Sheki belediyyesi, № 08 (166) Avqust 2018

Ш ШЯ ЯК КИ И

ÌßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÌ, ÑßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÍ, ÍÅÚß ×ÛÕÀÐ ÃÀÐÀÍËÛÃËÀÐ ÀÉÄÛÍËÛÜÀ?!

БЯЛЯДИЙЙЯСИ Нewspaper № 08 (166), Август 2018

оф

SHEKI

MUNICIPALITY Гязет 2005-ъи илдян няшр едилир

www.belediyye.sheki.city

ВЯТЯНИМИЗИН ГАНЛЫ ТАРИХИ И Ш Ь А Л Е Д И Л М И Ш Т О Р П А Г Л А Р Ы М Ы З ГЯРБИ АЗЯРБАЙЪАН ХАНКЯНДИ ХОЪАЛЫ ШУША ЛАЧЫН ХОЪАВЯНД КЯЛБЯЪЯР АЬДЯРЯ АЬДАМ ФЦЗУЛИ ЪЯБРАЙЫЛ ГУБАДЛЫ ЗЯНЭИЛАН

декабр, 1988 26.12.1991 26.02.1992 08.05.1992 18.05.1992 02.10.1992 02.04.1993 07.07.1993 23.07.1993 23.08.1993 23.08.1993 31.08.1993 29.10.1993

УНУТМАЙАГ! ФЦЗУЛИ, ЪЯБРАЙЫЛ ВЯ ГУБАДЛЫНЫН ИШЬАЛЫНДАН 25 ИЛ КЕЧДИ

Шякидя йени истифадяйя верилмиш ушаг баьчасы (Ятрафлы 3-ъц сящифядя)

"Poeziyamыzыn Bяxtiyarы"

Fuad Muradov: “ Diaspor gяnclяrinin ilk dяfя keчirilяn yay dцшяrgяsinя maraq bюyцkdцr.”

Шякидя Xalq Шairi Bяxtiyar Vahabzadяnin anadan olmasыnыn 93-cц ildюnцmцня щяср едилмиш “Поезийамызын Бяхтийары” adlы kitab sяrgisi tяшkil olunuб.

“Prezident Иlham Яliyevin Sяrяncamы ilя 2018-ci ilin юlkяmizdя "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Иli" elan edilmяsi ilя яlaqяdar Komitя olaraq qяrara aldыq ki, diaspor gяnclяrinin Ы yay dцшяrgяsi Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 100 illiyinя hяsr olunsun. Bizim bюyцk planlarыmыz var. Иstяyirik ki, belя dцшяrgяlяri ildя bir neчя dяfя tяшkil edяk. Чцnki bu layihяyя чox bюyцk maraq var. Biz bu qяdяr bюyцk maraьыn olacaьыnы gюzlяmirdik.” Бu sюzlяri Diasporla Иш цzrя Dюvlяt Komitяsinin

августун 16-да mцasir Azяrbaycan яdяbiyya-tыnыn gюrkяmli nцmayяndяsi, xalq шairi Bяxtiyar Vahabzadяnin doьum gцnц иди. Яsяrlяri vя ictimai fяaliyyяti ilя bцtцn tцrk dцnyasыnыn sevimlisi olan qцdrяtli sяnяtkar 1925-ci ildя Шяkidя anadan olmuшdur. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin tяшkilatчыlыьы ilя bu gцn sяhяrimizdя xalq шairinin hяyat vя yaradыcыlыьыna hяsr olunmuш silsilя tяdbirlяr keчirilmiш, onun adыnы daшыyan parkda ucadыlmыш abidяsi юnцnя gцlчiчяk dяstяlяri qoyulmuшdur.

sяdri Fuad Muradov Шяkidя diaspor gяnclяrinin Ы yay dцшяrgяsinin aчыlыш mяrasimindя jurnalistlяrя mцsahibяsindя deyib.

Komitя sяdri bildirib ki, dцшяrgя iшtirakчыlarыnыn seчimi tam шяffaf шяraitdя, qeydiyyat aparыlaraq hяyata keчirilib. Builki dцшяrgяdя dцnyanыn 37 юlkяsindяn 140 gяnc iшtirak edir. Mцraciяtlяrin sayы isя 700-dяn чox olub. “Иnanыram ki, gяnclяr gяlяcяkdя Azяrbaycanы xaricdя чox yaxшы tяmsil edяcяklяr. Biz onlarla fяxr edяcяyik.” - deyя Fuad Muradov bildirib.

Шяki Rayon Mяrkяzlяшdirilmiш Kitabxana Sisteminin Nakam adыna Mяrkяzi Kitabxanasыnda "Poeziyamыzыn Bяxtiyarы" adlы kitab sяrgisi tяшkil olunmuш vя sяnяtkarыn яdяbiyyatыmыz tarixindя xidmяtlяrinя hяsr edilmiш яdяbi-bяdii tяdbir keчirilmiшdir. Tяdbirdя чыxыш edяnlяr Bяxtiyar Vahabzadяnin Azяrbaycan sюz sяnяtinin inkiшafыnda xidmяtlяrindяn geniш шяkildя bяhs etmiшlяr. Bяdii qiraяt ustalarыnыn vя шagirdlяrin ifasыnda шairin ayrы-ayrы шeirlяrindяn nцmunяlяr sяslяndirilmiшdir.

сящ. 2

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 08 (166), Август 2018

Daxili iшlяr naziri 880 няфяр Шяkidя vяtяndaшlarы тялябя ады qяbul edib газанды

Prezident Иlham Яliyevin tapшыrыьыna яsasяn, mяrkяzi icra hakimiyyяti orqanlarы rяhbяrlяrinin шяhяr vя rayonlarda vяtяndaшlarыn qяbulu cяdvяlinя uyьun olaraq, daxili iшlяr naziri, general-polkovnik Ramil Usubov avqustun 25-dя Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsindя daxili iшlяr orqanlarыnыn fяaliyyяti vя sяlahiyyяti ilя baьlы mяsяlяlяrlя яlaqяdar nюvbяti qяbul keчirib.

Daxili Ишlяr Nazirliyinin mяtbuat xidmяtindяn AZЯRTAC-a bildiriblяr ki, qя-

bulda Шяki dя daxil olmaqla Balakяn, Qax, Oьuz, Zaqatala vя Qяbяlя шяhяr vя ra-

yonlarыnыn sakinlяrindяn, eyni zamanda, hяmin bюlgяdя mяskunlaшmыш qaчqыn vя mяcburi kючkцnlяrdяn mцraciяt edяn 21 nяfяr iшtirak edib.

Vяtяndaшlarы шяxsяn dinlяyяn nazir onlarы narahat edяn problemlяrin operativ шяkildя, mюvcud qanunvericiliyя uyьun hяlli цчцn aidiyyяti baш idarя vя xidmяt rяislяrinя konkret tapшыrыqlar verib. Mцraciяtlяrin bюyцk яksяriyyяti elя yerindяcя юz hяllini tapыb, polisin fяaliyyяtinя aid olmayan яrizяlяrin aidiyyяti цzrя digяr dюvlяt orqanlarыna gюndяrilяcяyi nяzяrя чatdыrыlыb.

Tяdbirdя iшtirak edяnlяr gюstяrilяn diqqяt vя qayьыya, bюlgяlяrdя mцtяmadi olaraq vяtяndaшlarыn qяbulunun tяшkilinя, icra orqanlarыnыn rяhbяrlяri tяrяfindяn mцraciяtlяrinя operativ mцnasibяtя vя hяssas yanaшыlmasыna gюrя dюvlяtimizin baшчыsыna minnяtdarlыq edib, onun юlkяmizin sцrяtli inkiшafыna yюnяlmiш ardыcыl, mяqsяdyюnlц vя qяtiyyяtli siyasi kursunu hяr zaman dяstяklяyяcяklяrini vurьulayыblar.

"Cцmhuriyyяt tariximiz, qцrurumuzdur" 2018-ci ilin Azяrbaycan Respublikasыnda "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Иli" elan edilmяsi haqqыnda Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin 10 yanvar 2018ci il tarixli Sяrяncamыndan irяli gяlяn vяzifяlяrin icrasы ilя baьlы Azяrbaycan Respublikasы Prezidenti yanыnda Bilik Fondunun tяшkilatчыlыьы vя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin dяstяyi ilя avqustun 20-

siyasяtindя varislik prinsipinin hazыrda uьurla davam vя inkiшaf etdirildiyi konkret faktlarla diqqяtя чatdыrыb. Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyevin vя Birinci vitse-prezident Mehriban Яliyevanыn birbaшa rяhbяrliyi vя tяшkilatчыlыьы ilя iшlяnib hazыrlanan, uьurla yerinя yetirilяn Azяrbaycan dюvlяtinin mяdяniyyяt siyasяtinin prioritetlяri, sosial mяqsяdlяr vя mяnяvi dяyяrlяr baxыmыn-

can Xalq Cцmhuriyyяtinin ilk hюkumяt rяhbяri Fяtяli xan Xoyski olmaqla, bu torpaьыn yetirmяlяrinin dюvlяtчiliyimizin bяrqяrar olmasыnda, qorunub saxlanmasы vя mюhkяmlяnmяsindя mцhцm xidmяtlяri tarixi faktlarla diqqяtя чatdыrыlыb.

Tяdbirdя Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin tarixinя, qurucularыnыn adlarыnыn яbяdilяшdirilmяsinя dair dюvlяtimizin baшчыsыnыn imzaladыьы sяnяdlяrin

dя Шяki шяhяrindя milli-mяnяvi vя mяdяni dяyяrlяrin tяbliьi istiqamяtindя maariflяndirici tяdbir keчirilib.

dan kulturoloji mahiyyяti, qanunvericilik tяminatы, hяmчinin milli mяdяniyyяtin mahiyyяti vя onun mцhafizяsinя dair dюvlяt tяdbirlяri vя digяr mюvzular цzrя яtraflы fikir mцbadilяsi aparыlыb.

Tяdbirdя bu bюlgяnin Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti dюvrц tarixi barяdя AMEA-nыn яmяkdaшы, шimal-qяrb bюlgяsinin tяdqiqatчы alimi, tarix цzrя fяlsяfя doktoru Akif Mяmmяdlinin mцhazirяlяri dinlяnilib.

Mцhazirяlяrdя шimal-qяrb bюlgяsi яhalisinin, baшda Azяrbay-

mahiyyяti, tarixi яhяmiyyяti geniш шяrh olunub, dinlяyicilяrin suallarы cavablandыrыlыb. Ишtirakчыlarыn diqqяtinя чatdыrыlыb ki, Bilik Fondunun "Cцmhuriyyяt tariximiz, qцrurumuzdur" layihяsi чяrчivяsindя bu ilin яvvяlindяn indiyяdяk qurum tяrяfindяn 100-dяn чox tяdbir keчirilib. "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti dюvrц haqqыnda nя bilirik?" mюvzusunda keчirilяn respublika mцsabiqяsindя шimal-qяrb bюlgяsinin gяnclяri dя xцsusi fяallыq gюstяriblяr.

Шяki MKS-nin Nakam adыna Mяrkяzi Kitabxanasыnda keчirilяn tяdbirdя Prezidentин сярянъамларынын mцhцm tarixisiyasi, milli-mяnяvi яhяmiyyяti xцsusi vurьulanыb.

Bilik Fondunun юlkяdaxili layihяlяr sektorunun mцdiri Hacы Abdulla цmummilli lider Heydяr Яliyev tяrяfindяn mцяyyяnlяшdirilяn mяdяniyyяt

Sentyabrыn 3-dя Шяki шяhяrindяki "Marxal" mцalicя-istirahяt kompleksindя yerlяшяn "Nuxa" restoranыnda ali mяktяblяrя builki qяbul imtahanlarыnda 600-dяn yuxarы bal toplayaraq tяlяbя adыnы qazanan gяnclяrin шяhяr ictimaiyyяtinя tяqdim olunmasы mцnasibяtilя tяdbir keчirilib.

Tяdbirdя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov да иштирак едиб.

Sцfrя arxasыnda keчirilяn tяdbirdя шяhяr ictimaiyyяtinin nцmayяndяlяri, tяhsil iшчilяrini, valideynlяr iшtirak ediblяr.

Tяdbiri giriш sюzц ilя aчan шяhяr tяhsil шюbяsinin mцdiri Sцdabяr Иsmayыlova шяkili mяzunlarыn qazandыqlarы uьurlar barяdя danышыb.

Bildirilib ki, ali mяktяblяrя qяbul imtahanlarы Шяki mяzunlarы цчцn olduqca uьurlu olub. Bu il ali mяktяblяrя daxil olmaq цчцn sяnяd vermiш 1279 nяfяr шяkili mяzundan 880 nяfяri tяlяbя adыnы qazanыb. Qяbul imtahanlarыnda mяzunlardan 215 nяfяri 500 baldan, o cцmlяdяn 81 nяfяr 600 baldan yuxarы nяticя gюstяrib.

Mяzunlardan 43 nяfяrinin nяticяsi 650 baldan yuxarы olub.

Qeyd olunub ki, builki qяbul imtahanlarыnda Шяki шяhяr fizika-riyaziyyat vя humanitar tяmayцllц liseyin mяzunu Nяrmin Иsmayыlova яn yцksяk nяticя яldя edяrяk 700 bal toplayыb. Hяmin liseyin daha bir mяzunu Yusif Xяlilli vя шяhяr 11 saylы tam orta mяktяbin mяzunu Aytяn Xяlilova 695 bal, Шяki шяhяr

5 vя 7 saylы tam orta mяktяblяrin mяzunlarы Aysel Abdullayeva vя Fяrid Mяmmяdov isя qяbul imtahanlarыnda 690 bal toplamaьa mцvяffяq olublar.

Tяdbirdя чыxыш edяn Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov tяlяbя adыnы qazanmыш gяnclяri vя onlarыn valideynlяrini tяbrik edib. Иcra baшчыsы son illяr юlkяmizdя tяhsilin inkiшafы ilя baьlы kompleks tяdbirlяrin hяyata keчirildiyini, tяhsil mцяssisяlяrinin maddi-texniki bazasыnыn mюhkяmlяndirilmяsi, mцяllimlяrin sosial mцdafiяsinin gцclяndirilmяsi istiqamяtindя mцhцm addыmlarыn atыldыьыnы diqqяtя чatdыrыb.

Bildirilib ki, bцtцn bunlar Prezident Иlham Яliyevin, hяmчinin Azяrbaycan Respublikasыnыn Birinci vitseprezidenti, Heydяr Яliyev Fondunun prezidenti Mehriban Яliyevanыn tяhsil iшчilяrinя hяrtяrяfli qayьыsыnыn nяticяsidir.

Sonra 600-dяn yuxarы bal toplayaraq tяlяbя adыnы qazanan gяnclяr шяhяr ictimaiyyяtinя tяqdim olunub.

Tяdbir maraqlы konsert proqramы ilя baшa чatыb.

Шяhяriмизdя aьacяkmя aksiyasы keчirilib Sentyabrыn 2-dя Шяki шяhяrindя aьacяkmя aksiyasы keчirilib. Aksiyada шяhяr ictimaiyyяtin nцmayяndяlяri, idarя, mцяssisя kollektivlяri yaxыndan iшtirak edib.

Aksiya чяrчivяsindя шящяримизян йени тямир олунуб асфалт салынмыш Bяxtiyar Vahabzadя kцчяsi boyunca mцxtяlif dekorativ aьaclar яkilib.

№ 08 (166), Август 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

Шящяримиздя йени ушаг баьчасы истифадяйя верилди Шяkidя 3 saylы uшaq baьчasы цчцn tikilяn yeni bina istifadяyя verilib Шяki шяhяrindя 3 saylы uшaq baьчasы цчцn tikilяn 40 yerlik binanыn aчыlыш mяrasimi keчirilib. Tяdbirdя mяdяniyyяt naziri Яbцlfяs Qarayev, шяhяr rяhbяrliyi vя sakinlяr iшtirak ediblяr.

сящ. 3

Qaчqыnlarыn vя Mяcburi Kючkцnlяrin Ишlяri цzrя Dюvlяt Komitяsinin sяdri Шяkidя mяcburi kючkцnlяri qяbul edib Azяrbaycan Prezidenti Иlham Яliyevin tapшыrыьыna яsasяn, mяrkяzi icra hakimiyyяti orqanlarы rяhbяrlяrinin шяhяr vя rayonlarda vяtяndaшlarыn qяbulu cяdvяlinя uyьun olaraq, avqustun 31-dя Qaчqыnlarыn vя Mяcburi Kючkцnlяrin Ишlяri цzrя Dюvlяt Komitяsinin sяdri Rюvшяn Rzayev Шяki шяhяrindя mяcburi kючkцnlяr цчцn salыnmыш Yeni Чяlяbixan qяsяbяsindя vяtяndaшlarы qяbul edib.

Qяbulda Шяki, Qax, Zaqatala, Balakяn, Oьuz vя Qяbяlяdя mцvяqqяti mяskunlaшmыш mяcburi kючkцnlяrin mцraciяtlяrinя baxыlыb.

Шяhяrin "Yuxarы baш" mяhяllяsindя, Bяxtiyar Vahabzadяnin yeni yaradыlan ev-muzeyinin yaxыnlыьыnda inшa edilяn ikimяrtяbяli binanыn tikintisinя 2016-cы ilin dekabrыnda baшlanыlыb.

tяdbirlяr hяyata keчirilir. Yeni-yeni mяktяb binalarыnыn, uшaq baьчalarыnыn istifadяyя verilmяsi gяlяcяyimiz olan uшaqlara diqqяt vя qayьыnыn bariz nцmunяsidir.

Mяlumat verilib ki, uшaq baьчasы

Komitяdяn AZЯRTAC-a bildiriblяr ki, mяcburi kючkцnlяrin mцraciяtlяri, яsasяn mяnzil-mяiшяt, status, iшяgюtцrmя, kommunal xidmяtlяr vя digяr sosial problemlяrin hяlli ilя яlaqяdar olub. Komitя sяdri onlarы fяrdi qaydada dinlяyib, mцraciяtlяr qeydя alыnыb.

Mяlumat verilib ki, Prezident Иlham Яliyev mяcburi kючkцnlяrin problemlяrini hяr zaman diqqяt mяrkяzindя saxlayыr vя bu

Valideynlяrin vя ictimaiyyяt nцmayяndяlяrinin iшtirak etdiyi mяrasimdя mяdяniyyяt naziri Яbцlfяs Qarayev vя icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk, son illяr юlkяmizdя mяktяbя-

qяdяr tяhsil mцяssisяlяrinin maddi-texniki bazasыnыn mюhkяmlяndirilmяsi istiqamяtindя hяyata keчirilяn tяdbirlяr barяdя danышыblar. Bildirilib ki, юlkяmizdя uшaqlar daim qayьы ilя яhatя olunublar. Юlkя rяhbяrliyinin, Heydяr Яliyev Fondunun bilavasitя diqqяt vя qayьыsы sayяsindя Azяrbaycanda uшaqlarыn qayьыsыz vя firavan bюyцmяlяri, saьlamlыqlarыnыn qorunmasы, tяhsili, tяlim-tяrbiyяsi sahяsindя ardыcыl

яvvяllяr Xalq шairi Bяxtiyar Vahabzadяnin baьчa цчцn baьышladыьы шairin ata yurdunda fяaliyyяt gюstяrirdi. Dюvlяtimizin baшчыsыnыn tapшыrыьыna яsasяn, uшaq baьчasыnda шairin ev-muzeyinin yaradыlmasы ilя

яlaqяdar baьчa цчцn hяmin яrazidя geniш yer ayrыlыb vя Mяdяniyyяt Nazirliyi tяrяfindяn orada mцasir standartlara uyьun ikimяrtяbяli yeni bina tikilib istifadяyя verilib.

Sonra tяdbir iшtirakчыlarы baьчada yaradыlan шяraitlя tanыш olublar. Binada qrup otaqlarы, idman vя musiqi zallarы, mяtbяx, tibb vя inzibati otaqlar yerlяшir. Bцtцn otaqlar lazыmi inventar vя avadanlыqla tяchiz edilib.

mяsяlяni dюvlяtin sosial siyasяtinin prioritet istiqamяtlяrindяn biri kimi mцяyyяnlяшdirib. Birinci vitseprezident Mehriban Яliyeva яn qяzalы vя aьыr шяraitdя yaшayan mяcburi kючkцnlяrlя iшin sцrяtlяndirilmяsi ilя baьlы tapшыrыq verib.

Mцraciяtlяrin bir qismi yerindяcя юz hяllini tapыb. Dюvlяt Komitяsinin sяdri digяr mцraciяtlяrin qыsa mцddяtdя araшdыrыlacaьыnы vя mцvafiq tяdbirlяrin gюrцlяcяyini bildirib.

Мяktяblяrdя ilk dяrs mюvzularы

Цmumtяhsil mяktяblяrindя 2018-2019-cu dяrs ilinin ilk dяrs mяшьяlяsi ibtidai siniflяrdя "Vяtяnim Azяrbaycan", V-ЫX siniflяrdя "Dюvlяt rяmzlяri - mцstяqilliyimizin simvolu", X-XЫ siniflяrdя "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti - dюvlяtчiliyimizin bayraqdarы" mюvzularыna hяsr olunacaq. Бу барядя тяhsil naziri Ceyhun Bayramovun "Цmumi tяhsil sahяsindя 2018-2019-cu dяrs ilinin prioritet fяaliyyяt istiqamяtlяri barяdя" яmrindя qeyd edilib. Яmrlя rayon (шяhяr) tяhsil шюbяlяrinя, цmumi tяhsil mцяssisяlяrinя tapшыrыlыb ki, цmumtяhsil mяktяblяrindя mцvafiq mюvzular цzrя ilk dяrs mяшьяlяsinin sяmяrяli vя yaddaqalan olmasы цчцn zяruri tяшkilati iшlяri vaxtыnda baшa чatdыrsыnlar, hяmin dяrslяrdя aidiyyяti tяшkilatlarыn nцmayяndяlяrinin, mцharibя vя яmяk veteranlarыnыn, mяktяbin sabiq mяzunlarыnыn iшtirakыnы nяzяrdя tutsunlar. Яmrя яsasяn, bцtцn цmumi tяhsil mцяssisяlяrindя hяr iш hяftяsinя pedaqoji vя шagird heyяti tяrяfindяn Azяrbaycanыn Dюvlяt Himninin ifasы ilя baшlanmasы vяtяnpяrvяrlik nцmunяsi kimi цmumi norma olaraq qяbul edilir. Азтещсил.ъом

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 4

№ 08 (166), Август 2018

Иъра башчысынын сакинлярля эюрцшляри Шин kяndindя сяййар гябул Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov avqustun 2-dя Шin kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb.

Sяyyar qяbulda Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin Administrasiyasыnыn mяsul iшчisi Rцfяt Яliyev, baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяlяri, kяnd sakinlяri iшtirak etmiшlяr.

Qяbulun яvvяlindя яrazidя gюrцlmцш iшlяrdяn sюz aчыlmыш, kяndin яrazisindяki hяlli vacib mяsяlяlяrя toxunulmuш, hяmчinin Шяki шяhяrindя hяyata keчirilяn layihяlяr barяdя mяlumat verilmiшdir.

Kяnd sakinlяri Яшrяf Surxa-

yev, Bяшir Яfruzanov, Nя-simi Яhmяdov, Mяrcan Иsmayыlova vя baшqalarы чыxыш edяrяk Шin kяndinя tяbii qazыn verilmяsini, mяktяbя яlavя inverntar vя avadanlыqlarыn alыnmasыnы, kяnddя yeni EATS quraшdыrlmasыnы vя яhalinin sцrяtli internetlя tяmin edilmяsini, kяnd uшaq baьчasы vя tibb mяntяqяsi цчцn yeni binalarыn inшa olunmasыna kюmяklik gюstяrilmяsi vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

Gюrцшцn sonunda Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin Administrasiyasыnыn mяsul iшчisi Rцfяt Яliyev sakinlяr tяrяfindяn qaldыrыlan problemlяrin araшdыrыlыb qanunamцvafiq tяdbirlяrin gюrцlяcяyini bildirmiшdir.

Ашаьы Лайысгыда эюрцш Аvqustun 9-da Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov Шяkinin Aшaьы Layыsqы kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb. Эюрцшдя baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri, kяnd sakinlяri iшtirak etmiшlяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov Шяkidя aparыlan abadlыq quruculuq iшlяri, hяmчinin hяyata keчirilяn layihяlяr barяdя mяlumat vermiшdir.

Kяnd sakinlяri Иbrahim Яkbяrov, Cahangir Mahmudov, Novruz Cяfяrov vя baшqalarы чы-

xыш edяrяk Aшaьы Gюynцk tam orta mяktяbinin iчmяli su ilя tяmin olunmasыna, Aшaьы Layыsqы kяndinя tяbii qazыn verilmяsinя, Abbas kяndinin mяrkяzi yolunun 3 km hissяsinя asfalt юrtцyцnцn чяkilmяsinя, kяndin "Mяrdanlar" adlы mяhяllяsindя 3 km чыnqыl юrtцklц yolun leysan yaьышlarы sяbяbli tez-tez yararsыz hala dцшdцyцndяn яsaslы tяmir olunmasыna kюmяklik gюstяrilmяsini vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

Gюrцшцn sonunda шяhяr icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk tapшыrыq vя tюvsiyyяlяrini bildirmiш, qarшыda duran vяzifяlяr barяdя danышmышdыr.

Вярязятдя сяййар гябул Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov avqustun 30-da Шяkinin Vяrяzяt kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb. Гяbulda baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri, kяnd sakinlяri iшtirak etmiшlяr.

