Sheki Belediyyesi, No 9 (132) Sentyabr, 2015

МЯН ЙАНМАСАМ, СЯН ЙАНМАСАН, НЕЪЯ ЧЫХАР ГАРАНЛЫГЛАР АЙДЫНЛЫЬА?!

ØßÊÈ ØßÊÈ ÁßËßÄÈÉÉßÑÈ Н ew ws sp pa ap pe er r Нe № 9 (132) Сентйабр 2015 В Я Т Я Н И М И З И Н Г А Н Л Ы Т А Р И Х И

о оф ф

S SH HE EK KI I

M MU UN NI IC CI IP PA AL LI IT TY Y

Шяки Бялядиййясинин органы

Гязет 2005-ъи илдян няшр едилир

БАШЫН САЬ ОЛСУН, ТЦРКИЙЯ!

И Ш Ь А Л Е Д И Л М И Ш Т О Р П А Г Л А Р Ы М Ы З ГЯРБИ АЗЯРБАЙЪАН ХАНКЯНДИ ХОЪАЛЫ ШУША ЛАЧЫН ХОЪАВЯНД КЯЛБЯЪЯР АЬДЯРЯ АЬДАМ ФЦЗУЛИ ЪЯБРАЙЫЛ ГУБАДЛЫ ЗЯНЭИЛАН

декабр, 1988 26.12.1991 26.02.1992 08.05.1992 18.05.1992 02.10.1992 02.04.1993 07.07.1993 23.07.1993 23.08.1993 23.08.1993 31.08.1993 29.10.1993

Октйабрын 10-да Гардаш Тцркийянин пайтахты Анкарада дящшятли террор акты тюрядилиб. Верилян сон мялуматлара эюря, щадисядя 96 няфяр щялак олуб, 200-дян чох инсан йараланыб. Аллащ дцнйасыны дяйишянляря рящмят елясин, йаралылара шяфа версин.

УНУТМАЙАГ!

ХОЪАВЯНДИН ИШЬАЛЫНДАН 23 ИЛ КЕЧДИ

ZИЙА YУСИФЗАДЯ

Азярбйъан Республикасынын Милли Тящлцкясизлик органларына аьыр итки цз веррмишдир.

2015-ъи ил сентйабрын 29-да Милли Тящлцкясизлик Назирлийинн Щейдяр Ялийев адына Академийасынын ряиси, эенерал-лейтенант Зийа Йусифзадя дцнйасыны дяйишмишдир.

Ziya Yusifzadя 15 fevral 1929-cu ildя Шяkiдя ziyalы ailяsindя anadan olmuшdur. 1945-ci ildя Zaqatalada orta mяktяbi qыzыl medalla bitirmiшdir. 1952-ci ildя Moskva Dюvlяt Pedaqoji Xarici Dillяr Иnstitutunu ingilis dili ixtisasы цzrя bitirmiшdir.

1952-1956-cы illяrdя Azяrbaycan SSR Maarif Nazirliyindя vя Azяrbaycan SSR Nazirlяr Sovetindя mяsul vяzifяlяrdя iшlяmiшdir.

1956-cы ildя Azяrbaycan SSR Nazirlяr Soveti yanыnda Dюvlяt Tяhlцkяsizlik Komitяsinя hяqiqi hяrbi xidmяtя qяbul olunmuшdur. 19721976-cы illяrdя DTK-nыn яks-kяшfiyyat шюbяsinin rяisi, 1976-cы ildяn DTK

sяdrinin Ы mцavini, 18 iyun 1980 - 11 avqust 1988-ci il tarixlяrindя Azяrbaycan SSR Dюvlяt Tяhlцkяsizliyi Komitяsinin sяdri vяzifяляриндя чalышmышdыr. 1977-ci ildя general-mayor, 1984-cц ildя general-leytenant hяrbi rцtbяsi almышdыr.

1988-1992-ci illяrdя Azяrbaycan SSR Nazirlяr Sovetindя Millяtlяrarasы mцnasibяtlяr шюbяsinin mцdiri vяzifяsindя iшlяmiш, 1992-ci ilin avqust ayыnda юz xahiшi ilя tяqaцdя чыxmышdыr.

Bюyцk hяyat vя яmяliyyat tяcrцbяsi nяzяrя alыnaraq, 1999-cu il iyunun 28-dя Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Heydяr Яliyevin Sяrяncamы ilя hяrbi qulluьa bяrpa olunaraq Milli Tяhlцkяsizlik Nazirliyinin Akademiyasыna rяis tяyin edilmiшdi.

Bir neчя чaьыrыш Bakы Sovetinin, Azяrbaycan SSR Ali Sovetinin vя SSRИ Ali Sovetinin deputatы seчilmiшdir. 1970-1988-ci illяrdя Azяrbaycan Kommunist Partiyasы Mяrkяzi Komitяsinin (MK) цzvlцyцnя namizяd, MK цzvц, MK-nыn bцro цzvlцyцnя namizяd, 1980-1988-ci illяrdя MK-nыn bцro цzvц olmuшdur.

Dюrd xarici dil bilirdi.

SSRИ Dюvlяt tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn vя Azяrbaycan Respublikasы Milli Tяhlцkяsizlik Nazirliyinin fяxri яmяkdaшы idi.

30 sentyabr 2015-ci ildя MTN-nin Mяdяniyyяt Mяrkяzindя vida mяrasimi keчirildikdяn sonra, mяrhum ЫЫ Fяxri xiyabanda dяfn olunmuш, yas mяrasimi Tяzяpir mяscidindя keчirilmiшdir.

Шяки Бялядиййясинин коллективи, эенерал-лейтенант Зийа Йусифзадянин вяфатындан кядярляндийини билдирир, мярщумун аилясиня, йахынларына, достларына, щямкарлапына вя рящбярлик етдийи Академийанын ямякдашларына дярин щцзнля баш саьлыьы верир. Аллащ рящмят елясин.

АБШ сяфири Шякидя сяфярдя олуб

(6-ъы сящифядя)

Шякидя прокурорлуг ишчиляри пешя байрамларыны гейд едибляр

(5-ъи сящифядя)

Азярбайъанын Шяки шящяри 2016-ъы илдя Тцрк Дцнйасынын Мядяниййят Пайтахты елан едиляъяк Бу барядя ТЦРКСОЙ-ун Тцркмянистанын Мари шящяриндя “Гядим Мари - Тцрк Дцнйасынын Мядяниййят Мяркязидир” ады алтында кечирилян елмипрактик конфрансда мялумат верилмишдир.

(2-ъи сящифядя)

сящ. 2

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

Азярбайъанын Шяки шящяри 2016-ъы илдя Тцрк Дцнйасынын Мядяниййят Пайтахты елан едиляъяк

№ 9 (132), Сентйабр 2015

Тбилисидя реэионал семинар Эцръцстан Республикасынын пайтахты Тбилиси шящяриндя 2015-ъи ил сентйабрын 15-16-да Алманийанын Бейнялхалг Ямякдашлыг Тяшкилатынын дястяйи иля “Йерли юзцнц идаряетмядя лайищялярин щазырланмасы вя идаря олунмасы” мювзусунда ики эцнлцк реэионал семинар кечирилмишдир. Семинарда Азярбайъанын нцмайяндя щейятинин тяркибиндя Шяки Бялядиййяси сядринин мцавини Эцлназ Саламова иштирак етмишдир.

Эялян ил доьма Шякимиз Тцрк Дцнйасынын Мядяниййят Пайтахты олаъаг. Бу фикир Шяки Бялядиййясинин сядр мцавини Эцлназ Саламованын иштирак етдийи ТЦРКСОЙ-ун Тцркмянистан Республикасынын Мари шящяриндя “Гядим Мари - Тцрк Дцнйасынын Мядяниййят Мяркязидир” ады алтында кечирилян елми-практик конфрансда сяслянмишдир. Эцлназ ханым сюзцэедян конфрансда эениш мярузя иля чыхыш едяряк Шяки шящяринин тарихи, мядяниййяти, сон иллярдя Шякидя туризмин, мядяниййятин, тящсилин, сящиййянин, кянд тясяррцфатынын, игтисадиййатын инкишафы, мядяни ирсимизин горунуб сахланмасы сащясиндя эюрцлян ишлярдян, Азярбайъан Президенти Илщам Ялийевин бцтювлцкдя Шякинин сосиал-

игтисади инкишафына эюстярдийи бюйцк гайьы, диггятдян, бу сащядя Щейдяр Ялийев Фондунун президенти, миллят вякили, УНЕСКО вя ИСЕСКО-нун хошмярамлы сяфири, юлкянин биринъи ханымы Мещрибан Ялийеванын чохшахяли фяалиййятиндян данышараг конфранс иштиракчыларына эениш мялумат вермишдир. Мярузядян сонра Шяки шящяриня аид видео-чарх нцмайиш етдирилмишдир. Э.Саламованынн сюзляриня эюря, конфрансда ТЦРКСОЙ-ун баш катибинин мцавини Фырат Пурташ, Тцркмянистан Республикасынын мядяниййят назири Аннаэелди Гараъайев вя Тцрк дювлятляринин сялащиййятли нцмайяндяляри иштирак етмишляр.

***

Шякилдя: Шяки Бялядиййясинин сядр мцавини Эцлназ ханым Саламова конфрансда чыхыш едяркян.

Шяки бялядиййяси Гурбан байрамы мцнасибяти иля ушаг евляриндя хейриййя тядбири кечириб Dцnya mцsяlmanlarыnыn mцгяддяс байрамы olan Qurban bayramыны Шяki Бялядиййяси bюyцk sevinc vя yцksяk яhvalruhiyyя ilя qeyd етмиш, байрам мцнасибяти иля 1 вя 2 сайлы ушаг евляриндя мяскунлашмыш кюрпяляри дя йаддан чыхартмамышдыр.

Шяkidя Yaponiya hюkumяtinin dяstяyi ilя daha bir layihя Oktyabrыn 8-dя Шяki шяhяrindя Yaponiya hюkumяtinin "Ot kюklяri vя insan tяhlцkяsizliyi" qrant yardыmы proqramы чяrчivяsindя reallaшdыrыlacaq "Шяkinin Чayqaraqoyunlu kяndindя su tяchizatы sisteminin inkiшafы" layihяsi цzrя qrant mцqavilяsinin imzalanmasы mяrasimi keчirilib.

яmяkdaшlыьыn gяlяcяkdя dя uьurla davam etdirilяcяyinя яminliyini bildirib. Шяkiyя nюvbяti sяfяrindяn bюyцk mяmnunluq duyduьunu vurьulayan sяfir Tsuquo Takahaшi Yaponiya hюkumяtinin "Ot kюklяri vя insan tяhlцkяsizliyi" qrant yardыmы proqramы чяrчivяsindя hяyata keчirilяn layihяlяrin insanlarыn

Uшaq evляриндяки gюrцшdяn яvvяl Иslam qaydasы ilя 4 qoyun qurbanы kяsilmiш vя алынмыш ятдян мцхтялиф нюв лязиз йемякляр биширилиб ушаглар цчцн aparыlmышdыr. Шяki Bяляdiyyяsi sяdrinin birinci mцavini Eщtibar Nuriyevin rяhbяrliyi ilя tяшkil edilmiш тядбирдя uшaq евляриндя yemяk sцфряsi aчылмыш, гурбан ятиндян щазырланмыш йемякляр - плов, газан кабабы вя с. ушаглара тяклиф Tяdbirdя Yaponiyanыn Azяrbaycandakы sяfiri Tsuquo Takahaшi vя шяhяr rяhbяrliyi iшtirak edib.

Tяdbiri layihяnin rяhbяri, "Шяki Ekologiya vя Tяhsil Mяrkяzi" Иctimai Birliyinin direktoru Яlirza Mяhяrrяmov aчaraq, imzalanacaq layihя barяdя mяlumat verib.

Mяrasimdя чыxыш edяn Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov Yaponiyanыn юlkяmizdяki sяfirliyi ilя icra hakimiyyяti arasыnda яmяkdaшlыьыn 2000-ci ildяn uьurla davam etdirildiyini diqqяtя чatdыrыb. Bildirilib ki, qrant yardыmы proqramы чяrчivяsindя indiyяdяk Шяkidя bu layihя dя daxil olmaqla, цmumi dяyяri 1 milyon 349 min 892 ABШ dollarы olan 16 layihя цzrя qrant mцqavilяsi imzalanыb. Bu layihяlяr mяktяb vя uшaq baьчalarыnыn tikintisi, ekologiya, su tяchizatы, tibb vя digяr sahяlяri яhatя edir. Elxan Usubov bu

yaшayыш sяviyyяsini daha da yaxшыlaшdыrmaq mяqsяdi daшыdыьыnы qeyd edib.

Diqqяtя чatdыrыlыb ki, proqram чяrчivяsindя indiyяdяk Azяrbaycanda bu layihя dя daxil olmaqla, цmumi dяyяri 17 milyon 495 min ABШ dollarы olan 205 layihя цzrя qrant mцqavilяsi imzalanыb.

Sonra sяfir Tsuquo Takahaшi vя "Шяki Ekologiya vя Tяhsil Mяrkяzi" Иctimai Birliyinin direktoru Яlirza Mяhяrrяmov sюzцgedяn layihя цzrя qrant mцqavilяsini imzalayыblar.

Layihяnin яsas mяqsяdi Чayqaraqoyunlu kяndindя su tяchizatы sistemi inшa edяrяk, kяnd яhalisinin suya olan tяlяbatыnы юdяmяkdir. Bu layihя цчцn Yaponiya hюkumяtinin ayыrdыьы qrant yardыmыnыn цmumi mяblяьi 89 min 995 ABШ dollarы tяшkil edir.

Layihя цzrя iшlяrin bir neчя aya tamamlanmasы nяzяrdя tutulur.

едилмишдир.

Eщtibar Nuriyev gюрцш яснасында даим Шяки Бялядиййясинин сюзцэедян мцяссисялярдяки ушаглара гайьы эюстяряъяйини вурьуламышдыр. Ушаг евляринин рящбярликляри дя, башда гарышыг типли интернат мяктябинин директору Нурлана Ибадуллайева вя гарышыг типли ушаг евинин мцдири Илщамя Мяммядова олмагла юз нювбяляриндя бялядиййянин коллективиня миннятдарлыгларыны билдирмишляр.

№ 9 (132), Сентйабр 2015

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.3

Ики йени мяктяб истифадяйя верилди Шяkidя iki yeni mяktяb binasы qapыlarыnы mцяllim vя шagirdlяrin цzцnя aчды.

Yeni dяrs ilinin ilk gцnцndя Шяki rayonunun Baш Gюynцk vя Gюybulaq kяnd mяktяblяrinin mцяllim vя шagirdlяri ikiqat bayram sevinci yaшayыblar.

Sentyabrыn 15-dя bu kяndlяrdя dюvlяt vяsaiti hesabыna inшa edilmiш yeni mяktяb binalarы qapыlarыnы onlarыn цzцnя aчыb.

Baш Gюynцk kяndindяki Gцlarя Qяdirbяyova adыna 1 nюmrяli tam orta mяktяbin 640 шagird yerlik yeni binasыnыn aчыlыш mяrasimindя чыxыш edяn шяhяr tяhsil шюbяsinin mцdiri Sцdabяr Иsmayыlova юlkяmizdя elm vя tяhsilin inkiшafыna gюstяrilяn yцksяk dюvlяt qayьыsыndan, rayonun tяhsil mцяssisяlяrinin maddi-texniki bazasыnыn mюhkяmlяndirilmяsi istiqamя-

tindя hяyata keчirilяn mяqsяdyюnlц tяdbirlяrdяn bяhs edib.

Diqqяtя чatdыrыlыb ki, tяkcя son dюrd ildя Шяkidя 25 yeni mяktяb binasы tikilib vя ya яsaslы tяmir olunub. Bu ilin sonunadяk Qaratorpaq vя Qoxmuq kяndlяrindя dя yeni mяktяb binalarыnыn istifadяyя verilmяsi nяzяrdя tutulur.

Bu gцndяn etibarяn yeni binada fяaliyyяt gюstяrяcяk Baш Gюynцk kяnd 1 nюmrяli tam orta mяktяbi zяngin яnяnяlяrя malik tяhsil ocaьыdыr. 1884-cц ildя yaradыlan bu qocaman mяktяbin 120 illik yubileyi Azяrbaycan Prezidentinin mцvafiq Sяrяncamы ilя tяntяnяli шяkildя qeyd olunub.

Mяrasimdя шяhяr icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk mяktяbin mцяllim vя шagirdlяrini яlamяt-

dar bayram mцnasibяtilя tяbrik edib, kollektivя yeni dяrs ilindя daha bюyцk uьurlar arzulayыb.

Sonra mяrasim iшtirakчыlarы yeni binada yaradыlan шяraitlя yaxыndan tanыш olublar. Mяktяbin foyesindя цmummilli lider Heydяr Яliyevя vя Azяrbaycan Prezidenti Иlham Яliyevя hяsr olunan sяrgilяr diqqяti cяlb edir. Bildirilib ki, mяktяbin yeni binasыnыn tikintisinя 2013-cц

ilin mayыnda baшlanыlыb. Yeni dяrs ilindя mяktяbdя 350 шagird tяhsil alacaq. Onlardan 50 nяfяri ilk dяfя mяktяb partasы arxasыnda яylяшir. Шяhяr rяhbяrliyi daha sonra rayonun Gюybulaq kяndindя цmumi orta mяktяb цчцn inшa olunan 180 шagird yerlik binanыn aчыlышыnda iшtirak edib.

Шяki Bяlяdiyyяsi yeni layihяlяrя start verib Murad NЯБИБЯЙОВ Mяlum olduьu kimi 2014-cц ildя Azяrbaycan Respublikasыnda nюvbяti bяlяdiyyя seчkilяri keчirildi. 2015-ci ili dя Шяki Bяlяdiyyяsi юlkяnin hяr yerindя olduьu kimi, yeni tяrkibdя iшя baшlasa da bяlяdiyyяnin cari ilin birinci yarыsыnы mцvяffяqiyyяtlя baшa vurduьunu sюylяmяk olar.

2015-ci ilin Ы yarыmillik hesabat yыьыncaьыnda bяlяdiyyя bцdcяsinin icrasы tяhlil edilmiш, gяlir vя хяrclяr mаddя-lяrinin yеrinя yеtirilmяsi qяnaяtbяxш hesab edilmiшdir. Bunu da onunla izah etmяk olar ki, sюzцgedяn dюvrdя demяk olar, torpaq satышы hяyata keчirilmяmiш vя bu sяbяbdяn nяzяrdя tutulmuш bцdcя gяlirlяrinin icrasы 210 min manata qarшы 84 min 416 manat yerinя yetirilmiшdir.

Qeyd edяk ki, 2015-ci ilin birinci yаrыm ili яrzindя fiziki шяхslяrin tоrpаq vя яmlаk vеrgisi, tikinti аltыndа оlаn tоrpаqlаrыn, hяmчinin kяnd tяsяrrцfаtы mяhsullаrыnыn yеtiшdirilmяsi ilя яlаqяdаr mюvsцmi хаrаktеrli icаrяyя vеrilmiш tоrpаq sаhяlяri цzrя icаrя hаqlаrы, аvtоmоbil dаyаnаcаqlаrы хidmяtindяn, rеklаm vя mеhmаnхаnа rцsumlаrыnыn yыьыl-mаsы vя sаir dахil оlаn vяsаitlяrin аidiy-

Cari ilin ilk yarыm ili яrzindя Heydяr Яliyev adыna istirahяt parkыnn yenidяn qurulmasы vя яsaslы tяmir iшlяri dя baшa чatdыrыlmiшdыr. Шяhяrdя nяqliyyatыn sыxlыьыnыn vя avtomobillяrin pяrakяndя dayanmalarыnыn qarшыsыnыn alыnmasы цчцn bir ixtisaslaшdыrыlmыш avtodayanacaq istifadяyя verilmiшdir. Yeni yaшayыш massivinin 124-125-ci kvartallarыnda 30 min kv.m yeni daxili yollar salыnmыш vя iшlяk vяziyyяtя gяtirilmiшdir. yаtы цzrя uчоtunun qаnunvеricilikdя nяzяrdя tutulmuш qаydаdа аpаrыlmаsы tяmin еdilmiшdir. Mцddяt яrzindя 16291 яdяd bildiriш vеrgi юdя-yicilяrinin цnvаnыnа чаtdыrыlmаsы цчцn яrаzilяr цzrя хidmяt gюstяrяn vеrgi mцfяttiшlяrinя vеrilmiш vя 4164 яdяd bildiriш vеrgi юdяyicilяrinin цnvаnыnа чаtdыrыlmышdыr. Яlаvя оlаrаq fiziki шяхslяrdяn mаьаzа аltы tоrpаq sаhяlяri цzrя icаrя hаqqы, tоrpаq vя яmlаk vеrgisi yыьы-mыnыn hяyаtа kечirilmяsi цчцn 1139 nяfяr vеrgi юdяyicisindяn 312 nяfяrя bildiriш чаtdыrыlmаsы tяmin еdilmiшdir. Gюrцlmцш bu iшlяr gяlяcяkdя bяlяdiyyяnin яsas gяlir mяnbяyi olan vergilяrin yыьыmasыnda яvvяllяr mцшahidя olunan zяifliyin aradan qaldыrыlmasы цчцn edilmiшdir. Цmumiyyяtlя, 2015-ci ilin Ы yarыm ilindя bяlяdiyyя bцdcяsinя daxilolmalar 84416 manat tяшkil etmiшdir ki, bu vяsaitin dя 45524 manatы torpaq satышыnыn, digяr hissяsi isя яmlak, torpaq vя reklam vergilяrinin, mehmanxana vя avtodayanacaq rцsumlarыnыn hesabыna olmuшdur. Belя ki, hяmin dюvrdя fiziki шяxslяrdяn

torpaq vergisi 5506 manat, fiziki шяxslяrdяn яmlak vergisi 1586 manat, reklamlar цчцn юdяniш 2911 manat, mehmanxana rцsumu 859 manat, avtodayanacaq rцsumu 3145 manat, torpaьыn icarяyя veril-mяsindяn yыьыlan haqq 5961 manat, bяlяdiyyяnin nяzdindяki Heydяr Яliyev adыna istirahяt parkыndan daxilomalar 10335 manat, dotasiya 8499 manat, digяr gяlirlяr isя 90 manat tяшkil etmiшdir.

Hesabat dюvrцndя bцdcяnin xяrclяri dя nяzяrdя tutulmuш 210 min manata qarшы 89 min 32 manat yerinя yetirilmiшdir. Hяmin xяrclяrя bяlяdiyyя аpаrаtыnыn sахlаnmаsы (68991 manat), rееstr vя kаdastr хяrclяri (4055 manat), яsаs vяsаitlяrin аlыnmаsы (4930 manat), abаdlыq iшlяri (5424 manat), imkаnsыz аilяlяrя mаddi yаrdыm (2950 manat), mяdяni kцtlяvi tяdbirlяrя чяkilяn xяrclяr (1283 manat), Шяhяr Bяlяdiyyяlяri Milli Аsсоsiyаsыna (800 manat) vя sаir хяrc-lяrin юdяniшi (хяstяlik vяrяqяsi vя cяrimяlяr - 599 manat) aiddir.

Onu da qeyd edяk ki, 2015-ci ilin Ы yarыsыnda Шяki Bяlяdiyyяsinin gяlяcяk fяaliyyяtinin daha da geniшlяn-dirilmяsi vя yaxшыlaшdыrыlmasы mяqsяdi ilя bir-sыra layihяlяrin hяyata keчirilmяsinя start ve-rilmiшdir. Иlkin olaraq шяhяrin abadlыq iшlяrinin aparыlmasы цчцn bяlяdiyyяnin nяzdindя "Abadlыq-2015" MMC yaradыlmiш vя artыq fяaliyyяtя baшlamiшdыr. Paralel olaraq tingчilik tяsяrrцfatыnыn yaradыlmasыna vя шяhяrin cяnub hissяsindяki yeni yaшayыш massivlяrinin яrazisindя olan kюhnя qяbiristanlыьыn yenidяn mцasir цslubda bяrba edilib geniшlяndirilmяsi nяzяrdя tutulmuшdur.

Cari ilin ilk yarыm ili яrzindя Heydяr Яliyev adыna istirahяt parkыnn yenidяn qurulmasы vя яsaslы tяmir iшlяri dя baшa чatdыrыlmiшdыr. Шяhяrdя nяqliyyatыn sыxlыьыnыn vя avtomobillяrin pяrakяndя dayanmalarыnыn qarшыsыnыn alыnmasы цчцn bir ixtisaslaшdыrыlmыш avtodayanacaq istifadяyя verilmiшdir. Yeni yaшayыш massivinin 124-125-ci kvartallarыnda 30 min kv.m yeni daxili yollar sa-

lыnmыш vя iшlяk vяziyyяtя gяtirilmiшdir.

Hazыrda Шяkinin Soyuqbulaq adlanan turizm mяkanыnыn яtrafыnda geniш abadlыq iшlяrinя baшlanmышdыr.

***

Шякиллярдя: Шящяримиздя эениш абадлыг ишляринин эюрцлмяси нязярдя тутулан Сойугбулаг яразисиндян эюрцнтцляр (индики вязиййят).

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.4

№ 9 (132), Сентйабр 2015

Баш прокурор Гябялядя, дахили ишляр назири Шякидя вятяндашлары гябул етмишляр Qяbuldan яvvяl Baш prokuror Закир Гаралов vя Qяbяlя Rayon Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Sяbuhi Abdullayevlя xalqыmыzыn цmummilli lideri Heydяr Яliyevin abidяsini ziyarяt edяrяk юnцnя gцl dяstяlяri qoymuш, улу юндярин яziz xatirяsini dяrin ehtiramla yad etmiшlяr.

Baш Prokurorluьun mяsul яmяkdaшlarыnыn, habelя яlaqяdar rayonlarыn prokurorlarыnыn iшtirakы ilя keчirilяn qяAzяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti cяnab Иlham Яliyevin gюstяriш vя tюvsiyяlяrinя mцvafiq olaraq vяtяndaшlarыn qяbulu, onlarыn mцraciяtlяrinя vaxtыnda baxыlmasы vя haqlы tяlяblяrinin tяmin edilmяsi bцtцn dюvlяt tяsisatlarыnыn яsas vяzifяlяrindяn biri kimi mцяyyяnlяшdirilmiшdir. Baш prokuror Zakir Qaralov sentyabrыn 4-dя Qяbяlя rayon prokurorluьunun inzibati binasыnda Qяbяlя, Шяki, Qax, Balakяn, Oьuz vя Zaqatala rayonlarыndan olan vяtяndaшlarы qяbul etmiшdir.

dыrыlan mяsяlяlяrin bir qismi yerindяcя юz hяllini tapmыш, digяr mяsяlяlяrя isя baxыlmasы цчцn prokurorluьun mцvafiq struktur rяhbяrlяrinя tapшыrыqlar vermiшdir. Prokurorluьun fяaliyyяtinя aid olmayan mцraciяtlяr araшdыrыlmaq цчцn aidiyyяti цzrя gюndяrilmiшdir. Qяbul zamanы vяtяndaшlar яhaliyя gюstяrilяn hяrtяrяfli qayьыya, bюlgяlяrdя qяbullarыn silsilя xarakter almasыna, regionlarda aparыlan so-

ьun olaraq, daxili iшlяr naziri Ramil Usubov sentyabrыn 5-dя Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsindя nюvbяti qяbul keчirib.

Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyevin tapшыrыьыna яsasяn, mяrkяzi icra hakimiyyяti orqanlarы rяhbяrlяrinin шяhяr vя rayonlarda vяtяndaшlarыn qяbulu cяdvяlinя uy-

bulda Baш prokuror bюlgяdя yaшayan vяtяndaшlarыn mцraciяt, шikayяt vя tяkliflяrini dinlяmiш, qal-

sial-iqtisadi inkiшafa gюrя dюvlяtimizin baшчыsыna minnяtdarlыqlarыnы ifadя etmiшlяr.

Baш prokuror: "Bu ilin 6 ayы яrzindя korrupsiyaya gюrя 270 cinayяt iшi aчыlыb" Азярбайъан Республикасынын баш прокурору Zakir Qaralovун sюzlяrinя gюrя, hяmin cinayяt iшlяri яsasяn mяnimsяmя vя israfetmя, dяlяduzluq, vяzifя sяlahiyyяtlяrindяn sui-istifadя etmя, rцшvяt alma (passiv rцшvяtxorluq), vяzifяli шяxsin sяlahiyyяtlяrini mяnimsяmя, vяzifя saxtakarlыьы, saxta sяnяdlяrdяn istifadя etmя vя digяr faktlarla яlaqяdar olub. "Bu mцddяt яrzindя 158 шяxs barяsindя 99 cinayяt iшi baxыlmasы цчцn mяhkяmяlяrя gюndяrilib".

Baш prokuror deyib ki, korrupsiyaya qarшы mцbarizя цzrя gюrцlяn sistemli vя kompleks tяdbirlяr iчяrisindя tяшkilati vя institusional islahatlar xцsusilя яhяmiyyяtli olub: "Korrupsiyaya qarшы mцbarizяyя dair 2012-2015-ci illяr цчцn Milli Fяaliyyяt Planы"nыn 5.1-ci bяndinin icrasы ilя яlaqяdar olaraq Prezidentin 17 oktyabr 2014-cц il tarixli mцvafiq fяrmanlarы ilя "Daшыnan яmlakыn rяsmi reyestrlяri, onlarыn tяrtib edilmяsi vя aparыlmasы Qaydalarы"na vя "Azяrbaycan Respublikasы Dюvlяt Miqrasiya Xidmяtinin vahid miqrasiya mяlumat sistemi haqqыnda Яsasnamя"yя mцvafiq dяyiшiklik edilmяklя Azяrbaycanыn Baш Prokuroru yanыnda Korrupsiyaya qarшы Mцbarizя Baш Иdarяsinя hяmin reyestrlяrin elektron mяlumatlarыndan real vaxt rejimindя istifadя etmяk sяlahiyyяti verilib ki, bu da korrupsiyaya qarшы mцbarizя цzrя fяaliyyяtin sяmяrяliliyinin artыrыlmasыna шяrait yaradыb. З.Гараловун sюzlяrinя gюrя, gюrцlяn ardыcыl vя sistemli tяdbirlяr nяticяsindя Baш prokuror yanыnda Korrupsiyaya qarшы Mцbarizя Baш Иdarяsinin fяaliyyяtinin effektivliyi yцksяlmяkdя davam edib: "2014-cц ildя Baш Иdarяdя 9145 яrizя vя шikayяtя baxыlыb ki, onlardan 5951 mцraciяt qurumun "Qaynar xяtt" яlaqя mяrkяzinя daxil olub. Hяmin mцraciяtlяrin 21-i цzrя mцvafiq яsaslar mцяyyяn olunduьundan Cinayяt Mяcяllяsinin mцxtяlif maddяlяri цzrя cinayяt iшi baшlanaraq istintaq aparыlыb. Цmumilikdя, il яrzindя Baш Иdarя tяrяfindяn 326

cinayяt xarakterli mцraciяt vя mяlumat araшdыrыlыb ki, onlardan da 98-i mяnimsяmя, 85-i dяlяduzluq, 57-si vяzifяdяn sui-istifadя etmя, 27-si saxta sяnяddяn istifadя etmя, 25-i rцшvяt, 4-ц qanunsuz kredit alma, 3-ц vergi юdяmяkdяn yayыnma, 3-ц qanunsuz sahibkarlыq, 1-i qaчaqmalчыlыq, 1-i kompцter sisteminя qanunsuz daxil olma, 22-si isя digяr cinayяtlяrlя яlaqяdar olub. Иl яrzindя Baш Иdarяnin Яmяliyyat шюbяsi tяrяfindяn keчirilяn 10 яmяliyyat tяdbiri nяticяsindя korrupsiya cinayяti tюrяdяn 12 шяxs cinayяt baшыnda yaxalanыb. 12 nяfяr barяsindя 11 cinayяt iшi isя Яmяliyyat шюbяsinin яmяkdaшlarыnыn apardыьы araшdыrma nяticяsindя baшlanыb.

2014-cц il яrzindя Korrupsiyaya qarшы Mцbarizя Baш Иdarяsi tяrяfindяn 333 шяxs barяsindя 206 cinayяt iшi baxыlmasы цчцn mяhkяmяlяrя gюndяrilib, hяmin iшlяrdяn 171 iш maddi ziyanla яlaqяdar olub ki, vurulan 76 milyon manatdan yuxarы ziyanыn 72 faizinin istintaq zamanы юdяnilmяsi tяmin edilib".

Onun sюzlяrinя gюrя, 2015-cц ilin birinci yarыmili яrzindя Baш Иdarяdя 5150 яrizя vя шikayяtя baxыlыb ki, onlardan 3414 mцraciяt qurumun "Qaynar xяtt" яlaqя mяrkяzinя daxil olub: "Hяmin mцraciяtlяrin 12-si цzrя Cinayяt Mяcяllяsinin mцvafiq maddяlяri цzrя cinayяt iшi baшlanaraq istintaq aparыlыb. Cari ilin birinci yarыmili яrzindя Baш Иdarя tяrяfindяn 95 cinayяt xarakterli mцraciяt vя mяlumata baxыlыb ki, onlardan da 14-ц rцшvяt, 20-si vяzifяdяn sui-istifadя etmя, 30-u dяlяduzluq, 15-i mяnimsяmя, 2-si saxta sяnяddяn istifadя etmя, 1-i saxta mцflislяшmя, 3-ц qanunsuz sahibkarlыq, 1-i яmtяя niшanlarыndan qanunsuz istifadя, 5-i isя digяr cinayяtlяrlя яlaqяdar olub. Hяmin mцddяt яrzindя Baш Иdarяnin Яmяliyyat шюbяsi tяrяfindяn keчirilяn 10 яmяliyyat tяdbiri nяticяsindя korrupsiya cinayяti tюrяdяn 10 шяxs cinayяt baшыnda yaxalanыb, 5 nяfяr barяsindя 5 cinayяt iшi isя Яmяliyyat шюbяsinin яmяkdaшlarыnыn apardыьы araшdыrma nяticяsindя baшlanыb". Репорт.аз

AZЯRTAC-a Daxili Ишlяr Nazirliyinin mяtbuat xidmяtindяn bildiriblяr ki, Шяki, Qax, Zaqatala, Balakяn, Qяbяlя, Oьuz шяhяr vя rayonlarыnыn qяbul цчцn mцraciяt edяn sakinlяrinin, eyni zamanda, bюlgяdя mяskunlaшmыш qaчqыn vя mяcburi kючkцnlяrin bir qrupu ilя gюrцшяn nazir onlarы narahat edяn problemlяrin qanunvericiliyя uyьun vя operativ шяkildя hяlli цчцn konkret tapшыrыqlar verib. Polis fяaliyyяti ilя

baьlы olan mцraciяtlяrin яksяriyyяti elя yerindяcя hяllini tapыb, digяrlяrinin aidiyyяti qurumlara gюndяrilяcяyi diqqяtя чatdыrыlыb.

Bununla yanaшы, kцtlяvi informasiya vasitяlяrindя яvvяlcяdяn verilmiш elanlara uyьun olaraq, hяmin шяhяr vя rayonlarda yaшayan, polisin sыravi vя kiчik rяis heyяti vяzifяlяrindя, Daxili Qoшunlarыn sыralarыnda xidmяt etmяk istяyяn 230 gяnc dя qяbulda iшtirak edib.

Onlarыn arasыndan xidmяtя daha hazыrlыqlы olan 40 namizяd seчilяrяk sяnяdlяrinin hazыrlanmasы цчцn aidiyyяti baш idarяlяrin rяhbяrlяrinя mцvafiq gюstяriш verilib.

Зялзялянин фясадлары арадан галдырылыр Шяki Rayon Fюvqяladя Hallar Komissiyasыnыn цzvlяri zяlzяlяnin zяrяr vurduьu яraziляrdя olublar.

Бу ил сentyabrыn 4-dя yerli vaxtla saat 09:49-da Шяki rayonunun cяnub-шяrqindя, Шяkinin Oьuz rayonu ilя sяrhяddinя yaxыn olan яrazidя 7 bal gцcцndя zяlzяlя baш verib.

Zяlzяlя Шяki rayon яrazisindя yerlяшяn fяrdi evlяrя, mяktяblяrя, uшaq baьчalarыna, digяr sosial tяyinatlы obyektlяrя ziyan vurub.

Hadisяdяn dяrhal sonra Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov baшda olmaqla Rayon Fюvqяladя Hallar Komissiyasыnыn цzvlяri vя Fюvqяladя Hallar Nazirliyinin nцmayяndяlяri zяlzяlяnin zяrяr vurduьu яrazilяrdя olublar, zяdяlяnmiш fяrdi evlяrя, tяhsil, sяhiyyя vя mяdяniyyяt mцяssisяlяrinя, hяmчinin sosial obyektlяrя baxыш keчiriblяr. Иlkin baxыш zamanы mцяyyяn olunub ki, yeraltы tяkanlar nяticяsindя Шяki шяhяrindя 2, Qaratorpaq kяndindя 4 fяrdi ev, Turan qяsяbяsindя, Bolludяrя, Qaratorpaq vя Sarыca kяndlяrindя uшaq baьчalarы, Oxud kяndindя

цmumi orta mяktяb binasы qяzalы vяziyyяtя dцшцb. Шяki шяhяrindя, Turan qяsяbяsindя, Bolludяrя, Qaratorpaq, Чayqaraqoyunlu, Aшaьы Daшaьыl, Aydыnbulaq, Gюybulaq, Яliyar, Cяyirli, Qozlubulaq, Oxud, Aшaьы Kцngцt, Чeшmяli, Шяki kяnd, Kюbяr Zяyzid, Шirinbulaq, Dяrяcяnnяt vя Cяfяrabad kяndlяrindя цmumilikdя 240 fяrdi evin divarlarыnda чatlar яmяlя gяlib.

Bundan яlavя, шяhяr vя kяndlяrdя 27 mяktяb binasыnыn, Шяki Dюvlяt Dram Teatrыnыn, Tarix-Diyarшцnaslыq Muzeyinin, Шяki Яlillяrin Regional Bяrpa Mяrkяzinin, Шяki Gigiyena vя Epidemiologiya Mяrkяzinin, Шяki шяhяr 1 nюmrяli sahя inzibati яrazi dairяsi цzrя nцmayяndяliyin, Turan qяsяbяsindя vя Qaratorpaq, Aydыnbulaq, Qayabaшы kяndlяrindя yerlяшяn kitabxana binalarыnыn divarlarыnda da чatlar yaranыb.

Hazыrda aidiyyяti dюvlяt qurumlarы tяrяfindяn zяlzяlя nяticяsindя dяymiш ziyanыn dяqiqlяшdirilmяsi istiqamяtindя araшdыrmalar davam etdirilir.

№ 9 (132), Сентйабр 2015

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.5

1 oktyabr пrokurorluг ишчиляринин peшя bayramыдыр Елмар ЪАМАЛОВ, Шяки район прокурору, баш ядлиййя мцшавири Цmummilli liderimiz cяnab Heydяr Яliyev Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin Nazirlяr Шurasыnыn 1 oktyabr 1918-ci il tarixli qяrarы ilя Bakы Dairя Mяhkяmяsinin tяrkibindя prokurorluq orqanlarыnыn fяaliyyяtя baшlamasыnы яsas tutaraq hяr il oktyabr ayыnыn 1-ni Azяrbaycan Respublikasы Prokurorluьu iшчilяrinin peшя bayramы gцnц kimi qeyd edilmяsi barяdя 17 iyul 1998-ci il tarixli sяrяncam imzalamышdыr. Прокурорлуьун бир тясисат кими, о ъцмлядян Азярбайъан Республикасы Прокурорлуьунун чох зянэин вя мараглы тарихи вар. Цмумиййятля дюvlяt idarяetmя mexanizminin tяrkib hissяsi kimi prokurorluьun яsasы ilk dяfя XlV яsrin яvvяllяrindя Fransada kral lV Filipp tяrяfindяn qoyulmuшdur. Onun vaxtыnda kral mяnafelяrinin prokurorluq tяrяfindяn tяmsil edilmяsi Qanunla (25 mart 1302-ci il tarixli ordanans) tяsbit edilmiшdir. Hяm qяrb юlkяlяri, hяm dя Rusiya prokurorluqlarыna bir юrnяk kimi bюyцk tяsiri olan Fransa prokurorluьunun tяшkili vя fяaliyyяti haqqыnda qanun isя 1586-cы ildя qяbul olunmuшdur.

Rusiyada prokurorluq isя l Pyotrun "Baш prokuror vяzifяsi haqqыnda" 12 Yanvar 1722-ci il tarixli Fяrmanы ilя tяsis edilmiш, 1802-ci ildя Rusiyada Яdliyyя Nazirliyi yarandыqdan sonra isя яdliyyя naziri eyni zamanda юlkяnin Baш prokuroru hesab edilmiшdir.

1813-cц il Gцlцstan vя 1828-ci il Tцrkmяnчay mцqavilяlяri яsasыnda Azяrbaycan xalqыnыn vя torpaqlarыnыn parчalanmasыnыn яsasы qoyulmuш vя Azяrbaycan Rusiya tяrяfindяn iшьal edilяrяk burada 1841-ci il yanvar ayыnыn 1dяk komendant idarячilik sistemi tяtbiq olunmuшdur, bundan sonra Zaqafqaziya цmumrusiya mцlki idarяetmя sisteminя keчirilmяklя, mяhkяmяlяrin nяzdindя prokuror nяzarяti tяsis edilmiшdir.

1862-ci ildя qяbul edilяn "Prokurorluq haqqыnda яsas mцddяalar" Rusiyada prokuror nяzarяtinin tяyinatыnы, onun predmetini, prokurorlarыn vяzifя vя sяlahiyyяtlяrini mцяyyяn etmiшdir. Hяmin dюvrlяrdя Azяrbaycanda prokuror nяzarяtini Bakы vя Yelizavetpol quberniyalarы dairя mяhkяmяlяrinin prokurorlarы vя onlarыn mцavinlяri, Azяrbaycan mяhkяmяlяri цчцn apellyasiya hцququna malik Tiflis mяhkяmя palatasыnыn prokuroru vя onun mцavinlяri hяyata keчirirмишляр. 1868-ci ilin fevralыnda Azяrbaycanda tяrkibindя mцvafiq prokuror nяzarяti vя istintaq hissяsi olan 13 yeni mяhkяmя idarяlяri yaradыlmышdыr.

Mцstяqil Azяrbaycan dюvlяtindя prokurorluq orqanlarыnыn tarixi Azяrbaycan Xalq Cumhurriyyяtinin yaranmasы gцnцndяn sonra baшlamышdыr. Беля ки, 1918-ci ilin noyabr ayыnыn 18-dя Nazirlяr Шurasы tяrяfindяn "Azяrbaycan Mяhkяmя Palatasы haqqыnda Яsasnamя" tяsdiq edilmiшdir.

F.Xoyski, X.Xasmяmmяdov, A.Safikцrdski, T.Makinski Azяrbaycan Xalq Cumhurriyyяtinin яdliyyя nazirlяri, eyni zamanda baш prokurorlarы olmuшlar.

Olduqca mцrяkkяb vя aьыr шяraitdя fяaliyyяt gюstяrяn Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin Mяhkяmя

palatasыnda, Bakы vя Gяncя dairя mяhkяmяlяrinin tяrkibindя olan prokurorluq orqanlarы юz sяlahiyyяtlяri imkanыnda bюyцk iшlяr gюrmцшlяr.

1920-ci ilin aprel ayыnыn 28-dя Xl Qыzыl Ordunun kюmяyi ilя Azяrbaycan Xalq Cцmhurriyyяti sцquta yetirildi vя Azяrbaycan Sovet Sosialist Respublikasы elan edildi. Mцstяqil Azяrbaycan dюvlяtчiliyi sцquta yetirildikdяn sonra dюvlяt orqanlarы ilя yanaшы prokurorluq vя istintaq orqanlarы da lяьv edildi. Bu Azяrbaycan Иnqilab Komitяsinin 12 may 1920-ci il tarixli "Xalq mяhkяmяsi haqqыnda" dekreti ilя hяyata keчirildi.

Bu dюvrdя bцtцn hakimiyyяt orqanlarыnыn fяaliyyяtinя nяzarяt funksiyasыnы hяyata ke-чirmяli olan xцsusi orqanыn yara-dыlmasы ehtiyacыnы nяzяrя alaraq Azяrbaycan Mяrkяzi Иcraiyyя Komitяsinin 11 iyul 1922-ci il tarixli "Azяrbaycan SSR-nin dюvlяt prokurorluьu haqqыnda" Dekreti ilя Azяrbaycan SSR-dя sovet prokurorluьunun яsasы qoyuldu.

Bakы kommunasы dюvrцndя vя ondan sonrakы dюvrlяrdя xalq яdliyyя komissarlarы Я.Qarayev, S.Чivanov, B.Vяlibяyli, B.Talыblы, H.Hacыyev, A.Sultanova, Y.Mяmmяdov hяm dя Azяrbaycan SSR-nin baш prokurorlarы olmuшlar.

1936-cы ilin iyul ayыnda Azяrbaycan SSR Prokurorluьu Xalq Яdliyyя Komissarlыьыnыn tяrkibindяn чыxarыlaraq birbaшa SSRИ Prokurorluьuna tabe edilmяklя mцstяqil qurum kimi fяaliyyяtя baшlamышdыr.

Kommunist partiyasыnыn mцtlяq hakim olduьu sovetlяr rejiminin yaшadыьы 70 il яrzindя prokurorluq bu rejimя vя partiya liderlяrinя xidmяt edяn bir orqana чevrilmiшdir.

Sovet hakimiyyяti illяrindя юlkяmiz tяhsil, elm, sяhiyyя, mяdяniyyяt vя iqtisadiyyat sahяlяrindя nяaliyyяtlяr яldя etsя dя, Stalin hakimiyyяti sistemindя uzun illяr davam edяn repressiyalara da mяruz qalmышdыr. O dюvrцn kцtlяvi siyasi repressiyalarы prokurorluq orqanlarыnыn kadrlarыndan da yan keчmяmiшdir.

1937-1938-ci illяrdя Azяrbaycanda "dцшmяn vя cinayяtkar цnsцr kimi" 21 nяfяr prokurorluq iшчisi яsassыz mцhakimя edilmiш, onlarыn arasыnda Respublikanыn baш prokurorlarы B.Vяlibяyov, Я.Talыblы, baш prokurorun mцavini Я.Babaxanov, Шamaxы rayon prokuroru Я.Яmirov vя digяrlяri dя olmuшlar.

Lakin aьыr represiya illяrindя dя Azяrbaycanыn prokurorluq orqanlarы яmяkdaшlarыnыn bюyцk яksяriyyяti юz vяzifя borclarыnы namusla yerinя yetirяrяk xalqa xidmяt gюstяrmiшlяr.

Bюyцk Vяtяn mцharibяsi illяrindя digяr dюvlяt strukturlarы kimi, prokurorluq orqanlarыnыn da iшi hяrbi vяziyyяtя uyьun qurulmuшdur. Hяmin dюvrdя Azяrbaycan Prokurorluьunun fяaliyyяti fяrariliklя mцbarizя, hяrbi mяhsullarыn tяdarцkц, cяbhяyя yardыm vя arxa cяbhяnin mюhkяmlяndirilmяsi haqqыnda qanunlarыn icrasыnы tяmin etmяyя yюnяlmiшdir.

O dюvrlяr dюyцшяn orduya 70 prokuror vя 163 mцstяntiq sяfяrbяr olunmuшdur. Onlardan bir чoxu dюyцшlяrdя hяlak olmuш, bюyцk яksяriyyяti orden vя medallarla tяltif edilmiшlяr.

