Sheki Belediyyesi, No 3 (173) Mart 2019

ШЯКИ

ÌßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÌ, ÑßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÍ, ÍÅÚß ×ÛÕÀÐ ÃÀÐÀÍËÛÃËÀÐ ÀÉÄÛÍËÛÜÀ?!

БЯЛЯДИЙЙЯСИ Нewspaper

№ 3 (173), Март 2019 ВЯТЯНИМИЗИН ГАНЛЫ ТАРИХИ И Ш Ь А Л Е Д И Л М И Ш Т О Р П А Г Л А Р Ы М Ы З ГЯРБИ АЗЯРБАЙЪАН ХАНКЯНДИ ХОЪАЛЫ ШУША ЛАЧЫН ХОЪАВЯНД КЯЛБЯЪЯР АЬДЯРЯ АЬДАМ ФЦЗУЛИ ЪЯБРАЙЫЛ ГУБАДЛЫ ЗЯНЭИЛАН

оф

SHEKI

MUNICIPALITY

www.issuu.com/shekibelediyyesi

Гязет 2005-ъи илдян няшр едилир

Шякидя Новруз шянликляри

декабр, 1988 26.12.1991 26.02.1992 08.05.1992 18.05.1992 02.10.1992 02.04.1993 07.07.1993 23.07.1993 23.08.1993 23.08.1993 31.08.1993 29.10.1993

УНУТМАЙАГ!

31 МАРТ СОЙГЫРЫМЫНДАН 101 ИЛ КЕЧДИ

Ятрафлы 9-ъу сящифядя

БЮ LG ЯЛ Я RDЯN Б ЮL GЯ ЛЯ RЯ YARAD IC IL IQ F E S T И V A L I Республикамызда Ики ай давам едяъяк “Бюлэялярдян бюлэяляря” йарадыъылыг фестивалынын ачылыш мярасими мart ayыnыn 28-dя Gяncя шяhяrindя олмушдур. Фестивал 15 regional mяdяniyyяt idarяsini яhatя edяn rayon vя шяhяrlяrin iшtirakы ilя keчirilяcяk. Festival Azяrbaycanыn bцtцn regionlarыnыn bir-birinin mяdяni zяnginliyi, sяnяtkarlыq irsi vя incяsяnяti ilя tanыш olmaьыna

imkan yaradacaq. Eyni zamanda bюlgяlяr arasыndakы mяdяni mцbadilяnin gцclяndirilmяsinя vя yeni tяшяbbцslяrя zяmin olacaq. Иki hissяdяn ibarяt olan Bюlgяlяrdяn bюlgяlяrя" yaradыcыlыq festivalыnыn birinci hissяsi sяrgiyя, ikinci hissяsi isя konsert proqramыna hяsr edilяcяk.

Sяrgi чяrчivяsindя festival чadыrlarы qurulacaq, шяhяr vя rayonlarыn mяdяni irsini яks etdirяn sяnяtkarlыq nцmunяlяri, rяsmlяr, suvenirlяr vя digяr яl iшlяri sяrgilяnяcяk. Bundan

baшqa, sяnяtkarlыq nцmunяlяrinin satыш yarmarkasы da tяшkil olunacaq.

Konsert proqramыnda isя musiqiчilяr, rяqs qruplarы, folklor kollektivlяri, qiraяt ustalarыnыn чыxышlarы yer alacaq.

Qeyd edяk ki, "Bюlgяlяrdяn bюlgяlяrя" yaradыcыlыq festivalы Mяdяniyyяt Nazirliyinin iш planыna яsasяn respublikamыzda ikinci dяfяdir ki, keчirilir. Yaradыcыlыq festivalы iki ay davam edяcяk. Belяki, festivalыn mart ayыnda

Gяncя vя Aьstafada, apreldя Kцrdяmir, Aьdaш, Saatlы, Neftчala, Bяrdя, Aьcяbяdi, Abшeron, Xaчmaz, may ayыnda isя Lerik, Masallы, Шяmkir, Balakяn, Шamaxы шяhяrindя keчirilяcяyi planlaшdыrыlыr. Шякили сяняткарларын да ял ишляри нцмайиш етдирилян вя шящяримизин инъясянят усталарынын мараглы ифалары юзцня йер алан Эянъя фестивалы щаггында ятрафлы мялуматла гязетин 10-ъу сящифясиндя таныш ола билярсиниз.

“Елмсиз, ей дцнйа, нядир дяйярин?” Юlkяmizdя cяmiyyяt hяyatыnыn digяr sahяlяri kimi, elm dя yeni inkiшaf mяrhяlяsinя qяdяm qoyub. Бu fikir Balakяn Rayon Иcra Hakimiyyяti vя Azяrbaycan Milli Elmlяr Akademiyasыnыn Шяki Regional Elmi Mяrkяzinin (ШREM) birgя tяшkilatчыlыьы ilя martыn 29-da Balakяn шяhяrindя Elm Gцnцnя hяsr olunan "Elmsiz, ey dцnya, nяdir dяyяrin?" mюvzusunda elmi-praktiki konfransda sяslяndirilib.

Regional Elmi Mяrkяzin rяhbяr vя яmяkdaшlarы яvvяlcя цmummilli lider Heydяr Яliyevin mяdяniyyяt vя istirahяt parkыnda, daьцstц yцksяklikdя ucaldыlan abidяsi юnцnя gцl dяstяlяri dцzяrяk xatirяsini ehtiramla yad ediblяr.

Konfransыn яvvяlindя rayon icra hakimiyyяti baшчыsыnыn mцavini Nяzakяt Rцstяmova чыxыш edяrяk, Prezident Иlham Яliyevin 2018-ci il 9 aprel tarixli Sяrяncamы ilя martыn 27nin Azяrbaycanda Elm Gцnц kimi qeyd olunduьunu diqqяtя чatdыrыb, mцhцm яhяmiyyяti olan belя bir tяdbirin Balakяndя keчirilmяsinя gюrя rayonun ziyalыlarы, elm adamlarы adыndan Regional Elmi Mяrkяzin rяhbяrliyinя minnяtdarlыьыnы bildirib. (Давамы 10-ъу сящифядя)

сящ. 2

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 3 (173), Март 2019

Тяhlцkяsizlik orqanlarыnыn 100 йашы Шяkidя tянтяняли гейд олунду Martыn 27-dя Azяrbaycan Respublikasыnыn tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn yaranmasыnыn 100 illiyi mцnasibяtilя Шяki шяhяrindя tяdbir keчirilib. Шяhяr rяhbяrliyi vя DTX-nыn Шяki шяhяr шюbяsinin яmяkdaшlarы яvvяlcя Шяki шяhяrindяki Heydяr Яliyev Mяrkяzinin qarшыsыndakы Цmummilli Lider Heydяr Яliyevin abidяsini ziyarяt edяrяk юnцnя gцl dяstяsi qoyublar.

Azяrbaycan Prezidenti Иlham Яliyevin tюvsiyяsinя яsasяn "Юlkяmizi tanыyaq" devizi ilя keчirilяn maariflяndirici tur-aksiyanыn nюvbяti mяrhяlяsi чяrчivяsindя Шяki rayonunun mяktяblilяrindяn ibarяt qrup martыn 23-dя sяhяr saatlarыnda Gяncя-Шяmkir-Gюygюl-Tovuz-QazaxAьstafa marшrutu цzrя respublikamыzыn qяrb bюlgяsinя yola salыnыblar. Шяki mяktяblilяrini yola salmaq цчцn Heydяr Яliyev Mяrkяzinin qarшыsыna toplaшan шяhяr icra hakimiyyяtinin rяsmilяri, mцяllim vя valideynlяr gяnclяrя tюvsiyяlяrini verib, onlara mяnalы istirahяt arzulayыblar.

Mяktяblilяr яvvяlcя цmummilli lider Heydяr Яliyevin abidяsi юnцnя gцl dяstяlяri dцzцb, xatirяsini ehtiramla yad ediblяr.

Yolasalma mяrasimindя шяhяr icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov, icra hakimiyyяti baшчыsыnыn mцavini Zяrinя Cavadova чыxыш edяrяk altыncы ildir ki, uьurla davam edяn "Юlkяmizi tanыyaq" layihяsinin mцhцm яhя-

“Юлкямизи таныйаг”

Heydяr Яliyev Mяrkяzinin akt zalыnda keчirilяn tяdbirdя яvvяlcя Azяrbaycan tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn 100 illiyinя hяsr olunmuш film nцmayiш olunub.

Tяdbirdя чыxыш edяn Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov qeyd edib ki, tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn fяaliyyяtinin bюyцk bir dюvrц Azяrbaycan xalqыnыn цmummilli lideri Heydяr Яliyevin adы ilя baьlыdыr. Heydяr Яliyevin яn bюyцk xidmяtlяrindяn biri siyasi tariximizdя ilk dяfя tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn millilяшdirilmяsinя nail olmasыdыr. Heydяr Яliyev hakimiyyяtя qayыtdыqdan sonra tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn fяaliyyяtinя qayьы ilя yanaшыb. Tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn maddi-texniki tяchizatы, sovet dюvrцndя formalaшmыш peшяkar яmяkdaшlarыn qorunmasы ilя yanaшы, gяnc kadrlarыn yetiшdirilmяsi mяsяlяsi dя daim diqqяt mяrkяzindя saxlanыlыb.

Diqqяtя чatdыrыlыb ki, Prezident Иlham Яliyev Azяrbaycan dюvlяtinin vя xalqыnыn maraqlarыnы uьurla mцdafiя edir, юlkяmizin яrazi bцtюvlцyцnцn bяrpasы vя tяhlцkяsizliyinin tяmin olunmasы istiqamяtindя mцhцm vя taleyцklц addыmlar atыr.

Tяdbirdя Dюvlяt Tяhlцkяsizlik Xidmяtinin Шяki шяhяr шюbяsinin rяisi Natiq Zamanov чыxыш edяrяk, tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn keчdiyi tarixi yola qыsa nяzяr salыb.

Sonra tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn yaradыlmasыnыn 100 illiyi mцnasibяtilя Dюvlяt Tяhlцkяsizlik Xidmяti rяisinin imzaladыьы яmrlя bir qrup яmяkdaшa nюvbяti hяrbi rцtbяlяr verilib, elяcя dя Шяki rayonun ictimai hяyatыnda fяal iшtirak edяn яmяkdaшlara fяxri fяrman vя xatirя hяdiyyяlяri tяqdim olunub.

Tяdbir Шяki шяhяr uшaq incяsяnяt mяktяbinin mцяllim vя шagird kollektivinin hazыrladыьы mцsiqi proqramы ilя baшa чatыb.

miyyяt daшыdыьыnы, tur-aksiyalarыn mяktяblilяrя юlkяmizin mцxtяlif bюlgяlяri, oradakы tarixi abidяlяr, qяdim yaшayыш mяskяnlяri ilя yaxыndan tanыш olmaq imkanы yaratdыьыnы bildiriblяr. Layihяnin яvvяlki mяrhяlяlяrindя qяdim Шяki diyarыnыn Azяrbaycanыn mцxtяlif шяhяr vя rayonlarыndan olan minlяrlя mяktяblini qяbul etdiyini vurьulayan icra hakimiyyяtinin rяsmilяri tur-aksiyanыn indiki mяrhяlяsindя dя Шяkiyя respublikamыzыn 9 rayonundan mяktяblilяrin gяlяcяyini diqqяtя чatdыrыblar.

Bildirilib ki, qяrb bюlgяsinя sяyahяt zamanы mяktяblilяr Gяncя, Шяmkir, Gюygюl, Tovuz, Qazax vя Aьstafa шяhяrlяrindя Heydяr Яliyev mяrkяzlяrini, muzeylяri ziyarяt edяcяk, tarixi abidяlяrlя tanыш olacaq, bюlgяnin sosial-iqtisadi inkiшafыnы, шяhяr vя rayonlarыn yenilяшяn simasыnы, son illяr aparыlan geniшmiqyaslы tikinti-quruculuq vя abadlыq iшlяrini юz gюzlяri ilя gюrяcяklяr.

Mцяllim vя valideynlяrin xeyirduasыndan sonra mяktяblilяr onlar цчцn ayrыlmыш avtobusla qяrb bюlgяsinя yola dцшцblяr.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 3 (173), Март 2019

сящ. 3

Шякидя республика мцшавиряси кечирилди Martыn 6-da Шяki шяhяrindя kяnd tяsяrrцfatы naziri Иnam Kяrimovun sяdrliyi ilя "Azяrbaycan Respublikasыnda baramaчыlыьыn vя tцtцnчцlцyцn inkiшafы ilя baьlы 2018-ci ilin yekunlarы vя 2019-cu ildя qarшыda duran vяzifяlяr" mюvzusunda реапублика mцшavirяси keчirilib.

Heydяr Яliyev Mяrkяzindя keчirilяn mцшavirяdя Kяnd Tяsяrrцfatы Nazirliyi Aparatыnыn nцmayяndяlяri, Azяrbaycan Sяnaye Korporasiyasыnыn rяhbяr шяxslяri, rayonlarыn icra hakimiyyяti strukturlarыnыn rяsmilяri, Dюvlяt Aqrar Иnkiшaf mяrkяzlяrinin dиrektorlarы, elmi-tяdqiqat institutlarыnыn rяhbяrlяri, tцtцn vя barama emalы mцяssisяlяrinin tяmsilчilяri, hяmчinin 26 rayondan tцtцnчцlцk vя barаmaчыlыqla mяшьul olan 209 fermer iшtirak edib. Тяdbirdя чыxыш edяn Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtini baшчыsы Elxan Usubov tцtцnчцlцk vя baramaчыlыьыn bu bюlgяdя яn qяdim mяшьuliyyяt nюvlяrindяn biri olduьunu vurьulayaraq deyib: "Gюrцlяn tяdbirlяr nяticя-

artыb, hяr hektara dцшяn mяhsuldarlыq yцksяlib. Bu il tцtцn яkin sahяlяrinin daha da чox olacaьы gюzlяnilir. Tцtцn яkini цчцn tяlяb olunan mineral gцbrя ilя tяminat hяyata keчirilib, aqrotexniki qaydalara uyьun tяdbirlяr gюrцlцb".

Azяrbaycanda ipяkчiliyin inkiшaf etdirilmяsi цчцn bюyцk potensialыn mюvcud olduьunu vurьulayan nazir Иnam Kяrimov deyib: "Kяnd Tяsяrrцfatы Nazirliyi tяrяfindяn respublikamыzda ipяkчiliyin mцasir infrastrukturunun yaradыlmasы istiqamяtindя mцvafiq tяdbirlяr hяyata keчirilir. Baramaчыlыьыn inkiшafы яhalinin mяшьulluьunun artыrыlmasыna vя sosial rifahыnыn daha da yaxшыlaшdыrыlmasыna imkan verib. Dюvlяt Proqramыnda yeni mяhsuldar ipяkqurdu cinslяri vя hibridlяrinin yaradыlmasы, ilkin toxumчuluьun tяшkili istiqamя-

tindя elmi-tяdqiqat iшlяrinin geniшlяndirilmяsi, toxumчuluq zavodlarыnыn, baramanыn ilkin emalы цчцn qurutma mяntяqяlяrinin yaradыlmasы nяzяrdя tutulur".

Daha sonra Kяnd Tяsяrrцfatы Nazirliyinin Bitkiчiliyin tяшkili vя monitorinqi шюbяsinin mцdiri Rяfail Quliyev "Azяrbaycanda tцtцnчцlцyцn inkiшafы ilя baьlы 2019-cu tяsяrrцfat ilindя qarшыda duran vяzifяlяr", "Azяrtцtцn ASK" MMC-nin direktoru Cavid Aьamяliyev "Tцtцn qяbulu vя emalыnыn tяшkili", Kяnd Tяsяrrцfatы Nazirliyinin tяhsil vя tяlim шюbяsinin mцdiri Иmran Cцmшцdov "Tut ipяkqurdu toxumчuluьunun vя tut tingчiliyinin mюvcud vяziyyяti", Azяrbaycan Sяnaye Korporasiyasыnыn Aqrarsяnaye sahяlяri departamentinin direktoru Иlham Bayramov "Tцtцn vя barama emalы mцяs-

sisяlяrinin fяaliyyяtinin geniшlяndirilmяsi цчцn gюrцlяn iшlяr", Qax Damazlыq Иpяkчilik Stansiyasыnыn direktoru Яkrяm Fяtяliyev "Hibrid ipяkqurdu toxumчuluьu vя inkubasiyanыn tяшkili", "Azяripяk" MMC-nin direktoru Nizami Qяribov "Barama emalыnыn mюvcud vяziyyяti vя perspektivlяri" mюvzusunda mяruzяlяrlя чыxыш ediblяr.

Mцшavirяdя Zaqatala rayonundan olan tцtцnчц fermer Akif Kяlяшov vя Zяrdab rayonundan kцmчц-fermer Surxay Xяlilov mяшьul olduqlarы sahя ilя baьlы fikirlяrini bюlцшцblяr.

Mцшavirяdя шitil, toxum, mineral gцbrяlяr, toxum vя texnika ilя tяminat, suvarma mяsяlяlяri, subsidiyalarыn verilmяsi яtrafыnda fikir mцbadilяsi aparыlыb, fermerlяrin tяkliflяri qeydiyyata alыnыb.

sindя bu sahяdя dюnцш yaranыb.

Son illяr dюvlяtin diqqяt vя qayьыsы nяticяsindя digяr regionlarda olduьu kimi, Шяkidя dя tцtцnчцlцk vя baramaчыlыq inkiшaf etmяkdяdir. Шяkidя tцtцn яkilяn sahяlяr geniшlяnib vя bu da istehsalыn artmasыna sяbяb olub".

Kяnd tяsяrrцfatы naziri Иnam Kяrimov Azяrbaycanda tцtцnчцlцk vя baramaчыlыьыn inkiшafы istiqamяtindя gюrцlяn iшlяr barяdя mяlumat verib. Nazir deyib: "Digяr sahяlяr kimi, aqrar sahяnin inkiшafы da Prezident Иlham Яliyevin xцsusi diqqяtindя olan mяsяlяdir. Dюvlяtimizin baшчыsы tяrяfindяn qarшыmыza qoyulan mяqsяdlяrdяn biri aqrar sahяdя mяhsuldarlыьы artыrmaqdыr. Юlkяdя tцtцnчцlцk vя baramaчыlыьыn inkiшafы ilя baьlы dюvlяt proqramlarыnыn qяbul edilmяsi dюvlяtin bu sahяyя diqqяtini gюstяrir. 2018-ci ildя яvvяlki illя mцqayisяdя tцtцn яkin sahяlяri, istehsal olunan tцtцnцn hяcmi

Dюvlяt Xidmяtinin 7 йашы олду Шяkidя Sяfяrbяrlik vя Hяrbi Xidmяtя Чaьыrыш цzrя Dюvlяt Xidmяtinin yaradыlmasыnыn 7-ci idюnцmц mцnasibяtilя tяdbir keчirilib.

“Cяnab Prezidentimiz Иlham Яliyevin mцяyyяn etdiyi ordu quruculuьu siyasяtinin tяlяb olunan sяviyyяdя icrasыnыn tяmin edilmяsindя Sяfяrbяrlik vя Hяrbi Xidmяtя Чaьыrыш цzrя Dюvlяt Xidmяtinin xцsusi rolu vardыr.”

Bu fikirlяr Sяfяrbяrlik vя Hяrbi Xidmяtя Чaьыrыш цzrя Dюvlяt Xidmяtinin yaradыlmasыnыn 7-ci ildюnцmц mцnasibяtilя fevralыn 13-dя Шяkidя keчirilяn tяdbirdя sяslяndirilib.

Xidmяtin Шяki шяhяr шюbяsinin яmяkdaшlarы яvvяlcя Ulu юndяrin Шяki шяhяrindяki Heydяr Яliyev Mяrkяzinin qarшыsыnda ucaldыlmыш abidяsi юnцnя gцl dяstяlяri dцzяrяk xatirяsini ehtiramla yad ediblяr, mяrkяzdя dahi rяhbяrin hяyat vя fяaliyyяtinin ayrы-ayrы mяqamlarыnы яks etdirяn fotoшяkil vя sяnяdlяrlя tanыш olublar.

Xidmяtin Шяki шяhяr шюbяsinin яmяkdaшlarыnы яlamяtdar gцn mцnasibяtilя tяbrik edяn шяhяr icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov qыsa mцddяtdя чox bюyцk inkiшaf yolu keчяn, ordu quruculuьu prosesindя mцhцm rol oynayan Sяfяrbяrlik vя Hяrbi Xidmяtя Чaьыrыш цzrя Dюvlяt Xidmяtinin yarandыьы gцndяn gяn-

clяrin hяrbi xidmяtя yola salыnmasы, ordumuzun vяtяnpяrvяr, saьlam ruhlu gяnclяrlя tяmin edilmяsi istiqamяtindя qarшыya qoyulmuш vяzifяlяri layiqincя yerinя yetirdiyini bildirib.

O qeyd edib ki, Azяrbaycan Respublikasыnыn Sяfяrbяrlik vя Hяrbi Xidmяtя Чaьыrыш цzrя Dюvlяt Xidmяti fяaliyyяt istiqamяtinя uyьun olaraq, Azяrbaycan Respublikasы vяtяndaшlarыnыn hяrbi-vяtяnpяrvяrlik tяrbiyяsi, yeniyetmя vя gяnclяrdя vяtяndaшlыq hisslяrinin yцksяldilmяsi, onlarыn Azяrbaycanыn mцstяqilliyi vя яrazi bцtюvlцyц uьrunda mцbarizяyя hazыrlыq ruhunda tяrbiyя edilmяsi mяqsяdi ilя mцhцm tяdbirlяr hяyata keчirir.

Xidmяtin Шяki шяhяr шюbяsinin rяisi, polkovnik-leytenant Yalчin Sadыqlы SHXЧDX-nin юtяn yeddi il яrzindяki fяaliyyяtinя qыsa nяzяr salыb, sяfяrbяrlik hazыrlыьы vя sяfяrbяrlik iшinin tяшkili, vяtяndaшlarыn ilkin hяrbi qeydiyyata alыnmasы, hяrbi xidmяtя hazыrlanmasы, gяnclяrin hяrbi vяtяnpяrvяrlik ruhunda tяrbiyя olunmasы sahяsindя gюrцlяn iшlяrdяn geniш bяhs edib.

Tяdbirdя чыxыш edяn Шяki rayon prokuroru Elmar Camalov Ali Baш Komandan Иlham Яliyevin diqqяt vя qayьыsы

nяticяsindя SHXЧDX-nin qыsa mцddяtdя чox bюyцk inkiшaf yolu keчdiyini, ordu quruculuьu prosesinin tяkmillяшdirilmяsinя tюhfя verdiyini vurьulayыb.

Sonra tяdbirdя шяhid, mayor Aqшin Abdullayevя hяsr olunmuш kitabыn tяqdimatы olub. Kitabыn mцяllifi, filologiya цzrя fяlsяfя doktoru Kamil Adышirinov чыxыш edяrяk nяшr olunan kitab haqqыnda geniш mяlumat verib. Шяhidin dюyцш yoldaшlarы чыxыш edяrяk Aqшin Abdullayevin dюyцш yolundan danышыblar, gяnclяrin Vяtяnin mцdafiяsinя hяr an hazыr olduqlarыnы diqqяtя чatdыrыblar.

