Sheki belediyyesi, No 12 (158) Dekabr 2017

Page 1

ØßÊÈ ÁßËßÄÈÉÉßÑÈÍÈÍ ÎÐÃÀÍÛ g

ÌßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÌ, ÑßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÍ, ÍÅÚß ×ÛÕÀÐ ÃÀÐÀÍËÛÃËÀÐ ÀÉÄÛÍËÛÜÀ?!

Ш ШЯ ЯК КИ И БЯЛЯДИЙЙЯСИ Нewspaper № 12 (158), Декабр 2017

ВЯТЯНИМИЗИН ГАНЛЫ ТАРИХИ И Ш Ь А Л Е Д И Л М И Ш Т О Р П А Г Л А Р Ы М Ы З ГЯРБИ АЗЯРБАЙЪАН ХАНКЯНДИ ХОЪАЛЫ ШУША ЛАЧЫН ХОЪАВЯНД КЯЛБЯЪЯР АЬДЯРЯ АЬДАМ ФЦЗУЛИ ЪЯБРАЙЫЛ ГУБАДЛЫ ЗЯНЭИЛАН

оф

SHEKI

MUNICIPALITY

www.belediyye.sheki.city

Гязет 2005-ъи илдян няшр едилир

ЙЕНИ ИЛИНИЗ МЦБАРЯК!

декабр, 1988 26.12.1991 26.02.1992 08.05.1992 18.05.1992 02.10.1992 02.04.1993 07.07.1993 23.07.1993 23.08.1993 23.08.1993 31.08.1993 29.10.1993

УНУТМАЙАГ! ХАНКЯНДИНИН ИШЬАЛЫНДАН 26 ИЛ КЕЧДИ

"LaCroix" portalы Шяки щаггында Fransanыn "LaCroix" интернет portalыnda Azяrbaycanla baьlы silsilя mяqalяlяr yayыlыb.

Prezident Kuboku uьrunda Шякидя чюvkяn milli oyunлары кечирилиб

Ятрафлы сящифя 8-дя

Мцяllifi Pola Buaye olan mяqalяlяrdя юlkяmizin яsrarяngiz tяbiяtindяn, qяdim tarixi abidяlяrindяn, o cцmlяdяn burada mюvcud olan xristian kilsяlяrindяn sюhbяt aчыlыr. Mцяllif qeyd edir ki, Quba rayonunun Xыnalыq vя Qыrыz kяndlяri dцnyada яn yцksяk yaшayыш mяskяnlяrindяndir. Burada ilin bцtцn fяsillяrindя яsrarяngiz tяbiяt mяnzяrяlяrini gюrmяk mцmkцndцr. Юlkяmizin qяdim tarixi abidяlяrindяn bяhs edilяn mяqalяlяrdя, hяmчinin Шяki vя Qяbяlяdяki Alban mяbяdlяri barяdя mяlumat verilir, Шяki xanlarыnыn sarayыnыn nadir memarlыq incilяrindяn biri olduьu vurьulanыr. Mцяllif Azяrbaycanыn mяшhur шяbяkя sяnяtindяn dя sюhbяt aчaraq bildirir ki, bu qяdim sяnяt Шяkidя hяlя dя qorunub saxlanыlыr. Bu sяnяti yaшadanlardan biri Hцseyn Hacыmustafazadя ilя sюhbяtindя Pola Buaye mяlumat verir ki, шяbяkя цslubunda hazыrlanmыш mяhsullar dцnyanыn mцxtяlif юlkяlяrindяn sifariш olunur.


сящ. 2

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 12 (158), Декабр 2017

"Tцtцn mяmulatlarыnыn istifadяsinin mяhdudlaшdыrыlmasы haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn 2017-ci il 1 dekabr tarixli 887-VQ nюmrяli Qanununun tяtbiqi barяdя Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin Fяrmanы Azяrbaycan Respublikasы Konstitusiyasыnыn 109-cu maddяsinin 19-cu vя 32-ci bяndlяrini rяhbяr tutaraq, "Tцtцn mяmulatlarыnыn istifadяsinin mяhdudlaшdыrыlmasы haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn 2017 ci il 1 dekabr tarixli 887VQ nюmrяli Qanununun qцvvяyя minmяsi ilя яlaqяdar hяmin Qanunun tяtbiqini tяmin etmяk mяqsяdi ilя qяrara alыram: 1. Azяrbaycan Respublikasыnыn Nazirlяr Kabineti: 1.1. цч ay mцddяtindя: 1.1.1. Azяrbaycan Respublikasы qanunlarыnыn vя Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin aktlarыnыn "Tцtцn mяmulatlarыnыn istifadяsinin mяhdudlaшdыrыlmasы haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn Qanununa uyьunlaшdыrыlmasы ilя baьlы tяkliflяrini hazыrlayыb Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidentinя tяqdim etsin; 1.1.2. hяmin Qanunun 4.2-ci vя 11.4-cц maddяlяrindя nяzяrdя tutulmuш mцvafiq icra hakimiyyяti orqanlarыnыn sяlahiyyяtlяrini hяyata keчirяn icra hakimiyyяti orqanlarы barяdя tяkliflяrini hazыrlayыb Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidentinя tяqdim etsin; 1.1.3. hяmin Qanunun 9.2-ci maddяsinя uyьun olaraq, tцtцn mяmulatlarы tullantыlarыnыn utilizasiyasы qaydasыnы mцяyyяn edib Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidentinя mяlumat versin; 1.1.4. hяmin Qanunun 10.4-cц maddяsinя uyьun olaraq, tцtцn чяkmяk цчцn xцsusi ayrыlmыш yerlяrя dair tяlяblяri mцяyyяn edib Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidentinя mяlumat versin; 1.1.5. hяmin Qanunun 11.3-cц maddяsinя uyьun olaraq, tцtцndяn istifadяnin zяrяri vя яtraf

Шяkidя Beynяlxalq Яlillяr Gцnц qeyd olunub

Prezidentinя mяlumat versin; 1.3. hяmin Qanundan irяli gяlяn digяr mяsяlяlяri hяll etsin. 2. Mцяyyяn edilsin ki: 2.1. "Tцtцn mяmulatlarыnыn istifadяsinin mяhdudlaшdыrыlmasы haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasы Qanununun 9.2-ci, 10.4-cц vя 11.3-cц maddяlяrindя nяzяrdя tutulmuш mцvafiq icra hakimiyyяti orqanыnыn sяlahiyyяtlяrini Azяrbaycan Respublikasыnыn Nazirlяr Kabineti hяyata keчirir; 2.2. hяmin Qanunun 12.2-ci vя 12.4-cц maddяlяrindя nяzяrdя tutulmuш mцvafiq icra hakimiyyяti orqanlarыnыn sяlahiyyяtlяrini Azяrbaycan Respublikasыnыn Sяhiyyя Nazirliyi, Tяhsil Nazirliyi, Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyi, Gяnclяr vя Иdman Nazirliyi hяyata keчirirlяr; 2.3. hяmin Qanunun 12.3-cц maddяsindя nяzяrdя tutulmuш mцvafiq icra hakimiyyяti orqanыnыn sяlahiyyяtlяrini Azяrbaycan Respublikasыnыn Tяhsil Nazirliyi hяyata keчirir. mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn ziyanlы tяsiri barяdя яhalinin maariflяndirilmяsinin яsas istiqamяtlяrini vя цsullarыnы mцяyyяn edib Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidentinя mяlumat versin; 1.1.6. Azяrbaycan Respublikasы Nazirlяr Kabinetinin normativ hцquqi aktlarыnыn hяmin Qanuna uyьunlaшdыrыlmasыnы tяmin edib Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidentinя mяlumat versin; 1.2. mяrkяzi icra hakimiyyяti orqanlarыnыn normativ hцquqi aktlarыnыn hяmin Qanuna uyьunlaшdыrыlmasыnы nяzarяtdя saxlasыn vя bunun icrasы barяdя beш ay mцddяtindя Azяrbaycan Respublikasыnыn

Azяrbaycan Respublikasы Qarabaь Mцharibяsi Veteranlarы, Яlillяri vя Шяhid Ailяlяri Иctimai Birliyinin Шяki шюbяsindя 3 dekabr Beynяlxalq Яlillяr Gцnцnя hяsr olunmuш tяdbir keчirilib. Tяdbirdя Qarabaь Mцharibяsi Veteranlarы, Яlillяri vя Шяhid Ailяlяri Иctimai Birliyi rayon шюbяsinin sяdri

3. Azяrbaycan Respublikasыnыn Яdliyyя Nazirliyi mяrkяzi icra hakimiyyяti orqanlarыnыn normativ hцquqi aktlarыnыn vя normativ xarakterli aktlarыn "Tцtцn mяmulatlarыnыn istifadяsinin mяhdudlaшdыrыlmasы haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn Qanununa uyьunlaшdыrыlmasыnы tяmin edib Azяrbaycan Respublikasыnыn Nazirlяr Kabinetinя mяlumat versin.

Иlham Яliyev

Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Bakы шяhяri, 29 dekabr 2017-ci il.

Mяm-mяdnuru Яzizov яlillяrin sosial mцda-fiяsinin gцclяndirilmяsi, onlarыn cяmiy-yяtя inteqrasiyasы sahяsindя hяyata keчirilяn tяdbirlяr, Шяki шяhяrindя bu istiqamяtdя gюrцlяn iшlяr barяdя da-nышыb. Sonra Шяki шяhяrindя yasayan Qarabaь mцharibяsi яlillяrinя maddi yardыm gюstяrilib.

Чыxыш edяn Qarabaь mцharibяsi яlillяri onlara gюstяrilяn onlara gюstяrilяn yцksяk diqqяt vя qayьыya gюrя rяhbяrliyinя minnяtdarlыьыnы bildiriblяr. Qeyd edяk ki, Beynяlxalq Яlillяr Gцnц mцnasibяtilя Яmяk vя Яhalinin Sosial Mцdafiяsi Nazirliyi tяrяfindяn Шяki rayonu цzrя 174 nяfяr яlilя maddi yardыm ayrыlыb.

Бялядиййя гуллугчусу Дцнйа кубоку уьрунда йарышларда 2-ъи йеря лайиг эюрцлдц

Мещман Ялийев, Алпагут Туран Дюйцш Системляри Мяркязинин Шяки район филиалынын сядри

Республикамызын пайтахты Бакы шящяринин "Сярщядчи" Олимпийа Идман Комплексиндя нойабр айынын 25 вя 26-да Азярбайъан дюйцш нювц олан "Алпагут" дюйцш сяняти цзря 2-ъи Дцнйа кубоку уьрунда йарышлар кечирилмишдир. Йарышларда шящяримизи Алпагут Туран Дюйцш Системляри Мяркязинин (АТДСМ) Шяки район филиалынын сядри, Шяки бялядиййясинин ямякдашы Мещман Ялийев вя филиалын идманчылары Ялищцсейн Ялийев, Айхан Щцсейнли, Гурбан Мяммядов, Ъавид Ъямилов, Сеймур Ящмядов, Ройал Шабанов, Анар Исмайылзадя вя Нищад Ъяфяров тямсил етмишляр. Ики эцн давам едян йарышларда дцнйанын мцхтялиф 18 юлкясиндян 400 няфяря йахын идманчы мцбаризя апармышдыр. Йарышларын нятиъяляриня эюря щямйерлиляримиз, Алпагут Туран Дюйцш Системляри Мяркязинин Шяки район филиалынын сядри, 45 йашлы Мещман Ялийев 80 кг-дан чох чяки дяряъясиндя 2-ъи йеря чыхмышдыр. Диэяр Шякили идманчылардан 2000-ъи ил тявяллцдлц Сеймур Ящмядов (52 кг чяки дяряъясиндя) вя 2002-ъи ил тявяллцдлц Ъавид Ъямилов (35 кг чяки дяряъясиндя) 1-ъи йеря; 2005-ъи ил тявяллцдлц Ялищцсейн Ялийев (кг чяки дяряъясиндя) вя 2007-ъи ил тявяллцдлц Гурбан Мяммядов (45 кг чяки дяряъясиндя) 2-ъи йеря; 1999-ъу ил тявяллцдлц Анар Исмайылзадя (75 кг чяки дяряъясиндя), 2000-ъи ил тявяллцдлц Нищад Ъяфяров (60 кг чяки дяряъясиндя) вя 2004-ъц ил тявяллцдлц Ройал Шабанов (40 кг чяки дяряъясиндя) 3-ъц йеря лайиг эюрцлмцшляр. Хатырладаг ки, сюзцэедян идман нювц цзря октйабр айында Шямкир шящяриндя кечирилян Азярбайъан кубоку уьрунда йарышларда щямйерлиляримиз команда цзря 3-ъц йери тутмушлар. Ону да гейд едяк ки, Алпагут Туран Дюйцш Системляри Мяркязинин Шяки район филиалы мяркязин президенти Васиф Намазовун 13 март 2017-ъи ил тарихли ямриня ясасян йарадылмыш вя Мещман Ялищцсейн оьлу Ялийев филиалын сядри вязифясиня тяйин олунмушдур.

М.НЯБИБЯЙОВ

Йарышдан сонра. Шякилдя (солдан саьа) - Мещман Ялийев, Ялищцсейн Ялийев, Бакы Идман вя эянъляр Идарясинин ямякдашы вя Гурбан Мяммядов


ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 12 (158), Декабр 2017

сящ. 3

Цmummilli лiderin яziz xatirяsi ehtiramla anыlды Цmummilli liderimiz Heydяr Яliyevin яziz xatirяsi юlkяmizin hяr yerindя olduьu kimi Шяkidя dя dяrin hюrmяt vя ehtiramla anыlыb. Ulu юndяrin vяfatыnыn on dюrdцncц ildюnцmц ilя яlaqяdar rayonun idarя, mцяssisя vя tяшkilatlarыnda silsilя tяdbirlяr, anыm mяrasimlяri keчirilmiш, mцsabiqяlяr, sяrgilяr tяшkil olunmuшdur. Bu tяdbirlяrdя bцtцn юmrцnц xalqыmыzыn tяrяqqisinя vя firavanlыьыna hяsr etmiш Heydяr Яliyevin yorulmaz fяaliyyяtinin яn mцxtяlif mяqamlarыna toxunulmuш, ulu юndяrin Vяtяn vя xalq qarшыsыndakы яvяzsiz xidmяtlяrindяn geniш bяhs olunmuшdur. Dekabrыn 12-dя isя шяhяr saatlarыndan baшlayaraq шяhяr rяhbяrliyi, hцquq mцhafizя orqanlarыnыn, idarя, mцяssisя vя tяшkilatlarыn kollektivlяri, mцharibя vя яmяk veteranlarы, ictimaiyyяtin nцmayяndяlяri ulu юndяrin шяhяr icra hakimiyyяtinin binasы qarшыsыndakы abidяsini ziyarяt etmiш, abidя юnцnя яklillяr vя gцl dяstяlяri dцzяrяk xatirяsini bюyцk hюrmяt vя ehtiramla yad etmiшlяr. Ulu юndяrin vяfatыnыn ildюnцmц ilя яlaqяdar щямин gцn mяscidlяrdя bюyцk шяxsiyyяtin ruhuna dualar oxunмушдур.

"Цmummilli lider Heydяr Яliyev vя Azяrbaycan gяncliyi" Шяkidя "Цmummilli lider Heydяr Яliyev vя Azяrbaycan gяncliyi" mюvzusunda tяdbir keчirilib. Цmummilli lider Heydяr Яliyevin vяfatыnыn 14-cц ildюnцmц mцnasibяtilя dekabr ayыnыn 11-dя Шяki шяhяrindяki Heydяr Яliyev Mяrkяzindя "Цmummilli lider Heydяr Яliyev vя Azяrbaycan gяncliyi" mюvzusunda tяdbir keчirilib. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin, Шяki шяhяr Gяnclяr vя Иdman Иdarяsinin vя YAP Шяki Tяшkilatыnыn Gяnclяr Birliyinin birgя tяшkilatчыlыьы ilя keчirilяn tяdbirdя яvvяlcя gяnclяr Mяrkяzin ekspozisiya zalы ilя tanыш olublar. Onlara Ulu Юndяrin шяrяfli hяyat yolu vя чoxшaxяli siyasi fяaliyyяtindяn bяhs edяn fotostendlяr haqqыnda яtraflы mяlumat verilib. Sonra Цmummilli liderin xatirяsi bir dяqiqяlik sцkutla yad edilib. Tяbiri aчan Шяki шяhяr Gяnclяr vя Иdman Иdarяsinin rяisi Vцqar Иskяndяrov bildirib ki, dюvlяt gяnclяr siyasяti dahi шяxsiyyяt Heydяr Яliyevin adы ilя baьlыdыr. Цmummilli liderimiz юlkяmizя rяhbяrlik etdiyi bцtцn dюvrlяrdя saьlam dцшцncяli gяnc nяslin yetiшdirilmяsini, gяnclяrin юlkяnin sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi vя mяdяni hяyatыnda iшtirakыnыn tяmin edilmяsini diqqяt mяrkяzindя saxlayыb. Bunun nяticяsidir

ki, bu gцn Azяrbaycanda dюvlяtini, Vяtяnini sonsuz mяhяbbяtlя sevяn, цmummilli lider Heydяr Яliyevi юzцnя юrnяk gюtцrяrяk xalqыnыn, dюvlяtinin aьыr gцnlяrindя bir yumruq kimi birlяшmяyi bacaran gяnc nяsil formalaшыb. Sonra чыxыш edяn Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin Sяnяdlяrlя vя

vяtяndaшlarыn mцraciяtlяri ilя iш шюbяsinin mцdiri, YAP Шяki Tяшkilatыnыn Gяnclяr Birliyinin sяdri Daшqыn Mиkayыlov vя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin Иctimai-siyasi vя hцmanitar mяsяlяlяr шюbяsinin mцdir mцavini Sadiq Yusifov Ulu Юndяrin zяngin hяyatыndan, ictimai-siyasi vя dюvlяtчilik fяaliyyя-

Шяkidя yeni il шяnliklяrinя start verilib Юlkяmizin hяr yerindя olduьu kimi, Шяkidя dя 31 dekabr - Dцnya Azяrbaycanlыlarыnыn Hяmrяyliyi Gцnц vя Yeni ilin gяliшi mцnasibяtilя aparыlan hazыrlыq iшlяri artыq yekunlaшыb. Yeni ilin gяliшi ilя яlaqяdar Шяki шяhяrinin kцчяlяri, park vя xiyabanlar, meydanlar bayramsayaьы bяzяdilib. Шяhяrin mяrkяzi hissяsindя hцndцrlцyц 16 metr olan yolka quraшdыrыlыb. Иctimai binalarыn vя evlяrin fasadlarы, eyvanlar bayram libasыna bцrцnцb. Шяhяrin Mяhяmmяd Яmin Rяsulzadя, Heydяr Яliyev, Mirzя Fяtяli Axundzadя prospektlяri yeni il atributlarы ilя bяzяdilib.

Artыq bayram шяnliklяrinя dя start verilib. Tяшkilatlarda, tяhsil mцяssisяlяrindя 31 dekabr - Dцnya Azяrbaycanlыlarыnыn Hяmrяyliyi Gцnц vя Yeni ilin gяliшi mцnasibяtilя tяdbirlяr tяшkil olunur. Dekabrыn 29-da Шяki шяhяrinin яrazisindя mцяyyяn edilmiш marшrutla kюnцllцlяrin vя mцxtяlif naьыl personajlarыnыn iшtirakы ilя "Santa vя Marallarы ilя Yeni Иl Karnavalы" adlы musiqili yцrцш keчirilmiш, axшam saatlarыnda isя шяhяrin mяrkяzi meydanыnda шяhяr sakinlяri цчцn yerli incяsяnяt ustalarыnыn iшtirakы ilя musiqi proqramы tяqdim olunmuшdur. Bayram tяdbirlяri rayon яrazisindя yerlяшяn hяrbi hissяlяrя dя keчirilяcяkdir. Burada яsgяrlяr цчцn bayram sцfrяsi aчыlacaq, yerli kollektivlяr яsgяr vя zabitlяr qarшыsыnda konsert proqramы ilя чыxыш edяcяklяr.

tindяn, xilaskarlыq missiyasыndan danышыblar. Bildirilib ki, Heydяr Яliyevin uzaqgюrяn, mцdrik siyasяti Azяrbaycanы inkiшaf yoluna чыxarыb, mцstяqilliyimizi dюnmяz vя яbяdi edib. Ulu Юndяrin dюvlяtчilik siyasяti hazыrda Prezident Иlham Яliyev tяrяfindяn uьurla davam etdirilir.


ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 4

№ 12 (158), Декабр 2017

Шяки Бялядиййясинин 2018-ъи ил цчцн Б ЦДЪ ЯСИ

Бцдъя Шяки Бялядиййясинин 21 Декабр 2017-ъи ил тарихли иъласында гябул едилмишдир.

рятдир,

Шяки Бялядиййяси цзря 2018-ъи илин бцдъяси яразинин сосиал-игтисади инкишафы иля прогнозлар, гцввядя олан верэи дяряъяляри ясасында мювъуд малиййя мянбяляри цзря ресурслар, йяни физики шяхслярин верэийя ъялб едилмяли щяйятйаны торпаг сащяляринин физики щяъми, гейдиййатда олан дашынмаз ямлак вя онларын верэийя ъялб олунмалы дяйяри, бялядиййя мцлкиййятиндя олан торпагларда, бина вя диэяр обйектлярдя йерляшдирилян кцчя рекламларына юдянилян щаггын дяйяри, бялядиййя мцлкиййятиндя олан торпагларын иъаря щаггынын дяйяри, курорт рцсуму, мещманхана вя автомобил дайанаъагларындан дахил олан рцсумун дяйяри, Щ.Ялийев паркындан эялян эялирлярин дяйяри, торпаг сатышындан дахил олан эялирин дяйяри вя саир мянбяляр ясасында щазырланмышдыр.

Бялядиййянин хяръляри ися ясасян ашаьыдакы истигамятляря йюнляндирилир: Иллик бялядиййя хяръляринин щяъми вя истигамятляри тяряфимиздян мцяййянляшдирилмялидир ки, бу да ясасян бялядиййянин идаряетмя хяръляри, сосиал-мяишят, йашаыш, мядяниййят вя идман обйектляринин, щабеля ящалинин цмуми истифадясиндя олан кцчя, щяйят вя баьларын сахланмасы хяръляри нязяря алынмагла бялядиййянин мцяййян етдийи хяръ нормативляри ясасында формалашмалыдыр. Биз щямчинин йерли сосиал мцдафия, сосиал вя игтисади инкишаф, щабеля еколожи програмларын малиййяляшдирилмяси цчцн хярълярин нязярдя тутулмасыны тямин етмялийик. Шяки Бялядиййясинин нювбяти бцдъя или цчцн йерли бцдъя лайищяси "Бцдъя системи щаггында", "Бялядиййялярин малиййясинин ясаслары щаггында", "Йерли (бялядиййя) верэиляр вя юдянишляр щаггында" Азярбайъан Республикасынын ганунларына, щямчинин Азярбайъан Республикасы Назирляр Кабинетинин 2004-ъц ил 6 октйабр тарихли 149 нюмряли гярарына уйьун олараг щазырланмышдыр. Эялир вя саир дахил олмалары цзря Шяки Бялядиййясинин 2018-ъи ил бцдъяси 530000 (беш йцз отуз мин) манат щяъминдя прогнозлашдырылмышдыр. Эялирлярин 39000 манаты (х/ч 7,4%) физики шяхслярдян торпаг верэисинин, 26500 манаты (х/ч 5%) физики шяхслярдян ямлак верэисинин, 1000 манаты (х/ч 0,2%) физики вя щцгуги шяхслярин малиййя йардымлары вя ианяляр щесабынын, 7000 манаты (х/ч 1,3%) бялядиййя мцлкиййятиндя олан торпагларда, бина вя диэяр обйектлярдя йерляшдирилян кцчя рекламына эюря рцсумларын, 15000 манаты (х/ч 2,8%) курорт, мещманхана вя автомобил дайанаъаьы рцсумларынын, 15500 манаты (х/ч 2,9%) Щ.Ялийев адына паркдан дахил олан эялирлярин, 411000 манаты (х/ч 77,5%) торпаг сатышындан дахил олан вясаитин, 15000 манаты (х/ч 2,8%) ися дотасийадан дахил олманын пайына дцшцр. Физики шяхслярдян торпаг вя ямлак верэиляри Азярбайъан Республикасынын верэи мяъялляси иля мцяййянляшдирилмиш верэи дяряъяляриня уйьун олараг щесабланмышдыр.