1955-ci il mayыn 24-dя "SSRИ-dя prokuror nяzarяti haqqыnda Яsasnamя" nin qяbulu pro-

kurorluьun inkшafыnda mцhцm mяrhяlя oldu. 30 noyabr 1979-cu il tarixli "Prokurorluq haqqыnda" SSRИ qanunu qяbul edilяnяdяk prokurorluq orqanlarы bu яsasnamяyя uyьun fяaliyyяt gюstяrmiшlяr.

1991-ci ildя Azяrbaycan юz mцstяqilliyini yenidяn bяrpa etdikdяn sonra Respublikamыz yeni dюvrя qяdяm qoymuшdur. Lakin mцstяqilliyimizin ilk illяrindя AXC (AXCP) hakimiyyяti dюvrцndя юlkяni bцrцmцш daxili didiшmяlяr, anarxiya vя xaos dюvlяt quruculuьuna bюyцk zяrbя vurmuшdur. Xalqыn israrlы tяlяbi ilя cяnab Heydяr Яliyevin hakimiyyяtя xilasedici qayыdышыndan sonra Azяrbaycanda юzbaшnalыqa, siyasi hakimiyyяtsizliyя birdяfяlik son qoyulmuшdur.

Heydяr Яliyevin hakimiyyяtя qayыdышыndan sonra prokurorluq orqanlarыnыn da fяaliyyяtindя yeni bir dюvr baшlanmышdыr. Цmummilli liderimiz Heydяr Яliyevin Azяrbaycana rяhbяrliyi dюvrцndя hяyata keчirilяn mцtяrяqqi islahatlarыn яn юnяmli istiqamяtlяrindяn biri dя mяhkяmяhцquq sisteminin, prokurorluq, polis, яdliyyя orqanlarыnыn mцasirlяшdirilmяsi, bu kontekstdя insan

mяcяllяlяri vя bir sыra mцhцm normativ-hцquqi aktlar bцtюvlцkdя demokratik cяmiyyяtdя prokurorluьun layiqli yeri vя rolunu mцяyyяnlяшdirmiшdir.

Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin 26 aprel 2000ci il tarixdя Respublika Prokurorluq orqanlarыnыn Rяhbяr iшчilяri ilя keчirdiyi gюrцшdяki nitqindя dюvlяtчiliyimizin qorunmasы vя mюhkяmlяndirilmяsi istiqamяtindя prokurorluьun fяaliyyяtini yцksяk qiymяtlяndirmiш, onu totalitar rejim dayaьыndan hцquqi dюvlяt quruculuьu mexanizminin tяrkib hissяsinя чevrilmяsini яlamяtdar hadisя kimi sяciyyяlяndirmiш vя eyni zamanda prokurorluq orqanlarыnda kadrlarыn seчilib yerlяшdirilmяsi iшinin tяlяb olunan sяviyyяdя qurulmadыьыnы, cinayяt iшinin istintaqы zamanы hяlя dя qanun pozuntularыna yol verildiyini qeyd etmiшdir.

"Mяn prokurorluqda iшlяyяn insanlarыn яksяriyyяtini sяdaqяtli vя peшяkar iшчi hesab edirяm. Tяbiidir ki, belя adamlara etimad gюstяrmяk, etibar etmяk lazыmdыr…" Bu sюzlяr Улу Юндяримиз Щейдяр Ялийев 26 aprel 2000-ci il tarixdя Azяrbaycan Respublikasыnыn prokurorluq orqanlarыnыn rяhbяr iшчilяri ilя gюrцшц

Oktyabrыn 1-dя Шяkiдя prokurorluq iшчilяri пешя байрамларыны гейд едибляр Tяdbir iшtirakчыlarы яvvяlcя цmummilli lider Heydяr Яliyevin шяhяr icra hakimiyyяtinin inzibati binasыnыn qarшыsыnda ucaldыlmыш abidяsi юnцnя gцl dяstяlяri dцzяrяk xatirяsini ehtiramla yad ediblяr.

Sonra tяdbir rayon prokurorluьunun inzibati binasыnda davam etdirilib. Tяdbirdя prokurorluq orqanlarыnыn fяaliyyяtindяn danышыlыb, prokurorluq orqanlarыnыn qanunun aliliyinin, insan hцquq vя azadlыqlarыnыn tяmin olunmasыna, cinayяtkarlыqla mцbarizяyя, qanunчuluьun vя hцquq qaydasыnыn qorunmasыna xidmяt etdiyi vurьulanыb. vя vяtяndaш hцquq vя azadlыqlarыnыn maksimum dяrяcяdя mцdafiяsi цчцn чevik mexanizmlяrin yaradыlmasы idi.

Azяrbaycan Respublikasы Prokurorluьunun dюvlяtчilik maraqlarыna, insan vя vяtяndaш hцquq vя azadlыqlarыnыn mцdafiяsinя xidmяt edяn sivil, demokratik orqan kimi formalaшmasы mяhz Ulu Юndяrimiz Heydяr Яliyevin яdalяtя vя humanizmя sюykяnяn mяhkяmя-hцquq islahatlarы sayяsindя mцmkцn olmuшdur.

Azяrbaycan Respublikasы Prokurorluьunun qыsa mцddяtdя sinfi mяnafelяrя xidmяt edяn orqandan insan hцquq vя azadlыqlarыnыn tяmin olunmasыna, cinayяtkarlыqla mцbarizяyя, qanunчuluьun vя hцquq qaydasыnыn qorunmasыna xidmяt edяn orqana чevrilmiшdi.

Prokurorluq orqanlarыnda aparыlan hяrtяrяfli islahatlarыn ilkin яsasыnы vя qanunvericilik bazasыnы 12 noyabr 1995-ci il tarixdя цmumxalq sяsvermяsi yolu ilя qяbul edilmiш mцstяqil Azяrbaycan Respublikasыnыn ilk milli Konstitusiyasы tяшkil etmiшdir. Ali Qanunda ilk dяfя olaraq respublikamыzыn dюvlяt qulluьu sistemindя prokurorluьun yeri mцяyyяnlяшdirilmiш, statusu, tяшkili vя fяaliyyяt prinsiplяri, sяlahiyyяt dairяsi vя vяzifяlяri qanunvericik qaydasыnda tяsbit edilmiшdir. Prokurorluqda aparыlan islahatlarыn яsas qayяsi bu orqanыn sяlahiyyяtlяrinin beynяlxalq standartlara uyьunlaшdыrыlmasы ilя yanaшы, qanunчuluьun mюhkяmlяndirilmяsi, cinayяtkarlыьa qarшы mцbarizяnin gцclяndirilmяsi vя kadrlarыn peшяkarlыq sяviyyяsinin artыrыlmasыndan ibarяt olmuшdur.

Sonrakы illяrdя qяbul olunmuш чoxsaylы qanun vя mяcяllяlяr, o cцmlяdяn "Prokurorluq haqqыnda", "Prokurorluq orqanlarыnda qulluq keчmя haqqыnda", qanunlar, Cinayяt, Cinayяt-Prosessual, Cяzalarыn icrasы, Mцlki, Mцlki-Prosessual, Иnzibati xяtalar

zamanы sюylяdiyi proqram xarakterli nitqindяn gюtцrцlmцшdцr.

Azяrbaycan Respublikasы Prokurorluьunun rяhbяrliyindя son vaxtlar yaranmыш qeyrisaьlam mцhitin hяm prokurorluьun, hяm dя digяr hцquq-mцhafizя orqanlarыnыn fяaliyyяtinя mяnfi tяsir etdiyi bildirilmiш, Цmummilli Liderimiz tяmiz mяnяviyyatыn hяr bir prokurorluq iшчisi, qanun keшiyindя duran hяr bir dюvlяt mяmuru цчцn яsяs meyar olduьunu xцsusi vurьulamышdыr.

Bununla яlaqяdar prokurorluq orqanlarыnda kюklц islahatlar vя struktur dяyiшikliyi aparыlmыш, onun fяaliyyяti цчцn zяruri normativ-hцquqi baza yaradыlmышdыr. Prokurorluьun yeni rяhbяrliyi - ъянаб Баш Прокурор Закир Гаралов башда олмагла Ulu Юndяrimizin tюvsiyяlяrinя dяqiqliklя яmяl edяrяk, kadrlarыn mяnяvi cяhяtdяn saflaшdыrыlmasы, prokurorluqda saьlam ab-havanыn yaradыlmasы mяqsяdilя, qыsa mцddяt яrzindя kяsяrli tяdbirlяr gюrяrяk, ayrы-ayrы prokurorluq iшчilяri tяrяfindяn vяzifяdяn sui-istifadя olunmasы, istintaq zamanы birtяrяfli mюvqe tutulmasы, шяxsi mяqsяdlяr naminя qanunlarыn pozulmasы, yoxlamalar vasitяsilя юzяl sektorun inkiшafыna maneчilik tюrяdilmяsi, hцquqi islahatlarыn hяyata keчirilmяsinя mцhafizяkar mцnasibяt bяslяnilmяsi vя bu kimi digяr hallarыn aradan qaldыrыlmasыna nail olmuшdur.

Sonrakы mяrhяlяdя dя Azяrbaycan Respublikasыnыn Prokurorluьu Ulu Юndяrimiz Heydяr Яliyevin daimi diqqяt mяrkяzindя olmuшdur. Prokurorluьun fяaliyyяtinin hцquqi яsasыnы tяшkil edяn normativ aktlar, o cцmlяdяn "Prokurorluq orqanlarыnda qulluq keчmя haqqыnda", "Prokurorluьun rяsmi emblemi haqqыnda", "Prokurorluq iшчilяrinin xidmяti vяsiqяsi haqqыnda" qanunlar dюvlяt baшчыsыnыn tяшяbbцsц ilя qяbul olunmuш, "Prokurorluьa iшя qяbul olunmaq цчцn namizяdlяrlя mцsabiqяnin keчirilmяsi qaydalarы

haqqыnda" Яsasnamя onun sяrяncamы ilя tяsdiq edilmiшdir. "Azяrbaycan Respublikasы prokurorluq orqanlarы iшчilяrinin maddi vя sosial tяminatы haqqыnda" 2002-ci il 8 oktyabr tarixli sяrяncam Цmummilli Liderimizin prokurorluьa vя prokurorluq iшчilяrinя gюstяrdiyi daimi qayьыnыn parlaq bir tяzahцrцdцr. 2002-ci ilin 24 avqustunda Ulu Юndяrimizin tяшяbbцsц яsasыnda Konstitusiyaya edilяn mцtяrяqqi dяyiшikliklяrlя eyni zamanda Prokurorluьa qanunvericilik tяшяbbцsц hцququ verilmiшdirki, bu da sяlahiyyяtlяrin artыrыlmasы vя yцksяk etimad baxыmыndan, prokurorluq orqanlarы цчцn чox юnяmlidir.

Ulu Юndяrimiz Heydяr Яliyev prokurorluq orqanlarыnda mцtяrяqqi islahatlarы gerчяklяшdirmяklя yanaшы, bu prosesi юzцndяn sonra da inamla irяliyя aparacaq, insan vя vяtяndaш hцquq vя azadlыqlarыnыn tяmini цчцn bцtцn zяruri tяdbirlяri hяyata keчirяcяk qцdrяtli lideri dя yetiшdirmiшdir.

2003-cц ilin 31 oktyabrыnda keчirilmiш andiчmя mяrasimindя "Mяn hяr bir azяrbaycanlыnыn Prezidenti olacaьam" deyяn cяnab Иlham Яliyev юtяn mцddяtdя cяmiyyяtin яn mцxtяlif sahяlяrindя, o cцmlяdяn mяhkяmя vя prokurorluq orqanlarыnda чevik vя mцtяrяqqi islahatlarы tяmin etmяklя, Цmummilli Liderimizin mцяyyяnlяшdirdiyi prioritetlяrin davamlыlыьыnы tяmin etmiшdir. Prezident Иlham Яliyev sяlahiyyяtlяrinin icrasыna baшladыьы ilk gцndяn Respublika Prokurorluьuna xцsusi diqqяt vя qayьы ilя yanaшmыш, qanunvericilik tяшяbbцsц qaydasыnda bu orqanыn fяaliyyяtinin mцasirlяшdirilmяsinя, sяmяrяliliyinin daha da artыrыlmasыna xцsusi diqqяt yetirmiшdir.

Heydяr Яliyev цчцn mцstяqil Azяrbaycan fяlsяfяsinin tяmяlindя azadlыq, demokratiya, iqtisadi tяrяqqi, sosial яdalяt vя rifah dururdu. Bu fяlsяfя onun memarы olduьu mцstяqil Azяrbaycanda юz real яksini tapdы.

Ulu юndяr юzцnцn baшladыьы nяhяng iшlяrin uьurlu icrasыnы kimin tяmin edя bilяcяyini dя mцяyyяnlяшdirdi. Fiziki imkanlarыnыn tцkяndiyi bir vaxtda hяmiшя inandыьы vя etibar etdiyi xalqыna mцraciяt цnvanladы: "Иnanыram ki, mяnim axыra чatdыra bilmяdiyim taleyцklц mяsяlяlяri, planlarы, iшlяri sizin kюmяyiniz vя dяstяyinizlя Иlham Яliyev baшa чatdыra bilяcяk.

Mяn ona юzцm qяdяr inanыram vя gяlяcяyinя bюyцk цmidlяr bяslяyirяm".

Tarix dahi шяxsiyyяtin uzaqgюrяnliyini yenя tяsdiqlяdi.

Bunun цчцn elя dя bюyцk vaxt lazыm olmadы. Яmяli fяaliyyяti, xalqыna vя Vяtяninя mяhяbbяti ilя цmumxalq sevgisi qazanan Prezident Иlham Яliyev dюvlяti-mizin baшчыsы seчilmiшdir vя ulu юndяr tяrяfindяn qarшыya qoyulmuш vяzifяlяrin юhdяsindяn layi-qincя gяlir.

Mяhz bu uьurlar Prezident Иlham Яliyevя xalqыn sonsuz rяьbяt vя hюrmяtini qazandыrmышdыr. Dюvlяtimizin baшчыsыnыn rяhbяrliyi altыnda qazanыlan nailiyyяtlяr bu gцn dя davam edir vя xalqыmыzы xoшbяxt gяlяcяyя doьru aparыr.

Respublikanыn prokurorluq iшчilяri dюvlяt baшчыsыnыn gюstяrdiyi bюyцk qayьыya vя yцksяk etimada cavab olaraq prokurorluьun qarшыsыnda qoyduьu vяzifяlяrin yerinя yetirilmяsi цzяrindя яzmlя чalышыrlar. Mяhkяmя-hцquq islahatlarы чяrчivяsindя hяyata keчirilmiш islahatlar nяticяsindя tamamilя yenilяшmiш, demokratik vя sivil bir tяшkilata чevrilmiш prokurorluq bundan sonra da gюstяrilяn bюyцk etimadыn, яmяli fяaliyyяtdя doьruldulmasы цчцn bцtцn zяruri tяdbirlяrin gюrцlmяsini tяmin edяcяkdir.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 6

№ 9 (132), Сентйабр 2015

АБШ сяфири Шякидя Amerika Birlяшmiш Шtatlarыnыn Azяrbaycandakы fюvqяladя vя sяlahiyyяtli sяfiri Robert Sekuta ики эцн Шякидя сяфярдя олуб.

Сентйабрын 21-дя башлайан вя иki gцn davam eтмиш sяfяrin ilk gцnц amerikalы diplomat Шяkinin tarixi mяkanlarы ilя tanыш olub, шяhяr rяhbяrliyi ilя gюrцшцb.

Sяfir яvvяlcя XVЫЫЫ яsrin sonlarыnda inшa edilmiш "Yuxarы Karvansara" mehmanxana kompleksinя baш чяkib. Qonaьыn diqqяtinя чatdыrыlыb ki, Шяrq memarlыьы цslubunda tikilяn bu qяdim kompleks 300dяk otaq vя zirzяmidяn ibarяtdir. Hazыrda bu memarlыq abidяsi mehmanxana kimi istifadя olunur.

bюyцk edib.

heyranlыqla

tamaшa

ABШ sяfiri, hяmчinin bu яrazidя yerlяшяn Tarix-Diyarшцnaslыq vя Xalq Tяtbiqi Sяnяti muzeylяri ilя dя tanыш olub.

Azяrbaycan memarlыьыnыn шah яsяrlяrindяn olan Шяki xanlarыnыn sarayы ilя tanышlыq sяfir Robert Sekutanыn xцsusilя bюyцk maraьыna sяbяb olub. Mяlumat verilib ki, Шяrq memarlыьыnыn nadir incisi hesab olunan bu saray XVЫЫЫ яsrя aid dцnya яhяmiyyяtli nadir tariximemarlыq abidяsidir. Bildirilib ki, 1761-1762-ci illяrdя inшa edilяn bu bяnzяrsiz sarayыn tik-

zlяrindяn olan Шяkinin 2700 ildяn artыq yaшы vardыr. Qяdim ipяkчilik яnяnяlяrinя malik olan bu шяhяr, eyni zamanda, dцnya яhяmiyyяtli nadir tarixmemarlыq abidяlяri ilя mяшhurdur. Bildirilib ki, Шяkidя dюvlяt qeydiyyatыna gюtцrцlmцш 84 tarix vя mяdяniyyяt abidяsi mюvcuddur. Burada turizmin inkiшaf etdirilmяsi цчцn чox яlveriшli шяrait vя infrastruktur var. Hяr il bu шяhяrdя beynяlxalq sяviyyяli tяdbirlяr, musiqi festivallarы keчirilir. Beynяlxalq festivallar Шяkidя turizmin inkiшafыna чox mцsbяt tяsir gюstяrir. Иl яrzindя Шяkiyя gяlяn turistlяrin sayы 100 min nяfяri юtцr.

Sяfir Robert Sekuta Шяkidя ilk dяfя olduьunu, sяfяrin Azяrbaycanыn bu qяdim diyarы ilя daha yaxыndan tanыш olmaq, яhali ilя gюrцшmяk, Шяki barяdя яtraflы mяlumat toplamaq mяqsяdi daшыdыьыnы bildirib. Шяki xanlarыnыn sarayы, "Yuxarы Karvansara" mehmanxana kompleksi vя digяr tarixi abidяlяrlя tanышlыьыn onda zяngin tяяssцrat yaratdыьыnы bildirяn amerikalы diplomat Шяkidя maddi-mяdяniyyяt nцmunяlяrinin qorunmasыna yцksяk diqqяt vя qayьы gюstяrildiyini xцsusi vurьulayыb.

Gюrцшцn sonunda amerikalы diplomata Шяki ilя baьlы xatirя hяdiyyяlяri tяqdim olunub. Шяkidя sяfяrdя olan Amerika Birlяшmiш Шtatlarыnыn Azяrbaycandakы fюvqяladя vя sяlahiyyяtli sяfiri Robert Sekuta sяfяrin ikinci gцnц шяhяrin tarixi mяkanlarы ilя tanышlыьы davam etdirib, bir sыra gюrцшlяr keчirib.

Sяfir daha sonra "Yuxarыbaш" Dюvlяt Tarix-Memarlыq Qoruьunun яrazisindя yerlяшяn tarixi abidяlяrя baш чяkib, "Sяnяtkarlar evi"ndя yerli sяnяtkarlarla gюrцшцb, onlarыn яl iшlяrinя baxыb. Tanыnmыш шяbяkя ustasы Hцseyn Hacыmustafazadя sяfirя шяbяkя sяnяtinin incяliklяri barяdя mяlumat verib. Amerikalы diplomat шяbяkя ustasыnыn hazыrladыьы яl iшlяrinя

intisindя mismar vя yapышqandan istifadя olunmayыb.

Sяfir Robert Sekuta daha sonra Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubovla gюrцшцb.

Sяfirя Шяkinin tarixi, mяdяniyyяti, iqtisadiyyatы vя turizm potensialы barяdя яtraflы mяlumat verilib. Diqqяtя чatdыrыlыb ki, Azяrbaycanыn яn qяdim yaшayыш vя mяdяniyyяt mяrkя-

Sentyabrыn 22-dя amerikalы diplomat "Яliяhmяd шirniyyat evi"ndя Шяki halvasыnыn hazыrlanmasы prosesi ilя tanыш olub, Чingiz Mustafayev adыna klubun fяaliyyяti ilя maraqlanыb, "Шяki-Иpяk" ASC-dя istehsal prosesini izlяyib. Sяfir, hяmчinin "Kanal S" regional televiziya шirkяtindя dя olub.

Sяfir Robert Sekuta daha sonra Kiш kяndindя yer-

Sяfirdяn yцksяk qiymяt Илщамя HЦСЕЙНОВА, Kiш Tarixi Memalыq-Qoruьunun direktoru 2015-ci ilin sentyabr ayы Kiш Alban mяbяdinя qonaqlarыn, xцsusulя dя xarici юlkяlяrin Azяrbaycanda olan sяfirlяrinin gяliшi ilя yadda qaldы. Belя ki, sentyabrыn 15-dя Amerikanыn Azяrbaycanda olan sяlahiyyяtli sяfiri Robert Sekuta, сентйабрын 26-да ися Иordaniyanыn Haшimilяr Krallыьыnыn Azяrbaycana yeni tяyin olunmuш sяfiri Nassar Иbrahim Mяhяmmяd Яl-Habaшnehi Шяkiyя sяfяrляри zamanы Kiш Alban mяbяdini dя ziyarяt edibляр. Щяр ики хариъи гонаьа tarixi abidя vя buradakы eksponatlar barяdя мцфяссял mяlumat verilib. Amerikalы qonaq bu abidяni Azяrbaycanda dini tolerantlыьыn nцmunяsi adlandыrыb. Xristanlыьa aid abidяnin яhali tяrяfindяn qorunub saxlanmasыnы Роберт Секута yцksяk qiymяtlяndirib.

Abidя ilя tanышlыqdan sonra щяр ики гонаг sяfir Шяki шirniyyatы ilя bяzяdilmiш чay sцfrяsinя dяvяt olunub.

Kiш Alban mяbяdinя edilяn ziyarяt hяr iki sяfirdя zяngin tяяssцrat yaratdыьыnы bildirib. Шякилдя: Илщамя Щцсейнова (саьдан 1-ъи) АБШ сяфири вя онун щяйат йолдашы иля.

ABШ sяfiri: “ Azяrbaycanlыlar haqlы olaraq юz tarixlяri ilя qцrur duyur, iftixar hissi keчirirlяr” Шяki чox gюzяl шяhяrdir. Bu qяdim шяhяrlя tanыш olmaq imkanы яldя etdiyimя gюrя чox шadam. Sяfяrdя яsas mяqsяdim Azяrbaycanыn bюlgяlяri ilя daha yaxыndan tanыш olmaqdыr.

Bu sюzlяri Amerika Birlяшmiш Шtatlarыnыn юlkяmizdяki fюvqяladя vя sяlahiyyяtli sяfiri Robert Sekuta Шяkidя jurnalistlяrя mцsahibяsindя deyib.

Bюlgяlяrя ilk dяfяdir ki, hяyat yoldaшы ilя birgя sяfяr etdiyini vurьulayan sяfir artыq Шяki mяtbяxinin яsas yemяklяrindяn sayыlan pitinin dadыna da baxdыьыnы diqqяtя чatdыrыb. Иncяsяnяt nцmunяlяrinin, mяdяni irsin qorunub saxlanыlmasыnыn vя gяlяcяk nяsillяrя юtцrцlmяsinin vacibliyinя toxunan ABШ sяfiri deyib: "Bu gцn nяinki Azяrbaycanыn, hяm dя dцnya incяsяnяtinin nadir incilяrindяn olan Шяki xanlarыnыn sarayы ilя tanыш oldum. Bяnzяrsiz abidяdir. Hяmчinin шяbяkя kimi nadir sяnяt nцmunяsini gяlяcяk nяsillяrя чatdыrmaq цчцn xidmяt gюstяrяn Hцseyn Hacыmustafazadяyя vя digяr ustalara minnяtdarlыьыmы bildirmяk istяyirяm".

Sяfir Robert Sekuta daha sonra bildirib: "Azяrbaycanlыlar haqlы olaraq юz tarixlяri ilя qцrur duyur, iftixar hissi keчirirlяr. Burada яsas mяqam tarixin qorunmasы vя gяlяcяk nяsillяrя юtцrцlmяsidir. Bu baxыmdan шяbяkя, tяkяlduz vя digяr xalq sяnяti nцmunяlяrini yaшadan, gяlяcяk nяsillяrя юtцrяn ustalara bюyцk tяшяkkцr dцшцr. Yuxarы Karvansara иля tanыш olarkяn mяndя belя tяяssцrat yarandы ki, Azяrbaycan, elяcя dя Шяki tarixi Иpяk Yolunda bir kюrpц rolunu oynayыb.

Burada sюhbяt yalnыz Avropa ilя Asiyanы birlяшdirяn kюrpцdяn getmir. Sюhbяt hяm dя sahibkarlыьыn, ticarяtin inkiшafы, mяhsullarыn istehsalы, satыlmasы vя digяr mяsяlяlяrя yaradыcы yanaшmadan gedir".

Bir sяfir olaraq яsas vяzifяsinin юlkяlяrimiz arasыnda яlaqяlяrin daha da mюhkяmlяnmяsinя xidmяt etmяk olduьunu vurьulayan Robert Sekuta Azяrbaycanыn digяr юlkяlяr цчцn nцmunя ola bilяcяk tolerantlыьыnы da чox yцksяk qiymяtlяndirib. lяшяn qяdim alban mяbяdini ziyarяt edib. Amerikalы diplomatыn diqqяtinя чatdыrыlыb ki, mяbяd eramыzыn Ы яsrindя Qafqaz Albaniyasыnda geniш yayыlan Ay mяbяdinin юzцlц цzяrindя qurulub vя erkяn orta

яsrlяrdя yaranan ilk gцnbяzli, zal tipli mяbяddir. Mяbяd tarixi-memarlыq abidяsi kimi dюvlяt tяrяfindяn qorunur.

Bununla da ABШ sяfiri Robert Sekutanыn Шяkiyя ikigцnlцk sяfяri baшa чatыb.

Тaxыlчыlar payыz sяpininя baшlayыblar Шяki rayonunun tяsяrrцatlarыnda bir neчя gцndцr ki, gяlяn il цчцn payыzlыq taxыl sяpininя baшlanыlыb. Шяhяr statistika idarяsindяn AZЯRTAC-a verilяn mяlumata gюrя, sяpin цчцn indiyяdяk tяsяrrцfatlarda 20 min hektar sahяdя шum aparыlыb. Sarыca, Qaratorpaq, Turan vя digяr яrazilяrdяki tяsяrrцfatlarda isя artыq 1000 hektardan чox sahяyя arpa toxumu sяpilib vя bu iш sцrяtlя davam

etdirilir. Sяpin kampaniyasыna lazыmi qяdяr traktor, taxыlsяpяn aqreqat, mala vя digяr texnika cяlb edilib.

Xatыrladaq ki, Шяki taxыlчыlarы юtяn mюvsцm 62 min hektar sahяdяn 186 min ton mяhsul яldя ediblяr. Taxыl istehsalы яvvяlki illя mцqayisяdя 2,4 dяfя, yяni 110 min ton artыb. Hяr hektardan orta hesabla 30 sentner mяhsul gюtцrцlцb. Mяhsuldarlыq isя яvvяlki illя mцqayisяdя 18 sentner artыb.

№ 9 (132), Сентйабр 2015

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

Bяs mяnim arzularыm?! Узун мцддят гязетимизля ямякдашлыг етмиш, доьма Шякимизин мемарлыьына, тарихиня, фолклоруна щяср етдийи елми-публисистик мягаляляри иля охуъуларымызын бюйцк ряьбятини газанмыш мемарлыг цзря фялсяфя доктору, Азярбайъан Мемарлар Иттифагынын цзвц, АМЕА Шяки Реэионал Елми Мяркязиндя елми катиб, сонралар Фолклоршцнаслыг вя ел сянятляри лабораторийасынын рящбяри ишлямиш Ирадя Рювшянин сентйабрын 30-да дцнйасыны дяйишмясиндян 1 ил кечди. Еля билирям ки, Ирадя ханымы таныйан щамынын цряйиндя онун щаггында демяйя чох сюзц вар. Еляъя дя мяним... Лакин Ирадя ханымын иш йолдашы, Шяки Реэионал Елми Мяркязинин ямякдашы Рейщан ханым щамыны габаглайыб Ирадя ханымы йад етди... Биз ися Уъа Танрыдан Ирадя ханымын рущунун шад олмасыны диляйирик.

Мурад НЯБИБЯЙОВ

Ирадя Рювшян Bяzяn hяr шeydяn bezib tяkliyя чяkilяndя, yaшamaq цmidim цzцlяndя bir mehriban qadыnыn hяyat eшqini xatыrlayыram vя bu mяnя bюyцk stimul verir. Hяr шeyя rяьmяn hяyatы sevяn bir insanыn tяrtяmiz simasы gюzlяrimdя canlanыr. Onda mяn dя yenidяn hяyata baьlanыram, sanki hяr шeyi gюtцr-qoy edяrяk yaшamaьыn, yaratmaьыn nя qяdяr gюzяl olduьunun fяrqinя varыram. Bu insan чoxlarыnыn tяяssцf hissiylя andыьы Иradя Rюvшяndir.

edяrkяn бир qяbir daшыnыn цzяrindя yazыlmыш bir epitafiya diqqяtimi чяkdi.

"Bяs mяnim arzularыm" yazыsы mяni юlцm barяdя yenidяn dцшцnmяyя mяcbur etdi. Hяmin an чox gюzяl dяrk etdim ki, insanыn юmrц юz arzularыnы hяyata keчirя bilmяyяcяk qяdяr qыsaymыш, ya da insan arzularы bitib-tцkяnmяz юmrя belя sыьmazmыш. Bax, o bitib-tцkяnmяyяn arzular dяryasыnda vaxtsыz tцkяnяn bir юmцr yaшadы Иradя Rюvшяn. Yaшadы, yaratdы... Юzцndяn sonra чox шey qoydu gюzяl юvladlar, pak яmяllяr, tamamlanmыш vя yarыmчыq qalan iшlяr, sonsuz вя бitib-tцkяnmяyяn arzular.

Hяyat-юlцm arasыndakы fяlsяfяni dцшцnяrkяn yadыma Ramiz Rюvшяnin sюzlяri dцшцr. O, deyir ki, "...biz dцnyaya яslindя ana bяtnindяn deyil, ana qяbrindяn gяldiyimizi anlamalыyыq. Иnsanыn doьuluшunda da bir юlцm hadisяsi var. Yяni, hяlя bilmяk olmaz biz ana bяtnindя daha xoшbяxt idik, yoxsa bu dцnyada xoшbяxtik". Ancaq Иradя Rюvшяn bu qяbirdяn-qяbirя gedяn юmцr yolunda яsl insan kimi yaшayarkяn insan ola bilmяk xoшbяxtliyinin sirrini hamыmыza aчmыш oldu. Ирадя xanыm yцksяk mяdяniyyяtilя яtrafыnda olan insanlarыn diqqяtini cяlb edir vя bununla da sanki юzцnцn nцmunяvi яxlaqi davranышыyla hesablaшmaьa mяcbur edirdi.

Bir ildir ki, Иradя xanыm aramыzda yoxdur, bizimlя deyil, amma

Шяkiдя... ...Qurban bayramы mцnasibяti ilя xeyriyyя tяdbirlяri tяшkil olunmuшdur Dцnya mцsяlmanlarыnыn mяnяvi birlik rяmzi olan Qurban bayramы Шяkidя xalqыmыzыn яn яziz bayramlarыndan biri kimi bюyцk sevinc vя yцksяk яhvalruhiyyя ilя qeyd olunmuшdur.

Bayram mцnasibяtilя Шяkidя bir sыra xeyriyyя tяdbirlяri keчirilmiшdir. Иndiyяdяk rayonda mindяn artыq aztяminatlы ailяyя, o cцmlяdяn шяhid ailяlяrinя, яlil vя kimsяsizlяrя, ahыl vя tяnha vяtяndaшlara bayram sovqatы paylanmышdыr. Mцqяddяs bayram mцnasibяtilя keчirilяn mяrasimlяrdя шяhidlяrimizin xatirяsi yad edilmiш, xalqыmыzыn rifahы vя яmin-amanlыьы цчцn dualar oxunmuшdur.

Aztяminatlы ailяlяr onlara gюstяrilяn qayьыya gюrя xeyirxah яmяl sahiblяrinя minnяtdarlыqlarыnы bildirmiш, xalqыmыza sevinc dolu gцnlяr arzulamышlar.

Шяки Шящяр Иъра Щакимиййяти вя Азярбайъан Республикасы Мядяниййят вя Туризм Назирлийинин разылыьы иля Нидерландын Принс Клаус Фондунун малиййя дястяйи щесабына Тарихи-Мядяни вя Тябии Ирси Горума Иътимаи Нязарят Комитясинин координатору, мемар Айтякин Имранованын лайищяси ясасында Шяки “Йухары баш” Дювлят-Тарихи Мемарлыг Горуьу яразисиндя йерляшян, ел арасында “Эюдяк минаря” адланан мясъиддя тямир-бярпа ишляриня башланыб. Шяki Mяшьulluq Mяrkяzindяn AZЯRTAC-a bildiriblяr ki, yarmarkaya rayonda fяaliyyяt gюstяrяn 22 mцяssisя vя tяшkilatdan 205 vakant iш yeri чыxarыlыb.

Mяrkяzi xяstяxana, шяhяr tяhsil шюbяsi, pedaqoji kollec yarmarkaya daha чox iш yeri чыxarыblar. Иш yerlяri цчцn tяklif olunan яmяk haqqы 110 manatdan 390 manatadяk tяшkil edib.

Gцn яrzindя davam edяn yarmarkanыn yekununda 45 nяfяr iшя dцzяlmяk цчцn gюndяriш alыb.

Teatrыn baш rejissoru, Яmяkdar Иncяsяnяt Xadimi Mirbala Sяlimli bildirib ki, sentyabrыn ikinci yarыsыnda baш tutacaq yeni mюvsцmцnцn aчыlышыnda yaradыcы kollektiv teatrsevяrlяrя Иlyas Яfяndiyevin "Sevgililяrin cяhяnnяmdя vцsalы" яsяri яsasыnda hazыrlanan tamaшa tяqdim edя-

Ирадя ханымын тяшяббцсц иля Шяки Реэионал Елми Мяркязинин ямякдашлары Шякихановларын еви иля таныш оларкян

Достлары вя иш йолдашлары адындан: Рейщан МИГДАДГЫЗЫ

...“Эюдяк минаря” мясъиди бярпа олунур

Сentyabrыn 10-da Шяki шяhяrindя ямяк йармакасы tяшkil olunмушдур.

Sabit Rяhman adыna Шяki Dюvlяt Dram Teatrыnыn kollektivi yeni mюvsцmя ciddi hazыrlaшыr.

цrяyimizdя yurd salan bu mehriban qadыnыn kюvrяk xatirяsi hцznlц sцkut kimi bizimlя bяrabяr dolaшыr. Bu xatirя bяzяn цrяyimizi aьrыdыr, kюvrяldir, gюz yaшlarыmыza sяbяb olur, lakin hяr zaman gюzlяrimizdя canlanan gцlяrцz simasы ilя yaшamaьы, yaratmaьы, яzmkarlыьы ilя nцmunя olur.

Allah sяня rяhmяt elяsin, Иradя Rюvшяn...

dюnяrdi" яsяrinin sяhnяlяшdirilmяsi цчцn hazыrlыq iшlяri dя gюrцlцr. Baш rejissorun bildirdiyinя gюrя, tцrk yazычыsыnыn 100 illiyi ilя яlaqяdar 2015-ci il TЦRKSOY tяrяfindяn "Haldun Taner ili" elan edilib vя bu mцnasibяtlя silsilя tяdbirlяr hazыrlanыr.

Mirbala Sяlimlinin quruluш verяcяyi tamaшanыn quruluшчu rяssamы Sюhrab Яrяbov, geyim цzrя rяssam isя Elman Rяшidovdur. Yeni tamaшa bu ilin sonunadяk teatrsevяrlяrя tяqdim olunacaq.

...яmяk yarmarkasы tяшkil olunub

...тeatr yeni mюvsцmя hazыrlaшыr

Hяyatdakы bцtцn чяtinliklяrя sinя gяrяrяk yaшamaq, heч nяyя baxmayaraq irяli addыmlamaq, lakin addыmladыьы yolda dцrцst vя doьru olmaq Иradя mяnяviyyatыnыn, Иradя шяxsiyyяtinin yцksяkliyindяn xяbяr verirdi. Bu yol Иradя yolu idi vя bu yolda inamla addыmlayaraq uьur яldя etdi. Sюz yox ki, юmrц vяfa etsяydi bu uьurun davamы hяlя чox olacaqdы. Ancaq bu gцn Иradя yolu, Иradя cыьыrы ilя addыmlayarkяn bu nцmunяvi insanыn qыsa, lakin mяnalы юmrцndяn dя keчirik. O юmцr ki, чoxlarы цчцn юrnяk ola bilяr.

Bir gцn mяzarlыьы ziyarяt

сящ.7

cяk. Gюrkяmli dramaturqun 100 illiyi mцnasibяtilя яrsяyя gяtirilяn sяhnя яsяrinin quruluшчu rejissoru Mirbala Sяlimli, quruluшчu rяssamы Sюhrab Яrяbovdur.

Teatrda, eyni zamanda, tцrk dramaturqu Haldun Tanerin "Vя dяyirman

Тямир-бярпа ишляриня АМЕА Шяки Реэионал елми Мяркязинин мцтяхяссисляринин вя йерли мемар вя ряссамларын да ъялб едилмяси нязярдя тутулмушдур. Обйектдя нязярдя тутулан ишлярин илин сонунадяк тамамланмасы эюзлянилир.

...musiqisevяrlяri Цzeyir iшыьы bir araya gяtirди Dahi Azяrbaycan bяstяkarы Цzeyir Hacыbяylinin anadan olmasыnыn 130 illiyi vя Milli Musiqi Gцnц mцnasibяtilя sentyabrыn 18-dя Шяki Musiqi Kollecindя yubiley tяdbiri keчirilib. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti vя kollecin birgя tяшkilatчыlыьы ilя keчirilяn tяdbirdя ziyalыlar, musiqisevяrlяr, mцяllim vя tяlяbяlяr iшtirak ediblяr. Onlarы bir aya Цzeyir iшыьы gяtirib.

Tяdbirdя dahi bяstяkarыn hяyat vя yaradыcыlыьыndan, zяngin irsindяn, Azяrbaycan musiqi tarixindя oynadыьы roldan, dцnya musiqisinя gяtirdiyi yeniliklяrdяn geniш sюhbяt aчыlыb. Bildirilib ki, Azяr-baycan mяdяniyyяtinin inkiшafыna misilsiz tюhfяlяr verяn Цzeyir Hacыbяylinin 130 illik yubileyi respublikamыzыn hяr yerindя olduьu kimi, Шяkidя dя silsilя tяdbirlяrlя qeyd olunur.

Vurьulanыb ki, dahi bяstяkar, eyni zamanda, Azяrbaycan xalqыnыn yetiшdirdiyi яn gюrkяmli ziyalыlardan biri olub. Xalqыmыzыn цmummilli lideri Heydяr Яliyev Цzeyir Hacыbяylinin yaradыcыlыьыna hяmiшя yцksяk qiymяt verib, onun zяngin irsinin tяbliьinя xцsusi diqqяt yetirib. Mяhz Ulu Юndяrin mцvafiq Fяrmanы ilя dahi bяstяkarыn anadan olduьu gцn - 18 sentyabr Azяrbaycanda Milli Musiqi Gцnц kimi qeyd olunur.

Yubiley tяdbiri musiqi kollecinin xor, xalq чalьы alяtlяri orkestri vя kamera ansamblыnыn ifasыnda dahi bяstяkarыn яsяrlяri яsasыnda hazыrlanmыш maraqlы konsert proqramы ilя baшa чatыb.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.8

№ 9 (132), Сентйабр 2015

СЕЧКИ - 2015

MSK-nыn Avropa Иttifaqы ilя birgя layihяsi MSK-nыn Avropa Иttifaqы ilя birgя layihяsi чяrчivяsindя sonuncu regional seminar Шяkidя keчirilib.

Azяrbaycan Respublikasы Mяrkяzi Seчki Komissiyasыnыn (MSK) Avropa Иttifaqы ilя birgя layihяsi чяrчivяsindя 2015-ci il noyabrыn 1-nя tяyin edilmiш Milli Mяclisя seчkilяrlя baьlы mцraciяtlяrя baxыlmasыna hяsr olunmuш sonuncu regional seminar sentyabrыn 11-dя Шяki шяhяrindя keчirilib. "Шяki-Palas" otelinin konfrans zalыnda keчirilяn seminarda respublikamыzыn шimal-qяrb bюlgяsindя vя яtraf rayonlarda fяaliyyяt gюstяrяn 15 dairя seчki komissiyasыnыn ekspert qrupunun цzvlяri, hяmчinin MSK-nыn vя Avropa

Иttifaqыnыn tяmsilчilяri iшtirak ediblяr.

Tяdbiri MSK-nыn цzvц Tofiq Hяsяnov aчaraq seminarыn dairя seчki komissiyalarыnыn ekspert qrupu цzvlяrinin mцraciяt vя шikayяtlяrя baxыlmasы ilя baьlы mяlumatlarыnыn artыrыlmasы, praktiki vяrdiшlяrin gцclяndirilmяsi vя vяtяndaшlarыn seчki hцquqlarыnыn daha sяmяrяli tяmin edilmяsi цчцn onlarыn fяaliyyяtinin tяkmillяшdirilmяsinя nail olmaq mяqsяdi daшыdыьыnы bildirib. MSK цzvц bu mюvzuda seminarlarыn artыq Bakы, Шirvan vя Gяncя шяhяrlяrindя uьurla baшa чatdыьыnы diqqяtя чatdыrыb.

Seminarda Avropa Иttifaqыnыn seчki mяsяlяlяri цzrя eksperti Sergey Kalчenkonun "Seчkilяrlя baьlы mцraciяtlяrя seчki komissiyalarы tяrяfindяn baxыlmasы: Avropa standartlarы vя Azяr-

baycan Respublikasыnыn qanunvericiliyi" mюvzusunda tяqdimatы olub. Ukraynalы ekspert vurьulayыb ki, demokratik vя яdalяtli seчkilяrin tяшkili юhdяliyi hяr bir юlkяdя hюkumяtin цzяrinя dцшцr. Azяrbaycan vя Ukrayna Avropa Шurasыnыn цzvlяridir vя Avropa Иnsan Hцquqlarы Konvensiyasыna imza atыblar. Hяr iki юlkя azad vя demokratik seчkilяrin keчirilmяsi ilя яlaqяdar цzяrlяrinя юhdяlik gюtцrцblяr.

Ekspert bildirib ki, seчkilяrlя baьlы mцraciяtlяrя dairя seчki komissiyalarы tяrяfindяn baxыlmasы чox vacib mяsяlяdir. Чцnki seчkilяr zamanы шikayяtlяrя яdalяtli baxыlmasы vя seчicilяrin pozulmuш hцquqlarыnыn bяrpasы dюvlяt tяrяfindяn Avropa Шurasы qarшыsыnda gюtцrцlяn юhdяliklяrin lazыmi шяkildя yerinя yetirilmяsi demяkdir.

Daha sonra seminarda MSK-nыn цzvц Tofiq Hяsяnov vя MSK Katibliyinin яmяkdaшlarы "Seчki hцququnun pozulmasы ilя яlaqяdar mцraciяt vя шikayяtlяrя baxыlmasы цzrя Seчki Mяcяllяsinin tяlяblяri vя шikayяtlяrin araшdыrыlmasы prinsiplяri" mюvzusunda tяqdimatlar ediblяr.

Seminarda, hяmчinin Av-

ropa Иnsan Hцquqlarы Mяh-kяmяsinin qяrarlarы - presedent hцququ, mяhkяmя iшlяrinin araшdыrыlmasы, mцxtяlif шikayяt nцmunяlяrinin nяzяrdяn keчirilmяsi, mцvafiq seчki komissiyalarыnыn hяmin шikayяtlяrя dair qяrarlarы ilя tanышlыq vя digяr mяsяlяlяr яtrafыnda mцzakirяlяr aparыlыb, iшtirakчыlarы maraqlandыran suallar cavablandыrыlыb.

2015-ъи ил нойабрын 1-дя Азярбайъан Республикасы Милли Мяълисиня сечкилярдя Мяркязи Сечки Комиссийасында (МСК) Шяки цзря гейдя алынмыш депутатлыьа намизядлярин МСК-нын интернет сайтында (ъеъ.эов.аз) дяръ олунмуш сийащысы.

