The Albanian April 2009

E TH

Rezervo vendin tënd në Albanian Yellow Pages 2009

NR.4/6 www.thealbanian.co.uk info@thealbanian.info

Tel: 02082169527

LONDON

Tel: 02082169527 info@albaniancontacts.com

APRIL 2009

Home Office: Si do të hiqet nënshtetësia Britanike Avokati Naim Hasani sqaron gjithçka mbi miratimin e ligjit për heqjen e nënshtetësisë britanike

Faqe 6

SHOQATAT SHQIPTARE NË BRITANINË E MADHE DHE MISIONI I TYRE I DEVIJUAR… faqe 4

SALI BERISHA:

Fjala “SHPIRTI poetike I KOMBIT tingëllon ËSHTË NJË.

NUK NDAHET edhe në ME ASGJË” Bedford 211 Boundary Road, P l a i s t o w L o n d o n E 1 3 9 Q F www.1stchoiceclaims.com info@1stchoiceclaims.com

T : 0 2 0 8 47 2 1110 F: 0 20 8 47 5 8869 M : 0 7 9 51 3 5 0 0 5 0

Rezervo vendin tënd në Albanian Yellow Pages 2009 Tel: 02082169527 info@albaniancontacts.com

1st Choice Accident Claims Nëse keni patur ndonje aksident tre vitet e fundit mos hezitoni te na kontaktoni ne çdo moment Had an accident?

Not your fault

OUR Services *Free Consultation *Loss Of Earnings *Recovery & Storage *Cost Of Repairs *Policy Excess *Hire Charges *Personal Injury *Legal Expenses

LONDON APRIL 2009

DREJTOR: PETRIT KUÇANA Zv/Drejtor: BASHKIM METALIA Kryeredaktor: MUHAMED VELIU

2

Elda Memiaj, Brunilda Sejati, Pranvera Smith, Flori Slatina, Kastriot Dervishi, Enkeleid Omi, Jeni Myftari, Naim Trezhnjeva, Anila Hoxha, Agim Shabani, Shefit Domi, Ilir Thaçi, Nikolin Nilaj, Web-design Marko www.thealbanian.co.uk albania7@gmail.com

REDAKSIA Akil Koci, Bejtullah Destani, Daut Dauti, Emanuel Bajra, Majlind Goge, Naim Hasani, Ylli Përmeti, Edvin Lamçe,

Tel/fax:02082169527

Albaiancontacts 2009 Albanian Yellow Pages in the UK Rezervo vendin tënd

Tel/fax:02082169527

albania7@gmail.com

OIS OVERSEAS IMMIGRATION SERVICES KESHILLTARE & AVOKATE BRITANIKE DHE SHQIPTARE

KESHILLIME EMIGRACIONI MBI: A) VIZA BASHKIMI FAMILJAR, FEJESA& MARTESA) B) VIZA STUDENTORE C) WORK PREMIT D) H. S. M. P (HIGLY SKILLED MIGRANT PROGRAM) E) VIZA TURISTIKE, BIZNESI ETJ ETJ Tel në Angli 02079706019

Zyrat ne Tirane Bulevardi Zogu i Pare Tirana Business Centre Tirane Tel: 256 290/5/6/7/8 tel : 256 291

Mob në Angli: 07932020529

LONDON APRIL 2009

3

A jeni ose a njihni dikë që do të aplikoje për BRITISH CITIZENSHIP apo LEJE TË PERHERSHME QENDRIMI? Nëse PO, u nevojitet të demonstroni njohuritë tuaja për jetën në Mbretërinë e Bashkuar, si dhe të provoni që aftësitë në të folur dhe dëgjim janë adekuate për jetën e përditshme.

Westa ofron kurse të kombinuara trajnimi për gjuhen angleze (ESOL) dhe Citizenship Clases & Exams FINSBURY SOUTHALL BIRMINGHAM CARDIF LEICESTER MITCHAM SHEFFIELD PARK 65A 1-st Floor 5 Upper 409A 569 Carwood Warwick South Road 16 West Boot London North 1-st Floor Green West Road Acedemy Road Southall Street Kocha House Surrey Sheffield Andover Commu- Leicester Birmingham UB1 1SQ Cardif Mitcham S4 7SA nity Centre B11 2LS LE1 2PD Tel CF10 5EP CR4 3AA Andover Tel Tel 02088677430 Tel Tel Tel Estate London N7 01142442488 01217080679 02920492939 01162511687 02086406661 7RY £190 £210 £180 £220 £210 £180 Tel përfshire përfshire përfshire përfshire përfshire përfshire 0207 2721130 koston e koston e koston e koston e koston e koston e £180 përfshire testit testit testit testit testit testit koston e testit

Ju lutem mos harroni të sillni me vete pasaportën dhe një provë adresë për regjistrim PER ME SHUME INFORMACION JU LUTEM KONTAKTONI NE QENDRËN PËRKATËSE WWW.WESTA.CO.UK INFO@WESTA.CO.UK

LONDON APRIL 2009

4

MBRËMJE LETRARE NË BEDFORD NGA BASHKIM METALIA oetë dhe dashamires të poezisë , u takuan në një mbrëmje poetike.

P

Ky takim u realizua në vazhdën e traditës tashmë të krijuar mes krijuesve shqiptarë në Britani me bashkatdhetarë nga treva të ndryshme shqiptare.

Pas takimeve te shumta si në Londër, Birmingham , Ipswich, apo zona tw ndryshme tw Londrws krijuesit shqiptarë udhëtuan së bashku në Bedford me ftesë të Fondacionit Scanderbeu që vepron dhe punon në këtë zonë që nga viti 2002 Antologjia 1 &2 “Lërmëni pak atdhe” ishte jehona e këtyre takimeve dhe mbrëmjeve poetike .

Në fakt mënyrë konstante po punohet për një strukture dhe krijim te ambienteve të përshtatshme , në mënyrë që të gjithë ne, poetë dhe dashamirës të poezisë, të kenë mundësinë që të shprehin krijimet artistike , të diskutojnë mbi probleme dhe qasjet letrare , për aq sa mundet.

E gjitha kjo me iniciativën personale dhe përkujdesjen e veçante të Zoti Petrit Kuçana ka bërë të mundur, jo vetëm që të botojw këto dy antologji me autor shqiptarë në Britani, por dhe të nxisë dhe promovojë ato, kudo ku ka shqiptarë.

Pikërisht së fundi ishte Fonacioni Scanderbeu i cili bëri të mundur që të organizohet një mbrëmje letrare dhe organizuesit dhe drejtuesit e këtij fondacioni Enkelejd dhe Tauland Omi shprehen dashamirësinë dhe gatishmërinë që kjo mbrëmje të realizohet sa më mirë.

Si gjithmonë edhe kësaj radhe treguan bujarinë dhe ndihmesën e pakursyer,dhënë poetëve , dhe Antologjisë “ Lërmëni pak atdhe” në krijimin e hapësirave dhe ambienteve për promovim.

Në sallën e ku u zhvillua takimi u diskutua , në fakt u përçua tek pjesëmarrësit mesazhi dhe forca e kësaj fjale poetike dhe e autorëve shqiptarë.

“Forca e fjalës rrëfen udhët e shpirtit në copa letrash: Dalldisi o njeri ëndrrat e tua !

Se s’i dihet , E nesërmja vjen vone...”

Zoti Kuçana e konkretizoi edhe një herë se -“me organizimin e takimeve të tilla jo vetëm diskutohet mbi krijimet letrare , por dhe krijohet ajo tradite e vazh-

dueshme njëkohësisht dhe ambienti i përshtatshëm për diskutime” .

Padyshim që kjo tradite po vjen gjithmonë dhe më e pikasur me shkëmbime të ndërsjella qoftë nga ana artistike ashtu dhe nga përvoja që mund të kenë këto takime.

Në vijimësi pjesëmarrësit u ftuan të diskutojnë mbi ato probleme që mund të hasen , duke filluar që nga inkurajimi i botimeve te reja , krijimi i lehtësirave për botim etj.

Zonja Pranvera Smith e pranishme në këtë mbrëmje si apasionante e poezisë, foli mbi rëndësinë e takimeve të tilla dhe veçanërisht për poetët .

Gjithashtu edhe poeti Mehmet Helshani theksoj me të madhe mënyrën dhe strukturimin e mëtejshëm të diskutimeve letrare dhe përzgjedhjen e krijimeve në botimet e reja.

Pastaj u lexuan poezi , pjesë nga Antologjia 1 dhe 2 “ Lërmëni pak atdhe” Për të pranishmit u shtrua një darkë nga organizuesit e Fondacionit Scanderbeu .

Atmosfera Festive vazhdoi deri në orët e para të mëngjesit Për nga rëndësia e takimeve të tilla dhe krijimi i lehtësirave për organizime letrare, do të thoja se formojnë një model të mirëqenë.

Shqiptarët e Britanisë dhe integriteti i tyre po tregon një nivel të kënaqshëm të arritjeve në të gjitha fushat.

Krijimet letrare, forumet organizuese për qëllime të tilla po e tregojnë këtë.

Së shpejti do të jetë në vitrinat e librarive edhe Antologjia III “ Lërmëni pak atdhe” me botime te reja dhe autorë të rinj të shqiptarëve të Britanisë.

Albaiancontacts 2009 Albanian Yellow Pages in the UK Rezervo vendin tënd

Tel/fax:02082169527

albania7@gmail.com

LONDON APRIL 2009 Zoti Sekretar i Përgjithshëm, Zonja Kancelare Merkel Zoti President Sarkozy, Zoti President Obama, Shkëlqesi Krerë Shtetesh e Qeverish, Së pari, dëshiroj të falënderoj Presidentin Sarkozy dhe Kancelaren Merkel, bashkëkryesues të kësaj konference, për mikpritjen e shkëlqyer, si dhe Sekretarin e Përgjithshëm Scheffer për organizimin e përsosur të saj.

Sot për ne shqiptarët është dita më e madhe dhe më e rëndësishme në tërë historinë tonë kombëtare, pas pavarësisë së vendit.

Por, unë këtë fjalë do ta nis me urimin tim më të përzemërt, për ditëlindjen e NATO-s në 60 vjetorin e themelimit të saj, si datën më të madhe, më të rëndësishme në historinë e lirisë së qyteterimit perëndimor dhe mbarë njerëzimit, pas Luftës së Dytë Botërore .

E themeluar 60 vjet më parë, me inisiativën e Presidentit Truman, në Uashington, për të shndërruar armiqte e djeshëm në aleatë e miq, në çka qëndron dhe vizioni i saj, si edhe për të mbrojtur vlerat e përbashëta të lirisë që vendet themeluese ndanin, Aleanca e Atllantikut te Veriut u shnderrua me shpejtësi në parzmoren e sigurtë të lirisë së kombeve të qyteteruara, në faktorin më përcaktues të frenimit e ekspansionit paranojak sovjetik në Europë dhe të shembjes se murit të Berlinit, shpëtimit të mbi 400 milion qytetarëve të shtypur në sistemin komunist barbar dhe shndërrimin në realitet të aspiratës, ëndrrës së tyre të lirisë . Aleanca e Atlantiku të Veriut, me ndërhyrjen e saj vendimtare, ishte gjithashtu shpëtimtare në dominimin e NGA BASHKIM METALIA razirat e njëpasnjëshme ballkanike , disekuilibri i situatave politike , ekonomike, sociale dhe projektet strategjike nga fuqitë e mëdha për të vënë nën kontroll këtë rajon, kanë bërë që të mos ketë një zhvillim dhe rritje të nivelit të jetesës së këtij rajoni.

Padyshim politikat që janë ndjekur për ta inkuadruar Ballkanin në një kamp të njërës palë me metodat ekspansioniste apo , përpjekja për të infiltruar frymën perëndimore dhe angazhimin e demokracisë në dobi të popujve , ka qenë jo vetëm një sfidë e rrezikshme , porse edhe një shkas jo i rastësishëm për të “justifikuar” dallimet dhe dobitë e njërës apo tjetrës palë.

Pas përfundimit të Luftës së dytë Botërore , ideologjitë e fuqive të mëdha kishin një hendek të madh mes tyre në skenën e Luftës së ftohtë.

Kjo ishte edhe arsyeja që u ndërmor një kthesë e rëndësishme për sa i përket kampit që i përkiste ideologjisë perëndimore, duke vendosur të krijojnë një aleance ushtarake me qëllim mbrojtjeje dhe kundërvënieje ndaj Bashkimit Sovjetik i cili gllabëroj Evropën Lindore.

Aleanca e krijuar e përbërë nga 12 vende,( Belgjika, Kanadaja, Danimarka, Franca, Islanda, Italia, Luksemburgu, Holanda, Norvegjia, Portugalia, Shtetet e Bashkuara dhe Britania e Madhe) u angazhua në ndihmë ndaj njëri tjetrit për mbrojtje, në rast agresioni kundër çdokujt prej këtyre vendeve.

Siç edhe bazohet edhe në ligjet dhe veprimet konkrete të saj , kjo aleance

T

5

Tungjatjeta! konfliktit dhe rivendosjen e paqes dhe stabilitetit në Gadishullin e Ballkanit.

NATO vjen në këtë 60 vjetor më e fuqishme dhe më madhështore se kurrë më parë. Pas rënies së perdes së hekurt, misioni i saj i mbrojtjes së lirisë, falë udhëheqjes së fortë të SHBA, nuk do të njihte lodhje, por zgjerim dhe do të fitonte dimensione të reja të panjohura më pare. Aleanca njëlloj siç ndjek hieja njeriun në rrugën e tij, ajo do të shoqëronte lirinë në udhën dhe shtigjet e reja të saj, duke shndërruar një nga një në partnerë dhe më pas në aleatë kombet dhe vendet që deri dje kishin qënë anëtare të bllokut armik të saj.

NATO feston sot 60 vjetorin e saj, në një Samit që bashkëkryesohet nga Kancelarja Angela Merkel, vetëm 20 vjet më parë, një fizikante në anën e errët të perdes së hekurt dhe ku janë ulur si përfaqësues të vendeve të saj anëtare, liderët e 12 vendeve të tjera ish komuniste. Kjo është dëshmi dhe simboli më i shkëlqyer i vitalitetit dhe madhështisë së NATO-s, epërsisë dhe forcës se lirisë që ajo mbron.

God bless this great Aleance of freedom!!!

Sot në këtë 60 vjetor të saj, NATO pranon si anëtar vendin tim, Shqipërinë, e cila vetëm 20 vite më parë përjetonte tiraninë më të egër që shqiptarët, por ndoshta edhe mbarë Europa, kanë njo-

NGA SALI BERISHA hur në historinë e tyre.

Të nderuar Kryetarë Shtetesh dhe Qeverish të vendeve anëtare të NATO s, Kombi im është një komb me rrënjë tejet të gjata. Në udhëtimin e tij shumë të vështirë, në përpjekjet e tij shekullore për liri dhe dinjitet ka provuar luftra, pushtime, diktatura dhe coptime të egra e të pamerituara. Historia e tij është ajo e rrëzimeve të shpeshta dhe sërish e ngritjeve të mundishme, por mjerisht vetëm në limitet e mbijetesës. Shqipëria erdhi në vitet 90 si një nga tre kater vendet me të varfra të planetit, me vetëm 204 dollarë të ardhura për frymë. Diktatura ndërtoi tre herë më shumë bunkerë se sa apartamente banimi.

Për mua kjo është një ditë krenarie e veçantë por, para së gjithash, dita e mirënjohjes më të thellë dhe të pakufishme ndaj jush, kombeve tuaja, Forcave tuaja te Armatosura e taksapaguesve të vendeve tuaja, qe me ndihmen e tyre te gjithanshme, politike, ekonomike, financiare e ushtarake mbeshteten reformat e thella e te suksesshme ne Shqiperi, qe bene te mundur kete dite. Asnjë komb nuk ka njohur në historinë e tij një solidaritet kaq të madh, sa ç’kemi njohur ne shqiptarët nga kombet tuaja të lira.

Një falënderim të veçante unë e dua t’i shpreh sot qeverisë së SHBA për krijimin e Kartës së Adriatikut 3, që u shndërrua në një proces të fuqishëm të bashkëpunimit të Shqipërisë me NATO-n dhe dy vendet mike Kroacinë dhe Maqedoninë, si dhe anëtarësimin tonë në NATO. Zoti Sekretar i Përgjithshëm, Unë me gjithë zemër dua t’ju falënderoj ju, stafin tuaj dhe Këshillin e Atlantikut të Veriut për ndihmën e madhe dhe inkurajimin e Shqipërisë në rrugën e saj të integrimit në Aleancë.

Unë gjithashtu jam shumë mirënjohës ndaj jush, që një vit më parë, ftuat për t’u anëtarësuar në NATO vendin tim dhe në një kohë rekord ratifikuat në parlamentet dhe senatet tuaja protokollin e anëtarësimit në NATO, duke ju dëshmuar shqiptarëve besimin më të madh që ata kanë njohur në tërë ekzistencen e tyre.

Dëshiroj t’ju garantoj ju se këtë mal besimi që ju vendosët mbi ne do ta shndërrojmë në përgjegjësi të mëdha për konsolidimin e vlerave dhe parimeve që NATO mbron dhe për t’ju përgjigjur të gjitha kërkesave te Aleancës, në të gjitha misionet e saj të ruajtjes së paqes dhe luftës kundër terrorizmit ndërkombëtar.

Duke përshëndetur vendimin e Presidentit të SHBA Barack OBAMA, për

të përqëndruar përpjekjet për paqen, stabilitetin dhe luftën kundër terrorizmit në Afganistan, kam kënaqësinë t’ju informoj se qeveria ime do te shtojë edhe një kompani më tepër duke e rritur në 350 numrin e forcave shqiptare të pranishëm në këtë vend.

Do të kontribuojmë me një fond për ndërtimin e dy shkollave të mesme dhe gjashtë shkollave të ciklit të parë, si edhe me një ekip prej pesembëdhjetë mjekësh dhe infermierësh.

Së fundmi, unë dua të përshëndes dhe falenderoj me mirënjohje instititucionet e vendit tim, administratën, forcat tona të armatosura në veçanti, për kontributin e tyre në reformat e suksesshme dhe te rëndësishme, që mundësuan anëtarësimin e Shqipërisë në NATO. Dua të përshëndes të gjithë shqiptarët që sot e tutje do të kenë lirinë e tyre të garantuar, do mund të ndërtojnë të ardhmen që meritojnë, në liri, dhe nuk do të ecin kurrë me të vetëm.

Do ta mbyll duke ju adresuar përshëndetjen më tradicionale dhe të vjetër shqiptare TUNGJATJETA për ju dhe kombet tuaja!

May your lives be long for you and your nations!

SHQIPËRIA NË NATO Në samitin e Strasburgut Shqipëria u pranua me të drejta të plota në Aleancën më të madhe historike Hyrja në Nato e Shqipërisë , është një sinjal i mirë edhe për faktin se po shihet qartë se po korrigjohet historia e bërë padrejtësisht , vullneti dhe përkrahja e aleatëve tanë e tregoj njëzëri këtë gjë. transatlantike(Evropë dhe Amerika e Veriut) e formësuar në traktatin e Uashingtonit dhe e njohur si Organizatë e Traktatit të Atlantikut veriorë(NATO) , mishëron pikërisht këtë lidhje dhe bashkëpunim unik ndaj rreziqeve që mund t’i kanosej.

Duhet theksuar edhe një herë se ky formacion unik kishte akoma një mision ushtarak dhe politik në mbrojtje të sigurisë dhe lirive të të gjithë anëtarëve të saj.

Ndërkohë peripecitë historike dhe angazhimet progresiste bënë që kjo organizatë të ndërmarrë një sërë prioritetesh duke u marrë kështu me strategjinë e fuqizimit të partneriteteve për sigurinë dhe demokracitë përmes Evropës , Kaukazit deri në Azinë Qendrore.

Kjo vinte si shak i përplasjeve dhe konflikteve të vazhdueshme rajonale dhe etnike brenda Evropës duke marrë kështu përsipër një mision paçeje dhe stabiliteti jo vetëm rajonal apo dhe aleancën euro-atlantike por dhe më gjerë.

Nëse i përqendrohemi në qëllimet që kjo i kishte vënë vetes që në fillim të saj, kjo aleancë,dhe sprovat që e bal-

lafaquan me seriozitetin e angazhimeve paqeruajtëse , të gjitha i dolën në pah , nga ngjarjet e ndodhura sidomos mbas viteve 90-ta.

Përplasjet Ballkanike nëse është i përshtatshëm termi, 11 Shtatori 2001,lufta në Afganistan dhe Lufta në Irak , janë padyshim një tregues , barometër i rëndësishëm i asaj çka kjo aleancë tashmë akoma më e madhe në aspektin anëtarëve të saj ,koordinimi në ndërhyrjen e zgjidhjes së konflikteve , krijimit dhe ruajtjes së paqes domosdo, i krijuan një imazh më se pozitiv.

Vetëm uniteti dhe vendosmëria në instalimin e paqes dhe lirisë së popullit shqiptarë të Kosovës ishte një nga shenjat e qarta për seriozitetin dhe vendosmërinë të NATO-s SHQIPËRIA NË NATO, TASHMË JO VETËM KONSUMON POR DHE PRODHON STABILITET. Padyshim nëse mendojmë se të qenit anëtarë i një organizate transatlantike (NATO) është thjesht një tregues politik në interes një palësh , do të ishte jo vetëm gabim konceptesh por dhe strategjish.

Shqipëria duke qenë viktimë e një regjimi të instaluar nga ideologjia e komuniste ashtu sikur në të gjithë Evropën lindore, u izolua bile dhe vetizolua.

Kjo shkaktoj një kaos zhvillimi dhe përparimi social-ekonomik dhe politik të vendit.

Duke filluar me copëtimin e saj në interes të palëve, dhe ngeljen prapa në të gjithë fushat e zhvillimit , ajo u detyrua vetëm të jetonte në mëshirën e fatit.

Me rrëzimin e komunizmit dhe ndërtimin e koncepteve demokratike të lirisë dhe të së drejtës njerëzore , Shqipëria mori një drejtim të qartë dhe properëndimorë.

Zhvillimet e njëpasnjëshme politike , ekonomike, sociale në shumë raste, ekstreme dhe tragjike , Shqipëria tregoj se përveç vullnetit qytetar ka mundësinë dhe kapacitetet për të përballuar sfidat e kohës bile dhe për të luftuar ato sikurse edhe vendet e zhvilluara dhe demokratike.

Kështu që elita e mendimit përparimtarë guxoj të jetë dhe hedh idenë e të qenit jo vetëm një faktor i sigurisë por dhe aktor i saj.

Kjo më se miri i shkonte për shtat, në sensin pozitiv gjithmonë , vendeve demokratike perëndimore , pse jo dhe Aleancës transatlantike(NATO-s) për të pasur edhe një aleat të bindshëm përkrah tyre.

Që në krijimet e kushteve të reja të demokracisë Shqipëria u angazhua që të zbatoj me vendosmëri ëndrrën e saj perëndimore duke u përkujdesur me sa fuqi që kishte.

Në fakt aderimi i Shqipërisë në këto struktura kërkon një përkushtim të madh. Çështja e Kosovës , çlirimi dhe arritja e statusit të saj përfundimtarë, pavarësisë, moderimi diplomatik i Shqipërisë në zgjidhjen e e kësaj çështje të rëndësishme për shqiptarët në përgjithësi dhe ata të Kosovës në veçanti , marrja pjesë si faktor >> (vijon faqe 7)

LONDON APRIL 2009

Nga Naim Hasani humica e Shqiptareve e kujtojne Prillin e vitit 2007 kur u perhap me shume shpejtesi lajmi per heqjen e shtetesise Britanike per shqiptaret qe kishin aplikuar ne Ambasaden Britanike per te sjelle pjestaret e tyre te familjes ne Britani. Ne ate kohe me te drejte shqiptaret u ndjene ne nje gjendje paniku.

S

Kjo per faktin se nje numer i konsiderueshem i atyre qe kishin aplikuar ne Ambasade, kishin paraqitur certifikatat e tyre te lindjes, qe provonte se ata nuk ishin nga Kosova sic kishin deklaruar ne Home Office, kur kishin applikuar per azil politik, por nga Shqiperia. Ne ate periudhe, Ambasada Britanike vendosi te pezulloje dhenjen e vizave per te gjithe aplikuesit per vize, bashkeshortet ose te fejuarit e te cileve dyshohej se kishin mashtruar kur ishin bere shtetas Britanike.

CILA ESHTE POLITIKA E RE E HOME OFFICE, PER HEQJEN E SHTETESISE BRITANIKE?

Ne te njejten kohe Departamenti per Shtetesine prane Home Office me qender ne Liverpool, filloi t’ju dergonte letra qe u kerkonte te dyshuarve se kishin mashtruar te shpjegonin pse kishin thene se jane nga Kosova, kur ne fakt eshte provuar se jane nga Shqiperia. I gjendur para nje situate te tille te pazakonte, Home Office duhej patjeter te kerkonte nje rrugezgjdhje. Departamenti i Shtetesise ne Liverpool ka punuar per plot nje vit e gjysem per te pergatitur nje politike te re per te konsideruar rastet se ne cfare rrethanash duhet te hiqet shtetesia Britanike per ata persona qe eshte vertetuar se kane mashtruar kur kane aplikuar per tu bere shtetas Britanke.

Home Office ne pergatitjen e politikes se re ka shqyrtuar 200 raste te shtetasve shqiptare qe kane mashtruar se ishin nga Kosova dhe kishin paraqitur certifikatat e lindjes ne Ambasade qe vertetonte se ishin nga Shqiperia. Me ne fund politika e shumepritur u publikua ne faqen e internetit te Home Office me daten 27 Shkurt 2009. Cdo hamendje tashme eshte shuar dhe Kapitulli 55 i ligjit per shtetesine Britanike 1981 eshte amenduar per te perfshire dispozita te reja per heqjen dhe anullimin e Shtetesise Britanike. Per nje informacion me te detajuar per menyren se si eshte amenduar ligji mund te vizitoni faqen e internetit te UK Border Agency www.ukba.homeoffice.gov.uk/sitecontent/documents/policyandlaw/nationalityinstructions/nichapter55/ Eshte e rendesishme te thuhet se Home Office e ka kufizuar aplikimin e politikes se re per heqjen e shtetesise ne 200 rastet e mesiperme.

