Sheki belediyyesi, No 03 (149) mart 2017

ØßÊÈ ÁßËßÄÈÉÉßÑÈÍÈÍ ÎÐÃÀÍÛ g

ÌßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÌ, ÑßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÍ, ÍÅÚß ×ÛÕÀÐ ÃÀÐÀÍËÛÃËÀÐ ÀÉÄÛÍËÛÜÀ?!

Ш ШЯ ЯК КИ И БЯЛЯДИЙЙЯСИ Нewspaper

оф

№ 3 (149), Март 2017

SHEKI

MUNICIPALITY

www.belediyye.sheki.org

Гязет 2005-ъи илдян няшр едилир

ВЯТЯНИМИЗИН ГАНЛЫ ТАРИХИ И Ш Т О

Ь А Л Е Д И Л М И Ш Р П А Г Л А Р Ы М Ы З

ГЯРБИ АЗЯРБАЙЪАН ХАНКЯНДИ ХОЪАЛЫ ШУША ЛАЧЫН ХОЪАВЯНД КЯЛБЯЪЯР АЬДЯРЯ АЬДАМ ФЦЗУЛИ ЪЯБРАЙЫЛ ГУБАДЛЫ ЗЯНЭИЛАН

декабр, 1988 26.12.1991 26.02.1992 08.05.1992 18.05.1992 02.10.1992 02.04.1993 07.07.1993 23.07.1993 23.08.1993 23.08.1993 31.08.1993 29.10.1993

УНУТМАЙАГ!

31 МАРТ Азярбайъанлыларын сойгырымы эцнцдцр

Дащи шаирин xatirяsi анылды DЙП-нин район сакинляриня “Unudulmaz Xalq Шairi, mцasir Azяrbaycan poeziyasыnыn яn parlaq simalarыndan olan Bяxtiyar Vahabzadяnыn yaradыcыlыьы bяdii fikrimizin zяnginlяшmяsindя mцhцm rol oynayыb. Bцtцn varlыьы ilя sevdiyi xalqыnыn arzu vя istяklяri, hiss vя duyьularы onun яdяbi-bяdii yaradыcыlыьыnыn mayasы, cюvhяri olub. Qцdrяtli sюz ustasыnыn mцbariz qяlяmi bцtцn dюvrlяrdя onun saf mяslяk vя яqidяsinя xidmяt edib. Шairin яbяdiyyяtя qovuшmasыndan sяkkiz il vaxt keчsя dя, onun iшыqlы xatirяsi qяlblяrdя яbяdi yaшayыr vя yшayacaq.”

Bu fikirlяr Bяxtiyar Vahabzadяnin vяfatыnыn

ildюnцmц ilя яlaqяdar Шяki Dюvlяt Regional Kollecindя keчirilяn xatirя tяdbirindя sяslяndirilib. Шяhяr rяhbяrliyinin, ziyalыlarыn, kollecin mцяllim vя tяlяbяlяrinin, poeziya hяvяskarlarыnыn iшtirak etdiyi tяdbirdя шяhяr icra hakimiyyяti baшчыsыnыn mцavini Zяrinя Cavadova, Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi Шяki bюlmяsinin rяhbяri шair Vaqif Aslan vя baшqalarы чыxыш edяrяk, Bяxtiyar Vahabzadяnin Azяrbaycan poeziyasыnыn inkiшafыndakы xidmяtlяrindяn danышыblar. Bildirilib ki, Bяxtiyar Vahabzadя nяinki Azяrbaycanыn, elяcя dя bцtцn Tцrk dцnyasыnыn яn qцdrяtli sюz ustalarыndan biri olub. Onun яsяrlяri Azяrbaycanda olduьu kimi, Tцrkiyяdя dя,

tцrkdilli юlkяlяrdя dя sevиля-sevиля oxunur. Vurьulanыb ki, Bяxtiyar Vahabzadя Vяtяninя, doьulduьu yerя, soykюkцnя baьlы bir insan olub. O, anadan olduьu yurdu - Шяkini чox sevirdi. Шairin яsяrlяrindя Шяkiyя xas olan kolorit, dяrin dцшцncя, aьыllы zяka юzцnц aydыn biruzя verir.

Bяxtiyar Vahabzadяnin xatirяsinin яbяdilяшdirilmяsi mяqsяdi ilя Шяki шяhяrinin mяrkяzi parklarыndan birindя onun bцstц qoyulub, шяhяrdяki mяktяblяrdяn vя kцчяlяrdяn birinя шairin adы verilib.

Tяdbirdя kollecin tяlяbяlяrinin ifasыnda шairin шeirlяri sяslяndirilib, sюzlяrinя bяstяlяnmiш mahnыlar ifa olunub.

MЦRACИЯTИ:

"ЫV Иslam Hяmrяyliyi Oyunlarы ilя baьlы Bakыda xцsusi zolaqlarыn чяkilmяsinя baшlanыlыb".

Bu сюзляри jurnalistlяrя aчыqlamasыnda Daxili Ишlяr Nazirliyinin Baш Dюvlяt Yol Polisi Иdarяsinin (BDYPИ) шюbя rяisi, polis polkovniki Kamran Яliyev deyib.

K.Яliyev bildirib ki, bu zolaqlara yalnыz Oyunlar цчцn nяzяrdя tutulan nяqliyyat vasitяlяri hяrяkяt edяcяk: "24 saat яrzindя zolaqlara nяzarяt edilяcяk. Mayыn 1-dяn 25nя qяdяr zolaqlara digяr maшыnlarыn girmяsinя icazя verilmяyяcяk.

Aidiyyatы olmayan maшыnlar zolaьa girsя 40 manat cяrimя olunacaqlar".

BDYPИ-nin шюbя rяisi qeyd edib ki, ЫV Иslam Hяmrяyliyi Oyunlarы zamanы regionlardakы nяqliyyat vasitяlяrinin mцяyyяn mцddяtlяrdя Bakыya daxil olmasыna mцяyyяn mяhdudiyyяtlяr tяtbiq olunacaq. Йухарыда дейиляндяря ясасланараг Шяки Шящяр Полис Шюбясинин Дювлят Йол Полиси дя рayonумузун sakinlяrinя mцraciяt edяряк билдирир ки, ъари илин may ayыnda paytaxta getmяk istяyяn вятяндашлар ictimai nяqliyyat vasitяlяrindяn istifadя etmяyя цstцnlцk versinlяr.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 2

31 Mart Азярбайъанлыларын Soyqыrыmы Эцнцдцр Мартын 31-дя Шяki Heydяr Яliyev Mяrkяzindя "31 Mart Soyqыrыmы" ilя baьlы Шяki Heydяr Яliyev Mяrkяzinin vя Шяki MKS-nin birgя tяшkilatчыlыьы ilя tяdbir keчirilib.

Зейняб МЯММЯДОВА,

Шяки Щ.Ялийев Мяркязинин директору

Tяdbirdя Mяrkяzin direktoru Zeynяb Mяmmяdova, MKS-nin abonement шюbяsinin mцdiri Dilbяr Yaqubova vя MKS-nin oxu zalыnыn mцdiri Yaqut Sadыqlы чыxыш edяrяk soyqыrыm haqqыnda яtraflы mяlumat verdilяr.

№ 03 (149), Март 2017

ЙЕНИ ТЯЙИНАТ Мялум олдуьу кими, "Azяrbaycan Respublikasы Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin strukturunun tяkmillяшdirilmяsi haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin 29 mart 2016-cы il tarixli 1932 nюmrяli Sяrяncamыna mцvafiq olaraq Azяrbaycan Respublikasы Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin 15 regional mяdяniyyяt vя turizm idarяsi yaradыlмышдыр. Дювлят башчысынын щямин сярянъамына ясасян Азярбайъан Республикасы мядяниййят вя туризм назиринин 26.12.2016-cы il tarixli 619 nюmrяli яmrinя яsasяn, 2-ci dяrяcяli dюvlяt qulluqчusu Mirvari Иbrahim qыzы Zeynalova ъари ил йанвар айынын 5дян Шяki Regional Mяdяniyyяt vя Turizm Иdarяsinin rяisi vяzifяsinя tяyin edilmiшdir.

Шяки Бялядиййясинин коллективи Mirvari xanыmы yeni vяzifяyя tяyin olunmagы mцnasibяti ilя tяbrik edir, она мющкям ъан саьлыьы вя эяляъяк фяалиййятиндя бюйцк уьурлар арзулайыр.

Билдирилди ки, бu gцn ermяni-bolшevik birlяшmяlяrinin azяrbaycanlыlara qarшы soyqыrыm tюrяtmяsindяn 99 il юtцr. 1998-ci ildяn 31 mart Azяrbaycan Respublikasыnda dюvlяt sяviyyяsindя Azяrbaycanlыlarыn soyqыrыmы gцnц kimi qeyd edilir. Bu soyqыrыm Azяr-baycan xalqы vя dюvlяtчiliyinin tarixindя baш vermiш faciяli hadisяlяrя milli yaddaшыn tяzahцrцdцr. Azяrbaycanlыlarыn kцtlяvi surяtdя qыrьыnы, repressiyalara mяruz qalmasы, doьma yurdlarыndan sцrgцn edilmяsi vя didяrgin salыnmasы XX яsr tarixinin яn faciяli vя dяhшяtli sяhifяlяrindяndir.

Azяrbaycanlыlarыn soyqыrыmы Bakы, Шamaxы, Quba qяzalarыnda, Qarabaьda, Zяngяzurda, Naxчыvanda, Lяnkяranda vя Azяrbaycanыn baшqa bюlgяlяrindя xцsusi qяddarlыqlarla hяyata keчirilmiшdir. Bu яrazilяrdя dinc яhali kцtlяvi surяtdя qяtlя yetirilmiш, kяndlяr yandыrыlmыш, milli mяdяniyyяt abidяlяri daьыdыlыb mяhv edilmiшdir. Rяsmi mяnbяlяrя яsasяn soyqыrыm nяticяsindя 12 minя yaxыn azяrbaycanlы qяtlя yetirilib, 10 minlяrlя insan itkin dцшцb.

Azяrbaycan mцstяqillik qazandыqdan sonar xalqыmыzыn tarixi keчmiшinin obyektiv mяnzяrяsini yaratmaq imkanы яldя edildi.

Uzun illяr gizli saxlanыlan, цzяrinя qadaьa qoyulan hяqiqяtlяr aчыldы, tяhrif edilяn hadisяlяr яsil qiymяtini aldы. Цmummilli lider Heydяr Яliyevin 1998-ci il martыn 26-da imzaladыьы fяrmanla 31 mart Azяrbaycanlыlarыn Soyqыrыm Gцnц elan edildi. Bununla da Azяrbaycan tarixindя ermяni mяsяlяsinя mцnasibяtdя yeni strategiya mцяyyяnlяшdi. Bu, hяm dя Azяrbaycan xalqыnыn яsrlяr boyu цzlяшdiyi mяrhumiyyяtlяrя rяhbяri Heydяr Яliyev olan dюvlяtin verdiyi яsil tarixi qiymяtdiр.

Чernobыl qяzasыnыn ildюnцmц ilя яlaqяdar dяyirmi masa Чernobыl qяzasыnыn 31-ci ildюnцmц ilя яlaqяdar DSMF-nin Шяki шяhяr шюbяsinin konfrans zalыnda dяyirmi masa keчirilmiшdir. Шяhяr icra hakimiyyяtinin, яlaqяdar tяшkilatlarыn nцmayяndяlяrinin, Azяrbaycan Чernobl Яlillяri Иttifaqы ИB Шяki шяhяr tяшkilatыnыn цzvlяrinin iшtirak etdiklяri tяdbirin яvvяlindя faciя qurbanlarыnыn xatirяsi bir dяqiqяlik sцkutla yad edilmiшdir. Шяhяr tяшkilatыnыn sяdri, ikinci qrup яlil Oqtay Hяsяnov 28 il яvvяl, 1986-cы il aprelin 26-da Чernobыl AES-dя baш vermiш dяhшяtli qяzanыn acы nяticяlяri barяdя danышmыш, bu qяzanыn XX яsrin яn bюyцk radiasiya fяlakяti olduьunu bildirmiшdir.

Qeyd olunmuшdur ki, qяzanыn nяticяlяrinin aradan qaldыrыlmasы цчцn keчmiш sovet respublikalarыndan yцz minlяrlя insan xilasetmя iшlяrinя cяlb edilmiш, onlarыn bюyцk яksяriy-yяti aьыr xяstяliyя dцчar olmuш, minlяrlя insan шцalanmadan dцnyasыnы dяyiшmiшdir. Bundan яlavя, fяlakяt bюlgяsindя vя ona yaxыn яrazilяrdя milyonlarla insan mцxtяlif dяrяcяdя шцalanmaya mяruz qalmышdыr.

Bildirilmiшdir ki, xilasetmя iшlяrindя 7 mindяn artыq azяrbaycanlы da iшtirak etmiш, юtяn mцddяt яrzindя onlardan 3 min nяfяrdяn чoxu dцnyasыnы dяyiшmiшdir.

Diqqяtя чatdыrыlmышdыr ki, hazыrda rayonda 66 nяfяr Чernobыl iшtirakчыsы yaшayыr. Onlardan 65 nяfяrinin яlillik dяrяcяsi vardыr. Чernobыl яlillяri vя iшtirakчыlarы, onlarыn ailя цzvlяri daim dюvlяt qayьыsы ilя яhatя olunmuшlar. Шяkidя yaшayan Чernobыl яlillяrindяn 5 nяfяri mяnzillя tяmin olunmuш, 7 nяfяrя isя minik avtomobili verilmiшdir.

Dяyirmi masada чыxыш edяn Чernobыl яlillяri onlara gюstяrilяn diqqяt vя qayьыya gюrя dюvlяtimizin baшчыsыna minnяtdarlыqlarыnы bildirmiшlяr.

Tяdbirdя Чernobыl яlillяrini maraqlandыran mяsяlяlяrя aydыnlыq gяtirilmiш, mцraciяtlяri qeydя alыnmышdыr.

"Иqlim dяyiшikliklяri vя kimyяvi reagentlяr - ipяkчilikdя yeni axtarышlar" Aprelin 3-dяn 7-dяk Шяki шяhяrindя "Иqlim dяyiшikliklяri vя kimyяvi reagentlяr ipяkчilikdя yeni axtarышlar" mюvzusunda Qara dяniz, Xяzяr dяnizi vя Mяrkяzi Asiya Юlkяlяrinin Иpяkчilik Assosiasiyasыnыn (BACSA) VЫЫЫ beynяlxalq konfransы keчirilib. Йусиф РЯЩИМОВ,

AMEA Шяki Regional Elmi Mяrkяzinin Ekoloji Ъoьrafiya шюbяsinin mцdirи Azяrbaycan Milli Elmlяr Akademiyasыnыn vя bu qurumun Шяki Regional Elmi Mяrkяzinin birgя tяшkilatчыlыьы ilя reallaшan tяdbirdя Tцrkiyя, Rusiya, Gцrcцstan, Tacikistan, Rumыniya, Bolqarыstan, Kuba, Чin vя Tailanddan gяlmiш nцmayяndяlяr, hяmчinin юlkяmizin ipяkчilik sahяsindя чalышan mцtяxяssislяri iшtirak ediblяr.

Tяdbirdя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti baшчыsыnыn birinci mцavini Hяsяn Hяsяnov чыxыш edяrяk, ipяkчiliklя baьlы belя bir mцhцm konfransыn Шяkidя keчirilmяsinin xцsusi яhяmiyyяt kяsb etdiyini bildirib. Qeyd olunub ki, tarixяn ipяkчilik diyarы kimi tanыnan Шяkidя son яsrlяrdя яhalinin яsas mяшьuliyyяt sahяlяrindяn biri dя baramaчыlыq olub. Burada ipяkчilik uzun inkiшaf yolu keчib vя юtяn яsrin 80-ci

illя-rindя bu sahяdя yцksяk nailiyyяtlяr яldя edilib. Hяmin illяrdя rayonda bar verяn toxmaчar baь-larыnыn sahяsi 1300 hektara чatdыrыlmыш, 400 to-na yaxыn barama istehsal olunmuшdu. Hяmin dюvrdя Шяkidя yaradыlan Иpяk kombinatыnda 7 minя yaxыn iшчi чalышыrdы.

Rayonun kяndlяrindя isя 10 minя yaxыn kцmчц barama yetiшdirilmяsi ilя mяшьul olurdu. Шяki "Marxal" mцalicя-istirahяt kompleksindя yerlяшяn konfrans iшtirakчыlarы proqram цzrя Шяki, Qax vя Zaqatala шяhяrlяrindяki gюrmяli yerlяrlя, muzeylяrlя, tarixi mяkanlarla vя o чцmlяdяn юlkяnin яn bюyцk ipяkчilik mцяssisяsi olan "Шяki Иpяk" ASC ilя yaxыndan tanыш olublar. Шяkinin tяbiяti, mяdяniyyяti, tarixi vя ipяkчi sяnяtkarlarы ilя tanышlыq qonaqlarda xoш tяяssцratlar yaradыb.

Qeyd edяk ki, BACSA 2005-ci ildя Юzbяkistanda yaradыlыb vя 21 юlkяni яhatя edir.

Tяшkilatыn Azяrbaycan цzrя яlaqяlяndiricisi Шяki Regional Elmi Mяrkяzinin direktoru, fizika-riyaziyyat цzrя fяlsяfя doktoru, dosent Yusif Шцkцrlцdцr.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 3

Эянъ бястякарын ясярляринин тягдиматы кечирилиб Dilbяr YАГУБОВА, MKS-nin Xidmяt vя abonement шюbяsindя abonement bюlmюsinin mцdiri

2017-ci il мартын 11дя Шяки Реэионал Коллеъиндя hяmyerlimiz, gяnc vя hяvяskar bяstяkar Orxan Lяtifzadяnin bяstяlяrinin tяqdimat мярасими кечирилиб.

Orxan Lяtifzadя

шeiri dinlяnildi.

Regional kollecin tяlяbяsi Sunay Qardaшova эянъ бястякарын hяyat yolu haqqыnda mяlumat verdiкдян сонра мусигичиляр тяряфиндян дahi bяstяkarlar ясярляри ифа едилди. Йыъыньаг сяняткарларын вя коллеъин мцяллимляринин цряк сюзляри иля йекунлашды. Гейд едяк ки, мусигили яsяrlяr Шяки 4 saylы uшaq mяktяbinin vя 1 saylы uшaq incяsяnяt mяktяbinin fortеpiano mцяllimlяri vя шagirdlяri тяряфиндян ифа олунурду. Onlar Orxan Лятифзадянин 13 яsяrini ifa etdilяr. Ону да вурьулайаг ки. тядбирдя Шяки шящяр 10 saylы orta mяktяbin direktoru Abid mцяllimин, эянъ бястякарын anasы Яtir xanыmын, Nurяddin Bяdяlov adыna folklor evinin mцdiri Mehriban xanыmын, Орханын qohumlarы Sevil xanыmын vя Nakam adыna kitabxananыn abonement bюlmяsinin mцdiri Dilbяr Yaqubovaнын Орхан лятифзадянин йарадыъылыьы барядя фикирляри сяслянди. Мярасимин

сonунda

Ханымларын байрамы Шякидя тянтяня иля гейд олунду Zяriflik vя gюzяllik rяmzi olan qadыn, ana adы юlkяmizdя hяmiшя uca tutulmuшdur.

Цmummilli liderimiz Heydяr Яliyev qadыnlarыn cяmiyyяtdяки rolunа vя fяaliyyяtinя yцksяk qiymяt verяrяk demiшdir: "Qadыn bяшяrя yaraшыq, zinяt, insanlыьa шяrяfdir. Qadыn ucalыq, qeyrяt, qцdrяt rяmzidir".

Bu fikirlяr 8 Mart Beynяlxalq Qadыnlar Gцnц mцnasibяtilя Шяki шяhяrindя keчirilяn bayram tяdbirindя sяslяndirilib. Sabit Rяhman adыna Dюvlяt Dram Teatrыnda keчirilяn tяdbirdя rayonun ayrы-ayrы яmяk kollektivlяrindя чalышan fяal qadыnlar iшtirak ediblяr.

Тяdbir Orxan Lяtifzadяnin "Ayrыlan yollar" яsяrinin ifasы ilя baшlandы. Sonra Шяki Regional kollecin tяlяbяsi Tцrkan Mяmmяdova tяrяfindяn Cabir Novruzun "Saьlыьыnda qiymяt verin insanlara" adlы

Orxan Lяtifzadя тяшкилатчылара вя иштиракчылара юz сямими tяшяkkцrцнц билдириб, эяляъякдя динляйиъиляр вя тамашачыларын гаршысында даща бюйцк щяъмли ясярлярля чыхыш етмяк арзусунда олдуьуну диля эятирди.

Алман дили мцяллимляри Шякидя Martыn 28-29-да Шяkidяki "Marxal" mehmanxanasыnda Birinci Alman Dili Mцяllimlяr Sessiyasы кечирилиб.

Almaniya Federativ Respublikasыnыn Azяrbaycandakы sяfirliyinin vя Tbilisi Hюte Иnstitutunun birgя tяшkilatчыlыьы ilя keчirilяn iki gцnlцk sessiyada respublikamыzыn bцtцn bюlgяlяrini tяmsil edяn 70-я yaxыn alman dili mцяllimi iшtirak ediб.

Sessiyanыn aчыlыш mяrasimindя чыxыш edяn Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti baшчыsыnыn mцavini Zяrinя Cavadova tяdbirin яhяmiyyяtini vurьulayaraq, orta mяktяblяrin alman dili mцяllimlяri цчцn tяшkil edilяn ilk sessiyanыn Шяkidя keчirilmяsini tяmin etdiyinя gюrя Almaniyanыn юlkяmizdяki sяfirliyinin rяhbяrliyinя minnяtdarlыьыnы bildirib. Diqqяtя чatdыrыlыb ki, яvvяllяr Шяkinin bir чox mяktяblяrindя alman dili fяnni tяdris olunsa da, son illяr bu fяnnя maraq azalыb vя hazыrda Шяkinin yalnыz 4 mяktяbindя alman dili fяnni tяdris olunur. Zяrinя Cavadova bu sessiyadan sonra orta mяktяblяrdя alman dilinя maraьыn artacaьыna яminliyini bildirib.

Tяdbirdя Almaniyanыn юlkяmizdяki sяfirliyinin яmяkdaшы xanыm Heike Mюckel vя Tbilisi Hюte Иnstitutunun metodisti Eike Pockrand чыxыш edяrяk, sessiyanыn gцndяliyi vя mцzakirя edilяcяk mяsяlяlяr barяdя mяlumat veriblяr.

Qeyd edяk ki, sessiya чяrчivяsindя Hюte Иnstitutunun vя Almaniyanыn юlkяmizdя fяaliyyяt gюstяrяn tяhsil tяшkilatlarыnыn tяqdimatlarы keчirilяcяk, hяmчinin mцяllimlяr цчцn metodiki seminarlar tяшkil edilяcяk. Чыxыш vя seminarlarыn mюvzularы tяqaцd vя tяkmillяшdirmя imkanlarы, dяrs metodikasы, mяktяblяrdя alman dilinin tяdrisinя dяstяk, tяdris prosesindя yeni forma vя цsullardan istifadя vя digяr mяsяlяlяrя hяsr olunacaq.

Sessiyanыn sonunda bцtцn iшtirakчыlara sertifikatlar veилиб.

Belя tяdbirlяrin respublikamыzыn digяr bюlgяlяrindя dя keчirilmяsi nяzяrdя tutulur.

№ 03 (149), Март 2017

Tяdbirdя vurьulanыb ki, mцasir dюvrdя qadыnlarыmыz mцstяqil Azяrbaycanыn ictimai-siyasi hяyatыnda aparыcы qцvvяdir. Иndi Azяrbaycan qadыnы cяmiyyяtdя dюvlяt idarячiliyindя, tяhsil, elm, sяhiyyя sahяlяrindя fяal iшtirak edir, yцksяk vяzifяlяrdя чalышыr, millяt vяkili kimi fяaliyyyяt gюstяrir.

Azяrbaycan qadыnlarы zяngin biliyi, vяtяnpяrvяrliyi, sяdaqяti vя mяrdliyi ilя seчilir. Dюvlяtimiz tяrяfindяn qadыnlarыmыza gюstяrilяn yцksяk diqqяt vя qayьы, uьurla hяyata keчirilяn gender siyasяti onlarыn cяmiyyяtdя mюvqeyini daha da mюhkяmlяt-

mяk цчцn geniш meydan aчmышdыr. Цzяrinя dцшяn bюyцk vяzifяlяri шяrяflя yerinя yetirяn Azяrbaycan qadыnlarы hяmiшя olduьu kimi, indi dя cяmiyyяtdя aparыcы rol oynayыr.

Fяxrlя deyя bilяrik ki, Azяrbaycan Respublikasыnыn Birinci vitse-prezidenti vя Heydяr Яliyev Fondunun prezidenti Mehriban Яliyevanыn haqq-яdalяt, humanizm, xeyriyyячilik vя bяшяri prinsiplяrя sюykяnяn sяrhяd tanыmayan fяaliyyяti nяinki Azяrbaycan qadыnlarы, elяcя dя dцnya qadыnlarы цчцn яsl nцmunяdir.

Bayram tяdbiri maraqlы konsert proqramы ilя сона чатыб.

Шяkiлиляря "ASAN xidmяt" barяdя mяlumat верилиб Martыn 15-dя Шяki шяhяrindя Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti yanыnda Vяtяndaшlara Xidmяt vя Sosial Иnnovasiyalar цzrя Dюvlяt Agentliyinin tяшяbbцsц ilя "ASAN xidmяt"in яhatя dairяsinin geniшlяndirilmяsi vя яhalinin Xidmяt barяdя mяlumatlandыrыlmasы mяqsяdi ilя rayon ictimaiyyяtinin nцmayяndяlяri ilя gюrцш keчirilиб. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin akt zalыnda keчirilяn tяdbiri giriш nitqi ilя шяhяr icra hakimiyyяti baшчыsыnыn birinci mцavini Hяsяn Hяsяnov aчaraq, Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti cяnab Иlham Яliyevin rяhbяrliyi ilя юlkяmizdя son illяr dюvlяt idarячiliyinin tяkmillяшdirilmяsi vя modernlяшdirilmяsi sahяsindя geniш islahatlarыn hяyata keчirildiyini, bu islahatlarыn tяrkib hissяsi olan "ASAN Xidmяt"in uьurlu fяaliyyяtinin vя Azяrbaycanda elektron hюkumяt sahяsindя gюrцlяn digяr tяdbirlяrin cяmiyyяtimizdя, elяcя dя beynяlxalq alяmdя чox yцksяk qiymяtlяndirildiyini bildirmiш, hazыrda юlkяmizdя

11 "ASAN Xidmяt" mяrkяzinin fяaliyyяt gюstяrdiyini qeyd edяrяk, bu il Шяki шяhяrindя dя yeni bir mяrkяzin aчыlmasыnыn tяqdirя layiq hal olduьunu vurьulamышdыr.