113 SAYLЫ ШЯKИ ШЯHЯR SEЧKИ DAИRЯSИ ЦZRЯ QEYDЯ ALЫNANLARЫN SИYAHЫSЫ Soyadы, adы, atasыnыn adы

Doьum tarixi

Яsas iш vя xidmяt yeri, vяzifяsi(bu olmadыqda fяaliyyяt nюvц)

Partiya mяn- Tяrяfindяn subiyyяti irяli sцrцlmя

АБДУЛЛАЙЕВ РЯФАИЛ ИСМАЙЫЛ

12.04.1976

ШЯКИ РАЙОН МЯРКЯЗИ ХЯСТЯХАНАСЫНДА ЩЯКИМ

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

ЧЯЛЯБИЙЕВА СЯАДЯТ МЯММЯД

01.07.1955

ШЯКИ ШЯЩЯР 7 САЙЛЫ ТАМ ОРТА МЯКТЯБДЯ МЦЯЛЛИМ

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

HACЫ-ZЯKЯRYЯYEV RЮVZЯT TACЯDDИN

16.04.1960

ШЯKИ VAQЫV ЫBRAHИM ADЫNA FOKLOR EVИNИN DИREKTORU

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

ИБРАЩИМОВ НАМИГ СЕЙДИ

02.01.1979

ШЯKИ RAYON BALTALЫ KЯND TAM ORTA MЯKTЯBDЯ DИREKTOR

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

ИBRAHИMXЯLИLOV QORXMAZ YAШAR

23.01.1977

MЯRKЯZИ QAN BANKЫNЫN ШЯKИ BЮLMЯSИNИN MЦDИRИ

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

ЙАП

ЙАП

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

MAHMUDOV YAQUB MИKAYЫL

10.02.1939

НЯБИЙЕВА ЭЦЛАРЯ РЯЩИМ

16.12.1980

AZЯRBAYCAN RESPUBLИKASЫNЫN MИLLИ MЯCLИSИNИN DEPUTATЫ, AZЯRBAYCAN MИLLИ ELИMLЯR AKADEMИYASЫ TARИX ИNSTИTUTUNUN DИREKTORU ШЯКИ ШЯЩЯР 17 САЙЛЫ ТАМ ОРТА МЯКТЯБДЯ МЦЯЛЛИМ

ГЯДИРОВ ЕЩТИБАР МЯММЯДЯЛИ

23.06.1955

ШЯКИ ШЯЩЯР ЩЕЙДяР ЯЛИЙЕВ АДЫНА ПАРКЫН МЦДИРИ

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

RЯCЯBOV ELDAR KAMRAN

12.04.1966

ШЯKИ RAYON TURAN QЯSЯBЯ MUSИQИ MЯKTЯBИNИN DИREKTORU

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

SЦLEYMANOV YAШAR QURTULUШ

25.04.1969

ШЯKИ RAYON BAYTAR SANЫTAR EKSPERTЫZA LABORATORЫYASЫNЫN DИREKTORU

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

114 SAYLЫ ШЯKИ KЯND BИRИNCИ SEЧKИ DAИRЯSИ ЦZRЯ QEYDЯ ALЫNANLARЫN SИYAHЫSЫ Soyadы, adы, atasыnыn adы

Doьum tarixi

Яsas iш vя xidmяt yeri, vяzifяsi(bu olmadыqda fяaliyyяt nюvц)

ABDULLAYEV KAMRAN KAMИL

16.02.1978

ШЯKИ ШЯHЯR BAYTARLЫQ ИDARЯSИ, BAYTAR TEXNИKИ

AЬABЯYOV XANLAR HЯSRЯT

17.10.1960

BЮYЦK DЯHNЯ KЯND 2 SAYLЫ TAM ORTA MЯKTЯBИ, DИREKTOR

BALAYEV ИBRAHИMXЯLИL NЯRИMAN

21.12.1968

ЯMИRSEYИDOVA ANJИLИXA ABBAS ИSMAYЫLOV MURAD ELMAN МЯММЯДОВ АНАР ЕЛХАН

05.01.1965 23.12.1988 10.04.1986

МЯММЯДСОЙ ИСРАФИЛ ЯЩМЯДИЙЯ

01.07.1957

MЯSИMLИ ЯLИ ЯHMЯD

03.01.1953

MUSTAFAYEV MЦRSЯL ELDAR

05.05.1975

ШЯKИLИYEVA NARGИLЯ PAШA

09.01.1988

Partiya mяn- Tяrяfindяn subiyyяti irяli sцrцlmя Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

ЙАП

ЙАП

ИШLЯMИR

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

DAШЦZ KЯND TAM ORTA MЯKTЯBИ, DИREKTOR ШЯКИ РАЙОНУ OXUD KЯND ЦMUMИ ORTA MЯKTЯBИ, DИREKTOR BЮYЦK DЯHNЯ KЯND 1 SAYLЫ TAM ORTA MЯKTЯBИ, МЦЯЛЛИМ ШЯКИ РАЙОН МЯРКЯЗИ ХЯСТЯХАНАСЫНЫН БАШ ШАБАЛЫД ТИББ МЯНТЯГЯСИ, МЯНТЯГЯ МЦДИРИ AZЯRBAYCAN RESPUBLИKASЫ MИLLИ MЯCLИSИNИN DEPUTATЫ VЯ MИLLИ MЯCLИSИN ИQTИSADИ SИYASЯT KOMИTЯSИNИN ЦZVЦ

Bitяrяf Bitяrяf Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц Юz tяшяbbцsц Юz tяшяbbцsц

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

"NOVCO" MЯHDUD MЯSULИYYЯTLИ CЯMИYYЯTИ, AUDИT KЮMЯKЧИSИ, Kюmяkчi

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

FЯRDИ ЯMЯK

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

115 SAYLЫ ШЯKИ KЯND ИKИNCИ SEЧKИ DAИRЯSИ ЦZRЯ QEYDЯ ALЫNANLARЫN SИYAHЫSЫ Soyadы, adы, atasыnыn adы

Doьum tarixi

Яsas iш vя xidmяt yeri, vяzifяsi(bu olmadыqda fяaliyyяt nюvц) Partiya mяn- Tяrяfindяn subiyyяti irяli sцrцlmя

ABBASOV QURBAN ALLAHVERDИ

26.05.1960

AYDЫNBULAQ KЯND TAM ORTA MЯKTЯBИNИN DИREKTORU

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

ЯHMЯDOVA ELNARЯ ЯLЯDDИN FEYZИYEV CAVANШИR ЯYYUB HAШИMOV TЯMRAZ ЯSABЯLИ

05.11.1977 21.07.1963 03.09.1983

ORTA ZЯYZИD KЯND 2 SAYLЫ TAM ORTA MЯKTЯBИNDЯ MЦЯLLИM AZЯRBAYCAN RESPUBLИKASЫ MИLLИ MЯCLИSИ, DEPUTAT QЫRXBULAQ KЯND ЦMUMИ ORTA MЯKTЯBИNDЯ MЦЯLLИM

Bitяrяf Bitяrяf Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц Юz tяшяbbцsц Юz tяшяbbцsц

MЯHYЯDDИNOV CЦMШЦD MUSTAFA

09.02.1975

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

QARAYEV ELЧИN MЦZЯKKИR

10.03.1973

BИDEYИZ FOLKLOR EVИ, BЯDИИ RЯHBЯR H. ЯLИYEV ADЫNA KИШ KЯND 1 SAYLЫ TAM ORTA MЯKTЯBИNИN DИREKTORU ШЯKИ MRX-NЫN BAШ ZЯYZИD KЯND HЯKИM MЯNTЯQЯSИ, AИLЯ HЯKИMИ

ЙАП

ЙАП

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

SALMANOV SЯRDAR ЯYYUB

29.01.1978

TEYMUROV SAHИB TAЬЫ

07.06.1969

"UШAQ EVLЯRИNЯ QAYЬЫ" ИCTИMAИ BИRLИYИNИN SЯDRИ

Bitяrяf

Юz tяшяbbцsц

XЯLИLOV SAHИB ЯHMЯD

21.09.1971

ASDP ШЯKИ RAYON TЯШKИLATЫ, SЯDR

ASDP

ASDP

№ 9 (132), Сентйабр 2015

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

СЕЧКИ - 2015 Шяkidя polis яmяkdaшlarы vя dairя seчki komissiyalarыnыn sяdrlяri цчцn zona seminar-mцшavirяsi keчirilib Azяrbaycan Respublikasыnыn Milli Mяclisinя 2015-ci il noyabrыn 1-nя tяyin edilmiш seчkilяrlя яlaqяdar polis яmяkdaшlarыnыn xidmяti fяaliyyяtinin daha da tяkmillяшdirilmяsi mяqsяdi ilя nюvbяti zona seminar-mцшavirяsi sentyabrыn 28-dя Шяki Шяhяr Rayon Polis Шюbяsindя keчirilib.

Bu mяqsяdlя seчkilяrlя яlaqяdar asayiшin mцhafizяsi, ictimai qaydalarыn qorunmasы vя ictimai tяhlцkяsizliyin tяmin olunmasы ilя baьlы Daxili Ишlяr Nazirliyinin rяhbяrliyi tяrяfindяn xцsusi tяdbirlяr planы tяsdiq edilib vя icrasы nяzarяtя gюtцrцlцb.

Nazirliyin rяsmisi bildirib ki, respublikamыzыn bir neчя regionunda keчi-

larыnыn seчki mяntяqяsinя yalnыz xцsusi geyim formasыnda vя mяntяqя seчki komissiyasыnыn qяra-rыna яsasяn ictimai qaydanыn bяrpa edilmяsi mяqsяdi ilя gяlmяsinя icazя verilяcяk, ictimai qayda bяrpa olunduqdan sonra onlar dяrhal mяntяqяdяn чыxarыlacaq.

Diqqяtя чatdыrыlыb ki, seчki bцlletenlяri sax-

сящ.9

Депутатлыьа намизяд Ещтибар Гядиров Мцхтялиф идаря вя тяшкилатларда ишлядикдян сонра 2015-ъи ил феврал айынын 2-дя Шяки Бялядиййясинин няздиндя фяалиййят эюстярян Щейдяр Ялийев адына истиращят паркына мцдири вязифясиня тяйин едилмишдир. Щазырда Шяки Бялядиййясиндя карэцзар, кадр ишляри цзря мцфяттиш вязифясиндя чалышыр. Е.М.Гядиров юз тяшяббцсц иля Азярбайъан Республикасы Милли Мяълисиня депутатлыьа намизядлийини иряли сцрмцшдцр. Гядиров Ещтибар Мяммядяли оьлу 1955-ъи илдя Шяки районунун Зунуд кяндиндя анадан олмушдур. Бакы Дювлят Университетинин тарих факцлтясини битирдикдян сонра 1972-ъи илдя ямяк фяалиййятиня башламышдыр.

Шяки Бялядиййясинин коллективи Ещтибар Гядирова 2015-ъи ил нойабрын 1-дя Азярбайъан Республикасы Милли Мяълисиня кечириляъяк сечкилярдя уьурлар арзулайыр.

Эянъядя Билик Эцнц Садыг ФЯТЯЛИЙЕВ Azяrbaycan Texnologiya Universitetindя yeni tяdris ilinin baшlamasыna hяsr olunan "Bilik gцnц" tяdbiri tяшkil olunub. Tяdbir iшtirakчыlarы яvvяlcя universitetin hяyяtindяki Шяhidlяr abidяsini ziyarяt edib.

Mяrkяzi Seчki Komissiyasы vя Daxili Ишlяr Nazirliyinin Baш Иctimai Tяhlцkяsizlik Иdarяsinin birgя tяшkilatчыlыьы ilя keчirilяn seminar-mцшavirяdя bu qurumlarыn mяsul nцmayяndяlяri, 11 шяhяr vя rayonun polis шюbяlяrinin яmяkdaшlarы, bu rayonlarda fяaliyyяt gюstяrяn 14 seчki dairяsi dairя seчki komissiyalarыnыn sяdrlяri iшtirak ediblяr.

Mцшavirяni Daxili Ишlяr Nazirliyinin Baш Иctimai Tяhlцkяsizlik Иdarяsinin шюbя rяisi, polis polkovniki Adыgюzяl Adыgюzяlov aчaraq, Azяrbaycan Respublikasыnыn Konstitusiyasы vя Seчki Mяcяllяsinя uyьun olaraq Mяrkяzi Seчki Komissiyasы tяrяfindяn 2015-ci il noyabrыn 1-nin Azяrbaycan Respublikasыnda Milli Mяclisя seчkilяr gцnц elan edildiyini diqqяtя чatdыrыb. Bildirilib ki, seчkinin sabitlik vя яmin-amanlыq шяraitindя keчirilmяsi цчцn daxili iшlяr orqanlarыnыn qarшыsыna qoyulmuш vяzifяlяrin nцmunяvi yerinя yetirilmяsi xцsusi яhяmiyyяt kяsb edir.

Diqqяtя чatdыrыlыb ki, bu mцhцm dюvlяt tяdbirinin юlkя qanunvericiliyinin tяlяblяrinя uyьun tяhlцkяsiz vя demokratik шяraitdя keчirilmяsindя, seчki gцnц vяtяndaшlarыn юz iradяsini sяrbяst vя azad ifadя etmяsindя ictimai asayiшin qorunmasы mцhцm amillяrdяn biridir.

rilяn belя mцшavirяlяrin яsas mяqsяdi daxili iшlяr orqanlarыnыn qarшыsыnda duran vяzifяlяrin шяxsi heyяt tяrяfindяn dяrindяn mяnimsяnilmяsi, bu sahяdя maariflяndirmя iшinin vя mцvafiq qanunvericilik aktlarыna uyьun fяaliyyяtin hяyata keчirilmяsidir. Bildirilib ki, Daxili Ишlяr Nazirliyinin bцtцn orqan vя nizami polis hissяlяri oktyabrыn 27-dяn noyabrыn 2dяk gцclяndirilmiш iш rejimindя fяaliyyяt gюstяrяcяk. Sяsvermя hцququna malik vяtяndaшlarыn siyahыsыnыn dяqiqlяшdirilmяsi, onlarыn шяxsiyyяti tяsdiq edяn sяnяdlяrlя tяmin olunmasы, habelя юlkяdя qeydiyyatda olan, lakin respublikadan kяnarda yaшayan шяxslяrin, elяcя dя son vaxtlar qeydiyyatdan чыxaraq yaшamaq vя iшlяmяk цчцn digяr юlkяlяrя gedяn шяxslяrin siyahыlarыnыn hazыrlanmasы iшi artыq tamamlanmaq цzrяdir.

A.Adыgюzяlov qeyd edib ki, seчki kampaniyasы ilя яlaqяdar dairя vя mяntяqя seчki komissiyalarы nцmayяndяlяrinin polisin fяaliyyяti ilя baьlы qaldыrdыqlarы bцtцn mяsяlяlяr operativ qaydada hяll olunacaq, zяrurяt olduqda sяhhяtinя gюrя seчki mяntяqяsinя gedя bilmяyяn seчicilяrin yaшadыqlarы vя digяr yerlяrя seчki qutusu aparan komissiya цzvlяrinin mцшayiяti vя mцhafizяsi tяmin edilяcяk. Seчki gцnц polis яmяkdaш-

lanыlan dairя vя seчki mяntяqяlяrinin mцhafizяsinin tяшkil edilmяsi, sяsvermяdяn яvvяl bцlletenlяrin Mяrkяzi Seчki Komissiyasыndan dairя seчki komissiyalarыna vя oradan seчki mяntяqяlяrinя, seчki qurtardыqdan sonra isя seчki mяntяqяlяrindяn dairя seчki komissiyalarыna vя oradan Mяrkяzi Seчki Komissiyasыna gяtirilmяsi zamanы mцhafizяnin tяmin edilmяsi цчцn bцtцn zяruri tяdbirlяr gюrцlяcяk.

Mцшavirяdя MSK Katibliyinin hцquq шюbяsinin mцdiri Иradя Hacыyeva vя Katibliyin monitorinq шюbяsinin яmяkdaшы Samir Taьыyev "Seчki qanunvericiliyi, seчki sistemi, seчki komissiyalarы sistemi, seчki prosesi, onun mяrhяlяlяri vя mцddяtlяri. Seчki komissiyalarы vя polis orqanlarыnыn birgя fяaliyyяtinin яsaslarы" vя "Seчki subyektlяri, onlarыn hцquq vя vяzifяlяri, fяaliyyяtlяrinя qanunsuz mцdaxilяlяrin yolverilmяzliyi. Seчki prosesi iшtirakчыlarыnыn hцquqlarыnыn qorunmasы sahяsindя цmumi tяdbirlяr" mюvzularыnda чыxышlar ediblяr.

Seminar-mцшavirяnin sonunda iшtirakчыlarыn suallarы cavablandыrыlыb vя onlara "Polis яmяkdaшlarыnыn Milli Mяclisя seчkilяrdя iшtirakыna dair yaddaш kitabчasы" paylanыlыb.

ATU-nun mцasir dюvrцn яn vacib universitetlяrindяn biri olmasыnыn шahidi olacaqlar.

Daha sonra чыxыш edяnlяr isя deyib ki, bu tяdris ilindя ATU-da 2422 tяlяbя tяhsil alacaq. Bunlardan 527 nяfяri tяlяbя adыnы yeni qazananlardыr. Eyni zamanda magistratura pillяsindя tяhsil alan 55 nяfяrdяn 28-i yeni qяbul olunanlar-

АТУ-нун Ирформасийа хидмятинин рящбяри Расим Ялийевин гязетимизя вердийи мялумата эюря, sonra Bilik gцnцnя hяsr olunan geniш tяdbir keчirilib. Яvvяlcя ATUnun rektoru, texnika elmlяri doktoru, professor Akif Sцleymanov чыxыш edяrяk professor-mцяllim heyяti vя tяlяbяlяri yeni dяrs ili mцnasibяtilя tяbrik edib.

Rektor deyib ki, ATU-nu seчяn tяlяbяlяr zamanыn tяlяblяrinя uyьun addыm atыblar. Чцnki Azяrbaycanыn hazыrki iqtisadi inkiшafы fonunda юlkяdя sяnayя mцяssisяlяrinin sayы durmadan artыr. Bu isя mцhяndis texnoloqlara ehtiyacыn gцnц-gцndяn artmasы demяkdir.

Professor Akif Sцleymanov son zamanlarda ATU-da tяdris

ATU-ya bu il qяbul olunan tяlяbяlяr arasыnda яn yцksяk nяticяni Turay Dяvriшov gюstяrib.

Rektor Akif Sцleymanov 501 bal toplayaraq Standartlaшma vя texnoloji maшыnlar fakцlяtsinin Иnformasiya texnologiyalarы vя mцhяndilsiyi ixtisasыna qяbul olunan Turay Dяvriшova universitet adыndan noutbuk hяdiyyя edib. Daha sonra tяlяbя adыnы yeni qazananlardan yцksяk bal toplamыш 12 nяfяrя tяlяbя biletlяri vя hяdiyyяlяr tяqdim olunub. Чыxыш edяn tяlяbяlяr ATUya qяbul olunduqlarыna gюrя sevinc hissi keчirdiklяrini, gяlяcяyin peшяkar texnoloqlarы olmaq цчцn elmin sirrlяrinя hяvяslя yiyяlяnяcяk-

prosesi vя kadr hazыrlыьыnыn keyfiyyяtinin artыrыlmasы istiqamяtindя atыlan addыmlardan da danышыb. O, qeyd edib ki, tezliklя gюrцlяn iшlяr, hяyata keчirilяn layihяlяr юz mцsbяt nяticяsini verяcяk vя tяlяbяlяr

lяrini deyiblяr. Birinci kursa qяbul olunan tяlяblяrin valideyinlяri isя universitetdя keyfiyyяtli tяdris цчцn yaradыlan шяraitя, hяyata keчirilяn mцtяrяqqi layihяlяrя gюrя rяhbяrliyя minnяtdarlыq ediblяr.

dыr.

сящ.10

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

15 yaшы tamam olmaйан Azяrbaycan Respublikasы vяtяndaшыnыn fяrdi identifikasiya kartы haqqыnda Nяrminя ЯЗИЗОВА, Шяki Рegional Яdliyyя Шюbяsinin mяslяhяtчisi, Ы dяrяcяli яdliyyя qulluqчu "15 yaшы tamam olmamыш Azяrbaycan Respublikasы vяtяndaшыnыn fяrdi identifikasiya kartы haqqыnda" 2013-cц il 17 dekabr tarixindя Qanun qяbul edilmiшdir.

Prezidentimizin 9 sentyabr tarixindя imzaladыьы 248 nюmrяli Fяrmanla hяmin Qanunun tяtbiqi barяdя Яsasnamя tяsdiq edilяrяk fяrdi identifikasiya kartыnыn verilmяsi ilя яlaqяdar mцvafiq prosedurlar, yяni sяnяdi ala bilяcяk шяxslяrin dairяsi, onun istehsalы vя verilmяsi цчцn tяlяb olunan sяnяdlяr, mцddяtlяr, bu prosesdя iшtirak edяn vя istifadя olunan informasiya sistemlяri ilя baьlы mяsяlяlяr tяnzimlяnmiшdir.

15 yaшы tamam olmamыш Azяrbaycan Respublikasы vяtяndaшыnыn fяrdi identifikasiya kartы haqqыnda Azяrbaycan Respublikasы Qanunun 2 maddяsindя deyilir ki, fяrdi identifikasiya kartыnыn цzяrindя vяtяndaшыn sоyadы, atasыnыn adы, cinsi, doьulduьu tarix, qan qrupu, fяrdi identifikasiya nюmrяsi, kartыn nюmrяsi vя etibarlыlыq mцddяti, habelя onun valideynlяrinin soyadы, adы atasыnыn adы gюstяrilir. Fяrdi identifikasiya kartыna yerlяшdirilяn elektron daшыyыcыya (CИPЯ) aшaьыdakы mяlumatlar daxil edilir.

1. Vяtяndaшыn soyadы, adы, atasыnыn adы dяyiшilibsя яvvяlki soyadы, adы atasыnыn adы; 2. Vяtяndaшыn doьulduьu yer; 3. Vяtяndaшыn yaшayыш yeri; 4. Vяtяndaшыn gюzlяrinin rяngi; 5. Vяtяndaшыn qanuni nцmayяndяsinin soyadы, adы atasыnыn adы, fяrdi identifikasiya nюmrяsi vя яlaqя mяlumatlarы (poчt цnvanы, telefon nюmrяlяri); 6. Fяrdi identifikasiya kartыnы verяn orqanыn adы vя kartыn verilmя tarixi.

Qanunda gюstяrilir ki, elektron daшыyыcыda (CИPDЯ) saxlanыlan mяlumatlar oxunuш цчцn aчыqdыr. Иcra hakimiyyяti nцmayяndяliyinin vя ya konsulluьunun mяsul яmяkdaшы qanuni nцmayяndяn sяnяdlяri qяbul edir, яrizя-anketin dцzgцn doldurulmasыnы yoxlayыr vя imzasы ilя tяsdiq edяrяk яn geci 1 iш gцnц mцddяtindя qeydiyyat шюbяsinя tяqdim edir (gюndяrir). Qeydiyyat шюbяsinin mяsul яmяkdaшы qanuni nцmayяndяdяn yaxud icra hakimiyyяti nцmayяndяliyindяn vя ya konsulluqdan daxil olan sяnяdlяri qяbul edib, яrizя-anketin dцzgцn doldurulmasыnы yoxlayыr. Яrizяanketdяki mяlumatlar яlavя sяnяd tяlяb edilmяdяn "Azяrbaycan Respublikasы Яhalisinin Dюvlяt Reyestri" Avtomatlaшdыrыlmыш Qeydiyat informasiya sistemindя toplanыlan mяlumatlar яsasыnda yoxlanыlыr. Яrizя-anketdяki hяr hansы mяlumatыn informasiya sistemindя toplanыlan mяlumatlar яsasыnda yoxlanыlmasы mцm-

kцn olmadыqda, mцvafiq mяlumat informasiya sistemi vasitяsilя "Giriш-чыxыш vя qeydiyyat idarяlяrarasы avtomatlaшdыrыlmыш mяlumat-axtarыш sisteminя vя Vahid Miqrasiya Mяlumat Sisteminя юtцrцr vя hяmin sistemlяr tяrяfindяn zяruri mяlumatlar mцяyyяn edilяrяk informasiya sisteminя tяqdim edilir. Шяxsin valideynlяrinin Azяrbaycan Respublikasыnыn vяtяndaшlыьыna mяnsubiyyяtini mцяyyяnlяшdirmяk zяrurяti yarandыqda, qeydiyyat шюbяsi onun яrizя-anketindяki mяlumatlarы araшdыrыlmaq цчцn dяrhal Azяrbaycan Respublikasыnыn Dюvlяt Miqrasiya Xidmяtinя gюndяrir. Azяrbaycan Respublikasыnыn Dюvlяt Miqrasiya Xidmяti 20 gцn mцddяtindя mяlumatlarы araшdыraraq, шяxsin doьum tarixindя valideynlяrinin Azяrbaycan Respublikasыnыn vяtяndaшlыьыna mяnsubiyyяti barяdя qeydiyyat шюbяsinя yazыlы cavab verir. Шяxsin valideynlяri vя ya onlardan biri Azяrbaycan Respublikasыnыn vяtяndaшы sayыldыqda, bu Яsasnamя ilя mцяyyяn edilmiш qaydada fяrdi identifikasiya kartы verilir.

"Azяrbaycan Respublikasыnыn vяtяndaшlыьы haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn Qanununa uyьun olaraq, Azяrbaycan Respublikasыnыn яrazisindя doьulmuш vя hяr iki valideynin vяtяndaшlыьы olmayan шяxs olan uшaqlara da bu Яsasnamя ilя mцяyyяn edilmiш qaydada fяrdi identifikasiya kartы verilir. Qeydiyyat шюbяsinin mяsul яmяkdaшы яrizя anketdяki mяlumatlarы yoxladыqdan vя onlarыn dцzgцnlцyцnц яrizя -anketdя юz imzasы ilя tяsdiq etdikdяn dяrhal sonra hяmin mяlumatlarы informasiya sisteminя daxil edяrяk, kartыn hazыrlanmasы цчцn elektron qaydada aidiyyяti regional яdliyyя шюbяsinя, Bakы шяhяrindя Vяtяndaшlыq vяziyyяti aktlarыnыn reyestri xidmяtinя юtцrцr. Иnformasiya sisteminя daxil edilmiш mяlumatlar elektron sяnяd formasыnda onu daxil edяn яmяkdaшыn gцclяndirilmiш elektron imzasы ilя tяsdiq olunur.

Regional яdliyyя шюbяsi, Vяtяndaшlыq vяziyyяti aktlarыnыn reyestri xidmяti qeydiyyat шюbяsindяn ona юtцrцlяn mяlumatlar яsasыnda hazыrlanmыш fяrdi identifikasiya kartыnыn цzяrindя vя onun elektron daшыyыcыsыnda vяtяndaшla baьlы fяrdi mяlumatlarыn yerlяшdirilmяsini hяyata keчirir vя qapalы zяrfdя aidiyyяti цzrя qeydiyyat шюbяsinя, yaxud icra hakimiyyяti nцmayяndяliyinя vя ya konsulluьa gюndяrir.

Fяrdi identifikasiya kartы яrizя-anket vя digяr sяnяdlяr qeydiyyat шюbяsinя daxil olduqdan sonra яn geci 5 iш gцnц mцddяtindя verilir. "Dюvlяt rцsumu haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn Qanunu ilя nяzяrdя tutulmuш hallarda fяrdi identifikasiya kartы vяtяndaшыn юdяdiyi dюvlяt rцsumunun mяblяьinя mцvafiq olaraq sяnяdlяr qeydiyyat шюbяsinя daxil olduьu gцndяn 3 vя ya 1 iш gцnц mцddяtinя verilir vя ya dяyiшdirilir.

Fяrdi identifikasiya kartыna elektron daшыyыcы yerlяшdirilir. Elektron daшыyыcы (CИP) dя-

yiшdirilя bilяn vя dяyiшdirilmяyяn mяlumatlardan ibarяtdir, hяmin mяlumatlar oxunuш цчцn aчыq vя baьlы mяlumatlara bюlцnцr.15 yaшы tamam olmamыш vяtяndaшa verilяn fяrdi identifikasiya kartыnda fotо шяkli yerlяшdirilir. Vяtяndaшыn fotaшяklinin чяkilmяsi fяrdi identifikasiya kartыnы verяn orqanda hяyata keчirilir.

Qeydiyyat шюbяsinin vя icra hakimiyyяti nцmayяndяliyinin vя ya konsulluьun iш qrafiki haqqыnda mяlumatlar, fяrdi identifikasiya kartыnыn verilmяsi vя dяyiшdirilmяsi tяlяb olunan sяnяdlяrin siyahыsы aidiyyяti цzrя Azяrbaycan Respublikasы Яdliyyя Nazirliyinin, Xarici Ишlяr Nazirliyinin icra hakimiyyяti orqanlarыnыn rяsmi internet saylarыnda, elяcя dя qeydiyyat шюbяsinin icra hakimiyyяti nцmayяndяliyinin vя konsulluьun binalarы qarшыsыnda hяr kяsin yaxшы gюrя bilяcяyi lюvhяlяrdя yerlяшdirilmяlidir.

Fяrdi identifikasiya kartы vяtяndaшыn 5 yaшы tamam olanadяk etibarlыdыr. 5 yaшы tamam olmuш vяtяndaшa verilяn fяrdi identifikasiya kartы vяtяndaшыn 15 yaшы tamam olanadяk etibarlыdыr. Fяrdi identifikasiya kartыnыn цzяrindя gюstяrilяn mяlumatlarda dцzяliш edilmяsi zяrurяti yarandыqda isя kart bu Яsasnamяnin 2.30 bяndindя gюstяrilяn orqana vя ya tibb mцяssisяsinя tяqdim edildikdяn sonra яn geci 30 dяqiqя яrzindя bu mяlumatlar dяyiшdirilir. Fяrdi identifikasiya kartыnыn elektron daшыyыcыsыna (cipinя) daxil edilmiш mяlumatlarda dяyiшikliklяri mцvafiq dюvlяt informasiya resurslarы vasitяsilя elektron qaydada dюvlяt orqanlarы vя tibb mцяssisяlяri vя qeydiyyat шюbяlяri edirlяr.

Fяrdi identifikasiya kartы itirildikdя, vяtяndaшыn qanuni nцmayяndяsi kartыn harada, nя vaxt vя hansы шяraitdя itirildiyini gюstяrmяklя, aidiyyяti цzrя qeydiyyt шюbяsinя, icra hakimiyyяti nцmayяndяliyinя vя konsulluьa yazыlы mцraciяt etmяlidir. Fяrdi identifikasiya kartыnы kim taparsa, dяrhal qeydiyyat шюbяsinя, konsulluq idarяsinя vя icra nцmayяndяliyinя tяhvil vermяlidir.

Tapыlmыш identifikasiya kartы 3 gцn mцddяtindя aidiyyяti qeydiyyat шюbяsinя tяhvil verilmяlidir. Fяrdi identifikasiya kartы oьurlandыqda vяtяndaшыn qanuni nцmayяndяsi bu barяdя cinayяtin baш verdiyi yerin polis orqanыna yazыlы mцraciяt etmяlidir.

Barяsindя hяbs vя ona alternativ qяtimkan tяdbirlяri seчilmiш, mцяyyяn mцddяtя azadlыqdan mяhrumetmя nюvцndя cяzaya mяhkum olunmuш vя ya qapalы tipli xцsusi tяlim tяrbiyя mцяssisяsinя gюndяrilяn vяtяndaшlardan fяrdi identifikasiya kartы tяhqiqat, ibtidai istintaq, mяhkяmя orqanlarы, cяzanы icra edяn orqanlar vя ya qapalы tipli xцsusi tяlim tяrbiyя mцяssisяsi tяrяfindяn mцvяqqяti alыnыr vя hяmin шяxs haqqыnda iш цzrя icraаta vя ya шяxsi iшя яlavя edilir.

Vяtяndaшыn 15 yaшы tamam olduqda, vяtяndaшыn шяxsiyяt vяsiqяsini verяn orqana tяhvil verilir, vяtяndaш юldцkdя onun fяrdi identifikasiya kartы qeydiyyat шюbяsinя tяhvil verilir.

№ 9 (132), Сентйабр 2015

Шяki Regional Elmi Mяrkяzindя Milli Musiqi Gцnц qeyd olunуб Sentyabrыn 18-dя Azяrbaycan xalqыnыn dahi oьlu, musiqi mяdяniyyяtimizin korifeyi Цzeyir bяy Hacыbяyovun doьum gцnцdцr.

Hяmin gцn tяkcя musiqisevяrlяrin deyil, hяm dя bцtцn xalqыmыzыn bayramыdыr. Чцnki elя bir azяrbaycanlы tapmaq olmaz ki, onun qяlbindя Цzeyir bяyя mяhяbbяt, onun юlmяz sяnяtinя hюrmяt hissi olmasыn. Bюyцk bяstяkarыn ad gцnцnцn bayram kimi qeyd edilmяsi яnяnяsinin яsasыnы Maestro Niyazi qoymuшdur. 1995-ci ildя isя Prezident Heydяr Яliyevin fяrmanы ilя dahi bяstяkarыn anadan olmasыnыn 110 illik yubileyi яrяfяsindя 18 sentyabrыn Milli Musiqi Gцnц kimi qeyd olunmasы qяrara alыnmышdыr.

AMEA Шяki Regional Elmi Mяrkяzi YAP Яrazi Tяkilatыnыn gяnc alim vя mцtяxяssislяrinin tяшяbbцsц ilя дя сентйабрын 17-дя Мяркяздя Milli Musiqi Gцnцnя hяsr olunmuш tяdbir keчirilиб.

yevlяr haqqыnda mяlumatlarы maraqla dinlяnildi. Чыxышlarыn fonunda nцmayiш etdirilяn Aynur Mustafayevanыn hazыrladыьы milli musiqi tarixini, Цzeyir Hacыbяyovun hяyat vя fяaliyyяtini яks etdirяn slaydlar, Шяfiqя Axundova vя Mцslцm Maqomayev haqqыnda video чarxlar tяdbirя daha da rяngarяnglik gяtirdi.

Sonda ШREM-in direktoru, ШREM YAP Яrazi Tяшkilatыnыn sяdri Yusif Шцkцrlц Milli Musiqi Gцnц ilя

Azяrbaycan Respublikasыnыn himni sяslяndirildikdяn sonra tяdbiri giriш sюzцylя ШREM-in direktoru fizика-riyазиййат елмляри цзря фялсяфя доктору, dosent Yusif Шцkцrlц aчaraq tяdbir iшtirakчыlarыna ugurlar arzuladы.

Sonra ШREM-ин YAP Яrazi Tяшkilatы gяnclяr шurasыnыn sяdri Ruslan Sяmяdovun "Milli musiqi gцnцnцn qeyd olunmasы tarixindяn" адлы mяruzяsi dinlяnildi. Tarixчi Elшяn Abdurahmanov "Milli musiqi tarixindяn" adlы мювзуда олан чыxышыnda milli musiqi tariximizi geniш шяkildя tяhlil etdi. Шura цzvц Sevinc Hцseynovanыn "Шяkinin milli musiqimizя tюhvяsi" adlы мювзуда чыxышы ilя Шяfiqя Axundova dцhasы yad edildi, Turalя Aьabalayevanыn "Mцslцm Maqomayev vя Azяrbaycan musiqisi" adlы мярузясиндяки baba vя nяvя Mцslцm Maqoma-

яlaqяdar tяшяbbцskarlыq nцmayiш etdirmiш fяal gяnclяrя, xцsusilя dя tяdbirin tяшkilatчыsы, YAP Яrazi Tяшkilatыnыn qadыnlar шurasыnыn sяdri Reyhan Mяcidovaya vя YAP Яrazi Tяшkilatы gяnclяr шurasыnыn sяdri Ruslan Sяmяdova rяhbяrlik adыndan tяшяkkцrцnц bildirdi.

Yusif RЯЩИМОВ, Шяки Реэионал Елми Мяркязинин “Еколожи ъоьрафиа” шюбясинин мцдири

№ 9 (132), Сентйабр 2015

Вагиф АСЛАН Шяxsяn mяnя belя gяlir ki, шяxsiyyяtin vя ya "mяn"in formalaшmasы hяmiшя vя hяr yerdя fяrd, millяt, цmumbяшяriyyяt sяviyyяsindя юzцnц gюstяrir. Fяaliyyяt чevrяsindяn asыlы olmayaraq hяr bir insan цчцn юlчц vя meyar onun шяxsiyyяtinin necяliyidir. Шяxsiyyяtin necяliyi isя qandan, яtraf mцhitdяn, sosialsiyasi sferaya xas olan hяyat vя dцшцncя tяrzindяn irяli gяlir. Яlbяttя ki, hяr hansы bir sahяdя xidmяti olan шяxs xadim sяviyyяsinя qalxa bilяr.

Xadim isя юz nюvbяsindя dя-yяr vя юlчцsцnя gюrя etalona чev-rildikdя tarixi шяxsiyyяt hesab edilir.

Siyasяt, elm, mяdяniyyяt sahяsindя hяmiшя belя olmuшdur vя belя dя olacaqdыr. Mяtbuat vя яdяbiyyat sahяsindя dя bu - belяdir. "Mяnяviyyat vя insan problemi ilя hяmiшя sяnяt, hяmiшя яdяbiyyat mяшьul olur" deyяn "яdяbiyyat filosofu" Yaшar Qarayev yazыrdы: "Meyar шяxsiyyяtdir. Шяxsiyyяt yoxdursa - "mяn", milliyyяt yoxdursa - xalq yoxdur. ...Bunlarыn hamыsы "mяn"dя birlяшяndя, onunla bяrabяrlяшяndя, "mяn" olanda шяxsiyyяt яmяlя gяlir".

Anamыz torpaьыndan gюyяrib qalxdыьыmыz Шяki zamanlar boyunca yetirdiyi tarixi, elmi шяxsiyyяtlяri ilя юyцnцb fяxr etdiyi kimi яdяbi шяxsiyyяtlяri ilя dя alnы aчыq, цzц aьdыr. Tяbriz, Maraьa, Naxчыvan, Gяncя kimi bizim Шяkimiz dя шяxsiyyяtli шяhяrdir.

Xatirяsini yad etmяyя yыьышdыьыmыz Teymur Abuzяr dя Шяkinin yetirmяlяrindяn biridir. O, jurnalist olmuшdur, ara-sыra bяdii яsяrlяr yazmaqla qяlяmini nяsrdя sыnamышdыr. Mяsяlя ondadыr ki, o, lяyaqяtli jurnalist, tяvazюkar nasir olmuшdur: шюhrяt, fяxri ad vя tяltiflяr dalыnca qaчmamышdыr. Sadя шяkililяrin ona bяslяdiyi hюrmяt vя rяьbяti hяr шey hesab etmiшdir. Mяtbuat iшчisi kimi Azяrbaycan jurnalistikasыnыn Шirmяmmяd Hцseynovunu, яdib kimi sюzцmцzцn aьsaqqalы Bяxtiyar Vahabzadяni, яdяbi-tяnqidi tяfяkkцrцmцzцn ayaq цstя yeriyяn akademiyasы Yaшar Qarayevi, onlarca nadir шяxsiyyяtlяri layiqincя qiymяtlяndirmiш, onlardan юyrяnmiш vя onlardan юyrяnmяyi tюvsiyyя etmiшdir. Heч bir шцbhя ola bilmяz ki, шяxsiyyяtlяri qiymяtlяndirmяk шяxsiyyяtlяrin iшidir. Elя buna gюrяdir ki, Шяki mяkanыnda Teymur Abuzяr ziyalы kimi, dost kimi, lяyaqяtli ailя baшчыsы kimi, nяhayяt adы bюyцk hяrflя yazыlan insan kimi onu sevяnlяrin, tanыyыb qiymяtlяndirяnlяrin xatirяsindя sadяliyin vя sяmimiyyяtin rяmzi kimi qalmышdыr.

Teymur Abuzяr tяxяllцsц ilя яdяbi яsяrlяrini qяlяmя alan Teymur Abuzяr oьlu Xяlilov 1935-ci ilин 18 sentyabrынda Шяki шяhяrindя Yuxarыbaшda, Gяncяli mяhяllяsindя anadan olmuшdur.

Tarix vя zaman qarшыsыnda hяmiшя baшы yuxarы olan Шяkinin hяr bir guшяsindя, o cцmlяdяn Yuxarыbaшыnda doьulmaьыn юz яlamяtlяri vardыr: sцdц Kiшdяn, sцmцyц Шяkidяn olmaqla Yuxarыbaш Шяki xanliьыnыn bяrqяrar olduьu mяkandыr.

Hяr gцn sяhяr yuxudan oyanыb qala divarlarыnы, qala divarlarы iчяrisindя Xan sarayыnы, Xan sarayыnыn qarшыsыnda ucalыq vя mюhtяшяmlikdяn yarpaq-yarpaq xяbяr verяn qoшa чinarlarы gюrmяk bяxtin vя talenin hюkmц ilя milli qцrur hissi keчirmяkdir - bir sюzlя, dюvlяtчilik яnяnяlяrini yaшamaqdыr. "Sonralardan mцsяlman olub adыna Яlican deyilяn" Candar xanы, qutul xanы, Dяrviш Mяhяmmяd xanы, Hacы Чяlяbi xanы, "Mцшtaq" tяxяllцslц Hцseyn xanы xatыrlamaqdыr. Yuxarыbaшda doьulmaq vя yaшamaq adi hadisя deyildir: bu tarixi genlяrlя, milli vя bяdii yaddaш kodlarы ilя doьulmaqdыr, bu - bюyцk Mirzя Fяtяlinin qonшusu olmaq, Salman Mцmtazыn, Rяшid bяy, Rяcяb bяy, Abdulla bяy Яfяndiyevlяrin keчdiyi yollardan keчmяk, bяstяkar Cюvdяt Hacыyevin, ilk qadыn - bяstяkar Шяfiqя xanыm Axundovanыn, dramaturq Sabit Rяhmanыn, akademik Я.Dяmirчizadяnin, Dцnyaya gяlmiшяm Yuxarыbaшda, Odu цrяkdяdir, buxarы - baшda deyяn Bяxtiyar Vahabzadяnin, "qыlыnc qolun, цzяngi ayaьыn, at igi-din davamыdыr" шяklindя dцшцnяn Yaшar Qarayevin nяfяs aldыqlarы hava ilя nяfяs almaqdыr.

Abuzяr Haшыm oьlunun vя Firuzя Cabbar qыzыnыn ailяsindя dцn-

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.11

Teymur Abuzяr шяxsiyyяti Сетйабрын 18-дя танынмыш журналист, Шякилилярин йаддашына ябяди щякк олунмуш дяйярли зийалымыз Теймур Хялиловун анадан олмасынын 80 иллик йубилейи гейд олунду. Щямйерлимизи биз дя йад етмяк цчцн шаир Вагиф Асланын йубилйарын 70 иллик йубилейиндя гялямя алдыьы мягалянин актуаллыьыны нязяря алыб дяръ етмяйи юзцмцзя боръ билдик. yaya gюz aчan Teymur Abuzяrin uшaqlыq vя ilk gяnclik illяri tяbiяtin zяnginliyi, mяnяviyyatыn яnginliyindя keчmiшdir. Yuxarыbaшыn aшaьы vя yuxarы karvansaralarы, yollarыnыn taьlы kюrpцlяri, milli memarlыьыmыzыn nadir nцmunяlяri olan yaшayыш evlяri Teymur Abuzяrin gяlяcяkdя bir jurnalist, piblisist, yazычы kimi bяdii tяfяkkцrцnцn formalaшmasыnda юzцl rolunu oynamыш, onun tяsяvvцr vя xяyal dцnyasыnыn цfцqlяrinя gюy qurшaьы шяklindя чяkilmiшdir.

Mцhasib iшlяyяn atasы Abuzяr Haшыm oьlu, evdar qadыn olan anasы Firuzя Cabbar qыzы юvladlarыnыn uьurlu tяhsil almasыna xцsusi qayьы ilя yanaшmышlar. Nяticяdя Шяki шяhяr 2 saylы orta mяktяbi Teymur Abuzяr gцmцш medalla bitirmiш, elя hяmin il BDU-nun "Jurnalistika" fakцltяsinя daxil olmuш , 1957-ci ildя oranы fяrqlяnmя diplomu ilя baшa vurmuшdur.

Tяhsilini tamamladыqdan sonra doьma Шяkiyя qayыtmыш, 1958-ci ilin mart ayыndan "Nuxa fяhlяsi" (indiki "Шяki") qяzeti redaksiyasыnda korrektor kimi iшя baшlamышdыr. Elя buradaca hяzrяti Mяhяmmяd peyьяmbяrin (я.s.) bir kяlamыnы xatыrlatmaq istяyirяm: "Hяr bir kяs valideynindяn daha чox zяmanяsinin юvladыdыr". Tяbiidir ki, sovet rejiminin ideoloji-siyasi vasitяlяrindяn biri olan mяtbuat "formaca milli, mяzmunca sosialist" mяhiyyяtinя sяdaqяtli idi. Heч шцbhяsiz ki, Teymur Abuzяr korrekturasыnы etdiyi yazыlarыn orfoqrafiyasыna daha чox diqqяt yetirirdi. Sadяliyi, sяmimiyyяti, jurnalist peшяkarlыьы ilя seчildiyi цчцn korrektorluqdan шюbя mцdirliyinя, oradan da redaktor mцavinliyinя qяdяr qalxыr. Teymur Abuzяrin siyasi-ideoloji yetkinliyi sovet dюvlяtinin sяdaqяtli mяmurlarыnыn diqqяtini cяlb edir. 1962-ci ilin sentyabr ayыndan onu Azяrbaycan KP MKnыn Шяki mяhяlli Kolxoz-Sovxoz Иstehsalat Иdarяsinя partiya tяшkilatчыsыnыn tяlimatчыsы gюndяrirlяr. Lakin dюrd aydan sonra ona yeni bir tяyinat verilir: 1963-cц ilin yanvar ayыndan Teymur Abuzяr Шяki шяhяr radio veriliшlяri redaksiyasыnыn mяsul redaktoru vяzifяsini icra etmяyя baшlayыr. Onun buradakы fяaliyyяti on il чяkir. Teymur Abuzяrin radioveriliшlяri redaksiyasыndakы iшi qяzetdяki iшindяn bir o qяdяr fяrqlяnmяsя dя, burada onun sяlahiyyяti daha geniш idi: vaxtaшыrы yaradыcы ziyalыlara, istedadlы mяktяbli gяnclяrя efir vaxtы ayrыlыrdы. 1973-cц ilin sentyabr ayыndan 1975-ci ilin iyul ayыnadяk Bakы Ali Partiya Mяktяbindя tяhsil alan vя oranы da fяrqlяnmя diplomu ilя bitirяn Teymur Abuzяr jurnalistlik fяaliyyяtini "Bakinskiy raboчiy" qяzetindя davam etdirir. 21 il - 1975-1996-cы illяrdя bu qяzetin шimal-qяrb zonasы цzrя bюlgя mцxbiri olur.

Bцtцn bunlar nяzяrя alыnmaqla, Teymur Abuzяrin Шяkinin яdяbi mцhitindя oynadыьы яsaslы rol 1993-cц ildяn 1998-ci ilin avqust ayыnadяk Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi (AYB) Шяki bюlmяsinin ilk sяdri kimi fяaliyyяt gюstяrmяsi olmuшdur. Шяki яdяbi mцhitindя yaшayыb-yaradanlarыn illяrboyu arzuladыьы bir шey 1993-cц ildя hяqiqяtя чevrilmiшdi: AYB-nin Шяki bюlmяsi tяsis edilmiшdi. Yarandыьы gцndяn ta bu gцnяcяn ictimai яsaslarla fяaliyyяt gюstяrsя dя, heч kimdяn vя heч yandan kюmяk almasa da, ona verilяn otaьы geri alsalar da, bцtюvlцkdя Qяbяlя, Oьuz, Шяki, Qax, Zaqatala, Balakяn daxil olmaqla шimal-qяrb bюlgяsini яhatя etsя dя, AYB Шяki bюlmяsinin yaradыlmasы tarixi hadisя idi. Bu tarixi hadisя bюyцk шair Bяxtiyar Vahabzadяnin, bюyцk яdяbiyyatшцnas Yaшar Qarayevin, bюyцk yazычы Anarыn imzasы ilя Шяki шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin o zamankы baшчыsы шair Nяzir Eltяkinin (Яhmяdov Nяzir Laчыn oьlunun) dюvrцndя hяyata keчmiшdi. Bir belя чяtinliklяri gюzцnцn altыna alaraq bюlmяyя rяhbяrlik etmяyi юhdяsinя gюtцrmяk vяtяndaшlыq qeyrяti, milli

tяяssцbkeшlik, ziyalыlыq vя lяyaqяt tяlяb edirdi. Teymur Abuzяr чяtinliklяri qяtiyyяtlя dяf edяrяk "Sяbuhi" яdяbi mяclisinin цzvlяrini AYB Шяki bюlmяsinin nяzdindя yaratdыьы dяrnяyя cяlb etdi. Vaxtaшыrы olaraq ayrыayrы mцяssisяlяrdя dяrnяk цzvlяrinin gюrцшlяrinin keчirilmяsinя nail oldu. Шяxsяn mяn onun dяrnяk цzvlяrinin uьurlarыna necя sevindiyinin dяfяlяrlя шahidi olmuшam. O, dяftяr ayыrыb dяrnяk цzvlяrindяn kimin яsя-

yazычы, bяlkя dя, illяr boyu чяkdiyi aьrыnы bяdiilяшdirmiшdi. Sovet dюvrцnцn mayasы sosializm realizmi ilя yoьrulan kommunist ideologiyasыnыn gюrцndцyц kimi olmadыьыnы, sovet hяyat tяrzinin praktik eybяcяrliyini, nяticя etibarilя insanlarы чыxыlmazlыьa, dцшkцnlцyя vя kцskцnlцyя gяtirib чыxardыьыnы gюstяrmяk istяmiшdi.

Teymur Abuzяrin "Яl quzularы" quzu taleyini vя sцrц hяyatыnы yaшayan quzulardan daha miskin, daha acы-

Теймур Абузяр щяйат йолдашы Сайат ханымла rinin qяzet vя jurnallarda чap olunduьunu qayьыkeшliklя qeyd edirdi.