Tanime eshte e konfirmuar nga Home Office se vetem keto dosje do te shqyrtohen dhe nuk ka asnje interes per ta per te filluar nje fushate ndeshkimore ndaj Shqiptareve ne pergjithesi. Politika e re e ben te qarte se nuk do tu hiqet shtetesia te gjithe atyreve qe kur kane fituar letrat pergjithmone kane qene nen moshen 18 vjecare.

Ata nuk mund te behen pergjegjes per mashtrim qe mund te kene kryer prinderit apo kujdestaret e tyre. Po ashtu ata qe kane ardhur vetem ne Britani dhe kane qene minorene kur

6

Home Office do te shoqerohet me nje te drejte apelimi ne gjykatat Britanike dhe do te jete gjykata qe do te thote fjalen e fundit. Se shpejti Ambasada Britanike ne Tirane do te riaktivizoje dhenjen ose refuzimin e vizave per beashkeshortet ose partneret e qytetareve Britanke qe do te preken nga politika e re dhe atyre qe nuk do te preken nga ky ligj.

Home Office shpreson dhe beson se nuk do te kete me Shtetas Britanike qe kane mashtruar kur kane marre shtetesin se jane me origjine nga Shqiperia e do te paraqiten ne Ambasade me certifkatat e lindjes.

N e qofte se nje person ka mashtruar kur eshte bere shtetas Britanike dhe ka qene femije ose eshte perfshire ne amnestine e vitit 2004, ai nuk do te mundet ti nderroje detajet ne pasaporte per te reflektuar faktin se jane nga Shqiperia.

Ne fakt nese duan ta bejne nje gje te tille, me pare duhet te dorezojne vullnetarisht shtetesine Britanke me te dhenat si Kosovare dhe te aplikojne edhe nje here si shtetas te Shqiperise.

Kjo politike e re sic mund te shihet eshte shume me e zbutur sesa pritej dhe merr parasysh faktin se njerezit kane jetuar ne Britani per shume vjete tani dhe do te jete shume e veshtire per ti debuar.

Gjithsesi, pamvaresisht leshimeve qe jane bere, disa nga 200 personat qe po kosideron Home Office do te marrin letra qe u komunikohet nisja e procedurave per heqjen e shtetesise Britanke dhe me te marre keto letra ata duhet menjehere te kontaktojne avokatet e tyre per dhenjen e keshilles se nevojshme ligjore dhe per te apeluar.

Tanime eshte e konfirmuar nga Home Office se vetem keto dosje do te shqyrtohen dhe nuk ka asnje interes per ta per te filluar nje fushate ndeshkimore ndaj Shqiptareve ne pergjithesi. Politika e re e ben te qarte se nuk do tu hiqet shtetesia te gjithe atyreve qe kur kane fituar letrat pergjithmone kane qene nen moshen 18 vjecare. kane marre indefinite leave to remain po ashtu nuk do tu hiqet shtetesia Britanike.

Nje vendim shume i duhur per shqiptaret eshte edhe ai se ne politiken e re nuk do te perfshihen te gjitha ato familje qe kan fituar leje te perhershme qendrimi si rrezultat i amnestise ne vitin 2004. Kjo kategori ne fakt perben pjesen me te madhe te shqiptareve qe jane bere shtetas Britanke, pavaresisht se kane deklaruar ne fillim se jane nga Kosova.

Te gjitha keto familje do ta mbajne shtetesine Britanike. Persa i perket atyre qe kane qene mbi moshen

18 vjece kur kane marre leje te perhershme te qendrimit, eshte e hapur per Home Office per te marre vendime per tju hequr shtetesine Britanike. Behet fjale per ata qe kane fituar leje te perhershme qendrimi dhe jane bere shtetas Britanke sipas konventes se Kombeve to Bashkuara per statusin e refugjatit.

Ne rastet kur do te konsiderohet heqja e shtetesise, Home Office do tju dergoje letra ku ju kerkohen me shume informacione per te paraqitur arsyet pse kane mashtruar. Nese nje vendim perfundimtar merret per tju hequr shtetesine, pastaj Home Office

do te konsideroje situaten e cdo individi dhe eshte e mundur tju jepen letrat per disa vite(discretionary leave to remain).

Ata do te ndalohen per te aplikuar per shtetesi Britanke per nje periudhe 10 vjecare dhe nuk do te kene te drejte vote. Home Office nuk ka asnje synim te deboje nga Britania ata individe qe nuk nuk kane precedente serioze penale ne Britani dhe qe nuk kerkohen nga drejtesia Shqiptare per krime te renda te ndodhura ne Shqiperi.

Gjithsesisi cdo vendim i mundshem i

LONDON APRIL 2009

7

Shoqatat shqiptare në Britaninë e Madhe dhe misioni i tyre i devijuar… ë bisedën me kryeministrin Berisha në emisionin Opinion TV-Klan, iu shtrua edhe pyetja jonë, (bërë nëpërmes facebook) nëse në rast të një fitoreje të PD-së a do të kishte një ministri për diasporën, pasi mërgimtarët po mbeten të huajt e përhershëm.

Kryeministri Berisha e përqendroi përgjigjen e tij në ndihmën që iu është dhënë mërgimtarëve, sidomos në dërgimin e abetareve për fëmijë, fondin e ekselencës etj.

Duhet theksuar se shqiptarët në Mbretërinë e Bashkuar njihen si komuniteti më i ri krahasuar me komunitetet e tjera shqiptare, por që nga shumë mërgimtarë thuhet se ka arritur integrohet kënaqshëm në shoqërinë britanike. Por nëse flitet për integrim me dinjitet, perceptimi i integrimit venitet, shumohet. Mjafton të kemi parasysh se më pak se një përqind e fëmijëve shqiptarë studiojnë gjuhën shqipe. Është fakt i pamohueshëm që qeveria shqiptare ka dhuruar abetare për fëmijët shqiptarë në Britani, premtim ky i mbajtur nga ana e kryemi-

nistrit, i cili, gjatë vizitës në Londër, u siguroi përfaqësuesve të disa shoqatave se do ta bënte të mundur një gjë të tillë. Por duket se problemi qëndron tek vetë shqiptarët e këtushëm dhe sidomos shoqatave shqiptare, të cilat duket se nuk po munden që të realizojnë, apo më keq po devijojnë misionin e tyre.

Mbase do të ishte paimagjinueshme për shumë komunitete, por shoqatat e këtushme shqiptare falë sistemit britanik, marrin mbështetje të gjithanshme nga vetë shteti anglez, për të realizuar këtë mision. Pra është shteti britanik që jep para për zyrat, pagat e drejtuesve, mësuesve, stafeve etj etj.

Mirëpo nga një investigim i “The Albanian” rezulton se numri i nxënësve shqiptarë që bëjnë mësim plotësues pranë shkollave të këtyre shoqatave, ka rënë ndjeshëm, madje disa shkolla shqipe në Londër po mbyllen.

Ky lajm na erdhi në emailin tonë, duke aluduar se “The Albanian” është bërë shkak për këto, pasi sipas dërgueses së këtij emaili, publikimi i parave të marra nga shoqatat, ka ngjallur një indinjatë të thellë tek prindërit, të cilët kanë zgjedhur braktisjen si formë

(vijon nga faqe 5) >>>i rëndësishëm në ruajtjen e stabilitetit rajonal, nëpërmjet angazhimeve politike, dërgimi i trupave ushtarake përkrah atyre të Aleancës euroatlantike në Bosnje, Afganistan, Irak etj, i dha një shtysë të fuqishme integrimit të saj .

Në fakt blloku perëndimor e ka të qartë që Shqipëria jo vetëm e meriton të jetë në gjirin e tij por se na meriton gjithashtu.

Para vetes Shqipëria i ka vënë si detyre gjithmonë mbas gjithë këtij kalvari të gjatë historik që të jetë anëtare me të drejta të plota në Bashkimin Evropian dhe në NATO. Të dya këto kërkojnë jo vetëm përgjegjësi dhe zhvillim , por dhe një bindje se me të vërtetë e meri-

ton të jetë pjesë përbërëse.

S’kishte se si të ndodhte , ndërkohe që procesi i Asocim- stabilizimit është ratifikuar nga të gjitha e vendeve të Bashkimit Evropian, dhe procesi deri në finalizim kërkon një përmbushjeve të kushteve të përcaktuar për të hyrë në BE, tashmë Shqipëria u pranua me të drejta të plota përkrah 27 vendeve të tjera transatlantike, kësaj aleance të madhe , misionare të lirisë dhe paqes , në NATO. Traktati i veriut themeluar më 4 Prill 1949, kremtoi 60 vjetorin e saj të mbajtur ne Kelt të Gjermanisë ku teme kryesore e diskutimeve ishin lufta në Afganistan , lufta kundër terrorizmit si dhe sfidat që do të përballet në të

ardhmen. Ndërsa në samitin e Strasburgut Shqipëria dhe Kroacia u bënë anëtare me të drejta të plota të NATOs. Domosdo kjo është një ngjarje historike , domosdo që kjo ka hapur një dritare shprese për të gjithë shqiptarët .Hyrja në Nato e Shqipërisë , është një sinjal i mirë edhe për faktin se po shihet qartë se po korrigjohet historia e bërë padrejtësisht , vullneti dhe përkrahja e aleatëve tanë e tregoj njëzëri këtë gjë.

SHBA dhe vendet e Nato-s janë padyshim një formacion i padiskutueshëm i kësaj përkrahje.

Një delegacion i rangut me të lartë të hierarkisë shtetërore të Shqipërisë kryesuar nga Presidenti i saj Zoti

Bamir Topi dhe Kryeministri Zoti Sali Berisha ishin në këtë samit ku Presidentit Topi iu dorëzua , kopja e protokollit të Uashingtonit nga Presidenti Amerikan Barack Obama, duke i shprehur kështu Shqipërisë dhe Kroacisë mirëseardhjen në aleancën euroatlantike.

“Falenderoj te gjithe popullin shqiptar, institucionet e tij, Forcat e Armatosura per ate cka bënë që Shqipëria të futej në NATO. Vullnetit tonë i është bashkangjitur edhe vullneti i aleatëve tanë. Dua të falenderoj aleatin tone krysor SHBA-në”,- eshte shprehur President Bamir Topi.

HIMNI I PAVARËSISË Mos ke frikë, nuk shuhet flamuri i kuq, që valon në këtë agim Pa u shuar oxhaku i fundit që tymos në atdheun tim.

Ai është yll i popullit tim, do të shkëlqejë.

Ai është imi, vetëm i popullit tim.

Buzëqeshi popullit tim… Ç’është kjo dhunë, kjo krenari?

S’të bëhet pastaj hallall gjaku ynë që është derdhur, Pavarësia është e drejta e popullit tim, që beson në (Zot).

bysi të gjitha i tejkaloj.

I kaloj bjeshkët s’më mjaftojnë kufijtë, vërshoj.

i ka ardhur fundi.

O shok, mos i lejo alqakët ne vendim tim: Bëre gjoksin mburojë që të ndalet ky sulm i paturpshem!

NGA PETRIT KUÇANA

N

T’u bëfsha kurban mos e mërrudh ftyrën oj gjysmë hënë e ndrajtur.

Unë kaherë kam jetuar dhe jetoj i lire.

Cili i marrë do t’mi vë prangat?

Habitem!

Jam si një rrebesh deti ulëritës: I përm-

proteste.

Dërguesja e këtij emaili sqaron, se pjesa më e madhe e prindërve paguajnë që fëmijët e tyre të mësojnë gjuhën shqipe, por për ta ka qenë e papranueshme që drejtuesit e këtyre shoqatave të abuzojnë në emër të tyre.

Madje prindërit qenkan indinjuar tepër sepse abetaret e dhuruara nga shteti shqiptar, na qenkëshin shitur si frëngu pulën.

(Për këtë “The Albanian” do

Nëse e ka rrethuar perendimin muri i çeliktë, Kam kufirin e gjere ashtu si shpirtin me plot besim, Le të ulurojë, mos u frikëso! Si mund ta mbyt një besim të tillë.

Përbindëshi që e quan “civilizim” dhe

të nis një investigim të hollësishëm, që do të botohet në numrat e ardhshëm së bashku me të dhënat për fondet e marra nga këto shoqata nga shteti anglez që besojmë se do të publikohen nga Charity Commision) Gjithsesi lajmi për mbylljen e disa shkollave shqipe, na detyron që të sqarojmë edhe njëherë lexuesit tanë, se është detyrë e jona që të informojmë publikun shqiptar të këtushëm për shqetësime të tilla, pra të botojmë lajme që janë në shërbim të mërgimtarëve të këtushëm. Dëshirojmë të theksojmë se është detyrim i çdo shoqate shqiptare, që të dëshmojë tek cilido qytetar që dëshiron të dijë mbi fondet që merr. Është e turpshme që të abuzohet me të gjithë ata qytetarë që nuk kanë akses në internet, pasi një gjë e tillë është publikuar në faqen e internetit të Charity Commision. Janë këta qytetarë ata që duhet të zgjedhin drejtuesit e këtyre shoqatave dhe nuk aspak e ligjshme dhe as e moralshme, që kryetarët e shoqatave të shfrytëzojnë mos-dijen e anëtarësisë dhe aq më tepër të abuzojnë në kurriz të tyre.

Nuk është e rastësishme që ka kryetar “legjendar” shoqatash, apo që deri në

publikimin e të dhënave në gazetën tonë, askush nuk ka ditur për ta, madje as nuk ka guxuar që të pyesë. Nuk është e rastësishme që “zgjidhen” më saktësisht komandohen të njëjtët persona në organizmat drejtuese.

Cila prej këtyre shoqatave ndërmori një fushatë për të sensibilizuar prindërit që të dërgojnë fëmijët e tyre në shkollat shqipe?...

Duket se së fundi, fatkeqësisht, ka një qasje tjetër të këtyre shoqatave për të braktisur shkollat dhe për t’u përqendruar në aspekte të tjera ku “merren” para më lehtë nga shteti anglez.

Devijimi i misionit të këtyre shoqatave, sidomos përsa i përket mësimit të gjuhës shqipe për fëmijët e këtushëm shqiptarë, po dëshmohet edhe nga mungesa e vullnetit të tyre, për të angazhuar në këtë mes edhe ambasadën shqiptare këtu në Londër, e cila në takimin e parë dhe të fundit që organizoi me këto shoqata, premtoi ndihmë të gjithanshme.

Madje thuajse asnjë prej kryetarëve të shoqata nuk ka marrë mundimin të nënshkruaj një peticion iniciuar së fundi, për ta bërë gjuhën shqipe subjekt të GCSE. Nuk dihet nëse fjalimet e tyre nëpër tribuna, do të mund të justifikojnë këtë devijim.

“kapitull të ri “ duke shënuar kështu “ fundin e tranzicionit” me hyrjen në NATO,- ka thënë Kryeministri Berisha.

Tani si unë dhe cdo qytetarë shqiptarë i kudo ndodhur , e ndjen të arsyeshme, krenar njëkohësisht, të thot se shqiptarët kanë hyrë në një fazë të re të historisë dhe kjo të bën akoma më të devotshëm në arsyen tone, të mendoj se eshte koha jonë , është koha e shqiptarëve anembanë globit, për të treguar dhe kristalizuar qenësishëm vlerat tona kombëtare.

Shqipëria në NATO-e barabarte mes të barabartëve, Suksese dhe udhe të mbarë BASHKIM METALIA

Dhe natyrisht Shqipëria ka hyrë në një

Do të agojnë ditët që t’i ka premtuar Zoti Kush e di ndoshta nesër apo me afër.

menduar se janë vetëm dhe, mendo për ata mijera njerëz qe kanë dhënë jetën për të!

Ti je bir heroi, është mjerim, mos i ofendo të parët!

Mos e jep atdheun si parajsë edhe nëse e merr botën.

Përkthyer nga z Faik Zasella

Vendet, ku jeton njihi, mos i kalo duke

LONDON APRIL 2009 Ish SHIK-asi merrte ndihma sociale nga paratë e takspagusve britanik si i sëmurë me depresion.

Nga gjykata “City of Westminster Magistrate Court” në Londër Muhamed Veliu

Drejtësia britanike i ka hapur dritën jeshile Shqipërisë për të erkstraduar Ilir Kumbaron.

Gjykatësi Haward Riddle, në vendimim prej 13 faqesh, thotë se janë një mori provash që vërtetojnë se personi përpara tij në gjykatë është Ilir Kumbaro dhe se kërkesa e shtetit shqiptarë për ta ekstraduar atë, është koformë ligjeve britanike.

Më tej në vendim, gjykatësi britanik ka hedhur poshtë pretendimet e Ilir Kumbaros se ai është Shaqa Shatri i lindur në Prizren më 15 Prill 1945, përfshi një raport të hartur nga eksperti Keneth Linge i cili pasi ka krahasuar dy foto thoshte se personi i arrestuar nuk është Ilir Kumbaro.

Një mori provash të siguriara nga “Interpol Tirana”, në bashkëpunim me prokurin Xhevat Hana dhe “Scotland Yard” ja kanë lehtësuar punën

NGA NIGEL MORRIS DHE SHARIF SAKR Identiteti i tij është mbajtur i fshehur për 13 vjet, duke e lejuar atë të lëvizë lirisht në Londër, nën një emër të rremë.

Por, e kaluara e Ilir Kumbaros është kthyer tashmë për ta torturuar atë.

Si një ish-shef i shërbimit sekret shqiptar ai akuzohet për rrëmbim dhe torturim të bashkështetasve të tij. Në shtator, njësia e ekstradimit e Scotland Yard e gjeti dhe e arrestoi atë.

“Në paradhomën e apartamentit të tij e pashë. Ishte një burrë i shkurtër, pak i shëndoshë, i qetë dhe i ftohtë”, tregon Peter Rance, shef i njësisë së ekstradimit në Scotland Yard.

Ai, gruaja e tij dhe një djalë i rritur, jetojnë në një shtëpi në Fulham, në perëndim të Londrës, në një apartament me dy dhoma.

Kur trokitëm në derën e shtëpisë nuk na e hapi askush. Një apo dy vetë në atë lagje e njihnin fytyrën e tij, por jo më shumë se kaq. Shumica nuk e njihnin; ai bënte një jetë të fshehtë.

Megjithatë, mësuam se ai pinte kafen në një lokal në Hammersmith. Kamarierja tha se shpesh ai pinte kafen vetëm.

AZILI Kumbaro, 55 vjeç, kërkoi azil politik në Britani në vitin 1996, duke u paraqitur si refugjar kosovar. Por, jeta e tij e dyfishtë 13-vjeçare mori fund të martën kur gjykata e Ëestminsterit urdhëroi ekstradimin e tij. Gjykatësi Hoëard Riddle tha: “Nuk kam dyshim se personi që ndodhet në bankën e të akuzuarve është Ilir Kumbaro. Duhet t’ia dërgoj këtë çështje Sekretares së Shtetit, që duhet të vendosë nëse ai do të ekstradohet apo jo. Kumbaro hyri në Britani në gusht të vitit 1996 me emrin Shaqe Shatri. Ai arriti të bindte zyrtarët e emigracionit duke thënë se ishte një refugjat kosovar që donte t’i shpëtonte persekutimit serb.

Nën identitetin e rremë, Kumbaro siguroi mundësinë për të jetuar aty si dhe një pasaportë britanike.

Asnjë provë nuk u sigurua nga Departamenti i Punës dhe Pensioneve që të

8

Britania e Madhe, lejon ekstradimit të Ilir Kumbaros gjykatësit Riddle për arritur në përfundimin se i arrestuari është Ilir Kumbaro.

Të gjitha provat e siguruara i janë paraqitur gjykatës, në mënyrë profesionale nga juristja Claire Dobbin.

Në fakt prova e artë dhe e pakontestushme, ishte prezenca në shtëpi e Ervin Kumbaror djalit të Ilir Kumbaros, momentin e arrestimit të këtij të fundit fundvitin e shkuar.

Oficeri i skuadrës së eksdtradimeve DC Piter Rance gjeti në shtëpinë e Kumbaros një dokument identifikimi për të hyrë në kolegj me emrin Ervin Kumbaro, krahas një pasaporte Jugoslave lëshuar në vitin 1990 me emrin Shaqa Shatri.

“Të gjitha provat përpara meje, janë të plota dhe masa gabimit është tejet i vogël. Nuk kam as më të voglin

BBC-si “Fshehja e suksesshme 12 vjecare dhe dhënia e nështëtesisë Britanike skandali i radhës për Home Office”.

dyshim se kam përballë meje Ilir Kumbaron” thotë gjykatësi Riddle në fund të shqyrtimit të cështjes së identitetit.

Gjykatësi britanik e mbyll vendimin me fjalët “Jam i kënaqur se kërkesa e ekstradimit është në përputhje me të drejtat e njeriut që gëzon zoti Kumbaro. E dërgoj cështjen tek sekretaja e shtetit për të firmosur cerfikatën e ekstradimit.”

Ilir Kumbaro që sot shpresonte lirimin

nga gjykata e ka pritur ke kokë ulur vendimin, duke ju drejtuar qelive të gjykatës nën shoqërinë e tre gardianëve.

Përfaqësuesi i tij ligjor refuzoi ti përgjigjet pyetjes nëse ata do ta apelojnë këtë vendim në gjykatën e apelit.

Vendimi i gjykatës për lejimin e ekstradimit të ish oficiretit të lartë të SHIK-ut, mbi të cilin rëndojnë gjashtë akuza dy nga më kryesoret për rrëmbim dhe zhdukjen e Remzi Hoxhës, është raportuar edhe ne edicionet e lajmeve në gjigandin mediatitik britanik BBC.

Sipas BBC-s, është zbuluar se Ilir Kumbaro merrte ndihma sociale duke u shtirë si një i sëmurë që vuante me deprsion.

Gazetarët e BBC-s kanë intervistuar edhe të afërmit e të ndjerit Remzi Hoxha pikërisht në vëndin ku ai u rrëmbye nga agjentët e SHIK-ut.

Fshehjen 12 vjecare përfshi garantimin e azilit dhe nënshtetësinë britanike, gazetari i BBC Gay Smith,në raportin e tij rreth Ekstradimit të Ilir Kumbaros e ka cilësuar si skandalin e radhës, për ministrinë e brendëshme Home Office.

Ilir Kumbaro: Jeta e fshehtë e një SHIK-asi në Londër vërtetonte se ai kishte qenë i papunë në 13 vitet e fundit. Ai përfitoi edhe ndihmë sociale sepse pretendonte se vuante nga depresioni dhe çrregullimet post-traumatike.

vërtetë. Regjistrimi më pas u anulua, por kjo ishte e mjaftueshme për të alarmuar detektivët britanikë.

Ata ishin vënë në kërkim të Kumbaros pas një kërkese të au-

Ervin, i lindur në vitin 1980.

Bashkëshortja e tij e kishte emrin Vjollca.

Sipas policisë britanike, fotografitë e Vjollca Kumbaros u ngjanin

toriteteve shqiptare në qershor 2008.

Më 2 shtator 2008, detektivët e njësisë së ekstradimit të Scotland Yard, nën drejtimin e Peter Rance, arrestuan personin e quajtur Shatri në apartamentin e tij në Fulham. Kur u arrestua, ai tha: “Nuk jam Ilir Kumbaro, jam Shaqa Shatri”. Kumbaro u tha detektivëve se njerëzit e tjerë që ndodheshin në apartamentin e tij ishin një kushërirë me emrin Naxhie Azemi dhe një mik me emrin Ervin Kumbaro.

atyre të Naxhie Azemit. Policia gjeti edhe një fotografi të një personi emri i vërtetë i të cilit është Shaqa Shatri dhe identiteti i është vjedhur nga Kumbaro.

Ai është një kosovar 63-vjeçar që nuk i ngjan aspak. Ndërkohë, fotot e Kumbaros të nxjerra nga dosjet e shërbimit sekret, përfshi këtu edhe një që e paraqet atë në moshë të re me uniformë komuniste, tregonin ngjashmëri me njeriun që jeton në Fulham.

Në një seancë dëgjimore të mëparshme, Rance është pyetur nga këshilli i mbrojtjes nëse ai kishte aftësi të vecantë apo trajnim në njohjken e fytyrës. Ai u përgjigj: “Jo, vetem 17 vjet në detyrë si oficer policie”.

HISTORIA Kumbaro mund të ketë ruajtur fshehtësinë në Londër, por në vendin e tij, në Shqipëri, ai ka nam të keq. Një prej viktimave të tij, Remzi Hoxha ishte një biznesmen dhe aktivist i lëvizjes guerile në Kosovë. Familjen e tij e takuam në Tiranë, në vendin ku u rrëmbye Hoxha. “Ne kemi pritur përditë dhe ka qenë shumë e dhimbshme për ne. Eshtë ende e dhimbshme”, thotë djali i tij, Ardian Hoxha.

Vëllai i Remzi Hoxhës, Nebiu, kurrë nuk ka hequr dorë nga kërkimet për të.

“Ne duam te sigurohemi qe Ilir Kumbaro të rikthehet në Shqipëri në mënyrë që të mbahet nën vëzhgim”, thotë ai. Kjo histori është e njohur në Shqipëri. Artan Hoxha, një gazetar investigativ që e ka ndjekur çështjen për shumë kohë thotë se “Kumbaro është një monstër sepse ai përdori të njëjtat mënyra të dhunës dhe torturës që përdoreshin gjatë regjimit komunist”.