Sonra Qяbяlя regional "ASAN xidmяt" Mяrkяzinin direktor mцavini Murad Kяrimov tяdbir iшtirakчыlarыnы tяmsil etdiyi mяrkяzin fяaliyyяti ilя baьlы mяlumatlandыrmышdыr.

Bildirmiшdir ki, ilk "ASAN xidmяt" mяrkяzinin fяaliyyяtя baшladыьы 2013-cц ildяn bu gцnяdяk mяrkяzlяrя 14 milyondan artыq vяtяndaш mцraciяti qeydя alыnmышdыr. Bu gцn mяrkяzlяrlя yanaшы "Sяyyar ASAN" avtobuslarы vя "ASAN

qatar" fяaliyyяt gюstяrir ki, bu da юlkяnin яn ucqar regionlarыnda yaшayan vяtяndaшlara yцksяk sяviyyяdя xidmяt gюstяrmяyя imkan verir. Чыxышlarda bildirilmiшdir ki, bu gцn Azяrbaycanыn brendi sayыlan "ASAN xidmяt" mяrkяzlяri юz iшini operativlik, шяffaflыq, nяzakяtlilik vя rahatlыq prinsiplяri яsasыnda qurub vя mяrkяzlяrdя vяtяndaш mяmnunluьu 100 faizя yaxыndыr.

Tяdbirin sonunda xidmяtin fяaliyyяtini яks etdirяn video materiallar nцmayiш etdirilmiш, gюrцш iшtirakчыlarыnы maraqlandыran suallar cavablandыrыlmышdыr.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 4

№ 03 (149), Март 2017

Рцфят Хялилов: “Dюvlяtimizin 28 mart milli tяhlцkяsizlik orqanlarы iшчilяrinin peшя bayramыдыр. Цmummilli lider Heydяr Яliyevin 1997-ci il 23 mart tarixli fяrmanыna яsasяn hяr il mart ayыnыn 28-i milli tяhlцkяsizlik orqanlarы iшчilяrinin peшя bayramы kimi qeyd оlunur.

Bildiyimiz kimi, Azяrbaycanda ilk milli tяhlцkяsizlik orqanы 1919-cu il martыn 28-dя yaradыlыb. Xalq Cцmhuriyyяtinin hяrbi naziri Sяmяd bяy Mehmandarovun яmri ilя nazirliyin tяrkibindя kяшfiyyat vя яks-kяшfiyyat bюlmяsi (kvartirmeyster) tяшkil edilib. Qurumun ilk rяhbяri Mяmmяdbaьыr Шeyxzamanlы, sonra onun qardaшы Naьы Шeyxzamanlы tяyin edilib. Sovetlяшmяdяn sonra tяшkilatыn цzvlяri repressiyalara mяruz qalib, M.Шeyxzamanlы baшda olmaqla яksяr rяhbяr heyяt gцllяlяnib, N.Шeyxzamanlы Tцrkiyяyя mцhacirяt edib. Sovet dюvrцndя qurum яvvяlcя Fюvqяladя Komissiya ("ЧK") adlanыb, bir mцddяt Daxili Ышlяr Xalq Komissarlыьыnыn ("NKVD") tяrkibindя fяaliyyяt gюstяrib, sonra Dюvlяt Tяhlцkяsizlik Komitяsi tяшkil olunub.

1967-ci ilяdяk respublikanыn tяhlцkяsizlik orqanlarыna qeyriazяrbaycanlыlar rяhbяrlik ediblяr. 1967-ci ildя isя ilk azяrbaycanlы - general Heydяr Яliyev Azяrbaycan DTK-nыn sяdri tяyin olunub. Vяtяnimiz mцstяqilliyini bяrpa etdikdяn sonra, 1991-ci il noyabrыn 1-dя Milli Tяhlцkяsizlik Nazirliyi yaranыb. Юtяn 98 ildя оlduьu kimi, bu gцn dя Vяtяnimizin mцstяqilliyinin, dюvlяtimizin tяhlцkяsizliyinin qоrunmasыnda tяhlцkяsizlik оrqanlarы яmяkdaшlarыnыn bюyцk rоlu vardыr. Bu iшdя isя gяnc vя stajыndan asыlы оlmayaraq fяaliyyяt gюstяrяn чekistlяrimiz hяmiшя tяhlцkяsizlik оrqanlыrыnda uzun mцddяt хidmяt etmiш veteranlarыn mяslяhяtlяrinя, tюvsiyyяlяrinя ehtiyac duymuшlar desяk, yanыlmarыq. Aхы veteranlar hяm sоvet, hяm dя mцstяqillik dюvrцnцn чяtin vя mцrяkkяb prоseslяrini keчmiш, Azяrbaycanы hяm хaricdяn, hяm dя daхildяn чюkdцrmяk istяyяn qara qцvvяlяrя qarшы mцbarizя aparmышlar. Оdur ki, veteranlarыn tяcrцbяsi, dцnyagюrцшц оnlarыn хяlяflяri цчцn bюyцk bir mяktяb, яvяzоlunmaz yоlgюstяricisidir.

Mяhz bu il milli tяhlцkяsizlik оrqanlarы iшчilяrinin peшя bayramы mцnasibяti ilя biz dя hяmin veteranlarыn birindяn mцsahibя almaq qяrarыna gяldik.

Mцsahibimiz юtяn il 90 yaшыnы qeyd etdiyimiz, юmrцnцn 30 ildяn чохunu Vяtяnimizin tяhlцkяsizliyini qоrumaьa sяrf etmiш, щазырда истефада олан полковник-лейтенант Rцfяt Хяlilоvdur.

Sюhbяtlяшdi: Murad НЯБИБЯЙОВ Mцsahibяyя keчmяzdяn яvvяl хadыrladaq ki, Rцfяt Qaffar oьlu Xяlilov 1926-cы il mart ayыnыn 7-dя Шяki шяhяrindя anadan оlub. 1952-ci ildя dюvlяt tяhlцkяsizlik orqanlarыna hяqiqi hяrbi xidmяtя qяbul

edilib vя tяhsil almaq SSRЫ Dюvlяt Tяhlцkяsizlik Komitяsinin (DTK) xцsusi mяktяbinя gюndяrilib. Mяktяbi bitirdikdяn sоnra mцхtяdif яrazi orqanlarыnda iшlяyib vя 1974-cц ildяn Azяrbaycan SSR DTK-nыn Qazax rayon bюlmяsinя rяhbяrlik edib. 1983-cц ildяn isя яkskяшfiyyat strukturlarыnda fяaliyyяtini davam etdirяn Rцfяt Xяlilov, 1986-cы ildя hяrbi xidmяtdя son yaш hяddinя чatmasы ilя яlaqяdar polkovnik-leytenant rцtbяsindя tяqaцdя чыxыb. Dюvlяt tяhlцkяsizlik orqanlarыnda iшlяdiyi mцddяtdя dяfяlяrlя mцkafatlandыrыlыb, bir чox medal vя qiymяtli hяdiyylяrlя tяltif edilib.

Azяrbaycan Respublikasыnыn Dюvlяt Tяhlцkяsizliyi Xidmяtinin rяisi general-leytenant Mяdяt Quliyev tяrяfindяn 2016-cы il fevralыn 29-da Rцfяt Xяlilov Azяrbaycan tяhlцkяsizlik orqanlarыnda sяmяrяli

gюrя dя tяhlцkяsizlik хidmяtinin mюvcudluьu lazыmdыr.

1919-cu il martыn 28-dя Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin ilk milli tяhlцkяsizlik оrqanы yaradыldы. O vaxtkы hяrbi nazir Sяmяdbяy Mehmandarоvun яmri ilя qurumun tяrkibindя kяшfiyyat vя яks яks kяшfiyat bюlmяsi tяшkil edildi. Яvvяlcя Fюvqяladя Kоmissiya adlanыb, bir mцddяt Daхili Ишlяr Хalq Kоmissarlыьыnыn tяrkibindя fяaliyyяt gюstяrdi, sоnra isя Dюvlяt Tяhlцkяsizlik Kоmitяsi (DTK) tяшkil оlundu.

Tяяssцf hissi ilя demяk istяyirяm ki, 1967-ci ilяdяk respublikamыzыn tяhlцkяsizlik оrqanlarыna qeyri azяrbaycanlыlar rяhbяrlik edib. Yalnыz 1967ci ildя general Heydяr Яliyev Azяrbaycan DTK-nin sяdri tяyin оlunub. Azяrbaycan mцstяqilliyini bяrpa etdikdяn sоnra 1991-ci il nоyabrыn 1-dя Milli Tяhlцkяsizlik Nazirliyi (MTN)

Rцfяt Xяlilov, Азярбайъан тящлцкясизлик органларынын ветераны kяb mяqamlarda шяxsяn onun mяslяhяtlяrini хidmяt fяaliyyяtimizdя tяtbiq etmiшik.

Heydяr Яliyev cяnablarы nadir istedad sahibi idi. Оnun чох mюhkяm yaddaшы vardы, yцksяk zяkalы vя iшgцzar insan idi, sutkanыn bцtцn saatlarыnы iшlяsяydi, yenя dя yоrulmaq bilmяzdi. Ulu юndяrin Respublika DTK-nin rяhbяri оlduьu mцddяtdя keчirdiyi kоllegiya iclaslarы, mцшavirяlяr vя digяr tяdbirlяr чох maraqlы vя yaddaqalandыr. Оndan aldыьыmыz tюvsiyяlяr vя mяslяhяtlяr DTK-nыn яmяkdaшlarы цчцn bюyцk mяktяb оlmuшdur.

- Ыш prоsesindя, хidmяti fяaliyyяtinizdя, шяхsi hяyatыnыzda Heydяr Яliyevin mцdaхilяsini, kюmяyini, tяsirini, elяcя dя qayьыsыnы hiss edirdinizmi?

Rцfяt Xяlilov вя Мурад Нябибяйов xidmяti vя anadan olmasыnыn 90 illik yubileyi mцnasibяti ilя "Milli tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn veteranы" dюш niшanы ilя tяltif olunub.

***

Veteranыmыzla Шяkidяki evindя gюrцшцb, sюhbяtlяшdik: - Rцfяt mцяllim, bir veteran kimi dюvlяt tяhlцkяsizlik хidmяti оrqanlarыnыn yaranmasы, tariхi vя keчdiyi yоl haqqыnda sizin fikirlяrinizi юyrяnя bilяrikmi?

- Sualыnыza cavabы цmummilli lider Heydяr Яliyevin bu sюzlяri ilя baшlamaq istяyirяm: "Milli Tяhlцkяsizlik хidmяti hяr bir dюvlяtя mяхsus оlan хцsusi bir хidmяtdir. Qяdimdяn indiki dюvrцmцzя qяdяr hяr bir dюvlяtin milli tяhlцkяsizliyini qоruyan vя tяmin edяn оrqanlarы оlub. Mцasir beynяlхalq шяraitdя dя dцnyada heч bir dюvlяt tapыlmaz ki, оnun belя bir оrqanы оlmasыn."

Dюvlяtin tяhlцkяsizliyinin tяmin оlunmasы яn яsas, vacib mяsяlяlяrdяn biridir, оna

yaradыlыb vя Prezident Heydяr Яliyevin 1997-ci il 23 mart tariхli fяrmanы ilя 28 mart Milli Tяhlцkяsizlik оrqanlarы iшчilяrinin peшя bayramы gцnц elan оlunub.

Fцrsяtdяn istifadя edib qarшыdan gяlяn peшя bayramlarы mцnasibяti ilя Azяrbaycanыn Mill Qяhrяmanы, general-leytenant Mяdяt Quliyev baшda оlmaqla bцtцn tяhlцkяsizlik хidmяti яmяkdaшlarыnы - tяqaцddя оlanlarы da, hazыrda fяaliyyяt gюstяrяnlяri dя цrяkdяn tяbrik edirяm. Оnlara mюhkяm can saьlыьы, чяtin vя mцrяkkяb iшlяrindя daim uьurlar arzulayыram.

- Dediniz ki, цmummilli liderя qяdяr Azяrbaycanыn tяhlцkяsizlik хidmяtlяrinя azяrbaycanlы оlmayanlar rяhbяrlik ediblяr. Bildiyimiz kimi, sоvet hakimiyyяtinin ilk illяrindя milli чekistlяrimizin яksяriyyяti bюyцk яdalяtsizliklяrlя qarшыlaшmыш, repressiyalara mяruz qalmышlar. Цmumiyyяtlя, tяhlцkяsizlik хidmяtlяrindя яdalяtin bяrpasыna, millilяшmя

prоsesinя nя vaхtdan cяhd gюstяrilmiш, bu iшdя Heydяr Яliyevin hansы fяaliyyяti оlmuшdur?

- 1950-ci illяrin sоnlarыndan etibarяn respublikamыzыn tяhlцkяsizlik оrqanlarыnda millilяшmя vя tariхi яdalяtin bяrpa edilmяsi, repressiyaya mяruz qalmыш insanlarыn hцquqi vя mяnяvi bяraяt almasы istiqamяtindя хeyli iшlяr gюrцldц. Vя bu prоses bilavasitя юmrцnцn bюyцk bir hissяsini tяhlцkяsizlik оrqanlarыna hяsr etmiш gюrkяmli dюvlяt хadimi Heydяr Яliyevin adы ilя baьlыdыr. О, 1964-cц ildя Azяrbaycan DTK-nin rяhbяrliyinя irяli чяkildikdяn sоnrakы dюvrdя isя tяhlцkяsizlik оrqanlarыna milli kadrlarыn cяlb edilmяsi, оnlarыn yetiшdirilib hяlledici iш sahяlяrindя vяzifяyя tяyin оlunmasы bюyцk шяkildя vцsяt almaьa baшladы.

Mяnim iш vя hяyat fяaliyyяtimdя яn юnяmlisi о оlmuшdur ki, dahi шяхsiyyяt, dюvrцnцn яn nцfuzlu siyasi lideri ulu юndяr Heydяr Яliyevin юlkяnin хцsusi хidmяt оrqanlarыna rяhbяrlik etdiyi dюvrdя xidmяt gюstяrmiшяm. Biz bяzi mцrяk-

- Biz хidmяti iшimizin bцtцn sahяlяrindя цmumilli liderin bilavasitя kюmяyini daim hiss edirdik. Bir qayda оlaraq о, icra оlunasы aktual mяsяlяnin hяllini хыrda detallarыna kimi яtraflы izah edib, bizя istiqamяt verirdi. Bu da aparыlan яmяliyyat iшinin mцsbяt baшa чatmasыna sяbяb оlurdu. Цmumilli liderin yцksяk sяviyyяli rяhbяrliyi bizim цчцn яyani mяktяb idi. Mяn bir veteran kimi чох mяmnunam ki, dahi insanыn mяktяbini keчmяk bizя qismяt оlub. Bu mяktяb nяinki хidmяti iшimizi yaхшыlaшdыrdы, hяtta bizim dцnyagюrцшцmцzц geniшlяndirdi. Оnun rяhbяrliyi sayяsindя яmяkdaшlardan prоfessiоnal чekistlяr yetiшdi. Biz eyni zamanda, цmummilli liderin atalыq qayьыsыnы daim hiss edirdik, xidmяti vя шяxsi problemlяrimiz onun sayяsindя vaхtыnda hяll оlunurdu. Mяhz оnun mяktяbinin, iш tяcrцbяsinin nяticяsidir ki, bu gцn dя tяhlцkяsizlik хidmяtinin яmяkdaшlarы юlkяmizdя pоzuculuq hallarыnыn qarшыsыnыn alыnmasы, terrоrчuluqla mцbarizя, cinayяtkar dяstяlяrin zяrяrsizlяшdirilmяsi iшinin юhdяsindяn layiqincя gяlirlяr. (Арды 5-ъи сящифядя)

№ 03 (149), Март 2017

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 5

tяhlцkяsizliyi etibarlы яllяrdяdir.”

Murad НЯБИБЯЙОВ (яввяли 4-ъц сящифядя) - Heydяr Яliyev 1969cu ildя DTK-dяn daha yцksяk vяzifяyя getdi vя yяqin ki, artыq оnun sizinlя, tяhlцkяsizlik mяsяlяlяri ilя maraqlanmaьa bir о qяdяr dя vaхtы оlmurdu…

- Tamamilя dоьru deyirsiniz… Bildiyiнiz kimi, цmummilli lider Heydяr Яliyev cяnablarы 1969-cu ildя DTK-nin rяhbяrliyindяn azad оlunub, Azяrbaycan Respublikasы Kоmmunist Partiyasы Mяrkяzi Kоmitяsinin birinci katibi vяzifяsinя tяyin olundu. Sоnra isя Mоskva шяhяrindя daha yцksяk vяzifяyя - SSRЫ Nazirlяr Sоveti sяdrinin mцavini vяzяfяsinя irяli чяkildi. Lakin о, respublika vя ittifaq rяhbяrliyindя чalышdыьы vaхtlarda da Azяrbaycanыn хцsusi хidmяt оrqanlarыnыn fяaliyyяtini daim diqqяtdя saхlamыш, юz qayьыsыnы яsirgяmяmiшdir.

Rцfяt mцяllim, Heydяr Яliyevlя iшlяdiyiniz dюvrdя bilavasitя оnunla baьlы, оnun iшtirakы ilя baш verяn hadisяlяrin yяqin ki, шahidisiniz…

- DTK-nыn rayоnlararasы Qazaх bюlmяsinin rяisi iшlяdiyim vaхt ulu юndяr хidmяti яrazimizя ildя bir-iki dяfя gяlirdi vя mяnя dя оnunla gюrцшmяk qismяt оlurdu. Gяlirli sahя оlan цzцmчцlцyцn Qazaх vя Tоvuz rayоnlarыnda inkiшafыna Heydяr Яliyev чох fikir verirdi.

Ulu юndяrin heч vaхt iшlяmяdiyi kяnd tяsяrrцfatыnыn mцхtяlif sahяlяrini, elяcя dя цzцmчцlцk tяsяrrцfatыnы yaхшы bilmяsini tяsяrrцvцmя gяtirя bilmяzdim. Lakin оnun kяnd yerlяrindя zяhmяtkeш adamlarla iш baшыnda, gюzцmцz юnцndя apardыьы tяшkilatчыlыq iшlяrini, hяr цzцmчцlцk sahяsinin rяhbяrlяri vя mцtяхяssislяri ilя peшяkarcasыna sюhbяt aparmasыnы, tяlяbkarlыq gюstяrmяsini, mцsbяt nяticяyя nail оlmasыnы gюrяndя, оnun bir daha hяrtяrяfli, yцksяk sяviyyяli rяhbяr оlmasыnыn шahidi оlurdum.

- Vяtяnimiz mцstяqillik яldя etdikdяn sоnra mili tяhlцkяsizlik оrqanlыnыn fяaliyyяti barяdя nя deyя bilяrsiniz?

- 1994-cц il nоyabrыn 1dя - Vяtяnimiz dюvlяt mцstяqilliyini bяrpa etdikdяn 3 il sоnra Azяrbaycan Respublikasы юzцnцn Milli Tяhlцkяsizlik Nazirliyini tяsis etdi vя qыsa mцddяt яrzindя digяr millяtlяrin nцmayяndяlяri bu nazirliyi tяrk etdilяr.

1997-ci ildя юlkя prezidenti Heydяr Яliyev cяnablarы MTN-nin peшя bayramы gцnцndя чох maraqlы nitq sюylяdi.

Hяmin nitqindя о, ilk nюvbяdя mцstяqil Azяrbaycan dюvlяtinin mцasir beynяlхalq шяraitdя tяhlцkяsizliyinin daha da etibarlы tяmin оlunmasыnыn vacibliyini vя MTN-nin qarшыsыnda duran mяsяlяlяrin hяlli istiqamяtindя

2016-ъы илдя 90-illik yubileyi mцnasibяtilя Рцфят Хялиловун "Milli tяhlцkяsizlik оrqanlarыnыn veteranы" dюш niшanы ilя tяltif eедилдийи тядбирдя verdiyi tюvsiyяlяri qeyd etdi. Оnun mяslяhяtlяrinin, tюvsiyяlяrinin nяticяsidir ki, tяhlцkяsizlik хidmяti mцstяqil Azяrbaycanыmыzыn suverenliyinя vя dюvlяtчiliyinя qяsd edяn daхili vя хarici dцшmяnlяrin хяyanяtkar planlarыnыn qarшыsыnы qяtiyyяtlя aldыlar. Eyni zamanda, respublika iqtisadiyyatыnыn inkiшafы istiqamяtindя ulu юndяrin bюyцk rоlu оlmuшdur. 1994-cц il sentyabrыn 20-dя Bakыda Хяzяrin Azяrbaycan sektоrundakы "Azяri", "Чыraq", "Gцnяшli" yataqlarыnыn mцшtяrяk iшlяnmяsinя dair Azяrbaycan Dюvlяt Neft шirkяti ilя dцnyanыn 11 bюyцk шirkяti arasыnda "Яsrin mцqavilяsi" imzalandы. Bu цmummilli lider Heydяr Яliyevin uzaqgюrяnliklя iшlяyib hazыrladыьы vя Azяrbaycanыn gяlяcяyinя hesablanan yeni neft strategiyasыnыn tяntяnяsi idi. Hяmin mцqavilяnin imzalanmasы BakыTblisi-Ceyhan яsas iхrac neft vя Bakы-Tblisi-Яrzurum яsas iхrac qaz bоru kяmяrlяrinin чяkilmяsi kimi nяhяng layihяlяrin gerчяklяшmяsinя imkan verdi.

Bu gцn respublikamыz beynяlхalq alяmdя Cяnubi Qafqaz regiоnunun lider dюvlяti kimi qяbul edilir, юz milli maraqlarыnы mцvяffяqiyyяtlя tяmin etmяyя qadir bir dюvlяt kimi mцstяqil хarici siyasяt yцrцdцr.

Tam mяsuliyyяtimlя deyя bilяrяm ki, юlkяmizdя iqtisadi artыmыn yцksяk dinamikasы, хalqыn sоsial rifahыnыn yaхшыlaшmasы vя respublikamыzыn hяr tяrяfli in-kiшafыnыn яsasы ulu юndяr Heydяr Яliyev tяrяfindяn qоyulmuшdur. Юlkяmizin хilaskarы vя respublikamыzыn memarы kimi оnun хalqыmыz, vяtяnimiz цчцn yцksяk хidmяtlяri яvяzоlunmazdыr. О, bцtцn varlыьы ilя Vяtяn fяdaisi idi. О gцnlяr bizim цчцn яlчatmaz vя unudulmazdыr.

- Heydяr Яliyevdяn sоnrakы dюvrdя, цmumiyyяtlя, respublikamыz haqqыn-

da, юlkяmizdя baш verяn hadisяlяr barяdя sizin fikriniz necяdir?

- Bu gцn Azяrbaycana Heydяr Яliyevin yоlunun layiqli davamчыsы Иlham Яliyev baшчыlыq edir. Хalqыmыzыn iradяsini ifadя edяn Иlham Яliyev mцstяqil Azяrbaycanыn prezidenti, hяm dя Dцnya Azяrbaycanlыlarыnыn yeni lideridir.

Azяrbaycan хalqыnыn цmummilli lideri Heydяr Яliyevin оьlu Иlham Яliyev bцtцn dцnya tяrяfindяn qяbul оlunan gюrkяmli vя mцasir dюvlяt хadimidir. О, dоьma Vяtяnimizdя dя bюyцk hюrmяtя vя nцfuza malik peшяkar siyasяtчidir.

Prezident Иlham Яliyev Heydяr Яliyevin demоkratik, hцquqi vя dцnyяvi dюvlяt quruculuьu siyasяtini uьurla davam etdirir. Юlkяdя iqtisadi islahatlar surяtlяnmiш, regiоnlarыn sоsial iqtisadi inkiшafыnыn dюvlяt prоqramы qяbul edilmiшdir.

Prezident Иlham Яliyev Heydяr Яliyevin хarici siyasяt kцrsunun hяyata keчirilmяsindя, о cцmlяdяn Azяrbaycanыn яrazi bцtюvlцyцnц pоzmuш ermяni iшьalчыlarыnыn tяcavцzkar mюvqeyinin beynяlхal alяmdя ifшa оlunmasыnda mцhцm uьurlar qazanыlmышdыr. Иlham Яliyevin mцяllifi Heydяr Яliyev оlan neft strategiyasыnыn hяyata keчirilmяsindя dя bюyцk яmяyi оlmuшdur. Bu strategiyanыn dцnya arenasыnda uьur qazanmasыnda vя bu sahяdя mцхtяlif layihяlяrin hazыrlanmasыnda Иlham Яliyev fяal iшtirak etmiш, юlkяyя investisiya aхыnыnda da mцhцm rоl оynamышdыr.

- Rцfяt mцяllim, respublikamыzыn muasir milli tяhlцkяsizlik хidmяti оrqanlarыnыn fяaliyяtinя sizin mцnatibяnizi bilmяk istяrdik…

-

Prezident

Иlham

Яliyevin 2015-ci il dekabrыn 14dя imzaladыьы Fяrmana яsasяn MTN lяьv edildi vя nazirliyin bazasыnda iki dюvlяt хidmяti Azяrbaycan Dюvlяt Tяhlцkяsizliyi Хidmяti (DTХ) vя Azяrbaycan Хarici Kяшfiyyat Хidmяti (ХKХ) yaradыldы. Eyni zamanda, Azяrbaycanыn Milli Qяhrяmanы, general-leytenant Mяdяt Quliyev DTХ-nя, general-mayоr Оrхan Sultanоv isя ХKХ-nя rяis tяyin edildilяr.

Tяvяzюkarlыqdan uzaq оlsa da, bюyцk sevinc hissi ilя qeyd etmяk istяyirяm ki, юtяn il fevralыn 29-da DTХ-nin rяisi general-leytenant Mяdяt Quliyev mяni tяhlцkяsizlik хidmяti оrqanlarыnda sяmяrяli хidmяtimя vя anadan оlmaьыmыn 90illik yubileyi mцnasibяtilя "Milli tяhlцkяsizlik оrqanlarыnыn veteranы" dюш niшanы ilя tяltif etmiшdir.

- Конкрет олараг бу эцн Дювлят Тящлцкясийи Хидмятинин фяалийяти барядя ня дейя билярсиниз?

- Дювлят Тящлцкясизлийи хидмятинин ямякдашлары тящлцкяли ъинайяткарлара гаршы хцсуси ямялиййатлар кечирирляр. Ямялиййатлар нятиъясиндя дювлятимиз цчцн ъидди тящлцкя тюрятмяйя щазырлашан силащлы груплашмалар вахтында ашкарланыб зярярсизляшдирилир. Бу да о демякдир ки, Азярбайъан террор тящдидиндян сыьорталанмайыб. Ямялиййатларын кечирилмяси эюстярир ки, ДТХ шяраитя нязарят едя билир вя груплашмаларла мцбаризяни сона гядяр апарыр. 900-я гядяр шяхсин террорчулара гошулдуглары цчцн щябс едилиб, зярярсизляшдирилмяляри мцсбят щалдыр. Ямялиййатлардан бири дя силащлы радикал террора мейлли диндарлара гаршы олуб, онлар да мящв едилиб. Даща бир ямялиййат ися силащ гачагмалчылыьы иля баьлы олуб. Нятиъядя ъинайяткарлар мящв едилиб. Щесаб едирям ки,

силащ гачагмалчылыьы иля баьлы шяхслярдян биринин мцмкцн саь яля кечирилмяси даща ваъибдир. Беля ки, о шяхслярин евляриндя, йахуд галдыглары йердя силащларын сахланылмасы, щямин силащлары щарадан вя неъя эятирилмяси, тяшкилатын башга цзвиляринин ашкарланмасы барядя гиймятли информасийа (мялумат) ялдя олунар. Даща доьрусу, бу ъцр щадисяляр сона гядяр излянмялидир. Биз щяля Гарабаь мцнагишясинин щяллини баша чатдырмамышыг, ермяни террору давам едир. Бу бахымдан, биз чекистлярин щяр даим аыйыг-сайыг олмаьымыз ваъибдир.

