы elя kitablarыnыn adы olmaьa layiqdir. Шairin imzasы юzц haqqыnda danышыr. "M.Arazыn filan qяzetdя yeni шeri чap olunub"deyilяn zaman bilirik ki, o nя deyя bilяr, юzц dя necя deyя bilяr. Чцnki шairin юzц dя "Mяni шerimdя gяz" - deyя юz kюnцl

Buna gюrя dя, шairin sevgisi qяdяr nifrяti dя dяrin vя barышmazdыr."

Bunlarы oxuduqca, hяqiqяtяn belя qяnaяtя gяlirik ki, dahi haqqыnda ancaq dahi dцzgцn fikir sюylяyя vя layiqli qiymяt verя bilяr. Одур ки, гязетин имканларыны вя йубилйар щаггында ялавя няся демяйин мясулиййятини дярк едиб, бир нечя ъцмля иля мягаляни битирмяк истяйирям.

Mяmmяd Araz haqqыnda danышanda, onun nяьmяyя dюnцb hamыmыzыn dilindя яzbяr olmuш, insanы kюvrяltmяklя yanaшы, hяm dя юzцndяn daim hesabat tяlяb etmяyя vadar edяn, pis яmяllяrdяn чяkindirib, bu dцnyada ancaq yaxшыlыq etmяyя sюvq edяn bu misralarыnы xatыrlamamaq qeyrimцmkцndцr: Bir taleyin oyununda cцtlяnmiш zяrik, Yцz il qoшa atыlsaq da qoшa dцшmяrik.

Bir zяrrяnin iшыьыna milyonlar шяrik, Dцnya sяnin, Dцnya mяnim, Dцnya heч kimin...

qoymaьыn yollarыnы axtarmaьa sюvq edяn яsяrlяri bir fыrtыna qoparыr...

Yazыya baшlamazdan яvvяl Mяmmяd Araz haqqыnda tanыnmыш шяxsiyyяtlяrin yazdыqlarы ilя tanыш olmaьы vя onlarыn dяyяrli fikirlяrindяn istifadя etmяyi qяrara aldыm. Vя internetdя birinci растыма чыхан iki yazыnыn ikisi dя hяmyerlimiz, Mяmmяd Arazыn yaxыn dostu Bяxtiyar Vahabzadяnin oldu.

Bunlardan birincisi 2001-ci ildя dahinin dahiyя цnvanlandыьы vя "ЯZИZИM MЯMMЯD ARAZ!" sюzlяri ilя baшlayan mяktub idi ki, onu olduьu kimi dяyяrli oxuьularыmыzыn diqqяtinя чatdыrмаг истяйирям: “ЯZИZИM MЯMMЯD ARAZ! 12 oktyabr (2001) tarixli "Яdяbiyyat qяzeti"ndя bir silsilя yeni шerlяrini oxudum. Шцkцrlяr olsun ki, Allahыn sяnя bяxш etdiyi bюyцk istedad zamanыn sяnя nяsib etdiyi xяstяliyin kцrяyini yerя vurur vя sяn 20-30 il яvvяlki qцdrяtlя yaradыcыlыьыnы davam etdirirsяn.

Bir dя mяni sevindirяn odur ki, hяmiшяki kimi bu gцn dя bizim mцbarizя hяdяfimiz яksяr hallarda цst-цstя dцшцr.

Oxuduьum bu шerlяri mяn mяhz bu gцnцn tяzahцrц, bu gцnцn sюzц adlandыrardыm.

Belяcя qulaqlar doldu yalanla; Yerini dяyiшdi satan alanla, Yerini dяyiшdi alan satanla. ... Aьыzdan, kaьыzdan gюyяrir yalan; ... Daha юz-юzцnя hюnkцrцr yalan.

Kimdi yalanы яkib-biчяnlяr?

Dяrin mцшahidяdяn doьan bu шeirlяr bizi юzцmцz vя iчindя yaшadыьыmыz mцhit haqqыnda dцшцnmяyя, hяm dя

Дащи шаирин абидяси юнцндя hiss etmяdяn yazdыьы шeirlяri sevirik!

Nя yatmыsan, qoca vulkan, sяninlяyяm!

Ayaьa dur, Azяrbaycan, sяninlяyяm!

Sяndяn qeyri biz hяr шeyi bюlя billik!

Sяndяn qeyri biz hamыmыz юlя billik!

Bu, Шяhriyar harayыdы, Bu, Bяxtiyar harayыdы!

Hanы sяnin tufan yыxan, Gurшad boьan yurda oьul oьullarыn!

"Ayaьa dur, Azяrbaycan" шeirini hяr dяfя oxuduqca, insanыn beynindяn ancaq bir fikir keчir - Vяtяnimizi ikiyя bюlяn, mцqяddяs torpaqarыmыzы zяbt edяn dцшmяnin layiqli cavabыnы verib, ону юz

dцnyasыna daxil olmaq цчцn oxucusunun яlinя aчar verir.

Onda Vяtяn sanar mяni bir balaca vяtяn daшы.

Vяtяn daшы olmayandan olmaz юlkя vяtяndaшы!

Bu beyt шairin юtdцyц bцtцn nяьmяlяrin nяqaratыdыr.

M.Araz nяdяn yazыr yazsыn - istяr tяbiяt, istяr insan gюzяlliyindяn, istяr xalqыmыzыn qazandыьы uьurlardan vя istяrsя dя xarici юlkя sяyahяtindяn, onun gяldiyi nяticя budur: Vяtяnя xidmяt eшqi ilя yaшamayandan vяtяn цчцn vяtяndaш ola bilmяz. Шair xalqыmыzыn яn qяdim dюvrlяrindяn tutmuш bu gцnя qяdяrki hяyatыnы yalnыz bu baxыmdan sцzgяcdяn keчirir, Vяtяnя xidmяt eшqini tяqdir edir, bu eшqdяn kяnar hadisя vя яmяllяri qяzяblя qamчыlayыr.

Bяli, sюhbяt "Dцnya sяnin, dцnya mяnim..." шeirindяn gedir. Шair dцnyanыn яbяdi vя heч kimя mяxsus, hяm dя tabe olmadыьыnы чox incя vurьulayaraq, mяxluqata bir ismarыc verir ki, onsuz da яbяdiyя qяh-qяh чяkяn dцnyada sяn mцvяqqяti bir varlыqsan: Bu get-gяllяr bazarыna dяvяdi dцnya, Bu юmцr-gцn naxышыna hяvяdi dцnya. Яbяdiyя qяh-qяh чяkяr яbяdi dцnya, Dцnya sяnin, Dцnya mяnim, Dцnya heч kimin...

Мурад НЯБИБЯЙОВ

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 10

Ящсян РЯЩМАНЛЫ, мусиги тядгигатчысы, сянятшцнаслыг цзря фялсяфя доктору Tarixяn Шяki mahalыnda istedadlы adamlar yetiшmiшdir. Шяki musiqiчilяr diyarы kimi dя tanыnыr. Azяrbaycanыn instrumental musiqisindя Шяki qarmonчalanlarыnыn da xцsusi yeri var. Bu sыrada Шamil Mustafayev, Ramiz Sadыqov, Zair Mustafayev, Rюvшяn Mustafayev, Иlqar Kяrimov vя baшqalarыnыn adыnы dяrin hюrmяtlя чяkirik. "Qarmon ifaчыlыьы sяnяti vя onun Azяrbaycanda tяdrisi" (Bakы, MBM, 2014, 704 s.) adlы kitabda Шяki qarmon ifaчыlarыnыn da hяyat fяaliyyяtini яhatя edяn mюvzulara yer vermiшik. Иstяr Bakы, istяrsя dя Шяki musiqiчilяrinin dilindяn Иlqarыn tam peшяkar vя yцksяk sяviyyяli ifaчы olmasы barяdя чox eшitmiшdim. Son dюvrlяrdяki yaxыn mцnasibяtlяrimizdя bunun бир даща шahidi oldum. O, uшaqlыq illяrindя istedadы vя bacarыьы, gяnclik illяrindя xцsusi mяharяti ilя yaxшыlar sыrasыnda olmuш vя nяhayяt mцkяmmяl qarmon ifaчыsы kimi юzцnц tяsdiq etmiшdir. Иlqar Abdulkяrim oьlu Kяrimov 1960-cы il avqustun 21dя Шяki шяhяrindя anadan olub.

Abdulkяrimin babasы Яkbяr Aьa Aьa Musa oьlu (1881-1955) Qori seminariyasыnы bitirmiшdi, XЫX яsrin сону vя XX яsrin яввялляриндя Шяkidя ipяk fabrikinin sahibi idi. Hяmin fabrikin istehsalы чox yerя, o cцmlяdяn xarici юlkяlяrя gedirdi. Яkbяr Aьa bюyцk nцfuz sahibi olaraq geniш xeyriyyячilik fяaliyyяtilя dя tanыnыrdы. Fabrik Шяkidяki mяшhur Baьbanlar adlanan mяhяllяnin yaxыnlыьыnda idi. Bu baьda hяr cцr meyvя yetiшdirilirdi. Яkbяr aьa hяmin baьыn meyvяlяrini fabrikin fяhlяlяrinя vя Шяkidяki imkansыz ailяlяrя paylatdыrыrdы. Иlqarыn anasы Rяfiqя Mяmmяdsadыq qыzы Kяrimova 1968-2000-ci illяrdя Шяki Mяdяniyyяt Шюbяsinin Gяnclяr Klubunun mцdiri vяzifяsindя чalышыb. Bu iшgцzar qadыn iшlяdiyi yerlяrdя xeyli sяmяrяli iшlяr gюrцb. O, Gяnclяr Klubunda ilk яvvяllяr musiqi dяrnяklяri aчыb. Uzun illяr яrzindя bu dяrnяklяrdя bюyцk musiqiчilяr yetiшib. R.Kяrimova 20002008-ci illяrdя Шяki Ziyalыlar Evinin direktoru olub. Xidmяtlяri nяzяrя alыnaraq Rяfiqя xanыm Kяrimovaya яmяkdar mяdяniyyяt iшчisi fяxri adы verilяcяkdi, lakin, 2008-ci ildя o, dцnyasыnы dяyiшib.

Dцnyaya istedadla gяlяn Иlqar 6 yaшы olarkяn valideynlяrinя qarmon чalmaq истяйини bildiriр. Onun tяkidi qяbul olunmur. Ata-ana haqlы dцшцnцrdц ki, uшaq hяlя balacadыr, qarmona gцcц чatmaz. Bu zaman uшaьыn nяnяsi Sura Яkbяr Aьa qыzы Kяrimova (яr soyadыdыr, 1912-1971) uшaьa qяhmяr чыxыb deyir: "Uшaьы niyя aьladыrsыnыz ey, qarmon istяyir alыn da". Qarmon evя gяtirilяn kimi чox sevinяn Иlqar alяtin qutusunu aчыb gюtцrmяk istяsя dя gцcц чatmыr. Bunu gюrяn Sura nяnя qarmonu gюrцrцr vя чalmaьa baшlayыr. Sura xanыmыn ifasы Иlqara mюcцzяli gяlir vя hяvяsi daha da artыr.

Sura nяnя sadя, yarыmtonlara toxunmadan, sadя havalar ifa edirdi.

O, sevimli nяvяsinя, Иlqara deyir ki, uшaq vaxtы mяnim dя яrьanыm olub (mцasir qarmonun яjdadы яrьan olub, odur ki, Sura xanыmgil uшaq olanda qarmona yaшlы adamlar яrьan deyirdilяr - Я.R.) Mяtlяbя qayыdaraq bildiririk ki, qarmona чяtinliklя gцcц чatan 6-7 yaшlы Иlqar az vaxtda xeyli gюstяrici яldя etmiшdi. Belя ki, o, mцяllimdяn dяrs almadan xalq mahnыlarыnы vя rяqs havalarыnы sяrbяst olaraq юzц юyrяnib чalmaьa baшlamышdы. Nяnя-

№ 09 (167), Сентйабр 2018

6 йашында гармона севэи Щямйерлимиз Иlqar Кяримов 6 yaшында вalideynlяrinя qarmon чalmaq hяvяsindя olduьunu bildirib.

12 йашы оланда ися ону артыг башга районлара тойа дявят едирдиляр. bala evdя bir-birinin hяvяsinя qarmon чalыrdыlar. Sura nяnя nяvяsini o ki, var tяriflяrdi. Evdяkilяr Иlqarыn bacarыьыnы nяzяrя alыb musiqi dяrnяklяrinя getmяsinя icazя vermiшdilяr. Belяliklя onun ilk sяnяt mцяllimi Шяkidя tanыnan kamanчaчalan, bu iixtisas цzrя dяrs deyяn Nurяddin Bяdяlov oldu. Иlqar Kяrimov 19671975-ci illяrdя Шяki шяhяrindяki 2 saylы mяktяbdя natamam orta tяhsilя yiyяlяnib. Hяmin mяktяbi fяrqlяnmя (qыrmыzы шяhadяtnamя) ilя bitirib.

Иlqar Kяrimov Musiqi dяrnяyindя Иlqar юz hяvяsi vя istedadы ilя yoldaшlarыndan fяrqlяndiyi цчцn mцяllimlяrinin diqqяtindя idi. O, 1970ci ildя 10 yaшыnda ikяn rayon sяviyyяsindя keчirilяn rяsmi tяdbirdяn sonra verilяn konsertdя ilk dяfя чыxыш edяrяk hamыnыn sevimlisinя чevrilmiшdi. Hяmin konsertdя mяшhur bяstяkar Cavanшir Qulиyevin anasы Tavat xanыm sяhnяyя чыxaraq Иlqarыn яlini gюyя qaldыrыb demiшdi: "Baxыn, bu uшaq bюyцk musiqiчi olacaq".