ARRESTIMI Kumbaro mund të kishte mbetur në Londër, i pazbuluar nga askush, nëse nuk do të kishte pasur një ngatërresë të dukshme. Meqënëse duhej të merrte ndihmën për sëmundjen e depresionit, Kumbaros iu desh të regjistrohej në Autoritetetin e Shëndestësisë në Ealing, Hammersmith and Hounsloë. Por në vend që të regjistrohej me emrin Shaqa Shatri, Kumbaro në mënyrë të pashpjegueshme përdori emrin e tij të

PROVAT Dy javë pas arrestimit, Interpoli i dërgoi prova Scotland Yard-it që tregonin se Kumbaro kishte një djalë që quhej

GJYQI Mbrojtja tha se deklarata e Rance në gjykatë lidhur me arrestin ishte e papranueshme sepse ai nuk ishte i afërt me ata që ai pretendonte se po identifikonte, nuk ishte ekspert dhe se dëshmia e tij nuk mund të provohet. Në gjyq u tha se Shatri, që nuk është i detyruar të dëshmojë, tha se njihte Ervin Kumbaron, por jo Ilir Kumbaron.

Mbrojtja tha gjithashtu se fotot e bashkëshortes së Kumbaros dhe kushërirës së Shatrit nuk ngjanin.

Gjykatësi Riddle tha: “Kumbaro shkoi shumë larg për të evituar arrestimin. Ai u largua nga vendi i tij pak pas ankesave, mori identitet fals dhe deklaron dhe sot se nuk është Ilir Kumbaro. Edhe sikur shteti shqiptar të kishte qenë shumë vigjilent në kërkimet e tij në një fazë më të hershme, është e qartë se Kumbaro kishte per qëllim të evitonte arrestimin e tij nëpërëmjet mënyrës shumë të kujdesshme dhe të menduar mirë të marrjes së një identiteti të rremë.

Jashtë gjykatës që dha vendimin për të atin, Ervin Kumbaro nuk pranon të flasë.

Ndërkohë, drejtoresha e “Amnesty International” Kate Allen e përshëndeti vendimin e fundit. “Ne kemi bërë fushatë për këtë çështje për shumë vjet radhazi. Nuk mund të ketë strehë të sigurt për rrëmbyesit dhe torturuesit, të gjitha vendet duhet të gartantojnë se ata që shkelin të drejtat e njeriut nuk kanë asnjë vend ku të fshihen. Me këtë vendim Britania po e forcon drejtësinë ndërkombëtare”, deklaroi ajo.

BBC News, Londër

LONDON APRIL 2009

NGA ELDA MEMIAJ ukuritë natyrore të Shqipërisë janë vërtet si një margaritar i çmuar dhe i veçantë. Si gjithmonë në udhëtime të tilla isha e entuziazmuar për ditë me radhë përpara se të nisem dhe mezi prisja të shkoj. Ditën e udhëtimit më rastisi të shkoj me dy mikesha të mijat, njëra prej të cilave franceze. Edhe ajo ishte mjaft e entuziazmuar për vizitën e saj të parë në Shqipëri dhe në fund të këtij udhëtimi më tha se do të shkonte përsëri atje kur të kishte raste të tjera. Mu bë qejfi vërtet që ajo kishte një eksperiencë përgjithësisht të bukur atje por kësaj radhe ky udhëtim sikur qe paksa ndryshe për mua sepse fillova ti shoh gjërat me sytë e një të huaji. Mbase nga prezenca e mikes sime franceze.

Dhe shumë gjëra të cilat më kishin ndodhur apo i kisha parë më parë, më ranë në sy paksa më tepër këtë radhë. Mu mbush mendja që është vendi i paradokseve, ku bollëku dhe varfëria ecin krahë për krahë rrugëve të ish bllokut në Tiranë.

Që kur mbërritëm në aeroport më bëri përshtypje një udhëtim rreth 10 sekondash me autobus nga avioni tek hyrja e aeroportit që ndodhej vetëm 10 apo 20 metra më tutje. Më pas teksa prisnim në radhë atje vura re një person që u përqafua me njërin nga policat e shërbimit aty dhe e pamë sesi më pas u lejua të kalojë pa mbajtur radhë fare. Me sa duket miku vleka edhe për ti shpëtuar radhëve.

Rrugës në taksi, vija re qengjat e vegjël varur jashtë ndonjë dyqani, jo shumë larg pluhurit të rrugëve dhe smogut të makinave që nuk ishin ruajtur me asnjë kusht higjiene apo sistem ftohjeje për tu mbajtur të freskët.

Mbasi u rehatuam dolëm për të pirë diçka në një nga pubet e Tiranës dhe atmosfera qe goxha e këndshme.

Më ra në sy thjeshtësia e vajzave atje dhe vura re një fenomen disi të çuditshëm. Ndryshe nga vendet e tjera, në

B

9

Shqipëria dhe paradokset e saj Tiranë shumica e vajzave ishin të thjeshta natën nëpër pube, kurse ditën dilnin nëpër rrugët e qytetit veshur me taka dhe me rroba të ndritshme, shpesh me një tualet që i përngjan më shumë trukut teatral përpara ndonjë shfaqjeje.

Të dukej vetja si në ndonjë paradë mode falas tek pije kafen ulur tek La Voglia dhe vajzat e shumta ecnin “lente lente” me mikeshat e tyre të pispillosura në maksimum në orën 10 të mëngjesit teksa shkojnë për në shkolla mbase.

Të nesërmen u nisa drejt Durrësit me disa miq për një ndryshim të vogël dhe fillova të relaksohem pas një dreke të mrekullueshme me peshk dhe prodhime deti të freskëta. Aroma e detit dhe hijeshia e ambientit më kënaqën. Kjo derisa erdhi llogaria, e cila qe rreth 150 mijë lekë të vjetra. Sigurisht që cilësia e ushqimit dhe shërbimi korrekt meritonin një çmim të përshtatshëm, por çfarë fillova të mendoj qe se, shumica e njerëzve në Shqipëri e fitojnë atë pagë për gati një muaj punë të lodhshme dhe ja tek ikën në një vakt dreke të shpejtë.

Pas disa ditësh u nisa drejt Vlorës për të kaluar disa ditë relaksuese atje. Po çfarë relaksi thuaj. Vlora qe kthyer në një kantier ndërtimi, me sa duket për tu përgatitur për sezonin turistik që pason. Gjithandej nëpër rrugë të futej pluhuri në gojë nëse e lije

hapur xhamin e dritares së makinës.

Më bëri përshtypje sidomos rruga e Nartës ku shkuam për një drekë. Rruga qe një tmerr i vërtetë me gropa dhe me plehra nga të dyja anët. Shpesh hasje godina gjysmë të rrënuara dhe kur arritëm më në fund në restorant më kishte ikur urija fare. Megjithatë shërbimi korrekt dhe dashamirësia e pronarit, së bashku me cilësinë e mrekullueshme dhe të freskët të ushqimit më bënë të ndihem mirë sërish.

Diçka që i ra në sy edhe mikes sime franceze qe pikërisht kjo, cilësia mjaft e mirë dhe e freskët e ushqimit në Shqipëri. Kudo që shkuam hahej mirë dhe freskët.

Po nuk mbaronte me kaq.

Pasi shkuam në apartament pamë se dritat ishin prerë dhe pas një kontrolli të gjendjes morëm vesh se kishte ndodhur për shkak të harrimit të një fature me një shumë minimale. Sidoqoftë u nisëm për ta paguar dhe filluam të sorollatemi diku nga plazhi i ri për të gjetur zyrën e pagesës së elektrikut.

Pak dinim neve se e kishim kaluar disa herë atë pa e parë.

Kur më në fund na i treguan, nuk na besohej syve. Qe një barakë teneqeje, as hekuri jo, e cila dukej sikur do binte nga momenti në moment. Madhësia qe pa e ekzagjeruar një metër e 50 centimetra me 2 metra e

gjatë. Dhe jashtë saj qe shkruar me një shkrim të një fëmije të klasës së parë fillore që sapo ka mësuar abetaren "Elektriku" apo diçka të përngjashme se nuk dukej qartë.

Pasi paguam edhe faturën u drejtuam tek parukjerja për një krehje.

Gjetëm një pranë shtëpisë e cila sapo hymë në derë dhe derisa ikëm donte të dinte gjithçka për ne. Nga vinim, ku shkonim, a ishim të martuara, siç e tha dhe vetë : " Pa hë na thoni tani se duam ti dimë të gjitha neve".

Po kjo nuk mjaftonte. Mikja ime u detyrua të lante kokën time "për të mbaruar më shpejt" dhe ta thante me një peshqir që kushedi sa koka kishte

tharë para times dhe thau atë të njërës nga mikeshat e mia më pas. Më një vajze rreth 20 vjeçe, që kishte ardhur të krehte flokët dhe ajo, por që dukej se njihej me parukieren, ju dha detyra nga kjo e fundit të lante kokën e mikes sime franceze, e cila pasi kishte parë ngjarjen na i bënte me shenjë të largohemi, por qe shumë vonë tashmë. Pasi mbarova, megjithë situatën mendova ti le një bakshish kësaj parukjereje duke menduar se pasi po më tregonte sa e rëndë qe të mbaje një biznes hapur, doja të ndihmoja sado pak dhe tek paguaj i them të mbajë edhe një mijë lekë të vjetra për vete më tepër. Në vend të falënderimit, prej saj marr një përgjigje se faktikisht aq duhej ti kisha dhënë se floku im qe më i dendur. Çfarë mund ti thoja në ato momente veç të largohesha duke buzëqeshur.

Pjesa tjetër e udhëtimit qe mjaft e bukur dhe qe një mrekulli e vërtetë të pije kafen tek kompleksi " Liro" ku kaltërsia e ujit dhe ajri i freskët të heqin çdo mërzi.

Edhe pjesa tjetër e pushimeve kaloi si pa kuptuar dhe nga fundi po më vinte vërtet keq që po largohesha. U mësova me gjallërinë e rrugëve të Tiranës ditën dhe muzikën e gjallërinë e pubeve dhe lokaleve mbrëmjeve. Më rastisi të ndjek një koncert live nga vëllezërit korçarë në njërin nga pubet e Tiranës dhe qe një perlë e vërtetë. Në fakt kalohet bukur mbrëmjeve në Tiranë.

Sidomos në vendet me muzikë live afër ish bllokut apo tek ecën bulevardit të gjerë me pisha.

Mërzitesh vetëm tek sheh disa djem të vegjël, disa prej të cilëve mbase nuk i kanë mbushur dhjetë vjeç akoma, që shesin paketa apo sende të tjera pranë lokaleve dhe zihen me njëri tjetrin për ti shitur klientit të radhës që po kalon rrugës diçka. Me sa duket rrinë atje çdo ditë gjithë ditën, se duket që një djalë rreth 10 vjeçar e njeh mirë njërin nga miqtë e mi dhe e pyet si e ka atë bjonden me të cilën e pa radhën e kaluar.

Pasi ju japim disa të holla largohen për tja lënë radhën disa fëmijëve të tjerë që kërkojnë diçka edhe ata. Ju lexohet trishtimi në sy këtyre fëmijëve që jeta i ka rritur para kohe.

Më në fund vjen dita e largimit dhe me njerëzit që dalin të më përcjellin në aeroport lë mbrapa edhe një shpresë, se Shqipëria do të bëhet një ditë ai vend që Shqiptarët e ëndërrojnë çdo ditë të jetë.

Skip hire All sizes Same day services Service delivery guarantied Grab hire All areas Same day services Best prices is given Materials supply, Crushed Concrete, Topsoil, Type one, Sharp sand, Ballast, Shingle, Supplied, at great prices

Mobil: 079 6636 9988

Zbukurojeni makinen tuaj Ne mund t’ua mundesojme qe te vendosni logon e kompanise suaj ne makinen tuaj, si dhe cdo lloj sherbimi tjeter

Ne kemi gjithçka çfarë i duhet shtëpisë, zyrës apo lokalit tuaj; karrige, tavolina, dollapë, krvate etj etj, të gjitha të cilësisë së shkëlqyer.

Ju mund të zgjidhni sipas preferencës suaj.

Transporti falas kudo që të jeni në Londër

DASMA FEJESA KONCERTE DITELINDJE AKTIVITETE VIDEOKLIPE MAKINA ME QERA ETJ

E.U. FURNITURE LTD. Unit 2, The Cromwell Centre, 24-30 Minerva Road London NW10 6HJ Tel: 0208 961 8765 Fax: 0208 965 9651 E-Mail: sales@eufurniture.co.uk

www.eufurniture.co.uk

Studio per te gjitha gezimet, tani me sherbimin me te ri. Per te gjithe ata qe marrin sherbimet tona nga gazeta “The Albanian” ne japim nje urim me foto ne numrin e ardhshem te gazetes.

KONTAKTONI VELLEZERIT OMI TEL:07538792157

LONDON APRIL 2009 baroi më në fund në Westminster Magistrates Court, gjyqi për ekstradimin e shumëpërfolur të ish shefit të SHIK-ut për Tiranën, Ilir Kumbaro. I pandehuri i arrestuar me këtë emër në shtator të vitit të kaluar në një banesë në Fulham të Londrës, insistonte se nuk qe ky person por një qytetar britanik me origjinë kosovare i quajtur Shaqa Shatri. Ai akuzohet në Shqipëri se në bashkëpunim me disa ish pjesëtarë të tjerë të SHIK-ut, kanë rrëmbyer dhe torturuar një qytetar shqiptaro-maqedonas me emër Remzi Hoxha, i cili rezulton i zhdukur që ditën e rrëmbimit në vitin 1995 dhe askush nuk ka dëgjuar më prej tij.

Mbas një procesi gjyqësor i cili zgjati më shumë se katër muaj, dhe mbas paraqitjes së provave dhe argumentave nga të dyja palët, gjykatësi Howard Riddle deklaroi se nuk kishte asnjë dyshim se personi që ndodhej përpara tij në bankën e akuzës qe Ilir Kumbaro. Tashmë shprehu ai, çështja i kalon Sekretarit të Shtetit për të dhënë vendimin final të riatdhesimit të tij.

Kjo çështje krijoi një lloj sensacioni edhe në media të ndryshme britanike si gazeta London Lite në të cilën kishte një artikull pikërisht për këtë të nesërmen e mbarimit të procesit gjyqësor.

Një grup gazetarësh të BBC London kishin kohë që e ndiqnin këtë histori dhe natën e dhënies së vendimit botuan në lajmet e orës gjashtë një kronikë speciale të përgatitur për këtë çështje.

Reporteri dhe korrespondenti i punëve të brendshme në BBC London, dhe një nga realizuesit e kësaj kronike zoti Guy Smith dha një intervistë për gazetën tonë në të cilën shpjegon qëllimin e kësaj kronike dhe eksperiencën e tij gjatë realizimit të saj.

Intervistë me njërin nga gazetarët e BBC London, Guy Smith, korrespondent i punëve të brendshme në BBC London.

M

Zoti Smith, ju dhe kolegët tuaj tek BBC London keni përgatitur dhe transmetuar një kronikë të detajuar në lidhje me zhdukjen e biznesmenit shqiptaro-maqedonas Remzi Hoxha dhe procesin e ekstradimit të njërit prej personave të akuzuar për rrëmbimin dhe torturimin e tij, Ilir Kumbaro. Cilat ishin gjërat që ju tërhoqën dhe interesuan më tepër në këtë histori që ju bënë ta ndiqni atë?

Ishte një histori tepër interesante dhe me rëndësi për shkak të disa faktorëve të ndryshëm. Ne e dinim që ekzistonte një kërkesë ekstradimi për njërin nga

12

Guy Smith dëshmon investigimin e rastit Kumbaro Flet gazetari i BBC London, Guy Smith për takimin e tij me familjen e Remzi Hoxhës dhe kronikën e transmetuar në BBC London Tonight për cështjen Kumbaro. ish punonjësit e vjetër të shërbimit sekret policor në Shqipëri. Gjithashtu e dinim që Ilir Kumbaro akuzohej në vendin e tij për krime serioze dhe që ai kërkohej të kthehej nga autoritetet shqiptare, të cilat kërkonin gjykimin e tij në kthim. Gjithashtu e dinim që policia Metropolitane Brtanike, apo policia Londineze kishte arrestuar një person që pohonte se quhej Shaqa Shatri, por që përngjante dukshëm me Ilir Kumbaron. Kështu që vendosëm të investigojmë.

BBC London është me fat që ka një grup investigimi, një burim informacioni tepër i rëndësishëm në këto kohë të vështira ekonomike. Detyra e tyre është që të gjejnë histori të ndryshme origjinale, të cilat tërheqin vëmendjen e publikut Londinez.

Kështu që një grup prej 2 vetash si fillim, një producent dhe një kërkues informacioni filloi të bënte kërkime në lidhje me jetën dhe gjithçka që mund të gjenin për "Shaqa Shatrin", me çfarë merrej, a punonte, ku jetonte dhe çfarë tipi ishte. Më pas unë ju bashkova grupit si reporter për të zbuluar dhe formuar një portret të këtij njeriu.

Sa më shumë detaje gjetëm aq më intriguese u bë ngjarja. Në të njëjtën kohë ishim mëse konfidentë se personi që hiqej si Shaqja Shatri qe vërtet Ilir Kumbaro. Ne zbuluam se ai nuk kishte punuar në Britani por kishte kërkuar ndihmë ekonomike për shkak të depresionit dhe stresit pastraumatik.

Zbuluam se dokumentet e tij qenë false por ai megjithatë kishte fituar të drejtën e qëndrimit të përhershëm në Britani dhe më pas nënshtetësinë britanike. Çfarë na intrigoi më tepër përsa i përket kësaj historie, qe fakti se ai mund ti kishte shpëtuar shumë kollaj ligjit që në fillim. Por ai bëri një gabim duke u regjistruar në një qendër shëndetësore lokale me emrin e tij të vërtetë.

Ky gabim ishte ajo çka e drejtoi policinë e Scot-

land Yardit drejt tij.

Dhe "ngërçi" final për ne qe se e dinim që policia metropolitane kishte mbi 14 dosje, ku kërkohej ekstradimi i personave me nënshtetësi shqiptare, të kërkuar për krime serioze nga qeveria shqiptare, që mendohej se gjendeshin në Londër.

Sa e vështirë qe për ju mbledhja e informacionit për Ilir Kumbaron?

Meqë neve kemi një grup investigues me mjaft eksperiencë mendoj se nuk qe dhe aq e vështirë. Sigurisht burimi ynë fillestar i informacionit qenë burimet zyrtare. Më pas përdorëm kontaktet dhe informantët tanë për të marrë informacione ekstra dhe detaje që na mungonin. Kemi bashkëpunuar edhe me gazetarë të gazetës suaj si edhe në Tiranë kishim disa kontakte si gazetarin investigativ Artan Hoxha i cili ka mbi një dekadë që raporton dhe bën kërkime për zhdukjen e biznesmenit dhe aktivistit politik Remzi Hoxha( të dy nuk kanë lidhje familjare me njëri tjetrin). Ky i fundit rezulton i zhdukur që prej tetorit 1995. Ai na ndihmoi me disa informacione si dhe na shpjegoi disa nga akuzat që e presin Kumbaron në Shqipëri.

Ju keni kërkuar të kontaktoni familjarët e Ilir Kumbaros dhe siç e kemi parë nga kronika juaj, jeni përpjekur të flisni me të birin duke dalë nga gjykata pasi u dha gjykimi për të atin. A arritët të kontaktoni me ndonjë nga familjarët e tij dhe a keni marrë ndonjë lloj informacioni nga ata?

Përgjigjja mendoj se është jo. Ne u përpoqëm të flasim me të birin me disa mënyra ndër to ndërmjet disa faqeve sociale në internet, gjithashtu kontaktuam edhe avokatin e tij për ti dhënë zotit Kumbaro dhe familjes së tij të drejtën të shprehnin opinionin e tyre.

Këtu në BBC është shumë e rëndësishme për ne të jemi të drejtë dhe të paanshëm. Megjithatë nuk qe i papritur fakti që ata vendosën të mos shprehin mendimin e tyre për kronikën tonë. Kështu që qe pak e vështirë për ne të kuptonim se kush qe Ilir Kumbaro dhe cili qe temperamenti i tij.

Në të njëjtën kohë ju keni kontaktuar familjen e Remzi Hoxhës, midis

tyre të birin Ardian Hoxha, të shoqen Sevdien dhe vëllain Nebiun.

Cili qe mendimi juaj për ta dhe si mendoni se kjo situate i ka influencuar ata?

Kjo qe pjesa më e dhimbshme e kësaj historie. Vëllai i vogël i Remziut, Nebiu, ka vite që lufton për të zbuluar të vërtetën se çfarë ndodhi me të vëllanë. Ai si dhe familja e tij e dinë se Remziu u rrëmbye me një makinë nga fabrika e tij në Tiranë më 21 tetor të 1995-ës. Më vonë u raportua se ai ishte marrë nga SHIK-u. Kjo qe hera e fundit që ai u pa nga ata që e njihnin dhe familja e tij. Më pas u fol se Ilir Kumbaro ishte i implikuar me këtë çështje.

Familjen e Remziut e takova tek fabrika. Ata kishin udhëtuar më shumë se 7 orë për të ardhur dhe për ti treguar BBC-së historinë e tyre. Që të tre dukeshin të vendosur për të bërë gjithçka të mundur që të gjenin se ku ndodhej trupi i Remziut. Ata mendonin se përgjigja e lutjeve të tyre mund të merret vetëm nga Kumbaro, i cili mund të jetë mbase i vetmi person që e di ku gjendet trupi i Remziut.

Më bëri përshtypje sidomos e shoqja e Remziut, e cila dukej qartë që qe akoma shumë e tronditur nga kjo ngjarje dhe zhdukja e të shoqit. Ajo akoma ushqente një dëshirë apo bindje

se mbase ai është akoma gjallë. Dukej që kurrë se kishte humbur këtë shpresë.

I biri Ardiani ishte vetëm 14 vjeç në momentin e zhdukjes së të jatit. Mbas gjithë këtyre viteve dhe në moshën 27 vjeçare, ai përsëri nuk ka marrë përgjigje për pyetjet e tij. Ai më tha se kjo është gjëja më e dhimbshme, të mos dish.

A keni ndonjë informacion për Shaqa Shatrin e vërtetë?

Nga informatat e marra na rezulton se ai është një kosovar i varfër që është rreth gjashtëdhjetë vjeç.

Mesa dimë ju vizituat Shqipërinë gjithashtu. A folët me ndonjë nga autoritetet shqiptare lidhur me këtë çështje dhe çfarë menduat për mënyrën me të cilën ata u përgjigjën?

Po neve kontaktuam Ministrinë e Drejtësisë së Shqipërisë. Fatkeqësisht ata nuk na ndihmuan me shumë detaje dhe informacione. Kjo mbase sepse për ta çështja qe akoma në procedim.

Megjithatë unë gjithashtu mendova se kjo çështje ishte sensitive edhe në aspektin politik.

BISEDOI ELDA MEMIA

LONDON APRIL 2009

Ambasadori i Mbretërisë së Bashkuar, Fraser Wilson, në një intervistë për BBC-në, tregon përshtypjet e tij dhe vlerëson marrëdhëniet mes dy vendeve.

Z. Wilson, ju kaluat tre vjet në Shqipëri. Me çfarë mbresash largoheni nga Tirana?

Fillimisht, shumë faleminderit për ftesën. Gjithmonë kam qenë i lumtur t‘u përgjigjem ftesave për intervistë nga BBC-ja në Tiranë. Kam kaluar shumë mirë në Shqipëri. Ka qenë një eksperiencë shumë e vyer, sepse e kam parë Shqipërinë të ecë përpara dhe mendoj se është një vend që ka potenciale shumë të mëdha.

Si i vlerësoni ju marrëdhëniet aktuale Shqipëri-Mbretëri e Bashkuar?

Ne kemi një marrëdhënie shumë të mirë, e cila ka ardhur duke u përmirësuar me kalimin e viteve. Sigurisht që ka qenë periudhë më e vështirë gjatë sundimit të diktatorit Enver Hoxha.

Me ardhjen e demokracisë, ne pamë që Shqipëria filloi të bashkëpunonte më shumë me Mbretërinë e Bashkuar dhe të kishin më shumë interesa të përbashkëta. Gjëja më e rëndësishme në këtë bashkëpunim është që ne kemi të njëjtën pikëpamje për të ardhmen e Shqipërisë, të dy e shohim Shqipërinë në Bashkimin Evropian në të ardhmen.

13

Pas misionit diplomatik në Shqipëri, do dal në pension Në prag të largimit, flet ambasadori britanik në Tiranë, Fraser Wilson: Kam kaluar shumë mirë këtu. Ishte një përvojë shumë e bukur shumë, sepse kjo nuk ndodh përditë në botën e sotme. Shqipëria duhet të vazhdojë të përmirësojë të ardhmen e saj dhe nuk duhet ta humbë këtë element që është shumë human dhe i rëndësishëm.

Roli i ambasadorit britanik në Tiranë e ka kërkuar që të jeni në kontakt me politikanë dhe me njerëz të zakonshëm. Me siguri që ka dallime mes tyre. Çfarë do të veçonit nga njohjet njerëzore gjatë qëndrimit tuaj këtu?

Diplomatët e huaj, siç ju me siguri e dini, nuk e kanë pasur gjithnjë jetën e lehtë në Shqipëri në periudha të ndryshme. Si është jeta e një ambasadori sot në Tiranë, krahasuar me atë të një vendi perëndimor?

Mendoj se gjëja më e rëndësishme që dikush mund të shohë tek shqiptarët është se janë shumë miqësorë dhe mikpritës. Kudo ku kam shkuar nëpër qytetet dhe fshatrat e Shqipërisë, gjithmonë kam gjetur njerëz shumë të dashur dhe mikpritës. Shqiptarët janë njerëz që dinë si t‘i mirëpresin të huajt.