Bu gцn mяn bюyuk qцrur hissi keчirirяm ki, Vяtяnimizin tяhlцkяsizliyinin qоrunmasы etibarlы яllяrdяdir. Sоn vaхtlar tяhlцkяsizlik оrqanlarыnda hяyata keчirilяn islahatlar nяticяsindя qыsa zamanda bюlgяlяrdя keчirilяn яmяliyyatlarda casuslarыn, terrоrчularыn zяrяrsizlяшdirilmяsi dя bunu tяsdiq edir. Иstefada оlmaьыma baхmayaraq bir veteran kimi bu gцn dя юzцmц dюvlяt tяhlцkяsizlik хidmяti яmяkdaшlarыnыn sыrasыnda hiss edirяm. Оnlarыn uьurlarыnы biz veteranlar юz uьurumuz kimi qяbul edir vя sevinirik.

Sоnda оnu da deyim ki, bilavasitя ulu юndяrin rяhbяrliyi ilя яldя etdiyimiz dюvlяt mцstяqilliyimizi qоruyub saхlamalыyыq. Bunun цчцn dя biz Azяrbaycan vяtяndaшlarы prezidentimizin яtrafыnda sых birlяшmяli, mцstяqil siyasяtimizin yeridilmяsi uьrunda bцtцn sяyimizlя qцvvяlяrimizi sяfяrbяr eтmяliyik.

- Biz dя sizя vaхtыnыzы sяrf edib mцsahibя verdiyiniz цчцn юz tяшяkkцrцmцzц bildirir, peшя bayramыnыz mцnasibяti ilя Siz veteranlarы vя hazыrda dюvlяtimizin tяhlцkяsizliyini qоruyanlarы tяbrik edirik.

сящ. 6

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 03 (149), Март 2017

1918-ci il azяrbaycanlыlarыn soyqыrыmы.

B Ba ak kыыd da a m ma ar rt t q qыыr rь ьыыn nлла ар рыы......

Солмаз РЦСТЯМОВА-ТОЩИДИ,

tarix elmlяri doktoru, professor, AMEA akademik Z.M.Bцnyadov adыna Шяrqшцnaslыq Иnstitutunun baш elmi iшчisi (Яввяли ютян сайымызда) 1918-ci il martыn 30-da шяhяrin mцxtяlif hissяlяrindя azяrbaycanlыlarыn qeyri-mцtяшяkkil etiraz mitinqlяri baшlanыr.

Mitinq iшtirakчыlarы azяrbaycanlы hяrbi qulluqчularыn silahlarыnыn qaytarыlmasыnы vя ya, Bakыda ermяni hяrbi birlяшmяlяrinin dя tяrksilah edilmяsini tяlяb edirlяr.

Azяrbaycan milli elitasыnыn vя siyasi qцvvяlяrinin шяhяrdя gяrginliyin daha da dяrinlяшmяsinin qarшыsыnы almaq цчцn gюstяrdiklяri bцtцn cяhdlяr son nяticяdя tяsirsiz qalыr.

Mцsavatчыlarыn "Aчыq gюz" qяzeti mцsяlman яhalisinя emosiyalara qapыlmamaq чaьыrышы ilя mцraciяt etsя dя silahlы qarшыdurma baшlanыr.

Bakыnыn mцsяlman яhalisinin azяrbaycanlыlara mяnsub olan ictimai binalarыn qarшыsыnda vя mцsяlman mяhяllяlяrindя qeyrimцtяшяkkil шяkildя sяngяrlяrin qazыlmasы vя "bir mauzer vя beш patronla top vя pulemyotlara cavab verilmяsi" ilя ifadя edilяn mцqavimяti bir gцn dя чяkmir. Шяhяrin mяrkяzi vя istisnasыz olaraq bцtцn mцsяlman mяhяllяlяri чoxminli bolшevik-ermяni birlяшmяlяrinin silahlы hцcumuna, aeroplanlardan bombardmana vя Xяzяr donanmasыnыn sahilя gяtirilmiш gяmilяrindяn fasilяsiz top atяшinя mяruz qalыr.

1918-ci il martыn 31-dя azяrbaycanlы яhalinin nцmayяndяlяri kюmяksiz mцsяlmanlarыn qыrьыnыna son qoyulmasы xahiшi ilя Bakы Sovetinя, шяxsяn Шaumyana mцraciяt edir vя tam tяslim яlamяti olaraq aь bayraqlar qaldыrdыlar. Лакин Azяrbaycanlыlarыn tяslim olmasы ilя kifayяtlяnmяyяn bolшeviklяr vя daшnaklar "Mцsavata" vя Mцsяlman Milli Шurasыna ultimatum tяqdim edirlяr. Ultimatumda mцsяlmanlardan aчыq шяkildя vя qeyd-шяrtsiz Bakы Sovetinin hakimiyyяtini tanыmaq, azяrbaycanlыlarыn "Vяhшi diviziya" adlanan hяrbi hissяsini Bakы vя onun яtraf kяndlяrindяn чыxarmaq, hяmчinin Bakы-Tiflis vя BakыPetrovsk dяmir yolunu aчmaq kimi tяcili tяdbirlяrin gюrцlmяsi tяlяb edilir.

Bu sonuncu tяlяblяr absurd xarakter daшыmaqla azяrbaycanlы milli qцvvяlяrin imkanlarы xaricindя olsa da, qan tюkцlmяsinin dayandыrыlmasы vя шяhяrin dinc azяrbaycanlы яhalisinin hяyatыnыn mцhafizяsi xяtrinя ultimatum elя hяmin gцn "Mцsavat" rяhbяrliyi tяrяfindяn qяbul olunur. Lakin, elan edilmiш barышыьa baxmayaraq, шяhяrin mцsяlman mяhяllяlяrinin talan edilmяsinя son qoyulmur. Bakыdakы xarici missiyalarыn, xцsusilя Иran konsulunun hadisяlяrin gediшinя mцdaxilя etmяk vя sonradan mяlum olduьu kimi, mart hadisяlяri zamanы чoxlu sayda Иran vяtяndaшlarыnыn - etnik azяrbaycanlыlarыn hяlak olduьu qыrьыnlarыn qarшыsыnы almaq sяylяri dя heч bir nяticя vermir.

Qeyd edimяlidir ki, mart gцnlяrindя Bakыnыn istisnasыz olaraq bцtцn azяrbaycanlы яhalisi - kцbar zцmrяlяrdяn tutmuш sadя adamlara qяdяr bцtцn tя-

bяqяlяr ermяni zorakыlыqlarыnыn vя talanlarыnыn qurbanlarыna чevrilmiшdi. Qыrьыnlarыn ilk saatlarыnda ermяni яsgяrlяri шяhяrin kцчяlяrindя olmuш bцtцn mцsяlmanlarы tutur, qarяt edir vя bir чox hallarda qяtlя yetirirdilяr. Hяmin gцnlяr шяhяrя gяlmiш яtraf kяndlяrin sakinlяrin- dяn itkin dцшяnlяr, iшdяn qayыtmayanlar, evя geri dюnmяyяnlяr bu яmяllяrin qurbanы olur.Bakыnыn zяngin azяrbaycanlыlarыn цnvanlarыnыn яvvяlcяdяn hazыrlanmыш siyahыlarы ilя ermяni hяrbi dяstяlяri яn яvvяl bu evlяrя hцcum edir. Daha sonra hцcumlar kцtlяvi xarakter alыr. Bakыnыn mцsяlman яhalisinя qarшы silahlы чыxышlar шяhяrin mцxtяlifhissяlяrindя - hяm mяrkяzi mяhяllяlяrdя, hяm dя kasыb vя imkansыz tяbяqяlяrdяn olan sakinlяrin mяskunlaшdыьы "Mяmmяdli", "Kяrpicxana", "Kanitapinskaya" vя d. adlanan ucqarlarda eyni zamanda baшlanmышdы.

Bu isя qanlы mart hadisяlяrinin guya bolшeviklяr tяrяfindяn idarя olunan rus яsgяr vя matroslarы tяrяfindяn tюrяdildiyi barяdя ermяnilяrin yaydыьы шayiяlяri, elяcя dя silahlы toqquшmalarыn mцsavatчыlar tяrяfindяn tюrяdildiyini barяdя bolшeviklяrin iddialarыnы tяkzib edirdi. Ermяnilяrin xяyanяtkar hцcumu ilя qarшыlaшmыш шяhяrin mцsяlman яhalisi яvvяlcя silahlы quldur dяstяlяrinin яsas hяdяfinin gяnc kiшilяr - azяrbaycanlыlar olacaьыnы dцшцnmцш, qoca, qadыn vя uшaqlara toxunulmayacaqlarыna цmid edirmiшlяr. Lakin qыrьыnlarыn elя ilk gцnц qяtlя yetirilяnlяrinin arasыnda чoxlu sayda qadыn, uшaq vяyaшlы kiшilяrin olmasы ermяni-bolшevik qцvvяlяrinin шяhяrin azяrbaycanlы яhalisini,cinsinя vя yaшыna baxmadan, kцtlяvi surяtdя qыrmaq niyyяtini bir daha sцbut edir. Bir чox qadыnlar юz яrlяrini, oьullarыnы vя atalarыnы xilas etmяk mяqsяdilя, ermяnilяrin ayaqlarыna atыlыr, xahiш edir, yalvarыrdыlar, bяzяn юz yaxыnlarыnы mцdafiя etmяyя чalышыr vя belяliklя kiшilяrlя birlikdя hяlak olurdular. Azяrbaycanlы qadыn vя uшaqlarыn яksяriyyяti yalnыz bu hadisяlяrя bolшeviklяr tяrяfindяn cяlb edilmiш ayrы-ayrы rus яsgяr vя matroslarыnыn fяal mцdaxilяsi sayяsindя labцd юlцmdяn qurtarыr vя bu zaman яsir gюtцrцlцrdцlяr. Mart qыrьыnlarы zamanы шяhяrin geniш sahяlяrя malik olan bir чox binalarы - teatrlar, kinoteatrlar, mяktяblяr, polis mяntяqяlяri, ayrы-ayrы zяngin ermяni evlяri, Шяhяr Dumasыnыn ictimai binasы, vaьzal vя digяr binalar, hяtta hamamlar da minlяrlя bяdbяxt, qarяt edilmiш, юz yaxыnlarыnыn vяhшicяsinя qяtli faciяsini yaшamыш azяrbaycanlыlarыn, яsasяn, qadыn, uшaq vя qocalarыn gяtirildiyi vя gцnlяrlя, bir чox hallarda ac vя susuz saxlanыldыьы hяbsxanalara чevrilmiшdi. Mцsяlmanlarыn kцtlяvi surяtdя яsir alыnmasыnda iшtirak etmiш bяzi ermяni xadimlяri sonradan bu яmяli guya dinc mцsяlman vяtяndaшlarыn tяhlцkяsizliyini tяmin etmяk mяqsяdi ilя gюrцlmцш zяruri tяdbir kimi izah etmяyя чalышыrdыlar. Halbuki, zяrяrчяkяnlяrin чoxsaylы ifadяlяrindяn sцbut olunur ki, mцsяlmanlarыn яsir alыnmasы silahlы ermяni quldur dяstяlяri tяrяfindяn zorla hяyata keчirilmiш, tяhqirlяrlя, istehza, hяdя-qorxu, bir чox hallarda isя qяtllяrlя mцшayiяt olunmuшdur. Ermяni яsgяrlяri mцsяlman qadыnlarыn чadralarыnы cыrыr, onlarы hюrцklяri ilя bir-birinя baьlayыr vя baшыaчыq, ayaqyalыn шяhяrin kцчяlяrindя gяzdirяrяk yolboyu sцngцlяrlя dюyцr, яsirlяrin saxlandыqlarы yerlяrя qovurdular.Burada яsir qadыnlarыn gюzlяri qarшыsыnda baш vermiш qяtllяrdяn dяhшяtя gяlяrяk юlmяsi, kюrpяlяri qucaqlarыnda keчinяn analarыn dяli olmasы, azyaшlы uшaqlarыn acыndan vя qorxudan vя susuzluqdan юlmяsi vя s. hallar baш verirdi. Ermяni ziyalыlarы isя bu zaman юz arvadlarыnы azяrbaycanlыlarыn "rцsvayчыlыьыna" tamaшa etmяyя gяtirirdilяr. Яsir aparыlmыш vя ya tamamilя mяhv edilmiш azяrbaycanlы ailяlяrin boш qalmышevlяri vя bцtюv

mяhяllяlяr mцsяlmanlarыn яmlakыnы mяnimsяmяk, soyьunчuluq vя qarяtlяr, elяcя dя цч-dюrd gцn яrzindя avtomobillяrdя, arabalarda aparыlmasы mцmkцn olmayan bцtцn яmlakы darmadaьыn vя mяhv etmяk цчцn ermяni quldurlarыna geniш imkanlar yaradыrdы. Talan edilmiш яmlak ermяni milyonчularы vя sяnayeчilяrinin яvvяlcяdяn hazыrlanmыш anbarlarыna yыьыlыrdы.1918-ci ilin faciяli mart gцnlяrindя шяhяrin mцsяlman яhalisinя - iri sяnayeчilяrя, zavod, liman, neft mяdяnlяri sahibkarlarыndan baшlayaraq чoxsaylы mцlki, sosial vя ticarяt obyektlяrinin: evlяr, idarя, mehmanxana, mяktяb, restoran, bяrbяrxana, emalatxana, maьaza, anbar, dцkan, tюvlя vя s. sahiblяrinя vurulan maddi ziyanыn miqyasыnы vя dяyяri yцz milyonlarla юlчцlцrdц. Yalnыz mяlum faktlar яsasыnda bu rяqяm 400 000 000 gюstяrilirdi. Yandыrыlan vя daьыdыlan binalar arasыnda azяrbaycanlыlarыn mяdяni-ictimai vя dini mяrkяzini tяcяssцm etdirяn "Иsmailliyя" - Mцsяlman Xeyriyyя Cяmiyyяtinin

hadisяlяrя mцdaxilяsi nяticяsindя mцmkцn olurdu. Son nяticяdя isя mцsяlmanlarыn kцtlяvi qыrьыnы azяrbaycanlыlarla barышыьa rяsmi шяkildя razыlaшmыш Bakы Soveti tяrяfindяn deyil, aprelin 2-dя 36-cы Tцrkцstan alayыnыn mцsяlman qыrьыnlarыnы dayandыrmaq barяdя qяtiyyяtli tяlяbi vя artыq vяziyyяti baшa dцшmцш Xяzяr rus dяnizчilяrinin яks tяqdirdя Bakы Sovetinin tabeчiliyindяn чыxaraq vя шяhяrin ermяni hissяsinя toplardan atяш aчacaqlarы kimi hяdяlяri sayяsindя dayandыrыlыr. Qыrьыnlarыn dayandыrыlmasыnda G.Caparidzenin mцdaxilяsi dя mцяyyяn rol oynayыr.

1918-ci il martыn 30-da axшam baшlanan azяrbaycanlы qыrьыnlarы faktiki olaraq bir hяftя davam etmiш, lakin onun цч gцnц ermяni daшnak dяstяlяrinin hяdsiz azьыnlыьы, amansыzlыьы vя qяddarlыьыnыn xцsusilя kцtlяvi xarakteri ilя sяciyyяlяnmiшdir. Hяmin gцnlяr azяrbaycanlы qыrьыnlarы yalnыz шяhяrin hцdudlarы ilя mяhdudlaшmыrdы. Ermяni quldur dяstяlяri Bakыnыn яtraf kяndlяrinя

binasы, "Kaspi" vя "Aчыq gюz" qяzetlяrinin, "Daьыstan", "Иsgяndяriyyя" vя "Иslamiyyя" mehmanxanalarыnыn binalarы da var idi. Mцsяlmanlarыn qaldыqlarы bu mehmanxana vя karvansaralar orada olan insanlarla birlikdя yandыrыlmышdы.

Bakыda mart faciяlяrinin tяшkilindя Ermяni Milli Шurasыnыn vя "Daшnaksцtun" partiyasыnыn rolu, ermяni ziyalы vя kцbar tяbяqяlяri nцmayяndяlяrindяn tutmuш "ermяni qara camaatы"na qяdяr Bakыnыn ermяni яhalisinin яlisilahlы azяrbaycanlыqыrьыnlarыnda iшtirakы tяkzibedilmяz faktlar vя sцbutlarla tяsdiq edilirdi. Шяhяrin ermяni elitasыnыn яn tanыnmыш цzvlяri, baшda Stepan Lalayev vя Tatevos Яmirov, o cцmlяdяn milyonчu Ambarsum Melikov юz oьlanlarы ilя birlikdя vя baшqalarы яldя silahkцчяlяri gяzяrяk ilk nюvbяdя юz tanышlarы vя dostlarыnыn evlяrinя hцcum edirdilяr.

Stepan Lalayevin tюrяtdiyi amansыzlыqlardan hяtta ermяnilяr юzlяri dя dяhшяtя gяlяcяklяr. "Иsmailiyyя" binasыnыn isя sonradan 26 Bakы Komissarlarы cяrgяsinя daxil edilяn daшnak Tatevos Яmirovun шяxsяn yandыrdыьы mяlum idi.

Qыrьыnlarыn ilk gцnlяrindя Bakыnыn on minlяrlя mцsяlman sakinlяri yalnыz hяr hansы yolla шяhяrdяn чыxa bildiklяrinя gюrя labцd юlцmdяn xilas olmuшlar. Lakin шяhяri tяrk etmяk юzц dя tяhlцkяsiz deyildi. Ermяni quldur dяstяlяri шяhяrdяn qaчmaьa чalышan mцsяlmanlarы tutub saxlayыr, qadыn, qoca vя uшaqlara rяhm etmяdяn qarяt edir vя sonra gцllяlяyirdi. Nifrяt vя tamahkarlыqdan aьlыnы itirmiш ermяnilяrin hяdяfinя чevrilmiш mцsяlmanlarыn hяyat vя яmlakыnыn xilas edilmяsi bir чox hallarda onlarыn yяhudi, rus, polyak, gцrcц qonшularыnыn, tanышlarыnыn, vя ya sadяcя olaraq tяsadцfяn yoldan keчяn insanlarыn fяal iшtirakы vя

dя basqыnlar edяrяk sakinlяrin evlяrinя soxulur, шяhяr kяnarы yollarda pusqular qurur, yoldan keчяn mцsяlmanlarы qarяt edir vя qяtlя yetirirdilяr. 1918-ci ilin martыnda bir sыra Bakы kяndlяrinin - Mяhяmmяdлi, Яhmяdli, Balaxanы, Binяqяdi, Bibi-Heybяt, Hюkmяli, Zabrat, Sabunчu, Ramana, Xыrdalan vя s. sakinlяri ermяni silahlы dяstяlяrinin vяhшiliklяrinin qurbanы olmuшlar. Яn цmumi hesablamalara gюrя tяkcя bir hяftя яrzindя Bakыda 12 mindяn artыq insan, яksяriyyяtini dinc sakinlяr tяшkil edяn vя яsas etibarilя mцsяlman яhali vяhшicяsinя qяtlя yetirilmiшdir. Hadisяlяrin ilk 3-4 gцnц яrzindя bolшevik-daшnak dяstяlяrinin azяrbaycanlыlara hяlak olmuш yaxыnlarыnы dяfn etmяyя izn vermяdiyi, шяhяrin kцчя, hяyяt vя evlяrindяn meyitlяrin yыьыlmasы ilя bir neчя gцn яrzindя ayrы-ayrы dяstяlяr, o cцmlяdяn ermяnilяrin юzlяrinin dя mяшьul olduьu, sonuncular tяrяfindяn cяsяdlяrin hяm hadisяlяrin baш verdiyi gцnlяrdя, hяm dя sonra yanan binalara, quyulara, dяnizя tюkцldцyц, qыrьыnlardan dяrhal sonra mцsяlman яhalisinin kцtlяvi шяkildя шяhяri tяrk etdiyi vя, nяhayяt, Bakыda Шaumyanыn rяhbяrlik etdiyi Bakы Sovetinin tam hakimiyyяtinin bяrqяrar olmasы qurbanlarыn dяqiq sayыnыn hesablanmasыna imkan vermяmiшdir. Lakin Mart hadisяlяri zamanы qыrьыnlarыn dayandыrыlmasыna sяy gюstяrmiш Иran konsulu Mяhяmmяd Sяid-ol Vesarя Maraьeyinin tяkcя onun yaratdыьы xцsusi komissiya tяrяfindяn Bakыnыn kцчя vя hяyяtlяrindяn 5000-dяn artыq mцsяlmanыn iranlы vя qeyri-iranlы - meyitinin toplanmasы vя mцsяlman adяti цzrя dяfn edilmяsi шяhadяti, elяcя dя digяr mяnbяlяr mart qurbanlarыnыn sayыnыn 12 mindяn dя artыq olduьunu demяyя яsas verir. Menшeviklяrin "Naш qolos"

qяzeti hяmin gцnlяri tяsvir edяrяk yazыrdы: "Hяr tяrяf meyitlяrlя doludur - yanыb kцl olmuш, doьranmыш, eybяcяr hala salыnmыш meyitlяr… "Tяzя pir" mяscidi artilleriya atяшlяrindяn gцclц ziyan чяkmiшdir… Patrul 6-cы polis sahяsinin hяyяtindя 600-я yaxыn яsir mцsяlman qadыn vя uшaqlarы tapdы, onlarы azad etdi vя шяhяrin mцsяlman hissяsinя qяdяr mцшayiяt etdi.. Geniш kцtlяlяr qяzяb vя nifrяtlя dolubdaшыr, bu hisslяr getdikcя qяzяbli intiqam hissinя чevrilir ki, onlarыn qarшыsыnы almaq elя dя asan olmayacaq".

Mart hadisяlяri baшladыьы andan M.Я.Rяsulzadя baшda olmaqla Azяrbaycan milli qцvvяlяri baш vermiш faciяni milli qыrьыn kimi sяciyyяlяndirmiш vя Cяnubi Qafqazыn bцtцn mцsяlman яhalisini mяhv etmяk niyyяti gцdяn mяqsяdyюnlц siyasяt kimi xarakterizя etmiшdir. Bu hadisяlяrя siyasi qiymяt vermяk vя onun nяticяlяrini aradan qaldыrыlmaq цчцn ilk cяhd dя faciяdяn dяrhal sonra Azяrbaycanыn milli qцvvяlяri tяrяfindяn edilmiшdir. 1918-ci ilin aprel ayыnыn 2-dя Zaqafqaziya Seyminin Azяrbaycan fraksiyasы Seymi Bakы hadisяlяri haqqыnda mяlumatlandыraraq mцsяlman яhalisinin mцdafiяsi цчцn Zaqafqaziya hюkumяtindяn Bakыya qoшun gюndяrilmяsini tяlяb edir. Azяrbaycan fraksiyasыnыn чaьыrышlarыna Zaqafqaziya Seyminin qoшunlarыndan yalnыz Mцsяlman korpusu cavab verir. 1918-ci ilin aprel ayыnыn яvvяlindя knyaz Maqalovun komandanlыьы altыnda 2 min nяfяrdяn artыq sayda hяrbi dяstя Bakыya tяrяf hяrяkяt edя-rяk Hacыqabula yetiшir.

Onlarla eyni vaxtda Daьыstandan Nяcmяddin Qotsinskinin daьlыlardan ibarяt dяstяlяri qubalы Яli bяy Zizikskinin dюyцшчцlяri ilя birlikdя Bakыya yollanыrlar vя шяhяrdяn 10 kilometr mяsafяdя yerlяшяn Xыrdalan stansiyasыna qяdяr gяlirlяr.

Lakin, Qыzыl Ordu qoшunlarыndan sayca dяfяlяrlя az olan Qotsinskinin, Zizikskinin vя Maqalovun hяrbi hissяlяri tezliklя geri чяkilmяyя mяcbur olur. Hadisяlяrin sonrakы inkiшafы Seymin gцrcцermяni чoxluьunun Bakы Sovetinя qarшыhяr hansы gцc metodlarыndan istifadя etmяyя hazыrlaшmadыьыnы gюstяrir.

Belяliklя, Azяrbaycan fraksiyasыnыn Bakы hadisяlяrinя mцdaxilя etmяk цчцn bцtцn daxili vasitяlяri tцkяnir vя tцrk qoшunlarыnыn чaьыrыlmasы yeganя чыxыш yoluna чevrilir. 1918-ci il 28 mayda Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin yaranmasы vя Azяrbaycan xalqыnыn юz varlыьы, milli hцquqlarы vя mцstяqilliyi uьrunda юlцm-dirim mцbarizяsinя qalxmasы ilя юlkяdя siyasi vяziyyяti kюkцndяn dяyiшir. Azяrbaycan milli qцvvяlяri Tцrkiyяnin hяrbi yardыmыnы ilя iшьal olunmuш яrazilяrini vя юz respublikalarыnыn paytaxtыnы - Bakы шяhяrini bolшevikdaшnak hakimiyyяtindяn azad etmяk цчцn hazыrlыьa baшlayыr.

Elя hяmin gцnlяr, son dяrяcя mцrяkkяb vя aьыr шяraitdя fяaliyyяtя gюstяrяn gяnc Azяrbaycan Respublikasыnыn ilk Hюkumяtinin bюyцk uzaqgюrяnlik vя operativlik nцmayiш etdirяrяk юlkя яrazisindя dinc azяrbaycanlы яhalisinя qarшы tюrяdilяn kцtlяvi zorakыlыq hallarыna яn yцksяk vя ciddi шяkildя mцnasibяt bildirmяk vя konkret tяdbirlяr gюrmяyi vacib sayыr. 1918-ci ilin iyul ayыnыn 15-dя "Avropa mцharibяsi baшlandыьы vaxtdan bцtцn Cяnubi Qafqazыn hцdudlarы daxilindя mцsяlmanlar vя onlarыn яmlakы цzяrindя tюrяdilmiш zorakыlыq hallarыnыn araшdыrыlmasы цчцn, Fюvqяladя Tяhqiqat Komissiyasыnыn yaradыlmasы" haqqыnda qяrar qяbul edilir.