Rayon musiqi ictimaiyyяti dя artыq onunla maraqlanыrdы. 12 yaшыnda olarkяn Иlqarы tez-tez Bяrdя шяhяrinя toylara aparыb bu bacarыqlы uшaьыn ifalarыna bюyцk maraq gюstяrirdilяr. Иlqar 1974cц ildя, 14 yaшыnda ikяn artыq peшяkar musiqiчilяrlя birlikdя ansambllarda чalыr, onlara qoшulub konsertlяrя, toylara gedir, mяharяt gюstяrяrяk tanыnыr vя rяьbяt qazanыrdы. O, tяdricяn muьamlara da hяvяs gюstяrir vя юyrяnirdi. Musiqi dяrnяklяrindя ona юyrяdilяn muьamlarla kifayяtlяnmir, qrammafon vallarыnы, audio kassetlяri, radio konsertlяrini dinlяyirdi. Hяr bazar gцnц saat 14.00da Azяrbaycan radiosunun birinci proqramыyla verilяn muьamat konsertinя hяvяslя qulaq asыrdы. Иlqar 16 yaшыndan яtraf rayonlara da toylara gedirdi. И.Kяrimov 1975-1978-ci illяrdя Шяkidяki 43 saylы texnikipeшя mяktяbindя tяhsil alarkяn burada ansambl yaratmыш vя ona bacarыqla rяhbяrlik etmiшdi.

Hяmin illяrdя onun tяшkilatчыlыq vя yaradыcыlыq qabiliyyяti dя цzя чыxmышdы. O, artыq Шяkidя юzцnц yaxшы musiqiчi vя qarmonчalan kimi tяsdiq etmiшdi. Иlqar texniki peшя mяktяbini dя fяrqlяnmя diplomu ilя bitirib.

Az.TV-nin "Biz romantiklяrik" adlanan veriliшindя Иl-

qar Kяrimovun texniki-peшя mяktяbindя yaradыb rяhbяrlik etdiyi ansambl dяfяlяrlя qonaq olmuш, maraqlы proqramla чыxыш etmiш vя geniш tamaшaчы auditoriyasыnыn diqqяtini юzцnя cяlb etmiшdi. O, Шяkinin "Sяbuhi" ansamblы ilя, hяm dя tяk solo ifaчы kimi rayon tяdbirlяrindя чыxыш edirdi. Hяr konsertdя alqышlanan gяnc Иlqar qarmon sяnяtinя daha da цrяkdяn baьlanыrdы. Иlqar Kяrimov 19791984-cц illяrdя Azяrbaycan Иnшaat Mцhяndislяri Иnstitutunda

юlkяlяrdя milli musiqimizi lяyaqяtlя tяmsil etmiшdir. И.Kяrimov Шяkidя yaшadыьы illяrdя mahir zurna ifaчыsы шяkili Яliяfsяrlя dя toy шяnliklяrindя чыxыш etmiшdir. Ustad Яliяfsяr Иlqarыn qarmon ifasыnы чox bяyяnirdi.

A.Nяcяfzadяnin rяhbяrliyi иlя bir zamanlar fяaliyyяt gюstяrяn vя populyar olan "Meyxana" ansamblыnda 1976-1978-ci illяrdя Иlqar da чalышыb. Meyxana ustasы Nizami Rяmzinin vя "Meyxana" ansamblыnыn Respublika

Илгарын улу бабасы Якбяр Аьа tяhsil alыb. O, tяhsil illяrindя institutun xalq чalьы alяtlяri ansamblыnыn fяal цzvц olmuш, mяшqlяrdя diribaшlыq gюstяrmiш, konsertlяrdя, bцtцn tяdbirlяrdя чыxыш edяrяk bir qarmon ifaчыsы kimi юz ustalыьыnы artыrmышdыr. Ansamblыn rяhbяri Abbasqulu Nяcяfzadя ilя onun arasыnda dostluq yaranmышdыr ki, hяmin mцnasibяt bu gцn dя davam edir. Tяhsil illяrindя o, Abbasqulu mцяllimlя el шяnliklяrinя dя gedirdi. Иnшaat Mцhяndislяri Иnstitutunun ansamblыnda, 1983cц ildя klarnet ifaчыsы Яlikram Qulu-yev idi. Иlqarыn qarmon ifasы Яlikra-mыn xoшuna gяlmiш vя onunla ya-radыcыlыq яlaqяlяri qurmuшdu. Hя-min illяrdя vя sonralar onlar birlikdя xeyli toylarda чalmышdыlar. Яlaqяlяr, bir-birlяrinя olan inam, etiqad onlarыn arasыnda dostluq yaradыb.

1978-ci ildяn baшlayaraq Иlqar mцxtяlif ansambllarda чыxыш etmiшdir. O, Azяrbaycan QastrolKonsert Birliyinin "Azяrbaycan tяranяlяri" xalq чalьы alяtlяri ansamblыnda чalыrdы. И.Яbilov adыna mяdяniyyяt evinin "Kюnцl" rяqs ansamblыnыn mцшayiяtчisi olmasы da onun inkiшafыna kюmяk etmiшdir. И.Kяrimovun яn geniш fяaliyyяti xanяndя, xalq artisti Baba Mahmudoьlunun rяhbяri olduьu "Dastan" folklor ansambl vя A.Nяcяfzadяnin rяhbяrlik etdiyi "Gцnaydыn" instrumental ansambl ilя olub. Radioya lentlяrin yazыlmasы, televiziyadakы чыxышlar, Dюvlяt Filarmoniyasыnda, Respublika sarayыndakы konsertlяr vя rayonlardakы tяdbirlяr Иlqarыn musiqiчi kimi formalaшmasыnda vя tanыnыb rяьbяt qazanmasыnda mцhцm яhяmiyyяt kяsb edirdi. Иlqar dяfяlяrlя dюvlяt tяdbirlяrindя vя bюlgяlяrimizdя mяшhur ifaчыlarыmыzla birlikdя чalыbчaьыrmышdыr. O, keчmiш SSRИ-nin mцxtяlif шяhяrlяrindя vя xarici

sarayыndakы ilk konsertindя ansamblыn qarmonчalanы Иlqar Kяrimov olmuшdur. Иlqar mяшhur usta Saшa Zverevlя sюhbяt apararaq ona qarmon sifariш vermiш, 1/4 tonlar яlavя olunmuш alяt dцzяltdirmiшdir. Tяbii ki, bu iшlя яlaqяdar qarmonun qrifindя dя dяyiшiklik edilmiш, dillяr (klaviшlяr) яlavя olunmuшdur. O, юzцnя vя pяrяstiшkarlarыna чox sevimli olan bu qarmonla яrяb, fars, tцrk vя Шяrq xalqlarыnыn musiqi nцmunяlяrini incяliklяrinя qяdяr чala bilir. Bяzi musiqiчilяr qarmona gяtirilmiш bu sяs sistemini bяyяnmir vя ya qяbul etmяk istяmirlяr. Lakin bцtцnlцkdя gюtцrdцkdя hяmin pяrdяlяr (sяslяr) bizim qяdim musiqimizdя olmuшdur. Lazыm gяlяn, tяlяb olunan anlarda 1/4 tonlardan istifadя musiqini bayaьыlaшdыrmыr, яksinя gюzяllяшdirir vя emosional gцcцnц artыrыr. Иlqarыn xatirяlяrindяn: "1990-cы ildя Tцrkiyяyя sяfяr etdik.

Heyяtimizdя Abbasqulu, Иlham vя Mяhяrrяm Nяcяfov qardaшlarы, naьaraчalan Cavanшir Qasыmov, mцgяnnilяr Elчin Cяlilov vя Sяyyad Яlizadя dя var idi. Ankara шяhяrinin Atatцrk stadionunda konsertlяrimiz oldu.

Azяrbaycan xalq musiqisi vя bяstяkar яsяrlяrindяn яlavя, proqrama qardaш tцrk xalq musiqisindяn "tцrkц"lяrin bяzilяrini яlavя etmiшdik. Bunlarы qarmonda ifa edяrkяn stadionda alqышlar kяsilmirdi.

Bakыdan Иrana, oradan da Tцrkiyяyя kючяn tanыnmыш tarzяn Abdulla Qurbani vя tцrk musiqiчilяri konsertdяn sonra hotelя, otaьыmыza gяldilяr. Mяnim 1/4 tonlu qarmonumla maraqlanыrdыlar. Onlarыn xahiшi иlя qarmonu чaldыm. Qarmonda ifa olunan "tцrkц"lяr onlarda xцsusi maraq oyatmышdы. Musiqiчilяr deyirdilяr ki, Azяrbaycandan bizя gяtirilяn qarmonlarыn heч biri

belя deyil, hяm dя akkordeonlarda belя pяrdяlяr yoxdur. Mяn izah edirdim ki, bu qarmonu xцsusi sifariшlя dцzяltdirmiшяm.

Abdulla Qurbani чox xahiш edirdi ki, bu qarmonu ona satыm. Deyirdi ki, sяnin qarmonun Tцrkiyяdя чox xoшa gяlib, bu alяtdяn tцrk ansambllarыnda istifadя edяcяyik. Tцrk musiqiчilяri bюyцk mяblяьdя pul tяklif etsяlяr dя, bahalы, komfort maшыnla qarmonu dяyiшmяk istяdiklяrini bildirsяlяr dя tяbii ki, mяn razыlыq vermяdim.

Tцrkiyяnin "Raks" firmasыnыn яmяkdaшlarы hotelя gяlib mяnimlя sюhbяt apardыlar. Tяklif belя oldu ki, qarmonda "tцrkц"lяri ifa edim, disklяrя yazыb satышa buraxsыnlar.

Bu isя baш tutan iш deyildi. Azяrbaycanda 1990-cы ildя hяlя Sovet qanunlarы mюvcud idi. Юlkяmiz mцstяqillik qazanmamышdы. SSRИ hяlя daьыlmamышdы. Bizim sяfяr heyяtimizin tяrkibindя DTK nцmayяndяsi vя digяr mяsul шяxslяr vardы. Иcazяsiz bir addыm da atmaq olmazdы". Sюhbяtin bu yerindя mяn Иlqar bяyя sual verdim: "Siz tцrkцlяri havaxt vя kimdяn юyrяnmisiniz?" Cavab belя oldu: "Uшaqlыq illяrindя Tцrkiyя radiolarы ilя verilяn konsertlяri чox dinlяmiшяm.

Elя bu havalarы da o zaman юyrяnmiшяm. Hяmin musiqilяr o чaьlardan hafizяmя hяkk olunub". Иlqar 1992-ci ildя dя Tцrkiyяnin яn mюhtяшяm шяhяrlяrindя konsert sяfяrlяrindя olub. O, sevimli qarmonu ilя yenя dя tцrk tamaшaчыlarыnыn kюnцllяrini fяth edib.

Bakы mцhitindя, musiqi alяmindя чalышdыьы anlardan Иlqar Kяrimov mяшhur mцьяnnilяri, o sыradan Baba Mahmudoьlu, Gцlaьa Mяmmяdov, Teymur Mustafayev, Иlhamя Quluyeva, Sяfa Qяhrяmanov vя Qяndab Qulиyevanы mцшayiяt etmiшdir.

Rюvшяn Aьayevin ssenarisi яsasыnda "Azяrbаycanfilm"in чяkdiyi "Lяtifя" filmindя (rejissor Nizami Musayev, bяstяkar Cavanшir Qulиyev) sяslяnяn qarmon ifalarы Иlqar Kяrimova mяxsusdur.

Demяk lazыmdыr ki, Иlqar Kяrimovun bцtцn sяnяt fяaliyyяti qarmon ifaчыlыьы sяnяtinin daha da tяшяkkцl tapmasыna vя inkiшafыna xidmяt edib. O, hazыrda bu sahяnin tяdqiqi ilя mяшьul olmaqla bяrabяr, цmumiyyяtlя qarmon ifaчыlыьыnыn daha da inkiшaf tapmasыna xidmяt edir.

Mяn Иlqar bяylя sюhbяt edяrkяn ondan maraqlы fikirlяr aldыm. Xalq musiqimizin qarmonda sяslяnmяsi, qяdim oyun havalarыnыn bu alяt цчцn iшlяnib hazыrlanmasы barяdя mцlahizяlяri vя tutarlы izahlarы mяni qane etdi. O, unudulmuш xalq havalarыnы axtarыш apararaq tapmыш, yaшayыш mяskяnlяrinin adыyla adlanan "Sarыbaш", "Balakяn" vя "Шяki" rяqslяrini lentlяrя yazdыraraq radionun fonetekasыna vermiшdir. Иlqar qяdim xalq havalarы цzяrindя araшdыrmalarыnы davam etdirir, tapdыqlarыnы isя qarmona gяtirяrяk mяшqlяrini aparыr. Onu da qeyd edяk ki, o, 10a yaxыn lirik melodiyalarы ifa edяrяk radioya tяqdim edib. Иlqar Kяrimov mяsul vяzifяlяrdя дя чalышmышdыr. 1989-cu ildяn "Azяrkinovideo" Иstehsalat Birliyi Tяmir-Tikinti Trestinin mцdiri iшlяmiшdir. Sonra isя Mяdяniyyяt Nazirliyinin Tяmir-Tikinti Trestinin mцdiri vяzifяsindя чalышmышdыr. Иlqar mцяllim hяm dя iш adamыdыr. Юzцnцn шirkяti var. O, "Иfan" шirkяtinin rяhbяridir. Иlqar Kяrimov 1984-cц ildя ailя qurub. Иki юvladы, iki nяvяsi var. Юvladlarы elmi dяrяcяyя yiyяlяniblяr vя ali tяdris mцяssisяlяrindя чalышыrlar.

№ 09 (167), Сентйабр 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 11

АЗЯРБАЙЪАН ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ -- 100 100 АЗЯРБАЙЪАН

1920-ci ildя QARABAЬ DЮYЦШLЯRИ bolшeviklяr yabanчы tяbliьatlar aparыrlar. Юtяn il dostum Bяhram bяy mяni Шяkiyя qonaq apardы. Шяkini Vяtяn kimi, Bяhram bяyi qardaш qяdяr sevdim, yenя sevяcяm. OraШямистан da ev dя aldыm. НЯЗИРЗИ, Nazir soruшdu: щярби - Шarkыlarыndan birini журналист, oхuyarmыsan? полковник- Baш цstя, icazя veлейтенант rin... Mяn oхuyan kimi bцtцn batareya mяnя qoшulacaq.

(Яввяли ютян сайымызда) - Иsminiz nяdir?- nazir maraqla soruшdu.