Dhe kjo është diçka për t‘u vlerësuar

Mendoj që po pyesni njeriun e gabuar, sepse pjesa më e madhe e karrierës sime ka qenë në Amerikën Jugore, Afrikë dhe Azi. Ky është pozicioni im i parë në Evropë dhe do të thosha që jeta e një diplomati në Shqipëri është shumë e thjeshtë. Për mua është akoma më e thjeshtë, sepse jam vetëm tri orë larg me avionin e linjës direkte nga

Londra dhe kjo e lehtëson shumë lëvizjen time midis Shqipërisë dhe Anglisë.

Standardi i jetesës këtu është shumë i kënaqshëm dhe është një vend që, me gjithë kohën time të shkurtër këtu, kam parë ndryshime në ato që shiten në dyqane që do të thotë që në supermarket këtu ju mund të gjeni të njëjtat produkte që mund t‘i gjeni dhe në një supermarket në Britani. Mund të udhëtosh në të gjithë vendin më lehtë sesa më parë, rrugët nuk janë ende perfekte, por shumë prej tyre janë rregulluar mjaft mirë. Kështu, po të udhëtosh në Sarandë apo për në Veri, është shumë më e lehtë tani. Diplomatët pëlqejnë shumë të udhëtojnë në të gjithë vendin dhe unë e kam bërë sa kam mundur dhe i kam vënë re të gjitha këto ndryshime të dukshme. Jeta nuk është aspak e vështirë për një diplomat në Shqipëri.

Ju keni qenë aktiv publikisht në momente të caktuara të zhvillimeve të rëndësishme politike të Shqipërisë.

Si njohës tashmë i realitetit shqiptar, kur besoni ju se Shqipëria do të bëhet vend anëtar i BE-së?

Kjo është një pyetje që më është bërë shpesh në Shqipëri dhe përgjigjja ime është: nuk e di. Kjo përgjigje varet shumë nga vetë Shqipëria. Shqipëria mund të jetë gati për aplikimin për kërkesë për të qenë anëtare e BE-së dhe ky është një hap shumë i rëndësishëm. Por gjëja më e rëndësishme për Shqipërinë është që të shohë që Marrëveshja e Stabilizim-Asociimit hyri në fuqi më 1 prill dhe ky është një rast shumë i rëndësishëm. Por ka ende gjëra që duhen bërë për të përmbushur të gjitha kriteret e MSA-së. Raportet e progresit të KE-së janë shumë të qarta

në hapat e mëtejshëm që duhen bërë.

Ka shumë për të bërë, shumë reforma si ajo juridike dhe e administratës publike, që janë më të rëndësishmet. Unë mendoj se është e rëndësishme që klasa politike shqiptare duhet t‘i shikojë këto reforma shumë seriozisht dhe duhet të bëjë shumë përpjekje për të ecur përpara. Sepse këtu varet dhe vendimi për të hyrë apo jo në BE. Çfarë do të bëjë z. Fraser Wilson pas misionit në Shqipëri?

Do dal në pension. Kam shumë vite tashmë që shërbej në shumë vende të botës dhe tani mezi pres të bëj të gjitha ato gjëra që s‘i kam bërë gjatë kohës që punoja si p.sh. të udhëtoj me gruan time dhe të bëj ato gjëra që nuk kam pasur kohë t‘i bëja deri tani.

Albaiancontacts 2009 Albanian Yellow Pages in the UK Rezervo vendin tënd

Tel/fax:02082169527

albania7@gmail.com

LONDON APRIL 2009

Albaian contacts 2009 Albanian Yellow Pages in the UK Neëse ke një shërbim për të ofruar Rezervo vendin tënd albania7@gmail.com

Tel/fax:02082169527 ose: 07947177160

14

Per çdo problem emigracioni qe mund te keni MC Lee&Co Solicitors eshte zgjidhja me e mire MCLEE SOLICITORS 02075693085

JR JONES SOLICITORS Avokati Naim Hasani ne sherbim te komunitetit shqiptar ne Angli

Ne mund t’ju ndihmojme Per te gjitha ceshtjet e emigracionit 1-Bashkime familjare perfshire bashkeshortet, femijet dhe prinderit 2- Aplikime per VISA martesore dhe VISA per te fejuarit e personave me leje te perhershme qendrimi me Birtani apo me shtetesi Britanike.

3- Leje qendrimi apo hyrje si partner I pamartuar I personave me shtetesi Birtanike apo leje te perhershme qendrimi. Leje qendrimi si student, leje punesimi apo qendrim per experience pune apo si Migrant me Kualifikim te Larte etj.

4- Processe divorcimi dhe ndarja e pasurise per ciftet qe divorcohen. Perfaqesim ne procedurat per mbrijtjen e femijeve.

5- Nse jeni refuzuar nga Home Office si familje per tu perfshire ne Amnesti per arsye te ndryshme.

6- Nese keni pesuar aksidente ne pune dhe aksidente te trafikut rrugor dhe nuk ka qene faji juaj dhe kerkoni kompensim.

7- Kompania operon skemen e ndihmes ligjore falas per ata persona qe nuk jane ne mardhenje pune ose kane te ardhura te vogla.

Address: 58 Uxbridge Road, Ealing London W5 2ST Tel: 02082310440 e-mail nhasani@jrjones.co.uk

Dërgoni lule në të gjithë botën. Mundësia më fantastike për të kujtuar të dashurit tuaj në mëmëdhe apo në botë A ka dhuratë më të çmuar sesa një tufë me lule për të dashurën tuaj në Tiranë apo gjetiu?

TELEFONO: 07788406825

LONDON APRIL 2009

NGA EMANUEL BAJRA

Ç’ka po ndodh me ekonomitë dhe financat Shqiptare ?

Bota po parakalon para një vazhde të stërmunduar të një krize me përmasa të pa parashikuara. Vendet që janë me një zhvillim ekonomik të avancuar po pësojnë thellësisht rëndë si rezultat I rënieve ekonomike të njëpasnjëshme e që në praktikë do të thotë edhe efekte të drejtpërdrejta në ekonomitë me zhvillim shumë më të vogël.

Në shumë ese të mëparshme jam munduar të shpjegoj se kjo valë e rënieve ekonomike do të prek ekonomitë Shqiptare në Ballkan medoemos. Më vjen shumë keq kur dëgjojë deklarime të ministrit të ekonomisë e financave të Kosovës . kur thotë se Kosova nuk do të preket nga kjo valë e krizës. Për këtë shkak , besoj se jam shtyrë edhe të shkruaj këtë ese që ju po e lexoni – ose mund të them se është njëra prej arsyeve .

Do të përpiqem që të parashtroj një analizë të thuktë të zhvillimeve ekonomike në përmbajtje për një kohë të gjatë në Kosovë por me vija të shkurtra, në mënyrë që konteksti I tematikës mos të humbet. Pastaj do të vazhdojë me disa vrojtime dhe kritikë të lehtë ndaj shtetit Shqiptar në lidhje me politikat fiskale dhe politikoekonominë në përgjithësi.

Ekonomia Kosovare është e katandisur në një bosht që nuk I dihet se ku është fillimi dhe nga është fundi I tij. MEFI bën analiza të shpeshta në lidhje me ekonominë Kosovare për një kohë të gjatë. Nga treguesit ekonomik të fundit thuhet se të ardhurat në taksa janë rritur në mbi 32% në krahasim me të njëjtën periudhë vitin e kaluar.

Pastaj thuhet se Kosova ka marrë pjesë në implementimin e marrëveshjes së CEFTA-s me një kapacitet të plotë ( Në terma ekonomik kjo do të thoshte se buxheti I Kosovës duhet të ketë humbje pasi që liria e tregut dhe e qarkullimit të mallrave në bazë të marrëveshjes së CEFTA-s do të I merrte ekonomisë Kosovare prej 150 milion Euro deri në 500 milion Euro ) kjo për arsye se detyrimet doganore ulen për

15

Nevojat për një ri-modelim ekonomik-politik Kombëtar Shqiptar të krijuar fleksibilitet tregtar e që për ekonominë e brishtë të Kosovës do të thotë se konsumatori Kosovar do të ngarkohej me mallra dhe produkte të lira importi që e shtyjnë atë të shpenzojë.

Shpenzimet publike në xhirollogarinë e MEF-it nuk figurojnë si shpenzime direkte që publiku kryen si në shërbime ashtu edhe në prodhimtari. Pa marrë parasysh se prodhimtari të konsiderueshme në Kosovë nuk ka, shndërrimi I ekonomisë Kosovare në një ekonomi shërbimi ka stagnuar shumë procese në Kosovë. Së pari të flasim për procesin/faktorin kryesor – që është punëtori dhe fuqia punëtore, pastaj mund të flasim edhe për faktorin aftësi e fuqisë punëtore, mungesa e trajnimeve profesionale, kyçjes në tregjet rajonale e Evropiane e të tjera.

Në figurat e propozuara në buxhetin e Kosovës së vitit 2008, vërejmë se të gjitha informatat mbi ecurinë e ekonomisë Kosovare janë optimiste dhe se ekonomia Kosovare po rritet me një variacion prej 3 deri në 5% në vit.

Gabim, shumë I madh.

MEF-I dhe institucionet Kosovare nuk po e dokumentojnë faktin se varfëria është rritur dhe po rritet, shumë njerëz e lëshojnë Kosovën ilegalisht për të dalë në perëndim sepse nuk kanë bukë me ngrënë, rinia është plotësisht e depresionuar si pasojë e pasivitetit institucional, mungojnë iniciativat politiko-ekonomike konkrete për tërheqjen e investimeve edhe nga brenda por edhe jashtë.

Në ndërkohë qeveria e Kosovës nuk po krijon mundësi për hapje të mëtutjeshme të brendshme duke mundësuar kështu hapjen e vendeve të punës me anë të thirrjeve për projekte të mëdha ekonomike si në infrastrukturë, ndërtime , institucionalizim të ekonomisë informale si edhe ndërthurjen e të gjitha të ardhurave fiskale në thesar si

edhe në buxhetin e Kosovës.

Nevojitet një ri-strukturim I buxhetimit në Kosovë. Gjithsesi se rekomandimet e FMN-se në lidhje me politikat fiskale duhet të respektohen por në ndërkohë nuk do të thotë se këto politika janë të aplikueshme në Kosovë tani për tani.

Kjo metodë e përuljes para institucioneve monetare ndërkombëtare duhet të ndalet, dhe Kosova duhet të orientohet nga modeli total I pavarur I menaxhimit të financave. Si të bëhet kjo : Rekomandojë: Së pari, duhet të përcaktohen prioritetet në varësi të nevojave – për shembull ku qeveria e Kosovës bën gabim është në përcaktimin e prioriteteve vetëm se janë prioritete pa pasur objektiv zhvillimin – kjo praktikë duhet të ndalet dhe në varësi të nevojave lokale dhe kombëtare të përcaktohen planet për implementim buxhetor në afate të shkurtra.

Së dyti, buxheti I Kosovës duhet të ketë miratim më të zgjeruar në masë , në mënyrë që ti jepet të gjithëve mundësi që të dinë dhe të marrin pjesë në vendim-marrje. Strukturimi I buxhetit në baza të orientimit zhvillimor dhe të mirëqenies duhet të aplikohet domosdoshmërisht.

Së treti, Bizneset duhet të taksohen më shumë në bazë të të ardhurave që krijojnë por kjo duhet të bëhet në vazhdimësi dhe paralel me rritjen e të ardhurave në mirëqenie pasi që duhet të ruhet cikli I parasë dhe kapitalit.

Së katërti, të kërkohet një hua prej 2 miliard Eurosh nga FMN-ja ose institucionet financiare Evropiane në mënyrë që të shpenzohen në projekte të zhvillimit social, distribuimit të internetit në tërë Kosovën, shkolla dhe institucione private a shtetërore, infrastruktura e thellë, turizmi si edhe tërheqjen e “ trurit ndërmarrës “ nëpër shkolla të mesme si edhe fakultete,

edukim dhe trajnim si edhe shëndetësi – Sistem universal të shëndetësisë në modelin e NHS në Britani të Madhe.

Të ri-strukturohet sistemi I taksimit duke krijuar kështu një institucion transparent dhe fluid në ndihmë të qytetarëve por duhet të sigurohemi që financat publike të mos sakrifikohen në spektër të zgjeruar.

Të përcaktohen parametrat për një buxhet – të gjelbër për të luftuar ndotjet e ambientit dhe për tu bërë pjesë e konsensusit ndërkombëtarë si në marrëveshjet e Kyotos po ashtu edhe në marrëveshjet tjera ndërkombëtare të definuara mirë në organizatën e kombeve të bashkuara dhe në dokumentet e tjera të ratifikimit e obligimitve ndërkombëtare.

Nuk mungon iniciativa për progres por në fakt mungon iniciativa për të tërheq iniciativën në rrugën e duhur. Sikurse qeveria në Tiranë po ashtu edhe ajo në Prishtinë janë të ingranuara në një sistem vlerash politike dhe ekonomike që nuk po krijojnë mundësi më të mëdha për fushëveprim ekonomik. Mungesa e një strategjie kombëtare që do të mundësonte riorganizimin e financave shtetërore e kombëtare si në Kosovë ashtu edhe në Shqipëri, po bën që proceset të stagnojnë konsiderueshëm dhe me sukses.

Me anë të stimulimit ekonomik si edhe me anë të mundësive të reja që janë krijuar tanimë me hapjen e rrugës Durrës-Kukës-Prishtinë, portin e Shëngjinit si edhe shumë mundësi tjera për rritje të shkëmbimit të mallrave dhe produkteve brenda Shqiptare, po krijohet një hapësirë e re në horizontin Evropian për treg të mirëfilltë e dinamik.

Duke cituar të madhin Jo Dioguardi kur u tha disa bashkatdhetarëve në Londër se “ Shqiptarët do të jenë faktor dinamik në Ballkan për dekadat në

vazhdim, jemi më shumë se shtatë milion konsumatorë me ekonomi në zhvillim e sipër, me shpirt ndërmarrës e biznesi, me mbështetje të fortë dhe shpirtërore nga SHBA – Shqiptarët duhet të jenë faktori më i rëndësishëm në horizontin e Ballkanit”, kjo nuk ngjalli edhe shume reagim pozitiv por vetëm një ngërthim krenarie dhe asgjë më shumë.

Qeveritë Shqiptare në Shqipëri e Kosovë duhet që të transformojnë politikat e tyre ekonomike e financiare me objektiv që të përcaktohen objektivat më afatgjata por me efekte edhe afatshkurtra.

Në rekomandimet e fundit të Fondit Monetar Ndërkombëtarë mbi performancën e Shtetit Shqiptar , vërehen tone pozitive që karakterizojnë tërë raportin. Një faktor shumë i rëndësishëm që përmendet përgjatë shumë preambulave në këtë raport voluminoz, që të bien në sy është seksioni mbi politikat fiskale dhe cirkulimin e parasë ( Lekut ) – nuk ofrohen alternativa për nxjerrjen e Lekut nga rënia në vlerë që po pëson, pasi që kjo shkon drejt e në zemër të problemeve ekonomike në Shqipëri.

Një rënie e vlerës së Lekut shtyn që çmimet në indeksin kombëtarë të kuantifikohen në konvertibilitet të Euros që do të thotë se çmimet do të jenë më të larta. Ndërsa rritje pagash nuk parashikohen në buxhetin e fundit të qeverisë Berisha përpos në administratën publike dhe pensionet – kjo duket se është një politikë “reversibile” në krahasim me politikat fiskale të vendeve në post-tranzicion . Pasi që në vend se rritja e pagave të bëhet në grupin që kontribuon më shumë në bruto-prodhim dhe sektorin vital të bizneseve të vogla dhe private, qeveria koncentrohet në grupet e besueshme me specifikë të veçantë objektivin elektoratin dhe votat. Kësaj mënyre të politikave ekonomike i thonë fund pa krye.

LONDON APRIL 2009 residenti i Kroacisë, Stjepan Mesiç, në një intervistë ekskluzive për BBC-në thotë se e vetmja rrugë për normalizimin e marrëdhënieve në Ballkan është individualizimi i fajit për krimet e bëra gjatë luftërave të viteve nëntëdhjetë në hapësirat e ish-Jugosllavisë.

Zoti Mesiç thotë po ashtu se Kosova është një realitet të cilin Serbia duhet ta respektojë edhe pa e njohur pavarësinë e saj.

P

Me presidentin kroat bisedoi Seladin Xhezairi dhe fillimisht e pyeti se si e komentonte aderimin e Kroacisë e të Shqipërisë në NATO. BBC: Kroacia dhe Shqipëria edhe praktikisht janë anëtarë të rinj të NATO-s. Komenti juaj, ju lutem?

Presidenti Mesiç: Kroacia dhe Shqipëria shprehën dëshirën e tyre që të përfshihen në integrimet euroatlantike dhe këtu, gjithësesi, bën pjesë edhe NATO-ja. Që ta realizonin këtë dëshirë, këtë synim të vetin, të dyja vendet ishin të detyruara të plotësin disa kushte dhe standardet e kërkuara.

Me plotësimin e këtyre kushteve dhe me aderimin në NATO, ne kemi të garantuar sigurinë tonë, por njëherësh sigurojmë edhe një përparim më të mirë ekonomik, sepse hyrja në aleancën e NATO-s u garanton anëtarëve edhe shtimin e angazhimit në industrinë e mbrojtjes. Në këtë aspekt, ne shikojmë edhe hapje të vendeve të reja të punës dhe, si të them, një impuls për zhvillimin e ekonomisë.

BBC: Zoti president, si e shikoni perspektivën e marrëdhënieve mes vendit Tuaj dhe Sllovenisë fqinje.

Rikujtojmë dëgjuesit tanë se midis dy vendeve ekzistojnë mosmarrëveshjet shumëvjeçare lidhur me kufirin detar..

Presidenti Mesiç: Kjo është një mosmarrëveshje dypalëshe. Pra, është një çështje dypalëshe që nuk ka nevojë të lidhet me negociatat kroate për hyrje në Bashkimin Evropian. Në fakt, fjala është për vijën kufitare në Detin e Adriatikut, konkretisht në Gjirin e Piranit.

Dihet se Komisioni i Badenterit konkludoi se të gjithë kufijtë e ishrepublikave jugosllave u bënë kufij të shteteve të sapokrijuara dhe ne tani këtë po e respektojmë. Sllovenët kanë vërejtje për këtë pjesë të vijës kufitare.

Ne jemi angazhuar që kjo të zgjidhet përmes negociatave. Meqenëse kjo nuk ishte e mundur të arrihej përmes negociatave dhe fjala është për përcaktimin e një pjese të vijës kufitare, ne propozuam që këtë çështje ta zgjidhë gjykata, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë në Hagë ose Gjykata Ndërkombëtare për të Drejtat mbi Detet me seli në Hamburg.

Kjo për shkak se fjala është për një mosmarrëveshje rreth fakteve dhe faktet nuk duhet t'i verifikojnë politikanët. Neve kufijtë nuk duhet të na i përcaktojnë politikanët. Ne na duhet një zgjidhje thelbësore, kurse thelbin, kur është fjala për konflikt rreth fakteve, duhet ta zgjidhë gjykata.

Në këtë kuptim, ne respektojmë parimin - nëse Kroacia duhet të funksionojë dhe po funksion si shtet ligjor, si vend i sundimit të së drejtës ku para ligjit të gjithë janë të njëjtë dhe nuk ka zbatim selektiv të së drejtës, atëherë po këtë e kërkojmë edhe në marrëdhëniet

16

Mesiç: Kosova e pavarur është realitet ndërkombëtare, që subjektet ndërkombëtarisht të njohura të funksionojnë konform të drejtës ndërkombëtare.

Kjo është esenca e qëndrimit tonë, por Sllovenia dëshiron që kjo të zgjidhet ad hoc, në një mënyrë tjetër. Sepse ne kemi një bregdet shumë të madh, ata kanë bregdet shumë më të vogël, por kështu nuk mund të zgjidhet çështja e së drejtës.

BBC: Zoti president, a do të thotë kjo se Kroacia përjashton rolin e Brukselit, të Bashkimit Evropian, për kapërcimin e mosmarrëveshjes?

President Mesiç: Ata mund të propozojnë vetëm rrugën drejt zgjidhjes në atë institucion që do të zgjidhë çështjen sipas meritës. Pra, ose njëra gjykatë ose tjetra, kur është fjala për kufirin.

Ndërsa për peshkimin, për daljen në det të hapur, për këtë mund të bisedohet.

BBC: Qeveria sllovene duke instistuar në zgjidhjen e konfliktit , paralajmëron se do të bllokojë aderimin e Kroacisë në Bashkimin Evropian.

Pyetja ime është - nëse është e mundshme arritja e një zgjidhjeje kompromise?

Presidenti Mesiç: Shikoni, kur Serbia e vogël, e plasaritur, Serbia e Millosheviqit, keqtrajtoi të gjitha republikat dhe krahinat, në ish-Jugosllavi, Evropa heshtte dhe e pamë se cili ishte rezultati.

Patëm një luftë të shkurtër në Slloveni, luftën e përgjashme në Kroaci, luftën brutale në Bosnjë e Hercegovinë, kurse më vonë Kosova u la në gjak. Evropa e kuptoi vonë se cilat ishin rreziqet nga Millosheviqi.

Sot ne nuk frikësohemi nga ndonjë luftë e re, por Sllovenia me këtë jo vetëm që synon të pengojë Kroacinë në rrugën e saj në Evropë, por ajo pengon gjithë procesin e bashkimit evropian.

Pra, tani Sllovenia është bërë problem i Evropës, sepse Evropa po bashkohet, juglindja e Evropës duhet patjetër të integrohet në Bashkimin Evropian. Ne duhet të fitojmë atë që ka sot Evropa, që të jetë njësoj për një kroat, për një serb, për një shqiptar, për një kosovar, nëse është nga kjo apo ajo anë e kufirit, nëse do të kemi një regullativë të balancuar, të cilën do ta harmonizojmë dhe do ta miratojmë përmes mekanizmave evropianë, me një procedurë demokratike. Dua të them se Evropa e tillë që do të përjashtojë luftën si mjet politik, kjo Evropë i duhet botës, si faktori më i madh i paqes, kurse Sllovenia po e ndal këtë proces.

BBC: Edhe Maqedonia, së bashku me vendin Tuaj dhe Shqipërinë, ishte kandidate për t'u bërë anëtare me të drejta të plota në NATO, mirëpo nuk ia doli për shkak të mosmarrëveshjeve me Greqinë fqinje për shkak të emrit të saj kushtetues, i papranueshëm ky për Athinë zyrtare. Keni ndonjë rekomandim për qeverinë në Shkup për të tejkaluar këto mosmarrëveshje?

Presidenti Mesiç: Po, kjo tani është një çështje e hapur dhe po ashtu një çështje dypalëshe. Do të ishte mirë që ajo të lihej anash dhe të veçohej nga negociatat për hyrjen e Maqedonisë në integrimet euroatlantike. Në fakt, për Greqinë kjo çështje është çështje politike, kurse për Maqedoninë është një çështje thellësisht kombëtare. Dhe kjo mund të zgjidhet vetëm përmes negociatave. Mirëpo, nuk do të ishte mirë që kjo çështje e hapur të pengonte integrimin evropian të Maqedonisë, sepse me këtë ndalet një proces që është i rëndësishëm edhe për Greqinë edhe për të gjithë të tjerët, që procesi të përfundojë, që Evropa të bashkohet, që të bëhet faktori më i fuqishëm i paqes në botë.

BBC: Zoti president, si njohës i mirë i rrethanave në hapsirat e ish Jugosllavisë, si e shikoni çështjen e Kosovës - edhe një vit pas shpalljes së pavarësisë së saj, Beogradi zyrtar flet për Kosovën si për një pjesë të patjetërsueshme të shtetit serb..

Presidenti Mesiç: Pas gjenocidit që bëri regjimi i Millosheviqit në Kosovë, dhe aksionve të aleancës së NATO-s, në Kosovë u rivendosën institucionet.

Dhe, meqenëse Kosova ishte element konstituiv i Federatës jugosllave, duhej përcaktuar statusi i ri i Kosovës. Për hir të së vërtetës, Kosova ishte e lidhur edhe me Serbinë, por në thelb Kosova ishte element konstituiv i Federatës, sepse në institucionet e Federatës edhe republikat edhe krahinat ishin të përfaqësuara në mënyrë të barabartë.

Dhe, duke marrë parasysh se Serbia nuk kishte më kapacitet për vendosjen e pushtetit në Kosovë, e nuk kishte kapacitet as për vazhdimin e negociatave, duhej përcaktuar statusi. Pra, Kosova shpalli pavarësinë e saj dhe në këtë hapsirë u krijua një realitet i ri, realitet të cilin ne e njohëm. Edhe një numër i madh vendesh të tjera e kanë njohur këtë realitet.

BBC: Sipas disa analistëve, por dhe politikanëve, marrëshëniet shqiptaro-serbe dhe kroato-serbe janë çelës i qëndrueshmërisë së rajonit të Ballkanit. Çfarë duhet bërë për normalizimin e plotë të këtyre marrëdhënieve?

Presidenti Mesiç: E vetmja rrugë për normalizimin e këtyre marrëdhënieve është individualizimi i fajit për krimet e bëra gjatë luftës së kaluar, kusht ky edhe për hapjen e bashkëpunimit mes të gjithë subjekteve ndërkombëtarisht të njohura në këto hapësira. Kur them këtë konsideroj se edhe Serbia duhet ta njohë realitetin e sotëm.

Por nëse nuk dëshiron të njohë Kosovën si subjekt ndërkombëtar, ajo duhet të hapë komunikimin, duhet të lejojë fluturimin e aeroplanëve, të lejojë komunikimin e qytetarëve, qarkullimin e kapitalit e kështu me radhë. Me fjalë të tjera, duhet të normalizojë marrëdhëniet. Se a do ta

njohë apo jo Serbia Kosovën, kjo është më pak e rëndësishme sepse, siç e dini, Gjermania Perendimore kurrë nuk e njohu Gjermaninë Lindore, edhe pse bota e kishte njohur atë. Gjermanoperendimorët thanë se kurrë nuk do ta trajtonin Gjermaninë Lindore si shtet tjetër dhe nuk e njohën.