Elxan Usubov Шяkidя aparыlan abadlыq quruculuq iшlяri, hяmчinin hяyata keчirilяn layihяlяr barяdя кянд сакинляриня mяlumat vermiшdir. Эюрцшдя иштирак едян Яlяkrяm Mяmmяdov, Qяrяnfil Yяhyayeva, Nurmяmmяd Mяhяrrяmov vя baшqalarы чыxыш

edяrяk kяnddя qяzalы vяziyyяtdя olan elektrik dirяklяrinin dяyiшdirilmяsinя, Vяrяzяt kяnd tam orta mяktяbinin hяyяtindяki kюhnя mяktяb binasыnыn яsaslы tяmirinя, kяnddя uшaq baьчasы olmadыьыndan yeni mяktяbяqяdяr tяrbiyя mцяssisяsinin yaradыlmasыna, pay torpaqlarыna gedяn yolun qum-чыnqыl daшыnaraq hamarlanmasыna kюmяklik gюstяrilmяsini vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

Gюrцшцn sonunda шяhяr icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk tapшыrыq vя tюvsiyyяlяrini bildirmiш, qarшыda duran vяzifяlяr barяdя danышmышdыr.

“Гышлаг” мящяллясиндя эюрцш Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov иyunun 7-dя Шяkinin "Qышlaq" mяhяllяsindя sяyyar qяbul keчirib.

Qяbulda baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяlяri, mяhяllя sakinlяri iшtirak ediblяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usu-

bov чыxыш edяrяk яvvяlcя юlkяmizin ictimai-siyasi hяyatыnda baш verяn mцhцm hadisяlяrя toxunub, sonra Шяki шяhяrindя gюrцlяn iшlяr, hяyata keчirilяn layihяlяr barяdя mяlumat verib.

Mяhяllя sakinlяri Xurmayя Mяmmяdшяrifova, Abdulla Abdullayev, Mustafa Abdullayev vя baшqalarы чыxыш edяrяk 2 saylы avtobus marшrutunun шяhяrin bazar hissя-

sinя qяdяr uzadыlmasы, яrazidя yerlяшяn ATS-я mяxsus rabitя dirяyinin dяyiшdirilmяsi, 11 saylы tam orta mяktяbin yeni tяdris binasыnыn tikintisinя kюmяklik gюstяrilmяsi vя sairlя baьlы tяlяb vя tяkliflяrini irяli sцrmцшlяr.

Sonda icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk tapшыrыq vя tюvsiyyяlяrini bildirmiш, qarшыda duran vяzifяlяr barяdя danышmышdыr.

Хябярлярин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин интернет сящифясиндян истифадя олунуб

№ 08 (166), Август 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 5

Azяrbaycan Prokurorluьunun 100 illik шяrяf yolu Цmummilli lider Heydяr Яliyev Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin Nazirlяr Шurasыnыn 1 oktyabr 1918-ci il tarixli qяrarы ilя Bakы Dairя Mяhkяmяsinin tяrkibindя prokurorluq orqanlarыnыn fяaliyyяtя baшlamasыnы яsas tutaraq hяr il oktyabr ayыnыn 1-ni Azяrbaycan Respublikasы Prokurorluьu iшчilяrinin peшя bayramы gцnц kimi qeyd edilmяsi barяdя 17 iyul 1998-ci il tarixli sяrяncam imzalamышdыr.

Елмар ЪАМАЛОВ, Шяки район прокурору, баш ядлиййя мцшавири Прокурорлуьун бир тясисат кими, о ъцмлядян Азярбайъан Республикасы Прокурорлуьунун чох зянэин вя мараглы тарихи вар. Цмумиййятля дюvlяt idarяetmя mexanizminin tяrkib hissяsi kimi prokurorluьun яsasы ilk dяfя XlV яsrin яvvяllяrindя Fransada kral lV Filipp tяrяfindяn qoyulmuшdur. Onun vaxtыnda kral mяnafelяrinin prokurorluq tяrяfindяn tяmsil edilmяsi Qanunla (25 mart 1302-ci il tarixli ordanans) tяsbit edilmiшdir. Hяm qяrb юlkяlяri, hяm dя Rusiya prokurorluqlarыna bir юrnяk kimi bюyцk tяsiri olan Fransa prokurorluьunun tяшkili vя fяaliyyяti haqqыnda qanun isя 1586-cы ildя qяbul olunmuшdur.

Rusiyada prokurorluq isя l Pyotrun "Baш prokuror vяzifяsi haqqыnda" 12 Yanvar 1722-ci il tarixli Fяrmanы ilя tяsis edilmiш, 1802-ci ildя Rusiyada Яdliyyя Nazirliyi yarandыqdan sonra isя яdliyyя naziri eyni zamanda юlkяnin Baш prokuroru hesab edilmiшdir.

1813-cц il Gцlцstan vя 1828-ci il Tцrkmяnчay mцqavilяlяri яsasыnda Azяrbaycan xalqыnыn vя torpaqlarыnыn parчalanmasыnыn яsasы qoyulmuш vя Azяrbaycan Rusiya tяrяfindяn iшьal edilяrяk burada 1841-ci il yanvar ayыnыn 1dяk komendant idarячilik sistemi tяtbiq olunmuшdur, bundan sonra Zaqafqaziya цmumrusiya mцlki idarяetmя sisteminя keчirilmяklя, mяhkяmяlяrin nяzdindя prokuror nяzarяti tяsis edilmiшdir.

1862-ci ildя qяbul edilяn "Prokurorluq haqqыnda яsas mцddяalar" Rusiyada prokuror nяzarяtinin tяyinatыnы, onun predmetini, prokurorlarыn vяzifя vя sяlahiyyяtlяrini mцяyyяn etmiшdir. Hяmin dюvrlяrdя Azяrbaycanda prokuror nяzarяtini Bakы vя Yelizavetpol quberniyalarы dairя mяhkяmяlяrinin prokurorlarы vя onlarыn mцavinlяri, Azяrbaycan mяhkяmяlяri цчцn apellyasiya hцququna malik Tiflis mяhkяmя palatasыnыn prokuroru vя onun mцavinlяri hяyata keчirirмишляр. 1868-ci ilin fevralыnda Azяrbaycanda tяrkibindя mцvafiq prokuror nяzarяti vя istintaq hissяsi olan 13 yeni mяhkяmя idarяlяri yaradыlmышdыr.

Mцstяqil Azяrbaycan dюvlяtindя prokurorluq orqanlarыnыn tarixi Azяrbaycan Xalq Cumhurriyyяtinin yaranmasы gцnцndяn sonra baшlamышdыr. Беля ки, 1918-ci ilin noyabr ayыnыn 18-dя Nazirlяr Шurasы tяrяfindяn "Azяrbaycan Mяhkяmя Palatasы haqqыnda Яsasnamя" tяsdiq edilmiшdir.

F.Xoyski, X.Xasmяmmяdov, A.Safikцrdski, T.Makinski Azяrbaycan Xalq Cumhurriyyяtinin яdliyyя nazirlяri, eyni zamanda baш prokurorlarы olmuшlar.

Olduqca mцrяkkяb vя aьыr шяraitdя fяaliyyяt gюstяrяn Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin Mяhkяmя palatasыnda, Bakы vя Gяncя dairя mяhkяmяlяrinin tяrkibindя olan prokurorluq orqanlarы юz sяlahiyyяtlяri imkanыnda bюyцk iшlяr gюrmцшlяr.

1920-ci ilin aprel ayыnыn 28-dя Xl Qыzыl Ordunun kюmяyi ilя Azяrbaycan Xalq Cцmhurriyyяti sцquta yetirildi vя Azяrbaycan Sovet Sosialist Respublikasы elan edildi. Mцstяqil Azяrbaycan dюvlяtчiliyi sцquta yetirildikdяn sonra

dюvlяt orqanlarы ilя yanaшы prokurorluq vя istintaq orqanlarы da lяьv edildi. Bu Azяrbaycan Иnqilab Komitяsinin 12 may 1920-ci il tarixli "Xalq mяhkяmяsi haqqыnda" dekreti ilя hяyata keчirildi.

Bu dюvrdя bцtцn hakimiyyяt orqanlarыnыn fяaliyyяtinя nяzarяt funksiyasыnы hяyata ke-чirmяli olan xцsusi orqanыn yara-dыlmasы ehtiyacыnы nяzяrя alaraq Azяrbaycan Mяrkяzi Иcraiyyя Komitяsinin 11 iyul 1922-ci il tarixli "Azяrbaycan SSR-nin dюvlяt prokurorluьu haqqыnda" Dekreti ilя Azяrbaycan SSR-dя sovet prokurorluьunun яsasы qoyuldu.

Bakы kommunasы dюvrцndя vя ondan sonrakы dюvrlяrdя xalq яdliyyя komissarlarы Я.Qarayev, S.Чivanov, B.Vяlibяyli, B.Talыblы, H.Hacыyev, A.Sultanova, Y.Mяmmяdov hяm dя Azяrbaycan SSR-nin baш prokurorlarы olmuшlar.

1936-cы ilin iyul ayыnda Azяrbaycan SSR Prokurorluьu Xalq Яdliyyя Komissarlыьыnыn tяrkibindяn чыxarыlaraq birbaшa SSRИ Prokurorluьuna tabe edilmяklя mцstяqil qurum kimi fяaliyyяtя baшlamышdыr.

Kommunist partiyasыnыn mцtlяq hakim olduьu sovetlяr rejiminin yaшadыьы 70 il яrzindя prokurorluq bu rejimя vя partiya liderlяrinя xidmяt edяn bir orqana чevrilmiшdir.

Sovet hakimiyyяti illяrindя юlkяmiz tяhsil, elm, sяhiyyя, mяdяniyyяt vя iqtisadiyyat sahяlяrindя nяaliyyяtlяr яldя etsя dя, Stalin hakimiyyяti sistemindя uzun illяr davam edяn repressiyalara da mяruz qalmышdыr. O dюvrцn kцtlяvi siyasi repressiyalarы prokurorluq orqanlarыnыn kadrlarыndan da yan keчmяmiшdir.

1937-1938-ci illяrdя Azяrbaycanda "dцшmяn vя cinayяtkar цnsцr kimi" 21 nяfяr prokurorluq iшчisi яsassыz mцhakimя edilmiш, onlarыn arasыnda Respublikanыn baш prokurorlarы B.Vяlibяyov, Я.Talыblы, baш prokurorun mцavini Я.Babaxanov, Шamaxы rayon prokuroru Я.Яmirov vя digяrlяri dя olmuшlar.

Lakin aьыr represiya illяrindя dя Azяrbaycanыn prokurorluq orqanlarы яmяkdaшlarыnыn bюyцk яksяriyyяti юz vяzifя borclarыnы namusla yerinя yetirяrяk xalqa xidmяt gюstяrmiшlяr.

Bюyцk Vяtяn mцharibяsi illяrindя digяr dюvlяt strukturlarы kimi, prokurorluq orqanlarыnыn da iшi hяrbi vяziyyяtя uyьun qurulmuшdur. Hяmin dюvrdя Azяrbaycan Prokurorluьunun fяaliyyяti fяrariliklя mцbarizя, hяrbi mяhsullarыn tяdarцkц, cяbhяyя yardыm vя arxa cяbhяnin mюhkяmlяndirilmяsi haqqыnda qanunlarыn icrasыnы tяmin etmяyя yюnяlmiшdir.

O dюvrlяr dюyцшяn orduya 70 prokuror vя 163 mцstяntiq sяfяrbяr olunmuшdur. Onlardan bir чoxu dюyцшlяrdя hяlak olmuш, bюyцk яksяriyyяti orden vя medallarla tяltif edilmiшlяr.

1955-ci il mayыn 24-dя "SSRИ-dя prokuror nяzarяti haqqыnda Яsasnamя" nin qяbulu prokurorluьun inkшafыnda mцhцm mяrhяlя oldu. 30 noyabr 1979-cu il tarixli "Prokurorluq haqqыnda" SSRИ qanunu qяbul edilяnяdяk prokurorluq orqanlarы bu яsasnamяyя uyьun fяaliyyяt gюstяrmiшlяr.

1991-ci ildя Azяrbaycan юz mцstяqilliyini yenidяn bяrpa etdikdяn sonra Respublikamыz yeni dюvrя qяdяm qoymuшdur. Lakin mцstяqilliyimizin ilk illяrindя AXC (AXCP) hakimiyyяti dюvrцndя юlkяni bцrцmцш daxili didiшmяlяr, anarxiya vя xaos dюvlяt quruculuьuna bюyцk zяrbя vurmuшdur. Xalqыn israrlы tяlяbi ilя cяnab Heydяr Яliyevin hakimiyyяtя xilasedici qayыdышыndan sonra Azяrbaycanda юzbaшnalыqa, siyasi hakimiyyяtsizliyя birdяfяlik son qoyulmuшdur.

Heydяr Яliyevin hakimiyyяtя qayыdышыndan sonra prokurorluq orqanlarыnыn da fяaliyyяtindя yeni bir dюvr baшlanmышdыr. Цmummilli liderimiz Heydяr Яliyevin Azяrbaycana rяhbяrliyi dюvrцndя hяyata keчirilяn mцtяrяqqi islahatlarыn яn юnяmli istiqamяtlяrindяn biri dя mяhkяmяhцquq sisteminin, prokurorluq, polis, яdliyyя orqanlarыnыn mцasirlяшdirilmяsi, bu kontekstdя insan vя vяtяndaш hцquq vя azadlыqlarыnыn maksimum dяrяcяdя mцdafiяsi цчцn чevik mexanizmlяrin yaradыlmasы idi.

Azяrbaycan Respublikasы Prokurorluьunun dюvlяtчilik maraqlarыna, insan vя vяtяndaш hцquq vя azadlыqlarыnыn mцdafiяsinя xidmяt edяn sivil, demokratik orqan kimi formalaшmasы mяhz Ulu Юndяrimiz Heydяr Яliyevin яdalяtя vя humanizmя sюykяnяn mяhkяmя-hцquq islahatlarы sayяsindя mцmkцn olmuшdur.

Azяrbaycan Respublikasы Prokurorluьunun qыsa mцddяtdя sinfi mяnafelяrя xidmяt edяn orqandan insan hцquq vя azadlыqlarыnыn tяmin olunmasыna, cinayяtkarlыqla mцbarizяyя, qanunчuluьun vя hцquq qaydasыnыn qorunmasыna xidmяt edяn orqana чevrilmiшdi.

Prokurorluq orqanlarыnda aparыlan hяrtяrяfli islahatlarыn ilkin яsasыnы vя qanunvericilik bazasыnы 12 noyabr 1995-ci il tarixdя цmumxalq sяsvermяsi yolu ilя qяbul edilmiш mцstяqil Azяrbaycan Respublikasыnыn ilk milli Konstitusiyasы tяшkil etmiшdir. Ali Qanunda ilk dяfя olaraq respublikamыzыn dюvlяt qulluьu sistemindя prokurorluьun yeri mцяyyяnlяшdirilmiш, statusu, tяшkili vя fяaliyyяt prinsiplяri, sяlahiyyяt dairяsi vя vяzifяlяri qanunvericik qaydasыnda tяsbit edilmiшdir. Prokurorluqda aparыlan islahatlarыn яsas qayяsi bu orqanыn sяlahiyyяtlяrinin beynяlxalq standartlara uyьunlaшdыrыlmasы ilя yanaшы, qanunчuluьun mюhkяmlяndirilmяsi, cinayяtkarlыьa qarшы mцbarizяnin gцclяndirilmяsi vя kadrlarыn peшяkarlыq sяviyyяsinin artыrыlmasыndan ibarяt olmuшdur.

Sonrakы illяrdя qяbul olunmuш чoxsaylы qanun vя mяcяllяlяr, o cцmlяdяn "Prokurorluq haqqыnda", "Prokurorluq orqanlarыnda qulluq keчmя haqqыnda", qanunlar, Cinayяt, Cinayяt-Prosessual, Cяzalarыn icrasы, Mцlki, Mцlki-Prosessual, Иnzibati xяtalar

mяcяllяlяri vя bir sыra mцhцm normativ-hцquqi aktlar bцtюvlцkdя demokratik cяmiyyяtdя prokurorluьun layiqli yeri vя rolunu mцяyyяnlяшdirmiшdir.

Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin 26 aprel 2000ci il tarixdя Respublika Prokurorluq orqanlarыnыn Rяhbяr iшчilяri ilя keчirdiyi gюrцшdяki nitqindя dюvlяtчiliyimizin qorunmasы vя mюhkяmlяndirilmяsi istiqamяtindя prokurorluьun fяaliyyяtini yцksяk qiymяtlяndirmiш, onu totalitar rejim dayaьыndan hцquqi dюvlяt quruculuьu mexanizminin tяrkib hissяsinя чevrilmяsini яlamяtdar hadisя kimi sяciyyяlяndirmiш vя eyni zamanda prokurorluq orqanlarыnda kadrlarыn seчilib yerlяшdirilmяsi iшinin tяlяb olunan sяviyyяdя qurulmadыьыnы, cinayяt iшinin istintaqы zamanы hяlя dя qanun pozuntularыna yol verildiyini qeyd etmiшdir.

"Mяn prokurorluqda iшlяyяn insanlarыn яksяriyyяtini sяdaqяtli vя peшяkar iшчi hesab edirяm. Tяbiidir ki, belя adamlara etimad gюstяrmяk, etibar etmяk lazыmdыr…" Bu sюzlяr Улу Юндяримиз Щейдяр Ялийев 26 aprel 2000-ci il tarixdя Azяrbaycan Respublikasыnыn prokurorluq orqanlarыnыn rяhbяr iшчilяri ilя gюrцшц zamanы sюylяdiyi proqram xarakterli nitqindяn gюtцrцlmцшdцr.

Azяrbaycan Respublikasы Prokurorluьunun rяhbяrliyindя son vaxtlar yaranmыш qeyrisaьlam mцhitin hяm prokurorluьun, hяm dя digяr hцquq-mцhafizя orqanlarыnыn fяaliyyяtinя mяnfi tяsir etdiyi bildirilmiш, Цmummilli Liderimiz tяmiz mяnяviyyatыn hяr bir prokurorluq iшчisi, qanun keшiyindя duran hяr bir dюvlяt mяmuru цчцn яsяs meyar olduьunu xцsusi vurьulamышdыr.

Bununla яlaqяdar prokurorluq orqanlarыnda kюklц islahatlar vя struktur dяyiшikliyi aparыlmыш, onun fяaliyyяti цчцn zяruri normativ-hцquqi baza yaradыlmышdыr. Prokurorluьun yeni rяhbяrliyi - ъянаб Баш Прокурор Закир Гаралов башда олмагла Ulu Юndяrimizin tюvsiyяlяrinя dяqiqliklя яmяl edяrяk, kadrlarыn mяnяvi cяhяtdяn saflaшdыrыlmasы, prokurorluqda saьlam ab-havanыn yaradыlmasы mяqsяdilя, qыsa mцddяt яrzindя kяsяrli tяdbirlяr gюrяrяk, ayrы-ayrы prokurorluq iшчilяri tяrяfindяn vяzifяdяn sui-istifadя olunmasы, istintaq zamanы birtяrяfli mюvqe tutulmasы, шяxsi mяqsяdlяr naminя qanunlarыn pozulmasы, yoxlamalar vasitяsilя юzяl sektorun inkiшafыna maneчilik tюrяdilmяsi, hцquqi islahatlarыn hяyata keчirilmяsinя mцhafizяkar mцnasibяt bяslяnilmяsi vя bu kimi digяr hallarыn aradan qaldыrыlmasыna nail olmuшdur.

Sonrakы mяrhяlяdя dя Azяrbaycan Respublikasыnыn Prokurorluьu Ulu Юndяrimiz Heydяr Яliyevin daimi diqqяt mяrkяzindя olmuшdur. Prokurorluьun fяaliyyяtinin hцquqi яsasыnы tяшkil edяn normativ aktlar, o cцmlяdяn "Prokurorluq orqanlarыnda qulluq keчmя haqqыnda", "Prokurorluьun rяsmi emblemi haqqыnda", "Prokurorluq iшчilяrinin xidmяti vяsiqяsi haqqыnda" qanunlar dюvlяt baшчыsыnыn tяшяbbцsц ilя qяbul olunmuш, "Prokurorluьa iшя qяbul olunmaq цчцn namizяdlяrlя mцsabiqяnin keчirilmяsi qaydalarы haqqыnda" Яsasnamя onun sяrяncamы ilя tяsdiq edilmiшdir. "Azяrbaycan Respublikasы prokurorluq orqanlarы iшчilяrinin maddi vя sosial tяminatы haqqыnda" 2002-ci il 8 oktyabr tarixli sяrяncam Цmummilli Liderimizin prokurorluьa vя prokurorluq iшчilяrinя gюstяrdiyi daimi qayьыnыn parlaq bir tяzahцrцdцr. 2002-ci ilin 24 avqustunda Ulu Юndяrimizin tяшяbbцsц яsasыnda Konstitusiyaya edilяn mцtяrяqqi dяyiшikliklяrlя eyni zamanda Prokurorluьa qanunvericilik tяшяbbцsц hцququ verilmiшdirki, bu da sяlahiyyяtlяrin artыrыlmasы vя yцksяk etimad baxыmыn-

dan, prokurorluq orqanlarы цчцn чox юnяmlidir.

Ulu Юndяrimiz Heydяr Яliyev prokurorluq orqanlarыnda mцtяrяqqi islahatlarы gerчяklяшdirmяklя yanaшы, bu prosesi юzцndяn sonra da inamla irяliyя aparacaq, insan vя vяtяndaш hцquq vя azadlыqlarыnыn tяmini цчцn bцtцn zяruri tяdbirlяri hяyata keчirяcяk qцdrяtli lideri dя yetiшdirmiшdir.

2003-cц ilin 31 oktyabrыnda keчirilmiш andiчmя mяrasimindя "Mяn hяr bir azяrbaycanlыnыn Prezidenti olacaьam" deyяn cяnab Иlham Яliyev юtяn mцddяtdя cяmiyyяtin яn mцxtяlif sahяlяrindя, o cцmlяdяn mяhkяmя vя prokurorluq orqanlarыnda чevik vя mцtяrяqqi islahatlarы tяmin etmяklя, Цmummilli Liderimizin mцяyyяnlяшdirdiyi prioritetlяrin davamlыlыьыnы tяmin etmiшdir. Prezident Иlham Яliyev sяlahiyyяtlяrinin icrasыna baшladыьы ilk gцndяn Respublika Prokurorluьuna xцsusi diqqяt vя qayьы ilя yanaшmыш, qanunvericilik tяшяbbцsц qaydasыnda bu orqanыn fяaliyyяtinin mцasirlяшdirilmяsinя, sяmяrяliliyinin daha da artыrыlmasыna xцsusi diqqяt yetirmiшdir.

Heydяr Яliyev цчцn mцstяqil Azяrbaycan fяlsяfяsinin tяmяlindя azadlыq, demokratiya, iqtisadi tяrяqqi, sosial яdalяt vя rifah dururdu. Bu fяlsяfя onun memarы olduьu mцstяqil Azяrbaycanda юz real яksini tapdы.

Ulu юndяr юzцnцn baшladыьы nяhяng iшlяrin uьurlu icrasыnы kimin tяmin edя bilяcяyini dя mцяyyяnlяшdirdi. Fiziki imkanlarыnыn tцkяndiyi bir vaxtda hяmiшя inandыьы vя etibar etdiyi xalqыna mцraciяt цnvanladы: "Иnanыram ki, mяnim axыra чatdыra bilmяdiyim taleyцklц mяsяlяlяri, planlarы, iшlяri sizin kюmяyiniz vя dяstяyinizlя Иlham Яliyev baшa чatdыra bilяcяk.

Mяn ona юzцm qяdяr inanыram vя gяlяcяyinя bюyцk цmidlяr bяslяyirяm".

Tarix dahi шяxsiyyяtin uzaqgюrяnliyini yenя tяsdiqlяdi.

Bunun цчцn elя dя bюyцk vaxt lazыm olmadы. Яmяli fяaliyyяti, xalqыna vя Vяtяninя mяhяbbяti ilя цmumxalq sevgisi qazanan Prezident Иlham Яliyev dюvlяti-mizin baшчыsы seчilmiшdir vя ulu юndяr tяrяfindяn qarшыya qoyulmuш vяzifяlяrin юhdяsindяn layi-qincя gяlir.

Mяhz bu uьurlar Prezident Иlham Яliyevя xalqыn sonsuz rяьbяt vя hюrmяtini qazandыrmышdыr. Dюvlяtimizin baшчыsыnыn rяhbяrliyi altыnda qazanыlan nailiyyяtlяr bu gцn dя davam edir vя xalqыmыzы xoшbяxt gяlяcяyя doьru aparыr.

Respublikanыn prokurorluq iшчilяri dюvlяt baшчыsыnыn gюstяrdiyi bюyцk qayьыya vя yцksяk etimada cavab olaraq prokurorluьun qarшыsыnda qoyduьu vяzifяlяrin yerinя yetirilmяsi цzяrindя яzmlя чalышыrlar. Mяhkяmя-hцquq islahatlarы чяrчivяsindя hяyata keчirilmiш islahatlar nяticяsindя tamamilя yenilяшmiш, demokratik vя sivil bir tяшkilata чevrilmiш prokurorluq bundan sonra da gюstяrilяn bюyцk etimadыn, яmяli fяaliyyяtdя doьruldulmasы цчцn bцtцn zяruri tяdbirlяrin gюrцlmяsini tяmin edяcяkdir.