- Яfv edin, gunahkar bяndяyяm. Unutdum, daha doьrusu, шaшыrdыm. Иsmim: yarbay Иsmayыl Hяqqi яfяndidir.

General Hяbib bяy Sяlimov nazirя bir az yaхыnlaшыb яlavя etdi: - Cяnab nazir, yarbay яfяndi yaхшы шяrqilяr qoшur.

Dюyцшlяrarasы fasilяdя яsgяrlяr цчцn tariхdяn, яdяbiyyatdan, fяlsяfяdяn maraqlы sюhbяtlяr elяyir. Hяr gцn dя yarыm saat юзц yazdыьы marшlarы яzbяrlяdir.

Nazir sяmimiyyяtlя: - Afяrin, - dedi. - Bu da gяrяkdir. Чох gяrяkdir. Yцz illik rus hakimiyyяtindяn azad olunmuш тцрк хalqlarыna хatыrlatmaq lazыmdыr ki, biz hяmiшя boyunduruq altыnda olmamышыq.

Hяtta Avropa vя Asiyaya юз tяlяblяrimizi diktя etmiшik... хalq юзцnun цmumdцnya tariхinin sяhifяlяrindя yazыlmыш шanlы, mцbariz кечmiшini bilmяlidir. Яgяr dцшmяnя qalib gяlmяk istяyirsяnsя, хalqda saьlam Milli hisslяri oyatmalыsan..

Cяnab yarbay, evlisinizmi?

- Хeyr, hяlя subayam.

- Nя oldu, briqada komandanы Hяbib bяy subay.

Diviziya komandiri Cavad bяy subay, batareya komandiri Bяhram bяy subay, siz dя subay… Canыm, atыn bu subaylыьыn daшыnы.. Иsmayыl Hяqqi яfяndi: - Mohtяrяm paшam. dedi - mяstяvsiz gavurlarыn aхыrыna cыхaq sonra…

Nazir general Hяbib bяydяn soruшdu: - Yarbay Иsmayыl Hяqqi яfяndi harada yaшayыr. Bakыda?

- Хeyr, cяnab nazir, Шяkini юзцnя vяtяn kimi qяbul edib. Bu da, bilirsiniz, kimя gюряdir? O, Bяhram bяyin чох yaхыn dostudur.

- Чох яla, чох pakizя, deyib nazir dubarя sorьu-suala baшladы: - Yarbay Иsmayыl Hяqqi яfяndi, cяlallы Иstanbul цчцn darыхmыrsыnыz ki?

- Хeyr, mяn юз Vяtяnim Azяrbaycandayam. Mяn Qeysяr шяhяrindя dunyaya gяldim. Иstanbulda az, lap az yaшamышam. Qafqazda чох yerlяrdя oldum. Dяrbяnddя, Teymurхan-Шurada, Aхtыda, hяtta, Иmam Шamilin kюйцnя dя getdim. Amma oralarda bяnd almadыm. Чцnki oralarda Иslama, mцqяddяs dinimizя, hюrmяt gюrmяdim, orda шiшpapaq

Biz яsgяriz -azяriyiz Alяmdя цrfanlыyыz.

Uca Qafqaz vяtяnimiz, Qan aхыdar Mяcfяrimiz, Pяk шanlыyыz!

Ata-ana яkbяrimiz, Allah, Аllah rяhbяrimiz.

Yaшa, yaшa sяrdarыmыz, Qan aхыdar хяncяrimiz Pak шanlыyыz!

Dцшmяnlяri qяhr ediriz, Ordusunu mяhv ediriz.

Aslan gibi cяng edяriz.

Biz bir tabur aslanlarыz.

Mяrdanlarыz!

rяhmяtlik bu шяhяri юvladы qяdяr sevяrdi. - Цzцnц qubernator Хosrov bяyя tutub: - Sяnя qibtя elяyirяm, - dedi, - qardaшыm. Bilirяm ki, bu namяrd daшnaklarыn юhdяsindяn Qarabaь general-qubernatoru kimi bircя sяn gяlя bilirsяn. Чцnki sяn, цzцnя demяk olmasыn, hцnяr, яmяl, iш adamыsan. Nя isя, bu tяhlцkяdяn dя sovuшaq…

Mehmandarov bu tяriflяri Хosrov bяy haqqыnda nahaq yerя demirdi. Otяn ilin yayыnda Qarabaьda hay-kuy qaldыran daшnaklarы yenя Хosrov bяy diz чюkdurmuш vя onlarы silah gцcцnя Azяrbaycan hюkumяtini tanыmaьa mяcbur etmiшdir. Hяtta Шuшadakы gizli daшnak komitяsinin цzvlяrini qovub яrazidяn cыхartmышdы. Яllяrindяn bir iш gяlmяyяn daшnaklar bolшevik яhval-ruhiyyяli mцsяlmanlarыn komяyilя sяs yaymышdыlar ki, hяrbiyйя naziri Хosrov bяyi geri caьыracaq. Bu шaиyяlяri kяsmяk

Хосров бяй Султанов,

эенерал-майор Щябиб бяй Сялимов,

Гарабаьын эенерал губернатору, (10.05.1879-07.01.1943)

DЦШMЯN TЯSLИM OLMAYANDA Mehmandarovun gяliшinя yыьышanlar cяkilib getdilяr.

Otaqda nazirdяn baшqa цч nяfяr qalmышdы: qubernator Хosrov bяy Sultanov, general Hяbib bяy Sяlimov vя polkovnik Bяhram bяy Nяbibяyov. Nazir qonaq цчцn ayrыlmыш otaьыn bцrkцlц havasыndan darыхdы. Цzrхahlыq edib yan otaьa кечdi. Bir azdan ev qiyafяsinя qayыdыb: - Qafqazda, hяr yer gюзяldir! - dedi - Amma mяnim Vяtяnim, dяdя-baba torpaьыm Qarabaьыn fцsunkar tяbiяtinin tayы-bяrabяri yoхdur. Яlli ilя yaхыn ondan cismяn ayrыlsam da ruhяn hяmiшя Qarabaьlы olmuшam. Uzaq Шяrqdя, PortArturda vя Varшavada da olanda hяmiшя onu хatыrlayыb, istяmiшяm. Dunyada щеч nяyi - nя var-dovlяti, nя cяnnяti, nя dя onun mяlяklяrini istяmяmiшяm. Яn бюйцк arzum istefaya чыхыb юmrцmцn aхыrыna kimi Шuшada yaшamaq olub. Atam

- Altmыш dord yaшыm var, - deyirdi, general, -хoшbяхtяm ki, юmrцmцn sonunda bir яsgяr kimi vяtяnimя gяrяk oldum. - Sonra birdяn nяyisя хatыrlamыш kimi oldu. - Balam, elя tяkcя mяn danышыram.. Bяs siz? Mяn Bakыdan sizi eшitmяyя gяlmiшяm. Bayaq Яskяrandan qayыdanda Hяbib bяydяn soruшdum ki, dяli Qazar яmяliyyatы necя olub, tяfsilatы ilя bir danыш gorum. O da cavab verdi ki, hяmin яmяliyyatы polkovnik Bяhram bяy aparыb, o da Sizя danышacaq. Hя, Bяhram bяy, eшidirik sяni.

Ayaq ustя dayanan Bяhram bяy gюзlяmяdiyi sualdan qыpqыrmыzы oldu.

Nazir: - Danыш, - dedi, - burda чяkinmяyin yeri deyil. Bu qяlяbяnin, яgяr belя demяk mumkunsя, qяhrяmanы сянин батарейандыр.

General Hяbib bяy dostunun sыхыldыьыnы gorub onun komяyinя gяldi:

(08.02.1879-12.96.1920) цчцn Цzeyir bяy Щacыbяyov "Azяrbaycan" qяzetindя (24 iyun 1919 ildя) yazыrdы: "Hяqiqяtяn, Хosrov bяy Qarabaь цчцn яn mцnasib bir rяisdir.

Qarabaь hяyatыna tamamilя aшna olan bu zat saьlam bir vцcuda malik olan kimi saьlam vя salamat politika yeridяn vя tяht idarяsinя tapшыrыlmыш olan цmum mяnafeyini хususi сцряtdя nяzяrdя tutan bir zatdыr.

Ermяnilяr Qarabaьda qяsdяn sцni iьtiшaшlar чыхarmaqla Qarabaь general-qubernatorunu baш komandanlыq gюзцndя lяkяlяmяk istяyirlяr. Яgяr Qarabaь mцsяlmanlarы arasыnda бюйцк vя layiqli bir nцfuza malik olan vя ermяni cяmaяti tяrяfindяn dяхi mюhtяrяm sayыlan Хosrov bяy Qarabaьыn hюkumяti baшыnda olmasa idi burasы, Azяrbaycanыn cяnnяti hesab olunan bu yer чохdan bяri cяhяnnяmя donub qяtliqital ocaьы olmuшdu".

Dяmir carpayыda mцtяkkяyя dirsяklяnяn nazir astadan yorьun-yorьun danышыrdы. Onun sяsindяki yaшlы adamlara mяхsus kюvrяklik hяmsюhbяtlяrinin diqqяtindяn yayыnmamышdы.

- Daшbaшы yuksяkliyi uьrunda doyuшlяrdя artilleriyanы susduran Bяhram bяy яvvяlcя mяni hovsяlяdяn чыхartmышdы. Yavяrim tez-tez хatыrladыrdы ki, Bяhram bяy deyir, tяlяsmяsin. Dяli Qazarsa elя hey irяlilяyirdi. Onu da deyim ki, Bяhram bяy batareyasыnы чох бюйцк mяharяtlя meшяnin яtяyindя gizlяtmiшdi. Sanki dцшmяn qarшыsыnda щеч nя yoх idi. Dяli Qazarыn sцvari dяstяsi dя inamla irяlilяyirdi. Bяhram bяy suсур, dцшmяn irяlilяyir, dюзmяk olmur, az qala цrяyiм partlayыrdы. Nяhayяt, dюзmяyib bunlarыn mюvqeyinя gяldim.

Mяnя iшarя verdi ki, narahat olmayыn. Kяшfiyyat хяbяr gяtirib ki, ermяnilяrin toplarыnыn яksяriyyяti sыradan чыхыb, atmыr.

Biclik elяyib yararsыz toplarы da юзlяrilя gяtirirlяr. Necя deyяrlяr, bizя "хoх" gяlirlяr. Tяхminяn sяkkiz-on dяqiqя кечdi.

Baх, indi vaхtdыr, - deyib, Bяhram bяy эур sяsи ilя komanda verdi: "Иrяli, mяnim tяrlanlarыm. Иrяli, anamыz Azяrbaycan uьurunda!" Doyuшя bir qasыrьa kimi baшlayan batareya эцлля yaьышы altыnda duшmяn ustunя шыьыdы. Щеч

yarыm saat чяkmяdi ermяni sцvarisi yavaш-yavaш geri чяkilmяyя mяcbur oldu. Quba batalyonunun bir rotasы vя Zaqatala alayыnыn хeyli hissяsi duшmяnя yandan vя arхadan gюз acmaьa imkan vermяdi.

Dяli Qazarыn sцvarilяrindяn otuz-otuz beш adam ancaq qaчыb canыnы qurtara bildi.

Ortada beш-altы nяfяrlя saь qalmыш dяli Qazar yaralы heyvan kimi baьыrыrdы. Bяhram bяyin sяsini eшidib daha da qяzяblяndi.

Nazir maraqlandы: - Necя danышыrdыlar.

Yяqin ki, rusca?..

- Yoх, яksяr sюзlяri Bяhram bяy o itin юз dilindя deyirdi. Dцzц, чохunu baшa dцшя bilmirdim. Bir onu gюrdцm ki, insanыn tяlяyя dцшmяsi necя dя бюйцк fяlakяt imiш.

Eшitmiшdim ki, suda boьulan saman чюpunя яl atar. Baх, elя bir vяziyyяtdя idi ermяni generalы.

Nazir cяld bir hяrяkяtlя baшыnы qaldыrыb: - Aхы, nя deyirdin, Bяhram bяy, sяn ona?.. Бящрам бяй: - Kutaisi realnы mяktяbindя oхuyanda onlarыn dilini юйрянmiшdim. Яvvяla, mяn ona tяklif elяdim ki, tяslim olsun, uшaqlara da tapшыrdыm ki, hяlя atmayыn. Onu diri tutmaq istяyirяm. Gordum, ipя-sapa yatmыr. Yalandan dedim ki, zavallы, sяnin яsgяrlяrinlя яvvяlcяdяn danышmышam. Sяni satыn almышam. Sяni юзцnunkulяr satыb. Tяslim olmalыsan…

General Hяbib bяy Sяlimov ня ися демяк истяйирди ки, нazir онун сюзцнц кясиб: - Dayan, dayan, - dedi, - Hяbib bяy, qoy, юзц danышsыn.

Bяhram bяy davam elяdi: - Dedim, tяslim olmursansa, onda belя cыхыr ki, mцsяlman яsgяrinin эцлляsilя юlmяyя юзцn юзцnu mяhkum elяmisяn.

- Gюзяl demisяn, яhsяn sяnя. Baх, gorursunuzmu, peшяkar hяrbчi olmaq budur.

Bu яclafыn doyцш ruhu varmыш, гяsbkarlыq iшtahы da varmыш, amma dюyцш qabiliyyяti yoхmuш. Yalanчы general olduьunu dar macalda bцruzя verib. Щеч bir хidmяti olmadan aldыьы general rцtbяsi onu iшtahlandыrыb юlцmя gяtirib. Belя adamdan yalnыz dюyцшчц kimi istifadя etmяk olardы. Hя, maraqlыdыr, sonra nя oldu?

Bяhram bяy: - Dяli Qazar yalvarыrdы ki, icazя verin чыхыb gedim.

Dilиcanдa, bir dя Qarabaьda gюrцnsяm, atama ляняt. Uшaq aldadыr... Gяldim Hяbib bяyin yanыna. Soruшdum ki, nя etmяliyяm, яsgяrlяrim dя qanыna susayыblar, юldцrmяk istяyirlяr.

O da yek kяlmя ilя cavab verdi: “Susdurun!” Biz dя tapшыrыьa яmяl elяdik.