Бялядиййя бцдъясинин эялирляри ашаьыдакы мянбяляр щесабына формалашыр: верэиси, верэиси,

1. Физики шяхслярдян торпаг 2. Физики шяхслярдян ямлак

3. Йерли ящямиййятли тикинти материаллары цзря мядян верэиси, 4. Бялядиййя мцлкиййятиндя олан мцяссися вя тяшкилатлардан мянфяят верэиси, 5. Бялядиййя мцлкййятиндя олан торпагларда, биналарда вя диэяр обйектлярдя йерляшдирилян кцчя рекламларына эюря юдяниш, 6. Курорт рцсуму, мещманхана рцсуму, автомобиллярин дайанаъаглары цчцн рцсум вя ганунла мцяййян едилян диэяр йерли юдянишляр, 7. Азярбайъан Республикасынын дювлят бцдъясиндян верилян дотасийа вя субвенсийалар, 8. Азярбайъан Республикасынын ганунвериъилийиня уйьун оалараг бялядиййя ямлакынын юзялляшдирилмясиндян вя иъаряйя верилмясиндян дахил олан эялирляр, лотерейалардан дахил олан вясаит, щабеля бялядиййялярин фяалиййятиндян ялдя едилян диэяр эялирляр, 9. Физики вя щцгуги шяхслярин, бейнялхалг тяшкилатларын вя фондларын малиййя йардымлары вя грантлары, щямчинин диэяр мянбялярдян иба-

Хяръляр цзря: лярин щаггынын Шяки Бялядиййяси цзря ю д я н и л м я с и н я 2018-ъи ил цзря бцдъя хяръляри 1500 манат (х/ч 530000 (беш йцз отуз мин) манат 0,3%), щяъминдя прогнозлашдырылмышдыр. - ИнвенШтатда олан 53 няфяр ишчинин ямяк тар-аваданлыьын щаггы фонду 190800 манат (х/ч алынмасы вя тямири 36,0%), ямяйин юдянилмяси иля баьлы хяръляринин юдясаир пул юдянишляри 3000 манат (х/ч нилмясиня 3500 0,6%) тяшкил едир ки, ъями ямяк щаггы манат (х/ч 0,7%), фонду 193800 манат (х/ч 36,6%) - биналанязярдя тутулмушдур. рын ъари тямир Нязярдя тутулмуш ямяк хяръляринин юдянилщаггы фондуна уйьун олараг Дювлят мясиня 1000 маСосиал Мцдафия Фондуна 22% ще- нат (х/ч 0,2%), сабы иля 42636 манат (х/ч 8,04%) со- Ясас сиал сыьорта щаггы щесабланмышдыр. вясаитлярин алынМювъуд ганунчулуьа уйьун олараг масына 2000 мамцвяггяти ямяк габилиййятини итирмя- нат (х/ч 0,35%), йя эюря 2 щяфтялик (14 эцнлцк) мца- Саир винят мцяссися тяряфиндян юдянилди- ъари хярълярин йиндян хястялик вярягяляриня вя саир юдянишиня 10200 5. Мянзил коммунал тясярюдянишляря (бирдяфялик мцавинят) эю- манат (х/ч 1,92%), ря 4650 манат (0,9%) вясаит нязяр1. Тящсил хяръляриня 2000 рцфаты, мцлки мцдафия, абадлыг ишляри, йол тикинтиси вя тямири хяръляриня дя тутулмушдур. манат (х/ч 0,35%), Бялядиййя апаратынын сах2. Сящиййя хяръляриня 139254 манат (х/ч 26,3%), 6. Кянд тясяррцфаты, мешя ланылмасы цчцн ашаьыдакы хяръляр 2000 манат (х/ч 0,35%), нязярдя тутулмушдур. 3. Сосиал мцдафия вя соси- тясяррцфаты хяръляриня 3000 манат - Дяфтярхана лявазиматы, ал тяминат хяръляриня 5000 манат (х/ч 0,6%), 7. Ясас бюлмяляря аид едилъари тясяррцфат мягсядляри цчцн мал (х/ч 0,9%), вя материалларын алынмасына 9900 4. Мядяниййят, инъясянят, мяйян хяръляря 56000 манат манат (х/ч 1,9%), кцтляви информасийа бядян тярбийяси (х/ч 10,6%) сярф едиляъякдир. - Езамиййя хидмяти, сяфяр- вя диэяр сащялярдя фяалиййятин тянШяки Бялядиййяси ляр вя ишчиляря конпенсасийа юдяниши- зимлянмяси хяръляриня 20000 манат ня 5000 манат (х/ч 0,9%), (х/ч 3,8%), - Йанаъаг вя сцртэц маШяки Бялядийясинин 2018-ъы ил цчцн бцдъя хяръляри териаллар алынмасына 10000 манат ЭюстяриСятрин Мябляь (х/ч 1,9%); ъинин Эюстяриъиляр Н:-си (манат) Саир коду няглиййат хидмятЙерли бцдъянин хяръляри, ъями: (сятр: 23+41+42+43+46+47+50+53) 22 ляри щаггынын юдяБ 530000 нилмясиня 2000 23 Б.1. 302746 Йерли бялядиййя апаратынын сахланылмасы хяръляри (сятр: 24-40) манат (0,4%), - Рабитя О ъцмлядян хидмятляри щаггынын юдянилмясиня 24 Б.1.1. 190800 Штатда олан ишчилярин ямяк щаггы 6000 манат (х/ч 1,1%), 25 Б.1.2. Штатдан кянар ишчилярин ямяк щаггы ------- Електрик енержи щаггынын 26 Б.1.3. Ямяйин юдяниши иля баьлы саир пул юдянишляри 3000 юдянилмясиня 27 Б.1.4. Сосиал Мцдафия Фондуна айырмалар 42636 10000 манат (х/ч 1,9%), 28 Б.1.5. Хястялик вярягяляриня вя с. юдянишляр 4650 - Су канализасийа щаггы29 Б.1.6. Дяфтярхана лявазиматы, ъари тясяррцфат мягсядляри цчцн 9900 нын юдянилмясиня мал вя материалларын алынмасы 560 манат (х/ч 0,1%), 30 Б.1.7. Езамиййя хидмяти, сяфярляр вя ишчиляря компенсасийа 5000 Саир юдяниши коммунал хидмятБ.1.8.

Шяки Бялядийясинин 2018-ъи ил цчцн бцдъя эялирляри Эюстяриъилярин ады

Эюстяриъилярин коду

А.

Йерли бцдъянин эялирляри - ъями:(сятир 02+07+21)

Б.1.9.

Сятрин Н-си

Мябляь

01

530000

02

65500

o cцmlяdяn: А.1.

Верэилярдян дахил олмалар: ( 03-06-ъы сятирлярин ъями) О ъцмлядян

Йанаъаг вя сцртэц материалларынын алынмасы

31

10000

Саир няглиййат хидмятляри щаггынын юдянилмяси

32

2000

Б.1.10. Рабитя хидмятляри щаггынын юдянилмяси Б.1.11. Електрик енержи щаггынын юдянилмяси

33

6000

34

10000

Б.1.12. Су-канализасийа щаггынын юдянилмяси

35

560

Б.1.13. Саир коммунал хидмятляри щаггынын юдянилмяси

36

1500

Б.1.14. Инвентар аваданлыьын алынмасы вя тямири

37

3500

Б.1.15. Биналарын ъари тямири хяръляринин юдянилмяси

38

1000

39

2000

40

10200 2000

хярълярининюдянилмяси юдянилмяси

А.1.1.

- физики шяхслярдян торпаг верэиси

03

39000

А.1.2.

- физики шяхслярдян ямлак верэиси

04

26500

А.1.3.

- Йерли ящямиййятли тикинти материаллары цзря мядян верэиси

05

Б.1.16. Ясас вясаитлярин алынмасы

А.1.4. А.2.

- бялядиййя мцлкиййятиндя олан мцяссися вя тяшкилатлардан мянфяят верэиси

06

Б.1.17. Саир ъари хяръляр

Верэи олмайан эялирляр: (сятир 08+09+10+11+12+13+16+19+20)

07

464500

О ъцмлядян:

А.2.1.

- бялядиййя мцлкиййятиня дахил олан ямлакын истифадясиндян эялян эялирляр

08

15500 7000

А.2.2. А.2.3.

- кцчя (дивар) рекламынын йерляшдирилмяси вя йайымы цчцн юдянишляр

09

-бялядиййя тяряфиндян хцсуси айрылмыш торпаг сащясиндя стасионар вя йа сяййар тиъарят, иътимаи иашя вя диэяр хидмятляря эюря юдянишляр

10

А.2.4.

- санаторийа-курорт, мещманхана вя туризм хидмятляриня эюря юдянишляр

11

5000

А.2.5.

- автомобиллярин дайанаъаглары цчцн юдянишляр

12

10000

А.2.7.

-бялядиййя ямлакынын вя торпаьын юзялляшдирилмясиндян вя иъаряйя верилмясиндян эялирляр: (сятир 14+сятир15)

13

411000

- бялядиййя ямлакынын вя торпаьын юзялляшдирилмясиндян

14

411000

- бялядиййя ямлакынын вя торпаьын иъаряйя верилмясиндян

15

-

- физики шяхслярин малиййя йардымлары вя грантлары

16

1000

1000

О ъцмлядян: А.2.7.1. А.2.7.2. А.2.8.

о ъцмлядян

А.2.8.1.

-физики шяхслярин малиййя йардымлары

17

А.2.8.2.

-щцгуги шяхслярин малиййя йардымы

18

А.2.9.

-бейнялхалг тяшкилатларын вя фондларын малиййя йардымлары вя грантлары

19

А.2.10.

-Азярбайъан Республикасынын дювлят бцдъясиндян дотасийа вя Субвенсийалар

20

А.3.

Диэяр эялирляри

21

Б.2.

Тящсил хяръляри

41

Б.3.

Сящиййя хяръляри

42

2000

Б.4.

Сосиал Мцдафия вя сосиал тяминат хяръляри

43

5000

Б.4.1.

О ъцмлядян: Сосиал Мцдафия вя сосиал тяминат хяръляри

44

4000

Б.4.2.

Дяфн вя йас мярасиминин тяшкили хяръляриня

45

1000

Б.5.

Мядяниййят, инъясянят, кцтляви информасийа, бядян тярбийяси вя Дин сащясиндя фяалиййятин хяръляри

46

20000

Б.6.

Мянзил коммунал тясяррцфаты, абадлыг ишляри, йол тикинтиси вя тямири хяръляри

47

139254

О ъцмлядян: Б.6.1.

Мянзил коммунал тясяррцфаты, абадлыг ишляри, йол тикинтиси вя тямири хяръляри

48

137000

Б.6.2.

Фювгяладя щалларын гаршысынын алынмасы вя нятиъяляринин арадан галдырылмасы хяръляриня

49

2254

Кянд тясяррцфаты хяръляриня

50

3000 1500

Б.7.

О ъцмлядян: 15000

Б.7.1.

кянд тясяррцфаты хяръляриня

51

Б.7.2.

Аиля кяндли тясяррцфатларына вясигялярин верилмяси хяръляриня

52

1500

Ясас бюлмяляря аид едилмяйян хяръляря

53

56000

Б.8.


№ 12 (158), Декабр 2017

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 5

Tцtцn mяmulatlarыnыn istifadяsinin mяhdudlaшdыrыlmasы haqqыnda Azяrbaycan Respublikasыnыn QАНУНУ Bu Qanun Azяrbaycan Respublikasы Konstitusiyasыnыn 94-cц maddяsinin Ы hissяsinin 1-ci bяndinя uyьun olaraq Azяrbaycan Respublikasы яhalisinin saьlamlыьыnыn qorunmasы, saьlam hяyat tяrzinin tяbliьi, uшaqlarыn vя gяnclяrin saьlam bюyцmяsi vя inkiшafы, zяrяrli vяrdiшlяrя aludячiliyin profilaktikasы, tцtцn mяmulatlarыnыn istifadяsinin vя tцtцn tцstцsцnцn яtraf mцhitя ziyanlы tяsirlяrinin azaldыlmasы istiqamяtindя fяaliyyяtin hцquqi яsaslarыnы mцяyyяn edir.

vasitяlяrindя, habelя ictimai iaшя mцяssisяlяrindя iшяgюtцrяnin vя ya mцlkiyyяtчinin hяmin mцяssisяlяrin bu Qanuna uyьun olaraq tцtцn чяkilmяsinя icazя verdiyi aчыq vя ya qapalы яrazisi; 1.0.10. yerlяшdirmя vasitяlяri mehmanxana, istirahяt mяrkяzi, sanatoriya-kurort, pansionat, motel, hostel, habelя fiziki шяxslяrin gecяlяmяsi vя яn azы iyirmi dюrd saat яrzindя qala bilяcяklяri digяr yerlяшdirmя obyektlяri.

1-ci fяsil

Tцtцn mяmulatlarыnыn istifadяsinin mяhdudlaшdыrыlmasы haqqыnda Azяrbaycan Respublikasыnыn qanunvericiliyi Azяrbaycan Respublikasыnыn Konstitusiyasыndan, Azяrbaycan Respublikasыnыn tяrяfdar чыxdыьы beynяlxalq mцqavilяlяrdяn, "Яhalinin saьlamlыьыnыn qorunmasы haqqыnda", "Tцtцn vя tцtцn mяmulatlarы haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn qanunlarыndan, bu Qanun-

ЦMUMИ MЦDDЯALAR Maddя 1. Яsas anlayышlar 1.0. Bu Qanunda istifadя olunan anlayышlar aшaьыdakы mяnalarы ifadя edir: 1.0.1. tцtцn mяmulatы - tцtцn yarpaьыndan vя onun komponentlяrindяn hazыrlanmыш, tяrkibindя nikotin, aktiv alkoloid, o cцmlяdяn kanserogen maddяlяr olan vя nikotinя aludячilik yaradan mяhsul (siqaretlяr, papiroslar, siqarlar, siqarillalar, чubuq tцtцnц vя s.). Bцtцn nюv qяlyanlar vя elektron siqaretlяr dя bu qanunun tяsir dairяsindя tцtцn mяmulatlarыna bяrabяr tutulur; 1.0.2. nikotin - tцtцnцn vя tяnbяkinin tяrkibindя mюvcud olan alkoloidlяr qrupuna aid maddя; 1.0.3. tцtцn чяkmя - tцtцn mяmulatlarыnыn tцstцsцnцn tяnяffцs yollarы vasitяsi ilя insan orqanizminя daxil olmasы nяticяsindя tцtцn чяkяnin nikotindяn asыlыlыq vяziyyяtinin yaranmasыna, onun vя яtrafdakы шяxslяrin saьlamlыьыna zяrяr vurulmasыna vя яtraf mцhitin чirklяnmяsinя sяbяb olan istifadя prosesi; 1.0.4. яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsц - tцtцn чяkmяnin hяyata keчirildiyi vя ya daha яvvяl hяyata keчirilmiш olduьu yerin atmosfer havasыnda olan, o cцmlяdяn tцtцn чяkmяni hяyata keчirяn шяxs tяrяfindяn nяfяslя buraxыlan tцtцn tцstцsц; 1.0.5. tцtцndяn istifadя - tцtцn чяkmя, habelя tцtцnцn qыzmasы nяticяsindя meydana gяlяn buxarыn tяnяffцs yolu ilя orqanizmя qяbul edilmяsi; 1.0.6. tцtцndяn istifadяnin nяticяlяri - tцtцn istifadяsi vя яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn tяsiri nяticяsindя insanыn hяyatыna vя ya saьlamlыьыna, onun yaшadыьы mцhitя ziyan vurulmasы, habelя bununla яlaqяdar tibbi, demoqrafik, sosial-iqtisadi nяticяlяr; 1.0.7. tцtцndяn istifadяnin nяticяlяrindяn qorunma - insanlarыn hяyat vя saьlamlыqlarыnыn яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn tяsirindяn vя tцtцn istifadяsinin nяticяlяrindяn mцdafiя olunmasы; 1.0.8. tцtцn mяmulatlarы sponsorluьu - tцtцn mяmulatlarыnыn istehsalчыlarы vя satыcыlarы tяrяfindяn tцtцn mяmulatlarыnыn satышыnыn vя istifadяsinin stimullaшdыrыlmasыna xidmяt edяn hяr hansы tяdbirя verilяn tюhfяnin istяnilяn nюvц; 1.0.9. xцsusi ayrыlmыш yer - mцlkiyyяt nюvцndяn vя tяшkilati-hцquqi formasыndan asыlы olmayaraq mцяssisя, idarя vя tяшkilatlarda, iш yerlяrindя, yerlяшdirmя

Maddя 2. Tцtцn mяmulatlarыnыn istifadяsinin mяhdudlaшdыrыlmasы haqqыnda Azяrbaycan Respublikasыnыn qanunvericiliyi

vя ardыcыllыьы; 3.0.5. hяyat vя saьlamlыьыn qorunmasыnыn tцtцn istehsalчыlarыnыn mяnafelяrindяn цstцnlцyц; 3.0.6. tцtцndяn istifadяnin nяticяlяrindяn qorunma sahяsindя Azяrbaycan Respublikasыnыn beynяlxalq яmяkdaшlыьыnыn tяmin edilmяsi; 3.0.7. dюvlяtin, bяlяdiyyяlяrin, vяtяndaшlarыn, tцtцn tяшkilatlarы ilя яlaqяdar olmayan fяrdi sahibkarlarыn, hцquqi шяxslяrin vя qanunvericiliyя uyьun olaraq yaradыlmыш digяr qurumlarыn qarшыlыqlы fяaliyyяti; 3.0.8. яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn tяsirinin qarшыsыnыn alыnmasыna vя tцtцndяn istifadяnin azaldыlmasыna yюnяldilmiш tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsinin aшkarlыьы vя sяmяrяliliyinin mцstяqil qiymяtlяndirilmяsi; 3.0.9. tцtцndяn istifadяnin zяrяri vя яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn ziyanlы tяsiri barяdя яhalinin mяlumatlandыrыlmasы. Maddя 4. Tцtцndяn istifadяnin nяticяlяrindяn qorunma sahяsindя dюvlяtin vяzifяlяri

4.2. Dюvlяtin bu Qanunun 4.1-ci maddяsindя nяzяrdя tutulan vяzifяlяrini mцvafiq icra hakimiyyяti orqanы yerinя yetirir. Maddя 5. Tцtцndяn istifadяnin nяticяlяrindяn qorunma sahяsindя bяlяdiyyяlяrin vяzifяlяri 5.0. Tцtцndяn istifadяnin nяticяlяrindяn qorunma sahяsindя bяlяdiyyяlяrin vяzifяlяrinя aшaьыdakыlar aiddir: 5.0.1. bяlяdiyyя яrazilяrindя vяtяndaшlarыn saьlamlыьыnыn яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn tяsirindяn qorunmasыna xidmяt edяn tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsi vя belя tяdbirlяrdя iшtirak; 5.0.2. bяlяdiyyя яrazisindя tцtцndяn istifadяnin miqyasыnы mцяyyяnlяшdirmяk vя istifadяnin azaldыlmasыna nail olmaq mяqsяdi ilя hяyata keчirilяn vя (vя ya) planlaшdыrыlan tяdbirlяr haqqыnda яhalinin mяlumatlandыrыlmasы; 5.0.3. яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn tяsirinin qarшыsыnыn alыnmasыna vя tцtцndяn istifadяnin nяticяlяrinin azaldыlmasыna yюnяlmiш tяdbirlяrin monitorinqinin hяyata keчirilmяsi.

cяlяrindяn qorunmanыn tяmin edilmяsi barяdя dюvlяt vя bяlяdiyyя orqanlarыna, habelя digяr шяxslяrя tяkliflяr tяqdim etmяk; 6.1.6. qanunvericiliyin digяr шяxslяr tяrяfindяn pozulmasы nяticяsindя hяyat vя saьlamlыqlarыna, яmlaklarыna vurulmuш ziyanыn юdяnilmяsini tяlяb etmяk. 6.2. Tцtцndяn istifadяnin nяticяlяrindяn qorunma sahяsindя vяtяndaшlarыn vяzifяlяri aшaьыdakыlardыr: 6.2.1. tцtцn mяmulatlarыndan istifadяnin mяhdudlaшdыrыlmasы haqqыnda qanunvericiliyin tяlяblяrinя riayяt etmяk; 6.2.2. uшaqlarda vя gяnclяrdя tцtцn istifadяsinя mяnfi mцnasibяt formalaшmasыnыn, habelя onlarыn tцtцn istifadяsi prosesinя cяlb edilmяsinin yolverilmяzliyinin qeydinя qalmaq; 6.2.3. baшqa шяxslяrin tцstцsцz яtraf mцhitdя hяyat fяaliyyяti цчцn яlveriшli шяrait vя saьlamlыьыn яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn tяsirindяn qorunmasы hцquqlarыnыn pozulmasы ilя nяticяlяnяn hяrяkяtlяr etmяmяk. Maddя 7. Tцtцn vя ondan istifadяnin nяticяlяri haqqыnda mяlumat almaq hцququ 7.1. Hяr kяsin tцtцn mяmulatlarыnыn vя onlardan tцstц ilя ayrыlan mяhsullarыn komponentlяri, tцtцn чяkilmяsinin zяrяrli tяsiri, profilaktikasы vя mяhdudlaшdыrыlmasы barяdя mяlumat almaq hцququ vardыr. 7.2. Tцtцn mяmulatlarыnыn tяrkibindя olan nikotinin, tцtцn qatranыnыn vя karbon monoksidinin miqdarы barяdя mяlumatlar istifadячiyя bildirilmяli, tцtцn mяmulatlarы qutularыnыn цzяrindя hяmin mяlumatlar яks etdirilmяlidir.