Редаксийадан: Шяки Бялядиййясинин коллективи, фцрсятдян истифадя едяряк бцтцн Шяки иътимаиййяти адындан Шяки прокурорлуьунун ямякдашларыны, ейни заманда, юлкямизин прокурорлуг органларында чалышанларын щамысыны Азярбайъан Прокурорлуьунун йаранмасынын 100 иллик йубилейи мцнасибяти иля тябрик едир, онлара чятин вя бюйцк мясулиййят тяляб едян, щям дя шяряфли пешяляриндя даим уьурлар арзулайыр.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 6

№ 08 (166), Август 2018

АЗЯРБАЙЪАН ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ -- 100 100 АЗЯРБАЙЪАН Заур ХЯЛИЛОВ,

Шяki regional яdliyyя idarяsinin aparыcы mяslяhяtчisi, Ы dяrяcяli яdliyyя qulluqчusu Tarixdяn mяlumumuzdur ki, 1918-ci il mayыn 26-da fraksiyalarыn daxili чяkiшmяlяri nяticяsindя Zaqafqaziya seymi lяьv olundu. Ertяsi gцn seymin mцsяlman fraksiyasыna daxil olan partiyalarыn цzvlяrindяn ibarяt Azяrbaycan Milli Шurasы yaradыldы.

1918 - ci ilin may ayыnыn 28 - dя isя Tiflisdя Azяrbaycan Milli Шurasы tяrяfindяn Иstiqlal bяyannamяsi qяbul edildi. Milli Шura Azяrbaycan Demokratik Respublikasыnыn ilk hюkцmяtini tяшkil etmяyi шuranыn цzvц, bitяrяf Fяtяli xan Xoyskiyя tapшыrdы. Elя hяmin gцn Fяtяli xanыn tяklif etdiyi Nazirlяr Шurasыnыn tяrkibi tяsdiq edildi. Иlk Mцvяqqяti hюkumяtin tяrkibinя Fяtяli xan Xoyski - Nazirlяr Шurasыnыn sяdri vя daxili iшlяr naziri; Xosrov Paшa bяy Sultanov - hяrbi nazir; Mяmmяd Hяsяn Hacыnski - xarici iшlяr naziri; Nяsib bяy Yusifbяyli - maliyyя naziri vя xalq maarifi naziri; Xяlil bяy Xasmяmmяdov - яdliyyя naziri; Mяmmяd Yusif Cяfяrov - ticarяt vя sяnaye naziri; Яkbяr Aьa Шeyxцlislamov - яkinчilik naziri vя яmяk naziri; Xudadat bяy Mяlik-Aslanov yollar naziri vя poчt-teleqraf naziri; Camo bяy Hacыnski - dюvlяt nяzarяtчisi qяbul edildi. Mцvяqqяti hюkumяt tarixdя ilk dяfя olaraq mцstяqil Azяrbaycan Cцmhuriyyяtinin yaranmasыnы xarici dюvlяtlяrin baшчыlarыna bildirmiшdir. Hяmin gцn bцtцn юlkяlяrin radiostansiyalarы vя qяzetlяri Azяrbaycanыn istiqlaliyyяtinin elan olunmasы haqqыnda Azяrbaycan milli шurasыnыn mцraciяtini bяшяriyyяtя xяbяr vermiшlяr. Bu o demяk idi ki, xalqыmыz etnoqrafik sяrhяdlяri daxilindя azad vя mцstяqil yaшamaq hцququ яldя etmiшdi. Belяliklя, Azяrbaycan xalqы nяinki tцrkdilli xalqlar arasыnda, hяmчinin bцtцn islam alяmindя ilk dяfя olaraq respublika цsul- idarяsinя qяdяm qoydu. Иstiqlal Бяyannamяsindя gюstяrilirdi ki, mцяssisаlаr mяclisi чaьыrыlana qяdяr bцtцn Azяrbaycanda ali hakimiyyяtin baшыnda Milli Шura durur, mцvяqqяti hюkцmяt isя onun qarшыsыnda mяsuliyyяt daшыyыr.

Qeyd etmяk yerinя dцшяrdi ki, Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Azяrbaycan цчцn чox mцrяkkяb bir tarixi шяraitdя fяaliyyяtя baшlamышdыr. Bu vaxt, Bakыda, S.Шaumyan baшda olmaqla, Azяrbaycana qarшы dцшmяnчilik mюvqeyi tutan Bakы Xalq Komissarlarы Soveti fяaliyyяt gюstяrirdi.

S.Шaumyanыn rяhbяrliyi ilя 1918-ci ilin martыnda Bakыda, Шamaxыda, Qubada tюrяdilяn azяrbaycanlы qыrьыnlarыndan sonra Bakы Kommunasы azяrbaycanlы яhali arasыnda юz nцfuzunu tamamilя itirmiшdi.

Onlarыn hakimiyyяti Bakыdan kяnara чыxa bilmяmiшdi. Azяrbaycanыn qяzalarыnda isя tam hakimiyyяtsizlik idi vя hяrc-mяrclik hюkm sцrцrdц. Юz tяsir dairяsini bцtцn Azяrbaycan яrazisindя yaymaq mяqsяdi ilя 1918-ci il iyunun 16-da Azяrbaycan Milli Шurasы vя hюkumяti Tiflisdяn Gяncяyя kючцr. Azяrbaycan Milli Шurasыnыn vя Fяtяli xan Xoyskinin baшчыlыq etdiyi mцvяqqяti hюkцmяtin Gяncяyя keчmяsi ilя Azяrbaycandakы siyasi qцvvяlяr arasыnda mцbarizя qыzышdы. Millяtin fiziki varlыьыnы qorumaq vя milli hюkцmяtin bцtцn Azяrbaycan яra-

1918-20-ъи иллярдя Азярбайъанда dюvlяt quruculuьu zisindя hakimiyyяtini bяrqяrar etmяk цчцn Tцrkiyяdяn dяstяk istяnилdi. Mцxtяlif cяrяyanlar чaьыrыlmыш Tцrkiyя hяrbi hissяlяrindяn юz xeyirlяrinя istifadя etmяyя чalышmышlar. Tцrkiyя hяrbi hissяlяrinin komandiri Nuru paшa isя bunlara etiraz edib, yalnыz яsgяr olduьunu vя siyasяtя qarышmayacaьыnы bildirmiшdi. Nuru paшanыn siyasi mцшaviri Яhmяd bяy Aьaoьlunun (Aьayevin) fяal iшtirakы ilя bцtцn hakimiyyяtin Fяtяli xan Xoyski hюkцmяtinin яlindя cяmlяшmяsi haqqыnda kompromis qяrar qяbul edildi. Mцvяqqяti hюkцmяt hяr vasitя ilя Azяrbaycanыn mцstяqilliyini qorumalы, siyasi azadlыqlar, torpaq vя baшqa vacib qanunlarы lяьv etmяmяk шяrtilя qalan mяsяlяlяrin hяllindя tam ixtiyar sahibi idi. 1918 -ci ilin 17 iyun tarixli qяrarы ilя Azяrbaycan Milli Шurasы юzцnц buraxыlmыш elan etdi. Bununla belя qяrara alыndы ki, lazыmi hazыrlыq iшlяri aparыlandan sonra Azяrbaycan mцяssisalar mяclisinя altы ay mцddяtindя seчkilяr keчirilяcяkdir.

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin xцsusilя dюvlяt quruculuьu sahяsindяki iшlяri bюyцk яhяmiyyяt kяsb edir. Иlk nюvbяdя mцstяqil dюvlяtin яsaslarыndan olan dюvlяt dili, dюvlяt bayraьы vя ordunun yaradыlmasыna dair iшlяrin gюrцlmяsinя baшlanыldы. Юz fяaliyyяti dюvrцndя "Tцrklяшmяk, islamlaшmaq vя mцasirlяшmяk" ideyasы uьrunda hюkumяt 1918-ci il iyunun 27-dя Azяrbaycan dilinin dюvlяt dili elan edilmяsi haqqыnda fяrman imzaladы. Azяrbaycan dilli savadlы kadrlarыn чatышmazlыьы nяzяrя alыnaraq, dюvlяt idarяlяrindя mцvяqqяti olaraq rus dilindяn dя istifadя olunmasыna icazя verildi. Иyunun 24-dя цzяrindя aь rяngli aypara vя sяkkizguшяli ulduz tяsviri olan qыrmыzы bayraq dюvlяt bayraьы kimi qяbul edildi, noyabrыn 9da isя hяmin bayraq цчrяngli - yaшыl, qыrmыzы vя mavi zolaqlardan ibarяt olan bayraqla яvяz olundu.

Avqustun 11-dя цmumi hяrbi sяfяrbяrlik elan edildi vя 18941899-cu il tяvяllцdlц bцtцn Azяrbaycan vяtяndaшlarы hяrbi xidmяtя чaьыrыldы. Sentyabrыn 1-dя Hяrbiyyя Nazirliyinin yaradыlmasы haqqыnda qяrar qяbul olundu.

Xalq Cцmhuriyyяti hюkumяti 1918-ci il sentyabrыn 17dя Bakыya kючdцkdяn sonra Azяrbaycan Milli Шurasы noyabrыn 16-da юz fяaliyyяtini yenidяn bяrpa etdi. Noyabrыn 19-da Azяrbaycan Milli Шurasы hяmin il dekabrыnda Mцяssislяr Mяclisinin geniш tяrkibli Azяrbaycan Parlamentinin чaьыrыlmasы haqqыnda qanun qяbul etdi vя юz fяaliyyяtini dayandыrdы. Azяrbaycan Demokratik Respublikasыnыn Parlamentinin ilk iclasы 1918-ci ilin dekabr ayыnыn 7-dя keчirildi. Parlamentin ilk iclasыnda F.X.Xoyski hakimiyyяti Пarlamentя tяhvil verdi. Parlamentin qarшыsыnda duran mцhцm vяzifяlяrdяn biri yeni hюkumяti tяшkil etmяk idi. Hюkumяtin tяшkili yenidяn F.X.Xoyskiyя tapшыrыldы. General Sяmяd aьa Mehmandarov hяrbi nazir, general Яliaьa Шыxlinski hяrbi nazirin mцavini, general Sцleyman Sulkeviч Baш qяrargah rяisi tяyin edildilяr. Ordunun yaradыlmasы prosesi 1920-ci ilin yanvarыnda baшa чatdыrыldы.

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti cяmi 23 aylыq fяaliyyяti dюvrцndя mцstяqil respublikanыn яdliyyя, mяhkяmя, polis vя prokurorluq orqanlarыnыn yaradыlmasыna xцsusi яhяmiyyяt

vermiшdir. Qeyd edildiyi kimi Яdliyyя Nazirliyi 1918-ci ilin 28 may tarixindя yaradыlmыш, daha sonra isя noyabr ayыnыn 22-dя Яdliyyя Nazirliyinin Яsasnamяsi tяsdiq edilmiшdir.

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin Daxili iшlяr nazirliyi dя hюkцmяtin yaradыlmasыndan dяrhal sonra tяsis edilmiш vя 1918-ci il iyunun 24-dя AXC Milli hюkumяti "Hюkumяt mцяssisяlяrinin юz vяzifяlяrini tяrk etmiш qulluqчular haqqыnda" юzцnцn 178 saylы qяrarыnы vermiшdir. Hяmin qяrara uyьun olaraq iyulun 2-dя Gяncяdя ilk polis orqanlarы tяsis edilmiшdir.

Cяzaчяkmя yerlяrindя aparыlan iшin яdalяt mцhakimяsinin hяyata keчirilmяsindя яhяmiyyяti nяzяrя alыnaraq Hюku-

mяtin 1919-cu il 11 avqust tarixli qяrarы ilя яvvяllяr Daxili Ишlяr Nazirliyinin tяrkibindя olan hяbsxanalar Яdliyyя Nazirliyinin tabeliyinя verilmiш, nazirliyin tяшяbbцsц ilя "Иstintaq hissяsinin quruluшu vя gцclяndirilmяsi haqqыnda", "Mяhkяmя idarяsi sahяsindя vяzifяlяrя namizяdlяr haqqыnda", "Azяrbaycan andlы iclasчыlar mяhkяmяsinin tяsis edilmяsi haqqыnda", ADR-in yaranmasыndan il yarыm keчmяsi mцnasibяtilя цmumi amnistiya haqqыnda vя digяr qanunlar parlamentin mцzakirяsinя чыxarыlmышdыr.

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin Nazirlяr Шurasыnыn 1 oktyabr 1918-ci il tarixli qяrarы ilя isя Bakы Dairя Mяhkяmяsi vя onun tabeчiliyindя prokurorluьun fяaliyyяti bяrpa edilmiш, baшqa sюzlя desяk prokurorluq orqanlarы yaradыlmышdыr.

Tяsadцfц deyildir ki, elя hяmin tarixlяr яsas gюtцrцlяrяk цmumмilli lider Heydяr Яliyevin 24 may 1998-ci il tarixli fяrmanы ilя Azяrbaycan polisi gцnцnцn tяsis edilmяsi; 17 iyul 1998-ci il tarixli vя 11 noyabr 2000-ci il tarixli Sяrяncamlarы ilя isя hяr ilin oktyabrыn 1-nin Azяrbaycan Respublikasы Prokurorluьu iшчilяrinin peшя bayramы, noyabr ayыnыn 22-sinin isя Azяrbaycan Respublikasы яdliyyя iшчilяrinin peшя bayramы gцnц kimi qeyd edilmяsi qяrara alыnmышdыr.

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Nazirlяr Шurasыnыn 14 noyabr 1918-ci il tarixli qяrarы ilя isя "Azяrbaycan Mяhkяmя Palatasы haqqыnda Яsasnamя" tяsdiq edilmiшdir.

Azяrbaycan Mяhkяmя Palatasыnыn vя onun yanыndakы Prokuror Nяzarяtinin predmet dairяsi Яsasnamяnin 6-cы maddяsinя mцvafiq olaraq, 1864-cц il Nizamnamяlяri vя Mцvяqqяti Hюkumяtin 1917-ci ildя verilяn mцvafiq qa-

nunlarы ilя mцяyyяn olunurdu.

Azяrbaycan Mяhkяmя Palatasыnыn vя onun yanыndakы Prokuror Nяzarяtinin hakimiyyяti Azяrbaycan Respublikasыnыn bцtцn яrazisinя шamil edilirdi.

Qeyd edilmяlidir ki, Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin Parlamenti Иstiqlal Bяyannamяsinin mцяyyяn etdiyi prinsiplяrя sadiq qalaraq vя konkret tarixi шяraiti nяzяrя alaraq юlkяnin яrazi bцtюvlцyцnц tяmin etmяk vя mцstяqilliyini qoruyub saxlamaq, insan haqlarы vя azadlыqlarыnыn dolьun tяmin olunduьu яn mцasir hцquqidemokratik dюvlяt yaratmaq mяqsяdi daшыyan чox mцhцm qanunlar vя qяrarlar qяbul etmiшdir. Bцtцn bu qanunlar vя qяrarlar, nяticя etibarilя, hakimiyyяtin цч qolunun - qanunvericilik, icra vя mяhkяmя orqanlarыnыn formalaшdыrыlmasыna yюnяlmiшdi. Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Parlamentinin 11 komissiyasы var idi. Parlamentin fяaliyyяti xцsusi olaraq bir mяqsяd цчцn hazыrlanmыш nizamnamя - "Azяrbaycan Parlamentinin nakazы (tяlimatы)" яsasыnda idarя olunurdu. Parlamentdя Azяrbaycan яrazisindя yaшayan bцtцn xalqlar, o cцmlяdяn saylarы чox az olan xalqlar da юz deputatlarы ilя tяmsil olunmuшdular. Parlament qanunlarыnыn hazыrlanmasы, mцzakirяsi vя tяsdiq olunmasыnda 11 fraksiya vя qrupa mяnsub olan millяt vяkillяri iшtirak edirdilяr. Parlamentin mцzakirяsinя 270-dяn чox qanun layihяsi чыxarыlmыш, onlardan 230-a yaxыnы qяbul olunmuшdu. Qanunlar qыzьыn vя iшgцzar fikir mцbadilяsi шяraitindя mцzakirя edilmiш, юzц dя yalnыz цчцncц oxunuшdan sonra qяbul olunmuшdu.

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin diplomatik sahяdя dя xeyli fяaliyyяti olmuшdur.

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Paris Sцlh Konfransыnыn qяrarыna яsasяn mцstяqil dюvlяt kimi tanыndыqdan sonra, dцnyanыn bir чox юlkяlяri ilя sяfirlik vя nцmayяndяlliklяr sяviyyяsindя diplomatik mцnasibяtlяr yaradыlmыш, ikitяrяfli vя чoxtяrяfli mцqavilяlяr, saziшlяr baьlanmышdы. Gцrcцstan, Tцrkiyя, Ukraynada diplomatik nцmayяndяlяr, Иranda sяfir, Batumda baш konsul, Krыmda konsul agenti vя s. faяliyyяt gюstяrirdi. Hяmin illяrdя Bakыda bir sыra dюvlяtlяrin (Bюyцk Britaniya, Belчika, Yunanistan, Danimarka, Gцrcцstan vя s.) nцmayяndяliklяri dя fяaliyyяt gюstяrmiшdir: 1918-1920-ci illяrdя AXC-nin xarici siyasяtinin яsas mяqsяdi Azяrbaycanыn mцstяqilliyinin gerчяklяшmяsindяn ibarяt idi. Azяrbaycan hюkumяti Azяrbaycanыn mцstяqilliyinin tanыnmasы vя qorunub saxlanmasыnda Qяrb юlkяlяrinin himayяsini яldя etmяk iшinя birinci dяrяcяli яhяmiyyяt verirdi. Azяrbaycan hюkumяtinin цzvц Я.M.Topчubaшov Иstanbul, Vyana, Berlinя, elяcя dя Ermяnistan vя Gцrcцstanыn mяrkяzlяrinя sяlahiyyяtli sяfыr tяyin edilmiшdi. Verilяn mandata gюrя Я.M.Topчubaшov Azяrbaycanыn maraqlarы ilя baьlы geniш sяlahiyyяtlяrя malik idi. O, Иstanbulda ikяn Ukrayna, Иran, Rusiya, ABШ, Иtaliya, Иsveч, Hollandiya, Ermяnistanыn rяsmi nцmayяndяlяri ilя gюrцшmцш, fыkir mцbadilяsi etmiш vя onlara memorandum tяqdim etmiшdi. Memorandumda Qafqazыn coьrafыyasы, onun чar dюvrцndя inzibati bюlgцsц, regio-

nun demoqrafыk vяziyyяti, Azяrbaycan respublikasыnda mюvcud vяziyyяt, aparыlan quruculuq iшlяri, ermяni probleminin mahiyyяti, mart soyqыrыmы, Qarabaь mяsяlяsi barяdя mяlumat verilir, Azяr-baycan Respublikasыnыn mцstяqil yaшamaьa haqqы olduьu яsaslandыrыlыrdы.

AXC dюvrцndя maarifin vя mяdяniyyяtin inkiшafыna da xцsusi diqqяt yetirilmiшdir. Belя ki, Azяrbaycanыn ilk universiteti tяsis olunmuш, tяhsil millilяшdirilmiш, xalqыn sonrakы illяrdя mяdяni yцksяliшi цчцn zяmin hazыrlamышdыr.

Lakin чox tяяssцf ki, Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti 1920-ci il aprelin 28-dя beynяlxalq hцquq normalarыnы kobudcasыna pozan RSFSR-ыn hяrbi mцdaxilяsi nяticяsindя aradan qaldыrыldы. Шimali Azяrbaycan rus-bolшevik qoшunlarы tяrяfindяn iшьal edildi vя yenidяn Rusiyaya tabe olundu.

Azяrbaycan xalqы bu ilin 28 mayыnda Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 100 illik yubileyini qeyd eтди.

Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin mцvafiq Sяrяncamыnda da vurьulandыьы kimi mюvcudluьunun ilk gцnlяrindяn xalq hakimiyyяti vя insanlarыn bяrabяrliyi prinsiplяrinя яsaslanan Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti bцtцn юlkя vяtяndaшlarыna eyni hцquqlar verяrяk irqi, milli, dini, sinfi bяrabяrsizliyi ortadan qaldыrdы. Cцmhuriyyяt parlamentinin il yarыmlыq fяaliyyяti boyunca qяbul etdiyi qanunlar milli dюvlяtin mцstяqilliyinin mюhkяmlяndirilmяsinя, siyasi vя iqtisadi inkiшafa, mяdяniyyяt vя maarif sahяlяrindя sцrяtli irяlilяyiшя imkan verdi.

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti daim sцlhsevяr siyasяt apararaq bцtцn dюvlяtlяrlя qarшыlыqlы яmяkdaшlыq яlaqяlяri yaratmaьa vя birbirinin hцquqlarыna hюrmяt prinsiplяri яsasыnda mцnasibяtlяr qurmaьa cяhd gюstяrirdi. Dцnya birliyi tяrяfindяn tanыnmыш Xalq Cцmhuriyyяtinin fяaliyyяti sayяsindя Azяrbaycanыn beynяlxalq hцququn subyekti olmasы 1920-ci ilin aprel ayыndakы bolшevik iшьalыndan sonra Azяrbaycanыn bir dюvlяt kimi dцnyanыn siyasi xяritяsindяn silinmяsinin qarшыsыnы aldы. Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti tяcavцzя mяruz qaldыьы цчцn qarшыya qoyduьu mяqsяdlяrя tam mцvяffяq ola bilmяdяn sцquta uьrasa da, onun шцurlarda bяrqяrar etdiyi mцstяqillik ideyasы unudulmadы.

Azяrbaycan xalqы юtяn dюvr яrzindя milli dюvlяtчilik atributlarыnыn bir чoxunu qoruyub saxlaya bildi. Цmummilli lider Heydяr Яliyevin respublikada uьurla gerчяklяшdirdiyi siyasяt xalqыmыzыn tariximяdяni yaddaшыnы юzцnя qaytararaq milli mяnlik шцurunu inkiшaf etdirdi, azяrbaycanчыlыq mяfkurяsi iшыьыnda mцstяqillik arzularыnыn gцclяnmяsi vя yaxыn gяlяcяkdя yenidяn hяqiqяtя чevrilmяsinя zяmin yaratdы.

1991-ci ildя mцstяqilliyinin bяrpasыna nail olarkяn mцasir Azяrbaycan Respublikasы юzцnцn qяdim dюvlяtчilik яnяnяlяrinя sadiq qaldыьыnы gюstяrdi, Xalq Cцmhuriyyяtinin siyasi vя mяnяvi varisi olmaqla onun цчrяngli bayraьыnы, gerbini, himnini qяbul etdi. Xalqыmыz Cцmhuriyyяtin istiqlalыnы dцnyaya yaydыьы 28 May gцnцnц hяmin vaxtdan Respublika Gцnц olaraq tяntяnя ilя qeyd edir.

№ 08 (166), Август 2018

Шяки

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 7

TЯHSИL ИШЧИLЯRИNИN ЯNЯNЯVИ SENTYABR KONFRANSЫ Бялядиййялярин

статистикасы

Рящим РЯЩИМЛИ, Шяки шящяр Statistika Иdarяsinin ряис мцавини Zaman sцbut etdi ki, bяlяdiyyяlяrin mюvcudluьu, yяni insanlara юzцnцidarя imkanlarыnыn verilmяsi, bu prosesdя iшtirakla cяmiyyяtdя nцfuz qazanmasы юlkяdя demokratik prinsiplяrin яsas gюstяricillяrindяn biridir.

Mяhz buna gюrя dя bяlяdiyyяlяrin yaradыlmasы vя dinamik inkiшaf etdirilmяsi, demokratik prinsiplяr яsasыnda hяr bir yeraltы vя yerцstц sяrvяtlяrdяn, iшчi qцvvяsindяn, su vя torpaq ehtiyatlarindan, iqlimdяn, kurort, mяdяni-maarif, tяhsil, rabitя, sяhiyyя vя di-

gяr bu kimi sahяlяrdяki imkanlardan sяmяrяli istifadя etmяk yerli яhalinin yaшayыш tяrzini yaxшыlaшdыrmaga imkan verir.

2018-ci ilin yanvar-iyun aylarы яrzindя Шяki rayonunda 40 bяlяdiyyя fяaliyyяt gюstяrmiшdir.

Rayonda fяaliyyяt gюstяrяn bяlяdiyyяlяrim 2018-ci il yanvar-iyun aylarыnda bцdcяsinin gяliri 710,1 min manat olmuшdur. Bu isя keчяn ilin mцvafiq dюvrц ilя mцqayisяdя 15,7 faiz чoxdur.

2018-ci ilin yanvar-iyun aylarы яrzindя bяlяdiyyяlяrin gяlirinin 119 min manatы fiziki шяxslяrdяn torpaq vergisi, 42,9 min manatы fiziki шяxslяrdяn яmlak vergisi, 59,7 min manatы bяlяdiyyя яmlakыnыn vя torpaьыn icarяyя verilmяsindяn, 375,8 min manatы bяlяdiyyя яmlakыnыn vя torpaьыnыn юzяllяшdirilmяsindяn, 97 min manatы

фяалиййяти

dotasiya, 15,7 min manatы isя digяr gяlirlяr hesabыna daxil olmuшdur.

Bяlяdiyyяlяr son illяr yerli яhяmiyyяtli mяsяlяlяrin hяllindя fяallыьыnы artыraraq, sяlahiyyяtlяri чяrчivяsindя konkret iшlяr gюrцrlяr.

Bяlяdiyyяlяr yerli юzцnцidarяetmя orqanыnыn saxlanmasыna 432,1 min manat, яvvяlki illя mцqayisяdя 9,1 faiz чox vяsait xяrclяmiшlяr.

Mцddяt яrzindя tяhsilя 3,5 min manat, яvvяlki ilin mцvafiq dюvrцndяn 3 min manat чox vяsait sяrf edilmiшdir.

Bяlяdiyyяlяr aztяminatlы ailяlяrin mюvcud problemlяrinin hяlli istiqamяtindя dя gяrяkli addыmlar atыr, onlara yardыm gюstяrirlяr. Bu baxыmdan bяlяdiyyяlяr bu ildя 14,3 min manat yardыm vermiшlяr. Bu da яvvяlki illя mцqayisяdя 21,4 faiz

azdыr.