Por e hapën komunikimin në nivel të qeverive, në nivel të përfaqësuesve të qeverive e jo në nivel ambasadorësh. Këtë mund ta bëj sot edhe Serbia, por duhet t'u lejojë të gjithë të tjerëve të bashkëpunojnë me Kosovën, sepse kjo do të shënonte një siguri më të madhe dhe gjithë juglindja jonë e Evropës do të kthehej nga integrimet evropiane.

BBC: Kur është fjala për marrëdhëniet shqiptaro-kroate, historianët rikujtojnë të kaluarën e hershme.

Gjithësesi se edhe komuniteti shqiptar në Kroaci, edhe arbëreshët e Zarës, kanë rolin e vet. Cili është mendimi juaj për nivelin aktual dhe perspektivën e këtyre marrrëdhënieve?

Presidenti Mesiç: Marrëdhëniet shqiptaro-kroate kanë qenë gjithmonë të mira. Sikurse e thatë dhe vetë, ne kemi grupe të mëdha shqiptarësh të cilët në të kaluarën u shpërngulën në Kroaci e të cilët janë qytetarë besnikë të Kroacisë. Kemi edhe ata shqiptarë të cilët erdhën këtu më herët, para apo pas Luftës së Dytë Botërore. Është ky një korpus bukur i rëndësishëm i integruar në shoqërinë kroate. Ata, kur Kroacia u rrezikua, e mbrojtën si atdheun e tyre. Një pjesë iu përgjigj thirrjes për mbrojtjen e Kosovës. Kjo pra është një fije e fortë që na lidh me të gjithë shqiptarët, e veçmas me shqiptarët në Kosovë.

LONDON APRIL 2009 NGA DR.ARIAN STAROVA

ë 1 prill, bashkë me dërgimin e protokolleve të anëtarësimit në Washington D.C. përfundoi edhe procesi i anëtarësimit të Shqipërisë në NATO. Dje, u shënua zyrtarisht një ngjarje madhore në historinë e Shqipërisë, u bë e sigurtë përkatësia e re gjeopolitike e saj dhe e të gjithë shqiptarëve të rajonit të Ballkanit. Që prej kësaj dite të mbarë për të cilën, simbolikisht, shqiptarët kanë ëndërruar e janë përpjekur në forma të ndryshme gjatë gjithë historisë së tyre, do të jenë më në fund të garantuar e të sigurtë edhe themelet e demokracisë së re shqiptare. Nesër, në Mbledhjen e Nivelit të lartë të NATOs, në Strasbourg e Kehl, Shqipëria merr pjesët si anëtare me të drejta të plota e një Aleance të fuqishme politike e ushtarake që mbron me sukses për 60 vjet vlerat e qytetërimit të familjes së vendeve demokratikë perëndimorë.

Gjëja më themelore që nuk duhet t’a harrojmë kurrë e këtij anëtarësimi në NATO është fakti se Shqipëria u pranua nga të gjithë vendet e familjes Eurotlantike se e meriton të jetë pjesë e vlerave të saj dhe të jetë e mbrojtur në mënyrë të përbashkët.

Me Shqipërinë anëtare të NATO-s, bëhet më i sigurtë për herë të parë në të gjithë historinë e tij edhe rajoni ynë i Ballkanit, pikërisht sepse

M

igjvenesi amerikan Eliot Engel, nje nga anetaret kryesore te Komisionit te Jashtem te Kongresit dhe kryetar i Grupit per Ceshtje Shqiptare ne Kongres, flet ne nje interviste per integrimin e Shqiperise ne familjen e madhe te NATO-s. Z.Engel, permes kesaj interviste, shpalos edhe njehere, respektin e madh qe e ka per popullin tone.

L

Z. Kongresmen Engell, a mund te na thoni se si e shihni Kosoven nje vit pas pavaresimit?

Jam shume optimist per te ardhmen e Republikes se Kosoves. Qeveria dhe populli i Kosoves kane arritur aq shume qe nga pavaresia, por ka ende aq shume per te bere. Me mbeshtetjen e SHBA-se dhe Unionit Evropian, shpresoj dhe me vjen mire qe Kosova eshte drejtuar rruges se suksesit.

Ju keni bere shume per Kosoven nga pozita juaj si kongresmen. Ne saje te perpjekjeve te sinqerta te te gjithe dashamireve per ta bere nje shtet te pavarur, sot Kosova eshte e lire dhe prosperuese.

Cka ju ben te ndjeheni krenar dhe cka te zhgenjyer nga realiteti i sotem ne Republiken e Kosoves?

Kur eshte fjala te pavaresia e Kosoves, ka aq shume gjera me te cilat duhet te krenohemi. E para dhe e fundit, une kam respekt per popullin e Kosoves, percaktimi per liri i te cilit nuk pushoi kurre, por durimi i se cilit i ra ne sy tere botes. Ky popull, me udheheqesi te shkelqyer, vertete e fitoi pavaresine e vet. Jam i zhgenjyer qe me shume shtete ende nuk e kane pranuar pavaresine e Kosoves. Sot, 56 shtete e kane njohur Kosoven, por ka edhe shume te tjera qe duhet ta bejne kete, dhe une nuk do te jem i qete derisa edhe shteti

17

Gjeopolitikisht Shqipëria është futur në NATO që në 22 mars 1992 shqiptarët më në fund u shndërruan nga një komb që lufton për mbijetesë në aktor politik të rëndësishëm ndërkombëtar rajonal.

Me Shqipërinë në NATO, përshpejtohet përparimi i Shqipërisë në një rrugë që bëhet edhe më të shkurtër drejt anëtarësimit në Bashkimin Europian. Elita politike e Shqipërisë, prandaj, nuk ka arësye thelbësore për t’u grindur brenda vetvetes rreth çështjeve të tilla, siç po ndodh ditët e fundit, nëse duhet bërë kërkesa tani apo më vonë kërkesa për anëtarësimin e Shqipërisë në Bashkimin Europian. Është rasti që të gjitha forcat politike shqiptare të mendojnë në mënyrë konsensuale, ashtu siç kanë bërë me sukses edhe për anëtarësimin e Shqipërisë në NATO, dhe të mbështetin paraqitjen sa më shpejt të kërkesës për anëtarësim në Bashkimin Europian. Nëse janë dëgjuar edhe zëra autoritarë prej Bashkimit Europian për mosngutje në lidhje me këtë kërkesë, kjo ndodh vetëm sepse jehona e sherreve dhe grindjeve publike që vijnë nga opozita përplaset deri në zyrat e tyre dhe ata,

natyrisht, nëse shohin mungesë konsensusi për kërkesën përpiqen të ndihmojnë që ai të gjendet në një kohë tjetër, por pa qenë në thelb kundër bërjes së kësaj kërkesë për anëtarësim në BE tani.

Si dita e parë pas këtij akti historic, si deputet i një vendi anëtar të NATO-s, do të doja t’ju shpreh mirënjohjen e t’ju përshëndes, në emër të Bashkimit Liberal Demokrat, por edhe si President i Këshillit Atlantik të Shqipërisë, të gjithë shqiptarët për mbështetjen e përherëshme e të plotë të procesit të anëtarësimit të Shqipërisë në NATO. Natyrisht, në përfundimin me sukses të këtij procesi me rëndësi strategjike për Shqipërinë e rajonin tonë ka meritë të padiskutueshme edhe Qeveria Berisha e cila përshpejtoi përafrimn e Shqipërisë me standardet politike e demokratike të NATO-s.

Mirënjohje të veçantë meritojnë edhe Forcat e Armatosura të Shqipërisë të cilat, me sakrifica të shumta, janë shndërruar në pjesë e repsektuar e NATO-s kudo që kanë

dhënë ndihmën e tyre për sigurinë Euroatlantike ose ndërkombëtare.

Më lejoni të shpreh mirënjohjen time më të lartë, gjithashtu, për të gjithë vendet anëtarë të NATO-s dhe në mënyrë të veçantë Shtetet e Bashkuar të Amerikës për ndihmën e pamatë e të përherëshme që i dhanë vendit tim për anëtarësimin në NATO. Sot ndjej detyrim, së pari ndaj vetes, t’u them edhe atyre që ditën bërtasin për merita politike konsensuale për anëtarësimin në NATO, kurse natën bëjnë analistin politik ose realistin e shtirur duke thëne se Shqipëria u fut në NATO vetëm për arësye gjeopolitike apo se donin Shtetet e Bashkuar të Amerikës, se gjeopolitikisht Shqipëria është futur në NATO që në 22 mars 1992, kur forcat demokratike fituan zgjedhjet në Shqipëria, por që prej asaj kohe është punuar për të plotësuar me sukses edhe standardet e kërkuar nga kjo Aleancë, është punuar për t’a merituar anëtarësimin në NATO. Të nënvleftësosh meritat e anëtarësimit që i përkasin Shqipërisë është njëlloj sikur të përç-

Eliot Engel: Pse me emocionon futja e Shqiperise ne NATO i fundit ta kete ofruar njohjen zyrtare diplomatike per Kosoven.

Cili eshte mendimi juaj personal rreth qendrimit te presidentit Obama ndaj Ballkanit, me saktesisht rreth Kosoves?

Jam shume i kenaqur me qasjen e Presidentit Obama ndaj Kosoves. Ne vecanti me perzgjedhjen e tij te Hillary Clinton per sekretare te Shtetit dhe Joseph Biden per Nenkryetar, te dy mbeshtetes te forte te Kosoves, qe me jep besim te madh se lidhjet e SHBAse me Kosoven do te vazhdojne te rriten.

Cka mendoni se duhet te beje Qeveria e Kosoves per ti tejkaluar sfidat aktuale?

Ne pergjithesi, besoj se Qeveria e Kosoves ka bere nje pune shume te mire. Koheve te fundit e kam organizuar pritjen e presidentit Sejdiu, Kryeministrit Thaci dhe Ministrit te Jashtem Hyseni ne nje takim me Komisionin per Pune te Jashtme te Shtepise se Bardhe me rastin e Njevjetorit te Pavaresise se Kosoves.

Kolegeve te mi nga Komisioni u beri shume pershtypje serioziteti i tyre dhe ndjene se ata dukeshin qe po punojne si ekip per ti adresuar problemet e Kosoves. Sidoqofte, mbetet e qarte se Kosova po operon ne rrethana te veshtira, duk pasur Serbine qe po perpiqet ti bllokoje perpjekjet e saja ne cdo aspekt. Do te vazhdoj te beje presion ndaj administrates se Obamas per

ta mbeshtetur Kosoven gjersa ky shtet i ri te perballet me sfidat qe i ka perpara.

A keni plane ta vizitoni shtetin e sapolindur (Kosoven)?

Ishte kenaqesi qe vizitova Republiken e Kosoves vitin e kaluar. Udhetova neper vend dhe takova njerez nga brenda dhe jashte Qeverise. Pjeset me interesante te vizites sime ishte rasti qe mu dha t'i drejtohem Kuvendit te Kosoves dhe prania ime me rastin e hyrjes ne fuqi te Kushtetutes se Kosoves. Sic thashe gjate fjalimit tim ne Kuvend, "Me kujtohet kur u futa ne Kongres para 20 vjetesh, nocioni i Kosoves per tu bere nje vend sovran ishte pothuajse nje enderr. Pastaj i pervjelem duart per te luftuar kunder tiranise se Milloshevicit. Por sot, ajo enderr eshte realitet dhe drejtesia ka ardhur ne vend. Liria juaj eshte perfitimi i komunitetit te shteteve dhe shpetimi juaj eshte testament per njerezimin. Ju deshiroj te gjitha te mirat ne nisjen e ketij udhetimi madheshtor dhe pres me padurim te ju ndihmoj ne ditet e ardhshme."

Ne nje te ardhme te afert, Shqiperia pritet te behet anetare e NATO-s. A do te shenonte kjo fundin e konflikteve nder-etnike ne Ballkan?

Jam shume i emocionuar qe Shqiperia po i bashkengjitet NATO-s. Si autor i Rezolutes se Kongresit te Shteteve te Bashkuara qe mbeshtete hyrjen ne NATO te tri vendeve te Kartes se Adri-

atikut, ky hap tregon se sa larg ka shkuar Shqiperia qe nga venia e themeleve te demokracise. Gjersa sfidat nder-etnike sigurisht qe mbeten ne Ballkan, situata eshte permiresuar qarte ne tere regjionin.

Shtetet e Bashkuara dhe aleatet tane ne Evrope dhe neper Bote duhet te sigurojne nje ngritje te qendrueshme diplomatike per tu perqendruar me shume shtete ne nevojen per ta njohur Kosoven.

Cila do te ishte menyra me e mire per te lobuar neper bote qe Kosoven ta njohin edhe ato vende qe ende nuk e kane njohur zyrtarisht?

Te gjithe duhet te punojme se bashku per te bindur vendet qe ende nuk e kane njohur Kosoven, se tash eshte koha qe edhe ato ta njohin ate. Sa here qe takohem me udheheqesit e vendeve te medha dhe te vogla, gjithmone mundohem ta nxis njohjen e Kosoves.

Qeveria e Kosoves po ben me te miren qe mundet, por Shtetet e Bashkuara dhe aleatet tane ne Evrope dhe neper Bote duhet te sigurojne nje ngritje te qendrueshme diplomatike per tu perqendruar me shume shtete ne nevojen per ta njohur Kosoven.

A mendoni se Ministri i Puneve te Jashtme i Republikes se Kosoves po ben sa duhet per te bindur me shume shtete ta njohin ate?

Ministri Skender Hyseni po punon pa ndalur per ti bindur vendet qe ta njohin Kosoven. Ka shume vite qe e njoh ate

mosh punën e të gjithë atyre, shqiptarë ose të huaj, që punuan dhe dhanë mbështetjen e tyre për këtë anëtarësim.

Mendoj se na përket të mos harrojmë se Shqipëria e ka meritur anëtarësimin në NATO edhe si një vend që, në shekuj, ka bërë qenë paqësor e ka bërë luftë vetëm kur ka qenë i detyruar, në mbrojtje të lirisë e vlerave të qytetërimit, dhe, në njëzet vjetët e fundit, ka qenë shembull i politikës së paqes e dialogut në rajon, vlera këto që hyjnë ndër stadardet e anëtarësimit në NATO. Duke përfunduar fjalën time, do të doja të theksoj se anëtarësimi në NATO do të thotë më shumë përgjegjësi për t’a bërë Shqipërinë një vend anëtar sa më të respektuar dhe, pse jo të shquar, të kësaj Aleance.

Në fund, do të doja t’i propozoj këtij Kuvendi shpalljen e njerës prej ditëve të para të prillit si ditë zyrtare e anëtarësimit të Shqipërisë në NATO, ose si ditë e NATO-s....

dhe besoj se ai po ben me te miren nga vetja per vendin e tij. Per mua ka qene kenaqesi te punoj me te.

Edhe sa kohe duhet te qendrojne forcat e NATO-s ne Kosove?

Forcat e NATO-s duhet te qendrojne per aq sa te jete e nevojshme. Duke qene se kam vizituar disa here Kampin Bondsteel te SHBA-se, jo vetem qe dua te them se sa krenar ndjehem per trupat amerikane ne Kosove, por per menyren, sic me kane treguar ata, se si i kane pritur njerezit e Kosoves ata me krahe te hapur.

Lugina e Presheves eshte lene anash koheve te fundit si problem brenda ketij regjioni. Atje ndodhi nje konflikt i armatosur para tete vitesh.

Shqiptaret autoktone qe jetojne atje nuk jane te kenaqur me statusin e tyre. Si e shihni ju zgjidhjen e ketij problemi?

Kjo eshte nje ceshtje e rendesishme, dhe komuniteti nderkombetar duhet te perqendrohet ne te. Nese situata del jashte kontrollit ne Luginen e Presheves, refugjatet do te mund te drejtoheshin kah Kosova dhe ta destabilizonin tere regjionin. Qeveria e Serbise duhet ti respektoje plotesisht te drejtat e te gjithe njerezve ne Luginen e Presheves.

Dita e zgjedhjeve ne Shqiperi po afrohet. A mendoni se do te kemi zgjedhje te drejta kesaj radhe?

Duke qene monitorues i zgjedhjeve ne Shqiperi ne vitin 2005, po ndjek per se afermi zgjedhjet qe po vijne. Meqenese Shqiperia eshte tashme anetare e NATO-s dhe po kerkon t'i bashkengjitet Unionit Evropian, besoj qe ajo e njeh rendesine e zgjedhjeve te lira dhe demokratike.

LONDON APRIL 2009 NGA KOSTAQ XOXA 1.Gjuha standarde, në pamjen kombëtare.- Njësimi i gjuhës shqipe, pavarësisht nga tendencioziteti klasor i ushtruar edhe në këtë gjiní, ishte një domosdoshmëri. Mund të riprodhohen faqe të tëra të Konicës dhe mund të jepen citate të shumta nga Çabej dhe nga I. Kadareja për këtë temë. Është e vërtetë se baza ose themeli gjuhësor u bë nën diktat. Është e vërtetë, gjithashtu, se leksiku tepër i pasur i të folmes veriore u shpërfill në njëfarë mase. Por është po aq e vërtetë se strukturimi gjuhësor, i sintaksës dhe i drejtshkrimit, u bë në kritere shkencore, me përkushtimin e një numri të madh gjuhëtarësh të specializuar.

Dhjetëra mijëra skeda u grumbulluan nga të gjitha qarqet, për këtë detyrë.

Mësuesit e gjuhës, në të gjitha rrethet, dhanë ndihmesën e tyre.

Në këndvështrimin kombëtar, mjafton të përmendet veprimtaria e Ohrit, që përligji një vullkan protestash në dobi të gjuhës kombëtare shqiptare, të shpërfillur në atë kohë. Kosovarët jo vetëm që iu përkushtuan kësaj pune me gjuhëtarët e tyre, por edhe në emisionet radiofonike, të medias së shkruar dhe të emisioneve telefonike, dhanë shembullin më të mirë, duke e kuptuar menjëherë rolin vendimtar të një gjuhe të përbashkët, në dobi të çështjes kombëtare. Merret me mend sesi do të na luftonin armiqtë e jashtëm, po të mos kishim një gjuhë të standardizuar.

Domethënë po të mos kuptonim se do të ishte një luks që nuk na lejohej, nëse afrimin e dialekteve do t’ia linim procesit evolutiv, që do të zgjaste me dhjetëvjeçarë. Zhbërja e gjuhës dhe fillimi i procesit të standardizimit të gjuhës nga e para, për shkak të të metave që përmendëm, do të ishte jo i mundshëm. Siç do të shohim edhe në këtë shkrim, edhe pas dyzet vitesh gjuha jonë e sotme ende nuk është përvetësuar si duhet. Do të duheshin edhe po aq vite për një standardizim të ri. Ndërkaq, në kohën e ndërmjetme kur njëri do t’i binte gozhdës e tjetri kudhrës, do të binim në një anarki gjuhësore...

Përkrahësit e zhbërjes, me përjashtim të pak firmave, që e përdornin me profesionalizëm gjuhën veriore, të tjerët këtë gjuhë e përdornin me gabime strukturore të njëpasnjëshme. Këta të fundit, mbase, do të donin të shkruanin si të donin e të përligjeshin ndaj korrektorëve, të cilët do të dëshironin t’i nxirrnin jashtë loje. Mënyrë shfajësimi!

2.Sindroma e “modernizmit”. – E kemi fjalën për modernizmin fals, veçanërisht nga të rinjtë që i japin përparësinë fjalës kumbuese, në dëm të mendimit të spikatur. Një dukuri, kjo, e kohëve të fundit. Është i përhapur mendimi, veçanërisht në penat e reja, se shkrimi bëhet tërheqës përmes fjalëve të huaja dhe, sidomos, me përdorimin e fjalëve tingëlluese. Dikush e kishte për lezet që fjalën protestues ta zëvendësonte me protestant. Sipas tij, kjo fjalë ishte më e bukur, më tërheqëse. Madje guxonte të na kundërvihej se ne, që ia kundërshtonim, nuk ishim modernë, në shkrimet tona! Kur i thoshim se ai mëtonte të ishte modern, por na çonte në kohëra të vjetra, sërish nuk i mbushej mendja. Duhej t’i tregonim se ç’ishte protestantizmi, që në kohët e Reformës së Martin Luterit, që t’i mbushej mendja.

Rënia e kujdesit për gjuhën

Këtu e kemi fjalën për ata që nuk e dinë ç’është modernizmi, në kuptimin e thellë të fjalës. Shohim, pra, mjaft libra poetësh të rinj, vargjet e të cilëve janë thuajse të pakuptueshme.

Por kemi edhe shembullin e mirë, që duhet të na paraprijë. Më kanë tërhequr vëmendjen shkrimet e Qemal Sakajevës, për kujdesin ndaj gjuhës, për shmangien e fjalëve të huaja dhe për qartësinë e mendimit. Është e vështirë që, në shkrimet e tij, të gjesh qoftë edhe një presje, jo në vendin e duhur.

Po marr një rast nga një artikull i tij: “Mbetjet tona dhe qeni i zonjushës”, “55”, datë 26.03.03. Fjalën mbetjet ai dashamiri i fjalëve “moderne” mund ta shënonte rifutet ose, mo’Zot, imondiciet! (ndonëse nuk dinte asnjë gjuhë të huaj, por i kishte me sevdá fjalët e huaja që i mbante shënim nëpër shkrimet e gazetave që lexonte. Mos dukej me kulturë, kështu? Më duhet të shtoj se edhe fjala sevdà, që sapo e përdora, nuk është shqipe, veçse është e rrënjosur prej kohësh dhe mund të përdoret edhe në fraza me përmbajtje ironike). Me që do të më duhet të citoj një periudhë, do të shtoja disa rreshta, që lexuesi të hyjë në temë. Autori, bash tek ura e qytetit Thun, afër Bernës (Zvicër), pa një zonjushe të veshur me hijeshí, qenushi i së cilës dha shenjë se do të ndyente mbi trotuar. Vajza nxori qesen nga xhepi, ia mbajti qenit siç duhet dhe, pasi e mbylli mirë e mirë, e rrasi në çantën e vet, për ta hedhur në vendin e caktuar. Pra, siç vërehet, kemi një shkrim për ruajtjen e mjedisit. Së këtejmi, përsiatjet e autorit. Natyrisht që ai është kritik ndaj medias, si edhe

ndaj qytetarëve shpërfillës. Por edhe ndaj institucioneve. Po citoj: “Kjo është një betejë e humbur edhe nga institucionet përkatëse, sepse....”.

Këtu e kemi këputur frazën dhe le të hamendësojmë se ua kemi lënë vazhdimin studentëve, në një rreth letrarësh të rinj. Në këtë vazhdimësi që duhet të vijojë pas sepse-së..., duke e tepruar paksà që të kuptohet synimi ynë, ka gjasa që të marrim këtë vijueshmërì nga njëri prej të anketuarve, i molepsur nga dëshira për të qenë modern, në shkallën sipërore: “... sepse ato institucione e kanë supersemplifikuar në mënyrë të ultraekstremizuar dhe të paresponsabilizuar problematikën e plehurinajës, të akumulizuar nga penxheret pallatore”.

Kam folur për teprime në këtë hamendje, pak rreshta më sipër, se të ashtuquajturit modernistë i japin vetes lirinë që të përmbushin shkrimet me neologjizma, sikur të jenë leksikografë! Por shkruajnë edhe me shkurtime të tilla: 7-lartë (për shtatlartë); 7-anik (për shtatanik); 8-ar (për tetar) 9-or (për nëntor).... A pranon letërsia të ngatërrohet me stenografinë? Kemi parë edhe vjersha pa shenja pikësimi. . .

Një mësuese e shkollës së mesme të përgjithshme, më tregonte me humor, për një hartim që u kishte dhënë nxënësve, për Fishtën: “Një nxënës kishte varur turinjtë se i kisha vënë pesë, - thotë ajo, - se e kishte filluar dhe mbaruar hartimin me Fishta madhor, Fishta i madh, Fishta i mahnitshëm.... Në analizën e hartimit kisha vlerësuar shumë një hartim tjetër që i

kishte të kursyer superlativat për Fishtën, por cilësorët i mahnitshëm etj. dilnin vetiu nga një varg i “Lahutës”, nga një episod për krenarinë kombëtare etj. Ai qejfmbeturi uli kokën dhe duket se më kuptoi.

Sepse në hartimet e tjera filloi të marrë nota të mira, duke hequr dorë nga manitë e mëparshme”.

Tani na duhet të citojmë Q. Sakajevën, duke ia dhënë të plotë fjalinë e tij: “ Kjo është një betejë e humbur nga institucionet, sepse mjedisi nuk është për to parësí, por vendlejim për prapësí. Sa mbresëlënës është ky shpjegim! Asnjë fjalë e huaj. Asnjë neologjizëm e sajuar. Këto e bëjnë shkrimin të natyrshëm, një cilësi me vlerë të spikatur. Veçanërisht në kujtimet duhet pasur parasysh kjo gjë. Sepse natyrshmëria i bën të besueshme. Kështu ngjallin emocione të forta.

Por ka edhe autorë me kulturë që ngulmojnë te fjala “e madhe”, në vend të mendimit të hijshëm.

Po citoj fillimin e kujtimeve të hidhura në kohën e diktaturës, të një autori: “Ka periudha që janë të ngulitura në psikikën pamore të njeriut bardhë-e-zi.

Si në botëvështrimin e qenit. Se dhe vetë jeta (objektive a subjektive) e përshkuar dhe e përjetuar në këto periudha, nuk është aspak më e denjë se ajo e qenit.

Nuk e di si t’i quaj. Kapriço të Mnemozinës?”.

Do të doja të shfaqja mendimin tim.