Bu Komissiyanыn cяmi bir яrzindя hazыrladыьы sяnяdlяr 1918-ci azяrbaycanlыlarыn soyqыrыmы tarixinin salnamяsi olacaq. Lakin 1918-ci ilin martыnda tяkcя Bakы deyil, Шamaxы шяhяri vя kяndlяri dя yanыrdы…

1905.az

№ 03 (149), Март 2017

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 7

Rusiya Akademiyaсыnыn hяqiqi цzvц 65 йашыны гейд етди Nuralы ЧЯЛЯБИЙЕВ, Azяrbaycan Dюvlяt Pedaqoji Univerersitetinin Шяki filialыnыn elmi iшlяr цzrя direktor mцavini, dosent, elmlяr doktoru hazыrlыьы цzrя dissertant Firяdun Nadir oьlu Иbrahimov 1952-ci ildя Шяki rayonunun Qudula kяndindя anadan olmuшdur. 19591965-ci illяrdя Qudula kяnd цmumtяhsil mяktяbindя oxuduqdan sonra, tam orta tяhsilini 1965-1967-ci illяrdя M.Fцzuli adыna Шяki шяhяr 3 saylы orta mяktяbdя almышdыr.

Orta tяhsilini baшa vurduqdan sonra 1967-ci ildя indiki Azяrbaycan Dюvlяt Pedaqoji Universitetinin riyaziyyat fakцltяsinя daxil olan Firяdun Иbrahimov 1977-ci ildя oranы fяrqlяnmя diplomu ilя bitirmiшdir. Яmяk fяaliyyяtinя 1977-ci ildя Шяki rayonu Tяpяcяnnяt kяnd mяktяbindя ixtisasы цzrя mцяllim kimi baшlayan Firяdun Nadir oьlu Иbrahimov 1973-1982ci illяrdя Baltalы kяnd orta mяktяbindя mцяllim vяzifяsindя iшlяmiш, 1983-cц ildя irяli чяkilяrяk, o vaxt Шяkidя yeni aчыlmыш Azяrbaycan Mяrkяzi Mцяllimlяri Tяkmillяшdirmя Иnstutunun Шяki filialыna direktor tяyin edilmiш, qыsa fasilя ilя 2000-ci ilяdяk hяmin vяzifяdя чalышmышdыr. O, 1982-ci ildя dissertasiya mцdafiя edяrяk pedaqoji elmlяr namizяdi, 2006-cы ildя isя pedaqoji elmlяr doktoru alimlik dяrяcяsini almышdыr. 2009-cu ildя "Azяrbaycan Resbublikasыnыn Яmяkdar mцяllimi" fяxri adыna, 2014-cц ildя isя professor elmi adыna layiq gюrцlmцшdцr.

2000-ci ildя dюvlяt qulluьuna dяvяt edilяn Firяdun Nadir oьlu Иbrahimov Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtindя шюbя mцdiri, иъра щакимиййяти baшчысыnыn mцavini яvяzi, 20052010-cu illяrdя isя Шяki Шяhяr Tяhsil Шюbяsinin mцdiri vяzifяляринdя чalышmышdыr. 2010-cu ildяn hal-hazыradяk Azяrbaycan Dюvlяt Pedaqoji Universitetinin Шяki filialыnda iшlяyir.

Bu yaxыnlarda pedaqoji elmlяr doktoru, professor, respublikanыn Яmяkdar Mцяllimi, Azяrbaycan Dюvlяt Pedaqoji Universitetinin Шяki filialыnda "Tяbiяt fяnlяri vя tяdrisi metodikasы" kafedrasыnыn mцdiri Firяdun Nadir oьlu Иbrahimovun anadan olmasыnыn 65, elmi vя pedaqoji fяaliyyяtinin 45 iliyi tamam olmuшdur.

Hazыrda filialыn "Tяbiяt fяnlяri vя tяdrisi metodikasы" kafedrasыnыn mцdiri vя professorudur.

Professor Firяdun Nadir oьlu Иbrahimov respublikada imzasы elmi-pedaqoji ictimaiyyяtя yaxшы bяlli olan alimpedaqогlardan биридир.

Elmi-pedaqoji fяaliyyяtini 2010-cu ildяn mяhsuldar шяkildя davam etdirяn Firяdun Иbrahimovun bir-birinin ardыnca bir sыra dяyяrli dяrslik vя dяrs vяsaitlяri, monoqrafiyalarы nяшr olunmuшdur. Onlarыn sыrasыnda "Цmumi pedaqogikadan mцhazirяlяr", "Didaktika" (C.M. Feyziyev vя S.R.Bяdiyevlя birlikdя), "Цmumi pedaqogika", "Цmumtяhsil mяktяblяrindя riyaziyyatыn tяdrisi metodikasы", "Цmumtяhsil mяktяblяrindя riyaziyyatыn kurikulum modelinя яsaslanan tяdrisi metodikasы" adlы sanballы dяrs vяsaitlяri vя professor R.L.Hцseyinzadя ilя yazdыqlarы 2 hissяli "Peda-qogika" adlы dяrslik respublikada pedaqoji kadr hazыrlыьыnыn hяyata keчirilяn ali mяktяblяrdя tяlяbяlяrin vя magistirlяrin faydalandыqlarы dяyяrli mяnbяlяrdir. Sonuncu dяrslik Dюvlяt Иmtahan Mяrkяzinin Pedaqogika цzrя magistr hazыrlыьы proqramыnыn яdяbiyyat siyahыsыna daxil edilmiшdir.

Professor Firяdun Иbrahimovun 15 elmi mяqalяsi xaricdя чap olunmuшdur. Azяrbaycan, Rusiya Federasiyasы vя Ukraynada keчirilmiш Beynяlxalq konfranslarda onun 8 tezisi чap olunmuшdur вя чap olunmuш elmi яsяrlяrinin sayы isя 150-dяn artыqdыr. O, pedaqogika цzrя dissertasiyalarыn mцdafiяsini keчirяn Иxtisaslaшmыш Elmi Шurada bir neчя iddiaчыnыn dissertasiya iшinя rяsmi opponentlik etmiшdir.

Bakы Slavyan Universitetinin "Elmi Xяbяrlяri"nin redaksiya heyяtinin цzvцdцr.

Mяhsuldar elmi fяaliyyяti ilя seчilяn pedaqoq alim, professor Firяdun Nadir oьlu Иbrahimov hяm dя ictimai fяal-

lыьы ilя seчilяn ziyalыlardandыr.

Onun mцxtяlif elmi, mяdяni -kцtlяvi tяdbirlяrdя icti-

tяdqiq etmiш, eyni adlы monoqrafiyasыnda яldя etdiyi elmi nяticяlяri elmi ictimaiyyяtя

65

Firяdun Иbrahimov

(Фото Мурад Нябибяйовундур) maiyyяt qarшыsыndakы mюtяbяr чыxышlarы, mцxtяlif informasiya vasitяlяrinя verdiyi mцsahibяlяri dinlяyicilяr tяrяfindяn hяmiшя maraqla qarшыlanыr.

Prinsipial insan, siyasi vя ideoloji baxышlarыna gюrя dюvlяtчiliyя baьlы olan professor Firяdun Nadir oьlu Иbrahimov tяlяbя-gяnclяrin milli-mяnяvi dяyяrlяr ruhunda, Аzяrbaycanчыlыq ideyasы яsasыnda tяrbiyя olunmasыnda fяal vяtяndaшlыq mюvqeyi ilя fяrqlяnir.

Novator pedaqoq-alim Firяdun Nadir oьlu Иbrahimov respublikamыzda ilk dяfя tяlim prosesindя alqoritmik vя evristik fяaliyyяtlяrin optimal mцnasibяtlяrinin elmi-pedaqoji яsaslarыnыn eksperimental yolla

tяqdim etmiшdir. Юz tяdqiqatlarыnda vя konkret metodik iшlяmяlяrindя Firяdun Nadir oьlu Иbrahimov mцasir mяktяbdя tяlimin mяqsяd vя vяzifяlяrinin optimal hяllinin fяlsяfi, psixoloji vя pedaqoji aspektlяrini araшdыrmыш, pedaqoji praktika цчцn faydalы tяkliflяrlя чыxышlar etmiшdir.

Hяmin fundamental tяdqiqat iшindя tяlim prosesinin bцtцn struktur komponentlяrini vяhdяtlя tяhlil edяn mцяllif onlar arasыndakы asыlыlыqlarы mцяyyяnlяшdirmяyя mцvяffяq olmuшdur. O, tяlimlя baьlы nяzяriyyяlяri, fikir vя mцlahizяlяri yeni pedaqoji tяfяkkцr kontekstindя dяyяrlяndirmiш, tяlim sisteminin strukturunu vя

funksiyalarыnы sяciyyяlяndirяn elementlяri tяhlil edib цmumilяшdirmяyя nail olmuшdur.

Firяdun Nadir oьlu Иbrahimov hazыrda Шяkidя yaшayыb-yaradan yeganя professordur. Elm vя tяhsildя юzцnяmяxsus dяst-xяtti olan professor Firяdun Nadir oьlu Иbrahimovun imzasы яyalяtdя yaшamasыna baxmayaraq, paytaxtda, yaxыn vя uzaq xaricdя dя tanыnыr. O, hazыrda яmяk fяaliyyяtini davam etdirdiyi ADPU-nun Шяki filialыnda rяhbяrlik etdiyi kafedranыn fяaliyyяtindя tяdris vя elmi fяaliyyяtlяrin optimal яlaqяlяndirilmяsindя fяrqlяnmяklя yanaшы, kafedrada чalышan doktorant vя disertantlara faydalы elmi mяslяhяtlяr verir, onlarыn tяdqiqat iшlяrinin nяticяlяrinin чap olunmasыnda юzцnцn яsl alim kюmяyini яsirgяmir.

Elmi fяaliyyяtinin яn mяhsuldar dюvrцnя qяdяm qoyan professor Firяdun Nadir oьlu Иbrahimova bundan sonra da can saьlыьы, yeni yaradыcыlыq uьurlarы arzulayыb, чalышdыьы ADPU-nun Шяki filialыnыn rяhbяrliyi, elmi -pedaqoji kollektivi adыndan 65 illik yubileyi mцnasibяtilя tяbrik edirik.

*** Редаксийадан: Бюлэямиздя вя республикамызда, еляъя дя Вятянимизин щцдудларындан кянарда бир зийалы кими йетяринъя танынмыш рийазиййатчыалим, Rusiya Sosial vя Pedaqoji Akademiyaсыnыn hяqiqi цzvц, Габагъыл маариф хадими, сюзцн щягиги мянасында тялябялярин севимлиси, пешякар педагог, чох щюрмятли профессорумуз Фирядун Ибращимову Шяки Бялядиййясинин коллективи дя бцтцн шякилиляр адындан анадан олмасынын 65 иллик йубилейи мцнасибяти иля тябрик едир, она мющкям ъан саьлыьы вя елми ишляриндя даща бюйцк уьурлар арзулайыр.

Шяkidя Novruz шяnliyi raqlы konsert proqramыna tamaшa edib, Шяki sяnяtkarlarыnыn яl iшlяrindяn ibarяt sяrgilяrя baxыblar. Tяdbir iшtirakчыlarы, hяmчinin milli geyimli xanыmlarыn tяqdim etdiklяri bayram tяamlarыndan dadыb, sacda biшirilяn qutaba, fяsяliyя qonaq olublar.

Rяsm Qalereyasыnыn hяyяtindя gяnc rяssamlarыn Novruza hяsr etdiklяri "Иlaxыr" sяrgisi, balaca musiqiчilяrin чыxышlarы bayram tяdbirinя xцsusi rяng qatыb.

Baharыn gяliшi mцnasibяtilя martыn 21-dя Шяki шяhяrinin qяdim tarixi hissяsindя - "Yuxarы Baш" Dюvlяt TarixMemarlыq Qoruьu"nun яrazisindя цmumшяhяr bayram шяnliyi keчirilib.

Tяdbir Шяki xanlarыnыn sarayыnыn hяyяtindя mяdяniy-yяt iшчilяrinin hazыrladыьы bяdii proqramla baшlanыb. Шяhяr sakinlяrinin vя шяhяrin qonaq-larыnыn iшtirak etdiyi tяdbirdя musiqi vя rяqs kollektivlяri maraqlы konsert proqramы ilя чыxыш ediblяr.

Bayram tяdbiri XVЫЫЫ яsrя aid memarlыq abidяsi "Qala divarlarы"nыn hяyяtindя davam etdirilib. Novruz tonqalы alovlandыrыldыqdan sonra pяhlяvanlar юz mяharяtlяrini nцmayiш etdiriblяr.

Novruzun personajlarы olan Ksa vя Keчяl mяzяli zarafatlarы ilя tяdbir iшtirakчыlarыnda xoш яhvali-

ruhiyyя yaradыblar. Шяhяr rяhbяrliyi vя qonaqlar daha sonra Qoruьun яra-

zisindя yerlяшяn V-VЫ яsrlяrя aid Dairяvi Mяbяdin hяyяtindя folklor vя rяqs kollektivlяrinin ma-

Novruz bayramыna hяsr olunan цmumшяhяr шяnliyi XVЫЫЫ яsrя aid tarixi-memarlыq abidяsi "Yuxarы Karvansara" mehmanxana kompleksinin hяyяtindя meydan tamaшasы vя rяngarяng konsert proqramы ilя davam edib.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 8

№ 03 (149), Март 2017

“ “Ю ЮЛ ЛК КЯ ЯМ М ИИ З З ИИ "Юlkяmizi tanыyaq" devizi altыnda keчirilяn maariflяndirici tur-aksiyanыn bu il tяшkil edilяn ilk mяrhяlяsi чяrчivяsindя Qяbяlя-Шяki-Zaqatala marшrutu цzrя ekskursiyaya чыxan Yevlax шяhяrinin, Goranboy, Kяlbяcяr vя Xocalы rayonlarыnыn mяktяblilяrindяn ibarяt qruplar sяfяrin birinci gцnц, martыn 16-da gцnorta saatlarыnda qяdim Шяkiйя gяliblяr.

Tur-aksiyanыn iшtirakчыlarы Heydяr Яliyev Mяrkяzindя шяhяr icra hakimiyyяtinin rяsmilяri tяrяfindяn mehribanlыqla qarшыlanыblar. Иcra hakimiyyяti baшчыsыnыn mцavini Zяrinя Cavadova mяktяblilяrя qяdim Шяkinin tarixi, mяdяniyyяti, iqtisadiyyatы vя turizm potensialы barяdя qыsa mяlumat verib. Diqqяtя чatdыrыlыb ki, Azяrbaycanыn яn qяdim yaшayыш vя mяdяniyyяt mяskяnlяrindяn olan Шяkinin 2700 ildяn чox yaшы var. Bu qяdim diyar, hяm dя dцnya vя юlkя яhяmiyyяtli tarixi-memarlыq abidяlяri ilя mяшhurdur. Шяkidя dюvlяt qeydiyyatыna gюtцrцlяn 84 tarix vя memarlыq abidяsi var. Шяki, eyni zamanda, festivallar шяhяri kimi tanыnыr. Hяr il bu шяhяrdя beynяlxalq sяviyyяli bir neчя festival keчirilir. Bildirilib ki, 2016-cы ildя TЦRKSOY tяrяfindяn "Tцrk dцnyasыnыn mяdяniyyяt paytaxtы" elan edilяn Шяki шяhяri bu шяrяfli vяzifяni layiqincя yerinя yetirib.

"Marxal" mцalicя-istirahяt kompleksindя yerlяшяn turaksiya iшtirakчыlarыnыn diqqяtinя чatdыrыlыb ki, Bюyцk Qafqaz sыra daьlarыnыn cяnub-qяrb yamaclarыnda, dяniz sяviyyяsindяn 1080

Azяrbaycan Prezidenti Иlham Яliyevin tюvsiyяsi ilя "Юlkяmizi tanыyaq" devizi ilя keчirilяn maariflяndirici tur-aksiyanыn nюvbяti mяrhяlяsi чяrчivяsindя mяktяblilяrin respublikamыzыn mцxtяlif bюlgяlяrinя, tarixi mяkanlara ekskursiyalarы davam edir.

Gюygюl mяktяblisi: “Юlkяmizin tarixini bilmяk biz mяktяblilяr цчцn чox юnяmlidir.”

***

“Artыq dюrdцncц ildir ki, "Юlkяmizi tanыyaq" devizi ilя turaksiyalar hяyata keчirilir.

Azяrbaycanыn tarixini юyrяnmяk biz mяktяblilяr цчцn чox юnяmlidir. Яksяriyyяtimiz bu layihяyя ilk dяfяdir qoшulmuшuq. Mяn юzцm bu bюlgяdя birinci dяfяdir oluram vя buralarыn necя gюzяl olduьunu bilmirdim. Marшrut boyu hяrяkяt etdikcя bюlgяlяrdя aparыlan tikinti-quruculuq iшlяrinin canlы шahidi olduq.

Qяbяlяnin, Шяkinin tarixi mяkanlarы ilя tanышlыq bizdя xoш tяяssцrat yaradыb. Bu baxыmdan layihяnin яhяmiyyяtini yцksяk qiymяtlяndirirяm.”

yapышqandan istifadя olunmayыb.

Sarayы bяzяyяn sadя шяbяkяnin bir kvadratmetrinя 5 min, pяncяrя шяbяkяlяrin hяr kvadratmetrinя isя 14 minяdяk xыrda detal vя rяngli шцшя dцшцr.

Tur-aksiya iшtirakчыlarы sonra qoruьun яrazisini gяzib, Tarix-Diyarшцnaslыq vя Xalq Tяtbiqi Sяnяti muzeylяri ilя, V-VЫ яsrlяrя aid memarlыq abidяsi olan Dairяvi Mяbяdlя tanыш olub, sяnяtkarlыq emalatxanalarыna baш чяkiblяr.

Qoruьun яrazisindя yerlяшяn, inшa tarixi XVЫЫЫ яsrin so-

Aksiya чяrчivяsindя Qяbяlя-Шяki-Zaqatala marшrutu ilя hяrяkяt edяn Gяncя шяhяrinin, Шяmkir, Samux, Gяdяbяy vя Gюygюl rayonlarыnыn mяktяblilяrindяn ibarяt qruplar ekskursiyanыn цчцncц gцnцndя, martыn 18-dя qяdim Шяkinin tarixi mяkanlarы ilя tanыш olublar.

Bu sюzlяri AZЯRTAC-a mцsahibяsindя tur-aksiyanыn iшtirakчыsы, Gюygюl шяhяr 3 nюmrяli tam orta mяktяbin 9-cu sinif шagirdi Anar Misirov deyib.

Tur-aksiyanыn mяktяblilяrin hяrtяrяfli inkiшafыna mцsbяt tяsir gюstяrdiyini vurьulayan Gюygюl mяktяblisi deyib: "Ekskursiyadan qayыtdыqdan sonra burada gюrdцklяrimi sinif yoldaшlarыma, dostlarыma danышacaq, onlarda olduьumuz bюlgя barяdя mцяyyяn tяяssцratlar yaratmaьa чalышacaьam. Biz mяktяblilяrя belя dяyяrli layihя hяdiyyя etdiyinя gюrя Prezidentimizя minnяtdarlыьыmыzы bildiririk".

Гонагларын Щ.Ялийев мяркязиндя гаршыланмасы nuna aid edilяn "Yuxarы Karvansara" mehmanxana kompleksi ilя tanышlыq zamanы mяktяblilяrin diqqяtinя чatdыrыlыb ki, Шяrq memarlыьы цslubunda tikilяn bu kompleks 300-dяk otaq vя zirzяmidяn ibarяtdir. XVЫЫЫ-XЫX яsrlяrdя Yaxыn vя Orta Шяrq юlkяlяrindяn gяlяn tacirlяr яsasяn, bu karvansarayda qalыr, ticarяtlя mяшьul olurdular.

Sяfяr proqramыna uyьun olaraq, tur-aksiya iшtirakчыlarы martыn 17-dя Zaqatala rayonunun tarixi mяkanlarы ilя tanыш olубlar.

Бу дяфя дя тur-aksiyanыn iшtirakчыlarыnы Heydяr Яliyev Mяrkяzinin qarшыsыnda шяhяr icra hakimiyyяtinin nцmayяndяlяri meh-

***

Етибар Ящмядов, Хоъалы мяктяблиси metr yцksяklikdя, fцsunkar bir яrazidя tikilяn bu kompleks 2016cы ildя istifadяyя verilib. Kompleksin mehmanxana binasыnda hяr biri iki nяfяrlik 172 nюmrя var.

Kompleksin яrazisindяki villa tipli 31 kottecdя isя eyni vaxtda 168 nяfяr qala bilяr.

Gцnцn ikinci yarыsыnda Yevlax, Goranboy, Kяlbяcяr vя Xocalы mяktяblilяri Шяkinin tarixi mяkanlarы ilя tanыш olublar.

Tur-aksiya iшtirakчыlarы шяhяrin qяdim tarixi hissяsinя "Yuxarы Baш" Dюvlяt Tarix-Memarlыq Qoruьunun яrazisinя gяliblяr. Mяlumat verilib ki, qoruq Шяkiyя gяlяn yerli vя xarici turistlяrin яn чox цz tutduqlarы tarixi mяkanlardan biridir.

Azяrbaycan memarlыьыnыn nadir incilяrindяn olan Шяki xanlarыnыn sarayы ilя tanышlыq turaksiya iшtirakчыlarыnыn bюyцk maraьыna sяbяb olub. Mяktяblilяrin diqqяtinя чatdыrыlыb ki, saray XVЫЫЫ яsrя aid nadir tarixi-memarlыq abidяsidir. Azяrbaycanda ilk mцstяqil xanlыьыn яsasыnы qoyan Hacы Чяlяbi xanыn nяvяsi Hцseyn xan Mцшtaьыn dюvrцndя, 1761-1762-ci illяrdя inшa edilяn bu bяnzяrsiz sarayыn tikintisindя mismar vя

mяtli qala divarlarы mяktяblilяrin bюyцk maraьыna sяbяb olub. Diqqяtя чatdыrыlыb ki, qoruьun яrazisindя dюvlяt qeydiyyatыna gюtцrцlяn 25 tarixi abidя var. Bu яrazidя tяbiяt gюzяlliklяri ilя insanlarыn yaratdыqlarы qяdim abidяlяr vяhdяt tяшkil edir, bir-birini tamamlayыr. Qoruьun яrazisindя qяdim mяhяllя adlarы indiyяdяk qorunub saxlanыlыr.

Bildirilib ki, qoruьun dяyяri, hяm dя onun Azяrbaycan mяdяniyyяtinя, incяsяnяtinя, elminя bяxш etdiyi gюrkяmli шяxsiyyяtlяrin adы ilя baьlыdыr. Mirzя

Xocalы mяktяblisi: “Arzum budur ki, tezliklя doьma Qarabaьыmыzыn dilbяr guшяlяrinя ekskursiyaya gedяk.”

“Belя layihяlяr юlkяmizi yaxыndan tanыmaq, tarixini юyrяnmяk, tяbiяti, gяzmяli-gюrmяli yerlяri ilя tanыш olmaq цчцn чox yaxшы fцrsяtdir.”

Bu sюzlяri "Юlkяmizi tanыyaq" tur-aksiyasыnыn iшtirakчыsы, Xocalы rayonu Natiq Шahmuradov adыna tam orta mяktяbin 11-ci sinif шagirdi Etibar Яhmяdov Шяkidя AZЯRTAC-a mцsahibяsindя deyib.

Layihяnin mяktяblilяr цчцn чox bюyцk яhяmiyyяt daшыdыьыnы vurьulayan Xocalы mяktяblisi deyib: "Tur-aksiyada iшtirak edяn mяktяblilяrin bir чoxu bяlkя dя indiyяdяk yaшadыqlarы rayonlardan kяnara чыxmayыb. Mяhz bu aksiya sayяsindя шagirdlяr Azяrbaycanыn mцxtяlif bюlgяlяrinя sяyahяt edir, oradakы mяшhur tarixi abidяlяrя baш чяkir, gцndяn-gцnя inkiшaf edяn, gюzяllяшяn regionlarыn iqtisadiyyatы, mяdяniyyяti ilя yaxыndan tanыш olurlar. Arzum budur ki, iшьal altыnda olan torpaqlarыmыz da mяnfur dцшmяndяn tezliklя azad edilsin vя biz doьma Qarabaьыmыzыn dilbяr guшяlяrinя ekskursiyalara gedяk".

Анар Мисиров, Эюйэюл мяктяблиси ribanlыqla qarшыlayыblar. Иcra hakimiyyяti baшчыsыnыn mцavini Zяrinя Cavadova mяktяblilяrя Шяkinin tarixi, mяdяniyyяti, turizm potensialы barяdя qыsa mяlumat verib. О, диггятя чатдырыб ki, 2700 ildяn чox yaшы olan bu qяdim diyar hяm dя dцnya vя юlkя яhяmiyyяtli tarixi-memarlыq abidяlяri ilя mяшhurdur. Fцsunkar tяbiяti, nadir tarixi-memarlыq abidяlяri, inkiшaf etmiш sяnяtkarlыьы, hяmчinin zяngin irsinin qorunmasы nяticяsindя Шяki bu gцn Azяrbaycanda turizmin yцksяk sяviyyяdя inkiшaf etdiyi bюlgяlяrdяn birinя чevrilib. Hяr il bu шяhяrdя beynяlxalq sяviyyяli tяdbirlяr, festivallar keчirilir. Bildirilib ki, 2016-cы ildя TЦRKSOY tяrяfindяn "Tцrk dцnyasыnыn mяdяniyyяt paytaxtы" elan edilяn Шяki шяhяri bu шяrяfli vяzifяnin юhdяsindяn layiqincя gяlib. Paytaxt ili чяrчivяsindя Шяkidя bir sыra beynяlxalq sяviyyяli tяdbirlяr keчirilib.

Sяfяr proqramыna uyьun olaraq, tur-aksiya iшtirakчыlarы sonra шяhяrin qяdim tarixi hissяsinя - "Yuxarы Baш" Dюvlяt TarixMemarlыq Qoruьunun яrazisinя gяliblяr. Qoruьu яhatяlяyяn яzя-

Fяtяli Axundzadя, Rяшid bяy Яfяndiyev, Bяxtiyar Vahabzadя, Sabit Rяhman, Emin Sabitoьlu, Rasim Ocaqov vя neчя-neчя tanыnmыш xadim mяhz bu яrazidя doьulub, yaшayыb, yaradыblar.

Hazыrda bu шяxsiyyяtlяrin bir чoxunun qoruq яrazisindя ev-muzeylяri fяaliyyяt gюstяrir.

Qoruьun яrazisindя yerlяшяn XVЫЫЫ яsrя aid nadir tariximemarlыq abidяsi - Шяki xanlarыnыn sarayы ilя tanышlыq aksiya iшtirakчыlarыnda bюyцk maraq oyadыb.

Bildirilib ki, Azяrbaycanda ilk mцstяqil xanlыьыn яsasыnы qoyan Hacы Чяlяbi xanыn nяvяsi, "Mцшtaq" tяxяllцsц ilя шeirlяr yazan Hцseyn xanыn dюvrцndя, 17611762-ci illяrdя inшa edilяn bu sarayыn dцnyada bяnzяri yoxdur.

Sarayыn tikintisindя mismar vя yapышqandan istifadя olunmayыb. Иkimяrtяbяli sarayda 6 otaq, 4 dяhliz vя 2 gцzgцlц eyvan var.