1960-cы illяrdяn dюvri mяtbuatda felyeton vя publisist mяqalяlяrlя чыxыш edяn Teymur Abuzяr bяdii tяrcцmя sahяsindя dя qяlяmini sыnamыш, N.Morozovun "Yuta" povestini Azяrbaycan dilinя tяrcцmя etmiшdir. Bu tяrcцmя 1975-ci ildя "Gяnclik" nяшriyyatыnda чap edilmiшdir. 1985-ci ildя isя onun "Шяki" kitabчasы Kaunas (Litva) шяhяrindя чapdan чыxmышdыr. Son dюvr яdяbi yaradыcыlыьыna gяldikdя isя onu 1930-cu il Шяki цsyanы dцшцndцrцrdц. Чox bюyцk sяylя Gюynцkdя, Zяyziddя olur, faktlar toplayыr, imkanы daxilindя arxiv materiallarы ilя tanыш olur, eшitdiklяrini vя oxuduqlarыnы cяmlяшdirirdi. Belяliklя Teymur Abuzяrin "Шяki qaчaqlarы" povesti meydana gяldi, tanыnmыш jurnalist Salis Mяmmяdovun redaktoru olduьu "Иpяkчi" - "Шяkinin sяsi" qяzetindя hissя-hissя dяrc olunmaьa baшladы. Bu яrяfяdя bizim aramыzda чox ciddi яdяbi sюhbяtlяr olurdu.

Milli mяnlik шцurunun oyanmasыnda яdяbiyyatыn rolunun misilsiz olmasыndan danышыrdыq. 1930-cu il цsyanыna baшыpozuq vя idarя olunmayan hadisя kimi deyil, zaman-zaman gяlяcяk nяsillяr tяrяfindяn qцrur hissi ilя xatыrlanacaq tarixi hadisя kimi baxdыьыndan Шяki qaчaqlarыndan yazmaьы юzцnя borc bilirdi. Иndi - 2005-ci ildя 70 illik yubileyini keчirdiyimiz яrяfяdя mяrhumun iшыq цzц gюrяn kitabыnыn "Qaчaqlar" adlаnmasы heч dя tяsadцfi deyildir. "Шяki qaчaqlarы"ndan sonra Teymur Abuzяrin mцraciяt etdiyi mюvzu яxlaqi-mяnяvi sяciyyяdя oldu. Яsяr hekayя janrыnda yazыlmышdы, "Яl quzularы" adlanыrdы vя "Azяrbaycan" jurnalыnda nяшr edilmiшdi. Qarшыya qoyulan problemin яdяbi-bяdii hяlli чox uьurlu alыnmышdы. Hяssas qяlbli

nacaqlы idi: bunlar шцurlu quzular idilяr. Quzuluqdan чыxarыlmaq qorxusu ilя sяksяkя iчяrisindя yaшayan, nяsilbяnяsil quzu olaraq qalmaq istяyяn "quzular"la tanыш olduqca mяqsяdli шяkildя iradяni, mяnяviyyatы tяnяzzцlя aparan qцvvяlяrin necя tяhlцkяli, necя qorxunc olduьunu gюrmяmяk mцmkцn deyildir.

Mяnя belя gяlir ki, Teymur Abuzяr bu hekayяni qяlяmя alarkяn gюrdцyц, шahidi olduьu hadisяlяrя яsaslanmышdыr. Яgяr bu яsяr sovet dюvrцndя yazыlmыш olsaydы, heч vaxt чap edilmяyяcяkdi. Яsяrin qыsa mяzmunu belяdir: Adil Zeynalov шяhяrя birinci katib tяyin edilmiшdir. Шяhяr Иcraiyyя Komitяsinin sяdri Camal Camalov ilя шяhяrin чяtin adamlarы barяdя mяslяhяtlяшir. Mяlum olur ki, Яli mцяllim haqq-яdalяt axtaran adam olduьu цчцn tяhlцkяlidir. Tяhlцkяni aradan qaldыrmaq mяqsяdi ilя Яli mцяllimin atasыnы (Nяcяf dayыnы) bazara mцdir, anasыnы (Popuru) baш tibb bacыsы, qaynatasыnы яt bazasыna mцdir, kiчik baldыzыnы baьчa mцdiri, xalasыnы isя ZAQS mцdiri tяyin etdirir. Vяzifя bюlgцsцndя юz payыnы alan adamlar "Volqa" maшыnы aldыqca, ev tikdirdikcя, sяyahяtя чыxdыqca birinci katibя qarшы mцnasibяtdя quzuya, юvladlarы Яli mцяllimя qarшы mцnasibяtdя isя iyrяnc "mцdriklяr"я dюnцrlяr. Иllяr boyu юvladыna яxlaq dяrsi keчяnlяr, ona dцzlцkdяn, doьruluqdan, haqqы sevmяkdяn aьыzdolusu danышanlar indi onu aьыllы olmaьa, zяmanяni qiymяtlяndirmяyя чaьыrыrlar.

Atasыnыn, anasыnыn, xalasыnыn, qaynatasыnыn, qayыnlarыnыn, hяtta, kiчik baldыzыnыn da olduьu kimi olmadыьыnы gюrяn Яli mцяllim doьma шяhяrini tяrk edir. Valideynlяri vя qohumlarы mяktub yazыb Яli mцяllimi getdiyi rayonda da aьыllы-baшlы olmaьa чaьыranda isя, o, яli yerdяn-

gюydяn цzцlmцш kimi цzцqoylu чarpayыya yыxыlыr.

Sovet dюvrц ziyalыsыnыn faciяsini Teymur Abuzяr яsяrin qяhrяmanы Яli mцяllimin obrazыnda mцvяffяqiyyяtlя цmumilяшdirilmiшdir.

Sяn demя, sovet hюkumяtinin son illяrindя iradяmizin, cяsarяtimizin, lяyaqяt vя шяrяf hissimizin tцkяnmяsini yaшayыrыqmыш. Nя yaxшы ki, mцstяqillik яldя etdik!

1998-ъi ilin avqust ayыnыn 17-dяn Шяki шяhяr Иcra Hakimiyyяti baшчыsыnыn hцmanitar mяsяlяlяr цzrя mцavini kimi iшя baшlayan Teymur Abuzяr yazычы taleyinя baьlы adam olduьundan imkan tapdыqca AYB Шяki bюlmяsinя gяlяr, yaxud da mяni tez-tez yanыna sюhbяt etmяyя dяvяt edяrdi.

Bir чoxlarыnыn sovet dюvrцndяn miras kimi aldыьы xarakterini dяyiшя bilmяmяsi, daha doьrusu, adamlarы яl quzusuna чevirmяk cяhdi ona чox aьыr gяlirdi. Шяkidя mяskunlaшan qaчqыnlarыn taleyi, imkansыz adamlara яl tuta bilmяmяsi, hяlя dя kommunist dцnyagюrцшцndяn xilas olmayan bir cяmiyyяtdя mцstяqil respublikaya layiq dюvlяt mяmuru olmaьыn nя qяdяr чяtin olmasы onu narahat edirdi. Bцtцn bu aьrыlar gцnbяgцn artыr vя чoxalыrdы.

Bu ucaboylu, sarышыn saчlы, saxalы kiшinin цrяyi daha dюzmяdi, 1999cu ilin sentyabr ayыnыn 2-dя цrяk infarktыndan vяfat etdi. O mяшum gцndя Шяkinin bцtцn ziyalыlarы, o cцmlяdяn texnikum vя ali mяktяb tяlяbяlяri onu son mяnzilя yola salmaьa yыьышdыlar. Teymur Abuzяrin юmцr-gцn yoldaшы Sayat xanыmыn yanыqlы fяryadlarы hяlя dя qulaqlarыmdadыr. Kiшilяrin sakit-sakit aьladыqlarыnы da, al-яlvan bяzяnяn tabutu da, gюylяrin gюzlяrindяn damla-damla sцzцlяn narыn yaьышlarы da, mцqяddяs ruhlar diyarыndakы axirяt evinin son hюrgцlяri hюrцldцkcя sяmada чыьыrышa-чыьыrышa uчuшan quшlarы da yaddaшыma yazdыm. Mяn dя belя aьladыm: Ala gюzdя yaш aьlar, Dцшяr torpaq, daш aьlar.

Qadыnlar hюnkцr-hюnkцr, Kiшilяr yavaш aьlar.

Soruшdum : - Nя xяbяrdir?

Dedilяr : - son sяfяrdir.

Gюrdцm yola dцшцrsяn, Gediшin bir tяhяrdir. Чяmяnin, daьыn яlvan, Чiчяyin, baьыn яlvan.

Cah-cяlal iчindяsяn Bяzяnib шaxыn яlvan.

Gюy aьlar yaьыш ilя, Gюz aьlar baxыш ilя.

Kimsя bacara bilmяz Bяxt ilя, naxыш ilя.

Yazыlanы pozan yox, Pozulanы yozan yox.

Sяnin kimi namurad, Mяnim kimi ozan yox.

Haray цnlяr яlindяn, Daь-dцyцnlяr яlindяn!

Gцnя hяsrяt qalmышыq Yaman gцnlяr яlindяn.

Qar яlяndi yazыna, Necя dюzяk nazыna?

Oyaq ruhlar чыxыbdыr Ruhunun piшvazыna.

Mяlяklяr baшыn цstя, Yaш gяlmяz yaшыn цstя.

Quшlar da fяryad eylяr Dolanыb daшыn цstя.

Titrяdi Vaqif Aslan Yanыqlы bir avazdan: - Чыxa bilяn olmayыb Яcяl biчяn libasdan!

P.С. Xatirяsini яbяdilяшdirmяk цчцn Шякинин kцчяlяrинdяn birinя onun adы verilmiш, Teymur bulaьы inшa edilmiшdir.

15 sentyabr 2005-ci il

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.12

№ 9 (132), Сентйабр 2015

ШЯХСИЙЙЯТ ЙЕТИШДИРЯН ЭИМНАЗИЙА Литва Республикасындакы бир эимназийа щаггында Мурад НЯБИБЯЙОВ Бу йахынларда Литвада езамиййятдя олмуш достум - Вагиф Мящяррямовла эюрцшмцшдцк. Вахтиля совет республикаларындан бири олан Литва щаггында онун данышдыгларында мяни щяддиндян зийадя тяяъъцбляндирян мягамларла йанашы, щям дя щясяд апармалы нцанслар олду. Литва щаггында достумун сющбятляриндя мяни ян чох марагландыран бу юлкянин йцксяк сявиййядя олан тящсил системи иди. О, Каунас шящяриндя лап бу йахынларда - 1987ъи илдя тяшкил олунмуш (Еля билирям ки, бир тящсил мцяссисясинин щямин эимназийа гядяр уьурлар газанмасы цчцн 28 ил чох аз бир мцддятдир. - М.Н.) бир эимназийа щаггында о гядяр мцсбят фикирляр сюйляди ки,

санавичус 1851-ъи ил нойабрын 23-дя анадан олуб, 1927-ъи ил февралын 16-да вяфат едиб. - М.Р.) ады верилиб. 2010-ъу ил йанварын 28-дя ися мяктяб Шящяр Бялядиййя Шурасында рясми гейдиййатдан кечиб вя Каунасда илк эимназийа кими фяалиййят эюстярмяйя башлайыб. Эимназийанын фяалиййятиндя ян чох диггятими чякян мясяля бу тящсил мцяссисясиндя тядрисин башлыъа вязифясинин йцксяк толерантлыьа, гейри-ади баъарыьа малик, ъямиййятдя баш верян дяйишикликляря тез вя мцвяффягиййятля адаптасийа ола билян шяхсиййят йетишдирилмясидир. Достумдан ешитдиклярим, даща доьрусу бир мяктябин ъямиййятдя юз йерини тута биляъяк шяхсиййят йетишдирмяйи гаршысына мягсяд гоймасы мяни эимназийа щаггында даща чох мялумат топламаьа

Вагиф Мящяррямов вя Каунас эимназийасынын директору Антанас Рачкйалис щямин тящсил мцяссисяси щаггында мцтляг гязетимиздя бир мягаля йазмаг гянаятиня эялдим. Беляликля, 1987-ъи ил сентйабрын 1-дя илк дяфя гапыларыны шаэирдлярин цзцня ачан Каунас шящяри 49 сайлы орта мяктябдя 1988-ъи илдян эцъляндирилмиш режимдя инэилис дилинин юйрянилмясиня башланыб. Вя щямин ил дя мяктябя литвалы тарихчи, фолклоршцнас, пуплисист, иътимаи хадим вя Литвада мили дирчялишин юнъцл сималарындан бири олмуш Йонас Басанавичусун (Й.Ба-

ширникляндирди. Бу мягсядля интернет васитясиля сюзцэедян эимназийанын директору Антанас Рачкйалисля ялагя сахладым. Тябии ки, достумун кюмяклийи иля… Гейд едим ки, 44 иллик педагожи стажа малик олан Литва дили мцяллими вя методист Антанас Рачкйалис артыг 17 илдир ки, эимназийайа рящбярлик едир. Онун мяня йаздыгларына эюря, эимназийада тядрис просесинин щяйата кечирилмясиндя педагожи коллективля йанаши, билаваситя шаэирд вя ва-

Каунас эимназийасынын тядрис бинасы лидейн коллективляри, еляъя дя эянъ вя йенийетмялярин идарячилийиндя олан мцхтялиф бирликляр вя тяшкилатларын да иштиракы тямин едилир. Мящз еля буна эюря дя бу тящсил мцяссисясини мцяллимлярин, шаэирдлярин вя валидейнлярин тящсил системиндя йени идаряетмя цсулларыны ахтарыб тапан вя щяйата кечирян йарадыъы лабораторийа адландырырлар. Эимназийада 675 шаэирд тящсил алыр вя 56 йцксяк ихтисаслы мцяллим (6 експерт мцяллим, 31 методист мцяллим, 8 баш мцяллим вя 9 маэистр) чалышыр. Мцяллимляр вя шаэирдляр мцтямади олараг Бейнялхалг Ъомениус мяктяб ортаглыглары лайищясиндя иштирак едирляр вя актив олараг Италийа, Испанийа, Чехийа, Исвеч, Латвийа, Тцркийя вя диэяр бир сыра юлкялярля ялагя сахлайырлар. Ъянаб Рачкйалисин сюзляриня эюря о, вя рящбярлик етдийи эимназийанын педагожи коллективи юз шаэирдляринин мцвяффягиййятляриндян гцрур дуйурлар. Беля ки, эимназийада тящсил алан ушаглар щяр ил Литва дили вя хариъи дил, рийазиййат, физика, кимйа, биолоэийа, информасийа вя диэяр фянляр цзря тяшкил едилмиш шящяр вя республика олимпиадаларында иштирак едирляр вя йцксяк мукафатлара лайиг эюрцлцрляр. Ейни заманда мяктябин мязунлары али мяктябляря дя йцксяк балла дахил олурлар. Мясялян, эимназийаны битирянлярдян ян йцксяк - 100 балла 18 няфяр 2013-ъц илдя, 12 няфяр 2014-ъц илдя, 17 няфяр 2015-ъи илдя али мяктяб тялябяси олублар. Цмумиййятля, эимназийаны гуртаран мязунларын 98%-и щяр ил Литванын, Инэилтярянин, Шотландийанын, Алманийанын али мяктябляриндя охумаг щцгугу газа-

нырлар. Цмумиййятля, али мяктябляря гябул имтащанларынын нятиъяляриня эюря, Литва мяктябляринин рейтинг ъядвялиндя Йонас Басанавичус адына Эимназийа илк онлугда артыг юз йерини мющкямлятмишдир.

тядрис бинасы, дящлизляр вя яразиси ися излямя камералары иля тяъщиз едилиб. Щяр щяфтянин базар ертяси эимназийада дярсляр Литванын дювлят щимни иля башлайыр.

Бу гядяр кубокла фяхр елямяйя дяйяр Мцяссисянин директору бюйцк севинъ щисси иля ону да билдирди ки, эимназийа Литванын ян йахшы идман мяктяби кими дя ад газанмышдыр. Шаэирдлярин ян чох севяряк мяшьул олдуглары идманын баскетбол, столцстц теннис вя йцнэцл атлетика нювляри цзря йарышларда даим биринъи вя йа ян азы мцкафата лайиг эюрцлян йерляри тутурлар. Директорун сюзляриня эюря, эимназийада шаэирдляр юзлярини там сярбяст, азад вя тящлцкясиз щисс едирляр. Мцяссянин фянн отагларынын щамысы компцтерлярля,

П.С. Ону да диггятя чатдырмаг истяйирям ки, щаггында сющбят ачдыьымыз мяктябин директоруну да бизим доьма Шякимиз чох марагландырды. Арамызда олан сющбят яснасында шящярляримиз арасында эяляъякдя достлуг ялагяляринин йарадылмасы вя мющкямляндирилмяси мювзусуна да тохундуг. Бу мягаляни дя щямин истигамятдя бизим тяряфимиздян атылмыш илк аддым кими дя гиймятляндирмяк олар. Галан ишляри ися заман эюстяряъяк.

Тяlimdя юlkяmizdя insan hцquqlarыnыn mцdafiяsi sahяsindя hяyata keчirilяn islahatlardan bяhs edilib Azяrbaycan Respublikasыnыn Иnsan Hцquqlarы цzrя Mцvяkkili (Ombudsman) tяsisatы, BMT-nin Иnsan Hцquqlarы цzrя Ali Komissarlыьы vя Vя-tяndaшlarыn Яmяk Hцquqlarыnыn Mцdafiя Liqasыnыn birgя tяшkilatчыlыьы ilя oktyabrыn 5-6-da Шяki шяhяrindя "Azяrbaycanda insan hцquqlarыnыn mцdafiяsi sahяsindя hяyata keчirilяn islahatlar vя BMT-nin insan hцquqlarы mexanizmlяri" mюvzusunda tяlim keчirilib. Иnsan hцquqlarыnыn mцdafiяsi sahяsindя юlkяmizdя hяyata keчirilяn islahatlarыn beynяl-

xalq vя milli sяviyyяdя tяbliьi mяqsяdilя keчirilяn ikigцnlцk tяlimdя шяhяr icra hakimiyyяti vя vяtяndaш cяmiyyяti qurumlarыnыn nцmayяndяlяri iшtirak ediblяr.

Tяlimin ilk gцnц "Иnsan hцquq vя azadlыqlarыna dair beynяlxalq standartlar vя BMT-nin rolu" mюvzusunda mяruzя tяqdim olunub, dinlяyicilяrя BMT-nin Nizamnamя qurumlarы vя Universal Dюvri Иcmalы barяdя mяlumat verilib.

Daha sonra dinlяyicilяr "BMT-nin insan hцquqlarыna dair mцqavilя qurumlarы" vя "BMT-nin Иnsan Hцquqlarы Шurasыnыn xцsusi prosedurlarы" mюvzularыna dair

mяlumat яldя ediblяr.

Tяlimin ikinci gцnц, oktyabrыn 6-da isя dinlяyicilяrя "Иnsan hцquqlarыnыn mцdafiяsindя Milli Иnsan Hцquqlarы tяsisatlarыnыn rolu", "Azяrbaycanda insan hцquqlarы sahяsindя qяbul edilmiш milli fяaliyyяt proqramlarы vя BMT-nin mexanizmlяri ilя яmяkdaшlыq perspektivlяri", "BMT-nin insan hцquqlarы mexanizmi чяrчivяsindя qяbul olunmuш qяrar vя tюvsiyяlяrin icrasыnda Milli Иnsan Hцquqlarы institutlarыnыn rolu", "Иnsan hцquqlarыnыn monitorinq texnologiyalarы vя mяrhяlяlяri" mюvzularыnda mяruzяlяr tяqdim olunub.

№ 9 (132), Сентйабр 2015

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.13

"Ulu dad" Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin "Xalq yaradыcыlыьы paytaxtlarы" proqramыna яsasяn, 2015-ci il цчцn "Azяrbaycanыn Milli Mяtbяx Paytaxtы" elan edilmiш Qax шяhяrindя sentyabrыn 22-dя nюvbяti tяdbir - "Ulu dad" milli mяtbяx festivalы keчirilib.

Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin vя Qax Rayon Иcra Hakimiyyяtinin birgя tяшkilatчыlыьы ilя keчirilяn festivalda yerli kulinarlarla yanaшы Balakяn, Zaqatala, Шяki, Oьuz, Qяbяlя vя Иsmayыllы rayonlarыnыn tяmsilчilяri iшtirak ediblяr.

APA-nыn yerli bцrosunun xяbяrinя gюrя, Qяbяlя rayon Иcra Hakimiyyяtinin tяшяbbцsц vя tяшkilatчыlыьы, Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin Milli Kulinariya Mяrkяzinin, Azяrbaycan Milli Kulinariya Assosiasiyasыnыn dяstяyi ilя keчirilяn festivalыn iшtirakчыlarы яvvяlcя Ulu Юndяr Heydяr Яliyevin xatirяsini ehtiramla yad edяrяk, abidяsi юnцnя gцl dяstяlяri dцzцblяr.

Sonra isя Heydяr Яliyev parkыndan festival keчirilяn яraziyяdяk mцrяbbячilяrdяn ibarяt komandalarыn vя ictimaiyyяt nцmayяndяlяrinin iшtirakы ilя musiqi sяdalarы alыtыnda yцrцш tяшkil edilib. Qяbяlя шяhяrindяki "Qafqaz Karvansaray" otelinin qarшыsыndakы parkda keчirilяn beynяlxalq tяdbirdя Azяrbaycan, Tцrkiyя, Rusiya, Иran, Serbiya, Qыrьыzыstan шirniyyatчыlarы, elяcя dя Azяrbaycanыn 30 шяhяr vя rayonunu tяmsil edяn mцrяbbя ustalarы юz mяhsullarыnы nцmayiш etdiriblяr. Dцnya Kulinariya Tяшkilatlarы Birliyinin vя Dцnya Xalq Yaradыcыlыьы Tяшkilatыnыn eqidasы altыnda keчirilяn festivalы izlяyяnlяr arasыnda Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin, Qяbяlя rayon Иcra Hakimiyyяtinin, Azяrbaycan Milli Kulinariya Mяrkяzinin rяhbяr шяxslяri, bir neчя юlkяnin Azяrbaycandakы sяfirlяri, цч mindяn чox yerli vя xarici turist olub. Festivalыn aчыlыш mяrasimindя Qяbяlя rayon Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Sяbuhi Abdullayev, UNESCO-nun Dцnya Xalq Yaradыcыlыьы Tяшkilatыnыn prezidenti Karmen de Padella, Milli Mяclisin deputatы, Respublika Aьsaqqallar Шurasыnыn sяdri Fяttah Heydяrov, Azяrbaycan Milli Kulinariya Mяrkяzinin direktoru Tahir Яmiraslanov, Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin шюbя mцdiri Fikrяt Babayev чыxыш edib. Bildirilib ki, atыq 3 ildir ki,

Rayonlarыn plov, dolma, xяmir xюrяklяri, шirniyyat nюvlяri "Ичяribazar" Turizm Mяdяniyyяt Mяrkяzindя, baldan hazыrlanmыш mяtbяx nцmunяlяri isя Nizami" parkыnda nцmayiш olunub.

Tяdbir iшtirakчыlarы яvvяlcя цmummilli lider Heydяr Яliyevin шяhяrin mяrkяzindя ucaldыlmыш abidяsini ziyarяt ediblяr. "Ичяribazar" Turizm Mяdяniyyяt Mяrkяzindя keчirilяn aчыlыш mяrasimindя rayon Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Musa Шяkiliyev чыxыш edяrяk, Qaxыn 2015-ci il цчцn "Azяrbaycanыn Milli Mяtbяx Paytaxtы" elan edilmяsinin rayonun milli mяnяvi dяyяrlяrinя, mяtbяxinя verilяn yцksяk qiymяt olduьunu deyib, bununla baьlы Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin rяhbяrliyinя tяшяkkцrцnц bildirib. Иcra baшчыsы "Paytaxt ili" чяrчivяsindя Qax шяhяrindя, elяcя dя rayonun kяndlяrindя silsilя tяdbirlяrin, festivallarыn keчirildiyini diqqяtя чatdыrыb.

Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyi Mяdяniyyяt mцяssisяlяri vя xalq yaradыcыlыьы шюbяsinin mцdiri Fikrяt Babayev чыxыш edяrяk son illяr sцrяtlя inkiшaf edяn Qax rayonunun artыq respublikamыzыn turizm mяrkяzlяrindяn birinя чevrildiyini bildirib. Qeyd olunub ki, nazirlik tяrяfindяn hяyata keчirilяn "Xalq Yaradыcыlыьы Paytaxtlarы" layihяsi Azяrbaycanыn qeyri-maddi mяdяni irsinin qorunmasы, tяbliьi, "paytaxt" seчilmiш шяhяrlяrin turizm potensialыnыn geniшlяndirilmяsi, beynяlxalq sяviyyяdя tanыdыlma-

sы mяqsяdi daшыyыr.

Azяrbaycan Milli Kulinariya Mяrkяzinin direktoru Tahir Яmiraslanov belя festivallarыn юlkяmizin, ayrы-ayrы bюlgяlяrin zяngin mяtbяx mяdяniyyяtinin tanыdыlmasы baxыmыndan яhяmiyyяtini vurьulayыb.

S.Vurьun adыna Qax rayon Mяdяniyyяt Mяrkяzinin kollektivlяrinin, uшaq incяsяnяt mяktяbi шagirdlяrinin чыxышыndan sonra tяdbir iшtirakчыlarы rayonlardan gяlmiш kulinarlarыn яvvяlcяdяn hazыrladыqlarы milli mяtbяx nцmunяlяri ilя tanыш olublar. El sяnяtkarlarыnыn яl iшlяri, hяmчinin

folklor kollektivlяrinin чыxышlarы festival iшtirakчыlarыna xoш ovqat bяxш edib. Nizami parkыnda arычыlыq mяhsullarыnыn sяrgisi dя maraqla qarшыlanыb.

Festival iшtirakчыlarыna rayon Иcra Hakimiyyяtinin xatirя hяdiyyяlяri vя diplomlar tяqdim edilib.

P.S. Шяki Шяhяr Mяdяniyyяt vя Turizm Шюbяsi sюzцgedяn tяdbirdя mцvяffяqiyyяtlя iшtirak edяrяk festivalыn fяxri diplomuna layiq gюrцlцb.

Mцrяbbя Festivalыnда Шяки qalib oldu Avqustun 29-da Qяbяlя шяhяrindя ЫЫЫ Beynяlxalq Mцrяbbя Festivalы keчirilib.

Qяbяlя mюhtяшяm mцrяbbя festivalыna ev sahibliyi edir. 2013-cц ildя bu festivalda 11, юtяn il 20, bu il isя 30 шяhяr vя rayondan, elяcя dя 6 юlkяdяn шirniyyatчыlarыn iшtirak etmяsi bu tяdbirin nцfuzunun ildяn-ilя daha da artmasыndan xяbяr verir. Natiqlяr qeyd ediblяr ki, belя festivallarыn keчirilmяsindя яsas mяqsяd xalqыmыzыn qeyri-maddi mяdяni irsinin qorunub saxlanmasыna nail olmaqdыr. Vurьulanыb ki, bu festival tяkcя Qяbяlяnin deyil, юlkяmizin bцtцn bюlgяlяrinin zяngin mяtbяx mяdяniyyяtinin daha yaxыndan tanыdыlmasыnda яhяmiyyяtli rol oynayыr. Natiqlяr Beynяlxalq festivalыnыn Azяrbaycanыn qяdim vя gюzяl шяhяr-

lяrindяn biri olan Qяbяlяdя keчirilmяsinin heч dя tяsadцfi olmadыьыnы vurьulayыblar. Bildirilib ki, bюyцk inkiшaf yolu keчяn Qяbяlя xalqыmыzыn mяtbяx mяdяniyyяtinin formalaшmasыna mцhцm rol oynayыr. Ona gюrя dя mцrяbbя festivalы яnяnяvi olaraq hяr il Qяbяlяdя keчirilir. Hяmчinin, Azяrbaycan dцnyanыn яnяnяvi mцrяbbя sяnяtinin mяrkяzlяri arasыnda xцsusi yer tutur. Юlkяmizin шirniyyatчыlarы tяrяfindяn hazыrlanan mцrяbbяlяr юzцnцn яla, lяziz dadы vя geniш чeшidi ilя digяr юlkяlяrdяn fяrqlяnir. Bunu Qяbяlя Beynяlxalq Mцrяbbя Festivalыnda nцmayiш olunan Azяrbaycan vя xarici юlkяlяrinin tяqdim etdiyi

mцrяbbяlяri mцqayisя etdikdя aydыn gюrmяk mцmkцn olub.

Azяrbaycan mцrяbbяlяri чeшidinя vя keyfiyyяtinя gюrя digяr юlkяlяrin mяhsulundan daha цstцn hesab edilib. Qeyd edilib ki, юlkяmizin mяdяniyyяtini vя milli kulinariyasыnы tяbliь etmяk mяqsяdi ilя keчirilяn Qяbяlя mцrяbbя festivalыnda rayonlarыn hяr birindяn 8 чeшiddя mцrяbbя hazыrlayan 8 nяfяrdяn ibarяt komanda, elяcя dя hяmin шяhяr vя rayonlarыn bяdii kollektivlяri, xalq tяtbiqi sяnяti ustalarы iшtirak ediblяr. Festival яvvяlcя yarыш шяklindя tяшkil olunub. Bunun цчцn xцsusi komissiya da yaradыlыb. Ишtirakчыlar mцsabiqяyя gilas, bюyцrtkяn, чiyяlяk, hey-

va, qoz, яrik, gцl vя gavalы mцrяbbяlяri tяqdim ediblяr. Komissiya tяrяfindяn isя 19 nяfяrdяn ibarяt mцnsiflяr heyяti seчilib.

Mцnsiflяr heyяtinin tяrkibinя mцvafiq sahя цzrя ixtisaslaшmыш mцtяxяssislяr vя digяr ekspertlяr daxil edilib. Yarышlar bitdikdяn sonra mцrяbbяlяrin satышы цчцn шяrait yaradыlыb vя sяrgi tяшkil olunub. Festivalda шirniyyat komandalarы tяrяfindяn tяqdim olunan mцxtяlif чeшiddя mцrяbbяlяr, шirniyyat vя meyvя шirяlяri yerli vя xarici turistlяrin bюyцk maraьыna sяbяb olub. Иnsanlar mцrяbbяlяrin dadыna hяvяslя baxыblar, onlarыn hazыrlanmasы цsulu ilя maraqlanыblar.

Festival чяrчivяsindя xalq tяtbiqi sяnяti ustalarыnыn яsяrlяrindяn ibarяt sяrgi-yarmarkalar, hяmчinin, Qяbяlяnin bяdii kollektivlяrinin чыxышlarы da tяшkil edilib.

Mцnsiflяrin rяyi яsasыnda iшtirakчыlarыn gюzц qarшыsыnda яn yaxшы mцrяbbя hazыrlayan шяxslяr mцяyyяn edilib. Mцrяbbя mцsabiqяsindя 3 nominasiya цzrя qaliblяr elan olunub. Ишtirakчыlara kubok, medal vя qiy-mяtli hяdiyyяlяr tяqdim edilib. Festival maraqlы konsert proqramы ilя davam etdirilib.

П.S. Festivalda Шяki Шяhяr Mяdяniyyяt vя Turizm Шюbяsi ugurla iшtirak edяrяk heyva mцrяbbяsinя gюrя Ы yer - qыzыl medala vя kuboka, M.K.Hacыoglu adыna sяnяtkarlыq evinin direktoru Xяyalя Яliyeva isя яrik mцrяbbяsi цzrя ЫЫ yer - gцmцш medala layiq gюrцlmцшlяr.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.14

№ 9 (132), Сентйабр 2015

Statistika gцnцn nяbzidir BMT-nin Baш Mяclisi tяrяfindяn 2015-ci il 20 oktyabr tarixi, daha tяkmil statistika, daha yaxшы hяyat devizi altыnda "Цmumdцnya Statistika Gцnц" elan olunmuшdur.

Лцтвяли ЯЛИЙЕВ, Шяки Шящяр Статистика Идарясинин ряиси Иstehsal mцnasibяtlяrinin inkiшaf tarixi aydыn шяkildя gюstяrir ki, statistika mяlumatы olmadan idarя etmяk, sosial-iqtisadi mяsяlяlяri hяll etmяk mцmkцn deyildir. Юlkяnin яhalisi, mцяssisяlяri, banklarы, kяndli tяsяrrцfatlarы vя s. haqqыnda elmi iшlяnmiш hяrtяrяfli mяlumatыn olmasыnыn tяmin edilmяsi xцsusi statistika xidmяtinin tяшkil olunmasыnы tяlяb edir. Statistika hяm mцяssisяlяrin, hяm dя юlkяnin idarя olunmasы цчцn vacib шяrtdir.

Statistika, hяr шeydяn яvvяl sosial iqtisadi vяziyyяti яks etdirяn obyektiv, tam vя dolьun mяlumatlar toplamaq vя onu hяrtяrяfli incяlяmяk nяticяsindя юlkяnin iqtisadi inkiшafыnы tяmin edяn vя elmi cяhяtdяn яsaslandыrыlmыш tяkliflяr vermяkdir.

Statistikanыn яmяlя gяlmяsi vя inkiшafы dilin vя hesab яmяliyyatlarыnыn inkiшafыna uyьun olmuшdur. Cяmiyyяtin inkiшafы vя insanlarыn tяcrцbя ehtiyacы statistikanыn яmяlя gяlmяsini vя inkiшafыnы tяlяb etmiшdir. Statistikanыn яmяlя gяlmяsi dюvlяtin яmяlя gяlmяsi vя inkiшafы ilя sыx яlaqяdar olmuшdur.

Mяhsuldar qцvvяlяrin, istehsal mцnasibяtlяrinin inkiшafы statistikanыn yaranmasы vя inkiшafыnыn mцhцm amillяrindяndir. Statistika tяcrцbяsinin inkiшafыnыn цmumilяшdirilmяsi nяticяsindя statistika elmi yaranmышdыr. Statistikanыn formalaшmasы чox uzun vя mцrяkkяb olmuшdur.

Onun yaranmasы tяsяrrцfat uчotunun yaranmasыndan baшlamышdыr.

Tяsяrrцfat uчotunun yaranmasы isя qяdim dюvrя mяnsubdur. Mцяyyяn uчot яsasыnda яldя edilяn maksimum mяlumat olmadan dюvlяtin fяaliyyяtini hяyata keчirmяk mцm-

Севинъ ИБРАЩИМОВА Шяki шяhяr statistika idarяsinin бюйцк мцтяхяссиси Щяйат сявиййяси ясасян ящалинин эялирляри иля мцяййян едилир. Онун щяъминдян мал вя хидмятлярля ящалинин шяхси тялабатынын юдянилмяси дяряъяси асылыдыр. Ящалинин эялирляринин ясас мянбяляри ашаьыдакылардыр: iшчилярин юз ямяйиня эюря пул вя натурал формада алдыглары ямяк щаггы вя диэяр юдямяляр; фярди ямяк фяалиййятиндян эялирляр; иътимаи истещлак фондларындан, хцсуси фондлардан юдямяляр вя эцзяштляр, щяйатын сыьортасы цзря иллик юдямяляр (трансфертляр - пенсийа, тягацд, йардым вя с.); мцлкиййятдян эялирляр (мясялян, малиййя активляриндян, бинадан, торпагдан, мцяллифлик щцгугундан, патентдян вя с истифадяйя эюря юдямяляр вя с.); шяхси йардымчы тясяррцфатдан (баьчылыг, бостанчылыг) эялирляр. Гейд едилянлярдян башга мцхтялиф эялир мянбяляри дя мювъуд ола биляр. Ящалинин эялирляринин сявиййясини вя гурулушуну юлчмяк цчцн онун мцхтялиф тяряфлярини сяъиййяляндирян бир сыра эюстяриъилярдян истифадя едилир. Эялир эюстя-

kцn deyildir. Иranda uчot aparan adamы чarыn "gюzц vя qulaьы" adlandыrыrdыlar.

Statistika latыn sюzц "status"-dan vя italyan sюzц "stato"-dan яmяlя gяlmiшdir. "Status" hadisяnin vяziyyяti, "stato" isя "dюvlяt" mяnasыnda iшlяdilir. Hяrfi tяrcцmяdя statistika dюvlяt iшinin bilicisi,mцяyyяn biliklяr toplusu, dюvlяtin siyasi, iqtisadi mяsяlяlяrinin bilicisi mяnasыnda baшa dцшцlцr.

Mцasir bazar mцnasibяtlяri шяraitindя statistika terminindяn mцxtяlif mяnada istifadя edilir. Belя ki, чox tez-tez statistika kцlliyyatlarыnda vя dюvrц mяnada dяrc edilяn mяlumatы statistika adlandыrыrlar.

Bu mяlumatlar canlы rяqяmlяr olub, xalqыmыzыn ayrы-ayrы fяaliyyяt sahяlяrindя яldя etdiklяri nяticяlяri hяr cцr sюzdяn daha aydыn xarakterizя etmяk imkanыna malikdirlяr. Azяrbaycan Respublikasыnda tяsяrrцfat sahяlяrinin яhalinin vя s. uчotu mцayinяsi,цmumulikdя statistika iшlяrini Dюvlяt Statistika Komitяsi hяyata keчirir. Юlkяmizin ayrы-ayrы inzibati яrazi, istehsal vahidlяri цzrя toplanmыш mяlumatlar son nяticяdя Azяrbaycan Respublikasы Dюvlяt Statistika Komitяsindя (Dюvlяt Stat Kom) qruplaшdыrыlыr, цmumilяшdirilir vя yekunlaшdыrыlыr. Respublikanыn Dюvlяt Statistika Komitяsi hяr il "Azяrbaycanыn statistik gюstяricilяri" adlы statistika mяcmuяsini nяшr etdirir. Bu mяcmuяdя nяшr olunmuш mяlumatlar canlы rяqяm olub, mцxtяlif fяaliyyяt sahяlяrindя xalqыmыzыn яmяyi яsasыnda yaradыlmыш nяticяlяri daha dolьun, яyani шяkildя xarakterizя edir.

Yekun mяlumatlarыndan Dюvlяtin vя hюkцmяtin mцxtяlif tяd-

birlяrinin, sosial, layihяlяrin iшlяnib hazыrlanmasыnda hяyata keчirilmяsindя vя iшlяrin yerinя yetirilmяsinя nяzarяtdя istifadя olunur. Dюvlяt Statistika Komitяsi vя onun orqanlarы Azяrbaycan respublikasыnыn vя onun regionlarыnыn icra hakimiyyяti orqanlarыnы proqrama uyьun olaraq sosial-iqtisadi vяziyyяtя dair zяruri statistik mяlumatlarla tяmin edirlяr.

Cяmiyyяtin sosial-iqtisadi hяyatы mцxtяlif nюv kцtlяvi hadisяlяrdя gюrцnцr (mяsяlяn, mцxtяlif nюv mяhsul istehsalы vя istehlakы, mяhsul ixracы, yцk vя sяrniшin daшыnmasы vя digяr iqtisadi, mяdяni vя siyasi hяyat hadisяlяri). Statistika eyni zamanda tяbii resurslarы vя tяbii шяraiti dя юyrяnir. Чцnki onlar cяmiyyяt hяyatыna яhяmiyyяtli tяsir gюstяrir. Cяmiyyяt hяyatыnda baш verяn hadisя vя proseslяr statistika tяrяfindяn statistik gюstяricilяr vasitяsilя юyrяnilir.

BMT-nin baш katibi Pan Gi Mun dцnyanыn bцtцn dюvlяt baшчыlarыna bu haqda mцraciяt edяrяk xahiш edib ki, Цmumdцnya Statistika Gцnцnцn yцksяk sяviyyяdя qeyd olunmasыna kюmяk gюstяrsinlяr.

Son mяlumata gюrя, 100-dяn чox юlkяdя, habelя BMT vя digяr beynяlxalq tяшkilatlar tяrяfindяn Цmumdцnya Statistika Gцnц tяntяnяli шяkildя qeyd edilяcяk.

Azяrbaycan statistiklяri цчцn bu gцnцn яhяmiyyяtli olmasы hяm dя ondan ibarяtdir ki, 2010-cu ildя Azяrbaycanda statistikanыn tяшkilindяn 164 il keчib vя rяsmi statistikanыn isя 90 yaшы tamam olub. Hazыrda isя milli statistikamыz 95 illik yubileyini qeyd etmяyя hazыrlaшыr. Mяlumatlara gюrя, 1920-ci il avqust ayыnыn 19-da Azяrbaycan Иnqilab Komitяsi tяrяfindяn dюvlяt statistikasы haqqыnda ilk яsasnamя tяsdiq olunub. Azяrbaycan яrazisindя statistikanыn mцntяzяm tяшkilinя Шamaxы (1846-cы ildяn 1859-cu ilяdяk), Bakы (1859-cu il) vя Gяncя (1867-ci il) quberniyalarыnыn yaradыlmasыndan sonra onlarыn tяrkibindя statistika komitяlяrinin fяaliyyяti ilя

baшlanыb. Onu da vurьulayaq ki, hяmin dюvrdяn baшlayaraq 1917-ci ilяdяk tяrtib edilяn, юzцndя 20-27 statistik cяdvяli birlяшdirяn quberniyalarыn illik hesabatlarы statistik xarakterli чoxsaylы mяlumatlarы - яhalinin, mal-qaranыn, fяhlяlяrin, yarmarkalarыn, fabrik vя zavodlarыn sayыnы, яkin vя mяhsullarы, yarmarka dюvriyyяlяrini, яsas mallarыn ticarяt qiymяtlяrini, hяrbчilяrin sayыnы vя bir чox baшqa mяlumatlarы яhatя edirdi.

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 23 aylыq mюvcudluьu dюvrцndя (1918-1920) юlkя яrazisindя statistik mяsяlяlяrя rяhbяrlik edяn vahid orqanыn yaradыlmasыna tam nail olunmasa da, ayrы-ayrы nazirliklяrin tяrkibindя statistika ilя baьlы mцяyyяn qurumlar yaradыlыb. Bu qurumlar 15 noyabr 1918-ci il tarixindяn Dюvlяt Яmlakы vя Яkinчilik Nazirliyinin tяrkibindя Statistika шюbяsi vя 1919-cu il iyul ayыndan isя Яkinчilik Nazirliyinin Torpaq Fondu шюbяsindя Statistika bцrosu kimi fяaliyyяtdя olub.

1920-ci il iyulun 8-dя Nяriman Nяrimanovun imzasы ilя Azяrbaycan Иnqilab Komitяsi tяrяfindяn statistiklяrin mцvяqqяti kollegiyasы haqqыnda яsasnamя tяsdiq edilib.

1924-cц ildяn Azяrbaycan яrazisindя yerli statistika orqanlarыnыn yaradыlmasыna baшlanыb vя sonrakы illяrdя bцtюvlцkdя yerlяrdя statistika orqanlarыnыn yaradыlmasы hяyata keчirilib. 1928-ci il sentyabrыn 28-dя Azяrbaycan Mяrkяzi Иcraiyyя Komitяsi vя Azяrbaycan SSR Xalq Komissarlarы Шurasы Azяrbaycan SSR Mяrkяzi Statistika Иdarяsi haqqыnda yeni яsasnamя tяsdiq edib.

1948-ci ilin avqustunda respublika Mяrkяzi Statistika Иdarяsi Dюvlяt Plan Komissiyasыndan ayrыlaraq, SSRИ Nazirlяr Soveti yanыnda Mяrkяzi Statistika Иdarяsinя tabe olur. Bu, statistika orqanlarыnыn iшinin yaxшыlaшdыrыlmasы цчцn bюyцk яhяmiyyяt kяsb edirdi. 1987-ci ildя Azяrbaycan SSR Mяrkяzi Statistika Иdarяsi Azяrbaycan SSR Dюvlяt

Statistika Komitяsinя чevrilir vя Azяrbaycan SSR Nazirlяr Kabinetinin 30 mart 1988-ci il tarixli Qяrarы ilя Azяrbaycan SSR Dюvlяt Statistika Komitяsi haqqыnda яsasnamя tяsdiq edilir.

1994-cц il Azяrbaycan statistikasыnыn tarixindя xцsusi il olub. Bu sahяnin inkiшafыnda Azяrbaycan Respublikasыnыn sabiq Prezidenti mяrhum Heydяr Яliyevin xцsusi rolu olub. Belя ki, Heydяr Яliyev tяrяfindяn 18 fevral 1994-cц ildя "Statistika haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn Qanunu imzalanыb. Qanunda Avropa Иqtisadi Komissiyasыnыn 1992-ci il aprelin 15-dя Cenevrяdя keчirilяn 47-ci sessiyasыnыn qяrarы ilя tяsdiq edilmiш "Avropa Иqtisadi Komissiyasы regionunda rяsmi statistikanыn яsas prinsiplяri"nin bцtцn tяlяblяri nяzяrя alыnaraq, Azяrbaycan Respublikasыnda tяsяrrцfatчыlыq fяaliyyяti ilя mяшьul olan subyektlяrin dюvlяt reyestrinin vя beynяlxalq tяsnifatlarla uzlaшdыrыlmыш milli tяsnifatlarыn yaradыlmasы, юlkя яrazisindя dюvlяt statistika mцшahidяlяrinin keчirilmяsi, statistik sirr, dюvlяt statistika orqanlarы iшчilяrinin sosial mцdafiяsi vя s. xцsusi maddяlяr qeyd edilib. Шяki шяhяr statistika idarяsi dя dюvlяt Statistika komitяsinin bir qolu olaraq rayon яrazisindяki mцяssisя, tяшkilat vя digяr hцquqi hяmчinin fiziki шяxslяrdяn fяaliyyяtlяrinя dair aylыq, rцblцk vя illik qanunla tяsdiq edilmiш formalarы цzrя hesabat yыьыб yekunlaшdыrыr. Dюvlяt Statistika Komitяsinя vя yerli icra hakimiyyяtinя tяqdim edilir.

Bu mяlumatlardan rayonun inkiшaf planlarыnыn tяrtibindя sosial mяsяlяlяrin hяllindя istifadя edilir.

Statistikasыz fяaliyyяt yoxdur.

Ulu юndяrimiz H.Яliyev demiшdir: "Bizim Dюvlяt Statistika Komitяsi var, чox dцzgцn statistika aparыr". Statistika iшчilяri юz gцndяlik fяaliyyяtlяri ilя Dюvlяtя vя Xalqa xidmяt edirlяr.

Ящалинин щяйат сявиййясинин статистикасы риъиляриндян бири ящалинин шяхси эялирляринин щяъмидир. Бу, пул вя натура формада ящалинин ялдя етдийи бцтцн нюв эялирляридир. Ящалинин мяъму (цмуми) эялири шяхси эялирля сосиал фондлар щесабына ящалийя эюстярилян пулсуз вя эцзяштли хидмятлярин дяйярини ъямлямякля мцяййян едилир. Ону да гейд едяк ки, бу эюстяриъиляр ъари дюврцн гиймятляриндя щесабландыьындан номинал эюстяриъиляр щесаб едилир. Ящалинин шяхси номинал эялирляриндян иътимаи тяшкилатлара цзвлцк щаггыны вя мяъбури юдямяляри, верэиляри чыхдыгдан сонра ящалинин сяранъамында галан эялирляр тапылыр. Бу шяхси эялирин истещлака вя яманятя йюнялдилян щиссясидир.

Ev tяsяrrцfatlarы bцdcяlяrinin seчmя tяdqiqatы яhalinin mцxtяlif qrup vя tяbяqяlяrinin hяyat sяviyyяsi haqqыnda iqtisadistatistik mяlumatlar almaq цчцn keчirilir. Onun mяlumatlarыndan Иstehlak Qiymяtlяri Иndeksinin hesablanmasыnda, Milli Hesablar Sisteminin aparыlmasыnda, яhalinin hяyat sяviyyяsindя baш verяn dяyiшikliklяrin tяhlil edilmяsi vя яhalinin sosial mцdafiяsi цчцn tяdbirlяr sisteminin hazыrlanmasыnda geniш istifadя olunur.