Sяmяd bяy Mehmandarov: - Duz elяmisiniz, dedi, - duшmяn tяslim olmadыqda onu mяhv edяrlяr.

(Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 12

№ 09 (167), Сентйабр 2018

АЗЯРБАЙЪАН ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ -- 100 100 АЗЯРБАЙЪАН

ДИЛ МИЛЛИ ВАРЛЫЬЫН ЯСАСЫДЫР “Милли виъданымызы дирчялдян бюйцк идеолог” китабындан - ЫВ ФЯСИЛ Щябибулла МАНАФЛЫ, АДПУ Шяki filialыnыn баш mцяllimi, тарихчи (Яввяли ютян сайымызда) Bu fikir, dilimizin inkiшafыna dair manifest anlamы verяn bir tezis idi. Doьrudan da dilin millяtin ruhunu ifadя edяn sяviyyяyя yцksяlmяsi, milli vяhdяti vя milli tяrяqqini tяmin edяn mцhцm шяrtя чevrilmяsi цчцn onun юzцnцn inkiшafыna nail olmaq son dяrяcя vacib milli mяsяlяdir. Danышыq dili ilя yazы dili arasыnda kяskin fяrqi aradan qaldыrmadan dilin яsas milli dяyяr kimi yuxarыda gюstяrilяn funksiyalarы yerinя yetirmяsi mцmkцn deyil.

M.Я.Rяsulzadя xalqыn яdяbi yazы dilinя yiyяlяnmяsi цчцn icbari ibtidai tяhsilin tяtbiq edilmяsini son dяrяcя mцhцm bir vasitя olduьunu bildirmiш, vazkeчilmяz, zяruri шяrt kimi irяli sцrmцшdцr.

M.Я.Rяsulzadя "Asan dil - yeni lisan" sяrlюvhяli mяqalяdя dilimizin lцьяt tяrkibindя яrяb, fars sюzlяrinin чoxluq tяшkil etmяsini, bu sюzlяrin dilimizin qaydalarыna uyьunlaшdыrыlmamasыnы, ziyalы zцmrяsi daxilindя osmanlы lisanыnы tяqlid etmяyя aludячiliyin geniш yayыlmasыnы danышыq dili ilя yazы dili arasыnda kяskin fяrqin yaranmasыnыn baшlыca sяbяblяri kimi gюstяrmiшdir. Dil sahяsindя yaranan bu vяziyyяtя bяraяt qazandыran, dюzцmlц mцnasibяt sяrgilяmяyi tюvsiyyя edяn "Яdяbi lisan avamыn fяhm vя idraki rцtbяsinя tяmяzzцl edя bilmяz" fikri o zaman юn plana чяkilmiшdi. Юndяr bu mяqalяdя problemin шяrhinя osmanlы tцrkcяsinя alцdячiliyя mцnasibяtini ifadя etmяklя baшlamышdыr. M.Я.Rяsulzadя osmanlы tцrkcяsinя yцksяk qiymяt verib yazыrdы: "Osmanlы tцrkcяsi heч шцbhяsiz ki, bцtцn tцrk шivяlяri miyanыnda яn gюzяl vя incяlmiш vя яdяbi bir шяkil almышdыr. Fяqяt яcaba o tamamilя nюqsanlardan ari vя eynilя tяqlid vя tяmzirя шayan idimi?"

M.Я.Rяsulzadяnin apardыьы tяdqiqatыn mяrkяzindя yuxarыdakы suala dяqiq, obyektiv cavab tapmaq vя bu cavabы яsaslandыrmaq dururdu.

Qяlяmя aldыьы fikirlяrdяn mяlum olur ki, mяtbuatda baш alыb gedяn "yazы anarxiyasы" vя "gяliшi gюzяl tяqlidчilik" bihudя imiш, boшuna gedibmiш.

"Azяrbaycanlы Qafqasiya yazычыsы" nя hяqiqяtяn osmanlы Иstanbul mцhяrriri olub, nя dя yerli yazar. Mяlum olur ki, onun yazdыqlarыnы nя azяrbaycanlы, nя dя osmanlы oxucular baшa dцшцb bir mяtlяb hasil

Dil bir millяtin яn qiymяtli sяrvяtini, hяyatыnыn яn fяyyaz mяnbяyini tяшkil edir. edя bilmirlяr.

Osmanlы dюvlяtindя mяtbuatыn durumu heч dя fяqrli deyildi. M.Я.Rяsulzadя Иstanbulda olarkяn mяtbuat vя яdяbi mцhit цzяrindя apardыьы mцшahidяlяrin nяticяlяri цzяrindя, шяrh etdiyimiz mяqalяdя xцsusi olaraq dayanmышdыr. Юndяrin yazdыqlarыndan mяlum olur ki, "Иstanbul kцbar шivяsincя" qяlяmя alыnan yazыlarы sadя oxucular anlaya bilmirlяr.

Sяbяbi isя bu idi ki, Osmanlы tцrkcяsi digяr tцrk шivяlяrindяn daha cox яrяb, fars vя digяr yad dillяrя aid sюzlяrin istilasы

demяkdir.

Bu cцmlяdя 11 kяlmяdяn yalnыz 4-цnцn Azяrbaycan tцrkcяsindя olduьunu bildirяn M.Я.Rяsulzadя, baшqa dillяrdяn alыnan sюzlяrя mцnasibяtini rasional tяrzdя bu cцr ifadя edirdi: "Fяqяt mяsяlя bundan ibarяt olsaydы dяrd yarы idi. Cцnki elя bir dil yoxdur ki, baшqa dillяrdяn lцьяtlяr almasыn vя юz lцьяtlяriylя iktifa elяsin. Ruscaya daxil olan яcnяbi lцьяtlяrin bюyцk qamusu vardыr. Bunu hяr kяs bilir, yalnыz tцrkcяdя bir шey vardыr ki, onun misli heч bir dildя yoxdur. Baш-

kibi-vяsflяrini bilmяm nяlяrini dя юzц ilя barabяr gяtiriyor.

Mяsяlяn, cяm baьlarkяn "uhud" deniliyor. Vяsf edilяrkяn цhuidi-яtiqя tяrkibi iшlяniyor. Halbuki яhdlяr vя kюhnя, yaxud яski яhdlяr denilmяsi lazыm idi. Alim, fazil, cahil kimi kяlmяlяr, madam ki, lazыmdыr, alыnsыn, fяqяt цlamя, fцzяla, cцhala deyil, alimlяr, fazillяr, cahillяr deyilsin, sonra dilin шivяsinя mцvafiq gяlmяyяn tяrkiblяr qovulmalы. Mяsяlяn, fцnuni-mцfidя яvяzinя faydalы fяnnlяr, pяlяngaшa yerinя pяlяng kimi, ruhdar-mцfidя яvяzinя

М.Я.Rяsulzadя yoldaшlarы ilя. Saьdan sola: Abbasqulu Kazыmzadя, Kяrbяlayi Vяli Mikayыlov, Nяsib bяy Yusifbяyli, Mirzя Mяmmяd Axundov, Mяhяmmяd Яmin Rяsulzadя, Mяmmяd Яli Rяsulzadя, Taьы Naьыyev. altыna dцшmцшdцr. Юndяr mяшhur Misir yazычыsы Gorci Zeydaya istinad edяrяk bildirirdi ki, osmanlы шivяsindя sюzlяrin yalnыz 30 faizi tцrk mяnшяlidir.

M.Я.Rяsulzadя, tяhlil mцstяvisinя cяlb etdiyimiz hяmin mяqalяdя "o шey ki, ahяngdar vя mцtяnasibdir o hяqiqяtdir" hikmяtindяn чыxыш edяrяk mяшhur tцrk шairi Tofiq Fikrяtdяn 12 misradan ibarяt bir poeziyaya юrnяyini iqtibas etmiш, lцьяt tяrkibi 50 sюzdяn ibarяt olan bu шeirdя tцrk dilinя mяxsus cяmi 15 sюzцn olduьunu aшkar etmiшdir. Bununla da mцraciяt etdiyi hяmin poetik etцdцn timsalыnda tцrk яdяbiyyatыna aid olan яsяrlяrdя яrяb, fars dillяrinя xas olan sюzlяrin tцrk mяnшяli sюzlяrя nisbяtяn чoxluq tяшkil etdiyini vurьulamышdыr.

M.Я.Rяsulzadя Azяrbaycan tцrkcяsinin dя bu bяlaya dцчar olduьunu яlinin altыnda olan Шяmsяddin bяyin "Zцlmяtdяn nura" яsяrinin elя ilk sяhifяsindя qabartdыьы bir cцmlя vasitяsi ilя sцbuta yetirmiшdi. Юndяrin fikirlяrinin dцyцn nюqtяsi olan hяmin cцmlя belя idi: "Fяlakяt" tяriqi-mцstяqimdяn inhiraf edяnlяri intihaba dяvяt цчцn yadi-qцdrяtin atdыьы tюvqat

qa dillяr яcnяbi dildяn lцьяt aldыqlarы zaman o lцьяtlяri юz dillяrinin qayda vя qanunlarыna tabe tutuyorlar. Onlarы юz adяtlяri vя qanunlarыna mцmtaz bir surяtdя heч bir zaman qяbul etmяzlяr..."

M.Я.Rяsulzadя mяqalяnin sonrakы hissяsindя dюnяdюnя qeyd etmiшdir ki, baшqa dillяrdяn alыnan sюzlяr hюkmяn юz dilimizin qaydalarыna uyьunlaшdыrыlmalыdыr. Tцrk dilinя daxil olan yabanчы kяlmяlяr mяnsub olduqlarы dillяrin qaydalarыna mцvafiq шяkildя iшlяdildikdя xalqыn dцшцncя tяrzi ilя uzlaшmaqdan uzaq olacaqlar.

O, fikrini яsaslandыrmaq цчцn diqqяti fransыz dilindяn rus dilinя keчяn "kapitulasion" sюzцnцn hansы dяyiшikliyя uьramasы vя bu юrnяyin qabardыlmasы fonunda tцrk dilindя yaranan mюvcud vяziyyяtя yюnяldяrяk yazыrdы: "Fransыzca olan "kapitulasion" kяlmяsi ruscaya keчяndя "kapitulyasiya" olaraq ruslaшdыьы kimi rus sяrf vя nяhvinя tabe oluyor. Binaяn яleyh cяm siqяsindя deyil, "kapitulyasii" halыna gяliyor. Halbuki tцrkcя mцsrif dяrяcяdя mehmanpяrяstdir. Ona яrяbi bir "яhd" kяlmяsi gяlirsя bцtцn sяrf vя nяhv qaydalarыndan baшqa tяr-

ruhlu yazmalы..."

Gюrцndцyц kimi юndяr yabanчы sюzlяrin dilimizin qaydalarыna uyьunlaшdыrыlmasыna xцsusi юnяm vermiш, bцtцn dillяrя xas olan bu universal qaydanыn dilimizя tяtbiq edilmяsinin son dяrяcя vacib olduьunu israrla ictimai fikrin diqqяtinя чatdыrmышdыr. O, haqlы olaraq belя dцшцnцrdц ki, yabanчы sюzlяrin mяnsub olduqlarы dillяrin qaydalarыna mцvafiq шяkildя tцrkcяyя daxil olmasы bu dilin юz mцvazinatыnы itirmяsinя vя nяticя etibarы ilя istila altыna dцшmяsinя sяbяb ola bilяr.

O zaman Azяrbaycan tцrkcяsindя danышыq dili ilя яdяbi dil arasыnda kяskin fяrqin yaranmasыna rяvac verяn bu amil, yяni yad kяlmяlяrin mяnsub olduqlarы dillяrin qaydalarыna uyьun шяkildя Azяrbaycan tцrkcяsinя daxil olmasыnыn mяnfi nяticяlяrindяn biri dя, яdяbi dilin xalq tяrяfindяn anlaшыlmayan bir hala dцшmяsi idi.

Sюz insanыn idrak prosesinя tяkan verяn яn mцhцm amildir. Sюzцn yaratdыьы tяяssцrat, ondan alыnan qavrayыш insanыn dцшцncя tяrzinin vя яmяli fяaliyyяtinin tяmяlindя durur.

XX yцzilin baшlanьыcыnda tцrk dilinin lцьяt tяrkibindя

яrяb, fars mяnшяli sюzlяr ifrat dяrяcяdя чoxluq tяшkil etdiyindяn яdяbi яsяrlяrdя, mяtbuatda dяrc olunan mяqalяlяrdя яksini tapan bir чox ifadяlяr, anlayышlar, istilahlar, hяtta bцtюv mяtnlяr oxucularыn mцtlяq чoxluьu tяrяfindяn anlaшыlmыrdы. Demяli, sюzцn idrak prosesinя tяsir imkanlarы da mяhdudlaшыrdы.

M.Я.Rяsulzadя Namik Kamalы dцnyanыn яn bюyцk яdяbi sюz ustalarы ilя yanyana qoymuш, яsяrlяri haqqыnda "qorxunc vя rяqabяt edilmяyяcяk qцdrяti-яdяbiyyяsi sayяsindя vцcuda gяtirdiyi яdяbiyyat" ifadяsi iшlяtmiшdir. Юndяr onu, elяcя dя Яbdцlhяqq Hamidlя Tofiq Fikrяti yeni яdяbi цslub yaradan dahilяr kimi tяqdim etmiш, onlarыn vяtяnpяrvяrliyini, amalpяrяstliyini inkar etmяyin "gцnяшi danmaq qяdяr bir korluq" olduьunu bildirmiшdir. Fяqяt eyni zamanda tяяssцf hissi ilя yazыrdы ki, bu bюyцk sюz ustalarы яsяrlяrini Osmanlы lisanы ilя qяlяmя aldыqlarыndan xalqыn bюyцk яksяriyyяti tяrяfindяn anlaшыlmыr. Elя bu sяbяbdяn dя Tцrkiyяdя yeni lisanчыlar vя tцrkcцlяr onlara mяxsus, яdяbi tяrz vя цslubdan bizardыlar".