Sonda шяhidin anasы Dursun Cavadova Vяtяn uьrunda canlarыndan keчmiш шяhidlяrimizin ailяlяrinя gюstяrilяn diqqяt vя qayьыya gюrя юlkя baшчыsыna vя шяhяr rяhbяrliyinя, hяmчinin kitabыn hazыrlanmasыnda zяhmяti olan hяr kяsя юz minnяtdarlыьыnы ifadя edib.

Tяdbirdя "Qarabaь Mцharibяsi Veteranlarы, Яlillяri vя Шяhid Ailяlяri" Иctimai Birliyi Шяki шяhяr filialыnыn sяdri Mяmmяdnuru Яzizova "Azяrbaycan Ordusunun 100 illiyi (1918-2018)" Azяrbaycan Respublikasыnыn yubiley medalы tяqdim olunub.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 4

№ 3 (173), Март 2019

Иъра башчысынын сакинлярля эюрцшляри Орта Зяйзиддя эюрцш Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov fevralыn 28dя Шяkinin Orta Zяyzid kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb.

Sяyyar qяbulda baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri, kяnd sakinlяri iшtirak ediblяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk Prezident cяnab Иlham Яliyevin rяhbяrliyi ilя юlkяdя hяyata keчirilяn uьurlu daxili vя xarici siyasяt nяticяsindя яldя olunan nяticяlяrdяn, юlkя baшчыsыnыn яhalinin sosial mцdafiяsi sahяsindя son dюvrlяr qяbul etdiyi qяrarlardan bяhs edib, AR Regionlarыn Sosial-Иqtisadi Иnkiшafы Dюvlяr Proqramlarыnыn icrasы nяticяsindя res-

publikada, o cцmlяdяn Шяkidя gюrцlяn iшlяrdяn danышыb, qarшыda duran vяzifяlяrя toxunub.

Kяnd sakinlяri Vaqif Abdullayev, Hяsяn Salmanov, Xatirя Яliyeva чыxыш edяrяk kяndя gяlяn mяrkяzi yolun vя yoldakы qяzalы vяziyyяtdя olan kюrpцnцn яsaslы tяmiri, Orta Zяyzid kяnd 1 saylы tam orta mяktяbi цчцn idman zalы tikilmяsi, hяkim mяntяqяsinin яsaslы tяmiri vя mяntяqяyя terapevt vя pediatr hяkim tяyin olunmasы vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

Gюrцшцn sonunda Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov qaldыrыlmыш mяsяlяlяrlя baьlы tapшыrыq vя tюvsiyyяlяrini bildirib.

“Даьдиби” мящяллясиндя эюрцш Иcra baшчыsы Elxan Usubov martыn 7-dя Шяki шяhяrinin "Daьdibi" mяhяllяsinin sakinlяri ilя gюrцшцb.

Elxan Usubov чыxыш edяrяk Prezident cяnab Иlham Яliyevin rяhbяrliyi ilя юlkяdя hяyata keчirilяn uьurlu daxili vя xarici siyasяt nяticяsindя яldя olunan nяticяlяrdяn, юlkя baшчыsыnыn яhalinin sosial mцdafiяsi sahяsindя son dюvrlяr qяbul etdiyi qяrarlardan bяhs edib, AR Regionlarыn Sosial-Иqtisadi Иnkiшafы Dюvlяr Proqramlarыnыn icrasы nяticяsindя respublikada, o cцmlяdяn Шяkidя gюrцlяn iшlяrdяn danышыb, qarшы-

da duran vяzifяlяrя toxunub.

Mяhяllя sakinlяri Tahir Ramazanov, Яhяd Abdullayev, Чimnaz Zяkяryяyeva vя baшqalarы чыxыш edяrяk яrazidя yerlяшяn qяbiristanlыьыn sahяsinin geniшlяndirilmяsini, 9 saylы uшaq baьчasыnыn qarшыsыnda piyada zolaьыnыn чяkilmяsini, sahibsiz itlяrin zяrяrsizlяшdirilmяsini vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

Gюrцшцn sonunda Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov qaldыrыlmыш mяsяlяlяrlя baьlы tapшыrыq vя tюvsiyyяlяrini bildirib.

Сучмада сяййар гябул Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov martыn14-dя Шяkinin Suчma kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb. Тядбирдя Elxan Usubov чыxыш edяrяk Prezident cяnab Иlham Яliyevin rяhbяrliyi ilя юlkяdя hяyata keчirilяn uьurlu daxili vя xarici siyasяt nяticяsindя яldя olunan nяticяlяrdяn, юlkя baшчыsыnыn яhalinin sosial mцdafiяsi sahяsindя son dюvrlяr qяbul etdiyi qяrarlardan bяhs edib, AR Regionlarыn Sosial-Иqtisadi Иnkiшafы Dюvlяr Proqramlarыnыn icrasы nяticяsindя respublikada, o cцmlяdяn Шяkidя gюrцlяn iшlяrdяn danышыb,

qarшыda duran vяzifяlяrя toxunub.

Kяnd sakinlяri Binyamin Яliyev, Zamяddin Musayev, Qismяt Mirzяyev vя baшqalarы чыxыш edяrяk kяnddя mяktяb цчцn yeni bina tikilmяsi, kяndin mяrkяzi kцчяsinin яsaslы tяmiri, qяzalы elektrik dirяklяrinin vя xяtlяrinin dяyiшdirilmяsi, kяnddя uшaq baьчasыnыn aчыlmasы vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

Gюrцшцn sonunda Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov qaldыrыlmыш mяsяlяlяrlя baьlы tapшыrыq vя tюvsiyyяlяrini bildirib.

Ашаьы Эюйнцкдя эюрцш Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov martыn 28-dя Шяkinin Aшaьы Gюynцk kяnd inzibati яrazi dairяsi цzrя nцmayяndяliyin яhatя etdiyi kяndlяrin sakinlяri ilя gюrцшцb. Эюрцшдя baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri, kяnd sakinlяri iшtirak ediblяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk Prezident cяnab Иlham Яliyevin rяhbяrliyi ilя юlkяdя hяyata keчirilяn uьurlu daxili vя xarici siyasяt nяticяsindя яldя olunan nяticяlяrdяn, юlkя baшчыsыnыn яhalinin sosial mцdafiяsi sahяsindя son dюvrlяr qяbul etdiyi qяrarlardan bяhs edib, AR Regionlarыn Sosial-Иqtisadi

Иnkiшafы Dюvlяr Proqramlarыnыn icrasы nяticяsindя respublikada, o cцmlяdяn Шяkidя gюrцlяn iшlяrdяn danышыb, qarшыda duran vяzifяlяrя toxunub.

Kяnd sakinlяri Abdulla Mahmudov, Yasin Abdurahmanov, Sabir Rяsulov vя baшqalarы чыxыш edяrяk Kюndяlяn kяnd tam orta mяktяbi цчцn yeni bina tikilmяsi, Aшaьы Layisqы kяndinя tяbii qazыn verilmяsi, kяnddaxili yollarыn tяmiri, yay aylarыnda suvarma suyuna olan tяlяbatыn Шin чayыndan юdяnilmяsi vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

Gюrцшцn sonunda Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov qaldыrыlmыш mяsяlяlяrlя baьlы tapшыrыq verib, юz tюvsiyyяlяrini bildirib.

Хябярлярин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин интернет сящифясиндян истифадя олунуб.

№ 3 (173), Март 2019

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 5

Шuranыn yыьыncaьы keчirilib Martыn 13-dя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti baшчыsы yanыnda Шuranыn yыьыncaьы keчirilib. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin akt zalыnda keчirilяn yыьыncaqda Шura цzvlяri, hцquq-mцhafizя orqanlarыnыn, idarя, mцяssisя vя tяшkilatlarыn rяhbяrlяri, Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti baшчыsыnыn шяhяr, qяsяbя vя kяnd inzibati яrazi dairяlяri цzrя nцmayяndяlяri, bяlяdiyyя sяdrlяri vя kцmdarlar iшtirak ediblяr. Иclasы giriш sюzц ilя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov aчыb. O bildirib ki, Шura iclasыnыn gцndяliyindя "Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti cяnab Иlham Яliyevin яhalinin sosial mцdafiяsi mяqsяdilя qяbul etdiyi qяrarlar vя onlarыn яhяmiyyяti" vя "Шяki rayonunda barama istehsalыnыn inkiшafы istiqamяtindя gюrцlяn iшlяr vя qarшыda du-

ran vяzifяlяr haqqыnda" mяsяlяlяr durur.

Gцndяlikdя duran birinci mяsяlя ilя baьlы baшчыnыn mцavini - ictimai-siyasi vя humanitar mяsяlяlяr шюbяsinin mцdiri Zяrinя Cavadova mяlumat verib. O bildirib ki, Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti cяnab Иlham Яliyev son aylarda яhalinin sosial mцdafiяsinя vя rifah halыnыn yцksяldilmяsinя yюnяlmiш bir sыra qяrarlar qяbul etmiшdir. Minimum яmяkhaqlarыnыn vя pensiyalarыn, tяlяbяlяrin tяqaцdlяrinin, mцharibя veteranlarыna, шяhid ailяlяrinя verilяn mцavinяtlяrin яhяmiyyяtli dяrяcяdя artыrыlmasы, 12 mindяn чox шяhid vяrяsяsinя 11 min manat birdяfяlik vяsaitin юdяnilmяsi, mяcburi kючkцnlяrin vя шяhid ailяlяrinin mяnzil-mяiшяt шяraitinin yaxшыlaшdыrыlmasы, problemli kreditlяr sahяsindя vяtяndaшlarыn maliyyя yцkцnцn azaldыlmasы vя mцavinяtlяrin artыrыlmasы istiqamяtindя mц-

hцm gюstяriшlяrin verildiyini vurьulayan Z.Cavadova bu qяrarlarыn яhяmiyyяtindяn danышыb.

Sonra Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov bildirib ki, mart ayыnыn 6-da Шяkidя Heydяr Яliyev Mяrkяzindя Azяrbaycan Respublikasы Kяnd Tяsяrrцfatы Nazirliyinin tяшkilatчыlыьы ilя tцtцnчцlцyцn vя baramaчыlыьыn inkiшafыna dair respublika mцшavirяsi keчirilmiшdir. Mцшavirяdя Kяnd Tяsяrrцfatы naziri Иnam Kяrimov iшtirak etmiшdir. Иstяr tцtцnчцlцk, istяrsя dя baramaчыlыq sahяsindя яldя olunan nailiyyяtlяr, mюvcud problemlяr vя elяcя dя qarшыda duran vяzifяlяr geniш mцzakirя edilmiшdir. Bu sahяlяr цzrя rayon-

umuzda olan problemlяri mяn яhatяli qaydada cяnab nazirin diqqяtinя чatdыrmышam. Bununla belя rayonumuz цчцn xцsusi яhяmiyyяt kяsb edяn baramaчыlыьы sizinlя birlikdя mцzakirя etmяklя qarшыmыzda duran vяzifяlяri mцяyyяn etmяyi mяqsяdяmцvafiq bilirяm.

Daha sonra Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti baшчыsыnыn mцavini - sosial iqtisadi inkiшafыn tяhlili vя proqnozlaшdыrыlmasы шюbяsinin mцdiri Firon Яliyev gцndяlikdя duran ikinci mяsяlя barяdя mяruzя edib.

O, Шяki rayonunda barama istehsalыnыn inkiшafы istiqamяtindя son dюvrlяr gюrцlяn iшlяrdяn danышыb, юtяn il rayonda barama istehsalыnda mяhsuldarlыьыn aшaьы olmasыnыn sя-

bяblяrinя toxunub, ipяkчilik diyarы kimi tanыnan Шяki rayonunda 2019-cu il vя gяlяcяkdя barama istehsalыnыn dinamik inkiшafыnыn tяmin edilmяsi mяqsяdilя qarшыda duran vяzifяlяrdяn bяhs edib.

Mяruzя яtrafыnda "Azяripяk" MMC-nin direktoru Nizami Qяribov, Шяki Regional Elmи Mяrkяzinin direktoru Yusif Шцkцrlц, Шяki Dюvlяt Aqrar Иnkiшaf Mяrkяzinin direktoru Mehman Yusifov vя digяrlяri чыxыш ediblяr.

Yыьыncaьыn sonunda 2018-ci ildя rayonda barama istehsalы цzrя yцksяk gюstяricilяr яldя edяn bir qrup kцmdara Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin Fяxri Fяrmanlarы tяqdim edilib.

Шяkinin iчmяli su tяchizatыnыn yaxшыlaшdыrыlmasы layihяsinin icrasы sцrяtlяndirilib Шяki шяhяrindя яhalinin iчmяli su tяchizatы vя tullantы sularыnыn axыdыlmasы xidmяtlяrindяn istifadяsinin yaxшыlaшdыrыlmasы mяqsяdilя hяyata keчirilяn layihяnin icrasы sцrяtlяndirilib.

"Azяrsu" Aчыq Sяhmdar Cяmiyyяtinin ictimaiyyяtlя яlaqяlяr шюbяsindяn bildirilib ki, layihяnin nюvbяti mяrhяlяsindя yeni subartezian quyularы qazыlacaq, iчmяli vя tullantы su шяbяkяlяri tikilяcяk. Layihяnin icra vяziyyяti vя gюrцlяcяk iшlяr Шяki шяhяrindя keчirilmiш tяqdimatda geniш mцzakirя olunub. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin, "Azяrsu" ASC-nin, mяslяhяtчi vя podratчы шirkяtlяrin nцmayяndяlяrinin iшtirak etdiyi tяdbirdя layihяnin mяqsяdi, faydasы, tikinti-quraшdыrma iшlяrinin icra qrafiki, ekoloji яhяmiyyяti barяdя яtraflы mяlumat verilib. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov bildirib ki, bu layihя яhalinin sosial rifahыnыn yцksяldilmяsi, hяyat шяraitinin yaxшыlaш-

Аltы юlkяnin mяшhur pianoчularы Шякидя

masы vя mяшьulluьunun tяmin olunmasы baxыmыndan mцhцm яhяmiyyяt daшыyыr.

"Azяrsu" ASC-nin sяdr mцavini Etibar Mяmmяdov Prezident Иlham Яliyevin яhalinin iчmяli su tяchizatыnыn yaxшыlaшdыrыlmasыnы daim diqqяtdя saxladыьыnы xatыrladaraq, Шяki шяhяrindя layihяnin birinci mяrhяlяsi цzrя iшlяrin uьurla yekunlaшdыьыnы vurьulayыb.

Mяlumat verilib ki, "Шяki шяhяrinin su tяchizatы

vя kanalizasiya sistemlяrinin yenidяn qurulmasы layihяsi" Azяrbaycan hюkumяti vя Almaniya Иnkiшaf Bankыnыn (KFW bankы) birgя maliyyяlяшdirdiyi "ЫЫ Aчыq Kommunal Иnfrastruktur Proqramы" чяrчivяsindя hяyata keчirilir. Layihяnin icrasыndan 2035-ci ilя qяdяr perspektiv inkiшaf nяzяrя alыnmaqla 79 min nяfяr faydalanacaq.

Layihяnin birinci mяrhяlяsindя яhalini dayanыqlы vя

Heydяr Яliyev Mяrkяzi vя "Regional Иnkiшaf" Иctimai Birliyinin tяшkilatчыlыьы ilя martыn 9-da Шяkidя altы юlkяnin mяшhur pianoчularыnыn iшtirakы ilя konsert proqramы tяqdim olunub.

AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbiri xяbяr verir ki, Шяki шяhяrindяki Heydяr Яliyev Mяrkяzindя reallaшan konsertdя ABШ-dan Nikolas Rot, Almaniyadan Katarina Troytler, Azяrbaycandan Murad Hцseynov, Чindяn Yundi Xu, Rusiyadan Rustem Saytkulov vя Yaponiyadan Atsuшi Иmada чыxыш ediblяr.

keyfiyyяtli iчmяli su ilя tяmin etmяk цчцn Kiш mяnbяyindя sugюtцrцcц qurьu vя 13 su anbarы inшa edilib. Eyni zamanda, шяhяr яrazisindя 124 km iчmяli su vя 98 km kanalizasiya шяbяkяsi yaradыlыb. Yeni tikilmiш шяbяkяdяn abonentlяrя ev birlяшmяsi verilяrяk sayьaclar quraшdыrыlыb. Шяki шяhяrinin bюyцmяsi, яhali artыmы vя turizm potensialы nяzяrя alыnaraq iчmяli suya olan tяlяbatыn tam

юdяnilmяsi цчцn 15 yeni subartezian quyusu qazыlacaq. Artezianlarыn dayanыqlы fяaliyyяtinin tяmin edilmяsi mяqsяdilя generator stansiyasы quraшdыrыlacaq. Su mяnbяyi ilя anbarlarыn яlaqяlяndirilmяsi mяqsяdilя цmumi uzunluьu 4 km olan toplayыcы su kяmяrlяri inшa edilяcяk. Шяhяr яrazisindя iчmяli su vя tullantы su шяbяkяlяrinin dя tikintisi davam etdirilяcяk. Cari ildя 30 km iчmяli su vя 30 km kanalizasiya шяbяkяlяri inшa olunacaq. Yeni yaradыlan шяbяkяdяn abonentlяrя birlяшmя verilяrяk sayьaclar quraшdыrыlacaq. Layihя чяrчivяsindя "Шяki Sukanal" TSC цчцn mцasir tipli yeni inzibati bina tikilяcяk.

Layihяyя яsasяn, цmumilikdя, Шяki шяhяrindя 22 min kub.m tutumu olan 21 su anbarыnыn, 314 km iчmяli su vя 294 km tullantы su шяbяkяlяrinin tikintisi nяzяrdя tutulur.

Tullantы sularыnыn tяmizlяnib kяnarlaшdыrыlmasы mяqsяdilя ilkin mяrhяlяdя mяhsuldarlыьы sutkada 8000 kub.m olan tullantы sutяmizlяyici qurьu da inшa edilяcяk.

Tanыnmыш pianoчular tamaшaчыlar qarшыsыnda F.Шopen, S.Prokofyev, F.Шubert, R.Шuman, F.List vя digяr mяшhur dцnya bяstяkarlarыnыn яsяrlяrini solo ifa ediblяr.

Qeyd edяk ki, martыn 7-dя Bakыda, Heydяr Яliyev Mяrkяzindя "Heksameron. 6 royal" adlы konsert keчirilib.

Konsertdя Azяrbaycan vя dцnya юlkяlяri bяstяkarlarыnыn яsяrlяri, o cцmlяdяn nadir hallarda ifa olunan "Heksameron" яsяri 6 pianoчunun birgя tяqdimatыnda sяslяnib.

Layihяnin davamы olaraq Bakы konsertindя чыxыш etmiш mяшhur pianoчularыn regionlara turlarы tяшkil olunub. Иlk belя konsert martыn 8-dя Gяncя шяhяrindя keчirilib.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 6

31 МАРТ СОЙГЫРЫМЫ Son iki yцz ildя Azяrbaycan tarixinя bir чox шanlы sяhifяlяrlя yanaшы, faciяlяr vя soyqыrыmlar, mцsibяtlяrlя dolu sяhifяlяr dя yazыlыb.

Bu dяhшяtli hadisяlяrdяn biri olan 1918-ci ilin mart soyqыrыmlarы юz amansыzlыьыna vя miqyasыna gюrя tяkcя Azяrbaycan tarixindя deyil, bяшяr tarixindя dя яn qanlы faciяlяrdяn biridir.

Bolшevik havadarlarыna arxalanan ermяnilяr яllяrinя dцшяn fцrsяtdяn istifadя edяrяk uшaq, qoca, qadыn demяdяn minlяrlя insanы qыlыncdan, sцngцdяn keчirib, diri-diri yandыrыblar.

Milli memarlыq incilяrini, mяktяblяri, xяstяxanalarы, mяscid vя digяr abidяlяri daьыdыb, Bakыnыn bюyцk bir hissяsini xarabalыьa чeviriblяr.

№ 3 (173), Март 2019

31 Март сойгырымы бяшяриййятя гаршы тюрядилмиш ъинайятдир Бу фикир Шяки бялядиййяси коллективинин 101 ил яввял Азярбайъанлылара гаршы щяйата кечирилмиш сойгырымына щяср олунмуш аным мярасиминдя сясляндирилмишдир. Мартын 29-да Шяки Бялядиййясиндя 1918-ъи ил 31 Март сойгырымына щяср едилмиш аным мярасими кечирилиб. Топлантыда ermяni cяlladlarыnыn zaman-zaman xalqымыза qarшы tюrятdiklяri cinayяtlяr xatыrlanыб вя 31 Март сойгырымынын бяшяриййятя гаршы тюрядилмиш бир ъинайят олдуьу хцсуси вурьуланыб. Мярасимдя бялядиййянин сядри Елшад Ибадов, сядрин биринъи мцавини Интигам Яширов, сядр мцавини Эцлназ Саламова вя диэярляри ermяnilяrin Азярбайъан тцркляринин baшыna

gяtirdiklяri faciяlяrdяn danышыблар. Чыхышларда 31 mart tarixinin soyqыrыmы gцnц elan edilmяsindя цмуммилли лидер Heydяr Яliyevin xidmяtlяri vurьulanыb вя Azяrbaycan hяqiqяtlяrinin dцnya иътимаиййятиня чatdыrыlmasыnda Prezident Иlham Яliyevin uьurlu fяaliyyяti qeyd olunub. Аным мярасиминдя яminliklя bildirilib ki, юlkяmizin artan iqtisadi гцdrяti vя siyasi nцfuzu yaxыn эяляъякдя яrazi bцtюvlцyцmцzцn tяmin olunmasыna imkan yaradacaq, тарихи дцшмянляримиз лайигли ъязаларына чатаъаглар.

Prezidentin son sяrяncamlarыны Шякидя разылыгла гаршыланыб Prezident Иlham Яliyev dцшцnцlmцш islahatlarы vя mцdrik qяrarlarы ilя hяyatыmыza yeni nяfяs gяtirib, Azяrbaycanы dцnyanыn inkiшaf edяn юlkяlяri sыrasыna чыxarыb.

Prezidentin siyasяtinin mяrkяzindя insan amili dayanыr. Onun amalы qurub-yaratmaq, xalqыnы daha xoш

Tяdbirdя mяktяbin direktoru Tяrlan Mяmmяdov, hяmkarlar tяшkilatыnыn sяdri Qurban Mustafayev, Шяki Regional Mяdяniyyяt Иdarяsinin mяtbuat katibi vя "Mяdяniyyяt qalasы" qяzetinin baш redaktoru Yusif Rяhimov чыxыш edяrяk Prezident Иlham Яliyev vя birinci xanыm Mehriban Яliyevanыn martыn 1-dя mяdяniyyяt vя incяsяnяt xadimlяri ilя keчirdiklяri gюrцшdя sяslяndirilяn fikirlяrlя baьlы tяяssцratlarыnы bildiriblяr.