Щяр бир мцтярягги cямиййятин инкишафынын сон мягсяди инсан щяйатынын узунмцддятлийи, саьламлыьы вя мадди бахымдан рифащы, ращатлыьы цчцн ялверишли шяраит йаратмагдыр. Щяйат сявиййяси илк нювбядя ящалинин зярури мадди немят вя хидмятлярля тямин едилмяси, онларын истещлакынын лазыми сявиййяси вя тялабатларын сямяряли юдянилмяси дяряcяси кими мцяййян едилир. Мцяййян мцддят ярзиндя ев тясяррцфатынын фактики истещлак етдийи мал вя хидмятлярин дяйяр ифадясиндя гиймятляндирилмяси "щяйатын дяйяри" кими чыхыш едир. Эениш мянада "ящалинин щяйат сявиййяси" бунларла йанашы ямяк вя мяшьуллуг, мяишят вя истиращят шяраитини, саьламлыьы, тящсили дя вя с. юзцндя бирляшдирир. Щяйат сявиййясинин йцксялдилмяси иcтимаи инкишафын приоритет истигамятини тяшкил едир. Ящалинин рифащы тяряггинин мейарыдыр. Щяйат сявиййясинин диэяр мцщцм тяркиб цнсцрлярини ящалинин эялирляри, онун сосиал тяминаты, мадди немят вя хидмятляр истещлакы, щяйат шяраити, асудя вахты тяшкил едир. Щяйат сявиййясинин комплекс юйрянилмяси йалныз статистик эюстяриcиляр системи васитясиля мцмкцндцр. Ону да гейд едяк ки, сосиал мцнасибятляр дяйишдикcя эюстяриcиляр

системи дя она уйьун олараг дяйишир. Юlkяmizdя ev tяsяrrцfatlarы tяdqiqatы daimi яsaslarla keчirilir. Bu iш Dюvlяt Statistika Komitяsi tяrяfindяn aparыlыr.

Seчmяyя dцшmцш ev tяsяrrцfatlarы rцb яrzindя sorьu edilir, mцsahibячi ailяyя hяmin rцbdя 5 dяfяdяn az olmayaraq baш чяkir, nюvbяti rцb цчцn Dюvlяt Statistika Komitяsi tяrяfindяn yeni sorьu qrafiki tяqdim olunur. Seчilmiш ailяlяr onlara tяqdim olunmuш gцndяliklяrdя юzlяri qeyd aparыrlar. Onlar gцndяliyi rцbцn mцxtяlif hяftяlяrindя doldururlar. Nяzяrdя tutulmuшdur ki, qeyd aparыlan iki hяftя bцtцn ayы яhatя edяcяkdir.

Bu tяdqiqatlarыn nяticяsi olaraq yaшayыш minimumu, istehlak sяbяti vя s. gюstяricilяr mцяyyяn olunur. Яhalinin hяyat sяviyyяsini яhatя edяn bir sыra gюstяricilяrя nяzяr salaq.

2014-cц il цчцn yaшayыш minimumu юlkя цzrя 125 manat, яmяk qabiliyyяtli яhali цчцn 136 manat, pensiyaчыlar цчцn 103 manat mцяyyяn edilmiшdir. Qeyd etmяk lazыmdыr ki, prezident vя hюkumяtin gюrdцyц mцvafiq tяdbirlяr, hяyata keчirilяn proqramlarыn nяticяsi olaraq Respublika

цzrя yoxsulluq hяddi 29.3 faizdяn 5 faizя dцшmцшdцr. Яhalinin hяyat sяviyyяsinin yaxшыlaшmasыnыn nяticяsidir ki, шяbяkяlяrdяn daha чox istehlak mallarы alыnыr vя xidmяtlяrdяn istifadя olunur. Яmяk vя Яhalinin Sosial Mцdafiяsi Nazirliyinin rayon шюbяsinin mяlumatlarыna яsasяn, 2015-cц ilin Ы rцbцndя 6962 nяfяrя sosial mцavinяt tяyin olunmuш vя 1 nяfяrя dцшяn orta aylыq mяblяь 50,59 manat olmuшdur.

2015-ci ilin 6 ayыnda Шяki rayonu цzrя fяaliyyяt gюstяrяn sosial sahя цzrя yerinя yetirilmiш iшlяrin dяyяri 252,7 min manat olmuшdur ki, bu dюvlяt mцяssisяlяri цzrя 136,8 min manat, qeyri dюvlяt tяшkilatlarыnda 115,9 min manatdыr. Gюrцlяn iшin hяcmi 2014-cц ilin mцvafiq dюvrц ilя mцqayisяdя 123,0 min manat azdыr .

Rayon цzrя orta aylыq яmяk haqqы 253 manat olmuшdur ki, bu da яvvяlki illя mцqayisяdя 5 faiz чoxdur.

Bu gюstяricilяr onu demяyя яsas verir ki, xalqыmыzыn rifah halы gцnц-gцndяn yaxшыlaшыr.

Bunu iшыqlandыrmaq vя rяqяmlяrdя яks etdirmяk isя biz statistiklяrin цzяrinя dцшцr

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 9 (132), Сентйабр 2015

Шямиистан NЯZИRLИ, полковниклейтенант, щярби журналист, тядгигатчы (Яввяли ютян сайымызда) - Daшbaшы yuksяkliyi uьrunda doyuшlяrdя artilleriyanы susduran Bяhram bяy яvvяlcя mяni hюvsяlяdяn чыхartmышdы. Yavяrim tez-tez хatыrladыrdы ki, Bяhram bяy deyir tяlяsmяsin. Dяli Qazarsa elя hey irяlilяyirdi. Onu da deyim ki, Bяhram bяy batareyasыnы чoх bюyцk mяharяtlя meшяnin яtяyindя gizlяtmiшdi. Sanki dцшmяn qarшыsыnda heч nя yoх idi. Dяli Qazarыn sцvari dяstяsi dя inamla irяlilяyirdi.

Bяhram bяy susur, dцшmяn irяlilяyir, dюzmяk olmur, az qala цrяyiм partlayыrdы. Nяhayяt, dюzmяyib bunlarыn mюvqeyinя gяldim. Mяnя iшarя verdi ki, narahat olmayыn.

Kяшfiyyat хяbяr gяtirib ki, ermяnilяrin toplarыnыn яksяriyyяti sыradan cыхыb, atmыr. Biclik elяyib yararsыz toplarы da юzlяrilя gяtirirlяr. Necя deyяrlяr, bizя "хoх" gяlirlяr. Tяхminяn sяkkiz-on dяqiqя keчdi. Baх, indi vaхtdыr, - deyib, Bяhram bяy эур sяslя komanda verdi: "Иrяli, mяnim tяrlanlarыm. Иrяli, anamыz Azяrbaycan uьrunda!" Dюyцшя bir qasыrьa kimi baшlayan batareya gцllя yaьышы altыnda dцшmяn цstцnя шыьыdы. Heч yarыm saat чяkmяdi ermяni sцvarisi yavaш-yavaш geri чяkilmяyя mяcbur oldu. Quba batalyonunun bir rotasы vя Zaqatala alayыnыn хeyli hissяsi dцшmяnя yandan vя arхadan gюz aчmaьa imkan vermяdi. Dяli Qazarыn sцvarilяrindяn otuz-otuz beш adam ancaq qaчыb canыnы qurtara bildi. Ortada beш-altы nяfяrlя saь qalmыш dяli Qazar yaralы heyvan kimi baьыrыrdы.

Bяhram bяyin sяsini eшidib daha da qяzяblяndi.

Nazir maraqlandы: - Necя danышыrdыlar. Yяqin ki, rusca?..

- Yoх, яksяr sюzlяri Bяhram bяy o itin юz dilindя deyirdi.

Dцzц, чoхunu baшa dцшя bilmirdim.

Bir onu gюrdцm ki, insanыn tяlяyя dцшmяsi necя dя bюyцk fяlakяt imiш. Eшitmiшdim ki, suda boьulan saman чюpцnя яl atar. Baх, elя bir vяziyyяtdя idi, ermяni generalы.

Nazir cяld bir hяrяkяtlя baшыnы qaldыrыb: - Aхы, nя deyirdin, Bяhram bяy, sяn ona?..

- Kutaisi realnы mяktяbindя oхuyanda onlarыn dilini юyrяnmiшdim. Яvvяla, mяn ona tяklif elяdim ki, tяslim olsun, uшaqlara da tapшыrdыm ki, hяlя atmayыn. Onu diri tutmaq istяyirяm. Gюrdum, ipя-sapa yatmыr. Yalandan dedim ki, zavallы, sяnin яsgяrlяrinlя яvvяlcяdяn danышmышam. Sяni satыn almышam.

Sяni юzцnцnkцlяr satыb. Tяslim olmalыsan…

General Hяbib bяy Sяlimov: - Cяnab nazir, eynilя bir teatr sяhnяsi…

Nazir: - Dayan, dayan, - dedi, Hяbib bяy, qoy, ozu danышsыn.

Bяhram bяy davam elяdi: - Dedim, tяslim olmursansa, onda belя чыхыr ki, mцsяlman яsgяrinin gцllяsilя юlmяyя юzцn юzцnц mяhkum elяmisяn.

- Gюzяl demisяn, яhsяn sяnя. Baх, gюrцrsцnцzmц, peшяkar hяrbiчi olmaq budur. Bu яclafыn dюyцш ruhu varmыш. Qяsbkarlыq iшtahы da varmыш, amma dюyцш qabiliyyяti yoхmuш. Yalanчы general olduьunu dar macalda bцruzя verib. Heч bir хidmяti olmadan aldыьы general rцtbяsi onu iшtahlandыrыb юlцmя gяtirib. Belя adamdan yalnыz dюyцшcu kimi istifadя etmяk olardы. Hя, maraqlыdыr, sonra nя oldu?

Bяhram bяy: - Dяli Qazar yalvarыrdы ki, icazя verin чыхыb gedim. Dilcanдa, bir dя Qarabaьda gюrunsяm, atama ляняt. Uшaq aldadыr... Gяldim Hяbib bяyin yanыna. Soruшdum ki, nя etmяliyяm, яsgяrlяrim dя qanыna susayыblar, юldцrmяk istяyirlяr.

O da yek kяlmя ilя cavab verdi: Susdurun! Biz dя tapшыrыьa яmяl

сящ.15

ГАРАБАЬ DЮYЦШLЯRИ 1920-ъи илдя Гарабаьда дашнаклара гаршы дюйцшлярдя Шякили полковник Бящрам бяй Нябибяйовун иэидликляри elяdik. rov:

Sяmяd bяy Mehmanda-

- Duz elяmisiniz, - dedi, duшmяn tяslim olmadыqda onu mяhv edяrlяr.

GENERAL SЯMЯD BЯY NARAHATDЫR… Qapы astadan doyuldu, Sяmяd bяy "buyurun" - deyяnя kimi qapыya yaхыn olan polkovnik Bяhram bяy irяli yeridi. Qapыda mehriban цzlц, qыvraq geyimli bir gяnc zabit "чay hazыrdыr, icazя verin gяtirim", - deyib яli padnoslu iчяri keчdi. Divara soykяdilmiш чoх da bюyцk olmayan stolu nazirin чarpayыsыna yaхыnlaшdыrdы. Sяmяd bяy mцtяkkяni kяnara qoyub, чarpayыda oturdu. Чay gяtirяn gяnc zabit dяrhal dabansыz ev ayaqqabыlarыnы cцtlяyib onun ayaqlarыnыn yanыna

- Yoх, heч vaхt! Bolшeviklяr artыq onun mahnыsыnы oхudular.

Denikinin iшi bitdi. - Цzцndя tяbяssum yoх olan nazir Sяmяd bяy sonra nifrяt hissilя яlavя elяdi: bolшeviklяr elя toхumdur ki, onlar hara yerisяlяr yuz il orda ot bitmяz.

Bu saat Volqa boyunda vя Sibirdя vяtяndaш muharibяsi aparan Kolчak cяnablarыnы da belя bir tale gюzlяyir.

- Яsir aldыьыmыz ermяnilяr deyirlяr ki, sizя qarшы aь qvardiyaчы Denikinlя birlяшmяk istяdik, baш tutmadы - deyяn polkovnik Bяhram bяy Nяbibяyov sohbяtя qoшuldu. Gec-tez bolшeviklяrlя яlbir olub Azяrbaycan adlы mustяqil respublikaya divan tutacaьыq. Keшikяnd uьrunda qanlы dюyцшlяr gedяndя ermяnilяrin чoхusu sяrхoш idi. Podpolkovnik Rяfibяyovun vя polkovnik Levestamыn яsir gюtцrdцyц ermяnilяr dя bu barяdя coх sayaqladыlar.

mцavininiz general Шыхlinskiyя ermяnilяri Qarabaьdan qovub чыхartmaqla arхayыnlaшmamaq barяsindя bir mяlumat gondяrmiшdi. Yяqin ki, Sizя чatdыrыb. Шuшa vя Хankяndi Cavanшir alayыnыn, Quba alayыnыn, bir dя Tatar sцvari alayыnыn sayыnы artыrmaq шяrtilя, qvardiyanыn da sayыnы чoхaltmalыyыq. Чunki, яsir alыnan ermяnilяr desя dя, demяsя dя daшnaklar Qarabaь iшtahы ilя yaшayыrlar. Mяnim zяnnimcя, onlar mцtlяq bolшeviklяrlя birlяшib mяhz Qarabaьa hцcum edяcяklяr.

Yorьun vя яsяbi Sяmяd bяy Mehmandarov: - Mяncя, - dedi, - hяlяlik Шяki vя Яrяш alaylarыnы da burda saхlamalыyыq. Polkovnik Seyfulla Qacarыn alayыnы isя Qazaьa gondяrin. Ordan da hяyяcanlы хяbяrlяr gяlir. Яmir хan Хoyskinin mяlumatыna gorя sяrhяd kяndi Kяmяrliyя vя Tatlыya ermяnilяr hцcuma hazыrlaшыrlar.

rejim altыnda saхlamaq barяdя sяrяncam vermяliyяm. Yoхсa… Яlиheydяr kimi bolшeviklяr rus fяhlяlяrini юyrяtmяklя, юzцmцzцn bяzi nadanlarыmыzы da baшdan cыхarыr. Bu da fitilя od vurmaq kimi bir шeydir.

Mцbarizя aparmalыyыq. Kim gяlir, gяlsin, qabaьыna silahla чыхmalыyыq.

Dюyцшmяliyik, vяssяlam!

Orta boylu, aь saclы, aь saqqaлlы, sяsindя vя sifяtindя hяrbiчi zяhmi olan altmыш dюrd yaшlы general Sяmяd bяy Mehmandarov gecяnin dan qaranlыьыnda хalqыnыn taleyini fikirlяшmяkdяn yumaьa donmuшdu. Qяzяb vя hiddяt hissi onu boьurdu. Иki addыmlыqdakы Kючяrli mяhяllяsindя хoruzlar sяs-sяsя verdi. Bikef nazir gюzucu stolun цstцndяki zяncirli saatыna baхdы. Gюzlяrinя inanmadы, pensnesini taхыb tяяccцblя dodaqlarыnы bir-birinя sыхdы. Saat dюrdя on dяqiqя qalыrdы.

Canы aьrыyan, narahat Sяmяd bяy чarpayыsыna tяrяf getdi…

*** MЦЯLLИFDЯN

Азярбайъан Ъцмщуриййяти ордусунун забитляри, Эянъя, 1918-ъи ил qoydu. Sяmяd bяy mehribanlыqla zirяk zabitя baхыb "afяrin", - dedi. Цzц portmuш gяnc zabit stяkanlara чay sцzцb, stolun qыraьыndakы чaynikin цstцnя qalыn dяsmal sяrdi.

Ayaqlarыnы cцtlяyib, yaraшыqlы vцcudunu шaх tutdu: "Иcazя verin mцrяххяs olum". - Nazir hяlя dя хoш tяbяssцmlя onun, hяrяkяtlяrini izlяyirdi.

General Hяbib bяy: - Azadsan, - dedi, - amma uzaq getmя…

Gяnc zabit чыхan kimi Sяmяd bяy onun davranышыnы, sяliqяli geyimini vя яsl zabit yaraшыьыnы tяriflяdi: - Bяzi rus шovinistlяri tяkidlя deyirlяr ki, siz mцsяlmanlardan hяrbiчi olmaz. Buyursun, baхsыn, belя yaraшыqlы zabiti rus ordusunda чыraqla da aхtarsan, tapmazsan. Иlyarыmlыq fяaliyyяti dovrundя ordumuzda qabiliyyяtli zabit yetiшibsя, rus ordusu kimi цч yцz il yaшы olsaydы, gюr, nяlяrя qadir olardыq. - O, dяrindяn kюks юtцrdц. Qoyurlar ki,.. yaьlы tikя olan Azяrbaycana hяrя bir caynaq atыr. Denikin rяdd olub getdi. Иndi dя bu bic bolшeviklяr cяnuba qoшun yeritmяk hяsrяtilя min bir oyundan чыхыrlar.

Daьыstanda, Шimali Гafqazda kazaklarla daьlыlarыn arasыna tяfriqя salыb toqquшdurdular. Bu, bilirsiniz, "ayыr-buyur" siyasяtinin яn bariz numunяsidir.

- Sяmяd bяy, Sizcя, Denikin yenidяn Qafqazda peyda ola bilяrmi? - qubernator Хosrov bяy Sultanov чяp gюzlяrиlя2 Sяmяd bяyя baхыb soruшdu.

rov:

Sяmяd bяy Mehmanda-

- Bolшeviklяr Bakыda yaшayыb iшlяyяn rus fяhlяlяri vя mцsяlman bolшeviklяri arasыnda gцclц tяbliьat aparыb Azяrbaycan milli hюkumяtinя vя bu hюkumяti istяyяnlяrdя nifrяt hissi yaratmaьa чalышыrlar bu gцn dя iчimizdяn tяmizlяyя bilmяdiyimiz agent vя шpionlarыn sayяsindя. Bir hяftя яvvяl Gяncяdя agent Smыslovun tяхribatчы qrupunu hяbs etdik. Bu dяstяdя kimlяr vardы? Bakыda Baш Qяrargahda чalышan, adыnы cяkmяk istяmirяm - bir nяfяrin zюvcяsi Nelli Cernышova, Stanislav Zuber vя baшqalarы - hamыsы bizim яleyhimizя iшlяyib. Gюrцnцr, bizim яkskяшfiyyat vя daхili orqanlar zяif fяaliyyяt gюstяrir, mцrgulяyirlяr… Mяnim aldыьыm mяlumata gorя bolшeviklяr Ermяnistanda baшqa cцr tяbliьat aparыr. Onlar ermяnilяrя canыyananlыqla bildiriblяr ki, сiz nя Azяrbaycansыnыz, nя dя Gцrcцstan. Siz Иran, Tцrkiyя vя Azяrbaycan kimi mцsяlmяn юlkяlяri arasыnda boьulursunuz. Biz Sizя Tцrkiyя vя Azяrbaycandan torpaq qopartmaqla яrazinizi bюyцdцb tam dюvlяt mцstяqilliyinizя zяmanяt veririk. Gюrursцnцzmц, bolшeviklяr юzlяrinin ikiцzlц, хяbis siyasяtlяrilя Шimali Qafqazы vя Daьыstan daьlыlarыnы fяth edib, indi dя murdar яllяrini bizя cяnuba tяrяf uzadыrlar.

General Hяbib bяy Sяlimov ikrah hissi ilя: - Ruslarыn bu iki цzlц siyasяti bizi tяngя gяtirib - dedi. Siz otяn hяftя Gяncяdя olanda

Dostlarы gedяndяn sonra Sяmяd bяy yata bilmяdi. Yuхusu яrшя чяkilmiш nazir oturduьu yerdя хeyli fikrя getdi. Gяrgin dцшцncяlяr onu aьыr mяngяnя kimi sыхыrdы.

Gцnorta цstц polkovnik Bяhram bяyin batareyasыnda olan шяn яhval-ruhiyyяsindяn, elя bil, onu illяr ayыrmышdы. Dirsяyini mцtяkkяyя sюykяdi, gюz qapaqlarыnы yumdu ki, bяlkя, yuхuya gedя, mцmkцn olmadы. Hяyяcandan boynunun damarlarы, яllяri titrяyirdi. Durub pяncяrяnin qabaьыna gяldi. Aшaьыlarda, Яrimgяldi tяpяsindяki evlяrdя tяkяm-seyrяk iшыqlar yanыrdы. Uzaqdan qяfil gцllя sяsi eшidildi. Иtlяr dяrhal aьыz-aьыza verib hцrцшdцlяr.

Sяmяd bяy pяncяrяyя yanaшы durub dяdя-baba Mehmandarovlar mцlkцnя baхmaq istяdi. Heч nя gюrя bilmяdi. Birdяn хatыrladы ki, o tamam baшqa sяmtdяdir. - Sabah mutlяq ora gedяcяm, - deyя, fikiрlяшdi. Mцtlяq, yoхsa atam Sadыq bяyin, babam qatыrчы Muradыn ruhu mяndяn inciyяr. Ya qismяt, bir dя nя vaхt gяlяcяm Шuшaya, Allah bilir… Fikir-хяyal ona aman vermirdi. Иllah ki, bolшeviklяrin Azяrbaycana soхulmaq iddiasы. - Dunyanыn iшinя baх ki, Bakыda yaшayan rus fяhlяlяri юzlяrini шяhяrin mцtlяq sahibi kimi aparыrlar. Onlarыn hamыsыna malciшka Яlиheydяr dil verir.

Cяfяr Babayev kimisini Qusara gondяrib alayda bolшevik tяbliьatы apartdыrыr. Kimin fitvasы ilя? - Mikoyan kimi daшnakыn. Niyя bolшeviklяr bu millяtя sяrbяst, mцstяqil yaшamaьы gцnah hesab edir? Qayыdan kimi belяlяrini hяbs elяtdirib ciddi

Azяrbaycanыn ziyalы nяsillяrindяn otuzuncu illяrin tuthatutunda gцllяlяnmяkdяn, sцrgцn vя hяbs olunmaqdan qorхub ehtiyat edяrяk ad vя soyadыnы (хцsusilя soyadыnы) dяyiшяnlяr чoх olub. Elяlяri dя olub ki, Sovet sяrhяdlяri o qяdяr dя ciddi qorunmayanda ailяsi ilя Tцrkiyяyя, Иrana pяnah aparыblar. Bu olkяlяrdя dя gцnц-gцzяranы pis keчяndя avropa юlkяlяrinя - Fransaya, Almaniyaya vя ya Amerika Birlяшmiш Шtatlarыna kюcцblяr. Bir sozlя, cяlayi-vяtяn юmur sцrцblяr.

Qocalarы dunyasыnы dяyiшяndяn sonra yerindя qalan gяnclяr yad millяtdяn evlяnib nяsli assimilyasiyaya uьradыblar. Bir sюzlя, nяsil-nяcabяtlяrini itirib avropalaшыblar. Ona gюrя dя, indiyяdяk onlarыn яksяriyyяtindяn bir хяbяr cыхmыr. Aradan uzun illяr keчmяsinя baхmayaraq, mяn bu gцn dя цmid edirяm ki, nя vaхtsa nцfuzlu Borcalы nяsli - Yadigaroьullarыndan hansы birisi gec-tez tapыlacaq. Dilini, dinini itirmiш dя olsa, ana vяtяni Azяrbaycana qayыdacaq. Bяlkя dя, dяdя-babasыnыn vaхtы ilя apardыьы sяnяdlя, fotoшяkillяrlя bizi sevindirяcяk. Dцnyadan kючmцш ulularыnыn saь ikяn onlara danышdыьы acыlы-шirinli хatirяlяri ilя hяrb tariхimizя yeni sяhifяlяr yazacaq vя bizi sevindirяcяklяr. Яziz oхucu, mяn bu цmidlя yaшayыram, bu arzu ilя dя Йadigaroьullarы haqqыnda aхtarышlarыmы hяlя dя davam etdirirяm.

Sizя tяqdim etdiyim bir nяslin hяrbiчi oьullarы haqqыnda oчerkdя illяrlя Sankt-Peterburq, Tiflis, Moskva, Bakыda vя Borчalыda apardыьыm araшdыrmalarы qяlяmя almышam.

*** 1 - Akselbant, venzil - imperiya

ordusunda zabitlяrin ciyinlяrinя vя doшlяrinя taхdыqlarы zяrli, hormя qaytan (Ш.N.)

2 - 1917-ci ildя Bakыda mяшhur bir

aьanыn qocusu ilя mubahisяdяn sonra bir-birinя gullя atыblar. Qocu Хosrov bяy Сultanova sol gozundяn хяtяr yetirib. Bundan sonra gozu чяp qalыb (Ш.N.)

*** Дцзялиш: Гязетимизин ютян сайынын 21-ъи сящифясиндя солда ашаьыдакы фото Защид бяй Нябибяйовундур.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.16

Щябибулла МАНАФЛЫ

АМЕА Шяки Реэионал Елми Мяркязин елми ишчиси, тарихчи 1917-ci il fevral - burjua demokratik inqilabы nяhяng Rusiya imperiyasыnda mцtlяqiyyяt цsul-idarяsinя son qoydu. Romanovlar sцlalяsinin 304 il davam etmiш hakimiyyяti tarixя qovuшdu. Bu sцlalяnin hakimiyyяt baшыnda olduьu dюnяmdя tюrяdilяn rяzalяtlяrin cяhяnnяm яzabыnы yaшamыш digяr xalqlar kimi Azяrbaycan tцrklяri dя mцtlяqiyyяtin sцqutunda юz nicatыnы gюrцb.

1917-ci il martыn 23-dя "Molla Nяsrяddin" dяrgisinin 7-ci sayыnda чar rejiminin devrilmяsiylя baьlы bir yazы чap olunub. Orada deyilirdi: "Шцkцr Allaha qurtardыq! Qurtardыq Peterburq vяzirlяrinin zцlmцndяn, qurtardыq qubernatorlarыn zцlmцndяn, qurtardыq naчalnik vя pristavlarыn vя bunlardan aшaьыdakы pillя qurdlarыnыn zцlmцndяn. Qurtardыq kяnd yцzbaшыlarыnыn tatarыndan, qurtardыq strajniklяrin шallaьыndan, xilas olduq min-min zalыmlarыn zorbazorluьundan. Шцkцr Allaha ki qurtardыq." Шяkinin "Hцrriyyяt" meydanыnda elя o dюnяmdя keчirilяn mitinq zamanы Sultan bяy Яmircanovun яhali qarшыsыnda sюylяdiyi fikirlяr dя mяzmun vя mahiyyяt baxыmыndan "Molla Nяsrяddin" dяrgisindя yazыlanlarla цst-цstя dцшцb.

Sultan bяy yurddaшlarыna mцraciяtindя deyib: "Hяzarяt! Bu gцn inqilabdыr. Biz bu vaxta qяdяr insan deyildik. Bugцnkц inqilabыn яli ilя baьышlanan insaniyyяt libasыnы mяmnuniyyяtlя geymяliyiz. Чar hюkumяti bizi oxumaqdan mяhrum etmiшdi. Bu gцndяn etibarяn biz mяdяni-maarif saraylarы tikmяli vя onun iчindя tяrbiyя almalыyыz. Cяhalяt xarabalarыnda yatmaq zamanы keчdi. Иndi Kerenski hюkumяti baшda durur. Bu hюkumяt чara bяnzяmir. Bu hюkumяtin verdiyi qanunlar hamыnы razы salacaqdыr." Яlbяttя, Kerenski hюkumяtinin Rusiya imperiyasыnыn tяrkibindя olan xalqlarыn maariflяnmяsinя, tяhsillя яhatя olunmasыna mцnasibяti heч dя чarizmin bu problemlя baьlы tutduьu mюvqedяn яsaslы dяrяcяdя fяrqlяnя bilmяzdi. Яslindя, Sultan bяy arzularыnы gerчяklik kimi tяqdim edib vя bu arzularыn illцziya olduьunun fяrqinя vara bilmяyib.

Sonralar Stalin repressiyasыnыn qurbanы olmuш gюrkяmli yazычы vя ictimai-siyasi xadim Yusif Vяzir Чяmяnzяminlinin fevral inqilabыndan sonra yaranmыш durum haqqыnda yazdыqlarы da yeni rus hakimiyyяtinя bяslяnilяn цmidlяrin puчluьunu tяsdiq edirdi. O, bildirirdi: "Rusiya bu saat alt-цst olur. Baшsыzlыq o qяdяr artыb ki, sabaha saь чыxmaьa цmid yoxdur. Azяrbaycan da Rusiya kimidir. Bir tяrяfdяn dя rus яsgяrlяri camaatыmыza qorxu чяkdirir. Юlkя nizama salыnmalыdыr.

Kюhnя rus hюkumяti юldц. Tяzяsi yoxdur. Olsa da ondan bizя bir fayda olmayacaq..."

Lakin, bцtцn bunlara baxmayaraq чarizmin devrilmяsindяn sonra liberallaшma ictimai-siyasi vя mяdяni hяyatыn bцtцn sahяlяrindя юzцnц biruzя verib. Maarifpяrvяr шяkililяr fevral inqilabыndan sonra Sultan bяyin dediyi kimi "mяdяnimaarif saraylarы ucaltmaq" цчцn яmяli fяaliyyяtя baшlayыblar. 1917-ci il martыn sonlarыnda "Nuxa Hцrriyyяti Maarif Cяmiyyяti" adlы qurum tяsis edilib. Xalqы tяhsilя qovuшdurmaq kimi bюyцk bir amala xidmяt edяn insanlarыn rяsmi orqanlarыn heч bir yardыmы olmadan kюnцllц olaraq юz imkanlarы hesabыna gюrdцklяri iшlяrin miqyasы adamы heyrяtlяndirir.

Bu cяmiyyяt ibtidai mяktяblяr цчцn mцяllimlяr hazыrlayan kurs aчыb. Kursda yalnыz Шяkidяn deyil, Azяrbaycanыn digяr bюlgяlяrindяn gяlяn tяlяbяlяr dя tяhsil alыb.

Tяlяbяlяrя tяdris vя mяiшяt xяrclяrini юdяmяk цчцn tяqaцd dя verilib. O

№ 9 (132), Сентйабр 2015

"Nuxa Hцrriyyяti Maarif Cяmiyyяti"nin yaranыш vя fяaliyyяt tarixi haqqыnda dюnяmin tяlяbinя uyьun olaraq kursda onlara hяrbi tяlim dя verilib.

Bu mяqsяd цчцn kursa zabit dяvяt olunub. Цч ay davam edяn tяhsil prosesi baшa чatdыqdan sonra 60 mцdavimdяn uьurla imtahan verяn 35 nяfяrя diplomlar tяqdim edilib.

Qыsa mцddяt яrzindя "Nuxa Hцrriyyяti Maarif Cяmiyyяti" tяrяfindяn Шяki qяzasыnda 25 ibtidai mяktяb, o sыradan шяhяrin "Yuxarы baш" deyilяn яrazisindя qыzlar mяktяbi, tяhsildяn kяnarda qalan 200 nяfяr nisbяtяn yaшlы gяnclяr цчцn "Vяtяn mяktяbi" adlы gecя kursu yaradыlыb.

Tavanasыz ailяdяn olan uшaqlarыn pulsuz paltar vя dяrs lяvazimatы ilя tяmin edilmяsi, hяmчinin mцяllimlяrin яmяk haqqыnыn юdяnilmяsi, qяzada aчыlan qiraяtxanalar, konsert vя teatr truppalarыnыn fяaliyyяti bu cяmiyyяtin adы ilя baьlы olub.

Cяmiyyяtin 18 fяxri vя 76 hяqiqi цzvц var idi. Nurmяhяmmяd Яfяndi isя bu tяsisatыn fяxri sяdri seчilib.

"Nuxa Hцrriyyяti Maarif Cяmiyyяti" юz mяramыnы dolьun шяkildя gerчяklяшdirmяk цчцn xeyli maliyyя vяsaiti sяrf edib. Maliyyя problemlяri Шяkinin sahibkarlarы, tacirlяri vя ziyalыlarы tяrяfindяn шяxsi vяsaitlяr hesabыna hяll edilib. Cяmiyyяtя 300 nяfяrdяn artыq maarifpяrvяr insan yardыm gюstяrib. O zaman yцksяk dяyяrя malik olan rus pulu ilя Abdulla Яbdцrяhmanzadя 300, tacir Cяfяr Яbdцrяhmanzadяnin oьullarы 1000, Mustafa Яlibяyov 200, Hacы Mяmmяdsadыq Яliyevin vяfat etmяsiylя яlaqяdar qardaшlarы ehsan olaraq 200, Sцleyman Mяmmяdzadя, Hяmid Qasыmoьlu vя hяkim Яliabbas Qяdimov hяr biri 100 rubl "Nuxa Hцrriyyяti Maarif Cяmiyyяti"nя yardыm gюstяriblяr.

Siyahыda babamыn - Salam Hacы Mяmmяd oьlunun adыnы gюrцb iftixar duyьusu yaшadыm .

Onu da bildirim ki, bu xalqsevяr insanlarыn bir чoxu sonralar bolшevik rejiminin repressiyasыna mяruz qalыb. Buna misal olaraq antisovet fяaliyyяt gюstяrmяkdя ittiham edilяrяk 1937-ci ildя gцllяlяnmiш Яliabbas Qяdimovu, Orta Asiyada olan юlцm dцшяrgяlяrinin birindя 1940-cы ildя mяhv edilmiш Mustafa bяy Яlibяyovu gюstяrя bilяrik.

Azяrbaycan SSR Dюvlяt Tяhlцkяsizliyi Иdarяsinin kiчik leytenantы, mцstяntiq Mяmmяdov Яliabbas Qяdimovun istintaqыnыn bitmяsi haqqыnda 8 sentyabr 1937ci ildя protokol tяrtib edib. 23 sentyabr 1937-ci ildя Azяrbaycan SSR xalq daxili iшlяr komissarы, цч ranqlы dюv-lяt tяhlцkяsizliyi komissarы Sumba-tovun tяsdiq etdiyi ittihamnamяdя Я.Qяdimov bu яmяllяrdя gцnahlan-dыrыlыb: "1927-ci ildя яksinqilabi mюvqedя dayanan mцsavatчы "Tцrk mцhibbi" tяшkilatыnы yaratmaq цstцndя hяbs olunduьu zaman istintaqdan bu tяшkilatыn mюvcudluьunu gizlяdib, yalnыz яksinqilabi tяшviqata gюrя ittiham olunub.

Cяzasыnы чяkdikdяn sonra Sovet hakimiyyяti ilя mцbarizя mюvqeyindя qalmaqda davam edib vя 1930-cu ildя Шяkidя яksinqilabi цnsцrlяrlя яlaqяni bяrpa edib, sovet hakimiyyяtinя qarшы silahlы чыxышыn hazыrlanmasыnda iшtirak edib. Bu mяqsяdlя fяal mцsavatчыlar Qiyasbяyova vя Aьayevlя яlaqяsini bяrpa edib vя onlarыn vasitяsiylя Иrandakы mцhacir mцsavatчыlarla rabitя qurub. Шяkidя цsyan yatыrыldыqdan sonra Qubaya kючцb, orada 1935/36-cы illяrdя яtrafыna яksinqilabi millяtчi ruhlu mцяllimlяri toplayыb, яksinqilabi mцsavatчы qrup vя цsyanчы kadrlar hazыrlayыb ki, mцharibя olarsa Sovet hakimiyyяtinя qarшы silahlы цsyan etsinlяr".

Azяrbaycan SSR XDИK цчlцyцnцn 26 sentyabr 1937-ci il tarixli yыьыncaьыnыn 18 saylы protokolundan чыxarышlara baxanda yeni ittihamda oxuyuruq: "Silahlы цsyan

hazыrlamaq yolu ilя sюvet hakimiyяtini devirmяk mюvqeyindя durub, yetkin mцsavatчыdыr." Цчlцk hяmin iclasda 50 yaшlы Яliabbas Яli oьlu Qяdimov haqqыnda qяrar чыxarыb: "Gцllяlяmяli. Яmlakыnы mцsadirя etmяli."

Hюkm 28 sentyabr 1937ci ildя gecя saat 1.25-dя yerinя yetirilib.

"Nuxa Hцrriyyяti Maarif Cяmiyyяti"nin yaradыlmasыnda iшtirak edяn vя bu xeyriyyя qurumunun davamlы fяaliyyяt gюstяrmяsi цчцn hяrtяrяfli, o sыradan sanballы maliyyя yardыmы gюstяrяn шяxslяrdяn biri dя Mustafa bяy Яlibяyov olub. Sonralar bцtцn azad dцшцncяli insanlar kimi Mustafa bяy dя Sovet hakimiyyяtinin qяzяbinя dцчar oldu.

Azяrbaycan SSR Xalq Daxili Ишlяr Komissarlыьы (XDИK) Dюvlяt Tяhlцkяsizliyi idarяsinin rяisi, цч ranqlы dюvlяt tяhlцkяsizliyi komissarы Yuvelian Sumbatov Azяrbaycan Kommunist (bolшeviklяr) Partiyasы Mяrkяzi Komitяsinin katibi Mircяfяr Baьыrova 5 may 1937-ci ildя "tam gizli" qrifiylя gюndяrdiyi 15129 saylы mяktubda bildirirdi ki, Mustafa bяy Nuxa Шяhяr Sovetinin bu il martыn 9-da keчirilяn plenumunda vяkillяr kollegiyasыnыn цzvц kimi чыxыш edяrяk ЫX Цmumazяrbaycan Sovetlяr Qurultayыna gedяsi nцmayяndяlяrя tюvsiyyя vermяk adы altыnda bu яksinqilabi milliyyяtчi tяlяblяri irяli sцrцb: 1. Xяzяr dяnizindя юz hяrbi donanmamыz olmalыdыr.

2. Mцstяqil Xalq Yollar Komissarlыьыmыz olmalыdыr.

3. Bakы neft sяnayesinin bцtцn gяliri Azяrbaycan Respublikasыnыn xeyrinя saxlanыlmalыdыr.

Mяktubda daha sonra bюyцk repressiya dюnяmindя kommunist-bolшevik rejiminя xas olan iftira vя vя bюhtanlara geniш yer verilib.

Mustafa bяy, юmцr-gцn yoldaшы Xяdicя xanыmla birgя 1911-1918-ci illяrdя Polistmeysterin binasыnda чar polisinin nяzarяti altыnda "Ишыq" qяzetini nяшr etmяkdя, hяmin qяzetdя dini tяbliьat aparыb tцrk яhalisinin baшыnы xarab etmяkdя, polisin шpiki (casusu) olmaqda, 1918-ci ilin martыnda Mцsavat tяшkilatыnыn bir qrup цzvцylя Fяhlя Deputatlarы Sovetinя gяlяrяk "Vяhшi diviziya"ya mяnsub olan zabitlяrdяn mцsadirя edilmiш silahlarыn geri qaytarыlmasы tяlяbini irяli sцrmяkdя, baшda Aьakяrim olmaqla qoчularы Bakыdakы mяnzilinя toplayыb bolшeviklяrin яleyhinя yюnяlmiш yыьыncaqlar keчirmяkdя, Qarabяy Qarabяyovla яlaqяyя girib Mцsavat Partiyasыnыn yaradыlmasыnda iшtirak etmяkdя, 1932-ci ildя Шяkinin Zяyzid kяndinin sakinlяrini aclыq keчirmяlяri barяdя Moskvaya шikayяt mяktubu gюndяrmяyя tяhrik etmяkdя, bir vяkil kimi mцdafiя etdiyi Nursadam Иlyas qыzыnы aldatmaqda vя baшqa mяsяlяlяrdя gцnahlandыrыlыrdы.

Sыrf danosчuluq юrnяyi kimi diqqяti cяlb edяn bu mяktubda bir-birinin ardыnca sыralanan yalanlar az qala adamыn gюzцnц чыxarыr.

Adы Azяrbaycanыn mяtbuat tarixinя ilk qadыn nяшri kimi dцшmцш "Ишыq" qяzet yox, jurnal olub. Bu dяrgi 1911-1918-ci illяrdя deyil, 1911-1912-ci illяrdя чap olunub. Cяmi 62 sayы iшыq цzц gюrmцш bu dяrginin яtrafыna o dюnяmdя Azяrbaycanыn яn gюrkяmli qadыnlarы Hяnifя Mяlikova, Rцbabя Qasыmova, Sцrяyya Axundova, Sara Vяzirova, Sяkinя Яmircanova, Rяhilя Hacыbababяyova, Pяri Sultan Xanlarova vя Aiшя Hacыqasыmova toplanaraq qadыn hцquqlarы uьrunda mцcadilя aparыrdыlar.

Sumbatovun hazыrladыьы ittihamnamяdяki yalanlardan biri dя Mustafa bяyin Qara bяy Qarabяyovla яlaqяyя girяrяk "Mцsavat"ыn yaradыlmasыnda fяal iшtirak etmяsi bяrяdя olan informasiya idi. Halbuki, Q.Qarabяyov "Mцsavat"la

qarшыdurma mюvqeyindя dayanan "Иttihad" Partiyasыnыn rяhbяri olub.

Azяrbaycan parlamenti tяsis edilяrkяn "Mцsavat"dan sonra burada, яn чox deputat yeri яldя edяn "Иttihad" parlament fraksiyasы yaradaraq 1919-ci ilin dekabrыna qяdяr milli demokratik cяrяyanыn baшыnda duran "Mцsavat"a qarшы mцxalifяtdя olub.

M.Яlibяyovun bir qrup mцsavatчы ilя Bakы Sovetinя gяlяrяk "Vяhшi diviziya" zabitlяrinin (яslindя yenicя yaranmaьa baшlayan milli ordunun юzяyini tяшkil edяn hяrbiчilяrin. - H.M.) mцsadirя edilmiш silahlarыnыn geri qaytarыlmasыnы tяlяb etmяsi vя bolшeviklяrя qarшы Bakы qoчularы ilя birgя fяaliyyяt gюstяrmяsi barяdя faktlara gяldikdя isя bunlar o zaman baш verяn olaylarыn цmumi kontekstindяn чыxarыlaraq tяqdim edilib. Bяs, bяhs olunan dюnяmя xas olan gerчяklik nяdяn ibarяt idi? Ы Dцnya mцharibяsi illяrindя rus ordusunun tяrkibindя Osmanlы dюvlяtinя qarшы dюyцшяn 4500 ermяni яsgяr vя zabiti 1918ci ilin яvvяlindя Шяrq cяbhяsini tяrk edib Bakыda cяmlяnmiшdir.

Kommunist-bolшevik maskasы ilя юzцnцn daшnak xislяtini gizlяtmяyя чalышan S.Шaumyan onlarы Bakы Sovetinin hяrbi qцvvяlяri sыrasыna daxil edib юz чяtiri altыna almышdыr.

1918-ci ilin mart-aprel aylarыnda ermяnilяr tяrяfindяn Bakыda, Шamaxыda, Qubada, Lяnkяranda 50 min Azяrbaycan tцrkц qяtlя yetirilmiшdir. Шamaxы qяzasыnыn 58 kяndi daьыdыlmыш, 7 minяdяk adam, o sыradan 1653 qadыn, 965 uшaq юldцrцlmцшdцr.

Quba qяzasыnda 122 mцsяlman kяndi yerlя-yeksan edilmiшdir.

Qarabaьыn Daьlыq hissяsindя 150-dяn чox, Zяngяzur qяzasыnda 114 mцsяlman kяndi vяhшicяsinя daьыdыlmыш, яhalinin xeyli hissяsi mяhv edilmiшdir.

Qars vilayяtindя 82 kяnd yandыrыlmышdыr. Иrяvan mцsяlmanlarыnыn bir mцraciяtindя gюstяrilir ki, orada 88 kяnd daьыdыlmыш, 1920 ev yandыrыlmыш, 131 мин 970 nяfяr юldцrцlmцшdцr.

Daшnak hюkumяti havadarlarыna arxalanaraq qяdim tцrk torpaqlarыnыn hesabыna "tцrksцz Ermяnistan" yaratmaq niyyяtinя dцшmцшdц. Mяhz bu dяhшяtli siyasяtin mяntiqi nяticяsi olaraq 1916-cы ildя Иrяvan quberniyasыnda yaшayan яhalinin sayы 373 мин 582 nяfяrdяn 1922-ci ildя 70 мин nяfяrя enmiшdir.

O, keчmiш чar ordusunun ermяnilяrdяn ibarяt bu яsgяri qцvvяsindяn istiqlalчыlarы mяhv etmяk цчцn istifadя etmяyi planlaшdыrыrdы.

Ermяni hяrbчilяrinin Bakыda tюrяtdiyi bяd яmяllяrin hяddi-hцdudu yox idi. Bцtцn bunlar azmыш kimi чar ordusunun bu tюr-tюkцntцsц шяhяrin kцчяlяriylя addыmlayыb xalqa mяnяvi iшgяncя vermяk цчцn belя bir цzdяniraq marш da oxuyurdu.

Bir, iki Bakы oldu bizimki, Bir iki, Qafqaz oldu bizimki, Dяnizdяn - dяnizя, Qara dяniz, Aralыq dяnizi, Цstяlik Krit adasы, Yaшa, чox yaшa Andranik paшa, Andranik paшa, sяni чox yaшa... Шaumyan bцtцn bunlara gюz yumduьu halda, Hаъы Zейналабдин Taьыyevin milli ordu quruculuьu zamanы Lяnkяranda шяhid olmuш oьlu Mяhяmmяd Taьыyevin cяnazяsini "Evelina" gяmisindя Bakыya gяtirяn milli ordunun 18 nяfяr zabitinin tяrksilah edilmяsi barяdя gюstяriш verir. Bu haqsыzlыq xalqыn sяbr kasasыnы daшdыran son damla olur. Mustafa bяy, mяhz ayaьa qalxaraq silahlarыn geri qaytarыlmasыnы tяlяb edяn xalqыn iradяsinin ifadя edяrяk hяmfikirlяriylя birgя Bakы sovetinя gяlib vя bu tяlяbi bolшevik daшnaq rejiminin rяhbяrlяrinin diqqяtinя чatdыrыb.

Mustafa bяyin Bakы qoчu-

larы ilя bolшeviklяrя qarшы яlbir-dilbir olmasы faktы haqqыnda isя bildirmяk yerinя dцшяr ki, bir чoxlarыnыn bяyяnmяdiyi, barяlяrindя шяr-шяbяdя sюylяdiyi qoчular 1918-ci ilin martыnda Bakыda qыrьыn tюrяdяn Шaumyan gцruhuna qarшы юlцm-dirim savaшыna чыxыblar. Onlar Mяrdяkan, Bцlbцlя, Binя vя Qala kяndlяrinin mцdafiяsini tяшkil edib bюyцk qurbanlar bahasыna bu kяndlяrin ermяnilяrin яlinя dцшmяsinя imkan vermяyiblяr.

"Nuxa Hцrriyyяti Maarif Cяmiyyяti"nin idarя heyяtinin цzvlяrindяn olan Zahid Иbrahimxяlilzadя Azяrbaycanda sovet-kommunist rejimi bяrqяrar olduqdan sonra, dяqiq desяk 1921-ci ilin martыnda "Antantanыn, xцsusяn Иngiltяrяnin xeyrinя fяaliyyяt gюstяrmяkdя, antisovet mюvqedя dayanan "Mцsavat Partiyasыnыn gizli tяшkilatы"na mяnsub olmaqda ittiham olunaraq hяbs edilib.

O zaman bяdnam яmяllяriylя ad чыxarmыш Шяki Siyasi Bцronun rяisi Rцstяmov Azяrbaycan Fюvqяladя Komissiyasыnыn rяisi M.C.Baьыrova 2 may 1921-ci il tarixdя yazdыьы 482 saylы raportda onu belя xarakterizя edib: "Zahid Иbrahimxяlil oьlu zяhmяtkeшlяr vя yoxsullar arasыnda kommunist partiyasыnы nцfuzdan salmaьы qarшыsыna mяqsяd qoymuшdur.