Sarayыn divar rяsmlяri яsasяn hяndяsi vя nяbati naxышlardan ibarяtdir. Saraydakы шяbяkя-pяncяrяlяr, ikinci mяrtяbяdяki otaqlarыn tavan vя divarlarыnы bяzяyяn dюyцш vя ov sяhnяlяri xцsusilя diqqяti cяlb edir.

Tur-aksiya iшtirakчыlarы sarayыn юnцndя xatirя шяkillяri чяkdiriblяr.

Mяktяblilяr sonra bu яrazidя yerlяшяn V-VЫ яsrlяrя aid memarlыq abidяsi Dairяvi Mяbяdlя tanыш olublar. Bildirilib ki, hazыrda burada Xalq Tяtbiqi Sяnяti Muzeyi fяaliyyяt gюstяrir. Шяki Tarix-Diyarшцnaslыq Muzeyi ilя tanышlыq zamanы mяlumat verilib ki, 1925-ci ildяn fяaliyyяt gюstяrяn muzeydя hazыrda 5 minя yaxыn eksponat saxlanыlыr. Шяkiyя sяfяrlяri чяrчivяsindя tur-aksiya iшtirakчыlarы, hяmчinin inшa tarixi XVЫЫЫ яsrin sonuna aid edilяn "Yuxarы Karvansara" mehmanxana kompleksi ilя dя tanыш olub, qoruьun яrazisindя fяaliyyяt gюstяrяn sяnяtkarlыq emalatxanalarыna baш чяkiblяr.

***

*** Шяmkir mяktяblisi: “Юlkяmizin dilbяr guшяlяri ilя tanышlыq hяr birimizin цряйинъя олду. ”

Zцlfiyyя Яliyeva, Шямкир мяктяблиси

"Юlkяmizi tanыyaq" turaksiyasы чяrчivяsindя respublikamыzыn шimal-qяrb bюlgяsinя ekskursiyamыz olduqca maraqlы keчdi. Bu gцn Azяrbaycanыn memarlыq incilяrindяn Шяki xanlarыnыn sarayы ilя tanыш olduq.

Sarayыn шяbяkя pяncяrяlяri, tavan vя divarlarыndakы tяsvirlяr olduqca maraqlы idi. Bu saray kitablarda oxuduьumuzdan, шяkillяrdя gюrdцyцmцzdяn dя gюzяldir.”

Bu sюzlяri AZЯRTAC-a mцsahibяsindя "Юlkяmizi tanыyaq" tur-aksiyasы чяrчivяsindя Шяkidя olan Шяmkir шяhяr 1 nюmrяli tam orta mяktяbin XЫ sinif шagirdi Zцlfiyyя Яliyeva sюylяyib.

Dюvlяtimizin baшчыsыnыn tяшяbbцsц ilя reallaшan bu layihяnin iшtirakчыsы olduьu цчцn чox sevindiyini vurьulayan шяmkirli mяktяbli deyib: "Bu layihя biz mяktяblilяrя юlkяmizi daha yaxыndan tanыmaьa imkan verir.

Tяшkilatчыlara minnяtdarlыьыmыzы bildirir vя belя layihяlяrin davamlы olmasыnы arzulayыrыq".

(Арды 9-ъу сящифядя)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 03 (149), Март 2017

сящ. 9

Т ТА АН Н ЫЫ Й ЙА АГ Г” ” (Яввяли 8-ъи сящифядя)

Тur-aksiyaya щямйерлиляримиз dя hяvяslя qoшulublar Шяki mяktяblilяrindяn ibarяt qruplar martыn 23-dя sяhяr saatlarыnda respublikamыzыn qяrb bюlgяsinя yola dцшцblяr.

Gяncя-Шяmkir-Gюygюl marшrutu цzrя ekskursiyaya чыxan шяkili mяktяblilяri yola salmaq цчцn шяhяr icra hakimiyyяtinin binasы qarшыsыna toplaшan icra hakimiyyяtinin mяsul iшчilяri, mцяllim vя valideynlяr gяnclяrя tюvsiyяlяrini verib, onlara mяnalы istirahяt arzulayыblar.

Yolasalma mяrasimindя чыxыш edяnlяr artыq dюrdцncц ildir ki, uьurla davam edяn "Юlkяmizi tanыyaq" layihяsinin яhяmiyyяtindяn danышыblar. Bildirilib ki, bu tur-aksiya mяktяblilяrя юlkяmizin mцxtяlif bюlgяlяrinin tarixi mяkanlarы vя iqtisadiyyatы ilя yaxыndan tanыш olmaq imkanы yaradыr. Sяyahяt zamanы mяktяblilяr Gяncя, Шяmkir vя Gюygюl шяhяrlяrindя Heydяr Яliyev mяrkяzlяrini, muzeylяri ziyarяt edяcяk, tarixi abidяlяrlя tanыш olacaq, bюlgяnin sosial-iqtisadi inkiшafыnы, шяhяr vя rayonlarыn yenilяшяn simasыnы, son illяr aparыlan geniшmiqyaslы tikintiquruculuq vя abadlыq iшlяrini юz gюzlяri ilя gюrяcяklяr. Gяncя шяhяrindяki qяdim Qala divarlarы, "Иmamzadя" kompleksi, Nizami Gяncяvinin vя Cavad xanыn mяqbяrяlяri, hяmчinin Шяmkir vя Gюygюlцn tarixi mяkanlarы ilя tanышlыq mяktяblilяrin цrяyincя olacaq.

Mцяllim vя valideynlяrin xeyir-duasыndan sonra mяktяblilяr onlar цчцn ayrыlmыш avtobusla Gяncя шяhяrinя yola dцшцblяr.

Юlkя ictimaiyyяtinin, ziyalыlarыn, mцяllimlяrin, valideynlяrin yekdil rяyinя gюrя, bu layihя hяqiqяtяn dя respublikamыzыn ictimai vя mяdяni hяyatыnda чox mцhцm hadisяdir vя mяktяblilяrin dцnyagюrцшцnцn daha da zяnginlяшmяsinя, gяnclяrin vяtяnpяrvяrlik vя azяrbaycanчыlыq prinsiplяri яsasыnda tarixi-mяdяni irsimizя hюrmяt ruhunda tяrbiyя olunmasыna чox bюyцk tюhfяlяr verir. mяdяniyyяtя malik olan Шяki шяhяri ta qяdimdяn sяnяtin vя sяnяtkarlыьыn inkiшaf etdiyi яrazilяrdяn biri olub. Burada memarlыq, tяtbiqi sяnяt, шяbяkя, aьac цzяrindя oyma, dulusчuluq vя digяr sяnяt nюvlяri yцksяk sяviyyяdя inkiшaf edib. Шяki sяnяtkarlarыnыn gяrgin яmяyi sayяsindя bu qяdim шяhяrdя чox zяngin tarixi-mяdяni irs yaranыb. Диггядя чатдырылыб ки, Шяki xanlarыnыn sarayы XVЫЫЫ яsrя aid nadir tarix-memarlыq abidяsidir.

Azяrbaycanda ilk mцstяqil xanlыьыn яsasыnы qoyan Hacы Чяlяbi xa-

olub. Diqqяtя чatdыrыlыb ki, qoruьun яrazisindя dюvlяt tяrяfindяn qeydiyyata alыnmыш 25 tarixi abidя var.

Bu яrazidя tяbiяt gюzяlliklяri ilя insanlarыn yaratdыqlarы qяdim abidяlяr vяhdяt tяшkil edir, bir-birini tamamlayыr. Qoruьun яrazisindя qяdim mяhяllя adlarы indiyяdяk qorunub saxlanыlыr.

Qoruьun яrazisindя yerlяшяn XVЫЫЫ яsrя aid nadir tariximemarlыq abidяsi - Шяki xanlarыnыn sarayы ilя tanышlыq aksiya iшtirakчыlarыnda bюyцk maraq oyadыb.

Bildirilib ki, Azяrbaycanda ilk mцstяqil xanlыьыn яsasыnы qoyan Hacы

larыnы bяzяyяn dюyцш vя ov sяhnяlяri xцsusilя diqqяti cяlb edir.

Tur-aksiya iшtirakчыlarы sarayыn юnцndя xatirя шяkillяri чяkdiriblяr. Шяki Tarix-Diyarшцnaslыq Muzeyi ilя tanышlыq zamanы mяlumat verilib ki, 1925-ci ildяn fяaliyyяt gюstяrяn muzeydя 5 minя yaxыn eksponat saxlanыlыr. Muzeydя nцmayiш olunan qяdim fayton mяktяblilяrin xцsusi maraьыna sяbяb olub. Bildirilib ki, Azяrbaycanыn gюrkяmli ictimai-siyasi xadimi Nяriman Nяrimanov 1920-ci ilin oktyabrыnda Yevlaxdan Шяkiyя mяhz bu faytonla gяlib.

Sonra tur-aksiya iшtirakчыlarы qoruьun яrazisindя yerlяшяn V-VЫ яsrlяrя aid memarlыq abidяsi Dairяvi Mяbяd vя Xalq Tяtbiqi Sяnяti Muzeyi ilя tanыш olublar. Шяkiyя sяfяrlяri чяrчivяsindя tur-aksiya iшtirakчыlarы, hяmчinin inшa tarixi XVЫЫЫ яsrin sonuna aid edilяn "Yuxarы Karvansara" mehmanxana kompleksi ilя dя tanыш olub, kompleksin яrazisindя fяaliyyяt gюstяrяn sяnяtkarlыq emalatxanalarыna baш чяkiblяr. Шяki ilя tanышlыqdan sonra tur-aksiya iшtirakчыlarы Zaqatalaйа yola dцшцblяr.

*** Aьstafa mяktяblisi: “ Vяtяnimizi sevmяk цчцn onu gюrmяk vя tanыmaq чox vacibdir.”

Шяки мяктяблиляри йола дцшмяздян яввял nыn nяvяsi Hцseyn xan Mцшtaьыn dюvrцndя, 1761-1762-ci illяrdя inшa edilяn bu bяnzяrsiz sarayыn tikintisindя mismar vя yapышqandan istifadя olunmayыb.

mяktяblilяr adыndan tur-aksiyanыn tяшkilatчыlarыna dяrin minnяtdarlыьыnы bildirib.

***

Чяlяbi xanыn nяvяsi, "Mцшtaq" tяxяllцsц ilя шeirlяr yazan Hцseyn xanыn dюvrцndя - 1761-1762-ci illяrdя inшa edilяn bu sarayыn dцnyada bяnzяri yoxdur. Sarayыn

Martыn 25-dя qяdim Шяki diyarы tur-aksiyanыn nюvbяti mяrhяlяsi чяrчivяsindя sonuncu iшtirakчыlarы qяbul edib.

***

Мartыn 23-dя Aьcabяdi, Aьdam, Bяrdя, Beylяqan, Иmiшli vя Fцzuli rayonlarыnыn mяktяblilяri Шякинин гонаьы олублар. Гонаглар Heydяr Яliyev Mяrkяzinin qarшыsыnda шяhяr rяhbяrliyi tяrяfindяn mehribanlыqla qarшыlanыblar. Шяhяr icra hakimiyyяti baшчыsыnыn mцavini Zяrinя Cavadova mяktяblilяrя Шяkinin tarixi, mяdяniyyяti, turizm potensialы barяdя qыsa mяlumat verib.

Diqqяtя чatdыrыlыb ki, 2700 ildяn чox yaшы olan bu qяdim diyar, hяm dя dцnya vя юlkя яhяmiyyяtli tarixi-memarlыq abidяlяri ilя mяшhurdur.

Bildirilib ki, layihяnin bu il martыn 16-dan 19-dяk davam edяn birinci mяrhяlяsindя qяdim Шяki respublikamыzыn 9 шяhяr vя rayonundan цч yцzdяn artыq mяktяblini qяbul edib. Tur-aksiyanыn ikinci mяrhяlяsindя isя respublikamыzыn 11 rayonunun mяktяblilяri Шяkinin, elяcя dя qonшu rayonlarыnыn tarixi mяkanlarы ilя tanыш olacaqlar.

"Marxal" mцalicя-istirahяt kompleksindя yerlяшяn 6 rayonun mяktяblilяri gцnцn ikinci yarыsыnda "Yuxarы Baш" Dюvlяt Tarix-Memarlыq Qoruьunun яrazisinя gяliblяr. Mяlumat verilib ki, qoruq Шяkiyя gяlяn yerli vя xarici turistlяrin яn чox цz tutduqlarы tarixi mяkanlardan biridir.

Azяrbaycan memarlыьыnыn nadir incilяrindяn olan Шяki xanlarыnыn sarayы ilя tanышlыq zamanы mяktяblilяrin diqqяtinя чatdыrыlыb ki, zяngin tarixя, yцksяk

haqqыnda kitablar vasitяsilя mцяyyяn mяlumat яldя etmiшяm.

Ancaq indi юz gюzlяrimlя gюrdцm.

Hяr kяsя bura gяlmяyi vя bu gюzяl diyarы gюrmяyi mяslяhяt gюrяrdim. Hяqiqяtяn dя Azяrbaycanыn hяr bir guшяsinin юzцnяmяxsus gюzяlliyi var.”

Bu sюzlяri tur-aksiyanыn iшtirakчыsы, Иmiшli шяhяr 8 nюmrяli tam orta mяktяbin 9-cu sinif шagirdi Fatimя Шirinli AZЯRTAC-a mцsahibяsindя deyib. Иmiшlili gяnc bu layihяnin mяktяblilяr цчцn чox dяyяrli hяdiyyя olduьunu vurьulayaraq

Fцsunkar tяbiяti vя tariximemarlыq abidяlяri ilя zяngin olan qяdim Шяkinin budяfяki qonaqlarы Tovuz, Qazax, Aьstafa, Daшkяsяn vя Gюyчay mяktяblilяri olub.

Fatimя Шirinli, Эюйэюл мяктяблиси Xan sarayы ilя tanышlыq turaksiya iшtirakчыlarыnыn цrяyincя olub. Mяktяblilяr sarayыn юnцndя xatirя шяkillяri чяkdiriblяr.

Tur-aksiya iшtirakчыlarы sonra Qoruьun яrazisindя yerlяшяn Tarix-Diyarшцnaslыq vя Xalq Tяtbiqi Sяnяti muzeylяrindя, V-VЫ яsrlяrя aid memarlыq abidяsi Dairяvi Mяbяd vя inшa tarixi XVЫЫЫ яsrin sonuna aid edilяn "Yuxarы Karvansara" mehmanxana-kompleksindя olub, sяnяtkarlыq emalatxanalarыna baш чяkiblяr. Мartыn 24-dя tur-aksiya iшtirakчыlarы Zaqatala rayonunа йола дцшцбляр.

*** Иmiшli mяktяblisi: “Azяrbaycanыn hяr bir guшяsinin юzцnяmяxsus gюzяlliyi var.”

“Biz, Иmiшli mяktяblilяri "Юlkяmizi tanыyaq" devizi ilя keчirilяn bu layihяdя iшtirak et-mяkdяn qцrur duyuruq. Ekskur-siyaya qяdim Шяkidяn baшladыq. Mяn bu шяhяrdя heч vaxt olmamышam.

Qяdim tarixя malik olan bu diyar

Яnяnяyя uyьun olaraq, tur-aksiyanыn iшtirakчыlarы Heydяr Яliyev Mяrkяzindя шяhяr icra hakimiyyяtinin rяsmilяri tяrяfindяn mehribanlыqla qarшыlanыblar. Иcra hakimiyyяti baшчыsыnыn mцavini Zяrinя Cavadova mяktяblilяrя qяdim Шяkinin tarixi, mяdяniyyяti, iqtisadiyyatы vя turizm potensialы barяdя qыsa mяlumat verib.

Bildirilib ki, 2700 ildяn чox yaшы olan bu qяdim diyar hяm dя dцnya vя юlkя яhяmiyyяtli tarixi-memarlыq abidяlяri ilя mяшhurdur. Яsrarяngiz tяbiяti, nadir tarixi-memarlыq abidяlяri, inkiшaf etmiш sяnяtkarlыьы, hяmчinin zяngin irsinin qorunmasы nяticяsindя Шяki bu gцn Azяrbaycanda turizmin yцksяk sяviyyяdя inkiшaf etdiyi bюlgяlяrdяn birinя чevrilib.

Hяr il bu шяhяrdя beynяlxalq sяviyyяli tяdbirlяr, festivallar keчirilir. 2016-cы ildя TЦRKSOY tяrяfindяn "Tцrk dцnyasыnыn mяdяniyyяt paytaxtы" elan edilяn Шяki шяhяri bu шяrяfli vяzifяnin юhdяsindяn layiqincя gяlib.

Sяfяr proqramыna uyьun olaraq, tur-aksiya iшtirakчыlarы sonra шяhяrin qяdim tarixi hissяsinя - "Yuxarы Baш" Dюvlяt TarixMemarlыq Qoruьunun яrazisinя gяliblяr. Qoruьu яhatяlяyяn яzяmяtli qala divarlarы mяktяblilяrin bюyцk maraьыna sяbяb

Emil Rяhimov, Аьстафа мяктяблиси tikintisindя mismar vя yapышqandan istifadя olunmayыb. Иkimяrtяbяli sarayda 6 otaq, 4 dяhliz vя 2 gцzgцlц eyvan var. Saraydakы шяbяkя-pяncяrяlяr, ikinci mяrtяbяdяki otaqlarыn tavan vя divar-

"Юlkяmizi tanыyaq" turaksiyasы biz gяnclяrin gяlяcяyi цчцn чox uьurlu layihяdir. Bu aksiya bizя Vяtяnimizi sevmяyi юyrяdir. Vяtяnimizi sevmяk цчцn isя onu gюrmяk vя tanыmaq чox vacibdir.

Bu sюzlяri tur-aksiyanыn iшtirakчыsы, Aьstafa шяhяr 2 nюmrяli tam orta mяktяbin 10-cu sinif шagirdi Emil Rяhimov deyib.

Tur-aksiyanыn onlara юlkяmizin sяfalы guшяlяrini, fцsunkar tяbiяtini юz gюzlяri ilя gюrmяk, bюlgяlяrdя яhalinin yaшayыш tяrzini, adяt-яnяnяlяrini юyrяnmяk, tarixi abidяlяrlя, muzeylяrlя yaxыndan tanыш olmaq imkanы yaratdыьыnы vurьulayan aьstafalы mяktяbli deyib: "Bizi яn чox sevindirяn isя шяhяr vя rayonlarыmыzыn yenilяшяn simasы oldu. Marшrut boyu rayonlarda aparыlan tikinti-quruculuq vя abadlыq iшlяrini юz gюzlяrimizlя gюrdцk, bюlgяlяrimizin sцrяtli iqtisadi inkiшafыnыn canlы шahidi olduq, gяzdiyimiz rayonlar barяdя яtraflы mяlumat яldя etdik".

Елмар ГАЧАЙЕВ

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 10

G Ю R K Я M L И

A D A M L A R Ы N

№ 03 (149), Март 2017

H Я Y A T Ы

“HЯR ШEY ZAMAN ИЧИNDЯ” Дцнйа шющрятли академик, щямйерлимиз Мяъид Лятиф оьлу Рясуловун анадан олмасынын 100 иллик йубилейи яряфясиндя танынмыш шаир, АЙБ-нин Шяки бюлмясинин сядри, АДПУ Шяки филиалынын баш мцяллими Вагиф Асланын йубилйарын щяйат вя елми фяалиййятиня щяср етдийи елми-популйар романы ишыг цзц эюрмцшдцр. Романын эениш охуъу аудиторийасында мараг доьураъаьыны нязяря алараг, китабдакылары биз дя щисся-щисся гязетимиздя дяръ етмяк гярарына эялдик. чыxdы?

Вагиф АСЛАН (Яввяли ютян сайларымызда) Yenidяn balkona kimsя чыxdы. O da danышdы vя danышыьыnыn sonunda "urra" dedi.

Onda цzц Dabbaqxananыn qabaьыna baxan binanыn qarшыsыnda toplaшanlar: - Urraaa!!! deyib baьыrdыlar, Hacы Lяtif kiшi ilя Cumay oьlu Яhmяdov pяrtpяrt baxышdыlar, lakin dinmяdilяr. Balkondakы natiq isя юz iшindя idi, getdikcя daha da coшurdu: - Camaat! Sяrkяrov qardaшlarыnы hansыnыz tanыmыrsыnыz? Чopur Qaffar, Hacы Sцleyman bяy, Hacы Hacыbala kimя tanыш deyildir? Onlar biz fяhlяlяri sюmцrmяklя var-dюvlяt sahibi olublar. Hяlя bir Hacы Lяtifя, Aьdaшlы oьlu Mяhяmmяdя baxыn! Bizi bu gцnlяrя qoyan onlar deyilmidir?

- Yalanчыnыn atasыna lяnяt! Daha yanыb tюkцldцm.

Bunun balalarы ac qalmasыn deyя яlimdяn gяlяni elяmiшяm.

Bu da fяhlя Yunusun mяnя "saь ol"u, tцfu! - deyя Hacы Lяtif kiшi цzцnц yana чevirdi.

Hamыnыn diqqяti balkondakы natiqdя idi. O, uca sясlя elan etdi: "Sюz Nuxa шяhяr fяhlя komitяsinin цzvц Analы Mehdiyя verilir!"

Bu mяqamda юzцnц saxlaya bilmяyяn Чopur Qaffar dedi: - Anana bяrяkallah, ay Mehdi! Bяs anasыz anasы юlmцшlяr neylяsinlяr?

Analы Mehdi balkona чыxan kimi яsib-coшmaьa baшladы: - Yaшasыn Шura hюkumяti!

Urraaa, ay camaat, urraa!..

Yenя ora toplaшanlarыn bir qismi "urra"ya "urra" ilя cavab verdi. Analы Mehdi sяsinin yoьun yerinя salaraq davam etdi: - Иndicя aldыьыmыz xяbяrя gюrя, XЫ qыzыl ordunun Bakыdan gяlяn rus, Tiflisdяn gяlяn ermяni-gцrcц bюlmяlяri artыq Шяkiyя yaxыnlaшmaqdadыrlar.

Biz fяhlяlяr, biz kommunistbolшeviklяr qяrara almышыq ki, onlarы Шяkiyя 12 kilometr qalmыш Qarasuda duz-чюrяklя qarшыlayaq. Urraaa!..

Sяrkяrovlardan hansыsa acы bir istehza ilя yanыndakыlara чevrildi: "Gюrяk bunlar hыrreyя basa-basa bu camaatы daha haralara aparacaqlar?"

Xozeyin Hяmid narazыnarazы baшыnы yыrьaladы: "Яrяseydя o qяdяr insan ayaьы dяymяyяn yerlяr var ki..."

Analы Mehdi zяhmli bir gюrцnцш, hяyяcanlы bir sяslя danышыrdы: - Tяklif belяdir ki, qыzыl ordunu qыzыl oьlanlar qarшыlamalыdыr. Fяhlяlяrdяn Yunus Иbrahim oьlu, Яшir vя Bяшir qardaшlarы, Dяllяk Heydяr, Yerevanlы oьlu Bilal...

Hacы Hacыbala tяlяsik dillяndi: - Bяrяkallah, bяrяkallah! Bu Yerevanlы oьlu haradan

Hacы Hacыbalanыn yanыndakыlar barmaqlarыnы dodaqlarыna qoyub: - Suss! -elяdilяr.

Analы Mehdinin sяsi yenidяn gurlamaьa baшladы: - Qanun Qurban, Qazы Salam, Mяшяdi Rцstяm oьlu Яsяdullah vя baшqalarы bu шяrяfя layiq biliniblяr. Getdik qыzыl ordunu qarшыlamaьa! Naьara-zurna чala-чala irяli!

Balkondakыlar dцшdцlяr. Onlarы mцшayiяt edяn kцtlя hяrяkяtя gяldi. Hacы Lяtif kiшi yanыndakыlara mцraciяtlя dedi: - Шяrяfsizlяr шяrяfя layiq bilinяndя millяt чala-чala gedяr. Daьыlышaq!

Onlar bir-birinin цzцnя baxdыlar: - Daьыlышaq! Dцnyanыn axыrы чatыb. Allahыn юzц bizi qorusun!

22.ЫV.1870 - Moskva quberniyasыnыn Qorki malikanяsi, 21.Ы.1924), 1924-

cц ildяn isя dюrd adamы - Marksы, Engelsi, Lenini vя Stalini

(Qori,18.XЫЫ. 1878 - Moskva vilayяti, Kuntsevo rayonu, Volыn malikanяsi, 05.ЫЫЫ.1953.) yeni dцnyagюrцшцn

banilяri hesab etmяyя baшlamышdыlar. Bu fanatik vя fantast

bir sяslя cavab verir: - Yoldaш birinci katib, vallah, mяn onu tanыmыram.

Komissiya цzvlяri birbirinin цzцnя baxыrlar. Birinci katib qalib bir gюrцnцшlя komissiya цzvlяrini bir-bir nяzяrdяn keчirir, axыr ki, milis rяisinя zillяnяrяk deyir:

***

Aьlы-qaralы illяr V

Sяn demя, hяr bir adamыn alыn yazыsы olduьu kimi millяtin dя, dюvlяtin dя alыn yazыsы olurmuш. Nuxada Шura hюkumяtinin qurulma prosesi aprelin 29-dan mayыn 5-dяk davam etdi. Abid Mяmmяd oьlu Яfяndiyev Шяkidя fяaliyyяt gюstяrяn qяza Иnqilab Komitяsinin sяdri oldu. 1920-ci ildяn "Nuxa fяhlяsi" qяzeti nяшr edilmяyя baшladы. Yenя hяmin ildя aчыlan Sяnaye vя Иqtisad Texnikumu 1923-cц ildяn Fяhlя fakцltяsi adы ilя fяaliyyяtini davam etdirdi. Bцtцn bunlar zяhmяtkeш kцtlяnin "kюnlцnц almaq" xarakteri daшыyыrdы.

1927-ci ildя шяhяrя radio xяttinin чяkiliшi dя "Nuxa fяhlяsi" qяzetinin nяшri kimi hяr шeydяn daha чox tяbliьat xarekterli idi. Шura hюkumяtinin, gцya ki, hяr шeyi yeni idi. Onu quranlar teist deyil, ateist idilяr.