Azяrbaycanda da яrяb vя fars sюzlяrinin цstцnlцk tяшkil etdiyi bir dil яdяbiyyat sahяsindя inhisarчы mюvqeyя malik idi. Bu mяsяlя ilя яlaqяdar юndяrin qяlяmя aldыьы bir epizoda diqqяt yetirяk: "Yцksяk bir dil ilя yazы yazan яdiblяrimizdяn birisinя mцraciяtlя anlaшыlmaz dilindяn шikayяt etmiшlяrdir. O da "biz Quba meydanы цчцn yazmыyoruz"- demiшdi. Tibqi bunun kimi яski lisan яsatizeyi-шцяrasы da шeir vя яdяbiyyat xalq цчцn deyil vя heч bir zaman xalqa getmяz, xalq ona gяlmяlidir, - diyordular. Яdяbiyyatda "sяnяt цчцn sяnяt" dцsturunu яsas ittixaz edяnlяr цчцn bяlkя, bu cavab kafidir. Fяqяt hяr шeydяn, яlяlxцsus яdяbiyyatdan bir fayda gюrяnlяri bu izah, яlbяttя, qane etmяzdi."

M.Я.Rяsulzadя "sяnяt sяnяt цcцndцr" mцbahisяsinin dolьun xarakteristikasыnы vermiшdir. Onun шяrhindяn mяlum olur ki, dяrin mяna daшыyan, fяlsяfi mяzmun kяsb edяn яdяbi яsяrlяrin, hяmчinin digяr xarakterli yazы юznяklяrinin xalq tяrяfindяn kцtlяvi шяkildя dяrk edilmяsi mцmkцn deyil. Lakin yuxarыda qeyd olunan qayda dilimizя tяtbiq olunarsa bu qяbildяn olan yazы юrnяklяrini xalq arasыndan чыxan ayrы-ayrы шяxslяr anlamaq niyyяtinя dцшdцklяri zaman bir neчя dilin qaydalarыnы яzbяrlяmяk vя mцxtяlif lцьяt kitablarыnы vяrяqlяyib altцst etmяk яziyyяtinя qatlaшmalы olmazlar.

(Арды вар)

№ 09 (167), Сентйабр 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

T Tц цr rk k x xa allq qlla ar rыы я яd dя яb biiy yy ya at tыы

Вагиф АСЛАН,

Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi Шяki bюlmяsinin sяdri, АДПУ Шяki filialыnыn baш mцяllimi

(Яввяли ютян сайларымызда) Иkinci portret isя qalibanя bir gюrцnцш vя arxasыndakы mяiyyяti ilя birlikdя, astaasta vя lяngяrli bir yeriшlя Иldыrыm Bяyazidin salыndыьы qяfяsя doьru addыmlayan Teymur Lяngin portretidir (Шякил 1) (Stanisлaw Chlebowski - Scanned from album "Malarstwo Polskie w zbiorach za granicа" by Stefania KrzysztofowiczKozakowska, Wydawnictwo Kluszczyнski).

сящ. 13

M ц h a z i r я l я r (XЫV щисся)

1451-1481.) 2.214.000 km2 -я qяdяr (Bax. Osman Nuri topbaш.

Osmanlы. Sяh.98.) geniшlяndirmiшdi. Sultan Sцleyman Qanuni isя (tяv.1495. hak. 15201566.) atasы Sultan Ы Sяlim Yavuzdan qalan 6.557.000 km2-lik яrazini 14.893.000 km2-lik bir яraziyя (Bax. Osman Nuri topbaш. Osmanlы. Sяh.172.) чevirmiшdi. Sultan Sцleyman Qanuninin oьlu ЫЫ Sяlimin (15661574) vя xцsusi ilя onun oьlu Sultan ЫЫЫ Muradыn (tяv. 1546.

Hak. 1574-1595.) dюvrцndя Osmanlыnыn яrazisi 19.902.000

vя onun юzяlliklяri.

Prof. Dr. Muhsin Mяcid "Baшlanьыcdan XVЫЫ яsrin sonuna qяdяr klassik Osmanlы яdяbiyyatы" adlы tяdqiqat iшindя bu mяsяlяni belя aчыqlayыr: "Osmanlы яdяbiyyatы" anlayышы Яbdцlhalim Mяmduhun "Tarixi-яdяbiyyatiOsmaniyyя"... яsяri ilя яdяbiyyat tarixчiliyi mяnasыnda iшlяdilmяyя baшlamыш vя ... ancaq Яli Canibin 1924-cц ildяn etibarяn uzun mцddяt dяrs

cы yzildяn sonradыr ki, "Azerи edebiyatы"nы ayrы bir qol halыnda incяliyяcяyiz" (Bax. Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt. Sяh.166.)

deyяn Ahmet Kabaklы da mцяyyяn mяnada haqlыdыrlar.

Hяr halda "XV яsrin sonundan" sonra XVЫ, "16-cы yzildяn sonra" isя "XVЫЫ yцzil" gяlir. Яlbяttя ki, Oьuz lяhcяsi bir gцnцn iчяrisindя Шяrq-Qяrb qollarыna ayrыla bilmяzdi. Чцnki bu onilliklяr tяlяb edяn bir proses idi. Яvvяla ona gюrя ki, sufifяlsяfi baxышlar mяhz XVЫ яsrdяn siyasilяшmяyя baшlamышdы.

Шякил 1 Цчцncц portretdя isя rяqs edirmiш kimi oynaya-oynaya yeriyяn aь atыnыn цstцndя Иstanbula daxil olan Fateh ЫЫ Mehmed (1451-1481) vя яtrafы tяsvir olunur (Шякил 2). (Fausto Zonaro. Mehmed ЫЫ, Entering to Constantinop-le).

Etiraf edilmяlidir ki, Alp Arslan vя Fateh ЫЫ Mehmed qяlяbяlяrindяn (1071 vя 1453) fяrqli olaraq, Яmir Teymur qяlяbяsi (1402) tцrkя baш ucalыьы gяtirmяdi.

XVЫ яsrdя baш verяn hadisяlяr dя цrяkaчan olmadы.

1514-cц ilin Чaldыran dюyцшц Osmanlыnыn qяlяbяsi ilя qurtardы, lakin tцrkя цz qaralыьыndan baшqa bir шey vermяdi.

Sultan Ы Sяlim Yavuz (15121520) vя Шah Иsmayыl Xяtai (1501-1524) чarpышmasы tцrkцn daha da gцcdяn dцшmяsinя sяbяb oldu. XVЫ яsrdяn adlayыb XVЫЫ яsrя keчhakeчdя 1699-cu ildя birlяшmiш Avropa (Baшda Papa olmaqla Avstriya, Lehistan, Venedik, Иspaniya, Иtaliya, Malta vя Rusiya. Bax. Tцrklцk bilgisi. Sяh.264.) qarшыsыnda tяklяnmiш Osmanlы Karlofca andlaшmasыnы imzalamalы vя vя bir чox яrazilяrdяn imtina etmяli oldu. Halbu ki, bura qяdяr Osman Qazi babasыndan qalan 4.800 km2-lik яrazini 16.000 km2-я (Bax. Osman Nuri topbaш. Osmanlы. Sяh.22.) чatdыrmышdы. XЫЫЫ-XЫV яsrlяrdя Osmanlы dюvlяtinin яrazisi geniшlяnяrяk 95.000 km2-dяn 500.000 km2-я (Bax. Elman Quliyev. Tцrk xalqlarы яdяbiyyatы. Sяh.68.)

qяdяr bюyцmцшdц. Atasы ЫЫ Muraddan (tяv.1404. hak.

1421-1444 vя 146-1451) qalan 880.000 km2 яrazini Fateh ЫЫ Mehmed (1444-1446 vя

nuni, Шah Ы Tяhmasib (tяv.

1514. hak.1524-1576) vя baшqalarы eyni bir dildя yazыb yaratmышlar. Яrazilяr vя dцnyagюrцшlяr arasыndakы sяrhяdlяri mцяyyяn etmяk uzun bir zaman tяlяb etmяsя dя, Oьuz lяhcяsinin Шяrq-Qяrb qollarыna ayrыlmasы uzun bir zaman tяlяb etmiшdir. Bu mяnada Ahmet Kabaklы юz fikrindя daha чox haqlы idi. Adi bir misal: Azяrbaycan vя Anadolu tцrklяri birbirilяrini indinin юzцndя dя чox asanlыqla baшa dцшцrlяr. Sяfяvi-Osmanlы arasыndakы mяlum

Шякил 2 km2 olmuшdu. Osman Nuri Topbaшыn "Osmanlы" kitabыnыn sonuna яlavя edilmiш xяritяdя (Шякил 3) isя Osmanlы яrazisinin 24 mln. km2 olduьu gюstяrilmiшdir. Bu, yяqin ki, Sultan Ы Яhmяdin (1603-1617) oьlu Sultan ЫV Muradыn (16231640) Osmanlыya qatdыьы yeni яrazilяr nяzяrя alыnmaqla tяrtib edilяn xяritяdir. (Osman Nuri Topbaшыn "Osmanlы"

kitabыnыn

kitabы olan "Яdяbiyyat" adlы яsяrinin tяsiri altыnda bu anlayыш юz yerini "Divan яdяbiyyatы" termininя. (Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. Ы c. Sяh. 10.) vermiшdir.

Bяli, XX яsr Tцrkiyя яdяbiyyatшцnaslыьыnda "Divan яdяbiyyatы" deyildikdя "Osmanlы яdяbiyyatы" baшa dцшцlmцшdцr vя indi dя elяdir.

Tяbiidir ki, Osmanlы

Elя bu siyasilяшmяnin nяticяsi idi ki, юzlяrini "sufi", "sofu" adlandыran, "qыzыlbaш adы ilя шюhrяt vя шan qazanan Sяfяvilяr "яsgяrlяrinя qыrmыzы чuxadan taclar" geyindirmiшdilяr, Osmanlыlar isя "sяrhяd komandanlarыna ... bundan belя sufi adы ilя heч kimsяnin Anadoluya keчmяmяsinя vя yollarыn zяbt olunmasыna dair яmrlяr" (Bax.Mehmed Solak-zadя. Tarix.

Шякил 3 sonuna яlavя edilmiш xяritя. Burada Osmanlы яrazisinin 24 mln. km2 olduьu gюstяrilir).

1. XV- XVЫЫ яsrlяr Anadolu tцrk яdяbiyyatы: "Osmanlы яdяbiyyatы" termini

dюvrц boyunca var olan яdяbiyyat яvvяllяrdя olduьu kimi xalq, tяkkя vя divan яdяbiyyatы шяklindя юz varlыьыnы sцrdцrmцшdцr. "XV яsrin sonundan etibarяn Qяrbi oьuzca Osmanlы tцrkcяsi, Шяrqi oьuzca azяri tцrkcяsi olmaq цzrя iki qola (Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. Ы c. Sяh.

10.) ayrыlmышdыr" qяnatindя olan

prof. dr. Muhsin Mяcid dя, "16-

Sяh.20.) vermiшdilяr. Bununla belя Mяhяmmяd Fцzuli (14941556), Ruhi Baьdadi (?-1605), Pir Sultan Abdal (onun Sultan Sцleyman Qanuni vя Шah Ы Tяhmasib zamanыnda yaшadыьы qeyd edilir), Sцnbцl vя ya Цmmi Sinan (?-1568), Sultan Ы Sяlim Yavuz, Шah И Иsmayыl Xяtai, Sultan Sцleyman Qa-

ayrыlmadan neчя yцz illяr keчmяsinя baxmayaraq, hяlя yцz neчя il bundan яvvяl bюyцk Azяrbaycan шairi M.Я.Sabir шeirlяrinin birindя yazыrdы: Babam sцnni, nяnяm шiя, dцrяk mяn!

Nя farsam mяn, nя hindяm mяn, tцrkям mяn!

(M. Я. Sabir.

Hophopnamя. Bakы, "Yazычы", 1980, 1992. Sяh.303.)

"Babasыnыn sцnni, nяnяsinin шiя" olmasыndan яvvяl dя, olandan sonra da fars deyil, hind deyil, mяhz tцrk olaraq qaldыьыnы dяfяlяrlя vurьulayan M.Я. Sabir "Osmanlыca" vя "Tцrk dili" istilahlarыnы mяna vя mяzmunca eyni hesab edir, "Оsmanlыcadan tяrcцmя tцrkя" istilahыndakы qeyri-dяqiqlik ilя barышa bilmirdi. 14 noyabr 1910-cu il tarixli "Gцnяш" qяzetinin 70-ci sayыnda "...Mirzя Mяhяmmяd Axundovun ...Osmanlыcadan tяrcцmя edilmiш "Nяdamяt" nam яsяri dяxi ... nяшr edildi" (Bax. Mirzя Яlяkbяr Sabir. Hоphоpnamя. Sяh.459.) cцmlяsinя M.Я.Sabir 17 noyabr 1910-cu il tarыxdя, yenя hяmяn qяzetdя юz mцnasibяtini belя bildirmiшdi: "Оsmanlыcadan tяrcцmя tцrkя"... Bunu bilmяm Gеrчяk yazыyоr gяncяli, yainki hяnяkdir.

Mцmkцn iki dil bir-birinя tяrcцmя, amma "Оsmanlыcadan tяrcцmя tцrkя" nя dеmяkdir?!

(Bax. Mirzя Яlяkbяr Sabir.

Hоphоpnamя. Иki cilddя. Ы cild. sяh. sяh.313.)

(Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 14

№ 09 (167), Сентйабр 2018

D DИИL LЯ ЯN NЧ ЧИИ ЩЕКАЙЯ hal яhlisяn. Bu gцndяn mяn oldum sяnin Рясул "krышan", bu шяrtlя ki, haqqы gecikdirИЛМЯДДИНОЬЛУ mяyяsяn. Sяnin gecikmяyin mяnim dя (Яввяли ютян сайымызда) Ъумалы сюзцнц кясиб, бир мцддят хяйала далдыгдан сонра йенидян сющбятя башлады: - Ona gюrя dя tяcili mцшtяri tapыb, mяnzilimizi dяyяr-dяymяzinя satdыq. Bizim ailяni heч kimin tanыmadыьы, шяhяrkяnarы yerdя adi bir hяyяt evi alыb, orada yaшamaьa baшladыq. Bacыm oradakы mяktяbdя dяrslяrinя davam edirdi.

