Municipality of Sheki, № 1 (159) Yanvar 2018

Page 1

Ш ШЯ ЯК КИ И

ÌßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÌ, ÑßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÍ, ÍÅÚß ×ÛÕÀÐ ÃÀÐÀÍËÛÃËÀÐ ÀÉÄÛÍËÛÜÀ?!

БЯЛЯДИЙЙЯСИ Нewspaper № 01 (159), Йанвар 2018

ВЯТЯНИМИЗИН ГАНЛЫ ТАРИХИ И Ш Ь А Л Е Д И Л М И Ш Т О Р П А Г Л А Р Ы М Ы З ГЯРБИ АЗЯРБАЙЪАН ХАНКЯНДИ ХОЪАЛЫ ШУША ЛАЧЫН ХОЪАВЯНД КЯЛБЯЪЯР АЬДЯРЯ АЬДАМ ФЦЗУЛИ ЪЯБРАЙЫЛ ГУБАДЛЫ ЗЯНЭИЛАН

декабр, 1988 26.12.1991 26.02.1992 08.05.1992 18.05.1992 02.10.1992 02.04.1993 07.07.1993 23.07.1993 23.08.1993 23.08.1993 31.08.1993 29.10.1993

УНУТМАЙАГ! 20 ЙАНВАР ФАЪИЯСИНДЯН 28 ИЛ КЕЧДИ

оф

SHEKI

MUNICIPALITY

2 2 0 0 1 1 8 8

ЪЦМЩУРИЙЙЯТ ИЛИ

20 Yanvar шяhidlяrinin xatirяsi Шяkidя bюyцk ehtiramla anыlды

Azяrbaycan xalqыnыn qan yaddaшыna яbяdi hяkk olunmuш 20 Yanvar hadisяlяrindяn 28 il юtцr. Qanlы faciяdяn uzun illяr keчmяsinя baxmayaraq xalqыmыz o mцdhiш gecяni daim xatыrlayыr, bu vяhшiliyi tюrяdяnlяrя юz dяrin nifrяtini bildirir. Faciяnin ildюnцmц ilя яlaqяdar yanvarыn 20-dя Шяki шяhяrindяki "Шяhidlяr xiyabanы"nda шяhяr rяhbяrliyinin, ictimaiyyяt nцmayяndяlяrinin, mцharibя vя яmяk veteranlarыnыn iшtirakы ilя цmumшяhяr toplantыsы keчirilib.

Гязет 2005-ъи илдян няшр едилир

www.belediyye.sheki.city

Tяdbirdя чыxыш edяnlяr Azяrbaycan tarixinя Qanlы Yanvar kimi daxil olan bu faciяnin xalqыmыzыn qяhrяmanlыq salnamяsi, fяxarяt vя шяrяf gцnц olduьunu vurьulalslar. Bildirilди ki, hяmin faciяli gцnlяrdя юz xalqыnыn azadlыьыnы, шяrяf vя lяyaqяtini hяr шeydяn uca tutan mяrd Vяtяn юvladlarы canlarыndan keчяrяk шяhidlik zirvяsinя ucalыblar. Чыxышlarda о да vurьulanды ki, 1990-cы il yanvarыn 19dan 20-nя keчяn gecя Azяrbaycan xalqыna qarшы tюrяdilmiш bu cinayяt, tюkцlmцш nahaq qan, insanlarыn vяhшicяsinя qяtlя yetirilmяsi xalqыmыzыn mцstя-

qillik uьrunda mцbarizя яzmini qыra bilmяди. Azяrbaycan xalqыna qarшы tюrяdilяn bu qanlы cinayяt xalq kцtlяlяrini birlяшdirib, onlarыn mцbarizliyini daha da artыrды. Hяmin gцn шяhяrимизин Cцmя Mяscidindя шяhidlяrin ruhuna dualar oxunду вя сaat 12.00-da rayonun bцtцn yaшayыш mяntяqяlяrindя 20 Yanvar шяhidlяrinin xatirяsi bir dяqiqяlik sцkutla yad edilди. Ону да гейд едяк ки, 20 Yanvar faciяsinin ildюnцmц ilя яlaqяdar Шяки Шяhяr Иcra Щakimiyyяti tяrяfindяn шяhid ailяlяrinя maddi yardыm gюstяrilди.

ТЯБРИК ЕДИРИК! Азярбайъан Республикасы Президентинин 2 феврал 2018-ъи ил тарихли Сярянъамы иля Азярбайъанда Щямкарлар Щярякатынын инкишафындакы хидмятляриня эюря Азярбайъан бялядиййя Ишчиляри Щямкарлар Иттифагынын Шяки район Комитясинин сядри Сяййаря Ялийева “Тярягги” медалы иля тялтиф олунмушдур.

Шяки Бялядиййясинин коллективи, бцтцн шякилиляр адындан Сяййаря ханымы дювлятимизин йцксяк мцкафатына лайиг эюрцлмяси мцнасибяти иля тябрик едир, она мющкям ъан саьлыьы, эяляъяк фяалиййятиндя даща бюйцк уьурлар арзулайыр.


сящ. 2

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 01 (159), Йанвар 2018

2018-ci ilin Azяrbaycan Respublikasыnda "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Иli" elan edilmяsi haqqыnda Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin SЯРЯНЪАМЫ 1918-ci il mayыn 28-dя Azяrbaycan xalqыnыn hяyatыnda misilsiz hadisя baш vermiш, Mцsяlman Шяrqindя ilk parlamentli respublika olan Azяr-baycan Xalq Cцmhuriyyяti qurulmuшdur. Cяmi iki ilя yaxыn yaшamыш Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti zяngin dюvlяt quruculuьu tяcrцbяsi ilя milli dюvlяtчilik tarixindя silinmяz izlяr qoymuш, xalqыn qяlbindя azadlыq vя istiqlal duyьularыnы gцclяndirmяklя respublikanыn gяlяcяk mцstяqilliyi цчцn etibarlы zяmin hazыrlamышdыr. 2018-ci ildя Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin yaranmasыnыn 100-cц ildюnцmц tamam olur. Bu яlamяtdar hadisяnin dюvlяt sяviyyяsindя layiqincя qeyd edilmяsi mяqsяdilя Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 100 illik yubileyi haqqыnda" 2017-ci il 16 may tarixli 2867 nюmrяli Sяrяncamыna яsasяn,

Tarixчilяrимизин 2018-ci iliн "Cцmhuriyyяt ili" elan eдилмяsinя мцнасибяти

"Hяr bir nяsil юz keчmiшi haqqыnda aydыn tяsяvvцrя malik olmalыdыr. Azяrbaycanda yeni nяsil mцstяqil dюvlяtчilik, millяtчilik ruhunu юyrяnmяli, bu ruh onun qanыna, canыna, vicdanыna hopmalыdыr. Tarix ancaq onu юyrяnib imtahan vermяk цчцn deyil. Mцsяlman Шяrqindя ilk demokratik cцmhuriyyяti yaradan шяxslяri, onlarыn yaratdыьы ideologiyanы, mяfkurяni yeni nяsilя юyrяtmяk lazыmdыr. Prezident Иlham Яliyevin 2018-ci ili "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti ili" elan etmяsi mяhz buna xidmяt edir".

Azяrbaycan Respublikasыnыn Nazirlяr Kabinetinя mцvafiq tяdbirlяr planыnыn hazыrlanыb hяyata ke-чirilmяsi tapшыrыlmышdыr. Bu tяdbirlяrlя yanaшы, Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin yaranmasыnыn 100-cц ildюnцmц ilя яlaqяdar юlkяdя vя юlkя xaricindя silsilя tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsi nяzяrdя tutulmuшdur. Azяrbaycan Respublikasы Konstitusiyasыnыn 109-cu maddяsinin 32-ci bяndini rяhbяr tutaraq qяrara alыram: 2018-ci il Azяrbaycan Respublikasыnda "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Иli" elan edilsin. Иlham Яliyev Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Bakы шяhяri, 10 yanvar 2018-ci il.

Bu sюzlяri APA-ya aчыqlamasыnda Bakы Dюvlяt Universitetinin (BDU) professoru, Mяhяmmяd Яmin Rяsulzadя irsinin tяdqiqatчыsы Шirmяmmяd Hцseynov deyib. Professor Azяrbaycan dюvlяtinin Xalq Cцmhuriyyяtinin qurulmasыnыn 100 illiyinя hazыrlaшmasыnы yцksяk qiymяtlяndirib: "Dюvlяtin bu bayrama hazыrlaшmasы чox yaxшыdыr. Biri dя var hяr bir kollektiv, hяr bir vяtяndaш bu bayrama hazыrlaшa. Novruz bay-

ramыnы hяr bir vяtяndaш юz ailяsindя qeyd edir. Bяs niyя mцstяqil dюvlяtin elan olunduьu 28 may tarixini hяrя юz ailяsindя bayram kimi qeyd etmяsin?! Bu gцnц bayram kimi qeyd etmяk yox, mяhz yaшamaq lazыmdыr. Цzeyir bяy Hacыbяylinin mяшhur sюzц var: "Bu vяtяn dя bizimdir, bu millяt dя bizimdir, bu dюvlяt dя bizimdir". Mяhяmmяd Яmin Rяsulzadя dя eyni sюzlяri deyib. (Давамы 4-ъц сящифядя)

AZЯRBAYCAN RESPUBLИKASЫNЫN DAXИLИ ИШLЯR NAZИRLИYИ POLИS ORQANLARЫNDA VAKANT OLAN ORTA RЯИS HEYЯTИ VЯZИFЯLЯRИNЯ XИDMЯTЯ QЯBULLA ЯLAQЯDAR MЦSABИQЯ ELAN EDИR Respublikanыn шяhяr, rayon polis orqanlarыnda (Naxчыvan Muxtar Respublikasы, Bakы, Sumqayыt шяhяrlяri vя Abшeron rayonu istisna olmaqla) polis sahя rяisi, яmяliyyat mцvяkkili vя yetkinlik yaшыna чatmayanlarla profilaktiki iшin tяшkili цzrя inspektor vяzifяlяrinя xidmяtя qяbul ilя яlaqяdar mцsabiqя keчirilir. Cяmi 100 vяzifяnin komplektlяшdirilmяsi ilя яlaqяdar keчirilяn mцsabiqя test imtahanlarыndan vя mцsahibяdяn ibarяtdir. Test imtahanlarы - Azяrbaycan Respublikasыnыn daxili iшlяr orqanlarыnda xidmяt keчmя haqqыnda Яsasnamя"nin tяlяblяrinя cavab verяn namizяdlяrlя qanunvericilik aktlarы vя nяzяri bilik sahяlяri цzrя test proqramы, elяcя dя mяntiqi nяticя чыxarmaq qabilliyyяtini яhatя edяn suallar цzrя Azяrbaycan resublikasыnыn Dюvlяt Иmtahan Mяrkяzi, mцsahibя - test imtahanыndan mцvяffяqiyyяtlя keчmiш iшtirakчыlarla Daxili Ишlяr Nazirliyinin Mяrkяzi Mцsabiqя Komissiyasы tяrяfindяn keчirilir. Mцsabiqяdя Azяrbaycan Respublikasыnыn dюvlяt ali tяhsil mцяssisяlяrindя hцquqшцnas vя mцяllim (pedaqoq) ixtisasы цzrя tяhsil almыш, yaшы 28-dяn yuxarы olmayan, hяqiqi hяrbi xidmяt mцddяtini tam baшa vurmuш (kiшilяr цчцn), юzц vя yaxыn qohumlarы mяhkum olunmamыш, "Azяrbaycan Respublikasыnыn daxili iшlяr orqanlarыnda xidmяt keчmя haqqыnda Яsasnamя"dя mцяyyяn olunmuш шяrtlяrя cavab verяn Azяrbaycan Respublikasыnыn vяtяndaшlarы (daxili iшlяr orqanlarыnda xidmяtя bяrpa olunan vя yaxud yenidяn qяbul edilяn orta vя bюyцk rяis heyяti vяzifяlяrindя iшlяmiш шяxslяr istisna olmaqla) iшtirak edя bilяrlяr. Hacыqabul (1), Xaчmaz (1), Xыzы (1), Qubadlы (1), Qusar (1), Saatlы (1), Sabirabad (1), Yardыmlы (1) vя Шirvan (1) шяhяr, rayon polis шюbяlяrindя vakant yetkinlik yaшыna чatmayanlara profilaktiki iшin tяшkili цzrя

inspektor vяzifяsi цчцn mцsabiqяdя yalnыz gюstяrilmiш rayonlarda yaшayыш yeri цzrя qeydiyyatda oan vя azы 3 il pedaqoji staja malik шяxslяr iшtirak edя bilяrlяr. Bakы, Sumqayыt шяhяrlяrindя vя Abшeron rayonunda (Naxчыvan Muxtar Respublikasы istisna olmaqla), qeydiyyatda olan yalnыz subay namizяdlяr respblikanыn rayonlarыnda yaшayыш шяraitlяri nяzяrя alыnmaqla mцsabiqяyя buraxыlacaqlar. Mцsabiqя qaliblяrinin tяyinatы zamanы ilk nюvbяdя hяmin rayonda yaшayыш шяraiti olanlara цstцnlцk verilяcяk vя tяyinatlarыndan sonra onlarыn xidmяti iш yerlяri Daxili Ишlяr Nazirliyinin Bakы, Sumqayыt шяhяrlяrindя vя Abшeron rayonunda yerlяшяn polis orqanlarыna 5 il mцddяtindя dяyiшdirilmяyяcяkdir. Mцsabiqяdя iшtirak etmяk istяyяn шяxslяr http://www.mia.gov.az/index.php?/az/content/29799/ цnvanda yerlяшdirilmiш elektron яrizя formasыnы шяxsяn

dolduraraq elektron poчt vasitяsi ilя bki@mia.gov.az цnvanыna Daxili Ишlяr Nazirliyinin Baш Kadrlar idarяsinя gюndяrmяlidirlяr. Elektron яrizяnin Daxili Ишlяr Nazirliyinin Baш Kadrlar idarяsindя qeydiyyata gюtцrцlmяsi barяdя elektron poчt vasitяsi ilя mцvafiq mяlumat aldыqdan sonra namizяdlяr yaшadыqlarы яrazi polis orqanlarыna aшaьыdakы sяnяdlяri шяxsяn tяqdim etmяlidirlяr: - шяxsiyyяt vяsiqяsi; - ali tяhsil haqqыnda diplom; - hяrbi bilet (kiшilяr цчцn); - яmяk kitabчasы (olanlar цчцn). Tяqdim olunmuш sяnяdlяr яsasыnda шяxsin mцsabiqяdя iшtirakы цчцn zяruri sяnяdlяшmя aparыlыr. Mцsabiqяdя iшtirak edяcяk шяxslяrin saьlamlыq vяziyyяti vя fiziki hazыrlыq sяviyyяsi daxili iшlяr orqanlarы яmяkdaшlarы цчцn mцяyyяn olunmuш normativlяr цzrя yoxlanыlыr. "Daxili iшlяr orqanlarыnda xidmяtя qяbul olunmaq цчцn namizяdlяrlя mцsabiqяnin keчirilmяsi Qaydalarы", test imtahanыnыn proqramlarы vя fiziki hazыrlыq цzrя юdяnilяcяk normativlяr Daxili Ишlяr Nazirliyinin www.mia.gov.az цnvanlы Veb saytыnda yerlяшdirilmiшdir. Mцsabiqяdя iшtirak etmяk цчцn sяnяdlяr 2018-ci il yanvar ayыnыn 22-dяn fevral ayыnыn 21-dяk hяr gцn (istirahяt gцnlяri istisna olmaqla) saat 10-dan 17-dяk шяhяr, rayon polis orqanlarыnda qяbul olunur. Яlavя mяlumat almaq цчцn яlaqя telefonlarы: (012) 590-92-37; (012) 590-92-54; (012) 590-9327; (012) 590-93-45; (012) 590-93-64; (012) 590-95-23.

DИN-in Baш Kadrlar Иdarяsi


№ 01 (159), Йанвар 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 3

Шяки Бялядиййяси Ъцмщуриййят Илини лайигинъя кечиряъяк Йанварын 16-да Шяки Бялядиййясиндя Азярбайъан Республикасынын Президенти Илщам Ялийевин 2018-ъи илин “Азярбайъан Халг Ъцмщуриййяти Или” елан едилмяси иля ялагядар йанварын 10-да имзаладыьы Сярянъамла баьлы иълас кечирилди. Мурад НЯБИБЯЙОВ Топлантыны Шяки бялядиййясинин сядри Елшад Ибадов ачараг дювлят башчысынын Сярянъамынын Азярбайъан халгы цчцн бюйцк юням дашыдыьыны вурьулады. О, билдирди ки, ютян ясрин яввялляриндя Шяргин илк демократик республикасы олан Азярбайъан Ъцмщуриййятинин 100 иллик

Dилбяр YАГУБОВА,

И.S.Nakam adыna mяrkяzi kitabxana Abonement bюlmяsinin mцdiri Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin 10 йанвар 2018-ci il тарихли Сяrяncamы ilя яlaqяdar И.S.Nakam adыna mяrkяzi kitabxanada Azяrbaycan Cцmhuriyyяtinin banisi M.Я.Rяsulzadяnin doьum gцnц яrяfяsindя "Yaшa, yaшa, чox yaшa, Azяrbaycan!" adlы яdяbi-bяdii kompozisiya keчiriliб. Tяdbirя sяhяrimizin ziyalilari gяnclяr vя kitabxanamizin яmяkdaшlarы toplaшmышdыlar. Tяdbiri Xidmяt vя abone-

йубилейинин кечириляъяйи 2018-ъи ил Азярбайъан тарихиндя ян йаддагалан дювр олаъагдыр. Натиг ону да билдирди ки, Азярбайъан Ъцмщуриййятинин йарадылмасында бюйцк ролу олан тарихи шяхсиййятлярдян биринин - Фятяли Хан Хойскинин щямйерлимиз олмасындан бу эцн бцтцн шякилиляр гцрур дуйур. Шяки Бялядиййяси сядринин би-

ринъи мцавини Интигам Яширов юз чыхышында билдирди ки, Азярбайъан Республикасы Президентинин сонунъу - 10 йанвар тарихли сярянъамында о да гейд олунмушдур ки, Prezidentin "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 100 illik yubileyi haqqыnda" 2017-ci il 16 may tarixli Sяrяncamыna яsasяn, Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin yaranmasыnыn

100-cц ildюnцmц ilя яlaqяdar юlkяdя vя юlkя xaricindя silsilя tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsi nяzяrdя tutulmuшdur. Одур ки, щямин сярянъамда дейилянляр Шяки Бялядиййяси тяряфиндян дя лайигинъя щяйата кечириляъяк, Азярбайъан Ъцмщуриййятинин 100 иллик йубилейинин йцксяк сявиййядя гейд олунмасы цчцн бцтцн имканлардан истифадя олунаъагдыр.

"Yaшa, yaшa, чox yaшa, Azяrbaycan!" ment шюbяsinin oxu zalыnыn mцdiri Sadыqlы Yaqut aчdы. O, tяdbir iшtirakчыlarыnы salamlayaraq respublikamыzda bu il Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяt ili olduьunu qeyd etdi. Hяmчinin onu da qeyd etdi ki, bu il яrzindя mяrkяzi kitabxanada silsilя tяdbirlяr keчirilяcяk vя bu tяdbir hяmin tяdbirlяrin baшlanьыcыdыr. Mяhz юmrцnц, hяyatыnы, ailяsini mцstяqillik yolunda qurban vermiш Mяmmяdяmin Rяsulzadяnin ad gцnцnя hяsr edilmяsi tяsadцfi deyill. Bundan sonra o чыxыш цчцn sюzц qoca-

man tarix mцяllimi Maqsud Mяmmяdova verdi. Maqsud mцяllim geniш чыxыш edяrяk 23 ay davam edяn cцmhuriyyяt haqqыnda vя bu gцn onun davamчыsы olan mцasir mцstяqillik haqqыnda danышdы. Sonra Шяki Musavat partiyasыnыn rяhbяri Bakыxan Qяribli чыxыш цчцn sюz alaraq bu dюvlяt haqqыnda vя onun qurucularы haqqыnda яhatяli шяkildя чыxыш etdi. Ardыnca Pedaqoji kollecin tarix mцяllimi vя Шяki qarышыq tipli internat mяktяbinin

direktor mцavini Pяrviz Zeynalov, filologiya цzrя fяlsяfя doktoru ADPU-nun Шяki filialaыnыn яdяbiyyat mцяllimi Kamil Adышirinov юz mюvqelяrindяn чыxыш etdilяr. К.Адыширинов, юlяrkяn son nяfяsindя belя 3 kяrя Azяrbaycan sюylяyяn insanыn hяyat yolu vя bu yolda onun qazandыqlarы vя itirdiklяri haqda danышыldi. Чыxышlar arasыnda videoчarxlara, "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti-100" adlы sяrgiyя baxыш oldu vя sonda xatirя шяkillяri чяkildi.

"Vяtяn Шяhidlяri ilя ucalыr" Nazilя QАФФАРОВА, M.F.Axundzadя ad. Шяki Mяdяniyyяt Mяrkяzinin aparыcы metodisti Йanvarын 19-да M.F.Axundzadя adыna Шяki шяhяr Mяdяniyyяt Mяrkяzindя 20 Yanvar faciяsinя hяsr olunmuш "Vяtяn Шяhidlяri ilя ucalыr" adlы яdяbi-bяdii kompozisiya keчirilmiшdir. Rяшad Rцstяmov

Tяdbir Zeynяb Xanla-

rovanыn ifasыnda "Шяhidlяr" mahnыsы sяdalarы altыnda baшladы. Иlk юncя шяhidlяrin ruhu 1 dяqiqяlik sцkutla yad edildi. Aparыcы Rяшad Rцstяmovun ifasыnda шяhidlяrя aid bayatыlar sяslяndirildikdяn sonra 20 Yanvar шяhidlяrinя hяsr olunmuш video чarx nцmayiш etdirildi. Sonra 11 saylы tam orta mяktяbin tarix mцяllimi Zaur Mцslцmov qanlы faciя haqqыnda чыxыш etdi. O чыxышыnda qeyd etdi ki, hяmin gecя qu-

duzlaшmыш dцшmяn heч kimя aman vermirdi, qan su yerinя axыrdы. Tank altыnda qalanlarыn, gцllяyя tuш gяlяnlяrin hayы, harayы яrшя qяdяr чatыrdы. Amma nя fayda ki, gюzцnц qan tutmuш cяlladlar bu hayы, harayы eшitmirdilяr. Xalqa qяnim kяsilяnlяr юz mяnfur яmяllяrini mяqsяdyюnlц шяkildя hяyata keчirirdilяr. Daha sonra FHN-in Шяki Xilasetmя Taborunun яsgяrlяri Allahverdi Eyvazov

vя Mяhяmmяd Яliyevin ifasыnda "Шяhid anasы", "Vяtяn oьlu" шeirlяri, M.F.Axundzadя adыna Шяki шяhяr Mяdяniyyяt Mяrkяzinin aparыcы metodisti Nazilя Qaffarovanыn vя Шяki Dюvlяt Regional Kollecin tяlяbяlяrinin ifasыnda isя шяhidlяrя hяsr olunmuш шeirlяr vя bayatыlar sяslяndirildi. Tяdbir Шяmistan Яlizamanlыnыn ifasыnda "And iчirik" mahnыsыnыn sяdalarы altыnda baшa чatdы.


ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 4

№ 01 (159), Йанвар 2018

АЗЯРБАЙЪАН ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ -- 100 100 АЗЯРБАЙЪАН Tarixчilяrимизин prezidentin 2018-ci ili "Cцmhuriyyяt ili" elan etmяsinя мцнасибяти

Шirmяmmяd Hцseynov, Bakы Dюvlяt Universitetinin professoru, Mяhяmmяd Яmin Rяsulzadя irsinin tяdqiqatчыsы

nяticяsindя sцquta uьrasa da, onun yerindя Azяrbaycan SSR quruldu. Uzun illяr sonra Cцmhuriyyяtin bayraьы rяsmi olaraq ilk dяfя Azяrbaycan xalqыnыn цmummilli lideri Heydяr Яliyevin rяhbяrliyi altыnda Naxчыvan Muxtar Respublikasы Ali Mяclisi tяrяfindяn qяbul edildi. 1991-ci ildя Azяrbaycan dюvlяtчiliyi bяrpa edildi. Azяrbaycan Respublikasы Cцmhuriyyяtin varisi oldu". M. Qasыmlы яlavя edib ki, cцmhuriyyяt tarixinin юyrяnilmяsi istiqamяtindя ilk addыmlar юtяn яsrin 80-ci illяrinin sonlarыnda atыlmaьa baшlandы: "Lakin Cцmhuriyyяt tarixinin sistemli шяkildя araшdыrыlmasыnda Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 80 illiyi ilя baьlы olaraq Azяrbaycan Respubli-kasыnыn prezidenti Heydяr Яliyevin 1998-ci ildя imzaladыьы

***

Musa Qasыmlы, тарих елмляри доктору, профессор, мillяt vяkili

Русийа Совет Федератив Сосиалист Республикасы

(Яввяли 2-ъи сящифядя) Gяrяk hяr kяs bunu bilя. Millяt bilmяlidir ki, bцtцn Azяrbaycan onun vяtяnidir, onun mцlkцdцr, onun яmяlя gяldiyi vя юlяcяyi yerdir. Azяrbaycan prezidenti saь olsun ki, 2018-ci ili "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti ili" elan edib. Amma hяr bir ziyalы, hяr bir vяtяndaш da bu bayramы qeyd etmяlidir. Mяnim 94 yaшыm var. 50 ildir bu bayrama hazыrlaшыram".

яlamяti olaraq Cцmhuriyyяtin yubileyi haqqыnda 2017-ci il 16 may tarixindя imzaladыьы sяrяncam bюyцk яhяmiyyяt daшыyыr. Tarixi-siyasi, ictimai, mяnяvi яhяmiyyяt daшыyan vя bцtюvlцkdя Cцmhuriyyяt dюvrцnцn araшdыrыlmasыnda yeni sяhifя aчan bu sяrяncam vя 2018-ci ilin Cцmhuriyyяt ili чяrчivяsindя hяyata keчirilяcяk чoxsaylы tяdbirlяr xalqыmыzda, xцsusяn gяnclяrimizdя mцstяqil dюvlяtчilik vя vяtяn sevgisi hisslяrinin artыrыlmasыnda mцhцm rol oynayacaq". Azяrbaycan Milli Elmlяr Akademiyasыnыn Tarix Иnstitutunun direktoru, akademik Yaqub Mahmudov 2018-ci ili "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti ili" elan olunmasыnы yцksяk qiymяtlяndirib. O qeyd edib ki, bu addыm Milli Азярбайъан Ъцмщуриййяти

Эцръцстан

Гара

Демократик

дяниз

Республикасы

Хязяр

***

Millяt vяkili Musa Qasыmlы bildirib ki, prezident tяrяfindяn 2018-ci ilin "Cцmhuriyyяt ili" elan edilmяsinin dяrin mяnasы, bюyцk tarixi яhяmiyyяti var vя bu, ictimaiyyяtin цrяyindяndir: "Mяlumdur ki, 1918ci il mayыn 28-dя xalqыmыz bцtцn mцsяlman Шяrqindя ilk dяfя olaraq Cцmhuriyyяtin qurulduьunu elan etdi vя demokratik bir dюvlяt qurdu. 23 ay mюvcud olmasыna baxmayaraq, Azяrbaycan Cцmhuriyyяti nяhяng tarixi яhяmiyyяt daшыyan vя gяlяcяkdя xalqыmыzыn taleyinя ciddi tяsir edя bilяcяk qanun vя qяrarlar qяbul etdi. Azяrbaycan xalqы mцsяlman xalqlarыna mцstяmlяkячilikdяn xilas olmaьыn yolunu gюstяrdi, onlar цчцn nцmunя oldu. Avropanыn bir чox юlkяlяrindяn xeyli яvvяl qadыnlara seчib-seчilmяk hцququ vermяklя, bцtцn dцnya demokratiyasыna bюyцk tюhfя verdi. Ишьal

Османлы Империйасы

Ермянистан Республикасы

АЗЯРБАЙЪАН ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ

Иран

1918-ъи ил / Май "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 80 illiyik yubileyinin keчirilmяsi haqqыnda", "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 80 illiyinя hяsr olunmuш яsяrlяrin nяшr edilmяsi haqqыnda" vя "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 80 illik yubileyinя hяsr olunmuш цmumrespublika mяrasiminin keчirilmяsi haqqыnda" sяrяncamlarы mцhцm rol oynadы. Hяmin sяnяdlяrdя nяzяrdя tutulmuш mяsяlяlяrin yerinя yetirilmяsi nяticяsindя

Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti baшчыsыnыn sяrяncamы ilя tяsdiq edilmiш "20 Yanvar faciяsinin iyirmi sяkkizinci ildюnцmцnцn keчirilmяsi ilя яlaqяdar Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin Tяdbirlяr Planы"na uyьun olaraq Шяkinin цmumtяhsil mяktяblяrindя qanlы 20 Yanvar hadisяlяrinin ildюnцmц ilя baьlы tяdbirlяrin yцksяk sяviyyяdя keчirilmяsi mяqsяdilя Шяki Шяhяr Tяhsil Шюbяsinin mцdiri tяrяfindяn яmr imzalanmыш, tяdbirlяr planы tяsdiq edilmiшdir.

дянизи

Cцmhuriyyяt dюvrц tarixinя hяsr olunmuш ciddi, яhatяli vя dяrin elmi-tяdqiqat iшlяri aparыldы, qiymяtli яsяrlяr yazыldы, xarici siyasяt sяnяdlяri, Cцmhuriyyяt parlamentinin stenoqramlarы vя b. nяшr edildi. Gюrцlяn iшlяr heч шцbhяsiz, bюyцk яhяmiyyяt daшыsa da, tяdqiq edilmяsini gюzlяyяn elmi-nяzяri problemlяr hяlя dя qalmaqdadыr. Bu baxыmdan prezidentimiz Иlham Яliyevin milli dюvlяtчilik tariximizя xцsusi qayьы vя dяrin hюrmяt

Elmlяr Akademiyasыnыn Tarix Иnstitutu tяrяfindяn bюyцk razыlыqla qarшыlanыb: "Bu, Azяrbaycan dюvlяtinin baшчыsыnыn Cцmhuriyyяt tarixinя olan xцsusi ehtiramыdыr. Hяr il mayыn 28-dя Respublika Gцnцnя hяsr olunmuш qяbullar keчirяn Azяrbaycan prezidenti bцtцn чыxышlarыnda Cцmhuriyyяt tarixinя olduqca yцksяk qiymяt verir. Azяrbaycan dюvlяtinin baшчыsы "Иstiqlal Bяyannamяsi" abidяsini ucaltdыrыb. Tarix

Yaqub Mahmudov, Azяrbaycan Milli Elmlяr Akademiyasыnыn Tarix Иnstitutunun direktoru, akademik, миллят вякили Иnstitutunun direktoru olaraq bяyan etmяk istяyirяm ki, Azяrbay-can dюvlяtinin baшчыsы Cцmhu-riyyяt tarixinin iшlяnmяsi ilя яlaqяdar mяnя xцsusi tapшы-rыqlar verib. Cцmhuriyyяt tarixi-nin iшlяnmяsini prezident шяxsi nяzarяti altыnda saxlayыr. Ulu юndяrimiz Heydяr Яliyev Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti tarixinin araшdыrыlmasы mяqsяdilя bircildlik ensiklopedik lцьяt hazыrlamaq haqqыnda gюstяriш vermiшdi. Xцsusi ehtiramla bildirirяm ki, prezident Иlham Яliyev isя ikicildlik ensiklopedik nяшrin чapы haqqыnda gюstяriш verdi. Bu ensiklopediya ikinci dяfя dя чap olundu. Hesab edirяm ki, bu ensiklopediya Cцmhuriyyяt tariximizя qoyulan чox bюyцk abidяdir. Cяnab prezident Tarix Иnstitutuna qяti olaraq tapшыrыb ki, Cцmhuriyyяt tarixi ilя baьlы araшdыrmalar geniшlяndirilsin. Bu il biz Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinя hяsr olunan beynяlxalq elmi konfrans keчirяcяyik. Tarix Иnstitutu bu gцn Elmi Шurasыnы keчirib. Bцtцn tarixчilяrin adыndan prezident Иlham Яliyevя minnяtdarlыq mяktubu gюndяrilяcяk. Eyni zamanda qяrar qяbul olundu ki, "Xalq Cцmhuriyyяtinin gюrkяmli dюvlяt xadimlяri" adlы xцsusi kitab чap olunsun. Azяrbaycan dюvlяtinin baшчыsыnыn tarixi keчmiшimizя, varisi olduьumuz Xalq Cцmhuriyyяtinя bu qяdяr юnяm vermяsini institutun bцtцn tarixчilяri adыndan alqышlayыram".

"20 Yanvar - Qan Yaddaшыmыz" Tяsdiq edilmiш tяdbirlяr planыna uyьun olaraq 10 yanvar 2018-ci il tarixdяn baшlayaraq mяktяblяrdя silsilя tяdbirlяr, idman yarышlarы, шer vя inшa yazы mцsabiqяlяri, sяhnяciklяr, sяrgilяr tяшkil edilmiш, keчirilяn tяdbirlяrdя шagirdlяrimizdя igid Vяtяn oьullarыnыn qяhrяmanlыqlarыndan geniш bяhs olunmuшdur. Qanlы 20 Yanvar hadisяlяrinin iyirmi sяkkizinci ildюnцmцnя hяsr olunmuш Шяki Шяhяr Tяhsil Шюbяsinin ye-

kun tяdbiri - "20 Yanvar - Qan Yaddaшыmыz" adlы inшa yazы mцsabiqяsi 18 йанвар 2018-ci il tarixdя Шяki шяhяr 12 №-li tam orta mяktяbdя Шяki Шяhяr Gяnclяr vя Иdman Иdarяsi ilя birgя keчirilmiш, mцsabiqяdя 30-dan artыq mяktяbin шa-girdlяri iшtirak etmiшdir. 9 yanvar 2018-ci il tarixdя Шяkinin цmumtяhsil mяktяblяrindя ilk dяrs saatы 20 Yanvar hadisяlяrinя hяsr edilmiшdir.


№ 01 (159), Йанвар 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 5

Шяки Бялядиййяси 2017-ъи илдя ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИНИН ЮТЯН ИЛ ЦЗРЯ ФЯАЛИЙЙЯТИНИН ИЛЛИК Щ Е С А Б А Т Ы Йанварын 22-дя Шяки Бялядиййясинин 2017-ъи илин йекунларына щяср едилмиш щесабат йыьынъаьы кечирилмишдир. Топлантыда Шяки Бялядиййясинин 2017-ъi ил ярзиндя бцдъянин эялир вя хяръляр маддяляринин йериня йетирилмясинин иърасы тящлил едилмиш вя бу сащядя мцсбят йюнлц тядбирляр эюрцлмцш, щямчинин эюрцляъяк ишляр мцяййянляшдирилмишдир. Шяки Бялядиййяси бцдъясинин эялирляри барядя ашаьыдакы мялумат верилмишдир: Билдирилмишдир ки, 2017-ъi ил ярзиндя физики шяхслярин торпаг вя ямлак верэиси, тикинти алтында олан торпагларын иъаря щаглары, автомобил дайанаъаьы хидмятиндян, реклам вя мещманхана хидмятиндян, вятяндашларын мцлкиййятиня сатылмыш торпаг сащяляриня эюря вя саир сащялярдян дахил олан вясаитлярин учотунун ганунвериъиликдя нязярдя тутулмуш гайдада мцщасибатлыгла йанашы верэи йыьым шюбяси тяряфиндян дя апарылмасы тямин едилмишдир. Щесабат дюврцндя 19632 ядяд тядийя билдириши верэи юдяйиъиляринин цнванына чатдырылмасы цчцн яразиляр цзря хидмят эюстярян верэи мцфяттишляриня верилмиш вя онлардан 16746-сы цнванына чатдырылмышдыр. 2017-ъи илдя бялядиййя бцдъясиня ъями 508886 манат вясаит дахил олмушдур. Бцдъя эялирляри ашаьыда эюстярилян мянбяляр щесабына формалашмышдыр: Торпаг верэиси (ящалидян) 16206 манат, ямлак верэиси (ящалидян) 27929 манат, торпаг верэиси qeyri-yaшayыш сащяляриндян (маьаза алты) 5786 манат, торпаг иъаряси qeyri-yaшayышс сahяsi цzrя (маьаза алты) 806 манат, ямлак верэиси qeyriyaшayыш сahяsi цzrя (маьаза) 5341 манат, торпаг иъаряси цзря 3359 манат, торпаг сатышындан 408492 манат, мещманхана рцсуму цзря 2824 манат, реклам хидмятиндян 4778 манат, автодайанаъаг хидмятиндян 9275 манат, Щ.Ялийев адына паркдан дахил олан эялир 6982 манат, “Шяки Бялядиййяси” гязетиня верилян еланлардан 120 манат, дотасийа щесабына дахил олуб16988 манат. Бялядиййя верэиляринин щесабланмасы вя йыьылмасы вязиййяти, щямчинин бцдъя дахилолмаларынын тящлили эюстярмишдир ки, 2017-ъi ил ярзиндя 16565 няфяр торпаг верэисиня ъялб олунмуш, 14382 няфяря тядиййя билдиришляринин верилмяси тямин едилмиш, 3 няфяр эцзяштлидир, 2183 няфяря ися тядийя билдиришинин чатдырылмасы тямин едилмямишдир. Мцддят ярзиндя физики шяхслярдян торпаг верэисинин йыьылмасы яввялки иллярдян галан боръла бирликдя 195284 манат тяшкил етмишдир ки, фактики 21992 манат верэи топланмасы тямин едилмишдир. Мцддят ярзиндя физики шяхслярдян (ящалидян) торпаг верэисинин йыьылмасы яввялки иллярдян галан боръла бирликдя 140146 манат, тяшки едир ки, фактики 16206 манат верэи дахил олмушдур. Щямчинин 2017-ъi ил ярзиндя физики шяхслярдян qeyri-yaшayыш sahяsi (маьаза алты торпаг верэиси) цзря торпаг верэисиня ъялб олунанларын сайы 1092 няфяр олмуш, мцддят ярзиндя 655 няфяря тядиййя билдиришляринин верилмяси тямин едилмиш, 437 няфяря ися тядийя билдиришинин чатдырылмасы тямин едилмямишдир. Мцддят ярзиндя физики шяхслярдян торпаг верэисинин йыьыл-

масы габагкы иллярдян галан боръла бирликдя 55138 манат, тяшки едир ки, фактики 5786 манат верэи дахил олмушдур. Шяки Бялядиййяси цзря 2017-ъi ил ярзиндя физики шяхслярдян ямлак верэисиня ъялб олунанларын сайы 15618 няфяр олмушдур. Диггятя чатдырылмышдыр ки, верэи юдяйиъиляриндян 557 няфяр эцзяштлидир. Мцддят ярзиндя физики шяхслярдян ямлак верэисинин йыьылмасы яввялки иллярдян галан боръла бирликдя 227885 манат, тяшки едир ки, фактики 33270 манат верэи дахил олмушдур. О ъцмлядян 2017-ъi ил ярзиндя физики шяхслярдян фярди йашайыш евляри цзря (ящалидян) ямлак верэисиня ъялб олунанларын сайы 11459 няфяр олмуш вя мцддят ярзиндя 10759 няфяря тядиййя билдиришляринин верилмяси тямин едилмишдир. Мцддят ярзиндя физики шяхслярдян ямлак верэисинин йыьылмасы яввялки иллярдян галан боръла

чиляринин малиййя сыхынтысынын олмасы сябябдян нязярдя тутулдуьундан 5222 манат аз олмушдур. Автодайанаъаг рцсумундан дахил олан вясаит 12000 маната гаршы фактики 9275 манат олмагла нязярдя тутулдуьундан 2725 манат аз олмушдур. Мещманхана рцсумундан дахил олан вясаит 2000 маната гаршы фактики 2824 манат олмагла нязярдя тутулдуьундан 824 манат чох олмушдур. Щесабат дюврцндя дoтасийа щесабына дахил олан вясаит 15000 маната гаршы 16998 манат олмагла, нязярдя тутулдуьундан 1998 манат чох олмушдур. Щ.Ялийев адына паркдан дахил олан вясаит 6982 манат олмагла, нязярдя тутулдуьундан 8518 манат az олмушдур. 2017-ъi ил ярзиндя диэяр дахилолмалар - физики вя щцгуги шяхслярдян малиййя йардымы вя саир дахил олмалар цзря щесабына 1000 манат вясаитин дахил олмасы нязярдя тутулса да фактики 120 манат дахил олмушдур.

бирликдя 198570 манат тяшкиl едир ки, фактики 25831 манат верэи топланмышдыр. Мялумат цчцн билдирилмишдир ки, верэи юдяйиъиляриндян 431 няфяр эцзяштлидир. 2017-ъi ил ярзиндя физики шяхслярдян иътимаи мянзиллярин ямлак верэисиня ъялб олунанларын цмуми сайы 2873 няфяр олмуш, мцддят ярзиндя дцрцстляшдирмя ишляри апарылмагла 2273 няфяря тядиййя билдиришляринин верилмяси тямин едилмишдир. 2017-ъi ил цзря физики шяхслярдян ямлак верэисинин йыьылмасы яввялки иллярдян галан боръла бирликдя 15661 манат тяшкил едир ки, фактики 2098 манат верэи дахил олмушдур. Gцzяшtli vergi юdяyicilяrin sayы 126 nяfяr олмушдур. Ютян ил ярзиндя физики шяхслярин мцлкиййятиндя олан маьазалара эюря ямлак верэисиня ъялб олунанларын сайы мювъуд сийащы иля 1286 няфяр олмуш, мцддят ярзиндя 746 няфяря тядиййя билдиришляринин верилмяси тямин едилмишдир. 2017-ъi ил цзря ямлак верэисинин йыьылмасы яввялки иллярдян галан боръла бирликдя 13654 манат тяшки едир ки, фактики 5341 манат верэи дахил олмушдур. Щесабат дюврцндя торпаг сатышындан 409000 манат вясаитин дахил олмасы нязярдя тутулдуьу щалда фактики 408492 манат вясаит дахил олмушдур ки, бу да нязярдя тутуландан 508 манат azdыr. Иъласда о да билдирилмишдир ки, щесабат дюврцндя торпаг иъарясиндян 4165 манат, реклам рцсумундан 10000 маната гаршы фактики 4778 манат вясаит дахил олмушдур ки, бу да реклам истифадя-

Беляликля, 2017-ъи илдя фактики олараг бцдъя эялирляри 508886 манат олмагла, нязярдя тутулдуьундан 21114 манат аз олмушдур. Шяки Бялядиййяси бцдъясинин хяръляри барядя ашаьыдакы мялумат верилмишдир: - Бялядиййя апаратынын сахланмасы хяръляри: 294489 манат (о ъцмлядян, ямяк щаггы 149821 манат, вergi юdяniшi 13365 манат, щяmkarlar tяшkilatыnыn цzvlцk haqqы 3579 манат, аliment 3129 манат, YAP-а цzvlцk haqqы 123 манат, Silahlы Qцvvяlяrя 1411 манат, Qыzыl Aypara Cяmiyyяtiня 53 манат, ишчилярин kreditor borcu 3174 манат, DSMF-na 49205 манат, бirdяfяlik mцavinяt 2750 манат, цmumi tяsяrrцfat xяrclяri 10345 манат, еzamiyyя xяrclяri 11280 манат, йanacaq, sцrtgц materiallarы, ehtiyat hissяляри vя tяmir xяrclяri 11372 манат, рabitя xidmяti haqqы 8124 манат, еlektrik enerjisi haqqы 9935 манат, сu-kanalizasiya haqqы 1112 манат, инвентар вя аваданлыг 605 манат, сair xяrclяr 15106 манат (о cцmlяdяn, бayram mцnasibяti ilя iшчilяrя юdяnilяn vяsait 7730 манат, мцhafizя 4200 манат, мaшыnlarыn sыьorta xяrci 323 манат, ялиilяrin яmяk haqqы kartя xяrci 510 манат, дigяr xяrclяr 2343 манат), дigяr tяyinatlы xяrclяr 213847 манат (о cцmlяdяn иmkansыz ailяlяrя maddi yardыm 7145 манат, мяdяni Kцtlяvi tяdbirlяrя 25718 манат, аbadlыq iшlяrinя 106786 манат, рeyestr, katastr, hяrrac vя torpaq сahяlяrinin planlaшdыrыlmasы xяrci 51371 манат, бank xidmяti vя nяьd alыnmыш vяsait цчцn 1 % - 5279 манат,

аssosasiya 2800 манат, аuidit 5000 манат, кreditor borclarыn юdяnilmяsinя 2300 манат, дigяr xяrclяr 7448 манат) тяшкил етмишдир. Беляликля, 2017-ъi ил цчцн Шяки Бялядиййяси бцдъясинин хяръляр маддясиндя нязярдя тутулмуш 530000 манат вясаитя гаршы фактики олараг 508336 манат хярълянмишдир.

***

Диггятя чатдырылмышдыр ки, щесабат дюврцндя йанвар, феврал, март айларында бялядиййя тяряфиндян шящярин мцхтялиф кцчяляри гум вя дуздан истифадя олунараг гар вя буздан тямизлянмишдир. Щямчинин Шяки шящяр 9 сайлы мяктябин санинар говшаьында тямир-бярпа ишляри эюрцлмцш, шящярин йени йашайыш массивиндяки 104, 119, 120 вя 121-ъи кварталларында абадлыг ишляри эюрцлмцшдцр.

***

Цмуми йыьынъагда мялумат верилмишдир ки, 2017-ъи ил ярзиндя Шяки Бялядиййяси тяряфиндян фярди йашайыш еви тикинтиси цчцн 208 няфяря 11, 66 щектар торпаг сащяси айрылмышдыр. Торпаг сащяси аланларын ики няфяри шящид аилясинин цзвц вя дюрд няфяри Гарабаь мцщарибяси ялили олдуьу цчцн, онлара торпаг сащяси пулсуз верилмишдир. Ейни заманда, щесабат дюврцндя бир няфяр шящид аиляси цзвц олмагла 10 няфяря сащибкарлыг фяалиййяти иля мяшьул олмаг цчцн мцсабигя гайдасында 0,203 щектар торпаг сащяси сатылмышдыр.