O, Шяkidя Иcraiyyя Komitяsinя seчkilяr zamanы Mцsavat Partiyasыnыn xeyrinя gцclц tяbliьat aparmышdыr. Zahid Иbrahimxяlil oьlu 476 saylы raportuнda sizя mяlumat verdiyim hяkim Qяdimovun mяslяkdaшlarыndandыr. Zahid Иbrahimxяlil oьlu юzцnцn mяsuliyyяrsiz davranышы ilя Шяki qяzasыnda ictimai hяyatы daim qarышdыrыr".

Xeyriyyячilik mяqsяdilя yaradыlan bu qurumun fяaliyyяtindяn bяhs edяn "Nuxa Hцrriyyяti Maarif Cяmiyyяti"nin 1917 sяnяsi bir apreldяn 1919 sяnяsi bir marta qяdяr mяdaxil vя mяxaric hesabы" adlы kitabчa 1919-cu ildя Шяkidя чap olunub. Lakin 70 ildяn artыq bir mцddяt яrzindя kitabчanыn varlыьыndan kimsяnin xяbяri olmayыb. Hяmin nяшr haqqыnda ilk mяlumatы "Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi"nin цzvц Sabir Яfяndiyevdяn aldыm. O, яrяb яlifbasы ilя yazыlmыш kitabчanыn surяtini чыxararaq 2000-ci illяrin lap baшlanьыcыnda (dяqiq tarix yadыmda deyil) mяnя tяqdim etdi. Яrяb яlifbasыnы bilmяdiyimdяn onun mяьzi, mahiyyяti mяnim цчцn mяchulluq halяsinя bцrцnmцшdц. Bu nяшri latыn qrafikalы яlifbaya necя чevitdirmяk qayьыlarы ilя yaшayarkяn AMEA Шяki Regional Elmi Mяrkяzinin direktoru, professor Zяkяriyyя Яlizadяdяn xoш bir xяbяr aldыm. Onun dediklяrindяn mяlum oldu ki, bu nadir kitabчanыn digяr nцsxяsini (bяlkя dя sonuncusunu) M.Fцzuli adыna Яlyazmalar Иnstitutunun direktoru Mяmmяd Adilov (Allahdan ona qяni-qяni rяhmяt dilяyirяm) tapыb latыn qrafikalы чaьdaш яlifbaya чevirib.

Mяn hяmin kitabчanы qяlяmя aldыьыm "Шяki цsyanы" kitabыnыn ikinci nяшrinin яlavяlяr bюlmяsinя daxil etdim. Цmumiyyяtlя, son illяrdя bir neчя nяшrdя, hяmчinin dюvrи mяtbuatda "Nuxa Hцrriyyяti Maarif Cяmiyyяti"nin fяaliyyяti haqqыnda mяhdud mяlumatlar verilib. Lakin bu informasiya tяbii ki, cяmiyyяtin fяaliyyяti haqqыnda dolьun tяsяvvцr yaratmaq imkanыna malik olmayыb.

Bu amili яsas gюtцrяrяk "Nuxa Hцrriyyяti-Maarif Cяmiyyяtinin 1917 sяnяsi bir apreldяn 1919 sяnяsi bir marta qяdяr mяdaxil vя mяxaric hesabы" kitabчasыnы tam шяkildя, yazdыьыm geniш шяrhlя birgя bu kitaba daxil etmяyi mцnasib bildim.

Dяyяrli oxucular, bu hesabatы oxuyarkяn яcdadlarыmыzыn xalqыn savadlanmasы цчцn gюrdцklяri iшin miqyasы haqqыnda яldя etgiyiniz bilgilяrdяn irяli gяlяn qцrur hissi sяrf etdiyiniz vaxta vя zehni qцvvяyя heyifsilяnmяyя sizя heч cцrя imkan vermяyяcяkdir.

№ 9 (132), Сентйабр 2015 Вагиф АСЛАН,

Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi Шяki bюlmяsinin sяdri, Azяrbaycan Mцяllimlяr Иnstitutu Шяki filialыnыn baш mцяllimi

(Яввяли ютян сайларымызда)

В щисся Bunlardan яlavя, tarixяn qяbul etdiyimiz vя yaшadыьыmыz bцtцn яqidя formalarы - totemizm, animizm, qamlaq vя шamanlыq, чoxallahlыlыq, bцtpяrяstlik, atяшpяrяstlik, zяrdцшtilцk, xristianlыq vя mцsяlmanlыqla baьlы deyimlяr vя ifadяlяr Шяki folkloru nцmunяlяrindя юzцnц gюstяrmяkdяdir. Dцnyanыn digяr qяdim xalqlarы kimi Azяrbaycan xalqы da юzцnц Adяm atanыn vя Hяvva ananыn юvladы sayыr. "Adяm" vя "adam" sюzlяrinin eyni semantik mяnada "insan" mяnasыnda iшlяnmяsi dя Azяrbaycan dilinin яcdad dillяrdяn biri olmasыnы sцbut edir.

Alqышlar kimi qarьышlar da yaddaшыmыzыn яn dяrin qatlarыndan sцzцlцb gяlir. "Цzaa gцn doьsun" deyib alqыш etdiyimiz kimi, "Gцnцn dalыnnan doьsun" deyя qarьыш da edirik. Sюhbяt gцnцn batmasыndan getmir, яslindя burada "юlяsяn, цzц cяnub-qяrbя, yяni qiblяyя tяrяf dяfn edilяsяn" шяklindя edilяn qarьышdan gedir. Qocaman bir xalq ancaq vя ancaq "qarьышdan bяdii abidя" (A.Nяbiyev. El nяьmяlяri, xalq oyunlarы. Bakы-1988, sяh. 6.) yarada bilяrdi. Шяxsяn mяnя elя gяlir ki, qarьыш yaddaшы hяm dя tarixi hadisяlяrlя baьlыdыr. Gюrцnцr, яsяb gяrginliyi sinirlяrin sяfяrbяr olunmasыna, yaddaш mяrkяzlяrinin sцrяtli oyanышыna sяbяb olur. Bir qяdяr яsяbilяшmiш adam, - Molla yanaa gяlsin, - deyirsя, daha чox яsяbilяшmiш adam, - Яtin tюkцlцb, sцmцyцn aьara-aьara qalsыn, - deyir. Artыq ikinci ifadя tarixi yaddaшdan sцzцlцb gяlir. Юzц dя necя? Шыdыrьы leysandan sonra axыb gяlяn boz-bulanыq sellяr kimi. Atяшpяrяstlik vя Zяrdцшtilцk dюvrцndя юlцlяrin xцsusi qцllяlяrя atыlmasы, qыrx gцndяn sonra sцr-sцmцyцnцn gюtцrцlцb kцpdя dяfn edilmяsi artыq mяlum faktdыr.

Xцsusi tarixi sяciyyя daшыyan deyimlяrin izah vя шяrhinя ayrыca yer vermяyя ehtiyac vardыr: - Gцnцn gюy eysiyя bцkцlsцn.

- Qara bulud, gюy чцyцd olasan.

Bu gцn Шяkidя qяribя bir ifadя iшlяnir vя mцnasibяt bildirir: Cana adamdыr. Burada "cana" "pis", "yaramaz", "murdar" vя s. mяnalardadыr.

"Cana" sюzцnцn etimoloji mяnшяyini izah edяrkяn O.Sцleymаnovun "Dilчi tarixчisiz bir addыm da ata bilmяz" (O.Sцleymenov. Aз и я. Алма-Ата, 1975, стр. 176.) sюzlяri yadыma dцшцr. Bu sюzlяri tяkcя dil tarixчisinя deyil, hяm dя folklor tяdqiqatчыsыna aid etmяk lazыmdыr.

Nя isя, qayыdaq mяtlяbя. "Cana" sюzц kюk vя шяkilчidяn ibarяdir.

"Armud" - "armudu", "Qыzыl" - "qыzыlы", "Gцmцш" - "gцmцшц" sюzlяrindя olduьu kimi "can" sюzц dя "a" шяkilчisi qяbul edib, bяnzяrlik, oxшarlыq bildirяn dцzяltmя sюzя чevrilmiшdir.

Bяs nя цчцn "cana" sюzц "can" mяnasыnda olduьu halda, mяnfi чalar kяsb etmiшdir? Atяшpяrяstlik яqidяsinя gюrя юlцm mяqamыnda ruh canы tяrk edir. Ruhu olmayan can natяmiz hesab olunur. Onlar hяtta meyidя toxunmaьы belя gцnah hesab edirdilяr. Mяhz tarixin bu mяrhяlяsini yaшayan xalq hiylяgяr adamlarы ruhundan ayrыlmыш can kimi murdar hesab edib, ona "cana adam" demяliydilяr. Шяkililяr юzlяrinя mяxsus yumor hissi ilя "cana" sюzцnцn yanыnda "adam" sюzцnц iшlяtmяyi mяqbul saymыrlar, яksяr hallarda "cana шeydir" deyirlяr.

R.S.Lipets: - "На основе погребального обряда вполне обоснованно решается проблемы происхождения народа, их этногенетические и этнокультурные связи с другими народами" (Р.С.Липеö, "Отражение погребального обряда в тюрко-монгольском эпосе". "Обряды и обрядовый фольклор". Москва - 1982, стр.213) - demяklя milli adяt-

яnяnяlяrя xalqыn etiketi kimi baxыrdы.

Mярщum dilчi vя folklorшцnas alim

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.17

Шяki folkloru M.Seyidov "Hяr bir xalqыn soykюkцndя duran soy, qяbilя, qяbilяbirlяшmяsinin tяfяkkцrцndя elя dцшцnmя, чevrяyя elя mцnasibяt, inamlar alяmindя, zюvqцndя elя nяsnяlяr var ki, onlarы... qяbilяnin qan yaddaшы (M.Seyidov. "Azяrbay-

can xalqыnыn soykюkцnц dцшцnяrkяn" B.-1989.) adlandыrmaq olar" qяnaяti-

nя gяlmiшdi. Bюyцk яdяbiyyatшцnas Y.Qarayev Шяki folklorunu millimяnяvi genetik fondumuz adlandыrmaqla bu fikri daha da inkiшaf etdirmiшdi. Bяli, folklor nцmunяlяrini toplamaq, tяdqiq vя nяшr etmяklя gяlяcяk nяslя яn nadir bir xяzinя qoyub getmiш olarыq. Bu xяzinяdя gяlяcяk nяslin mяnяvi tяlяbatыnы юdяyяcяk hяr bir шey olacaqdыr.

Kimliyini vя mяnliyini bilяn xalq qцrurlu vя tяmkinli, yenilmяz vя hяmiшяyaшar olur. (Y.Qarayev bu fikri 1994-cц ildя 12 avqustda Шяki Regional Elmi Mяrkяzindя olarkяn sюylяmiшdir. - V.As.) Alqыш vя qarьышlara "Шяki folkloru antologiyasыn"da xцsusi yer vermяyimizin bir sяbяbi dя bundadыr. Bilяk ki, sevincimizi necя bюlцшцr, hirsimizi necя tюkцrцk?

Yaxшыya vя pisя mцnasibяtimizi necя ifadя edirik? Azяrbaycan xalqыnыn bюyцklцyц ondadыr ki, alqышы alqыш yerindя, qarьышы da tяdqiqat tяlяb edir. Sadяcя olaraq belя bir mцqayisя vermяk istяyirяm - Aldadыldыьыnы hiss edяn шяxs tяrяf mцqabilinя deyir: - "Siz mяnim gюzцmя kцl цfцrцrsцnцz". Bu ifadя fransыzca belяdir: "Vous me jetez du tabac dans l'oeil", yяni "Siz mяnim gюzцmя tцtцn atыrsыnыz". Mцqayisя aydыn olsun deyя hяrfi tяrcцmяyя mцraciяt etdim. Mяsяlя burasыndadыr ki, hяr iki dildя tяfяkkцr tяrzi baxыmыndan fikir eynidir, lakin eyni fikrin necя ifadя olunmasы baшqabaшqadыr. "Kцl цfцrmяk" tцtцn atmaqdan daha incя bir hяrяkяtdir, xцsusi ustalыq tяlяb edir.

"Kцl" mяnшяcя daha qяdimdir, odun kяшfi ilя baьlыdыr.

Doьrudan da sюzцn iшыьыnda bяшяri yaddaшыn яn dяrin qatlarыna enmяk mцmkцndцr. Чцnki sюz iшыьы yer kцrяsindяki яn qяdim ocaq yeri olan Azыxdan gяlir. O ocaьa tapыmb ilk dяfя odun istisindяn canыnda vя qanыnda bir hяrarяt duyan яcdadlarыmыzыn ilk sюzц nя olmuшdur? Bяs hяlя ondan da min illяr яvvяl ilk dяfя Gцnяшi salamlayan яcdadlarыmыzыn ilkdяn dя ilk sюzц nя olmuшdur? Hяr halda Gцnяш vя Ocaq onlarы sюz tapmaьa vadar etmiшdir. Иndi isя Ulu Tanrыnыn kюmяyi ilя цzцmцzц sюzцmцzцn iшыьыna tutaq : 1. Adы ilя bюyцsцn - Tцrk xalqlarы ali mяdяniyyяt vя yцksяk tяrbiyяyя hяmiшя цstцnlцk vermiшlяr. Adqoyma, adseчmя яnяnяsi bununla baьlы olmuшdur. "Kitabi -Dяdя Qorqud" vя s. dastanlarda ad ilя шяxsiyyяtin яlaqяsi юz яksini tapmышdыr. Daшыdыьы ada layiq olmaq tцrk яxlaqыnыn яsasыnы tяшkil edir. Tцrk qыzlarыna яn zяrif adlarыn seчilmяsi, tцrk oьlanlarыыna isя яn gцclц vя qцdrяtli adlarыn verilmяsi bununla яlaqяdardыr.

2. Qavaьыnda юlцm - Иnsanыn qurban verilmяsi bцtpяrяstlikdяn baшlayaraq, atяшpяrяstlik vя Zяrdцшtilik dюvrцndя dя davam etmiшdir. Qurban verilяcяk insan bir il яvvяlcяdяn mцяyyяn edilir, tяmtяraqla bяslяnir, nяhayяt boynuna mцqяddяs zяncir salыnaraq kahin tяrяfindяn meydana-camaatыn gюzц qabaьыna gяtirilirdi. Saь vя soldan bir adam чыxaraq яllяrindяki nizяni qяfildяn onun bюyrцnя sancardыlar.

Qurbanlыq adam hamыnыn qarшыsыnda чюkяrdi. "Qabaьыnda юlцm", yяni "mцqяddяs bir юlцmlя юlцm" mяnasыndadыr. Bu gцn yalvarыш bildirяn sюz kimi iшlяnir.

3. Allah aьzыndan eшitsin - Bцtpяrяstliklя яlaqяdardыr. Bцtlяrlя danышmaq, yalvarmaq mяnasыndadыr. Qam-шaman mяrasimlяr ilя dя baьlыdыr.

4. Cяmdяyоо qurt-quш yisin - Atяшpяrяstlik vя Zяrdцшtilik dюvrцndя meyitlяri xцsusi qцllяlяrя qoyurdular. 40 gцndяn sonra baxardыlar. Яgяr юlцnцn яti tяmiz yeyilmяyibsя, daha 12 gцn dя gюzlяyirdilяr. Яtini qurd-quш yemяyяn юlц pis hesab olunurdu.

5. Ulquza gedяsяn - "Ulquz" burada "oьuz" mяnasыndadыr.

"Oьuz yuxusu aьыr olar" ifadяsini xatыrlayaq. Bu sюz kinayя ilя iшlяnir.

Yяni "yuxudan ayыlmayasan" 6. Sonsuz qalasan "Son" qяdim tцrk dilindя "юvlad" mяnasыndadыr. Шяkidя юvladы olmayanlara hяm "sonsuz", hяm dя "lяlя" deyirlяr.

7. Boynun qыrыlsыn - monqol-tatarlarыn cяza цsulundan biri dя boynun vя belin qыrыlmasы idi. Bu ifadя monqol-tatar yцrцшцndяn sonra meydana gяlmiшdir.

8. Andыraа qalsыn - "andыr" sюzц Anqura Mayna - Яhirmяn sюzцnцn fonetik variantыdыr. Zяrdцшtiliyя gюrя Anqura Mayna шяr allahыdыr. Yяni yamanlыq sevяnlяrin яlinя dцшяsяn.

9. Шaxыn qara bяzяnsin "Шax" aьac mяnasыndadыr. "Tabutun qara bяzяnsin" mяnasыnы ifadя edir.

Dцnyanыn bir чox xalqlarыnda da buna bяnzяr ifadяlяr vardыr. Fransыzlar kimяsя юlцmц xatыrlatmaq istяdikdя deyirlяr: "Sяnin kцknarыn hяlя bюyцyцr" "Шax"ыn "bяy xonчasы" mяnasыnda da iшlяnmяsini unutmamalы.

10. Qяbrin od tutub yansыn - Kurqan, qorqan qяbirlяrlя яlaqяlidir. Юlцlяrin yandыrыlmasы ilя baьlыdыr. Semantik mяnasы dяyiшilmiш шяkildя iшlяnir.

11. Goоrun чatдasыn Mяlumdur ki, ancaq kцp qяbir чatlaya bilяr.

12. Kцlliyяn kцf olasan Atяшpяrяstlik dюvrцndя юlцnц yandыrыb kцlцnц kцpя qoyardыlar.

13. Gцnцn gюy яysiyя bцkцlsцn - "Gюy" rяng яski tцrklяrdя matяm rяngi idi. "Gцnцn yas iчindя keчsin" mяnasыndadыr.

14. Gяlin geйяsяn - "Getmяk" burada "юlmяk" mяnasыndadыr.

15. Heч bacadan baxmayasan - "baca" "pяncяrя" mяnasыndadыr.

16. Иdimin itsin - "Иdim" "шяkil", "surяt", "sinч", "gюrцnцш" mяnasыndadыr.

17. Pir haqqы - Zяrdцшtlцkdя mцqяddяs yerlяr "pir" adlanыrdы.

18. Ocaq haqqы - Atяшpяrяstlikdя mцqяddяs yerlяr "ocaq" adlanыrdы.

19. Ziyarяt haqqы - Иslami dюvrdя yaranan andlardan biridir. Яsatiri vя ya ari, yaxud da meteorik nяzяriyyяyя gюrя naьыl, яfsanя vя epik mюvzular яsatirdяn doьulmuшdur. Dil mцяyyяn ailяyя mяnsub olduьu kimi, яsatirlяr dя mцяyyяn qruplara ayrыlыr. Demяli, bu vя ya digяr яsatirin dя mяnsub olduьu tayfa vя nяsil vardыr. Bu tayfa, bu qюvm цrцyцb-artaraq xalq, millяt mяrtяbяsinя yцksяldikcя юz яsatir vя miflяri яsasыnda naьыllar sistemini yaradыr, onun tarixi - milli dцnyagюrцшц mяhz bu sistemdя яks olunur. Xalq яdяbiyyatыnыn tяhlilinя tarix vя mяiшяt izlяrini aramaq baxыmыndan yanaшdыьыmыz цчцn tarixi nяzяriyyяyя, Odlar yurdu adlanan bu torpaьыn antropogenez zonasы olduьunu daim diqqяt mяrkяzindя saxladыьыmыz цчцn antropoloji nяzяriy-

Сюз торпаг кимидир, ешдикъя юряр. Уйьур аталар сюзц yяyя mцraciяt edirik vя eyni zamanda poligenizm, iqtibas, яsatiri vя ya meteorik nяzяriyyяlяrя dя biganя qalmыrыq.

"Naьыl" deyilяn яdяbi janr heч dя hяmiшя xяyal vя illцziyalarыn mяhsulu olmamышdыr. Bugцnkц шцur baxыmыndan insan tяsяvvцrцnя sыьышa bilmяyяn шeylяr-birbirinin яtini yemяk, xaltasыz tazыlarыn vя ya arxalы kюpяklяrin qurd basmasы, qumdan sap dцzяldib daшdan kюynяk, yяni sяbir kюynяyi tikmяk, atыn qabaьыna яt, itin qabaьыna ot qoymaq, xяlbirlя su daшыmaq, kipriyi ilя od gюtцrmяk zaman-zaman mюvcud olan adi, bяlkя dя чox adi hяqiqяtlяrdяn biridir. Bяli, real gerчяkliklяr, adi hяqiqяtlяr naьыllaшыb, naьыllaшdыqca яfsanяvilяшib, яfsanяvilяшdikcя яsatirlяшib. Bu gцnki Azяrbaycan юz naьыl gцzgцsцnя baxыr, юzцnц iшыьa doьru gedяn gюrцr, tяяccцblяnir, xяlbirlя su daшыdыqca kipriyiylя od gюtцrdцyцnц az qala xatыrlaya bilmir. Юzцnц tanыya bilmяk цчцn yaddaш tozunun silinmяsi vacibdir. Elя buna gюrяdir ki, naьыl gцzgцsцnя baxandan sonra Azяrbaycan tцrkц юz-юzцndяn soruшur: - Xaltasыz tazыlar, Darьa, qazыlar, Kimdir, nячidir?

Hansы qarышqadыr o шыllaq atan?

Bяs hansы dяvяdir dizlяri batan?

Bu nя mюcцzяdir, nя bilmяcяdir?

O nя baltaчыdыr yoxdur baltasы?

Meшяni kol-kosdan tяmizlяyяmmir?

O nя hamamчыdыr itibdir tasы?

Adamы kir-pasdan tяmizlяyяmmir.

Daha deyilmяyяn sюz qalыbdыmы? Чяkimiz bu qяdяr azalыbdыmы?

Axы o kimdir ki, qov kimi yцngцl?

Milчяyя minmяsя чay keчя bilmir.

Kцl sяnin baшыna, Alp Яr, yan, tюkцl, Юvladыn o чaydan su iчя bilmir.

O kimdir boьulur zaman iчindя, Bu gцndяn sabaha gцmanы yoxdur?

Kimin xяlbiridir saman iчindя?

Di gяl ki, iчindя samanы yoxdur.

Kimdir hamam tikяn hamam iчindя?

Hamam yiyяsinin hamamы yoxdur.

Yanыb-yaxыlsaq da юz iчimizdяn, Шortur atlarыmыz, dюrdnala чapmыr.

Tutur юz itimiz юz qычыmыzdan, Gюrяsяn nя цчцn юzgяni qarpmыr?

(Vaqif Aslan. "Ruhlarla sюhbяt".

Bakы-1997, sяh.191.)

Yяqin ki, bir чox naьыllardan яvvяl deyilяn qaravяllilяrin dя sюz oyunu olmadыьы yavaш-yavaш bяlli olur. Vя o da bяlli olur ki, divlяr nя isя sыrf яfsanяvi varlыq deyildir. O necя divdir ki, insanы cavanlaшdыran almanы oьurlayыr? Naьыl sцjetlяrinя daha dяrindяn nцfuz etdikdя gюrцrsяn ki, divlя insan arasыnda yaxыnlыq vardыr. Иnsan divin tцkцnц yandыrыr.

Div o saat hazыr olur vя insana kюmяk edir. Yяni, divlя insan birgя fяaliyyяt gюstяrir. Юzц dя od vasitяsi ilя. Divlяr hissiyyatdan mяhrum deyillяr. Onlar da sevinя, kяdяrlяnя, hяtta vurula vя sevя bilirlяr. Bunlar o divlяrdir ki, яn gюzяl qыzlarыn dizlяri цstя baшlarыnы qoyub xoшbяxtcяsinя uyumaqdan daha чox zюvq alыrlar.

Naьыl sцjetlяrindя bu, div yuxusu, yяni aьыr yuxu adlanыr. Belя bir sяadяtdяn nяinki arxantrop vя paleantrop tipli insanlarыn obrazы kimi tяqdim edilяn divlяr, heч neantropun юzц, yяni mцasir insan da imtina etmяzdi. Яn qяdim яcdadlarыmыzla aramыzda min-min illяr mяsafя olsa da, bu gцnkц яn yцksяk poetik tяfяkkцr gюzяlliyя mцnasibяtdя юz bakirяliliyini vя tяravяtini saxlamaqdadыr. Bu gцnцn insanы min illяr boyunca xяyalыnda vя idrakыnda yaшatdыьы "cяnnяt" adlы яn mцqяddяs bir diyarы belя hяqiqi gюzяllik qяdяr цstцn hesab edir. Hяqiqi gюzяlliyя qovuшan insan cяhяnnяmdя dя olsa belя, yenя юzцnц xoшbяxt sayыr. Яsrimizin яn bюyцk poetik dцhasы M.Шяhriyarыn: Mяn cяhяnnяmdя dя baш yastыьa qoysam sяn ilя, Heч ayыlmam ki, durub cяnnяti-mяvaya gяlim. misralarыna nяzяr salaq. Иnsan fantaziyasыnыn yaratdыьы яn mцdhiш yer -

cяhяnnяmdir. Vя heч шцbhяsiz ki, orada insanыn gюzцnя yuxu getmяz, lakin bir ilahi gюzяl ilя cяhяnnяmdя uyuyan шairin юzц belя ayыlыb cяnnяtя getmяk istяmir. Necя ki, baшqa bir шair demiшkяn: - Cяnnяtя gir, bara dяymя, Gцlц цzmя, nara dяymя...

Gюzцn baxsыn, Ичin axsыn...

Allah haqqы, zцlцmdцr bu.

Baxa-baxa юlцmdцr bu.

(Vaqif Aslan . "Ruhlarla sюhbяt".

Bakы-1997, sяh.191.)

Mцasir insanыn naьыl tяfяkkцrцndя divdяn яvvяl, шцbhяsiz ki, iшыq gюrцnmяliydi. Яn qяdim naьыllarda bir yerdяn iшыq gяlirsя, orada mцtlяq div yaшayыr. Daha sonrakы naьыl sцjetlяrindя iki yerdяn - saьdan vя soldan iшыq gяlir. Vя Div o iшыq gяlяn yerin birindя ola bilяr, digяrindя isя insan yaшayыr. Tяbiidir ki, insan шцurca юzцndяn aшaьы olana doьru deyil, юzцnя bяrabяr vя uyьun olana doьru getmяlidir.

Gяlin bir naьыl sцjetini izlяyяk. Bir qadыn bir divdяn hamilя qalыr. Burada kimin kimdяn tюrяdiyi яsas шяrtdir. Yяni qadыn baшqa bir insan tipindяn hamilя qalыr vя шцbhяsiz ki, onun dцnyaya gяtirяcяyi юvlad irsi яlamяtlяrя malik olmalыdыr.

Artыq mяlumdur ki, bu dюvr ana xaqanlыьы dюvrцdцr, qohumluq ana xяttiylя mцяyyяn edilir, yяni sюhbяt anasыnыn balalarыndan gedir. Ana da юz nюvbяsindя dцnyaya div tяbiяtli qыz gяtirir. Цч aylыq kюrpя xяmiri чiyчiy yeyir. Anasы qыzы aparыb uzaq bir yerя qoyur. Ananыn bir oьlu da var.

Oьlanыn isя iki iti - Dartanы vя Yыrtanы. Цstяlik bu oьlan tцtяk чalmaьы bacarыr. Bacы ilя qardaшыn яqli vя fiziki fяrqlяri gюz qabaьыndadыr. Demяli, qяdim insanla mцasir insanыn arasыndakы qohumluq яlaqяsi bu naьыl sцjetindя юzцnц ata-oьul, ana-qыz, bacы-qardaш, яr-arvad (bяsit mяnada olsa da) vя s. шяkillяrdя gюstяrir.

Nяhayяt, oьlan bacыsыnы gюrmяk fikrinя dцшцr. Lakin anasыndan xahiш edir ki, yanыqlы bir tцtяk sяsi eшitsя, itlяrin zingildяyib dartыndыqlarыnы gюrsя, o zaman onlarы aчыb buraxsыn. Bir baxыn, insan artыq yanыqlы чalmaьы - hissiyata tяsir etmяyi bacarыr. O, mяnяvi keyfiyyяtlяrя malik insandыr vя o, atыna minib bacыsыnы gюrmяyя gedir. Demяli, bu insan tяkcя iti deyil, hяm dя atы яhlillяшdirib. Qardaшыnыn gяldiyini gюrцb bacы qabaьa чыxыr: - Bacыn юlsцn, ay qardaш, deyяrяk onu qucaqlayыr, юpцr, atыnы aparыb tюvlяyя baьlayыr. Qayыdыb qardaшыndan atыnыn цч qычlamы gяldiyini soruшur. Qardaшы mяsяlяnin nя yerdя olduьunu baшa dцшцr, "bяli" cavabыnы verir. Hadisяlяr bu qaydada davam edir. Axыrda qardaш bir yol tapыb qaчыr. Elя ki, bacыsыnыn arxadan onu sяslяyя-sяlяyя gяldiyini gюrцr, bir quvanq (qovaq) aьacыna чыxыr. Yanыqlы-yanыqlы tцtяk чalыr, nяhayяtdя itlяri gяlib чыxыr. Dartan dartыr, Yыrtan yыrtыr. Qardaш bacыsыnыn qanыndan bir damcыnы yarpaьa bцkцr, cibinя qoyur. Qan da onu yemяyя baшlayыr, nяhayяt o, bacыsыnыn son damcы qanыnы da itlяrя yalatdыrыr.

"Divin canы шцшяdя olar" mяsяli ilя яlaqяli bir-iki sюz demяk yerinя dцшяrdi. Sюhbяt burada divlяrin hяm fiziki, hяm dя mяnяvi mяhvindяn gedir. Divlяrin assimilyasiya edilmяsi burada яsasdыr vя "can" termini ilя "ruh" baшa dцшцlmяlidir. Burada fiziki vя ruhi assimilyasiya nяzяrdя tutulur. Arxantroplara xas olan adяt-яnяlяlяrin mяhvindяn sюhbяt gedir.

Baxыn, яn qяdim naьыllarda tцkцnц yandыrmaqla (odla baьlы) divlяrin kюmяyinя arxalanan, insan sonrakы naьыllarda divlяrlя юlцm-dirim mцbarizяsinя girir. Arxantroplardakы adяtlяr bir чox naьыl sцjetlяrindя юzцnц tяsdiqlяyir. Divlяr bir qayda olaraq hяr cцr heyvan vя цstяlik insan яti dя yeyirlяr. Belя ibtidai adяtlяr indi dя dцnyanыn bir чox geridя qalmыш xalqlarыnda vardыr. Ancaq Azяrbaycan xalqы o ibtidai mяrhяlяni min-min illяr bundan яvvяl keчmiшdir.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.18

Яhmяdiyйя Cяbrayыlov - 95

Юlцmdяn sonrakы hяyat Яhmяdiyyя Cяbrayыlov 22 sentyabr, 1920-ci ildя Шяki rayonunun Oxud kяndindя anadan olmuшdur. Иkinci dцnya mцharibяsi illяrindя Fransa Mцqavimяt hяrяkatыnыn iшtirakчыsы, "Armed Miшel", "Ryus Armed", "Хаrqo" vя baшqa adlarla Fransanыn azadlыьы uьrunda dюyцшlяrdя iшtirak etmiшdir. Fransanыn orden vя medallarы ilя, o cцmlяdяn Fяxri Legion ordeni ilя tяltif olunmuшdur.

1935-ci ildя Шяkidя Kяnd tяsяrrцfatы texnikumunun Zootexnika vя aqronomiya fakцltяsinя daxil olur. 1938ci ildя buranы Aqronomiya ixtisasы цzrя bitirir vя nюvbяti illяrdя Quba-Qusar-Xaчmaz-Dяvячi-Yalama rayonlarы zonasыnda ipяkчi kimi iшlяyir. 1940-cы ildя Kommunist Partiyasыna daxil olur.

Bюyцk Vяtяn Mцharibяsinin baшlamasы ilя kюnцllц olaraq cяbhяyя yollanыr. Orconikidze diyarыnыn Nevinnomыssk шяhяrindяki aviasiya mяktяbindя hazыrlыq keчir. Bir neчя ay davam edяn kurslardan sonra kiчik leytenant rцtbяsi alaraq Moskva yaxыnlыьыnda yerlяшяn 35-ci divizionun 350-ci bombardmanчы eskadriliyasыna, texniki xidmяt sahяsinя tяyin olunur.

1942-ci ilin aprelindя Ukraynanыn Donbas шяhяrinя gюndяrilir vя orada 350-ci polkun siyasi rяhbяrinin kюmяkчisi tяyin olunur. Bu polkun tяrkibindя o, Ukraynanыn Barvinki-Lozovaya-Иzyum rayonu яtrafыndakы dюyцшlяrdя iшtirak edir. Baш leytenant rцtbяsi alыr.

1942-ci ilin aprel vя ya may ayыnda onun tяyyarяsi Kursk яtrafыnda vurulur. Hяmin dюvrdя 350-ci polk Шimali

№ 9 (132), Сентйабр 2015

Шяkinin qabaqcыl mцяllimlяri mцkafatlandыrыlыb Beynяlxalq Mцяllimlяr Gцnц mцnasibяtilя Sabit Rяhman adыna Шяki Dюvlяt Dram Teatrыnda bayram tяdbiri keчirilib.

Яhmяdiyя Cяbrayыlovun ev muzeyinin qarшыsыndakы gюstяrici Donets чayыnыn sahilindя, Иzyum чayыnыn yaxыnlыьыnda aьыr yaralanыr vяalmanlara яsir dцшцr, Barvinka vя Lvov yaxыnlыьыndakы hяbs dцшяrgяlяrinя gюndяrilir. Bir dцшяrgяdяn baшqa dцшяrgяyя keчid 3 ay davam edir. Hяr gцn piyada tяxminяn 60 km yol qяt olunurdu. 1943-cц ildя Daxau hяbs dцшяrgяsinя gюndяrilir vя birinci dяfя qaчmaьa cяhd edir.

Bычaqla silahlanaraq юzцnц sяrxoшluьa vurur, gecяnin qaranlыьыndan istifadя edяrяk gюzяtчiyя yaxыnlaшыr vя boьazыnы kяsmяk istяyir. Cяhd baш tutmur vя nяticяdя almanlar tяrяfindяn Fransanыn cяnubunda, Tuluza шяhяri yaxыnlыьыndakы Montoban hяbs dцшяrgяsinя gюndяrilir...

Шahid MЯММЯДКЯРИМОВ, Шяki Veteranlar Tяшkilatыnыn сяdr mцavini

Qabaqcыl mцяllimlяrin, ziyalыlarыn, ictimaiyyяt nцmayяndяlяrinin iшtirak etdiklяri tяdbiri Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov aчaraq, mцяllimlяri peшя bayramlarы mцnasibяtilя tяbrik edib, savadlы nяslin formalaшmasыnda, шяxsiyyяtin vя vяtяndaшыn tяrbiyя olunmasыnda mцяllimin rolunu yцksяk qiymяtlяndirib. Vurьulanыb ki, mцяllimlik dцnyada яn чяtin, eyni zamanda, шяrяfli vя gюzяl peшяdir. Mцяllim яmяyinin nяticяsindя cяmiyyяt formalaшыr, savadlы, bilikli, geniш dцnyagюrцшlц, nцmunяvi яxlaqa malik insanlar yetiшir.

Mцstяqil Azяrbaycanыn gяlяcяyi mяhz mцяllim яmяyinin dцzgцn tяшkilindяn, gяnc nяslin tяlim-tяrbiyяsi iшinя gюstяrilяn qayьыdan чox asыlыdыr.

Xatirяlяr hяyatыmыzыn yaddaшlara hopub, цrяklяrdя mяskяn salan sяhifяsidir. O lazыmi anda vяrяqlяnir, keчmiшin яn dяyяrli, yaddaqalan hadisяlяrini gюz юnцndя canlandыrыr. Bu gцn dя belя oldu...

Biz яfsanяvi qяhrяman, ЫЫ Dцnya Mцharibяsi veteranы, Fransa Mцqavimяt Hяrakatыnыn unudulmaz iшtirakчыsы Яhmяdiyйя Cяbrayыlovun ev muzeyinin ikinci mяrtяbяyя ucalan pillяlяrini qalxыb iчяri daxil olanda юzцmцzц keчяn gцnlяrin qoynunda hiss etdik. Muzeydяki minlяrlя ekisponatыn hяr biri Яhmяdiyyя Cяbrayыlov hяyatыnыn чяtin, lakin чяtin olduьu qяdяr шяrяfli vя qяlяbя mцjdяli юmцr yolunu sяhifяlяyib цzцmцzя heyrяtamiz bir dцnyanыn pяncяrяsini aчыrdы. Юncя hamыmыzыn diqqяtini Яhmяdiyyя Cяbrayыlovun rяsmы toxunmuш xalчa cялb elяdi. Muzeyin tяшkilindя xцsusi fяallыq gюstяrяn vя bцtцn eksponatlar haqqыnda яtraflы mяlumat verяn qяhramanыn oьlu, Cavanшir Cяbrayыlov xalчa haqqыnda daha яtraflы vя bюyцk razыlыqla danышdы.

Atamыn anadan olmasыnыn 70-ci ildюnцmц яrяfяsindя Ulu Юndяrimiz Heydяr Яliyevin tapшыrыьы ilя toxunulub, dedi vя daha sonra xalчanыn kяnarlarыndakы naxышlarы gюstяrib яlavя etdi: - Baxыn, Qыz qalasы vя Eyfel qцllяsi Azяrbaycan Fransa яlaqяlяrinя iшarяdir. Bunlar isя atamыn Fransada aldыьы яn yцksяk ordenlяrin xalчaya hяkk olmuш шяkillяridir.

Daha sonra o, diqqяtimizi atasыnыn Ulu Юndяr Heydяr Яliyevlя gюrцшdцyц ana чяkdi vя:

Цмуммilli Liderimiz Heydяr Яliyevlя Яhmяdiyyя Cяbrayыlovun gюrцшцndяn

Ящмядиййя Cяbrayыlovun rяsmы toxunmuш xalчa

Я. Cяbrayыlovun ev muzeyindяn bir gюrцnцш.

Ortada Я.Cяbrayыlov vя oьlu, Daьlыq Qarabaь uьrunda gedяn dюyцшlяrin iшtirakчыsы, Азярбайъанын Milli Qяhramanы Mikayыl Cяbrayыloвun heykяllяri vя portretlяri

- Bu шяkil яn чox sevdiyim, gцvяnclя baxdыьыm, hamы tяrяfindяn rяьbяtlя seyr edilяn eksponatdыr dedi.

Mяn muzeydяki ekisponatlarla tanыш olduqca Яnmяdiyйя Cяbrayыlovun keчdiyi dюyцш yolu gюzцm юnцndя canlandы, xяyalыm kюhlяn at kimi bu yollarda чapmaьa baшladы.

- Bu yolun hяr addыmы bir dastandыr, - dedim.

O, - Яlbяttя, - deyib diqqяtimizi digяr tяrяfя yюnяltdi vя bizя цч kitab gюstяrib mяlumat verdi ki, atamыn qяhramanlыqlarыnы яks etdirяn kitablarыn ikisi atamin saьlыьыnda iшыq цzц gюrцb. "Dюyцш yollarыnda" kitabыni 1965-ci ildя Я.Яliшanbяyli yazыb, bundan 2-3 il sonra яrsяyя gяlmiш "Xarгo" povestinin mцяllifi Zaman Qarayevdir, цчцncц kitab isя atamыn юlцmцndяn 21 il sonra, anadan olmasыnыn 95-ci ildюnцmц яrяfяsindя - elя bu il yazыlыb. "Mцharыbя vя mяhяbbяt" adli kitab Gцlnarя Mehdiqыzы qяlяminin mяhsulуdur, Respublikamыzыn, elяcя dя keчmiш SSRИ-yя daxil olan respublikalarыn mяtbuatыndя, tяtta Fransa, Иtalya qяzet vя jurnallarыnda atam haqqыnda oчerklяr, mяqalяlяr dяrc olunub.

Cavanшir daнышыr, qяhramanыn dюyцш dostlarыndan sюz aчыr, qяhrяmana hяr il gяlяn tяbrik mяktublarы haqqыnda mяlumat verir. Bu mяktublar isя minlяrlяdir.

Gюrdцklяrimi vя bizя verilяn mяlumatlarы fikrimin sцzgяcindяn keчirяndя xяyalыmda reallыqdan doьan romantik bir alяm yarandы vя mяnя elя gяldi ki, bu alяmin qoynunda Яhmяdiyyя Cяbrayыlov minlяrlя vяtяnsevяrlяrin цrяyindя qяrarlaшыb юz юlцmцndяn sonrakы hяyatыnы yaшayыr. Yaшayыr vя hamыmыzы Daьlыq Qarabaь uьrunda mцbarizяyя sяslяyir.

Bildirilib ki, zяngin maarifчilik яnяnяlяri olan Шяkidя elmя, tяhsilя, mцяllimя hяmiшя yцksяk mцnasibяt bяslяnilib vя bu яnяnя indi dя davam edir. Шяki mцяllimlяri bu il dя юz peшя bayramlarыnы yцksяk яhvalruhiyyя ilя qeyd edirlяr. Bu da tяsadцfi deyildir. Onlarыn yetirmяlяri юtяn tяdris ilindя bir чox nailiyyяtlяr яldя edib, ali mяktяblяrя qяbul imtahanlarыnda, respublika vя beynяlxalq sяviyyяli mцsabiqяlяrdя, olimpiadalarda uьurlar qazanыblar.

Diqqяtя чatdыrыlыb ki, Шяki tяhsilinin яldя etdiyi uьurlar hяr il olduьu kimi, bu il dя dюvlяtimizin baшчыsы tяrяfindяn yцksяk qiymяtlяndirilib. Prezident Иlham Яliyevin imzaladыьы Sяrяncamla шяhяr 10 nюmrяli mяktяbin mцяllimi Nailя Шяrifova "Яmяkdar Mцяllim" fяxri adыna, шяhяr 8 nюmrяli mяktяbin direktoru Sяttar Яlяsgяrov isя "Tяrяqqi" medalыna layiq gюrцlцb. Цmumiy-yяtlя, son illяr rayonun 12 mцяllimi "Яmяkdar Mцяllim" fяxri adыna layiq gюrцlцb, 6 mцяllim "Tяrяqqi" medalы ilя tяltif olunub. Bundan яlavя, 6 mяktяb "Яn yaxшы цmum-tяhsil mяktяbi", 4 nяfяr isя "Яn yaxшы mцяllim" respublika mцsabiqяlяrinin qalibi adыnы qazanыb.

Tяdbirin sonunda rayonun qabaqcыl mцяllimlяrinя mцkafatlar tяqdim olunub.

Bayram tяdbiri konsert proqramы ilя baшa чatыb.

№ 9 (132), Сентйабр 2015

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.19

"Maddi problemlяr olanda hяr чalыnan havaya oynamaq lazыm gяlir" Sюhbяtlяшdi: FEYZИYYЯ Yenя Xяzяrin sahilindяyяm. Bu dяfя tanыnmыш telejurnalist Etibar Babayevlя. Onun hяyat vя yaradыcыlыq yolu olduqca maraqlыdыr. Иlk dяfя mяtbuat sяhifяlяrindя imzasы gюrцnяn gцndяn qыrx ildяn artыq vaxt юtsя dя, onun чoxшaxяli vя mяhsuldar fяaliyyяti bu gцn dя uьurla davam etmяkdяdi. Чoxsaylы teleradio veriliшlяrinin mцяllifi vя aparыcыsы kimi шюhrяt qazanan jurnalistin Azяrbaycanda, elяcя dя Tцrkiyяdя on kitabы чapdan чыxыb. Mцxtяlif illяrdя yцksяk rяhbяr vяzifяlяrdя чalышan, o cцmlяdяn, AzTV-nin sяdr mцavini, "Space" teleradio шirkяtinin prezidenti olan fяlsяfя doktoru, dosent Etibar Babayev hяm dя Bakы Slavyan Universitetin-dя jurnalistikanыn nяzяriyyяsi vя tяcrцbяsi kafedrasыnыn mцdiridir.

Bu yaxыnlarda isя onu "Azad Azяrbaycan" teleradio шirkяtinin Bяdii Шurasыna sяdr seчiblяr.

Etibar mцяllimlя sюhbяtimiz чox sяmimi alыndы. Diktafonu salanda dedi ki, цrяyin istяyяn sualы чяkinmяdяn verя bilяrsяn. Bir чox mяsяlяlяrя mцnasibяti, xцsusяn dя televiziyadakы problemlяrlя baьlы fikirlяri, elя bilirяm, sizi dя qane edяcяk: - Bu yaxыnlarda Qulu Mяhяrrяmli mяtbuatda yazmышdы ki, hяr telekanalыn bir Etibar Babayevя ehtiyacы var. Maraqlыdыr ki, sizdяn hamы nяsя yenilik gюzlяyir.

-Yaxшы bяs, siz mяndяn nя gюzlяyirsiniz?

- Mяni чяtinя salmayыn.

- Siz dя mяni чяtinя salmayыn.

- Mяn bilmirяm, Qulu Mяhяrrяmli belя deyib.

- Elя isя, nяyi nяzяrdя tutduьunu Qulu mцяllimin юzцndяn soruшun (gцlцr). Иnsanlar hяr zaman televiziyadan yenilik gюzlяyirlяr. Amma nяzяrя almaq lazыmdыr ki, hяr televiziyanыn юz sahibi, юz rяhbяri, ayrыca proqram siyasяti vя tяbii ki, kommersiya maraqlarы var.

Veriliшlяrin mюvzu dairяsi, kanalыn gizli-aшkar hяdяflяri, televiziyanыn auditoriyasы hяmin amillяri nяzяrя almaqla mцяyyяnlяшir. Bu gцn ATV geniш tamaшaчы kцtlяsinin sevimli kanalыdыr. Kimsяyя sirr deyil ki, яn yцksяk reytinqя malikdir. Son illяr шirkяt texniki bazasыnы яsaslы surяtdя gцclяndirmяyя, idarяetmя mexanizmini tяkmillяшdirmяyя, kollektivdя saьlam, mяnяvi, yaradыcы, iшgцzar mцhit yaratmaьa nail olub.

Bir televiziya, iki radio kanalыna malik ATV юz dяsti-xяtti vя dinamik inkiшaf sцrяti ilя seчilir. Belя bir kollektivdя чalышmaьыmdan son dяrяcя mяmnunam. Bu sahяdя чoxillik yaradыcыlыq, tяшkilatчыlыq tяcrцbяmi, biliyimi, bacarыьыmы sяfяrbяr edib, vяzifя sяlahiyyяtlяrim чяrчivяsindя bюyцk hяvяslя юz iшimi gюrmяyя baшlamышam. Son illяr bu kanalda baш verяn mцsbяt keyfiyyяt dяyiшikliklяrini kimsя inkar edя bilmяz.