2-ci fяsil

dan vя digяr normativ hцquqi aktlardan ibarяtdir. Maddя 3. Tцtцndяn istifadяnin nяticяlяrindяn qorunmanыn яsas prinsiplяri 3.0. Tцtцndяn istifadяnin nяticяlяrindяn qorunmanыn яsas prinsiplяri aшaьыdakыlardыr: 3.0.1. vяtяndaшlarыn saьlamlыьыnыn яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn tяsirindяn vя tцtцndяn istifadяnin nяticяlяrindяn qorunmasы sahяsindя hцquqlarыna riayяt edilmяsi; 3.0.2. яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn tяsiri vя tцtцn istifadяsi nяticяsindя yaranan xяstяliklяrin, яlilliyin, vaxtыndan яvvяl юlцm hallarыnыn qarшыsыnыn alыnmasы; 3.0.3. tцtцndяn istifadяnin nяticяlяrindяn qorunma hцquqlarыnыn tяmin edilmяsi цчцn dюvlяtin vя bяlяdiyyяlяrin, fяrdi sahibkarlarыn, hцquqi шяxslяrin vя digяr qurumlarыn mяsuliyyяti; 3.0.4. яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn tяsirinin qarшыsыnыn alыnmasыna vя tцtцndяn istifadяnin azaldыlmasыna yюnяldilmiш tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsi zamanы sistemli yanaшma, bu tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsinin fasilяsizliyi

4.1. Tцtцndяn istifadяnin nяticяlяrindяn qorunma sahяsindя dюvlяtin vяzifяlяrinя aшaьыdakыlar aiddir: 4.1.1. dюvlяt siyasяtinin hяyata keчirilmяsi; 4.1.2. saьlamlыьыn qorunmasы sahяsindя qanunvericiliyя uyьun olaraq tibb mцяssisяlяrindя vяtяndaшlara, яcnяbilяrя vя vяtяndaшlыьы olmayan шяxslяrя tцtцndяn istifadяnin dayandыrыlmasыna, tцtцn asыlыlыьы vя tцtцn istifadяsi nяticяsindя yaranan xяstяliklяrin mцalicяsinя yюnяldilmiш tibbi yardыm gюstяrilmяsinin tяшkilinin tяmin edilmяsi; 4.1.3. dюvlяt nяzarяtinin tяшkili vя hяyata keчirilmяsi; 4.1.4. beynяlxalq яmяkdaшlыq, o cцmlяdяn beynяlxalq mцqavilяlяrin baьlanmasы; 4.1.5. яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn tяsirinin qarшыsыnыn alыnmasыna vя tцtцndяn istifadяnin azaldыlmasыna yюnяldilmiш tяdbirlяrin monitorinqinin keчirilmяsi, hяmчinin Azяrbaycan Respublikasыnыn яrazisindя tцtцndяn istifadяnin miqyasыnы mцяyyяnlяшdirmяk vя istifadяnin azaldыlmasыna nail olmaq mяqsяdi ilя hяyata keчirilяn vя (vя ya) planlaшdыrыlan tяdbirlяr haqqыnda яhalinin mяlumatlandыrыlmasы.

Maddя 6. Tцtцndяn istifadяnin nяticяlяrindяn qorunma sahяsindя fiziki vя hцquqi шяxslяrin hцquq vя vяzifяlяri 6.1. Tцtцndяn istifadяnin nяticяlяrindяn qorunma sahяsindя fiziki vя hцquqi шяxslяr aшaьыdakы hцquqlara malikdirlяr: 6.1.1. tцstцsцz яtraf mцhitdя hяyat fяaliyyяti цчцn яlveriшli шяrait vя saьlamlыьыn яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn tяsirindяn qorunmasыnы mцvafiq dюvlяt vя bяlяdiyyя orqanlarыndan tяlяb etmяk; 6.1.2. tцtцndяn istifadяnin dayandыrыlmasыna vя tцtцndяn asыlыlыьыn mцalicяsinя yюnяlmiш tibbi yardыm almaq; 6.1.3. dюvlяt vя bяlяdiyyя orqanlarыndan, fяrdi sahibkarlardan, hцquqi шяxslяrdяn vя digяr qurumlardan яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn tяsirinin qarшыsыnыn alыnmasыna vя tцtцndяn istifadяnin azaldыlmasыna yюnяlmiш tяdbirlяr haqqыnda mяlumat almaq; 6.1.4. яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn tяsirinin qarшыsыnыn alыnmasыna vя tцtцndяn istifadяnin azaldыlmasыna yюnяlmiш tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsinя ictimai nяzarяtdя iшtirak etmяk; 6.1.5. tцtцndяn istifadяnin nяti-

TЦTЦNDЯN ИSTИFADЯNИN AZALDЫLMASЫNA VЯ ЯTRAF MЦHИTDЯKИ TЦTЦN TЦSTЦSЦNЦN TЯSИRИNИN QARШЫSЫNЫN ALЫNMASЫNA YЮNЯLMИШ MЦBARИZЯ TЯDBИRLЯRИ Maddя 8. Tцtцn mяmulatlarыnыn satышыnda hяvяslяndirmя цsullarыnыn mяhdudlaшdыrыlmasы 8.1. Hцquqi vя fiziki шяxslяrя tцtцn mяmulatlarыnыn satышыnda istifadячыlяrin hяvяslяndirilmяsi цчцn aшaьыdakы цsullardan istifadя edilmяsi qadaьan edilir: 8.1.1. tцtцn mяmulatlarыnыn vя onlarыn yeni nцmunяlяrinin pulsuz paylanmasы vя ya mцkafat kimi verilmяsi; 8.1.2. tцtцn mяmulatlarыnыn lotereya, mцsabiqя, idman yarышlarы, oyunlar цчцn mцkafat kimi tяklif edilmяsi; 8.1.3. tцtцn mяmulatlarыnыn satышы vя istifadяsi ilя baьlы uduшlu (o cцmlяdяn siqaret qutularыnыn vя hissяlяrinin yыьыlmasы ilя) oyunlarыn, o cцmlяdяn stimullaшdыrыcы lotereyalarыn keчirilmяsi. 8.2. Tцtцn istehsalы vя satышы ilя mяшьul olan шяxslяr tяrяfindяn istehsal edilяn vя ya satышa чыxarыlan tцtцn mяmulatlarыnыn istehlakчыlara hяdiyyя vя ya yardыm kimi paylanmasыna yol verilmir.

(Арды 6-ъы сящифядя)


сящ. 6

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 12 (158), Декабр 2017

Tцtцn mяmulatlarыnыn istifadяsinin mяhdudlaшdыrыlmasы haqqыnda Azяrbaycan Respublikasыnыn QАНУНУ (Яввяли 5-ъи сящифядя) Maddя 9. Tцtцn tцstцsцnцn tяsirinin qarшыsыnыn alыnmasыna vя tцtцndяn istifadяnin azaldыlmasыna yюnяlmiш tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsinin tяшkili 9.1. Яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn tяsirinin vя tцtцn istifadяsi ilя baьlы xяstяliklяrin yaranmasыnыn qarшыsыnыn alыnmasы vя tцtцndяn istifadяnin azaldыlmasы mяqsяdilя aшaьыdakы tяdbirlяr hяyata keчirilir: 9.1.1. ayrы-ayrы яrazilяrdя, binalarda vя obyektlяrdя tцtцn чяkilmяsinя qadaьa qoyulmasы vя hяmin qadaьanыn pozulmasыna gюrя mяsuliyyяtя cяlb edilmяsi; 9.1.2. tцtцn mяmulatlarыna tяlяbatыn azaldыlmasыna yюnяlmiш qiymяt, vergi vя (vя ya) rцsum tяdbirlяri; 9.1.3. tцtцndяn istifadяnin zяrяri vя яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn ziyanlы tяsiri barяdя яhalinin maariflяndirilmяsi vя mяlumatlandыrыlmasы; 9.1.4. tцtцn satышыnыn bilavasitя vя ya dolayы reklamыnыn vя tяшviqinin, habelя tцtцn mяmulatlarы sponsorluьunun reklamыnыn vя stimullaшdыrыlmasыnыn bцtцn nюvlяrinin qadaьan edilmяsi; 9.1.5. fiziki шяxslяrя tцtцndяn istifadяnin dayandыrыlmasыna, tцtцn asыlыlыьыnыn vя tцtцndяn istifadя nяticяsindя yaranan xяstяliklяrin mцalicяsinя yюnяldilmiш tibbi vя psixoloji yardыmыn gюstяrilmяsi; 9.1.6. tцtцn mяmulatlarыnыn qeyri-qanuni dюvriyyяsinin qarшыsыnыn alыnmasы; 9.1.7. tцtцn mяmulatlarыnыn dюvriyyяsinin mяhdudlaшdыrыlmasы; 9.2. Tцtцn mяmulatlarы tullantыlarыnыn яtraf mцhitя atыlmasы qadaьandыr. Onlarыn utilizasiyasы qaydasы mцvafiq icra hakimiyyяti orqanы tяrяfindяn mцяyyяn edilir.

taksi minik avtomobillяrindя; 10.1.13. metropoliten stansiyalarыnыn vestibцllяrindя, keчidlяrindя, platformalarыnda vя vaqonlarda; 10.1.14. hava nяqliyyatы vasitяlяrindя, dяmiryolu qatarlarыnda, su nяqliyyatы vasitяlяrindя; 10.1.15. hava vя dяniz (чay) limanlarыnыn inzibati binalarыnda, dяmir yolu vaьzallarыnda, avtovaьzallarda (avtostansiyalarda) vя avtobuslarыn dayanacaq mяntяqяlяrindя; 10.1.16. liftlяrdя vя чoxmяnzilli yaшayыш binalarыnыn цmumi istifadяdя olan yerlяrindя; 10.1.17. taksafonlarda; 10.1.18. yanacaqdoldurma mяntяqяlяrindя, o cцmlяdяn tezalышan maddяlяrin saxlandыьы bina vя mцяssisяlяrdя, habelя bu maddяlяrin daшыndыьы nяqliyyat vasitяlяrindя; 10.1.19. mцlkiyyяt nюvцndяn vя tяшkilati-hцquqi formasыndan asыlы olmayaraq digяr mцяssisя, idarя vя tяшkilatlarda, iш yerlяrindя. 10.2. Mцlkiyyяt nюvцndяn vя tяшkilati-hцquqi formasыndan asыlы olmayaraq bцtцn mцяssisя, idarя vя tяшkilat rяhbяrlяri bu Qanunun 10.1-ci maddяsindя

verilmяsi daxildir: 11.1.1. tцtцndяn istifadяnin dayandыrыlmasыnыn цstцnlцklяri haqqыnda; 11.1.2. tцtцndяn istifadяnin mяnfi tibbi, demoqrafik vя sosial-iqtisadi nяticяlяri haqqыnda; 11.1.3. tцtцnчцlцk sяnayesi haqqыnda. 11.2. Tцtцndяn istifadяnin zяrяri vя яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn ziyanlы tяsiri barяdя яhalinin maariflяndirilmяsi ailяdя, tяhsil vя tibb mцяssisяlяrindя, habelя iшяgюtцrяnlяr tяrяfindяn iш yerlяrindя hяyata keчirilir. 11.3. Яhalinin maariflяndirilmяsinin яsas istiqamяtlяri vя цsullarы mцvafiq icra hakimiyyяti orqanы tяrяfindяn mцяyyяn edilir. Bu mяqsяd цчцn xцsusi "qaynar xяtlяrin" fяaliyyяti tяmin edilir. 11.4. Иnsanlarыn saьlamlыьыnыn яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn tяsirindяn vя tцtцndяn istifadяnin mяhdudlaшdыrыlmasы haqqыnda qanunvericiliyin pozulmasы mяsяlяlяrinя dair vяtяndaшlarыn, o cцmlяdяn fяrdi sahibkarlarыn vя hцquqi шяxslяrin mцraciяtlяri цчцn mцvafiq icra hakimiyyяti orqanы tяrяfindяn "qaynar xяtlяr" yaradыlmasы vя ya internet informasiya-kommunikasiya шяbяkя-

12.3. Mцvafiq icra hakimiyyяti orqanы tяrяfindяn tяdris proqramlarы hazыrlanarkяn tцtцndяn istifadяnin saьlamlыьa vя яtraf mцhitя zяrяrli tяsiri barяdя mюvzular tяdrisin mяzmununa daxil edilir. 12.4. Azяrbaycan Respublikasыnыn яrazisindя fяaliyyяt gюstяrяn bцtцn televiziya vя radio yayыmчыlarы tцtцndяn istifadяnin vя saьlamlыьa zяrяr vuran digяr vяrdiшlяrin mяnfi tяsiri barяdя mцvafiq icra hakimiyyяti orqanlarыnыn, elm mцяssisяlяrinin vя qeyri-hюkumяt tяшkilatlarыnыn dяstяyi ilя xяbяrdaredici, maariflяndirici vя tяrbiyяvi mюvzuda veriliшlяr hazыrlayыr vя bu mюvzulara ayda 90 dяqiqяdяn az olmayan efir vaxtы ayыrыrlar. Bu veriliшlяrin 45 dяqiqяsi saat 17.3023.00 arasыnda olmaqla saat 08.00-23.00 arasыnda yayыmlanыr vя veriliшlяrin surяti hяr ay Milli Televiziya vя Radio Шurasыna tяhvil verilir. Maddя 13. Yetkinlik yaшыna чatmayanlara tцtцn mяmulatlarыnыn satышыnыn vя onlarыn tцtцndяn istifadя etmяsinin qadaьan olunmasы

Maddя 15. Vяtяndaшlara tцtцndяn istifadяnin dayandыrыlmasыna, tцtцn asыlыlыьыnыn vя tцtцndяn istifadя nяticяsindя yaranan xяstяliklяrin mцalicяsinя yюnяlmiш tibbi yardыm gюstяrilmяsi

Maddя 10. Tцtцn чяkilmяsinя icazя verilmяyяn yerlяr 10.1. Azяrbaycan Respublikasыnda tцtцndяn istifadяnin mяhdudlaшdыrыlmasы vя tцtцn tцstцsцnцn яtraf mцhitя ziyanlы tяsirinin azaldыlmasы mяqsяdi ilя aшaьыda gюstяrilяn yerlяrdя tцtцn чяkilmяsi qadaьandыr: 10.1.1. tяhsil vя tяrbiyя mцяssisяlяrindя, habelя onlarыn яrazilяrindя; 10.1.2. sяhiyyя vя tibbi-reabilitasiya mцяssisяlяrindя, habelя onlarыn яrazilяrindя; 10.1.3. idman yarышlarы vя baшqa kцtlяvi tяdbirlяrin keчirildiyi binalarda vя obyektlяrdя, habelя onlarыn яrazilяrindя; 10.1.4. restoranlar, kafelяr, barlar daxil olmaqla, ictimai-iaшя obyektlяrindя; 10.1.5. ticarяt obyektlяrindя; 10.1.6. mяiшяt obyektlяrindя; 10.1.7. sosial xidmяt mцяssisяlяrindя; 10.1.8. yerlяшdirmя vasitяlяrindя; 10.1.9. teatr vя kinoteatrlarda, sirk binalarыnda, sяrgi vя nцmayiш salonlarыnda, oxu zallarыnda, kitabxanalarda, muzeylяrdя, habelя digяr mяdяniyyяt obyektlяrindя; 10.1.10. uшaq meydanчalarыnda; 10.1.11. yerцstц qapalы vя yeraltы piyada keчidlяrindя; 10.1.12. mцntяzяm шяhяrdaxili (rayondaxili), шяhяrlяrarasы (rayonlararasы) vя beynяlxalq marшrutlar цzrя hяrяkяt edяn avtobuslarda, sяrniшin daшыmalarы цzrя цmumi istifadяdя olan avtomobil nяqliyyatы vasitяlяrindя vя

lara hяdiyyя qismindя baшqa яmtяяnin tяklif edilmяsi; 14.1.3. tцtцn mяmulatlarыnыn qiymяtlяrinя hяr hansы цsullarla, habelя kuponlar vя talonlar nяшr edilmяsi yolu ilя gцzяшtlяr tяtbiq olunmasы; 14.1.4. televiziya vя videofilmlяrdя, teatr tamaшalarыnda, radio, televiziya, video vя kinoxronika proqramlarыnda, uшaqlar цчцn nяzяrdя tutulan audiovizual яsяrlяrdя tцtцn mяmulatlarыnыn vя tцtцn istifadяsi prosesinin nцmayiш etdirilmяsi, hяmчinin tцtцn mяmulatlarыnыn vя tцtцn istifadяsi prosesinin nцmayiш etdirildiyi яsяrlяrin, tamaшalarыn, proqramlarыn efirdя, kabel yayыmы vasitяsi ilя aчыq yayыmlanmasы; 14.1.5. tцtцn mяmulatlarыnыn mцkafat qismindя verilmяsi шяrti ilя яmtяя satышыnы stimullaшdыran mцxtяlif tяdbirlяrin (o cцmlяdяn lotereyalarыn, mцsabiqяlяrin, oyunlarыn) tяшkili vя keчirilmяsi. 14.2. Tцtцn vя tцtцn mяmulatlarыnыn istehsalы vя (vя ya) satышы ilя mяшьul olan шяxslяr "Reklam haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasы Qanununun 13.4-cц vя 28-ci maddяlяrinя uyьun olaraq sponsor ola bilmяz. 14.3. Tцtцnцn vя tцtцn mяmulatlarыnыn, habelя tцtцn чяkmя lяvazimatlarыnыn reklamы qadaьandыr.

gюstяrilяn yerlяrdя hяr kяsin yaxшы gюrя bilяcяyi lюvhяlяrdя "tцtцn чяkmяk qadaьandыr" yazыsыnыn vя ya iшarяsinin olmasыnы tяmin etmяlidirlяr. 10.3. Bu Qanunun 10.1.3-cц, 10.1.4-cц, 10.1.5-ci, 10.1.8-ci, 10.1.14-cц (su vя dяmiryolu nяqliyyatыnda), 10.1.15-ci vя 10.1.19-cu maddяlяrindя gюstяrilяn yerlяrdя tцtцn чяkmяk цчцn havalandыrma sistemi ilя tяmin olunan vя ya aчыq havada olan xцsusi yerlяr tяшkil edilя bilяr. 10.4. Tцtцn чяkmяk цчцn xцsusi ayrыlmыш yerlяr sanitar-gigiyenik normalara vя mцvafiq icra hakimiyyяti orqanыnыn mцяyyяn etdiyi tяlяblяrя cavab verяn шяkildя tяchiz edilmяlidir.

sindяn istifadя edilmяsi nяzяrdя tutulur. 11.5. Tцtцndяn istifadяnin zяrяri vя яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn ziyanlы tяsiri barяdя яhalinin mяlumatlandыrыlmasы dюvlяt vя bяlяdiyyя orqanlarы, habelя ictimai birliklяr tяrяfindяn kцtlяvi informasiya vasitяlяrindя mцvafiq kampaniyalar keчirilmяsi vasitяsi ilя hяyata keчirilir. 11.6. Tцtцndяn istifadяnin zяrяri vя яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn ziyanlы tяsiri barяdя яhalinin mяlumatlandыrыlmasы zamanы kцtlяvi informasiya vasitяlяrindя informasiya kampaniyalarы keчirilяrkяn tцtцn mяmulatыnыn vя tцtцn istifadяsi prosesinin nцmayiш etdirilmяsinя icazя verilir.

Maddя 11. Tцtцndяn istifadяnin zяrяri vя яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn ziyanlы tяsiri barяdя яhalinin maariflяndirilmяsi vя mяlumatlandыrыlmasы

Maddя 12. Kцtlяvi informasiya vasitяlяrindя tцtцndяn istifadяnin zяrяri vя яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn ziyanlы tяsiri barяdя biliklяrin tяbliьi

11.1. Tцtцnя vя tцtцn mяmulatыna tяlяbatыn azaldыlmasы, tцtцn istifadяsi ilя яlaqяdar xяstяliklяrin profilaktikasы, saьlamlыьa mяsuliyyяtli vя tцtцndяn istifadяyя mяnfi mцnasibяtin formalaшdыrыlmasы mяqsяdi ilя tцtцn mяmulatlarыnыn tяrkibinin aчыqlanmasыna, qablaшdыrыlmasыna vя markalanmasыna dair tяlяblяr mцяyyяn edilir. Bu tяlяblяrя aшaьыdakыlar barяdя informasiya

12.1. Kцtlяvi informasiya vasitяlяri tцtцndяn istifadяnin zяrяri vя яtraf mцhitdяki tцtцn tцstцsцnцn ziyanlы tяsiri barяdя biliklяrin tяbliьindя iшtirak edirlяr. 12.2. Mцvafiq icra hakimiyyяti orqanlarы kцtlяvi informasiya vasitяlяrindя tцtцndяn istifadяnin zяrяrli tяsirlяri barяdя davamlы tяbliьat iшinin aparыlmasы цчцn mцvafiq tяdbirlяr hяyata keчirirlяr.

13.1. Yetkinlik yaшыna чatmayanlara tцtцn mяmulatlarыnыn satышы vя ya satыш mяqsяdi olmadan verilmяsi, habelя onlarыn tцtцndяn istifadя prosesinя cяlb edilmяsi qadaьandыr. 13.2. Tцtцn mяmulatlarыnыn buraxыlmasыnы bilavasitя hяyata keчirяn шяxs (satыcы) tцtцn mяhsulunu istifadя edяn шяxsin (alыcыnыn) yetkinlik yaшыna чatmasыna шцbhя etdikdя satыcы alыcыdan onun шяxsiyyяtini tяsdiq edяn vя yaшыnы mцяyyяn etmяyя imkan verяn sяnяd tяlяb edir. 13.3. Alыcыnыn yetkinlik yaшыna чatmasыna шцbhя olduqda, onun шяxsiyyяtini tяsdiq edяn vя yaшыnы mцяyyяn etmяyя imkan verяn sяnяd tяqdim edilmirsя, satыcы tцtцn mяmulatыnы alыcыya satmaqdan imtina edir. 13.4. Yetkinlik yaшыna чatmayan шяxslяrin tцtцndяn istifadяsinя icazя verilmir. Maddя 14. Tцtцn mяmulatlarыnыn reklamыnыn vя satышыnыn stimullaшdыrыlmasыnыn qadaьan edilmяsi 14.1. Tцtцn mяmulatыna tяlяbatыn azaldыlmasы mяqsяdi ilя tцtцn mяmulatlarыnыn satышыnыn vя onlardan istifadяnin reklamы vя stimullaшdыrыlmasы ilя baьlы aшaьыdakыlar qadaьan edilir: 14.1.1. tцtцn mяmulatlarыnыn яhali arasыnda pulsuz, o cцmlяdяn hяdiyyяlяr шяklindя yayыlmasы; 14.1.2. tцtцn mяmulatlarыnы alan-

15.1. Tцtцndяn istifadяnin dayandыrыlmasы, tцtцn asыlыlыьыnыn vя tцtцndяn istifadя nяticяsindя yaranan xяstяliklяrin mцalicяsi цчцn tibb mцяssisяlяrinя mцraciяt etmiш шяxslяrя mцvafiq tibbi yardыm gюstяrilir. 15.2. Vяtяndaшlara tцtцndяn istifadяnin dayandыrыlmasы цчцn tibbi yardыm gюstяrilmяsi, o cцmlяdяn tцtцn asыlыlыьыnыn vя tцtцndяn istifadяnin nяticяlяrinin profilaktikasы, diaqnostikasы vя mцalicяsi dюvlяt tibb mцяssisяlяrindя pulsuz hяyata keчirilir. 15.3. Mцalicя edяn hяkim tibbi yardыm gюstяrilmяsi цчцn tibb mцяssisяsinя mцraciяt etmiш pasiyentя, mцalicяnin sяbяbindяn asыlы olmayaraq tцtцndяn istifadяnin dayandыrыlmasы barяdя tюvsiyяlяr vя ona gюstяrilя bilяcяk tibbi yardыm haqqыnda zяruri mяlumat verir.