Qeyd olunub ki, son vaxtlar юlkя miqyasыnda aparыlan innovativ

gцnя чыxarmaq, firavan hяyata qovuшdurmaqdыr. Xalqa xidmяt etmяk, hяr bir azяrbaycanlыnыn Prezidenti olmaq dюvlяtimizin baшчыsыnыn hяyat fяlsяfяsidir.

islahatlar, xцsusilя mяdяniyyяt sahяsinin tяrяqqisinя, mяdяniyyяt iшчilяrinin sosial hяyat шяraitinin yцksяldilmяsinя yюnяldilяn sяrяncamlar, qяbul edilяn qяrarlar яmяk kollektivlяrindя bюyцk ruh yцksяkliyi yara-

Бu fikirlяr martыn 13-dя Шяki шяhяr 2 nюmrяli Uшaq Musiqi Mяktяbindя keчirilяn цmumi yыьыncaqda sяslяndirilib.

dыb. Sюzlя яmяlin vяhdяt tяшkil etdiyi reallыqlar юlkяnin bцtцn vяtяndaшlarыnы daha яzmlя чalышmaьa vя Prezident Иlham Яliyevin яtrafыnda daha da sыx birlяшmяyя sяslяyir.

Mustafa DАДАШОВ, AZЯRTAC

Quba, "Soyqыrыm memorial kompleksi"ндя

Nяrminя ЯЗИЗОВА, Шяki regional яdliyyя idarяsinin mяslяhяtчisi Azяrbaycanlыlarыn soyqыrыmы tяkcя Bakыda deyil, Шamaxы, Quba qяzalarыnda, Qarabaьda, Zяngяzurda, Naxчыvanda, Lяnkяranda, Gяncяdя vя digяr bюlgяlяrdя xцsusi qяddarlыqla hяyata keчirilib.

Azяrbaycan dюvlяt mцstяqilliyini bяrpa etdikdяn sonra ulu юndяr Heydяr Яliyevin "Azяrbaycanlыlarыn soyqыrыmы haqqыnda" 1998-ci il 26 mart tarixli Fяrmanы ilя soyqыrыm aktlarыna siyasi-hцquqi qiymяt verilib, "31 Mart Azяrbaycanlыlarыn Soyqыrыm Gцnц" elan edilib. Цmummili liderin tarixi Fяrmanыndan юtяn 21 il яrzindя aparыlmыш araшdыrmalar syяsindя bir чox yeni faktlar vя sяnяdlяr toplanыb. 2007-ci il aprelin 1dя Quba rayonunda torpaq iшlяri gюrцlяrkяn яrazidя aшkar olunmuш kцtlяvi insan mяzarlыьы ermяni terrorчularыnыn xalqыmыza qarшы tюrяtdiklяri qanlы faciяnin tarixi sцbutudur.

Quba шяhяrindя цzя чыxmыш tarixi faktlar 1918-ci ilin mart-aprel aylarыnda vя sonrakы dюvrlяrdя ermяni millяtчilяrinin hяyata keчirdiklяri qanlы aksiyalarыn cюьrafiyasыnыn daha geniш vя faciя qurbanlarыnыn sayыnыn qat-qat чox olduьunu sцbuta yetirir. Prezident Иlham Яliyevin 2009-cu il 30 dekabr tarixli Sяrяncamы ilя Quba Soyqыrыmы memorial Kompleksinin yaradыlmasыna baшlanыldы.

Heydяr Яliyev Fondunun dяstяyi ilя yaradыlan Kompleks 2013-cц il sentyabrыn 18-dя aчыlыb.

2017-ci ildя dюvlяt baшчыsыnыn kompleksin mюvcud vяziyyяtinin araш-

dыrыlmasы vя baш verяn proseslяrin qarшыsыnыn alыnmasы ilя baьlы tapшыrыьыna uyьun olaraq Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin Administrasiyasыnыn rяhbяri tяrяfindяn "Quba шяhяrindя "Soyqыrыm memorial kompleksi" ilя baьlы bяzi mяsяlяlяr haqqыnda" sяrяncam imzalanыb vя mцvafiq komissiya yaradыlыb.

Dюvlяt baшчыsыnыn 2018-ci il yanvarыn 28-dя imzaladыьы Sяrяncama яsasяn, 1918-ci il azяrbaycanlыlarыn soyqыrыmыnыn 100 illiyi tяkcя Azяrbaycanda deyil, dцnyanыn bir чox guшяlяrindя yaшayan hяmvяtяnlяrimiz, diaspor tяшkilatы, xaricdяki sяfirliklяrimiz tяrяfindяn geniш yad edilib. Юlkяmizdя ermяni bolшevik silahlы dяstяlяrinin 100 il яvvяl azяrbaycanlыlara qarшы tюrяtdiklяri bяшяri cinayяtlяr barяdя hяqiqяtlяrin dцnya ictimaiyyяtinя daha dolьun чatdыrыlmasы mяqsяdilя чoxsaylы tяdbirlяr hяyata keчirilib.

Hяr il respublikamыzda 31 mart azяrbaycanlыlarыn soyqыrыm gцnц bцtцn dюvlяt orqanlarы vя qurumlarы tяrяfindяn dяrin hцznlя yad edilir. Buna dair tяdbirlяr, konfranslar, mяrasimlяr tяшkil edilir. Tariximiz yad edilir, юlяnlяrin ruhlarыna dualar oxunur, qanlы tariximiz yaddaшlarda tяzяlяnir. Bu tarixi kцtlяvi qыrьыndan 101 il keчsя dя, soyqыrыm qurbanlarыnыn xatirяsi xalqыmыzыn qяlbindя daim yaшayacaq, faciяni tюrяdяnlяr gec-tez юz layiqli cяzalarыnы alacaqlar. Azяrbaycanlыlarыn soyqыrыmыnыn 101-ci illiyi ilя яlaqяdar, hяmчinin mяtbuatda чыxышlar edilir, faciяyя hяsr olunmuш tяdbirlяrdя, kino filimlяr gюstяrilib, sяrgilяr tяшkil olunubdur. Quba soyqыrыmы ilя baьlы "Yaddaшыn rяmzi.

Quba-1918" filmi dя nцmayiш edilibdir.

Allah rяhmяt elяsin!

№ 3 (173), Март 2019

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 7

MИLLИ MЯTBUATЫMЫZЫN VЯ JURNALИSTИKAMЫZЫN ШИRMЯMMЯD HЦSEYNOV MЯKTЯBИ

Рамиз ОРСЯР (Яввяли ютян сайымызда)

Onun nitqdя pafosu, yazыda manerasы o qяdяr dяqiq vя sяrrastdыr ki, dinlяyicinin vя ya oxucunun maraq dцnyasыnы iшыqlandыra, ona tяsir edib hяrяkяtя gяtirя bilir. Bu sяbяbdяn dя dinlяyici vя oxucunun hissinя vя яqlinя hakim kяsilя bilir. Onu tяkrartяkrar dцшцnmяyя vadar edir. O da mяlumdur ki, Шirmяmmяd mцяllim tarixя, fяrdlяrя yarыnmaq цчцn boьazdanyuxarы tяrif vя mяddahlыqdan vя ya haqq-nahaqq, yerli-yersiz tяnqiddяn чox-чox uzaqdыr. O, kimя vя nяyя gюrяsя heч vaxt beynini vя mцqяddяs bildiyi sюzц zorlamыr. Sюz onun dilindяn sanki abi-zяmzяm kimi sцzцlцr. Tarixi gerчяkliyя azad sюzцn gюzц ilя baxmaq, maraqlы tarixi paralellяr tapыb xalqы, millяti dцшцndцrяn suallarы gцndяmя gяtirmяk vя onlara azad sюzцn iшыьыnda da cavab vermяk Шirmяmmяd mцяllimi zamandaшlarыndan vя qяlяmdaшlarыndan fяrqlяndirяn sяciyyяvi xцsusiyyяtlяrindяn biri, bяlkя dя birincisidir.

Bяzяn mяnя elя gяlir ki, azad sюzцnцn dad vя tamыnы Шirmяmmяd mцяllim qяdяr bilяn, onu sюylяmяkdяn xцsusi hяzz vя lяzzяt alan az adam tapыlar, bяlkя dя tapыlmaz.

"Sюz o zaman azad olur ki, hяqiqяti ifadя edir. Haqqы sюylяmяyяn sюz azad deyil. Yalnыz doьrularы gюstяrяn sюz cяmiyyяt tяrяfindяn qiymяtlяndirilir, ictimai шцura tяsir gюstяrir, цmumxalq rяyini formalaшdыrmaq gцcцnя malik olur. Belя olanda azad sюz insan oьlu vя cяmiyyяtin tяяssцbцnц чяkяn hяr bir vяtяndaш цчцn hяyat, yaшam vasitяsinя чevrilir. Чцnki bяtnindя doьrular, hяqiqяtlяr gяzdirяn azad sюz insan vя cяmiyyяt hяyatыnыn rifahы, asudяliyi, xoшbяxtliyi цчцn яn mцhцm vasitяdir" (Шamil Vяliyev, filalogiya elmlяri doktoru, professor).

Azad sюzцn vя hяqiqяtin iшыьыnda, mцdriklik yaшы vя akademik tяcrцbяnin zirvяsindя dayanыb milli mяtbuat vя jurnalistika tariximizя "gцzgц tutan" Шirmяmmяd mцяllim yalnыz keчmiш tarixi gцndяmя daшыmыr, eyni zamanda gяlяcяk tarixя bцtюv vя doьru hяqiqяtlяrin чatdыrыlmasыnы da diqqяtdя saxlayыr. Doьrunun, haqqыn vя hяqiqяtin dilinin bцtцn zamanlarda uzun olduьu ona da gцn kimi aydыndыr.

Vя bu aydыnlыq iчindя bu gцn dя qяlяminя vя юzцnя dinclik, rahatlыq vermir, doьrunun vя hяqiqяtin цzя чыxmasыna vя gцndяmdя olmasыna xidmяt edir.

Bizdя el arasыnda belя bir deyim var: "Hoha var adamы daьa qaldыrar, hoha var adamы daьdan endirяr". Atam da deyяrdi ki, hamыmыz danышanda vя ya yazanda eyni dilin vahidlяrindяn istifadя edirik. Ancaq adam var ki, sяnя "can" deyяndя dя, elя bil canыna qurd yaьы чяkirlяr, adam da var, sяnя "kor" deyяndя elя bil onun sюzц canыna yaь-bal kimi yayыlыr. Шirmяmmяd mцяllimin sюzц adamы sadяcя olaraq sehrlяmir, hяm dя eyni zamanda dцшцndцrцr, tяhlillяr aparmaьa, dцzgцn nяticяlяr чыxarmaьa hazыrlayыr vя sяfяrbяr edir.

Чцnki Шirmяmmяd mцяllim юzц "...bяzяn zamana, шяraitя sыьmayan tяmiz bir dцnyasы, mяnяviyyatы ilя hяr kяsя nцmunя olmuш" (Vasim Mяmmяdяliyev, akademik) bir adamdыr. Шirmяmmяd mцяllimin fikir vя mцlahizяlяrini "ibrяt gцzgцsц" adlandыrmaq vя onu belя dя qяbul etmяk olar. Onun яn bюyцk vяzifяsi "Sibirdяn vя qяbirdяn" qorxub чяkinmяdяn gюrdцyцnц, dяrk etdiyini vя qяnaяtini dilя gяtirmяk, qяlяmя almaq, onlarы geniш oxucu vя dinlяyici auditoriyasыnыn maraьыna kюklяmяkdir. Шirmяmmяd mцяllim elmi-publisist mяqalя vя чыxышlarыnda tarixlя bu gцnцmцzц vяhdяtdя vя ya mцqayisяdя tяdqiqata cяlb etmяsi onun vяtяndaш mюvqeyindяn, millяt vя azadlыq sevgisindяn qaynaqlanыr. O elя bir hяqiqяti vя onun tяbliьini sevir ki, bu hяqiqяtdяn, bu tяbliьdяn xalq, ictimai alяm, vяtяnin azadlыьы, mцstяqilliyi

vя istiqlalы uьrunda чarpышan hяr kяs faydalansыn. Bяlkя dя elя bu sяbяbdяn Шirmяmmяd mцяllimin mяqalя vя чыxышlarыnda zaman vя mяkan koordinatlarыnыn dяyiшmя diapazonlarы mцxtяlif vя чoxшaxяlidir.

Onun elmi-publisistik dili dя qaldыrыlan vя toxunulan mяsяlяlяrin ruhuna uyьundur, dil faktlarы vя bюyцk tяdqiqatчы alimin цrяk pычыltыlarы azadlыq sevgisinя kюklяnib, onlarыn boyuna vя цmumi mяzmununa hesablanыb, hяr шey юlчцlц-biчili, yerli-yerindяdir.

Vя elя bu da bюyцk psixoloji sяciyyя daшыyыr. Ezop dilinin mahir bilicisi vя onun xиridarы Шirmяmmяd Hцseynovun яdяbi dili vя nitqi emosionaldan daha чox яqlin mяntiqidir. Чыxыш vя mяqalяlяrindя hissi effektlяr xцsusi tяsir qцvvяsinя malik olan sюzlяrin seчilmяsi ilя deyil, mяntiqlя qarшыlaшdыrыlan adi sюzlяrin kontrastlarы ilя yaranыr vя onun яsas dil komponenti sюz, ifadя vя bцtюv abzaslarыn kontrastыdыr. Mцtяhяrrik fikrin dinamik inkiшafыna uyьun шяkildя ayrы-ayrы dil vahidlяri dя qarшы-qarшыya duraraq sыralanыr vя belяlilklя dя hяm sюzlяrin, ifadяlяrin, intonasiyanыn, bяzяn ezop dilinin, eyhamlarыn, mimika vя jestlяrin (mцhazirя vя чыxышlarda) ardыcыl hяrяkяti, hяm dя onlarыn yerli-yerindя azad mцstяvidя цz-цzя duraraq nюvbяlяшmяsi vя "cяbhяlяшmяsi" dayanыr. Шirmяmmяd mцяllimin elmipublisist mяqalя vя шяrhlяrindя mцtяhяrrik fikrin keчib getdiyi mikrostrukturun bir-birini tяbii шяkildя tamamlamasы fikir vя tяfяrrцatlarыn da tяbii vяhdяtini, tяbii ardыcыllыьыnы vя isti bir doьmalыьыnы tяmin edir.

AZЯRBAYCANЧЫLЫQ ИDEYALARЫNЫN MЦASИR NЯFЯSVERЯNИ Hяlя sovet hakimiyyяtinin vя senzuranыn xяncяr kimi dalыnыn da qabaьыnыn da kяsdiyi dюnяmdя intibah yцklц mцhazirя vя seminarlarыnda XЫX яsrin sonu, XX яsrin яvvяllяri haqqыnda, Azяrbaycan reallыqlarы, milli mяtbuat "bumu" haqqыnda danышanda tяlяbяlяrini, oxucu vя dinlяyicilяrini milli yuxudan milli oyanышa чaьыrыrdы.

"Sovet dюvrцndя Kollektiv sosializm yarышыnы geniшlяndirяrяk dюvlяt planыnы ikiqat yerinя yetirmiшdir" tipli dяbdя olan baшыma qяlib jurnalist cцmlяsinя qarшы Шirmяmmяd mцяllim hяlя o zaman tez-tez deyяrdi: " Bu sosializm yarышыnы чox geniшlяndirib axыrda partladacaqlar".

Auditoriyada "Sovet adamы" anlayышыnыn absurdluьunu sцbut edirdi. Яdяbi icti-

maiyyяtin, tarixчilяrin vяsf etdiyi "26lar"ыn Azяrbaycana vurduьu zяrbяlяri цstцюrtцlц eyhamlarla bizя чatdыrыrdы.

Mяtbuat tarixini, mяdяniyyяt tarixini Tяbrizdяn baшlayыrdы, mцhacirяt mяtbuatыnыn yaradыcыlarыndan sюz aчыrdы" (Cahangir Mяmmяdli, filologiya elmlяri doktoru, professor). Иctimai elmlяrin qarшыsыnda ehkamdan - bu nankor neqativ yaddaшdan tяmizlяnmяyin vacibliyini, mяhz ehkamdan ayrыlan чaьdaш humanitar intibahыn цч цnvanыna qayыtmaq meyli vя яlamяti baш verdiyini Шirmяmmяd mцяllim dilя gяtirirdi: bunlar tarixя, ekologiyaya vя milli soyakюkя olan meyllяrin olduьunu, bu цч яzяli istiqamяtin цчцnцn dя mяnшяyinin vя цnvanыnыn Demokratik cцmhuriyyяtin istiqlal tяlimindя чevrяlяndiyini tяlяbяlяrinя anladыr.

Ehkamdan ictimai elmlяrin aldыьы infarktыn nя qяdяr dяrin vя чoxшaxяli olduьunu, hяm dя bu чapыьыn яn bюyцyцnцn milli tarixi yaddaшa dяydiyini diaqnostik tяhlildяn keчirяrяk, onu "reanimasiya шюbяsindяn" - kitabxana vя arxivlяrin tozu iчindя юlяziyяn, itib-batmaqda olan yaddaшыndan чaьdaш ictimai-siyasi fikrin stolu цstцnя dя Шirmяmmяd mцяllim gяtirdi.

1919-cu ildя Azяrbaycan Cцmhuriyyяtinin birinci il dюnцmц qeyd edilsя dя, onun ikinci il dюnцmц 1990-cы ildя qeyd edildi.

Belя bir "soyuqqanlы lяngimяdя" hamы ilя bяrabяr ictimai-humanitar fikrin dя az gцnahkar olmadыьыnы Шirmяmmяd mцяllim bяyan edir, vicdan vя yaddaшыn elmi dяyяr vя mяnяvi sяrvяt kimi tяdqiqat vя tяhlillяrdя heч dя hяmiшя iшtirak etmяdiyini, kяnarda qaldыьыnы, "юgey ananыn юgey юvladы

kimi kцncя qoyulduьunu" sosial ayыqlыqla gцndяmя gяtirir. Demokratik Cцmhuriyyяti vя Mяhяmmяd Яmin Rяsulzadяni milli tarixdяn vя yaddaшlardan silmяk цчцn 70 ilя yaxыn bir dюvrdя "шanlы tariximizlя" baш-baшa verib юzgя dяyirmanыna su daшыdыьыmыzы, nя qяdяr kaьыz-qяlяm korlayыb bюyцk bir maklatura yaratdыьыmыzы vicdanыn iшыьыnda цrяk aьrыsыyla Шirmяmmяd mцяllim sюylяyir. Шirmяmmяd mцяllim yenidяnqurma illяrindя dя vяzifя vя mяnsяb uьrunda mцbarizяyя qalxanlarыn yanыnda yer almadыьы kimi, "yuxarыlar"la "aшaьыlar" arasыnda hakimiyyяt vя rяyasяt qarшыdуrmasыnda da "alяtя vя vintciyя" чevrilmяdi. Guya яsl mцsяlman vя islam hцmmяti olduьunu "gюzя soxanlar" kimi dяfяlяrlя mцqяddяs mяkanlara ziyarяtя yollanmadы. Fяxri adlar almaq цчцn яlindя portfel, dilindя цtцlяnmiш яttюkяn sюzlяr vя yeddi rяngя boyanmыш tяriflяrlя meшinli, ikiqat qapыlar arxasыnda boyun burub nюvbяlяrdя vaxt юldцrmяdi. O, daha bюyцk hяvяs vя sevgiylя kitabxana fondlarыna vя arxivlяrя цz tutdu.

Gюtцrцlmцш qadaьalarыn qapыsыndan keчib heч bir bяnzяtmяyя, bяdii tяsvir vя ifadя vasitяlяrinя sыьmayan enerji ilя tяdqiqatlarыnы vя axtarышlarыnы geniшlяndirdi.

Cцmhuriyyяtin iki ildяn dя az yaшamasыnы шяrtlяndirяn obyektiv sяbяblяrlя yanaшы, daxili subyektiv mяqamlarы da aчыq tяhlilя cяlb etmяklя юzцnц daha чox daьruldan bir elmi yola ilk qяdяm qoyanlardan biri vя birincilяrindяn biri dя o olur. Шirmяmmяd mцяllim tariximizin Cumhuriyyяt dюvrцnцn tяdqiqindя istismarda olan total inkardan baшqa daha iki meylin dя gцndяmi zяbt etdiyinя diqqяt чяkir. Bunlardan birinin bir sыra yazыlarda Demоkratik Respublikanыn yalnыz чar rejimi ilя mцqyisяdя цstцnlцyцndяn bяhs edildiyini, ikinci qisim tяdqiqatlarda (daha dяqiqi yazыlarda) isя Demokratik Respublikanыn Azяrbaycan Sovet Respublikasы ilя mцqayisяdя tяnqidi mцlahizяlяrin "aьuшuna" sцrцklяndiyini gюstяirir vя hяr iki yolun eyni dяrяcяdя yanlыш olduьu qяnaяtinя gяlir. Шirmяmmяd mцяllimя gюrя tяkcя Demokratik Respublikanыn atributlarы sayыlan цчrяngli bayraьы, gerbi, himni yox, eyni zamanda onun suverenlik vя istiqlal tяcrцbяsi dя Azяrbaycan xalqыnыn milli-mяnяvi sяrvяtidir. Aьыlы vя enerjini bu milli sяrvяtя qarшы чevirmяkdяnsя, istiqlal vя mцstяqillik uьrunda чaьdaш mцbarizяdя ona gцvяnmяyin, ondan faydalanmaьыn daha doьru yol olduьunu gцndяmя daшыmaqla, Cцmhuriyyяtin mili-tarixi dяrslяrinя яn doьru, яn layiqli vяtяndaш mцnasibяtini sяrgilяyir.

1995-ci ilin aprelindяn baшlayan yenidяn qurmanыn, aшkarlыq vя demokratiyanыn verdiyi imkanlardan yararlanmaq Шirmяmmяd mцяllimя dя nяsib oldu. Xalqa юz sюzцnц daha gur sяslя, daha aчыq demяk vя onu mцstяqilliyя hazыrlamaq цчцn bu mяqamdan istifadя edяnlяrin юn sыrasыnda yer aldы. Tцrkiyяyя aчыlan qapыlarыn ilk yolчularыndan oldu. Milli mяtbuatыmыzыn tarixini, cцmhuriyyяt dюvrцnц, bu dюvrцn ictimai xadimlяrinin hяyatыnы, onlarыn publisistikasыnы tцkяnmяyяn enerji vя ehtirasla, polad iradя fяhm vя mяntiqlя tяhlil etdi. O, publisisttikanыn tяkcя yarandыьы zaman цчцn yararlыlыьы anlamыnыn цstцndяn xяtt чяkdi vя bu mцddяanыn bяsit vя riyakar olduьunu sцbuta yetirdi. (Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 8

№ 3 (173), Март 2019

"Vяtяnin mцdafiяsinя hazыram!"

Martыn 27-dя Sяfяrbяrlik vя Hяrbi Xidmяtя Чaьыrыш цzrя Dюvlяt Xidmяti Azяrbaycan Gяnclяr Fondu vя Шяki шяhяr Иcra Hakimiyyяti ilя birgя Heydяr ЯЫiyev Mяrkяzindя "Vяtяnin mцdafiяsinя hazыram!" devizi altыnda 31 mart - Azяrbaycanlыlarыn Soyqыrыmы Gцnцnя hяsr olunmuш kцtlяvi tяdbir keчirib.

Tяdbirdяn яввял Xidmяt rяisinin mцavini, generalmayor Yusif Mirzяyev, Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov vя qonaqlar Цmummilli Lider Heydяr Яliyevin abidяsini ziyarяt edяrяk юnцnя gцl dяstяsi qoyublar.