Mund të përligjen disa gjëra me alegorinë që mund t’i bënte të kuptueshme më lehtë mendimet e ndërlikuara. Alegoria (me etimologji të gr. lashtë) është shprehje e ideve tërthorazi, përmes figurash. Në këtë copë të shkëputur, qeni mendohet se shquan nga ngjyrat e ylberit vetëm të bardhën dhe të zezën. Psikika pamore e njeriut bardhë- e- zi duhet sqaruar.

Së pari ajo bardhë-e-zi shkruhet bardhezi, nëse e pranojmë standardin gjuhësor dhe në qoftë se i hedhim një sy Fjalorit normativ. A duhet t’i shkruajmë fjalët njësoj, të gjithë né?).

Psikika, si tërësi përjetimesh shpirtërore, që pasqyron realitetin në ndërgjegjen e njeriut, ka një kuptim të caktuar; por ajo pamore sikur e ndërlikon paksà mendimin. Sepse këtu psikika na vihet në bashkëlidhje (në korrelacion) me pamjen, me sytë. E na dalka se edhe sytë paskan psikikën e tyre! Veçse kjo i duhet autorit që “njeriu bardhezi” të mund të bëhet, me anë të një alegorie të pamotivuar, i kra-

18

hasueshëm me qenin; meqë vështrimi i botës nga kjo kafshë është, po ashtu, bardhezi. Dhe kësisoj arrihet në përfundimin që jeta (e njeriut) në diktaturë është si ajo e qenit. Por këtu arrihet në mënyrë eliptike (anës e anës). Pra, lexuesi, duke iu kthyer frazës mbase më shumë se njëherë, arrin të marrë vesh, së fundi, - nëse e kam kuptuar drejt autorin, - se në kujtesën pamore (vizive) të autorit është fiksuar ajo kohë kur njeriu bënte jetë qeni. Pastaj, në kryeradhën, duhet pasur kujdes me përemrin, në shumës.

Këta përemra duhet të vihen fare pranë fjalisë paraardhëse, që të bëhet lidhja.

“Nuk di si t’i quaj”. Për cilët apo cilat?

Për jetën? Por kjo është në njëjës.

Duhet shkuar edhe më sipër. Pra, sipas përkitjes duhet të jetë fjala për “periudhat”. Këtu arritëm sipas kontekstit, jo sipas logjikës sintaksore. Tani kemi mbërritur te mendim se “ato kohë janë të tilla sa mund të quhen Kapriço të Mnemozinës”. Por edhe kjo fjala e fundit është e kërkuar si me qiri: nuk gjendet as në fjalorin normativ, as në fjalorin it-shq. të F. Lekës dhe të Z.Simonit. Atë lexuesi mund ta gjejë te Zingarelli. Gjuha jonë nuk është e varfër sa kërkojnë ta bëjnë, që të mos ketë fjalët e barazvlefshme. Në rastin tonë, Kapriço të Mnemozinës, mund të jepet fare thjesht tekat e kujtesës. Dhe pa qenë nevoja për fillestare (iniciale) me shkronja të mëdha, madje! Ja, pra, në fund të fundit, që mbërritëm në kuptimin që ka dashur të shprehë autori.

Duke mos qenë, megjithatë, të sigurt nëse e kemi kuptuar drejt apo jo!

Në njërën nga intervistat e Milan Kunderës, do të gjejmë këtë shprehje: “Shkrimi duhet të ketë qartësí arkitektonike, përndryshe bëhet i errët. Kur mbarojmë së lexuari një tekst, të jemi në gjendje të kujtojmë fillimin e tij”.

Por a mund të lexohet lirshëm hyrja në këto kujtime? A mund të përthithet menjëherë përmbajtja dhe a mund të jemi në gjendje të kujtojmë fillimin, siç na thotë Kundera?

3. Gabime të përhapura, dëshmi që duhen përdorur fjalorët. Për të vërtetuar sesa i vështirë është përvetësimi i pagabueshëm i gjuhës sonë të njësuar, le të më lejohet t’u bëj një kritikë miqësore dy prej drejtuesve të programeve mëngjesore të komunikimit me telefonuesit. Njëri , mbase më i miri ndër të gjithë gazetarët e programeve të tilla mediatike, thotë këto tituj në vend të këta tituj. Tjetra, komunikuese e natyrshme dhe e përkorë, thotë rialitet, në vend të realitet. Dhe shpesh e-në e shqipton i. Por janë gjëra që rregullohen menjëherë, se e njohin shumë mirë shqipen letrare dhe gabimet me pikatore ndreqen lehtësisht. Por ç’t’i bëjmë atij, drejtues programi po ashtu, që thotë facilitete, për lehtësira! Kështu do të shohim edhe disa gabime mjaft të përhapura të të tjerëve. Me vënien në dukje të këtyre gabimeve që ndeshen jo rrallë, mund të bëhet një program televiziv gjuhësor, sipas përvojës së vendeve të tjera: njëfarë konkurrimi. A janë në përputhje me gjuhën e njësuar fjalët proceduriale, zviceriane? Ata që janë dashamirë të gjuhës e dinë mirë sesa të përhapura janë në shtypin tonë këto fjalë. Fjalët përkatëse të sakta do të ishin: procedurale, zvicerane. Në kodin drejtshkrimor nuk lejohen të dyja trajtat (dytrajtësia). Vetëm kështu mund të flitet për gabime drejtshkrimore apo për saktësi drejtshkrimore. Fjalët e pranueshme në dy trajta, për shembull, mbasi, pasi; apo trëndafilishtë,

LONDON APRIL 2009

19

A Class Motors AUTO LARJE PROFESIONALE SEKIRAQA -BEJMË LARJEN E AUTOMJETEVE -LARJE DHE THARJEN E SENDILEVE -BEJMË POLISH TE MAKINAVE NE MENYRË PROFESIONALE -LARJE TE MOTORIT EDHE SHUMË SHËRBIME TJERA. NESE JU BENI MOT TEK NE NE JU OFROJM LARJEN FALAS TEK NE GJENI EDHE GAZETEN FALAS “THE ALBANIAN”

NA KONTAKTONI Mus Sekiraqa Tel:07946863310 Ju Mirpresim 34c Park Royal Road Park Royal London, NW107LN JU MIRËPRESIM trëndafilishte – f. 668, - janë tepër të kufizuara, si kudo gjetiu. Është e vështirë të gjenden dytrajtësí të tjera të tilla, siç është edhe rasti bajrakë, bajraqe, të pranueshme të dyja (f. 54). Por askush prej atyre që e respektojnë standardin nuk ka të drejtë të shkruajë kufinjtë, për kufijtë dhe as hebrejtë për hebrenjtë.(Le të vihen re ndryshesat: kufijtë; por hebrenjtë!). Fillojmë të kuptojmë vështirësinë e fjalëve të gabuara të përhapura. Si përkthim të fjalës justifikim, është e saktë përligja apo përligjja? (Është e saktë kjo e dyta). Po ashtu, cila është e gabuar: ndërgjegje apo ndërgjegjje (E para). Sa veta shkruajnë demostratë për demonstratë? Më tej: të dyja trajtat që pasojnë janë ndajfolje: aty për aty dhe drejtpërdrejt. Por a njihet mirë se e para është jo e përngjitur, si e dyta? Jam dakort shkruhet gabimisht për jam dakord. Në fjalorin normativ nuk e gjejmë, se është fjalë e huaj; ndërsa ne shohim shumë sevdallinj (jo sevdallij!), të ndërkryer pas fjalëve të huaja që shkruajnë, për analogji, standart për standard paçka se nuk i pranon shqipja e kodifikuar! Por ne kemi edhe një gazetë, me titullin Standard.

Mungesë vëmendjeje?Në shqip, jam dakord, mund të thuhet: jam i një mendjeje apo jam i njëmendjeje? (Fj. It.-shq. në essere d’intesa, f. 605). Sa shpesh nuk dallohet që e dyta është e gabuar? Ka raste që ajo je-ja fundore, që ka të bëjë me rasën, nuk vihet fare. Po pantomima a nuk ngatërrohet me pantonimën, që është e gabuar?). “Kam ndërmend t’i bëj një vizitë”, apo duhet ...ndër mend...? (Fj. it.-shq, në in mente= ndër mend, f.694). Jo rrallë ngatërrohen gjinitë te dokumente të rëndësishme dhe te dokumenta të rëndësishëm.

Cila trajtë është normative? E para. Por nuk janë të paktë edhe ata që përdorin formën dokumente të rëndësishëm, meqë

dokumenti në njëjës është i gjinisë mashkullore. Veçse emrat e gj. mashkullore që në njëjësin e pashquar mbarojnë më e, në shumës shoqërohen me mbiemra të gj. femërore: Mendime të bukura; Shtetet e Bashkuara; argumente bindëse (jo argumenta bindës). Janë shumë të pakët ata që shkruajnë saktësisht prestidigjiator për prestigjiator.

Po e përfundojmë këtë pjesë të fjalëve të gabuara me përhapje të gjerë, me elementë, elemente. Cila është e gabuar? Asnjëra. Veçse nuk kemi të bëjmë me dytrajtësí. Sepse kanë kuptime të ndryshme. E para, në gjininë mashkullore, ka kuptimin e personit, njeriut. Elementë të besueshëm. Pra, bëhet fjalë për njerëzit.

E dyta: pjesë përbërëse e një diçkaje: elementet e tabelës së Mendelejevit.

Shoqërohet me mbiemra të gj. femërore: elementet e fuqishme (jo e fuqishëm) të forcave të natyrës.

Një lexues që e ka për zemër gjuhën standarde, e kupton shpejt sesa të përhapura janë gabimet që përmendëm më sipër. Dhe diçka më tepër: Me hamendësimin se qenka e mundshme të përftohet në një kohë rekord një gjuhë e re, me një standard të ri gjuhësor, këtë mund ta përvetësojnë lehtësisht ata, dhe vetëm ata, që e njohin mirë këtë standardin e tanishëm.

Të tjerët, paçka se shkruajnë shumë dhe për lumë, bubullijnë për të përligjur dobësitë e tyre gjuhësore, duke i parë nga lart poshtë korrektorët, të cilët duhet të nxjerrin sytë me mufkat e tyre për t’i vënë fjalët në hullinë e standardit! Dhe e vërteta është se janë shpërfillës përkundrejt gabimeve të tyre gjuhësore dhe drejtshkrimore, me një vetëbesim mendjemadh se kjo është dytësore, në krahasim me mendimet e tyre me të cilat janë bërë narcizë.

Me eksperiencë 11 vjeçare në Angli Bëjmë Servisimin, riparimin e të gjitha llojeve dhe modeleve të automjeteve si sherbime tjera -Skanimin e problemeve elekronike si dhe rregullimin e tyre, -Goma -Regjistrimin e gomave -Saldime, -Modifikime, -e shumë shërbime tjera

Mos harroni!

BEJMË GJITHASHTU EDHE KONTROLLIN TEKNIK (MOT) Garazhi ynë është i liçensuar për lëshimin e çertifikatës së emotisë Nese thoni se keni shkuar nga Gazeta “The Albanian” përfitoni; *10% ZBRITJE

Na kontaktoni Agim Halili tel;02084530008 mob;07932024665 www.aclassmotors.co.uk info@aclassmotors.co.uk 34c Park Royal Road Park Royal London, NW107LN JU MIRËPRESIM

Dërgoni lule në të gjithë botën. Mundësia më fantastike për të kujtuar të dashurit tuaj në mëmëdhe apo në botë A ka dhuratë më të çmuar sesa një tufë me lule për të dashurën tuaj në Tiranë apo gjetiu?

TELEFONO: 07788406825

P B S Plumbing & Building Services Ltd 136 Falkland Road London N8 0NP Tel: 02088092092 & 02083476451

MOB: 07833991824 & 07949596854 E-mail: plumbing_building@hotmail.com All plumbing and central heating All domestic gas work All kind of servicing on gas plumbing All gas and plumbing appliances installations Bathroom installation and fitting Tiling Landlord safety check and certificates from ÂŁ75,00And interior work

Gjithçka që i duhet ku zhinës shqiptar e e gjen i ne supe rmarket in tonë 195-197 LEWSHAM WAY LONDON SE4 1UY

T EL : 0 2 0 86 9 29 16 6

LONDON APRIL 2009

Intervistoi: Flori Slatina Në një intervistë të posaçme për gazetën, ish-anëtarja e Byrosë Politike të PPSH-së, më pas e përndjekur prej kësaj partie prej 30 vjetësh, komenton deklaratat e fundit të bashkëshortes dhe ortakes së diktatorit komunist. Si njohëse e vjetër e gruas së diktatorit, Belishova thotë se botuesit francezë kanë plotësisht të drejtë kur librin “Zonja e Zezë Nexhmije Hoxha” e kanë titulluar “Gruaja e Djallit”, pasi ata janë plotësisht të informuar për rolin e rëndësishëm që ajo luajti në ashpërsimin e regjimit më të egër komunist të Evropës -Ne jemi përballë një ngjarjeje shumë të rëndësishme dhe historike, pranimin e Shqipërisë në NATO. Cili është komenti juaj?

- Mendoj ashtu si të gjithë shqiptarët, se është një ngjarje e një rëndësie historike të jashtëzakonshme. Shqipëria po hyn në familjen e shteteve më demokratike, më të qytetëruara të botës. Dhe ky është një shans i jashtëzakonshëm për kombin shqiptar.

Shqipëria, duke u bërë anëtare e NATO-s, për herë të parë gjatë gjithë historisë së tij, populli ynë garanton pavarësinë e vet, prej aleancës politike ushtarake më të fortë të botës. Po të hedhim një vështrim pas, gjatë gjithë historisë sonë, del se pikërisht kjo gjë na ka munguar dhe ky ka qenë shkaku i shumë fatkeqësive që ka pësuar populli shqiptar. Po të marrin ngjarjet e shekullit të XX, siç ishte p.sh. copëtimi i territoreve shqiptare. Po të kishim pasur mbështetjen e një aleati të fuqishëm, kjo gjë nuk do të kishte ndodhur kurrë. Po të marrim pushtimin e Shqipërisë më 7 prill 1939, ku populli ynë i vogël, u gjend krejtësisht pa një aleat, pa një mbrojtje, pa një mbështetje. E kështu me radhë, edhe në shumë raste të tjera. Sondazhet që janë bërë, për futjen e Shqipërisë së NATO, kanë treguar se 90 e ca % i ka thënë "po". Në vende të tjera, kjo shifër, me sa kam lexuar në gazeta, është tek 50-60%, në mos më pak. Pra, është nevoja historike e madhe, që shqiptarët i thonë “po” NATO-s.

- Këto ditë, në shtyp, është botuar edhe një replikë e Nexhmije Hoxhës, të vesë së diktatorit. Cili është mendimi juaj për këtë replikë të saj?

- Në këtë situatë gëzimi, përpara kësaj ngjarjeje të madhe, të jashtëzakonshme, historike, është mëkat të merresh me Nexhmije Hoxhën. E kam thënë dhe e përsëris se kjo grua ka degjeneruar, ka falimentuar plotësisht.

Gjatë këtyre 20 vjetëve kanë ndodhur ndryshime shumë të mëdha në Evropën Lindore e atë Juglindore, sikurse edhe në Shqipëri. Diktaturat komuniste dështuan, falimentuan, u përmbysën nga vetë popujt e tyre.

Nexhmije Hoxha vazhdon të flasë sikur jeton në një planet tjetër, jo në ish-pularinë e Tiranës. Ajo ka një perceptim shumë të deformuar të realitetit, ose bën sikur nuk e shikon këtë realitet.

Më kujtohet se në vjeshtën e 45-s kam qenë në Itali e kam parë një komedi që ishte shumë popullore atëherë. Flitej për një hierark të lartë fashist, i cili kishte rënë në gjumë letargjik në kohën kur fashizmi ishte në kulmin e fitoreve të tij, dhe pas shumë kohëve ai zgjohet,

22

Liri Belishova: Nexhmije Hoxha e meriton të quhet Gruaja e Djallit por fashizmi kishte rënë dhe në Itali k i s h i n zbarkuar aleatët, pra k i s h t e ndryshuar krejtësisht situata.

Dhe ishte shumë komike, shumë për të qeshur, sidomos mënyra se si ai fliste e se si sillej, pa e ditur se ç’kishte ndodhur, derisa më në fund e kuptoi realitetin.

Kështu edhe znj. Hoxha e vë veten në një pozitë shumë qesharake, sidomos në atë të ashtuquajturën “replikë”. Ajo foli me një ton shumë agresiv, si "mytebere” mund të them. Më kujtohet se në prag të çlirimit të Shqipërisë, gjatë një mbledhje të KQ të Rinisë, Nexhmija u largua e para. Atëherë Nako Spiro tha: “Kjo grua ka marrë fund. Për këtë mbi gjithçka, e para dhe e fundit është karriera e të shoqit”. Me inteligjencën e tij, Nako Spiro e parashikoi të ardhmen e saj. Që atëherë kanë kaluar 65 vjet dhe gjatë këtyre vjetëve kjo grua nuk ka bërë gjë tjetër veçse është preokupuar për karrierën e të shoqit. Dhe këtë gjë po bën edhe tani. Sa herë që flet atë nuk e preokupon asnjë problem i popullit shqiptar, nuk e preokupon as historia e tij, as e sotmja dhe as e ardhmja e tij. I ka vënë detyrë vetes të mbrojë Enver Hoxhën dhe diktaturën e tij. Diçka e pamundur!

- Në këtë replikë që Ju përmendët, ajo flet se gjoja po bëhen shpifje ndaj Enverit dhe kohës së tij, por thotë se për të duhet të flitet me objektivitet, me fakte. Si mendoni Ju? - Ato që janë thënë deri më tani për Enver Hoxhën, për diktatorin më të egër të Lindjes, që me të drejtë është quajtur përbindësh, nuk janë gjithë e vërteta. Diktatura dhe diktatorët bëjnë çmos që të mos lënë pas gjurmë të krimeve të tyre. Megjithatë sa dokumente ka sot që flasin për këto krime, në Arkivin e Shtetit, në Arkivin e Ministrisë së Brendshme, në dosjet hetimore, në dosjet gjyqësore, etj. Duhet të kemi parasysh se edhe ato dokumente nuk janë të plota se - siç ka dalë edhe në shtyp - një pjesë e tyre edhe janë zhdukur, në kohën kur u përmbys diktatura nga vetë njerëzit enveristë.

Sidomos ato dosje të Sigurimit, apo të Ministrisë së Brendshme. Nexhmija e quan Enver Hoxhën “personalitet të madh”, i cili si politikan, si diplomat, ishte një nga figurat më të larta ndërkombëtare, që mbajti gjithë jetën interesat e popullit të Shqipërisë, bile edhe të shqiptarëve të trevave që mbetën jashtë kufijve të saj". Madje ajo thotë se gjatë 25 viteve, pas vdekjes së tij, nuk ka një personalitet që mund të krahasohet me të. Ky është absur-

ditet. Enver Hoxha krahasohet me kolegët e tij, me diktatorët e tjerë, dhe në këtë rast mund të themi se Çaushesku nuk ka qenë kaq gjakësor sa Enver Hoxha, por ai ka qenë më pak gjakësor se Pol Poti. Mos të preokupohet zonja Hoxha, se Enver Hoxha do të mbetet në histori, mos t’i prishet gjumi. Ka mbetur në histori edhe Neroni. Edhe Enver Hoxha do mbetet, krahas Hitlerit, Stalinit, Pol Potit etj.

Po se çfarë ka bërë Enver Hoxha për të mbrojtur interesat e popullit shqiptar, këtë e di vetë populli shqiptar, i cili e përmbysi diktaturën e tij, e hoqi zvarrë monumentin e tij nëpër rrugët e Tiranës dhe do ta kishte hequr zvarrë edhe Enver Hoxhën, po të ishte gjallë.

Studentët që ishin në ballë të kësaj lëvizjeje, ishin njerëz të zgjedhur, nuk pranoheshin në universitet fëmijët e familjeve me biografi të keqe. Dhe megjithatë këta studentë e hoqën zvarrë Enver Hoxhën. Ishin me qindra, me mijëra të rinj që mësynë ambasadat e huaja, ishte gjithë populli shqiptar që u ngrit në këmbë. Kurse zonja Hoxha thotë "i adhuruar prej popullit të tij”!!!

Mjafton të përmendim këtu edhe këtë fakt, që shteti modern, që thotë zonja Hoxha, ishte ai aparat shtetëror i përgjakshëm, policor, që shkaktoi vrasjen me gjyq e pa gjyq të qindra e mijërave shqiptarëve. Torturimin mizor, burgosjen, internimin, persekutimin në format nga më të ndryshmet, të mijëra e dhjetëra mijëra njerëzve. Nuk i mjaftojnë këto fakte zonjës? Nuk i lexon gazetat që shkruajnë pothuajse çdo ditë për kujtimet e njerëzve që kanë vuajtur?!!. Le të përmendim së fundi botimin e kujtimeve të klerikut Zef Pllumi, ku dëshmonte me emra, me data se si janë torturuar priftërinjtë katolikë, si janë pushkatuar krejt të pafajshëm, apo se si janë mbytur, duke u mbajtur kokën në gropat e nevojtoreve?!!!

E gjithë rinia shqiptare ka qenë nën kontrollin policor, nën kontrollin e Sigurimit Shqiptar, ku njeriu nuk kishte besim jo te shoku i i afërm, duke menduar se ai mund të ishte i lidhur me Sigurimin, por nuk kishte besim babai te fëmija, burri te gruaja, vëllai te vëllai. Më kujtohet në Shtëpinë e Partisë, që kishim atëherë, duke ndenjur pranë zjarrit, Kadri Hazbiu tha: “Përsa i përket Tiranës, ne i kemi në grusht. Ne dimë sa lugë e sa

pirunj ka çdo njeri në shtëpi”. Dhe Enver Hoxha i kënaqur, qeshi dhe i rrahu krahët. Ky ishte shteti “modern” që krijoi ai, ku frika paralizonte një komb të tërë. Sa intelektualë shqiptarë u vranë, vetëm për faktin se nuk ishin komunistë, ose dyshoheshin se nuk e donin komunizmin, vetëm për faktin se kishin studiuar në SHBA, në Francë, në Itali etj. Pastaj filloi drapri edhe mbi intelektualët që u përgatitën nga vetë ky shtet, nëpër vendet socialiste të Evropës Lindore. Filloi kosa brenda Partisë. Në Ushtri, nuk mbeti oficer i dalë nga lufta, oficerë që u përgatitën në akademira e shkolla ushtarake. U vranë, u burgosën, u degraduan ose u poshtëruan. Njerëzit e ekonomisë, të naftës, të kulturës e të artit, u dënuan pa mëshirë - Përse Nexhmije Hoxha revoltohet kaq shumë nga thënia e Dr. Berishës se “ajo ka drejtuar në fakt Shqipërinë 15 vitet e fundit, pasi Enver Hoxha nuk ka qenë në gjendje për shkak të sëmundjeve?

- Unë jam ndarë jo vetëm shpirtërisht, por edhe zyrtarisht prej tyre 49 vjet më parë, në 1960. Nuk e kam ndjekur nga afër sëmundjen e Enver Hoxhës, por e dija që ishte diabetik dhe kam lexuar e dëgjuar për këtë sëmundje dhe mund të përmend rastin e Naserit të Egjiptit, se diabeti shoqërohet edhe me turbullime psikike. Kam lexuar gjithashtu, më duket nga një mjek që ka kuruar E. Hoxhën, se ai vitet e fundit vuante edhe nga parkinsoni dhe dihet se parkinsoni gjithashtu është shumë i influencuar nga këto gjëra. Mbaj mend shumë mirë se mbasi na u hoq dënimi dhe erdhëm në Tiranë, korrespondentë të huaj, gazetarë, dhe kanë qenë jo pak, ose kur kam qenë unë jashtë shtetit, në Holandë, në Belgjikë, në Gjermani, në Itali, etj, shumë vetë më kanë bërë pyetjen që ato që ka bërë Enver Hoxha në Shqipëri tregojnë se ai nuk ka qenë një njeri normal dhe sidomos kur këta udhëheqës të vendeve të tjera të Lindjes, pas vdekjes së Stalinit, dhe pas Kongresit të XX, filluan të bëjnë disa reforma, ndryshime, drejt një zbutjeje, një liberalizimi, drejt një politike hapjeje më paqësore me Perëndimin, ky bëri të kundërtën. Ai mori flamurin e stalinizmit dhe për 30 vjet në Shqipëri shtypja dhe persekutimi arriti kulmin.

Mendoj se jo çdo njeri normal bëhet diktator. Për t'u bërë diktator njeriu duhet të ketë disa "cilësi", duhet të ketë diçka nga djalli për t'u bërë diktator, por jo nga njeriu. Por aq më tepër gjatë jetës si diktator, duke qenë përgjegjës për gjithë këto krime, gjithë këto vrasje, a mundet psikika e njeriut të jetë normale, truri i tij të jetë normal?!!

Zonja Hoxha e thotë vetë se ka qenë jo vetëm bashkëshortja e Enver Hoxhës, por bashkëpunëtorja e tij gjatë gjithë jetës. Këtë gjë e ka thënë edhe vetë ai në përvjetorin e lindjes së Nexhmijes, kur ajo mbushi 60 vjeç dhe e dekoruan me këtë rast se "Nexhimja ka qenë jo vetëm bashkëshortja ime, por edhe bashkëpunëtorja ime e ngushtë që nga viti 1941”. Dhe është e kuptueshme dhe e natyrshme se ajo ka bashkëqeverisur me Enver Hoxhën dhe kur ai nuk ka qenë fizikisht në mundësi për të drejtuar, ka drejtuar ajo. Ajo thotë se kishte një shtet e një parti shumë të fuqishme dhe nuk mund të drejtoja unë. Por ai ishte një shtet dhe një partidiktaturë dhe diktaturë e egër staliniste, ku njëshi kishte në dorë të gjithë pushtetin e piramidës. Përgjegjësia e saj është e madhe dhe ajo është me gjithë mend në pozita qesharake, absurde, kur flet për persekutimin e saj. Është në mes të Tiranës, fëmijët e saj janë po ashtu në mes të Tiranës, pension merr nga shteti, bile merr pension edhe si veterane! Po i bëjmë një pyetje zonjës Hoxha: “Sikur ky pushtet të zbatonte ato parime, sikur prokuroria, hetuesia, gjykatat e këtij shteti të vepronin si ato të shtetit “modern” të Enver Hoxhës, atëherë ku do ishte zonja, ku do ishin fëmijët e saj, nipërit dhe mbesat? Mendoj se francezët, të cilët shquhen për shprehjet e bukura, e kanë përcaktuar më mirë se kushdo tjetër se kush është Nexhmje Hoxha: Gruaja e Djallit!