Bяlяdiyyяlяr kяnd yollarыnыn tяmirinя 17,3 min manat, яvvяlki ilin mцvafiq dюvrцnя nisbяtяn 54,1 faiz az, kommunal xяrclяrя 155,8 min manat, яvvяlki ilin mцvafiq dюvrцnя nisbяtяn 94 faiz чox vяsait xяrclяmiшlяr, ardыcыl olaraq bu sahяyя ilboyu vяsait ayrыlmasы nяzяrdя tutulmuшdur.

Gюrцlяn iшlяr onu sюylяmяyя яsas verir ki, bяlяdiyyяlяr bundan sonra da kяndin bцtцn sosial-iqtisadi problemlяrinin hяllindя daha fяal iшtirak edяcяklяr.

Mцddяt яrzindя bяlяdiyyяlяrdя 215 nяfяr iшчi чalышmышdыr. 2018-ci ilin 6 ayы яrzindя bяlяdiyyя iшчilяrinin яmяk haqqыsы 246,9 min manat olmuшdur. Bir nяfяrя dцшяn orta aylыq яmяk haqqы 195,5 manat olmuшdur ki, bu da яvvяlki ilin mцvafiq dюvrц ilя mцqayisяdя 7,1 faiz чoxdur.

2017-2018-ci dяrs ilindя Шяkinin 96 цmumtяhsil mяktяbindя 24 min 730 nяfяr шagird tяhsil alыb.

Bundan яlavя, 2032 nяfяr 5 yaшlы uшaq 76 mяktяbdя aчыlmыш 117 qrupda mяktяbяhazыrlыq tяlimi ilя mяшьul olub. Tяdris ilindя 70 nяfяrdяn чox Шяki mяktяblisi respub-

vя 28 kombinя olunan tяmayцl siniflяr, XЫ siniflяr цzrя isя 3 tяmayцl sinif fяaliyyяt gюstяrib. Bu siniflяrdя tяhsil alan 800-dяn чox шagird mцvafiq tяdris planlarы vя proqramlarы яsasыnda ayrы-ayrы fяnlяr цzrя mюvzularы daha dяrindяn vя hяrtяrяfli юyrяnmяyя sяy gюstяriblяr.

lika miqyaslы mцsabiqя, olimpiada vя yarышlarda uьur qazanыb, Tяhsil Nazirliyinin, digяr nazirlik vя komitяlяrin diplom, fяxri fяrman, medal vя qiymяtli hяdiyyяlяri ilя mцkafatlandыrыlыblar. Fяnn olimpiadalarыnыn final turunda iшtirak etmiш 19 mяktяblidяn bir nяfяri qыzыl, 2 nяfяr gцmцш, 3 nяfяr isя bцrцnc medala layiq gюrцlцb.

Юtяn dяrs ilindя Шяkinin цmumtяhsil mяktяblяrini bitirmiш 1733 mяzundan 1279 nяfяri ali mяktяblяrя daxil olmaq цчцn sяnяd verib, onlardan 888 nяfяri tяlяbя adыnы qazanыb. Qяbul imtahanlarыnda mяzunlardan 215 nяfяri 500-dяn, 81 nяfяr isя 600 baldan yuxarы nяticя gюstяrib. Ali mяktяblяrя qяbul olunanlar arasыnda rayonda fяaliyyяt

Бu barяdя Шяki rayonunun tяhsil iшчilяrinin sentyabrыn 7-dя keчirilяn яnяnяvi konfransыnda mяlumat verilib.

Konfransda Шяki Шяhяr Tяhsil Шюbяsinin mцdiri Sцdabяr Иsmayыlovanыn 2017-2018-ci dяrs ilinin yekunlarы vя qarшыda duran vяzifяlяr barяdя hesabat mяruzяsi dinlяnilib.

Bildirilib ki, юtяn dяrs ilindя rayonun mяktяblяrindя oxuyan 24 min 730 шagirdin 23 faizi dяrs ilini яla qiymяtlяrlя baшa vurub. Dяrs ilinin yekunlarыna gюrя, 1733 шagird tam orta tяhsil, 2008 шagird isя цmumi orta tяhsil haqqыnda attestat alыb.

Sevindirici haldыr ki, tяhsilini яla qiymяtlяrlя baшa vuran шagirdlяrin hamыsы yцksяk balla ali mяktяblяrя qяbul olunublar.

Diqqяtя чatdыrыlыb ki, 20172018-ci dяrs ilindя rayonda tяmayцl siniflяrin шяbяkяsi daha da geniшlяndirilib. Belя ki, Шяkinin tяmayцllяшmя tяtbiq edilяn 24 цmumtяhsil mяktяbindя X siniflяr цzrя 8 tяmayцl

gюstяrяn 72 tam orta mяktяbin hamыsыnыn tяmsilчilяri var. Шяhяr 5 vя 19 nюmrяli tam orta mяktяblяrin mяzunlarыnыn demяk olar ki, hamыsы ali mяktяblяrя qяbul olunub.

Bildirilib ki, Шяkidя yeni mяktяb binalarыnыn tikintisi vя tяmiri geniш vцsяt alыb. Son bir neчя ildя rayonda 30 yeni mяktяb binasы tikilib vя ya яsaslы tяmir olunub. Yeni inшa edilяn 624 шagird yerlik Baш Zяyzid kяnd tam orta mяktяbi dяrs ilinя hazыrdыr.

Bundan яlavя, yeni dяrs ilindя 5 modul tipli mяktяb dя istifadяyя verilяcяk.

Konfransda Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov vя Tяhsil Nazirliyinin mяsul nцmayяndяsi Sцbhi Kazыmov чыxыш edяrяk, юlkяmizdя tяhsilя gюstяrilяn yцksяk dюvlяt qayьыsыndan danышыb, mцяllimlяrя tюvsiyyяlяrini bildiriblяr.

Sonda respublika mцsabiqяsinin qalibi olan mцяllimlяr mцkafatlandыrыlыb.

Ямяк базары щаггында 01 iyul 2018-ci il tarixя Шяki rayonu цzrя muzdlu iшчilяrin orta sayы 20847 nяfяr olmuшdur ki, onlardan da 879 nяfяri kяnd tяsяrrцfatы, meшя tяsяrrцfatы vя balыqчыlыqda, 1786 nяfяri sяnayedя, 695 nяfяri tikintidя, 3209 nяfяri ticarяt vя nяqliyyat vasitяlяrinin tяmirindя, 168 nяfяri nяqliyyat vя anbar tяsяrrцfatыnda, 121 nяfяri turistlяrin yerlяшdirilmяsi vя ictimai iaшяdя, 198 nяfяri informasiya vя rabitяdя, 133 nяfяri maliyyя vя sыьorta fяaliyyяtindя, 73 nяfяri daшыnmaz яmlakla яlaqяdar яmяliyyatlarda, 398 nяfяri peшя, elm vя texniki fяaliyyяtdя, 26 nяfяri inzibati vя yardыmчы xidmяtlяrin gюstяrilmяsindя, 913 nяfяri dюvlяt idarяetmяsi vя mцdafiя, icbari sosial tяminatda, 7857 nяfяri tяhsildя, 2362 nяfяri яhaliyя sяhiyyя vя sosial xidmяtlяrin gюstяrilmяsindя, 1970 nяfяri istirahяt, яylяncя incяsяnяt sahяsindя fяaliyyяtdя, 58 nяfяri isя digяr sahяlяrdя xidmяtlяrin ьюstяrilmяsindя iшlяyirlяr.

2018-ci ilin yanvar-iyun aylarы яrzindя iшя dцzяlmяk istяyi ilя mяш-

ьulluq mяrkяzinя 1032 nяfяr mцraciяt etmiшdir. Onlardan 657 nяfяri iшlя tяmin olunmuшdur. Rayon цzrя 01 iyul 2018-ci il tarixя iшsizlik statusu alanlarыn sayы 320 nяfяr olmuш, onlardan hal-hazыrda 28 nяfяri iшsizliyя gюrя mцavinat alыr.

2018-ci ilin yanvar-iyun aylarы яrzindя iшsizliyя gюrя verilmiш mцavinatыn miqdarы 66301,8 manat, bir nяfяrя dцшяn mцavinatыn miqdarы isя 314,2 manat olmuшdur.

Rayonda 2018-ci ilin yanvariyun aylarы яrzindя 847 yeni iш yeri aчыlmышdыr. Yeni aчilmiш iш yerlяrinin hamыsы daimi iш yerlяridir.

Rayon цzrя bir iшчiyя dцшяn orta aylыq nominal яmяk haqqы цmumi 272,3 manat, o cцmlяdяn, sяnayedя 281,8 manat, tikintidя 256,6 manat, informasiya vя rabitяdя 354,5 manat, maliyyя vя sыьorta fяaliyyяtindя 1154,9 manat, daшыnmaz яmlakla яlaqяdar яmяliyyatlarda 485,9 manat, digяr sahяlяrdя xidmяtlяrin gюstяrilmяsi цzrя 302,4 manat olmuшdur.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 8

№ 08 (166), Август 2018

АЗЯРБАЙЪАН ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ -- 100 100 АЗЯРБАЙЪАН Nяrminя ЯЗИЗОВА, Шяki regional яdliyyя idarяsinin mяslяhяtчisi Сюзцэедян qяrarda deyilir ki, bayraq цstцndя aь aypara шяkkiz guшяli ulduz qыrmыzы fonda tяsdiq edilsin.

Hяmin dюvrdя bayraq Osmanlы Иmperiyasыnыn bayraьы ilя eynilik tяшkil edirdi. Fяrq yalnыz onda idi ki, Osmanlы Иmperiyasыnыn bayraьыndakы hilal ayыn qarшыsыndakы ulduz beш guшяdяn, Azяrbaycan Cцmhuriyyяtinin bayraьыnda isя sяkkiz guшяdяn ibarяt idi (Солдакы шякил).

1918-ci il mayыn 28-dя tarixdя sayca 114-cц tцrk dюvlяti olan Azяrbaycan Xalq Cumhuriyyяti quruldu. Mяhяmmяd Яmin Rяsulzadяnin яsaslandыrdыьы Xalq Cumhuriyyяti 1918-ci ildя mayыn 28-dя yarandыqdan sonra hяmin ilin iyun ayыnыn 21-dя bayraq haqqыnda hюkumяt qяrar verdi. mяdяniyyяt birliyi цzяrindя qurulduьunu vя bu milli diriliyin tяmяlini tяшkil edяn milli mяdяniyyяtin цnsцrlяrini izah edяrяk milli hяrakatыn ictimai fяlsяfяsini qeyd edtmiшdir. Lakin bayraqda яks olunan rяnglяrin mяnasы mяlum olsada aь rяngli aypara vя sяkkizguшяli ulduzun mяnasы barяdя yekdil fikir yoxdur (Саьдакы шякил).

1919-cu ilin noyabrыn

bayraq ilk dяfя 7 dekabr 1918ci ildя Шяrqdя vя Tцrk-islam dцnyasыnda ilk demokratik, dцnyяvi dюvlяt olan Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Parlamentinin aчыlышы zamanы qaldыrыlmыш, Azяrbaycan bayraьы kimi Parlament цzяrindя qaldыrыlmышdыr. Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin ilk Parlamentini aчan M.Я. Rяsulzadя mцstяqil Azяrbaycanы tяmsil edяn milli bayraьыmыzdakы цч rяngi "tцrk

6 noyabr 1943-cц ildя Berlindя Milli Azяrbаycan Qurultayы keчirilir qurultaya Яbdцrяhman bяy Fяtяli baшчыlыq edirdi. Qurultayda Azяrbaycan bayraьы qaldыrыlmыш vя alыnan qяrarlardan biri Azяrbaycanыn mцstяqilliyinin bяrpa edilmяsi olmuшdu.

1922-ci ildя Mяhяmmяd Яmin Rяsulzadя Mцsavat Partiaysыnыn tapшыrыьы ilя gizli шяkildя Leninqrada gя-

sancmышdы.

Azяrbaycan 1991-ci ildя yenidяn mцstяqillik яldя etdikdяn sonra Bayraьыmыz yenidяn юz zirvяsindя dalьalanmыш, ilk dяfя olaraq Ulu Юndяrimiz Heydяr Яliyev tяrяfindяn Haxчыvanda dalьalanmышdы. Nя qяdяr Azяrbaycan vя Azяrbaycan Dюvlяti var bu bayraq dцnyada mюtяbяr qurumlarda, mюtяbяt tяшkilatlarda шяrяflя dalьalanacaqdыr. Bu

100 yaшlы bayraьыmыzыn keчdiyi zяfяr yolu

ADR hюkumяtinin 9 noyabr 1918-ci il iclasыndakы protokolda bayraq haqqыnda sяnяd, daha sonra Azяrbaycan bayraьыnыn dяyiшmяsi sualы qaldыrыldы. Yeni layihя цч ideyanы яks etdirmяli idi.

Tцrkчцlцk, Иslamчыlыq vя Mцasirlik. Qeyd olunmalыdыr ki, ideyalarыn formalaшmasыnda filosof Cяmalяddin Яfqaninin tяsiri olmuшdur. Яfqani "Мilli birlik fяsяfяsi dinin яsl mahiyyяti" vя "Иslam birliyi" kitablarыnda, mцsяlman xalqlarыnыn tяrяqqisi dini konsolidasiya шяraitindя, milli birlik vя Avropa hюkumяtчiliyinin mцtяrяqqi яnяnяlяrini tяdqiq etmяsi mцmkцndцr. 1914-cц ildя Cяmalяddin Яfqani kimi M.Я.Rяsulzadя dя islamiyyяtin vя mцsяlmanlыьыn millyyяt deyil, "цmmяtчilik" ifadя etdiyini, milliyяtin isя din цzяrindя deyil, dil vя

9-da Fяtяli Xan Xoyskinin hesabatы яsasыnda Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti haqqыnda bayraq haqqыnda qяrar qяbul edildi: "milli bayraq Azяrbaycan hюkumяti qяrarlarы dяftяrindяn 9 noyabr 1918-ci il tarixli чыxarышы: Nazirlяr Шurasыnыn bayraq haqqыnda qяrarыnda deyilirdi, yaшыl qыrmlыzы vя mavi rяnglяrdяn, aь aypara vя sяkkizbucaq ulduzdan ibarяt olan bayraq milli bayraq hesab edilsin. ABШ veksilloloqu Ulti Simitя gюrя bayraьыn mцяllifi Яli bяy Hцseynzadя idi.

1907-ci il iyul ayыnыn 10-da Bakыda Hцseynzadяnin nяшr etdiyi "Fцyuzat" (bolluq, bяrяkяt) jurnalыndakы bir mяqalяsindя "Tцrk hissiyatы, islam etiqadы, firяng qatarы" kimi ilk dяfя tяqdim etdiyi bu fikri sonradan mцtяffяkir Ziya Gюyalp belя ifadя etmiшdi: "Tцrk qanlы, islamianlы, avropa mяdяniyyяti" kimi ifadя etmiшdir. Bu

hцrriyyяti, islam mяdяniyyяti vя mцasir Avropa iqtidari-яhraranяsini" (demokratiyasыnы) ifadя etdiyini xцsusi olaraq qeyd etmiшdi. O, baшqa bir чыxышыnda isя deyirdi ki, Azяrbaycanыn Dюvlяt bayraьыndakы bu цч rяng "Tцrk milli mяdяniyyяtinin, mцasir Avropa demokratiyasыnыn vя islam sivilizasiyasыnыn simvoludur." Цzeyir Hacыbяyov milli bayraьыn rяnglяrin ifadя etdiyi mяna vя funksiyadan danышarkяn yazыrdы: Azяrbaycan Respublikasы o zaman bцtцn Шяrqdя (Avropada) яn demokratik Parlament modelinя malik idi vя saьlam bir milliyйяt fikri vя tцrkчцlцk шцuru цzяrindя qurulmuшdu.

Eyni zamanda, Azяrbaycan чaьdaш bir cяmiyyяt qurmaqda, Avropa zehniyyяti ilя чalышmaьa яzm etmiшdir.

Bayraьыmыzыn цч rяngi bu ifadяnin timsalыdыr.

1920-ci il aprel ayыnыn 28-dя sцqut etdikdяn sonra Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin bayraьыnы, mцhacirяt dюvrцndя Mяhяmmяd Яmin Rяsulzadя hazыrlamышdы. Azяrbаycan Xalq Cцmhuriyyяtinin bayraьы 1920-ci ildя Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin sцqutundan sonra ikinci dцnya mцharibяsi zamanы Цчцncц Reyx tяrяfdя dюyцшяn Azяrbaycan legionu tяrяfindяn istifadя olunmuшdu. Azяrbaycan legionunun iшarяsi olaraq, bayraq dюyцшчцlяrin qol embleminin цzяrindя яks olunmuшdu.

lяrяk, oradan Finlandiyaya, daha sonra Tцrkiyя яrazisinя keчmiшdir. O, orada Gцlmяmmяd Baьыrovla AXC-nыn bayraьыnы hazыrlamышdы. Halhazыrda hяmin bayraq Azяrbaycan Tarix Muzeyindя сахланыр. Aь rяngli aypara vя sяkkiz guшяli ulduz Mцnhendя Яbdцrяhman Fяtяlibяylinin vя Parisdя Topчubaшovlarыn ailя mяzarыnыn цstцndя yerlяшir. Azяrbaycan xalqыnыn bayraqsevяrlяri hяlя sovet imperiyasыnыn qыllыncыnыn saьы vя solu kяsdiyi bir zamаnda da Cцmhuriyyяtin yaranmasы gцnцndя, hяr cцr qadaьalara baxmayaraq baшlarыnыn цzяrindя dalьalandыrmышlar.

Sovet dюvrцndя - 1956-cы il mayыn 28-dя Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtin yaranmasыnы mяxsusi qeyd edяn Cavid Hilaloьlu adlы шяxs, Bakыda Qыz Qalasыnыn baшыna Cumhuriyyяt bayraьыnы

bayraьыn keчdiyi tarixi yol dюyцш yolunu xatыrladыr, yaranышыndan 100 il keчmяsinя baxmayaraq bu gцndя bayraьыmыz yeni-yeni zirvяlяri fяth etmяkdяdir. Azяrbaycanыn яrazi vя яzяli torpaqlarы bяdnam qonшularыmыz tяrяfindяn iшьal edildikdяn sonra 2016-cы aprel vя 2018-ci ilin may ayыnda qяlяbя dюyцшlяrindя bayraьыmыz azad olunan torpaqlarda dalьalanmышdы.

Konistitusiyamыzыn 23-cц maddяsindя Dюvlяt bayraьыmыz tяsvir edilmiш, Prezidentimiz Иlham Яliyevin sяrяncamы ilя noyabr ayыnыn 9-u bayraq gцnц kimi юlkяmizdя qeyd edilir. 1 sentyabr 2010-cu tarixdя Bakыnыn Bayыl яразисиндя Bayraq Meydanы yaradыlmышdыr. Gцn gяlяcяk Bayraьыmыz Qarabaьda, Xankяndindя Zяfяr bayramыnda dalьalanacaqdыr.

Диаспор эянъляринин Ы Йай дцшярэяси Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 100 illiyinя hяsr olunan "Cцmhuriyyяtin 100 illiyi" Diaspor Gяnclяrinin Ы Yay dцшяrgяsinin iшtirakчыlarы avqustun 22-dян 28-дяк Шякидя олублар. Дцшяrgя iшtirakчыlarыnы августун 22-дя Шяki Olimpiya Иdman Kompleksinin hяyяtindя шяhяr icra hakimiyyяti baшчыsыnыn mцavini Zяrinя Cavadova, Шяki Regional Mяdяniyyяt vя шяhяr Gяnclяr vя Иdman idarяlяrinin rяhbяrlяri, hяmчinin dцшяrgяnin rяsmi шяxslяri mehribanlыqla qarшыlayыblar.

Mяdяniyyяt idarяsinin rяqs kollektivi dцшяrgя iшtirakчыlarы qarшыsыnda konsert proqramы ilя чыxыш edib.

Sonra iшtirakчыlar kompleksin mehmanxanasыna yerlяшiblяr.

Diaspor Gяnclяrinin Ы Yay dцшяrgяsinin layihя rяhbяri Aytяn Яliyeva AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя mцsahibяsindя bildirib ki, dцшяrgяnin proq-

ramы olduqca rяngarяng vя zяngindir.

Avqustun 22-dя gцn яrzindя iшtirakчыlarыn qarшыlanmasы vя kompleksin mehmanxanasыnda yerlяшdirilmяsi iшlяri gюrцlяcяk. Axшam iшtirakчыlar цчцn яylяncяli proqram nяzяrdя tutulub. Dцшяrgяnin ikinci gцnцnцn proqramы bцtцnlцklя vяtяnpяrvяrlik mюvzusuna hяsr olunub.

Gцnцn birinci yarыsыnda "Xocalыya яdalяt" kampaniyasыnыn tяqdimatыndan sonra dцшяrgя iшtirakчыlarы Xocalы soyqыrыmы zamanы hяr iki valideynini itirmiш gяnclяrlя gюrцшмцшляр. Gцnцn ikinci yarыsыnda aprel qazilяri ilя gюrцшян дцшярэя иштиракчылары, gцnцn sonunda "Sonsuz dяhliz" filminя тамаша етмишляр. (Давамы 16-ъы сящифядя)

№ 08 (166), Август 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 9

Халг шаиринин ев музейи истифадяйя верилди Avqustun 31-dя Шяki шяhяrindя Xalq шairi, яdяbiyyatшцnas alim, ictimai xadim Bяxtiyar Vahabzadяnin ev-muzeyinin aчыlыш mяrasimi olub.

Unudulmaz xalq шairinin ev-muzeyi Azяrbaycan Prezidenti Иlham Яliyevin "Шяki шяhяrindя Bяxtiyar Vahabzadяnin ev-muzeyinin yaradыlmasы vя yaшadыьы binaya xatirя lюvhяsinin vurulmasы haqqыnda" 2015-ci il 27 oktyabr tarixli Sяrяncamыna яsasяn yaradыlыb. Шяki шяhяri Я.Haqverdiyev kцчяsi, 73 цnvanыnda yerlяшяn muzeydя 2017-2018-ci illяrdя tяmir, bяrpa vя bяdii tяrtibat iшlяri aparыlыb.

Tяdbirdя mяdяniyyяt naziri Яbцlfяs Qarayev чыxыш edяrяk, Azяrbaycanыn яn nadir tarixi шяhяrlяrindяn olan Шяkinin zaman-zaman Vяtяnя Mirzя Fяtяli Axundzadя, Fяtяli xan Xoyski, Rяшid bяy Яfяndiyev, Шяfiqя Axundova, Salman Mцmtaz, Sabit

Bяxtiyar Vahabzadяnin evmuzeyinin yaradыlmasы vя yaшadыьы binaya xatirя lюvhяsinin vurulmasы haqqыnda" Sяrяncam, eyni zamanda, dюvlяtimizin baшчыsыnыn qayьыsы ilя inkiшaf edяn Шяki шяhяrinin gюzяllяшmяsi istiqamяtindя atыlmыш dяyяrli bir addыmdыr.

Bildirilib ki, Bяxtiyar Vahabzadя Azяrbaycan vя цmumяn tцrk dцnyasы яdяbiyyatыnda юzцnяmяxsus yeri, dяstxяtti olan шairlяrdяndir. Иstisnasыz olaraq millяtin bцtцn nцmayяndяlяrinin, hяr bir vяtяndaшыn sevgisini, rяьbяtini qazanmыш nadir sюz sяnяtkarlarыndandыr. O, hяm dя istiqlal mцcahidi, Azяrbaycan xalqыnыn taleyцklц mяsяlяlяrinя hяssas yanaшan, milli mяnafelяri mцdafiя edяn bir ziyalы olmuшdur.

Rяhman, Cюvdяt Hacыyev, Bяxtiyar Vahabzadя, Rasim Ocaqov, Emin Sabitoьlu kimi dяyяrli ziyalыlar, yaradыcы шяxsiyyяtlяr bяxш etdiyini bildirib.

Vurьulanыb ki, gяlяcяk nяsillяr цчцn zяngin irs vя dяyяrli nцmunяlяr yadigar qoyan bu insanlarыn xatirяsi юlkяmizdя, o cцmlяdяn Шяkidя daim яziz tutulur.

Diqqяtя чatdыrыlыb ki, Azяrbaycan Prezidenti Иlham Яliyev hяr zaman Vяtяnin dяyяrli ziyalыlarыnыn xatirяsinin яbяdilяшdirilmяsinя, onlarыn yaradыcы irsinin qorunaraq gяlяcяk nяsillяrя чatdыrыlmasыna xцsusi diqqяt yetirir vя bu istiqamяtdя mцxtяlif sяrяncamlar imzalayыr, gюstяriшlяr verir. Prezidentin imzaladыьы "Шяki шяhяrindя

Яbцlfяs Qarayev bildirib ki, Azяrbaycan dюvlяtinin gюrkяmli шairin yaradыcыlыьыna diqqяt vя qayьыsы yalnыz bu muzeylя mяhdudlaшmыr. O, hяr zaman mцstяqil Azяrbaycan dюvlяti tяrяfindяn yцksяk qiymяtlяndirilib, respublikanыn яn ali mцkafatlarыndan biri olan "Иstiqlal" ordeninя layiq gюrцlцb. Bakыda yaшadыьы evя xatirя lюvhяsi vurulub, шяhяrin kцчяlяrindяn birinя onun adы verilib. Шяki шяhяrindя bцstц ucaldыlыb, adыna park salыnыb.

2015-ci ildя шairin 90 illik yubileyi bцtцn respublikada tяntяnяli шяkildя qeyd edilib.