3-cц fяsil YEKUN MЦDDЯALAR Maddя 16. Qanunun pozulmasыna gюrя mяsuliyyяt Bu Qanunun tяlяblяrini pozan шяxslяr Azяrbaycan Respublikasыnыn Иnzibati Xяtalar Mяcяllяsindя nяzяrdя tutulmuш hallarda mяsuliyyяt daшыyыrlar. Maddя 17. Keчid mцddяasы Bu Qanunun qцvvяyя minmяsi ilя яlaqяdar olaraq "Tцtцn vя tцtцn mяmulatы" haqqыnda Azяrbaycan Respublikasы Qanununun 20-ci vя 21-ci maddяlяri lяьv edilir.

Иlham Яliyev

Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Bakы шяhяri, 1 dekabr 2017-ci


№ 12 (158), Декабр 2017

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 7

31 Dekabr - Dцnya Azяrbaycanlыlarыnыn Hяmrяylik Gцnц вя Yeni il mцnasibяti ilя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubovun tяbriki Hюrmяtli xanыmlar vя cяnablar! Яziz шяkililяr ! Цmummilli liderimiz Heydяr Яliyevin tяшяbbцsц ilя 1992-ci il dekabrыn 16-da Naxчыvan Muxtar Respublikasыnыn Ali Mяclisi, sonra isя Azяrbaycan Respublikasыnыn Milli Mяclisi 31 dekabrы Dцnya Azяrbaycanlыlarыnыn Hяmrяylik vя Birlik bayramы gцnц kimi qeyd olunmasы haqqыnda qяrar qяbul etmiшdir. Artыq 25 ildir ki, xalqыmыz dil, яqidя birliyinя яsaslanan milli, mяnяvi bцtюvlяшmя arzusunun tяcяssцmц olan bu gцnц юlkяmizin vяtяndaшlarы vя dцnyanыn mцxtяlif юlkяlяrindя yaшayan soydaшlarыmыz tяntяnяli шяkildя qeyd edirlяr. Bu gцn bцtцn dцnya azяbaycanlыlarы fяxr edir ki, onlarыn mцstяqil, azad, suveren dюvlяti vardыr. Юlkя baшчыsы mюhtяrяm Prezidentimiz cяnab Иlham Яliyevin rяhbяrliyi altыnda Azяrbaycan bцtцn dцnyada tanыnan, iqtisadiyyatы dinamik inkiшaf edяn bir юlkяyя чevrilmiшdir. Regionlarыn sosial- iqtisadi inkiшafы Dюvlяt Proqramlarыnыn uьurla icra edilmяsinin nяticяsidir ki, bu gцn respublikamыzыn demяk olar ki, bцtцn yaшayыш mяntяqяlяrinin, шяhяr vя kяndlяrimizin simasы яhяmiyyяtli шяkildя dяyiшmiшdir. Hяr il Dцnya Azяrbaycanlыlarыnыn hяmrяylik gцnц vя yeni il яrяfяsindя biz яldя olunan uьurlara sevinir vя hяr bir azяrbaycanlы юz- юzцnя hesabat verir. Mяhz bu baxыmdan vurьulamaq istяrdim ki, artыq respublikamыz beynяlxalq arenada haqq sяsini ucaltmaq, юz sюzцnц demяk, dцnyanыn siyasi mяnzяrяsinя hяlledici tяsir gюstяrmяk imkanlarы яldя etmiшdir. Юlkяmiz bir чox transmilli, regional layihяlяrin hяyata keчirilmяsindя яhяmiyyyяtli rol oynayыr. Qeyri- neft sektoru sцrяtlя inkiшaf edir. Hяyatыmыzыn bцtцn sahяlяrindя чox bюyцk nailiyyяtlяr яldя edilmiш, cяnab Prezidentimizin imzaladыьы чoxsaylы fяrmanlarыn nяticяsindя яhaliyя verilяn pensiyalar, sosial mцavinяtlяr, яmяk haqlarы bir neчя dяfя artmыш, aztяminatlы ailяlяrin sosial mцdafяsi istiqamяtindя xeyli iш gюrцlmцшdцr. 2017-ci il Шяkimiz цчцn dя uьurlu olmuшdur. Vidalaшmaьa hazыrlaшdыьыmыz bu ildя rayonumuzun sosial-iqtisadi inkiшafыnыn sцrяtlяndirilmяsi istiqamяtindя mцhцm iшlяr gюrцlmцшdцr. Юlkя baшчыsыnыn mцяyyяn etdiyi aqrar siyasяtin rayonumuzda uьurla hяyata keчirilmяsi цчцn Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti bцtцn daxili imkanlarы sяfяrbяr etmiш vя kяnd tяsяrrцfatы mяhsullarы istehsalыnыn dinamik inkiшafыna nail olunmuшdur. Rayonumuzda kяnd tяsяrrцfatыnda юzяl bюlmяnin daha da geniшlяndirilmяsi, mяhsul istehsalыnыn artыrыlmasы daim diqqяt mяrkяzindя saxlanmыш, taxыlчыlыьыn,

umuzda tцtцnчцlцyцn inkiшafыnda ciddi dюnцш yaranmыш, nяticяdя, яgяr, 2015-ci ildя rayonda cяmi 596 hektar sahяdя tцtцn яkilmiшdisя, 2017-ci ildя bu rяqяm 843 hektara чatdыrыlmышdыr. Hazыrda rayonun 11 kяndindя 2 minя yaxыn sakin tцtцnчцlцklя mяшьul olur. Qяrzяkli meyvяlяrin vacib kяnd tяsяrrцfatы mяhsulu olmasы, tяbabяtdя vя шirniyyat istehsalыnda юnяmli rol oynamasы, rentabelli olmasы vя sair amillяrя gюrя istehsalыnыn geniшlяndirilmяsinin vacibliyini nяzяrя alaraq bu sahяhяyя xarici investorlarыn cяlb edilmяsi istiqamяtindя mяqsяdyюnlц iш aparыlыr. Cяnab Prezidentimizin qarшыya qoyduьu vяzifяdяn irяli gяlяrяk 2017-ci ildя rayonda fыndыq baьlarыnыn цmumi sahяsi 1761, 5 hektara чatdыrыlmышdыr. Bu gцn шяhяrimizin milli memarlыq цslubunun qorunub saxlanmasы шяrti ilя mцasirlяшdirilmяsi яn vacib vяzifяmiz hesab olunur. Mяqsяd Шяkinin юzцnяmяxsus memarlыq яnяnяlяrini qoruyub saxlamaq vя regionun turizm potensialыnы daha da artыrmaqdыr. Sevindirici haldыr ki, юlkяmizdя mяdяni irsin qorunub saxlanыlmasыna, xalqыmыzыn zяngin mяdяniyyяtinin tяbliьinя dюvlяt sяviyyяsindя bюyцk diqqяt yetirilir. Cяnab Prezidentimiz Иlham Яliyevin mцvafiq fяrman vя sяrяncamlarы, Azяrbaycan Respublikasыnыn birinci vitse- prezidenti Mehriban xanыm Яliyevanыn bu sahяdя яmяli fяaliyyяti mцhцm яhяmiyyяtя malikdir. Шяhяrimizdя olarkяn cяnab Prezidentimiz demiшdir: "Шяki qяdim Azяrbaycan diyarыdыr. Шяkinin чox zяngin tarixi, mяdяniyyяti vardыr. Шяki nяinki Azяrbaycanda, dцnya miqyasыnda gюzяlliyi ilя seчilяn шяhяrlяrdяndir. Bir чox шяhяrlяr memarlыq, yaxud da шяhяrsalma baxыmыndan bir-birinя oxшayыr. Шяki elя шяhяrdir ki, heч bir шяhяrя oxшamыr. Buranыn gюzяl tяbiяti gюzяl memarlыьы vя шяhяrsalma prinsiplяri ilя tamamlanыr… Шяki bizim bюyцk sяrvяtimizdir." Azяrbaycanыn qяdim mяdяniyyяt mяrkяzlяrindяn olan Шяki шяhяrindя son illяrdя turizm sahяsinin inkiшafы ilя baьlы mцhцm layihяlяr hяyata keчirilmiш, "Aшaьы Karvansaray" kompleksi, "Шяki xanlarыnыn evi" bяrpa olunmuш, яn mцasir tяlяblяrя cavab verяn "Шяki Saray", "Sheki Palace" vя "Yaffle Иnn" mehmanxanalarы, "Шяki Park" istirahяt mяrkяzi, "Marxal" Mцalicя-Иstirahяt Kompleksi inшa edilmiш, ticarяt vя xidmяt obyektlяri istifadяyя verilmiш, geniш abadlыq-quruculuq iшlяri gюrцlmцшdцr. Шяhяrimizdя mцtяmadi olaraq keчirilяn beynяlxalq "Иpяk Yolu" musiqi festivalы, elяcя dя шirniyyat, teatr, zяrb alяtlяri festivallarы xalqыmыzыn qeyri-maddi mяdяni irsinin qorunub saxlanыlmasыnda vя tяbliьindя, eyni zamanda,

heyvandarlыьыn, meyvячiliyin, baramaчыlыьыn, tцtцnчыlцyцn, цzцmчцlцyцn inkiшafы цчцn mцtяmadi tяdbirlяr hяyata keчirilmiшdir. Bu il taxыl sahяlяrindяn 214 min ton taxыl istehsal olunmuш, hяr hektardan orta mяhsuldarlыq 33 sentner tяшkil etmiшdir. "Azяrbaycan Respublikasыnda ipяkчiliyin maddi-texniki bazasыnыn yaxшыlaшdыrыlmasы ilя baьlы яlavя tяdbirlяr haqqыnda" cяnab Prezident Иlham Яliyev tяrяfindяn imzalanmыш Sяrяncam юlkяmizdя ipяkчiliyin mцasir infrastrukturunun yaradыlmasы, barama toxumчuluьunun tяшkili istiqamяtindя atыlan nюvbяti mцhцm addыm olmaqla yanaшы barama istehsalыnыn dinamik inkiшafыnda mцhцm rol oynamышdыr. Rayonda 2015-ci ildя cяmi 200 kiloqram barama istehsal edildiyi halda, 2017-ci ildя istehsalыn hяcmi 18 tona чatdыrыlmышdыr. Mяhz юlkя baшчыsыnыn tяшяbbцsц ilя hяyata keчirilяn operativ tяdbirlяr nяticяsindя bu sahяdя ciddi dюnцш yaranmыш, Шяki ipяk kombinatы юz fяaliyyяtini bяrpa etmiшdir. Son illяrdя юlkя baшчыsы tяrяfindяn tцtцnчцlцyцn inkiшafыna gюstяrilяn diqqяt vя qayьы nяticяsindя rayon-

шяhяrin turizm potensialыnыn geniшlяndirilmяsindя vя regionun beynяlxalq sяviyyяdя tanыnmasыnda mцhцm rol oynayыr. Hяyata keчirilяn tяdbirlяr nяticяsindя Шяki turistlяr цчцn cяlbedici mяkana чevrilmiш, son beш ildя rayonu ziyarяt edяnlяrin sayы yeddi dяfяdяn чox artaraq 150 min nяfяrя чatmышdыr. Bu iшlяrin davamы olaraq Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti cяnab Иlham Яliyev sentyabrыn 27-dя "Шяki rayonunun Kiш kяndindя abadlыq-quruculuq iшlяri aparыlmasыna dair tяdbirlяr haqqыnda" Sяrяncam imzalayыb. "Kiш alban mяbяdi"nя aparan dairяvi avtomobil yolunun tikintisini vя yolboyu яrazinin abadlaшdыrыlmasыnы nяzяrdя tutan Sяrяncam Шяki rayonunun mюvcud turizm potensialыndan istifadя imkanlarыnыn geniшlяndirilmяsi mяqsяdini daшыyыr. Qeyd etmяk istяyirяm ki, cяnab Prezidentimiz qыsa mцddяt яrzindя шяhяrimizin sosial-iqtisadi inkiшafыnыn sцrяtlяndirilmяsi vя abadlыq-quruculuq iшlяrinin aparыlmasы цчцn 12 sяrяncam imzalamышdыr. Шяrq memarlыьыnыn nadir incisi hesab olunan

"Xan sarayы ilя birgя Шяkinin tarixi mяrkяzi" nin YUNESKO-nun Цmumdцnya Иrs Komitяsinin siyahыsыna daxil edilmяsi istiqamяtindя iш aparыlыr. Belя ki, 2017-ci ilin iyulun 2-dяn 12-dяk Polшanыn Krakov шяhяrindя keчirilяn YUNESKO-nun Цmumdцnya Иrs Komitяsinin 41-ci sessiyasыnda юlkяmiz tяrяfindяn tяqdim edilяn "Xan sarayы ilя birgя Шяkinin tarixi mяrkяzi" adlы nominasiya mцzakirя olunmuшdur. Tяqdim olunan nominasiya цzrя Azяrbaycan Respublikasы Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyi vя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti tяrяfindяn bir sыra tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsi nяzяrdя tutulmuшdur. Azяrbaycan Respublikasы Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyi, Xarici Ишlяr Nazirliyi vя YUNESKO yanыndakы Daimi Nцmayяndяliyin birgя sяylяri nяticяsindя Шяki шяhяri YUNESKO-nun Yaradыcы Шяhяrlяr Шяbяkяsinя "sяnяtkarlыq vя xalq yaradыcыlыьы" tematikasы цzrя daxil edilmiшdir. Иcra hakimiyyяti tяrяfindяn шяhяrimizin beynяlxalq sяviyyяdя tanыdыlmasы istiqamяtindя mцhцm iшlяr gюrцlцr. Bu il Шяkinin xalq tяtbiqi sяnяti Fransanыn Kolmar шяhяrindя keчirilяn Milad bazarыnda nцmayiш olunmuшdur. Mяn noyabrda Tцrkiyяnin Antalya шяhяrindя BMT-nin vя Tцrk Яmяkdaшlыq Шurasыnыn birgя tяшkilatчыlыьы ilя keчirilяn Cяnub-Cяnub-2017 EXPO sяrgisindя iшtirak etmiшяm. Bu beynяlxalq tяdbirdя ipяk yolu цzяrindя yerlяшяn шяhяrlяrin turizm tяcrцbяsi mцzakirя edilmiшdir. Tяdbirdя Шяkinin tяqdimatы яn yaxшы nominasiya kimi qiymяtlяndirilmiшdir. Qeyd etmяk istяyirяm ki, tяdbirdя Dцnya Tarixi Шяhяrlяr Liqasыna daxil olan 100-dяn чox юlkяdяn 1000 nяfяrdяn artыq nцmayяndя iшtirak edirdi. Шцbhяsiz ki, qazanыlan bцtцn uьurlarыmыz cяnab Prezidentimiz Иlham Яliyevin adы ilя baьlыdыr. Gяlin hamыlыqla bu gюzяl bayramlar яrяfяsindя Шяkiyя vя шяkililяrя gюstяrdiyi hяssas mцnasibяtя, hяdsiz diqqяt vя qayьыya gюrя bir daha mюhtяrяm Prezidentimiz Иlham Яliyevя minnяtdarlыьыmыzы bildirяk, ona can saьlыьы, ailя sяadяti vя yeni- yeni uьurlar arzulayaq. Hюrmяtli шяkililяr! Qarшыdan gяlяn ildя dя rayonumuzda fяaliyyyяt gюstяrяn dюvlяt vя юzяl sektorlarыn, ictimaiyyяt nцmayяndяlяrinin birgя sяyi ilя regionlarыn sosial- iqtisadi inkiшafы Dюvlяt Proqramыnda nяzяrdя tutulan digяr vяzifяlяr dя uьurla yerinя yetirilяcяk, Шяkidя яhalinin sosial rifah halыnыn daha da yaxшыlaшdыrыlmasы цчцn bцtцn zяruri tяdbirlяr hяyata keчirilяcяkdir. Bu bayram яrяfяsindя mцstяqilliyimizin яldя olunmasы vя torpaqlarыmыzыn azadlыьы uьrunda canыndan keчmiш шяhidlяrimizin ruhu qarшыsыnda baш яyir, шяhid ailяlяrinя sяbr, dюzцm dilяyirяm. Bu gцn Ermяnistan silahlы qцvvяlяrinin Azяrbaycana tяcavцzц nяticяsindя юz dяdя-baba torpaqlarыndan qaчqыn vя mяcburi kючkцn dцшяrяk rayonumuza pяnah gяtirmiш soydaшlarыmыza цz tutaraq onlarыn tezliklя doьma yurdlarыna qayыtmasыnы arzu edirяm. Xalqыmыzыn sabaha olan inamы gцclцdцr. Иnanыram ki, bцtцn юlkяdя olduьu kimi, Шяkidя dя яhali yeni ildя cяnab Prezi-dentimiz, hamыmыzыn sevimlisi Иlham Яliyevin яtrafыnda sыx birlяшяcяk, bцtцn dцnya azяrbaycanlыlarыnыn hяmrяyliyi vя birliyi daha da mюhkяmlяnяcяkdir. Яziz шяkililяr! Sizin hяr birinizi Dцnya Azяrbaycanlыlarыnыn Hяmrяylik Gцnц vя Yeni il mцnasibяti ilя цrяkdяn tяbrik edir, hamыnыza can saьlыьы, xoш яhval-ruhiyyя vя sяadяt arzulayыram. Yeni iliniz mцbarяk olsun!


сящ. 8

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 12 (158), Декабр 2017

Шякидя Prezident Kuboku uьrunda чюvkяn milli oyunлары кечирилиб

Dekabrыn 17-дян 20-dяk davam етмиш йарышларын ilk tяsnifat mяrhяlяsinin oyunlarыnda Шяki, Aьcabяdi, Aьdaш, Aьstafa, Bяrdя, Иsmayыllы, Gяncя vя Шяmkir regional mяdяniyyяt vя turizm idarяlяrinin tяmsilчilяri, hяmчinin Bakы шяhяrinin "Elit", "Юmяr", "Polad" vя "Sяrhяdчi" komandalarы mцbarizя aparмышlar.

sяrgisinя baxыblar. Tяdbirdя Шяki Regional Mяdяniyyяt vя Turizm Иdarяsinin rяisi Mirvari Zeynalova чыxыш edяrяk bildirib ki, Azяrbaycan mцstяqillik яldя etdikdяn sonra xalqыmыzыn yenidяn sahib olduьu milli dяyяrlяr sыrasыnda atцstц milli oyunlar юn cяrgяlяrdя yer tutur. Azяrbaycanda чюvkяn oyununun tarixi чox qяdimdir. Min illяr яrzindя Azяrbaycan igidlяrinin oynadыьы bu oyun cяsurluq, qяhrяmanlыq vя чeviklik rяmzi sayыlыb. Son illяr юlkяmizdя qяdim tarixя malik atчыlыq яnяnяlяrinin bяrpasыna, atцstц milli oyunlarыmыzыn qorunub saxlanыlmasыna xцsusi diqqяt gюstяrilir. Prezident Иlham Яliyevin Fяrmanы ilя 2006-cы ildя Шяki rayonunda yaradыlan Respublika Atчыlыq Turizm Mяrkяzi xalqыmыzыn qяdim tarixi яnяnяlяrinin bяrpasыna vя dirчяldilmяsinя чox bюyцk tюhfяlяr verir. Mяrkяzin yaradыlmasыnda яsas mяqsяd milli atцstц oyunlara yeni hяyat vermяk, юlkяmizdя atчыlыq turizmini tяbliь etmяk, gяnc nяsildя bu sahяyя maraq oyatmaqdыr. Diqqяtя чatdыrыlыb ki, Шяkinin Daшцz kяndindя yerlяшяn Atчыlыq Turizm Mяrkяzindя 2006-cы ildяn baшlayaraq may ayыnda цmummilli lider Heydяr Яliyevin xatirяsinя hяsr olunan milli atцstц oyunlar festi-

цzrя Hюkumяtlяrarasы Komitяsinin 2013-cц ilin dekabrыnda Bakыda keчirilяn 8-ci sessiyasыnda Azяrbaycanыn чюvkяn oyununun UNESCO-nun Tяcili Qorunmaya Ehtiyacы olan Qeyri-Maddi Mяdяni Иrs Siyahыsыna salыnmasыnыn чox bюyцk яhяmiyyяti var. Чюvkяn oyununun bu siyahыya daxil edilmяsi юlkяmizdя mяdяni irsin qorunmasы sahяsindя hяyata keчirilяn tяdbirlяrin, aparыlan mяqsяdyюnlц iшin mяntiqi nяticяsidir. Musiqi kollektivinin чыxышыndan sonra komandalar cяngi sяdalarы altыnda tribunanыn юnцndяn keчяrяk, meydana daxil olublar. Sonra tamaшaчыlar Шяki vя Bakыnыn "Юmяr" komandalarы arasыnda ilk sяkkizdя bir final qarшыlaшmasыnы izlяyiblяr. Gяrgin keчяn oyunda paytaxt tяmsilчisi 2:1 hesabы ilя qalib gяlib. Hяmin gцn keчirilяn digяr qarшыlaшmada isя Bakыnыn "Elit" komandasы Bяrdя regional mяdяniyyяt vя turizm idarяsinin kollektivini 2:0 hesabы ilя mяьlub edib.

Dekabrыn 24-dя Binя Atчыlыq Mяrkяzinin qapalы manejindя keчirilяn чюvkяn milli atцstц oyunu цzrя "Prezident Kuboku" turnirinя yekun vurulub. Тurnirin sonuncu gцnцndя oyunlarы Dюvlяt Tяhlцkяsizlik Xidmяtinin rяisi Mяdяt Quliyev, mяdяniyyяt vя turizm naziri Яbцlfяs Qarayev vя Azяrbaycan Atчыlыq Federasiyasыnыn prezidenti Elчin Quliyev izlяyiblяr. Bцrцnc medallar uьrunda "Aьcabяdi" vя "Aьstafa" komandalarы mцbarizя aparыb. Oyunda 3:0 hesabы ilя qalib gяlяn "Aьcabяdi" bцrцnc medala layiq gюrцlцb. Final qarшыlaшmasыnda isя "Sяrhяdчi" vя "Polad" komandalarы qarшыlaшыb. Gяrgin mцbarizя шяraitindя keчяn oyunda "Sяrhяdчi" komandasы 2:1 hesabы ilя qalib gяlяrяk чempion adыnы qazanыb. Qaliblяrя kubok, medal vя diplomlar tяqdim olunub.

Дekabrыn 20-dя keчirilяn dюrddяbir final qarшыlaшmalarыndan sonra yarыmfinalчыlarыn adlarы mцяyyяnlяшib.