A e di zonja Hoxha se si është pritur ai libër në Francë, si e ka pritur publiku dhe shtypi francez? 50 vjet kaluam në rrugë të gabuar dhe sot e kësaj dite pengohet nga mbeturinat e së kaluarës zhvillimi i popullit shqiptar. Dhe kjo zonjë vazhdon akoma të përpiqet t’i bëjë dëm popullit shqiptar. Të them të drejtën kur lexoj kujtimet e atyre njerëzve që kanë vuajtur nuk më zë gjumi natën. Po ajo nuk ka një brerje ndërgjegjeje xhanëm? Por zaten, duhet të kesh ndërgjegje që të të brejë!

LONDON APRIL 2009 Kur President i Shteteve të Bashkuara të Amerikës ishte republikani Ronald Regan, një kongresiste demokrate e pat quajtur atë “Teflon President”. Prej atëherë, titullin “teflon”, mediat e rezervojnë për ata politikanë, ose fytyra publike, që janë imunë ndaj shkrimeve dhe kritikave. Opinioni, për arsye të panjohura, i dashuron disa personalitete.

Përndryshe, tefloni është një material kimik sintetik, që, mes tjerash, përdorët tek enët e kuzhinës dhe mundëson që ushqimet e fërguara aty të mos ngjitën. Për Kryeministrin e Shqipërisë, Sali Berisha, nuk ka pasur kurrë shumë kritika në raport me Kosovën.

Por, edhe ato që kanë qenë, opinioni publik i Kosovës nuk i ka përfillur. Shqiptarët e Kosovës me Sali Berishën janë në muaj të mjaltit që nja 20 vjet. E kanë dashur kur ka qenë ai President i Shqipërisë, kur ka qenë lider i opozitës, dhe vazhdojnë ta duan me intensitet të shtuar tash kur është Kryeministër. Pavarësisht temave që hapen në Shqipëri.

Por, pritni... se kjo është marrëdhënie interesante. Kalon prej raporteve shumë të mira, në raporte të shkëlqyeshme. Ky burrë që ka lindur vetëm tri kilometra përtej kufirit të Kosovës, në Tropojë, deri tash vendin tonë e ka vizituar dy herë, gjatë vitit 2006. Në vitin 2000, ndonëse u nis për në Kosovë, u detyrua të kthehej prapa në kufi, sepse Shefi i atëhershëm i UNMIK’ut, Bernard Kouchner, e shpiku një arsye për ta penguar.

I tha se nuk kishte kërkuar leje paraprakisht. Shumëkush në Kosovë ketë arsyetim e ka konsideruar si tepër cinik. Kryeministri i Shqipërisë priti ditë më të mira për ta realizuar vizitën e tij. Por, ndonjëherë historia di të bëjë lojëra të ndyra, dhe Berisha u detyrua të shkelte këtu për mort. Herën e parë, erdhi në Kosovë për të marrë pjesë në varrimin e Presidentit Ibrahim Rugova, me të cilin ndante kujtime më shumë të mira sesa të këqija për plot 16 vjet.

Pasi e kishte mësuar rrugën, nuk shkoi as 6 muaj dhe erdhi prapë. Tash, i ftuar institucionalisht. Mori disa çmime prej institucioneve të Kosovës dhe kudo që shkonte pritej me tupanë.

Kryeministri shqiptar ka premtuar që përpara 30 qershorit të këtij viti do t’i thyejë bjeshkët dhe do t’i afrojë shqiptarët si kurrë më parë gjatë historisë. Ka premtuar që “mezi nuk po pret” ta vizitojë Kosovën sërish, sapo rruga e re të bëhet e kalueshme. Tupanët e vërtetë për Berishën do të bien atë ditë.

Në një intervistë të posaçme dhe një rrëfim të veçantë për të përditshmen e Prishtinës “Express”, kryeministri Berisha flet për marrëdhëniet e tij të veçanta me Kosovën, drama e së cilës e shtyu të merrej me politikë, për tradhtinë e vazhdueshme që regjimi i Enver Hoxhës i bënte çështjes shqiptare, për lidhjen e ngushtë dhe partneritetin politik me Ibrahim Rugovën, si dhe për ardhmërinë e dy shteteve shqiptare në Ballkan Prej politikanëve të Shqipërisë, pa dyshim se jeni më i popullarizuari në Kosovë. Ju kanë parë me simpati edhe kur keni qenë President i Shqipërisë, edhe lider i opozitës, e

23

SALI BERISHA: “SHPIRTI I KOMBIT ËSHTË NJË. NUK NDAHET ME ASGJË”

edhe tash si Kryeministër. Çka ka thënë Kosova për ju?

Vendi ku kam lindur unë është vetëm dy-tre kilometra larg prej Kosovës. Kam jetuar afër Ponashecit, Morinës dhe fshatrave tjera andej kufirit. Kosova, ndoshta, ka qenë tema e vetme politike për çfarë është folur tek ne. Lidhje familjare të afërta me Kosovën nuk kam, por shumë të tjerë të rrethit tim kanë. Unë kam përcjell me interesim shumë të madh zhvillimet që filluan të ndodhin në Kosovë në vitet ’60. Mirëpo, një rol negativ në ketë drejtim luante regjimi komunist shqiptar, që pothuajse zyrtarisht i ka kërkuar elitës politike në Kosovë që të mos pranonin statusin e Republikës,

sepse nuk duhet të kishte dy shtete shqiptare. E vërteta ishte shumë djallëzore. Regjimi në Shqipëri e dinte se një Republikë e Kosovës, me të drejta më të mëdha, që do të ishte më e hapur, do ta dëmtonte shumë Shqipërinë.

Normalisht, kjo tezë u shkonte shumë për shtati serbëve. Por, kjo nuk është se nuk ka qenë një tezë e shtruar për diskutim në mes të autoriteteve të Kosovës dhe atyre të Shqipërisë në vitet ’70.

A ekziston e dëshmuar diku kjo gjë?

Pra, që autoritetet e Kosovës dhe ato të Shqipërisë kanë folur për ketë temë?

Takimet janë mbajtur këtu në Tiranë.

Në Fakultetin e Historisë.

Kush është njeriu i parë nga Kosova që keni njohur?

Nuk di cili ka qenë i pari. Por, treva ku unë kam lindur njihet si Malësia e Gjakovës. Kam pasur miq në Kosovë.

Ju nuk keni qenë në Kosovë deri pas përfundimit të luftës...

Asnjëherë. As edhe një herë nuk kam qenë. Kolegët e mi vinin, por nuk kam bërë asnjë përpjekje, sepse ndoshta do të vija. E përcillja nga këtu.

Pas përmbysjes së komunizmit, Kuvendi i Shqipërisë pat njohur pavarësinë e Kosovës. A besonit ju

në asokohe se vërtet do të bëheshim një ditë shtet, apo kjo ishte vetëm sa për t’u thënë shqiptarëve se po bënit maksimumin?

Unë, para se të vendosja definitivisht të futesha në politikë, bisedova me studentët që kisha. Kisha dilemë nëse duhej lënë profesionin e mjekut apo të futesha në politikë. Në fund, vendosa për politikën. Ishin dy arsye: të drejtat e njeriut dhe çështja e Kosovës.

Regjimi i Ramiz Alisë në atë kohë i kishte shkrirë të gjitha marrëdhëniet me Sllobodan Millosheviqin. Ka qenë një situatë e rëndë për Kosovën.

Njësite gjysmë terroriste në Shqipëri dëshironin ta vrisnin Ibrahim Rugovën

LONDON APRIL 2009

24

në vitin 1991.

Kush dëshironte ta vriste Rugovën?

Shqiptarët e Ramiz Alisë. Ekzistojnë dokumente për ketë. Kanë dashur ta vrasin atë dhe mua në Vilë, në vitin 1991, me arsyetimin se po flisnim kundër Enver Hoxhës.

Si është e mundur kjo, kur në vitin 1991 Ramiz Alia u kishte mundësuar të rinjve shqiptarë që të vinin në Shqipëri dhe të ushtroheshin për luftë. Një grup ishte stërvitur këtu.

Kishte një marrëveshje...

Ishte grupi i parë që erdhi për stërvitje në atë kohë dhe të gjithë ata përfunduan në burgje, kur u kthyen në Kosovë.

Të gjithë u arrestuan për një natë.

Dikush nga këtu ua dërgoi listat autoriteteve serbe. E përgatitën që të binin të gjithë në duart e policisë sekrete serbe. Mund të bëhet një kontroll i arkivit. Ranë të gjithë dhe u mërzita shumë.

Ju e fajësoni Qeverinë e Ramiz Alisë?

Po kush, kë të fajësoj unë? Si shkuan ata? U stërvitën këtu dhe shkuan që të gjithë aty, ranë njëri pas tjetrit. I kanë torturuar në mënyrën më çnjerëzore. I di unë që të gjitha, sepse i ndiqja. Për ketë aspekt, ju them unë. Ky regjim në Tiranë, për 45 vjet, gjahun e parë kanë pasur mbi kosovarët të cilët ishin armiq, ishin titistë. Dhe burgjet, po të marrësh përqindjen e të burgosurve politikë në Shqipëri dhe përqindjen e kosovarëve në Shqipëri, ata ishin përqindja e parë. Udhëheqja politike e Tiranës ka pasur një shqiptaro-fobi ndaj shqiptarëve të Kosovës. Në demonstrata e 81-shit nuk patën çka t’u bëjnë, sepse fillimisht ishin tërësisht kundër tyre.

Por, për këto demonstrata regjimi në Tiranë e bëri një ndryshim. Reagoi pas një jave....

Erdhi Bije Vokshi, e cila solli mesazhin për këto demonstrata. Ajo erdhi me një kredibilitet, sepse kishin respekt për të.

Por, ditët e para Tirana zyrtare nuk ka pasur asnjë deklaratë për lëvizjen. Heshti një javë, sepse nuk vazhdoi dot, se vazhduan demonstratat. Ky është realiteti i tyre. Regjimi komunist kishte krijuar një klimë shumë të disfavorshme për Kosovën. Edhe më tej ajo klimë vazhdoi, ideja se mos Kosova po na dëmton ne. Por, ajo nuk shkoi në atë mënyrë, ajo ishte një çështje kombëtare, Kosova nuk ishte një çështje e huaj, ishte çështje e çdo shqiptari. I kam takuar këta të LPK-së në Zvicër, para mandatit tim, i takoja, më dhimbseshin, i doja. Kishin përkushtim, nuk mund të mohoj përkushtimin e tyre. I gjeja duke jetuar në kushte të mjera, por me një përkushtim total. Ishin njerëz të përkushtuar.

Ke provuar t’i bindësh për regjimin e Enver Hoxhës?

Prit, prit... Kur u hap shteti shqiptar, i thashë të ndjerit Presidentit Rugova se duhet të takohesh me ta. Kishte mbrapshtanë në mes tyre, është tjetër ajo, por ama ata ishin njerëz që sakrifikonin.

Vërshonin nga e gjithë Evropa për t’u mbledhur në Gjenevë. Ato klube dhe ato organizata që i kishin, i përdornin në funksion. Sapo fitova zgjedhjet, i kam pritur, kam kërkuar edhe nga z.

Rugova që ata të integroheshin në jetën politikë. Kjo është e vërtetë. Besimi i tyre te Enver Hoxha ishte i gabuar, por përkushtimi i tyre për Kosovën ishte për t’u vlerësuar.

Pas burgosjeve që ndodhën në Kosovë, gjatë presidencës suaj është ndërprerë aktiviteti mes tyre. Pse me njërin sy jeni bërë se nuk po i shihni, keni pasur një obligim ndaj bashkësisë ndërkombëtare?

Jo tamam. Nuk është ndërprerë. Nuk kam pasur një kontroll mbi ta, por nuk është ndërprerë. Por u mërzitëm shumë herën e parë kur u arrestuan. Kur u kapën me listë.

Kur ishte takimi juaj i parë me Ibrahim Rugovën, cili ka qenë mendimi i tij për regjimin?

Si një politikan kryesor kosovar, ishte tërësisht pro lëvizjes demokratike. Por, natyrisht, derisa regjimi ishte në fuqi, ai e kishte një sens që duhej të fliste edhe me regjimin, mirëpo ka qenë i paekuivok në mbështetje të lëvizjes demokratike. Dhe kjo ishte njëra prej arsyeve që donin ta ekzekutonin në vilë.

Prej vitit 1992-1996, Presidenti Rugova në të gjitha vizitat që ka bërë jashtë Kosovës, ka ndaluar në Tiranë. Ka pasur një hapësirë të madhe mediale këtu. Ka qenë një bashkëpunim i jashtëzakonshëm me ju, por pastaj ndodhi një ftohje. Pse? Gjërat duhet parë në tërësi. Rugova, i cili e mishëroi në një - politikanin dhe misionarin. Misionarin, pothuajse në kuptimin religjioz dhe mistik të fjalës.

Rugova në karrierën e tij politike dhe në personalitetin e tij, ka disa merita të papërsëritshme në historinë e kombit, jo vetëm për Kosovë, por për mbarë kombin. Njëra prej tyre është se ai paraqiti më të pabesueshmin për shqiptarin - Gandin. Tërësisht jashtë filozofisë sonë. Qindra mijëra herë mendoja se si ka mundësi që e gjeti këtë durim. E mori Kosovën nga barakat, ku ishte selia e Lidhjes Demokratike, dhe e dërgoi në Shtëpinë e Bardhë, në Zyrën e Bill Clintonit.

Thosha çka do të ndodhte po të ishte dikush tjetër në vendin e tij? Ka qenë

një periudhë kur Beogradi u ngrit në këmbë për ta rrëzuar Millosheviqin, në vitin 1996. Unë e konsideroja Millosheviqin si të keqen më të madhe. Pra, ka qenë kjo periudhë që kam menduar që kur u ngrit Beogradi kundër Millosheviqit të ngrihej edhe Kosova, por nuk kam pasur asnjë problem tjetër me Rugovën.

E konsideroni të ngutshme ketë tendencë tuajën për të marrë pjesë në demonstrata për rrëzimin e Millosheviqit në vitin 1996, gjë e cila u kundërshtua me forcë prej Ibrahim Rugovës?

E vërteta është se në atë kohë Millosheviqit ishte forcuar tej mase, sepse kishte marrë fuqi pas nënshkrimit të marrëveshjes së Daytonit. Nuk mund të them se çka do të ndodhte po të ngrihej Kosova, por unë isha kundër çfarëdo lidhje tjetër të Kosovës me Serbinë, përveç që të organizoheshin demonstratat paqësore. Me demonstrata mendova se mund të lëkundej Millosheviqit, por faktikisht ndoshta Rugova pati të drejtë, sepse më vonë u pa se ato demonstrata nuk e dhanë atë që pritej. Millosheviqi ia doli në një mënyrë prej demoni të japë një zgjidhje politike dhe ta përdorë atë për vete.

Të ndjerit Gjingjiq i dha Beogradin, por e rrëzoi. Ishte një situatë krejt tjetër. Në pikat tjera kemi qenë të ngjashëm më Rugovën. Disa herë te unë kanë ardhur boshnjakët dhe kroatët që kërkonin ta nisnin një front të ri lufte në Kosovë. Mendonin se po të hapej edhe në Kosovë fronti, do të mundej Serbia.

Unë kam qenë kundër, Rugova ka qenë kundër, kemi pasur ide të njëjta. Rugova ishte një lider unik. Ai e themeloi partinë e parë antikomuniste në Ballkan dhe arriti ta shtyjë idenë e tij.

Ibrahim Rugova, edhe përkundër qëndrimeve të tij për luftën dhe UÇK-në, por fakti që miku im nuk e tradhtoi kurrë veten e bëri atë të jashtëzakonshëm. Ishte konsistent në linjën e tij paqësore.

Askush nuk mund ta qortojë.

Një njeri që qëndroi vetja e tij. Është unik, arriti t’i kundërvihet luftës dhe do të zgjidhej në mënyrë plebishitare po të votohej për President pas luftës. Çfarë pati? Gradualisht u shndërrua në

simbol besimi dhe nuk hoqi dorë kurrë nga pavarësia.

Ju në atë kohë, në vitin 1996, e kishit një lidhje me Adem Demaçin. Edhe ai në njëfarë forme ishte për demonstratat e vitit 1996, mandej ai kishte ardhur në Shqipëri për t’ju mbështetur juve për ndryshimin e Kushtetutës në Shqipëri?

Unë e kam pasur mik Demaçin. Ai që në fillim erdhi në Shqipëri dhe u pendua se kishte gabuar në raport me Enver Hoxhën. Por jo vetëm unë, edhe ata që po luftonin për lirinë e Kosovës, i dhanë atij një pozicion shumë të rëndësishëm. Dhe kjo gjë nuk ishte pa leverdi, sepse kishte nevojë për figura të rëndësishme. Më duket se ai nuk ishte në nivelin që u prit prej tij. Arsyen nuk e di.

Kur filloi lufta në Kosovë, në vitin 1997, ju ishit në opozitë. Në anën tjetër, shteti shqiptar ishte buzë kolapsit. Ka teori që thonë se lufta e Kosovës dhe trazirat e Shqipërisë kanë një lidhje. U hapën depot dhe numri më i madh i tyre kaluan në Kosovë. A besoni që ka një lidhje në mes të këtyre dy ngjarjeve?

Tani... armët do të kalonin në Kosovë, me depo apo pa depo, nuk ka asnjë dyshim. Por, a pat gisht Beogradi në skemat piramidale, të dhënat e mia thonë se po. Sa për armët, nuk janë problem i një lufte më komplekse....

Si është e mundur z. Berisha që në kohën kur nisi lufta, kufirin KosovëShqipëri e kalonin në këmbë mijëra veta, kurse Serbia nuk e merrte asnjë hap për ta stopuar sjelljen e armëve në Kosovë. Më vonë, kjo gjë ishte bërë gati e pamundshme. Pra, pse shteti serb fillimisht lejoi që në Kosovë të futeshin armë?

Gjatë gjithë kohës Millosheviqi e ka pasur një qëllim, ndarjen e Kosovës.

Nuk ka menduar kurrë që ta ketë tërë Kosovën. Mendonte në një ndarje që do të ishte shumë e dhimbshme dhe fatale për shqiptarët. Millosheviqi mendoi se në proces e sipër do ta realizojë ketë gjë. Ndaj edhe ai, nuk them se nuk e mirëpriti por as nuk e keqpriti sulmin

e shqiptarëve në këtë moment. Sepse ai mendonte se Kosova mund të ndahej vetëm me luftë. Për vite të tëra, ai u përpoq me çdo kusht, mobilizoi shumë faktorë ndërkombëtarë. Hartat vinin e shkonin. Ai mendoi se nëpërmjet frontit do të mund ta ndante. Por, bëri një kalkulim fatal.

A është e vërtetë se një numër i armëve ka kaluar në Kosovë prej shtëpisë suaj në Tropojë?

E vërteta është se shtëpia ku kam lindur, me aprovimin tim, ishte shndërruar në bazë të UÇK-së.

E keni pasur më lehtë sepse keni qenë në opozitë?

Jo, jo. Në atë kohë kishte ardhur Paddy Ashdoën, si përfaqësues i Tony Blair, dhe në mes tjerash më tha: ‘Të të pyes diçka hapur: A je ti komandant i UÇKsë?’. I thashë - jo. Më pyeti ‘po shtëpia jote që është shndërruar në shtab të UÇK-së’, e unë i thashë se shtëpia është e hapur për miq dhe e kemi zakon t’i presim. Mandej më tha se çka t’i thoshte Kryeministri Blair. I thashë, thuaj “le t’i ndihmojë UÇK-së sa të mundet’.

Bushi Plak më foli për Kosovën, në vitin 1992.

Presidenti Bush, në vizitën e Tiranës, më pyeti nëse mjaftonin dy javë për shpalljen e pavarësisë së Kosovës. Kam raporte shumë të mira më Kryeministrin Thaçi. Rruga që do ta lidhë Kosovën me Shqipërinë është një gjë e jashtëzakonshme. Po e pres përfundimin e saj, që të vij në Kosovë. Gjuha shqipe duhet të rishikohet.

Nëse nuk më thërret i Gjithëfuqishmi, do të mbetem në politikë edhe për 35 vjet.

A është e vërtetë se nuk keni qenë

LONDON APRIL 2009 Shumë të mira, absolutisht shumë të mira. Edhe me Presidentin, edhe me Kryeministrin.

Ka vetëm një vit qyshse Qeveria e Kosovës ka kompetenca më të plota, meqë nga pas lufta ishim nën administrimin e UNMIK’ut. Cilën rrugë duhet ta ndjekë Kosova, si shtet i ri, sipas jush?

Mendoj se Qeveria e Kosovës realisht po i përgjigjet stadit në të cilën ndodhet. Mendoj se po tregojnë pjekuri dhe maturi të jashtëzakonshme, e cila është e domosdoshme. Mendoj se po bëjnë përpjeke serioze për të tërhequr investimet. Për të valorizuar burimet që ekzistojnë. Kam informacion se ka një disiplinë doganore, disiplinë fiskale.

Janë në një presion të njohjeve, normale është, por edhe për të ecë - ka

25

të jashtëzakonshme për Kosovën...

Po, po shkrihet Muri i Berlinit midis shqiptarëve.

A do të vini kur do të inaugurohet rruga për Kosovën?

Po, pa diskutim. Atë po e pres.

Më në fund, Shqipëria po hyn në NATO. Ne e dimë çfarë do të thotë kjo për Shqipërinë, por çfarë do të thotë kjo për Kosovën?

Shpirti i kombit është një. Nuk ndahet me asgjë. Është një gjë historike për çdo shqiptar.

GJUHA DUHET TË RISHIKOHET Tani pavarësia është mbyllur, ndërkohë debati për identitetin kosovar vazhdon. Ç’mendim keni ju për këtë? A keni ju problem ta kuptoni, për shembull, gjuhën që e flasin kosovarët?

shumë optimist për nënshkrimin e Marrëveshjes së Rambujesë?

Jo, e vërteta është kështu: Dola në konferencë për shtyp dhe thashë se rusët kanë paraqitur një dokument të cilin nuk ka shqiptarë që mund ta nënshkruajë...

A keni pasur kontakte me Delegacionin në Rambuje?

Berisha: Të vazhdueshme...

Dhe...?

Dhe... unë deklarova se çdo njeri që do ta firmoste atë dokument, do të mbetet me damkën e tradhtisë kombëtare. Pastaj, seç ndodhi dhe u tërhoq dokumenti. Por, ç’ndodhi pastaj? Ideologjikisht dhe jo ideologjikisht u shpalla si njeri që shtyva firmosjen. Por, ai dokument ishte një tradhti kombëtare. Po të bëje atë, ishte si të firmosje kapitullimin. Bëra një formulim dhe natyrisht akuzova ambasadorin e palës ruse.

Partia socialiste, që është partia e dytë më e madhe në Shqipëri, nuk e fitoi dot simpatinë e kosovarëve.

Megjithatë, ishte një Kryeministër i Shqipërisë, gjatë kohës së luftës, Pandeli Majko, i cili është i vetmi që në Kosovë shihet me simpati. Si e vlerësoni ju rolin e tij gjatë luftës?

Tërësisht pozitiv. Fillimisht argumentet ishin të ndryshme. Ekzistonin fobira nga më të ndryshmet. Por, ky, për aq sa ishte Kryeministër, ishte nga më pozitivi që do të kishin. Më kërkuan edhe mua që të formulonim disa teza të përbashkëta të luftës, më të cilat në fillim nuk isha pajtuar, meqë shprehnin disa pikëpamje antikombëtare. Më vonë, me ta, ne firmosëm një platformë të përbashkët, dhe këtë e bëmë në Hotel Rogner.

Fatin e tij nuk e ka pasur Fatos Nano, në Kosovë. Ai kishte pasur një takimi në vitin 1997 me Sllobodan Millosheviqin në Kretë. Ndoshta është fajtori kryesor pse socialistë shqiptarë dhe liderët e tyre asnjëherë nuk kanë mundur të kenë doza simpatie në Kosovë? Si e vlerësoni atë takim? Aty, ai edhe kishte

bërë një deklaratë të pamatur?

Po, jam dakord. Ishte një deklaratë e pamatur, në ndikim të të tjerëve. Në qoftë se Fatosi do të takohej me të, me miratimin e udhëheqjes politike të Kosovës, kjo përbënte ndryshim.

Por, që të takohej me të, pa këtë miratim, ishte një gabim. Pa diskutim, ishte një gabim. Është një vizitë e parealizuar juaja në vitin 2000, në Kosovë. U bllokuat për arsye të panjohura deri më tash. Thuhet se përgjigjes për këtë ndalim ishte Ministri i Jashtëm i Francës, Bernard Kouchner, i cili asokohe ishte Kryeadministrator i Kosovës. A jeni takuar me Z. Kouchner, a e keni diskutuar këtë çështje bashkë?

Kouchner është mik i vjetër. E kam takuar dhe e takoj. Por, nuk e kam diskutuar atë problem ndonjëherë. Unë e kam takuar shumë miqësisht.