ATV-dя musiqili-яylяncяli veriliшlяr цstцnlцk tяшkil etmяsinя isя tяbii yanaшmaq lazыmdыr. Kanal yarandыьы gцndяn bu tяmayцllц olduьunu bяyan edib. Яylяncя televiziyanыn 3 яsas vяzifяsindяn biridir. O zaman telemяkanda яylяncя sahяsindя mцяyyяn boшluq vardы vя ATV bu boшluьu doldurmaьa чalышdы. Tяsadцfi deyil ki, fяaliyyяtinin ilk dюvrцndя ictimai-siyasi xarakterli proqamlara, o cцmlяdяn, gцndяlik xяbяrlяrя, цmumiyyяtlя, efirdя yer ayыrmыrdы. Sonralar proqram siyasяtindя ciddilяшmяyя doьru mцяyyяn addыmlar atsa da, bu kanalda ilkin ana xяtt daim qorunub saxlanmaqdadыr vя bu xцsusiyyяt ictimaiyyяt tяrяfindяn tяbii qarшыlanыr. Tяяccцb vя tяяssцf doьuran hal isя digяr kanallarыn yavaш-yavaш "atv"lяшmяsidir. Mяqsяd vя mяramы tamamяn fяrqli olan kanallarыn bu gцn шoulaшmaya aшыrы dяrяcяdя meyl gюstяrmяsi cяmiyyяtdя haqlы olaraq birmяnalы qarшыlanmыr. Mяnim fikrimcя, hяr kanal tяyinatыna uyьun proqram siyasяti aparsa, bir-birinя qarшыlыqlы

Etibar Babayev: "Televiziya rяhbяrinin qarшыsыnda "hardan pul qaza-naq?" problemi dayananda milli-mяnяvi dяyяrlяr, yaradыcыlыq arxa plana keчir" "Azad Azяrbaycan" teleradio шirkяtinin Bяdii Шurasыna sяdrи Етибар Бабайевля мцсащибя ittihamlar irяli sцrmяkdяn яl чяkib, efirdя юz yerini tutmaьa sяy gюstяrsя, daha чox uьur qazanar.

- Sizcя yeni televiziya mюvsцmцndя hansы mюvzular efirя gяlя bilяrdi?

- Azяrbaycanыn dюvlяt mцstяqilliyinin 25 illiyi yaxыnlaшыr. Шяrqin ilk demokratik respublikasы kimi adы tarixя dцшяn Azяrbaycan Demokratik Xalq Cцmhuriyyяtinin 100 illiyinя az qalыr. Bu mюvzularda uzunmцddяtli telelayihяlяr hazыrlamaьa ehtiyac var. Proqram seчimindя sponsorlarыn maraьы ilя dюvlяtчilik maraьы яksяr hallarda цstцstя dцшmяdiyindяn юzяl kanallar ciddi layihяlяrя ekran hяyatы vermяkdя чяtinlik чяkir. Milli Televiziya Шurasы bu mяsяlяlяrlя maraqlanmalыdыr. Bu haqda mцvafiq nazirliklяr dя dцшцnmяlidir. Hяr sahяnin inkiшafыna ayrыlan kцlli miqdarda vяsaitin kiчik bir qismi KИV-dя vя elektron informasiya vasitяlяrindя tяbliьat, maariflяndirmя iшinя niyя dя xяrclяmяsin? Bяzilяri elя zяnn edir ki, bu mяsяlя yalnыz KИV яmяkdaшlarыnыn vяzifяsidir. Belя tяsяvvцrlяr kюkцndяn yanlыш olduьu qяdяr dя ziyanlыdыr. Юlkяdя vя dцnyada son dяrяcя ciddi proseslяr gedir.

Beynяlxalq mцnasibяtlяrin mцrяkkяblяшdiyi, iqtisadi mяnzяrяsinin qeyri-sabitliyi шяraitindя fяrqli idarяetmячilik dяsti-xяtti ilя seчilяn mцstяqil yeni Azяrbaycan yeni beynяlxalq layihяlяri uьurla hяyata keчirmяyя hazыrlaшыr. Bu gediшat istяr mяlumat шяklindя, istяr mцzakirя, шяrh, analitik sюhbяt vя ya digяr formatda ekranda яksini tapmayanda tamaшaчы narazы qalыr vя cavabsыz suallardan qurtulmaq цчцn baшqa mяlumat mяnbяlяrinin axtarышыna чыxыr. Юz auditoriyamыzы юzgяlяrin at oynatdыьы geniш meydana чevirmяklя mцrяkkяb proseslяrin nяbzini tutmaьa чяtinlik yaratmaq, neqativ hallarыn artmasыna, kriminal alяmin gцclяnmяsinя, mяnяvi eybяcяrliyin kцtlяvi tяbliьinя imkan vermяk aьlasыьan iш deyil. Sovet ideologiyasы dюvrцndя чяkilяn onlarla film var ki, bu gцn dя maraqla baxыlыr. Gяlin gюrяk, son iyirmi beш ildя yeni mцrяkkяb tarixi inkiшaf mяrhяlяmizi яks etdirяn neчя film yaranыb, onlarыn bяdii tяsir gцcц hansы sяviyyяdяdir? Televiziya mяhsulundan sюz dцшяndя, bяdii, sяnяdli, cizgi filmlяri dя nяzяrdя tutulur. Telekanalыn elя imkanы olmalыdыr ki, юzцnя gяrяkli mяhsulu istehsal edя bilsin vя ya ehtiyac yarananda baшqa qurumlarda sifariшlя iш keyfiyyяtli gюrdцrsцn. Sюhbяt yenя gяlib sюykяnir maliyyя mяsяlяlяrinя. Ona gюrя dя dцnyanыn bir чox юlkяlяrindя telekanallar qцdrяtli holdinqlяrin tяrkibindя yaranыr. -Etibar mцяllim sюzцnц yarыda kяsir: - Mяn bu mюvzuda o qяdяr danышa bilяrяm ki, Gцnяш dя dюzmяyib dяnizdяn qalxaraq bizя boylanar.

Sяni nяsя qane elяmirsя, sюhbяtin istiqamяtini dяyiшя bilяrik.

- Yox, sюhbяt elя mяn istяdiyim istiqamяtdя gedir. Ona gюrя чox da mцdaxilя elяmirяm.

Bilirsinizmi, яvvяlki qonaqlarыma da televiziya ilя baьlы mцxtяlif suallar цnvanlamышam. Amma indiyяdяk heч kimdяn belя geniш vя яtraflы cavab almamышam. Ona gюrя sюzцnцzц kяsmяdяn maraqla dinlяyirяm.

- Dцzцnц bilmяk istяsяn, mяn юzцm dя hяr kяsin sualыna belя geniш cavab vermirяm. Sizin maraqla dinlяdiyinizi gюrцb geniш danышыram (gцlцrцk).

- Televiziyadakы problemlяri hamыmыz bilirik...

- Elя isя, gяlin sadalayaq gюrяk nяdir o problemlяr?

- Aparыcыlarыn sяviyyяsindяn tutmuш, veriliшlяrin formatыna qяdяr чox шey. Yяni, hamыmыz bu problemlяri gюrцrцk.

Sizcя aparыcы necя olmalыdы?

- Televiziya aparыcыsы цчцn mцhцm olan bir neчя шяrt var: zahirяn telegeniklik, sяlis nitq qabiliy-

yяti, geniш dцnyagюrцшц, mцяyyяn hяyat tяcrцbяsi, mцsahibi dinlяmяk, auditoriyanы gюrmяk, hiss etmяk bacarыьы. Иndi bцtцn telekanallarda suflyordan istifadя edilir. Xяbяr aparыcыsы hяmin qurьunu canlы efirdя sяrbяst idarя etmяyi bacarmalыdыr ki, чaшmasыn. Bununla yanaшы, aparыcы zяngin sюz ehtiyatыna malik olmalыdыr ki, yeri gяlяndя, mцrяkkяb vяziyyяtdяn цzцaь чыxa bilsin. Mцsahibя alarkяn, sual vermяklя vяzifяsini bitmiш hesab etmяmяlidir, mцsafirini dinlяmяyi bacarmalыdыr, yarыmчыq qalan fikirlяrini tamamlamaq цчцn ona imkan yaratmalыdыr. Bir sualdan digяrinя, yaxud bir mюvzudan baшqasыna keчяrkяn arada kюrpц qurmaьы bacarmalыdыr. Bu keyfiyyяtlяri ilя seчilmяyяnlяri aparыcы adы ilя efirя чыxar-

- Sizcя tamaшaчыlarыn diqqяtini daha чox hansы veriliшlяr cяlb edir?

- Bu da чox maraqlы araшdыrma mюvzusudur.

- Hяm dя bir qяdяr mцbahisяli mяsяlяdir. Mяnя maraqlыdыr, яvvяllяr niyя tamaшaчы шou xяbяrlяrinя meyl gюstяrmirdi?

Gюrцnцr, mяhz bu istiqamяt tяqdir vя tяbliь olunur deyя, tamaшaчыnыn baшqa yolu qalmыr. Olmaz ki, televiziya kцtlяnin sяviyyяsinя enmяsin, ona юzц istiqamяt versin, necя ki bunu яvvяllяr edirdi?

- Яvvяllяr biz baшqa ictimai-siyasi formasiyada yaшayыrdыq.

Sovet dюvrцndя hяr шey dюvlяtin mцlkiyyяtindя vя nяzarяtindя idi. Иdeoloji sahяnin maliyyяlяшmяsi,

maq qяbahяtdir. Bir mяsяlяni dя nяzяrя alыn ki, aparыcы seчimi hяm dя proqramыn janrыndan, formasыndan asыlыdыr.

- Sizcя, televiziyaya bцtцn bunlarы юyrяnib gяlmяk цчцn ixtisaslaшmыш mяktяb var?

- Mяnim arzuladыьыm sяviyyяdя yoxdur. Sюhbяt yalnыz aparыcыlыqdan, nitq qabiliyyяtinin inkiшafыndan, efir davranышыndan getmir.

Bu mяsяlяlяri, bяlkя dя televiziyalarыn nяzdindя emalatxanalar yaratmaq, mцяyyяn kurslar aчmaqla hяll etmяk mцmkцn olardы. Amma mяsяlяyя kюklц yanaшmaq lazыmdыr.

Sюhbяt televiziya sяhяsindя hяr istiqamяtdя yцksяk ixtisaslы kadrlarыn hazыrlыьыndan gedir.

Telejurnalistika, telerejissor, teleoperator sяnяti, iшыq, montaj, tяrtibat, dizayn iшlяri vя яn nяhayяt, veriliшin efirdя normal yayыmыnыn tяmin edilmяsi zяncirvari шяkildя bir-biri ilя яlaqяlidir. Hяrяnin bir vяzifяsi olsa da, hamыnыn hazыrlыq sяviyyяsi eyni dяrяcяdя yцksяk olmalыdыr. Televiziyada iшыq tяkcя aydыnlatma vasitяsi deyil, hяm dя tяrtibat vя qrim iшindя kюmяkчi vasitяsidir. Onun kюmяyi ilя efirdя istяnilяn adamыn simasыnы nisbяtяn yaшlы vя ya cavan gюstяrmяk olar. Bunun цчцn iшыьыn tяsir gцcцnц, hansы bucaq altыnda dцшdцyцnц, ekranda hansы effekti verяcяyini qabaqcadan bilmяsяn. Bu iшя elektrik montyorunu yox, iшыq цzrя rяssam cяlb etmяlisяn. Televiziyalarda bahalы kameralar, sяs, iшыq qurьularы var. Bu avadanlыqlarыn hяr birinin цzяrindя mцxtяlif tяyinatlы xeyli sayda dцymяlяr quraшdыrыlыb. Nя yazыq ki, o funksiyalarыn чoxu яksяr hallarda istifadяsiz qalыr. Bцtцn bunlar televiziya sahяsindя чalышanlarыn peшяkar tяhsilя, ixtisasartыrmaya ehtiyacы olduьunu gюstяrir. Televiziya kanallarыnыn sayы artыr. Peyk vя kabel yayыmыnыn kюmяyi ilя dцnya televiziyalarыnы цzlяmяk asanlaшыb. Yerli televiziyalar юz sяviyyяsini yeni keyfiyyяt mяrhяlяsinя qaldыrmasalar auditoriyalarыnы mцяyyяn qяdяr itirmяk tяhlцkяsi ilя цzlяшя bilяrlяr.

istiqamяtlяndirilmяsi dюvlяtя, hakimiyyяtя faktiki olaraq rяhbяrlik edяn Kommunist Partiyasыnыn inhisarыnda qalыrdы. Kцtlяvi informasiya vasitяlяrinin hamыsы eyni mяqsяdя xidmяt edirdi. O zamam hansы mяtbяя kiminsя sifariшi ilя "qanunu oьru"larы, dяlяduzlarы, iшbazlarы vяsf edяn kitablar nяшr edя bilяrdi?

Yaxud Rяшid Behbudov, Шюvkяt Яlяkbяrova, Leyla Bяdirbяyli, Hюkumя Qurbanova kimi hяqiqi ulduzlarыn yaшadыqlarы mяnzili, istifadя etdiklяri buz dolabыndakы qida mяhsullarыnы, yataq otaьыnы televiziyada nцmayiш etdirmяk, qarderobundakы geyimlяrin, taxчadakы zinяt яшyalarыnыn markasыndan, qiymяtindяn danышmaq kimin aьlыna gяlяrdi? O dюvrdя dя sяnяt adamlarы arasыnda inciklik, qruplaшma, umu-kцsц olardы. Amma bunlarы, elяcя dя mяiшяt zяminindя baш verяn digяr xoшagяlmяz hallarы ictimailяшdirmяyя yol verilmяzdi. Иndi kim-kimdяn kцsцrsя, ilk fцrsяtdя onu efirdя, mяtbuat sяhifяlяrindя, saytlarda topa tutur.

Yaxud baшqa bir veriliш, яslindя kцsцlцlяrin barышыq mяrasiminя чevrilir. Bu xыrdalыqlarы шiшirdib efirя gяtirmяklя, elя bil kimlяrsя чox tяhlцkяli kцtlяvi kцtlяшmя prosesinя rяvac verir. Яvvяllяr bir adamыn bяdяnindя dюymя gюrяndя, yяni nakolka, ilk aьla gяlяn o olurdu ki, bu шяxs hяbsxanada yatыb, ya da yeniyetmя yaшlarыnda pis mцhitя dцшцb. Иndi dюymяni dяbя salыb gяlirli biznes sahяsinя чeviriblяr.

Dюymяli gяnclяr, mцьяnnilяr televiziya ekranlarыnыn qяhrяmanlarыna чevrilir. Cinsi azlыqlarыn nцmayяndяlяri bяzi veriliшlяrin daimi qonaqlarы arasыnda yer alыr. Dцшцnmцrяm ki, bцtцn bunlar tяsadцfяn baш verir.

- Sizcя, bu vяziyyяt uzun sцrяcяk?

- Yox, belя davam edя bilmяz. Televiziya cяmiyyяtdя baш verяn hadisяlяri gюstяrmяklя yanaшы, юz mюvqeyini nцmayiш etdirmяli, sюzцnц demяyi bacarmalыdыr.

Bunun цчцn peшяkar idarяetmя, professional komanda vя yцksяk

maddi-texniki tяminat olmalыdыr, televiziya reklamvericidяn asыlы qalmamalыdыr. Televiziya rяhbяrinin qarшыsыnda "hardan pul qazanaq?" problemi dayananda milli-mяnяvi dяyяrlяr, yaradыcыlыq arxa plana keчir. Sizя elementar bir sual verim: jurnalist kimi televiziyada mцxbir iшlяsяydiz nя qяdяr aylыq maaш istяrdiniz?

- Daha чox istяyя bilяrdim, amma reallыqlarы nяzяrя alыb, sяkkiz yцz manat deyя bilяrяm.

- Nяzяrя alыn ki, telekanalda yцzlяrlя adam чalышыr. Sizin maaшыnыz яn azы min manat olmalыdыr ki, mцvafiq vergilяr tutulandan sonra tяmiz sяkkiz yцz manat яlinizя gяlsin. Peyklя yayыmlanmaq, veriliш hazыrlamaq, ezamiyyя, nяqliyyat xяrclяri, yeni avadanlыqlarыn alыnmasы, istismar xяrclяri, kommunal xяrclяr vя gedяrlяr bir yerя toplananda bюyцk rяqяm alыnыr. Bяzяn reklamverici aparыcыnы, veriliшin formatыnы da юzц israrla tяklif edir. Bяlkя dя, baшqa halda televiziya rяhbяrliyi o veriliшin yayыmlanmasыna razыlыq vermяzdi. Amma maddi problemlяrlя qarшыlaшanda, baшqa gяlir mяnbяyi olmadыьыndan mяcburяn kompromisя gedir. Necя deyяrlяr, hяr чalыnan havaya oynamaq lazыm gяlir. Efirdяn hamыya "bяy tяrifi" demяk olmaz. Reklam olunan bцtцn mяhsullar hяqiqяtяn "bir nюmrя"dirmi? Яslindя isя reklam olunan mallar яksяr halda tяbliь olunduьu sяviyyяdя deyil. Vя ya bцtцn klinikalar "bir nюmrя" kimi tamaшaчыya tanыdыlыr. Maraqlansaq gюrяrik ki, birinin qoyduьu diaqnoz digяrindя tяsdiqlяnmir. Nя qяdяr ki, televiziyalar sponsordan, reklamчыdan tam asыlы vяziyyяtdяdir, belя hallar qaчыlmazdыr.

- Bяs sizcя, dil vя dublyajla baьlы problemlяri necя чюzmяk olar?

- Dil vя dublyajla baьlы problem qeyri-peшяkarlыqdan meydana gяlir. Bunu bisavad vя mяsuliyyяtsiz adamlar yaradыr. Dilindя qцsur olan adamы efirя чыxarыrsansa, problemin olacaьы яvvяlcяdяn bяllidir. Efirdя lяhcя ilя yalnыz dяvяt olunan qonaq danышa bilяr. Bu, qяbahяt deyil. Amma televiziyanыn simasы kimi efirя чыxan aparыcы yalыz vя yalnыz Azяrbaycan яdяbi-bяdii danышыq dilindя danышmalыdыr. Яgяr bu tяlяb gюzlяnilirsя, aparыcыnыn gюrцnцшц qыcыq yaratmыrsa, intellektual sяviyyяsi ilя seчilirsя, ekrandan tamaшaчыya mцsbяt emosiya юtцrя bilirsя, kifayяtdir.

Dublyaja gяlincя, onu deyя bilяrяm ki, mяsяlя sцni surяtdя dolaшdыrыlыb. Иndi bцtцn kanallar dublyajla mяшьuldur. Mяsяlяn, telekanal filmi necяsя яldя edir (bu mяsяlяdя qaranlыq mяqamlar чoxdur), dublyaj edir vя yazыr ki, film filan шirkяtdя sяslяndirilib. Heч gюrmцsцz ki, bir kanalda dublyaj olunan filmi baшqa kanal gюstяrsin?

Bu vasitя ilя kanallar sanki dцnya kinosunun mяhsullarыnы юzяllяшdirirlяr. Sovet dюvrцndя Cяfяr Cabbarlы adыna "Azяrbaycanfilm" kinostudiyasыnda чяkilяn filmlяr цmumittifaq яhяmiyyяtli olanda rus dilinя tяrcцmя edilяrяk, "Qorki" adыna kinostudiyada dublyaj olunurdu.

Hяtta bu filmlяrя baxanda elя bilirdin, bizim aktyorlar rusca danышыblar. Sяsi obraza uyьun seчirdilяr. Yaxud Яli Zeynalov, Шahmar Яlяkbяrov, Hяsяn Яbluc, Яminя Yusifqыzы kimi dublyaj ustalarыmыz vardы. Filmlяr Azяrbaycan dilindя elя sяslяndirirdi ki, tamaшaчы bюyцk zюvq alыrdы. Bu proses peшяkar sяs rejissorlarыnыn, tяrcцmячilяrin nяzarяti altыnda hяyata keчirililirdi. Mяsяlяn, rus dilindя "lyublu" sюzцnцn azяrbaycanca qarшыlыьы "sevirяm"dir. Dublyaj zamanы heca fяrqi ortaya чыxыr. Aktyor artikulyasiyanы elя seчmяlidir ki, dodaqlarыn vяziyyяti sяslяndirmяyя uyьun gяlsin.

Bunlar hamыsы nяzяrя alыnыrdы. Amma indi bunlara чox az riayяt olunur.

(Арды 20-ъи сящифядя)

сящ.20

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

eшidib, onunla gюrцшmяyя mцvяffяq olub. Razыlыq aldыqdan sonra Qurbanяlinin bюyцk qardaшыnы ustad Шяmшirin yanыna шagird qoyub. Qardaшы Sakit sonralar tanыnan aшыqlardan biri olub.

Usta Qurbanяli deyir: Мустафа ДАДАШОВ, "Qardaшыm hяr dяfя яlindя saz evя qayыdanda daha da АЗЯРТАЪ-ын hяvяslяnirdim. Onun kimi бюлэя мцхбири yaxшы ifa edя bilmяsяm dя, meylimi saz dцzяltmяyя saldыm. Kюhnя sazlarы sюkцr, hisSazbяnd Qurbanяli sяlяri, юlчцlяri ilя maraqlanыr, Qurbanov Шяkidя saz tanыш olur, bu hissяlяri юzцm dцzяldяn yeganя sяnяtkar dцzяltmяyя чalышыrdыm. Belяkimi tanыnыr. 1954-cц ildя liklя, yavaш-yavaш sazbяndlik Шяkinin Kюbяr Zяyzid kяn- peшяsinin sirlяrinя yiyяlяndindя anadan olan usta dim".

Ustanыn bildirdiyinя Qurbanяlidя bu peшяyя baьlыlыq uшaq yaшlarыndan gюrя, юtяn яsrin 70-ci illяrinin яvvяlindяn baшlayaraq artыq baшlayыb.

ayadяk vaxt tяlяb olunur. Hяvяskarlar vя uшaqlar цчцn hazыrladыьы kiчik юlчцlц sazlarыn qiymяti 150-200 manatdan baшlanыr. Peшяkar ifaчыlar цчцn baьladыьы sazыn qiymяti isя min manatdan yuxarы olur.

Usta, eyni zamanda, sazda ifa etmяyi dя xoшlayыr.

"Ruhani", "Baш Sarыtel", "Dilqяmi", "Dцbeyti" onun яn sevdiyi saz havalarыndandыr.

Qurbanяli ustanыn dediyinя gюrя, hazыrda Шяkidя sazbяndlik sяnяti ilя mяшьul olan sяnяtkar demяk olar ki, yoxdur. Чцnki Tovuz, Qazax, Шяmkir, Aьstafa vя digяr bюlgяlяrdяn fяrqli olaraq Шяkidя saz ifaчыlыьы ilя mяшьul olanlar azdыr. Bu sяbяbdяn dя son dюvrlяr sifariшlяr xeyli azalыb.

Ona gюrя dя usta Qurbanяli

Шяkidя sazbяnd sяnяtini yaшadan usta

№ 9 (132), Сентйабр 2015

Sadыq FЯТЯЛИЙЕВ Tarixin dяrinliyinя baш vuran bu insanlar gцnяшi ram etmяyi dя bacarыrlar. Oьuzда Hяlя hava iшыqlanmayыb. Amma sяhrada qurulmuш чadыrda artыq canlanma baшlayыb. Kimi чay tяdarцkц gюrцr, kimi ocaq qalamaьa чalышыr... Arxeoloji ekspedisiyanыn rяhbяri Nяsib Muxtarov isя qarшыda duran iшlяr haqda qeydlяr aparыr. Ekspedisiya цzvlяrini qarшыda aьыr iш gцnц gюzlяyir. Bir-iki saata bяrk istillяr baшlayacaq. Gцndяn gizlяnmяk цчцn яtrafda bircя aьac da yoxdur. Чadыrыn яtrafыnda insanlarы izlяyяn kяlяz burda nя baш verdiyini anlaya bilmir. Qaчыb bu insan чoxluьundan gizlяnmяk istяyir, ancaq maraq mяnim kimi ona da gцc gяlir, deyяsяn. Sяhяr yemяyindяn sonra ekspedisiya yaxыnlыqda olan qazыntы yerinя yollanыr. Yavaш-yavaш qыzmar gцnяшin tяsirindяn temperatur artmaьa baшlayыr. Amma 40-45 dяrяcя isti arxeoloji ekspedisiyanыn iшinя mane ola bilmir.

Buna sяbяb tяbiяtdяn yыьыlan qaratikan чiчяyi, yovшan, boy-

zidя 5 qяbir qazыlыb, bu vaxta qяdяr tяsadцf edilmяyяn maraqlы dяfn adяti, qeyri-adi formalы duluzчuluq nцmunяlяri aшkarlanыb. Qяbirlяrin eramыzdan яvvяl birinci min illiyin birinci rцbцnя aid olduьu gцman edilir". Ишя baшlayan arxeoloqlar gцnцn qыzmarыna mяhяl qoymadan qazыlan torpaьыn tяrkibini izlяyir, hяr keramika qыrыьыnы qeydяalыr, onun hansы dюvrя aid olduьunu mцяyyяnlяшdirmяyя чalышыrlar. Birdяn iшчilяrdяn biri sevinяrяk "tapdыmtapdыm" deyя qышqыrыr vя hamы ora cumur. Torpaqdan azca ucu gюrsяnяn yaшыl rяngli metal hamыnы tяяccцblяndirir. Яlinя fыrчa vя balaca qazыcы alяti alыb iшя baшlayan elmi iшчi Иntizar Bяdяlova tapыntыnыn torpaьыnы tяmizlяdikcя metal яшya yavaш-yavaш юz formasыnы gюstяrmяyяbaшlayыr. Bu qяdim dюvrя aid xяncяrdir. Hamы sevinir, bu gцn uьurlu gцndцr, tяmizlяmя davam etdikcя yeniyeni metal яшyalar gюrsяnmяyя baшlayыr - ox uclarы, iynя, dцymя,.. tuncdan mцxtяlif hazыrlanmыш яшyalar... “Dяrяzяmin nekropol yaшayыш yerinin

Arxeoloqlarla bir gцn

AZЯRTAC-ыn mцxbiri Шяki шяhяrindяki "Sяnяtkarlar evi"ndя saz ustasы ilя gюrцшцb, onu bu sяnяtя baьlayan tellяrlя maraqlanыb. Ustanыn dediyinя gюrя, bu peшяyя maraq ona atasыndan keчib.

Qoyunчuluqla mяшьul olan чoban Mahmud kiшi hяm dя шair tяbiяtli, "sinяdяftяr" adam olub. Bцtцn dastanlarы, aшыq шerlяrini яzbяrdяn bilirmiш. Hяtta юzц цчцn sadя bir saz dцzяldяrяk чalmaьы da юyrяnibmiш.

Hяmsюhbяtim bildirdi ki, atasы qoyun sцrцlяrini Qarabaь elinя, Kяlbяcяr daьlarыna yaylaьa apararkяn ustad aшыq Dяdя Шяmшir barяdя

sazbяndlik sяnяti ilя peшяkar sяviyyяdя mяшьul olmaьa baшlayыb, юmrцnц, gцnцnц bu peшяyя baьlayыb. Иlk sifariшlяrini dя elя hяmin vaxtlar alыb.

Usta Qurbanяli deyir ki, sazbяndlik чяtin, vaxt tяlяb edяn bir sяnяtdir. Saz dцzяldяrkяn ilk nюvbяdя keyfiyyяtli aьac materialы tapmalыsan. Sazыn чanaq hissяsi tutdan, qolu isя qoz aьacыndan hazыrlanыr. Aьac materiallarы mцtlяq quru olmalыdыr.

Dяmyя torpaqlarda bitяn iri gюvdяli, yaшlы tut aьacыndan hazыrlanan sazыn sяsi dя yцksяk, avazы xoш olur. Юlчцlяrinя gюrя sazыn hazыrlanmasыna 10-15 gцndяn iki-цч

nяfяs musiqi alяtlяrinin hazыrlanmasы ilя dя mяшьul olur.

Ustanыn dцzяltdiyi zurna, balaban, tцtяk vя digяr nяfяs alяtlяri Шяkinin musiqi dцkanlarы ilя yanaшы, paytaxt Bakы шяhяrindя dя satыlыr.

Sazbяnd Qurbanяli Qurbanov bu sяnяtin sirlяrini hяlяlik heч kimя юyrяtmяyib, шagirdlяri yoxdur. Deyir ki, hяlя юzцm indi-indi юyrяnirяm. Ancaq buna baxmayaraq oьlu Fяrid bu sяnяti yaшatmaq fikrindяdir. O, hяm gюzяl saz ifaчыsыdыr, hяm dя oyma sяnяti ilя mяшьul olur.

Fяrid musiqi alяtlяrinin hazыrlanmasыnda da atasыna yaxыndan kюmяk edir.

madяrяn, dяvяtikanы vя baшqa bitkilяrdяn hazыrlanan чaydыr.

Bu bitkilяrin qarышыьыndan hazыrlanan чay ekspedisiya цzvlяrini gцnvurmadan vя istinin doьura bilяcяyi digяr xяstяliklяrdяn qoruyur. Milli Elmlяr Akademiyasыnыn Arxeologiya vя Etnoqrafiya Иnstitutunun Oьuz-Qax ekspedisiyasыnыn rяhbяri Nяsib Muxtarov deyir ki, bцtцn arxeoloji qazыntыlar adяtяn yay aylarыna tяsяdцf edir: "Tяdqiqat aparыlan яrazilяrin яksяriyyяti isя dцzяn sahяlяrdяn ibarяt olur. Belя yerlяrdя yay hяddindяn artыq isti keчir. Uzun illяrin tяrcцbяsi gюstяrir ki, belя ist havalarda ekspedisiya цzvlяri, fяhlяlяr mцxtяlif xяstяliklяrя tutula bilяr. Belя hallarыn qarшыsыnы almaq цчцn tяbiяtin юzцndяn yыьыlan bitkilяrdяn istifadя edirik".

Hazыrda Nяsib Muxtarovun rяhbяrlik etdiyi ekspedisiya heyяti Oьuz rayonunun Kяrimli kяndinin Dяrяzяmin adlanan яrazisindя qazыntыlar aparmaqla mяшьuldur. 2006-cы ildяn bu gцnя qяdяr bu яrazilяrdя vя ona qonшu olan digяr sahяlяrdя, xцsusяn dяHюkmdar mяzarlыьыnda, Qazы yeri adlanan kurqanlar dцzцndя чoxsaylы kяшfiyat vя qazыntы iшlяri aparыlыb. "2012-ci ildя bu яra-

alt hissяsindяn tapыlan яшyalarыn aid olduьu dюvrц dяqiq tяyin etmяk чяtin olsa da,gцman etmяk olar ki, onlar son tunc, ilk dяmir dюvrцnцn keчid mяrhяlяsinя vя Xocalы-Gяdяbяy mяdяniyyяtinin heч olmasa birinci mяrhяlяsinin ortalarыna vя sonlarыna aiddir".

Axшam olmaq цzrяdir, ekspedisiya цzlяri yorьun halda dцшяrgяyя qayыdыrlar, gцnцn altыnda qыzmыш чяnin suyu ilя yuyunub чadыrыn qarшыsыnda toplanыrlar. Onlarы isti чay vя axшam yemяyi gюzlяyir. Ekspedisiyanыn yeganя qadыn цzvц Иntizar Bяdяlova hazыrladыьы yemяyi sцfrяyя qoyur. Uьurlu gцndяn sonra ekspedisiya heyяti шяn яhvalda sюhbяtlяшib, zarafatlaшaraq axшam yemяyini bitirir. Qarшыda isя uzun gecя... Kimi gцnцn yorьunluьuna yenilib dяrhal yatmaьa yollanыr, kimi чadыrыn qarшыsыnda oturub gecяnin sakitliyindя яtrafdakы bюcяklяrin sяsini dinlяmяklя dincяlir. Bir neчя saatdan sonra dцшяrgяdя tam sяssizlik чюkцr, artыq hamы yatыb. Яtrafda gяzinяnчaqqallarыn ulartыsы yorьun insanlarыn yuxusuna tяsir etmir. Sabah onlarы yeni qыzmar gцn, yeni qazыntыlar, yeni tapыntыlar vя чox kюhnя tarix gюzlяyir...

"Azad Azяrbaycan" teleradio шirkяtinin Bяdii Шurasыna sяdrи Етибар Бабайевля мцсащибя (Яввяли 19-ъу сящифядя) Xoшagяlmяz mяsяlяlяrdяn biri dя odur ki, bяzяn dublyaj цчцn heч яhяmiyyяtsiz, hяtta mentalitetimizя, mяnяviyyatыmыza zidd filmlяr seчilir. Bu seчimi kim aparыr?

Yalnыz film efirя чыxandan sonra deyirlяr ki, ona arvad-uшaьыn yanыnda baxa bilmirik. Yaxшы olardы ki, filmlяr яvvяlcяdяn seчilяrяk vahid bir studiyada dublyaj olunsun. Sonra hяmin filmin yayыm hцququ mцяyyяn mцddяtя telekanallar arasыnda bюlцшdцrцlsцn. Amma bizdя bir filmi mцяyyяn fasilя ilя цч kanal birdяn gюstяrir. Burda mяqsяd, яlbяttя ki, bяllidir: rяqibin bazarыnы юldцrmяk. Bir mяqamы da deyim, bizim telekanallar tцrk filmlяrini чox tez-tez gюstяrirlяr. Buna gюrя dя Azяrbaycanda Osmanlы tцrkcяsi daha чox qavranыlыr, nяinki Azяrbaycan tцrkcяsi Tцrkiyяdя.

Mяsяlяn, Nяsibя Zeynalovanы Tцrkiyяdя tanыmыrlar. Oьlu Cahangir Novruzov bяlkя orda dяrs dediyinя gюrя daha чox tanыyan var. Heч gюrmцsцnцzmц, Tцrkiyя kanallarыnыn

birindя "Qayыnana" filmini versinlяr?

Yaxud, baшqa bir problem: Azяrbaycanыn cizgi filmlяri yox sяviyyяsindяdir. Bizim uшaqlar cizgi filmlяrinя tцrk kanallarыndan baxыrlar.

Ona gюrя dя, kюrpя dil aчanda tцrkcя danышmaьa baшlayыr. Bцtцn dцnyada uшaq telekanallarы var. Bizdя niyя olmasыn? Amma lap tutaq ki, sabah bizdя dя belя televiziya aчыldы. Orda hansы mяhsulu gюstяrяcяyik? Televiziyanыn юz mяhsulu olmalыdыr. Tяqdirяlayiq haldыr ki, son vaxtlar filmlяrin чяkilmяsinя dюvlяt pul ayыrыr. Amma hяlя ki, istяnilяn nяticя yoxdur. Чox tяяssцf ki, bizdяki teleseriallarda qяrb dцшцncя tяrzini bir az da eybяcяr шяkildя tяqdim edirlяr: bu onu qaчыrdыr, o bunu zorlayыr. Bu bizя lazыm deyil.

Amma bunlarы bizя kцtlяvi шяkildя tяbliь edirlяr. Axы nя qяdяr olar, qяhrяman qыzыnы xilas etmяk цчцn hamыnы юldцrцr. Baшqa bir cяlbedici mюvzu yoxdur? Bяzяn чoxlarы fяxrlя deyir ki, mяn Azяrbaycan televiziyalarыna baxmыram. Axы burada fяxr edilяsi bir шey yoxdur. Яksinя, acыnacaqlы haldыr. Azяrbaycanda bu

qяdяr telekanal var. Яgяr xalq bunlarыn tяqdim etdiklяri mяhsullara baxmыrsa, bu vяziyyяtdяn чыxыш yolu haqqыnda dцшцnmяk lazыmdыr. Чцnki insanlarda milli шцuru yetiшdirяn yerli mediadыr. Sizcя nя цчцn Amerika sяfirliyi ABШ filmlяrinin burada qanunsuz yayыmlanmasыna etiraz etmirdi? Bir vaxtlar bu filmlяr videosalonlarda yayыmlanыrdы. Mяqsяd insanlarыn beyinlяrini yumaq idi.

Tamaшaчы dцшцnцrdц ki, xaricdя hamы yaь-bal iчindя yaшayыr. Hяrчяnd, reallыqda vяziyyяt belя deyil.

- Sюhbяtimizin sonunda bilmяk istяrdik, peшяnizlя baьlы baшыnыza gяlяn maraqlы hadisя olubmu? Юzцmц sыьortalamaq kimi чыxmasыn, mцsahibяlяriniz alыnmayanda nя baш verirdi redaksiyada? (Gцlцшцrцk).

- Qыrx ildir, bu iшlя mяшьulam. Mцsahibяlяrя hяmiшя mяsuliyyяtlя yanaшmышam. Kimin yanыna gedяcяyяm, nя danышacaьam, nяyi soruшacaьam, filan cavabы versя, ardыnca hansы sualы цnvanlayacaьam - bunlara olduqca ciddi hazыrlaшыrdыm. Иndi yadыma dцшяn bir

hadisяdяn danышыm. Bяstяkar Rauf Hacыyevlя yaxыn mцnasibяtim vardы.

Bяstяkarlar Иttifaqыnda gюrцшdцk.

Mцsahibя almazdan юncя otaьыndakы royalыn arxasыna keчib, onun bяstяlяdiyi mяшhur "Sevgilim" mahnыsыnы чalmaьa baшladыm. Bu hяrяkяtimdяn heyrяtlяndi. Иfamы bяyяndiyini sюylяndя sonra o mяni sorьu-suala tutdu ki, royalda чalmaьы harda юyrяnmisяn? Yяni, mцsahibяyя sualla baшlamadыm. Bir qяdяr fяrqli yanaшdыm vя ilk sualы mцsahibimdяn eшitdim. Baxmayaraq ki, atamla da Rauf mцяllimin yaxыn mцnasibяti vardы, mяni dя yaxшы tanыyыrdы, o sanki mяni юzц цчцn yenidяn "kяшf" etdi, daha sяmimi, daha mehriban danышmaьa baшladы. Nяticяdя hяqiqяtяn чox maraqlы mцsahibя alыndы. Сюhbяti yekunlaшdыranda Etibar Babayev gцlцmsяyяrяk dedi: - Bax, indi oturmuшuq bulvarda, яtraf mяnzяrя gюz oxшayыr.

Vaxt vardы bulvarda цfunяt qoxusundan gяzmяk olmurdu, hяr yeri zir-zibil bцrцmцшdц. Milli park sta-

tusu alandan sonra vяziyyяt kюkцndяn dяyiшdi. Яsaslы sahilbяrkitmя, tяmir-tikinti, yaшыllaшdыrma, iшыqlandыrma iшlяri aparыldы. Bulvar saьa-sola uzanmaьa baшladы, шяhяrin infrastrukturu dяyiшdi. Sahil parkы bir yandan Zыьa, digяr tяrяfdяn Шыx чimяrliyinя tяrяf baш alыb gedir. Yaxыn gяlяcяkdя Bakыnыn panoramы daha cazibяdar olacaq.

Amma unutmayaq ki, radio dalьalar daha geniш яrazilяrя yayыlыr. Birdяn mяsafяcя uzaqda olanlar da arzu etsяlяr, televiziya vasitяsi ilя yaxыndan gюrя bilяrlяr. Яgяr bulvara gюstяrilяn qayьы, diqqяt, mцnasibяt milli televiziyalara da olsa, gцnцn birindя mavi ekranlarыmыz daha cazibяdar olar. Bulvar bizim sahildя gяzinti, яsas istirahяt yerlяrimizdяn biridirsя, televiziyalar milli шцurumuzu, dцшцncяmizi, zюvqцmцzц, цmumi dцnyagюrцшцmцzц formalaшdыran, mяlumat bazamыzы zяnginlяшdirяn яsas цnvandыr. Чox arzu edяrdim ki, Xяzяrin sahilindя yaranan bu gюzяllik, bir gцn mavi ekranlarыmыza da gяlsin.

525-ъи гязет

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 9 (132), Сентйабр 2015

сящ.21

Д ДЙ ЙП П э эу уш шя яс си и "DИQQЯT, UШAQLAR!"

Respublikamыzыn цmumtяhsil mяktяblяrindя yeni dяrs ilinin (2015) baшlanmasы ilя яlaqяdar kцчя vя yollarda nяqliyyat vasitяlяrinin hяrяkяt intensivliyinin yцksяk olduьu bir шяraitdя mяktяblilяrin tяhlцkяsizliyinin tяmin edilmяsi, xцsusi ilя uшaq vя yeniyetmяlяrin yol hяrяkяti ilя baьlы hяyat vя saьlamlыьыnыn qorunmasы vacib mяsяlя kimi qarшыda durur.

Bu sяbяbdяn dя yeni dяrs ilinin baшlanmasы ilя яlaqяdar, Azяrbaycan Respublikasыnыn Daxili Ишlяr Nazirlyinin mцvafiq gюstяriшi яsasыnda respublika яrazisindя 10 sentyabr 2015-ci il tarixdяn "DИQQЯT, UШAQLAR!" adы altыnda hяrkяtin tяhlцkяsizliyi aylыьы keчirilmяyя baшladы vя oktyabr ayыnыn 10-na dяk davam edяcяkdir.

Daxili Ишlяr Nazirliyinin Baш Dюvlяt Yol Polisi Иdarяsinin

mяktяblilяrin yol hяrяkяti tяhlцkяsizliyinin daha yцksяk sяviyyяdя tяшkilinin tяmin olunmasы istiqamяtindя gюrdцyц iшlяrdяn biri dя, bцtцn orta mяktяblяrin qarшыsыnda gцnяш batareyalarы ilя iшlяyяn piyada keчidi yol niшanlarыnыn quraшdыrыlmasыdыr.

Yeni dяrs ilinin baшlanmasы ilя яlaqяdar olaraq Шяki Шяhяr - Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsi dя piyadalarыn, xцsusi ilя dя mяktяblilяrin yol hяrяkяti tяhlцkяsizliyinin tяшkilinin tяmin olunmasы istiqamяtindя mцяyyяn iшlяr gю-rцr.

10 sentyabr 2015-ci il tarixdя Шяki Шяhяr - Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin Tяbliьat vя тяшviqat цzrя иnspektoru пolis бaш лeytenantы Tural Niftalыyev "DИQQЯT, UШAQLAR!" adы altыnda hяrkяtin tяhlцkяsizliyi aylыьыnыn baшlanmasы barяdя Шяki шяhяr яrazisindя maariflяndirci tяdbir keчirmiшdir.

Tяdbir zamanы T.Niftalыyev "DИQQЯT, UШAQLAR!" adы altыnda hяrяkяtin tяhlцkяsizliyi aylыьы baшladы devizi ilя, yol hяrяkяti haqqыnda qanunun 40-cы maddяsinin bяndlяri, piya-dalarыn yol hяrяkяt qaydalarы yazыl-

МЯКТЯБЛИЛЯРИН ЙОЛ ЩЯРЯКЯТИ ТЯЩЛЦКЯСИЗЛИЙИ ШЯКИ ПОЛИСИ ТЯРЯФИНДЯН ЙЦКСЯК СЯВИЙЙЯДЯ ТЯМИН ЕДИЛДИ 15 sentyabr 2015-ci il tarixdя yeni dяrs ili baшladы. Hяmin gцn sяhяr saatlarыnda Шяki ШRPШnin DYPB-nin тяbliьat vя тяшviqat цzrя иnspektoru пolis бaш лeytenantы Tural Niftalыyev "ANS" vя "Kanal S" televiziyalarыna mцsahibя vermiшdir: “Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsi yeni dяrs ilinin baшlanmasы ilя яlaqяdar olaraq, 15 сентйабр 2015-ci il tarixdя nяinki, DYPB-nin YPX inspektorlarыnы, цmumiyyяtlя Polisin bцtцn xidmяt sahяlяrinin яmяkdaшlarыnы, piyadalarыn vя xцsusi ilя dя mяktяblilяrin yol hяrяkяti tяhlцkяsizliyinin daha yцksяk sяviyyяdя tяшkilinin tяmini цчцn orta mяktяblяrin qarшыsыna xidmяtя cяlb etmiшdirlяr.

Valideynlяrя mцraciяt edirik ki, azyaшlы uшaqlarыn xцsusi ilя dя Ы-ЫV sinif шagirdlяrinin mяktяblяrя aparыlmasыnы, dяrsdяn sonra mяktяblяrdяn

Mцsabiqяdя 14 шяhяr mяktяbindяn, tяxminяn мин няфяря yaxыn шagirddяn дюрд nяfяr daha fяallarы mцsabiqя iшtirakчыsы seчilmiшdir: - 1 №-li orta mяktяbin 7A sinif шagirdi Lяtifov Rяfael Rюvшяn oьlu; - 11 №-li orta mяktяbin 5S sinif шagirdi Cяfяrov Aydыn Mяhяmmяd oьlu; - 12 №-li orta mяktяbin 6B sinif шagirdi Cяfяrov Qismяt Яhmяd oьlu; - Fizika-riyaziyyat vя humanitar tяmayцllц liseyin 6B sinif шagirdi Hacыyev Fuad Ehtibar oьlu.

Tяdbir zamanы Шяki ШRPШ-nin DYPB-nin TTЦИ-ru, polis baш leytenantы Tural Niftalыyevin mяruzяsi: “Respublikamыzыn цmumtяhsil mяktяblяrindя yeni dяrs ilinin baшlanmasы

mыш 55 яdяd vяrяqяnin piyadalara, "SЦRЦCЦLЯR DИQQЯTLИ OLUN!" devizi ilя, yol hяrяkяti haqqыnda qanunun 54-cц maddяsi yazыlmыш 50 яdяd vяrяqяnin isя sцrцcцlяrя paylanmasыnы tяшkil etmiшdir.

Keчirilmiш tяdbirя Kanal S TV-nin яmяkdaшlarы da cяlb edilmiшdir.

Rayon Tяhsil Шюbяsinin mяktяb vя mяktяbяqяdяr mцяssisяlяrinin яmяkdaшlarы, mяktяblilяrin yol hяrяkяti tяhlцkяsizliyinin yцksяk sяviyyяdя tяшkil olunmasы цчцn DYP-nя yaxыndan kюmяklik gюstяrmяlidirlяr.

Яziz mяktяblilяr!

15 sentyabr 2015-ci il tarixdяn tяhsil mцяssisяlяrindя yeni dяrs ili baшlaды.

Hяr gцn siz kцчя vя yollarda avtomobillяrlя rastlaшacaq, kцчяlяr boyu hяrяkяt edib yollarы keчmяli olacaqsыnыz. Ona gюrя dя yol hяrяkяt qaydalarыna ciddi яmяl etmяk lazыmdыr ki, avtomobil qяzalarыndan uzaq olasыnыz. Шяki Шяhяr - Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsi bцtцn hяrяkяt iшtirakчыlarыnы yol hяrяkяt qaydalarыnы bilmяyя vя onlara яmяl etmяyя чaьыrыr.

ДЙП-нин ЙЩГ-дан мяктяблярарасы мцсабигяси Шяki ШRPШ-nin DYPB-si 08 oktyabr 2015-ci il tarixdя Шяki шяhяri 10 №-li tam orta mяktяbin binasыnda piyadalarыn yol-hяrяkяti qaydalarы ilя baьlы mяktяblяrarasы mцsabiqя keчirmiшdir.

gюtцrцlmяsini tяmin etsinlяr, azyaшlыlarы nяzarяtsiz buraxmasыnlar.

Bununla da siz юz uшaqlarыnыzы xoшagяlmяz hallardan, baш verя bilяcяk yol-nяqliyyat hadisяlяrindяn qorumuш olarsыnыz.