Qeyd edяk ki, dekabrыn 17-dя Шяkidяki Atчыlыq Turizm Mяrkяzindя startы verilяn Prezident Kuboku uьrunda чюvkяn milli oyunu цzrя ya-

Иlk olaraq meydanчaya paytaxtыn "Юmяr" vя Aьstafa komandalarы чыxыb. Gяrgin keчяn oyun 1:0 hesabы ilя Aьstafa komandasыnыn xeyrinя baшa чatыb. Dюrddяbir finalыn ikinci qarшыlaшmasыnda Bakыnыn "Polad" vя "Elit" komandalarы цz-цzя gяlib. "Polad" komandasы rяqibinin qapыsыndan 7 cavabsыz top keчirяrяk, yarыmfinala yцksяlib. Digяr iki qarшыlaшmada isя nяticяlяr belя olub: Иsmayыllы-Sяrhяdчi - 0:5, Aьcabяdi-Gяncя - 6:0. Belяliklя, Aьstafa, Aьcabяdi, hяmчinin Bakыnыn "Polad" vя "Sяrhяdчi" komandalarы Prezident Kuboku uьrunda чюvkяn milli oyunu цzrя yarышlarыn yarыmfinalыna vяsiqя qazanыblar.

rышlarda respublikamыzыn 8 regional mяdяniyyяt vя turizm idarяsini vя Bakы шяhяrini tяmsil edяn 12 komanda mцbarizя aparыb. Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin tяшkilatчыlыьы, Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin dяstяyi ilя keчirilяn yarышlar xalqыmыzыn qяdim tarixi яnяnяlяrinin bяrpasыna vя dirчяldilmяsinя, hяmчinin atчыlыq turizminin tяbliьinя vя inkiшafыna xidmяt edir. Бир даща хatыrladaq ki, UNESCOnun Qeyri-Maddi Mяdяni Иrsin Qorunmasы цzrя Hюkumяtlяrarasы Komitяsinin 2013-cц ilin dekabrыnda Bakыda keчirilяn 8-ci sessiyasыnda Azяrbaycanыn чюvkяn oyunu UNESCO-nun Tяcili Qorunmaya Ehtiyacы olan Qeyri-Maddi Mяdяni Иrs Siyahыsыna salыnыb.

***

Дekabrыn 18-dя keчirilяn rяsmi aчыlыш mяrasimindя шяhяr rяhbяrliyi, Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin mяsul яmяkdaшlarы, iшtirakчы rayonlardan gяlяn qonaqlar, hяmчinin yerli azarkeшlяr iшtirak ediblяr. Шяhяr icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov, Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin rяsmisi Cavanшir Cяfяrov vя digяr qonaqlar яvvяlcя Mяrkяzin hяyяtindя чюvkяn oyunlarыnda чяkilmiш fotolara vя Шяki Uшaq Иncяsяnяt Mяktяbi шagirdlяrinin atцstц milli oyunlarыmыzы яks etdirяn rяsmlяrinin

***

valыnыn, dekabrda isя Prezident Kuboku uьrunda чюvkяn milli oyunu цzrя yarышlarыn keчirilmяsi artыq яnяnя halыnы alыb. Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin tяшkilatчыlыьы, Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin dяstяyi ilя keчirilяn yarышlarыn coьrafiyasы ildяn-ilя geniшlяnir, iшtirakчы komandalarыn peшяkarlыq sяviyyяsi artыr. Яnяnяvi olaraq keчirilяn bu yarышlar xalqыmыzыn mяdяni irsi olan atцstц milli oyunlarыn qorunub saxlanmasы iшinя чox bюyцk tюhfя verir. Vurьulanыb ki, UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mяdяni Иrsin Qorunmasы


№ 12 (158), Декабр 2017

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 9

"Yuxarы Baш" Dюvlяt Tarix-Memarlыq Qoruьuнун 50 йашы олду Шяки "Yuxarы Baш" Dюvlяt Tarix-Memarlыq Q o r u ь u n u n 5 0 i l l i k y u b i l e y i q e y d o l u n u b .

Azяrbaycanыn чoxяsrlik zяngin keчmiшя malik шяhяrlяrindяn olan Шяkinin qяdim hissяsini яhatя edяn "Yuxarы Baш" Dюvlяt Tarix-Memarlыq Qoruьunun yaradыlmasыndan 50 il юtцr. Qoruьun яrazisindяki zяngin mяdяni irs yalnыz xalqыmыza deyil, hяmчinin bяшяriyyяtя mяxsusdur. Onlarla sяnяtkarlыq sahяsinin toplu halыnda mюvcud olduьu Шяkidя tarixi-mяdяni irs bu gцn dя layiqincя yaшadыlыr.

XVЫЫЫ яsrя aid dцnya яhяmiyyяtli nadir tarixi-memarlыq abidяsi Шяki xanlarыnыn sarayыnы ziyarяt ediblяr. Mяdяniyyяt vя turizm nazirinin birinci mцavini Vaqif Яliyev, Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov vя qonaqlar qoruьun яrazisini gяziblяr. "Yuxarы Baш" Dюvlяt TarixMemarlыq Qoruьunun direktoru Tяranя Abdullayeva яrazidя aparыlan bяrpa vя yenidяnqurma iшlяri barяdя яtraflы mяlumat verib.

Дekabrыn 26-da Шяki шяhяrindя "Yuxarы Baш" Dюvlяt Tarix-Memarlыq Qoruьunun yaradыlmasыnыn 50 illiyinя hяsr olunan yubiley tяdbiri keчirilib.

Шяki xanlarыnыn sarayы ilя tanышlыqdan sonra yubiley tяdbiri "Marxal" mцalicя-istirahяt kompleksinin konfrans zalыnda davam etdirilib. Шяhяr ictimaiyyяti nцmayяndяlяrinin, ziyalыlarыn, qoruьun яmяkdaшlarыnыn iшtirak etdiyi tяdbirdя чыxыш edяn шяhяr icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov qяdim dюvlяtчilik яnяnяlяrinя,

Tяdbir iшtirakчыlarы яvvяlcя qoruьun яrazisindя yerlяшяn, Azяrbaycan memarlыьыnыn nadir incisi hesab olunan

qяdim tarixя, yцksяk mяdяniyyяtя malik olan Шяki шяhяrindя чox zяngin tarixi-mяdяni irsin yarandыьыnы bildirib. Qeyd olunub ki, bu gцn Шяki шяhяri orta яsr шяhяrlяrinя mяxsus шяhяrsalma mяdяniyyяtini юzцndя qoruyub saxlayan bяnzяri olmayan bir mяkandыr. Diqqяtя чatdыrыlыb ki, Шяkinin qяdim hissяsini яhatя edяn "Yuxarы Baш" Dюvlяt Tarix-Memarlыq Qoruьu Azяrbaycan SSR Nazirlяr Sovetinin mцvafiq qяrarыna яsasяn, 1967-ci ildя yaradыlыb. Qoruьun цmumi яrazisi 283 hektardыr. Hazыrda qoruьun яrazisindя dюvlяt qeydiyyatыna alыnan dцnya, юlkя vя yerli яhяmiyyяtli 25 tarixi-memarlыq, arxeoloji vя park-monumental abidяlяr mюvcuddur. Bildirilib ki, hazыrda Шяki xanlarыnыn sarayы ilя birgя шяhяrin tarixi mяrkяzinin UNESCO-nun Цmumdцnya Иrs Komitяsinin siyahыsыna daxil edilmяsi istiqamяtindя iш aparыlыr. Belя ki, 2017-ci il iyulun 2-dяn 12-dяk Polшanыn Krakov шяhяrindя keчirilяn UNESCOnun Цmumdцnya Иrs Komitяsinin 41-ci sessiyasыnda юlkяmiz tяrяfindяn tяqdim edilяn "Xan sarayы ilя birgя Шяkinin tarixi mяrkяzi" adlы nominasiya mцzakirя olunub. Tяqdim olunan nominasiya цzrя Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyi vя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti tяrяfindяn bir sыra tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsi nяzяrdя tutulur. Elxan Usubov qeyd edib ki, Шяki шяhяrinin UNESCO-nun "Yaradыcы шяhяrlяr шяbяkяsi" siyahыsыna daxil edilmяsi barяdя qяrar шяhяr ictimaiyyяti tяrяfindяn bюyцk razыlыqla qarшыlanыb. Qяrarыn qяbul edilmяsi Шяkinin beynяlxalq sяviyyяdя tanыdыlmasы цчцn atыlan nюvbяti uьurlu addыmlardan biridir. Tяшkilatыn bu qяrarы son illяr юlkяmizdя mяdяni irsin qorunmasы vя dцnyada tanыdыlmasы istiqamяtindя aparыlan mяqsяdyюnlц iшin mяntiqi nяticяsidir. Tяdbirdя mяdяniyyяt vя turizm nazirinin birinci mцavini Vaqif Яliyev чыxыш edяrяk, qoruьun яmяkdaшlarыnы yubiley mцnasibяtilя tяbrik edib, onlara gяlяcяk fяaliyyяtlяrindя uьurlar arzulayыb. Bildirilib ki, qoruьun яmяkdaшlarы юz yubileylяrinя яliboш gяlmяyiblяr. Шяki bu gцn hяqiqяtяn dя юz adыna, zяngin tarixinя, mяdяni irsinя, юzцnяmяxsus яnяnяlяrinя, tarixi abidяlяrinя, memarlыq цslubuna, шirin lяhcяsinя sadiq olan шяhяrdir. Шяki tarixяn Azяrbaycanыn mяdяni mяrkяzlяrindяn biri olub vя bu яnяnя indi dя davam edir. Шяki, eyni zamanda, beynяlxalq tяdbirlяrin чox yцksяk sяviyyяdя keчirildiyi bir шяhяr kimi dя tanыnыr. "Yuxarы Baш" Dюvlяt TarixMemarlыq Qoruьunun direktoru Tяranя Abdullayeva чыxышыnda qoruьun юzяlliklяrindяn bяhs edib. О, билдириб ki, qoruьun яrazisindя yaшы 300-dяn 700dяk olan 24 яdяd Xan чinarы var vя bu aьaclar dюvlяt tяrяfindяn qorunur. Xan-

lыqlar dюvrцndя saxsы borularla чяkilяn "Taclы" su kяmяrindяn indi dя istifadя olunur. Yerli яhali bu gцn dя qяdim яnяnяlяrя sadiqdir. Qoruьun яrazisindя qяdim mяhяllя adlarы indiyяdяk qorunub saxlanыlыr. Vurьulanыb ki, qoruьun digяr юzяlliyi, dяyяri onun Azяrbaycan mяdяniyyяtinя, incяsяnяtinя bяxш etdiyi gюrkяmli шяxsiyyяtlяrin adlarы ilя baьlыdыr. Mirzя Fяtяli Axundzadя, Rяшid bяy Яfяndiyev, Sabit Rяhman, Bяxtiyar Vahabzadя, Шяfiqя Axundova, Emin Sabitoьlu, Rasim Ocaqov vя neчя-neчя yazычы, шair, incяsяnяt xadimi mяhz bu яrazidя doьulub, yaшayыb-yaradыblar. Bu шяxsiyyяtlяrin bir чoxunun qoruьun яrazisindя ev-muzeylяri var. Hazыrda qoruьun яrazisindя onlarla sяnяtkarlыq emalatxanasы fяaliyyяt gюstяrir. Шяki sяnяtkarlarы tяrяfindяn 27 qяdim sяnяt nюvц, o cцmlяdяn шяbяkя, dulusчuluq, tяkяlduz, xovlu tikmя, papaqчыlыq, dabbaqlыq, ipяkчilik, nalbяndlik, misgяrlik, dяmirчilik, zяrgяrlik vя digяr sяnяt nюvlяri indiyяdяk qorunub saxlanыlыr, inkiшaf etdirilir, gяlяcяk nяsillяrя чatdыrыlmasы цчцn iш aparыlыr. Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi Шяki bюlmяsinin rяhbяri, шair Vaqif Aslan чыxышыnda Шяkinin zяngin mяdяni irsi ilя baьlы dцшцncяlяrini diqqяtя чatdыrыb. Mяdяni irsin qorunmasы sahяsindяki xidmяtlяrinя gюrя qoruьun bir qrup яmяkdaшыna Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin vя Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin fяxri fяrmanlarы tяqdim edilib. Sonra "Yuxarы Baш" Dюvlяt Tarix-Memarlыq Qoruьunun veb-sяhi-fяsinin tяqdimatы olub. Yubiley tяdbiri konsert proqramы ilя baшa чatыb.


ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 10

G Ю R K Я M L И

№ 12 (158), Декабр 2017

A D A M L A R Ы N

H Я Y A T Ы

“HЯR ШEY ZAMAN ИЧИNDЯ” Дцнйа шющрятли академик, щямйерлимиз Мяъид Лятиф оьлу Рясуловун анадан олмасынын 100 иллик йубилейи яряфясиндя танынмыш шаир, АЙБ-нин Шяки бюлмясинин сядри, АДПУ Шяки филиалынын баш мцяллими Вагиф Асланын йубилйарын щяйат вя елми фяалиййятиня щяср етдийи елми-популйар романы ишыг цзц эюрмцшдцр. Романын эениш охуъу аудиторийасында мараг доьураъаьыны нязяря алараг, китабдакылары биз дя щисся-щисся гязетимиздя дяръ етмяк гярарына эялдик. Вагиф АСЛАН (Яввяли ютян сайларымызда)

Kokaralda XVЫ Bяrdah яkяnin qayыьы gцn яyilяndя Berq kюrfяzinя daxil olub Kokarala чatdы. Meh vurduqca lяpяlяnяn Aralda gah qalxыb dцшяn, gah da saьa-sola яyilяn qayыq beшik kimi yыrьalanыr, sularыn sяsi ana laylasы kimi gюrцnцrdц. Bяlkя dя, elя bu laylanыn tяsiri ilя Яbdцlяli mцяllim dя, illяr boyu yollar yormuш Mehralы da yuxuya getmiшdilяr. Bяrdah яkя yol boyu onlara dяfяlяrlя чevrilib baxmыш, oyatmaьa qыymamышdы. Bu nяhяng insan qayыьы sahilя bяnd edib, elя qayыьыn iчindяcя onlara baxa-baxa oturmuш vя dяrin bir fikrя getmiшdi. Яbdцlяli mцяllimin yuxulu-yuxulu "Ay ata, gяlmiшяm!" demяsi ilя Mehralыnыn oyanmasы, Bяrdah яkяnin sяksяnib yerindяn шiш kimi qalxmasы bir oldu. Qayыqdakыlar qayыьыn qыraьыndan yapышmasaydыlar, suya yыxыlacaqdыlar. Яbdцlяli mцяllim яtrafыna boylanыb, gюzlяrini ovuшdura-ovuшdura dedi: "Atam soruшdu: Яbdцlяli, harada idin? Cavab vermяk istяyirdim ki, oyandыm!" Heч kimdяn sяs чыxmadы. Bяrdah яkя юzцnяmяxsus yumшaqlыqla dedi: - Bizdяn yuxuyozan olmaz. Dцшцn, ayaьыnыz Kokaral torpaьыna dяysin. Kokaral sahяsi 273 km2 olan bюyцk bir ada idi. Torpaьы gilli-qumsal чюkцntцlяrdяn ibarяt olub, yarыmsяhra bitkilяri ilя юrtцlц idi. Hяm шяrqdяn, hяm dя qяrbdяn boьazlar vasitяsi ilя sahildяn ayrыlыrdы. Adanыn шimalшяrqindя hцndцrlцyц 163 metr olan bir daь uzanыrdы. Bяrdah яkя onun Daut, yяni, Davud daьы olduьunu deyirdi. Daь adaya xцsusi bir yaraшыq verirdi. Onlar sahilя чыxanda artыq adamыn kюlgяsi юzцndяn цч qat uzun idi. Bяrdah яkя onlardan ayrыlmamышdы.Onlarla birgя qalacaьыnы, onlarы Mцnoka юz яli ilя qaytaracaьыnы, necя lazыmdыrsa, elяcя yola salacaьыnы vяd etmiшdi. Bir dя ki, Bяrdah яkяnin Kokaral aulunda dostlarы da var idi. Bяlkя dя, bu sяbяbdяn qarшыlarыna чыxan birinci adama salam verdilяr. Bяrdah яkя яrkyananыqla soruшdu: "Sяn mцsяlman balasan. De gюrцm, Qarabay яkя evdя bolmazmы?" Adam: - Bolar, - dedi vя uzaqlaшdы. Qarabay яkя onlarы gцlяr цzlя qarшыladы. Gяliшlяrinin mяqsяdini bilяndя: - qяriblяrimi deyirsiniz? - deyя so-

ruшdu vя cavab gюzlяmяdяn davam etdi: "Burada hamы onlara hюrmяt edir. Aralarыnda Яbdцlmяcid deyilяn bir yeniyetmя vardыr ki, canlara dяyяr. Bizim uшaqlarыmыza toplamaьы, чыxmaьы, vurmaьы vя bюlmяyi юyrяdib. Onsuz da buradakы qяriblяrя dюvlяt nяzarяti yoxdur. Onlarы elя yerя gяtirmяyiblяr ki, qayыdыb gedя bilsinlяr. Amma bizim adamlar Яbdцlmяcidin getmяsinя dюzmяyяcяklяr. Elя mцяllimi haradan tapmaq olar? Юzц dя o yaшda! Di yaxшы, oturun, bir piyalя чay iчin. Gцmцшц xatunun чayыnыn dadыna baxыn. Gюrцn, analar necя qыz doьur." Bяrdah яkя чox ciddi bir tюvrlя: - Qarabay яkя, чayы sonra iчяrik! - dedi. Qarabay яkя daha da sяrt vя sinirli bir шяkildя: "Qarabayыn чayыnы iчmяdяn bu bяrяdяn чыxmaq olmaz! Hцnяriniz vardыr, bir addыm atыn!" deyя ciddilяшdi. Bяrdah яkя Яbdцlяli mцяllimя vя Mehralыya baxaraq yazыq-yazыq dillяndi: - Ayaqцstц bir чay iчяk. Mяn boyda adama belя elяyяn, gюrцn, sizя neylяyяr?! Hяyяtdяcя adama bir piyalя чay iчib чыxdыlar. Яbdцlяli mцяllim iчindяki sыxыntыnы gizlяdя bilmirdi. Bir tяrяfdяn dя gюrdцyц yuxu onu sakit buraxmыrdы. Axыr ki, canыnы diшinя tutaraq Qarabay яkяdяn soruшdu: - Qarabay яkя, atam Hacы Lяtif kiшi haqqыnda bir sюz demяdiniz. Bura qяdяr basыb baьlayan Qarabay яkяnin gюzlяrinя чюkяn buluddan цzцnя kюlgя dцшdц: - Allah rяhmяt elяsin! Odur, bax, Daut daьыnыn baшыnda durub gяliшinizi gюzlяyir. Birdяn-birя sanki hяr шey dяyiшdi. Яbdцlяli mцяllimin gюzlяri yandы. Yanaqlarыndan qaynar gюz yaшlarы sцzцlmяyя baшladы. Hюnkцrtцsцnц boьmaq istяdi. Hычqыrdыqca qalxыb enяn чiyinlяrini saxlamaq цчцn sanki яllяrini yaylыq edib sinяsinя baьlayan Яbdцlяli mцяllim sюvqi-tяbii olaraq atasыnыn mяzarыna doьru irяlilяdi. Qarabay яkя ilя Bяrdah яkя qabaьa keчdilяr ki, yolu gюstяrя bilsinlяr. Qяbristanlыьa чatanda orada uyuyan mяrhum vя mяrhumяlяrin ruhu шad olsun deyя яl aчыb dua etdilяr. Hacы Lяtif kiшinin qяbri Davud daьыnыn цzц cяnubqяrbя baxan yaslan bir yerindя qazыlmышdы. Qяbrin tяzяliyi baш daшыna baьlanan qara parчanыn rяngindяn bilinirdi. Yeri чox mяnzяrяli bir yer idi. Buradan sяmaya vя uzaqlara baxmaq olardы. Bяlkя dя, Kokaraldan baxanda doьmalarыnы gюrя bilsin deyя onu Davud daьыnыn dюшцndя dяfn etmiшdilяr. Bu axшam чox qяribя axшam idi. Mяhz bu axшam doьmalarы Hacы Lяtif kiшinin axirяt evinin qarшыsыnda idilяr vя onun яziz ruhuna dualar oxuyurdular. Atasыnыn qяbri qarшыsыn-

da diz чюkцb dяrin dцшцncяlяr iчindя hяr шeyi unudan Яbdцlяli mцяllimi Mehralы чiyinlяrindяn tutub silkяlяdi: - Qalx, gюr, kimlяrin arasыndasan. Яbdцlяli mцяllim baшыnы qaldыrыb anasыnы, Яbdцlmяcidi vя Hamidi baшыnыn цstцndя dayanan gюrdц. Qollarыnы aчыb hamыsыnы birdяn baьrыna basdы. Qovuшur sevincя yenя gюz yaшы... Цrяklяr dayanыr sanki bir anlыq. Baшыna saьlыqlar, susan baш daшы! Яkiz doьulubdur iшыq,

xяbяri eшidяnlяr dя qяbristanlыьa axышыblarmыш. Яbdцlяli mцяllim bir anlыьa юzцnц Nuxada olduьu kimi hiss etdi. Onlar adamlarыn яhatяsindя evя qayыtdыlar. Kяnd camaatы evя girmяdяn Яbdцlяli mцяllimя baшsaьlыьы verib daьыlышdы. Qarabay яkя dirяшib Bяrdah яkя ilя Mehralыnы evinя qonaq apardы. Lampa iшыьыnda baшlanan sюhbяt qurtarmaq bilmirdi. Balaca Hяmid anasыna sюykяnяrяk yuxuya getmiш, Яbdцlmяcidin gюzlяri yuxusuzluqdan qan чanaьыna dюnmцшdц. Axыrda Gцllц xanыm gюzlяrinin yaшыnы yaylыьыnыn ucu ilя silя-silя dedi: - Allah bu camaatы

Kokaral camaatы nюvbя ilя onlarы qonaq чaьыrыrdы. Qarabay яkя baшda olmaqla hamы onlarыn Kokaralda qalmasыnы istяyirdi. Hяtta, yalvaranlar da olurdu. Onlar Яbdцlmяcidin uшaqlarыna oxumaq, yazmaq юyrяtmяsindяn чox mяmnun idilяr. Яbdцlmяcidin getmяsi onlara faciя kimi gюrцnцrdц. Яbdцlяlinin mцяllim olmasыnы bilяn kimi daha da qыzышdыlar. And verib boьaz чяkяn kim, dil tюkяn kim... Gedяsi gцn yaxыnlaшыrdы. Kokarallыlara qalsaydы, tutub zamanы da saxlayardыlar. Bu isя mцmkцn deyildi... Artыq bir hяftя tamam olmuшdu. Onlarы tяntяnя ilя yola

Kokaral адасынын бцэцнкц вязийяти qaranlыq. Цrяklяr dayanыr sanki bir anlыq. Hяr gюrцш bir cцrя olur, nя etmяk? Axы, kim deyir ki, aчan solmayыr? Oьultяk atanыn цstцnя getmяk Bяlkя dя hamыya qismяt olmayыr. Axы, kim deyir ki, aчan solmayыr? Onlar яllяrini buraxmadan belяcя yavaш-yavaш dikяldilяr. Sanki kimsя kiminsя яlindяn чыxыb qaчacaьыndan ehtiyat edirdi. Яbdцlяli mцяllim bir dя baxыb gюrdц ki, яtrafы dolu adamdыr. Sяn demя, balaca Kokarala ildыrыm kimi yayыlan

qorusun. Bizя onlar arxa durdular. Torpaq sahяsi ayыrdыlar. Ev tikdilяr. Korluq чяkmяyя qoymadыlar. Amma ki, kiшi цzцlmцшdц. Nя qяdяr elяdik, saьalda bilmяdik. Axыr vaxtlar tez-tez: - Яbdцlяli harada qaldы? - deyя soruшurdu. Heч nяdяn xяbяrimiz olmasa da, biz dя: - Gяlir, - deyirdik. Oьlum, sяn dя yat, gюzцnцn acы чimirini al. Яbdцlmяcid sяn dя. - Ana, yerimizi yanaшы sal, mяn Яbdцlяli qadamla yatacaьam, - deyя Яbdцlmяcid ayaьa qalxdы. Яbdцlяli mцяllim pяncяrяdяn чюlя baxdы. Sяhяrin alatoranыnda orda-burda banlayan xoruzlarыn sяsi eшidilirdi.