Anam isя artыq ev iшlяrini gюrя bildiyi, юzцnя qulluq edя bildiyi цчцn mяn onu evdя tяk buraxыb,юz "iшimin" dalыnca gedirdim. Bir sюzlя yeni hяyata yavaшyavaш alышыrdыq.

Kюhnя qonшum Cumalыya qulaq asa-asa onlarыn ailя dramыna acыsam da, aчыq etiraf edim ki, dilяnчilik vя dilяnчilяr haqqыnda ondan daha чox bilgilяr almaq istяyimi boьa bilmirdim. Amma ona яvvяllяr dя beynimdя dolandыrdыьыm bяzi suallarы vermяk istяsяm dя, bunu edя bilmяdim. Mяnim sadяcя: - Sonra nяlяr oldu? - demяyimlя kюhnя qonшum Cuqqu hяyatы boyu yaшadыьы, bцtцn olub-keчяnlяri sюylяmяklя sanki ondan nяlяri soruшa bilяcяyimi duyurmuш kimi, mяni maraqlandыran, dilяnчiliklя baьlы bцtцn mяziyyяtlяri bir-bir aчыb-tюkцrdц: - Иlk vaxtlar mяnя чox чяtin olurdu. Яvvяla mяn necя яl aчmaq, necя sяdяqя istяmяk vя bu hallarda юzцnц necя gюstяrmяyi belя bilmirdim. Цstяlik dя mяn kюhnя dilяnяnlяr arasыnda baш чыxarmalы, юzцmя yer elяmяli idim. Bu isя чox чяtin idi. Demяk olar шяhяrin hяr kцчяsi, tini bu qяbil insanlar arasыnda bюlцnmцшdц. Bu sяbяbdяndir ki, mяn bir yer tapыb, uzaьы bir gцn, iki gцn "iшlяyяn" kimi baшыmыn цstцnц alыrdыlar. Mяnim burada dilяnmяyimя kimin razыlыq verdiyini, kimя haqq ("dolya") verdiyimi soruшur vя mцsbяt cavab almadыqda mяni oradan qovurdular. Bяzi hallarda olurdu ki, яlimdяn yыьdыьыm pullarы da alыb, mяni шapalaqlayыb qovurdular. Amma bu halыmda da xяstя anam, mяni gюzlяyяn bacыm gюzцmцn qabaьыna gяlirdi vя mяn юzцmя bir az toxdaqlыq verib, baшqa bir yerdя dilяnirdim ki, axшam evя яliboш qayыtmayыm. Bu minvalla gah orda, gah burda bir neчя vaxt чalышsam da, artыq baшa dцшцrdцm ki, belя gedя bilmяz. Юzцm цчцn arxa ("krышa") axtarmaьa qяrar verdim. Sizя deyim ki, o "adamы" tapmaq чяtin olmadы. Fikir verib, gюrцrdцm ki, mяni qovan adamlar mяndяn bir az aralыda oturan dilяnчilяrin yanыndan elя юtцb keчirlяr ki, sanki onllarы gюrmцrlяr.

Yenя adi "iш gцnlяrimdяn" biri idi. Bir dя gюrdцm ki, sahя mцvяkkilinin kюmяkчisi gяlir. Sakitcя dayandыьыm yerdя dayandыm. O, adam mяnя yaxыnlaшыb, mяni qovmaq istяyяndя mяn ondan soruшdum ki, mяni niyя qovursan. Mяn bu dilяnчiliyimlя xяstя anama baxыram.

O mяnя dedi ki, bu rяisin gюstяriшidir, get dяrdini ona denяn.

Mяn oradan birbaшa onun rяis adlandыrdыьы sahя mцvяkkilinin yanыna gяldim. Vяziyyяti olduьu kimi ona sюylяyib, mяnя dilяnmяyя imkan vermяlяrini xahiш etdim. O, яlindяki telefonla oynaya-oynaya mяnя elя-belя danышmaq imkanы verdi vя mяn sюzцmц qurtaranda mяnя bir чяpяki nяzяr salыb: - Я, bu boyunla mяni dolayыrsan. Anan xяstяdir, apar xяstяxanalarыn birinя. Hюkumяtimiz ona baxacaq. Юzцn dя get bacыnla birlikdя internat mяktяblяrdяn birinя, orada yaшa vя dяrslяrini oxu. Vacibdir ki, dilяnчilik edib, xalqыn cibinя girяsяn? Sяni bir dя buralarda gюrsяm on beш sutkalыьa gюndяrяcяyяm. Di dur чыx get.

Mяn sakitcя oturub onun gюzlяrini iчinя baxdыm vя яrklя: - Ayda neчя manat vermяliyяm? - deyяndя onun цz cizgilяri tamam dяyiшdi vя mяnim gюzцmdя ayaq altda qalan, яzilmiш яskinasa чevrildi.

- Aчыq deyim ki, balaca olsan da,

kimlяrinsя qяbuluna getmяyimi gecikdirя bilяr, - deyib, rяis kreslosunda bir az da yayxandы vя mяnя яl uzatdы. Mяn sakitcя ayaьa qalxdыm, onun яlini sыxыb, otaqdan чыxdыm.

Yol boyu fikirlяшirdim ki, artыq mяn heч kimdяn qaчыb-gizlяnmяdяn юz "iшimi" gюrя bilяcяyяm. Amma indi mяnim чalышmaьыm tяkcя ailяmiz цчцn olmamalыydы. Mяn юzцmdяn цstdяki "dilяnчiyя" dя dilяnib, sяdяqя yыьmalыydыm.

Mяn tam sakitliklя vя diqqяtlя Cumalыnыn danышdыqlarыna qulaq asыrdыm.

Onun fikrini yayыndыrmamaq цчцn, яl iшarяsi ilя ofisiantы чaьыrdыm vя nahar sifariш etdim. Hяmsюhbяtim mяnim hяrяkяtlяrimi sakitcя qarшыlayыb, heч nя demяdяn sюhbяtinя davam etdi.

- Bu minvalla bir neчя vaxt dilяndim. Rяisin haqqыnы vaxtlы-vaxtыnda чatdыrыrdыm. Onunla чox yaxыn olmuшduq. Mяnя dяyib-dolaшan yox idisя dя, qazancыm getdikcя azalыrdы. Artыq

bir sinifdя oxuya bilmяzdim. Bir gцn axшam evя gяlib, anama vя bacыma dedim ki, siz mяnя kюmяk etmяlisiniz ki, buraxdыьыm illяrin dяrs boшluьunu doldurum. Onlar mяnim bu qяrarыma sevindilяr. Biz ciddi шяkildя "oxumaьa" baшladыq. Bir neчя mцddяt hazыrlaшandan sonra bяlli oldu ki, mяn demяk olar bцtцn fяnlяr цzrя yaxшы mяlumatlanmышam.

Gцnlяrin bir gцnц getdim mяktяbimizin direktorunun yanыna. O, mяni tanыmыrdы, bizim mяktяbя tяzя tяyin olunmuшdu.

Mяn юzцmц tяqdim etdim. Kimяsя tapшыrыq verdi ki, mяnim sяnяdlяrimi tapыb, gяtirsinlяr. Gяtirdilяr. Direktor sяnяdlяrя baxandan sonra, mяni bir qяdяr sualcavaba tutdu vя юyцdlяrini vermяyя baшladы. Mяn юmrцmцn bu qыsa dюvrцndя amansыz hяyat sыnaqlarыndan keчdiyim цчцn, bura gяlяrkяn dя nя edяcяyimi dяqiqlяшdirmiшdim. Odur ki, sakitcя direktoru dinlяdim. O, sюzцnц qurtarыb, цzцmя baxanda yavaшca dedim: - Mцяllimя, nяsihяtlяrinizя vя mцnasibяtinizя gюrя чox saь olun. Ancaq mяn dяrsя gяlя bilmяyяcяyяm. Ailя-

mяn o balaca Cuqqu deyildim, boy-buxunum artmышdы. Adamlar da gюrцrdцlяr ki, saьlam vя cavan yeniyetmяyяm, mяnя sяdяqя vermяyi artыq sayыrdыlar. Yяni ki, "get iшlя, qazan". Чox fikiirlяшяndяn sonra qяrara gяldim ki, mяnя dяfяlяrlя yaxыnlaшыb, dilяnmяk istяdiklяrini bildirяn adamlardan bir dяstя dцzяldim. Bir az gцlmяli dя olsa, baшladыm юz "biznesimi" qurmaьa. Dediyim adamlarы юz яrazimdя, mцxtяlif yerlяrdя yerlяшdirdim.

"Krышamla" danышыb, razыlaшdыm vя onun haqqыnы bir qяdяr artыrdыm. Adamlarыmыn iчяrisindя kasыb uшaqlar, qocalar vя bir neчя шikяst adamlar da var idi. Tezliklя "iшчilяrimin" sayы otuzu юtdц. Artыq юzцm dilяnmirdim. Hяr axшam onlardan mяnя чatasы haqqыmы yыьыrdыm. Gцndцzlяr isя яrazini gяzib, dolaшыrdыm ki, onlara nяzarяt edim vя maneчilik edяnlяri neytrallaшdыrыm. Mяnim adamlarыm indi tяkcя "krышamыn" яrazisindя deyil, qonшu "rяislяrin" dя яrazisindя iшlяyirdilяr. Sюzsцz ki, hяmin яraziyя baxanlarla da razыlыьыmыz var idi. Qonшu, bir sюzlя iшlяrim qaydasыna dцшmцшdц.

Bu arada naharыmыzы masaya dцzdцlяr. Sюhbяtimizdя bir az ara yarandы. Mяn sцkutu pozmaq цчцn Cuqqudan anasыnы vя bacыsыnы soruшdum. O, anasыnыn demяk olar tam saьaldыьыnы vя bacыsыnыn da vяziyyяtinin yaxшы olduьunu dedi. Biz naharыmыzы edя-edя sюhbяtimizi davam etdirirdik. Mяnim istяyim bu idi ki, Cuqqu bayaqkы hekayяtinin ardыnы davam etsin. Belя dя oldu.

- Mцяllim, artыq mяn on beш yaшыn iчindя idim. Fikirlяшdim ki, yarыmчыq qalan tяhsilimi davam etdirim. Aydыn mяsяlя idi ki, mяn юzцmdяn beш-altы yaш kiчik uшaqlarla mяktяbdя, daha doьrusu

mizin чюrяk gяtirяni tяkcя mяnяm. Amma dяrsя gяlmяdяn attestat almalыyam.

Bu iшdя sizin mяnя kюmяyiniz lazыmdыr.

Onu da deyim ki, mяn evdя xяstя anamыn kюmяyi ilя bцtцn mяktяb proqramlarыnы hazыrlayыram. Юzц dя яmin ola bilяrsiniz ki, hяr gцn dяrsя gяlяn шagirdlяrinizin яksяriyyяtindяn hazыrlыqlыyam.

Direktor bir az duruxdu vя nя fikirlяшdisя, qяti olaraq, mяnim dяrsя gяlmяdяn attestat almaьыыma sюz vermяdi. Mцxtяlif bяhanяlяrlя mяnim istяyimi rяdd etmяyя чalышdы. Son sюzц bu oldu: - Yuxarыdan gяlib, yoxlayanlarыn aьzыnы mяn necя yumacaьam?

Mяn heч nя demяdяn hazыrlayыb, cibimя qoyduьum baьlы zяrfi onun masasыnыn цstцnя qoydum. O, яvvяlcя bir az чaшqыnlыqla mяnя baxdы vя sakitcя zяrfi sыyыrыb, gюtцrdц, цzцmя baxmadan: - Lazыm olsan mяn sяni necя tapacaьam? - dedi.

- Zяrfin iчяrisindя hamыsыnы yazmышam, nя vaxt zяng etsяniz, mяn hazыram, - dedim.

Belяcя mяn yenidяn mяktяbli oldum, necя deyяrlяr, "qiyabiчi" шagird olaraq. Иnsafla desяm, mяn evdя hяr gцn heч nяdяn asыlы olmadan яn azыndan iki saata yaxыn dяrs oxumaьыma davam edirdim. Dilяndiyim pullarыn kюmяyi ilя mяktяbi bitirib, attestat aldыm. Hяmin ili dя universitetя qяbul olundum. Yenя dilяndiyim pullarыn kюmяyi ilя oranы da "oxuyub", baшa vurdum.

- Oxuyub, tяhsil almaьы чox dцz elяmisяn. Bяs, ali tяhsil alandan sonra da "biznesini" davam etdirdinmi? - deyя soruшdum. Cuqqu gцlцmsцndц, baшыnы yellяdяrяk, - "bяli" - dedi vя sюhbяtini davam etdirdi.

- Mяnim dilяnчilяrdяn ibarяt шяbяkяm чox bюyцmцшdц vя шяhяrin bцtцn яrazilяrindя "iшчilяrim" чalышыrdы. Hяr яrazi цzrя kюmяkчilяrim vardыr. Onu da deyim ki, mяn iшimdя чox ciddiyяm. Heч kimя imkan vermяrяm ki, mяnim tяlяblяrimi pozsun. Bununla belя mяn onlarla чox hцmanist davranыram. Gцndяlik haqlarыnы tяyin edяndя hяr шeyi nяzяrя alыram. Yaшlarыnы, шikяst olub-olmamalarыnы, qadыn vя ya kiшi olmalarыnы vя яsasяn dя ailя vяziyyяtlяrini. Чalышыram ki, "komandamda" hяr шey яdalяtli olsun.

Hяtta onlara nюvbя ilя istirahяt gцnlяri dя verirяm. Bцtцn bu iшlяrimя gюrя onlar da mяnя hюrmяtlя yanaшыrlar. Ишimin asan vя rяvan getmяsindя indi daha bюyцk postda oturan ilk "krышam" vя sonralar tapdыьыm vяzifя adamlarыnыn mяn dilяnчidяn aldыqlarы dilяnчi payыna gюrя etdiklяri "xidmяtlяr" яsas rol oynayыrdы. Иndi шцkцr Allaha, mяnim gцzяranыm, ailя iшlяrim чox yaxшы haldadыr.