Bakы Dюvlяt Universitetinin rektoru, akademik Abel Mяhяrrяmov Шяki ictimaiyyяtini, ziyalыlarы яlamяtdar hadisя mцnasibяtilя tяbrik

Mяdяniyyяt Nazirliyi rяsmilяrinin, шяhяr rяhbяrliyinin, tanыnmыш ziyalыlarыn, шяhяr ictimaiyyяti nцmayяndяlяrinin iшtirak etdiyi aчыlыш mяrasimindя qцdrяtli sюz ustasы Bяxtiyar Vahabzadяnin mцasir Azяrbaycan poeziyasыnыn inkiшafыndakы xidmяtlяrindяn danышыlыb, шairin yaradыcыlыьыnыn mцxtяlif mяqamlarыna toxunulub.

edяrяk deyib: "Bu gцn чox bюyцk tarixi vяzifяni hяyata keчiririk. O adamыn adыna evmuzeyi yaradыlыr ki, yaшadыьы dюvrdя юz adыnы tarixя yaza bilir. Elm adamыnыn adы elm tarixinя, шairin, яdяbiyyatчыnыn adы яdяbiyyat tarixinя yazыlыr. Ancaq elя adamlar da var ki, adlarы tarixя чoxtяrяfli yazыlыr.

Onlarыn iчяrisindя elm adamы da, akademik dя, professor da, tяhsil vя digяr sahяlяrdя чalышanlar da, ictimai-siyasi xadimlяr dя ola bilяr. Ancaq bunlarыn hamыsыnыn юnцndя milli tяяssцbkeшlik, yцksяk vяtяndaшlыq mюvqeyi dayanыr. O adam яmяli iшlяri ilя bяrabяr yцksяk vяtяndaшlыq mюvqeyindя durursa vя tarixя dцшцrsя, demяli, яbяdi yaшayacaq, heч kim onu yaddan чыxarmayacaq. Bяxtiyar Vahabzadя mяhz belя tarixi шяxsiyyяtlяrdяndir. Yaxшы ki, Azяrbaycan xalqыnыn belя nurlu ziyalыsы olub".

Abel Mяhяrrяmov muzeyя Bakы Dюvlяt Universitetinin Bяxtiyar Vahabzadяnin hяyat vя yaradыcыlыьы ilя baьlы nяшr etdirdiyi kitabы hяdiyyя edib.

Tяdbirdя чыxыш edяn Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov bildirib ki, gюrkяmli яdibin ev-muzeyinin aчыlmasы unudulmaz xalq шairi Bяxtiyar Vahabzadяnin xatirяsinin gяlяcяk nяsillяr цчцn qorunub saxlanmasыnda, daim yad edilmяsindя bюyцk rol oynayacaq. Bяxtiyar Vahabzadя, sюzцn яsl mяnasыnda, xalqыn шairi idi. Onun yaradыcыlыьы dюvlяtimiz tяrяfindяn yцksяk qiymяtlяndirilib. Шairin xatirяsini яbяdilяшdirmяk mяqsяdi ilя Prezident Иlham Яliyevin 2009-cu il fevralыn 19-da imzaladыьы Sяrяncama uyьun olaraq, Шяki шяhяrindяki 1 nюmrяli tam orta mяktяbя vя kцчяlяrdяn birinя Bяxtiyar Vahabzadяnin adы verilib, шяhяrin mяrkяzindя yerlяшяn parkda onun bцstц qoyulub.

Mяrasimdя Milli Mяclisin deputatы, akademik Nizami Cяfяrov vя Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi Шяki bюlmяsinin rяhbяri, шair Vaqif Aslan чыxыш edяrяk, Bяxtiyar Vahabzadя ilя baьlы xatirяlяrini bюlцшцblяr.

Vurьulanыb ki, B.Vahabzadяnin yaradыcыlыьы bяdii fikrimizin zяnginlяшmяsindя mцhцm rol oynayыb. Bцtцn varlыьы ilя sevdiyi doьma xalqыnыn arzu vя istяklяri, hiss vя duyьularы onun яdяbi-bяdii yaradыcыlыьыnыn mayasы, cюvhяri olub. Шairin mцbariz qяlяmi bцtцn dюvrlяrdя onun saf mяslяk vя яqidяsinя xidmяt gюstяrib. Azяrbaycan dilinin saflыьы, tяmizliyi vя zяnginlяшmяsi uьrunda mцbarizя onun yaradыcыlыьыnыn яsas istiqamяtlяrindяn birini

tяшkil edib. B.Vahabzadя nяinki Azяrbaycanыn, elяcя dя bцtцn Tцrk dцnyasыnыn яn qцdrяtli sюz ustalarыndan biri olub.

Onun яsяrlяri Azяrbaycanda olduьu kimi, Tцrkiyяdя dя, digяr tцrkdilli юlkяlяrdя dя sevilяsevilя oxunur.

Bяxtiyar Vahabzadяnin qыzы Gцlzar Vahabzadя чыxыш edяrяk, atasыnыn ev-muzeyinin yaradыlmasыnda яmяyi olan bцtцn qurumlarыn rяhbяrlяrinя ailяsi adыndan minnяt-

darlыьыnы bildirib.

Sonra tяdbir iшtirakчыlarы muzeylя yaxыndan tanыш olublar. Mяlumat verilib ki, muzeyin ekspozisiyasы 70 kvadratmetrdir vя 3 otaqdan (inzibati vя fond otaqlarы) ibarяtdir. Ekspozisiyada шairin ailяsi tяrяfindяn tяqdim edilmiш mцxtяlif sяnяdlяr, kitab, яlyazma, foto vя arxiv sяnяdlяri, шяxsi яшyalar, цmumilikdя, 735 eksponat yer alыb.

сящ. 10

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

Seyran Zцlfцqarov-70 Vaqif КЯРИМОВ, Азярбайъанын Яmяkdar мяdяniyyяt iшчisi Seyran Qasыm oьlu Zцlfцqarov 1948-ci il sentyabrыn 15-dя Nuxa (indiki Шяki) шяhяrindя anadan olmuшdur. 1959-1964-cц illяrdя шяhяr 1 saylы uшaq musiqi mяktяbindя tar mцяllimi Maqsud Шirinzadяdяn dяrs almышdыr. Musiqi mяktяbindя oxuyarkяn mяшhur tar ifaчыlarы Азярбайъан Республикасынын Яmяkdar mцяllimи, мяшщур тарзян Яhmяdbяy Tahirov, тарзянляр Mяhяrrяm Иsmayыlov, Nemяt Mяmmяdov, Mяmmяd Nяsrullayevlя tanыш olmuшdur.

1964-1970-ci illяrdя tяhsilini Шяki Orta Иxtisas Musiqi mяktяbinin tar sinfindя davam etdirmiшdir. Not mцяllimi Aьaverdi Dadaшov, muьam mцяllimi Maqsud Шirinzadя olub. Hяmin illяrdя Nцsrяt Mikayыlovun rяhbяrlik etdiyi rayon mяdяniyyяt evinin "Шяki" xalq чalьы alяtlяri ansamblыnыn цzvц kimi kцtlяvi tяdbirlяrdя vя konsertlяrdя mяшhur xanяndяlяr Lцtfяli Mяmmяdovu, Abdurrяшid Mяcidovu, Fяrman Xяlilovu, Abid Hцmmяtovu, Nurяddin Hяmzяyevi, Nazim Иlyasovu, Яnvяr Яbdцlhяlimovu mцшayiяt etmiшdir.

1970-1976-cы illяrdя 1 saylы uшaq musiqi mяktяbindя tar mцяllimi iшlяmiшdir.

Seyran Zцlfцqarov 1970-ci illяrdя шяhяr mяdяniyyяt evindя "Sяbuhi" xalq чalьы alяtlяri ansamblыnы tяшkil etmiшdir. Hяmin ansamblla Gцrcцstanыn azяrbaycanlыlar yaшaйан rayonlarынda, respublikamыzыn bir чox шяhяr vя rayonlarыnda qastrol sяfяrlяrindя olmuшdur. Иstedadlы mцьяnnilяrdяn Qeydafя Иbrahimxяlilovanыn, Nazilя Rяsulovanыn, Rяhimя Mяmmяdovanыn, Kяmalя Musayevanыn, Яlяddin Rяsulovun, Elxan Rяsulovun, Nizami Mяmmяdovun, Яmir Rцstяmovun iшtirakы ilя "Sяbuhi" ansamblы 1971-ci ildя Azяrbaycan radiosunda keчirilяn "Turac tяranяlяri" radio festifalыnыn, 1977-ci ildя Zяhmяtkeшlяrin Qяdim Yaradыcыlыq Festifalыnыn laureatы olmuш, Moskvada SSRИ Xalq Tяsяrrцfatыnыn Nailiyyяtlяri Sяrgisindя, Bakыda keчirilяn respublika яhяmiyyяtli tяdbirlяrdя, Azяrbaycan Televiziyasыnda чыxышlarы olmuшdur.

1989-cu il mayыn 11-dя Mцslцm Maqomayev adыna Dюvlяt Filarmoniyasыnda "Sяbuhi" ansamblыnыn konserti tяшkil olunmuшdur.

Seyran Zцlfцqarov 1976-2015ci illяrdя Шяki Orta Иxtisas Musiqi mяktяbindя tar mцяllimi iшlяmiшdir. Hяmin illяrdя mцяllimlяrdяn ibarяt xalq чalьы alяtlяri ansamblыna rяhbяrlik etmiшdir.

1991-ci illяrdя Seyran Zцlfцqarovun tяшяbbцsц ilя Шяkili Яlяsgяr adыna muьam цчlцyц tяшkil olunmuшdur.

1991-2006-cы ildя Шяkidя keчirilяn, gюrkяmli xanяndя Яlяsgяr Abdullayevin xatirяsinя hяsr olunmuш muьam festifallarыnda xalq artistlяri Yaqub Mяmmяdov, Иslam Rzayev, Aьaxan Abdullayev, Tцkяzban Иsmayыlova,

Шякимизин мусиги иътимаиййятиня йахшы таныш олан, тарда ифасы иля мусигисевярлярин гялбини фятщ едян Сейран Зцлфцгаровун сентйабр айында анадан олмасынын 70 иллик йубилейидир.

Qяndab Quliyeva, Arif Babayev, Canяli Яkbяrov, Sяkinя Иsmayыlova, Kюnцl Xasыyeva, Gцlyaz vя Gцlyanaq Mяmmяdovalarы mцшaiyяt etmiшdir.

Seyran Zцlfцqarov hяlя gяnclik illяrindя gюrkяmli tar ifaчыlarы Hacы Mяmmяdov, Яhsяn Dadaшov, Hяbib Bayramovun sяnяtkarlыьыna qibtя etmiшdir.

Hazыrda Seyran mцяllimin bяzi tяlяbяlяri Ц.Hacыbяyli adыna Bakы Musiqi Akademiyasыnda, Milli Konservatoriyada, Mяdяniyyяt vя Иncяsяnяt Universitetindя tяhsil alыrlar.

Xalq musiqisinin, muьamlarыnыn mahir bilicisi vя ifaчыsы olan Seyran Zцlfцqarov dяfяlяrlя Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin, Tяhsil Nazirliyinin, diplom, fяxri fяrman, pul mцkafatlarы ilя tяltif olunmuшdur.

Eyni zamanda Seyran Zцlfцqarov yalnыz ifaчы kimi deyil, tar vя ud alяtlяrinin ustasы kimi dя tanыnmыш sяnяtkardыr. Gюrkяmli tar ifaчыlarыnыn яksяriyyяti mяhz Seyran mцяllimin dцzяltdiyi tarda чalыrlar. Hяtta Шяkiyя qonaq gяlяn bir neчя dюvlяt xadimlяrinя onun dцzяltdiyi tar vя ud alяti bяxшiш kimi verilib. Bir sюzlя bu hюrmяtli sяnяtkarыn milli чalьы alяtlяrimizin hazыrlanmasыnda vя ifaчыlыьыnda mцhцm xidmяtlяri var.

Seyran Zцlfцqarovun tar ifaчыlыьы sяnяtkarlыьыnы gюrkяmli bяstяkarlar Niyazi, Tofiq Quliyev, Шяfiqя Axundova, Sцleyman Яlяsgяrov, Vasif Adыgюzяlov, Ramiz Zюhrabov, musiqiчilяr Hяbib Bayramov, Mюhlяt Mцslцmov, Fяxrяddin Dadaшov, xanяndяlяr Yaqub Mяmmяdov, Иslam Rzayev, Tцkяzban Иsmayыlova, Яlibaba Mяmmяdov, Arif Babayev, Sяkinя Иsmayыlova yцksяk qiymяtlяndirmiшlяr.

Xalq artisti Hяbib Bayramov Seyran mцяllimi Azяrbaycan Radiosu vя Televiziyasыnыn Яhmяd Bakыxanov adыna xalq чalьы alяtlяri ansamblыna dяvяt etmiшdi. Seyran mцяllim doьma Шяkidяn ayrыlmadы.

Seyran Zцlfцqarovun 1998-ci ildя 50 illik, 2008-ci ildя 60 illik yubileylяri keчirilmiшdir.

Gюzяl insan, tяvazюkar ziyalы, milli musiqimizin яvяzsiz nцmayяndяsi Seyran mцяllimя ailя sяadяti, xoшbяxtlik, uzun юmцr arzu edirik.

*** Шяки Бялядиййясинин коллективи дя Сейран Зцлфцгарову 70 иллик йубилейи мцнасибяти иля тябрик едир, она мющкям ъан саьлыьы, сянятдя йени-йени уьурлар арзулайыр.

№ 08 (166), Август 2018

DИLЯNЧИ ЩЕКАЙЯ ludlar aldы... Aьыr tonnajlы yцk maшыnыnda iшlяyяn atasы gцnlяrin bir gцnцndя Moskvadan yцk gяtirяrkяn yolda soyьunчularыn basqыnыna mяruz qalыr. Maшыndakы mallarы talan edяn soyьunчular maшыnы sцrцcц vя kюmяkчisi dя iчяrisindя olmaqla yandыrыrlar. Atasыnыn Рясул faciяli юlцmцndяn sonra Cumalыnыn ИЛМЯДДИНОЬЛУ anasы xяstяliyя dцчar olur vя yataьa dцшцr. Ailяnin gцzяranы gцnц-gцndяn Neчя vaxt idi ki, mяni hяmiшя pislяшir. Evin on yaшlы oьlu olaraq, dцшцndцrяn vя narahat edяn mюvzu ailяni dolandыrmaq, anasыnыn mцaliilя яlaqяdar яmяkdaшlыq etdiyim qя- cяsini davam etdirmяk цчцn balaca zetdя mяqalя чap elяtdirmяk istяyir- Cumalы yollar axtarыr... dim. Шяhяrimizin hяr kцчяsindя, tiниn...Aradan bir qяdяr keчmiш dя vя цmumiyyяtlя hяr yerindя яl Cuqqu dostumuz hяyяt bacada vя aчыb, gяlib-gedяnlяrdяn sяdяqя istя- mяktяbdя gюrцnmяdi. Amma bacыsы yяn инсанлары gюrmяyя bir nюv vяrdiш Шяfяq hяr gцn mяktяbя gedir, qaretmiшik. Иlin istяnilяn mюvsцmцndя, daшыnы soruшanlara isя: - Rayona geistяnilяn havada, tinlяrdя vя xцsusяn dib, gяlяr - deyя cavab verяr vя tez dя dя adamlarыn daha чox gяlib-getdiklяri aralanыb, evя qaчardы. dar keчиdli yollarda, daшыn-kяsяyin Gцnlяrin bir gцnц qonшularцstцndя oturub, saatlarla dilяnяn dan biri hяyяtdя sяs yaydы ki, bяs adamlarы gюrdцkcя hяm onlarыn halыna Cuqqunu шяhяrin o biri baшыnda dilяacыyыr vя bяzяn dя hiddяtlяnirdim. nяrkяn gюrцb. Belяliklя bir neчя mцdШяhяrimiz bюyцdцkcя, gюzяllяшdikcя, dяt mяhяllяnin sюzц-sюhbяti Cuqqu яhali sayы artdыqca elя bil ki, bu qяbil- ilя baшlayыb, Cuqqu ilя bitdi. Aradan dяn olanlarыn da sayы gцnbяgцn art- bir aya qяdяr vaxt keчmiшdi ki, Cuqmaqdadыr. qugil evlяrini satыb, mяhяllяmizdяn Hяmiшя dцшцndцyцm vя ma- kючdцlяr. Hяmin vaxtdan artыq on sяkraqlandыьыm mяsяlя bu idi ki, gюrяsяn kiz ilя qяdяr bir zaman keчmiшdi. Bu insanlarы bu yoldan чяkindirmяk, di- mцddяtdя bizim balaca Cuqqumuz lяnчiliyя qurшanmalarыnыn sяbяblяrini xeyli dяyiшmiш vя шцmal kimi, яdяbaradan qaldыrыb, onlarы normal hяyata яrkanlы bir oьlan olmuшdu. Sюzsцz ki, yюnяltmяk olmazdыmы? Lap elя ulu юzц demяsяydi mяn onu heч vaxt шяhяrlяrimizdяn бири olan Tяbrizdяki tanыya bilmяzdim... kimi. Qonшu юlkя Иrana sяfяrim ...Kafenin sakit otaqlarыndan zamanы Tяbrizdя olarkяn mяnя dedi- birindя oturub, чay sifariш etdik. Иlk lяr ki, bu шяhяrdя bir nяfяr dя olsun sualы mяn verdim: dilяnчiyя rast gяlя bilmяzsiniz. Orada - Ay Cumalы, hяmin vaxtlar nя olduьum gцnlяrdя buna яyani olaraq oldu ki, siz birdяn-birя evinizi satыb, tam яmin oldum. Hяr dяfя пайтахты- izsiz-tozsuz yoxa чыxdыnыz? O vaxtlar мызын kцчяlяrindя dilяnчilяrlя rastlaш- mяhяllяdя yayыlan sюz-sюhbяtlяr dцz dыqдa ися Tяbriz yadыma dцшцr vя kюks idimi? юtцrцb deyirяm ki, saь яli bizim BakыCumalы bir xeyli pяncяrяdяn nыn baшыna... чюlя baxыb, dяrindяn kюks юtцrdцkdяn Bu gцn istirahяt gцnц oldu- sonra dцz mяnim gюzlяrimin iчinя baьundan mяn evdяki bяzi xыrda-para xaraq, sюhbяtя baшladы: iшlяrimlя mяшьul olandan sonra istя- Atam faciяli шяkildя юldцrцdim evimizin yaxыnlыьыndakы parkda bir lяndяn sonra baшa dцшdцm ki, ailяnin az gяzinib, istirahяt edim. Evimizdяn bцtцn yцkц mяnim boynuma dцшdц. parka qяdяr olan on dяqiqяlik yolda Mяn ailяni dolandыrmalы vя xяstя ananя az nя чox, dцz beш nяfяr dilяnчi ilя mыn mцalicяsini davam etdirmяk цчцn rastlaшdыm. Parkda bir az gяziшяndяn pul tapmalыydыm. Mяnimsя cяmi on sonra sяrin kюlgяli bir skamyada yaшыm vardы. Hara getsяm dя yaшыmыn яylяшib, dincяlirdim. Bu dяmdя bir nя- azlыьыna gюrя mяni iшя gюtцrmцrdцlяr. fяr uca boylu, шux geyinmiш, nazik Bяzi bimцrvяt iшbazlar isя mяnя onsaqqallы gяnc oьlan mяnя яdяblя sa- lara nюkяrчilik elяmяyimi tяklif edir, lam verib, yanыmda oturmaq цчцn яvяzindя ya bir qarыn yemяk vermяyя, icazя istяdi. Mяn yerimdя bir az tяr- ya da яn чoxu bir-iki manat pul verpяnib, "buyurun" - dedim. Oturdu. Az mяyя boyun olurdular. Bцtцn bu tяkkeчmяmiш hiss etdim ki, bu adamыn liflяr sюzsцz ki, mяni qane edя bilmяzmяnim yanыmda gяlib яylяшmяsi di. Tяkcя anamыn hяftяlik mцalicя xяrcmяqsяdlidir. Bu fikirlяrlя ona tяrяf lяri яlli-altmыш manatы keчirdi. Bu haчevrilяndя baxышlarыmыz toqquшdu. Oь- lыmda mяn, mяnim цчцn яn чяtin vя lan mяnя baxыb, bir az qыmышdы vя ami- чыxыlmaz qяrarыmы vermяyя mяcbur ranя bir sяslя: oldum. O anda mяni dцшцndцrяn юz - Fariz mцяllim, deyяsяn mяni mяnliyim, qцrurum deyil, nяyin batanыmadыnыz? - deyя soruшdu. Mяn sa- hasыna olur-olsun anamыn saьalmasыkitcя ona baxыb, nяyi isя xatыrlamaьa na vяsait tapmaьыm idi. Bu sяbяbdяn чalышdыm. Amma tanыya bilmяdim. mяn шяhяrin mяhяllяmizdяn uzaq - Baьышla, bacыoьlu, xatыrlaya yerlяrindя dilяnmяyя baшladыm. Mяbilmяdim. nim bu qяrarыma anam narazы olsa da, O, ayaьa галхыб, qarшыmda baшqa чыxыш yolunun olmadыьыnы baшa dayandы vя bir az яyilяrяk яlini mяnя dцшцb razыlыq verdi. Amma mяnя dя, uzatdы: bacыma da dюnя-dюnя tapшыrdы ki, bu - Mяn sizin kюhnя qonшunuz haqda heч kim, xцsusяn dя qonшulaolmuш Cumalыyam. Siz qonшularыn o rыmыz bilmяsin. Oьlunun hяr gцn mяkvaxtkы deyimi ilя desяk "Cuqqu"yam. tяb яvяzinя, dilяnmяyя getmяyя mяcMяn tez yerimdяn qalxdыm vя bur olmasы onu чox цzцrdц. Tez-tez onunla чox mehribanlыqla gюrцшдцк, deyirdi ki, qonшular bunu bilsяlяr qucaqlaшdыq. Ayaq цstdя bir xeyli hal- ailяmiz hюrmяtdяn dцшяcяk vя bizя яhval tutduqdan sonra elя bil яvvяl- yaxшы baxmayacaqlar. Mяnim dilяndicяdяn sюzlяшmiш kimi hяr ikimiz yaxыn- yimi gюrцb mяhяllяyя car чякян o lыqdakы kafeyя tяrяf yюn aldыq... qonшumuzun ucbatыndan, anam bu ...Cumalыgil bizimlя eyni bina- xяbяri eшidяn kimi mяnя necя olurda, qonшu blokda yaшayыrdыlar. Bizim olsun mяnzilimizi tяcili satmaьы tapdя, onlarыn da mяnzilimiz ikinci mяr- шыrdы. Ona gюrя dя tяcili mцшtяri tapыb, tяbяdя olduьundan biz divar qonшusu mяnzilimizi dяyяr-dяymяzinя satdыq. idik. Чox kasыb, lakin mehriban bir ailя Bizim ailяni heч kimin tanыmadыьы, idilяr. Cumalы, юzцndяn iki yaш bюyцk шяhяrkяnarы yerdя adi bir hяyяt evi bacыsы, ata-anasы иlя birlikdя чox sakit alыb, orada yaшamaьa baшladыq. bir hяyat yaшayыrdыlar. Amma tezliklя bu ailяnin dя baшыnыn цstцnц qara bu(Арды вар)

№ 08 (166), Август 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 11

АЗЯРБАЙЪАН ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ -- 100 100 АЗЯРБАЙЪАН

1920-ci ildя QARABAЬ DЮYЦШLЯRИ Bяhram bяyin яlini sыхdы: -Mяrhaba, alayыna da, юзцnя dя.

Sizin dюyцшdя эюсtяrdiyiniz qeyri-adi qяhrяmanlыqlar artыq Azяrbaycanыn hяr yerindя iftiхarla soylяnilir. Komandanыnыz Шямистан general Hяbib bяy Sяlimov da НЯЗИРЗИ, burdadыr. Яmr edirяm! Цcцnщярби cц artilleriya batareyasыnыn hяr журналист, bir яsgяr vя zabit heyяti dюполклвникyцшdя эюсtяrdiyi igidliyя гюря лейтенант

tяltif olunsun. Komandiriniz Bяhram bяyi isя tяbrik edя bilяrsiniz. O, daha podpolkovnik yoх, polkovnikdir…

Batareya цч dяfя: "urra, urra, urra," - deyя komandirini alqышladы.

Nazir birdяn sяrt hяrяkяtlя yerindя dikяlib, pяncяlяri цstя qalхdы.

- Mяrhяba, yenя mяr-

hяba, mяnim Vяtяnimin хilaskarlarы!

Batareyanыn яsgяr vя zabitlяrindяn dalьa-dalьa чыхan sяs Qarabaь daьlarыnda яks-sяda verdi. Onlar bir nяfяr kimi avazla: "Azяrbaycan хalqыna хidmяt edirik!" - cavabыnы verdilяr. Hяrbiyyя naziri sыra qarшыsыnda var-gяl edib, tяn ortada dayandы:

(Яввяли ютян сайымызда)

QЯHRЯMAN ALAY Avtomobilin шeypuru tяhlukя gюrmuш qaz kimi hяyяcanlы gяlirdi. Зabit vя яsgяrlяr naziri tanыyыb "urra" - deyя qышqыrdыlar. Bяhram bяy Нябибяйов irяli yeridi. Sяrt sяslя "sыraya dцzцlцn" komandasы verdi. Zabitlяr qabaqda, яsgяrlяr dя onlardan sonra nizami qыvraqlыqla sыraya dцzцldцlяr.

Bяhram bяy sыra qabaьыnda vцqarla dayanыb зящмли sяslя komanda verdi: - Alay! Сaьa dюn!