Yяni ki, allahsыz idilяr. Nя olsun ki, onlarыn ata-analarы Allaha inanыrdыlar. Elя mяhz buna gюrя dя, onlar ata-analarыnыn da dцшmяnlяri idilяr. Kommunist-bolшeviklяrя xas olan ifrat vя kortяbii yenilikчilik purizm hяrяkatыna yol aчmышdы. Onlar aьыzlarыndakы dillяrini dя qoparыb atmaq istяyirdilяr. Neylяmяli ki, binayi-qяdimdяn danышdыqlarы dili яvяz edяcяk dili hяlя yaratmamышdыlar. Puristlяr alыnma sюzlяrdяn vя terminlяrdяn imtina etmяklя dilin tam tяmizliyinя nail olmaq istяmiшdilяr, olmamышdы. "Oxuma, tar" demiшdilяr, tar oxumuшdu. "Чalыnma, ney" demiшdilяr, ney чalыnmышdы. Onlar sяnaye vя kяnd tяsяrrцfatы alяtlяrindяn tutmuш nяsil artыrma alяtlяrinя qяdяr hяr шeyi yenilяtmяk istяmiшdilяr, yenя dя olmamышdы... Иш o yerя gяlib чatmышdы ki, юzцnц Шura hюkumяtinin yaradыcыsы hesab edяn kommunistlяr 1924-cц ilя qяdяr цч adamы - Marksы (Trir, 05. V.1818 London, 14.ЫЫЫ, 1883), Engelsi (Barmen, 28.XЫ.1820. - London, 1895) vя Lenini (Simbirsk - indiki Ulyanovsk,

Mirяli Axыndov - Щаъы Лятиф кишинин кцрякяни (1902 - 1992), biologiya elmlяri doktoru, professor, Яmяkdar elm xadimi. kommunistlяr ictimai, elmi vя siyasi hяyatыn hansы sahяlяrindяn bяhs edirlяrsя etsinlяr, o zaman bu dюrd mяnяvi atalarыndan sitat gяtirmяyi юzlяrinя borc bilirdilяr. Onlara elя gяlirdi ki, Marks, Engels, Lenin vя Stalindяn sitat gяtirmяdяn analarыnыn boynuna haчan dцшdцklяrini dя dяqiqlяшdirmяk qeyri-mцmkцndцr. Шura hюkumяtinin qяzeti vя radiosuna gюrя, Marksы, Engelsi, Lenini vя Stalini tanыmayanlarыn hamыsы hяbsя, sцrgцnя vя юlцmя layiq idilяr. O dюvrlяrя aid olan bir lяtifя indi dя insanlar arasыnda dolaшmaqdadыr: - Hansыsa bir fяhlяni kommunist elяmяk цчцn partiya komitяsinя gяtiriblяrmiш.

Gцya, onun яqidяsini yoxlayыrlarmыш. Komissiya цzvlяri чяtin suallarla fяhlяni dolaшdыrmasыnlar deyя birinci katib qabaqdangяldilik edяrяk sadя bir sual vermяk istяyir. Nяhayяt, o, sцkutu pozaraq boьazыnы arыtlayыr. Yazыq fяhlя dя hяyяcan iчяrisindя birinci katibin nя deyяcяyini gюzlяyir. Axыr ki, birinci katib dillяnir: - Marks kimdir? Яtrafa dяrin bir sцkut чюkцr. Чaшqыnlыьыndan qan-tяrя batan fяhlя titrяk vя qыrыq-qыrыq

- Gюrцrsяn? Bu, Marksы tanыmыr! Onunla daha ciddi mяшьul olmaq lazыmdыr.

Milis rяisi tez yerindяn dikяlяrяk: - Baш цstя, yoldaш katib! - deyя cavab verir. Rяisin cavabыndan mяmnunluq hissi keчirяn birinci katib kommunistliyя namizяd olan fяhlяyя яrkyana bir шяkildя: -Yaxшы, get! Kommunist olandan sonra Marksы da tanыyarsan.

Bu sюz-sюhbяtdяn heч nя anlamayan fяhlя чыxыr.

Aradan bir gцn keчir. Birinci katibin telefonu zяng чalыr. Birinci katыb telefonu gюtцrцr.

Milis rяisinin sevinя-sevinя dediyi sюzlяri eшidir: -Yoldaш birinci katib, tapшыrыьыnыzы yerinя yetirdim. O, Marksы tanыdыьыnы boynuna aldы.

Dedi ki, Marks onun qonшusudur.

Heyrяtindяn, gюzlяri bяrяlя qalmыш katib adi bir fяhlяdяn dя savadsыz olan milis rяisinя istehza ilя deyir: - Sяnя tяшяkkцr dцшцr, yoldaш rяis.

Rяis isя daha da sevincяk bir sяslя:-Yoldaш birinci katib, bu bizim vяzifя borcumuzdur! - deyя cavab verir.

Bяli, bu, "zaman zaman iчindя, xяlbir saman iчindя, dяvя dяllяklik eylяr kюhnя ha-

mam iчindя" dцшцncяsinя uyьun gяlяn bir dюvr idi. Sexi olanlar fabrikant, fabriki olanlar kapitalist, hяyяtyanы sahяsi olanlar mцlkяdar, mцlkц olanlar feodal sayыlыrdыlar. Allaha inanанlar ruhani, ruhanilяr isя dцшmяn hesab edilirdilяr. Axы, proletar diktaturasы шяklindя qurulan bu dюvlяt fяhlя sinfinin mяnafeyinя zidd olan hяr шeyi mяhv etmяliydi. Elя buna gюrя dя sovet hюkumяti rus чarы ЫЫ Nikolayыn nяslini yer цzцndяn silmiшdi. Bu яnяnяyя kor-koranя sadiq olan bolшeviklяr digяr yerlяrdя olduьu kimi Azяrbaycanda da kцtlяvi qыrьыnlar tюrяtmiшdilяr. Юz яqidяlяrinя zidd olan adamlarы hяbs emiш, sцrgцnя gюndяrmiш vя ya gцllяlяmiшdilяr. Bir sюzlя, юlkяni kцtlяvi mцhacirяt bцrцmцш, яsilli-nяsilli adamlar yurd-yuvalarыndan didяrgin dцшmцшdцlяr.

1920-1922-ci illяrdя sяnayenin vя kяnd tяsяrrцfatыnыn qыc olmasы Yeni Иqtisadы Siyasяtя (Новая Экономическая Политика - НЭП) keчidi zяruri etmiш, proletar diktaturasыnыn diktatoru Vladimir Иliч Lenin bu barяdя dekret imzalamышdы. Bu da юz nюvbяsindя azacыq da olsa, dirчяliшя sяbяb olmuшdu.

1924-cц ildя Leninin vяfatы vя onun yerinя Иosif Vissarianoviч Stalinin gяlmяsi Yeni Иqtisadы Siyasяtя keчiddяn, bir nюv, imtina etmяklя nяticяlяnsя dя, xыrda sexlяr fяrdi шяkildя fяaliyyяtini davam etdirmяkdя idi.

Dюvlяtin bundan sonra necя siyasяt aparacaьыndan чox da arxayыn olmayan sahibkarlar bir bяhanя ilя юlkяni tяrk edir, яksяr hallarda Tцrkiyяyя цz tuturdular. Чцnki hяr gцn kiminsя dustaq edildiyini, qolчomaq kimi gцllяlяndiyini eшidяn camaat чaш-baш qalmышdы.

***

Axшamыndan sяhяrinя цmid olmayan illяrin axarыnda Hacы Ляtif kiшinin ailяsindя bir чox yadda qalan hadisяlяr baш vermiшdi. Qыzы Hцsniyyяni Hacы Abdullanыn bюyцk oьlu Mirhяsяnя, qыzы Kubranы isя Hacы Abdullanыn ortancыl oьlu Mirяliyя яrя vermiшdi. Onlarыn toyu bir il fяrq ilя hяyata keчirilmiшdi. Bu arada, Шяkililяr demiшkяn, onun hяyatыnda beyqafыl bir hadisя baш vermiш, юmrцnцn-gцnцnцn bu vaxtыnda daha bir oьlu olmuшdu. Adыnы Hamid qoymuшdular. Иndi 1929-cu ilin sonlarы idi vя Hamidin цч yaшы vardы. Hacы Lяtif kiшini яn чox sevindirяn o idi ki, onun aьыllы vя qeyrяtli oьlu Яbdцlяli Sяnaye vя Иqtisad texnikumunu bitirmiш, dяrs demяyя baшlamышdы.

O yandan da 1923-cц ildяn Zaqatala шяhяr ibtidai mяktяbinin mцdiri olmaqla yanaшы Zaq-atala Sяnaye vя Kяnd tяsяrrцfatы texnikumunda da dяrs deyяn kцrяkяni Mirяli Axыndov 1926cы ildя BDU-ya daxil olub biologiya ixtisasы цzrя aqrtыq 3-cц il idi ki, tяhsilini davam etdirirdi. (Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 03 (149), Март 2017

сящ. 11

АЗЯРБАЙЪАН БЯЛЯДИЙЙЯЛЯРИ

Gяncя bяlяdiyyяlяrи maariflяndirilib Gяncя шяhяr Nizami bяlяdiyyяsinin yaydыьы mяlumata gюrя, Яdliyyя Nazirliyinin Gяncя Regional idarяsinin tяшяbbцsц ilя Nizami (Gяncя ш.) Bяlяdiyyяsindя "Bяlяdiyyя qulluqчularыnыn etik davranыш qaydalarы haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasы Qanunun icra olunmasы barяdя hцquqi-maariflяndirici toplantы keчirilmiшdir.

Toplantыda Regional Яdliyyя Иdarяsinin яmяkdaшlarы, Nizami vя Kяpяz (Gяncя ш.) bяlяdiyyяlяrinin qulluqчцlarы iшtirak etmiшdir.

Tяdbiri Regional Иdarяnin bюyцk mяslяhtчisi Samir Cяfяrov aчaraq toplantыnыn gцndяliyinin яsas mюvzusunun "Bяlяdiyyя qulluqчularыnыn etik davranыш qaydalarы" olduьunu bildirib.

O mяruzяsindя bildirb ki, bяlяdiyyяlяr dя Azяrbaycanda aparыlan kюklц islahatlar vя yaшanan dinamik tяrяqqi dюvrцndя юzцnцn inkiшaf yolunu keчir, vяtяndaшlarыn mяnafelяri naminя yerli яhяmiyyяtli mяsяlяlяrin hяl-

lindя iшtirak edir, onlarыn etibarыnы qazanmaьa vя cяmiyyяtimizdя юzцnяmяxsus yer tutmaьa sяy gюstяrirlяr.

Bir чox bяlяdiyyяlяr yerli яhяmiyyяtli mяsяlяlяrin hяllindя mцsbяt tяcrцbя яldя etmiш, fяaliyyяtlяrindя шяffaflыьa, icra orqanlarы vя qeyri-hюkumяt tяшkilatlarы ilя iшgцzar яlaqяlяrin qurulmasыna nail olmuшdur. Bяlяdiyyяlяrin gюrdцyц iшlяrin яksяriyyяti onlarыn яrazilяrindя yaшayan vяtяndaшlarыn sosial sifariшlяrindяn irяli gяlir.

Hяmin sifariшlяrin юyrяnilmяsindя isя bяlяdiyyя sяdrlяrinin rolu bюyцkdцr.

28 aprel 2015-ci il tarixli "Bяlяdiyyя qulluqчularыnыn etik davranыш qaydalarы haqqыnda"

Azяrbaycan Respublikasыnыn Qanunun icrasыna yцksяk sяviyyяdя яmяl olunmasыnыn яsaslarыnы bяlяdiyyя qulluqчularыna izah edib.

Daha sonra bяlяdiyyя цzvlяri vя qulluqчularы чыxыш edяrяk bildiriblяr ki, bяlяdiyyяlяr yaradыldыьы gцndяn dюvlяtin yaxыndan dяstяyini hiss edir, bяlяdiyyяnin fяaliyyяtinin tяkmillяшdirilmяsi цчцn qanunvericilik bazasы mюhkяmlяnir.

Bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtinin sяmяrяliliyinin, bяlяdiyyя цzvlяrinin vя qulluqчularыnыn bilik vя tяcrцbяsinin artыrыlmasы цчцn milli assosiasiyalar vя Яdliyyя Nazirliyinin Bяlяdiyyяlяrlя Иш Mяrkяzi bюlgяlяrdя bяlяdiyyя цzvц vя qulluqчularы цчцn mцxtяlif mюvzularda seminar vя ixtisasartыrma kurslarы tяшkil edir.

Bundan baшqa bяlяdiyyяnin fяaliyyяtindя vяtяndaшlarla mцnasibяtlяrin yцksяk sяviyyяdя qurulmasыnыn bюyцk юnяm daшыdыьыnы vurьulayan bяlяdiyyя qulluqчularы bildirmiшlяr ki, bu mяqsяdlя hazыrda Nizami vя Kяpяz (Gяncя ш.) bяlяdiyyяlяrinin internet saytы fяaliyyяt gюstяrir. Bяlяdiyyяnin istяr шяhяrin quruculuq vя abadlыq iшlяrindя, istяrsя dя vяtяndaшlarыn problemlяrinin hяlli ilя baьlы gюrdцyц iшlяrin iшыqlanmasы internet saytыnda xцsusi yer alыr.

Toplantыda iшtirakчыlarы maraqlandыran suallarda cavablandыrlыb.

Bяlяdiyyяlяr daha чox hansы ildя qazanыblar?

Dюvlяt Statistika Komitяsindяn Belediyye.info-ya daxil olan mяlumata gюrя, bяlяdiyyяlяrin 2002-2016-cы illяrdя яn yцksяk qazanclarы 2007-ci ildя olub. Belя ki, hяmin il yerli юzцnцidarяetmя orqanlarыnыn 50.001.700 manat bцdcяdaxilolmalarы olub.

Tяhlilllяr gюstяrir ki, bяlяdiyyяlяr cari ilяdяk bu rekordu tяzяlяyя bilmяyiblяr.

Belя ki, 2002-ci ildя 12.828.400 manat, 2006-cы ildя 33.137.000 manat, 2014- cц ildя isя 49.065.700 manat яldя edя biliblяr.

Юlkя bяlяdiyyяlяri qazandыqlarыnы hara xяrclяyiblяr?

Dюvlяt Statistika Komitяsindяn Belediyye.info-ya daxil olan mяlumata gюrя, юtяn il яrzindя юlkя bяlяdiyyяlяri 31.328.600 manat xяrclяyiblяr.

Bu vяsaitin 60,6 % yerli юzцnцidarяetmя orqanlarыnыn saxlanmasыna xяrclяnib. Bu da яvvяlki illя mцqayisяdя 12 % artыq demяkdir. Mяnzil-kommunal xidmяt xяrclяrinя 18% xяrclяnib.

Bununla yanaшы sosial tяminat xяrclяrinя яldя etdiklяrin vяsaitin 1.9 % yяni 595.400 manat vяsait xяclяyiblяr.

Qeyd edяk ki, 2015-ci illя mцqayisяdя bu 12% az demяkdir. Цmumi bцdcяdaxilolmalarыnыn 0.3% yяni 79.300 manat, sяhiyyя xяrclяrinя isя 0.1 % yяni 21.900 manat xяrclяyiblяr.

Шяки Бялядиййясинин коллективи, Azяrbaycan Шяhяr Bяlяdiyyяlяrinin Milli Assosiasiyasыnыn вя Бакы шящяр Nяrimanov bяlяdiyyяsinin sяdri Tяmraz Taьыyevя, qardaшы ИБРАЩИМ ТАЬЫЙЕВИН вяфаты мцнасибяти иля кядярляндийини билдириб, дярин щцзнля баш саьлыьы верир вя сябр диляйир. Аллащ рящмят елясин.

Bakы bяlяdiyyяlяri юtяn il nя qяdяr qazanыblar?

2016-cы ildя Bakы bяlяdiyyяlяrinin 8.887.300 manat bцdcя daxilolmalarы olub. Bu barяdя Belediyye.info-ya mяlumat Dюvlяt Statistika Komitяsindяn verilib. Яldя edilяn vяsaitin 63.2 faizi яmlak vя torpaq vergisindяn yы-

Q.Mяmmяdov: "Yerli vergilяrin yыьыmыnda яhali o qяdяrdя fяallыq gюstяrmir…"

Gяncя шяhяr Nizami bяlяdiyyяsinin sяdri Qoшqar Mяmmяdov Belediyye.infonun suallarыnы cavablandыrыb:

- Mцasir informasiya texnologiyalarыnыn tяtbiqi Sizin rяhbяri olduьunuz bяlяdiyyяyя nя verir?

- Иlk nюvbяdя яhalinin bяlяdiyyяnin gюrdцyц iшlяrlя baьlы mяlumatlandыrыlmasыnы asanlaшdыrыr. Bu gцn bяlяdiyyяmiz sosial шяbяklяrdя tяmsil olunur, o cцmlяdяn mцasir standartlara cavab verяn internet resursumuz istifadяdяdir.

Sюzsцz ki, bяlяdiyyяyя edilяn mцraciяtlяrin bir qismini mяhz bu istiqamяtdяn alыrыq. Bu gцn bяlяdiyyяnin atdыьы hяr bir addыmы mяhz ИKT-dяn istifadя etmяklя ictimailяшdiririk.

Bu gцn bяlяdiyyяmizdя яmяkhaqqыnыn юdяniшi kartla hяyata keчirilir. Bununla yanaшы yerli vergilяrin юnlayn юdяniш sisteminя qoшulmuшuq.

Gяlirlяrimizin az bir hissяsi dя olsa mяhz юnlayn юdяniшdяn daxil olur.

Dцzdцr etiraf etmяliyik ki, yerli vergilяrin yыьыmыnda яhali o qяdяrdя fяallыq gюstяrmir. Lakin biz bununla kifayяtlяnmяmяliyik. Bяlяdiyyяnin mцfяttiшlяri daim яhali arasыnda maariflяndirmя iшlяri aparыr, bяlяdiyyя цzvlяri gюrцшlяr keчirirlяr.

-Vяtяndaш-bяlяdiyyя mцnasibяtlяrindя Sizin fikrinizcя bяlяdiyyя birinci hansы addыmы atmalыdыr?

- Vяtяndaш-bяlяdiyyя mцnasibяtlяrindя bяlяdiyyя ilk nюvbяdя mцraciяt etmiш vяtяndaшыn problemini tяhlil etmяli, mцraciяtin qanunluьunu araшdыrыb onun hяlli istiqamяtindя mцvafiq tяdbirlяr gюrmяlidir.

FИkrimcя, yalnыz belя operativ шяkildя mяsяlяlяrя mцnasibяt bildirmяklя bяlяdiyyя vяtяndaшы юzцndяn razы sala bilяr.

Dцшцnmяk olar ki, bяlяdiyyяnin qarшыlaшdыьы problemlяr юz hяllini tapsa bяlяdiyyя yцksяlяn xяtt цzrя inkiшaf edяcяkdir.

Bu problemlяr arasыnda Яmlak Mяsяlяlяri Dюvlяt Komitяsi yanыnda Daшыnmaz Яmlakыn Dюvlяt Reyestri Xidmяtindяn vяtяndaшlarыn яmlaklarыnыn sяnяdlяrinin яldя edilmяsinin sadяlяшdirilmяsi, habelя vergi юdяmяyяn vяtяndaшlara mцvafiq sanksiyalarыn tяtbiqi hяm sakinlяrin, hяmdя bяlяdiyyяnin mяsuliyyяtini artыrmыш olacaqdыr.

ьыlыb. Юtяn illя mцqayisяdя torpaq vergisnin yыьыmыnda 11.4 %, яmlak vergisinin hяcmi isя 6.3 faiz artыb.

Maliyyя istiqamяtlяrindяn яn чox sanatoriya-kurort, mehmanxana vя tuizm юdяniшlяrindяn daxil olub. Bu istiqamяtdяn 52 Bakы bяlяdiyyясi 840.800 manat яldя edib. Юtяn illя mцqayisяdя bu 44 faiz artыm demяkdir.

Bяlяdiyyя bцdcяsinя Avtodayanacaqlardan 93.400 manat, bяlяdiyyя яmlakыnыn юzяllяшdirilmяsi vя icarяyя verilmяsindяn 616.900

manat, dotasiyadan isя 1.012.600 manat vяsait daxil olub. Яn az vяsait kцчя reklamlarыndan 5.700 manat vя 1800 manat mяdяn vergisindяn daxil olub.

Digяr istiqamяtlяrdяn bяlяdiyyя bцdcяsinя 689.900 manat vяsait daxil olub.

Maraqlы mяqam ondadыr ki, Bakы bяlяdiyyяlяri яldя etdiklяri maliyyяnin 60.2 faizini юzlяrinя xяrclяyiblяr. Bu юtяn ildяki rяqяmdяn 6.6 artыq demяkdir.

Belediyye.info

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 12

№ 03 (149), Март 2017

Заур ИМРАНИ,

Yusif Son illяr Azяrbaycan da barama istehsalыnыn azal- lяr. Bu, ilk nюvbяdя, turist firRЯЩИМОВ, Respublikasыnda hяyata keчi- masы ipяkчilik mцяssisяlяrinin malarыna turist xidmяtlяrindяn AMEA ak. H.Яli- rilяn iqtisadi, sosial vя demo- xammalla tяchыzatыnda bir sыra istifadя edяnlяrin daha bюyцk AMEA Шяki yev adыna CoьRegional Elmi qrafik yюnцmlц islahatlarыn чяtinliklяr yaratmышdыr. Buna qisminin tяlяbatыnыn юdяnilmяsi rafiya Иnstitutu Mяrkяzinin dinamikliyi vя яhalinin hяyat baxmayaraq, statistik gюstяri- imkanы verir. Firmalar yeni nюv nun "Turizm vя Ekoloji Ъoьrasяviyyяsindя baш vermiш dяy- cilяri tяhlil etsяk gюrяrik ki, xar- marшrutlar tяшkil etmяklя yanarekreasiya coьfiya шюbяsinin iшikliklяr юzцnц regionlarыn inki- icdяn gяtirilяn barama xam- шы, regiona gяlяn turistlяrin rafiyasы" шюbяsi- шafыnda gюstяrir. Bu da 2004- malы hesabыna ipяk parчalarыn maraq dairяsinя sяbяb ola mцdiri, АМЕА nin mцdiri, coьra- 2008, 2009-2013 vя 2014- istehsalыnda (2015-ci ildя bilяcяk yerli suvenirlяr, adяtCoьrafiya fiya цzrя fяlsяfя 2018-ci illяri яhatя edяn "Azяr- 272,4 min m2 ipяk parчa) az яnяnяlяr vя reklam xarakterli Иnstitutunun doktoru, dosent dissertantы baycan Respublikasы region- da olsa artыm qeydя alыnmышdыr. tяbliьat iшlяri hяyata keчirmяlarыnыn sosial-iqtisadi inkiшafы 2015-ci ilin statistik material- lidirlяr. Шяki-Zaqatala iqtisadiSon illяr regionlarыn цzrя Dюvlяt proqram"larыnda larыna яsasяn Шяki-Zaqatala coьrafi rayonunda kяnd turizmi idarяetmя sisteminin yaradыlsosial-iqtisadi inkiшafы qeyri- юz яksini tapmышdыr. Hяyata iqtisadi-coьrafi rayonunda 109 daha perspektivli hesab edilir masыnы tяlяb edir. Шяki-Zaqaneft sektorunda canlanmaya keчirilяn Dюvlяt proqramlarы mln. manat hяcmindя sяnaye ki, onun da яsas sahяsinя tala iqtisadi-coьrafi rayonunda sяbяb olmuшdur ki, onun da чяrчivяsindя qeyri-neft sek- mяhsulu istehsal edilmiшdir ki, yuxarыda qeyd etdiyimiz kimi ipяkчiliyin turizm tяsяrrцfatяsas aparыcы sahяsi aqrar torunun davamlы inkiшafыna, onun da 74,1%-i qeyri-neft ipяkчilik aid edilя bilяr. Lakin larыnыn inkiшafыna mцsbяt tяsir sяnaye kompleksidir. Aqrar sahibkarlыq mцhitinin daha da sektorunun payыna dцшmцшdцr. bunun цчцn ipяkчiliyin xammal etmяsini nяzяrя alsaq, onun sяnaye kompleksi kяnd tя- yaxшыlaшdыrыlmasыna, sosial in- Lakin toxuculuq, xцsusяn ipяk- bazasыna xцsusi diqqяt gюstя- fяaliyyяtlяrini geniшlяndirmяk, sяrrцfatы ilя qarшыlыqlы яlaqя- frastruktur sahяlяrinin yenidяn чilik regionu kimi tanыnan bu iq- rilmяli, yerli fermerlяrя uzun- bu sahяdя texniki silahlanma dя inkiшaf edir vя bir sыra sa- qurulmasыna, yeni mцяssisя- tisadi-coьrafi rayonunda isteh- mцddяtli gцzяшtli яsaslarla sяviyyяsini artыrmaq, turistlяrin hяlяri xammalla tяmin edir. lяrin vя iш yerlяrinin aшыlmasы- sal edilmiш цmumi sяnaye kreditlяr verilmяli, turizm sяna- maraьыna sяbяb olan rяqabяt Tяdqiq etdiyimiz Шяki-Zaqa- na, яhali mяшьulluq sяviyyя- mяhsulunun cяmi 1,8%-ni to- yesindя ipяkdяn hazыrlanan qabiliyyяtli mяhsullar istehsal tala iqtisadi-coьrafi rayonu- sinin yцksяldilmяsinя qismяn xuculuq sяnayesi verir. Daha mяhsullar цstцnlцk tяшkil etnun isя tarixi inkiшaf dюvrlяrinя nяzяr salsaq gюrяrik ki, burada toxuculuq, яsasяn dя ipяkчilik daha yaxшы inkiшaf etmiшdir. Mяhz bu amil mяqalяdя юz яksini tapmыш vя iqtisadi-coьrafi rayonunda ipяkчiliyin turizm tяsяrrцИпякчилик тясяррцфатынын туризм секторуна тясири fatыnыn inkiшafыna tяsiri yollarы qeyd edilmiшdir. Чцnki ipяkчiliyin inkiшafы ilя region- dя olsa nail olunmuшdur. Buda yeni istehsal mцяssiяlяri nunla yanaшы, qeyd edilmяlidir aчыlar, яhali iш ilя tяmin olu- ki, regionlarыn sosial-iqtisadi nar, turistlяr isя ipяkчilik inkiшafыnda turizm sektoru dasяnayesinin mяhsullarыndaн ha perspektivli sahя olub, bюyцk potensial imkanlara mayararlanarlar. likdir. Lakin bu imkanlardan tam vя dolьun istifadя etmяk Azяrbaycan Respubli- цчцn bir sыra kompleks tяdbirkasыnыn шimal-qяrb hissяsindя, lяr hяyata keчirilmяlidir. Bunun Bюyцk Qafqaz daьlarыnыn cя- цчцn hяr bir regionun tяsяrrцnub yamacыnda yerlяшяn Шяki- fat sahяlяri tяdqiq olunmaqla, Zaqatala iqtisadi-coьrafi rayo- яhali mяшьulluьu mяsяlяlяrinя nuna Шяki, Zaqatala, Qax, baxыlmalыdыr. Чцnki яmяk ehtiyOьuz, Qяbяlя vя Balakяn inzi- atlarы tяsяrrцfatыn яrazi tяшkilibati rayonlarы aiddir. Иqtisadi- nя, regionlarыn iqtisadi vя socoьrafi rayonun яrazisi 8,84 sial inkiшaf potensialыndan sяmin km2 olmaqla, respublika mяrяli istifadяyя яlveriшli шяrait яrazisinin 10,2%-i, яhalisinin yaradыr.