Dюvlяt Himninin ifasы ilя baшlayan orta mяktяblяrin yuxarы sinif шagirdlяrinin, gяnclяrin, icti-

maiyyяtin, шяhid ailяlяri nцmayяndяlяrinin, veteranlarыn vя rayon hцquq-mцhafizя orqanlarы rяhbяrlяrinin iшtirakы ilя Шяki шяhяr Heydяr Яliyev Mяrkяzindя davam etdirilяn tяdbirdя iшtirakчыlar яvvяlcя soyqыrыm qurbanlarыnыn xatirяsini ehtiramla anыblar.

Tяdbirdя Шяki шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk, Sяfяrbяrlik vя Hяrbi Xidmяtя Чaьыrыш цzrя Dюvlяt Xidmяtinin tяшkil etdiyi bu tяdbirin яhяmiyyяtini xцsusi vurьulayыb. Xidmяt tяrяfindяn vяtяnpяrvяrlik mюvzusunda Шяki mяktяblilяri arasыnda mцsabiqяnin keчirilmяsinin gяnc nяslin Vяtяnя baьlыlыq ruhunda yetiшmяsinя tяsirini diqqяtя чatdыrыb. O, 1918-ci ilin martыndan baшlayaraq daшnaklar tяrяfindяn Bakыnыn vя цmumilikdя Qafqazыn azяrbaycanlыlardan tяmizlяnmяsi mяqsяdilя hiylяgяr vя amansыz planыn icrasыna baшlanыldыьыnы bildirib. Bu zaman Bakы, Шamaxы, Quba qяzalarыnda, Qarabaь, Zяngяzur, Naxчыvan, Lяnkяran vя digяr bюlgяlяrdя ermяnilяr xцsusi amansыzlыqla dinc azяrbaycanlыlara qarшы soyqыrыm tюrяdib, kiшilяrlя yanaшы minlяrlя ahыl, qadыn vя uшaьы da mяhz azяrbaycanlы olduqlarы цчцn dяhшяtli цsullarla qяtlя yetiriblяr.

Sяfяrbяrlik vя Hяrbi Xidmяtя Чaьыrыш цzrя Dюvlяt Xidmяti rяisinin mцavini, general-mayor Yusif Mirzяyev Xidmяt tяrяfindяn gяnc nяslin hяrbi vяtяnpяrvяrlik ruhunda tяrbiyяsi istiqamяtindя gюrцlяn iшlяrdяn яtraflы sюhbяt aчыb. Vяtяnpяrvяrlik tяrbiyяsindя Azяrbaycan tarixinin hяrtяrяfli юyrяnilmяsinin vacibliyini vurьulayыb. Ermяnilяr tяrяfindяn azяrbaycanlыlara qarшы zaman-zaman soyqыrыmыnыn tюrяdildiyini, bu gцn respublikamыzыn 20% torpaqlarыnыn iшьal altыnda saxlanыldыьыnы qeyd edib. Nяzяrя чatdыrыb ki, Vяtяni, torpaьы, daimi yaшayыш yeri

olmayan, yerli шяraitя dыrnaqarasы "uyьunlaшmaьы", gцclцlяrя "xidmяt gюstяrmяyi" yaxшы bacaran ermяnilяr daim xяyanяtkarlыq, satqыnlыq "nцmunяsini" ortaya qoyublar. Bu nцmunяlяrdяn biri dя 1918-ci ilin martыnda azяrbaycanlыlara qarшы tюrяdilmiш soyqыrыmdыr. Hяmin il martыn 30-da ermяni-bolшevik birlяшmяlяri Bakы шяhяrini gяmilяrdяn yaylыm atяшinя tutub, ardыnca isя silahlы daшnaklar azяrbaycanlыla-

baycanlыlarыn Soyqыrыmы Gцnц" elan edilib.

Gяnclяr Fondunun шюbя mцdiri Orxan Яrяbov юlkяmizdя hяyata keчirilяn gяnclяr siyasяtindяn danышыb.

Qeyri-Hюkumяt Tяшkilatlarыna Dюvlяt Dяstяyi Шurasыnыn цzvц Emin Hяsяnli 1918-ci ildя daшnak-bolшevik birlяшmяlяrinin Azяrbaycanыn mцxtяlif bюlgяlяrindя tюrяtdiklяri kцtlяvi qыrьыnlarыn

keчirilяn anыm tяdbirlяrinin gяnc nяslin vяtяnpяrvяrlik ruhunda tяrbiyя edilmяsindя mцhцm rolu olduьunu bildirib.

Tяdbirdя Шяki шяhяr orta mяktяb шagirdlяri arasыnda 31 Mart - Azяrbaycanlыlarыn Soyqыrыmы Gцnц mюvzusunda keчirilmiш yazы mцsabiqяsinin qaliblяri mцkafatlandыrыlыb. Mцnsiflяr heyяtinin qяrarыna яsasяn 1-ci yerя Шяki шяhяr 10 nюmrяli tam orta

rыn evlяrinя hцcum edяrяk amansыz qяtllяr tюrяdiblяr. Kцtlяvi xarakter almыш qыrьыnlar zamanы tяkcя Bakыda 12 min, bяzi mяnbяlяrя gюrя isя 20-25 min dinc azяrbaycanlыnы qяtlя yetiriblяr. Qeyd edib ki, uzun mцddяt bu faktlar gizlяdilsя dя 1998-ci il martыn 26-da Цmummilli Lider Heydяr Яliyevin imzaladыьы "Azяrbaycanlыlarыn soyqыrыmы haqqыnda" Fяrmanda hяmin dяhшяtli hadisяlяrя adekvat siyasi qiymяt verilib vя 31 mart "Azяr-

insanlыьa vя bяшяri dяyяrlяrя sыьmayan cinayяt olduьunu deyib.

XXЫ яsrdя dя ermяnilяrin bu mяnfur яmяllяrini davam etdirdiyini vurьulayыb.

"Qarabaь Mцharibяsi Veteranlarы, Яlillяri, Шяhid Ailяlяri" Иctimai Birliyinin Шяki rayon tяшkilatыnыn sяdri Mяmmяdnuru Яzizov ermяnilяrin xalqыmыza qarшы hяyata keчirdiklяri qanlы soyqыrыm aktlarыnыn gяnclяrя чatdыrыlmasыnыn vacibliyini, bu mяqsяdlя

mяktяbin шagirdi Nяrgiz Abbaszadя, 2-ci yerя Bideyiz kяnd tam orta mяktяbin шagirdi Nuray Lяtifli, 3-cц yerя isя Шяki шяhяr 8 nюmrяli tam orta mяktяbin шagirdi Fяridя Mustafayeva layiq gюrцlцblяr. Qaliblяrя mцvafiq diplomlar vя mцkafatlar tяqdim edilib.

Sonda Шяki rayon юzfяaliyyяt dяrnяyi vя mяktяblilяrin vяtяnpяrvяrlik ruhunda hazыrladыqlarы dolьun яdяbi-bяdii proqram tяqdim olunub.

Новруз кубоку уьрунда Шяkidя Novruz kuboku uьrunda intellektual oyunlarda yцzdяn чox yeniyetmя vя gяnc biliyini sыnayыb.

Bu barяdя мятбуата Шяki Шяhяr Gяnclяr vя Иdman Иdarяsindяn mяlumat verilib.

Sonra komandalar "Nя? Harada? Nя zaman?" vя "Xяmsя" intellektul oyunlarы цzrя keчirilяn yarышlarda bilik

Шяkidя "Nя? Harada? Nя zaman?" vя "Xяmsя" intellektul oyunlarы цzrя Novruz kuboku uьrunda yarышlar Azяrbaycan Dюvlяt Pedaqoji Universitetinin Шяki filialыnыn "Roman" vя "Gяnclяr" komandalarыnыn qяlяbяsi ilя baшa чatыb.

"Marxal" otelindя 22 komandanыn iшtirakы ilя keчirilяn yarышlarda 100-dяn чox yeniyetmя vя gяnc юz intellektual biliyini nцmayiш etdirib.

Yarышыn aчыlышыnda idarяnin rяisi Vцqar Иskяndяrov чыxыш edяrяk, яnяnяvi olaraq hяr il Novruz bayramы яrяfяsindя keчirilяn bu yarышlarыn yeniyetmя vя gяnclяrin intellektual sяviyyяsini daha da inkiшaf etdirmяk, bilik vя bacarыqlarыnы artыrmaq, asudя vaxtlarыnы mяnalы vя sяmяrяli tяшkil etmяk mяqsяdi daшыdыьыnы bildirib, yarыш iшtirakчыlarыna uьurlar arzulayыb.

vя bacarыqlarыnы nцmayiш etdiriblяr.

Yarышыn yekun nяticяlяrinя яsasяn, "Nя? Harada? Nя zaman?" intellektual oyununda шяhяr 1 saylы tam orta mяktяbin "Aysberq" vя ADPU-nun "Gяnclяr" komandalarы, "Xяmsя" milli oyunu цzrя yarышda isя "Aysberq" vя ADPU-nun "Anonim" komandalarы mцvafiq olaraq ikinci vя цчцncц yerlяri tutublar.

Qalib komandalara kubok, medal vя diplomlar tяqdim olunub.

“АСАН Щяйат”да Бащар Фестивалы Шяki "ASAN Hяyat" kompleksindя xalqыmыzыn qяdim adяt-яnяnяlяrindяn sayыlan Novruz bayramы mцnasibяtilя мартын 9-дан 12-дяк Bahar festivalы кечирилиб.

Mяrasimdя iшtirak edяn Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov vя "ASAN xidmяt"in tabeliyindя olan "Иnnovasiyalar Mяrkяzi" MMC-nin direktoru Taьы Taьыzadя festival iшtirakчыlarыnы xalqыmыzыn qяdim

Festivalыn яsas mяqsяdi xalqыmыzыn qяdim dяyяrlяrindяn olan Novruz bayramыnыn adяt-яnяnяlяrini yaшatmaq vя gяlяcяk nяsillяrя юtцrmяk, insanlarыn bayram яhval-ruhiyyяsini artыrmaq, bюlgяlяrdя yaшayan mцxtяlif xalqlarыn milli mяdяniyyяtini, musiqisini, folklorunu, mяtbяxini nцmayiш etdirmяk vя tanыtmaqdыr.

"ASAN Hяyat" kompleksinin hяyя-tindя xalqыmыzыn Novruz adяt-яnяnяlяrini юzцndя яks etdirяn sяrgilяr, guшяlяr yara-dыlыb, yerli шirkяtlяrin mяhsullarыndan ibarяt satыш yarmarkalar tяшkil edilib, milli personajlarыn iшtirakы ilя bayram tamaшalarы, konsert proqramlarы tяqdim olunub. Pяhlяvan vя kяndir-bazlarыn oyunlarы, Kosa vя Keчяlin duzlu-mяzяli zarafatlarы, idmanчыlarыn чыxышlarы festival iшtirakчыlarыna xoш ovqat bяxш edib.

el bayramlarыndan olan Novruz mцnasibяtilя tяbrik edib, onlara xoш яhval-ruhiyyя arzulayыblar. Sonra meydanыn mяrkяzindя qurulan bayram tonqalы alovlandыrыlыb.

Bayram tяdbirindя Шяki Regional Mяdяniyyяt Иdarяsinin tabeliyindя olan rayon nцmayяndяliklяrinin rяqs vя folklor kollektivlяri rяngarяng konsert proqramы ilя чыxыш ediblяr.

Paytaxtdan dяvяt olunan tanыnmыш mцьяnnilяrin чыxышlarы festival iшtirakчыlarыnыn цrяyincя olub.

Festival gцnlяrindя "ABAD Gastro Village" layihяsi чяrчivяsindя food trucklarda (tяkяrli qoшqular) "ABAD" mяhsullarыndan hazыrlanmыш fast foodlarыn satышы da hяyata keчiriliб.

№ 3 (173), Март 2019

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 9

ШЯКИЙЯ БАЩАР ЭЯЛДИ

Е Л А Н

Шяkiлиляр baharыn gяliшiни bюyцk coшqu ilя qeyd eтдиляр.

Azяrbaycaн Respublikasы Яdliyyя Nazirliyi

Шяkidя xalqыmыzыn qяdim adяt-яnяnяlяrindяn olan Novruz bayramы шяnliklяri bir neчя gцndцr davam edir. Шяkililяr bu qяdim el bayramыnы bюyцk sevinc vя yцksяk яhvali-ruhiyyя ilя qeyd edirlяr.

ilя tяdbir iшtirakчыlarыna xoш яhvali-ruhiyyя bяxш edib, pяhlяvanlar юz mяharяtlяrini gюstяriblяr.

Sonra tяdbir XVЫЫЫ яsrя aid nadir-tarixi-memarlыq abidяsi olan Шяki xanlarыnыn sarayыnыn hяyяtindя mяdяniyyяt iшчilяrinin

aid Dairяvi Mяbяdin hяyяtindя folklor vя rяqs kollektivlяrinin konsert proqramыna tamaшa ediblяr.

Rяsm Qalereyasыnыn hяyяtindя gяnc rяssamlarыn Novruza hяsr etdiklяri "Иlaxыr" sяrgisi, balaca musiqiчilяrin

Baharыn gяliшi mцnasibяtilя Шяki шяhяrinin qяdim tarixi hissяsi - "Yuxarы Baш" Dюvlяt Tarix-Memarlыq Qoruьunun яrazisindя цmumшяhяr bayram шяnliyi keчirilib.

hazыrladыьы bяdii proqramla davam etdirilib. Sakinlяrin vя шяhяrin qonaqlarыnыn iшtirak etdiyi tяdbirdя musiqi vя rяqs kollektivlяri maraqlы konsert proqramы ilя чыxыш ediblяr.

tяqdim etdiklяri musiqi nюmrяlяri bayram tяdbirini daha da maraqlы edib.

Novruz bayramыna hяsr olunan цmumшяhяr bayram шяnliyi XVЫЫЫ яsrя aid tarixi-

Bayram tяdbiri XVЫЫЫ яsrя aid memarlыq abidяsi "Qala divarlarы"nыn hяyяtindя bayram tonqalыnыn alovlandыrыlmasы ilя baшlanыb. Novruzun personajlarы Kosa vя Keчяl mяzяli zarafatlarы

Шяhяr rяhbяrliyi vя qonaqlar daha sonra "ABAD" Ke-ramika vя Tяtbiqi Sяnяt Mяrkяzindя sяnяtkarlarыn яl iшlяrindяn ibarяt sяrgilяrя baxыb, Qoruьun яrazisindя yerlяшяn V-VЫ яsrlяrя

memarlыq abidяsi "Yuxarы Karvansara" mehmanxana kompleksinin hяyяtindя meydan tamaшasы vя rяngarяng konsert proqramы ilя davam edib.

Gяnclяr яdliyyя sahяsindя kюnцllц fяaliyyяtя dяvяt olunur Tяmяli цmummilli lider Heydяr Яliyev tяrяfindяn qoyulmuш dюvlяt gяnclяr siyasяti юlkя Prezidenti cяnab Иlham Яliyevin rяhbяrliyi ilя uьurla hяyata keчirilir, Azяrbaycan gяncliyinin hяrtяrяfli inkiшafыna, cяmiyyяtin bцtцn sahяlяrindя fяal iшtirakыna яlveriшli imkanlar yaradыlыr. Eyni zamanda, son illяr Azяrbaycanda kюnцllцlяr hяrяkatы geniш vцsяt alыb, dюvlяt baшчыsыnыn tяшяbbцsц ilя "Kюnцllц fяaliyyяt haqqыnda" Qanun qяbul olunub, minlяrlя gяnc mцxtяlif tяшkilatlarda, o cцmlяdяn "ASAN Kюnцllцlяr" шяbяkяsindя fяaliyyяtя cяlb olunmaqla cяmiyyяtimizin fяal цzvlяrinя чevriliblяr.

Dюvlяt siyasяtinя uyьun olaraq яdliyyя orqanlarыnda da gяnclяr geniш tяmsil olunur, onlara xцsusi qayьы ilя yanaшыlыr, mцtяmadi gюrцшlяr keчirilir. Gяnclяrin iшlя tяminatы diqqяtdя saxlanыlaraq son 5 ildя шяffaf seчimlяr яsasыnda 2000-dяn чox gяnc hцquqшцnas qulluьa qяbul olunub, onlar яdliyyяnin mцxtяlif sahяlяrindя uьurla fяaliyyяt gюstяrir vя bir чoxu mяsul vяzifяlяrя irяli чяkilib.

Цmumilikdя, яdliyyя sistemindя чalышan iшчilяrin tяxminяn 40 faizini gяnclяr tяшkil edir.

Hazыrda qulluьa qяbulla baьlы mцsabiqяdя uьur qazanaraq Яdliyyя Akademiyasыnda keчirilmiш icbari tяlimin nяticяlяri цzrя peшя fяaliyyяtinя buraxыlmыш, яksяriyyяti gяnclяr olan daha 80-я yaxыn hцquqшцnasыn tяyinatы mяsяlяsinя baxыlыr.

Eyni zamanda, юtяn ilin sonunda nazirlik tяrяfindяn elan olunmuш nюvbяti aчыq mцsabiqяdя iшtirak etmяk цчцn 350-я yaxыn hцquqшцnas яrizя ilя mцraciяt edib vя onlarla test imtahanы keчirilяcяkdir.

Hяmчinin dюvlяt baшчыsыnыn tapшыrыqlarыna uyьun olaraq nazirlik tяrяfindяn kюnцllцlяr institutunun geniшlяndirilmяsinя, gяnclяrя peшя vяrdiшlяri aшыlanmasыna, onlarыn яdliyyя sistemindя tяcrцbя keчmяlяrinя daim diqqяt yetirilяrяk Nazirliyin Kollegiyasы tяrяfindяn 2016-cы ilin oktyabr ayыnda "Яdliyyя orqanlarыnda kюnцllцlяr institutunun tяшviqi цzrя яlavя tяdbirlяr barяdя" xцsusi qяrar qяbul edilib.

Bununla яlaqяdar юlkяmizin mцvafiq ali tяhsil mцяssisяlяri vя tяlяbя-gяnclяr tяшkilatlarы, elяcя dя Vяtяndaшlara Xidmяt vя Sosial Иnnovasiyalar цzrя Dюvlяt Agentliyi ilя sяmяrяli яlaqяlяr qurulub, gяnclяrlя чoxsaylы gюrцшlяr keчirilяrяk 1200-я yaxыn kюnцllц яdliyyя vя mяhkяmя fяaliyyяtinя cяlb olunub, onlarыn bir qismi цчцn Яdliyyя Akademiyasыnda xцsusi tяlimlяr tяшkil olunub.

Kюnцllцlцk institutunun tяшviqi gяnclяrdя яdliyyя fяaliyyяti ilя tanышlыq, bu sahяlяrdяiшlяmяyя hяvяsin artыrыlmasы, onlarыn yaradыcы vя innovativ potensialыnыn цzя чыxarыlmasы,mяшьulluьunun tяmin olunmasыna шяraitin yaradыlmasы, elяcя dя kadr ehtiyatыnыn formalaшdыrыlmasы mяqsяdi daшыyыr.

Hazыrda bu sahяdя fяaliyyяtin daha mцtяшяkkil qaydada hяyata keчirilmяsi цчцn gяnclяrя bilavasitя Nazirliyя mцraciяt etmяk imkanы yaradыlыr. Bununla яlaqяdar hцquqшцnaslыq vя informasiya-kommunikasiya texnologiyalarы ixtisaslarы цzrя ali tяhsil mцяssisяlяrinin bakalavr sяviyyяsinin sonuncu kurslarыnda, habelя magistratura sяviyyяlяrindя tяhsil alan gяnclяr яdliyyя sahяsindя kюnцllц fяaliyyяtя dяvяt edilir.

Mцraciяtlяri hr@justice.gov.az elektron цnvanы vasitяsilя vя ya Nazirliyin inzibati binasыnda (Bakы шяhяri, Иnшaatчыlar prospekti 1) tяqdim etmяk mцmkцndцr. Яlavя mяlumatlarы Nazirliyin internet sяhifяsindяn (www.justice.gov.az) vя (012) 538-08-85, 537-04-87 nюmrяli telefonlar vasitяsilя almaq olar.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 10

№ 3 (173), Март 2019

“Елмсиз, ей дцнйа, нядир дяйярин?” (Яввяли 1-ъи сящифядя) AMEA Шяki Regional Elmi Mяrkяzin direktoru, fizika-riyaziyyat цzrя fяlsяfя doktoru, dosent Yusif Шцkцrlц юlkяmizdя elmin inkiшafыna gюstяrilяn yцksяk dюvlяt qayьыsыndan danышыb, qurumun яsas fяaliyyяt istiqamяtlяri, son illяr яldя edilяn elmi nailiyyяtlяr barяdя mяlumat verib.

sahяsinя gюstяrilяn diqqяt vя qayьыnыn bu sahяnin inkiшafыnda mцsbяt nяticяlяr яldя etmяyя imkan verdiyini diqqяtя чatdыrыb.

Bildirilib ki, яsasы цmummilli lider Heydяr Яliyev tяrяfindяn qoyulan elm vя tяhsil siyasяti hazыrda Prezident Иlham Яliyev tяrяfindяn uьurla davam etdirilir.

Elmi-praktiki konfransыn plenar iclasыnda pedaqoji elmlяr doktoru, professor, Rusiya Sosial vя Pedaqoji Elmlяr

novun "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin elm vя tяhsil siyasяti", Mяrkяzin "Folklorшцnaslыq vя el sяnяtlяri" шюbяsinin aparыcы elmi iшчisi, filologiya цzrя fяlsяfя doktoru Kamil Adышirinovun "BalakяnШяki яdяbi яlaqяlяri (Suraьat Qurbaninin yaradыcыlыьы яsasыnda)", Azяrbaycan Dюvlяt Pedaqoji Universiteti Шяki filialыnыn baш mцяllimi, Yazычыlar Birliyi Шяki шюbяsinin rяhbяri Vaqif Aslanыn "Azяrbaycan

iшчisi, tarix цzrя fяlsяfя doktoru Akif Mяmmяdlinin "Шimal-qяrbi Azяrbaycanыn XЫX-XX яsrlяr tarixinin tarixшцnaslыьы" vя digяr mюvzularda mяruzяlяr dinlяnilib.

Konfransыn iшindя fяal iшtirak etdiklяrinя gюrя rayonun bir qrup elm adamыna AMEA Шяki Regional Elmi Mяrkяzin fяxri fяrmanы vя qiymяtli hяdiyyяlяri tяqdim olunub.

Sonda Balakяn Rayon Иcra Haki-

Elmin inkiшafыnыn юlkяnin sosial-iqtisadi vя mяdяni inkiшafы ilя sыx baьlы olduьunu vurьulayan Elmi Mяrkяzin direktoru dюvlяt mцstяqilliyinin bяrpasыndan sonra elm

Akademiyasыnыn hяqiqi цzvц Firяdun Иbrahimovun "Elm vя onun inkiшaf tendensiyasы", ШREM-in "Tarixi irs vя etnoqrafiya" шюbяsinin rяhbяri Rahim Hяsя-

яdяbiyyatыnda sufi triadasы (Яhmяd Yasяvi, Yunus Яmrя, Nяsimi)", ШREM-in "Tarixi irs vя etnoqrafiya" шюbяsinin elmi

miyyяtinя Шяki Regional Elmi Mяrkяzin яmяkdaшlarыnыn mцяllifliyi ilя nяшr olunan kitablar hяdiyyя edilib.