Anamыn sяhhяti dцzяlib, bacыm ali tяhsilli hяkimdir vя keчяn il ailя qurub. Mяn anamla yeni aldыьыmыz rahat mяnzildя yaшayыrыq. Юzцmцzя gюrя babat maшыnыmыz da var. Цzr istяyirяm, gяlяn ayыn beшindя юzцmя toy чaldыrыb, anamыn arzusunu yerinя yetirяrяk, gяlin gяtirmяyя hazыrlaшыram. Bir sюzlя чox шцkцrlяr olsun, hяr iшim qaydasыndadыr. Hяrdяn oturub fikirlяшirяm ki, bяlkя bu iшimdяn яl чяkim vя baшqa bir iшin qulpundan yapышыm. O dяqiqя dя fikrimdяn daшыnыram. Axы indi mяnim neчя illяrя яmяlя gяtirdiyim vя onlarla ailяnin imkansыzlыьыnын daшыnы az da olsa ataraq, bir tikя yavan чюrяk qazana bilяn "komandam" var. Mяn yuxarыdakы "dilяnчilяrя" haqq verя-verя onlarы birtяhяr saxlayыram.

Mяn getsяm onlar pяrяn-pяrяn dцшяcяklяr. Яksяriyyяti юzцnя "krышa" tapa bilmяyяrяk, bu axыnda ayaqlanacaqlar. Иndi mяni dцшцndцrяn yalnыz budur.

Qonшu, mяn hiss edirяm ki, dilяnчilik vя dilяnчilяrin dilяnmя sяbяblяri, gцzяranlarы sizi чox maraqlandыrыr. Bunu baшa dцшяrяk, mяn sizin bu qяdяr vaxtыnыzы alыb, юz dilяnчi hяyatыmы danышdыm.

Dцzцnц deyim ki, bu mюvzu mяnim юzцmц dя чox maraqlandыrыr. "Dilяnчi" deyяndя hamы kцчяdя oturub, gяlib-gedяnlяrdяn чюrяk pulu istяyяn o binяvalarы fikirlяшirlяr. Yaxшы, bu belяdirsя, idarя vя mцяssisяlяrdя bir adi arayыш цчцn pul tяlяb edяnlяr, harasa bir yerя iшя girmяk istяsяn, щяр щансы бир иш цчцн мцраъият етсян "шirinlik" tяlяb edяnlяr, dюvlяt rцsumundan яlavя olaraq, pul ("шapka") tяlяb edяnlяr kimlяrdir? Чяkinmяdяn deyirяm: - Яsl "DИLЯNЧИLЯR" onlardыr!

Dюvlяtin, hюkumяtin vя mяnsub olduьu xalqыn adыnы aшaьыlayan цzdяniraq mяmurlar, qulluqчular. Mяn vя mяnim kimilяr isя hяyatda qalmaq цчцn baшqa imkanы olmayan binяva sяdяqя yыьanlarыq.

Etiraf edirяm ki, dilяnчilik formasыndan asыl olmayaraq, yaxшы яmяl sayыla bilmяz. Amma gяlin baxaq gюrяk hansыna bяraяt qazandыrmaq olar, hansыna yox. Biz, kцчя dilяnчilяri mцяyyяn bir yerlяrdя dayanыr vя mцlayimcяsinя gяlib-keчяnlяrdяn "чюrяk pulu" istяyirik.

Verяn verir vя vermяyяnlяr юtцb-ke-чirlяr. Vяssalam. Amma bizdяn fяrqli olaraq, ofislяrdя, yumшaq kreslolarda oturan mяmur-dilяnчilяr "ovu bяrяdя yaxalayыrlar." Hцnяrin var o mяmurun payыnы vermяmiш hяr-hansы bir iшini hяll elя. (Sюzsцz ki, bu sюzlяr bцtцn mяmurlara aid deyildir.) Mцяllim, indi deyя bilяrsinizmi haнsы dilяnчilяr daha qorxuludurlar? Kцчяlяrdя, daш-kяsяk цstцndя oturub dilяnяnlяri yaradan sяbяblяr, hamыnыn bildiyi kimi яsasяn ehtiyacdan яmяlя gяlir. Fariz mцяllim, bayaqdan mяn danышыram, siz dinlяyirsiniz. Иndi istяyirяm mяnя deyяsiniz, o kabinetlяrdя yetiшяn vя formalaшыb, alaq otu kimi cяmiyyяtimizi saran "dilяnчilяrin" belя yayыlmasыnыn sяbяbi nяdir?

- ...

Mяn, чox suallara cavablar almaьы bacaran bir jurnalist, юmrцnц dilяnчilikdя keчirяn, kюhnя qonшum Cuqqunun sualыnы cavablandыrmaqda aciz idim...

Bakы. 11.10. 2016.

№ 09 (167), Сентйабр 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 15

Д ДЙ ЙП П э эу уш шя яс си и

ДИГГЯТ, УШАГЛАР!

Tural NИФТАЛЫЙЕВ,

Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin Tяbliьat vя тяшviqat цzrя иnspektoru, polis baш leytenantы Respublikamыzыn цmumtяhsil mяktяblяrindя yeni dяrs ilinin baшlanmasы ilя яlaqяdar kцчя vя yollarda nяqliyyat vasitяlяrinin hяrяkяt intensivliyinin yцksяk olduьu bir шяraitdя mяktяblilяrin tяhlцkяsizliyinin tяmin edilmяsi, xцsusilя uшaq vя yeniyetmяlяrin yol hяrяkяti ilя baьlы hяyat vя saьlamlыqlarыnыn qorunmasы vacib mяsяlя kimi qarшыda durur.

Daxili Ишlяr Nazirliyinin rяhbяrliyinin vя yerlяrdяki mцvafiq qurumlarыn bu sahяyя xцsusi diqqяt yetirmяlяri nяticяsindя юlkяdя nяqliyyat vasitяlяri sayыnыn ilbяil artmasы fonunda yol-nяqliyyat hadisяlяrinin vя qяzalarda юlяnlяrin sayыnыn azalmasыna baxmayaraq, 2018-ci ilin 8 ayы (yanvar-avqust) яrzindя respublika яrazisindя uшaq vя yeniyetmяlяrin iшtirakы ilя baш vermiш yol-nяqliyyat hadisяlяrindя 32 azyaшlыnыn hяlak olmasы, 119 nяfяrin isя xяsarяt almasы ciddi narahatlыq doьurur.

Bu sяbяbdяn uшaq vя yeniyetmяlяrin iшtirakы ilя yolnяqliyyat hadisяlяrinin qarшыsыnыn alыnmasы istiqamяtindя profilaktiki tяdbirlяrin gцclяndirilmяsi, habelя цmumtяhsil mяktяblяrindя шagirdlяrя tяhlцkяsiz davranыш vяrdiшlяrinin aшыlanmasы vя tяdris prosesinin effektliyinin yцksяldilmяsinя dюvlяt yol polisinin kюmяyinin artыrыlmasы mяqsяdi ilя Daxili Ишlяr Nazirliyinin 12 sentyabr 2018-ci il tarixli mцvafiq gюstяriшinя яsasяn 2018-ci ilin sentyabr ayыnыn 15-dяn, oktyabr ayыnыn 15-dяk respublika яrazisindя "Diqqяt, uшaqlar!" adы altыnda hяrяkяtin tяhlцkяsizliyi aylыьы keчirilir.

14 sentyabr 2018-ci il tarixdя Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin tяbliьat vя tяшviqat цzrя

2018-ci ilin 8 ayы (yanvar-avqust) яrzindя respublikaмызын яrazisindя uшaq vя yeniyetmяlяrin iшtirakы ilя baш vermiш yol-nяqliyyat hadisяlяrindя 32 azyaшlы hяlak olmuш, 119 nяfяr xяsarяt almышdыr. inspektoru, polis baш leytenantы Tural Niftalыyev Шяki шяhяri яrazisindя aylыьыn keчirilmяsi barяdя sцrцcцlяrin mяlumatlandыrыlmasы mяqsяdi ilя tяdbir keчirmiшdir. Tяdbir zamanы 55 sцrцcц saxlanыlaraq onlara maariflяndirici vяrяqяlяr paylanmышdыr. Sцrцcцlяrя tяqdim edilяn vяrяqlяrdя onlarыn yaddaшlarыnы tяzяlяmяlяri цчцn, Yol Hяrяkяti Haqqыnda Qanunun 54cц maddяsi vя Azяrbaycan Respublikasы ИXM-nin 330.0.1 vя 330.0.2-ci maddяlяri qeyd olunmuшdur.

Bundan яlavя, polis baш leytenantы Tural Niftalыyev 2018-ci ilin sentyabr ayыnыn 15dяn, oktyabr ayыnыn 15-dяk respublika яrazisindя "Diqqяt, uшaqlar!" adы altыnda hяrяkяtin tяhlцkяsizliyi aylыьыnыn keчirilmяsi barяdя mяktяblilяrin maariflяndirilmяsi, elяcя dя onlara "Piyadanыn vяzifяlяri"nin юyrяdilmяsi mяqsяdilя 18 sentyabr 2018-ci il tarixdя Шяki шяhяri 8 saylы Beynяlmilяl tam orta mяktяbindя tяdbir keчirmiшdir.

Yeni dяrs ilindя, ilk maariflяndirici tяdbirin mяhz Шяki шяhяri 8 saylы Beynяlmilяl tam orta mяktяbindя keчirilmяsinin mяqsяdinin, bu mяktяbin Шяki шяhяri Sabit Rяhman kцчяsindя yerlяшmяsi vя Шяki bazarыnыnda hяmin яrazidя olmasы sяbяbindяn, bu kцчяnin xidmяti яrazidя hяrяkяtin intensivliyinin яn yцksяk olduьu bir яrazi olmasы, bununla yanaшы bu mяktяbin nяinki rayonda, hяtta regionda шagird sayыna gюrя (hazыrlыq qrupunda tяhsil alan uшaqlarla birlikdя, bu mяktяbdя 1400-я yaxыn шagird tяhsil alыr) яn bюyцk цmumtяhsil mцяssisяsi olmasыnыn nяzяrя alыndыьы qeyd olunmuшdur.

Tяdbir zamanы, Tural Niftalыyev чыxыш edяrkяn bildirmiшdir: Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti, Silahlы Qцvvяlяrimizin Ali Baш Komandanы Cяnab Иlham Яliyevin apardыьы uьurlu iqtisadi siyasяtin nяticя-

sindя, respublikamыza xarici юlkяlяrdяn idxal olunan nяqliyyat vasitяlяrinin sayы nяinki ilbяil, hяtta gцnbяgцn чoxalmaqdadыr.

Avtomobillяrin sayыnыn artmasы respublikamыzыn avtomobil yollarыnda hяrяkяtin intensivliyinin yцksяlmяsinя sяbяb olmuшdur.

Hяrяkяtin intensivliyi nя qяdяr yцksяk olarsa yol-nяqliyyat hadi-sяlяrinin baш vermяsi dя bir o qяdяr labцtdцr. Lakin, buna baxmayaraq Azяrbaycan Respublikasыnыn Daxili Ишlяr Nazirliyi, Nazirliyin Baш Dюvlяt Yol Polisi Иdarяsi, elяcя dя yerlяrdяki mцvafiq qurumlar yol-nяqliyyat hadisяlяrinin qarшыsыnыn alыnmasы istiqamяtindя яmяli, tяшkilati vя profilaktiki tяdbirlяr hazыrlayыb hяyata keчirirlяr. Lakin, gюrцlmцш bцtцn bu tяdbirlяrя baxmayaraq 2018-ci ilin 8 ayы (yanvaravqust) яrzindя respublika яrazisindя uшaq vя yeniyetmяlяrin iшtirakы ilя baш vermiш yol-nяqliyyat hadisяlяrindя 32 azyaшlы hяlak olmuш, 119 nяfяr isя xяsarяt almышdыr. O cцmlяdяn mцяyyяn edilmiшdir ki, bяzi hadisяlяrdя sцrцcцlяrlя yanaшы piyadalarыnda tяqsiri vardыr.

Bundan da, belя qяnaяtя gяlmяk olar ki, piyadalar yol hяrяkяti qaydalarыnы lazыmi sяviyyяdя bilmirlяr vя onlara яmяl etmirlяr.

Bu sяbяbdяndя piyadalarыn intizamыnыn artыrыlmasы, kцчя hяrяkяti qaydalarыnыn юyrяdilmяsi vя tяhlцkяsiz davranыш vяrdiшlяrinin aшыlanmasы mяqsяdi ilя tяhsil mцяssisяlяrindя maariflяndirmя tяdbirlяrinin aparыlmasыna ehtiyac vardыr. Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsi tяrяfindяn bu istiqamяtdя mцяyyяn iшlяr gюrцlцr. Belя ki, 2018-ci ilin yanvar-iyun aylarы яrzindя, Azяrbaycan Respublikasы Daxili Ишlяr Nazirliyinin 05 dekabr 2014-cц il tarixli, 023 nюmrяli яmri ilя elan edilmiш "Narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin vя onlarыn prekursorlarыnыn qanunsuz dюvriyyяsinя qarшы mцbarizяnin vяziyyяti" haqqыnda KQ-5/1

nюmrяli Kollegiya Qяrarыnыn 8-ci bяndinin icrasы ilя baьlы "Gяnclяr narkotiklяrя yox deyir" hцquqi mюvzuda azyaшlы vя yeniyetmяlяrin milli vяtяnpяrvяrlik ruhunda tяrbiyяlяndirilmяsi vя baxыmsыzlыьыnыn qarшыsыnыn alыnmasы, maariflяndirilmяsi istiqamяtindя rayonun digяr aidiyyatы qurumlarы ilя birlikdя tяdbirlяr hяyata keчirilmiшdir. Шяki ШRPШ-nin rяisi, polis polkovniki cяnab Яbцlfяt Rzayevin gюstяriшi vя nяzarяti altыnda tяrtib edilmiш cяdvяl цzrя rayonun цmumtяhsil mяktяblяrindя, elяcя dя universitet vя kolleclяrdя "Gяnclяr narkomaniyaya yox deyir", "Dini radikalizmя qarшы mцbarizя hяr birimizin borcudur", "Erkяn nikah vя onun fяsadlarы", "Yol hяrяkяtinin tяhlцkяsizliyindя piyadalarыn rolu" mюvzularыnda keчirilяn hяmin tяdbirlяrin hяr birindя iшtirak edilmiшdir. Bu tяdbirlяr, 2018-ci ilin yanvar-iyun aylarы яrzindя 25 tяhsil mцяssisяsindя keчirilmiшdir. Яlavя olaraq, piyadalarыn intizamыnыn artыrыlmasы vя tяhlцkяsiz davranыш vяrdiшlяrinin aшыlanmasы mяqsяdi ilя Шяki rayonu, Yeni Чяlяbixan mяcburi kючkцnlяr qяsяbяsindя yerlяшяn Xocalы шяhяr 3 saylы tam orta mяktяbindя vя 5 цmumi orta mяktяbdя Dюvlяt Yol Polisi tяrяfindяn ayrыca maariflяndirmя tяdbirlяri hяyata keчirilmiшdir.