Duzlяn!.. Дuzlяn deyirяm, arхada sяs var…

Alay bir nяfяr vucud kimi saьa dюnцb faraьat dayandы. Maшыndan цч nяfяr dцшdц. Qarabaьыn general-qubernatoru Хosrov bяy Sultanov, Qarabaь яrazi qoшunlarыnыn komandanы, general-mayor Hяbib bяy Sяlimov vя hяrbiyyя naziri, tam artilleriya generalы Sяmяd bяy Mehmandarov.

Nazirin iti qartal baхышlarы nizami qaydada dцzцlяn яsgяrlяrя zillяnmiшdi.

- Cяnab hяrbiyyя naziri, tam artilleriya generalы, sizin gяliшiniz mцnasibяtilя dюyцшяn ordunun цcцncц artilleriya batareyasыnыn zabit vя яsgяr heyяti sыraya dцzцlmцшdцr.

Batareya komandiri, podpolkovnik Bяhram bяy Nяbibяyov.

Nazir Sяmяd bяy Mehmandarov gur vя mяьrur sяslя: - Azad, mяnim vяtяnimin qяhrяman яsgяrlяri, - deyib bir neчя addыm irяli yeridi,

подполковник Защид бяй Нябибяйов

капитан Ващид бяй Нябибяйов

(1872 - 1927)

(1873 - 1931, репрессийа олунуб)

полковник Бящрам бяй Нябибяйов

полковник Щцсейн бяй Нябибяйов

(6 декабр 1884 - 1930, эцлляляниб)

Bяhram бяй Nяbibяyov 1884-cц ildя Azяrbaycanыn Шяki шяhяrindя bяy ailяsindя anadan olmuшduр. Иlk tяhsilini Kutaisi Realnы mяktяbindя алмыш, сonra SanktPeterburq Konstantin artilleriya mяktяbinin tяlяbяsi olmuшdu. 1904-cц il sentyabрын 2-дя oranы birinci dяrяcяli diplomla baшa vurmuшdu. Elя hяmin il Qafqazdakы iyirminci artilleriya briqadasыnda podporuчik kimi hяrbi xidmяtя baшlayыb. Bяhram bяy 1909cu il 7 sentyabrda poruчik, 1912-ci il 31 avqustda isя шtabs-kapitan rцtbяsinя layiq gюrцlmцшdц.

Bяhram бяй 1904-cц ildяn Rusiya ordusunun Qafqazdakы topчu briqadasыnda xidmяtя baшlamышdыr. Иkinci dяrяcяli "Mцqяddяs Anna" vя "Mцqяddяs Stanislav" ordenlяri ilя tяltif edilmiшdir. 1918-ci il 27 noyabrda Azяrbaycan topчu briqadasыna tяyinat almыш, sonra isя 2-ci topчu briqadasыnыn 3-cц batareya komandiri vяzifяsindя xidmяt etmiшdir. 1919-cu ilin noyabrыnda Шцvяlan-Tцrkan istiqamяtindя Bakыnыn dяnizdяn mцdafiяsinin tяшkili onun rяhbяrliyi ilя 3-cц topчu batareyasыndan vя 5-ci Bakы piyada alayыnыn bir bюlцyцndяn tяшkil edilmiш dяstяyя tapшыrыlmышdы. Denikin qцvvяlяrinin dяnizdяn ehtimal edilяn tяhlцkяsinin qarшыsыnы almaq цчцn Шцvяlan-Tцrkan-Qala xяtti цzrя dяniz sahili bюyunca mцdafыя mюvqelяri tutmuшdu. 1920-ci ilin mart-aprel aylarыnda cцmhuriyyяt hяrbi qцvvяlяrinin Qarabaьda ermяni-daшnak iшьalчыlarыna qarшы apardыьы яmяliyyatlarda fяal iшtirak etmiшdir.

Onun komandiri olduьu batareya 1920-ci il 8 apreldя Malыbяyli-Шuшakяnd яtrafыnda gedяn dюyцшlяrdя xцsusilя fяrqlяnmiшdir. General Hяbib bяy Sяlimovunhяrbi nazir Sяmяd bяy Mehmandarova gюndяrdiyi teleqramda B.Nяbibяyovun bu xidmяtlяri xцsusi qeyd olunmuшdu. Sяmяd bяy Mehmandarov vя Яliaьa Шыxlinski ilя yaxыn dostluq яlaqяlяri olmuшdur.

Azяrbaycanы bolшeviklяr iшьal etdikdяn - Aprel iшьalыndan (1920) sonra bir mцddяt sovet ordusu sыralarыnda xidmяt etmiш, Шuшanыn vя Шяkinin hяrbi komissarы olmuшdur. Шяki Hяrbi Komissarlыьыnda iшlяyяrkяn - 1930-cu ildя Шяki-Zaqatala bюlgяsindя sovet hakimiyyяtinя qarшы baш vermiш xalq цsyanыnыn rяhbяrlяrindяn biri idi. Архив сянядляриня эюря, щяmin ilin iyulunda цsyanыn yatыrыlmasы цчцn gюndяrilmiш чoxsaylы sovet hяrbi qцvvяlяri ilя гейрибярабяр dюyцшdя гящряманъасына hяlak olmuшdur. wikipedia.org

(15 йанвар 1892 - 1931, репрессийа олунуб)

- Biz bu gцn sяhяr Шuшada bir yыьыncaq кечirdik. Mяn orada da qoшunlarыmыzы tяbrik etdim. Яvvяlcяdяn яmr vermiшdim ki, sizin batareyanы oraya gяtirsinlяr. Sonra, Bakыdan чыхanda юз-юзlцyumdя belя qяrara gяldim ki, sizi юз yerinizdя, dюyцш bolgяnizdя tяbrik edim. Siz buna layiqsiniz, bu hюrmяt vя ehtiramы qяhrяmanlыьыnыzla qazanmыsыnыz. Bяli, Dяli Qazar kimi generalы mяhv edib, sцvarisini dя pяrяn-pяrяn salan цcцncц artilleriya batareyasы Azяrbaycan bayraьыnы ilk dяfя Qarabaьda dalьalandыrdы. Martыn 22-синдян 23-цня кечяn gecя saat 3 radяlяrindя dцшmяn ilk dяfя gцclц qцvvя ilя burdan, Яsgяrandan baш qaldыrыb. Bizim яlli nяfяr яsgяrimizin bir neчяsini mяhv edib vя яsir alыb.

Siz dя ilk dяfя dцшmяnin burnunu Яsgяranda ovub, юз silahdaшdarыmыzыn qanыnы yerdя qoymadыnыz. Qяhrяman яsgяrlяr, mяn шяхsяn Almaniya cяbhяsindя bir чох dюyцшlяrdя oldum. Fяqяt, sizin qяdяr qяhrяman яsgяrlяrя nadir hallarda tяsadцf etmiшяm. Siz mяnim цmidlяrimi qцvvяtlяndirdiniz.

Siz canыnыzla gяnc Azяrbaycan ordusunun namusunu layiqincя mцdafiя etdiniz. Eшq olsun sizя vя sizя dюшlяrindяn sцd verяn analara! Яsgяrlяr sevimli komandaнlarыnы "yaшasыn Azяrbaycan!" sюзlяrilя alqышladыlar. Цrяyini boшaldan nazir хeyli sakitlяшdi. O, юзцnu rahat vя gцmrah hiss edirdi. Sыradakы яsgяr vя zabitlяrя yaхыnlaшыr, hяmsюhbяt olur vя hal-яhval tuturdu. Mehmandarov cavan, sirsifяtdяn goycяk zabiti эюсtяrib nяsя soruшdu. General Hяbib bяyin iшarяsilя hяmin zabit addыmlarla qabaьa cыхыb dedi: - Mohtяrяm Sяmяd paшa, mяn Qafqaz Иslam ordusundan kюnцllu olaraq sizdя yardыmчы qaldыm. Чцnki dilimiz bir, inancыmыz bir, tariхimiz dя birdir. Azяrbaycan hяm sizin, hяm dя bizim vяtяndir.

(Арды вар)

Hцseyn bяy Nяbibяyov 1892-ci ildя Azяrbaycanыn Шяki шяhяrindя bяy ailяsindя anadan olub. Шяkidя Rus-Tatar mяktяbindя bir mцddяt oxuduqdan sonra tяhsilini Kutaisi Realnы mяktяbindя davam etdirib. Sonra Sankt-Peterburqdakы Konstantin artilleriya mяktяbini birinci dяrяcяli diplomla baшa vurub. Bюyцk qardaшы Bяhram bяy Nяbibяyovun komandiri olduьu Qafqaz iyirminci artilleriya briqadasыnda podporuчik kimi hяrbi xidmяtя baшlayыb.

Hцseyn bяy 1914-cц ildя poruчik, 1916-cы ildя шtabs-kapitan rцtbяsinя layiq gюrцlцb. 1918-ci ildя Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Ordusunda podpolkovnik rцtbяsi ilя yцksяk vяzifяdя чalышыb. Bir mцddяt Bakы hяrbi dairяsi mяhkяmяsinin hakimi olub.

Hakim iшlяdiyi dюvrdя Cцmhuriyyяtin hяrbi naziri, atilleriya generalы Sяmяd bяy Mehmandarova sui qяsd edяn dяstяnin mяhkяmя iшini aparan Hцseyn bяy cinayяtkarlarыn layiqli cяzalandrыlmasыna nail olmuшdur. 1920-ci ildя polkovnik rцtbяsi almышdыr. Sovet hakimiyyяti qurulduqdan sonra hяrbi fяaliyyяtini davam etdirmiш vя Azяrbaycanda yaradыlmыш hяrbi komandirlяr mяktяbindя 1921-26cы illяrdя mцяllimlik etmiшdir. 1926-cы ildя Шяkiyя kючmцш Hцseyn bяyin tяшяbbцsц ilя bir neчя mяktяbdя hяrbi hazыrlыq fяnni tяdris edilmяyя baшlanmыш vя юzц mяktяblяrin biridя hяrbi rяhbяr iшlяmiшdir. 1930-cu ildя baш vermiш Шяki цsyanы bolшeviklяr tяrяfindяn amansыzcasыna yatыrldыqdan vя цsyanыn hяrbi rяhbяri, Hцseyn bяyin bюyцk qardaшы Bяhram bяy юldцrцldцkdяn sonra Hцseyn bяy hяbs olunmuш vя sonrakы taleyindяn heч bir mяlumat olmamышdыr.

Ailяsinя шifahi, telefon vasitяsilя verilmiш mяlumatda 1931-ci ildя vяfat etdiyi bildirilib. wikipedia.org

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 12

№ 08 (166), Август 2018

АЗЯРБАЙЪАН ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ -- 100 100 АЗЯРБАЙЪАН

ДИЛ МИЛЛИ ВАРЛЫЬЫН ЯСАСЫДЫР “Милли виъданымызы дирчялдян бюйцк идеолог” китабындан - ЫВ ФЯСИЛ Щябибулла МАНАФЛЫ, АДПУ Шяki filialыnыn баш mцяllimi, тарихчи (Яввяли ютян сайымызда) XX yцzilin яvvяllяrindя Bakы mяtbuatыnda tцrk dili vя onun шivяlяrinin xarakterik cяhяtlяri haqqыnda ciddi fikir ayrыlыьы ilя fяrqlяnяn mцbahisяlяr gedirdi. Mцbahisя predmetinin bir qцtbцndя "Fyuzat"ыn Оsmanlы lisanы tezisini mцdafiя edяn "Шяlalя" mяcmuяsi, digяr qцtbцndя isя Azяri tцrkcяsinin atяшin tяrяfdarы "Иqbal" qяzeti mюvqe tutmuшdular. Яslяn Tцrkiyяdяn olub "Шяlalя" mяcmuяsinя rяhbяrlik edяn Sяbri Bяyzadя vя onun mюvqeyindя duranlar "Qafqasiya lisanы" adы ilя tяqdim etdiklяri "Azяri tцrkcяsi"ndя kitabяtin imkansыz olduьunu, yяni tцrk dilinin Azяrbaycan шivяsinin яdяbi dil sяviyyяsinя yцksяlmяk imkanыna malik olmadыьыnы bildirdiklяri halda, digяr tяrяf tяrsinя, "Osmanlы lisanы"nыn sцni olduьunu, tцrk dilinin яsaslarыndan uzaq dцшdцyцnц, hяtta xalqыn onu izahatsыz baшa dцшmяdiyini bяyan edirdi.

Yenicя Иstanbuldan Bakыya dюnяn M.Я.Rяsulzadя bu polemikanыn яn fяal iшtirakчыsыna чevrildi. Иctimai fikir tariximizin son dяrяcя mцhцm яhяmiyyяt kяsb edяn bu sяhifяsini юndяrin яn yaxыn silahdaшlarы sыrasыnda yer alan Mirzя Bala Mяmmяdzadя "Milli Azяrbaycan hяrяkatы" adlы яsяrindя belя iшыqlandыrыb: "Mяmmяd Яmin bяy "Шяlalя" dя yazdыьы "Dil-ictimai bir amil", "Yeni lisanчыlar vя tцrkчцlяr" baшlыqlы mяqalяlяri ilя dilin ictimai яhяhmiyyяtini tяhlil edяrяk onun birlяшdirici ictimai bir rol oynaya bilmяsi цчцn цmumi kцtlя tяrяfindяn anlaшыlan dil olmasы lazыm gяldiyi fikrini irяli sцrцr vя bu nюqtяdяn чыxыш edяrяk hяr iki cяrяyanы rяdd edirdi. Tцrklцyц bir kцllц olaraq qяbul etdiyi, bu kцllц dя dil цzяrindя qurulduьunu iddia etdiyi цчцn Яmin bяy mяhяlli шivяlяrini mцstяqil dilя чevrilmяsinя tяrяfdar ola bilmяzdi.

Eyni шяkildя heч kimin anlamadыьы vя tцrkчцlцklя heч bir mцnasibяti olmayan Osmanlы lisanыnы da qяbul edя bilmяzdi.

O sadя vя tяmiz tцrk dili tezisini dilя gяtirdi. Bir mцddяt sonra, 1915-ci ildя tяsis etdiyi "Aчыq sюz" qяzetindя bu orta vя tяmiz tцrk dili cяrяyanыnы dяrinlяшdirdi vя bu dildя yeni millяtчi яdяbiyyatыn doьmasыna yol aчdы".

M.Я.Rяsulzadя 1913cц ildя qяlяmя aldыьы "Dil-ictimai bir amil" baшlыqlы mяqalяdя qeyd etmiшdir ki, milli vяhdяti tяmin edяn iki mцhцm amil var. Bunlardan biri dil, digяri dindir. Eyni zamanda xalqыn birliyini шяrtlяndirяn bu amillяri bir-birindяn ayыrd edяrяk vaci-

Dil bir millяtin яn qiymяtli sяrvяtini, hяyatыnыn яn fяyyaz mяnbяyini tяшkil edir. bliyinя gюrя dilя цstцnlцk vermiш, sяbяbini bu cцr шяrh etmiшdir: "...Dil tяbiidir, binaяn яleyh яslidir, millяtlя bяrabяr hasil olur. Dilsiz bir millяt olmadыьы kimi, millяtsiz dя bir dil olmaz. Dil bir millяtin yeganя rцknц degildir. Bir millяt vucuda gяlmяk цчцn dillя bяrabbяr digяr iшtirakы шeylяr dя vardыr.

Fяqяt dil bunlarыn яn mцhцmmцdцr. Dil milliyyяt hяyatыnыn яn mцtяkamil bir шяklidir. Dil bir millяtin яn qiymяtli sяrvяtini, hяyatыnыn яn fяyyaz mяnbяyini tяшkil edir..." Иnsan birliyinin яn mцkяmmяl formasы olan millяtin meydana gяlmяsi цчцn dildяn юzgя digяr cяhяtlяrin dя mюvcud olduьunu bildirяn M.Я.Rяsulzadя din, tarixi yaddaш, яxlaq prinsiplяri, adяt-яnяnяlяr, яdяbi dцшцncя tяrzi, mяiшяt юzяlliyi kimi milli-mяnяvi dяyяrlяri nяzяrdя tuturdu. Ancaq dilin bunlarыn hamыsыnыn fюvqцndя durduьunu bildirirdi.

Dil M.Я.Rяsulzadя цчцn hansы anlam daшыyыrdы?

Onun nяzяrincя dil millяtlя bir yarandыьыndan bu toplumun яsas tяmsilчisi, canы, mяntiqi, ruhudur. Dil dindяn daha qцvvяtli ittifaq yaradыr. Dili юldцrmяk, millяti юldцrmяk demяkdir. Юndяr dяfяlяrlя qeyd etmiшdir ki, milli hяmrяyliyi tяmin edяn amillяr sыrasыnda dildяn sonrakы mюvqe dinя mяxsusdur. O, dillя dini mцqaйisяli шяkildя sяciyyяlяndirяrяk bцtцn hallarda dilя цstцnlцk vermiш vя seчiminin sяbяbini belя шяrh etmiшdir: "Vяhdяti lisanыn, yяni vяhdяti cinsiyyяnin (irqin, milliyyяtin) heч шцbhя yoxdur ki, dцnyadaki bяqa vя nяbati dindяn daha davamlыdыr. Halbuki ikincisi bюylя deyildir. Bir dil цzrя danышan irqi gюrцrцk ki, min bir mцddяt яsnasыnda dil vяhdяtindяn ibarяt olan cinsiyyяtя bir xяlяl gяlmяdiyi halda iki-цч dяfя din dяyiшiyor. Deyя bilяrik ki, dцnya iшlяrindя dil birliyinin tяsiri din birliyindяn daha qцvvяtlidir. Bunun цчцndцr ki, xristian bir yunanlы bцtpяrяst Яflatun, Яrяstun vя Sokratla mяrbutiyyяtindяn naшi tяfaxir (фяхретмя - Щ.М.) edir. Halbuki hindi bir xristianыn din birliyindяn naшi xristian Nyutоn vя Qa-liley ilя iftixar etmяsi heч dя yaraшmaz (yakшыmaz").

Bяli, doьrudan da yer цzцndя elя bir xalq yoxdur ki, mюvcud olduьu mцddяt яrzindя dini inancыnы bir neчя dяfя dяyiшmяsin. Ancaq xalqlar hяlя etnogenez prosesi dюnяmindя, yяni yenicя formalaшdыqlarы zaman yiyяlяndiklяri dillяrin яsaslarыnы qoruyub saxlamышlar. Иnsanlar яsasяn bюyцk яmяllяrinя gюrя dindaшlarы ilя yox, soydaшlarы iыя qцrur hissi keчirir, onlarы paradiqma kimi seчib ideallaшdыrыrlar.

Dilin яhяmiyyяtindяn bяhs edяrkяn M.Я.Rяsulzadя xцsusi olaraq vurьulayыr-

dы ki, xalq naminя aparыlan mцbarizяlяr tarixi tяdqiq olunarsa mяlum olar ki, bu mцcadilяlяr dil, mяktяb, яdяbiyyat, mяtbuat uьrunda sцrdцrцlяn mцcadilяdяn baшqa bir шey olmayыb. Юndяr diqqяti daha bir mяtlяbin цzяrinя cяlb edяrяk yazыrdы ki, millяti gюzяl, mцkяmmяl tяrzdя dildяn юzgя heч nя tяmsil edя bilmяz.

Millяt varlыьыnы vя юzцnя mяxsus xцsusi cяhяtlяri mяhz dil vasitяsi ilя tяsdiq edir. Юndяrin

nad edir. Elя bu sяbяbdяn dя dil xalqa mяxsus hяr nюvdяn olan sяrvяtlяr sыrasыnda яn юnяmlisidir. Xalqыn яn mцhцm яxlaqi vяzifяsi dili qoruyub saxlamaq vя zamanыn tяlяbinя uyьun шяkildя inkiшaf etdirmяkdяn ibarяtdir.

Tяяssцflяr olsun ki, tarixi taleyimiz bir xalq olaraq bizя bu vяzifяni lazыm olduьu dяrяcяdя yerinя yetirmяyя imkan vermяmiшdir. Юndяr bu mяtlяblя яlaqяdar yazыrdы: "Bir millяtin hяyatыnda maddяtяn

“Йени Гафгазийа” журналы, 1924-ъц ил. nяzяrincя dil linqivistika elminя dair quru mяfhumlardan, cяbri xarakterli qaydalardan, cansыz hяrflяrdяn ibarяt deyil. Dil qanlы vя canlы цzvi bir varlыqdыr.

Assimilyasiya dilя qarшы yюnяlяn tяzyiqlя baшlanыr vя dilin unudulmasы, baшqa sюzlя, millяtin юlцmц ilя nяticяlяnir. Чцnki dilin varlыьы xalqыn mюvcud olmasыnыn tяbii vя zяruri шяrtidir.

M.Я.Rяsulzadя xalqla dil arasыnda ruhi baьlыlыьы dilin yaranma prosesinя xas olan xarakterik cяhяtlяrlя яlaqяlяndirib yazыrdы: "Esperanto" vя "Volopok" tяbii bir dil deyildir vя heч bir zaman da dil ola bilmяyяcяyini iddia edяn mцttяfяnninlяr чoxdur. Bir dil alimin xцsusi surяtlя ixtira elяdiyi bir шey deyildir. Dil milyonlarla insanыn vя bir чox nяsillяrin mцшtяrяk vucuda gяtirdiklяri bir mюhibяdir (истедад - Щ.М.)"

M.Я.Rяsulzadяnin nяzяrincя xalqыn mяnяvi alяmi vя maddi hayati dilя isti-

vя mяnяn bu qяdяr bir яhяhmiyyяtя malik olan dili biz Azяrbaycan tцrklяri vaxtilя unutmaq цzrя idik. Tamamilя farslaшdыьыmz bir zamanlar vardы. Tцrk яdяbiyyatы bilmяzdik.

Tцrkcя яvama mяxsus bir dil яdd olunur, xass farsi vя яrяbi bilmяsilя iftixar edяrdi. Sonra Fцzuli яleyhirrяnmяnin tяsirifяyyazi tяhtindя yetiшяn bir чox Azяrbaycanlы tцrk шairlяri bu tяhlцkяli nisyanыn юnцnц aldыlar "yaman-yaxшы" bir яdяdbiyyat vцcuda gяtirdilяr".

M.Я.Rяsulzadя "farslaшma"nыn sяbяbini tarixi amillя яlaqяlяndirib yazыrdы ki, beш yцz il яrzindя Иranы tцrk mяnшяli hюkmdarlar idarя etmiшlяr. Цmumiyyяtlя tцrklяr Иranыn siyasi sistemindя, dюvlяt idarячiliyindя min ildяn artыq bir zaman яrzindя aparыcы mюvqeyя malik olublar. Иranda hюkmdarlarыn tцrk olmasы tцrklяrя hяr hansы bir imtiyaz vermяdiyi kimi farslarыn da narazыlыьыna, tяzyiqinя sяbяb olma-

mышdыr.

Hюkmdarlarыn tцrklцyцnя rяьmяn Иranda, o sыradan Gцney Azяrbaycanda fars dili rяsmi dюvlяt dili sяviyyяsindя hяyatыn bцtцn sahяlяrindя hegamon mюvqeyя malik olmuшdur. Tarixin gediшinin mяhsulu olan bu vяziyyяt Azяrbaycan tцrklяrini fars dilinя, mяdяniyyяtinя, mяnяviyyatыna istinad etmяyя yюnяltmiшdir. Beш yцz il davam edяn bu vяziyyяt tцrk mяnшяli яhalinin iranlыlaшmasыna daha doьrusu, tяhtяl шцurun tяsiri ilя farslaшmasыna sяbяb olurdu.

M.Я.Rяsulzadяnin bu шяrhindяn Иrandakы tцrk mяnшяli яhalinin apatiya vяziyyяtindя, yяni sakit, biganя halda milli-mяnяvi dяyяrlяrinя arxa чevirmяsinin, юzюzцnя yadlaшmasыnыn sяbяbi bяlli olur. Mяlum olur ki, farslar Иran taxtыnda яylяшяn tцrk mяnшяli шahlarы юzlяrininki hesab etdiklяri kimi, Azяrbaycan tцrklяri dя fars dilini, mяdяniyyяtini, adяt-яnяnяlяrini yad deyil, doьma dяyяrlяri olaraq qяbul etmiшlяr.Xalqыmыza mяxsus bu ovqat, mяnяvi-psixoloji durum farslaшmanыn aparыcы шяrti kimi юzцnц biruzя vermiшdir. Юndяr bu prosesdя dini amilin яsas rol oynadыьыnы xцsusi tяrzdя vurьulayыb yazыrdы: "Шiяlik Иran tцrklяrini o qяdяr farslaшdыrmышdыr ki, indi onlar kяndilяrini (юzlяrini) tцrklяшmiш fars, yяni яslяn iranlы tяbяqqi edirlяr".

M.Я.Rяsulzadя яdяbi yazы dili ilя danышыq dili arasыnda mюvcud olan fяrqlяrя gюrя dцnya xalqlarыna mяxsus dillяrin tяsnifatыnы vermiшdi. Bu bюlgцyя яsasяn юn sыrada "mяdяni dillяr" ifadяsi ilя fяrqlяndirdiyi dillяr dururdu. Яdяbi yazы dili ilя danышыq dili arasыnda fяrqin az olduьu dillяri mяhz hяmin qrupa шamil edirdi. Яdяbi yazы dili ilя danышыq dili arasыnda fяrqin чox olduьu dillяr sonrakы mюvqedя qяrar tuturdu. Яn axыrda isя danышыq variantы olduьu halda, яdяbi yazы variantыnыn цmumiyyяtlя olmadыьы dillяr gяlirdi. Bu halыn kючяri hяyat tяrzi keчirяn tayfalarыn dillяri цчцn xarakterik olduьunu bildirirdi.