***

Щесабат йыьынъаьында диггятя чатдырылмышдыр ки, 2017-ъи илдя Шяки Бялядиййяси цзвляринин 17 иъласы кечирилмиш, бялядиййянин сялащиййятиня аид олан 118 мясяляйя бахылмышдыр. Щямчинин билдирилмишдир ки, диггятя чатдырылмышдыр ки, 2017-ci ildя Шяki Bяlяdiyyяsinя 568 яrizя vя mцraciяt daxil olmuшdur. Onlardan 296 яrizя fяrdi yaшayыш evinin tikintisi цчцn torpaq sahяsinin ayrыlmasыna, 110 mцraciяt maddi yardыm gюstяrilmяsinя, 28 яrizя qяrarsыz istifadя etdiklяri torpaq sahяsinin sяnяdlяшdirilmяsinя, 35 mцraciяt шяhяrin mцxtяlif цnvanlarыnda, yaшayыш evlяrinя, elektrik naqillяrinя tяhlцkя yaradan aьaclarыn budanmasы vя ya kяsilmяsinя, 99 mцraciяt isя sahibkarlыq fяaliyyяti ilя яlaqяli torpaq sahяsinin ayrыlmasыna, tяmir, abadlыq vя digяr mяsяlяlяrя aid olmuшdur. Ейни заманда, щесабат дюврцндя Шяki Bяlяdiyyяsinя idarя, mцяssisя vя tяшkilatlardan 372

mяktub daxil olmuшdur. Onlarыn hamыsы vaxtыnda qeydiyyata alыnmыш, icraata чatdыrыlmыш, onlara vaxtыnda vя яsaslandыrыlmыш cavablar verilmяsi tяmin edilmiшdir. Щямишя олдуьу кими, 2017-ъи илдя дя Шяki Bяlяdiyyяsindя vяtяndaшlarыn qяbuluna xцsusi diqqяt yetirilмиш, onlarыn яrizя vя шikayяtlяrinя baxыlmasы operativ vя obyektiv hяyata keчirilмишдir. Bununla яlaqяdar bяlяdiyyя sяdri vя mцavinlяrinin qяbul gцnlяri mцяyyяn edilmiшdir. Юtяn il bяlяdiyyя sяdri vя mцavinlяrinin qяbulunda 448 nяfяr olmuшdur. Mцraciяtlяr яsasяn maddi vяziyyяtin yaxшыlaшdыrыlmasы, torpaq sahяsinin ayrыlmasы, kцчя vя yollarыn tяmiri, iшыq, qaz, su tяchizatыnыn yaxшыlaшdыrыlmasы ilя баьлы olmuшdur. Иъласда о да вурьуланмышдыр ки, Республикамызын щяр йериндя олдуьу кими, Шяки Бялядиййяси дя октйабрын 30-дан нойабрын 5-дяк “Демократийа щяфтяси” кечирмишдир. Щяфтяйя щазырлыг ишляри яряфясиндя бялядиййянин инзибати бинасынын гаршысында ““Азярбайъанда Йерли Демократийа щяф-тяси”ндя фяал тштирак едяк!”, “Бялядиййя-вятяндаш йахынлыьы заманын тялябидир!” сюзляри йазылмыш плакатлар йерляшдирилмиш, бинанын биринъи мяртябясиндя сакинлярин мцраъиятляри цчцн хцсуси гуту гойулмушдур. Щямчинин Шяки ящалисинин “Азярбайъанда Демократийа Щяфтяси”нин кечирилмяси барядя мялуматландырылмасы мягсяди иля шящярин мцхтялиф мящялляляриндя мцвафиг йерляря еланлар йапышдырылмышдыр. Ейни заманда, шящяр ящалисинин бялядиййяйя мцраъият етмяси цчцн Гайнар хятт телефонундан (244-00-51) истифадя едилмишдир. Бцтцн бу садаладыгларымыз щям дя “Шяки Бялядиййяси” гязетинин 2017-ъи ил, сентйабр вя нойабр тарихли 9-10-ъу сайларында дяръ едилмишдир. Эярэин кечян щяфтя ярзиндя Шяки Бялядиййясиндя шящяр сакинляри - зийалылар, идаря вя тяшкилат рящбярляри, иътимаиййят нумайяндяляри иля 6 дяфя эюрцш кечирилмиш, бу эюрцшлярдя бялядиййянин эюрдцйц ишляр барядя мялумат верилмиш вя эюрцш иштиракчыларынын шикайят вя тяклифляри динлянилмишдир. Сюзцэедян эюрцшлярдя цмумиликдя 1312 няфяр шящяр сакини иштирак етмишдир. Бунлардан башга щяфтя ярзиндя Шяки Бялядиййясинин рящбярлийи тяряфиндян фярди шякилдя 248 няфяр шящяр сакини гябул едилмиш, онларын мцраъиятляриня оператив шякилдя бахылмышдыр. Шяki Bяlяdiyyяsi vяtяndaшlardan daxil olan яrizя vя шikayяtlяrя baxыlmasы, шifahi mцraciяtlяrin dinlяnilmяsi mяsяlяsini dя daim diqqяt mяrkяzindя saxlaмышдыр. Belя ki, bяlяdiyyяdя seчicilяri narahat edяn problemlяr mцntяzяm юyrяnilмиш, vяtяndaшlarыn mцraciяtlяrindя irяli sцrцlяn tяkliflяr, tяnqidi qeydlяr tяhlil olunмуш вя мцвафиг тядбирляр эюрцлмцшдцр. Шяки Бялядиййяси бундан сонра да вятяндашлары йерли юзцнцидаря просесиня ъялб етмякдя, гаршыйа чыхан проблем вя нюгсанлары арадан галдырмаг цчцн потенсиалыны сяфярбяр едяъяк, йерли проблемлярин щяллиндя ющдясиня дцшян вязифяляри лайигинъя йериня йетиряъякдир.


ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 6

№ 01 (159), Йанвар 2018

Шяки статистиканын эюзц иля

Шяki шяhяr Qarышыq tipli Uшaq evi Yeganя QАФФАРОВА

Statistika Иdarяsinin бaш mяslяhяtчisi

Uшaqlar vя onlara qayьы daim dюvlяtin diqqяt mяrkяzindяdir. Kimsяsiz vя valideyn himayяsindяn mяhrum olmuш uшaqlar, uшaq evlяri vя internet mяktяblяrindя saxlanыlыr, onlara qayьы gюstяrilir, tяhsil almalarыna шяrait yaradыlыr. "Uшaq evlяri vя internat mяktяblяrinin inkiшafы" Proqramы чяrчivяsindя respublika цzrя 30-dan чox uшaq mцяssisяsi яsaslы шяkildя tяmir edilmiш, yeni avadanlыqla tяchiz olunmuш, яlavя yardыmчы binalar inшa edilmiш vя kommunal шяrait yaxшыlaшdыrыlmышdыr. Mцяssisяlяrdя kitabxanalar yaradыlmыш, onlar mцvafiq tяdris vяsaiti vя bяdii яdяbiyyatla tяmin olunmuш, яksяr uшaq evlяri vя internat mяktяblяrindя kompyuter avadanlыьы quraшdыrыlmышdыr. Sinif otaqlarы interaktiv tяhsil цчцn uyьunlaшdыrыlmышdыr. Uшaqlarыn hяrtяrяfli inkiшafы цчцn mцvafiq шяraitin yaradыlmasы mяqsяdi ilя uшaq evlяri, o cцmlяdяn rayonumuzdakы Qarышыq tipli Uшaq evi daim dюvlяtin diqqяt mяrkяzindя saxlanыlыr. 1936-cы ildяn yaradыlmыш vя hazыrda цmumi yerlяrin sayы 105 olan vя 61 nяfяri яhatя edяn Шяki qarышыq tipli uшaq evindя 42 nяfяr uшчi vardыr, o cцmlяdяn 18 nяfяr pedaqoji iшчi чalышыr. Bu uшaq evindя 2017-ci ildя gяlяn uшaqlarыn sayы 21 nяfяr olmuш, 5 nяfяr uшaq qяyyumluьa gюtцrцlmцш, 5 nяfяri isя valideynlяrinя qaytarыlmышdыr. 61 nяfяr uшaqdan 52 nяfяr uшaq 6 yaшdan yuxarы yaшda olub, tяhsil alanlardыr. Respublikada, o cцmlяdяn, rayonda fяaliyyяt gюstяrяn uшaq evlяri vя internat mяktяblяrindя mюvcud problemlяrin araшdыrыlmasы mяqsяdi ilя monitorinq aparmыш, bu mцяssisяlяrdя uшaqlarыn sayы, aylыq vя illik dюvlяt tяminatыna daxil olan qida, geyim, texniki vяsait normativlяri, цmumi шяrait (tяhsil, sяhiyyя, yaшayыш, istirahяt) kimi gюstяricilяri mцяyyяn edilmiшdir. Araшdыrmadan son-

ra uшaq evlяrinя vя internatlara texniki dяstяk, tяhsil vя sяhiyyяnin inkiшafыna kюmяk яsas istiqamяtlяr kimi юnя чяkilmiшdir. Bu mцяssisяnin maddi texniki bazasыnыn mюhkяmlяndirilmяsinя mцhцm yer verilir. Mцяssisя yemяkxana, emalatxana, idman zalы, kompцter otaqlarы ilя tяmin olunmuшdur. Uшaq evlяri vя internat mяktяblяrindя tяrbiyя alan yeniyetmяlяrя vяtяnpяrvяrlik hissinin aшыlanmasы, onlarыn istirahяtinin vя asudя vaxtlarыnыn sяmяrяli tяшkili mяqsяdi ilя 1800-я yaxыn nцsxя kitab vя jurnallar vardыr. Bu mяqsяdlя Heydяr Яliyev Fondu ardыcыl olaraq kцtlяvi tяdbirlяr, mцsabiqяlяr keчirir, mцяssisяlяrя, uшaq evlяrinя lazыm olan kюmяyi яsirgяmir. Fяaliyyяt gюstяrdiyi dюvr яrzindя Fondun himayя etdiyi bцtцn uшaq evlяri, o cцmlяdяn rayonumuzdakы uшaq evi zяruri vяsaitlяrlя tяmin edilmiшdir. Uшaq evlяrinя "Valideynlяrini itirmiш vя valideyn himayяsindяn mяhrum olmuш uшaqlarыn sosial mudafiяsi haqqыnda" qanununa uyьun olaraq, valideynlяrini itirmiш vя ya valideyn himayяsindяn mяhrum olmuш 3 yaшdan yuxarы uшaqlar qяbul edilirlяr. Uшaьыn mяnafeyinin tяlяb etdiyi hallar istisna olmaqla, qardaш vя bacыlarыn ayrыlmasыna yol verilmir. Uшaq evinя qяbul zamanы qohumluq яlaqяsi olan uшaqlara цstцnlцk verilir. Eyni zamanda 18 yaшы tamam olduqda (ali vя orta peшя-ixtisas tяhsili muяssisяlяrindя яyani formada tяhsil alan шяxslяr tяhsilini bitirdikdя (23 yaшdan чox olmamaqla) vя ya яmяk fяaliyyяtinя baшladыqda yaшayыш sahяsi yoxdursa, ayrы-ayrы yataq otaqlarыnda yerlяшdirilir. 2017-ci ildя uшaq evinin saxlanmasы цчцn dюvlяt bцdcяsindяn 227.4 min manat vяsait ayrыlmышdыr. Bu da яvvяlki ildяn 18,2 min manat шoxdur. Шяkidя fяaliyyяt gюstяrяn qarышыq tipli uшaq evinin iшчi kollektivi yetim vя valideyn himayяsindяn mяhrum olan uшaq vя yeniyetmяlяrin tяlim tяrbiyяsini, maddi-mяiшяt шяraitini vя sosial mцdafiяsini daha yaxшы tяmin etmяyя чalышыr.

Rayonda uшaq evindя tяrbiyя olunanlarыn yaш tяrkibinя gюrя bюlgцsц (nяfяr).

C Я M И: 2 yaшa qяdяr 3 yaшda 4 yaшda 5 yaшda 6 yaшda 7 yaшda 8 yaшda 9 yaшda 10 yaшda 11 yaшda 12 yaшda 13 yaшda 14 yaшda 15 yaшda 16 yaшda 17 yaшda 18 yaшda

Uшaq evindя tяrbiyя olunan larыn sayы

Yetim uшaqlar

Qыzlar

Tяhsil alanlar

Tяhsil almayanlar

61

8

19

52

9

-

-

-

-

-

2 1 3 2 4 5 9 6 7 3 5 5 1 3 3 2

1 1 2 1 1 1 1

1 2 2 1 2 2 1 3 1 1 2 1

2 2 5 9 6 7 3 5 5 1 2 2 1

2 1 3 2 1 1 -

Щейвандарлыьын инкишаф темпи Yeganя ИЛЙАСОВА,

"Юlkяnin sosial-iqtisadi hяyatыnda xцsusi яhяmiyyяt kяsb etdiyi цчцn qeyri-neft sektorunun prioritet sahяlяrindяn olan kяnd tяsяrrцfatы mяhsullarыnыn istehsalы vя emalы sektoru юtяn dюvr яrzindя iqtisadiyyatыn яsas sektorlarыndan biri kimi mцяyyяnlяшdirilmiш vя gюrцlmцш mяqsяdyюnlц tяdbirlяr nяticяsindя Azяrbaycanda bu sektorun inkiшafы цчцn яlveriшli шяrait yaradыlmышdыr".

Statistika Иdarяsinin апарыъы mяslяhяtчisi

Иqtisadiyyatыn sяmяrяliliyinin artыrыlmasы vя rяqabяt qabiliyyяtinin yцksяldilmяsi istiqamяtindя qeyri-neft sektorunun inkiшafыnыn tяmin edilmяsi dюvlяtimizin яsas iqtisadi prioritetlяrindяndir. Bu mяqsяdlя юlkяdя aparыlan uьurlu iqtisadi siyasяt nяticяsindя iqtisadiyyatыn diversifikasiyasыna nail olunmasы ilя yanaшы, qeyri-neft sektorunun da цmumi daxili mяhsulda xцsusi чяkisi nяzяrя чarpacaq dяrяcяdя artmышdыr. Юlkяnin sosial-iqtisadi hяyatыnda xцsusi яhяmiyyяt kяsb etdiyi цчцn qeyri-neft sektorunun prioritet sahяlяrindяn olan kяnd tяsяrrцfatы mяhsullarыnыn istehsalы vя emalы sektoru юtяn dюvr яrzindя iqtisadiyyatыn яsas sektor-

Иlham Яliyev

Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti

ziyyяtinя cяmi rayon цzrя mal-qara vя quшlarыn baш sayы) ъяdvяldяn gюrцndцyц kimi rayon цzrя iri buynuzlu mal-qaranыn baш sayы яvvяlki ililn mцvafiq dюvrцnя

1 yanvar 2018-cы il vяziyyяtinя cяmi rayon цzrя mal-qara vя quшlarыn baш sayы

S.s

01.01. 2018-ci il

1

Иribuynuzlu mal-qara

71508

2

o cцmlяdяn inяk vя camышlar

35921

3

Qoyun vя keчi

4

Bцtцn nюv quшlar

5

01.01. 2018-ci il 01.01. 2017-ci ilя 01.01.2017-ci il nisbяtяn, (faizlя)

71204

100,4

35696

100,6

313372

298697

104,9

278950

274870

101,5

Arы ailяlяri

5395

5374

100,4

5

Atlar

2084

2309

90,3

7

Ulaqlar

1164

1334

87,3

larыndan biri kimi mцяyyяnlяшdirilmiш vя gюrцlmцш mяqsяdyюnlц tяdbirlяr nяticяsindя Azяrbaycanda bu sektorun inkiшafы цчцn яlveriшli шяrait yaradыlmышdыr. Doьma respublikamыzыn iqtisadiyyatы dinamik шяkildя inkiшafdadыr. Respublikamыzыn iqtisadiyyatыnыn yцksяliшindя Шяki rayonunun юz payы vardыr. Rayonda kяnd tяsяrrцfatы mяhsullarы istehsalыnы artыrmaq цчцn daxili imkanlar чoxdur vя bundan bacarыqla istifadя olunur. Шяki rayonunun kяnd яhalisi яsasяn bitkiчilik vя heyvandarlыqla mяшьul olur.

nisbяtяn 304 baш yяni, 0,4 faiz,o cцmlяdяn ana inяk vя camышlarыn sayы 225 baш yяni, 0,6 faiz , qoyun vя keчilяrin baш sayы 14675 baш yяni, 4,9 faiz, quшlarыn baш sayы 4080 baш yяni, 1,5 faiz, arы ailяlяri 21 yeшik yяni 0,4 faiz artmыш, atlarыn baш sayы 225 baш vя ya 9.7 faiz, ulaqlarыn baш sayы isя 170 baш vя ya12,7 faiz azalmышdir. 2017-cы ildя rayon цzrя cяmi 10553 ton diri чяkidя яt, 58255 ton sцd, 26106 min яdяd yumurta, 467,2 ton yun istehsalы olmuшdur ki, bu da яvvяlki ilin mцvafiq dюvrцnя nisbяtяn яt 153 ton, sцd 1415 ton, yumurta 636 min яdяd, yun isя 6,7 ton чoxdur. Иstehsal olunmuш

1 yanvar 2018-ci il vяziyyяtinя cяmi rayon цzrя heyvandarlыq mяhsullarыnыn hяcmi

Юlчц vаhidi 01.01. 2017- ci il 01.01.2016-cы il Rаyоn цzrя cяmi Яt

тоn

Sцd

-”-

Yumurtа Yun

min яdяd tоn

10553 58255 26106 467,2

Dюvlяt Statistika Komitяsinin 2011-ci il 06 iyul tarixili 23/11 nюmrяli sяrяncamы ilя tяsdiq edilmiш tяшkilat planыna uyьun olaraq 2018-ci il yanvarыn 1-i vяziyyяtinя rayon яrazisindя malqara vя quшlarыn tam uчotu keчirilmiшdir. Toplanmыш hesabatlarыn tяhlili gюstяrir ki,mal-qaranыn baш sayы 01 yanvar 2017-ci ilin yekunlarыna nisbяtяn artmышdыr. Rayonda mюvcud olan mal-qaranыn vяziyyяti юtяn ilin mцvafiq dюvrц ilя mцqayisяdя юz яksini йухпрыдакы cяdvяldя tapmышdыr. Щямин (1 yanvar 2018-cы il vя-

10400 56840 25470 460,5

Fяrq (+ -)

+153 +1415 +636 +6,7

яtin 99,9 faizi,vя ya 10547 tonu, sцdцn 93,6 faizi 54552 tonu, yunun 98,9 faizi, vя ya 462,0 tonu, yumurtanыn isя hamыsы sahibkarlыq, ailя kяndli ev tяsяrrцfatlarыnыn payыna dцшцr. Bu il kяnd tяsяrrцfatыnыn inkiшafыnda uьurlu il olmuшdur. Biz artыma nail ola bildik. 2019-cu ildя dя bu artыm hesab edirяm ki, daha da bюyцk rяqяmlяrlя юlчцlяcяkdir. Biz яminik ki fяdakar kяnd zяhmяtkeшlяri torpaьa mюhkяm baьlanaraq юz яmяklяri ilя daha bюyцk nailiyyяtlяrя imza atacaqlar.


№ 01 (159), Йанвар 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

“20 Yanvar яbяdi yaddaшыmыzdыr” Шяmsiyyяt Яsgяrova, Шяki шяhяr 3 сайлы Uшaq Musiqi Mяktяbinин директору Йанварын 19-да Шяki шяhяr 3 сайлы Uшaq Musiqi Mяktяbindя 20 Yanvar faciяsinя hяsr olunmuш "20 yanvar - яbяdi yaddaшыmыzdыr" mюvzusunda anыm tяdbiri keчirilмишдир. Tяdbirdя mяktяbin mцяllimlяri, шagirdlяri vя valideyinlяr iшtirak etибlяr. Яvvяlcя шяhidlяrin xatirяsi bir dяqiqяlik sцkutla yad edilиб. Mяktяblilяr 20 yanvar шяhidlяrinя hяsr olunmuш вя vяtяnpяrvяrлик ruhунda yazыlmыш digяr

ТЕЙМУРХАН ШЮВКЯТ-ЗИЙА ОЬЛУ ШАМИЛОВ Шяки Бялядиййясинин илк вя сабиг сядри Теймурхан Шювкят-Зийа оьлу Шамилов йанварын 22-дя Бакы шящяриндя дцнйасыны дяйишмишдир.

qяhrяmanlыq шeirlяri sяslяndirибlяr. Sonra mяktяbin direktoru Шяmsiyyяt Яsgяrova, mяktяbin mцяllimlяri Nяzakяt Mяmmяdova, Шяfa Abdullayeva, Zяminя Mяmmяdova vя Rяna Иsgяn-dяrova чыxыш ediбlяr. Билдирилиб ki, Аzяrbaycan xalqыnыn tarixinя Qanlы Yanvar faciяsi kimi daxil olmuш 1990-cы il 20 Yanvar hadisяlяrindяn 28 il keчir. Bu faciя insanlыьa qarшы tюrяdilmiш яn aьыr cinayяtlяrdяn biri kimi bяшяr tarixindя qara sяhifя olaraq qalacaqdыr. Sonda 20 Yanvar hadisяlяrinя dair videoчarx nцmayiш etdiriliб. 1999-ъу илдя Азярбайъанда йени йарадылмыш юзцнцидаряетмя органларына - бялядиййяляря илк сечкиляр кечириляндя Теймурхан Шамилов Шяки Бялядиййясиня цзв сечилмиш вя бялядиййя цзвляринин илк иъласында йекдилликля бялядиййянин сядри вязифясиня лайиг эюрцлмцшдцр.

20 Yanvar faciяsinin iyirmi sяkkizinci ildюnцmц ilя яlaqяdar Шяkidя mцxtяlif idman yarышlarы keчirilиб. Qanlы Yanvar hadisяlяrinin ildюnцmц ilя яlaqяdar yanvarыn 17-dя Шяki шяhяr 20 №-li tam orta mяktяbin idman zalыnda Шяki Шяhяr Uшaq-Gяnclяr ИdmanШahmat Mяktяbinin tяшkilatчыlыьы ilя mяktяblilяr arasыnda voleybol turnirinin aчыlыш mяrasimi olmuшdur.

Tяdbirdя яvvяl Azяrbaycan Respublikasыnыn Dюvlяt Himni sяslяndirilmiш vя шяhidlяrimizin ruhu bir dяqiqяlik sцkutla yad edilmiшdir. Tяdbiri Шяki Шяhяr UшaqGяnclяr Иdman-Шahmat Mяktяbinin mяшqчi-mцяllimi Murad Abdurahmanzadя aчmыш, yarышыn яsasnamя

vя keчirilmя qaydalarы barяdя yarыш iшtirakчыlarыna mяlumat vermiшdir. Sonra Шяki Шяhяr Uшaq-Gяnclяr Иdman-Шahmat Mяktяbinin direktoru Hяtяm Vяliyev чыxыш edяrяk rяhbяrlik etdiyi mяktяbin idmanчы шagirdlяrinin hяm rayon, hяm respublika vя hяm dя dцnyamiqyaslы yarышlarda uьurlu чыxышlarыndan sюz aчmыш, яldя olunmuш uьurlardan geniш danышmышdыr. Шяki Шяhяr Tяhsil Шюbяsinin nцmayяndяsi Anar Mяmmяdov чыxыш edяrяk яvvяlcя tяdbir iшtirakчыlarыna Шяki Шяhяr Tяhsil Шюbяsinin mцdiri Sцdabяr Иsmayыlovanыn salamlarыnы чatdыrmыш, Qanlы 20 Yanvar hadisяlяrinin iyirmi sяkkizinci ildюnцmцnя

ilя яlaqяdar Шяkinin цmumtяhsil mяktяblяrindя keчirilяn tяdbirlяrdяn sюz aчmыш, idman yarышlarыnыn яhяmiyyяtini xцsusi qeyd etmiшdir. Sonra tяdbir iшtirakчыlarы yarышыn aчыlыш oyununu maraqla izlяmiшlяr. Йарышлар цч эцн давам етмишдир.

сящ. 7

Шamilov Teymurxan Шюvkяt-Ziya oьlu 1950-ъи dя Шяkidя anadan olмушдур. Орта тящсилини Шякидя алдыгдан сонра, Азярбайъан Политехник Институтунун Механика факцлтясини битириб, 1972-ъи илдя toxuculuq sяnayesinin maшыn vя aparatlarы цzrя mцhяndis-mexanik ихтисасына йийялянмиш вя щямин ил 6-ъы дяряъяли уста кюмякчиси кими Минэячевир Шцшя Лифляр Заводунда ямяк фяалиййятиня башламышдыр. Бир ил щямин заводда ишлядикдян сонра доьма Шякийя гайытмыш вя 1976-ъы илядяк Шяки Сянайе Комбинатынын Кялаьайы сехиндя механик вязифясиня ишя дцзялмишдир. Сонралар Теймурхан Шамилов - 1976-79-

ъу иллярдя Шяки Ипяк Истещсалат Бирлийинин барамаачан истещсал сащясиндя уста кюмякчиси вя автомат дязэащлар цзря бригадир, 1979-81-ъи иллярдя Бакы шящяриндя Бядии Щядиййяляр Фабрикиндя бригадир, 1981-82-ъи иллярдя “Азярхалча” Истещсалат Бирлийиндя мцщяндис, 1982-1984-ъц иллярдя Шякидя Халча сехиндя сех устасы, 198487-ъи иллярдя 2 нюмряли тохуъу сехиндя технолог, 1987-89-ъу иллярдя Texnologiya шюbяsindя bюyцk texnoloq, 1989-91-ъи иллярдя Dяsmal vя kяlaьayы sexlяri цzrя texnoloq, 1991-96-ъы иллярдя Шяki Tikiш Иstehsalat mцяssisяsindя baш mцhяndis вя 1996-99-ъу иллярдя Шяki Тikiш Иstehsalat Мцяssisяsinin direktoru вязифяляриндя чалышмышдыр. Т.Шамилов 1999-ъу илдян 2004-ъц илядяк Шяки Бялядиййясинин сядри олмуш вя 2004-ъц илдян юмрцнцн сонуна гядяр Шяки вя Бакы шящярляриндя мцхтялиф вязифялярдя ишлямишдир. Теймурхан Шювкят-Зийа оьлу щарада ишлямясиндян асылы олмайараг, чалышдыьы бцтцн коллективлярин дярин щюрмятини газанмыш, даим ющдясиня дцшян вязифяни лайигинъя йериня йетирмишдир. Теймурхан мцяллиимин язиз хатиряси ону таныйанларын, онунла бир йердя ишляйянлярин вя еляъя дя бцтцн Шякилилярин йаддашында йашайаъагдыр.