***

saldыlar. Hяrя bir шey gяtirmiшdi. Yemяk, iчmяk, шirniyyat... Cяmisi on beш-iyirmi evdяn ibarяt olan Kokaral kяndi hяm sevinir, hяm dя kяdяrlяnirdi. Ona gюrя sevinirdi ki, bir ailя юz doьma yurduna qayыdыrdы. Ona gюrя kяdяrlяnirdi ki, чox qiymяtli adamlarы itirirdi. Axыr ki, Bяrdah яkяnin qayыьы Berqыn sularыnda yыrьalana-yыrьalana Kokaraldan uzaqlaшdы. Kokarallы bir qыz o qayыьыn dalыnca kяdяr vя цmid dolu baxышlarla baxdы. Baxdыqca da gюz yaшlarы yanaqlarыndan sel kыmi axdы. Heч kim ona: - Aьlama! - demяdi. Чцnki aьlamaьa dяyяrdi.

Bиринъи щиссянин сону.


№ 12 (158), Декабр 2017

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

T Tц цr rk k x xa allq qlla ar rыы я яd dя яb biiy yy ya at tыы

Вагиф АСЛАН,

Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi Шяki bюlmяsinin sяdri, АДПУ Шяki filialыnыn baш mцяllimi

Mцhazirяlяr

(Яввяли ютян сайларымызда) M.Kaшqari Xяzяrin шяrq sahillяrindяn Lobnor gюlц meridianыna vя Иli чayыndan Kaшqariyanыn cяnub sяrhяdlяrinя qяdяr olan geniш яrazini юyrяnmiш, Orta vя Mяrkяzi Asiyanыn bir hissяsinin xяritяlяшdirilmяsini aparmыш vя tцrk xalqlarы vя abidяlяrinin mяskunlaшma sяrhяdlяrini vя yerlяrini bюyцk dяqiqliklя mцяyyяn etmiшdir. "Divan"a яlavя olunmuш xяritя Mahmud Kaшqari dюvrцndя tцrkdilli xalqlarыn yaшadыьы яrazilяrin tяsvirini verяn ilk xяritяdir. O, bir sыra paralel formada dцzцlmцш Qяrbi Tyan-Шan daь sistemini юz xяritяsindя daha dцzgцn яks etdirmiшdir. Kaшqari Manqышlak (1990-cы ildяn Mangistau) yarыmadasы ilя dя tanыш idi - bu yarыmadaya ilk dяfя mяhz onun xяritяsindя rast gяlinir.

mцasir Azяrbaycan dilindя "qazan" sюzц ilя юz ifadяsini tapыr.Buradakы "aьac","шiш" vя yaxud "paya" mяnasыndadыr. Kяllяni aьac шiшя taxыb цtmяyi ifadя edir. Bu da mяiшяt tяrzi ilя baьlыdыr. Vя bu cцr цtяnmя Azяrbaycan mцhiti цчцn dя yad deyildir. "Иki qoчun baшы bir aьaчta piшmas" formantы da daxil olmaq шяrtilя Kaшьaridя rast gяldiyimiz bir чox atalar sюzlяri ekvivalentsiz- necя vardыrsa, elяcя dя iшlяnя bilяr. "Divanц lцьat-it-tцrk" dя olan atalar sюzlяrinin bяzilяri mцasir dilimizdя ilkin semantikasыna yaxыn vя чox variantlы шяkildя iшlяnmяkdяdir. "Divan" variantы: 4. Bir karьa birle kыш gelmes. Azяrbaycan variantы: 1. Bir qarьa ilя qыш gяlmяz. (Bax. 4/12, s.26.; 7/16, s.52.; 9/31, s.64.) 1a. Bir gцl ilя yaz aчыlmaz.

Dilimizdя "Bir qarьa ilя

qыш

mas.

Bычaq nя qяdяr iti olsa da, юz sapыnы yonmaz.

(Bax. 3/11, s.384.; 6/15, s.386. 9/31, s.58.)

9.Kiшi eti tiriьle tatыr. Иnsan яti diri ikяn dadlыdыr. (Bax. 5/13, s.257.; 8/17, s.239.; 9/ 31,; s.59.)

10. Kuruk kaшuk aьыzka yaramaz, Quru qaшыq aьыza yaramaz, kuru sюz qulaьa yaramaz. quru sюz qulaьa yaramaz. (Bax. 3/11, s.383.; 6/15, s.163.4; 9/31, s.59.)

Bu nцmunяlяr biziм sцdцmцz vя sцmцyцmцz qяdяr doьmadыraydыndыr , anlaшыqlыdыr.

ЫЫ. Юyцdlяr vя nяsihяtlяr. Atalar sюzlяrindя fikir qяti шяkildя ifadя edildiyi halda, юyцdlяrdя ifadя edilяn fikir mяslяhяt xarakterli olur.

4. "Divan"ыn tяrtibi prinsiplяri vя ona daxil edilяn folkor nцmunяlяri: Ы. Atalar sюzlяri.

janrlara

Atalar sюzlяri yekun fikri ifadя edir vя xalq necя dцшцnцr" sualыnыn яn yaxшы cavabыdыr. "Divan"da verilяn atalar sюzlяri semantikasы baxыmыndan bu gцn dilimizdя iшlяnяn atalar sюzlяri ilя, demяk olar ki, eynidir Bu mяnada aшaьыdakы mцqayisя vя paralellяr xцsusi maraq doьurur. "Divan" variantы: 1.Kanыь kan bilя yumaz. Azяrbaycan variantы: Qanы qanla yumazlar.

Hяtta iki komponentli atalar sюzlяrinin bяzi hallarda Ы vя ya ЫЫ komponentlяrinin mцasir dilimizdя яlahiddя iшlяnmяsi hallarыna da rast gяlinir.Mяs:"Birer-birer bin olur,damlыya damlыya gюl olur" atalar sюzцnцn Ы komponenti demяk olar ki,mцasir dilimizdя iшlяnmir. Bununla belя "Birяr-birяr min olar" formantы bizim цчцn o qяdяr anlaшыqlыdыr ki, яlahiddя atalar sюzц kimi baшa dцшцlцr. "Divan" variantы: 2.Taь taьka kovuшmaz, kimi kimike kavuшur. Azяrbaycan variantы: Daь-daьa rast gяlmяz, insan инсана rast gяlяr. (Bax. 5/13, s.153.; 8/17, s.153. 9/31, s.55.)

3.Иki koчnьar baшы bir aьacta piшmas.

Иki qoчun baшы bir qazanda qaynamaz.

(Bax. 5/13, s.382.; 8/17, s.330. 9/31, s.55.)

Иki koчnьar baшы bir aьaчa piшmas"atalar sюzцndяki "aьac"sюzц

Tenьrige boynamaqыl

Gecя-gцndцz ulu

Tanrыya ibadяt et, Korkub anьar eymenц dikbaшlыq etmя, oynamagil. Tanrыdan чяkin vя qorx, oynama, utan. (Bax. 5/13, s.377.; 8/17, s.326.; 9/31, s.62.)

ЫЫЫ.Bayatыlar. "Divani lцьяt-it-tцrk"dя yeri gяldikcя bayatыlardan da istifadя edilir.Lakin biz anlaшыlmaq baxыmыndan bizя yaxыn olan bayatыlara mцraciяt edirik. Diqqяtimizi cяlb edяn bayatыlardan biri belяdir: "Divan" variantы: Азяrbaycan variantы: Etil suvu aka turur Etil suyu axыb durur, Kaya tцbi kaka turur Qaya dibi qalxыb durur. Balыq telim taka turur. Чox-чox balыq baxыb durur, Kюlцnq takы kцшerцr. Sular gюllяnib qabarыr.

ЫV. Rяvayяtlяr.

rast

(Kaшgarlы Mahmut. "Divanц-lцgat-it-tцrk" tercцmesi. Чeviren Besim Atalay. ЫЫЫc.Ankara, Tцrk Tarih Kurumu Basыmevi,1986. s.66.; Mahmud Kaшьari. Divanц lцьat-it tцrk. Ramiz Яsgяrin tяrcцmяsindя. ЫЫЫ cild. Bakы-"Ozan"-2006. s.64 31.; Vaqif Aslan. Azяr-oьuz tяfяkkцr tяrzi. Seчilmiш яsяrlяri. ЫV. Bakы, "Tяhsil" NPM, 2010. c.s.55.2-80.)

4.Tцn kцn tapun,

Qeyd: Ramiz Яsgяrin tяrcцmяsindя "Etil" sюzц "Яtil" vя "Иdil" шяklindяdir.

sюzц, zяrb-mяsяl, tяmsilcik, hikmяtli sюzlяr, 10 alqыш vя qarьыш) yazыya (Aьaverdi Xяlil. Mahmud Kaшqarlыnыn "tцrk dillяrinin divanы kitabы"nda яdяbi mяtnlяr. Bakы, "Sяda", 2001.s. 14) alыnmышdыr.

aшaьыdakы

Bilikli kiшilяrin sюzlяrindяn юyцd al. (Bax. 5/13, s.155.; 8/17, s.155.; 9/31, s.62.)

(Bax. 3/11, s.73.; 6/15, s.141.; 9/31, s.63.)

M.Kaшьarinin "Divan"ы folklor nцmunяlяri ilя zяngindir. Orada xaqaniyyя tцrkcяsindя 764 misra шeir (ikiliklяr vя dюrdlцklяr), 300 yцz deyim (atalar

"Divan"da gяlinir:

сящ. 11

gяlmяz" mяsяli iшlяnmяsя dя, "Bir gцl ilя yaz aчыlmaz" mяsяli tez-tez iшlяnmяkdяdir. "Divan"da verilяn digяr bir mяsяl isя belяdir: "Divan" variantы: 5. "Beш ernьek tцz ermes" Azяrbaycan variantы: 1. Beш barmaq dцz olmaz. (Bax. 3/11, s.121.; 6/15, s.181.; 9/31, s.57.)

1a. Beш barmaьыn beшi dя bir oыlmaz. 6.Atasы aчыь almыla yesя, oьlыnыnь tышы kamar. 1. Atasы kal alma yesя, oьlunun diшi qamaшar. (Bax. 4/12, s.311.; 7/16, s.303.; 9/31, s.56.) 1a. Ana yeyяndя bala acar.

7.Ortak erden artuk almas. 1. Шяrik шяriyinя artыq oxumaz. (Bax. 3/11, s.99.; 6/15, s.163.; 9/31, s.57.) 1a. Ortaq ortaьыndan

artыq almaz.

"Divan"da bir qisim atalar sюzlяri dя vardыr ki, onlarыn heч bir ekvivalenti olmasa da, bizim цчцn anlaшыqlыdыr. "Divan" variantы: Azяrbaycan variantы: 8.Neчe yitik biчek erse юz sanыn yonu-

"Divan" variantы: Azяrbaycan variantы: 1. Kюrklць tonuь юzцnьчe Gюrklц don(u) юzцnя Tatlыь aшыq adhыnka Dadlы aшы adыna Tutqыl konuk agыrlыь Tutgil konuk (u) aьыr Yadhsun чavыnь budhunka Yaysun чavцn budunca. (Bax. 3/11, s.45.;6/ 15, s.119.; 9/31, s.61.)

Azяrbaycan variantыna diqqяtlя nяzяr saldыqda gюrmяk olur ki, bu юyцdlяr bu gцn dя dilimizdя iшlяnmяkdяdir: Gюrklц don(u) юzцnя (Paltarыn yaxчыsыnы юzцnя gюtцr), dadlы aшы adыna (Adыna layiq sцfrя aч), tutqыl konuk (u) aьыr,yaysыn чavцn budunca (Qonaьы aьыr tut ki,adыnы el iчindя yaysыn). Gюrцndцyц kimi bu formant hяr bir azяrbaycanlы tяrяfindяn birbaшa qяbul edilir. "Divan" variant: Azяrbaycan variant: 2. Bulmыш nenьinь seversen Tapdыьыna чox sevinmя, Akrun anьar sevingil Barmыш nenьinь sakыnma olma. itirdiyinя dя чox peшman олма. (Bax. 5/13, s.361.; 8/17, s.314.; 9/31, s.62.)

3.Bilge eren savlarыn alqыl юyцt.

Mahmud Kaшqaridя olmuш яh-valatlar rяvayяt шяklindя verilir. Bunlardan birisi Hюkmdar Шu ilя baьlыdыr. Bu dastan Rяfiq Юzdяyin etiraf etdiyi kimi "Шu"dastanы ilя eyniyyяt tяшkil edir. Иsgяndяrin tяzyiqi ilя Шяrqя чяkilmя dastanыn яsas sцjetini tяшkil edir. Kaшьaridя olan mяlumat vя hekayяtlяrin чoxu tuklяrin Шяrqя vя Qяrbя doьru yцrцшlяrindяn vя yerlяшmяlяrindяn bяhs edir. Arslan Tekin Qazi haqqыnda olan rяvayяt dя tarixi sяciyyя daшыyыr. 1071-ci ilin 13 martыnda Anadolunun fяthi ilя nяticяlяnяn Malazgirt dюyцшц ilя baьlыdыr. Kaшьari gюstяrir ki, igidliklяrinя gюrя Arslan Tekin Qaziyя "yeddi baшlыь yыl bцke" - "yeddi baшlы яjdaha" deyirmiшlяr. Rяvayяtdя onun яsgяrlяrinin sayы 40 min gюstяrilir. Vя hяm dя gюstяrilir ki, o yeddi yцz min kafir яsgяrinя qarшы vuruшmuшdur. Hяtta mцяllif bu savaшda olan vя яsir dцшяn kafirlяrin birindяn чox olduqlarы halda nя цчцn mяьlub olduqlarыnы soruшub. Kafir dя ona cavab olaraq davullar чalыnыb, borular юtmяyя baшlayan zaman baшlarы цstцndя yaшыl bir daь gюrdцklяrini vя bu daьыn gюyцn цzцnц юrtdцyцnц sюylяyir. Kafirin ona verdiyi mяlumata gюrя daьdan bir neчя qapы aчыlыbmыш, qapыlardan cяhяnnяm atяшi onlarыn цzяrinя yaьыrmыш. Elя hяqiqяtяn dя Malazgirt dюyцшц M.Kaшьarinin saьlыьыnda baш vermiшdir. Onun яsir dцшmцш kafirlяri gюrmяsi vя sorьu-sual etmяsi dя mцmkцn ola bilяn hadisяdir. Bu tarixi rяvayяtdяki шiшirtmяlяrя gяldikdя isя bu dastanчыlыq яnяnяlяri ilя baьlыdыr. Mцbaliьяlяrin vя шiшirtmяlяrin olmasы шifahi xalq yaradыcыlыьыna xas olan яnяnяdir. Alp Arslanыn yeddi baшlы яjdahaya bяnzяdilmяsi, 40 minlik ordunun 700 minlik orduya qalib gяlmяsi, kafirlяrin baшlarы цzяrindя yaшыl daь gюrmяsi vя bu daьdan onlarыn цzяrinя od yaьdыrыlmasы dastan vя rяvayяtlяrя xas olan poetik tяlяblяrindяn irяli gяlmiшdir. (Арды вар)


ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 12

№ 12 (158), Декабр 2017

ТЯЩСИЛ - МИЛЛИ ТЯРЯГГИ ЮЛЧЦСЦДЦР Ы ФЯСИЛ Щябибулла МАНАФЛЫ, АДПУ Шяki filialыnыn баш mцяllimi, тарихчи (Яввяли ютян сайымызда) Яski mяdяniyyяt zяiflяrя tяrяhhцm vя шяfqяr bula bilmяyяcяk. Buna "sentimentalizm" (hяssasiyyяt) namini veрiyor vя siyasяtdя (yяni mяmlяkяt vя sяltяnяt idarяsindя) sentimentalizm yoxdur diyor. Zяiflяr dцnyadan qalxmalы onlarыn yerini qцvvяtlilяr tutmalыdыr. Budur indiki яsrin dцsturu". 1922-ci ilя qяdяr icbari ibtidai tяhsilя keчilmяsi haqqыnda Dюvlяt Dumasыnыn qяbul etdiyi qяrar S.M.Qяnizadяnin bu yюndя чevik яmяli fяaliyyяtindя tяcяssцm olunurdu. M.Я.Rяsulzadя hяmin qяrarla bu maarifpяrvяr insanыn fяaliyyяti arasыndakы uyьun cяhяtlяri kяnddя ibtidai tяhsilin inkiшaf perspektivi ilя яlaqяli шяkildя araшdыrmыш vя xalqыn maraqlarы baxыmыndan шяrh etmiшdir. Юndяr bu mяtlяblя baьlы yazыrdы ki, 8 yaшыndan 11 yaшыna kimi bцtцn uшaqlarыn mяcburi шяkildя ibtidai tяhsilя cяlb edilmяsi "mяccani", yяni pulsuz hяyata keчirilmяlidir. Baшqa cцr ifadя etsяk, icbari ibtidai tяhsil pulsuz olmalыdыr. Яgяr belя olmazsa bu mцtяrяqqi mahiyyяtя malik qяrar son dяrяcя yoxsul hяyat sцrяn xalq цчцn яdalяtsizliyя, zцlm-sitяmя чevrilяr. Eyni zamanda mцxtяlif vasitяlяrlя icbari ibtidai tяhsildяn yayыnmaq haqqыnda dцшцnяnlяrя цz tutaraq xяbяrdarlыq edirdi: "...tяlimi цmumi mяcburi olan bir mяmlяkяtdя savadы olmayan bir шяxs hяr bir hцquqdan mяhrum kimi qalacaq. Alacaьыnda, verяcяyindя, hяtta evlяndiyindя belя ondan tяlяb edяcяklяr ki, bizzat kaьыzlara qol чяksin. Taki, dя mяnkuhяdя nikahnamяyя qol qoymayыnca evlяnя bilmяyяcяklяr. Иndiki zamanda bяzi xцsuslarda avamlar belя biliyorlar ki, oxumaq bilmяdiklяrini bяhanя edib bяzi cяrimяlяr vя mяsuliyyяtlяrdяn юzlяrini xilas edя bilsinlяr. O zaman bu kimi шeylяr qяbula keчmяyяcяk, qanun bцtцn шiddяtilя hяr kяs haqqыnda tяtbiq olunacaqdыr. Vay o zaman, hяqiqяtяn dя cahil olanlarыn halыna!" M.Я.Rяsulzadя kяndlilяrin tяhsillя яlaqяdar mяsяlяlяrя etinasыzlыьыnы, hяtta mяnfi mцnasibяtini onlarыn tяfяkkцrц ilя яlaqяlяndirirdi. Bu tяfяkkцr tяrzindя mцhafizяkarlыq, ata-babalarыn hяyat шяraitinin mяhsulu olan daшlaшmыш streotiplяr цstцnlцk tяшkil edib. Onlarыn dцnyagюrцшц yeniliyin hяr hansы tяzahцr halыnы deyil, konservativ cяhяtlяri ehtiva edib. Sюzlя, nяzяri fikirlяrlя onu dяyiшmяk son dяrяcя чяtin olub. O yalnыz tяcrцbяdя sыnaqdan чыxan, mцяyyяn dиvidendlяr яldя etmяyя imkan verяn real maddi varlыqlara

inam bяslяyib. Hяrяkяtdяn qalan hяr шeyin яtalяt girdabыnda batmaьa mяhkum olmasы mяntiqini qяbul etmяyib. Bu yerdя Hюtenin "nяzяriyyя, ey dost cansыzdыr, hяyat aьacы isя daim yaшыldыr" fikrini xatыrlamamaq olmur. XX yцzilin baшlanьыcыnda hяyatda olan Azяrbaycan kяndlisi цчцn "yaшыl hяyat aьacы" ata-babalardan qalan vя heч dя xalqыmыzыn milli-mяnяvi dяyяrlяrilя uzlaшmayan, tяrяqqi yolunda maneяyя чevrilяn яnяnяlяr idi. Bu яnяnяlяr son dяrяcя bяsit hяyat шяraitinin, istismarчыlarыn шallaьыnыn vя Иslamыn tяmяl prinsiplяrindяn uzaqlaшan kяnd mollalalrыnыn cяhalяt tяlqin edяn moizяlяrinin tяsirilя yaranmышdы.

mazsan. Sair xцsuslarda da bюylяdir". Kяndlilяrin ibtidai mяktяblяrin tяsis olunmasы kimi faydalы bir iшin яleyhinя olmasыnыn sяbяblяrindяn biri dя, onlarыn savadsыzlыьыndan юz шяxsi mяnafelяri цчцn istifadя edяn istismarчы zцmrяnin tяmsilчilяrinin vя kяnd mollalarыnыn, bir sюzlя, шeytan xislяtli adamlarыn apardыьы tяbliьat idi. Onlar hяmin mяktяblяrin xalqы ruslaшdыrmaq цчцn tяsis olunduьunu, mяktяblяr aчыlandan sonra vergilяrin artacaьы vя mцsяlman gяnclяrin dя ordu sыralarыna чaьыrыlacaьы barяdя шayяlяr yayыrdыlar. M.Я.Rяsulzadя bцtцn bunlarыn шayяdяn baшqa bir шey olmadыьыnы kяndlilяrin dцnyagюrцшцnя mцvafiq шяkildя,

oturduьu шяhяrdя Dюvlяt Dumasы deyilяn bir yerdя yыьышdыlar, яqil-яqilя verdilяr vя bu qяrara gяldilяr ki, Rusiya cяmaяti avamdыr, mяktяbsizdir, hюkumяt onlardan bu qяdяr vergi alыr, xяrc alыr, amma mцqabilindя onlara heч bir шey vermir. Halbuki baшqa padшahlыqlarda hюkumяtlяr insanlarы oxutdururlar. Onlardan юtrц hяr kяnddя, qяsяbяdя mяktяblяr aчыlыr. Bu vяkillяr sюzц bir yerя qoydular, Rusiya hюkumяtindяn istяsinlяr ki, o da bцtцn cяmaяti oxutdurmaq fikrinя dцшsцn. Odur hюkumяt dя cяmaяt tяrяfindяn gяlяn bu adamlarыn tяlяbini qяbul etmяk mяcburiyyяtindя qaldы vя "tяlimi-цmumi" qanununu чыxartdы. Hюkumяt mяsrяf edir, xяrc чяkir vя kяndlяrdя mяk-