M.Я.Rяsulzadя Azяrbaycan tцrkcяsini яdяbi yazы dili ilя danышыq dili arasыnda kяskin fяrqin olduьu dillяr qrupuna aid edib yazыrdы: "Tцrkcяnin indiki halы da mяяttяяssцf bюylяdir. Yazы dilinin danышыq dilindяn fяrqi sairя mяdяni dillяrdя olan fяrqdяn чoxdur. Dilimizi, hяqiqяtяn dя, millяtimizin ruhu vя onun vasiteyi-bяqasы mяqamыnda gюrmяk istяyirsяk vя onun cameiyyяti-milliyяmizdя яn mцhцm bir ittihad vя tяrяqqi amili яdd edirsяk, yazыmыz vя danышыьыmыz arasыnda olan fяrqi azaltmalыyыz ..."

(Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 08 (166), Август 2018

T Tц цr rk k x xa allq qlla ar rыы я яd dя яb biiy yy ya at tыы

Вагиф АСЛАН,

Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi Шяki bюlmяsinin sяdri, АДПУ Шяki filialыnыn baш mцяllimi

(Яввяли ютян сайларымызда)

3. XЫЫЫ-XЫV ЯSRLЯR ANADOLU TЦRK DИVAN ЯDЯBИYYATЫ Bu dюvrцn divan яdяbiyyatыndan danышarkяn bunu birbaшa XЫЫЫ яsrlя бaьlayыrlar. Anadolu mцhitindя XЫЫЫ яsrin ortalarыndan XV яsrin ortalarыnadяk olan dюvr divan яdяbiyyatыnыn quruluш, Иstanbulun fяthindяn XVЫЫЫ яsrin so-nuna kimi olan dюvr divan яdяbiyyatыnыn yцksяliш, XЫX яsrin ilk ilяrindяn ortalarыnadяk olan dюvr isя divan яdяbiyyatы-nыn tяqlidчilik, can vermя vя юlцm, yaxud Tяnzimat яdя-biyyatыnыn olum dюvrц hesab edilir.

Bюyцk Sяlcuqlu Dюvlяtindяn gяlяn яnяnяyя яsaslanaraq Anadolu Sяlcuqlu Dюvlяtindя fars dilindяn rяsmi vя яdяbi, яrяb dilindяn isя elmi dil kimi istifadя edilirdi. Buna gюrя dя, geniш xalq kцtlяlяri "Qudatqu-bilik" (1069) kimi sыrf tцrkcя, "Divanц lцьat-it-tцrk" (10721074), "Шяcяrяyi-яnsab" [("Nяsяblяrin шяcяrяsi" 1206-cы ildя Яfqanыstanlы Fяxrяddin Mцbarяkшah tяrяfindяn farsca yazыlsa da,orada tцrkcя rubailяr vя kяlmяlяr vardыr, tцrk soyundan olan Hindistan sultanы Qцtbяddin Aybяyя tяqdim edilmiшdir.(Bax. Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt. Sяh.

122.), "Mцqяddimяtцl-яdяb" [(XЫЫ яsrdя yazыlmышdыr. O zaman Xarяzm hюkmdarы Atsыz adlы bir tцrk idi. Bu kitabda яrяbcя olan cцmlяlяrin tцrkcя qarшыlыьы sяtirцstц olaraq verilmiшdir. Яsяr Xarяzm tцrkcяsi baxыmыndan qiymяtlidir.)] kimi yarы vя ya qismяn

tцrkcя yazыlan яsяrlяrdяn xяbяr tuta bilmяmiшdi. Bunun bir sяbяbi dя цmumtцrk coьrafiyasыnыn heyrяtamiz dяrяcяdя geniшliyindя idi.

XЫЫЫ яsr Anadolu tцrk divan яdяbiyyatыnыn bцnюvrяsinin qoyulduьu яsr hesab edilir. "... Anadolu, Azяrbaycan, Tцrkmяnistan vя Xorasan tцrklяrinin taleyi eyni olmuшdur vя ...yazыlы яsяrlяrin tarixi XЫЫЫ яsrя qяdяr (Bax. Cavad He-

yяt. Dilimiz, яdяbiyyatыmыz vя kimliyimiz uьrunda.Ы c. sяh.170.) gecik-

miшdir" deyяn Cavad Heyяtя bu mяnada haqq qazandыrmaq lazыm gяlir. Tцrk divan яdяbiyyatыnыn XЫЫЫ яsrя aid edilяn yeganя nцmunяsi Xoca Dehhaninin яsяrlяridir.

Xoca Dehhani. Xoca Dehhani (?-?) hяyatы vя yaradыcыlыьы haqqыnda чox az шey bilirik. Yarcani deyilяn шairin "Шahnamя"sindя Dehhaninin Xorasana dюnmяk цчцn Konya sultanыndan izn istяmяsi gюstяrilir. Яlя keчяn digяr шeirlяrindяn isя onun "Sяlcuk шahnamяsi" adlы bir яsяrinin olmasы anlaшыlыr. Lakin bu яsяr dя hяlяlik яldя edilmяmiшdir. Ona aid edilяn qяzяldяn bir neчя beytя nяzяr salaq: Sabr eyle, kюnцl, derdinя derman irя, umma.

Cаn atma oda bиhudя, cаnаn irя, umma.

сящ. 13

M ц h a z i r я l я r (XЫV щисся) Gюzцn sadefinden nice dцrdаne dюkersin? Шol diшi gцher, dudaьы mercаn ire, umma. ...................

Bu resme Dehhani dцrцr шem' kibi zar.

Baшtan ayaьa юmrцnц pаyаn irя, umma.

(Bax. Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt. Sяh.488.)

***

Tacяddin Яhmяdi.

XЫV яsr Anadolu-Osmanlы tцrk divan яdяbiyyatы яsl adы Tacяddin Иbrahim bin Xыzыr olan Яhmяdinin (1334-1413) yaradыcыlыьы ilя юz tяsdiqini tapыr.

illяrdя onun яrяbcя-farsca mяnzum lцьяt kimi yazdыьы "Miqdat яl-яdяb" ("Яdяblяr nяrdivanы") яsяri (Bax.Aydыn Abi

Чцn kaz? erdi , yatarken durdu ol.

Sычrayыp hancerle Шah'ы urdu ol.

Aydыn. Tцrkiyя яdяbiyyatы tarixi. Sяh.

296.) яldя edilmiшdir. Bu яsяr

"Иskendeрнаме"den.

A.Kabaklыda "Mirkad-i Edep" adы ilя (Bax. Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt. Sяh. 495.) tяqdim edilmiшdir.

Tacяddin Яhmяdinin "Cяmшиd ц Hurшid" яsяri Иran шairi Сцleyman-i Saveчinin eyni adlы яsяrinя nяzirя kimi yazыlsa da, ondan 2.500 beyt чoxdur. Fяsillяr arasыnda qя-zяllяr dя verilmiшdir. O, 1413-cц ildя Amasiyada vяfat et-miшdir.

(Bax. Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt. Sяh.498.)

*** NЯTИCЯ XЫЫЫ-XЫV яsrlяr Anadolu tцrk яdяbiyyatыnыn xalq, tяkkя vя divan яdяbiyyatы шяklindя hяrtяrяfli inkiшaf dюvrцdцr. Mяhz bu dюvr fцtцhatlar, qяlяbяlяr dюvrц olmaqla yanaшы, hяm dя inanclar vя яqidяlяrin kяsiшdiyi dюvrdцr.

Tarixin hansыsa bir dюnяmindя яqidя vя inancda baш verяn dяyiшiklik vя ya яvяzlяnmяlяr yaddaшa яlavя edilяn yeni bir mяnяvi-mяdяni qat яmяlя gяtirdiyindяn burada яvvяlkinin mцtlяq inkarыndan deyil, yeninin яvvяlki ilя sinkretizminin цstцnlцk qazanmasы qabarыq

шяkildя юzцnц biruzя verir.

Oьuz lяhcяsinin яdяb-bяdii dil sяviyyяsindя Anadolu, Azяrbaycan, Tцrkmяn coьrafiyasыnda formalaшmasы vя yazыlы dil kimi oturuшmasы bu dюvrцn gюstяricisidir.

Xalq, tяkkя vя divan яdяbiyyatы шяklindя юzцnц biruzя verяn vя nяinki islam, hяtta, dцnya яdяbiyyatыna tяsir edяn Anadolu tцrk яdяbiyyatыnыn fяlsяfяsi vя mahiyyяti insanы vя dцnyanы dяrk etmяk чevrяsindя qяrar tutmuшdu. Bu яdяbiyyat qяlяbяlяrin mяnbяyini Tanrы-insan, Allah-bяndя vяhdяtindя vя birgяliyindя gюrцrdц. Divan яdяbiyyatыnda minacatlarыn, nяtlяrin, saqinamяlяrin bir qayda olaraq yer almasы, ilahilяrin tяkkя яdяbiyyatыnda geniш yayыlmasы da bununla baьlы idi. Nяinki Anadolu tцrk, bцtюvlцkdя цmumtцrk яdяbiyyatыna daxil olan dastanlarda da bu deyilяnlяr юz ifadяsini tapыrdы. Bir sюzlя, XЫЫЫXЫV яsrlяr Anadolu Tцrk яdяbiyyatыnыn intibah dюvrц idi.

M ц h a z i r я l я r (XV щисся)

Anadolu tцrklяrinin яdяbiyyatы Giriш.

Xoca Dehhani Ы Muradыn (1360/611389), Иldыrыm Bяyazidin (1389-1402), Яmir Тeymurun (1370-1405), Чяlяbi Mehmяdin (1413-1421), Яmir Sцleymanыn (Fetrяt dюvrцnцn 14021411-ci illяri яrzindя Яdirnяdя hюkmranlыьыnы elan edяrяk Rumelidя hюkm sцrmцшdцr.) mцasiri vя dostu olmuш, onlarыn iltifatыna layiq bilinmiшdir. Azяrbaycan mцhitindя onun haqqыnda kifayяt qяdяr mяlumat olduьundan (Bax. Aydыn Abi Aydыn.

Tцrkiyя яdяbiyyatы tarixi. 448 s.Bakы, "Tяknur", 20И0, s.296-302.) aшaьыda-

kыlarla kifayяtlяnirяm. Onun Kцtahyalы olub Misirdя (Bax.

Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt.

Sяh. 495.) tяhsil aldыьыnы yazыr-

lar. Bяzi mяnbяlяrdя onun Gяrmiyanda, bяzilяrindя Sivasda vя bяzilяrindя dя Amasyada doьulduьunu, Qahirяdя tibb tяhsilinя (Aydыn Abi Aydыn. Tцrkiyя яdяbiyyatы tarixi. 448 s. Bakы, "Tяknur", 20И0, s.296.) yiyяlяndiyi-

ni gюstяrirlяr. Bir sыra alimlяr onun Иbn Sinanыn "Яl-qanun fit-tibb" ("Tibb elminin qanunu") яsяrini tцrkcяyя tяrcцmя etdiyini vя habelя юzцnцn dя nяzmlя tibbя aid "Tяrvihi-яrvah" adlы bir traktat ("Ruhlarыn tяmizlяnmяsi") yazdыьыnы sюylяyirlяr.

Onun "Divan"ыndan яlavя "Иsgяndяrnamя" vя "Cяmшиd ц Hurшid" adlы iki mяsnяvisi dя vardыr. "Иsgяndяrnamя" mяsnяvisinя "Dаstan-i Mцlиk Аli Osman" adlы mяnzum bir Osmanlы tarixi dя яlavя edib Иldыrыm Bяyazidin oьlu Яmir Sцleymana tяqdim etmiшdir. Son

Яmir Sцleymana hяsr etdiyi qяsidяdя шair yazыr: Havayы gюr ki, nice hoш havаdыr.

Cihan quшlar цnцnden pцr nevаdыr.

Nikap ile gelir gцlzare gonчe. Иrяhmяt ana kim, ehl-i heyаdыr. ...................

Gцl ц bцlbцl arasыnda iшit kim, Gece sцbhe degin ne mаcerаdыr?

Osmanlы dюvlяti tarixindя XV яsr Яmir Teymur (tяv.1336, Keш-indiki Шяhrisяbz, Xoca ilqar kяndi - hak. 13701405, Otrar. Dяfn yeri-Sяmяrqяnd, Ruh Abad.) - Иldыrыm Bяyazid (tяv.1360, Яdirnя, hak. 1389-1402. vяf.1403, Aьшяhяr.) qarшыdurmasы ilя baшladы. Birlяшib bir olmaqdansa, ayrыlыb bir - bir olmaq istяyяn, tяkяbbцr vя mяnяmlik iddiasы ilя doldurulmuш iki tцrk bюyцyц arasыnda 1402-ci ildя baш vermiш bu mцharibяdя Яmir Teymur qalib gяldi, Иldыrыm Bяyazid mяьlub oldu. Belя bir qяlяbя vя belя bir mяьlubiyyяt mцnasibяti ilя Bizansыn paytaxtы Konstantinopolda kilsя zяnglяri цч gцn dalbadal чalыndы vя bцtцn xristian юlkяlяrini шadyanalыьa чaьыrdы. Bundan sonra birdяn-birя юzцnя gяlя bilmяyяn Osmanlы dюvlяti 1402-1413-cц illяri яhatя edяn "fetrяt" dюvrцnц - яslindя tцrk tarixinin яn kritik vя яn utancverici mяrhяlяlяrindяn birini yaшadы. Bu hadisя Konstantinopolun fяthini 50 il gecikdirdi.

Qarшыmda цч portret vardыr: Onlardan birincisi Anadolunu fяth edib hюkmdar taxtыnda oturmuш Alp Arslanыn qarшыsыnda цzцyuxarы yatыb yalvaran Bizans imperatoru ЫV Roman Diogeni tяsvir edяn portretdir (шякиля бах).

(Bax. Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt. Sяh.496.)

***

Tacяddin Яhmяdi Sultan Ы Muradыn qяtlini belя tяsvir edir: Koptu bir ceng orada kim, ruzigar Etti tarihini anыn yаdigаr.

Baш idi her yan kim, etsen nazаr.

Gюvde idi nereye qыlsan gцzаr.

Yer dolu baш ц ten idi kat-kat. Юlцler цstцnde yцrцr idi at.

Vurmadan ol harbe olub zebun Kaчtы kаfirler orada sernigun. ...................

Kana аlаde olup tа pа vц ser.

Yatыr imiш anda bir kаfir meьer. ...................

Boccace, De Casibus - Bibliothéque nationale de France, Alp Arslan humiliant Romain ÛV

(Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 14

№ 08 (166), Август 2018

"Шяki, Шяki, igidlяr oylaьы" Мяшщур “ШЯКИ” мащнысынын йаранма тарихчяси 2000) "Tarantella"sыnы yцksяk bacarыqla kamanчada ifa etmiшdir. Hяmin яsяr ilk dяfя A.Nяcяfzadяnin ifasыnda sяslяnmiшdir. Tяlяbя orkestrinin Mцrsяl Hяsяnovun rяhbяrliyi Ящсян vя dirijorluьu ilя AzTV-dяki чыРЯЩМАНЛЫ, xышыnы evdя izlяyяn S.Яlяsgяrov Abbasqulugilin evinя teleмусиги тядгигатчысы fon aчmыш, atasы Иsmayыl kiшi ilя tanыш olub demiшdi: "Sizin oьlunuz bacarыqlыdыr, istedadlыdыr, kamanчanы, ifa etdiyi яsяri duAlяtшцnas alim kimi yur vя tяlяb olunan bцtцn чizo, чox qiymяtli iшlяrя imza gilяri, hissiyyatы verя bilir. Mяn atmышdыr. Gюrdцyц iшlяr ma- onun ifasыndan чox razы qaldыm. hiyyяti, mяzmunu vя dяyяri Onu Allah saxlasыn. Sizя minilя bюyцk яhяmiyyяt kяsb няtdaram ki, belя oьul yetiredir. Bu adam bu gцn dя misiniz". Bяstяkarыn A.Nяcяfdurmadan чalышыr vя indiyя zadя ilя ilk tanышlыьы belя yaranqяdяr araшdыrmadan kяnar mыш vя onun юmrцnцn sonuna qalan mяsяlяlяrя iшыq salыr. qяdяr xoш vя yaradыcы mцnasibяtlя davam etmiшdi.

Abbasqulu Иsmayыl A.Nяcяfzadя 1979-cu oьlu Nяcяfzadя 1957-ci il ildя Teleradio Veriliшlяri Komidekabr ayыnыn 1-dя Xыzыda tяsindя tarzяn-pedaqoq Yusif ziyalы ailяsindя dцnyaya gя- Heydяrovun rяhbяrlik etdiyi lib. Ailя sonralar Bakya kючцb. "Tяranя" gяnclik xalq чalьы

Мащнынын илк ифачысы Ramin Nadiroьlu Abbasqulu 1994-cц ildя 53 saylы mяktяbin ЫX sinfini яlaчы kimi bitirib. O, 16 saylы uшaq musiqi mяktяbinin kamanчa sinfindя dя yaxшы oxuyub. Burada Ramiz Hacыyev vя Яligцшad Mяmmяdovdan dяrs alыb.

O zamanlar hяr bir mяktяbli цчцn Azяrbaycan Teleradio Veriliшlяri Komitяsindя Nazim Naьыyevin rяhbяrlik etdiyi "Qыrmыzы qяrяnfil" xalq чalьы alяtlяri ansamblыnыn цzvц olmaq чox sevindirici, maraqlы vя шяrяfli idi. Abbasqulu цчцn dя belяcя. Odur ki, 1967-ci ildяn hяmin ansamblыn kamanчa ifaчыlarыndan biri olub. Sonralar isя И.Яbilov adыna mяdяniyyяt mяrkяzinin юzfяaliyyяt xalq чalьы alяtlяri ansamblыnda чalыb.

A.Nяcяfzadя 19741978-ci illяrdя Sumqayыt Musiqi Texnikumunun kamanчa sinfindя dяrs alыb, xalq чalьы alяtlяri шюbяsini fяrqlяnmя diplomu ilя bitirib vя qыrmыzы diploma layiq gюrцlцb. Fяal tяlяbяlяrdяn biri olaraq bяdii-kцtlяvi tяdbirlяrdя, konsertlяrdя чыxыш edib. O, texnikumun tяlяbяlяrdяn ibarяt xalq чalьы alяtlяri orkestrinin solisti olaraq bir sыra яsяrlяr, hяmчinin mяшhur bяstяkar, xalq artisti, professor Sцleyman Яlяsgяrovun (1924-

alяtlяri ansamblыnыn kamanчa ifaчыsы olaraq daha geniш fяaliyyяtdя idi.

A.Nяcяfzadя 2003-cц ildяn AMK-nыn "Milli musiqi alяtlяrinin tяkmillяшdirilmяsi" elmi laboratoriyasыnda kiчik elmi iшчi, 2005-2011-ci illяr arasыnda hяmin laboratoriyanыn rяhbяri iшlяmiшdir. 2011-ci ildяn indiyя qяdяr AMK-nыn "Milli musiqinin elmi-tяdqiqi" elmi laboratoriyasыnыn rяhbяri vяzifяsindя чalышыr. O, 2003-ci ildяn 2015-ci ilя qяdяr ADMИU-nun "Иnstrumental ifaчыlыq" kafedrasыnыn mцяllimi olub. Hazыrda AMK-nыn professorudur.

O, 2016-cы ilin iyul ayыnda Amerikanыn Иndiana Шtatыnыn Bluqminton Universitetinя dяvяt olunmuш, professor, mцяllim heyяti vя tяlяbяlяr qarшыsыnda ustad dяrsi keчmiшdir. A.Nяcяfzadя milli чalьы alяtlяrimizin hяr birinin yaranma tarixi, sяslяnmя xцsusiyyяtlяri, spesifik cяhяtlяri barяdя mяlumat vermiш, bir-bir ifa edяrяk tяqdim etmiш vя suallara cavab vermiшdir. Orada чalышan Azяrbaycan alimlяri tяdbirin sonunda Abbasqulu mцяllimя tяшяkkцr etmiш, onun bu xidmяtindяn, bacarыьыndan, elmi biliklяrindяn qцrur duyduqlarыnы bildirmiшlяr.

A.Nяcяfzadя Jurnalistlяr Birliyi vя Aшыqlar Birliyinin цzvцdцr.

A.Nяcяfzadя юmrцnцn яn шirin чaьыnda, 1984-cц ildя ailя qurub. Oьlu Cяfяr Nяcяfzadя intellek sяviyяsi чox yцksяk olan bir Azяrbaycan gяncidir. Bakы Dюvlяt Universitetinin maqistraturasыnы bitirib.

Bu iшgцzar insan qяdim mяdяniyyяtimizin, musiqimizin, чalьы alяtlяrimizin tяbliьindя xцsusi rol oynamыш, televiziyalarda bu mюvzulu veriliшlяrin tяшkilatчыsы vя aparыcыsы olmuшdur. O, 1998-2007-ci illяrdя AzTV-dя "Yallы" veriliшinin, hяmin televiziyanыn "Sяhяr" proqramыnda "Qopuz" adlы rubrikanыn, 2013-2015-ci illяrdя Иctimai TV-nin "Yurd incilяri" adlы veriliшinin aparыcыsы olaraq milyonlarla tamaшaчыya sevinc bяxш etmiш vя insanlarы maariflяndirmiшdir. A.Nяcяfzadя Lider TV-nin "Yastы balaban" vя "Ud naьыlы" qыsametrajlы televiziya filmlяrinin mяslяhяtчisi olub.

2017-ci il dekabr ayыn 1-dя hюrmяtli alimin, mяhsuldar yaradыcыlыq yolu keчяn bir ifaчыnыn, uьurlu yetirmяlяrini musiqi mяdяniyyяtimizя, tяhsilimizя bяxш edяn pedaqoqun 60 yaшы tamam oldu. Йubiley ilindя onu sevindirmяk, fяaliyyяtini dяyяrlяndirmяk yerinя dцшяrdi. Лакин эюzlяdiyimiz olmadы. O, яmяkdar incяsяnяt xadimi, яmяkdar artist, hяtta xalq artisti fяxri adыnы шяrяflя daшыya bilяr. Иnanыrыq ki, dюvlяtimiz belя bir yaradыcы adamыn, qяdim чalьы alяtlяrimizin bяrpa edilib, sяhnяlяrя gяtirilяrяk sяslяnib tяbliь edilmяsindя misilsiz xidmяtlяri olan fяdakar sяnяtkarыn fяxri adlarla tяltif edilmяsinя qяrar verяcяk. Bizя isя yalnыz tяbrik etmяk qalыr.

***

Mяqalя qяhrяmanыmыzыn bяstяkarlыьы haqqыnda йухарыда mяlumat verдik. Иndi isя "Шяki" mahnыsыnыn yaranыb яrsяyя gяlmяsindяn danышaq.

Abbasqulu mцяllimin дедикlяrindяn:

"Xalq шairi Bяxtiyar Vahabzadяnin kitablarыnыn birini oxuyarkяn bir шeir nяzяrimi daha чox cяlb etdi vя ona musiqi yazdыm. Bu mahnыnы шяkili dostum Иlqar Kяrimovun xяtrini чox istяdiyim цчцn bяstяlяmiшdim. Шяkiyя hяsr olunmuш eyniadlы mahnыnы шяkili tяlяbя-mцьяnni Ramin Nadiroьlu ilя hazыrladыq. Dцшцndцm ki, mahnыnы яvvяl B.Vahabzadяyя tяqdim edяk vя rяyini alaq. O, mяnim mцяllimim, bюyцk bяstяkarыmыz, professor Sцleyman Яlяsgяrovla eyni binada yaшayыrdы. Sцleyman mцяllimgilя gedяndя B.Vahabzadяni tez-tez gюrsяm dя, onunla yaxыn tanыш deyildim.

Odur ki, яvvяl S.Яlяsgяrova mцraciяt etdim ki, B.Vahabzadя ilя gюrцшmяyя bizim цчцn шяrait yaratsыn. Sцleyman mцяllimin zяngindяn sonra biz Bяxtiyar Vahabzadяnin evinя getdik. O, bizi чox mehriban qarшыladы. Onlarыn mяnzilindя

fortepiano var idi. Fortopiano ilя Ramin Nadiroьlunu mцшayiяt etdim. Mяn mahnыnыn nяqarяti yaransыn deyя, "Шяki, Шяki, igidlяr oylaьы" sюzlяrini яlavя etmiшdim. Bяxtiyar mцяllim zяndlя цzцmцzя baxdы, yяni, bu nяdir, mяn шeirdя belя sюz yazmamышam. Mяn dedim ki, bunu cцrяt edib, nяqarяt kimi elяmiшяm, lakin siz bura sюz yazsanыz, yaxшы olar.

O, 3-4 dяqiqя dцшцndц vя dedi: - yox, tяb gяlmяdi. Sюylяdim ki, eybi yox, haчan desяniz, gяlib nяqarяtin sюzlяrini

tinin цzvц idi. Onunla R.Miriшli arasыnda dialoq baшladы: - Niyя vя nяyя etiraz edirsяn?

- Mahnы xoшuma gяlmir.

- Sяn bяyяnmirsяn, mяnim xoшuma gяlir. B.Vahabzadяnin sюzlяrinя bяstяlяnmiш mahnыdыr, шair юzц dя bяyяnib, mяn dя bяyяnirяm. Ansambl da gюzяl mцшayiяt edib.

- Yox, siz bilmirsiniz burada bizim baшыmыz nя aьrыlar чяkir. Sabahdan digяr rayonlara da mahnыlar bяstяlяyib, цstцmцzя gяlяcяklяr ki, mahnы yazmышыq, чalыb-oxumuшuq, bu-

Abbasqulu Nяcяfzadя apararыq.

Soruшdu: - Haralыsan?

Dedim: - Xыzыlыyam.