***

Шяки Бялядиййясинин коллективи, Теймурхан Шамиловун вяфатындан кядярляндийини билдирир вя Шяки иътимаиййяти адындан онун аиля цзвляриня, гощумларына вя йахынларына дярин щцзнля баш саьлыьы верир. Аллащ рящмят елясин.

50,9 kilometrlik xцsusi яhяmiyyяtя malik avtomobil yolu yenidяn qurulur Шяki rayonunda xцsusi яhяmiyyяtя malik, uzunluьu 50,9 kilometr olan Чayqaraqoyunlu-Turan-CяyirliQozlubulaq-Sarыca-Qayabaшы-Bolludяrя-Qaratorpaq avtomobil yolunun yenidяn qurulmasы iшlяrinя baшlanыlыb. Bu barяdя AZЯRTAC-a Azяrbaycan Avtomobil Yollarы Dюvlяt Agentliyinin mяtbuat xidmяtindяn bildirilib. Mяlumata яsasяn, sюzцgedяn yolun 21 kilometri respublika яhяmiyyяtli R56 Kяrimli avtomobil yoluna dцшцr. Odur ki, yolun bu hissяsi 2 hяrяkяt zolaqlы olmaqla 3-cц texniki dяrяcяyя uyьun yenidяn qurulacaq. Yolun hяrяkяt hissяsinin eni 7 metr, чiyinlяrin eni 2,5 metr olmaqla, цmumi eni 12 metr tяшkil edяcяk. Baшlanьыcыnы M5 Yevlax-ZaqatalaGцrcцstan ilя dюvlяt sяrhяdi avtomobil yolunun 17-ci kilometrindяn gюtцrяn Kяrimli avtomobil yolu R9 QaramяryяmИsmayыllы-Шяki-Oьuz avtomobil yoluna birlяшmяklя, bюlgяlяri birlяшdirmяk baxыmыndan xцsusi яhяmiyyяtя malikdir. Qeyd olunub ki, ЧayqaraqoyunluTuran-Cяyirli-Qozlubulaq-Sarыca-Qayabaшы-Bolludяrя-Qaratorpaq avtomobil yolunun qalan 29,9 kilometrlik hissяsi isя 2 hяrяkяt zolaqlы olmaqla 4-cц texniki dяrяcяyя uyьun yenidяn qurulur. Burada yolun hяrяkяt hissяsi 7 metr, чiyinlяr 2

metr olmaqla цmumi eni 10 metrdir. Hazыrda layihя чяrчivяsindя yol boyu yararsыz qruntun qazыlaraq чыxarыlmasы, yeni yol yataьыnыn inшasы iшlяri aparыlыr. Daha sonra yol яsasыnыn tikintisi vя asfaltlanma iшlяri gюrцlяcяk. Цmumilikdя isя yolun 300 min kvadratmetrdяn чox hissяsinя 2 qat olmaqla yeni asfalt-beton юrtцk dюшяnяcяk. Bundan baшqa, yol boyu mюvcud olan suюtцrцcц borular yenilяri ilя яvяzlяnяcяk, zяruri yerlяrdя yenilяri inшa edilяcяk. Belя ki, yola mцxtяlif diametrli 290 metr uzunluьunda beton, 450 metr uzunluьunda isя dяmir borularыn quraшdыrыlmasы, mюvcud 2 kюrpцnцn isя яsaslы шяkildя tяmiri planlaшdыrыlыr. Bunun цчцn яraziyя lazыmi sayda qцvvя cяlb olunub. Yenidяnqurma iшlяri yol boyu yaшayan vяtяndaшlarыn xцsusяn payыz-qыш aylarыnda gediш-gяliшlя baьlы yaшadыqlarы чяtinliklяri aradan qaldыracaq, yцk vя sяrniшin daшыnmasыnы asanlaшdыracaq. Hяmчinin respublikanыn iki яsas avtomobil yoluna чыxыш яldя olunmaqla rayonlararasы mяsafя dяfяlяrlя qыsaldыlacaq. Xatыrladaq ki, Шяki rayonunun Чayqaraqoyunlu-Turan-Cяyirli-Qozlubulaq-Sarыca Qayabaшы-Bolludяrя-Qaratorpaq avtomobil yolu 11 min яhalinin yaшadыьы 8 yaшayыш mяntяqяsini birlяшdirir.


ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 8

№ 01 (159), Йанвар 2018

Gяnclяr "Шяki Bяlяdiyyяsi"ни mцkafatlandыrdы Шяki шяhяr Gяnclяr vя Иdman Иdarяsi ilя YAP Шяki Tяшkilatы Gяnclяr Birliyinin birgя tяшkilatчыlыьы ilя Шяkidя 2 fevral Gяnclяr Gцnц mцnasibяtilя tяdbir keчirilib. Tяdbirdя gяnclяrlя yanaшы, шяhяr ictimaiyyяtinin nцmayяndяlяri, Шяkidя yerlяшяn hяrbi hissяlяrin яsgяr vя zabitlяri, media nцmayяndяlяri iшtirak ediblяr. Tяdbirdя чыxыш edяn Шяki шяhяr Gяnclяr vя

vя qorunmasы цчцn Vяtяnя layiqli vяtяndaш olmaьы arzulayыb. Sonra mцxtяlif nominasiyalar цzrя qaliblяr mцkafatlandыrdы. "Илин Тялябя Эянъляр Тяшкилаты" номинасийасы цзря

Vцqar Иskяndяrov вя Фаиг Мяммядзадя Иdman idarяsinin rяisi Vцqar Иskяndяrov gяnclяrя gюstяrilяn dюvlяt qayьыsыndan, rayon gяnclяrinin ictimai-siyasi hяyatdakы rolundan, mцxtяlif sahяlяrdя яldя etdiklяri uьurlardan danышыb. Tяdbirdя чыxыш edяn Шяki Шяhяr Иcra hakimiyyяti baшчыsыnыn mцavini - ictimai-siyasi vя humanitar mяsяlяlяr шюbяsinin mцdiri Zяrinя Cavadova gяnclяri 2 fevral Gяnclяr Gцnц mцnasibяtilя tяbrik edib, xoш vя sяmimi arzularыnы чatdыrыb. O, Gяnclяr Gцnцnцn tяsis olunmasыnыn Цmummilli Lider Heydяr Яliyevin adы ilя baьlы olduьunu qeyd edяrяk Ulu Юndяrin ikinci dяfя hakimiyyяtя qayыdышыndan sonra Azяrbaycanda dюvlяt gяnclяr siyasяtinin яsasыnыn qoyulduьunu, gяnclяr siyasяtinin bu gцn юlkя Prezidenti cяnab Иlham Яliyev tяrяfindяn uьurla davam etdirildiyini bildirib. Bu gцn шяkili gяnclяrin rayonun ictimai-siyasi, iqtisadi vя mяdяni hяyatыnda fяal iшtirak etdiklяrini diqqяtя чatdыraraq bu sahяdя шяhяr gяnclяr vя idman idarяsinin xцsusi rolunun olduьunu vurьulayыb. YAP Шяki Tяшkilatы Gяnclяr Birliyinin sяdri, Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti baшчыsы aparatыnыn шюbя mцdiri Daшqыn Mikayыlov gяnclяri яlamяtdar gцn mцnasibяtilя tяbrik edib, onlara Azяrbaycan dюvlяtчiliyinin inkiшafы

Zяrinя Cavadova,

Шяhяr Иcra hakimiyyяti baшчыsыnыn mцavini, ictimai-siyasi vя humanitar mяsяlяlяr шюbяsinin mцdiri

Шяки Дювлят Реэионал коллеъиня, "Илин эянъи" номинасийасы цзря Тящсил Назирлийинин "Мцяллим сизсиниз" Ы грант лайищясинин галиби Сеймур Кяримова, "Илин ГЩТ-си" номинасийасы цзря Шяки Реэионал Дебат Мяркязи Айсел Садыглыйа вя "Торт" мцсабигясинин галиби Шяки Тибб Коллеъиня дипломлар вя щядиййяляр тягдим едилди. Mцkafat alanlar arasыnda эянълярин

Айсел Садыглы, Vцqar Иskяndяrov, Елхан Абдуллайев, Murad Nяbibяyov досту кими Шяки Тящсил Шюбясинин мцдир мцавини Елхан Абдуллайев вя gяnclяrin fяaliyyяtini дюври мятбуатдя вахташыы ишыгландырдыьы цчцн "Шяki Bяlяdiyyяsi" qяzetinin baш redaktoru Murad Nяbibяyov da var иди. Тядбир мараглы консерт пограмы вя эянслярин ифасында кичикщяъмли сящняъиклярин нцмайиши иля давам етмишдир.

Шяки Тибб Коллеъинин мцкафата лайиг эюрцлян торту


№ 01 (159), Йанвар 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

Qяdim Шяki qышда dа turistlяri юzцnя cяlb edir

Tяranя Abdullayeva, "Yuxarы Baш" Dюvlяt TarixMemarlыq Qoruьunun директору Azяrbaycanыn qяdim mяdяniyyяt mяrkяzlяrindяn olan Шяki bu gцn hяm dя, regionun яn юnяmli turizm mяrkяzi kimi tanыnmaqdadыr. Шяki xanlarыnыn sarayы, Kiш kяndindяki qяdim alban mяbяdi, Aшaьы vя Yuxarы karvansaralar, digяr tarixi-memarlыq abidяlяri yerli vя xarici turistlяr цчцn cяlbedici mяkanlar hesab olunur. Иlin bцtцn fяsillяrindя Шяkiyя gяlяn turistlяrin яn чox цz tutduqlarы tarixi mяkanlardan biri dя "Yuxarы Baш" Dюvlяt Tarix-Memarlыq Qoruьunun яrazisidir. Qoruьun direktoru Tяranя Abdullayevanыn mяlumatыna gюrя, 2017-ci ildя Шяkiyя gяlяn 150 minяdяk turistin tяxminяn yarыsы qoruьun яrazisindя olub. Яrazidя yerlяшяn vя

Azяrbaycan memarlыьыnыn nadir incilяrindяn hesab olunan Шяki xanlarыnыn sarayы, hяmчinin V-VЫ яsrlяrя aid Dairяvi Mяbяd, xalq tяtbiqi sяnяti vя tarix-diyarшцnaslыq muzeylяri, rяsm qalereyasы, "Sяnяtkarlar evi" hяr zaman turistlяrin diqqяtini юzцnя cяlb edir. Yeni ilin ilk gцnlяrindя Шяkiyя gяlяn xarici turistlяrin iчяrisindя Rusiyadan, hяmчinin MDB юlkяlяrindяn gяlяnlяr цstцnlцk tяшkil edib. Rusiyanыn Bryansk vilayяtindяn olan Sergey Шemelinin ilk dяfяdir Yeni ili dostlarы vя ailяlяri ilя birlikdя Azяrbaycanda qarшыlayыb. Rusiyalы turist AZЯRTACыn bюlgя mцxbirinя mцsahibяsindя deyib: "Чox gюzяl юlkяniz var. Dostlarыmыzdan birinin valideyni hяrbчi olduьu, Bakыda xidmяt etdiyi цчцn o, bu шяhяrdя anadan olub. Mяhz dostumuzun tяklifi ilя Yeni ili Azяrbaycanda qarшыlamaьы qяrara aldыq. Яvvяlcя Bakыnыn gюrmяli yerlяrini gяzdik, Ичяriшяhяrdя olduq. Yeni il gecяsi doyunca яylяndik. Paytaxt sakinlяri чox mehriban, gцlяrцz, qonaqpяrvяrdirlяr. Яn яsasы, юlkяnizdя юzцmцzц tam tяhlцkяsiz hiss edirik". Regionlarla tanышlыьa Шяkidяn baшladыqlarыnы diqqяtя чatdыran rusiyalы qonaq Xan sarayыnыn onlarda чox bюyцk tяяssцrat yaratdыьыnы vurьulayыb. "Яcdadlarыmыzыn da dediyi kimi, keчmiшinя, tarixinя bяlяd olmayan xalqыn gяlяcяyi yoxdur. Bu abidя xalqыnыzыn чox qяdim tarixя, zяngin mяdяniyyяtя malik olduьunu bir daha sцbut edir. Belя sяnяt яsяrlяrini qorumaq olduqca vacibdir",- deyя Qonaq sюylяyib. Rusiyalы turistlяr Шяkidяn sonra Qяbяlяyя, "Tufandaь" Qыш-Yay Turizm Иstirahяt Kompleksinя getmяyi planlaшdыrыбlar.

сящ. 9

ТЯБРИК ЕДИРИК! Йанварын 30-да Шяki Bяlяdiyyяsinin sяdri Elшad Иbadovun 50 йашы тамам олмушдур.

Elшad Sirac oьlu Иbadov 1968-ci il yanvarыn 30-da Шяki шяhяrindя anadan olub. Шяki шяhяr 11 saylы orta mяktяbi bitirdikdяn sonra Azяrbaycan Memarlыq vя Иnшaat Universitetindя ali tяhsil alыb. 1993-cц ildя Bakы шяhяrindя "Elevator dяyirmanmaш" zavodunda sex rяisi kimi яmяk fяaliyyяtinя baшlayыb. 1997-2001-ci illяrdя Bakы "Kvars" MMC-nin rяisi vяzifяsindя iшlяdikdяn sonra doьma Шяkiyя qayыdыb vя 2015ci ilяdяk Шяki "Diabuz" MMC-dя direktor mцavini, Шяki 15 saylы Yol Иstismar Иdarяsindя yol ustasы, M.F.Axundov adыna mяdяniyyяt vя istirahяt parkыnыn direktoru vяzifяlяrindя чalышыb.

50

E.Иbadov Azяrbaycan Respublikasыnda 2014-cц il dekabrыn 17-dя keчirilяn bяlяdiyyя seчkilяrindя Шяki bяlяdiyяsinя цzv seчilib vя 2015-ci ilin yanvarыnda bяlяdiyyя цzvlяrinin цmumi yыьыncaьыnda Шяki Bяlяdiyyяsinin sяdri vяzifяsinя seчilib. Йанварын 30-да Шяки Бялядиййясинин коллективи щюрмятли сядрини ширниййат столу иля тябрик етди. Шяki Bяlяdiyyяsinin kollektivi Elшad mцяllimi yarыm яsrlik yubileyi mцnasibяti ilя tяbrik edir, ona mюhkяm can saьlыьы, ailя sяadяti vя gяlяcяk iшlяrindя daim uьurlar arzulayыr.

Юtяn il Kiш аlban mяbяdinя dцnyanыn 64 юlkяsindяn turist gяlib Kiш kяndindяki qяdim alban mяbяdi ilin bцtцn fяsiлlяrindя Шяkiyя gяlяn yerli vя xarici turistlяrin, hяmчinin qonaqlarыn, beynяlxalq tяdbir iшtirakчыlarыnыn яn чox цz tuтduqlarы, ziyarяt etdiklяri tarixi mяkanlardan biridir. Иl яrzindя Kiш mяbяdinя dцnyanыn 64 юlkяsindяn turist gяlib. Bu barяdя AZЯRTACыn bюlgя mцxbirinя Kiш TarixMemarlыq Qoruьunun direktoru Иlhamя Hцseynova mяlumat

verib.

Xatыrladaq ki, Ы яsrdя Qafqaz Albaniyasыnda geniш yayыlan Ay mяbяdinin юzцlц цzяrindя qurulan Kiш alban mяbяdi bцtцn Qafqazda tяqribяn iki min il bundan яvvяl xristianlыьыn yayыldыьыnы rяmzlяшdirяn mяшhur tarixi abidяdir. Яhяng daшыndan tikilяn bu abidя erkяn orta яsrlяrdя yaranan ilkgцnbяzli, zal tipli mяbяddir. 2001-ci ilin mayыnda abidяdя Azяrbaycan-Norveч birgя "Kiш" layihяsi цzrя bяrpa iшlяrinя baшlanыlыb vя 2003-cц ilin sentyabrыnda mяbяdin aчыlышы olub. Layihя mяшhur nor-

veчli sяyyah, etnoqraf vя alim Tur Heyerdalыn dяstяyi ilя hяyata keчirilib. Alimin xatirяsini яbяdilяшdirmяk цчцn mяbяdin qarшыsыnda onun bцstц dя qoyulub. Kiш mяbяdi Azяrbaycan Respublikasы Nazirlяr Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli qяrarы ilя dцnya яhяmiyyяtli abidяlяr siyahыsыna daxil edilib vя tarix-memarlыq abidяsi kimi dюvlяt tяrяfindяn qorunur. Mяbяdin yerlяшdiyi яrazidя 2003cц ildя Kiш Tarixi-Memarlыq Qoruq-Muzeyi yaradыlыb. 2009cu ildя isя muzeyя ayrыca qoruq statusu verilib.


ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 10

№ 01 (159), Йанвар 2018

Daьlar qoynunda keчяn Йанварын 23-дя Шяки иътимаиййяти сайылыб-сечилян зийалылырындан бирини итирди... Щямин эцн бцтцн шякилилярин севимлиси, Азярбайъан поезийасында юзцнямяхсус дяст-хятти олан шаир-йазычы, эянъ няслин йетишмясиндя вя пцхтяляшмясиндя вар гцввяси иля чалышан филолог-мцяллим ШАЩИД МЯММЯДКЯРИМОВ щагг дцнйасына говушду. Шащид мцяллимин язиз хатирясини filologiya цzrя fяlsяfя doktoru Kamil Adышirinovun "Шahid Mяmmяdkяrimov yaradыcыlыьы" yazыsыnы дяръ етмякля йад едирик. XX яsr Шяki яdяbi mцhitinin layiqli tяmsilчilяrindяn biri Шahid Mяmmяdkяrimov olmuшdur. 1960-cы ildяn o, "Шяki fяhlяsi" qяzetinin redaksiyasыnыn nяzdindя fяaliyyяt gюstяrяn "Sяbuhi" яdяbi mяclisinin sыralarыna daxil olmuш, ilk шeirlяri hяmin illяrdяn qяzetin sяhifяlяrindя dяrc olunmuшdur. Яsяrlяrini "Mяmmяdkяrimov" imzasы ilя yazмышдыr. Шahid Mяmmяdiyyя oьlu Mяmmяdkяrimov 1939cu ildя Шяki шяhяrindя anadan olmuшdur. Atasы Mяmmяdiyyя Mяmmяdkяrimov 1941-ci ildя Bюyцk Vяtяn mцharibяsindя hяlak olmuш, balaca - iki yaшlы Шahid anasыnыn vя ana nяnяsinin himayяsindя bюyцmцшdцr. Yeddinci sinfяdяk Шяki шяhяr 12 saylы orta oьlan mяktяbindя (hяmin dюvrdя oьlan vя qыz mяktяblяri ayrы olmuшdur - K.A) oxuyan Шahid sonra oьlan vя qыz mяktяblяri birlяшdirildiyi цчцn tяhsilini 11 saylы orta mяktяbdя davam etdirmiшdir. 1958-ci ildя orta tяhsilini baшa vuraraq Шяki 6 saylы чюrяkxanada яmяk fяaliyyяtinя baшlamышdыr. Daim tяhsil almaq arzusu ilя yaшayan gяnc шair 1964-67-ci illяrdя Шяki Иpяkчilik Texnikumunun "Parчalarыn boyanmasы vя pardaxlanmasы" fakцltяsindя qiyabi yolla tяhsil alaraq "Texnik-texnoloq" ixtisasыna yiyяlяnmiшdir. Sonralar яmяk fяaliyyяtini Шяki Birlяшmiш Hяrbi Komissarlыьыnda, "Nuxa fяhlяsi" qяzetinin redaksiyasыnda, Шяki Иpяk Иstehsalы Birliyinin 2 saylы baramaaчan fabrikindя davam etdirmiшdir. Шair 19731980-ci illяrdя Azяrbaycan Dюvlяt Universitetinin (indikiBakы Dюvlяt Universiteti) filologiya fakцltяsindя qiyabi yolla ali tяhsil almышdыr. Universitet mцhiti, xцsusilя poeziya dahisi Bяxtiyar Vahabzadяdяn tяhsil almaq шairin яdяbiyyata- poeziyaya vurьunluьunda bюyцk rol oynamышdыr. Ali tяhsilini baшa vuran gяnc mцяllim чoxdan arzuladыьы mцяllimlik fяaliyyяtinя 1980-ci ildя Шяki 44 saylы Texniki Peшя Mяktяbindя baшlamыш, 1991-ci ildяn tяqaцdя чыxanadяk orta tяhsil aldыьы Шяki шяhяr 11 saylы orta mяktяbdя Azяrbaycan dili vя яdяbiyyat mцяllimi iшlяmiшdir. Poeziyaya vurьunluq vя шeir korifeylяrini sevя-sevя tяdris etmяk Ш.Mяmmяdkяrimovun bяdii istedadыnы daha da formalaшdыrmыш, yaradыcыlыьыna yцksяk tяkan vermiшdir. Шairin ilk mяtbu шeiri "Araz kяnarыnda" adlanыr ki, bu яsяr ilk dяfя "Nuxa fяhlяsi"qяzetinin 25 aprel 1960-cы il tarixli sayыnda dяrc olunmuшdur. Sonralar Azяrbaycan Yazычыlar Birliyinin Шяki filialыnыn цzvц olan шairin яsяr-

lяri mяrkяzi vя yerli mяtbuat orqanlarы olan "Яdяbiyyat", "Zaman", "Elitar-press", "Elimiz-gцnцmцz","Шяki fяhlяsi", "Шяki", "Шяki tяhsili", "RegionШяki", "Шяki bяlяdiyyяsi" kimi dюvri nяшrlяrdя dяrc edilmiшdir. Шairin яsяrlяri hяmчinin "Ulduz" vя Tцrkiyяdя nяшr olunan "Kumru" jurnallarыnda, tцrk шairi Ahmet Kaytanчыnыn "Azяrbaycanыn gюz yaшlarы" kitabыnda, "Avrasiya шairlяri antologiyasы"nda, Azяrbaycan Yazычыlar Birliyinin Шяki filialыnыn "Sюz..., sюz..., sюz..." vя AMEA-nыn Folklor Иnstitutu tяrяfindяn hazыrlanan "Bяnюvшя чяlяngi" almanaxlarыnda da nяшr edilmiшdir. Шahid Mяmmяdkяrimov hяmчinin Шяki teatrы ilя dя baьlы sяnяtkar olmuшdur. O, 1960-cы illяrdя Шяki Xalq Teatrы truppasыnыn цzvц olmuш, Цzeyir Hacыbяyovun "Arшыn mal alan" яsяrindя Hяsяnqulu bяy, "Beш manatlыq gяlin" operettasыnda Nadir, Bяxtiyar Vahabzadяnin "Vicdan" pyesindя Яlyяsя vя s. obrazlarы sяhnяdя canlandыrmышdыr. 2006-cы ildя шairin "Mяhяbbяtlяr arasыnda", 2013-cц ildя isя "Tanrы pычыltыlarы" adlы kitablarы nяшr olunaraq oxucularыn istifadяsinя verilmiшdir.

min bar yetirdi, Hяm alma, hяm цzцm, hяm nar oldu tяr. Loьmantяk saьaltdы чarяsiz dяrdi, Qяlblяri oxшayan bahar oldu tяr . Ш.Mяmmяdkяrimov шeirin son bяndindя bяdii manevr edяrяk "tяr"sюzцnя didaktik mяna verir. Иnsanы, xцsusilя, gяnc nяsli яmяksevяr gюrmяk istяyяn шair onlarыn alnыnda pis яmяllяrin nяticяsi kimi xяcalяt tяrini gюrmяk istяmir:

kяrimovun "Yamaq" adlы шeirindя dя diqqяtчяkicidir. Шeir bir nюv avtobioqrafik sяciyyя daшыsa da, bяdii qayя baxыmыndan zamanыn acыnacaqlarы ilя oxucunu tanыш etmяk mяqsяdi daшыyыr. Шeirin ikinci bяndinin sonuncu iki misrasыnda da kяdяrlя sevinc цz-цzя dayanыb: Yamaq bюyцklяrя kяskin kяdяr, qяm, Uшaq dцnyasыnыn sevinci idi. Misralarыn mяna yцkц