Bюlgяlяrdяn bюlgяlяrя Mяdяniyyяt Nazirliyinin tяшяbbцsц ilя keчirilяn "Bюlgяlяrdяn bюlgяlяrя" yaradыcыlыq festivalыnыn bu il ilk цnvanы Gяncя шяhяri olub. Яsil mяdяniyyяt bayramыna чevrilяn festival Azяrbaycanыn bцtцn regionlarыnыn mяdяni zяnginliyi, sяnяtkarlыq irsi vя incяsяnяti ilя tanыш olmaьa, bюlgяlяr arasыndakы mяdяni mцbadilяni gцclяndirmяyя, elяcя dя yeni tяшяbbцslяrя zяmin yaradыr.

gionlararasы mцbadilяni gцclяndirmяkdir. Яvvяlcя festival iшtirakчыlarы Mяdяniyyяt Nazirliyinin 16 regional mяdяniyyяt idarяsi tяrяfindяn qurulmuш чadыrlarda hяmin bюlgяlяrin qяdim el sяnяti nцmunяlяri, elяcя dя ayrы-ayrы sяnяtkarlar tяrяfindяn hazыrlanmыш dekorativ tяtbiqi sяnяtin

kяlaьayыlar, tяkяlduz sяnяti nцmunяlяri, hяmin bюlgяyя aid шirniyyatlar, bilяsuvarlы sяnяtkarыn sadя qara qяlяmlя rяssamlыьыn qrafika janrыnda чяkdiyi bir-birindяn gюzяl rяsmlяr, Azяrbaycanыn Milli Qяhrяmanы Mцbariz Иbrahimovun portreti, Masallы regional idarяsi tяrяfindяn tяqdim olunan, hяsirdяn hюrmя,

Шяки сяняткарларынын ял ишляри нцмайиш етдирилян павилйон zirliyinin 16 regional mяdяniyyяt idarяsinin bяdii юzfяaliyyяt kollektivlяri, folklor vя rяqs qruplarы konsert proqramы ilя чыxыш edib-

Fikrяt Яmirov adыna Gяncя Dюvlяt Filarmoniyasыnda keчirilяn tяdbirdя mяdяniyyяt nazirinin mцavini Rafiq Bayramov, Gяncя Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Niyazi Bayramov, mяdяniyyяt iшчilяri, ictimaiyyяt nцmayяndяlяri, hяmчinin respublikamыzыn digяr bюlgяlяrindяn gяlmiш qonaqlar iш-tirak ediblяr.

Tяdbirdя bildirilib ki, layihяnin яsas mяqsяdi чoxminillik dюvlяtчilik яnяnяlяrinя malik Azяrbaycan xalqыnыn zяngin mяdяni irsinin tяbliьi, bюlgяlяrin mяdяni imkanlarыnыn nцmayiшi, elяcя dя respublikamыzda re-

mцxtяlif sahяlяrinя aid incяsяnяt nцmunяlяri vя suvenirlяrlя tanыш olublar.

Lahыc ustalarыnыn metaliшlяmяnin fяrqli texnika vя цsullarыndan istifadя edяrяk hazыrladыqlarы misgяrlik nцmunяlяri, mяiшяt qablarы, Basqal kяlaьayыlarы, Sumqayыt sяnяtkarlarыnыn bяdii tikmяnin bir чox nюvцnя aid zяrif naxышlы tikmяlяri, muncuqlardan hazыrlanmыш bяzяk яшyalarы, Xaчmaz bюlgяsindяn olan daшyonanlarыn adi чay daшlarы цzяrindя hяkk etdiklяri dahi шяxsiyyяtlяrin portretlяri, Шяki ustalarыnыn hazыrladыqlarы mцrяkkяb hяndяsi юlчцlц шяbяkяbяndlяr, incя naxышlы zяrif

toxuma яl iшlяri, aьacoyma vя dulus nцmunяlяri maraqla qarшыlanыb. Bundan baшqa digяr regional idarяlяr tяrяfindяn dцnya xalqlarыna aid qяdim vя mцasir incяsяnяt nюvlяri olan ekibanu, kvilinq, qobilen sяnяtinя aid nцmunяlяr, yaьlы boya ilя чяkilmiш natцrmortlar, portretlяr, peyzajlar, tariximizя aid fяlsяfi mяzmunlu rяsmlяr, elяcя dя hяm milli, hяm dя bir чox xalqlarыn qяdim vя mцasir incяsяnяt nюvlяrinin sintezi ilя hazыrlanmыш яsяrlяr, qiymяtli яl iшlяri pavilyonlarla tanыш olan festival iшtirakчыlarыnda zяngin tяяssцrat yaradыb.

Sonra Mяdяniyyяt Na-

ritmik qяdim musiqi alяtlяrimizin geniш ifa imkanlarыnы gюstяriblяr.

Festival iшtirakчыlarыnыn чыxышlarы tamaшaчыlar tяrяfindяn

Загаталанын “Щудулки” рягс коллективинин чыхышы lяr.

Konsertdя mцьяnni vя xanяndяlяr tяrяfindяn bяstяkar vя xalq mahnыlarы ifa olunub, ayrы-ayrы bюlgяlяrin юzfяaliyyяt kollektivlяri milli, etnik rяqs nцmunяlяri ilя чыxыш edib, tяqdim etdiklяri musiqilяrlя simli, nяfяsli vя

alqышlarla qarшыlanыb. Шяhяr sakinlяri bюlgяlяrdя bu cцr yaradыcыlыq festivallarыnыn keчiril-mяsinin яhяmiyyяtini yцksяk qiymяtlяndirяrяk, tяdbirin tяшkilatчыlarыna minnяtdarlыqlarыnы ifadя ediblяr.

№ 3 (173), Март 2019

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 11

Peyьяmbяr ola bilmяyяn AЙДЫН МЯММЯДОВ Редаксийадан: Гязетимизин ютян сайында щямйерлимиз - танынмыш дилчи, тцрколог, тянгидчи вя сийасятчи Айдын Мяммядовун

анадан олмасынын 75 иллик йубилейини мяшщур журналист-йазычы, миллят вякили Агил Аббасын досту щаггында 13 ил яввял йаздыьы “Пейьямбяр Агил ола билмяйян Айдын Мяммядов” адлы мягалясиндян сечмялярля йад етмишдик. Мцяллифин щямин мягалядяки хатиряляри иля там таныш АББАС, олмаг истяйян чохсайлы охуъуларымызын хащишини нязяря алыб, сюзцэедян йазыны бцтовлцкдя дяръ етмяйи юзцмцзя боръ билдик. миллят peyьяmbяr ola bilmяyяn, uzun deyilяm, mяn sizdяn yoldaшlarы deyirdi ki, o illяrdя vun mцraciяtini oxumusu- tin iclaslarыnda etdiyi чыxышвякили Deyirlяr dцnyada 124 min peyьяmbяr olub, mяn bunu yazыlarыmda da, televiziya чыxышlarыmda da demiшяm. Bu 124 min peyьяmbяrin hяtta min nяfяrinin adыnы чяkя bilяcяk nя bir din xadimi var, nя bir alim, nя tarixчi, nя dя statistik. Yяni яslindя dцnyada 7 peyьяmbяr var. Onlarы da bцtцn dцnya qяbul edir.

Vя юzцmц tяkrar elяmяk istяmirяm. Bir dя dцnyaya elя insanlar gяliblяr ki, peyьяmbяr kimi. Amma onlarыn peyьяmbяrliyi qяbul olunmayыb. Onlar filosof kimi qяbul olunublar, шair kimi qяbul olunublar, rяssam kimi qяbul olunublar, bяstяkar kimi qяbul olunublar, sяrkяrdя kimi qяbul olunublar, alim kimi qяbul olunublar. Vя bir dя var ki (peyьяmbяrlяr bцtцn dцnya цчцn nяsя iш gюrцrlяr), belяlяri юz millяti цчцn peyьяmbяrlik elяyiblяr.

Misal dя чяkя bilяrik - Чingiz xan, Яmir Teymur, Шah Иsmayыl, Pyotr, Napoleon, Atatцrk, Heydяr Яliyev...

Vя bir dя insanlar var ki, onlar яslindя peyьяmbяr kimi doьulublar, amma peyьяmbяr ola bilmяyiblяr.

Ya юzlяrinin gцclяri чatmayыb, ya cяmiyyяt imkan vermяyib, ya da nя bilim nя...

Deyirlяr heч nя unudulmur, heч nя yaddan чыxmыr. Belя bir sюz dя var, adяtяn bu sюzlяri Vяtяn yolunda шяhid olanlara deyirlяr: "Vяtяn sяni heч vaxt unutmaz!" Boш sюzdц, чox qяшяng unudur Vяtяn belя oьullarы, yaddan чыxarыr. Belя oьullar Vяtяnin yaddaшыnda deyil, millяtin yaddaшыnda deyil, arxivlяrdя yaшayыr. Haчansa, Vяtяnin bir oьlu arxivdяn bunu tapыr vя yenidяn millяtin yadыna salыr. Чыxaq bu юlkяnin шяhяrlяrindя bir sorьu keчirяk. Aygцn Kazыmova ilя Namiq Qaraчuxurlunu bu millяtin piшiklяri dя tanыyыr, amma Mяhяmmяd Hadini (яgяr o zaman ulu юndяrimiz, general Heydяr Яliyev Hяsяn Seyidbяylini, Иmran Qasыmovu чaьыrыb bu faktы sюylяmяsяydi vя bunun sayяsindя Mehdi Hцseynzadя tanыnmasaydы, Mehdinin hяyatыndan bяhs edяn "Uzaq sahillяrdя" filmi чяkilmяsяydi heч Mehdi Hцseynzadяni dя qяhrяman kimi tanыyan olmayacaqdы. Иki dяfя Sovet Иttifaqы Qяhrяmanы Heybяt Heybяtovu tanыyan varmы? Yoxdu! Heч юlkяnin bir faiz яhalisi dя tanыmыr. Demяli, insan unudulur. Vaqif Cяbrayыlzadя (Vaqif Bayatlы Odяr) чox gюzяl yazыr ki, bu dцnyada unudulanda юlцmlяr dя gerчяk olur.

Yяni xalqыmыzыn unudub юlцmlяrini gerчяklяшdirdiyimiz oьullarы чoxdur vя onlardan biri dя Aydыn Mяmmяdovdur), beш min adam tanыsa, sevinяrяm. Mяhяmmяd Hadi bir az uzaq keчmiшdяdi, Allahverdi Baьыrovu (Azяrbaycanыn Milli Qяhrяmanы) gюrцn neчя adam tanыyыr? Tanыmыrыq, qardaш, tanыmыrыq! Bu Allahverdinin bяdbяxtчiliyi deyil, millяtin bяdbяxtчiliyidi. Allahverdi Vяtяn yolunda vuruшdu, шяhid oldu, cяnnяtdяdi. O yerdяdi ki, bizi ora buraxmayacaqlar. Яn azы ona gюrя ki, xalqыmыzыn cяnnяtlik oьullarыnы tanыmыrыq. Elяcя dя Aydыn Mяmmяdovu. Иctimai Televiziyanыn rяhbяrliyinя, яmяkdaшlarыna necя tяшяkkцr edim?!

Onlar birdяn-birя bu xalqыn

amma peyьяmbяr юvladы Aydыn Mяmmяdovu yenidяn arxivlяrdяn tapdыlar, чыxardыlar vя millяtя gюstяrdilяr ki, sяnin belя bir oьulun da var. Elя tяkcя bu veriliшi яrsяyя gяtirmяk kifayяtdir deyяk ki, Иctimai Televiziya bir daha xalqыn, millяtin televiziyasы olduьunu tяsdiqlяsin, yamanlar nя deyir, desin.

Aydыn Mяmmяdov mяnim цчцn hяmiшя yaшayan bir adamdы. Rяшad Mяcid шahiddir, Zakir Fяxri шahiddir, digяr dostlarыm шahiddir ki, biz Bakыdan durub Шяkiyя, Aydыn Mяmmяdovun mяzarыnы ziyarяt elяmяyя gedirik. Dцzdцr, son 1-2 ildя getmяmiшik, bu da bizim bir gцnahыmыz. Иctimai Televiziya bir daha bizя gцnahыmыzы xatыrlatdы, qandыrdы.

Evimdя tez-tez bu qeyri-adi adam haqqыnda sюhbяtlяr gedir.

Dяhшяtlisi odur ki, Aydыn Mяmmяdov шair deyildi ki, tez-tez шerlяrini oxuyaydыlar, Aydыn Mяmmяdov yazычы deyildi ki, romanlarы, povestlяri haqqыnda danышaydыlar, kitablarыnы чap edяydilяr.

(Bir Vidadi Mяmmяdov da vardы, onu sevяnlяr цчцn hяmiшя var, inшallah, bir gцn onun haqqыnda da sюzцmцzц deyяrik, hяlя bir Vidadi Paшayev dя vardы). Alim idi, tяnqidчi idi, bunlar da чox kiчikdi ИNSAN sюzцnцn yanыnda.

Aydыn Mяmmяdov ИNSAN idi, peyьяmbяr ola bilmяyяn ИNSAN. Hяm dя ictimai xadim idi. Иctimai xadim idi ey, ictimai xяdim deyildi.

Bir dяfя Leninqraddan (Sankt-Peterburq onda Leninqrad idi) iki akademik gяlmiшdi Elmlяr Akademiyasыnda simpozium keчirirdilяr vя sцbut elяmяk istяyirdilяr ki, azяrbaycanlыlar tцrk deyil, farsdы. Onda Aydыn Mяmmяdov (Azяrbaycanыn bюyцk alimlяri Ziya Bцnyadov da, Mirяli Seyidov da onlarla mцbahisяdя mяьlub oldular) hяmin akademiklяri, loru dildя desяk, elmlя soxdu itin qыlчыna. Vя чox qяribя bir hadisя oldu. Aydыn Mяmmяdov hяmin akademiklяrdяn birinin юz sюzlяrini inkar elяyяn, yяni azяrbaycanlыlarыn tцrk olduьunu sцbut elяyяn bir faktыnы misal gяtirdi. Akademik dedi ki, o heч bir яsяrindя, heч bir kitabыnda belя bir fikir sюylяmяyib. Aydыn Mяmmяdov qalxdы getdi yazы taxtasыna, tяbaшiri gюtцrdц vя hяmin alimin tяxminяn iki kitab sяhifяsi hяcmindя yazdыьы fikri yazы taxtasыna yazdы. Dedi ki, bu sizindir vя filan kitabыnыzda, filan sяhifяdя yazыlыb. Dedi, yox, mяn belя шey yazmamышam! Aydыn Mяmmяdov mяndяn xahiш elяdi ki, gedim onlarыn evinя, hяmin alimin filan kitabыnы gяtirim. Dяrhal oturdum maшыna, gedib kitabы gяtirdim.

Aydыn Mяmmяdov kitabы gюtцrdц vя hяmin alimdяn xahiш elяdi ki, buyur, юzцn oxu. Alim hяmin yeri oxudu, mяlum oldu ki, Aydыn Mяmmяdovun yazы taxtasыna yazdыьы hяmin alimin fikirlяrindя bircя vergцl sяhvi dя yoxdu.

Aydыn Mяmmяdov ucaboylu adam idi. Hяmin iclasda tez-tez yerindяn durub etiraz elяyirdi. Leninqraddan gяlяn akademiklяrdяn biri dedi ki, siz oturun danышыn, onsuz da siz bizdяn uzunsunuz (bu rusca daha gюzяl чыxыr, amma mяn rusca yazmыram), Aydыn Mяmmяdov da gцldц, dedi, mяn sizdяn

ucayam.

Шair Sabir Rцstяmxanlы bir dяfя dedi ki, Moskvada SDL-dя iki rus шairi sцbut etmяk istяyirdi ki, Azяrbaycan dili poeziya dili deyil, poeziya dili rus dilidi vя bizi kцncя sыxышdыrmышdыlar. Bu vaxt Aydыn Mяmmяdov gяldi. Tяxminяn yarыm saatыn iчindя nяinki sцbut elяdi ki, Azяrbaycan dili dцnyanыn яn gюzяl poeziya dilidi, hяtta sцbut elяdi ki, цmumiyyяtlя, rus dili yoxdu, bu dil tцrk dilinin bir qoludur. Vя hяr iki rus шairi яlinin dalыnы yerя qoydu.

Aydыn pul чыxarmыrdы, qыzыl onluq, qыzыl beшlik чыxarыrdы hesab verяndя. Sonra hяbsxanaya dцшdц, elmi atdы. Hяbsxanadan чыxandan sonra elmя qayыtdы vя qayыdan kimi dя "Ulduz" jurnalыnda bюyцk bir mяqalяsi dяrc olundu, юzц dя bir neчя nюmrяdя: "Zamanla sяslяшяn шerlяr soraьыnda". Vя hяmin mяqalяdя Azяrbaycanыn юmrц boyu tяnqid gюrmяyяn, hяmiшя tяriflяnяn, sыьallanan xalq шairlяrini belя, loru dillя desяk, yыxdы-sцrцdц. Tяbii ki, mяntiqlя, ilahi poeziyanыn gюzцylя vя bizim, yяni ictimaiyyяtin gюzlяmяdiyi bir

Aydыn Mяmmяdov bizim adяt etdiyimiz чяrчivяdя yaшaya bilmirdi vя bяlkя dя yaшamaq istяmirdi. Чцnki Aydыn Mяmmяdov bяzяn яtrafыndakы adamlarыn nadanlыьыnы gюrяndя dяli olurdu.

Oxucu, yormuram ki, sяni? Sюhbяt sяnin tanыmadыьыn Aydыn Mяmmяdovdan gedir. Юzц dя bildiklяrimin hamыsыnы yaza bilmirяm axы. Aydыn Mяmmяdov haqqыnda on kitab yazarsan, qurtarmaz. Bir balaca qяzet sяhifяsindя bunu necя yazыm axы? Ona gюrя birdяn daьa gedirяm, birdяn arana gяlirяm, birdяn dя Aydыn Mяmmяdovun Шяkidяki mяzarыnыn iyirmi addыmlыьыndakы Kiш чayыnda batыram. ...1990-cы il. Ali Sovetя deputatlar seчkilяridi.

Aydыn Mяmmяdov Nяrimanov rayonundan namizяdliyini irяli sцrцb, daha doьrusu, onda namizяdliyini irяli sцrцrdцlяr, hansыsa bir tяшkilat, nя bilim nя. Aydыn Mяmmяdovla eyni dairяdяn bir cяbhячi dя namizяdliyini irяli sцrmцшdц. Hamы Aydыn Mяmmяdovdan tяlяb edirdi ki, o, namizяdliyini geri gюtцrsцn cяbhячinin xeyirinя. Onda cяbhячilяr dяbdяydi vя kimliyindяn asыlы olmayaraq cяbhячiydinsя, sяn hamыdan yuxarыdaydыn, lap indiki YAP-чыlar kimi.

Aydыn Mяmmяdov cavanlыьыnda yeyib-iчяn oьlan olmuшdu. Чox pullu bir kiшinin oьlu idi. Aydыn Mяmmяdovun Moskvadakы tяlяbя

baxышla. Hamы dцшdц цstцnя.

Amma Aydыn Aydыn idi, sыndыra bilmяdilяr, яzя bilmяdilяr, яzab verdilяr, amma yenя deyirяm, яzя bilmяdilяr. Nя isя. Hяbsxanadan чыxandan sonra шяrab iчmirdi.

1990-cы il, yenя seчkilяr vaxtы. Birdяn-birя Etibar Mяmmяdovun xalqa bir mцraciяtini (onda da Etibar Mяmmяdovun Comolunqma zirvяsi olan vaxtы idi) bцtцn Bakыya yaydыlar, divara yapышdыrdыlar ki, Aydыn Mяmmяdova deyil, hяmin cяbhячiyя sяs verin.

Bakыda bir "Gцlnarя" kafesi var. Mяmmяd Arazыn evi hяmin kafe olan binanыn 11-ci mяrtяbяsindя idi.

Vя mяn dя Mяmmяd Arazыn yanыnda kiшi kimi desяk, qoltuьunda yaшayыrdыm, amma pulum-pяrяm vardы. Bцtцn qonaqlarы "Gцlnarя"yя aparыrdыm. Seчkilяr vaxtы bir otaьы da daimi saxlayыrdыm ki, Aydыn Mяmmяdov vя onun vяkillяri orda yeyib-iчsinlяr vя sabahkы planlar da mяhz burada tutulurdu. Kiшi gяrяk dцzцnц desin, restoranыn hesabыna da шair Rяшad Mяcidlя шяrikiydik.

Axшam yenя hamы ora yыьышmышdы. Aydыn Mяmmяdov gяldi, dedi ki, Rяшad, deynяn mяnя 100 qram konyak gяtirsinlяr. Hamыmыz tяяccцblяndik. Tяxminяn 9 iliydi чюrяk yediyimiz, dostluq etdiyimiz Aydыn Mяmmяdov ilk dяfя iчmяk istяyirdi. Konyak gяtirdilяr, gюrdц hamыmыz tяяccцblя baxыrыq, dedi: - Etibar Mяmmяdo-

nuz?!

Sonra da iчdi. (Vя ondan sonra hяrdяn 100 qram yox, 50 qram konyak iчirdi). Vя dedi: - Mяn sabaha gюrцш tяyin elяmiшяm vя Яbцlfяz bяyi dя dяvяt etmiшяm, hяmin cяbhячi ilя ikimiz bir yerdя gюrцш keчirяcяyik. Qoy hяmin cяbhячi yox, o uшaqdы, onun aьsaqqallarы, Bяy, Etibar, gяlsinlяr mяnlя dialoqa, gюrяk bu xalqa daha чox kim lazыmdыr.

Gюrцш oldu. Tяbii ki, gюrцшdя Яbцlfяz bяy dя yoxuydu, Etibar bяy dя yoxuydu vя millяt ayaq цstя Aydыn Mяmmяdovu alqышladы. Чox qяribяydi ki, Aydыn Mяmmяdovu nя Vяzirov hakimiyyяti sevirdi, nя ondan sonra Mцtяllibov hakimiyyяti sevirdi, nя dя cяbhячilяr. Aydыn Mяmmяdov nя hakimiyyяtdя olanlara, nя dя hakimiyyяtя can atanlara lazыm deyildi. Aydыn Mяmmяdov bu xalqa lazыm idi. Чцnki o, bu xalqыn peyьяmbяr ola bilmяyяn peyьяmbяr юvladы idi. Чцnki onu yalnыz vя yalnыz bu xalqыn taleyi maraqlandыrыrdы.

Onun цчцn ailя dя yoxuydu, юvlad da yoxuydu, elm dя yoxuydu, юmrцnц sяrf elяdiyi tцrkologiya vardы, tцrkчцlцk vardы vя bu millяt vardы. Vя bu millяt Aydыn Mяmmяdovu qoruya bilmяdi.