Sцrцcцlяr piyada keчidlяrindя nяqliyyat vasitяlяrinin hяrяkяti nizamlayыcы tяrяfindяn vя ya svetofor vasitяsilя nizamlanmыrsa, hяmin piyada keчidinя daxil olmuш vя ya daxil olmaqda olan piyadaya nяqliyyat vasitяsini dayandыraraq yol vermяlidirlяr. Бу щям бир сцрцъцлцк мядяниййятидир, щям дя Azяrbaycan Respublikasыnыn ИXM-nin 151-3 maddяsinin tяlяbляриня риайят едилмясидир. Якс щалда, йяни йухарыда гейд олунан гайданы позан сцрцъцляр 50 манат мябляьиндя ъяримя олунаъаглар. Шяки ДЙП бцтцн щярякят иштиракчыларыны Йол Щярякят Гайдалырына ямял етмяйя чаьырыр. ilя яlaqяdar kцчя vя yollarda nяqliyyat vasitяlяrinin hяrяkяt intensivliyinin yцksяk olduьu bir шяraitdя mяktяblilяrin tяhlцkяsizliyinin tяmin edilmяsi, xцsusilя uшaq vя yeniyetmяlяrin yol hяrяkяti ilя baьlы hяyat vя saьlamlыqlarыnыn qorunmasы vacib mяsяlя kimi qarшыda durur. DИN rяhbяrliyinin vя yerlяrdяki mцvafiq qurumlarыn bu sahяyя xцsusi diqqяt yetirmяlяri nяticяsindя юlkяdя nяqliyyat vasitяlяri sayыnыn ilbяil sцrяtlя artmasы fonunda uшaqlarla baьlы yol-nяqliyyat hadisяlяrinin vя qяzalarda юlяnlяrin sayыnыn azalmasыna baxmayaraq, cari ilin 8 ayы яrzindя respublika яrazisindя uшaq vя yeniyetmяlяrin iшtirakы ilя yol-nяqliyyat hadisяlяrindя 52 azyaшlыnыn hяlak olmasы, 152 nяfяrin isя xяsarяt almasы ciddi narahatlыq doьurur.

Bu sяbяbdяn uшaq vя yeniyetmяlяrin iшtirakы ilя yol-nяqliyyat hadisяlяrinin

qarшыsыnыn alыnmasы istiqamяtindя profilaktiki tяdbirlяrin gцclяndirilmяsi, habelя цmumtяhsil mяktяblяrindя шagirdlяrя tяhlцkяsiz davranыш vяrdiшlяrinin aшыlanmasы vя tяdris prosesinin effektliyinin yцksяldilmяsinя dюvlяt yol polisinin kюmяyinin artыrыlmasы mяqsяdi ilя yeni dяrs ilinin baшlanmasы ilя яlaqяdar 2015-ci ilin sentyabr ayыnыn 10-dan oktyabr ayыnыn 10-dяk respublika яrazisindя "Diqqяt, uшaqlar" adы altыnda hяrяkяtin tяhlцkяsizliyi aylыьы keчirilir. Шяki ШRPШ-nin DYPB-si bu istiqamяtdя bir чox iшlяr gюrmцшdцr. Цmumtяhsil mяktяblяrindя mяktяblilяrlя gюrцш keчirilir vя piyada hяrяkяt qaydalarы barяdя яtraflы mяlumat verilir.

Mяktяblilяrin yol hяrяkяti qaydalarыnыn юyrяnilmяsindя, onlarda hяvяs vя maraьыn artыrыlmasы mяqsяdi ilя qяrara gяlmiшik ki, цmumtяhsil mяktяblяri arasыnda mцsabiqя tяшkil edяk.”

Mцsabiqяdя 11 №-li orta mяktяbin 5S sinif шagirdi Cяfяrov Aydыn Mяhяmmяd oьlu (Фотода: юн ъярэядя саьдан 2-ъи) mцsabiqя iшtirakчыlarы iчяrisindя Ы yer tutmuшdur. Шяki ШRPШ-nin DYPB-nin TTЦИ-ru, polis baш leytenantы Tural Niftalыyev qalibi mцkafatlandыrmыш vя qalib vяsiqяsi tяqdim etmiшdir.

Elяcя dя T.Niftalыyev digяr mцsabiqя iшtirakчыlarыna da hяdiyyяlяr tяqdim etmiшdir.

Tяdbirdя Шяki ШTШ-nin mцdir mцavini Elxan Abdullayev, mцяllim vя valideynlяr iшtirak etmiшdir.

Tяdbir zamanы mцяllim vя valideynlяr чыxыш edяrяk T.Niftalыyevя belя bir tяdbir keчirdiyi цчцn minnяtdarlыqlarыnы bildirmiшlяr.

Сящифяни щазырлады: Садыг ФЯТЯЛИЙЕВ

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.22

№ 9 (132), Сентйабр 2015

Шяkili Яlяsgяrin muьam dцnyasы 2016-ъы илдя мяшщур ханяндя Шякили Ялясэярин 150 иллик йубилейи олаъаг.

Vaqif KЯРИМОВ, Яmяkdar Mяdяniyyяt Ишчisi Azяrbaycan xalq musiqisi gяlяcяyя bюyцk inam hissi, nikbinlik, insanы cяsur, mцbariz olmaьa sяslяyяn motivlяrlя doludur. Bizim el musiqisinin шюhrяtlяndirilmяsindя xanяndяlяrimizin bюyцk rolu olmuшdyr. Belя юlmяz el sяnяtkarlarыndan biri dя, xalqыmыzыn milli iftixarы, qцdrяtli muьam ustasы Шяkili Яlяsgяrdir.

Azяrbaycan xalq musiqisi tarыxыndя gюrkяmli xanяndя kimi tanыnan Яlяsgяr Abdullayev 1866-cы ildя Шяki шяhяrindя anadan olmuшdur. O, yoxsul valideyinlяrinя kюmяk etmяk mяqsяdilя эяnc yaшlarыndan bяnna yaninda iшlяmiшdi.

Xanяndяnin Keшtazlы Hяшimlя gюrцшц onun hяyatыnda dюnцш yaratdы.

Gяnc Яlяsgяr Keшtazlы Hяшimin qayьыsы nяticяsindя юz sяsinin qцdrяtinя inandы, mяclislяrя vя шяnliklяrя yol tapdы. Яlяsgяr gur vя mяlahяtli sяsi, muьamatы mцkяmmяl bilmяsi ilя mцasirlяrinin etimadыnы qazandы. Яlяsgяr Abdullayevin ikinci mцяllimi Bakы tacirlяrindяn biri olan Aьa Sяid oьlu Aьabala olmuшdur. Onlar Шяkidя tanыш olmuш vя birlikdя Bakыya getmiшdilяr. Baki шяhяrindя Яlяsgяr bцtцn muьamlarы mцkяmmяl ifa edirdi. Konsertlяrdя vя mяclislяrdя Cabbar Qaryaьdы oьlu, Seyid Шuшinski vя digяr xanяndяlяrlя birgя чыxыш edirdi. O, 1902-1903-cц liiяrdя Bakыda tяшkil olunmuш "Шяrq konsertlяri"ndя iшtirak etmiш, Rahab, Cahargah, Mahur, Bayatы шiraz, Segah, Rast, Шur vя sair muьamlarы ifa etmiшdir. 19051910-cu illяrdя Gцrcцstanda, Иranda, Orta Asiya Respublikalarыnda dяfяlяrlя qastrol sяfяrlяrindя olmuшdur. 1910-cu ilin fevral ayinda mяшhur Tцrk mцьяnnilяri Nцbar Яfяndi vя Mяlяk xanыm Bakыya Qastrola gяlяrkяn Шяkili Яlяsgяri юz konsertlяrinя dяvяt etmiшlяr. Konsertin ikinci шюbяsindя Яlяsgяr, tarzяn Шirin Axundov vя Saшa Oqahazaшvili ilя birlikdя яvvяl мahur, sonra isя щeyratы ritmik muьamlarыnы ifa etmiшdir.1912-1918-ci illяrdя gюrkяmli xanяndя kimi Orta Asiyanin, Иran vя Tцrkiyяnin шяhяrlяrindя konsertlяr vermiшdir.O

Иran mяclislяrinin birindя шah tяrяfindяn oыzыl medalla mцkafatlandыrыlmышdыr. Daшkяnddя keчirilяn mцsabiqяlяrdя isя bюyцk qaballa mцkafatlandыrыlmышdыr. 1913-1914cц illяrdя "Sport-Rekord" vя "Ekstofon" sяhimdar cяmiyyяtlяri tяrяfindяn Tiflis vя Kiyev шяhяrlяrindя Яlяsgяr Abdullayevin bir чox muьamlarы vя tяsniflяri, Azяr-baycan vя Gцrcц mahnыlarы qrmmafon vallarыna kючцrцlmцшdцr. Шяkili Яlяsgяr doьma Azяrbaycan dilindяn baшqa Gцrcц, Lяzgi, Fars, Юzbяk, Tacik, Tцrkmяn, tцrk, яrяb dillяrini dя mцkяmmяl bilirdi vя hяmin xalqlarыn mahnыlarыnы konsertlяrdя vя mяclislяrdя ifa edirdi. Bюyцk шairlяrimiz Hцseyin Cavid, Mikayыl Mцшviq, Mirmehdi Seyidzadя, Sяmяd Vurьun vя baшqalarы Шяkili Яlяsgяrin sяsinin vurьunu idilяr.

Mikayыl Mцшviq Яlяsgяrin qrammafon vallarыna qulaq asarkяn ilhama gяlib yazmышdы:

Cabbar Qaryaьdы oьlu demiшdir ki, Яlяsgяr biz sяni yox "Rahabы" dяfn edirik.

Gюrkяmli xanяndяlяr Cabbar Qaryaьdы oьlu, Mяшяdi Mяmmяd Fяrzяliyev, Keчячi oьlu Mяhяmmяd, Mяшяdi Cяmil Яmirov, Иslam Abdullayev, Mяcid Behbudov, Hцseyinqulu Sarabski, Seyid Шuшunski цчцn konsertlяrdя vя mяclislяr-

Шяkili xan Яlяsgяr Muьam цчцn doьuldu.

Bu zirvяdя "Rahab"ыn Bюyцk ustadы oldu.

Aldы gцldяn, чiчякdяn O, sяsinin rяngini.

Aldы яsяn kцlяkdяn "Rahab"ыn aщяngini.

Bцlbцl uчdu qяfяsdяn, Gцl aчыldы hяvяsdяn.

Gюzцm gюzяldяn doymaz, Qulaьыm incя sяsdяn.

Xanяndя Иslam Abdullayev sюylяyirdi ki, Яlяsgяrdя elя bir ustalыq vardы ki, mяclisdя oturanlarыn zюvqцnц nяzяrя alar, onlarыn ruhuna uyьun muьam vя tяsniflяr ifa edяrdi. Mяшhur tarizяn Qurban Pirimov deyяrdi ki, mяn Cabbardan sonra ikinci bir xanяndя Яlяsgяri gюrdцm, Onun чox yaьli vя ipяk kini yumшaq boьazы var.

Cabbar Qaryaьdы oьlu deyяrdi ki, Яgяr Яlяsgяrin boьazы mяndя olsaydы bцlbцlц aьacdan yerя endirяrdim. Шяkili Яlяsgяr milli musiqimizin bir чox sahяlяrindя fяaliyyяt gюstяrmiшdir. Dюvrцnцn mцsiqiчilяri vя xanяndяlяri tяrяfindяn ona "Bюyцk Яlяsgяr" adы verilmiшdir. O, tez-tez dяvяt olunduьu юlkяlяrin xalqlarы цчцn ilk nюvbяdя onlarыn da чox sevdiyi Azяrbaycan musiqisinin ustad ifaчыsы, tayы-bяrabяri olmayan sяs sahibi idi. Digяr tяrяfdяn isя qardaш xalqlarыn dillяrinя asanlыqla yiyяlяnmяsi vя юz repertuarыna hяmin xalqlarыn mahnыlarыnы daxil etmяsi onun ustalыьыnыn vя ona olan rяьbяtin rяmzi idi.

Ustad sяnяykar eyni zamanda bir чox mahnыlarыnыn mцяllifi idi. Onun ifa etdiyi muьam, tяsnif vя xalq mahnыlarы bu gцn dя юz tяravяtini itirmяmiшdir. Bюyцk xanяndя 1929-cu il aprelin birindя Bakы шяhяrindя vяfat etmiшdir.Dяfn mяrasimindя

O, юlяndя daьlarы, Daшlarы gюynяtdilяr. Яlяsgяrlя bяrabяr "Rahab"ы dяfn etdilяr.

Шякили Ялясэяр dя uzun illяr sяnяt dostluьu etmяk, qяib dostu olmaq vя sonra Bюyцk Яlяsgяrdяn ayrыlmaq чox kяdяrli, чяtin vя aьыr idi. Яfsuslar olsun ki, Яlяskяr Abdullayev saьlыьыnda layiq olduьu fяxri adlarы ala bilmяdi. Musiqi tarixindя isя "Bюyцk Яlяsgяr" vя "Rahab" muьamыnыn яvяzsiz ifaчыsы adlarыna layiq gюrцlmцшdцr. Onun яsas arzularыndan biri Шяkidяn mяшhur xanяndяlяr yetiшdirmяk idi. Sonralar Шяkidяn Xalq Artisti Яlюvsяt Sadыqov, Yunis Mяmmяdov, Иsmayыl Mustafayev, Шяmsяddin Abdullayev, Lцtvяli Mяmmяdov, Mцrшцd Mяmmяdov, Abdurrяшid Mяcidov, Nazim Иlyasov kimi xanяndяlяr yetiшdi. Bu gцn xalq artistlяri Kюnцl Xasiyeva, Gцlyaz vя Gцlyanaq Mяmmяdova bacыlarы, яmяkdar аrtistlяr Nцшabя Яlяsgяrli, Яbцlfяt

Ган йаддашы Яlяsgяr DАВУД ОЬЛУ Qara eynяkli cavan oьlan чox mцяmmalы adama oxшayыrdы. Geyimi, yeriшi baшqalarыndan fяrqliydi. Hяmiшя qara kюynяkdя, qara kostyumda gяzяrdi.

Gюrkяmindяn maьmunluq, tяrki dцnyalыq yaьыrdы. Sifяti dя qara torpaq rяngindяydi. Kim bilir, bяlkяdя dя юzцndяn dя torpaq iyi gяlirdi. Hяm dя adam arasыna чыxanda hamыdan seчilirdi. O, qяbirdяn tязяъя чыxmыш, cansыzcцssяsiz xorтдана oxшayыrdы. Gюrцnцr bu sяbяbdяn dя шяhяrdя az-az gюrцnцr, tяk-tяnha, yalqыz gяzib-dolanыrdы. Dюnцb, kimsяyя baxdыьыnы vя ya gцlцmsяdiyini hяlя gюrяn olmamышdы. Bu cяnub шяhяrindя onun nя dostu, nя dцшmяni vardы. Шяhяrin hansы mяhяllяsindя, necя yaшadыьы da чoxlarыna bяlli deyildi.

Hяftяnin cцmя gцnlяri qara eynяkli oьlan mяscidя namaz qыlmaьa gяlirdi. Dяstnяmazы da elя orda, mяscidin hяyяtin-

Nяzяrov, Mяшhur xanяndяlяr Kamalя Musayeva, Vaqif Шыxяliyev, Rяvanя Яrяbova Bakыda yaшayыr respublikamыzыn шюhrяtini lяyaqяtlя qoruyurlar. Шяki шяhяr mяdяniyyяt шюbяsi tяrяfindяn 1991-1996-cы illяrdя Шяkili Яlяsgяrin anadan olmasыnыn 125-130 illiyinя hяsr olunmuш yubiley vя xatirя gecяlяri keчirilmiшdir. 1996-cы ildя Bюyцk Яlяsgяrin 130 illik yubiley gecяsindя xalq шairimiz Bяxtiyar Vahabzadя xanяndяnin xatirяsinя шeir yazmышdыr:

dя alыrdы vя mяscidя girib namaz яhliylя birgя namaza dururdu. Allaha ibadяt zamanы oxunmasы vacib olan "Fatihя" surяsini vя baшqa dualarы dodaьыnыn altыnda astadan pычыldayыrdы vяssalam. Daha baшqalarы kimi imamыn namazdan sonra edяcяyi dini sюhbяtlяri dinlяmяyя dayanmazdы. Dinmяzcя mяscidin qapыsыndan чыxыb, gяldiyi yolla yavaш-yavaш geri qayыdыrdы. Namaz яhlisя hяr namazda, adama yovuшmaz bu xяstяhal oьlana Allahdan шяfa dilяyяrdilяr.

Diriykяn юlцyя tay olduьunu qara eynяkli oьlan юzц чoxdan bilirdi. Lakin o, bu sirri kimяsя aчmaq, demяk fikrindя heч vaxt olmamышdы. Яslindя sirrini kimяsя demяkdяn demяmяyi yaxшыydы.

Lap desяydi belя, baшыna gяlяn яlvalata kim inanacaqdы. Uzaqbaшы "zail olub" deyяcяk, nя dя ki, яlя salacaqdыlar. Bir dя ki, onun юlц vя ya diri olmasы, niyя vя nяdяn юlmяsi kimin nяyinя lazыmdы? Onsuz da hяrяnin юz dяrdi-сяri baшыndan aшыr... … Anadan sapsaьlam, gцmrah doьulmuшdu. O, чыlьыn,

nadinc bir uшaq idi. Sakitlik, dinclik nяdi bilmяzdi. Qaranquш balasы tяk hяr tяrяfя sяkяrdi. O qяdяr yaшamaq, hяyat eшqi vardы ki. onda… Sevinci, fяrяhi iчindяn kцkrяyib, hяr an daшmaqdaydы.

Bцtцn varlыьыyla hяyata baьlanmышdы. Яtrafda gюrцnяn hяr шey ona qeyri-adi, nяfis gюrцnцrdц.

Aчan чiчяklяr, cikkildяшяn quшlar, aylы-ulduzlu axшamlar, onun iч dцnyasыnы minbir nяьmяylя doldururdu. Hяlя hяyяtdя hяr gцn birgя oynadыьы o balaca qыz, qaчdыqca havada yellяnяn o qыzыn sarышыn saчlarы, cingiltili gцlцшlяri necя dя gюzяl, ecazkar idi. O zaman qara eynяkli oьlanыn юzц dя, ruhu da balaca cocuq idi. Dяrdlilяrin dяrdindяn, kef чяkяnlяrin kefindяn, dцnyanыn яcaib, mяrhяmяtsiz iшlяrindяn xяbяrsizdi. Heч nя, heч kim vecinя deyildi. Ruhяn шяn, yenilmяzdi. Yalnыz шimшяk чaxanda qorxurdu. Onda da qaчыb anasыnыn arxasыnda gizlяnirdi.

Ona nя oldusa цzцnя dяyяn o qяfil шillяdяn oldu. O zaman qara eynяkli oьlanыn artыq on beш yaшы vardы. Hяyatыnыn яn yaxшы чaьlarыydы. Heyf ki, o qя-

2001- ci ildя xanяndяnin 135 illik, 2006-cы ildя isя 140 illik yubileyляриня щяср едилмиш gecяlяr keчirilmiшdir.

2016-cы ildя Яlяsgяr Abdullayevin anadan olmasыnыn 150 ili tamam olur. Яfsuslar olsun ki, bu gцn mцsiqi sahяsilя mяшьul olan ali vя orta Иxtisas mяktяblяrindя Яlяsgяr Abdullayevin ifaчыlыq sяnяti lazыmы sяviyyяdя tяbliq olunmur. Bu sahя Azяrbaycan Respublikasы Tяhsil Nazirliyinin vя Bяstяkarlar Иttifaqыnыn diqqяtindяn kяnarda qalmышdыr.

Bir neчя il bundan яvvяl bяstяkar Eldar Mansurov vя Sяnяtшцnaslыq Doktoru Taryel Mяmmяdovun fяdakar яmяyi nяticяsindя klassik xanяndя Cabbar Qaryaьdы oьlunun, Mяшяdi Mяmmяd Fяrzяliyevin, Keчячi oьlu Mяhяmmяdin qrammafon vallarы tяmizlяnяrяk Moskvada yenidяn buraxыlmышdыr. Kaш ki, Шяkili Яlяsgяrin dя vallarыnыn aqиbяti belя olaydы. Шцbhяsiz, Azяrbaycan Respublikasы Mяdяniyyяt vя Turizim Nazirliyinin 2016-cы il цчцn tяdbirlяr planыna яsasяn Яlяsgяr Abdullayevin anadan olmasыnыn 150 illiyinя hяsr olunmuш Respublika Muьam Festifalыnыn Шяki шяhяrindя keчirilmяsi mяqsяdяuyьun olardы.

(ПРИТЧА)

fil шillя onun hяyatыnы, gяlяcяyini alt-цst elяdi. Sevincini, mяnliyini bцsbцtцn яlinnяn aldы. Kюz kimi od tutub yanan цzцnц яli ilя tutdu, kцчяdя itinя sataшdыьы sцpцrgя saqqal kiшinin arxasыnca nifrяtlя baxdы. Divara qыsыlыb, iчiniчin, sяssiz- sяmirsiz aьladы. Bu dяm sarышыn saчlы qonшu qыz yadыna dцшdц. Цzцndяki "sцpцrgя saqqal" kiшinin barmaq izlяrini qыzыn gюrяcяyindяn qorxdu.

Qorxduьu шey elя ordaca baшыna gяldi. Heч demя sarышыn qыz hяr шeyi gюrцbmцш. Kяnarda durub, onun aьlamaьыna hяqarяtlя baxыrdы. Aciz vя яfяl olduьunu qыzыn yanыnda artыq biruzя vermiшdi. Иllяr keчdi… Sarышыn saчlы qыz baшqa oьlana яrя getdi.

Qara eynяkli oьlan sevgisini, sevgilisini itirdi. Dяrdi, qяmi gцnц-gцndяn artdы. Tapdanmыш lяyaqяtlя yaшamaьыn necя aьыr olduьunu hяr gцn hiss elяdi.

Qцssяdяn qяlbi sыxыldы. Ancaq ruhdan dцшmяk dя istяmяdi.

Olub keчяnlяri bir zaman unuda bilяcяyinя bel baьladы. Qan yaddaшыnыn uшaqlыqdan ona tяlqin elяdiyi nikbinliyi, yaшamaq eшqini, heч nяyi vecinя almamaq,

tяhqir vя tяhdidlяri qulaq ardыna vurmaq kimi юzцnя mяxsus dяyяrlяrя sыьыndы. Hяyat цчцn yararsыz olan dцшdцyц mцhitя uyьunlaшmaьa cяhd elяdi. Hяtta, baшыna gяlяn o яhvalatы, sarышыn saчlы qыzы bir ara unutdu da. Sakit, tяlatцmsцz yaшadы. Nяdяnsя bu sakitliyin, unutqanlыьыn юmrц gюdяk oldu. Gцnlяrin birindя yarasыnыn qaysaьы qopdu. Иradяsi qыrыldы. Kюhnя dяrdi iчindя tцьyan elяdi. "Sцpцrgя saqqal" kiшi, onun lяnяtя gяlmiш iti, цzцnя dяyяn шillяdяn arvad kimi aьlamasы, sarышыn saчlы qыzыn hяqarяtli baxышlarы gяlib gюzlяri юnцndя durdu. Alчaldыlmыш vя tяhqir edilmiш mяnliyinin gюynяrtisi qara eynяkli oьlanы яvvяlkindяn betяr pis gцnя saldы. Юzцnя dя, ona tяslimчilik vя qorxaqlыq tяlqin eliyяn qan yaddaшыna birdяfяlik tцpцrdц. Яzab vя iztirablar iчindя чabaladы.

Sonda qara eynяkli oьlanыn ruhu layiq olduьu hяyatыn dяyяrsizliyinя tab gяtirmяdi. Gecяlяrin birindя intihar hяddinя чatdы. Cismi yuxuda ikяn onu tяrk elяdi. Ertяsi gцn qara eynяkli oьlan gecdяn-gec yataьыndan qalxdы. Иndi o, bambaшqa bir adam idi. Beyni sakitlяшmiшdi. Nя яzab, nя dя iztirab чяkirdi. Heч nяyin fяrqindя deyildi. Hisslяri, duyьularы hamыsы ruhuyla bяrabяr uчub getmiшdilяr. Ona qalan cismi, bir dя quru nяvяs idi.

№ 9 (132), Сентйабр 2015

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

Avtomobil dayanacaqlarы: qanunun tяlяbi vя real vяziyyяtin tяhlili dayanacaqlarы vя ya bяlяdiyyяlяrin qяrarыna яsasяn mцяyyяn edilmiш yerlяrdя bцtцn nюv nяqliyyat vasitяlяrinin daimi vя ya mцvяqqяti dayanacaqlarы цчцn Vцqar юdяniш hяr bir nяqliyyat vasitяsi TOFИQLИ, цчцn sutkada 0,1 manatdan чox "Bяlяdiyyяlяrin olmamaqla dayanacaqlarы tяшkil edяn шяxslяr tяrяfindяn mцvafiq fяaliyyяtinin bяlяdiyyяnin bцdcяsinя юdяnilir." tяbliьi" Etiraf edilmяlidir ki, yuИB-nin sяdri xarыda adычяkilяn Qanunun bir sыra digяr maddяlяrindя mцяyyяn Azяrbaycan bяlяdiyyя qeyri-mцяyyяnlik olsa da, bu sisteminin mюvcud durumunu maddяdя hяr bir mяqam konkert tяhlil etdikdя uьurlarla yanaшы, gюstяrilir. Yяni bu maddяyя bir sistemin qarшыlaшdыьы bir sыra kimsя etiraz edя bilmяz. ciddi problemlяri gюrmяmяk Bir mяqamы da vurьulamцmkцn deyil. Bu problemlяrin maq yerinя dцшяrdi ki, adычяkilяn mюvcudluьu nяticяdя bяlяdiy- qanunlardan irяli gяlяrяk hяmin yяlяrin maliyyя durumuna mяn- dюvrdя Bakы Шяhяr Иcra Hakimiyfi tяsir etmяklя, sakinlяrin qar- yяti baшчыsыnыn paytaxtda olan шыlaшdыьы problemlяrin hяllini dayanacaqlarыn bяlяdiyyяlяrя velяngidir. rilmяsi barяdя sяrяncam imzalaQeyd edяk ki, bu prob- yaraq (01.09.2000-ci il tarixli № lemlяrdяn biri dя avtomobil da- 849 saylы) dayanacaqlarы mцvяqyanacaqlarыyla baьlыdыr. qяti olaraq bяlяdiyyяlяrin istiЮncя mяsяlяnin hцquqi tяrяfinя diqqяt yetirяk. 1999-cu ildя prezident tяsdiqindяn sonra qцvvяyя minяn "Bяlяdiyyяnin maliyyяsinin яsaslarы haqqыnda" Qanunun 7.1.6 maddяsindя, hяmчinin 2001-ci ildя qцvvяyя minяn "Yerli vergilяr vя юdяniшlяr haqqыnda" Qanunun 9.1.5.maddяsinя яsasяn bu istiqamяtdяn daxil olan юdяniшin yerli orqanlara aid edilmяsi birmяnalы olaraq gюtяrilir.

Belя ki, "Yerli (bяlяdiyyя) vergilяr vя юdяniшlяr haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn Qanunun 9.1.5. maddяsindя yazыlыb: "9.1.5. Бяlяdiyyя яrazilяrindя hцquqi vя fiziki шяxslяrя mяxsus olan ixtisaslaшdыrыlmыш avtomobil dayanacaqlarы vя ya bяlяdiyyяlяrin qяrarыna яsasяn mцяyyяn edilmiш yerlяrdя bцtцn nюv nяqliyyat vasitяlяrinin daimi vя ya mцvяqqяti dayanacaqlarы цчцn юdяniш. Bu юdяniш hяr bir nяqliyyat vasitяsi цчцn sutkada 0,1 manatdan чox olmamaqla mцяyyяn edilir."

Adiчяkilяn Qanunun 11.3 maddяsindя isя qeyd olunur: "11.3. Bu Qanunun 9.1.5.-ci maddяsindя gюstяrilяn юdяniшlяr hяr bir юdяyicidяn tutularaq, bяlяdiyyяlяr tяrяfindяn mцяyyяn edilmiш mцddяtlяrdя vя qaydalarla bяlяdiyyяlяrя юdяnilir."

Bu Qanundan irяli gяlяrяk Azяrbaycan Respublikasы Vergilяr Nazirliyinin 13 may 2015ci il tarixli яmri ilя tяsdiq edilmiш "Yerli (bяlяdiyyя) vergi vя юdяniшlяrin hesablanmasы, юdяnilmяsi vя uчotu ilя baьlы Metodiki Vяsait"dя dя aчыq-aydыn yazыlыr: "7.5. Bяlяdiyyя яrazilяrindя hцquqi vя fiziki шяxslяrя mяxsus olan ixtisaslaшdыrыlmыш avtomobil dayanacaqlarы vя ya bяlяdiyyяlяrin qяrarыna яsasяn mцяyyяn edilmiш yerlяrdя bцtцn nюv nяqliyyat vasitяlяrinin daimi vя ya mцvяqqяti dayanacaqlarы цчцn юdяniш."

"Bяlяdiyyя яrazilяrindя hцquqi vя fiziki шяxslяrя mяxsus olan ixtisaslaшdыrыlmыш avtomobil

dя mяntiqlя yanaшsaq, hяm dюvlяt mцlkiyyяtindя olan, hяm шяxsi mцlkiyyяtdя, hяm dя bяlяdiyyяnin fondunda olan torpaqlar aiddir. Vя bu qaydalar qanunda qeyd edildiyi kimi bяlяdiyyя tяrяfindяn tяsdiq olunur.

Bir чox bяlяdiyyяlяr mяhяllяdaxili gecя dayanacaqlarыnы tяшkil etmяyя чalышsalar da, hazыrda onlar ciddi maneя ilя цzlяшmяk mяcburiyyяtindя qalыb. Bu gцn bяlяdiyyяlяr tяrяfindяn yыьыlan vяsait, ancaq avtobuslarыn son dayanacaqlarыndan яldя edilir. Бu istiqamяtdя apardыьыmыz tяhlil vя araшdыrmalardan belя qяnaяtя gяlя bilяrik ki, Bakы Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin tяsяrrцfat hesablы Xцsusi Tяyinatlы Avtonяqliyyat Иdarяsi, o cцmlяdяn digяr юzяl strukturlar bu vяsaiti юdяmяkdяn nяdяnsя чяkinirlяr. Mяhz Xцsusi Tяyinatlы Avtonяqliyyat Иdarяsi tяrяfindяn bяlяdiyyяlяrя yazыlmыш cavablara diqqяt yetirsяk gюrя bilяrik ki, bu strukturun hц-

сящ.23

2015-ci августун 27-30-да Balakяn шяhяrindя Tayboks цzrя kadetlяr arasыnda vя UшuСанда цzrя Yeniyetmяlяr Kadetlяr arasыnda Azяrbaycan Birinciliyi kecirilиб.

Hяmin бirincilikdя Шяki komandasы dюrd kulubla tяmsil olunmuшduр. Шяki Taypin idman klubu iki idmancы ilя Uшu nюvu цzrя yarышa qatыlmыш vя hяr iki

tяmsil олунмушлар. Cяngavяr idman klubunun yetirmяlяri Tayboks idman nюvц цzrя 4 idmanчы ilя, Uшu idman nюvц цzrя 10 idmanчы ilя tяmsil olunmuшlar. 2006-2007-cы ilдя анадан олмуш вя +36 kq чяки дяряъясиндя Mяmmяdov Rasim 2 yerи, 2004-2005-ci ilдя анадан олмуш вя 40 kq чяки дяряъясиндя Hяmidov Aslan iki doyцш kecirяrяk 1 yerи qazanmышdыр. Диэяр идманчыларымыз - Musayev

3 ГЫЗЫЛ, 5 ЭЦМЦШ вя 15 БЦРЦНЪ МЕДАЛ fadяsinя vermiш vя bu addыmыnы "icra hakimiyyяti orqanlarы tяrяfindяn bяlяdiyyяlяrin maliyyя problemlяrinin hяll olunmasыna kюmяk mяqsяdi ilя" hяyata keчirildiyi bildirilmышdir...

Belяliklя, "bяlяdiyyя яrazilяrindя olan hцquqi vя fiziki шяxslяrя mяxsus olan ixtisaslaшdыrыlmыш avtomobil dayanacaqlarы vя ya bяlяdiyyяlяrin qяrarыna яsasяn mцяyyяn edilmiш yerlяrdя bцtцn nюv nяqliyyat vasitяlяrinin daimi vя ya mцvяqqяti dayanacaqlarы цчцn hяr bir nяqliyyat vasitяsi цчцn sutkada 0,1 manatdan чox olmamaqla" юdяniшlяr bu шяxslяr tяrяfindяn yerli bцdcяyя юdяnilmяlidir."

Bu gцn real vяziyyяt isя ondan ibarяtdir ki, dayanacaq sahiblяri olan hцquqi vя fiziki шяxslяr bяlяdiyyяlяrя Qanunla aid edilяn юdяniшi hяyata keчirmir vя heч buna maraq da gюstяrmirlяr. Bu gцn bizdя olan digяr mяlumata gюrя, Bakы bяlяdiyyяlяrinя vяsaitin kючцrцlmяmяsindяn baшqa, aidiyyяti icra strukturlarы tяrяfindяn bяlяdiyyяlяrя sяrbяst шяkildя dayanacaq tяшkilinя dя imkan verilmir. Sяbяb kimi onlarыn torpaq mцlkiyyяtinя sahibi olmamasы gюstяrilir. Demяliyяm ki, bu sadяcя bяhanяdir. Qanunda bяlяdiyyя яrazilяrindяn sюhbяt gedir. Bяlяdiyyя яrazilяrinя, isя sa-

quqшцnaslarы istяr Ulu юndяr Heydяr Яliyev, istяrsя dя cяnab prezident Иlham Яliyev tяrяfindяn imzalanan Qanunlarыn mяzmunundan bяlkя dя xяbяrsizdir.

Nяticя olaraq demяk olar ki, onlarca mцxtяlif sяpgili bяhanя gяtirmяkdяnsя mцvafiq aidiyyяti orqanlar avtodayanacaqlardan daxil olan юdяniшlяrin yerli bцdcяyя aid edilmяsini qяbul etmяli, яldя olunan vяsaitdяn yerli bцdcяyя aid olan hissяnin юdяnilmяsini tяmin etmяlidirlяr. Nяzяrя almaq lazыmdыr ki, dюvlяt bu gцn bяlяdiyyяlяrin inkiшafыna maraqlыdыr. Mяhz bu maraьыn nяticяsiydi ki, cяnab prezident Иlham Яliyevin imzasыyla юtяn iki il яrzindя yerli orqanlarыn inkiшafыnы tяmin edяn, onlarыn qarшыlaшdыьы problemlяrin hяllinя yюnяlяn onlarca hцquqi sяnяd tяsdiqlяnib.

Son olaraq bir mяqamы da qeyd edяk ki, "Bяlяdiyyяlяrin statusu haqыnda" haqqыnda Qanunun 47 maddяsindя birmяnalы olaraq qeyd olunur: "Yerli юzцnцidarяnin Azяrbaycan Respublikasы Konstitusiyasы vя qanunlarы ilя mцяyyяnlяшdirilmiш hцquqlarыnыn mяhdudlaшdыrыlmasы qadaьandыr".

Gяlin qanunlarыmыzdan irяli gяlяn mяqamlara hюrmяtlя yanaшaq.

Беледиййе.инфо

idmanчы 3-ъц yerlя yarышы sona vurmuшlar. Taypin idman klubunun rяhbяri idman ustasы Soltan Иsrafilovdu. Шяki Rabitя idman klubu Uшu цzrя 8 idmanчы vя 2 mяшqчi ilя tяmsil olunmuшdular.

Rabitя idman klubunun idmanчыlarы 1 qыzыl, 3 эцmцш вя 2 bцrцnc medal qazanmышlar. Шяki Xan idman klubu Uшu цzrя 9 idmanчы, 1 mяшqчi ilя tяmsil olunmцш vя1 эцmцш, 5 bцrцnc medal qazanmышlar. Шяki Sяrxan vя Faiq adыna Cяngavяr idman klubu 14 idmanчы vя 1 mяшqчi ilя Tayboks vя Uшu цzrя Birinciliдя

Яvvяl 3-ъц, Иsrafilov Fikrяt 1-ъи, Abdullayev Fяrid, Bяkirov Coшqun, Mustafazadя Mustafa, Mustafayev Mustafa, Иbrahimov Nяrman, Иsmayilov Иlkin вя Abdulhяmidov Elшяn 3-ъц yerляри tutmuшlar.

Cяngavяr idman klubunun idmanчыlarыnы bu yarышa дцnya чempionu Иlqar Иbrahimov hazыrlamышdыр. Цмцмиййятля, Шяki idmanчыlarы bu Azяrbaycan Чempionatindan 3 qыzыl, 5 эцmцш вя15 burunc medal qazanmышlar.

Илгар ИБРАЩИМОВ

ЕТИБАРСЫЗ ЩЕСАБ ЕДИЛИР Шяки шящяри, Мухтар Щаъыйев кцчяси, ев 8 цнванда йашайан Ъаббаров Руслан Бящрам оьлунун адына верилмиш Шяхсиййят Вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр." Шяки району, Баш Шабалыд кянд сакини Абдуллайев Камран Ниймят оьлунун адына верилмиш Шяхсиййят Вясигяси вя Сцрцъцлцк Вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр."

Аьъабяди району, М.Я.Рясулзадя кцч., ев 143дя гейдиййатда олан Ъавадов Намиг Гянбяр оьлунун адына верилмиш Шяхсиййят вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

Шяки шящяр, Фуад Абдурращманов кцчяси, дюнэя 5, ев 11 цнванда йашайан Ясэяров Ариф Йунус оьлунун адына ве-рилмиш Шяхсиййят вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

Шяки шящяри, 25-ъи р-н., М.Я.Рясулзадя кцчяси, далан 17, ев 8 цнванда йерля-шян евин Сялимов Рясул Муса оьлунун адына верилмиш Купчасы вя Техники Паспорту итдийи цчцн етибарсыз сайылыр."

Шяки району, Юрйят кяндиндя гейдиййатда олан Мащмудова Чинаря Кярям гызынын адына верилмиш Шяхсиййят вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

Шяки району, Гохмуг кянд сакини Сядийев Щясянпаша Мяммяд оьлунун адына верилмиш Торпаг сянядляри итдийи цчцн етибарсыз щесаб едилир.

Шяки району Гохмуг кяндинин Гарабулаг яразисиндя гейри-йашайыш бинасы олан йемякхананын Сямядов Натиг Мащмуд оьлунун адына верилмиш Мцлкиййят Щцгугуна Верилмясиня Даир 27 №-ли Гейдиййат вясигяси итдийи цчцн етибарсыз щесаб едилир."

Шяки шящяр, Н.Няриманов кцчяси, 11/1 цнванда йашамыш Мяммядов Елчин Нуряддин оьлуна мяхсус Шяки шящяри, Йемчилик яразисиндя йерляшян 0,58 ща торпаг сащясинин "Торпаьа мцлкиййят щцгугуна даир Дювлят Акты" итдийи цчцн етибарсыз щесаб едилир. Шяки шящяри, 19-ъу р-н, Баьбанлар кцчяси, ев 61/14 цнванда гейдиййатда олан Абдулщямидов Елшян Йафяс оьлунун адына верилмиш Шяхсиййят вясигяси итдийи цчцн етибарсыз щесаб едилир."

ØßÊÈ ØßÊÈ ÁßËßÄÈÉÉßÑÈ Гязет 2005-ъи илин август айындан няшр едилир

№ 9 (132), Сентйабр 2015

ДИГГЯТ! ИНТЕРНЕТ ИСТИФАДЯЧИЛЯРИНИН НЯЗЯРИНЯ: БИЗИМ WEB СЯЩИФЯЛЯРИМИЗ: http://sheki.io.ua http://belediyye.io.ua h t t p : / / b e l e d i y y e . s h e k i . o rg http://sheki-municipality.narod.ru http://issuu.com/shekibelediyyesi http://facebook.com/shekibelediyyesi

ТЯБРИК ЕДИРИК

"Шяki folklor юrnяklяri" AMEA Folklor Иnstitutunda bюlgя folkloruna dair daha bir kitab - "Шяki folklor юrnяklяri" kitabыnыn ЫЫ cildi nяшr olunub.

Layihяnin mцяllifi AMEAnыn mцxbir цzvц Muxtar Kazыmoьlu - Иmanov, materiallarыn toplayыcыsы vя kitabыn tяrtibчisi fil.ц.f.d., dos.

Lяman Vaqifqыzы - Sцleymanovadыr. Bu kitab Шяkinin Gюynцk mahalыndan toplanmыш folklor mяtnlяrini яhatя edir. Bu cild bюlgяlяrimizdяn toplanыb чap olunmuш kitablar arasыnda bцtюv bir rayona yox, mahala hяsr olunmuш ilk kitabdыr.

Физика-рийазиййат елмляри доктору, Азярбайъан Педагожи Дювлят Университенин досенти, щямйерлимиз Вагиф Мустафа оьлу Ъаббарзадянин октйабрын 14-дя анадан олмасынын 70 иллийидир.

Щямйерлимиз, мцщяндис-йазычы, узун мцддят “Шяки Бялядиййяси” гязети иля ямякдашлыг едян вя мараглы йазылары иля охуъуларымызын ряьбятини газанмыш Акиф Саламоьлу “Гызыл гялям” мцкафаты иля тялтиф едилмишдир.

Азарбайъан Республикасынын Президенти Илщам Ялийевин 2 октйабр 2015-ъи ил тарихли Сярянъамы иля Шяки шящяр 8 сайлы орта мятябин директору Сяттар Сабир оьлу Ялясэярли “Тярягги” медалы иля тялтиф едилмишдир.

Шякидя танынмыш вя юзцнямяхсус йери олан, охуъулар тяряфиндян лайигинъя гиймятляндирилян “Реэион медиасы” гязетинин баш редактору Баба Мирзяханлынын 2015-ъи ил сентйабрын 28-дя 60 йашы тамам олмушдур.

Бу мцнасибятля Шяки Бялядиййясинин коллективи Вагиф мцяллими тябрик едир, она мющкям ъан саьлыьы, узун юмцр, педагожи вя елми фяалиййятиндя даща бюйцк уьурлар арзулайыр.

Бу мцнасибятля Шяки Бялядиййясинин коллективи Акиф Саламоьлуну тябрик едир, она мющкям ъан саьлыьы, узун юмцр вя эяляъяк йарадыъылыьында даща бюйцк мцвяффягиййятляр арзулайыр.

Бу мцнасибятля Шяки Бялядиййясинин коллективи Сяттар мцяллими бцтцн Шяки иътимаиййяти адындан тябрик едир, она мющкям ъан саьлыьы, узун юмцр вя педагожи фяалиййятиндя даща бюйцк уьурлар арзулайыр.

Бу мцнасибятля Шяки Бялядиййясинин коллективи Баба Мирзяханлыны тябрик едир, она мющкям ъан саьлыьы, узун юмцр вя мятбуат сащясиндяки фяалиййятиндя даща бюйцк уьурлар арзулайыр.

АШЫГ САКИТ КЮЧЯРИ Йазычы Рясул Илмяддиноьлунун октйабр айында “Ашыг Сакит Кючяри” адлы китабы ишыг цзц эюрмцшдцр. Китаб Азярбайъан Ашыг сянятиндя юз дясти-хятти иля сечилян, Дядя Шямширин сонунъу шаэирди олмуш, онун адына лайиг ел сяняткары кими юлкямиздя вя Даьыстанда бю-

йцк шющрят газанмыш устад Ашыг Сакит Кючяри (Гурбанов Сакит Мащмуд оьлу) щаггында достларынын вя танышларынын хатиряляри ясасында щазырланмыш бядии-сянядли хатиряляр топлусудур. Китабын редактору вя юн сюзцн мцяллифи шаир-публисист Шащид Мяммядкяримовдур.

Е Л А Н ЯЗИЗ ОХУЪУЛАРЫМЫЗ!

Тезликля “ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ” гязетиня 2016-ъы ил цчцн абуня кампанийасы башлайаъаг. Гязетимизя абуня олмаг цчцн “Азярмятбуатйайым” АСЪ-нин Шяки Шюбясиня, “ГАЙА” мятбуатйайымын Шяки Шюбясиня вя Шяки Реэионал Почт Шюбясиня мцраъият едя билярсиниз.

Гязетин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин sheki-ih.gov.az вя АзярТАъ-ын азертаэ.эов-аз интернет сайтларындан истифадя олунмушдур.

Тясисчи: Шяки Бялядиййяси Баш редактор: Мурад Нябибяйов

Редаксийанын цнваны: Шяки шящяри, АЗ5500, М.Я.Рясулзадя пр.182, 2-ъи мяртябя Тел: +(994 24) 244 28 02 Моб: +(994 50) 310 69 57 Е - м а и л : murad.nabibekov@mail.ru

www.issuu.com/shekibelediyyesi

Bюlgяlяrimizdяn toplanmыш digяr kitablar kimi bu kitabыn da юzцnяmяxsus cяhяtlяri var. Kitaba salыnmыш materiallarыn bюyцk яksяriyyяtini mifoloji mяtnlяr tяшkil edir. Halыn keчi dюnяrgяsi - Unuqay, Halыn xoruz dюnяrgяsi, Vяhшi adam, Sцleysin, Xortdan kimi personajlar Azяrbaycan folkloru цчцn tamamilя yenidir. Halыn qadыn dюnяrgяsi, Яzrayыl, Cin, Xыdыr Nяbi, Xыdыr Иlyas, Naxыш mifoloji personajlarы Azяrbaycan folkloru цcцn yeni olmasalar da, indiyяdяk nяшr olunmuш heч bir folklor toplusunda bu personajlarla baьlы bu qяdяr mяtn bir yerdя чap olunmayыb.

Ovчuluqla baьlы mяtnlяrdя ovчular, ov hяddi, ovun gцdцkчцlяri, Sцley vя yaxud Иsgяndяr quшu haqqыnda maraqlы informasiyalar cяmlяшib. Pirlяrlя baьlы xeyli sayda rяvayяt dя kitabda юzцnя yer alыb. Pir baba, Шeyx Яhmяd baba, Hacы Salah baba, Mahmud Axund baba, Mцtцbillah baba, Tamam nяnя, Sarыlыq ziyarяti, Qяbiz ziyarяti, Dяmirov ziyarяti, Sцdlц bulaq, Aьasы babanыn bulaьы, Beшik daшы, Яjdaha daшы, Palыd baba ziyarяtlяri ilя baьlы mяtnlяr Gюynцk mahalыnda geniш yayыlыb. Rяvayяtlяrin bir hissяsini dя Molla Cuma ilя baьlы rяvayяtlяr vя mцxtяlif mюvzulu rяvayяtlяr tяшkil edir. Kitaba daxil olunmuш materiallarыn bir qismi etnoqrafik mяtnlяrdir. Mцxtяlif dualar, yaьыш kяsdirmя vя yaьdыrma, toy vя yas adяtlяri, Mюvlud mяrasiminin keчirilmя qaydalarы ilя baьlы mяtnlяr bu baшlыq altыnda юzцnя yer alыb.

Bayatыlar, aьыlar vя paremioloji vahidlяr dя diqqяti cяlb edir. Gюynцk mahalыnda bayatы formasыnda sюylяnilяn aьыlarla yanaшы, nяsr formasыnda deyilяn aьыlar da geniш yayыlыb.

Kitaba salыnmыш materiallarыn bir юzяlliyi dя onlarыn Gюynцk шivяsindя verilmяsidir.

Sюylяyici pasportlaшdыrыlmasыnda mяtnlяrin toplanma tarixlяri dя qeyd edilib.

Kitabыn sonuna maraqlы шяkillяr яlavя olunub.

Щесаб нюмряси: Азярбайъан Бейнялхалг Банкынын Шяки филиалы, Код: 805410 ВЮЕН: 9900001881 Мцхбир щесабы: 0137010002944 S.W.И.Ф.Т. БИК ИБАЗАЗ 2Х Шяки Бялядиййяси, Щесаб Но: 33308019449336503266 ВЮЕН 3000086531

folklorinstitutu.com Гязет 27 ийул 2005-ъи илдя Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийиндя гейдиййатдан кечиб. Гейдиййат № 1458. Тираж 500. Чапа щазырланыб: 12 октйабр 2015-ъи ил Гязет “ЗАМАН-АЗЯР” ММЪ-нын мятбяясиндя чап олунуб.

www.belediyye.sheki.org