Yaradыcыlыьы: Ш.Mяmmяdkяrimovun яdяbiyyat yolu saf, tяmiz, mяntiqli, bяdii-fяlsяfi dцшцncяlяr yoludur. Mяlumdur ki, bяdii цslubda fяrdilik шairin kimliyini ortaya qoyan яsas meyardыr. Яdяbiyyat bir gцlцstanы xatыrlatsa da, buradakы hяr gцlцn юz яtri, юz rayihяsi var. XX яsr Шяki яdяbi mцhitinin aparыcы parlaq simalarыndan olan, istedadlы шair Vaqif Aslan чox doьru olaraq yazыr: "Шahid Mяmmяdkяrimovun яn цmdя cяhяti yaradыcыlыьыndakы цslubi юzяlliklяrdir. Adi danышыq tяrzinin шirinliyini poetik шяkildя canlandыrmaq, яdяbi dilimizin qanunlarыna riayяt etmяk шяrti ilя Шяki шivяsinin dadыnы-duzunu saxlamaq... Bцtцn bunlar poetik ovqatы daha da cilalandыrыr". Ш.Мяmmяdkяrimovun mюvzu qalareyasы olduqca zяngindir. Tяbiяt, mяhяbbяt, vяtяnpяrvяrlik, яxlaqi-didaktik, яmяksevяrlik vя. s. motivlяr onun poeziyasыnыn canыnы tяшkil edir. Яmяyin шan-шюhrяt, xoшbяxtliyin tяmяli olmasы hamыya mяlumdur. Иnsanыn tяrlяmяsi adi fizioloji haldыr. "Tяr", "tяrlяmяk" anlayышlarы mцxtяlif baxыmdan mяnalandыrыla bilяr. Ш.Mяmmяdkяrimovun "tяr" sюzцnя mцnasibяti isя tamamilя poetikdir. Шair "Tяr" adlы шeirindя mцdriklik nцmayiш etdirяrяk "Иnsan xюшbяxtliyя yalnыz alыn tяri tюkmяklя qovuшa bilяr" qяnaяtini tяsdiqlяmiшdir: Baьban aьac яkdi gюzlяri gцldц, Neчя calaq vurdu tumurcuqlardan. Suyun яvяzinя tяr tюkцlцrdц, Torpaьы чevirib яkdiyi zaman. Aylar юtцb keчdi

ШАЩИД МЯММЯДКЯРИМОВ Hяr an muncuq-muncuq axыb gяlяydi, Яmяyin qяdrini bilяndяn bяri. Deyirяm heч zaman gюrцnmяyяydi, Tяki alnыmыzda xяcalяt tяri. "Dцшцnцrяm" adlы шeirindя шair tяbiяt detalы olan "bulud" anlayышыna fяlsяfi aspektdяn yanaшaraq xeyirlя-шяr kontekstindя qцvvяtli tяzad yaradыr. Buludun yaьышa чevrilяrяk susuzluьa чarя olmasы шairi sevindirirsя, onun ildыrыm olub чaxaraq haralarыsa yandыrmasы qяm-qцssя, kяdяr yaradыr. Шair yazыr: Gюy цzцndя gюrцnяndя, Bircя topa qara bulud, Dцшцnцrяm hardan gяlir? Иndi gedir hara bulud? Bяlkя, susuz bir sяhraya цz чevirib, Olacaqdыr чara bulud. Bяlkя... bяlkя gurlayacaq bir dяrяdя, Иldыrыmlar чaxacaqdыr. Simшяk olub bu dяrяyя, O dяrяyя axacaqdыr. Nя bilяsяn haralarы yandыracaq, Haralarы yaxacaqdыr?.. Yoxsul, acыnacaqlы hяyata шair baxышы vя bu baxышdakы fяlsяfi ovqat Ш.Mяmmяd-

o qяdяr anlaшыqlыdыr ki, oxucu dяrin dцшцncяyя dalmadan шairin nя demяk istяdiyini anlayыr. Bu bяdii nцmunяdя hяmчinin шairin vяtяnsevяrlik duyьularы da diqqяtчяkicidir. Яsяrin sonuncu iki bяndindя Ш.Mяmmяdkяrimovun яn mцqяddяs arzusu vяtяnini yamaqlы gюrmяmяkdir: Hяr an dцшцnцrяm, deyirяm ki, kaш, Nяnяmin vurduьu yamaq duraydы. Ondan bяtяrinя dюzяrdim, qardaш, Vяtяnimя yamaq vurulmayaydы . Ш.Мяmmяdkяrimovun vяtяnpяrvяr poeziyasыnda dil mяsяlяlяri, ona sevgi vя baьlыlыq, zaman vя insan, vяtяndaш adlanan шяxslяrin vяtяnя mцnasibяti, xцsusilя XX яsrin 90-cы illяrinin яvvяllяrindя юlkяdя baш alыb gedяn xaos шairin mцшahidяlяrindяn kяnarda qalmamыш mцxtяlif mяzmunlu bяdii nцmunяyя шevrilяrяk yaradыcыlыq fondunu bяzяmiшdir. Dilim mяnim" шeirindя шair doьma ana dilini qыlыncdan kяsяrli sюzц, tarixlяrdя izi, el iчindя mцdrikliyi, юzц sanaraq fяxrlя yazыr: Dilim mяnim Tarixlяrdя izim mяnim.

Laylalarda шяkяr-шirin, El iчindя mцdrikliyim. Dцшmяnlяrin qarшыsыnda, Kяsяn qыlыnc sюzцm mяnim. Dilim mяnim Hяm keчmiшim, hяm sabahыm, hяm bu gцnцm. Qыsa desяk, юzцm mяnim . "Hara aparыr zaman" шeiri шair qяlbinin kяdяrini юlчяn bir tяrяzi kimi oxucunun diqqяtini cяlb edir: Bir gцnцn iчindя, Dura bilmirяm bir юlчцdя, bir biчimdя. Hяyat чalxalanыr iчimdя. Gah tяndir kimi Yandыrыb yaxыr mяni, Gah da titrяyirяm soyuqdan... Vяtяn satan, kяfяn satan, Halalы harama qatan... Яyrisini, dцzцnц satan, Doьru, yalan sюzцnц satan Heч nяyi olmayanda Иstяsяn юzцnц satan, Belяcя чirkaba batan, Bяdbяxt insan. Yapыш pulun yaxasыndan, Sяni hara aparыr zaman?!. Ш.Mяmmяdkяrimov milli kюkя baьlы, folklor vя etnoqrafik mяdяniyyяtimizi gюzяl bilяn bir шairdir. O, uzun illяr gяncliyi tяrbiyя edяn bir mцяllim olaraq millяtin gяlяcяk tяmsilчilяrini aьыllы, milli adяtяnяnяlяri gюzяl bilяn bir qцvvя kimi gюrmяk istяmiш, ustad bir mцяllim kimi dяrslяrini hяmiшя bu xцsusiyyяtlяr цzяrindя qurmuшdur. Bildiyimiz kimi, hюrцklяr milli qыzlarыmыza malik яsas xцsusiyyяtlяrdяndir. Яbяs deyildir ki, mюhtяшяm sяnяt abidяmiz olan "Kitabi- Dяdя Qorqud" dastanlarыnda qadыnlarыmыz юyцlяrkяn "Yeriyяndя ayaьыna dolaшan qara saчlыm" mцraciяtlяri iшlяdilmiшdir. Lakin imperiya яsarяtindя yaшadыьыmыz illяrdя mцasirlik яlamяti kimi qadыnlarыmыzыn saчlarыnыn kяsilmяsinя start verilmiш, bu mяnfi tяzahirя qarшы mцnasibяt bir sыra milli dцшцncяli шairlяrimizin yaradыcыlыьыnda bildirilmiшdir. XX яsr Шяki яdяbi mцhitindя hюrцklяr mюvzusunda шeirlяr Yusif Шцkцrlцnцn vя Muxtar Qiyasinin yaradыcыlыьыnda da vardыr. Lakin mюvzu eyni olsa da, hяr bir шairin obyektя yanaшma tяrzi baшqadыr. Ш.Mяmmяkяrimovun "Hюrцklяr" шeiri 1961-ci ildя yazыlmышdыr. Шeir o dюvrdя "Sяbuhi" яdяbi mяclisindя oxunmuш, lakin nяdяnsя, шairin milli mюvqeyi mяclis цzvlяri tяrяfindяn dяstяklяnmяdiyi цчцn чap edilmяmiшdir. Bakыda yaшamasыna baxmayaraq Шяki яdяbi mцhitini daim izlяyяn dahi шair Bяxtiyar Vahabzadя mяclis цzvlяri ilя Шяkidя gюrцшяrkяn "Hюrцklяr" шeirini dinlяdikdяn sonra шeirin dяrcini tюvsiyя etmiш, шeir "Nuxa fяhlяsi" qяzetinin sяhifяlяrindя dяrc edilmiшdir. Шeirin mяzmun vя forma gюzяlliyini яsas tutaraq bцsbцtцn oxucularыn diqqяtinя чatdыrыrыq: (Арды 11-ъи сящифядя)


№ 01 (159), Йанвар 2018

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 11

mцяllim, шair юmrц (Яввяли 10-ъу сящифядя) Gюrцnmцr qыzlarыn gяrdяnlяrindя, Gюrяn necя olub qara hюrцklяr? Razыyam topuьa чatыb hяr sяhяr, Mяni oddan-oda sala hюrцklяr. Qыzlar sяhяr xыrda hюrdцyц anda, Gяlindя baш-baшa qoшa duranda, Meh яsib sinяmя hяrdяn vuranda, Mяni ilan kimi чala hюrцklяr. Anamыn, nяnяmin baьы, baharы, Bizя bяxш etdiyi bir yadigarы, Qыzlar tяrk eylяdi, yoxsa qыzlarы, Tяrk edib qaчыrdы hara hюrцklяr? Sюzцmц almышam min bir kюnцldяn, Qыzlar incisя dя deyяcяyяm mяn, Ayrы dolanmayыb obadan,eldяn, Hяlя milyon illяr qala hюrцklяr Шahidяm, hяr arzum aчsыn gцl-чiчяk, Bilirяm qыш gedib bahar gяlяcяk, Nigarыn, Hяcяrin hюrцklяritяk, Яsri kяmяndinя sala hюrцklяr . Шяr insana mяxsus eybяcяr mяnяvi-яxlaqi keyfiyyяtdir. Ш.Mяmmяdkяrimov gяncliyi hяr zaman bu xцsusiyyяtdяn kяnar olmaьa чaьыraraq, "Шяr" adlы шeirindя юzцnцn folklor gюrцшlяrini dя oxucusu ilя bюlцшцr. El sюzц olan "Иki adamыn arasыndan keчяn шяrя dцшяr" deyiminin poetik ilmяsini aшaьыdakы kimi vurur: Adlarыnы bilmяdiyi Иki adam arasыndan Heч bir zaman Keчmяz idi nяnяm mяnim Шяrя dцшяr. Hяr addыmda onun ilя шяr gюrцшяr. Ox ay nяnя Qurban olum adяtinя. Шahid Mяmmяdkяrimovun mяhяbbяt dцnyasы da sirli-soraqlыdыr. Шairin bu mюvzuda чoxlu шeirlяri vardыr. Hansы janrda yazыlmasыna baxmayaraq bu яsяrlяrin hяr birindя mяzmun rяngarяngliyi vя forma gюzяlliyi var. Шairin tяbiяtя vя insana sevgisi tцkяnmяz olduьundan bu цnvanlы шeirlяr onun bяdii fondunda чoxluq tяшkil edir. Bu silsilяyя "Ayrыlmayaq", "Mяnim sevincim", "Цrяyimcяsяn", "Qara rяng", "Silяndя sяn", "Olum", "O sяnsяn, sяn юzцnsяn", "Neylяyim", "Sevmяyя nя var ki", "Dяmli, qяmli, nяmli gюz", "Sяpяlяnibdir", "Yar", "Tяlяs, tяlяs", "Qalыb", "Иstяyir", "Edяcяksяn", "Sяni gюzlяyirяm mяn", "Mяni dяli etmisяn", "Mяnim mяhяbbяtim, ilk mяhяbbяtim", "Toxunma qяlbimя", "Qяlbimdя gizlяnmisяn" vя s. шeirlяri daxildir.

Ш.Mяmmяdkяrimovun poeziyasыnda poema janrыna da mцraciяt edilmiш, шairin istedadlы qяlяmindяn "Яrizяnin cavabы" vя "Axшam dцшцncяlяri" adlы poemalar da чыxmышdыr. Birinci poema dahi dramaturq M.F. Azxundzadяnin hяyatыna, ikinci яsяr isя Bюyцk Vяtяn mцharibяsi illяrindя arxa cяbhяdя yaшayan insanlarыn gцzяranыna hяsr olunmuшdur. Hяr iki яsяr lirik-epik sяciyyя daшыyыr. Ш.Мяmmяdkяrimovun bяdii fondunda balaca uшaqlarыn da юz payы vardыr. Uzun illяr uшaqlarla iшlяyяn шair gяnc nяslin tяlim-tяrbiyяsinя dair dя bir sыra uшaq яsяrlяri yazmышdыr. Onun "Ayselin sюhbяti", "Lalяnin cavabы", "Beшikdяki kюrpяlяr", "Qablarыn шikayяti", "Tяrif deyяnimiz var" vя s. шeirlяrindя uшaq dцnyasыnыn sirli-soraqlы tяrяflяri verilmiшdir. Ш.Mяmmяdkяrimovun yaradыcыlыq laboratoriyasы tяkcя lirik vя lirik-epik sяpgili яsяrlяrlя mяhdudlaшmamыш o, bir яdяbiyyat mцtяxяssisi kimi hяyatы mцшahidяlяrini epik vя dramatik nюvцn mцvafiq janrlarыnda da aparmышdыr. Yazычы hяlя 60-cы illяrdя "Sяbuhi" яdяbi mяclisinin sыralarыnda bюyцk sяnяt yolu keчяrkяn чaьdaшlarы kimi qяlяmini kiчik hяcmli hekayяlяr vя dram janrы sahяsindя dя sыnamышdыr. Aчыьыnы desяk, onun sцjeti yыьcam, dili шirin, zяngin vя sadя, mюvzuca mцasir olan hekayяlяrinя nisbяtяn dram nцmunяlяri zяif tяsir baьышlayыr. Bu yazычыnыn qяlяminin heч dя kяsяrinin aшaьы olmasы ilя юlчцlmяyib, dюvrцn tяlяblяrindяn irяli gяlяn bir mяsяlяdir. Belя ki, yazычы bir mцяllim kimi яsas mяqsяdlяrini gяnc nяslin tяrbiyяsi цzяrindя цmumilяшdirdiyindяn чap imkanlarыnы nяzяrя alaraq mцasirlяri kimi yaradыcыlыьыnda hяmiшя kiчik hяcmli, dolьun ideyalы яsяrlяrя цstцnlцk vermiшdir. Ш.Mяmmяdkяrimovun epik fondunda mцhafizя olunan "Arxadan gяlяn sяs", "Eynяk яhvalatы", "Tяsadцfi ortaq", "Burda insan yaшayыr" vя.s kimi hekayяlяrindя janrыn tяlяblяri qorunmaqla hяyata olan obyektiv baxыш, realist яksetdirmя diqqяtчяkicidir. Yazычыnыn "Arxadan gяlяn sяs" adlы hekayяsindя ideya daha qцvvяtlidir. Mцяllif Gцlgяz adlы bir qыzыn aьыr zяhmяtdяn-tцtцn sahяsindяn evя qayыtmasы fonunda cяmiyyяtin mцxtяlif tяrяflяrinя sяyahяt etmiшdir. O, qяhrяmanыnыn yol яhvalatыnы onun dцшцncяlяr boxчasыndan aчыb ortaya qoyaraq sovet cяmiyyяtindя olan чatышmazlыqlarы aчыb gюstяrmяk istяmiшdi. Gцlgяzin dцшцncяlяri arxadan gяlяn, ancaq gюrцnmяz olan sяs sahibi ilя baьlыdыr. Yazычы sahibsiz sяs fonunda oxucuya hяzin mяhяbbяt notlarы da чalыr. Qяhrяmanыnыn keчmiшi, sevgilisi Murad, onun iшsizlik ucbatыndan kяndin digяr cavanlarы kimi yad юlkяyя - Rusiyaya getmяsi, bяlkя yad tяsirlяr altыnda vяtяnя qayыtmaq istяmяmяsi dя Gцlgяzin xяyallarы vasitяsilя oxucuya чatdыrыlыr. Яslindя bu mяnzяrя Шahid Mяmmяdkяrimovun XX яsrin 90-cы illяrinin яvvяllяrindя цzlяшdiyimiz aьыr iqtisadi gцzяranыn bяdii tяsviri idi. Yazычыnыn tяsvirlяri цrяk aьrыdыcыdыr: "...Murad hяrbi xid-

mяtdяn qayыtdы. Ancaq necя deyяrlяr, Murad pul tapmыrdы ki, el adяtincя toy elяsin. Yaxыnlarы da kюmяk edя bilmirdilяr. Zaman elя gяtirmiшdi ki, bir loxma yavan чюrяk birtяhяr яldя edilirdi. Odur ki, Murad qoшuldu kяnd cavanlarыna, yollandы Rusiyaya ki, toy pulu яldя etsin..". Hekayяdя yazычы digяr ictimai kяm-kяsirlяri dя hekayяnin sцjetindя яritmяyi bacarmышdыr. Yuxarыda sюzцgedяn illяrdя tez-tez tяsadцf edilяn enerji qыtlыьы da oxucunun diqqяtindяn yayыnmыr: "...Kяndin iшыqlarы yanmыrdы. Amma pяncяrяlяrdяn lampa vя шam iшыqlarыnыn solьun parыltыsы gюrцnцrdц..". Gцlgяzi yolboyu mцшay-

vermiшdi. "Eynяk яhvalatы" hekayяsindя yazычы adыnы gizlяtdiyi mцdir surяti ilя zяmanяsinin rцшvяtxor idarя rяhbяrlяrinin, tяlxяk Nadir surяti ilя isя yaltaq insanlarыn obrazыnы yaratmышdыr. Ш.Mяmmяdkяrimov eynяk яhvalatы ilя mяqsяdini aчыqlayaraq bяdii dцyцmцnц Nadirin mцdirя dediyi: "- Nя danышыrsan, ay mцdir, dцz otuz ildir burada iшlяyirяm. Neчяneчя mцdir цzц gюrmцшяm. Bяyяm indiyя kimi юyrяnmяmiшяm ki, mцdirя verilяn eynяk geri alыnmaz?!. Eynяk sizindir!" - sюzlяri ilя vurmuшdur. "Tяsadцfi ortaq" satirik hekayяsindя irяli sцrцlяn ideya

Шащид мцяллим нявяляри иля iяt edib gюzя gюrцnmяyяn, onu qorxu iчяrisindя saxlayan "arxadan gяlяn sяs"in aчыlmasы oxucuda mцяllif qayяsinя bюyцk mяhяbbяt oyadыr. Hekayяdяn oxuyuruq: "...Addыm sяslяri yenя eшidildi vя qapыnыn aьzыnda kяsildi. Gцlgяz hяyяcanla qapыya tяrяf чevrildi. Kimsя qapыnы toxaladы... O, bцtцn qцvvяsini toplayыb qapыnыn arasыndan diqqяtlя чюlя baxdы: - Aman, Allah!-deyib qapыnыn kilidini aчdы. Ayaqlarы sюzцnя baxmadы, bцkцldц. Юzцnц birtяhяr kцncdяki daшыn цstцnя чatdыrdы, dizlяrini qucaqlayыb hюnkцrtц ilя aьladы. Qapы aчыldы. Atasыnыn юlцmцndяn sonra baшlы-baшыna buraxыlmыш yabы tюvlяyя keчib yerini rahatladы vя kiшnяdi". Mцяllifin oxucuya tяlqin etdiyi mяqsяd чюldя uzun mцddяt sahibsiz dolaшan bir heyvanыn - atыn yurda baьlыlыьы ilя юz doьma yerinя qayыtmasы epizodu ilя aчыlыr. Mцяllif oxucularыnы yurdsevяr, vяtяnpяrvяr olmaьa чaьыrыr. Ш.Mяmmяdkяrimovun "Eynяk яhvalatы" vя "Tяsadцfi ortaq" hekayяlяri satirik sяpgidя yazыlmышdыr. XX яsrin 60cы illяrindя "Sяbuhi" яdяbi mяclisinin цzvlяrinin yaradыcыlыьыnda юzцnц gюstяrяn realist satirik nяsrя meyl, gяnc yazычы Ш.Mяmmяdkяrimovun yaradыcыlыьыnda da юzцnц biruzя

daha dяrindir. Mцяllif nяzarяtsizlik ucbatыndan, yaxud idarя rяhbяrlяrinin himayяdarlыьы ilя dюvlяt яmlakыnы daьыdan цnsцrlяrя юzцnцn satirik mцnasibяtini bildirmiшdir. Hekayяdя hadisяlяr Шяkinin Qышlaq яrazisindя Usta Fяrruxun evindя baш verir. Bяdii uslubun obraz dilini vя hadisяlяrin cяrяyan etdiyi mяkan xцsusiyyяtlяrini gюzяl bilяn mцяllif obrazlarыn dilindя nяinki Шяki dialektini, hяtta dialektin шivя xцsusiyyяtlяrini dя incяliklя oxucusuna diktя edir: "Яя, Fяrrux, sяn юl, belя getsя sяn dяli olacaxsan. Яя, mяn sяni dя yaxшы tanыyыram, oьlun Fuadы da. Bu gцn sabah oьlunu aparacaxlar яsgяrя. Nя bilim ursiyяtin harasыna dцшцcax, onda naьarыcaxsan?" Яsяrin mяnfi qяhrяmanlar qцtbцnц oьrular qrupunun tяmsilчilяri olan Xяsis Rяsul vя Kяrpickяsяn Nurяli tяmsil edirlяr. Onlar adяti цzrя idarяnin anbarыndan oьurladыqlarы taxta ilя yцklяnmiш maшыnы sorьusuz-filansыz iш yoldaшlarы Usta Fяrruxun qapыsыna sцrmцшlяr. Oьrularы hяyяcanlandыran onlarы milis яmяkdaшlarыnыn tяqib edib etmяmяsidir. Bu gюzlяnilmяz hadisяdяn baш aчmayan Fяrrux nя edяcяyini bilmir vя oьrularыn tяhriki ilя "yoxlama яmяliyyatы"na gюndяrilir.