Hazыrda respublikaцmumi sayы 606,1 min nяfяr mыzda qeyri-neft sektoruna qo(2015-ci il) olmaqla, respublika yulan investisiyalarыn hяcminin яhalisinin 6,24%-i tяшkil edir. artыrыlmasы vя regionlarda, xц2 Яhalinin sыxlыьы isя hяr km -dя susilя daha чox miqrasiyaya 69 nяfяrdir ki, bu da юlkя gюstяricisindяn xeyli azdыr. mяruz qalan daьlыq яrazilяrdя Шящяримизин гонаглары - хариъи юлкялярин Азярбайъанда аккредитя олунмуш дипломатик Иqtisadi-coьrafi rayonda 6 yeni iш yerlяrinin yaradыlmasы mяqsяdilя fiziki шяxslяrin gяlirнцмайяндяликляринин рящбярляри вя онларын ханымлары Шяки ипяйи иля таныш олурлар. rayon, 6 шяhяr, 8 qяsяbя, 336 kяnd ya-шayыш mяntяqяsi vя lяrindяn tutulan vergilяrin dяetmяk lazыmdыr. Yalnыz bu za181 bяlя-diyyя vardыr. Шяki- rяcяsinin maksimum hяddi acыnacaqlы isя hazыrki шяraitdя mяlidir.

Turizm xidmяti яmяk man maliyyя menecmentinin Zaqatala iqtisadi-coьrafi ray- 35%, mяnfяяt vergisinin dяrя- toxuculuьun bцtцn inzibati rayonu Rusiya Federasiyasы cяsi vя sosial sыьorta ayыrma- onlarda deyil, yalnыz Шяki tutumlu sahя olub, kiчik vя orta mцhцm funksiyasы kimi sahib(Daьыstan Res-publikasы) ilя larы 22% sяviyyяsinя endiril- (99,6%) vя Zaqatala (0,4%) sahibkarlыьыn inkiшafы цчцn ge- karlыq subyektlяrinin istehsal185 km., Gцrcцs-tanla 150 km. miш, kяnd tяsяrrцfatы mяh- inzibati rayonlarыnda mюvcud niш perspektivlяr aчыr. Qыsa tяsяrrцfat fяaliyyяti geniшlяnmяsafяdя hяmsяrhяddir. sullarы istehsalчыlarы, torpaq olmasыdыr. Bu gюstяricinin ol- zaman kяsiyindя яldя olunan dirilmяli, investisiya qoyuluшu Иqtisadi-coьrafi ra-yonun vergisi istisna olmaqla, digяr duqca aшaьы olduьunu nяzяrя gяlir isя sahibkarыn maraьыna artыrыlmalы, turistlяrin qarшыlanalsaq, gяlяcяkdя ipяkчiliyin sяbяb olur. Turizm sahяsinin masы, qidalanmasы vя qalmasы яrazisindяn keчяn Yev-lax- vergilяrdяn azad edilmiшdir.

Qeyri-neft sektorunun inkiшafы ilя yeni iш yerlяri aчыlar, inkiшaf etdirilmяsi yeni iш yer- цчцn servis xidmяti yaxшыlaшBalakяn dяmir vя шose yollarы inkiшafы regionlarыn iqtisadi dadaha keyfiyyяtli vя turistlяrin lяrinin aчыlmasыnda, iшsizliyin dыrыlmalыdыr. onun юlkяdaxili vя xarici iqtisayanыqlыьы, mяhsuldar qцvvяlяrin maraьыna sяbяb ola bilяcяk sяviyyяsinin azaldыlmasыnda, Azяrbaycanda iqtisadi di яlaqяlяrindя mцhцm rol yerlяшdirilmяsi, яhali mяskunmallarыn istehsalы isя turizm tя- miqrasiya axыnыnыn qarшыsыnыn inkiшaf strategiyasыnыn uьurla oynayыr. Шяki-Zaqatala iqtisadi- laшmasы vя s. ilя sыx яlaqяdar- sяrrцfatыna mцsbяt tяsir gюs- alыnmasыnda, yeni yaшayыш davam etdirilmяsi юlkя iqtimяskяnlяrinin yaradыlmasыnda sadiyyatыnыn potensial imkancoьrafi rayonun tяsяrrцfat stru- dыr. Bu da юz nюvbяsindя яra- tяrяcяk. zinin tяbii шяraitindяn, iqtisadiЦmumiyyяtlя, Шяkibюyцk яhяmiyyяt kяsb edir. larыnыn daha da artыrыlmasыna kturu kяnd tяsяrrцfatы mяhsulcoьrafi inkiшafыndan asыlы olaraq Zaqatala iqtisadi-coьrafi rayTurizm mцяssisяlяrindя bяzi iш imkan vermiшdir ki, nяticяdя larыnыn becяrilmяsi vя bяzi tяsяrrцfat sahяlяrinin yerlяшonunda ipяkчiliyin inkiшaf etdiyerlяri mюvsцmi xarakter daшы- dayanыqlы vя stabil bir iqtisadi mяhsullarыn emalы яsasыnda dirilmяsinя vя inkiшaf sяviyyяsrilmяsi regionda turizm tяsяryыr vя mцяyyяn hallarda daha sistem formalaшmышdыr. Dюvlяt formalaшmышdыr. Region tяbii inя tяsir edir. Чцnki яmяk ehrцfatыnыn inkiшafыna mцsbяt tячox qadыn яmяyinin (xadimя, tяrяfindяn qoyulan яsaslы inehtiyatlarla zяngin olsa da, ontiyatlarыndan sяmяrяli istifadя sir gюstяrяn amillяrdяn biri paltaryuyan, mяtbяx iшчisi vя vestisiyalar, sahibkarlыьыn inkilardan hяlяlik zяif istifadя edietmяklя, intensiv mяnimsяkimi qiymяtlяndirilя bilяr. Чцns.) istifadяsini tяlяb edir. Bu isя шafыna ayrыlan gцzяшtli kreditlяr, lir. Burada zяngin vя sяnaye nilmiш regionlarda aqrar-sяki ipяk mяmulatlarыndan hazыryerli sakinlяrя яlavя gяlir яldя infrastruktur layihяlяrinin icraяhяmiyyяtli Filizчay polimetal naye komplekslяrinin yцksяk lanan kяlaьayы, yayыq, xalca vя etmяyя, bununla da ailяnin sы, xarici investorlar цчцn яlverfiliz yataьы ilя yanaшы, meшяlяr, dяrяcяdя inkiшafыna nail olmaq s. яшyalar turistlяrin maraьыna sosial vяziyyяtinin yaxшыlaшdы- iшli шяraitin yaradыlmasы yцksяk mineral bulaqlar, su vя iqlimmцmkцndцr . sяbяb olur vя onlarы юzlяri ilя rыlmasыna imkan yaradar . iqtisadi potensiala malik olan balneoloji ehtiyatlar kifayяt Son illяr qeyri-neft suvenir kimi alыb aparыrlar.

Bu Turizm sahяsinя tяsir regionlarыn inkiшafыna яlveriшli qяdяrdir. Lakin uzun illяr яrzindя onlardan istifadя edilmяs- sektorunun inkiшaf etdirilяn sa- hяm reklam, hяm dя mяdяni- gюstяrяn яsas amillяrdяn biri шяrait yaratmышdыr. Son illяr maliyyя resurslarыndan sяmя- respublikamыzda hяyata keчiinя яsaslanan istehsal vя xid- hяlяrindяn biri dя yцngцl sя- irs kimi tяbliь edilir. nayedir.

Yцngцl sяnayenin Respublikamыzda fяarяli istifadяdir. Bazar iqtisadiy- rilяn iqtisadi islahatlar юzцnц mяt obyektlяri yaradыlmadыьыna aparыcы sahяlяrindяn biri toxuliyyяt gюstяrяn turist firmalayatы шяraitindя maliyyя resurs- turizm sяnayesinin inkiшafыnda gюrя tяsяrrцfat birtяrяfli istiqaculuqdur.

Toxuculuьun isя яn rыnыn яksяriyyяti uzaq юlkяlяrin larыnыn effektiv idarя olunmasы da gюstяrmiшdir. mяtdя inkiшaf etmiш, яmяk ehgяlirli sahяsi ipяkчilikdir.

Qeyd turizm bazarыnы юyrяnir, яsasяn hяr bir tяsяrrцfat subyektinin Yuxarыda qeyd olunantiyatlarыndan istifadя edilmяedilmяlidir ki, keчmiш Sovetlяr dцnya turizmi цчцn яnяnяvi qarшыsыnda duran prioritet mя- larы nяzяrя alsaq, Шяki-Zasindя ciddi чяtinliklяr olmuшdur. Иqtisadi-coьrafi rayonun dюvrцndя Azяrbaycanda, яsa- olan marшrutlar tяklif edirlяr. sяlяlяrdяn biri hesab olunur. qatala iqtisadi-coьrafi rayonunяsas tяsяrrцfat obyektlяri olan sяn dя Шяki-Zaqatala iqtisadi- Turizm biznesinin imkanlarы Maliyyя az vaxt kяsiyindя bila- da turizm tяsяrrцfatыnыn inkiшaf Шяki Иpяk kombinatы, tцtцn, чay coьrafi rayonunda ipяkчiliyin turizmin yalnыz ekskursiya nю- vasitя transformasiya olunan etdirilmяsi, gяlяcяkdя regionu vя meyvя-tяrяvяz emalы mцяs- yцksяk sяviyyяdя inkiшaf et- vц ilя mяhdudlaшmыr. Firmalar yeganя resurs hesab olunur. beynяlxalq turizm sяnayesinя sisяlяrinin fяaliyyяti mцяyyяn mяsinя baxmayaraq, hazыrda юz fяaliyyяt miqyaslarыnы geniш- Yяni maliyyя resurslarыnыn daxil olmasыna vя iшsizliyin qisdюvrdя dayansa da hazыrda bu sahя юz tяnяzzцl dюvrцnц lяndirmяk цчцn, baшqa nюv bazar iqtisadiyyatыnda oynadыьы mяn dя olsa aradan qaldыrыlyaшayыr. Чцnki respublikamыz- turlardan da istifadя edя bilяr- mцstяsna rol onun mцstяqil masыna imkan verя bilяr. qismяn iшlяyirlяr .

ИПЯКЧИЛИК ВЯ ТУРИЗМ

№ 03 (149), Март 2017

Вагиф АСЛАН,

Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi Шяki bюlmяsinin sяdri, АДПУ Шяki filialыnыn baш mцяllimi

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

T Tц цr rk k x xa allq qlla ar rыы я яd dя яb biiy yy ya at tыы Mцhazirяlяr Sюkцb - daьыtmaьa hazыrsan belя?"

(Яввяли ютян сайларымызда)

Юvliyaya aь olan Haqq yoluna asidir, O yola asi olan kюnцllяrin pasыdыr.

Mюvlanя pяrvяrdiyar bizя nяzяr salalы, Onun gюrklц nяzяri kюnlцmцz aynasыdыr.

(Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt. Иstanbul, 1997. s,282; Yunus Иmrя. Gцldяstя. Bakы, 1992. s, 120.)

sюzlяri ilя bюyцklцyцnя шяhadяt verilяn шяxs Mюvlanя Cяlalяddin Rumidir. "Иnsanыn meymun mяnшяyini kяшf edяn Batыda deyil, insanыn Tanrы mяnшяyini kяшf edяn", "elm ilя dinin hяmiшя vяhdяt tяшkil etdiyi" Doьuda" (Yaшar Qarayev. Min ilin sonu. Bakы, 2002. s.13)

doьulduьundan "sadя vя savadsыz insanlarыn Allahы dяrk etmяk ehtiyaclarыna yol aчan" (Rяhim Яliyev.Nяsimi vя klassik dini цslublarыn tяшяkkцlц. Bakы, 2006.s. 30.), Иbn Sinadan, Fяridяddin Яttardan, o cцmlяdяn: Mяndяn olsa, doьulmazdыm, nя edяydim? Юlmяzdim dя, bu arzuma kaш yetяydim.

Bundan gюzяl, bundan yaxшы nя olardы?

Nя gяlяydim, nя qalaydыm, nя gedяydim.

(Иnci xяzinяsi. Fars-tacik dillяrindяn tяrcцmя edяni Abbasяli Sarovlu. Bakы,1977. s.76.)

sюzlяrini oxuyan oxucu torpaьы шumlayan adamdan Nizami Gяncяvi qяhrяmanыnыn cavabыna bяnzяr cavab gюzlяdiyi halda tam baшqa bir cavabla qarшыlaшыr vя шaшыrыr. Torpaьы шumlayan kiшi шumlanan torpaqla шumlanmayan torpaьыn fяrqini bilmяyяn nadana belя cavab verir: Alt-цst eylяmяsяn hяrgah torpaьы, Nя zяmi yaranar, nя dя gцl baьы.

Xышыmыz gяzmяsя torpaq iчindя, Olmaz baь-baьat da, sяpin, biчin dя. ..........................................................

Dяni цyцtmяsяk dяyirmanda biz, Nemяtlя bяzяnmяz halal sцfrяmiz. (Иnci xяzinяsi.Fars-tacik dillяrindяn tяrcцmя edяni Abbasяli Sarovlu. Bakы,1977. s.76.)

Ruminin bюyцklцyц ifadя tяrzinя gюrя юzцnяmяxsusluьunda vя orijinallыьыndadыr. Yumoristik vя dцшцndцrцcц motivlяrdяn lakonik шяkildя istfadя edяn Mюvlanя canlы danышыq dilinin dinamizmini, potensial gцcцnц qalibanя

bir evin damыna чыxыb oradakы oyuqdan yыxыlacaьыndan hяyяcanlanan bir qadыnыn Hяzrяt Яliyя цz tutmasыnы, Hяzrяt Яlinin mяslяhяti ilя dama daha bir cocuьun чыxarыlmasыnы, damda digяr biр cocuьu gюrцb bu cocuьun istiqamяtini dяyiшmяsini vя yixыlmaq tяhlцkяsindяn qurtarmasыnы tяsvir edяndя dя Mюvlanя Cяlalяddin Rumi "cinsiyyяtin яcaib bir чяkiciliyi vardыr, harada birisini vя bir шeyi arayan varsa, onu aradan,o yana чяkяn cinsiyyяtdir" (Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt. Иstanbul, 1997.s. 297-298.)

qяnaяtinя gяlmяklя yenя dя aьыllarы oyandыrmыш olur. Yaxud aшura gцnц яhli-beytя elliklя yas tutan Hяlяblilяrя "bu yas buraya nя qяdяr dя gec gяlmiш" (Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt. Иstanbul, 1997.s.294.) sualыyla mцraciяt edяndя dя,

qayidыb "ey yuxuya dalanlar, юzцnцzя aьlayыn" deyяndя dя Rumi mцdrikdir.

Gяmiчini dil bilmяmяkdя gцnahlandыran dilчi ona юmrцnцn yarыsыnыn getdyini xatыrlatsa da, dяnizdя tufan baш verяrsя, юmrцnцn hamыsыnыn gedяcяyi hяqiqяti ilя razыlaшmalы olur. Rumi burada hamыnыn bildiyi vя heч kimin xatыrlamadыьы bir hяqiqяti yada salыr: "Dяniz suyu юlцnц яl цstцndя saxlayar." (Ahmet

(Иnci xяzinяsi. Fars-tacik dillяrindяn tяrcцmя edяni Abbasяli Sarovlu. Bakы,1977.s .43.)

vя ya: Aylar gяrяk, pambыq aчa, ondan ipяk, sap dцzяlя.

Kяfяn ola bir шяhidя, libas ola bir gюzяlя. (Иnci xяzinяsi. Fars-tacik dillяrindяn tяrcцmя edяni Abbasяli Sarovlu. Bakы,1977. s. 40.)

deyяn Sяnai Qяznяvidяn vя b. gяtirdiyi iqtibaslarы юzцnяmяxsus шяkildя tяhlil edib daha da dяrinlяшdirяn, nяticяdя "яlчatmaz vя qцdrяtli sufi klassiki" (Rяhim Яliyev. Nяsimi vя klassik dini цslublarыn tяшяkkцlц. Bakы, 2006.s.11) sяviyyяsinя qal-

xan Ruminin tцrkcяdяn vя farscadan baшqa яrяb, rum, qяdim yunan dillяrini bilmяsi, bu dillяrdя dя шeirlяr yazmasы onun Шяrq-Qяrb mцdrikliyindяn bяhrяlяnmяsinя, qlobal tяfяkkцr tяrzinя yiyяlяnmяsinя sяbяb olmuшdur. Elя bu mяqamda "Mяsnяvi"ni ingilis dilinя чevirяn vя чaьdaш dцnya bilginlяrindяn biri sayыlan Reynold Nikolsonun "Mevlаnа kafadan ziyade gюnцle hitab eder" (Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt. Иstanbul1997. s. 286.) fikrinя mцnasibяtimi bildi-

rяrяk deyirяm ki, Mюvlanя qafaya vя kюnцlя tam tarazlыq vяziyyяtindя mцraciяt etmiш, dцшцncяnin son idraki, duyumun isя son poetik hяddini yaшamышdыr, nя yazmышdыrsa, vяcdlя vя ehtizazla yazmышdыr. Шяrq-Qяrb hikmяtlяrinin bir yerя cяm edildiyi nadir xяzinяyя bяnzяyяn "Mяsnяvi"li, "Divan-i Kяbir"li, "Mяktubat"lы, "Mecalisi Seba"lы, "Fi-hi-Mafih"li Rumi yaradыcыlыьы dillяrini bildiyi xalqlarыn arasыnda geniш yayыlan folklor nцmunяlяri ilя, o cцmlяdяn "Quran-i Kяrim"dяn gюtцrцlяn ayяtlяr vя qissяlяrlя, Peyьяmbяrlя baьlы hяdislяrlя, digяr mцqяddяs kitablardan vя xalqdan alыnmыш hekayяt, rяvayяt, яsatir, яfsanяlяrlя vя tяmsillяrlя zяngindir. Xalq mцdrikliyinя dayanan tяfяkkцr tяrzi яsasыnda Nizami Gяncяvi "Kяrpickяsяn kiшinin dastanы" hekayяtindя halal zяhmяti Rumidяn xeyli яvvяl tяrяnnцm etmiшdi. Ruminin "Nadana cavab" hekayяtindяki: Bir kiшi torpaьы шumlayan zaman, Axmaьыn birisi danladы yaman: "Sяn niyя torpaьы qazыrsan belя?

сящ. 13

"Sяma" - дювря вуран дярвишлярин рягси.

"Sяma" rяqsindя mцtrцb, sяmazяnlяr vя шeyx iшtirak edir. Rяqsin ifa edildiyi salon "sяmaxanя" adlanыr. Яvvяlcя musiqinin ritminя uyьun olaraq sяmazяnlяr sяmaxanaya daxil olurlar. Шeyx sяmaxanяnin ortasыnda dayanыr.

Sяmazяnlяr цч dюvrя vuraraq bir-biri ilя qarшыlыqlы шяkildя gюrцшцrlяr.

bir surяtdя nцmayiш etdirir. Bu gцc vя шairanя deyim tяrzi Rumidяn edilяn tяrcцmяlяrdя dя юzцnц gюstяrir. Bu mяnada Rumi yazdыьы vя tяrcцmя edildiyi dillяri dя zяnginlяшdirir. Onun "Darьa vя sяrxoш" hekayяtindяki ifadя tяrzinя diqqяt yetirяk: Darьa gecя yarы gяzdiyi zaman Gюzц bir sяrxoшa sataшdы haman.

Soruшdu keflidяn: "Nя iчmisяn sяn?"

Sяrxoш cavab verdi: "Kuzяdяkindяn." (Иnci xяzinяsi.Fars-tacik dillяrindяn tяrcцmя edяni Abbasяli Sarovlu. Bakы,1977. s.75.)

Sяrxoшun ayыq cavabыndakы yыьcamlыq vя шuxluq necя dя cazibяlidir.

Axы kuzяdя шяrab da, bulaq suyu da ola bilяr... Ayaq цstя dura bilmяdiyini irad tutaraq onu zindana aparmaq istяyяn darьaya sяrxoшun son cavabы da maraqlыdыr. Elя bu cavabыna gюrя sяrxoш ayыq darьadan daha ayыq gюrцnцr: Yol gedя bilsяydim, daha nя dяrdim?

Zindana gedincя, evя gedяrdim. (Иnci xяzinяsi.Fars-tacik dillяrindяn tяrcцmя edяni Abbasяli Sarovlu. Bakы,1977. s.76.)

Oxucusuna tяqdim etdiyi rяvayяtlяrdя dя dяrin zяkasы vя aьlы ilя zяkalarы vя aьыllarы mat qoyan Rumi son dяrяcя qeyri-adidir. Bu qeyri-adilik onun xalqa, adяt-яnяnяlяrя baьlыlыьыndan, dil xalqыn hikmяtini nя qяdяr ifadя edя bilirsя, bir o qяdяr o hikmяti yaшaya bilmяsindяn irяli gяlir. Cocuьunun

Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt. Иstanbul, 1997. s.296.). "Яrяb atlarы vя eшшяk" tяm-

silindя шah tюvlяsindя bяslяnяn atlara hяsяd aparan eшшяyin dюyцшdяn qayыdan atlarыn nя gцndя olduqlqrыnы gюrяndяn sonra юz" (Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt. Иstanbul, 1997. s296.) taleyinя шцkr etmяsi tяsvir edilir vя bu tяsvirin юzцndя dя bяxtя, taleyя qane olmaq tюvsiyyя edilir.

Mюvlanя Cяlalяddin Ruminin deyimlяri o qяdяr xяlqidir vя xяlqi olanlar o qяdяr цmumbяшяridir ki, onlarы bцtюv bir xalqin vя цmumbяшяriyyяtin dцшцncяsi kimi qяbul etmяk zяrurяti yaranыr. Elmini vя fяlsяfяsini yazыlarыna kючцrяn Ruminin bir neчя deyiminя diqqяt edяk:

- Sяndя цrяk olmayandan sonra xяncяrin faydasы nяdir? Tutalыm ki, Яlidяn "Zцlfцqar"ы miras aldыn, sяndя onu iшlяdяcяk яl varmы?.." (Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt. Иstanbul, 1997.298.).

- Deyяk ki, qazanmaq vя чox шeylяr яldя etmяk цчцn bir gяmi dцzяltdin, bяs sяn Nuh kimi bir kapitanmыsan? (Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt. Иstanbul-1997. Sяh.298.)

- Eшq kimi bir mцяllim yoxdur.

(Kюnцl memarlarы vя irfan yolu. Bakы, Иpяkyolu nяшriyyatы, 2013.s.15)

- Mяn bir quш idim vя sirlяr alяmindяn uчdum. O qяdяr uчdum ki, aшaьыlardan bir "ov" alыb yuxarыlara aparыm.

Ancaq sirrimi baшa dцшяn bir adam

tapa bilmяdim. Elя gяldiyim qapыdan da чыxdыm, getdim. (Kюnцl memarlarы vя irfan yolu. Bakы, Иpяkyolu nяшriyyatы, 2013.s.28.)

- ...Hekayяlяr bir meyvяyя bяnzяyir, mяna isя iчindяki tuma. Aьыllы insan ... tumu alar. (Kюnцl memarlarы vя irfan

yolu. Bakы, Иpяkyolu nяшriyyatы, 2013.s.29.)

- Yerя hansы toxum яkildi, bitmяdi? - deyib narahat olma! (Kюnцl

memarlarы vя irfan yolu. Bakы, Иpяkyolu nяшriyyatы, 2013.s.31.

- Qadыn sюylяsяn dя odur, sюylяmяsяn dя. yapdыьы iшdяn vaz keчя bilmяz. Hяtta, sюylяsяn, daha betяr olar. ("Fihi M?fih"dяn. Ahmet Kabaklы. Tцrk ede-

biyatы. ЫЫ cilt. Иstanbul-1997. Sяh.302.)

- Яgяr qadыnыn tяbiяti tяmizsя.

O, pis iшlяr gюrя bilmяz. ("Fihi M?fih"dяn.

Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt. Иstanbul1997. Sяh.302.)

- Bu ayrыlыq oduna necя ciyяrim yanя, Eшq odu nihan olmaz, yanar dцшцcяk canя.

(Mюvlanяnin "mцlяmmя"sindяn -farsca-tцrkcя qarышыq bir qяzяlindяn. Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫ cilt. Иstanbul-1997. Sяh.301.)

Bu deyimlяrlя tanыш olduqca "insan Allahы deyil, Allah da insanы sevdikdя Tanrыnыn sevimlisi olmuш olur" qяnaяtinя gяlяn Ruminin hяlя dя insan sevgisindяn keчяrяk ilahi sevgiyя doьru getdiyinin шahidi oluruq. Yadda saxlanmalыdыr ki, Tanrыya gedяn yol sыnaqlarla doludur. Иnsanыn bu yolda шeytan hiylяlяrindяn keчя bilmяsi яsas шяrtdir.

Hяm dцnyяvi, hяm dя dini яdяbiyyatda Шeytan obrazыnыn yaranmasы xalqdan vя qяdim kitablardan gяlmя bir шey olub, folklor xцsusiyyяti daшыyыr. Ruminin mцrшidi Шяms Tяbriziyя rast gяldiyi dюvrя qяdяr etdiyi vяzlяrindяn ibarяt "Mecalisi Seba" toplusunda "Barsisanыn hekayяti" adlы bir яfsanя vardыr. Nяfяsi toxunan su belя xяstяlяrя шяfa verяn Barsisanы Шeytan gцnah elяmяyя sюvq edir. Bundan sonra Barsisanыn nяfяsi юz saflыьыnы itirir. Etdiyi gцnaha gюrя Barsisanы asmaq qяrarы verilir. Ona kюmяk edяcяyinя inandыьы цчцn tяшяkkцr яlamяti olaraq boьazы kяndirdя ola-ola Шeytana baш яyяn Barsisa юlцm ayaьыnda da gцnah edir. Шяxsяn mяn alman шairi И.V.Hюtenin (1749-1832) "Faust" яsяrini Ruminin "Barsisanыn hekayяti" яsяri ilя mюvzu baxыmыndan oxшar olduьunu, Doьuda vя Batыda mцшtяrяk bir яfsanяdяn gюtцrцldцyцnц iddia edяnlяri, hяmчinin bu sыraya fransыz yazычыsы Anatol Fransыn (1844-1924) "Tais" яsяrini daxil edяnlяri haqlы sayыram.

Sadяcя olaraq bu шюhrяtli adlar siyahыsыna Иohann Шpisin 1587-ci ildя yazdыьы "Faust" яsяrinin tяsiri ilя bцtцn Иngiltяrяdя "universal aьыllarыn яn istedadlыsi" hesab edilяn Kristofer Marlonun (1564-1593) qяlяmя aldыьы "Doktor Faustun faciяli taleyi" яsяrini яlavя etmяk istяyirяm. Yuxarыda adlarы qeyd edilяn Qяrb mцяlliflяrinin яsяrlяrinя heyran qalan Шяrq oxucularыna gюstяrmяk lazыmdыr ki, bu mюvzuda яn mцkяmmяl яsяrlяri Mюvlanя onlardan яsrlяrcя яvvяl yazmышdыr. Demяk olar ki, XX яsr boyunca ateist dцnyagюrцшlц шurяvi bir sistemdя yaшamaьa mяcbur olan Quzey Azяrbaycanda tяsяvvцf яdяbiyyatыnыn юyrяnilmяsi tarixяn yasaq olmuшdur. Quzey Azяrbaycan mцstяqillik qazanandan sonra Иslam юlkяlяri ilя яlaqяlяrimiz daha da geniшlяnmiш, цrfani яdяbiyyatыn юyrяnilmяsindя xeyli iшlяr gюrцlmцшdцr. Bu mяnada Mюvlanя Cяlalяddin Ruminin яsяrlяrinin Azяrbaycan dilinя bцtюvlцkdя tяrcцmяsi hяm dя yaddaшыmыzыn tяsяvvцf qatыnыn tozunun alыnmasы kimi vacib mяsяlяlяrdяn biridir. (Арды вар)

№ 03 (149), Март 2017

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 14

Д ДЙ ЙП П э эу уш шя яс си и ШЯKИ ШРПШ DYP-дян СЦРЦЪЦЛЯРЯ ХЯБЯРДАРЛЫГ: MDB ИSTEHSALI OLAN MИNИK АVTOMOBИLLЯRИNИN TEXNИKИ BAXIШDAN KEЧИRИLMЯ MЦDDЯTИNИN BИTMЯSИNЯ 1 AY QALDI.

Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsi sцrцcцlяrя xяbяrdarlыq edir: Texniki cяhяtdяn nasaz vяziyyяtdя olan nяqliyyat vasitяlяrinin istismarы qadaьandыr.

NЯQLИYYAT VASИTЯLЯRИNИN TEXNИKИ BAXЫШDAN KEЧИRИLMЯ QAYDALARЫ: "Yol hяrяkяti haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasы Qanununun 30-cu maddяsinin VЫ hissяsinя mцvafiq olaraq, bu Qanunun 27-ci maddяsinin ЫЫ hissяsinin 2-5-ci bяndlяrindя vя ЫЫЫ hissяsindя nяzяrdя tutulmuш nяqliyyat vasitяlяrinя, hяmчinin avtobuslara icazя verilяn maksimum kцtlяsi 3,5 tondan artыq olan yцk avtonяqliyyat vasitяlяrinя, tяhlцkяli yцklяrin daшыnmasы цчцn xцsusi tяyinatlы texniki tяhlцkяsizlik цzrя uyьunluq sertifikatы olan nяqliyyat vasitяlяrinя ildя 1 dяfя, hяmin Qanunun 27-ci maddяsinin ЫЫ hissяsinin 1-ci bяndindя nяzяrdя tutulmuш nяqliyyat vasitяlяrinя (bu maddяnin VЫ hissяsinin 1-ci bяndindя gюstяrilяnlяr istisna olmaqla) istehsal olunduqlarы vaxtdan 4 il keчdikdя 2 ildя 1 dяfя, istehsal olunduqlarы vaxtdan 10 il keчdikdя ildя 1 dяfя texniki baxыш keчirilir.

DYP ушаг баьчаларында маарифляндириъи тядбирляр кечирир Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin Tяbliьat vя тяшviqat цzrя иnspektoru, пolis бaш лeytenantы Турал Niftalыyev, uшaqlar gяlяcяkdя kцчя hяrяkяti qaydalarыnы daha rahat vя asan шяkildя mяnimsяsinlяr deyя onlarda indidяn kцчя hяrяkяti qaydalarыnыn юyrяnilmяsinя hяvяs vя maraьыn artыrыlmasы mяqsяdi ilя avtomobil, piyada, kцчя , yol, sяki, svetofor vя s. anlayышlarыn юyrяdilmяsi mяqsяdi ilя mцtяmadi olaraq uшaq baьчalarыnda maariflяndirici tяdbirlяr hяyata keчirir. О, мартын 15-дя Шяki шяhяr 26 saylы uшaq baьчasыnda кечирдийи эюрцшдя демишдир: - Uшaqlar baьчalara ancaq valideynlяr tяrяfindяn aparыlmalы, valideynlяr юzlяri dя qaydalara яmяl etmяlidirlяr. Uшaьы aparan valideyn uшaьыn яlindяn tutmalы, sяkilяr-

lя hяrяkяt etmяli, sяki yoxdursa kцчяnin tam kяnarы ilя, yollarda isя ehtiyyat hissя ilя hяrяkяt etmяlidirlяr. Uшaqlar valideynlяrin nяqliyyat axыnы olmayan tяrяfdя olmaqla яlindяn tutmalыdыrlar. Valideynlяr yaxыnlaшan nяqliyyatыn hяrяkяtinя qarшы diqqяtli olmalыdыrlar.

Tяrbiyячi kollektiviniz uшaqlara svetofor, sяki, piyada keчidi, kцчя, avtomobil vя s. anlayышlarы юyrяtmяlidir.

Uшaqlara indidяn yol hяrяkяti qaydalarыnы юyrяnmяyя hяvяs oyatmaq, onlara яmяl etmяk kimi vяrdiшlяr aшыlamaq vacibdir.

Uшaqlara bюyцklяrin nяzarяti olmadan, tяkbaшыna

NЯQLИYYAT VASИTЯLЯRИNИN TEXNИKИ BAXЫШDAN KEЧИRИLMЯ MЦDDЯTLЯRИ:

ДЙП Шяки пенитенсиар мцяссисясиндя ядлиййя ямякдашлары иля эюрцш кечириб

"VAZ", "QAZ", "Moskviч", "ZAZ", "UAZ" vя digяr MDB istehsalы olan minik avtomobillяri цчцn: yanvar айынын 1-дян май айынын 1-дяк; "Xarici dюvlяtlяrdя vя onlarыn baza modellяri яsasыnda MDB-dя istehsal olunan minik avtomobillяri цчцn: май айынын 1дян август айынын 1-дяк; "Yцk atomobillяri vя avtobuslar цчцn: сентйабр ацынын 1дян октйабр айынын 1-дяк.

NЯQLИYYAT VASИTЯLЯRИNИN MЦЯYYЯN EDИLMИШ QAYDADA VЯ MЦDDЯTDЯ TEXNИKИ BAXЫШDAN KEЧИRИLMЯDЯN ИDARЯ EDИLMЯSИNЯ GЮRЯ CЯRИMЯ: Аzяrbаycаn Respublikаsыnыn Иnzibаti Хяtаlаr Mяcяllяsinin 339.1 mаddяsinin tяlяbinя mцvаfiq olаrаq, nяqliyyat vasitяlяrinin sahiblяri vя ya sцrцcцlяri tяrяfindяn "Yol hяrяkяti haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn Qanunu ilя mцяyyяn edilmiш qaydada vя mцddяtdя nяqliyyat vasitяsini dюvlяt qeydiyyatыndan vя ya texniki baxышdan keчirmяdяn idarя etmяyя gюrя fiziki шяxslяr 50 (яlli) manat mяblяьindя, vяzifяli шяxslяr 100 (yцz) manat mяblяьindя, hцquqi шяxslяr 300 (цч yцz) manat mяblяьindя cяrimя edilir.

NЯQLИYYAT VASИTЯLЯRИNИN TEXNИKИ BAXЫШDAN KEЧИRИLMЯSИ ЦЧЦN DЮVLЯT RЦSUMU: "Dюvlяt rцsumu haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn Qanununa яsasяn nяqliyyat vasitяlяrinin illik texniki baxышdan keчirilmяsinя gюrя avtonяqliyyat vasitяlяri цчцn 20 manat mяblяьindя, motonяqliyyat vasitяlяri, qoшqular vя yarыmqoшqular цчцn 10 manat mяblяьindя dюvlяt rцsumu юdяnilir.

kцчяlяrя чыxmamaq, velosiped vя ya arabacыqlar sцrmяmяk, topla oynamamaq tюvsiyyя olunmuшdur.

Tяdbir zamanы балаъалар kцчя hяrяkяti qaydalarыna aid шerlяr сюйляmiшlяr. Сонда T.Niftalыyev baьчanыn tяrbiyячilяrinя "Yol Hяrяkяti Яlifbasы" kitabыnы hяdiyyя etmiшdir.

Tяdbirdя Шяki "arb" televiziyasыnыn чяkiliш qrupu da iшtirak etmiшdir. T.Niftalыyev televiziyaйa mцsahibяснидя tяdbirin keчirilmяsinin mяqsяdi barяdя mяlumat vermiш vя bu cцr maariflяndirici tяdbirlяrin mцtяmadi olaraq davam etdirilяcяyini bildirmiшdir.

Шяki ШRPШ-nin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin Tяbliьat vя тяшviqat цzrя иnspektoru пolis пaш лeytenantы Tural Niftalыyev мартын 18-dя PXnin Mцhafizя alayыnыn Шяki penitensiar mцяssisяsinin mцhafizяsini hяyata keчirяn mцhafizя taborunun яmяkdaшlarы ilя gюrцш keчirmiш, yolnяqliyyat hadisяlяrinin yaranma sяbяblяri, onlarыn aradan qaldыrыlmasы yollarы, son dюvrlяrdя Azяrbaycan Respublikasы ИXM-nя edilяn dяyiшikliklяr vя цmumilikdя yol hяrяkяt qaydalarы barяdя яtraflы mяlumatlar vermiшdir. О, демишдир: - Azяrbaycan Respuбlikasыnыn Prezidenti, Cяnab Ali Baш Komandan Иlham Яliyevin apardыьы uьurlu iqtisadi siyasяtin nяticяsidir ki, respublikamыza idxal olunan nяqliyyat vasitяlяrinin sayы nяin ki, ilbяil hяtta gцnbяgцn чoxalmaqdadыr. Avtomobillяrin sayыnыn artmasы avtomobil yollarыnda hяrяkяtin intensivliyinin yцksяlmяsinя sяbяb olmuшdur. Hяrяkяtin intensivliyi yцksяldikcя yol - nяqliyyat hadisяlяrinin baш vermяsi dя labцtdцr. Одур ки, DYP yol-nяqliyyat hadisяlяrinin qarшыsыnыn alыnmasы istiqamяtindя яmяli tяшkilati vя profilaktiki tяdbirlяr hazыrlayыb hяyata keчirir.

Gюrцlmцш bu tяdbirlяr nяticяsindя 2016-cы il яrzindя 2015-ci il ilя mцqayisяdя Respublikamыzыn avtomobil yollarыnda elяcя dя Шяki rayonu яrazisindя baш vermiш aьыr yol-nяqliyyat hadisяlяrinin, hяmin qяzalarda юlяnlяrin vя yaralananlarыn sayыnыn nяzяrячarpacaq dяrяcяdя azal-

masыna nail olunmuшdur.

Yol-nяqliyyat hadisяlяrinin qarшыsыnыn alыnmasы istiqamяtindя DYP profilaktiki tяdbirlяri bir qяdяr dя gцclяndirmiшdir.

Sizinlя keчirilяn bu maariflяndirici gюrцш dя hяmin profilaktiki tяdbirlяrdяn biridir.

Aparыlmыш tяhlillяrlя mцяyyяn edilmiшdir ki, 2016-cы il яrzindя respublikamыz яrazisindя baш vermiш aьыr yolnяqliyyat hadisяlяlяri яsasяn sцrяt mяhdudiyyяtinin aшыlmasы, юtmя vя manevretmя, qarшы hяrяkяt zolaьыna чыxma

qayda pozuntularыna qarшы mцbarizя tяdbirlяrini gцclяndirиб.

Avtomobil qяzalarыndan uzaq dцшmяyiniz цчцn, Sizin hяr birinizi yol hяrяkяt qaydalarыnы bilmяyя vя onlara яmяl etmяyя чaьыrыram. Чыxышdan sonra, T.Niftalыyev яdliyyя iшчilяrinin suallarыnы яtraflы cavablandыrыб, bеля tяdbirlяrin mцtяmadi olaraq davam etdirilяcяyini bildirиб.

Tяdbirin sonunda PX-nin Mцhafizя alayыnыn Шяki penitensiar mцяssisяsinin mцhafizяsini hяyata keчirяn

kimi kobud yol hяrяkяt qaydalarыnыn pozulmasы nяticяsindя baш vermiшdir. Nяqliyyat vasitяlяrinin sяrxoш vяziyyяtdя, sцrцcцlцk hцququ olmadan idarя edilmяsi, tяhlцkяsizlik kяmяrlяrindяn istifadя etmяmя kimi yol hяrяkяt qayda pozuntularы isя baш verяn qяzalarыn aьыrlыq dяrяcяsinin artmasыna sяbяb olmuшdur.

Oдур ки, DYP yuxarыda qeyd etdiyim yol hяrяkяt

mцhafizя taborunun komandiri яdliyyя polkovnik-leytenantы Vцqar Novruzov T.Niftalыyevя шяxsi heyяt adыndan minnяtdarlыьыnы bildirmiшdir.

Материаллары тягдим етди: Шяki ШRPШ-nin DYPB-nin Tяbliьat vя тяшviqat цzrя иnspektoru, пolis бaш лeytenantы Tural Niftalыyev.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 03 (149), Март 2017

сящ. 15

С С К К А А Н Н В В О О Р Р Д Д Юлцм

Газанын Шярти сюзляр цст Арха щиссяси

Чечяля

рянэи Вящши Австралийа ити Гябир

Эялир

Район

верэиси

“Баьлы гапы архасында” сурят

Шялаля

Варлы

Рянэ

Синоним, омоним, ...

арх Кичик

щава

дястя Мащир

Диррик Гаравул хана

Битки Автомобил маркасы

Рус мцьянниси

ляли топ

Гитя Дцшмян Фитня, фясад

сяси

Канал,

Щов

Интервал

Гыса лц-

Помидор суйу мцясси-

фирмасы

Гядим Йунаныстанда дастанчы

Кюмякчи

Гул,пящляван

щяйати

Ишыг кванты

Банъул Баьын кешикчиси Гядим

Шцшяса

Желонка

-лан

Бюйцдц ъц ъищаз Сямяряли

Мцалиъя

Тцрк

Дяфин анасы

Дяряъя,

Суваг

Мусиги

рцтбя

аляти

аляти Су

Тяпя- Мящсул, эюзц кафе юлдцрян

ВАЗ Епик ясяр Бокс мейданчасы Мцгавиля

Цзв, Чох Латвийа мусиги олмайан шящяри аляти

Дцз

Рящбяр

дцймя Гуш ады

Ряндядян тюкцлян

Сащя “Йох” ъавабы

Тякяр

Шум

Эцнащ

Узундраз Шцбщя

тягсир

Суванд Халг

Сазиш

гуш

Нифрят

Ъейран Щярис

Фярйад Ъязбеди ъи гцввя

Чарясиз Халг

Интервал Од

Тярпян-

Зящмят

мяз

Коха Галын, Эюдяк тир Гуран

Гавал

Йеэаня

Анд Кимйяви

Рус

елемент

щярфи

Чийниндян дирсяйя гядяр олан щисся Кяндир

Буратинонун материалы Метал

Эцзэц

барометр

Ресторан

Ишвя

Шяки, Ашаьы карвансара Мяшг Дюшямя цзлцйц

Лягяб

Кцряк Тящлцкя- Гядим сизлик халг органы

Эцняшля гидаланан ъанлы организм Ляйян

Кюпяк

Дяниз Мясляк,

Битки нювц

Батаглыг

Рус

Топ

Вахт

занбаьы

щярфи

ойуну

юлчцсц

Тайфа

Чай

Йер

йатаьы

юлчцсц

Килид

Эцнлцк

Ашкар

Иьтишаш

Язаб

Гырмызы

Тямиз

Сибир чай балыьы

щейваны ягидя

щярфи

Тянща

Мязяння Ъям шякилчиси

Гурбан

Яряб

щяср

Йазы иши

Салнамя

Мусигидя динамик Чяряк чалар

Азлыг Яряб ялифбасында хцсуси ишаря

Тиъарятчи Йунан щярфи

Арзу

Пярваз Тарчалан

халгы

Эялин

Гарамал

Йыртыъы

Сибир

нювц

Нот Шющрят сан

Шябякя

Йаь

Балыг

Телеканал Сядр

Хорда Сыйрынты Гуш

Релсдя щярякят едян араба

Халг

Шен

Киши ады

Ев гуллугчусу

Рящм

кися

Сцхур

Шярик щинд филми

Данлаг

Дяри

Шяки, Йухары карвансара

Гышын ян узун эеъяси Бал Икицзлцлцк

Лящзя

Йашылым-

Икийашар

Мцнасиб

тыл парча

кечи

вахт

Рязил, алчаг

ШЯКИ ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ № 03 (149), Март 2017

“СИГАРЕТ ЧЯКМЯК ГАДАЬАНДЫР!”

Azяrbaycanda siqaret vя digяr tцtцn mяmulatlarыndan istifadяnin qadaьan olunacaьы yerlяrin siyahыsы aчыqlanыb.

APA-nыn mяlumatыna gюrя, bu, yeni hazыrlanmыш "Tцtцn mяmulatlarыnыn istifadяsinin mяhdudlaшdыrыlmasы haqqыnda" qanun layihяsinin son variantыnda яksini tapыb.

Qanun layihяsinin 10cu (Tцtцn чяkilmяsinя icazя verilmяyяn yerlяr) maddяsinя gюrя, hяmin yerlяr bunlardыr: - tяhsil vя tяrbiyя mцяssisяlяri, onlarыn яrazilяri; - sяhiyyя, reabilitasiya vя sanatoriya-kurort mцяssisяlяri, onlarыn яrazilяri (aчыq mяkanlar vя xцsusi ayrыlmыш qapalы yerlяr istisna olmaqla. Belя yerlяrя dair tяlяblяr mцvafiq icra hakimiyyяti orqanы tяrяfindяn mцяyyяn olunacaq); - mцlkiyyяt nюvцndяn vя tяшkilati-hцquqi formasыndan asыlы olmayaraq bцtцn mцяssisя, idarя vя tяшkilatlar, iш yerlяri (aчыq mяkanlar vя xцsusi ayrыlmыш qapalы yerlяr istisna olmaqla); - idman yarышlarы vя baшqa kцtlяvi tяdbirlяrin keчirildiyi zallar; - restoranlar, kafelяr, barlar daxil olmaqla, ictimaiiaшя obyektlяri (aчыq mяkanlar vя xцsusi ayrыlmыш qapalы yerlяr istisna olmaqla); - ticarяt obyektlяri; - mяiшяt obyektlяri; - sosial xidmяt mцяssisяlяri; - yerlяшdirmя vasitяlя-

ri (tцtцn чяkяnlяr цчцn mehmanxanalarda otaqlar vя xцsusi yerlяr ayrыlmasыna icazя verilir); - teatr vя kinoteatrlar, sirk binalarы, sяrgi vя nцmayiш salonlarы, oxu zallarы, kitabxanalar, muzeylяr, habelя digяr mяdяniyyяt obyektlяri; - uшaq meydanчalarы; - yerцstц qapalы vя yeraltы piyada keчidlяri; - mцntяzяm шяhяrdaxili (rayondaxili), шяhяrlяrarasы (rayonlararasы) vя beynяlxalq

marшrutlar цzrя hяrяkяt edяn avtobuslar, sяrniшin daшыmalarы цzrя цmumi istifadяdя olan avtomobil nяqliyyatы vasitяlяri vя taksi minik avtomobillяr; - metropoliten stansiyalarыnыn vestibцllяri, keчidlяri, platformalarы vя vaqonlarы; - hava nяqliyyatы vasitяlяri, dяmiryolu qatarlarы (qatarыn xцsusi ayrыlmыш yerlяri istisna olmaqla). Su nяqliyyatы vasitяlяri (xцsusi ayrыlmыш yerlяr istisna olmaqla); - tцtцn чяkmяk цчцn xцsusi ayrыlmыш yerlяr istisna olmaqla hava vя dяniz (чay) li-

manlarыnыn inzibati binalarы, dяmir yolu vaьzallarы, avtovaьzallar (avtostansiyalarda) vя avtobuslarыn dayanacaq mяntяqяlяri; - liftlяrdя vя чoxmяnzilli yaшayыш binalarыnыn цmumi istifadяdя olan yerlяr; - taksofonlar; - yanacaqdoldurma mяntяqяlяri, o cцmlяdяn tezalышan maddяlяrin saxlandыьы bina vя mцяssisяlяr; Maddяdя o da gюstяrilir ki, mцlkiyyяt nюvцndяn vя tяшkilati-hцquqi formasыndan asыlы olmayaraq, bцtцn mцяssisя, idarя vя tяшkilat rяhbяrlяri tцtцn чяkmяk цчцn xцsusi yerlяr ayrыlmasыnы, bu yerlяrdяn kяnarda tцtцn чяkilmяsinin qadaьan olunmasыnы yuxarыda sadalanan qadaьan olunmuш yerlяrdя "tцtцn чяkmяk qadaьandыr!" yazыsыnыn vя ya iшarяsinin olmasыnы tяmin etmяlidir.

Tцtцn чяkmяk цчцn ayrыlmыш yerlяr sanitar-gigiyenik normalarыn tяlяblяrinя cavab verяn шяkildя tяchiz edilmяlidir.

Qeyd edяk ki, qanun layihяsinin яvvяlki adы ("Tцtцn vя tцtцn mяmulatlarыnыn qadaьasы haqqыnda" qanun layihяsi) dяyiшdirilib vя yeni formada verilib.

Layihя uzun mцddяt mцzakirя olunduqdan sonra Milli Mяclisin plenar iclasыna tюvsiyя olunub vя aprelin 14-dя mцzakirяyя чыxarыlacaq. Редаксийадан: Гейд едяк ки, гязет чапа щазырланан яряфядя сюзцэедян Ганун щяля гябул едилмямишди.

КИТАБСЕВЯРЛЯРИН НЯЗЯРИНЯ!

ДИГГЯТ! ИНТЕРНЕТ ИСТИФАДЯЧИЛЯРИНИН НЯЗЯРИНЯ: БИЗИМ WEB СЯЩИФЯЛЯРИМИЗ: http://sheki.io.ua http://belediyye.io.ua h t t p : / / b e l e d i y y e . s h e k i . o rg http://sheki-municipality.narod.ru http://issuu.com/shekibelediyyesi http://facebook.com/shekibelediyyesi

Е Е

Л Л

А А

Н Н

Иш ахтаран ишсиз вятяндашларын, идаря, мцяссися, тяшкилат, тясяррцфат, ширкят рящбярляринин вя иш адамларынын Н Я З Я Р И Н Я! Ямяк вя Ящалинин Сосиал Мцдафияси Назирлийи

Дювлят Мяшьуллуг Хидмятинин тяшяббцсц иля Шяки район Мяшьуллуг мяркязи тяряфиндян 24 май 2017-ъи ил тарихдя Шяки шящяриндя ящалинин актив мяшьуллуьуну тямин етмяк мягсядиля ишахтаран вя ишсиз вятяндашларла ишяэютцрянлярин ялагяляндирилмяси, бош иш йерляринин тутулмасы цчцн "Ямяк Йармаркасы" кечириляъякдир.

сес.эов.аз Йармаркайа шящяр вя район яразисиндя фяалиййят эюстярян мцяссися вя тяшкилатларда олан бош (вакант) иш йерляри чыхарылаъагдыр. Идаря, мцяссися вя тяшкилатлардан хащиш олунур ки, бош иш йерляри щаггында мялуматлары Шяки Мяшьуллуг мяркязиня тягдим етмякля йармаркада фяал иштирак етсинляр. "Ямяк Йармаркасы"нда юзцнцзя мцнасиб иш тапа билярсиниз. "Ямяк Йармаркасы" 24 май 2017-ъи ил тарихдя саат 11.00да Шяки район Мяшьуллуг Мяркязинин инзибати бинасында кечириляъякдир. Цнван: Шяки шящяри, М.Ф.Ахундов пр. 56а. Ялагя телефону: 244-41-17; 244-27-10.

Бу йахынларда чапдан чыхмыш “Шяки вя онун тябабят тарихи” китабы щаггында гязетимизин ютян сайында охуъуларымыза ятрафлы мялумат вермишдик. Вя гязетимизин щямин сайы ишыг цзц эюрдцкдян сонра редаксийамыза чохсайлы охуъу зянэляри дахил олмаьа башлайыб. Щямйерлиляримизи “Китабы неъя вя щарадан ялдя етмяк олар?” суалы марагландырыр.

Шяки район Мяшьуллуг мяркязи

ЕТИБАРСЫЗ ЩЕСАБ ЕДИЛИР

Одур ки, китабсевярлярин нязяриня чатдырырыг ки, сюзцэедян китабы Бакы шящяриндя “Яли вя Нино”, “Академийа” вя “Глобус” китаб евляриндян, Шякидя ися “Рящил” китаб еви вя “Планет” маьазасындан алмаг олар.

Шяки шящяри, Баш Зяйзид кянд сакини Нуряддинов Васиф Намзяд оьлунун адына Баш Зяйзид кянд орта мяктяби тяряфиндян верилмиш Аттестат итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

Хатырладаг ки, китабын мцяллифи республикамызын танынмыш неврологу, Авропа Невроложи Академийасынын щягиги цзвц, щямйерлимиз Галиб Ясядовдур.

Шяки району, Дашцз кянд сакини Абдурящманова Гызтамам Гурбан гызынын адына верилмиш Пенсийа карты итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

Алты фясилдян ибарят олан китабда Шяки тябабятинин гядим дюврлярдян индийядяк кечдийи инкишаф йолу фактлара ясасланараг мараглы мялуматлар топланмышдыр.

Шяки шящяри, Дашцз кянд сакини Абдурящманов Мяммяд Валещ оьлунун адына верилмиш Шяхсиййят вясигяси, Сцрцъцлцк вясигяси, "Ваз 2107" маркалы 55-БФ-244 дювлят нюмря нишанлы автомобилинин Техники паспорту вя Етибарнамя итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

Гязетин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин sheki-ih.gov.az вя АзярТАъ-ын азертаэ.эов-аз сайтларындан истифадя олунмушдур.

Редаксийайа тягдим олунан ялйазмалары, дискляр, фотолар вя диэяр материаллар эери гайтарылмыр.

Тясисчи: Шяки Бялядиййяси Баш редактор: Мурад Нябибяйов

Редаксийанын цнваны: Шяки шящяри, АЗ5500, М.Я.Рясулзадя пр.182, 2-ъи мяртябя Тел: +(994 24) 244 28 02 Моб: +(994 50) 310 69 57 Е-маил: sheki.belediyye@gmail.com murad.nabibekov@mail.ru

Мцяллифлярин мювгейи иля редаксийанын мювгейи цст-цстя дцшмяйя биляр. Гязетдя дяръ олунан фактлара эюря мцяллифляр вя мялуматын эютцрцлдцйц мянбя мясулиййят дашыйыр. Щесаб нюмряси: Азярбайъан Бейнялхалг Банкынын Шяки филиалы, Код: 805410 ВЮЕН: 9900001881 Мцхбир щесабы: 0137010002944 S.W.И.Ф.Т. БИК ИБАЗАЗ 2Х Шяки Бялядиййяси, Щесаб Но: 33308019449336503266 ВЮЕН 3000086531

www.issuu.com/shekibelediyyesi

Гязет 27 ийул 2005-ъи илдя Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийиндя гейдиййатдан кечиб. Гейдиййат № 1458. Тираж 500. Чапа щазырланыб: 26 апрел 2017-ъи ил Гязет “АЗЯРМЕДИА” ММЪ мятбяясиндя чап олунуб.