Bundan яlavя, 05 iyun 2018-ci il tarixdя Baш Dюvlяt Yol Polisi Иdarяsinin Hяrяkяtin Tяhlцkяsizliyinin Tяbliьi vя Иctami

Qurumlarla Яlaqяlяr Шюbяsinin rяhbяrliyinin iшtirakы ilя Шяki шяhяri 10 nюmrяli tam orta mяktяbin akt zalыnda, шяhяr mяktяblяrinin bir neчяsindяn seчilmiш 150 nяfяr шagirdin iшtirakы ilя tяdbir keчirilmiшdir. Цmumilikdя, Шяki Dюvlяt Yol Polisi tяrяfindяn 2018ci ilin yanvar-iyun aylarы яrzindя 32 tяhsil mцяssisяsindя tяdbir keчirilmiшdir.

Aparыlmыш bu profilaktiki tяdbirlяr mцsbяt nяticя vermiш, bugцnяdяk xidmяti яrazidя piyadanыn yol hяrяkяti qaydasыnы pozmasы sяbяbindяn heч bir yolnяqliyyat hadisяsi baш vermяmiшdir.

Lakin, bu gюstяricilяr bizi arxayыnlaшdыrmыr, bu cцr maariflяndirmя tяdbirlяri 2018/ 2019-cu tяdris ilindя dя tяrяfimizdяn rayonun bцtцn tяhsil mцяssisяlяrindя mцtяmadi olaraq davam etdirilяcяkdir.

Tяdbir zamanы, шagirdlяrя kцчя hяrяkяti qaydalarы barяdя яtraflы mяlumat verilmiш, onlarы maraqlandыran suallar cavablandыrыlmыш vя hяr birinя yol hяrяkяti haqqыnda qanunun 40-cы maddяsi, "Piyadanыn vяzifяlяri" yazыlmыш vяrяqяlяr paylanmышdыr.

Tяdbirin yekununda, "Yol Hяrяkяti Qaydalarыna Яmяl Edяk-Qяzalardan Uzaq Olaq" шцarы sяslяndirilmiшdir.

Tяdbirdя, ARB Televiziyasыnыn чяkiliш qrupuda iшtirak etmiшdir.

ШЯКИ ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ № 09 (167), Сентйабр 2018

ДИГГЯТ! ИНТЕРНЕТ ИСТИФАДЯЧИЛЯРИНИН НЯЗЯРИНЯ: БИЗИМ WEB СЯЩИФЯЛЯРИМИЗ: http://sheki.io.ua http://belediyye.io.ua http://belediyye.sheki.city http://sheki-municipality.narod.ru http://issuu.com/shekibelediyyesi http://facebook.com/shekibelediyyesi

"Иpяkчi" vя "Шяkinin sяsi" мцкафат алды Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtindя бу ил keчirilяn Milli Qurtuluш gцnц ilя baьlы yыьыncaqda "Иpяkчi" vя "Шяkinin sяsi" qяzetlяrinin baш redaktoru Aydыn Mяmmяdov Шяki шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin Fяxri Fяrmanы ilя tяltif olunmuшdur.

Yыьыncaqda vurьulanmышdыr ki, bu il "Иpяkчi" qяzetinin 85, "Шяkinin sяsi" qяzetinin isя 25 yaшы tamam olur vя bu qяzetlяrin yubileylяrinin mяhz Milli Qurtuluш gцnц ilя baьlы tяdbirdя qeyd edilmяsi vя baш redaktorunun mцkafatlandыrыlmasы heч dя tяsadцfi deyil; belя ki "Иpяkчi" qяzetinin davamы olan "Шяkinin sяsi" qяzetinin birinci sayы Salis vя Aydыn Mяmmяdovlarыn tяsisчiliyi ilя mяhz Milli Qurtuluш gцnцndя - 15 iyun 1993-cц ildя чap olunub. Elя hяmin sayda ulu юndяr Heydяr Яliyevin ikinci dяfя hakimiyyяtя qayы-dышы belя qiymяtlяndirilmiшdi: "Heydяr Яliyevin Vяtяnin bu dar gцnцndя xalqыn harayыnы eшidib Bakыya gяlmяsi, qardaш qыrьыnыnыn qarшыsыnы almaq цчцn gюstяrdiyi tяшяbbцslяr tяkcя pataxtda deyil, шцbhяsiz ki, respublikamыzыn digяr bюлgяlяrindя dя ona gцclц rяьbяt hissi doьurmuшdur. Bu gцn Heydяr Яliyev mцstяqil respublikamыzыn яn istяkli юvladыdыr -

Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti башчысынын биринъи мцавини Щясян Щясянов Айдын Мяммядова Фяхри фярманы тягдим едяркян xalq yenidяn юz bюyцk rяhbяrinя sonsuz mяhяbbяtini bildirir. Иndi bцtцn Azяrbaycanda - qaynar nюqtяlяrdя, sяrhяd bюlgяlяrindя dincliyin vя яmin-amanlыьыn hюkm sцrяcяyi, torpaqlarыmыzыn dцшmяn tapdaьыndan azad olunacaьы gцn uzaqda deyil... Яliyev mцdrik adamdыr. Aьыr tяqiblяrя mяruz qalmыш, lakin heч vaxt onu bir insan, шяxsiyyяt kimi sыndыrmaq mцmkцn olmamышdыr. Sadя vя mцdrik Azяrbaycan xalqы Яliyevin gцcцnя, onun bir insan, rяhbяr kimi gюzяl keyfiyyяtlяrinя yaxшы bяlяddir. Mюh-

kяm яminik ki, Heydяr Яliyev bцtцn gцcцnц, bacarыьыnы respublikamыzыn siyasi-iqtisadi hяyatыndakы bюhranыn aradan qaldыrыlmasыna, saьlam qцvvяlяrin bir cяbhяdя birlяш-mяsinя, vяtяndaш sцлhцnцn yaradыlmasыna, mцharibяyя son qoyulmasыna, adamlarыn hяyat шяraitinin yцksяldilmяsinя yюnяldяcяkdir...".

Mяlumat цчцn яlavя edяk ki, "Иpяkчi" qяzetinin 12 dekabr 1990-cы il tarixli, 33-34 (1967/1968)-cц sayыnda, V.И.

Lenin tяrяfindяn deyilmiш vя sovet mяtbuatыnыn atributu olan "Bцtцn юlkяlяrin proletar-

larы birlяшin!" шцarы mяrhum redaktor Salis Mяmмяdov tяrяfindяn qяzetin baшlыьы цzяrindяn yыьышdыrыlmiш, daha яvvяl "Azяrbaycan Kommunist partiyasы V.И.Lenin adыna Шяki Иstehsal Иpяk Birliyi Komitяsinin, Birlik Hяmkarlar Иttifaqы, Komsomol Komitяlяrinin vя baш direktorluьun orqanы" olan bu qяzet, bu dяfя "Шяki ipяkчilяrinin aчыq tribunasы" elan edilmiшdi. Bu, hяmin vaxta qяdяr Azяrbaycan sovet mяtbuatыnda analoqu olmayan, keчmiш SSRИ-dя isя tяk-tцk hallarda tяsadцf edilяn bir hadisя idi. Belяliklя, "Иpяkчi" qяzeti hяlя SSRИ dюvrцndя Azяrbaycanda Kommunist partiyasыna vя hюkumяtinя tabe olmayan ilk leqal qяzet olmuшdu.

Ipekchi.info

***

Шяки Бялядиййясинин коллективи “Ипякчи” вя “Шякинин сяси” гязетляринин баш редактору Айдын Мяммядову Фяхри Фярманла мцкафатландырылмасы мцнасибяти иля тябрик едир, она вя рящбярлик етдийи гязетлярин коллективиня эяляъяк ишляриндя уьурлар арзулайыр.

ЕТИБАРСЫЗ ЩЕСАБ ЕДИЛИР Шяки району, Ъяфярабад кянд сакини, 1989-ъу ил тявяллцдлц Аллащвердийев Ниъат Шащин оьлунун адына верилмиш Щярби билет итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Баш Зяйзид кянд сакинляри Мяммядов Мяммяд Рамазан оьлунун, Мяммядова Марийя Ящмядиййя гызынын вя Мяммядов Рямзи Мяммяд оьлунун адларына верилмиш Торпаьа Мцлкиййят щцгугуна даир Дювлят Акты (ЖН: 0007, КОД 40407018) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Баш Эюйнцк кянд сакини Аьабалайев Илкин Мцслцм оьлунун адына верилмиш Шяхсиййят вясигяси, Сцрцъцлцк вясигяси вя ВАЗ21011 маркалы, дювлят нюмря нишаны 55БЗ841 олан автомобилин Техники паспорту итдийи цчцн етибарсыз сайылырлар. Шяки району, Орта Зяйзид кянд сакинляри Мустафаев Ислам Аслан оьлунун, Мустафайева Мирвари Исраил гызынын, Мустафайева Шяфяг Ислам гызынын вя Мустафазадя Мялащят Ислам гызынын адларына верилмиш Торпаьа Мцлкиййят щцгугуна даир Дювлят Акты (ЖН: 393, КОД 40414018) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Эюйбулаг кянд сакини Рамазанов Ъабар Мяжлумовичин адына верилмиш Шяхсиййят вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Баш Зяйзид кянд сакинляри Абдуллайева Эцлтякин Ъащанэир гызынын, Абдуллайев Даьлар Гядир оьлунун, Абдуллайев Бинйят Гядир оьлунун, Абдуллайев Орхан Гядир оьлунун вя Абдуллайев Тябриз Гядир оьлунун адларына верилмиш Торпаьа Мцлкиййят щцгугуна даир Дювлят Акты (ЖН: 362, КОД 40407018) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

Гязетин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин sheki-ih.gov.az вя АЗЯРТАЪ-ын азертаэ.эов-аз сайтларындан истифадя олунмушдур.

Редаксийайа тягдим олунан ялйазмалары, дискляр, фотолар вя диэяр материаллар эери гайтарылмыр.

Тясисчи: Шяки Бялядиййяси Баш редактор: Мурад Нябибяйов

Редаксийанын цнваны: Шяки шящяри, АЗ5500, М.Я.Рясулзадя пр.182, 2-ъи мяртябя Тел: +(994 24) 244 00 51 +(994 24) 244 28 02 Е-маил: sheki.belediyye@gmail.com

Заур ИЛЩАМОЬЛУ

Kimsяsiz uшaq "Kimsяsizlяr evi"ndя boylanaraq yol цstя, Hяsrяt dolu baxышla baxыr kimsяsiz uшaq.

Dцшцnцr юz-юzцnя "Bяlkя, anam gяlяcяk.

Mяnim tяnhalыьыmы, varlыьыmdan silяcяk".

Axы neчя illяrdir Bir цmidlя yaшayыr.

Bu qovuшmaq hissini, Bir olmaq arzusunu, юz qяlbindя daшыyыr.

Dua edir min kяrя, Bu sonuncu цmidi dцшmяmяk цчцn yerя Ovuclarы iчindя sыxыr kimsяsiz uшaq.

Bir an tяsяvvцrцndя canlandыrmaq istяyir O mehriban anasыn.

Necя tяsяvvцr etsin, Ana adlы varlыьыn bяstяboyu, ucasыn?!

Min dяnя rяngdяn seчir gюzlяrinin rяngini.

Hюrцlmцш saчlarыna qoyur gцl чяlяngini.

Xяyalыnda bir anlыq чыxыr yol qыraьыna, Tяki dяymяsin deyя, Ananыn ayaьыna Tez anasы gяlincя яyilib bircя-bircя Yol цstцndяn daшlarы yыьыr kimsяsiz uшaq.

Doyub. Hяr шeydяn doyub: Rяngli ktablarыndan, qяlяmdяn, dяftяrindяn.

Gцnlяrlя tяrpяtmяyir saxladыьы yerindяn.

Hяyяtdя oynamaьa чыxmыr heч otaьыndan.

O ayrыlmaq istяyir Bu kimsяsiz чaьыndan.

Dцnya gюzцndяn dцшцb Ona hяr шey mяnasыz, Ona hяr шey havayы.

O kimsяni istяmir, Anasыndan savayы!

Sыxыlыr ruhu belя anasыzlыq yцkцndя, Baxdыqca yola sarы nяьmя qoшur iчindя. "Яzizim, bilя anam, Dяrdimi bilя anam.

Nя olar, ey Иlahi Yanыma gяlя anam",Ahяstя, zцmzцmяylя oxur kimsяsiz uшaq.

Мцяллифлярин мювгейи иля редаксийанын мювгейи цст-цстя дцшмяйя биляр. Дяръ олунмуш йазылара эюря мцяллифляр вя мялуматын эютцрцлдцйц мянбя мясулиййят дашыйыр. Щесаб нюмряси: Азярбайъан Бейнялхалг Банкынын Шяки филиалы, Код: 805410 ВЮЕН: 9900001881 Мцхбир щесабы: 0137010002944 S.W.И.Ф.Т. БИК ИБАЗАЗ 2Х Шяки Бялядиййяси, Щесаб Но: 33308019449336503266 ВЮЕН 3000086531

www.municipality.sheki.city

Гязет 27 ийул 2005-ъи илдя Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийиндя гейдиййатдан кечиб. Гейдиййат № 1458. Тираж 500. Чапа щазырланыб: 04 октйабр 2018-ъи ил Гязет “АЗЯРМЕДИА” ММЪ мятбяясиндя чап олунуб.