Mцяllif hekayяnin sцjetini daha maraqlы etmяk vя oьrularыn iшtahыnы boьazlarыnda qoymaq цчцn Fяrruxun oьlu Dцlgяr Fuad surяtini dя meydana gяtirir. Usta Fяrrux kцчяdя milis izi axtararkяn milislяrdяn daha tяhlцkяli hesab edilяn "Agent" lяqяbi ilя tanыnan Mustafa ilя rastlaшыr. Hadisяlяr hяlяlik oьrularыn xeyrinя cяrяyan edir. Oьrular bir maшыn taxtanы Usta Fяrruxun evinя boшaldыb mяmnun halda oranы tяrk edirlяr. Bu яhvalatыn цzяrindяn bir neчя ay keчir. "Kюmяkliyinя" gюrя Usta Fяrruxun maaшы birdяn-birя artaraq 400-450 manat olur. Gцnlяrin bir gцnц Fяrruьun qapыsы dюyцlцr. Gяlяn oьurluq malыn keчmiш sahiblяri olan Xяsis Rяsul vя Kяrpickяsяn Nurяlidir. Mцяllifin ifшa oxu artыq hяdяfя tuшlanыb. Яvvяl ayaq aчdыqlarы evin чцrцk taxtalarыnыn parыltыlы tяzя taxtalarla яvяz edilmяsini gюrdцkdя oьrularы dяhшяt bцrцyцr. Necя deyяrlяr: "Oьrudan-oьruya halaldыr" - deyib atalar. Mяlum olur ki, Usta Rяsulun oьlu Dцlgяr Fuad yaranmыш vяziyyяtdяn ustalыqla istifadя etmiш, oьrularыn malыna ortaq olaraq taxtalarы evlяrinin abadlaшdыrыlmasы цчцn istifadя etmiшdir. Fuad tяrяfindяn milisя tяqdim edilяcяk шяkillяri gюrdцkdя oьrular dяli olmaq dяrяcяsinя чatыrlar. Ш.Mяmmяdkяrimovun istedadlы yazычы qяlяmindяn чыxan bu maraqlы bяdii nцmunя mюvzuca XX яsr Шяki яdяbi mцhitinin qцdrяtli nцmayяndяlяrindяn olmuш Mяmmяdiyyя Sцleymanlыnыn "Yarыmчыq Hяmid" felyetonunu xatыrladыr. Sюzцgedяn felyetonda da taxta mяsяlяsi яsas tяsvir obyektidir. Fяrq bundadыr ki, Ш.Mяmmяdkяrimovun яsяrindя taxta oьrularы oьurluq hadisяsini gizli шяkildя hяyata keчirirlяrsя, "Yarыmчыq Hяmid"dя oьurluq hadisяsi "qanun чяrчivяsindя" yцksяk vяzifяli mяmurlar tяrяfindяn aчыq-mяdяni шяkildя hяyata keчirilir. Ш.Mяmmяdkяrimovun "Gюzцbaьlыlar", "Sяmяni, ay sяmяni" vя "Qonaq" яsяrlяri dramatik sяpgidя qяlяmя alыnmыш, birinci яsяrdя mцяllif gюrkяmli komediyanяvis Sabit Rяhmanыn sяnяtinя mяhяbbяtini bildirmiш, gяnc nяsli mцtaliяyя hяvяslяndirmяk mяqsяdini gцdmцшdцr. Иkinci яsяrdя Novruz bayramы qяdim tarixi kюklяrя malik olan bir bayram kimi sяciyyяlяndirilmiшdir. "Qonaq" яsяrindя mцяllif doьma yurdunun tarixini vя tяbii gюzяlliklяrini qяlяmя almышdыr. Ш.Mяmmяdkяrimov hяmчinin kяsяrli qяlяmя mяxsus bir publisist kimi dя яdяbi mцhitdя tanыnыr. Onun XX яsrin gюrkяmli alim-yazычыsы Arif Abdullazadяnin, шair Vaqif Aslanыn, Aшыq Sakitin, Mayis Sяlimin, Abbas Яmbalanыn, шairя Ruhangiz Rяhimlinin yaradыcыlыьы ilя baьlы yazmыш olduьu elmi mяzmunlu mяqalяlяr onu mцkяmmяl яdяbiyyat bilicisi kimi tяqdim edir. Шairmцяllim hяmчinin чaьdaшlarы olan gюrkяmli ictimai-siyasi шяxsiyyяtlяr olan Шahid Abdulkяrimov, Mustafa Яhmяdov, Яhmяdiyyя Cяbrayыlov haqqыnda yazmыш olduьu oчerklяrlя bяdii publisistikanыn mцkяmmяl nцmunяlяrini ya-ratmышdыr.


ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 12

G Ю R K Я M L И

A D A M L A R Ы N

№ 01 (159), Йанвар 2018

H Я Y A T Ы

"Yaddaшda vя idrakda qяrarlaшan milli sяrvяt" Yaшar Qarayevin stolundakы yazы "Яgяr Zaman - tarixi vя estetik юzцnцdяrkin faktыna vя hadisяsinя чevrilmirsя, demяk, idrakla vя yaddaшla Zaman arasыnda tяmas baш vermir... Яgяr tarixin dяrslяrindяn шцur ibrяt gюtцrmцrsя, gцnahkar Zaman yox, шцurdur. Яgяr tarixin яmяyi Sizif tяsяvvцrц vя obrazы yaradыrsa, bu da yenя Zamanыn yox, шцurun xidmяtidir!"

Yaшar Qarayev

Aynur XЯЛИЛОВА, filologiya цzrя fяlsяfя doktoru, dosent Zaman formal olaraq (!) mцяyyяn edilmiш rяqяmlяrlя vaxtы bяllяndirmяk цчцn icad olunmuш cihaz deyil ki, istяdiyimiz vaxt яqrяblяrini kiчik bir toxunuшla anыndaca geri чяkя bilяk. Belя olsaydы, dцnya vя цmumilikdя kainat, bяlkя dя, yarana bilяcяk яn bюyцk xaosla цz-цzя qalardы. Zaman intяhasыz kainatda, mяlum vя namяlum sivilizasiyalarda Yaradanыn lazыm bildiyi ahяng vя tezlikdя tarazlanmыш шяkildя mюvcud olan idrakdan kяnar bir mцcяrrяdlikdir. Onu nя dayandыrmaq, nя dя юz xeyrinя dяyiшdirmяk mцmkцn deyil. Иnsana ayrыlmыш юmцr adlы kiчik zaman kяsimi bu bюyцk Zamanla nisbяtdя dяryada bir damla qяdяrdir. Иnsan юmrц bu bюyцk Zamana tabedir, onun iчяrisindя яriyir, nяzяrdя tutulmuш mцddяt bitdikdя isя юz fяrdi qiyamяtini yaшayaraq fiziki-cismani mюvcudluьunu baшa vurub ruhi mюvcudluьa keчid alыr. Tяkcя Иlahi alяmdя deyil, maddi hяyatda da ruhi-mяnяvi mюvcud olmanы tяmin etmяk цчцn Иnsan onun цчцn ayrыlan юmцr payыnыn яn bюyцk sяrvяt olduьunu vя bu sяrvяtdяn necя istifadя etmяyi dяrk edir. Mяhz bu hяqiqяti dяrk edяnlяrdяn olduьu цчцn "Vaxt sяrvяtdir" kяlamыnы yazdыrыb iш otaьыnda stolunun цzяrinя qoymuшdu Yaшar Qarayev. Юzцnя vя baшqalarыna tяlqin etmяk, xatыrlatmaq цчцn. Vя bu hяqiqяtin dяrkinin nяticяsi idi ki, fiziki mюvcudluьun qarantы olan юmцr payыnы boшuna xяrclяmяdi bu bюyцk alim. Fяrqli elmi-bяdii tяfяkkцrцnцn tяzahцrц kimi ortaya чыxan vя gяrяkli istinad mяnbяyi olan dяyяrli яsяrlяr yazыb yaratdы. Yaшar Qarayevin яsяrlяri яdяbiyyatыn яn mцxtяlif dюvrlяrini vя ayrы-ayrы problemlяri яhatя edir. "Onun яsяrlяrini tam halda "Azяrbaycan яdяbiyyatыnыn problemlяri" dя adlandыrmaq olar" (Иsa Hяbibbяyli). Yaшar Qarayevin problemя yanaшma tяrzi dar чяrчivя ilя mяhdudlaшmыr. O, araшdыrmanы mюvzuya daha geniш rakurslardan yanaшaraq gerчяklяшdirir ki, bu da onun tяdqiqatlarыnыn ideya-mюvzu dяrinliyini tяmin etmiш olur. Analitik tяfяkkцr, yцksяk erudisiya, mцxtяlif maraqlы vя yalnыz ona mяxsus (!) maneralar etmяk istedadы, цmumilяшdirmя bacarыьы, gцclц mяntiq vя fяlsяfi idrak, obrazlы-poetik dцшцncя vя ifadя tяrzi, emosional ovqat vя s. Yaшar Qarayevi bir alim kimi sяciyyяlяndirяn keyfiyyяtlяrdir. O, bir sыra яsяrlяrindя problemi tяkcя яdяbi-nяzяritяnqidi istiqamяtdя araшdыrmaqla kifayяtlяnmяyib mюvzu-

nun fяlsяfi mцstяvidя dя mahiyyяtinя varmышdыr. Vя bu spesifik cяhяt onu "Яdяbiyyatшцnaslыьыn filosofu", "Яdя-biyyat filosofu", "Tяnqidчi-fi-losof" sяviyyяsinя yцksяltmiшdir. "Yaшar Qarayev яdя-biyyatшцnaslыьы яdяbiyyatыn яt-rafыnda dolanan passiv tяsvir-dяn... onu bяdii яdяbiyyat haq-qыnda tяfяkkцrцn mцkяmmяl formalarыndan biri olan dцшц-nяn elmя чevirmяk sahяsindя, demяk olar ki, яn bюyцk iш-lяrdяn birini (bяlkя dя, birincisini) gюrdц... Onun яdяbiyyat filosofu kimi dцшцncяsinin bц-tцn inqilabi miqyasы, orijinallыq keyfiyyяti... sяksяninci illяrin ortalarыndan tяzahцr edir. Ya-шar Qarayevin fяlsяfяsi яdя-biyyat barяsindя ardыcыl, sistemli dцшцncяdяn yaranыr: hя-min fяlsяfяnin bцtцn qneseoloji potensialы яdяbiyyatы яn mцxtяlif tяzahцr formalarыnda dяrk etmяyin nяticяsidir" (Nizami Cяfяrov). Yaшar Qarayevin bir sыra tяdqiqatlarыnda mюvzuya yanaшma mцvafiq olaraq Шяrq dяyяrlяri, ortaq Tцrk vя Иslam kontekstindя gerчяklяшdirilmiшdir. O, bяzilяrindяn fяrqli olaraq, millяt, tarix, vяtяn, milli шцur, azяrbaycanчыlыq, mяnяvi dяyяrlяr vя bu qяbildяn olan anlayышlarыn ifadя etdiyi semantik tutumun mahiyyяtinя vararaq tяdqiqatыn obyekti vя predmetini mяqsяdяuyьun шяkildя bu mцstяviyя yюnяltmiш vя araшdыrmanы da яlaqяli шяkildя hяyata keчirmiшdir. Yaшar Qarayevin яsяrlяrini bir dяfя oxuyub yararlanmaq kifayяt etmir. Bu яsяrlяr sюzцgedяn sahя ilя baьlы olan insanlarыn, яdяbiyyat adamlarыnыn vaxtaшыrы mцraciяt etmяyя ehtiyac duyduqlarы sanballы яdяbi-elmi tutuma vя dяrin mяzmun-mцndяricяyя malik, aьыr siqlяtli, aktual mюvzulara hяsr olunmuш gяrяkli mяnbя, fikir-ideya qaynaqlarыdыr. Bu baxыmdan sюzцgedяn яsяrlяrin AMEA Nizami adыna Яdяbiyyat Иnstitutunun yenidяn nяшr etmяsi hяm Yaшar Qarayevin ruhuna vя irsinя hюrmяt, hяm dя яdяbiyyatшцnaslыьыmыza bir tюhfяdir. Professor Шirindil Alышanlы vя dosent Aygцn Ba-ьыrlыnыn birgя tяrtibatы ilя yeni чapdan чыxmыш "Seчilmiш яsяrlяri"nin beш cildliyinя ali-min "Azяrbaycan яdяbiyyatыnda faciя janrы", "Sяhnяmiz vя mцasirlяrimiz", "Tяnqid: problemlяr, portretlяr", "Poeziya vя nяsr", "Xarыbцlbцlцn naьыlы", "Яdяbi цfцqlяr", "Realizm: sяnяt vя hяqiqяt", "Meyar - шяxsiyyяtdir", "Tarix: yaxыndan vя uzaqdan", "Min ilin sonu" kitablarы, mцxtяlif illяrdя чeшidli mюvzularda yazыb nяшr etdirdiyi mяqalяlяri, elяcя dя, mяruzя, mцsahibя vя чыxышlarы toplanmышdыr. Beш cildliyя Шirindil Alышanlыnыn yazdыьы юn sюzdя Yaшar Qarayevin yaradыcыlыьы geniш шяkildя tяhlil olunmuш, яdяbiyyatшцnaslыq, яdяbiyyat tarix-

чiliyi, teatrшцnaslыq, estetika vя humanitar elmlяrin nяzяrimetodoloji problemlяrinя hяsr edilmiш ayrы-ayrы яsяrlяrinя, "elmi-nяzяri fikrin yaxыn mцddяtdяki baшlыca tяdqiqat istiqamяti vя onun milli mяzmununu яks etdirяn konsepsiya"sыna diqqяt чяkilmiш, nяzяri irsi цmumilikdя vя mцasir яdяbiyyatшцnaslыьыn metodoloji

rayev яdяbi-nяzяri fikrin yaddaшыnda; 3. Xatirяlяr.) tяrtib olunmuш bu kitaba akademik Иsa Hяbibbяylinin yazdыьы юn sюzdя, baшlыca olaraq, Yaшar Qarayevin Azяrbaycan яdяbiyyatшцnaslыьыndakы mюvqeyi, xidmяtlяri, yaradыcыlыьыnыn яhяmiyyяti vя spesifik xцsusiyyяtlяri, onu tяnqidчi-яdяbiyyatшцnas kimi xarakterizя edяn

ЙАШАР ГАРАЙЕВ axtarышlarы kontekstindя tяhliltяdqiq edilmiш, hяmчinin xatirяyя чevrilmiш bir sыra yaddaqalan mяqamlar яks olunmuшdur. Beш cildliklя eyni vaxtda чap olunmuш "Yaшar Qarayev: yaxыndan vя uzaqdan" adlы mяqalяlяr vя xatirяlяr toplusuna isя яdяbi-elmi ictimaiyyяtin nцmayяndяlяrinin, mцяllimlяrinin, dostlarы vя yaxыnlarыnыn, institutun яmяkdaшlarыnыn (Mяmmяd Arif, Mяmmяd Cяfяr, Kamal Talыbzadя, Bяxtiyar Vahabzadя, Tofiq Hacыyev, Иsa Hяbibbяyli, Hяsяn Hяsяnov, Шirindil Alышanlы, Nizami Cяfяrov, Anar, Elчin, Qяzяnfяr Paшayev, Teymur Kяrimli, Vaqif Yusifli, Aygцn Baьыrlы, Elnarя Akimova, Rцstяm Kamal, Tehran Яliшanoьlu, Яlizadя Яsgяrli, Rahid Ulusel vя b.) alim haqqыnda mцxtяlif illяrdя yazdыqlarы mяqalя vя xatirяlяri, tяlяbяlik illяrindяn юmrцnцn sonuna qяdяr yaxыn dostu olmuш Hцseyn Kцrdoьlunun ona hяsr etdiyi шeirlяri daxil edilmiшdir. Цч bюlцmdя (1. Yaшar Qarayev irsi: яdяbiyyatыn tarixi vя mцasir problemlяri; 2. Yaшar Qa-

яsas cяhяtlяr diqqяt mяrkяzinя чяkilmiшdir. Yaшar Qarayevin elmi fяaliyyяtini яdяbiyyatшцnaslыq tariximizdя xцsusi mяrhяlя kimi vurьulayan Иsa Hяbibbяyli onu klassik яdяbiyyatшцnaslыq yanaшmalarы ilя yeni elmi-яdяbi tяfяkkцr arasыnda mюhkяm яlaqяlяndiricilik vя юtцrцcцlцk missiyasыnы hяyata keчirяn, eyni zamanda, bюyцk baшlanьыclarыn da яsasыnы yaradanlardan biri kimi xarakterizя etmiшdir. Hяmчinin mцtяfяkkir яdяbiyyatшцnasыn elmi irsi vя ideyalarыnы XXЫ яsrin milli яdяbiyyatшцnaslыq elminin strategiyasыnы mцяyyяn edяn mяnbя kimi dяyяrlяndirmiшdir. Mяqalяlяr vя xatirяlяr toplusu Aygцn Baьыrlыnыn Yaшar Qarayevin iшыqlы portreti fonunda qяlяmя aldыьы maraqlы yazыsы ilя yekunlaшыr. Burada Yaшar Qarayevin tяdqiqatlarыndakы bir sыra mяqamlara, fяrqli ifadя tяrzinя, яxlaq vя halallыq haqqыndakы fikirlяrinя, hяmчinin, insan kimi шяxsi keyfiyyяt gюstяricilяrinя diqqяt чяkilmiшdir. Яdяbiyyatшцnaslыq tariximizdя юzцnяmяxsus mюvqe qazanmыш Yaшar Qarayevin bu gцnkц vя gяlяcяk

nяsillяr цчцn bir mяktяb olduьu vurьulanmышdыr. Yaшar Qarayevin яdяbi tяnqidin яdяbi proseslя baьlы sistemli fяaliyyяtinin hяyata keчirilmяsindя xцsusi xidmяtlяri olmuшdur. Onun tяшяbbцsц vя iшtirakы ilя 1976-cы ildя яsasы qoyulan bu яnяnя bu gцn Яdяbiyyat Иnstitutunda daha geniш шяkildя davam etdirilir. Yaшar Qarayevin uzun illяr яmяkdaшы vя direktoru olduьu Nizami adыna Яdяbiyyat Иnstitutu bu bяnzяrsiz alimin xatirяsini hяr zaman яziz tutmuшdur. Oktyabrыn 26da institutda alimin 80 illik yubileyi ilя яlaqяdar "Yaшar Qarayevin irsi: яdяbiyyatыn tarixi vя mцasir problemlяri" mюvzusunda keчirilяn elmi sessiyada bir sыra maraqlы mяruzя vя чыxышlar dinlяnildi. Tяnqidчi-яdяbiyyatшцnas Rцstяm Kamal чыxышыnda Yaшar mцяllimin яn чox iшlяtdiyi sюzlяrdяn birinя sяrvяt sюzцnя, "Vaxt sяrvяtdir", "Cяsarяt sяrvяtdir", "Шяxsiyyяt sяrvяtdir", "Mцdriklik sяrvяtdir" vя s. ifadяlяrinя diqqяti чяkяrkяn akademik Иsa Hяbibbяylinin sюylяdiyi "Yaшar Qarayev юzц dя sяrvяtdir" ifadяsi, fikrimizcя, bu mцtяfяkkir alimin шяxsiyyяtinя vя fяaliyyяtinя verilяn yekun qiymяtdir. Doьrudan da, millяtin яn bюyцk sяrvяtlяrindяn biri onun yetirdiyi insanlardыr. Юz fяaliyyяti ilя tarixdя iz qoymuш, millяtin, xalqыn inkiшafыnda konkret xidmяtlяr gюstяrmiш insanlar! Azяrbaycan humanitariyasы vя estetik fikrindя xцsusi yeri olan Yaшar Qarayev dя mяhz belя insanlar sыrasыndadыr. Yaшar Qarayev цslubu цчцn sяciyyяvi olan dil-цslub vahidlяrindяn biri dя "Yaddaш" sюzцdцr. "Яdяbiyyat filosofu"nun "Yaddaш konsepsiyasы"nыn яks olunduьu "Tarix: yaxыndan vя uzaqdan" яsяri elя bu anlayыш яsasыnda sistemlяшdirilmiшdir. Milli-mяnяvi sяrvяtя чevrilmя Yaddaшda var olmanы шяrtlяndirяn baшlыca amildir. O, hяm dя mяnяvi yaшarыlыьыn qarantыdыr. Demяli, milli-mяnяvi sяrvяt hesab etdiyimiz Yaшar Qarayev konsepsiyasыnы tяqdim etdiyi Yaddaшda юzц dя mюvcuddur. Yaшar Qarayev gяrgin vя gяrяkli elmi fяaliyyяtinin bяhrяsi olaraq filologiya elmlяri doktoru, AMEA-nыn mцxbir цzvц, Dюvlяt mцkafatы laureatы, Яmяkdar Elm Xadimi, professor kimi elmi ad, dяrяcя, vяzifя, mцkafat vя s. qazandы. Lakin "Yaшar Qarayev" imzasы bunlarыn hamыsыnыn fюvqцndя dayandы. Demяli, mяqsяd heч dя elmi dяrяcя almaq yox, sюzцn hяqiqi mяnasыnda Alim vя Vяtяndaш olmaqdыr! Юrnяyi Yaшar Qarayev timsalыnda! Kulis.az


ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 01 (159), Йанвар 2018

T Tц цr rk k x xa allq qlla ar rыы я яd dя яb biiy yy ya at tыы

Вагиф АСЛАН,

Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi Шяki bюlmяsinin sяdri, АДПУ Шяki filialыnыn baш mцяllimi

Mцhazirяlяr

(Яввяли ютян сайларымызда)

V. Zяrb-mяsяllяr:

Yeri gяldikcя Kaшьari hadisя ilя baьlы zяrb-mяsяllяr dя чяkir.Mяzmun vя semantika baxыmыndan bu mяsяllяr чox maraqlыdыr.

(Bax. 4/12, s.286.; 7/16, s.282. 9/31, s.56.)

Azяrbaycan variantы: 1. Чяnя oxшar,saqqal kяsяr. 1a. Чяnяsini oxшar,saqqalыnы kяsяr. 1b. Baшыnы kяsib saqqalыnы oynadыr. 1c. Baшыnы kяsib saqqalыnы darayыr.

2. Sюkцшцb uruшur, otra ton titiшur.

2. Sюyцшяrяk vuruшur, arada (don) paltar didilir.

"Divan" variantы: 1. Sakak oxшar,sakal kяsяr.

(Bax. 4/12, s.89.; 7/16, s.122.; 9/31, s.64.)

3. Иkki boьra igeшцr,otra kюkegцn yanчыlыr. (Bax. 4/12, s.286.; 7/16, s.282. 9/31, s.56.)

1. Иki buьra icяшir, arada kюшяk яzilir. 1a. Bюyцklяr boьuшanda qapaz kiчiyя dяyяr. 1b. Boьuшanlar boьuшar, qapaz aralayana dяyяr.

VЫ. Дейимляр:

Deyimlяr dя mяsяllяr kimi hяr hansы bir hadisя ilя baьlы olaraq yerindя vя mяqamыnda iшlяnяn sюzlяrdir.Onlar da tяfяkkцr tяrzimiz ilя цst-цstя dцшцr. "Divan" variantы: 1. Oьlanыь yel kapdы.

Azяrbaycan variantы: 3.Uшaьы yel qapdы.

(Bax. 14/2, s.4.; 7/16, s.34.; 9/31, s.66.)

2. Avcы ne kadar al bilerse, kadar yol bilir.

ayы da o

(Bax. 3/11, s.63.; 6/15, s.132-133.; 9/31, s.65.)

3. Tilkцmц toqdы azu bюrimi?

(Bax. 3/11, s.429.; 6/15, s.423.; 9/31, s.65.)

Besim Atalay isя bunu belя izah edir: "Qыzmы doьdu, yoksa oьlanmы? Qыza aldatdыьы vя yaltaqlandыьы цчцn "tцlkц deyilir", oьlana igidliyinя gюrя "qurd"deyilir." Bizlяrdя iшlяnяn "Qыz uшaьы шeytan olar" mяsяlinя diqqяt et. Qeyd edяk ki,Azяrbaycan tяfяkkцrцndя tцlkцyя mцnasibяt ikilidir. Шяkidя hяlя dя yaшayan belя bir adяt vardыr. Dolu yaьanda evin ilk uшaьыna mяslяhяt gюrцrlяr ki, dolunu diшlяsin vя desin: "Atamыn-anamыn ilkiyяm, aьzы

Ovчu nя qяdяr hiylя bilirsя, ayы da o qяdяr yol bilir. 1. Tцlkцmц doьdu, yoxsa bюrцmц? 1a.Tцlkцmц doьdu, yoxsa qurdmu? qara tцlkiyяm". Bu sюzlяri hяm oьlan,hяm dя qыz deyir. M.Kaшьaridя "qыz" sюzцnцn "tцlkц" sюzц ilя ifadяsi qыza vя qadыna mяnfi mцnasibяtdяn deyil, qяdim tяfяkkцr tяrzimizdяn irяli gяlir. Kiшi tяbiяtindяki sяrtlik,dюyцшkяnlik яsas gюtцrцldцyц цчцndцr ki, Kaшьaridя "oьlan" sюzц "bюrц" sюzц ilя яvяz olunur. Чцnki "Qurd oьlu qurd", "Ac qurd kimi yemяk","Yapышdыьы yeri qurd kimi sюkmяk" kimi deyimlяrdяki semantika tarixi tцrk semantikasыdыr.