Hakimiyyяtdяkilяrin vя hakimiyyяtя gяlmяk istяyяnlяrin qurbanы oldu Aydыn Mяmmяdov. Dяrdя bax, bir donuz balasы чыxыr yola, sцrцcц (hansыsa bir rayonun 1ci katibinin sцrцcцsц - Qaxыydы, Qяbяlяydi, Zaqatalaydы, yadыmdan чыxыb) donuz balasыna qыymыr, maшыnы yoldan чыxarыr vя Azяrbaycanыn iki bюyцk юvladыnы - Aydыn Mяmmяdovu vя Dilarя Яliyevanы юldцrцr. Vя bu cinayяt iшi dя basdыrыlыr, sцrцcц dя salamat qalыr...

Aydыn Mяmmяdov яslindя hяmin hadisяdяn tяxminяn bir hяftя яvvяl юlmяliydi. Yadыnыza dцшцrsя (bilirяm ki, millяtin yadыndan чoxdan чыxыb), Шuшada Aydыn Mяmmяdovun mindiyi vertolyotu vurdular, amma o, vertolyotdan saь чыxdы. Юlцmцndяn iki gцn яvvяl dяniz qыraьыnda "Venesiya" deyilяn yemяkxanada Aydыn Mяmmяdovun saь qalmaьы ilя яlaqяdar bir qonaqlыq da verdik. Orda cibindяn bir topa sяnяd чыxardы, dedi ki, mяni юldцrmяk istяyirdilяr. Xцsusilя dя qeyd elяdi ki, bunu Polyaniчko tяшkil edib, bilirdilяr ki, mяn bu sяnяdi parlamentin nюvbяti iclasыnda цzя чыxaracam, amma gцclяri чatmadы, Allah qorudu, inшallah, nюvbяti iclasda mяn iqtidarы da, mцxalifяti dя mяhv edяcяm.

Nюvbяti iclasa цч gцn qalmышdы. Иkinci gцnц Aydыn Mяmmяdov hяlak oldu. O sяnяd dя getdi, filan da getdi, bяhmяn dя getdi... O sяnяdlяrdя nя vardы bu gцn dя heч kim bilmir vя heч vaxt da bilinmяyяcяk!

Aydыn Mяmmяdovu nя iqtidardakыlar sevirdi, nя dя mцxalifяtdяkilяr. Aydыn Mяmmяdov bir rayona чыxыш etmяyя gedяndя hяm iqtidar юz emissarlarыnы gюndяrirdi, hяm mцxalifяt ki, Aydыn Mяmmяdovun dediklяrini tяkzib elяsinlяr. Amma gцclяri чatmыrdы. Чox istяrdim ki, Aydыn Mяmmяdovun Ali Sove-

larыn stenoqrafik mяtnini чap elяsinlяr. Mяn onu tяnqidчi kimi, alim kimi, tцrkoloq kimi yazыlarыnы qoyuram bir kяnara - onda gюrяrlяr millяtini sevяn kiшi necя olurmuш?

Arxivimя яl atыram, gюrцm Aydыn Mяmmяdovun mяшhur "4-cц mikrofon"dakы чыxышы zamanы чяkilяn bir шяklini tapa bilяrяmmi? Tapa bilsяm hяmin шяkli verяcяm, tapa bilmяsяm Aydыn Mяmmяdovun шяklini vermяyяcяm.

Mяn sюzцmц bitirmяdim. Bu mюvzuya qayыdacam. Bir daha Иctimai Televiziyaya minnяtdarlыq edirяm ki, mяni vя Aydыnsevяrlяri "danladы".

Sюzцmцn axarыnda.

Aydыn Mяmmяdovun nяшini hяyяtdя чiynimizя qaldыrыb qяbristanlыьa aparыrыq. Darvazadan чыxanda atasы bir sюz dedi: - Mяn bir dя Bakыya oьul vermяrяm!

Mяnim цчцn чox dяhшяtli bir sюz idi. Aydыn Mяmmяdov ailяnin yeganя oьlu idi. Vя atasыnыn da indяn belя oьul яkmяk imkanы yoxuydu. Ata bu sюzц dedi, юzц dя aьlayыb-elяmяdяn dedi. Иlahi, bu nя demяkdi, bu nя aьrыdы, bu nя acыdы, bu nя faciяdi, bu nя sюyцшdц: - Mяn bir dя Bakыya oьul vermяrяm!

Mяn bunun fяlsяfяsini aчa bilяrяm, aчmaq istяmirяm. Bяlkя hansыsa bir yazыda bu mюvzuya qayыdaram.

Amma aьsaqqal sяhv edirdi. O, Aydыn Mяmmяdovu Bakыya vermяsяydi, Azяrbaycan xalqыnыn Aydыn Mяmmяdov kimi bir oьlu olmazdы. O, ata kimi Bakыya юvlad vermяklя bir oьul itirdi, amma яvяzindя mяn, sяn, o, biz, bu MИLLЯT bir Aydыn Mяmmяdov qazandы.

Rяhmяtlik Vidadi Mяmmяdovun 1980-ci ildя Aьdamda toyda dediyi bir saьlыьы olduьu kimi yazыram (dцzdц, mяn Aydыn Mяmmяdov kimi fenomen yaddaшa malik deyilяm): - Biz Aьdama gяlяndя Bяrdяdяn keчdik. Mяn Bяrdяdя doьulmuшam. Maшыnda gizlяndim ki, Bяrdя torpaьы mяni gюrmяsin. Utandыm bu torpaqdan. Чцnki Bяrdя mяni Bakыya gюndяrmiшdi ki, Bяrdяyя шяrяf gяtirim, шюhrяt gяtirim, шan gяtirim, gяtirя bilmяdim. Ona gюrя utandыm Bяrdя torpaьыndan. Amma Vaqif Cяbrayыlzadя Cяbrayыlda dik yeriyя bilяr, Яbцlfяz bяy dя Azяrbaycanda! Иndi Aydыn Mяmmяdov Azяrbaycanda dik yeriyя bilяcяk bir oьlan idi.

Baьышla, Aydыn Mяmmяdov, biz sяnin bizя sevginin yцzdя birini qaytara bilmяmiшik. Eybi yox, яsas odur ki, cяnnяtdяsяn vя яsas odur ki, sяni sevmяyяnlяrin vя sяni юldцrяnlяrin heч vaxt цzцnц gюrmяyяcяksяn.

Dяhшяtlisi odur ki, biz onlarы tanыyыrыq vя demяk olar ki, tez-tez gюrцrцk.

P.S. Baьышla, hюrmяtli oxucu, bцtцn arxivimi axtardыm, sizя vяd etdiyim шяkli tapa bilmяdim.

Belяdir dя, dцnya... Aydыn Mяmmяdov demiшkяn, "Yaшamaq lazыmdыr sabaha qяdяr".

Bilirsinizmi niyя?

Peyьяmbяr ola bilmяyяnlяrin peyьяmbяrliyindяn yazmaq цчцn...

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 12

№ 3 (173), Март 2019

АЗЯРБАЙЪАН ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ -- 100 100 АЗЯРБАЙЪАН

ДИЛ МИЛЛИ ВАРЛЫЬЫН ЯСАСЫДЫР “Милли виъданымызы дирчялдян бюйцк идеолог” китабындан - В-ВЫ ФЯСИЛ Щябибулла МАНАФЛЫ, АДПУ Шяki filialыnыn баш mцяllimi, тарихчи (Яввяли ютян сайымызда) Иslamiyyяt яsasыnы qяbul etdikdяn sonra Bizansda vя Иranda mюvcud olan bilcцmlя sinif, silk vя tяbяqя imtiyazlarы aradan gюtцrцlцyor. Dяhati-dehqanlыq qalmuyor. ""Иnnamя яl mюminin яxva", yяni bцtцn mюminlяr qardaш oluyordu. Hяm dя necя qardaш? Юylя bir qardaш ki, Шяrqdя isя Nяьribdяki qardaшыnыn aьrыsыndan, acыsыndan mцtяяssir olmaq boynunda bir vяzifя!..." Иslamыn vurduьu zяrbя son dяrяcя sarsыdыcы ollduьundan insan cяmiyyяtinя xas olan prinsiplяr яsasыnda deyil, meшя qanunlarыnы xatыrladan qaydalar цzяrindя bяrqяrar olan bu istibdad rejimlяri bir daha dirчяlib юzlяrinя gяlя bilmяdilяr.

O zaman Иslam hяr yerdя hakim tяbяqяlяrin zцlm-zillяtinя mяruz qalan xalq kцtlяlяrinin mцdafiячisi kimi чыxыш edirdi.

Bu hal islamыn xislяtini tяшkil edяn humanizmdяn irяli gяlirdi.

Bцtцn varlыqlarыn, o sыradan, insanыn da Allah tяrяfindяn yaradыlmasы, hяm dя insanы юzцnя яn yaxыn xilqяt kimi formalaшdыrmasы fikrini ehtiva edяn mцddяa "Qurani-Kяrim"in baшlыca tяmяl prinsiplяrindяndir. Иnsanыn son dяrяcя aшaьыlandыьы, zooloji varlыq sяviyyяsinя endirildiyi, bir heчliyя чevrildiyi dюnяmdя islam insanы Allahыn dostu elan etmяklя, hansы zцmrяyя mяnsub olmasыndan, mal-mцlkindяn, irqindяn, cinsindяn cяmiyyяtdя tutduьu mюvqeyindяn asыlы olmayaraq bяrabяrliyini bяyan etmяklя gerkяkdяn dя onu gюrцnmяmiш bir ucalыьa layiq gюrdц: "Allah insanlarыn dostudur. Onlarы qaranlыqlardan aydыnlыьa чыxarыr" ("Qurani-Kяrim" Bяqяrя surяsi, 257-ci ayя).

M.Я.Rяsulzadя mяhz hяmin mяtlяblяri шяrh etmiш vя bu aydыnlatmanыn fonunda Mюvludun яhяmiyyяtini kifayяt qяdяr yцksяk sяviyyяdя dяyяrlяndirmiшdir. Onun mяnяvi, яxlaqi gюrцшlяri ilя шяrtlяnяn vя gerчяkliklя sяslяшяn шяrhinя diqqяt yetirяk: "...Rяsulцllahlыq gцnbяsini nяzяrя aldыqda hяzrяti-Mяhяmmяdin doьulmasы "bizim kimi adamlardan birisi ilя bяrabяr bюyцk bir fikir, ali bir etiqad da doьuldu".

Sabiq hюkumяtlяri яsnasыnda vergi vermяk biyara getmяkdяn baшqa bir vяzifяlяri olmayan kяsяbя islam hюkumяtindя ikяn vя яmruhum шura beynяhum hюkmцndяn hяr nя cцr olsa da istifadя ediyor-

Яqidя, amal vя mяslяk yolunda юlцmцnя razы olub da nяfsini fяda edяn kim olursa olsun bюyцkdцr. lardыr.

Demяk ki, bu gцnki mюvludi-mцяzzimяnin qurduьu яsas bяrabяrlik, bir яmirlik vя milli hюkumяt яsasы цzяrinя yцrцyordu.

Bяli, bu bюylя idi.

Madam ki, bu яsaslara яl dяgilmяmiшdi islamda bir rюvnяq , bir tяrяqqi, bir hяrяkяt vardы.

Lakin zamanla яlaqяdar bцtцn ideoloji vя dini tяlimlяrя xas olan itkilяr islamdan da yan keчmяdi. Иslamыn tяmяl prinsiplяrinя subyektiv xarakterli mцdaxilяlяr, Quran ayяlяrinin sяhvlяrdяn xali olmayan yozumlarы, tяhziflяr bu dinin ilkin, baшlanьыc mяrhяlяsinя mяxsus parlaq cяhяtlяrin solьunlaшmasыna sяbяb oldu.

M.Я.Rяsulzadя bu mяtlяblя baьlы yazыrdы: "Fяqяt hяr bir yeni din, hяr bir yeni mяslяk mяnbяyi zцhurundan uzaqlaшdыqca tяhrif olunub, sakinlяri tяrяfindяn baшqa bir шяklя gяtirilmiш, safiyяtini itirmiш, ona gюrя dя kяsginliyindяn, яvvяlki tяsirindяn qalmышdыr.

Bu цmumi qaidяdяn ictimai bir din яsasыnы vяz edяn islamiyyяt dяxi bir istisna tяшkil etmяdi. Araya bir чox xцrafat vя mюvhumat daxil oldu. Din яsl cыьыrыndan чыxыb tanыnmaz bir шяklя girdi..."

son fazasыna daxil oldu. Bцtцn bunlar az imiш kimi, Qяrbdя ingilis-sakson millяtlяrinin шяrq xalqlarыnda irqi цstцnlцyц haqqыnda saxta nяzяriyyяlяr dя yarandы. Halbuki Шяrqin geriliyinin hяlledici sяbяblяrindяn biri dя bu saxta nяzяriyyяlяrin yaranmasыna rяvac verяn imperializmin soyьunчu mцstяmlяkя siyasяti idi.

M.Я.Rяsulzadя bu durumun xarakterik xцsusiyyяtlяrindяn bяhs edяrяk yazыrdы: "Hazыrda яsas Avropa юlkяlяri elя tяrtib vя tяшkil olunublar ki, tяbii vя iqtisadi qa-

etdi.

M.Я.Rяsulzadя bu tяcavцzkar mцharibяnin baшlanmasыndan ispan xalqыnы deyil, kral Alfons baшda olmaqla hakim dairяni gцnahlandыrыrdы.

"Avropanыn mяшrutяli mяdяni dюvlяtlяrindяn biri sayыlan Иspaniya Mяrakeшdя bir neчя яsgяrinin юldцrцlmяsini bяhanя edяrяk, bu юlkяyя mцharibя elan etmiшdir. "Иnsanlыьыn mяdяniyyяt atяшi" "Vяhшi" afrikalыlarыn yaшayыш vя hяyat xыrmanlarыna atыlыr, o biчarяlяrdяn intiqam alыr, юlцm шeypuru

VЫ Fяsil "Top vя tцfяngli mцharibяlяr topsuz vя tцfяngsiz mцharibяlяrdяn sonra gяlirlяr" XV yцzilin sonu - XVЫ yцzilin яvvяllяrindя sяyyahlarыn gerчяklяшdirdiyi coьrafi kяшflяr nяticя etibarы ilя yeni dяniz yollarыnыn araшdыrыlmasыna vя denyanыn яsas ticarяt yollarыnыn istiqamяtinin dяyiшmяsinя sяbяb oldu. Belяliklя, mцsяlman юlkяlяrinin beynяlxalq ticarяt yollarыna nяzarяt imkanlarы son dяrяcя mяhdidlaшdы.

Bu amillя yanaшы, шяrq юlkяlяrindя icmanыn mюhkяmliyi, patriarxal tayfa mцnasibяtlяrinin юz mюvqeyini saxlamasы, natural tяsяrцfatыn цstцnlцyц, torpaq цzяrindя feodal dюvlяt mцlkiyyяtinin mюvcud olmasы kimi чeшidli, hяm dя obyektiv xarakter kяsb edяn cяhяtlяr шяrq юlkяlяrinin iqtisadi vя ictimai-siyasi baxыmdan geri qalmasыna, nяticяdя hяmin mяmlяkяtin яhяmiyyяtli kяsiminin Avropa dюvlяtlяrinin mцstяmlяkя яlavяsinя чevrilmяsinя sяbяb oldu.

XX yцzilin baшlanьыcыnda шяrq юlkяlяrinin iшьalы vя mцstяmlяkя statusunda soyulub talanmasы юzцnцn

Ютян ясрин яввялляриндя Азярбайъан гязетляри nunlara яsasяn qolu qцvvяtli olan hяr kяs zяiflяr юz cяnginя salыr, onlara qarшы hяr cцr qeyrihцquqi tяcavцzlяri hяyata keчirirlяr. Bu cцr vяhшi hяrяkяtlяr Avropa dюvlяtlяrindя xцsusilя mцstяmlяkяlяrя vя Шяrq юlkяlяrinя qarшы mцшahidя olunub vя olunur. Bir avropalы Asiya vя Afrika torpaьыna ayaq basan kimi юz vяtяnindя malik olduьi ali insanpяrvяrlik hisslяrini yaddan чыxarыr, dяrhal gцclц bir piшik zяif siчanы юz caynaьыna keчirdiyi kimi, onlar da Шяrqi яhalisi ilя belяcя rяftar edirlяr. Иstяyirlяr ki, onlarы юz qцdrяtli pяncяlяrinin altыna salsыnlar".

Dцnya mцstяmlяkя sisteminin formalaшmasы prosesinin baшa чatdыьы dюnяmdя Fransa Mяrakeшi dя юzцnцn mцstяmlяkя imperiyasыnыn tяrkibinя qatmaq fikrinя dцшmцшdц. 1907-ci ildя Mяrakeш шяhяrindя bir fransыz hяkiminin юldцrцlmяsini bяhanя edяn fransыz qoшunlarы bu юlkяyя soxuldu. Юz qяnimяt payыnы яldяn vermяmяyя чalышan Иspaniya isя Mяrakeшin шimali-qяrb яrazisinin bir hissяsini iшьal

чalыr, чюllяri vя biyabanlarы insan юvladыnыn qanыna boyayыrlar... Иspan xalqы mяzlum mяrakeшlilяrin hцququna qarшы aparыlan bu vяhшi tяcavцzя razы deyildi vя sцrяtli bir hяrяkatla, bir yenilik tяlяbi ilя ona qarшы etiraz etdi, bir silahlы qцdrяtlя parlamentin aчыlmasыnы vя mцharibяnin bitmяsini ciddяn tяlяb etdi. Milli hяyяcan vя bu mцqяddяs hяrяkat gцndяngцnя artыr. Иш o yerя чatdы ki, Иspaniyanыn чox yerlяrindя inqilab baшlandы. Bombalar atыlыr, tцfяnglяr boшaldыlыr, inqilab yavaш-yavaш vцsяt alыr, dюvlяt qoшununun яksяriyyяti millяt tяrяfinя keчir.

Paytaxtda яhali padшah olan Alfonsu "Rяdd olsun Alfons!" sяdalarы ilя qarшыlayыb yola salыrdы. Nяcib ispan millяti istяmirdi ki, Allahыn ona verdiyi qцvvяdяn sui-istifadя edяrяk юz qцvvяsini baшqa yerdя iшlяtsin, zяif bir mяmlяkяti zorla darmadaьыn etsin.

Gюrцndцyц kimi юndяr ispan xalqыnы юymцш, hakim dairяni isя iшьalчы mцharibяnin baшlanmasыnыn gцnahkarы kimi

ittiham etmiшdir. Onun ispanlarыn цnvanыna qяlяmя aldыьы duyьulu ifadяlяr qeyri-ixtiyari insanda bu xalqa qarшы hюrmяt, ehtiram vя daha incя hisslяr oyadыr.

Bu mцharibяdя ispan xalqы ilя ispan hюkumяti bir-birinя uyuшmayan, яksinя, kontrast tяшkil edяn mюvqe tutdular. Яgяr xalq bяшяri dяyяrlяrdяn чыxыш edяrяk zorla sцrцklяndiyi qanlы savaшa son qoymaq istяyirdisя, hakim dairя imperializm цчцn xarakterik olan xяbis niyyяtlяri tяcяssцm etdirirdi.

M.Я.Rяsulzadяnin diqqяtini cяlb edяn vя ispanlarыn шяninя qanadlы ifadяlяr iшlяtmяyя sюvq edяn яn mцhцm sяbяb bu xalqda юzцnяhюrmяt duyьusunun olmasы, юzцnя rяva gюrmяdiyini baшqasыna da rяva gюrmяmяsi vя nяhayяt юz vяzifяsini dolьun шяkildя yerinя yetirmяsi idi. Юndяr ispan xalqыnыn timsalыnda xalqыn gюrяvinin, vяzifяsinin nяdяn ibarяt olduьunu bildirirdi: "Dюvlяt baшчыlarыndan baшqa юlkя цчцn dost vя dцшmяn tяsяvvцr etmяk olmaz. Millяt яgяr юz vяzifяsini yerinя yetirяrsя, dцшmяnlяr dя dost olacaqlar. Яgяr юz vяzifяsini yerinя yetirя bilmяzsя dostlar da dцшmяn olar".

M.Я.Rяsulzadяnin bu fikri son dяrяcя ibrяtamiz olmaqla yanaшы, юzяlliyiylя dя fяrqlяnir. Tutaq ki, dюvlяtin baшыnda duran шяxslяr xalqыn iradяsini heч cцrя nяzяrя almayыb, onu qanlы mцharibяyя sюvq edir, problemlяrini чюzmяk barяdя nяinki dцшцnmцr, tam tяrsinя, zцlm-sitяm edir, hцquq vя azadlыqlarыnы mяhдuдlaшdыrыr, яdalяtsizliyя, haqsыzlыьa yol verir. Bu zaman xalqыn baшlыca vяzifяsi ayaьa qalxыb юz varlыьыnы mцcadilя yolu ilя tяsdiq etmяsidir. Dяnizdяki "sualtы qayalar gяmi kapitanlarыnы юz varlыqlarы ilя hesablaшmaьa mяcbur etdiklяri" kimi xalq da iradяsini ortaya qoyub onun mяnafeyi ilя яkslik tяшkil edяn siyasяtin qarшыsыnы almalы vя belяliklя hakim dairяni onunla hesablaшmaьa mяcbur etmяyi bacarmalыdыr. Belя olduьu tяqdirdя, yяni xalq юz vяzifяsini yerinя yetirdiyi halda hяm baшqa xalqlarы, hяm dя siyasi vя fяrdi maraqlarыnыn arxasыnca getdiyinя gюrя istяristяmяz xalqa pisliklяr edяn dюvlяt baшыnda duran шяxslяri dosta чevirя bilir.

XX yцzilin яvvяlindя beynяlxalq imperializm Иslam alяminin яn qцdrяtli dюvlяti Osmanlы Tцrkiyяsini sыradan чыxarmaq vя malik olduьu яrazilяrя sahiblяnmяk цчцn siyasi, iqtisadi vя diplomatik aspektlяrdяn sыxышdыrma, tяzyiqetmя siyasяtindяn aчыq silahlы qarшыdurma siyasяtinя keчid etdi. (Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 3 (173), Март 2019

T Tц цr rk k x xa allq qlla ar rыы я яd dя яb biiy yy ya at tыы

Вагиф АСЛАН,

Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi Шяki bюlmяsinin sяdri, АДПУ Шяki filialыnыn baш mцяllimi (Яввяли ютян сайларымызда)

3. XV-XVЫЫ яsrlяr Osmanlы divan яdяbiyyatы vя qadыn шairlяri.

Osmanlы divan яdяbiyyatы XV яsrdя Шeyxi, Яhmяd Dai, Yazычыюьlu Mehmed vя baшqalarыnыn, XVЫ яsrdя Baьdadda yaшayan Azяrbaycan mяnшяli M.Fцzulinin, Шяmsi, Яhdi vя Zяmiri Baьdadi kimi onlarla Baьdadilяrin (Яtraflы mяlumat цчцn bax. Azadя Musabяyova.

Ruhi Baьdadi:mцhiti, hяyatы, poetikasы vя divanы.sяh.9-48), XVЫЫ яsrdя isя

Nяfinin, Шeyxцlislam Yяhya Яfяndinin, Cevrinin yaradыcыlыьыnda юz dolьun ifadяsini tapыr.