Sюylяdi: - Xыzыnыn шairlik bulaьы var dя… Mяn шeirimя heч nя яlavя etmirяm, nяqarяt qoy elя sяn yazdыьыn kimi dя qalsыn.

O vaxt bu mahnы radio fonduna qяbul olunsun deyя, sяdrя яrizя ilя mцraciяt etdik.

Mяn bir-neчя oyun havasы da ifa etmiшdim, hamыsыnыn birlikdя fonda kючцrцlmяsi arzusundaydыm.

Mяndяn soruшdular: - "Шяki" mahnыsыnы oxuyan mцьяnni kimdir?

- Konservatoriyanыn tяlяbяsidir, - dedim.

- Yox, mцьяnni tanыnmыш adam olmalыdыr.

- Tanыnanlar birdяnbirя tanыnmayыblar ki, sяsini radio fonduna alыn, sяslяndirsinlяr, tanыnsыn. - deyя fikir bildirdim.

Teleradio Komitяsindя mяnim mцяllimim, xalq artisti, mяшhur bяstяkar, professor Ramiz Miriшli musiqi redaksiyasыnыn baш redaktoru idi.

Mahnыnыn radio fonduna gюtцрцlmяsinin яleyhinя fikir bildirdi. Xalq artisti, professor, gюrkяmli bяstяkar Sцleyman Яlяsgяrov da mцnsiflяr heyя-

nu fonda tяsdiq edin.

- Nяyi pisdir? Чox yaxшы. Niyя dя olmasыn? Bu юzц dя bir gюzяl iшdir, gюzяllikdir ki, яyalяtlяrimiz vяsf olunur.

Belяliklя, bяstяlяdiyim "Шяki" mahnыsы hяyata hяmiшяlik vяsiqя aldы. Чox olub ki, шeirlяr yazыb, sonra pozmuшam. Bir dяfя bяstяlяdiyim bir melodiyanы Tahir Rяvana verdim ki, buna sюz qoш, Ramin Nadiroьlu oxuyacaq. O da bir neчя gцn mюhlяt istяdi. Sяsyazma studiyasыnda bir gцn vaxt ayыrыb hяmin mahnыnы yazmaьa toplaшdыq. Amma Tahir Rяvan nя isя gяlib чыxmadы. Vяziyyяtdяn чыxmaq цчцn sюz fikirlяшmяli oldum. "Шeir"i bяdahяtяn yazdыm, Ramin dя elя oradaca oxudu vя hяmin mahnы onun kasetindя yer alыb".

***

Abbasqulu Nяcяfzadя bяstяkarlыq istedadыnыn bяhrяsini dя gюrцb. M.Mцшfiqin sюzlяrinя бястялядийи "Oxu, sevdiciyim", "Чal tarы" vя "Yoxsa yox" mahnыlarыna gюrя o, "Ozan ocaьы" cяmiyyяtinin tяsisatы ilя "Mцшfiq xatirя mцkafatы laureatы" adыna layiq gюrцlцb.

№ 08 (166), Август 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 15

Д ДЙ ЙП П э эу уш шя яс си и YENИ DЯRS ИLИNИN BAШLANMASЫ ЯRЯFЯSИNDЯ TЯHLЦKЯSИZLИK TЯDBИRLЯRИ

mяblяьindя cяrimя nяzяrdя tutulur.

Sцrцcцlяrя mцraciяt edirik ki, onlar da юz nюvbяsindя diqqяtli olsunlar. Yol Hяrяkяti Haqqыnda Qanunun 54-cц maddяsini sцrцcцlяrя bir daha xatыrladыrыq:

Шяki ШRPШ-nin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsi 2018/2019-cu tяdris ilinin baшlanmasы яrяfяsindя tяhlцkяsizlik tяdbirlяrinin gюrцlmяsinя start verdi.

Belя ki, yol hяrяkяtinin tяшkilinя diqqяt artыrыlmыш, шяhяr vя rayon яrazisindя texniki nizamlanma vasitяlяri vя yol ni-

Maddя 54. Nizamlanan piyada keчidlяrindя svetoforun icazя siqnalы yandыrыldыqda, sцrцcц imkan vermяlidir ki, hяmin istiqamяtin hяrяkяt hissяsindяki piyadalar yolu keчmяyi baшa чatdыrsыnlar. Яgяr piyada keчidindя nяqliyyat vasitяlяrinin hяrяkяti nizamlayыcы tяrяfindяn vя ya svetofor

шanlarы saz vяziyяtя gяtirilmiш, piyada-larыn vя nяqliyyat vasitяlяrinin sяrbяst vя tяhlцkяsiz hяrяkяtinin tяшkili цчцn hяrяkяtin sыx olduьu yerlяrdя, xцsusilяdя tяhsil mцяssisяlяrinin qarшыsыnda yollarыn niшanlanma xяtlяrinin yenilяnmяsi prosesinя baшlanmышdыr. Avqust ayыnыn 14-dяn 18-dяk olan mцddяt яrzindя bu iшlяrin gюrцlmяsi baшa чatdыrыlmышdыr.

Odur ki, bцtцn piyadalara, xцsusilя dя mяktяblilяrя mцraciяt edirik ki, yolun hяrяkяt hissяsini mцяyyяn olunmayan yerlяrdяn keчmяsinlяr.

Belя ki, piyada avtomobil yolunun hяrяkяt hissяsini piyada keчidindяn (zebra xяttindяn) keчmяlidir.

Piyadalar tяrяfindяn yolun hяrяkяt hissяsinin mцяyyяn olunmayan yerdяn keчilmяsinя gюrя Azяrbaycan Respublikasы Иnzibati Xяtalar Mяcяllяsinin 338.2-ci maddяsinя яsasяn 20 (iyirmi) manat

vasitяsilя nizamlanmыrsa, sцrцcц keчidя yaxыnlaшarkяn sцrяti lazыmыnca azaltmalыdыr ki, yolu keчmяyя baшlamыш piyadalarы tяhlцkяyя mяruz qoymasыn. Яgяr piyada keчidя daxil olmuшdursa sцrцcц nяqliyyat vasitяsini dayandыrmalы vя piyadaya yol vermяlidir.

Piyada keчidindя nяqliyyat vasitяlяrinin hяrяkяti nizamlayыcы tяrяfindяn vя ya svetofor vasitяsilя nizamlanmыrsa, hяmin piyada keчidinя daxil olmuш piyadaya sцrцcц tяrяfindяn nяqliyyat vasitяsini dayandыraraq yol verilmяmяsinя gюrя Azяrbaycan Respublikasы Иnzibati Xяtalar Mяcяllяsinin 330.0.1-ci maddяsi ilя, yolayrыcыnda sцrцcц saьa vя ya sola dюnяrkяn dюnяcяyi yolun hяrяkяt hissяsini keчmяkdя olan piyadaya yol verilmяmяsinя gюrя isя Azяrbaycan Respublikasы Иnzibati Xяtalar Mяcяllяsinin 330.0.2ci maddяsi ilя 50 (яlli) manat mяblяьindя cяrimя nяzяrdя tutulur.

DYP ИSTИRAHЯT MЯRKЯZLЯRИNDЯ MAARИFLЯNDИRИCИ GЮRЦШLЯR KEЧИRИR

hadisяlяrinin baш vermяsinя birbaшa zяmin yaradыr, elяcя dя qяzalarыn aьыrlыq dяrяcяsinin artmasыna sяbяb olur.

Ona gюrяdя, istirahяt mяrkяzlяrinin rяhbяrlяri bu istiqamяtdя, baш verя bilяcяk yol-nяqliyyat hadisяlяrinin qarшыsыnыn alыnmasы mяqsяdilя DYP-nя yaxыndan kюmяklik gюstяrilmяsi цчцn юz tюvhяlяrini vermяlidirlяr.

Tural Nifatlыyev, istirahяt

Шяki ШRPШ-nin DYP Bюlmяsinin tяbliьat vя tяшviqar цzrя inspektoru, polis baш leytenantы Tural Niftalыyev 2018-ci ilin iyul ayыnыn sonu vя

avqust ayыnыn яvvяllяrindя Шяki шяhяrinin istirahяt mяrkяzlяrindя maariflяndirici tяdbirlяr keчirmiшdir. Иstirahяt mяrkяzlяrinin rяhbяrlяri vя ya icarяdarlarы ilя aparыlan sюhbяtlяr zamanы bildirilmiшdir ki, sцrцcцlяr tяrяfindяn nяqliyyat vasitяlяrinin sяrxoш vяziyyяtdя idarя edilmяsi yol-nяqliyyat

mяrkяzlяrinin rяhbяrlяri ilя sюhbяt apararkяn, onlara юz iшчilяrinя gцndяlik tяlimatlar zamanы gяlяn qonaqlara vя ya turistlяrя spirtli iчki qяbul edяrяk avtomobil idarя etmяmяyin tюvsiyyя edilmяsini tapшыrmalarыnы, lazыm gяldikdя isя ayыq sцrцcц ilя tяmin olunmasыna kюmяklik gюstяrilmяsinin zяrurililiyini qeyd etmiшdir.

Матариаллары тягдим етди: Tural NИФТАЛЫЙЕВ, Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin Tяbliьat vя Tяшviqat Цzrя Иnspektoru, polis baш leytenantы

DYP UШAQ BAЬЧALARЫNDA MAARИFLЯNDИRMЯ TЯDBИRLЯRИNИ DAVAM ETDИRИR Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin tяbliьat vя tяшviqat цzrя inspektoru, polis baш leytenantы Tural Mцnasibяt oьlu Niftalыyev uшaqlar gяlяcяkdя yol hяrяkяti qaydalarыnы daha rahat vя asan шяkildя mяnimsяsinlяr deyя, onlarda indidяn kцчя hяrяkяti qaydalarыnыn юyrяnilmяsinя hяvяs vя maraьыn artыrыlmasы mяqsяdilя rayonun mяktяbяqяdяr tяhsil

яmяl etmяlidirlяr. Belя ki, uшaьы aparan valideyn uшaьыn яlindяn tutmalы, sяkilяrlя hяrяkяt etmяli, sяki yoxdursa kцчяnin tam kяnarы ilя, yollarda isя ehtiyat hissя ilя hяrяkяt etmяlidir. Uшaqlar valideynlяrin nяqliyyat axыnы olmayan tяrяfdя olmaqla яlindяn tutmalыdыrlar. Valideynlяr yaxыnlaшan nяqliyyatыn hяrяkяtinя qarшы diqqяtli olmalыdыrlar.

Valideynlяrя tюvsiyyя olunmuшdur ki, azyaшlы uшaqlarы kцчя vя yollara nяzarяtsiz buraxmasыnlar. Velosiped vя ya arabacыqlar sцrmяk цчцn, topla oynamaq цчцn nяqliyyat olmayan yerlяrdяn, qapalы яrazilяrdяn istifadя olunsun.

mцяssisяlяrindя maariflяndirmя tяdbirlяrini davam etdirir.

Nюvbяti tяdbirlяrdяn biri dя, 28 avqust 2018-ci il tarixdя Шяki шяhяri 22 saylы kюrpяlяr evi-uшaq baьчasыnda keчirilmiшdir.

Tяdbirdя, mяktяbяqяdяr tяhsil mцяs-

Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin tяbliьat vя tяшviqat цzrя inspektoru polis baш leytenantы Tural Niftalыyev, bu cцr maariflяndirmя tяdbirlяrinin rayonun bцtцn mяktяbяqяdяr tяhsil mцяssisяlяrindя mцtяmadi olaraq davam etdirilяcяyini qeyd etmiшdir.

sisяsindя tяhsil alan uшaqlarыn valideynlяrindяn dя, bir neчяsi iшtirak etmiшdir.

Tяdbir zamanы, uшaqlara яyani vasitяlяrdяn istifadя etmяklя avtomobil, piyada, kцчя, yol, sяki, svetofor, piyada keчidi vя digяr anlayышlar barяdя яtraflы mяlumatlar verilmiшdir. Elяcя dя, uшaq baьчasыnыn rяhbяrliyi, tяrbiyячilяri vя tяdbirdя iшtirak edяn valideynlяrя tюvsiyyя edilmiшdir ki, uшaqlarыn mяktяblilяr tяrяfindяn baьчalara юtцrцlmяsinя imkan verilmяsin. Uшaqlar baьчalara ancaq valideynlяr tяrяfindяn aparыlmalыdыr. Valideynlяr юzlяridя qaydalara

Tяdbirdя, ARB televiziyasыnыn чяkiliш qrupuda iшtirak etmiшdir. 22 saylы kюrpяlяr evi-uшaq baьчasыnыn mцdiri, xanыm Ruziyя Mahmudova televiziya kanalыna mцsahibя verяrяk, DYP-nin keчirdiyi bu cцr maariflяndirmя tяdbirlяrini yцksяk qiymяtlяndirdiyini qeyd etmiшdir.

Tяdbirin sonunda, xanыm Ruziyя Mahmudova, Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin tяbliьat vя tяшviqat цzrя inspektoru polis baш leytenantы Tural Niftalыyevя bu cцr maariflяndirici tяdbirin keчirilmяsinя gюrя minnяtdarlыьыnы bildirmiшdir.

ЕТИБАРСЫЗ ЩЕСАБ ЕДИЛИР Шяки шящяри, М.Мцшфиг кцчяси, ев 49 цнванда йашайан Ъяфяров Рювшян Тещран оьлунун адына верилмиш Шяхсиййят вясигяси (АЗЕ № 14614616) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Кичик Дящня кянд сакини Ъяфяров Нурлан Фаиг оьлунун адына верилмиш Сцрцъцлцк вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки шящяри, 19-ъу р-н., Баьбанлар кцч., дюнэя 16, 3"а" сайлы евин Ябдцрящманова Солмаз Искяндяр гызынын адына верилмиш Гейдиййат Вясигяси (купча) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Орабан кянд сакини Нябийев Наиб Надир оьлунун адына верилмиш Шяхсиййят вясигяси вя Сцрцъцлцк вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылырлар."

ШЯКИ ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ № 08 (166), Август 2018

ДИГГЯТ! ИНТЕРНЕТ ИСТИФАДЯЧИЛЯРИНИН НЯЗЯРИНЯ: БИЗИМ WEB СЯЩИФЯЛЯРИМИЗ: http://sheki.io.ua http://belediyye.io.ua http://belediyye.sheki.city http://sheki-municipality.narod.ru http://issuu.com/shekibelediyyesi http://facebook.com/shekibelediyyesi

Диаспор эянъляринин Ы Йай дцшярэяси (Яввяли 8-ъи сящифядя) Layihя rяhbяrinin mяlumatыna gюrя, дцшяrgя mцddяtindя Prezident Иlham Яliyev tяrяfindяn uьurla hяyata keчirilяn dюvlяt gяnclяr siyasяtinin, hяmчinin dюvlяtimizin baшчыsыnыn mцvafiq Sяrяncamы ilя tяsdiq edilmiш "2015-2025ci illяrdя Azяrbaycan gяnclяrinin Иnkiшaf Strategiyasы"nыn tяqdimatlarы da hяyata keчirilяcяk. Йay dцшяrgяsinin ikinci gцnцnцn proqramы bцtцnlцklя vяtяnpяrvяrlik mюvzusuna hяsr olunub. Tяlimlяrя baшlamazdan яvvяl iшtirakчыlarыn diqqяtinя чatdыrыlыb ki, 25 il яvvяl, 1993-cц il avqustun 23-dя Ermяnistan silahlы qцvvяlяri Azяrbaycanыn Fцzuli vя Cяbrayыl rayonlarыnы iшьal ediblяr. Hazыrda bu rayonlardan olan soydaшlarыmыz Azяrbaycanыn 50-dяn чox шяhяr vя rayonunda mяskunlaшыblar.

Дцшярэя иштиракчылары, щямйерлиляримиз Украйнанын Лвов шящяриндя йашайан Шящрийар Мящяррямов вя АБШ-ын Нйу-Йорк шящяриндя йашайан Анар Ващабзадя.

Dцшяrgяnin proqramыna uyьun olaraq, gцnцn birinci yarыsыnda яvvяlcя "Xocalыya яdalяt" kampaniyasы ilя baьlы tяqdimatда Xocalы soyqыrыmы zamanы вalideynlяrini itirяn xocalыlы gяnclяr Yasяmяn Hяsяnova, Яfsanя Яkbяrova, Hяmayыl Xяlilova vя Vяsilя Mяhяrrяmova mцharibяnin dяhшяtlяrindяn danышыb, mцharibя vя sцlh haqqыnda dцшцncяlяrini bюlцшцblяr.

Aprel dюyцшlяrinin qazilяri ilя gюrцш dя maraqlы vя yaddaqalan olub.

2016-cы ilin aprel dюyцшlяrinin iшtirakчыlarы Azяrbaycan oьullarыnыn qяhrяmanlыqlarыndan, xalqыmыzыn mцbarizя яzmindяn danышыblar. Qazilяr Vяtяnin mцdafiяsi, torpaqlarыmыzыn dцшmяn tapdaьыndan azad edilmяsi цчцn hяr an яllяrindяn gяlяni etmяyя hazыr olduqlarыnы bildiriblяr.

Gцn яrzindя davam edяn "Mя-

Аvqustun 22-dяn 28-dяk davam edян Diaspor Gяnclяrinin Ы Yay dцшяrgяsindя dцnyanыn 37 юlkяsindяn 140 gяnc iшtirak eтмишдир. Onlar ABШ-da, Avropanыn mцxtяlif юlkяlяrindя, keчmiш sovet ittifaqы respublikalarыnda, Шяrq юlkяlяrindя, bir sюzlя, dцnyanыn dюrd bir yanыnda yaшayan soydaшlarыmыz идиляр. Dцшяrgя iшtirakчыlarыnыn bir qismi doьma vяtяnlяri olan Azяrbaycana ilk dяfя sяfяr edirдиляр. nim dilim" tяlimlяrindя dцшяrgя iшtirakчыlarыna Azяrbaycan dili dяrslяri dя keчirilib.

Avqustun 24-dя Шяki шяhяrindя Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 100 illiyinя hяsr olunan "Cцmhuriyyяtin 100 illiyi" Diaspor Gяnclяrinin Ы Yay dцшяrgяsinin rяsmi aчыlыш mяrasimi olмушдур.

"Marxal" mцalicя-istirahяt kompleksinin Yay teatrыnda keчirilяn tяdbirя Gяnclяr vя Иdman Nazirliyinin, Diasporla Иш цzrя Dюvlяt Komitяsinin, Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin, Gяnclяr Fondunun rяsmilяri, Milli Mяclisin deputatlarы vя

Son illяr юlkяmizdя ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi vя mяdяni hяyatыn bцtцn sahяlяrindя bюyцk nailiyyяtlяrin яldя olunduьunu vurьulayan Elxan Usubov Azяrbaycanыn яldя etdiyi uьurlarыn dцnyada tяbliь edilmяsindя diaspor gяnclяrinin dя цzяrinя bюyцk vяzifяnin dцшdцyцnц bildirib.

Sonra Diasporla Иш цzrя Dюvlяt Komitяsinin sяdri Fuad Muradov чыxыш edib (Бах 1-ъи сящифяйя).

Gяnclяr vя idman naziri Azad Rяhimov Azяrbaycanda dюvlяt gяnclяr siyasяtinin цmummilli lider Heydяr Яliyevin adы ilя sыx baьlы olduьunu, hazыrda

Diasporla Иш цzrя Dюvlяt Komitяsinin мясул ишчиляри Огтай Оруъов, Дашгын Ряъябли вя “Шяки Бялядийяси” гязетинин баш редактору Мурад Нябибяйов. digяr qurumlarыn nцmayяndяlяri qatыlыblar. Ачыlыш mяrasimindяn яvvяl ися dцшяrgя iшtirakчыlarы цmummilli lider Heydяr Яliyevin Шяki шяhяrindяki abidяsini vя Шяhidlяr xiyabanыnы ziyarяt ediblяr.

Mяrasimdя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk билдирмишдир ки. hяr bir xalqыn, millяtin яn bюyцk sяrvяti onun mцstяqil dюvlяtinin olmasыdыr. 1918-ci il mayыn 28dя yaranan Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti mцsяlman alяmindя ilk demokratik respublika idi. Azяrbaycan xalqы vя dюvlяti bu cцmhuriyyяti yaradanlarыn xatirяsinя hяmiшя bюyцk hюrmяtlя yanaшыr.

Prezident Иlham Яliyevin Sяrяncamы ilя Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin yaradыlmasыnыn 100 illik yubileyi respublikamыzda dюvlяt sяviyyяsindя geniш qeyd olunur. Dюvlяtimizin baшчыsыnыn digяr Sяrяncamы ilя isя 2018-ci il Azяrbaycan Respublikasыnda "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Иli" elan edilib.

Гязетин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин sheki-ih.gov.az вя АЗЯРТАЪ-ын азертаэ.эов-аз сайтларындан истифадя олунмушдур.

bu siyasяtin dюvlяtimizin baшчыsы tяrяfindяn uьurla davam etdirildiyini bildirib.

Azяrbaycan Respublikasы Aьsaqqallar Шurasыnыn sяdri, Milli Mяclisin deputatы Fяttah Heydяrov юз чыхышынды tяdbirin яhяmiyyяtini yцksяk qiymяtlяndirмишдир.

Gяnclяr Fondunun icraчы direktoru Fяrid Cяfяrov isя чыxышыnda gяncliyin юnяminя toxunараг гейд етмишдир ки, дюvlяt qurumlarыnыn цzяrinя dцшяn яsas vяzifя gяnclяr цчцn bu potensialы reallaшdыrmaьa шяrait yaratmaqdыr.

Aчыlыш mяrasimindя Azяrbaycan Milli Elmlяr Akademiyasы Tarix Иnstitutunun direktoru, akademik, Milli Mяclisin deputatы Yaqub Mahmudov belя bir mюhtяшяm tяdbiri keчirmяk цчцn qяdim Шяki diyarыnы seчdiklяrinя gюrя tяшkilat-чыlara minnяtdarlыьыnы bildirib. Августун 28-дя Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 100 illiyinя hяsr olunan "Cцmhuriyyяtin 100 illiyi"

Редаксийайа тягдим олунан ялйазмалары, дискляр, фотолар вя диэяр материаллар эери гайтарылмыр.

Тясисчи: Шяки Бялядиййяси Баш редактор: Мурад Нябибяйов

Редаксийанын цнваны: Шяки шящяри, АЗ5500, М.Я.Рясулзадя пр.182, 2-ъи мяртябя Тел: +(994 24) 244 00 51 +(994 24) 244 28 02 Е-маил: sheki.belediyye@gmail.com

Diaspor Gяnclяrinin Ы Yay dцшяrgяsinя yekun vurulub.

Dцшяrgя mцddяtindя diaspor gяnclяri цчцn peшяkar mцtяxяssislяrin iшtirakы ilя "Mяnim dilim" adlы tяlimlяr tяшkil edilib, "Vяtяni tanы" mюvzusunda viktorina vя yarышlar keчirilib. Yay dцшяrgяsindя gяnclяr siyasяti, Azяrbaycan hяqiqяtlяrinin dцnya ictimaiyyяtinя чatdыrыlmasы, mяdяniyyяtlяrarasы dialoq, diasporun inkiшafы, diaspor mюvzusu mediada, mяdяni maarifчilik iшi, idman vя digяr mюvzularda ekspertlяrin iшtirakы ilя mцzakirяlяr aparыlыb. Dцшяrgяnin proqramыna vяtяnpяrvяrlik mюvzusunda tяdbirlяr dя daxil edilib. Gяnclяrя Heydяr Яliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Яliyevanыn tяшяbbцsц ilя hяyata keчirilяn "Xocalыya яdalяt!" kampaniyasы haqqыnda яtraflы mяlumat verilib. Xocalы soyqыrыmы zamanы hяr iki valideynini itirmiш soydaшlarыmыz vя Aprel qazilяri ilя gюrцшlяr

Дцшярэя иштиракчысы, украйналы журналист Марина Гончарук вя “Ялиящмяд” ширниййат евинин рящбяри Салещ Гаффаров. dя maraqlы vя yaddaqalan olub.

Dцшяrgя mцddяtindя gяnclяr qяdim Шяkinin tarixi mяkanlarы ilя dя tanыш olub, шяhяrin gюrmяli yerlяrini gяziblяr.

Avqustun 27-dя axшam Шяki Olimpiya Иdman Kompleksindя Diaspor Gяnclяrinin Ы Yay dцшяrgяsinin baьlanыш mяrasimi olub.

Yekun olaraq, Diaspor Gяnclяrinin Ы Yay dцшяrgяsinin Bяyannamяsi, hяmчinin Dцnya Azяrbaycanlыlarы Gяnclяr Шяbяkяsinin vя Diaspor Gяnclяri Kюnцllцlяrinin qяtnamяlяri qяbul edilib.

Baьlanыш mяrasiminin sonunda bцtцn iшtirakчыlara sertifikatlar tяqdim olunub.

М.НЯБИБЯЙОВ

Мцяллифлярин мювгейи иля редаксийанын мювгейи цст-цстя дцшмяйя биляр. Дяръ олунмуш йазылара эюря мцяллифляр вя мялуматын эютцрцлдцйц мянбя мясулиййят дашыйыр. Щесаб нюмряси: Азярбайъан Бейнялхалг Банкынын Шяки филиалы, Код: 805410 ВЮЕН: 9900001881 Мцхбир щесабы: 0137010002944 S.W.И.Ф.Т. БИК ИБАЗАЗ 2Х Шяки Бялядиййяси, Щесаб Но: 33308019449336503266 ВЮЕН 3000086531

www.municipality.sheki.city

Гязет 27 ийул 2005-ъи илдя Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийиндя гейдиййатдан кечиб. Гейдиййат № 1458. Тираж 500. Чапа щазырланыб: 10 сентйабр 2018-ъи ил Гязет “АЗЯРМЕДИА” ММЪ мятбяясиндя чап олунуб.