VЫЫ. Mюvsцm nяьmяlяri: fяsillяrin deyiшmяsi.

Чox tяяssцf olsun ki,belя nцmunяlяrin sayы Kaшьaridя azdыr. "Divan" variantы: Ы. Qыш deyir: Sende kopar чadhanlar Kudhчu sinьek yыlanlar Dцk minь kayu temenler Kudhruk tikip yцgrцшцr.

Azяrbaycan variantы: Sяndяn qopar чayanlar, Чibin, sinяk, ilanlar. Quyruьunu iynя tяk Dik tutub gяzяr onlar.

(Bax. 5/13, s.367.; 8/17, s.318.; 9/31, s.66.)

ЫЫ. Yaz deyir: Senden kaчar sundыlaч Mende tыnar kargыlaч Tatlыь юter sanduvaч Erkek tiшi uшruшur

Sяndяn qaчar bюcяk , quш. Mяndя dinяr qaranquш. Bцlbцlц dя oxudar Erkяkli - diшili uчuш.

(Bax. 5/13, s.178.; 8/17, s.174.; 39/1, s.66.)

Hal-hazыrda pars ili-pяlяng ili kimi, timsah ili-яjdaha ili kimi, toyuq ilixoruz ili kimi tяqdim olunur. Burada mяnim tяqdim etdiyim karaim tяqvimi daha geniш mцqayisя цчцn imkan yaradыr. M.Kaшьari tяkcя illяrin adlarыnы sadalanmaqla qurtarmыr, hяm dя bu illяrя baьlы sыnamalar vя fallardan sюz aчыr. Gюstяrir ki, illяrя baьlы fal tutmalar tцrklяrdя bir adяtdir. Bu inanclar illяrin sыnaqlarыndan keчmiшdir vя bu xцsusiyyяtlяr heyvanlarыn xarakterindя dя юzцnц gюstяrir. Tцrklяr bu illяrin hяr birindя bir hikmяt var sanaraq onunla fal tutarlar, uьur sayarlar. Mяs: Юkцz ili girdikdя mцnaqiшя, savaш чoxalыrmыш. Чцnki юkцzlяr bir-birilяriylя vuruшurlar. Toyuq ilindя yeyяcяk чox olur, ancaq insanlar arasыnda qarышыqlыq чoxalыrmыш. Чцnki toyuьun yemi dяndir, dяni tapmaq цчцn чюplяr, qыrыntыlar birbirinя qarышdыrыlыr. Timsah ili girdikdя yaьыш чox yaьar, bolluq olurmuш. Чцnki timsah suda yaшayыr. Donuz ili girяndя qar vя soyuq чox olur. Belяliklя, tцrklяr hяr il bir шey olacaьыna inanыrlar. Tцrklяrdя hяftяnin yeddi gцnцnцn adы чoxdur, чцnki hяftя deyilяn шey islamlыqdan sonra bilinmiшdir. Kючяri vя mцsяlman olmayan tцrklяr ili dюrd yerя (dюrd fяslя - V.A.) bюlяrяk ad vermiшdilяr. Hяr цч ayыn bir adы var idы: Ы. "Oьlaq ay (ы)" deyildikdя "mart, aprel, may", ЫЫ. "Ulu oьlaq ay (ы)" deyildikdя "iyun, iyul, avqust", ЫЫЫ. "Uluь ay" deyildikdя "sentyabr, oktyabr, noyabr" aylarы baшa dцшцlцrdц. Dюrdцncц aya (fяslя - V.A.) gяidikdя isя Kaшьari zara-fatyana bir шяkildя yazыr: "Az kullanыldыьы iчin ю bir adы sюylemiyorum, sen anla." (Bax. 11, s.348.; 15, s.356.; 31, s.68.) Dюrdцncцnцn "qыш" olduьu vя "dekabr, yanvar, fevral" aylarыnы яhatя etdiyi aydыndыr. Bizlяrdя ilin цmumiyyяtlя iki fяslя - yaza vя qышa bюlцnmяsi, "ilk bahar", "son bahar" kimi mюvsцm bildirяn terminlяrin indi dя dilimizdя iшlяnmяsi yuxarыdakы fikri bir daha tяsdiq edir. M.Kaшьari: "Yeni gцndяn (Novruz) sonra ilkbahara "oьlaq ay", sonra "uluq oьlaq ay"deyяrlяr, чцnki bu artыq yazdыr. Yer цzцndя nemяt bollanыr. Heyvanlar bюyцyцr, sцd чoxalыr"demяklя izahatыnы daha da geniшlяndirir. Bizim Novruz nяьmяlяrindя tez-tez tяkrar olunan "Mart gюzцnя barmaьыm, чыxdы yaza oьlaьыm" misralarыndakы mяnanы iki cцr qяbul etmяk mцmkцndцr: Oьlaьыn (чяpiшin) yaza чыxmasы vя oьlaq ayыnыn baшlanmasы. (Bax. 3/11, s.346-347.; 6/15, s.356.; 9/31, s.68.)

ЫX. Иnanclar. VЫЫЫ. Tяqvim - sыnamalar.

Kaшьari gюsяrir ki,oьuzlar illяrя heyvanlarыn adlarыnы vermiшlяr. Kaшьaridя sыralanma belяdir: "Divan" variantы: 1. Ud yыlы 2. Pars yыlы 3. Tavышqan yыlы 4. Nek yыlы 5. Yыlan yыlы 6. Yund yыlы 7. Koy yыlы 8. Biчin yыlы 9. Takaqu yыlы 10. Иt yыlы 11. Tonьuz yыlы 12. Sычgan yыlы (Bax. 3/11, s.346.; 6/15, s.354-355.; 9/31, s.67.)

сящ. 13

Karaim(mцqayisя цчцn) tяqvimi: 1. Sычkan yыlы 2. Sыqыr yыlы (юkцz, sыьыr) 3. Pars yыlы. 4. Kыoyan yыlы (dovшan) 5. Uluv yыlы (яjdяha) 6. Yыlan yыlы 7. Yыlkыы (ilxы) 8. Kыoyun yыlы (qoyun) 9. Meчi yыlы (meymun) 10. Tavuk yыlы 11. Иt yыlы 12. kыaban yыlы

Azяrbaycan variantы: 1. юkцz ili 2. piшik ili 3. dovшan ili 4. timsah ili 5. ilan ili 6. at ili 7. qoyun ili 8. meymun ili 9. toyuq ili 10. it ili 11. donuz ili 12. siчan ili

Иnanclar "Divanц Lцьat-itTцrk"dя say etibarы ilя чox deyildir, lakin dяyяrli saydыьыm цчцn onlarы da tяqdim etmяyi zяruri bilirяm. Ы. Иsrыk. Uшaqlarы pяrilяrя vя gюz toxunmasыna (dяymяsinя) qarшы яfsunlayan zaman sюylяnir. Uшaьыn цzцnя tцstц verilяrяk "ыsrыq-ыsrыq" deyilir ki, mяnasы "ey pяri, getmiш olasan" demяkdir. (Bax.3/11,s.99.;6/15,s.163.;9/31,s.69.)

ЫЫ. Qaш - aь daш. Aь daшы цzцk qaшыna qoyarlar. Bununla шimшяkdяn, susuzluqdan vя ildыrыm dцшmяsindяn qorunurlar. (Bax. 5/13, s.152.; 8/17, s.153.; 9/ 31, s.69.) Buradan belя bir nяticяyя gяlmяk olur ki, цzцklяrя qoyulan qaшlar tяkcя bяzяk цчцn deyildir, hяm dя daшa inamla, daшa etiqadla baьlыdыr.

X. Uшaq oyunlarы. *. "Er topыknы adhrы bilя tuldu." Kaшьarinin "Er topыknы adhrы bile buldы "Яr topunu dяyяnяyi ilя vurdu" (Bax. 4/12, s.22.; 7/16, s.50.; 9/31, s.69.) adы ilя tяqdim etdiyi oyun bizlяrdя uшaqlarыn oynadыьы "Yalaьa salma" oyununa bяnzяyir. Kaшьari oyunun gediшini belя tяsvir edir: "Kim topu daha qцvvяtli vursa, oyuna birinci o baшlayыr. O, topu ikidiшlы, чяngяlli dяyяnяyi ilя oyuna daxil edir vя bu qayda ilя oyun baшlanыr. Чiling-aьac oynunda da qayda belяdir." Kaшqarinin verdiyi izahat elя bu qяdяrdir. . Bizlяrdя isя bu oyun bu qayda ilя davam edir. Demяli, beш-altы uшaq qarшыlarыnda kiчik чala dцzяldib яllяrindя baшы tompal dяyяnяklя dururlar. Topu birinci vuran шяxs istяyяr ki,vurduьu topu qarшыsыndakыlardan birisinin чalasыna salsыn. Oyunчunun vяzifяsi odur ki, buna imkan vermяsin. Цzяrinя gяlяn topu чalышыb baшqa birisinin чalasыna salsыn. Adяtяn, belя toplarы яski parчalarыndan yumrulayыb dцzяldirlяr. **. "Munquz - munquz". Divanda haqqыnda mяlumat verilяn ikinci uшaq oyunu "Mцnьцz-mцnьцz" - "Buynuz-buynuz" (Bax. 5/13, s.363364.; 8/17, s.316.; 9/31, s.69.) oyunudur. Kaшьarinin tяsvirinя gюrя uшaqlar чayыn kяnarыnda diz чюkяrяk otururlar, ayaqlarыnыn arasыna yaш qum doldururlar, sonra яllяriylя quma vururlar oyunu aparan uшaq "ebe" adlanыrmыш vя ayaq цstя duraraq deyirmiш: "Buynuz, buynuz." O biri uшaqlar isя soruшurmuш: "Nя buynuzu?" Ebe cavab verirmiш: "Иnяk buynuzu. (Bu da шяrtidir. Birinci olaraq hяr hansы bir heyvanыn adыnы чяkmяk mцmkцndцr) Oyunda iшtirak elяyяn uшaqlar da ebenin dediklяrini tяkrar edяrmiшlяr. Oyun qыzышdыqca Ebe qяsdяn buynuzu olmayan bir heyvanыn adыnы чяkir. Uшaqlardan hansы birisя diqqяtsizlik edяrяk buynuzsuz heyvanыn adыnы tяkrar edirsя uduzmuш hesab olunur. O, чaya atыlыb чimmяlidir. ***. Yalnьu. Kaшьarinin tяsvirinя gюrя bu oyun xidmяtчilяr tяrяfindяn icra olunurmuш. Bu oyunun qaydasыna gюrя ipin iki ucu bir aьaca vя ya bir tirя baьlanыrmыш, ipin ortasыnda oturan xidmяtчi ayaqlarы ilя yerя vurur, belяliklя gah yцksяlir, gah alчalыr - яslindя yellяnir. (Bax. 5/13, s.380.; 8/17, s.330.;9/ 31, s.70.) Bu bizlяrdя indi dя qalmaqda olan "yellяncяk vя ya sulanqaч" oynuna bяnzяr bir oyundur. Buradakы xidmяtчi sюzцnц hяrbчi adam mяnasыnda da baшa dцшmяk olar. Ona gюrя ki, Kaшьari dюvrцndя elitar tяbяqя hяrbi iшlя mяшьul idi. Bizim naьыl vя dastanlarыmыzda uшaqlara hяrbi oyunlarыn юyrяdilmяsi ilя baьlы epizodlar чoxdur. Hal-hazыrda sulanqaч adi mяiшяt oyunlarыndan biri hesab edilir. Kaшьarinin iшlяtdiyi xidmяtчi sюzцndя qeyri-adi bir шey yoxdur.

XЫ.Oьuz mяtbяxi. *. Uqut.

Kaшьarinin яsяrlяrindя bir sыra iчki vя yemяk adlarы чяkilir. Onlardan biri dя "Uqut"dur. (Bax. 3/11, s.50.; 6/15, s.123.; 9/31, s.70.) "Uqut" xяmir adыdыr. Ondan iчki dцzяldilir. Demяli bir чox mя`mulatlar bir araya toplanaraq isladыlыr, arpa unu ilя qarышdыrыlыr. Яmяlя gяlяn xяmir fыndыq bюyцklцyцndя kяsilir vя yumrulanыb qurudulur. (Арды вар)


ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 14

№ 01 (159), Йанвар 2018

ТЯЩСИЛ - МИЛЛИ ТЯРЯГГИ ЮЛЧЦСЦДЦР Ы ФЯСИЛ Щябибулла МАНАФЛЫ, АДПУ Шяki filialыnыn баш mцяllimi, тарихчи (Яввяли ютян сайымызда) M.Я.Rяsulzadя bir dostundan aldыьы mяlumat яsasыnda "Иrшad" qяzetindя чap etdirdiyi "Tяяssцfli halяtimiz" adlы mяqalяdя hяmin mяtlяblя яlaqяdar bunlarы yazыrdы: "Amma mцsяlmanlar isя axшamdan qumara oturub sцbhi gюz ilя gюrцrlяr. Oyun цstя bir-biri ilя hюcяtlяшib, bяlkя dя sюyцшцrlяr. Evя qayыdanda bir-birindяn kяdяrli, kцsцlц gedirlяr. Millяt dяrdi bilmяz, cяmяt fikri чяkmяz, zяmanя mяsяlяsi qanmaz, klubu fяqяt gяncяfяxanя1 fяhm edib, iшrяt evi яdd edirlяr. Buna шahid olaraq bir nяfяr rяfiqlяrimdяn mяnя etdiyi sюhbяt atidя rяvayяt olunur: Kluba gedib oturdum ki, bir az qяzetdяn, jurnaldan oxuyub kяsb ittila vя mяrifяt edяm. Чar2 яrtafыmda rus, ermяni vя qeyri xaricя qяzetlяri gюrdцm. Amma mцsяlman шяhяrinin klubunda bir yerdя ki, цzvlяrin bir hissяsi mцsяlmandыrlar, юzgя yerdя чыxan юylя dursun, шяhяrimizdя intiшar olunan qяzetlяrin heч birini gюrmяyib, nяhayяt tяяccцb vя heyrяt ilя piшxidmяti чaьыrыb sual elяdim: - Niyя mцsяlman qяzetlяri yoxdur? Cavab verdi: - Яzizim, bu barяdя Sizin mцsяlmanlarыnыz юzlяri mцqяssirdirlяr, ona gюrя ki, elamnamя verib tяlяb etmiyorlar: ancaq gяlib yalxu keyf etmяk, lяhvя mяшьul olmaqdan baшqa qeyri bir шey bilmiyorlar. Budur bizim tяk bir nяfяr polyak цzvцmцz var. Mяhz onun xahiшinя gюrя bir яdaa polyak qяzetяsi alыrыz, sizin mцsяlmanlar istяmяyяn halda bizя nя sяrfяdir ki, bica yerя pulumuzu xяrc edяk. Rяfiqim diyor: - Gюrdцm ki, sюzц haqdыr, dяxi ona bir sюz demяyib hazыrda olan mцsяlman цzvlяrdяn birinя bu xцsusda шikayяt edib nя цчцn tяlяb etmяmяlяrini soranda mяnя tяsяlli verib dedi ki, "bu barяdя inшallah bir mяslяhяt edяcяyiz...". Heyhat, heyhat! Bir adamыn tяlяbi ilя baшa gяlяn шeylяrin xцsusunda mяslяhяt gюzlяyib, цmumiyyяtlя gюrцlmяli olan mяsяlяnin hяllini bir nяfяrя ricu etmяk halяti biz mцsяlmanlardan gюrяsяn, nя vaxt zail olacaq?!" M.Я.Rяsulzadяdяn gяtirdiyimiz yuxarыdakы iqtibasdan gюrцndцyц kimi Azяrbaycan яhalisinin яhяmiyyяtli hissяsi oxumaьa, юyrяnmяyя, mяlumat sahibi olmaьa hяvяs gюstяrmяyib, чaьdaш sivilizasiyanыn tяlяblяrinя etinasыzlыq sяrgilяmiшdir. Bu durumun tarixi sяbяbi var idi. Uzun mцddяt mцstяmlяkя яsarяti altыnda yaшamasы, milli diskriminasiya siyasяtinя mяruz qalmasы xalqыmыzы tяhsilя, biliyя, elmя vя mяnяvi hяyatыn digяr sahя-

lяrinя юzgяlяшdirmiшdi. Bu durumdan чыxmaq цчцn ayrы-ayrы шяxslяrin gюstяrdiyi cяhdlяr bir чox hallarda istяnilяn nяticяni vermirdi. Иnsanыn oxumaьa, юyrяnmяyя, anlamaьa tяbii, ulu tяlяbini nяzяrя alan N.Nяrimanov 1895ci ildя шяxsi vяsaiti hesabыna Bakыda qiraяtxana aчmышdы. Lakin bu qiraяtxana cяmiyyяt tяrяfindяn biganя mцnasibяtя tuш gяldiyindяn qыsa mцddяtdяn sonra юz fяaliyyяtini dayandыrmalы oldu. Bu hadisяdяn 11 il sonra "Nicat" xeyriyyя cяmiyyяti yenidяn qiraяtxana tяsis etmiшdir. M.Я.Rяsulzadя bu gerчяk tarixi faktы xatыrladaraq yazыrdы: "Hюrmяtli qarelяr3! Yuxarыda zikr etdiyimi nяzяrя alaraq xяyal edя bilяrsiniz ki, Badkubя qiraяtxanя

nuz! Qardaшlar! Цrяfalarыmыza millяtimizi tapшыrdыnыz. Иndi isя cяmaяtimizя ruci edib diyoruz: Ey cяmaяt, ey millяt, цrяfalarla birlяшmяlisiniz, onlar bir xeyir iшя iqdam edяrlяrsя, siz dя onlara maddяn yardыm etmяlisiniz! Hяr kяs tяkliyindя hяr dцrlц qяzetяlяrin hamыsыnы alыb oxumaьa, hяr qisim kitablarы pul verib mцtaliяyя qцdrяti olamaz. Amma qiraяtxana vasitяsilя iki qяpikdяn keчяrяk nя qяdяr oxumalы olsa mцmkцndцr... Hяmin bu "Nicat"ыn 11 il bundan mцqяddяm шцkuflяnяrяk soluxmasыna sяbяb hяmanяn, cяmaяtimizin bihцmmяtliyi olmadыmы?!... ...Yaшasыn maarif! Var olsun яhli-maarif!" Bяli, M.Я.Rяsulzadя

milli maraqlarla uzlaшmayan, tam tяrsinя, яkslik tяшkil edяn яmяllяrя yol verib. M.Я.Rяsulzadя birinci N.Nяrimanovu юyцb, ikinci N.Nяrimanovu isя istiqlalыmыzыn яdцvv-canы, yяni dцшmяni kimi tяqdim edib. Hяr iki halda haqlы olub. M.Я.Rяsulzadя N.Nяrimanovun "Bahadыr vя Sona" romanыnы iri hяcmli, elmi tutumlu mяqalя vasitяsilя yцksяk sяviyyяdя tяhlil etmiш, яsяrin mяziyyяtlяrini, mцяlifin bяdii istedadыnы yetяrincя dяyяrlяndirmiшdir. Юndяr яdяbiyyatыn funksiyasы haqqыnda bяdii sюz ustasы цчцn vacib olan xarakterik cяhяtlяr barяdя fikirlяrini belя ifadя edib: "Mяncя яdяbiyyat, hяlя onun hekayяnяvislik qismi hяyatы eynilя tяsvir etmяklя mцkяllяfdir. Binaяn

Ютян ясрин яввялляриндя Бакыда мцсялман-гыз мяктяби. цzц gюrmцyцb яvvяlinci dяfя olaraq "Nicat" qiraяtxaneyi -islamiyyяsini gюrmцшdцr. Yox, яzizim qare, belя gцman etsяk nяbяkbяharamlыq etmiш oluruz. 11 il bundan яqdяm millяtimiz uьrunda шayani-tяhsini-tяшяbbцsdя bulunan яdяbiyyat xadimi Nяriman bяy Nяrimanov Rusiya istibdadыnыn qцvvяtli bir dюvrцndя sяrfi-mяsai4 edяrяk bir qiraяtxana gцшadыna izin alыb hяr bir tяrяfdя nяшr olunan islam qяzetlяrini havi bir qiraяtxanя aчmышdы. Lakin millяt baьчasыnda yeni aчmыш bu qыzыlgцl millяtimizя ariz olan xяzan vasitяsilя tez soluxub baьlanmasы gцшadinя mцqabil olaraq millяt dostlarыn yaralы цrяyini xяraш etdi. Qiraяtxanяnin baьlanmasыna sяbяb nя oldu? Buna sяbяb bizim cяhalяtimiz, bяtalяtimiz, mяdяniyyяtsizliyimiz, daha doьrusu hцmmяtsizliyimiz oldu... ...Ey mяdяniyyяtli, hяmmiyyяtli яhli-maarif yoldaшlarыm! Sizdяn xahiш budur ki, bu tюvr mяdяniyyяt asarы olan tяшяbbцsatda qayыm durunuz, millяtimizя rяhbяr sizsiniz - rяhbяrlik vяzifяsini ifayя hazыrlaшыnыz! Hяr dцrlц-цmurixeyriyyяyя iqdam edib millяtя xidmяtdяn usanmayыnыz. Ey nicatчы qardaшlarыmыz! Bu xeyir iшя iqdam etdiniz dя sabit qяdяm olunuz! Zяmanяnin hяr bir tяяrrцzatыnы sяdd olaraq hцmmяt vя qeyrяt ilя чalышыnыz. Var olunuz! Saь olu-

xalqыmыzыn maariflяnmяsi цчцn atыlan hяr bir addыmы, hяr bir яmяli fяaliyyяti alqышlamыш, яtalяtin, cяhalяtin daш qapilarыnы aчыb maarifin saf havasыnы, gur iшыьыnы xalqa bяxш etmяk niyyяtinя dцшяn hяr kяsi tяqdir etmiш, hяyatыn bu vacib mяnяvi tяrяfinin яhяmiyyяtini dяrk etmяk istяmяyяnlяrя qovuq kimi boш qafa ilя yaшamaьыn hяyat deyil, zillяt olduьunu anlatmaьa чalышmышdыr. Tarixi hяqiqяtlяr nя qяdяr acы olsa da onlarы dilя almaьыn zяruliliyini, lцzumunu inkar etmяk olmaz. Sюhbяt o hяqiqяtlяrdяn gedir ki, milli idrakыn inkiшaf prosesini lяngidяn tяhriflяrin, yalanlarыn юnцndя sipяrя чevrilir, yeni nяsillяrin tarixdя vя чaьdaш dюnяmdя baш verяn hadisяlяrя, proseslяrя aчыq gюzlя baxmasыna, baшqa sюzlя, bяsirяt sяrgilяmяsinя vя nяhayяt tarixi шяxsiyyяtlяri яdalяt meyarыndan dяyяrlяndirmяsinя imkan verir. Dяyяrli oxucular! Яgяr diqqяt yetirdinizsя, M.Я.Rяsulzadя "millяtimiz uьrunda шayani-tяhsini-tяшяbbцsdя bulunan" ifadяsini ictimai-siyasi xadim N.Nяrimanov haqqыnda yox, "яdяbiyyat xadimi" Nяriman bяy Nяrimanov barяdя 1906-cы ildя sюylяyib. Яdяbiyyat xadimi, yazычы vя maarifчi N.Nяrimanov Azяrbaycan mяdяniyyяt tarixindя nя qяdяr mцsbяt, pozitiv rol oynamышsa, siyasяtчi N.Nяrimanov bir o qяdяr neqativ,

яleyh юylя bir surяtdя yaradыlmalыdыr ki, oxucularыnы alчaq hissiyyat vя dяni rяftarlardan iyrяndirsin, yцksяk fikirlяr vя ali hissiyyatlara, bilяks imrяndinsin. Bunu bir яdib kamilяn ifa edя bilmяk цчцn iki vergiyя malik olmalыdыr: biri vцsяti-qяrihя5, o biri cяsarяti-mяdяniyyя. Allah Nяrimanova bunlarыn ikisini dя vermiшdir. Ehtimal ki, bяzilяrincя ikinci bir az da artыq hesab olunur. Fяqяt, mяncя kaш ki, pullarы artыq dцшяnlяr яvяzinя Allah bizя cяsarяtimяdяniyyяlяri чox olanlardan bollu-bollu ehsan edяydi." Demяli, M.Я.Rяsulzadя "Bahadыr vя Sona" romanыnыn mцяllifindя яdяbi istedadla yanaшы mяdяni cяsarяtin dя olduьunu bildirib. Eyni zamanda "cяsarяti-mяdяniyyя" anlayышыnыn alt qatыna nцfuz edяrяk, onun mяna tutumunu шяrh edib. Bu шяrhdяn mяlum olur ki, яgяr яdib arxaik adяtяnяnяlяrin vя sxolostik dцшцncя tяrzinin, bir sюzlя, yazыlmamыш qanunlarыn qяbul etmяdiyi mюvzulara toxunursa, цmumbяшяri mяzmun kяsb edяn mяsяlяlяri чюzmяyя cяhd edirsя, baшqalarыnыn qяlяmя almaьa cцrяt etmяdiyi mяtlяblяrя baш vurursa "cяsarяti mяdяniyyя", yяni mяdяni cяsarяt kimi yazычшы цчцn son dяrяcя vacib olan юzяlliyя sahib чыxdыьыnы tяsdiq etmiш olur. 1913-cц ildя M.Я.Rяsulzadя bir yazычы kimi N.Nяrimanova belя yцksяk dяyяr

verib.