Ютян ясрин яввялляриндя Бакыда мцсялман-гыз мяктяби. M.Я.Rяsulzadя kяndlinin mяnяvi-psixoloji durumunun яn incя cяhяtlяrinя nцfuz edяrяk onu ictimai цmumilяшdirmяlяr halыnda шяrh etmiшdir: "... Kяndlilяr nяdяnsя шkoladan hцrkцrlяr. Var qцvvяlяri ilя чalышыrlar ki, tazя aчыlan mяktяblяr kяndlяrя girя bilmяsin. Яlbяttя, bu kяndli xalqыna mяxsus olan mцhafizяkarlыq xasiyyяti ilя hяr qisim tazя iшя mцqabil gяlmяkdяn, ata-babanыn gюrmяdiyi iшlяrdяn hцrkmяkdяn irяli gяlяn bir hяrяkяtdir. Xalq yalnыz mяktяbdяn deyil, hяr qisim tazя шeydяn qorxar... ...Kяnd xalqы avam xalqdыr. Avamыn яhval-ruhiyyяsi isя nяzяriyyata qяtiyyяn yanaшmaz. Sюzя bavяr etmяz. Onun inandыьы "sюzlяr" чox mяhdud vя mяlumdur. Ata-babasыndan eшitdiklяrinя etiqad edяr. Tazя sюzlяrя isя qulaq da asmaq istяmяz. Mяktяb mяsяlяsi dя bюylяdir "sяn min ayя oxu, Quran tяsvir elя, mяktяbin mяnfяяtini, faydasыnы hяr hanki nюqteyi-nяzяrdяn olsa bяyan elя, чox az fayda verяr. Fяqяt hяr nя sцrяtlя olsa da, tяbliь elяdiyin mяktяbdяn birisini aчыb da tяcrцbяdя bunun nя kimi xeyirli bir iш olduьunu gюstяrincя tяrяfdarыn чoxalar, шagird цчцn mяяttяl qal-

dцшцncяlяrilя uzlaшan tяrzdя vя bu cяhяtlяri ehtiva edяn mцhasib qeydlяrini xatыrladan formada sцbuta yetirib. Юndяr hяm dя чar hюkumяti tяrяfindяn icbari ibtidai tяhsil haqqыnda qяrarыn heч dя kюnцllц deyil, Rusiya imperiyasыnыn tяrkibindя yaшayan xalqlarыn, o sыradan Azяrbaycan tцrklяrinin tяhsilя, savada юnяm verяn zцmrяlяrinin tяlяbilя qяbul edildiyini bildirяrяk yazыrdы: "Kяndlilяrimiz nahaq юylя xяyal edirlяr ki, tяlimi - цmumi mяsяlяsini hюkumяt юz arzusu ilя tяtbiq elяmяk istяyir. Xeyr, heч dя bюylя deyildir. Mяktяbя qarшы шцbhяnak olan kяndlilяr dя daxil olduьu halda cяmaяt юzц bu mяktяblяri istяmiш vя hюkumяtin iki ayaьыnы bir baшmaьa tяpmiшlяrdir ki, bizim цчцn mяktяb aч. Bu fяqяrя yяqin kяndlilяrimizi heyrяtя salar. "Biz nя vaxt istяmiшik" - deyя tяяccцb edяrlяr. Fяqяt heч dя heyrяt etmяsinlяr. Yadlarыndan чыxdыmы ki, neчя il bundan qabaq kяndlяrdяn vяkillяr seчib gюndяrdilяr шяhяrlяrя, onlar da sair yerlяrdяn gяlяn vяkillяr ilя sюzsюzя verib aralarыndan birisini seчdilяr vя "Fitil-bюrkя" gюndяrdilяr. Rusiyanыn hяr tяrяfindяn gяlяn bu cяmaяt vяkillяri Petroqradda, padшahыn юzц

tяb aчmaq istяyirsя, bunu юz xoшuna elяmir, pulu artыq dцшmяmiш ki, gюtцrsцn, pullarы atsыn. Иndi dava vaxtыdыr. Hюkumяt юzц qapы-qapы pul yыьыr. Necя ola bilir ki, gюtцrцb bu qяdяr pulu kяndlяrя paylasыn, hяrgiz! Яgяr bunu elяyirsя, onun цчцn edir ki, siz yяni Rusiya cяmaяti bunu ondan tяlяb elяmiшsiniz. O da qяrar vermiш ki, sizin bu istяdiyinizя mцяyyяn miqdarda pul xяrclяsin. Bu kяnd istяmяsя, o kяndя, o kяnd dя olmasa o birisindя, mцsяlman istяmяsя ermяniyя, ermяni kяndindя olmasa rus kяndindя xяrclяyяcяk. Mяtlяbi anlamayanlarыn isя, cibindяn gedяcяk. Bu mяktяblяr xalqы ruslaшdыracaqmыш; bu mцlahizя dя doьru deyildir. Чцnki bюylя bir шey olsaydы bunu hяrgiz mцsяlman mяtbuatы tяrvic elяmяzdi. Kяndlяrdя aчыlan mяktяblяrdя чox kяrя haman kяndin юz mollasы шяritя dяrsi verir, baшqa bir mцsяlman mцяllim dя hяm tцrkcя, hяm rusca юyrяdir. Burada ruslaшmaьa mяhяl yox, bu xцsusda "Diyanяt, milliyyяt vя mяiшяt nюqteyi nяzяrindяn kяnd mяktяblяri" цnvanndakы mяqalяmizin oxunmasыnы tюvsiyя edяriz. Mяktяblяr verginin art-

masыna sяbяb olacaqmыш. Padшah vergini artыrmaq istяrsя mяktяbsiz dя artыra bilmяzmi? Sabah gяlsя ki, evя bu qяdяr artыq vergi veriniz, ona bir deyяcяyiniz ola bilmяz. Tяbii ki, xeyr! O halda artыq bir vergi almaq цчцn hюkumяt nяdяn bir az da maya qoymaьa ehtiyac gюrsцn? Bir fяrz Novxanы kяndindяn ildя 3000 manat vergi alыnыr. Hюkumяt bunu artыrmaq istяsя elяyяcяk 5000 manat. Halbuki Novxanы цчцn ildя 1400 manata qяdяr mяktяb xяrci vermяyя hazыrdыr. 5000dяn 1400-ц чыxaq (mцяllimlяrя verilяcяk mяvacibi vя dяrs lяvazimatы xяrclяrini nяzяrdя tutub - H.M.) qalыr:

3600 manat. Яcaba, nяyя gюrя ki, hюkumяt iki min manat almaq цчцn 1400 manat xяrclяsin? Onsuz elяyя bilmяzmidi ki, gяlsin: ay novxanыlar bu dяfя 5 min manat verяcяksiniz - desin?.. Kяndlяrdяn saldat alacaqmыш: Яgяr bu gцn gяlib hюkumяt saldat istяrsя, ona bir deyяcяyimiz olacaqmы? Yox, vermяyiriz - deyя цsyan qalxыzacaq deyiliz a... O halda bizdяn saldat ala bilmяk цчцn яvvяlcя bir alяm xяrc qoyub mяktяb aчmaьa nя lцzum, bilяks, saldat aparacaq olarsa, bir az oxumuш vя mяktяb gюrmцш olsanыz sizin цчцn daha da rahatlыq olar. Heч olmasa ki, onbaшыdan zaddan ola bilяrsiniz". Иdrakыn fяaliyyяt prosesi яtraf alяm haqqыnda biliklяrin mяnimsяnilmяsinя yюnяlib. Baшqa sюzlя, hяyat gerчяkliklяrinin insan шцurunda tяcяssцm olunmasы, mяnяvi baxыmdan qavranыlmasы idrakыn mahiyyяtini tяшkil edir. Hяyatda baш verяn hadisяlяrin mцшahidяsindяn baшlanan bu proses bir xяtt kimi юncя duyьulara, hisslяrя, sonra isя beyinя qяdяr uzanыr. Demяli, hяyata mяxsus gerчяkliklяrinin mяьzi, mahiyyяti duyьular vя шцur яsasыnda яldя olunan biliklяrin keyfiyyяt gюstяricilяrinя яsaslы dяrяcяdя tяsir gюstяrir. Mяhz bu amildяn чыxыш edяrяk M.Я.Rяsulzadя insanlarыn hisslяrinя, шцurlarыna tяsir edяn maddi vя mяnяvi varlыqlarыn mяnfi, nюqsanlы cяhяtlяrini tяnqid hяfяdinя шevirmiшdi. Чцnki, bu nюqsanlar duyьularda, шцurlarda eynяn inikas olunurdu. Bu qяbildяn olan bir neчя fakta diqqяt yetirяk; Bakыda insanlarыn asudя vaxtlarыnы sяmяrяli keчirmяsi цчцn klublar tяsis olunmuшdu. Bura gяlяnlяr шahmat vя digяr masaцstц oyunlarla, qяzet-jurnal oxumaqla, юlkяdя vя dцnya baш verяn hadisяlяr haqqыnda fikir mцbadilяsi aparmaqla, bir sюzlя, mяzmun dolьunluьu ilя fяrqlяnяn vasitяlяrlя boш vaxtlarыnы baшa vururdular. Tяяssцflяr olsun ki, bu imkandan bizimkilяr yox, Bakыda yaшayan digяr xalqlarыn nцmayяndяlяri bяhrяlяnirdilяr. Bяs bizim xalqыn nцmayяndяlяri bu klublardan necя faydalanыrdыlar. (Арды вар)


№ 12 (158), Декабр 2017

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 13

Молла Пянащ Вагиф - 300 "Bюyцk Azяrbaycan шairi Molla Pяnah Vaqifin 300 illik yubileyinin keчirilmяsi haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin 12 yanvar 2017-ci il tarixli Sяrяncamыnыn icrasы ilя яlaqяdar tяhsil nazirliyinin Tяdbirlяr Planыna uyьun olaraq dekabrыn 29-da Шяki шяhяr 11 nюmrяli tam orta mяktяbdя шairin yaradыcыlыьыna hяsr olunmuш daha bir яdяbi-bяdii kompozisiya keчirilmiшdir.

Елхан АБДУЛЛАЙЕВ, Шяки шяhяr tяhsil шюbяsi mцdirinin mцavini Mяktяbin Uшaq Birliyi Tяшkilatыnыn rяhbяri Arzu Яzizovanыn tяшkilatчыlыьы ilя hazыrlanmыш "Hяyatыn nяsrlя yazdыьыnы mяn nяzmlя vяsf edirяm" adlы яdяbi-bяdii kompozisiyada aparыcыlar M.P.Vaqifin hяyatы

vя yaradыcыlыьы haqqыnda geniш mяlumatlar vermiш, mяktяbdя яvvяlcяdяn keчirilmiш шeir mц-

ziyyяtlяrindяn danышmышlar. Шяki шяhяr tяhsil шюbяsi mцdirinin mцavini E.Abdullayev tяdbirdя чыxыш edяrяk" Tяhsildя keyfiyyяt ili" чяrчivяsindя цmumtяhsil mяktяblяrindя hяyata keчirilяn mцxtяlif чalarlы tяdbirlяrdяnn, o cцmlяdяn mяktяblilяrin milli-mяnяvi dяyяrlяrimizя hюrmяt vя vяtяnpяrvяrlik ruhunda tяrbiyя edilmяsi sahяsindя gюrцlяn

iшlяrin яhяmiyyяtindяn danышmыш, iшtirakчы шagirdlяrя vя tяdbirin hazыrlanmasыnda zяhmяti olan mцяllimlяrя minnяtdarlыьыnы bildirmiшdir. 31 Dekabr -Dцnya Azяrbaycanlыlarыnыn Hяmrяyliyi Gцnц vя yeni il яrяfяsindя bayram яhval-ruhiyyяsindя baшa чatan яdяbi-bяdii kompozisiyadan iшtirakчыlar xoш tяяssцratlarla ayrыlmышlar.

"Яsl vяtяndaш olmaq nя demяkdir"

Елхан АБДУЛЛАЙЕВ, Шяки шяhяr tяhsil шюbяsi mцdirinin mцavini Azяrbaycan dili vя яdяbiyyat mцяllimi Цlkяr Яhmяdovanыn yetirmяlяri olan шagirdlяr юlkя Konstitusiyasы ilя Azяrbaycan vяtяndaшlarыna

sabiqяsinin qalibi olmuш шagirdlяrin ifasыnda шairin шeirlяri sюylяnilmiш, videolentlяr vasitяsilя sюzlяrinя yazыlmыш mahnыlar sяslяndirilmiшdir. Xalq шairi Sяmяd Vurьunun "Vaqif" pyesindяn Qacarla Vaqifin qarшыlaшmasы sяhnяsinin шagirdlяr tяrяfindяn bacarыqla nцmayiшi olduqca maraqla qarшыlanmышdыr. Шяki шяhяr tяhsil шюbяsinin metodisti Ц.Иslamova, 11 nюmrяli tam orta mяktяbin dil-яdяbiyyat mцяllimi X.Rяsulova, шяhяr 3 nюmrяli tam orta mяktяbin mцяllimi, gяnc шair Z.Иlhamoьlu, mяktяbin direktoru, Respublikanыn Яmяkdar mцяllimi Я.Sяdiyeva чыxыш edяrяk tяdbir vя шagirdlяrin чыxышlarы barяdя юz tяяяssцratlarыnы bildirmiш, M.P.Vaqif yaradыcыlыьыnыn mя-

31 Dekabr-Dцnya Azяrbaycanlыlarыnыn Hяmrяyliyi Gцnц яrяfяsindя Шяki шяhяr Rяшid bяy Яfяndiyev adыna 10 nюmrяli tam orta mяktяbdя "Яsl vяtяndaш olmaq nя demяkdir" mюvzusunda "Dяyirmi masa" keчirilmiшdir. verilяn hцquq vя azadlыqlar, onlarыn vяzifяlяri haqqыnda danышmыш, яrazi bцtюvlцyцmцz

uьrunda canыndan keчяn шяhidlяrin, Milli Qяhrяmanlarыn mяhz Vяtяn sevgisindяn irяli gяlяn misilsiz qяhrяmanlыqlarыndan sюhbяt aчmышlar. Шяки шяhяr 3, 7 vя 18 nюmrяli tam orta mяktяblяrin, fizika-riyaziyyat vя humanitar tяmayцllц liseyin mцяllimlяri Z.Cяfяrov, G.Яzimova, S.Sяmяdova, R.Mяmmяdova, 10 nюmrяli mяktяbin mцяllimi Y.Mustafayeva, direktor mцavinlяri B.Abdulsяlimli, Y.Cabbarzadя vя S.Mikayыlova da "Dяyirmi masa"da чыxыш edяrяk mюvzu яtrfыnda юz dцшцncяlяrini bюlцшmцшlяr. Шяki шяhяr tяhsil шюbяsi mцdirinin mцavini E.Abdullayev tяdbirя yekun vuraraq Ulu юndяr Heydяr Яliyevin vя digяr gюrkяmli шяxsiyyяtlяrin timsalыnda яsl

vяtяndaш olmaq цчцn zяruri olan mяziyyяtlяrdяn danышmыш, mяzmunlu чыxышlarы vя ifalarыna

"Hяrяyя bir aьac яkяk" Шяki Шяhяr Иcra Hakimиyyяtinin, YAP Шяki Tяшkilatыnыn vя Шяki Rayon Meшя Mцhafizяsi vя Bяrpasы Mцяssisяsinin birgя tяшkilatчыlыьы ilя "Hяrяyя bir aьac яkяk" devizi altыnda keчirilяn aksiyada ictimaiyyяtin nцmayяndяlяri, YAP fяallarы, kюnцllцlяr iшtirak edib. Aksiya zamanы minя yaxыn mцxtяliv nюv aьac яkяlib, aьaclara aqrotexniki qulluq gюstяrilib. Qeyd edяk ki, bu ilin oktyabr ayыndan baшlayan aьacяkmя kаmpaniyasы чяrчivяsindя Шяki шяhяrindя bц gцnяdяk 7000-dяn artыq aьac яkilib. Kаmpaniyanыn gяlяn ilin mart ayыnadяk davam etdirilmяsi nяzяrdя tutulmuшdur. Яsas hяdяf яkilяn aьaclarыn sayыnы 15 minя чatdыrmaqdыr.

Dekabrыn 13-dя Yeni Azяrbaycan Partiyasыnыn yaradыlmasыnыn 25 illik yubileyi mцnasibяtilя Шяki шяhяrinin яrazisindя aьacяkmя aksiyasы keчirilib.

gюrя iшtirakчыlara юz tяшkkцrцnц bildirmiшdir.

Baш Gюynцk kяndi qazlaшdыrыlmышdыr Дekabrыn 28-dя Dцnya Azяrbaycanlыlarыnыn Hяmrяyliyi Gцnц vя Yeni il bayramы яrяfяsindя Шяki rayonunun Baш Gюynцk kяndinя ilk dяfя tяbii qazыn verilmяsi yaшayыш mяntяqяsinin sakinlяrinin bюyцk sevincinя sяbяb olub. 1343 abonenti olan Baш Gюynцk kяndinin qazlaшdыrыlmasы цчцn birpillяli sistem яsasыnda цmumi uzunluьu 10 min 825 metr mцxtяlif diametrli polietilen, цmumi uzunluьu 62 min 658 metr mцxtяlif diametrli metal borularla daшыyыcы vя mяhяllяdaxili qaz xяtlяri чяkilib, mяnzillяrя sayьac vя fяrdi tяnzimlяyici quraшdыrыlыb. Hazыrda Шяkinin Kiчik Dяhnя kяndindя tikinti quraшdыrma iшlяri davam etdirilir. Tezliklя tikinti iшlяri baшa чatdыrыlaraq bu kяndя dя tяbii qazыn veriliшi tяmin olunacaq. Kяnd sakinlяri yaшayыш mяntяqяsinя tяbii qazыn verilmяsinя gюrя Prezident Иlham Яliyevя minnяtdarlыqlarыnы bildiriblяr.


ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 14

№ 12 (158), Декабр 2017

Д ДЙ ЙП П э эу уш шя яс си и ШЯKИ POLИSИ TЯHSИL MЦЯSSИSЯLЯRИNDЯ MAARИFLЯNDИRMЯ TЯDBИRLЯRИNИ DAVAM ETDИRИR Azяrbaycan Respublikasы Daxili Ишlяr Nazirliyinin 05 dekabr 2014-cц il tarixli, 023 nюmrяli яmri ilя elan edilmiш "Narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin vя onlarыn prekursorlarыnыn qanunsuz dюvriyyяsinя qarшы mцbarizяnin vяziyyяti" haqqыnda KQ-5/1 nюmrяli Kollegiya Qяrarыnыn 8-ci bяndinin icrasы ilя baьlы "Gяnclяr narkotiklяrя yox deyir" hцquqi mюvzuda azyaшlы vя yeniyetmяlяrin milli vяtяnpяrvяrlik ruhunda tяrbiyяlяndirilmяsi vя baxыmsыzlыьыnыn qarшыsыnыn alыnmasы, maariflяndirilmяsi istiqamяtindя Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsi rayonun digяr aidiyyatы qurumlarы ilя birlikdя tяdbirlяr hяyata keчirir.

Шяки шящяр Б.Ващабзадя ад. 1 сайлы орта мяктябдя, 22.12.2017. 2017/2018-ci tяdris ilindя Шяki ШRPШ-nin rяisi, polis polkovniki cяnab Яbцlfяt Rzayevin gюstяriшi vя nяzarяti altыnda rayonun цmumtяhsil mяktяblяrindя elяcя dя, universitet vя kolleclяrdя "Gяnclяr narkomaniyaya yox deyir", "Dini radikalizmя qarшы mцbarizя hяr birimizin borcudur", "Erkяn nikah vя onun fяsadlarы", "Yol hяrяkяtinin tяhlцkяsizliyindя piyadalarыn rolu" mюvzularыnda hяmin tяdbirlяrin tяrtib edilmiш cяdvяl цzrя hяftяdя iki dяfяdяn az olmayaraq (noyabr ayыnыn 15-dяn sonra hяftяdя dюrd dяfяdяn az olmayaraq)

keчirilmяsi nяzяrdя tutulmuшdur. Polis Шюbяsinin яmяkdaшlarы hяftяdя iki dяfя Шяki ШRPШ-nin rяisi cяnab Яbцlfяt Rzayev vя rayon пrokuroru cяnab Elmar Camalovun, hяftяdя iki dяfя isя Шяki ШRPШ-nin rяis mцavini Vцqar Xяlilovун vя rayon пrokurorunun mцavini Vцqar Hacыyevin rяhbяrliyi ilя tяhsil mцяssisяlяrindя bu maariflяndirmя tяdbirlяrini hяyata keчirirlяr. Tяdbirлярdя, Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin Tяbliьat vя Tяшviqat Цzrя Иnspektoru polis baш leytenantы

Шяки шящяр 10 сайлы орта мяктябдя, 28.12.2017. Tural Niftalыyev чыxыш edяrяk, yol hяrяkяti haqqыnda qanunun 40-cы maddяsi "Piyadanыn vяzifяlяri" barяdя mяktяblilяrя яtraflы mяlumatlar vermiшdir. Elяcя dя, 2017-ci ilin yanvar-iyul aylarыnda 7 ay яrzindя respublikamыz яrazisindя piyadalarыn iшtirakы ilя baш vermiш yol-nяqliyyat hadisяlяrindя 26 azyaшlыnыn hяlak olmasы, 122 nяfяrin isя mцxtяlif dяrяcяli bяdяn xяsarяtlяri almasыnыn Daxili Ишlяr Nazirliyindя ciddi narahatчыlыq doьurmasы profilaktiki tяdbirlяrin gцclяndirilmяsi zяrurяtini yaratdыьы xцsusi vurьulanmышdыr.