Ы. Шeyxi (1375-1431).

O, Gяrmiyan bяyliyinin mяrkяzi Kцtahyada doьulmuшdur. Dюvrцnцn шюhrяtli gюz hяkimlяrindяn biri olmuшdur.Onun шeirlяr divanы, "Xarnamя", "Xosrov vя Шirin" adlы mяsnяvilяri vardыr.

Tarixчi Яlinin dediyinя gюrя, Шeyxi Gяrmiyanlы Yaqub bяyя qяsidяlяr oxuyurmuш. Bir gцn bяyin yanыna bir шair gяlib belя bir шeir oxuyur: Bяnцm dovlяtlц sultanыm Aqibяtцn hayыr olsun!

Yidцgцn bal ile qaymaq, Yцrцdцgцn чayыr olsun!

Yaqub bяy ona hяdiyyяlяr verяrяk deyir: "Bizim Шeyxi heч bilmяzяm nя Mяdhimiz etmяk istяr, amma gцya bizi (Bax.Tцrk яdяbiyyatы tarixi. Ы c. Sяh.1617.) zяmm eylяr." Bu hadisя

xalq яdяbiyyatыnыn nя qяdяr sadя, divan яdяbiyyatыnыn isя nя qяdяr чяtin anlaшыlan olduьunu gюstяrir.

Gerчi sabа kohun uma, her dem gelцr-gider.

Verhem yiyцp saчыn ile, derhem gelцr-gider. ............. Юmr-i beka diler isen, ihsаn yolun gюzet. Чцn kalur аdemыliь ц аdem gelцr-gider.

Gцn yцzlцler hevаsыna dцшцnler aьlasыn.

Gюrmez misin bulutlarы, pцr-nem gelцr-gider. Шeyhi karаr kыlmaz imiш bir dem аdemi.

Devletlц ш'ol ki, аleme hцrrem gelцr-gider.

(Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. Ы c.Sяh.92.)

ЫЫ. Яhmяd Dai (?-?).

A.Kaklыya gюrя, Onun шeirlяrini vя kitablarыnы Gяrmiyan bяyi Yakub bяyя, Иldыrыmыn oьullarыndan Яmir Sцleymana vя Mehmяd Чяlяbiyя tяqdim etdiyi isя шцbhяsizdir.

Qяsidя Sаkiya, bu gicedцr, чцn шeb-i yeldа gicesi. Ишret ц ayш ц tarab, zevk ц temаша gicesi. .............

Giceyi subha чыkarmak dцшer ol ашыka kim, Ana mihman ola mашцka-i ziba gicesi.

(Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. Ы c.Sяh.89.)

сящ. 13

M ц h a z i r я l я r (XVЫ щисся)

ЫЫЫ. Yazычыoьlu Mehmed (?-1451). Sufi tяbiяtli Yazычыoьlu Mehmed elmdя vя mяnяviyyatda da mцkяmmяl olmuшdur. Onun xalq tцrkcяsiylя yazыlmыш vя шюhrяt qazanmыш яsяri islam peyьяmbяrinin hяyatыndan bяhs edяn "Mяhяmmяdiyyя" яsяridir.

"Muhammediye"den

Peymаnesini her kiшi doldurmada bunda Шimden gerц bu meclise meyhаne desцnler.

Dиl hаnesini yыk, koma taш цstцne bir taш.

Sen yap anы, eller ana virаne desцnlцr.

Gюnlцnde senin gayri, sivа sцreti neyler?

Lаyыk mы bu kim, Kа'beye puthаne desцnler?

Didi шeytаn ki, ya Аdem dilersen Ebed mцlkde bekaayы ger umarsan.

Yigil aьacыnыn dаnesinden.

Sakыn юmrцn юlцm peymаnesinden.

Yahya'nыn olup sюzleri hep sыrr'ы muhabbet.

Yаrаn iшidir, sюyleme yabane, desцnler.

(Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы.ЫЫ c.sяh.536.)

(Bax.Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫ c. sяh. 673.)

ЫV. Nяfi (1582-1636).

O, XVЫЫ яsrin яn bюyцk divan шairidir, яsl adы Юmяrdir, Яrzrumun Hasanqala (indiki Pasinlяr) ilчяsindя anadan olmuшdur.

O, gяnc yaшlarыnda Иstanbula gяlmiш, Sultan ЫЫ Osman (1618 -1622), Sultan Ы Mustafa (1622 -1623) zamanыnda deyil, Sultan Ы Яhmяdin (1603-1617) oьlu Sultan ЫV Murad (tяv.1612. hak.1623-1640) zamanыnda шюhrяt qazanmышdыr. Nяfi hяm dя hяcvlяr yazmaqda mяшhur idi. Deyilяnlяrя gюrя, Sultan ЫV Murad Beшikdaшda onun hяcvlяrini oxuyarkяn taxtыnыn yanыna ildыrыm dцшmцшdцr. Sultan bunu pis яlamяt hesab etmiш, Nяfini чaьыrtdыrыb bir daha hяcv yazmayacaьыna and iчirmiшdir. Nяfi isя bir gцn Bayram Paшanы hяcv etmiш, hяcvini Sultana gюstяrmiшdir. Sultan Nяfiyя heч nя demяsя dя, hяcvi Bayram Paшaya gюstяrmiш vя onun qяtlinя icazя vermiшdir. Nяfini saray odunluьunda hяbs edib boьmuш vя dяnizя (Bax.Ahmet

onlarыn barmaqla sayыla bilяcяk qяdяr az olduьunu etiraf etmяk lazыmdыr. Prof. dr. Muhsin Mяcid "Baшlanьыcdan XVЫЫ яsrin sonuna qяdяr klassik Osmanlы яdяbiyyatы" adlы yazыsыnda цч qadыn шairяnin Zeynяb Xatunun, Mehri Xatunun vя (Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. Ы c. Sяh.

53.) adыnы чяkir.

Ы. Zeynяb Xatun (?1474) Amasiyada doьulmuш, mцkяmmяl tяhsil almыш, tцrkcя vя farsca qяzяllяr yazmышdыr.

Divan tяtib edib Sultan Fateh ЫЫ Mehmedя tяqdim etsя dя, divan hяlя dя (Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. Ы c. Sяh. 53.) яldя edilmяmiшdir.

Keшf et nikabunы, yeri-gюьц

***

Yа Rab, dilimi sehv ц hatаdan sakla.

Endишemi tezvиr ц riyаdan sakla.

Basdыm reh-i vаdи-i rцbаиyye kadem.

Ta'n-i har-i, nаdаn- i dц-pаdan sakla.

(Bax. Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫ c. sяh.657.)

V. Шeyxцlislam Yяhya Яfяndi (1552-1643). O, XVЫЫ яsrin яn цnlц qяzяl шairi hesab edilir. Иyirmi il шeyxцlislam olmuшdur. Onun шairliyi ilя шeyxцlislamlыьыnыn bir araya sыьmadыьыnы iddia edяnlяr dя var idi. "Bir dil rцbaya dцшdц, gюnцl mцbtelаsы чok. Ашkыn safаsы yok deьil, amma cefаsы чok" (Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. Ы c. sяh.99.) deyяn Шeyxцlislam Yяhya Яfяndi yazыrdы: Sun sаьarы, sаkiy, bize mestаne desцnler.

Uslanmadы, gitti, gюr, o dиvаne desцnler.

Nцr akar gюrdцm cemаlinden eьerчi zаhira.

Kendusi benzer mцselmаna, libаsы kаferi.

Gюzцmц aчыp yumunca oldu чeшmimden nihаn. Шюyle teшhis iderim ki, yа melektir, yа peri. Иrdi чцn аb-i hayаta Mihri, юlmez haшre dek.

Gюrdц karanqu gicedegцn gibi Иskender'i.

***

Ben umardыm ki, seni yаr'i vefаdаr olasыn.

Ne bileydim ki, seni b юyle cefаkаr olasыn. .............

Sen ki, cаn gцlшeninцn bir gцl-i nevrestesisin.

Ne revаdыr bu ki, her hаr ц hasa yаr olasыn?

Beni аzаde iken aшka giriftаr itdцn.

Gюreyim, sen de benim gibi giriftаr olasыn.

Beddua itmezem, amma ki, hudа'dan dilerem Bir senцn gibi cefаkаra hevаdаr olasыn. Шimdi bir hаldyцz kim, ilenen dцшmenine Dir ki. Mihrи gibi sen dahi siyehkаr olasыn.

(Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. Ы c. Sяh.94.)

Rubаи

Ey dil, hele аlemde bir аdem yog imiш.

Var ise de, ehl-i dile mahrem yog imiш.

Gam чekme, hakikatte eьer аrif isen.

Farz eyle ki, el'an yine аlem yog imiш.

Hаbdan aчdыm gюzцm, nаgаh kaldыrdыm seri.

Karшuma gюrdцm durur bir mаh-чehre dilberi.

(Bax.Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫ c. sяh. 545.)

Kabaklы. Tцrk edebiyatы.ЫЫ c.sяh.650.)

atmышlar.

nы sevmiш, sevgisinя cavab almadыьыna gюrя юzцnц Levkad qayasыndan atыb юldцrmцшdцr.) tяqdim edilmiшdir.

Йазычыоьлу Мещмедин “МУЩАММЕДИЙЕ” ясяри VЫ. Cevri (1595-1654).

O,dюvrцnцn mяшhur шairlяrindяn biri olmaqla bяrabяr, hяm dя mюvlяvi dяrviшlяrindяn biridir. Onun шeirlяrindя Иstanbul lяhcяsinin шirinliyi юzцnц gюstяrmяkdяdir.

Cаm aldыk ele, gцl gibi handаnlыьыmыz var.

Bцlbцl kibi шevk ile qazel-hаnlыьыmыz var. Аzаdeyiz endишe-i esbаb-i hevesden.

Derviш-i mцcerred gibi sultаnlыьыmыz var.

Meyhаne vц mescidde ibаdet edr ilduk.

Sцfi, bize tan'e etme, mцselmаnlыьыmыz var.

Tahsиl-i murаd-i dil iчцn yok yere, Cevri!

Sarf etdiьimiz юmrц peшimаnlыьыmыz var.

(Bax.Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫ c. sяh. 681.)

XV-XVЫЫ яsrlяr Osmanlы qadыn шairlяrinя gяldikdя isя,

mцnevver et.

Bu аlem-i anаsыrы firdevs-i enver et.

Depret lebuni, cцшa getir havz-i Kevser?.

Anber saчuni чoz, bu cihаnы muattar et. ............. Аb-i hayаt olmayacak kismet, ey gюnцl!

Bin yыl gerekse, Hыzr ile seyr-i Skender et.

Zцyneb, ko meyli ziynet-i dцnyаya zen gibi Merdаne var, sаde dil ol, terk-i ziver et.

(Bax.Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫ c. sяh. 544-545.)

ЫЫ. Mehri Xatun (14601506). Mehri Xatun tяzkirяlяrdя "tцrk Safosu" (Bu ad hяm dя Sapfo kimi yazыlыr. Bax. Античнайа литература. Sяh. 83. Bax hяmчinin. Antik яdяbiyyat antologiyasы. Ы cild. Sяh. 85.

O, e.я. VЫЫ vя ya VЫ яsrdя yaшamыш yunan шairяsidir. O, azad fikirli bir qadыn olmuш, evindя qыzlar mяktяbi aчmыш, яrя getmiш, bir qыzы olmuш, rяvayяtя gюrя, Faon adыnda gюzяl qayыqчы bir oьla-

Nяticя. XV-XVЫЫ яsrlяr osmanlы яdяbiyyatы dюvrцn barometri kimi Osmanlы яhval-ruhiyyяsini necя dя dцzgцn яks etdirir! Xalq яdяbiyyatыnыn hяrtяrяfli inkiшafы шяraitindя Osmanlы divan яdяbiyyatыnыn yцksяliшi heyranedicidir. Divan шairlяrinin yaradыcыlыьыnda dюvlяtlярarasы mцnasibяtlяr dя яdяbibяdii mцstяviyя чыxarыlыr.

XV яsr Яmir Teymur Иldыrыm Bяyazid, XVЫ яsr Yavuz Sultan Sяlim - Шah Иsmayыl Xяtai qarшыdurmalarыna шahid olsa da, яdяbiyyat tцrk ruhunu sazla vя sюzlя qoruyub saxladы.

Tцrk hюkmdarlarыn шair tяbiяti onlarы daim юzцnцdяrkя, gюzяlliyi sevmяyя, yaxшыlыьы dяyяrlяndirmяyя sяslяdi. Tцrk hюkmdarlar шeir yazarkяn Bilgя xaqanыn vяsiyyяt etdiyi kimi "titrяdilяr vя юzlяrinя dюndцlяr."

Tцrk шivя vя lяhcяlяrinin birbirindяn uzaqlaшmasыnыn qabaьыnы яdяbiyyat ala bilяrdi. Aldы da.

Tцrk hюkmdarlarыnыn яdяbiyyata qaygыsы, bюyцk sяnяtkarlara hюrmяt vя ehtiramla yanaшmalarы insanlarыn birliyinя xidmяt etdi. Qadыn шai-rяlяrin yetiшmяsi vя onlarыn mя-dяnimяnяvi, siyasi-ictimai hяyatda iшtirakы da Osmanlыnыn bir dюvlяt kimi чiчяklяnmяsindяn xяbяr verirdi.

(Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 14

№ 3 (173), Март 2019

Yazычы vя hцquqшцnas Mustafa bяy Яlibяyov ermяni-bolшevik mяkrinin qurbanы Камил АДЫШИРИНОВ, фilologiya цzrя fяlsяfя doktoru Mustafa bяy Яlibяyov 1872-ci ildя Nuxa шяhяrindя dюvrцnцn tanыnmыш ziyalыsы, Шяki xan sarayыnыn mirzяsi olmuш Cabbar bяyin ailяsindя dцnyaya gюz aчmышdы. O, Nuxada rus-tatar mяktяbindя oxumuш, uшaqlыq illяrindя яrяb-fars dillяrini mцkяmmяl юyrяnmiшdi. Sonralar tяhsilini Bakыda vя Tiflisdя davam etdirяrяk, rus vя fransыz dillяrini dя mяnimsяmiшdir. Mustafa bяy ictimai fikir tariximizdя tяkcя hцquqшцnas kimi deyil, hяmчinin, nasir, publisist, yazычы-dramaturq kimi dя tanыnmышdыr. XX яsrin gюrkяmli яdяbi simasы Cяlil Mяmmяdquluzadя "Molla Nяsrяddin" jurnalыnыn 4 avqust 1911-ci il tarixli 28-ci nюmrяsindя Mustafa bяy haqqыnda yazы dяrc etdirmiшdi. Mirzя Cяlil yazыr: "...яdяbiyyatыmыzыn gюrkяmli nцmayяndяsi vя mяшhur vяkil Mustafa bяy Яlibяyov dяfяlяrlя Qorki vя Andreyev arasыndakы mцbahisяlяri hяll etmiш vя Tolstoyun юzцnя яxlaq haqqыnda moizя oxumuшdur".

Mustafa bяy Яlibяyov XX яsrin яvvяllяrindя nasir, publisist-yazычы, dramaturq kimi dя tanыnaraq Azяrbaycan Cцmhuriyyяti dюvrцndя "Yaшыl qяlяm" Yazычыlar Birliyinin fяal цzvlяrindяn olmuшdur. XX яsrin яvvяllяrindя Azяrbaycanda neft sяnayesinя kapitalizmin inkiшafы ilя baьlы yaranan meyl vя maraq, xalqыn bu sahяdя яtalяt vя geriliyi, rus, xarici vя ermяni qяsbkarlыьы Mustafa bяy Яlibяyovu publisistik vя bяdii yaradыcыlыьa sюvq etmiшdi. Bu mцnasibяtlя o, 1905-ci ildя "Abшeron neft cяzirяsi" mяqalяsini, 1914-cц ildя isя "Mяhkяmяlяr qapыsыnda tюkцlяn qanlы yaшlarыmыz" pyesini yazmышdы.

Bakыda neft sяnayesinin inkiшafыnda milli qeyrяt mяsяlяlяrindяn vя чar mяhkяmяlяrindя mюvcud olan юzbaшыnalыqlar, cяhalяt vя nadanlыьыn tюrяtdiyi acы faciяlяr, vяzifя kreslosunda яylяшяn ermяni mяmurlarыnыn xalqa hяqarяtli baxышlarыndan bяhs edяn bu яsяrlяr uzun illяr diqqяtdяn kяnarda qalmышdыr. Bu maraqlы яsяrlяri ilk dяfя gюrkяmli яdяbiyyatшцnas, professor Xeyrulla Mяmmяdov 2000-ci ildя elm alяminя mяlum etmiшdir. "Abшeron neft cяzirяsi" mяqalяsi quruluшca iki hissяdяn ibarяtdir. "Fцrsяti fюvtя vermяk qorxusu" adlanan birinci hissяdя mцяllif zяmanяsinin insanlarыnыn savadsыzlыьыndan, elmsizliyindяn qorxaraq, ehtiyatlanыrdы ki, "hяr bir qumu qыzыl ilя bяrabяr olan" Abшeron torpaьы mцasirlяrinin qяdrsizliyindяn яcnяbilяrin яlinя keчя bilяr.

Mцяllifin qяnaяtlяri юzцnц doьrultdu. Elmi-iqtisaddan bixяbяr olan mцsяlmanlar nяfslяrinя sahib ola bilmяyib, nadanlыqlarы ucbatыndan neft mяdяnlяrini яcnяbilяrя satdыlar. Bu mяsяlяdяn

XX яsrin яvvяllяrindя Шяkidя яdяbi mцhitin inkiшafыnda Rяшid bяy Яfяndizadя, Abdulla bяy Яfяndizadя, Salman Mцmtaz, Rяcяb Яfяndizadя vя digяrlяri kimi xalqыna sonsuz mяhяbbяtinя cavab olaraq sovet repressiya maшыnыnda яzilmiш Mustafa bяy Яlibяyov da яhяmiyyяtli rol oynamышdыr.

Mustafa bяy Яlibяyov tяdqiq olunan dюvrцn (XX яsrin яvvяllяri nяzяrdя tutulur-K.A) tanыnmыш ictimai-siyasi xadimi, яdяbiyyat yaradыcыsы vя tяbliьatчыlarыndan olmuшdur. tяяssцf hissi keчirяn mцяllif yazыr: "Яcяba! Bizim bяylяrimiz ki, hяmin yerlяri яcnяbilяrя satdыlar, aya юzlяri bir dюvlяtя dara oldularmы? Xeyr! Ancaq hяmin qяdim cяhalяtlяrindя qalыb aldыqlarы az mяblяьi dя hяvayi-nяfsя uymaqla bir az mцddяtdя gah aparыb genя яcnяbilяr mяmlяkяtindя vя gahi burada eyшцiшrяtя sяrf edib vя etmяkdяdirlяr". Yaranmыш olan bu acыnacaqlы vяziyyяt bir millяtчi maarif-

baьlыdыrmы?" Mцяllifin qяnaяtinя gюrя, bяli! Sonra mцяllif Hacы Zeynalabdin Taьыyevin, Шяmsi Яsяdullayevin, Aьamusa Naьыyev vя Murtuza Muxtarovun adlarыnы чяkib onlarыn var-dюvlяt sahibi olaraq hamыya kюmяk etdiklяrini oxucusuna xatыrladыr. Demяli, inkiшafыn qarшыsыnы alan cahillik vя nadanlыqdыr... ...Mцsяlman цlяmalarыnыn nadanlыqdan vя cahillikdяn

чevril-miшdi. Pyes mюvzu vя ideyaca nя qяdяr aktual mahiyyяt daшыsa da, cцzi nюqsanlardan da kяnar deyildir. Яsяrin dilinin aьыrlыьы XX яsrin яvvяllяrindя mюvcud vяziyyяtlя baьlы olsa da, яsяrdяki personaj чoxluьu dram sяnяtinin tяlяblяrini pozmuшdur. Чцnki personaj чoxluьu яsяrin mяzmununun mяnimsяnilmяsinя mяnfi tяsir gюstяrir. Ancaq qeyd edi-lяnlяr heч dя mцяllif qayяsinя xяlяl gяtirmir.

Mustafa bяy Яlibяyov вя щяйат йолдашы Хядиъя ханым Ялибяйова sevяr kimi Mustafa bяyin qяlbini aьrыdыr. Doьma vяtяnindя яcnяbilяrя qul olmaq tяhlцkяsi mцяllifi qorxudur. Яn dяhшяtlisi isя яcnяbinin tяhqirlяrinя tuш gяlяnlяrin ayыlmaq, юz haqqыnы baшa dцшmяk istяmяmяsidir. Elя bu vяziyyяt maarifчilik ideyalarыnыn yayыlmasыnы zяrurяtя чevirirdi ki, Mustafa bяy Яlibяyov kimi ziyalыlarыmыz bu mцbarizяnin юnцndя gedirdilяr. Яsяrin ikinci hissяsi "Шяrakяti-hidayяti islamiyyя" yaratmaq niyyяti vя buna gюstяrilяn цч cяhd" adlanыr. Mцяllifi haqlы olaraq belя bir fikir dцшцndцrцr: Necя olur ki, яcnяbilяr vя qeyri-qonшu millяtlяr qяrib yerdя yцzdяn artыq шirkяt yarada bilir, biz yox? Яsяrdяn gяtirяcяyimiz faktlar ikrahdoьurucu vя dцшцndцrцcцdцr. Mцяllif sanki "Yersiz gяldi, yerli qaч" ata deyiminin mяzmununu oxucusuna чatdыraraq yazыr: "Bakы шяhяrindя tяxminяn 25 min Иran mцsяlmanlarы Bakы mяdяnlяrindя ancaq hamballыq vя fяhlяlik vя iyirmi mindяn ziyadя Kazan mцsяlmanlarы ancaq faytonчuluq, telefonчuluq vя dяrbanlыq vя otuz minя kimi lяzgi mцsяlmanlarы qaravulчuluq, qaradovoyчuluq, bяdяn mцhafizячilik, qalayчыlыq, zяrgяrlik vя чяkmячiliklя mяшьuldur. Gюrяsяn, яcnяbilяrin elяdiklяri iшlяri bizimkilяr bacarmazmы? Bu cahillik vя nadanlыqla

doьan etiraflarы mцяllifi ruhdan salmыr. O, millяtin nя vaxtsa ayыlacaьыna цmid edяrяk яlli bяnddяn ibarяt bir mяramnamя hazыrlayыr vя Bakыda "Шяrakяti-hidayяti-islamiyyя" neft cяmiyyяtini tяшkil edir.

Mustafa bяy Яlibяyovun bяdii yaradыcыlыьыnыn шah яsяri sayыlan, 1914-cц ildя qяlяmя aldыьы "Mяhkяmяlяr qapыsыnda tюkцlяn qanlы yaшlarыmыz" adlы altы mяclisli pyesi onun adыnыn milli dramaturqlarыmыzыn sыrasыna yazыlmasыna яsas verir.

Yuxarыda qeyd etdiyimiz kimi, bu яsяr dя elm alяminя professor Xeyrulla Mяmmяdovun яmяyi sayяsindя tяqdim edilmiшdir.