1920-ci ildя "Azяrbaycan" qяzetindя dяrc olunмuш "Azяrbaycan tяшяkkцlцndя Mцsavat" adlы mяruzяsindя isя onun haqqыnda yazыrdы: "Xatirimdяdir, Bakы bяlяdiyyяsindя hюkumяt tяшkili mяsяlяsi mцzakirя olunuyordu. Mцsavat naminя buranыn hюkumяti yerli xяlq яlindя olmalыdыr, dedigim zaman bцtцn firqяlяri, bilxassя Rusiyanы tяmsil edяn sol firqяlяri acыqlandыrmышdыm. O gцnя qяdяr bizimlя bir dяrяcяyя qяdяr yola gedяn mяhяlli bolшeviklяr o gцndяn etibarяn baшqa dцrlц rяftar etmяgя baшlamышlardы. Axыr bюylя idi. Fяqяt yar az da vяfakar degildi. O zaman mцsяlman sosialistlяrin яlяmdarы bulunan "Hцmmяt" firqяsi baшda doktor Nяriman olmaq цzrя Azяrbaycan mцxtяriyyяtinin яdцvv-canы idi. "Hцmmяt"я gюrя biz millяti fяlakяtя чяkiyor vя mяn qeyri hяqq millяt naminя sюz sюylцyormuшam. Azяrbaycan fikri, tцrklцk iddialarы xяlqin degil, bir taqыm burjuapяrяst "boшboьaz"larыn imiш. Mцsяlmanlarыn mяnfяяti "qыrmыzы яmяk bayraьыnыn" altыna toplanmaq vя "Rusiya demokratiyasыndan" ayrыlmamaqda imiш. Иslamчыlarыn nяzяrindя dя biz hяqsiz idik. O zamankы "Rusiyada mцsяlmanlыq" bizi tяriqяtчilikdя, millяti-islamы parчa-parчa etmяkdя ittiham ediyordu. Fяqяt biz bцtцn bu hцcumlara, bцtцn bu ittihamlara rяьmяn diyoruq: Yaшasыn Azяrbaycan!" N.Nяrimanovun M.Я.Rяsulzadя tяrяfindяn "muxtariyyяt dцшmяni", baшqa sюzlя, istiqlal яleyhidarы ittihamыna mяriz qalmasыnыn чeшidli sяbяblяri var idi. Bu sяbяblяr 1917-1920-ci illяrdя baш verяn olaylarыn mяьzindя, mahiyyяtindяdir. Necя deyяrlяr, hяr шey gюstяrilяn konkret zaman daxilindяdir. Иdrak prosesi gerчяkliyin insan шцurunda mяqsяdyюnlц inikasыndan ibarяtdir. Bu fikir fяlsяfя elminin яsas mцddяalarыndan biridir. Biliksizlikdяn biliyя, az bilikdяn чox biliyя dюьru davam edяn idrak prosesinin baшlыca юzяlliyi onun daimiliyindя, sonsuzluьundadыr. Bu qanunauyьunluqla yalnыz anlamamaqdan fayda umanlar, yaxud "nя deyirsяn de, qanmayыm atan yansыn" deyiminя aludя olanlar barышmaq istяmirlяr. M.Я.Rяsulzadя tяrяfindяn N.Nяrimanova цnvanlanan "istiqlal dцшmяni" ittihamыnыn яsasыnda gerчяk, tяkzibedilmяz tarixi faktlar durur. Bu dяlillяr цчцn heч dя arxivlяrя baш vurmaьa ehtiyac yoxdur. Elя onun 1989-cu ildя iшыq цzц gюrmцш seчilmiш яsяrlяrinin ikinci cildini nяzяrdяn keчirmяk kifayяtdir. (Арды вар) 1 2 3 4 5

- gяncяfяxanя - qumar kaьыzы evi; - чar (чahar) - dюrd tяrяfimdя; - qare - oxucu; - mяsai - чalышma, sяy; - qяrihя - istedad, zяka.


ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 01 (159), Йанвар 2018

сящ. 15

Д ДЙ ЙП П э эу уш шя яс си и Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsi tяrяfindяn 2017-ci il яrzindя gюrцlmцш iшlяrя dair H E S A B A T Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti, Cяnab Ali Baш Komandan Иlham Яliyevin apardыьы uьurlu iqtisadi siyasяtin nяticяsidir ki, respublikamыza xarici юlkяlяrdяn idxal olunan nяqliyyat vasitяlяrinin sayы nяyinki ilbяil hяtta, gцnbяgцn чoxalmaqdadыr. Avtomobillяrin sayыnыn artmasы respublikamыzыn avtomobil yollarыnda hяrяkяtin intensivliyinin yцksяlmяsinя sяbяb olmuшdur. Hяrяkяtin intensivliyi nя qяdяr yцksяldikcя yol-nяqliyyat hadisяlяrinin baш vermяsi dя bir o qяdяr labцtdцr. Lakin, buna baxmayaraq, Azяrbaycan Respublikasыnыn Daxili Ишlяr Nazirliyi, Nazirliyin Baш Dюvlяt Yol Polisi Иdarяsi elяcя dя, yerlяrdяki mцvafiq qurumlar yol-nяqliyyat hadisяlяrinin qarшыsыnыn alыnmasы istiqamяtindя яmяli, tяшkilati vя profilaktiki tяdbirlяr hazыrlayыb hяyata keчirirlяr. Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsi tяrяfindяn dя 2017-ci il яrzindя mцяyyяn iшlяr gюrцlmцшdцr. Belя ki, tяhlillяr aparыlmыш vя mцяyyяn edilmiшdir ki, юtяn illяr яrzindя respublikamыz яrazisindя baш vermiш aьыr yolnяqliyyat hadisяlяlяri яsasяn sцrяt mяhdudiyyяtinin aшыlmasы, юtmя vя manevretmя, qarшы hяrяkяt zolaьыna чыxma kimi kobud yol hяrяkяt qaydalarыnыn pozulmasы nяticяsindя baш vermiшdir. Nяqliyyat vasitяlяrinin sяrxoш vяziyyяtdя, sцrцcцlцk hцququ olmadan idarя edilmяsi, tяhlцkяsizlik kяmяrlяrindяn istifadя etmяmя kimi yol hяrяkяt qayda pozuntularы isя baш verяn qяzalarda aьыrlыq dяrяcяsinin artmasыna sяbяb olmuшdur. Buna gюrя dя, 2017-ci ildя Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsi tяrяfindяn bцtцn qцvvя vя vяsaitlяr yol-nяqliy-

yat hadisяlяrinin baш vermяsinя bilavasitя tяsir gюstяrяn yol hяrяkяti qayda pozuntularыnыn aшkarlanmasыna yюnяldilmiшdir. Bundan яlavя, yol hяrяkяti tяhlцkяsizliyinin tяmin olunmasы, yol-nяqliyyat hadisяlяrinin qarшыsыnыn alыnmasы istiqamяtindя tяrяfimizdяn tяbliьat vя maariflяndirmя iшlяri aparыlmыш, profilaktiki tяdbirlяr bir qяdяr dя gцclяndirmiшdir. Xцsusi ilя dя piyadalarыn intizamanыnыn artыrыlmasы, kцчя hяrяkяti qaydalarыnыn юyrяdilmяsi, tяhlцkяsiz davranыш vяrdiшlяrinin aшыlanmasы mяqsяdi ilя tяhsil mцяssisяlяrindя maariflяndirmя iшlяrinin aparыlmasыna юnяm verilmiшdir. Azяrbaycan Respublikasы Daxili Ишlяr Nazirliyinin 05 dekabr 2014-cц il tarixli, 023 nюmrяli яmri ilя elan edilmiш "Narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin vя onlarыn prekursorlarыnыn qanunsuz dюvriyyяsinя qarшы mцbarizяnin vяziyyяti" haqqыnda KQ-5/1 nюmrяli Kollegiya Qяrarыnыn 8-ci bяndinin icrasы ilя baьlы "Gяnclяr narkotiklяrя yox deyir" hцquqi mюvzuda azyaшlы vя yeniyetmяlяrin milli vяtяnpяrvяrlik

ruhunda tяrbiyяlяndirilmяsi vя baxыmsыzlыьыnыn qarшыsыnыn alыnmasы, maariflяndirilmяsi istiqamяtindя rayonun digяr aidiyyatы qurumlarы ilя birlikdя tяdbirlяr hяyata keчirilmiшdir. 2016-2017-ci vя 20172018-ci tяdris illяrindя Шяki ШRPШ-nin rяisi, polis polkovniki cяnab Яbцlfяt Rzayevin gюstяriшi vя nяzarяti altыnda tяrtib edilmiш cяdvяl цzrя hяftяdя 2 (iki) dяfяdяn az olmayaraq, 2017-ci ilin noyabr ayыnыn 15-dяn etibarяn isя hяftяdя 4 (dюrd) dяfяdяn az olmayaraq rayonun цmumtяhsil mяktяblяrindя elяcя dя, universitet vя kolleclяrdя "Gяnclяr narkomaniyaya yox deyir", "Dini radikalizmя qarшы mцbarizя hяr birimizin borcudur", "Erkяn nikah vя onun fяsadlarы", "Yol hяrяkяtinin tяhlцkяsizliyindя piyadalarыn rolu" mюvzularыnda keчirilяn hяmin tяdbirlяrdя iшtirak edilmiшdir. Bu tяdbirlяr 2015-ci il яrzindя 35, 2016-cы il яrzindя 53, 2017-ci il яrzindя isя 55 tяhsil mцяssisяsindя keчirilmiшdir. Tяhsil mцяssisяlяrindя aparыlmыш profilaktiki tяdbir-

Tural NИФТАЛЫЙЕВ, Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin Tяbliьat vя Tяшviqat Цzrя Иnspektoru, polis baш leytenantы lяr mцsbяt nяticяsini vermiш, xidmяti яrazidя 2017-ci il яrzindя piyadanыn yol hяrяkяti qaydasыnы pozmasы sяbяbindяn heч bir yol-nяqliyyat hadisяsi baш vermяmiшdir. Gюrцlmцш bu vя ya digяr iшlяrin nяticяsindя, 2017ci il яrzindя Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin xidmяti яra-

АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН Шяки Бялядиййясинин коллективи, бялядиййянин илк сядри ТЕЙМУРХАН ЗИЙА ОЬЛУНУН вяфатындан кядярляндийини билдрир, онун аилясиня вя йахынларына вя дярин щцзнля баш саьлыьы верир. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН.

Бюйцк Вятян Мцщарибяси, Ямяк, ЩцгугМцщафизя, Силащлы Гцввяляр Ветеранлары Шяки Тяшкилатынын сядри Мустафа Ящмядов, районумузун ветеранлары адындан Нащид, Защид, Халид вя Вцсаляйя, аталары ШАЩИД МЯММЯДКЯРИМОВУН вяфатындан кядярляндийини билдрир вя дярин щцзнля баш саьлыьы верир. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН.

Шяки Бялядиййясинин коллективи, АДПУ Шяки филиалынын профессору Фирядун Ибращимова, анасы НАЗИЛЯ ХАНЫМЫН вяфатындан кядярляндийини билдрир вя дярин щцзнля баш саьлыьы верир. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН.

Шяки Бялядиййясинин коллективи, Бюйцк Вятян Мцщарибяси, Ямяк, Щцгуг-Мцщафизя, Силащлы Гцввяляр Ветеранлары Шяки Тяшкилатынын сядр мцвини, шаир-йазычы ШАЩИД МЯММЯДКЯРИМОВУН вяфатындан кядярляндийини билдрир вя аилясиня дярин щцзнля баш саьлыьы верир. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН.

Шяки Бялядиййясинин коллективи, “Мархал” истиращят мяркязинин баш мцщяндиси Шащин Язизова, атасы ЩЯТЯМ ЯЗИЗОВУН вяфатындан кядярляндийини билдрир вя дярин щцзнля баш саьлыьы верир. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН. Рафаел Мурадов, Мурад Нябибяйов, Ящяд Аллащвердийев, достлары Илщам Щаъыйевя, йахын гощуму ВАГИФ ЩЯМИДОВУН вяфатындан кядярляндиклярини билдрир вя дярин щцзнля баш саьлыьы верирляр. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН.

zisindя aьыr (юlцm vя xяsarяtlя nяticяlяnяn) yol-nяqliyyat hadisяlяrinin sayыnыn, elяcя dя baш verяn qяzalarda aьыrlыq dяrяcяsinin nяzяrячarpacaq dяrяcяdя aшaьы salыnmasыna nail olunmuшdur. Belя ki, 2017ci il яrzindя 2016-cы il ilя mцqayisяdя цmumi yol-nяqliyyat hadisяlяrinin sayы 9 (doqquz) fakt, юlяnlяrin sayы 1 (bir) fakt, xяsarяt alanlarыn sayы isя 9 (doqquz) fakt azalmышdыr. Gюrцlmцш bцtцn bu tяdbirlяr insanlarыn hяyat vя saьlamlыьыnыn qorunmasыna xidmяt edir. Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsi gяlяcяkdя dя, yol hяrяkяti tяhlцkяsizliyinin tяmin olunmasы, yol-nяqliyyat hadisяlяrinin qarшыsыnыn alыnmasы istiqamяtindя tяdbirlяri davam etdirяcяkdir. Bцtцn hяrяkяt iшtirak-чыlarыnы, avtomobil qяzalarыndan uzaq dцшmяlяri цчцn yol hяrяkяti qaydalarыnы bilmяyя vя onlara яmяl etmяyя чaьыrыrыq.

ЕТИБАРСЫЗ ЩЕСАБ ЕДИЛИР Шяки району, Ашаьы Кцнэцт кянд сакини Ъяфяров Мящяррям Ярястун оьлунун адына верилмиш бурахылыш или 1978 олан МТЗ-50 маркалы тракторун сянядляри, Гейдиййат Шящадятнамяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки шящяри, М.Аббасов (Правда) кцчяси, 22 цнванда Сялимов Гаффар Кярим оьлунун адына верилмиш 27.02.1932-ъи ил тарихли 1541 нюмряли Торпаг гейдиййат сяняди итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Сарыъа кянд сакини Щейдярялизадя Нязрин Азад гызынын адына верилмиш Шяхсиййят вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки шящяри, Ъальалыбулаг кцчяси, ев 6 цнванда йашайан Сейдялийев Гошгар Мащир оьлунун адына Тбилиси шящяриндяки "Эеомед" Университетети тяряфиндян 2016-ъы илдя верилмиш Диплом итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки шящяри, Л.Абдуллайев кцчяси, ев 20 цнванда йашайан Новрузов Рауф Мяъид оьлунун адына верилмиш Шяхсиййят вясигяси, Сцрцъцлцк вясигяси вя Сосиал карт итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки шящяри, Х.Сяфярялийев кцчяси, ев 6 цнванда йашайан Мяммядова Сябиня Яляддин гызынын адына верилмиш Шяки педагожи Техникумунун 03.07.2004-ъц ил тарихли Диплому, Ямяк китабчасы, Дювлят Сосиал Сыьорта Шящадятнамяси, Никащын баьланмасы щаггында Шящадятнамя, Доьум щаггында Шящадятнамя вя оьлу Фяттащлы Мирпянащ Мирхалидин адына верилмиш Доьум щаггында Шящадятнамя итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.


ШЯКИ ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ № 01 (159), Йанвар 2018

ДИГГЯТ! ИНТЕРНЕТ ИСТИФАДЯЧИЛЯРИНИН НЯЗЯРИНЯ: БИЗИМ WEB СЯЩИФЯЛЯРИМИЗ: http://sheki.io.ua http://belediyye.io.ua http://belediyye.sheki.city http://sheki-municipality.narod.ru http://issuu.com/shekibelediyyesi http://facebook.com/shekibelediyyesi

П О Е З И Й А

“Тут аьаъы” Бакыда Азярбайъанлы-эцръц шаир Giya Paчxataшviliнин "Tut aьacы" kitabыnын tяqdimаты олуб. MИLLИYYЯTCЯ GЦRCЦ OLAN AZЯRBAYCAN ШAИRИNИN "TUT AЬACЫ" KИTABЫNЫN TЯQDИMAT МЯРАСИМИНДЯ “GИYA PAЧXATAШVИLИ ADЫNA MULTИKULTURALИZM MЦKAFATЫ”NЫN TЯSИS OLUNMASЫ TЯШЯBBЦSЦ ИRЯLИ SЦRЦLЦB. Шяки Бялядиййясинин коллективи Эийа Пачхаташвилини тябик едир, она ъан саьлыьы вя даща бюйцк йарадыъылыг уьурлары арзулайыр.

***

Azяrbaycan bayraьы Эийа Пачхаташвили Bir яsrlik yol gяlяn, Enmяmяkчцn yцksяlяn, Dцшmяn gюzlяri dяlяn Rяsulzadя чыraьы Azяrbaycan bayraьы!

ГИЙА ПАЧХАТАШВИЛИ Yanvarыn 29-da Atatцrk Mяrkяzindя шair-tяrcцmячi Giya Paчxataшvilinin "Tut aьacы" kitabыnыn "Иmza gцnц" keчirildi. Milliyyяtcя gцrcц olan Azяrbaycan шairinin яsasяn mяrhum hяyat yoldaшы Lamara xanыma hяsr etdiyi шeirlяrdяn ibarяt kitabы "Vektor" Beynяlxalqц Nяшrlяr Evi чap edib. Tяqdimat mяrasiminin baш tutduьu gцn hяmчinin mцяllifin ad gцnц ilя яlamяtdar olub. Чыxыш edяnlяrdяn яdяbiyyatшцnas alimlяr Nizami Cяfяrov, Nizami Taьыsoy, Qiymяt Mяhяrrяmli, rяssam Rais Rяsulzadя (Mящямmяd Яmin Rяsulzadяnin nяvяsi), bяdii

qiraяtчi Eldost Bayram, шair Иbrahim Иlyaslы vя baшqalarы Giya Пачхаташвилинин yaradыcыlыьы, Azяrbaycan яdяbiyyatыnda rolu barяdя yцksяk fikirlяr sюylяyib, шairin az юncя "Vektor" Beynяlxalq Elmlяr Akademiyasыnыn Шahmar Яlяkbяrzadя adыna Яdяbiyyat mцkafatыna layiq gюrцldцyцnц xatыrladыblar. Тядбирдя шairin dostu jurnalist Pцnhan Шцkцr xalqlar dostluьuna xidmяt edяn яdяbiyyat adamlarы цчцn "Giya Paчxataшvili adыna multikulturalizm mцkafatы"nыn tяsis olunmasы tяшяbbцsц irяli sцrцb.

Sяmadan enmiш Quran, Azadlыq tamlы dюvran, Шяhidin verdiyi qan, Qonaqpяrvяr torpaьыm Azяrbaycan bayraьы! Pak amal fяlsяfяsi, Hцrriyyяtin gur sяsi, Sюnmяz gцnяш шюlяsi, Qяlяbяlяr soraьы Azяrbaycan bayraьы! Bяzяyir gюyц, yeri Vяtяnpяrvяrlяr piri, Zamanыn цrяk шeiri, Hяqiqяtin yaraьы Azяrbaycan bayraьы, Azяrbaycan bayraьы!

М.НЯБИБЯЙОВ

Шяhidlяr Gцlnarя NЯСИБОВА O qara kюlgяlяr bizя gяlяndя, 20 yanvarda юlsяydim mяn dя, Qanlы faciяni bilmяzdim onda, Gюrmяzdim yurdumu qara bir donda. Vaxtsыz vяfat edяn qardaшыm, bacыm, Sizi dцшцnцrяm tюkцlцr saчыm. Mяьrur duruшunuz dцшцr yadыma, Bu vaxt aьlamaьыm чatыr dadыma. Aьlayыram qяmli цrяyim ilя, Яllяrim qalxmayыr gюzцmц silя. Mяn nalя чяkяni шяhidlяr bilя, Bяlkя gюz yaшыmы юzlяri silя. Sizin цчцn xяyalа dalыram hяrdяn, Bircя xahiшim var шяhidlяr, sizdяn: Юlцm hяlя tezdi - галхын, dirчяlin, Torpaьыn altыndan чыxыn, cцcяrin. Cцcяrin yurdumun lalяsi kimi, Яtirli zanbaьы, nяrgizi kimi. Рuhunuz гыzlgцl яtirli olsun, Sizi yad elяmяk bizя borc olsun.

Cянуб щясряти Musa HЯШИМОВ Иstяdim yюn tutum gцneyя sarы, Gюrdцm ki, yoluma sяdd чяkibdilяr. Bu sяddi daьыtmaq, qыrmaq istяdim, Sяn demя poladdan bяrk чяkibdilяr. Яlimdя qыrыldы kцlцngцn sapы, Цzцmя baьlandы, qapandы qapы. Яlimi yandыrdы baltanыn sapы, Юmrцmя, gцnцmя dяrd яkibdilяr. Vяtяnim bir parчa яtя tay olub, Bюlцblяr ikiyя yada pay olub. Xan Araz kяdяrli axan чay olub, Sinяmin цstцnя daь шяkibdilяr.

Е Л А Н ЯЗИЗ ОХУЪУЛАРЫМЫЗ!

Тезликля “ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ” гязетиня 2018-ъи ил цчцн абуня кампанийасы давам едир. Гязетимизя абуня олмаг цчцн Шяки Реэионал Почт Шюбясиня, “Азярмятбуатйайым” АСЪ-нин вя “ГАЙА” мятбуатйайымын Шяки Шюбяляриня мцраъият едя билярсиниз.

Гязетин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин sheki-ih.gov.az вя АЗЯРТАЪ-ын азертаэ.эов-аз сайтларындан истифадя олунмушдур.

Редаксийайа тягдим олунан ялйазмалары, дискляр, фотолар вя диэяр материаллар эери гайтарылмыр.

Тясисчи: Шяки Бялядиййяси Баш редактор: Мурад Нябибяйов

Редаксийанын цнваны: Шяки шящяри, АЗ5500, М.Я.Рясулзадя пр.182, 2-ъи мяртябя Тел: +(994 24) 244 00 51 +(994 24) 244 28 02 Е-маил: sheki.belediyye@gmail.com

Мцяллифлярин мювгейи иля редаксийанын мювгейи цст-цстя дцшмяйя биляр. Дяръ олунмуш йазылара эюря мцяллифляр вя мялуматын эютцрцлдцйц мянбя мясулиййят дашыйыр. Щесаб нюмряси: Азярбайъан Бейнялхалг Банкынын Шяки филиалы, Код: 805410 ВЮЕН: 9900001881 Мцхбир щесабы: 0137010002944 S.W.И.Ф.Т. БИК ИБАЗАЗ 2Х Шяки Бялядиййяси, Щесаб Но: 33308019449336503266 ВЮЕН 3000086531

www.municipality.sheki.city

Гязет 27 ийул 2005-ъи илдя Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийиндя гейдиййатдан кечиб. Гейдиййат № 1458. Тираж 500. Чапа щазырланыб: 12 феврал 2018-ъи ил Гязет “АЗЯРМЕДИА” ММЪ мятбяясиндя чап олунуб.


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.