DYP DAXИLИ QOШUNLARDA

Шяki ШRPШ-nin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin Tяbliьat vя Tяшviqat Цzrя Иnspektoru Polis Baш Leytenantы Tural Niftalыyev декабрын 14-дя Daxili Qoшunlarыn Шяki шяhяrindя yerlяшяn hяrbi hissяsindя hяrbiчilяrlя, fяrdi nяqliyyat vasitяlяrinin sцrцcцlяrinin YHQ barяdя maariflяndirilmяsi mяqsяdi ilя gюrцш keчirmiш, yol-nяqliyyat hadisяlяrinin yaranma sяbяblяri, onlarыn aradan qaldыrыlmasы yollarы, son dюvrlяrdя Azяrbaycan Respublikasы ИXM-nя edilяn dяyiшikliklяr vя цmumilikdя yol hяrяkяt qaydalarы barяdя яtraflы mяlumatlar vermiшdir. Т.Нифталыйев билдирмишдир ки, Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti, ъяnab Ali Baш Komandan Иlham Яliyevin apardыьы uьurlu iqtisadi siyasяtin nяticяsidir ki, respublikamыza idxal olunan nяqliyyat

vasitяlяrinin sayы nяyin ki, ilbяil hяtta gцnbяgцn чoxalmaqdadыr. Avtomobillяrin sayыnыn artmasы avtomobil yollarыnda hяrяkяtin intensivliyinin yцksяlmяsinя sяbяb olmuшdur. Hяrяkяtin intensivliyi yцksяldikcя yol-nяqliyyat hadisяlяrinin baш vermяsi dя labцtdцr. Lakin, Dюvlяt Yol Polisi yol-nяqliyyat hadisяlяrinin qarшыsыnыn alыnmasы istiqamяtindя яmяli, tяшkilati vя profilaktiki tяdbirlяr hazыrlayыb hяyata keчirir. Gюrцlmцш bu tяdbirlяr nяticяsindя 2016-cы il ilя mцqayisяdя 2017-ci ildя Шяki DYPB-nin xidmяti яrazisindя baш vermiш aьыr yol-nяqliyyat hadisяlяrinin elяcя dя, qяzalarda юlяnlяrin vя yaralananlarыn sayыnыn nяzяrячarpacaq dяrяcяdя azalmasыna nail olunmuшdur. Yol-nяqliyyat hadisяlяrinin qarшыsыnыn alыnmasы istiqamя-

tindя DYP profilaktiki tяdbirlяri bir qяdяr dя gцclяndirmiшdir. Sizinlя keчirilяn bu maariflяndirici gюrцш dя, hяmin profilaktiki tяdbirlяrdяn biridir. Cari ildя bu, bizim sizinlя 9-cu gюrцшцmцzdцr. Aparыlmыш tяhlillяrlя mцяyyяn edilmiшdir ki, 2017-ci il яrzindя respublikamыz яrazisindя baш vermiш aьыr yol-nяqliyyat hadisяlяlяri яsasяn sцrяt mяhdudiyyяtinin aшыlmasы, юtmя vя manevretmя, qarшы hяrяkяt zolaьыna чыxma kimi kobud yol hяrяkяt qaydalarыnыn pozulmasы nяticяsindя baш vermiшdir. Nяqliyyat vasitяlяrinin sяrxoш vяziyyяtdя, sцrцcцlцk hцququ olmadan idarя edilmяsi, tяhlцkяsizlik kяmяrlяrindяn istifadя etmяmя kimi yol hяrяkяt qayda pozuntularы isя baш verяn qяzalarыn aьыrlыq dяrяcяsinin artmasыna sяbяb olmuшdur. Ona gюrя dя, Dюvlяt Yol Polisi yuxarыda qeyd etdiyim yol hяrяkяt qayda pozuntularыna qarшы mцbarizя tяdbirlяrini bir qяdяr dя gцclяndirmiшdir. Gюrцlmцш bцtцn bu tяdbirlяr insanlarыn hяyat vя saьlamlыьыnыn qorunmasыna xidmяt edir. Avtomobil qяzalarыndan uzaq dцшmяyiniz цчцn, Sizin hяr birinizi yol hяrяkяt qaydalarыnы bilmяyя vя onlara яmяl etmяyя чaьыrыram. Чыxышdan sonra, Tural Niftalыyev hяrbiчilяrin yol hяrяkяt qaydalarы ilя baьlы suallarыnы яtraflы cavablandыrmыш, bu cцr maariflяndirici tяdbirlяrin mцtяmadi olaraq davam etdirilяcяyini bildirmiшdir.

Материаллары тягдим етди: Шяки ШРПШ ДЙПБ-нин Tяbliьat vя тяшviqat цzrя иnspektoru Tural Nифталыйев

Tural Niftalыyev чыxыш edяrkяn, keчirilяn bu profilaktiki tяdbirlяrin mцsbяt nяticя verdiyini bildirmiшdir. Belя ki, 2016-cы ildя elяcя dя 2017-ci ildя Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin xidmяti яrazisindя piyadanыn yol hяrяkяti qaydasыnы pozmasы sяbяbindяn heч bir yol-nяqliyyat hadisяsinin baш vermяmяsi qeyd olunmuшdur. Tяdbir iшtirakчыlarы bu cцr maariflяndirici tяdbirlяrin rayonun bцtцn tяhsil mцяssisяlяrindя keчirilяcяyini bildirmiшdirlяr.

АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН Шяки Бялядиййясинин коллективи, бялядиййянин баш мцщасиби Елдар Мустафайевя, гардашы ТЕЛМАН МУСТАФАЙЕВИН вяфатындан кядярляндийини билдрир вя дярин щцзнля баш саьлыьы верир. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН. Шяки шящяр 10 сайлы орта мяктябин 1971-ъи ил мязунлары, синиф йолдашлары Камал Сямядова, анасы ЭЦЛАБАТЫН ХАНЫМЫН вяфатындан кядярляндиклярини билдрир вя дярин щцзнля баш саьлыьы верирляр. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН.

ЕТИБАРСЫЗ ЩЕСАБ ЕДИЛИР Шяки району, Ашаьы Кцнэцт кянд сакини Ъяфяров Мящяррям Ярястун оьлунун адына верилмиш бурахылыш или 1978 олан МТЗ-50 маркалы тракторун сянядляри, Гейдиййат Шящадятнамяси (гейдиййат тарихи 15.10.2010, ТШ № 032663) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки район Аграр Ислащаты Комиссийасынын 1999-ъу ил 30 апрел тарихли 08 сайлы гярары иля Киш кянд сакинляри Нуруллайев Намизят Яввял оьлунун, Нуруллайева Хатимя Вялйяддин гызынын, Нуруллайев Мцбариз Намизят оьлунун, Нуруллайева Эцнай Намизят гызынын вя Нуруллайева Эцнел Намизят гызынын адларына верилмиш Торпаьа Мцлкиййят Щцгугуна даир Дювлят Акты (ЖН - 803, КОД 40401018) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.


ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 12 (158), Декабр 2017

Испан

Катапулта

Баьбаьча аляти

Балаг

Кисяли

Гранит

щейван

...-дцйцн

рягси Гцтб

Дямирчи

Нахыр

...-Ирадя

Авропа дилли халг

ВестЩиндя дювлят

Алманийада тарихи вилайят

Кися шяклиндя балыг тору Чарх

Кимйяви ел-т, кичик щиссяъик

Киршя

Щ.эяминин бортунда топ цчцн дялик

щинд-

Эцлюйшя

булаьы

Шир

Ахмаг

сящ. 15

Рцшеймин инк-да тохумун парчаланма дюврц

Русийа шящяр Чюл пишийи “Дявядян бюйцк... вар”

Майени чякиб

(Тикили

Чынгыл

нювц)

чыхмаг цчцн шцшя бору

Газма Гаравул

Алов

Нот Ъяллад

Сенегал

Памбыг сап

Кярди

Ъющря

Анти ...банк, ...стаг, ...свер Орг-дя сярт тохума мяъмусу

Антропотомийа, зоотомийа

Гырьыз шящяри

Биринъи

Бинанын Фящлялярин фасадынын,сыра кцтляви сцтунуну ишлян тамамлайан говулмасы щисся

Бцръ

Балиналар групундан дяниз мямялиси

Тямкин

Тиъарят Испанийа

Дямир

маркасы

эейим

шящяри

Комфорт

Минск Батаглыг газы

Мцбащися

Яталят Истифадяйя йарарлы туллантылар

Бащалы зяриф йун парча

Боьча Даш дюврцнцн ах-ъы епохасы

Орта яср мцсялман дюв-дя яйалят

щакими

Мящяббят

Шальам

Зарафатъыл

Булаг

...-Шан

Нисйя

Шимал халгы Моторсуз учуъу апарат

Дашгын

Шющрят

Алыъы

Нот Кцмбяз

гуш

Електрик мяфтили Тохумдан беъярилян битки

Кцтлянин йериши

Бейнялхалг Шащмат Федерасийасы

Ъямдяк парчасы

Ишыг уъу Шимали Гафгаз халгы

Кюпяк

Пейк Янъир

балыьы Шякил

гурусу

Малын йери

Шякидя йени ил шянликляриндян бир эюрцнтц

Абшерон

Буъаг

Аппенин,

юлчцсц

кола

ващиди Бядин ядябиййатда, ряссамлыгда кяндли образы

Мигдар

Тяняк

Мяхсус

Албалы

мина эямиси

“Оддан ... тюряйяр” Предмет

...

шрифти

Юзяк

елемент

Кип Тутгун Кридтя шящяр

щюкмдар

Цз

Теле-

Ибращим Татлысяс Кино

Пярт

пярдяси

Сай Мятбяя

чайы

канал

Гангал

балыш

Ъейран Кимйяви

дянизи

Бураз

илтищабы

Русийа

Русийа

Мум

Хиртдяк

Ловьа

Хатиря дяфтяри

Кронштейн

Шярги Сибир халгы

Ескадра

Шаблон

Адрес

Топ

Сюзюнц

.. де

Тяййаря

Балзак

маркасы 41 кг-а бярабяр гядим чяки ващиди

Грам


ШЯКИ ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ № 12 (158), Декабр 2017

ДИГГЯТ! ИНТЕРНЕТ ИСТИФАДЯЧИЛЯРИНИН НЯЗЯРИНЯ: БИЗИМ WEB СЯЩИФЯЛЯРИМИЗ: http://sheki.io.ua http://belediyye.io.ua http://belediyye.sheki.city http://sheki-municipality.narod.ru http://issuu.com/shekibelediyyesi http://facebook.com/shekibelediyyesi

П О Е З И Й А

Заур ИЛЩАМОЬЛУ

Bir il dя arxada qaldы Bir il dя belяcя arxada qaldы, Bir il dя itirdik biz bilя-bilя. Gяlяndя sevinclя qяbul etmiшdik, Gedяndя boylandыq intizar ilя. Hяr шey dяyiшilir istяmяsяk dя, Tяzяlяr kюhnяlir bir an iчindя. 365 gцn... Bir belя mцddяt, Bir an da yox olur zaman iчindя. Dцшцnцb cыzыrsan bir illik yolu, Xяyallar dцzцrsяn yollar boyunca: "Юtяn illяrimdя yaшamayanы, Bяlkя yaшayacam bu il doyunca" Nя fayda yenя dя dяrk elяyirsяn, Boшuna gedibmiш bir ilin чoxu. Bu юmцr sцrdцyцn, bu yaшadыьыn Sadяcя bir шirin yuxuymuш,yuxu. Zamanыn vaxtыnы saxlamaq olmur, Nяyя baшladыnsa, bitirmяlisяn. Иlin baшlayanda bir il qazandыn, Иlin sonunda da itirmяlisяn. Чalышыb qapыlma boш xяyallara, Dцшцn yeni hisslяr, duyьular цчцn. Baxaraq цzцlmя юtяn ilindя, Hяyata keчmяyяn arzular цчцn. Zamanыn tяqvimi юz яlindяdir, Юzц dяyiшяcяk rяqяmlяrini. Sяn gяrяk bu gцndяn sabaha doьru, Цmidlя basasan qяdяmlяrini. Onsuzda zamanыn qanunu budur: Bu gцnцn kюkцndя sabah ucalar. Gedяndя bir ilin юmцrdяn gedяr Qalanda birillik xatirя qalar.

Kimя nя?! Юmцr mяnim, sevgi mяnim, yar mяnim, Nя edяrяm, mяn bilяrяm, kimя nя?! Yaшadыьыm bu sevgidяn dolayы, Ya aьlaram, ya gцlяrяm, kimя nя?! Onun цчцn dюyцnцrsя цrяyim, Demяk ona baьlы arzum, dilяyim. Solmamaqчцn "sevgi" adlы чiчяyim, Gюzlяrimdяn yaш чilяrяm, kimя nя?! Ya hяyatыm qaranlыqda цzцlяr, Ya юmrцmя gцnяш nuru sцzцlяr. Ya vцcudum qяm yцkцndя яzilяr, Ya bu qяmя gцc gяlяrяm, kimя nя?! Цrяk bilяr bu sevginin yцkц nя, Иstяr dюzяr, istяr yцkdяn чяkinя. Bu sevgini o цrяyin iчinя, Mяn yazaram, mяn silяrяm, kimя nя?! Yaшadыqca bu sevgidя юmцr,gцn, Gюrяcяyяm nя mцmkцnsцz, nя mцmkцn. Yaшayaram desя, "Yaшa mяnimчцn" Ya sюylяsя, "Юl", юlяrяm,kimя nя?!

Hяmsяdr danышыr

Belя yazыbdы Tanrыm

"Mяn Kяlbяcяrdяn indi gяlmiшяm....Sevinc hissi ilя demяk istяyirяm ki,ora qar yaьыrdы" ATЯT-in MИnsk qrupunun amerikalы hяmsяdri Ceyms Uorlik.

Tanrыmыn qцdrяtindяn yaradыldы bu alяm. Hяr шey sanki mюcцzя, qeyri-adi,mюhtяшяm. Hяr iшdя bir dяqiqlik,юlчц,nizam-intizam Heч nя yarыmчыq deyil, hяr шey bцtюv vя tamam. Yazdы haчan Ay batыb, haчan Gцnяш чыxmalы Haчan bulud dolmalы, haчan yaьыш yaьmalы. Чaylar yollar dolaшыb цmmana dolmalыdыr, Belя yazыbdы Tanrыm, Belя dя olmalыdыr! Hяr canlыnыn юzцnцn юz yaшam dцnyasы var. Яqrяbin boz sяhrasы, balыьыn dяryasы var. Yarasa gцndцzц yox, gecяni gюrmяlidir. Kяrtяnkяlя zяhяrin ilana vermяlidir. Arы gцldяn-чiчяkdяn шirяsin almalыdыr. Belя yazыbdы Tanrыm, Belя dя olmalыdыr! Nяlяr yaradыlыbsa bяxtinя bir yazы var. Verilяn bir юmцr var, юmrцn чoxu,azы var. Hяyat yarыш meydanы, yaшamaq чыlьыn yarыш Qanqal юmцr sцrmяli neчя bahar,neчя qыш Bяnюvшя yazda aчыb, yazda da solmalыdыr. Belя yazыbdы Tanrыm, Belя dя olmalыdыr! Яbяdilik arzusu gяzmя insan юvladы Nahaqq yerя ruhunu цzmя insan юvladы. Baшlanьыc vя sonucdur yaшamaьыn izahы Ya bitirib bu gцnц, ya yaшayыb sabahы, Kimlяrsя getmяlidir, kimlяrsя qalmalыdыr. Belя yazыbdы Tanrыm, Belя dя olmalыdыr!

Soyuq, qarlы bir gцndя Dцzцlцb hяmsяdrlяr jurnalistlяr юnцndя. Sяdr hesabat verir. Цzцndяki tяbяssцm dodaьыna чat verir: "Kяlbяcяrdяn gяlirяm... ...ora qar yaьыrdы" - Яhsяn! - Bяrяkallah! Sюzя bax, kяlama bax. Eeh, bizim taleyimizi hяll edяn adama bax. Sяn, ey cяnab hяmsяdr! Sяn heч dцшцnцrsяnmi danышdыqlarыn nяdir? Naьыldыr, яfsanяdir. 25 ildir sяnin hяmin Minsk qrupun, Tяшkilatыn - ATЯT-in, Mяnim ana yurdumun halыna biganяdir. Bяsdir neчя illяrdir, danышыb yalanlarы Baшыmыzы qatdыnыz. Hяr gцn yalan sюz ilя, hяr gцn yalan vяd ilя, Millяti aldatdыnыz. - Bяsdir! Bezmiшik daha яfsanяdяn, naьыldan. Mяnя qardan danышma! Danыш яsirlikdяki, Neчя qыzdan, oьuldan. Qul kimi iшlяdilяn neчя ailяlяrimdяn. Yetimlikdя bюyцyяn mяsum kюrpяlяrimdяn. Danыш! Ey sяdr, danыш! Шahbazыmыn, Dilqяmin danыш mяnя halыnы! Onlar цчцn hansы iш gюrmцsяn gюstяr gюrцm, Gюstяr materialыnы. Яzizinin mяzarыn yad edяn insanlarы, Tutur-salыr zindana, Hanы sizin o ATЯT? Niyя bunun sяbяbin sormur Ermяnistana? Doьmalarыn mяzarыn ziyarяt elяmяklя, Bir gцnahmы etdilяr, qяbahяtmi etdilяr, Qяtlmi tюrяtdilяr, cinayяtmi etdilяr? Яzizinin mяzarыn yad elяyяn oьul-qыz Haчandan cinayяtkar sayыlыbdыr, ay arsыz? "Kяlbяcяrdяn gяlirяm... ...ora qar yaьыrdы" Mяnim nяyimя gяrяk Kяlbяcяrя yaьan qar?! Sяn mяnя danыш gюrцm Kяlbяcяrdя nяlяr var? Rus шirkяti "Neva Rus" yatыrdaraq pullarы, Kяlbяcяr daьlarыnda necя salыr yollarы. Niyя danышmayыrsan "Base Metals" шirkяti Daшыyыr Kяlяbяcяrdяn qatar-qatar sяrvяti? "Aьduzdaь"dan ton ilя qыzыlllar hara gedir? Hansы юlkяyя gedir, hansы bazara gedir? Necя talan edirlяr "Sюyцdlц"nц, "Tuthun"nu? Niyя demirsяn bunu? Yox, qыnamыram sяni, Nя gцnahыn var axы. Sяn onsuzda oyuncaq sanыrsan bu torpaьы. Bцtцn danышdыьыnыn gцnahы nя sяndяdir, Nя dя sяni bizlяrя sяdr gюndяrяndяdir. Gцnah "чыxыш et" deyя, Sяnin burda яlinя mikrafon verяndяdir.

Гязетин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин sheki-ih.gov.az вя АЗЯРТАЪ-ын азертаэ.эов-аз сайтларындан истифадя олунмушдур.

Bir qadыn aьlayыr... Bir qadыn aьlayыr gюzlяrindя yaш, Dodaqlar islanmыш, yanaqlarы nяm. Hяr gцnц bir qorxu, hяr gцnц tяlaш, Sanki cяhяnnяmdir dцшdцyц alяm. Qovrulur, od tutur baxышlarыnы, Чяkdiyi acыdan sinяsi yanыr. Tюkцr hюnkцr-hюnkцr gюz yaшlarыnы, Yaшыndan geydiyi don da islanыr. Puч oldu юmrцnцn яn gюzяl чaьы, Uьursuz qismяtin qurbanы oldu. Dцшdцyц bu mяkan, bu "яr ocaьы", Solmuш arzularыn цnvanы oldu. Daha yaшamaьa qalmayыb hяvяs, Юlцmцn qanadы цzцnя gяrmiш. Yaшarkяn aldыьы hяr acы nяfяs Gюzцndяn tюkdцyц yaшlar qяdяrmiш. Sыьышmыr fяryadы nя yerя,gюyя, Sюzlяr ilmя-ilmя qarьыш toxuyur. Yazыlan qismяtя, bяxtя, taleyя, Doьulduьu gцnя lяnяt oxuyur: - Belяmi gedяcяk юmцr boyunca. Nя qяdяr alышam, nя qяdяr yanam? Ишыqlы dцnyaya mяni doьunca, Niyя bir qara daш doьmadы anam? Nя xoш цnsiyyяt var, nя dя шirin dil, Ancaq kobud sюzlяr, acы kяlmяlяr. "Sahibim" dediyi insanla deyil, Acы gюz yaшыyla yatdы gecяlяr. O, solmuш bir gцldцr son baharыnda, Dцшmцr o gцl цstя gцnяш iшыьы. Aьlayan qadыnыn gюz yaшlarыnda Axыr bir kiшinin vicdansыzlыьы. Qadыnlыq hissi dя bяdяninя yad, Puч oldu o duyьu, o hiss bцsbцtцn. Onunчцn юzgяdir daha bu hяyat, O, юz hяyatыndan olunmuш sцrgцn.

Редаксийайа тягдим олунан ялйазмалары, дискляр, фотолар вя диэяр материаллар эери гайтарылмыр.

Тясисчи: Шяки Бялядиййяси Баш редактор: Мурад Нябибяйов

Редаксийанын цнваны: Шяки шящяри, АЗ5500, М.Я.Рясулзадя пр.182, 2-ъи мяртябя Тел: +(994 24) 244 00 51 +(994 24) 244 28 02 Е-маил: sheki.belediyye@gmail.com

Hяr cinsin юzцnя mяxsus hissi var, Qadыna qadыnlыq hisslяri gяrяk. Qadыnki hissindяn qaldыsa kяnar Cismяn yaшasa da юlцdцr demяk. Nя qяdяr dedilяr hяrя bir yerdяn: - "Чыx get! Kюrpяni dя юzцnlя apar. Цrяyin dincяlяr qяmdяn, kяdяrdяn, Ruhun bяdяnindя sakitlik tapar" O,isя bir addыm atmadы kяnar. Susdu. Boyun яydi, bяxtя,qismяtя. Dцшцndц "Anayam mяnim adыm var" Юlsяm dя dюzяcяm bu mцsibяtя. KИm ki яzab verir, чяkdirir sitяm, Axan gюz yaшыna olursa bais, Mяn hяmin insana insan demяrяm Onun bir adы var-Иblisdir! Иblis!

Kimsяsiz uшaq "Kimsяsizlяr evi"ndя Boylanaraq yol цstя Hяsrяt dolu baxышla baxыr kimsяsiz uшaq. Dцшцnцr юz-юzцnя "Bяlkя anam gяlяcяk, Mяnim tяnhalыьыmы, Varlыьыmdan silяcяk" Axы neчя illяrdir Bir цmidlя yaшayыr. Bu qovuшmaq hissini, Bir olmaq arzusunu, Юz qяlbindя daшыyыr. Dua edяr min kяrя Bu sonuncu цmidi, Dцшmяmяk цчцn yerя Ovuclarы iчindя sыxыr kimsяsiz uшaq. Bir an tяsяvvцrцndя Canlandыrmaq istяyir O mehriban anasыn. Necя tяsяvvцr etsin Ana adlы varlыьыn Bяstяboyu, ucasыn. Min dяnя rяngdяn seчir Gюzlяrinin rяngini. Hюrцlmцш saчlarыna Qoyur gцl чяlяngini. Xяyalыnda bir anlыq Чыxыr yol qыraьыna Tяki dяymяsin deyя, Anasыn ayaьыna Tez anasы gяlincя Яyilib bircя-bircя, Yol цstцndяn daшlarы yыьыr kimsяsiz uшaq. Doyub. Hяr шeydяn doyub. Rяngli ktablarыndan, Qяlяmdяn, dяftяrindяn. Gцnlяrlя tяrpяtmяyir Saxladыьы yerindяn. Hяyяtdя oynamaьa, Чыxmыr heч otaьыndan. O ayrыlmaq istяyir Bu kimsяsiz чaьыndan. Dцnya gюzцndяn dцшцb Ona hяr шey mяnasыz, Ona hяr шey havayы. O kimsяni istяmir, Anasыndan savayы Sыxыlыr ruhu belя Anasыzlыq yцkцndя. Baxdыqca yola sarы Nяьmя qoшur iчindя: "Яzizim, bilя anam Dяrdimi bilя anam. Nя olar, ey Иlahы Yanыma gяlя anam..." Ahяstя, zцmzцmяylя oxur kimsяsiz uшaq.

Мцяллифлярин мювгейи иля редаксийанын мювгейи цст-цстя дцшмяйя биляр. Дяръ олунмуш йазылара эюря мцяллифляр вя мялуматын эютцрцлдцйц мянбя мясулиййят дашыйыр. Щесаб нюмряси: Азярбайъан Бейнялхалг Банкынын Шяки филиалы, Код: 805410 ВЮЕН: 9900001881 Мцхбир щесабы: 0137010002944 S.W.И.Ф.Т. БИК ИБАЗАЗ 2Х Шяки Бялядиййяси, Щесаб Но: 33308019449336503266 ВЮЕН 3000086531

www.municipality.sheki.city

Гязет 27 ийул 2005-ъи илдя Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийиндя гейдиййатдан кечиб. Гейдиййат № 1458. Тираж 500. Чапа щазырланыб: 10 йанвар 2018-ъи ил Гязет “АЗЯРМЕДИА” ММЪ мятбяясиндя чап олунуб.


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.