Alim яsяri яski яrяb qrafikasыndan Kiril яlifbasыna чevirяrяk tяdqiqatчы Fяrrux Aьasыbяyliyя tяqdim etmiш vя яsяr 2001-ci ildя nяшr edilmiшdir. Bu maraqlы sяhnя яsяri Mustafa bяy Яlibяyovun xidmяti vяzifяsinin tяsiri ilя yazыlmышdыr. Hяyatыndan gюrцndцyц kimi, mцяllif hяmin dюvrdя mяhkяmяlяrdя baш mцstяntiqin dilmacы vя vяkil iшlяmiшdir. Чar mяhkяmя vя divanxanalarыnda baш alыb gedяn юzbaшыnalыq vя sцrцndцrmячiliklяr, ermяni mяmurlarыn юzbaшыnalыьы vя xalqa hяqarяtli baxышlarы mцяllifin gюzlяri qarшыsыnda baш vermiшdi.

Bu qяziyyяlяr bir nюv realist gюrцntцlяrin bяdii tяcяssцmцnя

Яsяrin birinci pяrdяsi sцjetin ekspozisiyasыnы tяшkil edir. Dramaturq bu pяrdяnin remarkasыnda tяsvir edir ki, hadisяlяr Zяnbur kяndindя, yцzbaшы mяhkяmяsindя vaqe olur.

Mustafa bяy mцasiri vя yaxыn dostu Cяlil Mяmmяdquluzadяnin yolu ilя gedяrяk hadisяlяri Azяrbaycanыn coьrafi mяkanыnda olmayan bir kяnddя cяrяyan etdirmiшdir. Bu ad tяbii olaraq mцяllifin ideya mяqsяdinя uyьun seчilmiшdir... ...Яsяrdя ermяni vяkil Arшak bяy kяndlilяrin pullarыnы яllяrindяn alыb юzlяrini isя axmaq adlandыraraq deyir: "A kiшi! Bu mцsяlmanlar nя яhmяq adamlardыr. Quruca яtяyini aч, quш-quш ilя dalыna dцшцb gяlsinlяr. Qafqazыn hяr bir шяhяrindя dustaqxanalar mцsяlman mцqяssirlяri ilя doludur. Biz din цstя, millяt цstя юzцmцzц qurban ediriksя, amma bu mцsяlmanlar xoruz цstя, qoyun цstя, qumar цstя vя cцrbяcцr cяfяngiyyat цstя яdavяt tюrяdib qudurmuш canavar kimi bir-birini nahaq yerя qыrыb, puч olub qazamatlarda чцrцyцrlяr. Budur, silistчidя, palatda, prokurorda, okrujnoysudda - hяr yerdя baxыlan iшlяrin yцzdя doxsanы mцsяlman iшidir.

Mцsяlman belя olmasa, mяnim kimi vяkillяr acыndan qыrыlardы.

Bunlarыn elmdяn, mяrifяtdяn geri

qalmalarы bizim nяfimizdir. Biz gяrяk чalышaq ki, mцsяlmanlar elmdяn mяhrum qalsыnlar".

Ermяni mяkrinin tarixi kюklяrini юyrяnmяk цчцn mяnfur ermяninin yuxarыdakы monoloqu qorxmaz mцяllifin cяsarяtindяn, xalqы юz haqqыnы baшa dцшmяk чaьыrышыndan irяli gяlirdi. Bяlkя dя bu vяtяnsevяr insanыn repressiya maшыnыnda яzilmяsindя bu яsяr bяhanя rolunu oynamышdы. Mustafa bяy Яlibяyovun vermяk istяdiyi ideya яsяrin bu bюlmяsindя vermiш olduьu maarifчi Mirzя Mustafa bяy vasitяsilя aчыqlanmышdыr.

Bu яsяr milli dramaturgiyamыzda dahi Mirzя Fяtяli Axundzadяnin "Mцrafiя vяkillяrinin hekayяti"ndяn sonra insan hцquqlarыnыn qorunmasыna, mяhkяmя iшlяrinя hяsr edilmiш dolьun bir яsяr kimi юzцnяmяxsus yer tutur.

Mustafa bяy Яlibяyovun bяdii irsindя bir librettosu da diqqяtчяkicidir. Яsяr "Cяllad mцlkяdarыn qurbanы" adlanыr.

O, яsяri rus dilindя qяlяmя almышdыr. Fяrrux Aьasыbяylinin qeydlяrindяn aldыьыmыz mяlumata gюrя, яsяri Azяrbaycan dilinя Lяman Aьasыyeva tяrcцmя etmiшdir. Libretto yeddi hissяdяn ibarяtdir. Яsяrdя hadisяlяr realist planda verilir. Hissяlяr daxilindя H.Z.Taьiyevin Qыzlar Gimnaziyasыnыn mцdiri Gцlbahar xanыm Axriyevanыn faciяsindяn danышыlыr.

Mяnbяlяr M.Яlibяyovun шairanя tяbiяtindяn yazsalar da, o, ayrы-ayrы yerlяrdя, xцsusilя, foto-шяkillяrin arxasыnda yazыlmыш шeirlяr istisna olmaqla шeir yazmamышdыr. Mustafa bяy mяqalяlяrini "Yuxarыbaшlы" tяxяllцsц ilя yazmышdыr ki, bu da onun шяhяrin (Шяki шяhяri nяzяrdя tutulur - K.A) "Yuxarыbaш" adlanan mяhяllяsindя yaшamasы ilя baьlы olmuшdur.

Mustafa bяy mяtbuat tariximizdя hяyat yoldaшы Xяdicя xanыm Яlibяyova ilя birlikdя Azяrbaycanda ilk dяfя olaraq "Ишыq" adlы qadыn mяcmuяsi nяшr etdirmiшdir. Bu mяcmuяdяki yazыlarыn bir qismi rus dilindя verildiyindяn "Ишыq"ыn nuru hяm dя baшqa шяhяrlяrя dцшцrdц. Belя ki, Tiflisdя, Moskvada, Kiyevdя bu mяcmuяni oxuyurdular. Bu nurlu шяxsiyyяtin юmцr yolu ilя baьlы uzun illяr tяdqiqat aparan Fяrrux Aьasыbяyli yazыr: "Mustafa bяy Яlibяyova яbяdi hюrmяt qazandыran яmяllяrdяn biri dя onun Nuxada (indiki Шяki) xalqыn "Yaшыllыq sяltяnяti" adlandыrdыьы, bюyцk fiziki zяhmяt bahasыna яrsяyя gяtirdiyi "Mustafa bяyin baьы" adlы hяmiшяyaшar gюzяl guшя olmuшdur. Azяrbaycanlыlar arasыnda yaшыllыьыn, gюzяlliyin dostu, baьbanы чox olmuшdur vя indi dя var. Fяqяt onlarыn heч biri Mustafa bяyin шюhrяt zirvяsinя qalxa bilmяmiшdir".

Sinяsindя bюyцk цrяyin dюyцnmяsinя, millяtini dяrin mяhяbbяtlя sevmяsinя baxmayaraq, bu maarif vя elm fяdaisi qыrmыzы imperiya tяrяfindяn 1937-ci ildя gцllяlяnmiшdir. Professor Яdalяt Tahirzadя Mustafa bяy Яlibяyovun saxta ittihamlarla gцnahlandыrыlmasы ilя baьlы arxiv sяnяdlяrini юзцнцн "Mustafa bяy Яlibяyov шяxsiyyяti sяnяdlяrin gцzgцsцndя" adlы mяqalяsindя oxucularыn diqqяtinя чatdыrmышdыr.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 3 (173), Март 2019

сящ. 15

Д ДЙ ЙП П э эу уш шя яс си и Бейнялмилял там орта мяктябдя Qарабаь вя Яфганыстан ялилляри иля эюрцш маарифляндириъи тядбир 2018/2019-cu tяdris ilindя, Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin tяшяbbцsц vя Шяki Шяhяr Tяhsil Шюbяsinin tяшkilatчыlыьы ilя, elяcя dя Polis Шюbяsinin rяisi, polis polkovniki Azяr Muradovun gюstяriшi vя nяzarяti altыnda rayonun tяhsil mцяssisяlяrindя "Gяnclяr narkomaniyaya yox deyir", "Dini radikalizmя qarшы mцbarizя hяr birimizin borcudur", "Erkяn nikah vя onun fяsadlarы", "Yol hяrяkяtinin tяhlцkяsizliyindя piyadalarыn rolu" mюvzularыnda maariflяndirici tяdbirlяr davam etdirilir. Нюvbяti tяdbir, martын 15-дя шяhяr 8 saylы бeynяlmilяl tam orta mяktяbindя keчirilib.

Azяr Muradov, Шяki ШRPШ-nin rяisi, polis polkovniki

Tяdbirdя, Шяki ШяhяrRayon Polis Шюbяsinin rяisi, polis polkovniki Azяr Muradov, Шяki Rayon Prokuroru, baш яdliyyя mцшaviri Elmar Camalov, Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin tяbliьat vя tяшviqat цzrя inspektoru, polis baш leytenantы

Tural Niftalыyevин чыхышы

Tural Niftalыyev, Шяki Шяhяr Tяhsil Шюbяsinin mцdiri, Sцdabяr Иsmayыlova, mяktяbin direktoru Sяttar Яlяsgяrli, digяr qonaqlar vя mцяllimlяr, elяcя dя mяktяbin yuxarы sinif шagirdlяri iшtirak ediblяr.

Qeyd olunan mюvzularla baьlы чыxышlar edilib, mяktяblilяri maraqlandыran suallar cavablandыrыlыb.

Tяhsil mцяssisяlяrindя bu istiqamяtdя tяdbirlяrin davam etdirilяcяyi qeyd olunub.

Tяdbirin yekununda, Шяki Шяhяr Tяhsil Шюbяsinin mцdiri, Sцdabяr Иsmayыlova, belя tяdbirlяrin bюyцk яhяmiyyяt kяsb etdiyini qeyd edяrяk, bu cцr maariflяndirici tяdbirin keчirilmяsinя gюrя, hцquq mцhafizя orqanlarыnыn rяhbяrlяrinя vя яmяkdaшlarыna юz minnяtdarlыьыnы bildirib.

Tяdbirdя, ARB-Шяki televiziya kanalыnыn чяkiliш qrupuda iшtirak edib.

Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polis Bюlmяsinin tяbliьat vя tяшviqat цzrя inspektoru, polis baш leytenantы Tural Niftalыyev, vяtяn qarшыsыnda xidmяtlяri olmuш шяxslяri, xцsusilя mцharibя veteranlarыnы yol hяrяkяti tяhlцkяsizliyinin тяbliьi iшinя cяlb etmяk mяqsяdilя мартын 25-dя Azяrbaycan Respublikasыnыn Mцharibя, Яmяk, Silahlы Qцvvяlяr vя Яfqanыstan Veteranlar Birliyinin Шяki Rayon Шюbяsindя Qarabaь vя Яfqanыstan яlillяri ilя gюrцш keчirib.

Gюrцш zamanы, dюvlяt tяrяfindяn яlilliyi olan шяxslяrя verilmiш nяqliyyat vasitяlяrindяn istifadя zamanы onlarыn юzlяrinin vя digяr hяrяkяt iшtirakчыlarыnыn tяhlцkяsizliyinin tяmin olunmasы, sцrцcцlцk hцququ olmayan яlillяrin ixtisaslaшmыш sцrцcц-

ilя baьlы maraqlandыran suallar cavablandыrыlыb.

Azяrbaycan Respublikasыnыn Mцharibя, Яmяk, Silahlы Qцvvяlяr vя Яfqanыstan Veteranlar Birliyinin Шяki Rayon Шюbяsinin sяdri Nazim Yusifov чыxыш edяrяk, belя maariflяndirici tяdbirlя-

lцk kurslarыnda tяhsil almalarыnыn vacibliyi qeyd olunub.

Qarabaь vя Яfqanыstan яlillяrini yol hяrяkяti qaydalarы

rin bюyцk яhяmiyyяt kяsb etdiyini qeyd edяrяk, polis baш leytenantы Tural Niftalыyevя юz minnяtdarlыьыnы bildirib.

Материаллары тягдим етди: Tural NИФТАЛЫЙЕВ, Шяki ШRPШ-nin DYP Bюlmяsinin тяbliьat vя тяшviqat цzrя иnspektoru, polis baш leytenantы

ЕТИБАРСЫЗ ЩЕСАБ ЕДИЛИР Шяки району, Баш Эюйнцк кянд сакини Гядиров Язямят Мещман оьлунун адына верилмиш Щярби билет итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Загатала району, Даьлы кянд сакини Щейдярова Пинар Елхан гызынын адына Азярбайъан Дювлят Педагожи Университетинин Шяки филиалы тяряфиндян верилмиш ХИ/ШЯ-18/082 нюмряли Тялябя билети итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Баш Зяйзид кянд сакинляри Ъялалов Фейруз Вялйяддин оьлунун, Ъялалова Кишбяр Вялйяддин гызынын, Ъялалов Елчин Фейруз оьлунун, Ъялалова Севда Фейруз гызынын, Ъялалов Рювшян Фейруз оьлунун вя Ъялалов Елман Фейруз оьлунун адларына верилмиш Торпаьа мцлкиййят щцгугуна даир Дювлят Акты (ЖН 709, КОД 40407018) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

"Novruz tяranяlяri"ня yekun vurulub Шяki Regional Mяdяniyyяt Иdarяsinin tabeliyindя fяaliyyяt gюstяrяn M.F.Axundzadя adыna Mяdяniyyяt Mяrkяzindя шяhяr vя kяnd bяdii юzfяaliyyяt kollektivlяrinin iшtirakы ilя "Novruz tяranяlяri" devizi altыnda 1 mart 2019-cу il tarixdяn start gюtцrmцш baxыш-mцsabiqяsinя martын 11-дя yekun vurulub.

Yeniyetmя istedadlarыn цzя чыxarыlmasы vя inkiшaf etdirilmяsi mяqsяdi daшыyan mцsabiqя Шяki шяhяr vя rayon umumtяhsil mяktяblяrindяn gяlmiш 400-няфярдян чох uшaq vя yeniyetmя iшtirak ediblяr. Onlarыn arasыndan яn yaxшы istedadlar seчilяrяk mцnsiflяr tяrяfindяn bяyяnilib vя alqышlanыblar. Mцnsiflяrdяn Rяшad Rцstяmovun (M.F.Axundzadя adыna Mяdяniyyяt Mяrkяzinin bяdii rяhbяri), Zabil Mяmяdovun (Mяdяniyyяt Mяrkяzinin dirijoru), Xumar Яsяdovanыn (uшaq incяsяt mяktяbinin rяqs mцяllimi), Иdris Иdrisovun (M.F.Axundzadя adыna Mяdя-

niyyяt Mяrkяzinin rejissoru), Rяшad Rяшidovun (Шяki шяhяr Tяhsil Шюbяsinin metodisti), Sяbahяt Baьыrovanыn (Gяnclяr vя Иdman Иdarяsinin tяlimatчыsы), Rяhim Qocayevин (Шяki Dюvlяt Dram Teatrыnыn aktyoru, Яmяkdar artist) vя Nяzakяt Яliyevanыn (MИHИ Шяki RK-nыn

tяlimatчыsы) verdiklяri seчim qяrarыna

яsasяn mцsabiqяdя fяrqlяnmiш yeniyetmяlяrin siyahыsы mцkafatlandыrma цчцn Шяki шяhяr Gяnclяr vя Иdman vя Шяki Regional Mяdяniyyяt Иdarяlяrinя tяqdim olunub.

ШЯКИ ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ № 3 (173), Март 2019

ДИГГЯТ! ИНТЕРНЕТ ИСТИФАДЯЧИЛЯРИНИН НЯЗЯРИНЯ: БИЗИМ WEB СЯЩИФЯЛЯРИМИЗ: http://sheki.io.ua http://belediyye.io.ua http://belediyye.sheki.city http://shekibelediyyesi.tqtt.info http://issuu.com/shekibelediyyesi http://facebook.com/shekibelediyyesi

ЩЯКИМ МЯСЛЯЩЯТИ: бязи инсанлар диггятли олсунлар Yaz айларында yaшlы adamlarыn bяdяnlяrinin mцqavimяtlяri zяif olduьundan onlar arasыnda юlцm hallarы arta bilяr.

Azяrbaycan Tibb Universitetinin Tibbi profilaktika vя tibbi biologiya fakцltяsinin dekanы, tibb elmlяri namizяdi Aydыn Mяmmяdov Trend-я bildirib ki, payыzыn sonlarыnda vя qышdan yaza keчяn dюvrdя insanlar meyvя-tяrяvяz az qяbul edirlяr. Yaz яrяfяsindя bяdяnin vitamin ehtiyatы azaldыьыndan - hipovitaminoz yarandыьыndan orqanizmin immuniteti zяiflяyir. Buna gюrя dя gizli xяstяliklяr aktivlяшir, soyuqdяymяlяr artыr: "Mart-aprel aylarыnda hava чox dяyiшkяn olur. Belя dяyiшkяn hava шяraitinя dя bяdяn adaptasiya ola bilmяdiyindяn insultlarыn, infarktlarыn sayы mart, aprel, oktyabr vя noyabr aylarыnda artыr. Yaшlы adamlarыn bяdяnlяrinin mцqavimяtlяri zяif olduьundan yazda onlarыn юlцm hallarы bu sяbяb-

dяn arta, яmяk qabiliyyяtlяri pislяшя bilяr".

A.Mяmmяdov deyib ki, fяsillяrin dяyiшmяsi ilя яlaqяdar bяdяndя yaranan vitamin чatышmazlыьыnыn nяticяsi olaraq, uшaqlarda, infarkt, insult keчirяn, xroniki, oynaq xяstяliklяri olan insanlarda bu xяstяliklяrin яlamяtlяri artыr.

Bu kateqoriyadan olan insanlar xяstяliklяrinin kяskinlяшmяmяsi цчцn profilaktik tяdbirlяr gюrя - tяbii vitaminlяr, bioloji aktiv maddяlяrlя zяngin qidalar qяbul edя bilяrlяr. Bununla yanaшы, onlar qidalanma, yuxu rejiminя ciddi riayяt etmяli, mяnfi emosional gяrginlikdяn - stressdяn юzlяrini qorumalы, geyimlяrinя fikir vermяlidirlяr: "Xroniki xяstяliklяri olanlar - шяkяrli diabet xяstяlяri, hipertoniyasы olan, oynaq

xяstяliklяrindяn - radikulit, ostroxondrozdan яziyyяt чяkяnlяr geyimlяrinя fikir vermяli, чox soyuq havada bayыra чыxmamalыdыrlar. Иnsanlar hяyat tяrzini belя dяyiшdirmяklя ciddi fяsadlarыn qarшыsыnы ala bilяrlяr".

Yuxu rejiminя riayяt etmяyin чox vacib olduьunu diqqяtя чatdыran alim qeyd edib ki, insanыn dincяlmяsi цчцn onun hansы nюv яmяk fяaliyyяti ilя mяшьul olmasыndan asыlы olaraq fяrqli mцddяt lazыmdыr. Beyin yorulduqda onun dincяlmяsi цчцn daha чox vaxt lazыmdыr. Bяdяndяn fiziki gяrginliyin чыxmasы цчцn orta yaшlы insana nisbяtяn az vaxt - orta hesabla 8 saat, zehni iшlя mяшьul olanlara isя dincяlmяk цчцn чox vaxt - orta hesabla 9 saat vя daha чox vaxt lazыmdыr. Amma burada hяyat

“БУТА” аиляви рестораны Цнван: Шяки шящяри, М.Я.Рясулзадя пр., 182

tяrzi ilя яlaqяdar fяrdi xцsusiyyяtlяr dя rol oynayыr.

A.Mяmmяdovun sюzlяrinя gюrя, inkiшaf etmiш юlkяlяrdя hipertoniyasы, цrяyin iшemik xяstяliyi vя s. ciddi xяstяliklяri olan insanlar fяsildяn fяsilя keчid dюvrцndя xяstяxanaya yerlяшdirilirlяr.

Belя xяstяlяr hяmin kяskin keчid mяrhяlяsindя hяkim nяzarяtindя olur, kritik dюvr keчdikdяn sonra isя evя buraxыlыrlar.

Alim bildirib ki, Azяrbaycanda da sahя, ailя hяkimlяri insanlar arasыnda maariflяndirmя iшlяri aparmaq, insanlarыn hяyat tяrzini dяyiшdirmяklя baьlы tяbliьat apara vя bununla da hяmin xяstяlяri qoruya bilяrlяr. ТРЕНД

Artыq Azяrbaycanыn яn qяdim шяhяrlяrindяn biri olan fцsunkar gюzяlliyi, qяdim tarixi, memarlыьы, мяdяniyyяti, lяziz mяtbяxi olan ШЯKИ шяhяrinя sяfяriniz zamanы "SЯHЯR, NAHAR vя ШAM yemяklяrini harda yeyim? Чay, kofe iчя-iчя, dadlы meyvяlяr yeyя-yeyя harda istirahяt edib vaxtыmы sяmяrяli keчirim? Tяmiz, sяliqяli, yaraшыqlы vя mяdяni xidmяt gюstяrяn hansы mяkandыr?" kimi suallarыnыza yalnыz bir CAVAB VAR: "BUTA" ailяvi restoranыnda!

Burada siz gцlяrцz personalla qarшыlanыb, sяrfяli qiymяtlяrlя дадлы milli yemяklяrimizя qonaq ola bilяrsiniz.

Е Л А Н ЯЗИЗ ОХУЪУЛАРЫМЫЗ! “ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ” гязетиня 2019-ъу ил цчцн абуня кампанийасы давам едир. Гязетимизя абуня олмаг цчцн Шяки Реэионал Почт Шюбясиня, “Азярмятбуатйайым” АСЪ-нин вя “ГАЙА” мятбуатйайымын Шяки Шюбяляриня мцраъият едя билярсиниз. Гязетин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин sheki-ih.gov.az вя АЗЯРТАЪ-ын азертаэ.эов-аз сайтларындан истифадя олунмушдур.

Редаксийайа тягдим олунан ялйазмалары, дискляр, фотолар вя диэяр материаллар эери гайтарылмыр.

Тясисчи: Шяки Бялядиййяси Баш редактор: Мурад Нябибяйов

Редаксийанын цнваны: Шяки шящяри, АЗ5500, М.Я.Рясулзадя пр.182, 2-ъи мяртябя Тел: +(994 24) 244 00 51 +(994 24) 244 28 02 Е-маил: sheki.belediyye@gmail.com

Мцяллифлярин мювгейи иля редаксийанын мювгейи цст-цстя дцшмяйя биляр. Дяръ олунмуш йазылара эюря мцяллифляр вя мялуматын эютцрцлдцйц мянбя мясулиййят дашыйыр. Щесаб нюмряси: Азярбайъан Бейнялхалг Банкынын Шяки филиалы, Код: 805410 ВЮЕН: 9900001881 Мцхбир щесабы: 0137010002944 S.W.И.Ф.Т. БИК ИБАЗАЗ 2Х Шяки Бялядиййяси, Щесаб Но: 33308019449336503266 ВЮЕН 3000086531

www.municipality.sheki.city

Гязет 27 ийул 2005-ъи илдя Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийиндя гейдиййатдан кечиб. Гейдиййат № 1458. Тираж 500. Чапа щазырланыб: 2 апрел 2019-ъи ил Гязет “АЗЯРМЕДИА” ММЪ мятбяясиндя чап олунуб.