Bernard Kouchner mbetet ndër miqtë më të shquar të kombit shqiptar dhe mik imi. Ai me shumë ndjenja, me shumë dashuri, punoi për Kosovën. Qe një moment konjukture, dikush ia kërkoi. Ka mundësi shumë që ishte Tirana zyrtare, sepse kishin shumë frikë. Ka shumë mundësi t`ia ketë kërkuar Tirana Zyrtare. Por, kjo nuk ka lëkundur ndjenjat e mia ndaj tij, sepse ai qe fat i madh që qe i dërguari i parë i Perëndimit në Kosovë. Dhe e mbylli me shumë nder misionin e tij.

Një moment tjetër interesant është një vit para shpalljes së pavarësisë.

Vizita e Presidentit Bush më 2007.

Prapë një dhuratë e madhe për ju.

Vjen Presidenti i SHBA’ve dhe i kënaq të gjithë ata që kanë menduar vazhdimisht se Shqipëria ka rol mbi Kosovën. Vjen dhe e deklaron Pavarësinë e Kosovës, në Tiranë...

Kur u takuat për herë të parë, apo jo?

Kur jam takuar me Bushin Plak, në korrik të vitit 1992, në takimin parë, ka filluar të flasë për Kosovën, e jo për Shqipërinë. Mori atllasin dhe më tha: “Më thuaj si është puna me Kosovën?”. I shpjegova që Serbia ka synim ndaj Kosovën, dhe ky synim është fatal. I thashë se duhet të bëhet çdo gjë, që ata të mbeten në shtëpitë e tyre. Tutje, Bushi Plak i përcaktoi një kufi Millosheviqit, se në qoftë se zbret ushtrinë në Kosovë - do të përballej me të gjithë bombarduesit, përpos nuklearëve.

Po takimi me Bushin e Ri? Cila ishte gjëja më e veçantë? A dha indikacione kur do të shpallet, sepse u mbajt pak sekrete kjo gjë?

MOMENTI MË I VEÇANTË I TAKIMIT ISHTE KUR MË THA: “UNË DUA MENDIMIN TËND. A DO TI DY JAVË, APO SA, PËR SHPALLJEN E PAVARËSISË SË KOSOVËS?”. ATA TË ADMINISTRATËS, QË ISHIN ATY, U SHTANGËN. UNË I THASË: MERRE KOHËN TËNDE, AQ SA TË DUHET TY. E përcollët këtë mesazh në Kosovë?

Berisha: Po, i takova.

Ju e kishit mik edhe Bushin Plak...

PO SHKRIHET MURI I BERLINIT MIDIS SHQIPTARËVE

Berisha: Ai ka filluar i pari bisedat për Kosovën...

Çfarë raporte keni me Kryeministrin Hashim Thaçi?

Pavarësia e Kosovës po komplikohej.

Mendoj se Shqipëria ia doli të luajë rolin e vet, duke e mbrojtur në mënyrë të palëkundur këtë.

ecur. Por duhet të jemi realistë, përderisa Rusia ka bllokuar Këshillin e Sigurimit, rruga është zgjatur. Ama është në një rrugë e pakthyeshme. Ka nevojë që të jemi shumë aktivë të gjithë. Qeveria e Kosovës, Qeveria e Shqipërisë. Por, është një rrugë e pakthyeshme.

Pra, mendoni se Qeveria e Kosovës po ec në rrugë ne duhur?

Berisha: Po. Për mendimin tim, po.

Edhe Kosova po ecën në rrugën e duhur, në tërësi. Edhe opozita po ecën në rrugën e duhur.

Shumë shpejtë do të inaugurohet rruga që lidh Kosovën me Shqipërinë. Sa do të ndikojë kjo ekonomikisht, pos tjerash?

Unë mendoj se ka një ndikim të jashtëzakonshëm, jo vetëm ekonomik por në të gjitha aspektet. Ajo i jep Kosovës akses në Evropë. Është një gjë e jashtëzakonshme. Ka një rëndësi shumë të madhe jo vetëm për Kosovën, por edhe për Shqipërinë.

Ju keni thënë se do ta ndërtoni edhe një rrugë tjetër?

Absolutisht, po. Kam premtuar se do t’i ndërtoj akset e shkurtra. Nëse shqiptarët do të më votojnë në mandatin tjetër, do të bëj të gjitha akset e shkurta. Kështu distanca Tiranë – Shkup do të jetë për 100 kilometra më e shkurtër. Do të jetë rruga bregut të Drinit nga Fierza në Koman që do të shkurtojë 120 kilometra Kosovën Perëndimore. Do të afroj Sarandën 100 e ca kilometra me Tiranën...

Ndërtimi i largpërçuesit, ndërtimi i portit për Kosovën, janë kontribute

Identitet kombëtar u përpoqën të krijojnë serbët, por dështuan... Është absolutisht e domosdoshme të rishqyrtohet problemi i gjuhës, sepse gjuha po varfërohet, po dalin fjalë jashtë përdorimit me shpejtësi të madhe. Po del fondi fjalor i saj nga korniza tepër e ngushtë, u përjashtua gjuha liturgjike tërësisht prej saj, që është shqipja më e rrjedhshme. Ata duhet të kenë kurajo. I dhanë një kontribut vendit me drejtshkrimin, nuk e mohoj. Nuk ka asnjë rëndësi a është ky apo ai dialekt...

Po të jetë puna për në gegërishte, gjuha e nobilitietit është e Shkodrës. Por, nuk them se duhet të jetë. E rëndësishme është që të hapen kanalet. Me rëndësi janë prurjet. Unë nuk jam që të vihet as dialekti shkodran. Megjithëse aq sa kanë pasur fisnikëri shqiptarët, aty në atë dialekt ka një fjalor fisnikërie. Por, u larguam tërësisht nga liturgjia. S’kishte pse të largohej, duhej të merrnin nga ajo anët pozitive. Shko në nj kishë dhe dëgjo gjuhën që flitet aty, është shumë e bukur, tingëllon aq bukur.

Janë bërë shumë gjëra absurde. Duhet të korrigjohen.

Kush duhet ta bëjë këtë?

Akademikët.

Shqiptarët e Kosovës kanë një kompleks se kur flasin nuk kuptohen mirë...

Jo, jo, kuptohen shumë mirë. Nuk ka pse të kompleksohen. Por, problemi i rishqyrtimit të disa normave standarde në gjuhë, është i domosdoshëm. Sepse gjuha jonë po varfërohet, është gjuhë shumë e pasur, shumë e bukur. Këtu është e gjithë çështja.

A do të largoheshit prej skenës politike, nëse i humbi zgjedhjet që po vijnë?

Në mënyrë absolute do ta respektoj verdiktin e shqiptarëve. Por, siç më thotë parandjenja ime dhe siç e thashë edhe në Parlament, le të përgatiten që Sali Berisha do të mbetet edhe për 35 vjet në politikë, nëse nuk më thërret i Gjithëfuqishmi. Por, shqiptarët e kanë ndërmend të më mandotojnë edhe një herë.

Expres Berat Buzhala & Ilir Mirena

LONDON APRIL 2009

26

70- vjetori i lindjes së Ikonës dhe mbretëreshës së këngës shqiptare

Vaçe Zela, personifikim i këngës shqiptare Nga Akil Koci ur merr e shkruan për jetën e personaliteteve të shquara ose për veprat e tyre, koncepton skica dhe shënime si mjete veprimi,sepse ato paraqesin krijime që kanë lënë gjurmë të thella dhe të rëndësishme si dhe që përmbushin funksionin edukues,krijues,estetik dhe filozofik,prandaj filozofët mendojnë se “Arti është realizim shpirtëror,rezultat i punës individuale,por edhe aktivitet shoqëror”.

Imagjinata krijuese është elementi qenësor,sepse, si thotë Jürgen Habermas “T’i japësh veprës një kuptim,kjo është një paradigmë e vjetër”.

Duke ndjekur këtë analogji vijmë deri te libri i Nexhat Agollit që e botoi Enti botues LISITAN,me titull,” Vaçe Zela,magjia e këngës shqiptare”, që është një monografi e rëndësishme dhe studim dinjitoz për këngëtaren tonë të madhe me epitete të shumta, si formulime tërësore të punës së saj të pakrahasueshme në lëmin e artit interpretues muzikor.Prandaj ky libër, pos vlerës për muzikologjinë, ka edhe vlerë historike, siç thotë Pr.Dr.Fatmir Hysi në parathënie. “Nga ajo mbetet një shenjë e qartë identiteti e kulturës artistike shqiptare të kohës dhe për dekada të tëra do të jetë një pikë e rëndësishme referimi për nivelet e larta artistike të kësaj kulture”.

Kjo “Mbretëreshe e këngës shqiptare” ,”Nderi i kombit”, “Artiste e populli” që nga viti 1962,kur u laurua me Çmimin e Parë në Festivalin muzikor në Radio dhe nuk zbriti nga skena muzikore deri te koncerti i fundit në vitin 1991, që do të shënonte ngjitjen e fundit në skenë për të, pikërisht në Zvicër, në një koncert për shqiptarët që jetonin atje.

Kjo primadonë e shquar e joneve muzikore,kjo hyjneshë e këngës sonë”,kjo aktore e fjalës artistike në këngë,yll i këngës sonë, i fali gjithë dashurinë, këngës që këndoi i dha përjetësinë, duke zënë vendin e nderit në panteonin e skenës muzikore shqiptare, sepse kënga ka qenë vokacioni që shprehej përmes vokalit të shkëlqyer të saj si narracion, si një ideal i botës së saj të brendshme shpirtërore ,si sublim artistik,estetik dhe filozofik.

Ajo me talentin e saj, si thotë kompozitori Tish Daia dhe “muzikalitetin e saj tregoi aftësi të ralla për interpretimet dinjitoze,jo vetëm në këngët e trevës myzeqare,por edhe më gjerë në këngë toske, madje edhe në

K

ato dibrane e shkodrane, të cilat i ngriti në nivele të larta artistike”.Ose, si thotë këngëtarja e mirënjohur, Diva e muzikës popullore shqiptare, Nexhmije Pagarusha në letrën dërguar Vaçës “Nuk kam pa shkëlqim më të bukur që del nga shpirti i njeriut se te ti”.

Pra, nuk janë vetëm këto të thëna miradije për këtë soliste të mirënjohur ,por ka edhe shumë të tjera për të cilat do të flasim në vazhdim, sepse talenti dhe profesionaliteti artistik na obligon që të parafrazojmë edhe shumë mendime të profesionistëve, si edhe të shumë figurave të shquara artistike. Por, para se të flasim për këto, kam obligim moral dhe intelektual që të evokoi kujtimet e mia që nuk datojnë nga sot ,por para më se pesëdhjetë viteve. Vijmë deri te viti 1958, kur studioja në Akademinë e muzikës në Sarajevë. Isha student i vitit të parë dhe në shtëpinë e studenti i vetmi prej të gjithë studentëve shqiptarë kam pasur Radio dhe në mbrëmje të gjithë dëgjonim Radio – Postën, ku mësonim këngë të reja e mandej i përgatitja me korin dhe grupin këngëtarëve që ekzistonte pranë shoqërisë dhe jepnim koncerte anë e mbanë Bosnjës dhe Hercegovinës ,apo në Beograd ku kishim mjaftë studentë shqiptarë, por edhe në Zagreb.

Për ne si studentë nuk ishin të panjohur emrat e këngëtarëve Bik Ndoja,Anita Take,Pauliana Nikaj dhe shumë të tjerë, por në viti 1962, pas kryerjes së Akademisë muzikore, u emërova si kryeredaktor i programit muzikor i Radio Prishtinës dhe isha i interesuar që në atë, kohë pa kohë, të futja në programin tonë edhe shumë këngë të Radio – Tiranës, edhe pse i kishim të ndaluara. Do të më ngeli në kujtesë fakti se për të parën herë dëgjova një zë të mrekullueshëm në festivalin e Radios, të cilin e dëgjonim në mbrëmjen e 24 dhjetorit dhe e përcillnim me interesim të madh, sidomos unë, sepse i kisha tre vëllezër dhe

të drejtë këtë primadonë të muzikës sonë popullore dhe të lehtë e kanë quajtur “ Mbretëreshë e këngës shqipe”.

motrën që jetonin në Shkodër dhe duke e dëgjuar festivalin sikur isha më afër tyre.

Pra, dëgjova një zë të mrekullueshëm që më tronditi dhe interpretimi i saj më ka shoqëruar shumë kohë, mos të them edhe gjatë tërë jetës sime .

Pra, Vaçe Zela me këngën “Erë pranverore”të kompozitorit Tish Daia,teksti Llazar Siliqit, fitoi çmimin e parë dhe filloi karrierën që pushtoi skenat jo vetëm të Shqipërisë,Kosovës,Maqedonisë dhe Malit të Zi, por edhe ato të Francës,Italisë,Greqisë,Turqisë,Zvicrës, e tjera.

Muzika prodhon njëfarë kënaqësie,pa të cilën nuk mund të bëjë natyra njerëzore. (Konfuci) Pse po citoj këtë sentencë të filozofit dhe dijetarit të madh kinez Konfuci,(551-479 para Krishtit),sepse mu te Vaçja hasim atë të kundërtën,pra kjo është këngëtare që e demanton thënien e këtij dijetari të shquar, sepse këngët në interpretimin e Vaçes, si natyrë njerëzore, pohojnë atë kënaqësi që e prodhon edhe muzika. Po të dëgjojmë me kujdes këngën “Valsin e lumturisë”kompozitor Avni Mula,teksti Kudret Isai dhe këngë të tjera, nuk spikatin vetëm ngjarjet reale në aspektin psikologjik, por edhe atë estetik dhe filozofik, si sintezë e gjerë frymëzimi në çastin e saj interpretues, pra me

* * * Me këtë shkrim shpreh respektin tim ndaj kësaj vlere nacionale dhe punës së madhe të kësaj këngëtareje të shquar dhe me ndjenjë, nder dhe obligim që qytetarët do ta evidentojnë si eveniment kombëtar punën dhe vlerat e saja që kanë kontribuar dhe kontribuojnë sot e gjithë ditën në shërbim të artit kombëtar. Siç do të theksoja në vazhdim të këtij shkrimi, në vartësi nga pikësynimet e mia, do të flas për muzikën si destinim jo vetëm kulturor, por edhe më gjerë që shquhet për frymëzimet paralele si reflekse të jetës vetjake e që vlerësohen lart edhe nga dashamirët e muzikës për interpretimet e saja.

Fjala e thënë dhe e sidomos ajo e shkruar gjithmonë është vlerësuar si mendim dhe forcë e madhe,prandaj me vrojtimet e mia gjatë më se 50 viteve që i kam dëgjuar këngët e saja të para dhe sa e njoh personalisht Vaçën dhe interpretimet e saja, do të mundohem që të bëj një mbarështim objektiv nga konteksti im jo vetëm intelektual, por edhe muzikologjik, gjithnjë me argumente të natyrës emocionale dhe racionale për shpjeguar nivelin e saj profesional,edhe pse kemi shumë nivele të paraqitjes narrative, por jo si retiçenca,pra si heshtje kuptimplote ,por as si Prozopeja, kur të flasim si për sende pa shpirt, por do të mundohemi t’ i themi gjërat pa apologjizma,pa mistifikime,predikime dhe lavdërime, realisht për ta pasuruar objektivin tonë mbi këtë “Ikonë të këngës shqiptare”,si pat shkruar Hegeli i madh për Kantin “...si fjalë e parë racionale në estetikë”,pra si mishërim i të gjitha këtyre elementeve që i përmendem për ta paraqitur këtë figurë si vlerë kombëtare.

Ishte muaji shkurt i vitit 2008,kur familjes së nderuar të Pjetër Rodiqit dhe bashkëshortes së tij Vaçe Zela ,që me të drejtë e quanin siç i përmendem më lartë dhe siç është ”

Mbretëresha e këngës shqiptare”,”Ikona e shenjtë e këngës shqiptare “, bëra një vizitë në Bazel të Zvicrës.

Ishte kjo vizitë e parë kësaj familjeje dhe isha i lumtur që e njoha personalisht Pjetrin, një burë plot virtyte të larta si dhe Vaçen, të cilën e kam njohur që nga vitet e mia studentore, por jo si figurë, por për këngët e saja.Kurse në vitin 1978,gjatë një pranie në festivalin e këngës në Radio kur ajo ishte në zenitin e artit interpretues,edhe pse shpesh kam folur me Vaçën dhe me Pjetrin e shumë më tepër kemi biseduar dhe komunikuar përmes telefonit dhe postës elektronike, ishte kënaqësi që isha në mesin e të dyve. Ishte pra ajo një vizitë shumë kohë e planifikuar, por tash e realizuar.

Në aeroportin e Bazeli kishte dalë Pjetri bashkë me ca kushërinj të mi të më presin.Pasi u përshëndetëm, vazhduam rrugës dhe bisedat tona ishin rreth Vaçës të cilën s’e kisha takuar që nga ajo kohë e viteve 1981,sepse vizitat në shtetin amë, pas demostratave studentore të vitit 1981, u patën rralluar shumë nga të dy anët, pasi ne ishim për shtetin shqiptar revizionistë,kurse për shtetin e ish Jugosllavisë, pjesë e së cilës ishim, ata ishin armiqtë e Jugosllavisë.

Më të hyrë në shtëpi, Vaçja menjëherë me njohu dhe u përshëndetëm miqësisht e biseda filloi që nga takimi i ynë i fundit, kur në një kafe të Tiranës ishim: unë,Nexhmije Pagarusha,kompozitori Krist Lekaj,Vaçja dhe ca të tjerë, kur vajza e Pjetrit dhe e Vaçës, Irma ishte e vogël dhe gëzohej për prezencën tonë e që e shprehte me një llastim, deri sa Vaçja ia tërhoqi vërejtjen me këto fjalë “Moj Irma, ç’ ke që je aq e lastuar si me e pasë çliruar Tiranën !”

Pra kishin kaluar mbi 30 vite që nuk ishim takuar. Ishte kënaqësi t’ i takoja Pjetrin dhe Vaçen në një mjedis familjar, në një banesë të bukur e të rregulluar plot shije. Në atë çaste Irma nuk ishte aty, ndodhej në punë.

Me të drejtë thonë se “kënga është shkalla më e lartë e sublimimit artistik”,pra e tërë biseda ishte rreth këngës dhe interpretimit të Vaçës. U morëm vesh pasi ma dhuruan librin e Nexhat A.Agolli me titull “Vaçe Zela,magjia e këngës shqiptare”, me përkushtim e me respekt të veçantë Vaçja dhe Pjetri, Bazel, më 19.02.08 .U morëm vesh që t’ i them ca fjalë në promovimin e librit në Bazel që do të organizohej nga komuniteti shqiptar,mirëpo ajo deri sot nuk u realizua për shkak të disa problemeve teknike.Unë menjëherë e mendova fjalinë e parë se si do ta

LONDON APRIL 2009 prezantoja dhe me çfarë fjalësh do ta filloja ligjërimit tim me rastin e promovimit të këtij libri dhe fillova“Më lejoni zonja dhe zotërinj,që sonte para jush të shpreh kënaqësinë time të madhe,nderin që më është bërë,që ta arrij së bashku me ju promovimin e librit të shkruar nga Nexhat A.Agolli për mikeshën, Vaçen dhe bashkëshortin e saj Pjetrin,mikun tim.

Pra,ndihem i privilegjuar,që do të flas sonte për legjendën e gjallë,mbretëreshën e këngës shqipe që na erdhi jo nga Mali Helikon, nga ai mal mitik ku jetonin qeniet hyjnore,më të njohura, më të përzgjedhura- muzat e perëndisë,por kjo muzë e jona, me emrin Vaçe Zela,na erdhi nga Lushnja dhe nuk paraqet qenie mitike, por qenie reale të fisit iliro-arbëror, e cila e epizoi këngën shqipe dhe kështu, duke shënuar me zërin e saj dhe duke pandehur lumturinë, sepse shënon faqet më të shkëlqyera të këngës tonë,këngë e cila na përcolli gjatë tërë jetës, dritësoi shpirtin dhe ekzistencën e qenies autoktone shqiptare. Pra,kur të flasësh për personalitete të shquara, s’ ke se si mos të ndeshesh me shumë të panjohura, sepse alternimi i shumë planeve vjen e reduktohet në dialog e shpesh duke kërkuar dhe trajtuar situatat nga më të ndryshmet, herë si realitete, herë si mistere dhe mistifikime artistike, po ta parafrazonim si intimitet e sinqeritet, do të preokupohemi me shumë raporte duke filluar që nga ato psiko-lirike e deri te ato dramatike”.

Pra, këto fjalë menjëherë i formulova, veçse nuk i thash haptazi, por gjatë tërë kohës nga bisedat që bënim këto fjalë i përsëritja që mos t’ i harroja.

Pasi qëndruam disa orë, ndjeva kënaqësi të madhe që isha përsëri me Vaçën dhe me bashkëshortin e saj, Pjetrin. U përshëndetëm dhe gjatë qëndrimit tim në Zvicër jo vetëm që shfletova librin për këtë këngëtare të madhe, por edhe analizova dhe u kënaqa duke lexuar, sepse nga ky lexim i këtij libri mësova shumë gjëra që nuk i kisha ditur. Pra, autori i librit, as.prof.

Nexhat A.Agolli ,kishte bërë një punë të madhe ku do të huazojmë ca mendime jo vetëm të tija por edhe të bashkëbiseduesve të tij për rrjedhën dhe rrugën artistike të Vaçes.

Që në fillim të librit të këtij autori për Vaçën, e cila me gojë të vet thotë :“Mbaj mend që prindërit e mi nuk donin të bëhesha artiste,kinse unë nuk kisha lindur në familje ku kënga ishte ulur këmbë kryq,në shpirtin e të gjithëve”,do të kujtonte Vaçja. ”Nuk di si të shprehem,as kënga nuk ka ardhur tek unë,as skam shkuar unë te kënga.

Si të them,unë e kam ndier vetën me këngën,kam qenë brenda saj. Linda në një familje ku ,edhe po të doja,nuk mund t i ikja këngës”.

Një rrëfim i plotë dhe i sinqertë ,pra fati i saj ka qenë edhe si fati i shumë artistëve të mëdhenj, në ato raste kur prindërit nuk kanë qenë pajtuar që fëmijët e tyre të merrnin zejet e këngëtarit,kompozitorit,shkrimtarit,pik torit, duke filluar që nga Shaljapini dhe krijuesit dhe artistët e tjerë të njohur.

Veçse kësaj here nuk do të flasim për artistët e tjerë, por për artisten tonë të madhe, duke nisur që nga parathënia e Fatmir Hysit,për ta njohur më së miri këtë këngëtare të shquar,sepse ky libër, që nga parathënie, na çel një botë të re të panjohur sa duhet për artin muzikor shqiptar,sepse,”Historia e muzikës shqiptare,përmes studimesh jo të

plota,njeh shumë figura muzikantësh profesionistë,apo gjysmë profesionistë,të cilët kanë lënë vragë me ndihmesën e tyre në kultura të ndryshme gjatë shekujve”1.

Vaçe Zela,mbretëresha e këngës shqiptare,gjithmonë me këngën e saj, interpretimin e shkëlqyer me plot shkëlqim, ndriçonte jo vetëm në koncertet në Shqipëri, por edhe nëpër turne të shumta në botë, duke e përfaqësuar me dinjitet të madh atdheun e vet, Shqipërinë që ishte e izoluar ,por kënga e saj hapi dyert për një moment e me të drejtë spektatorët bënin pyetje” A është mundur që prej një vendi të panjohur sa duhet, me një regjim makabër ku liria e të shprehurit ishte e ndaluar, të vezullojë në qiellin e lartë artistik një artiste e shquar e pa shoqe, e cila kishte zërin e saj të pakrahasueshëm siç kanë thënë shkrimtarët dhe poetët “brilant dhe të përsëritshëm”. Vaçe Zela për dyzet vjet ngriti veten në pikën më kulmore të interpretimit,krijoi legjendën e saj të pavdekësisë”.Është thënë e shkruar për këtë artiste të madhe për këtë Bylbylin e Muzeqesh”me emrin Vaçe Zela, se është ikona e shenjtë e muzikës shqiptare.Në shenjë të përvjetorit të 70 –të të saj të lindjës, edhe unë po ia dhuroj me kënaqësi këtë shkrim në mënyrë që gjeneratat e reja ta njohin më për së afërmi këtë primadonë të këngës shqiptare që na dhuroi jo vetëm kënaqësi, por artin e vërtetë interpretues; ajo nuk e mbylli një kapitull, por hapi shumë të tjera për të cilat diversiteti ose ndryshueshmëria e mendimeve tona merr sot një kahe tjetër,jo edhe sot e gjithë ditën mendojmë se të rallë janë ata këngëtarë dhe këngëtare që mund të krahasohen me të dhe me interpretimin e saj. Filozofi Renë Dekarti me një rast thotë“Nuk mjafton vetëm të kesh mendje të shëndosh,por kryesorja është të aplikosh mirë”.

Pra,ajo diti të aplikojë mirë talentin e saj dhe ne për të gjitha ato që na dhuroi kjo artiste e madhe jo vetëm që do të flasim, por edhe do të aplikojmë të gjitha ato merita,kënaqësi dhe përjetime të një kohe e zymtë në të cilën ajo dhe si vëllezërit tanë jetuan në atë “Gollak”të shëmtuar,pra as-

njëherë nuk më ka shkuar mendja që ta flas të pa vërtetën nga e vërteta për këtë personalitet të madh të muzikës sonë popullore dhe të lehtë.

Vaçe Zela, kjo artiste zulmëmadhe, lindur më 7 prill të vitit 1939, në Lushnje, që u bë artistja e popullit,që në Paris u krahasuar me Edit Pjafin,ndërsa në Itali me këngëtaren e madhe Mina, që për shkak të meritave të saja të mëdha u bë pjesëtare në librin e 500 personaliteteve me më shumë influencë në botë, nga Instituti i Biografive në Amerikë, kjo Vaçe është bijë e denjë shqiptare.

Me të drejt poeti i shquar Visar Zhiti do të thoshte për personalitetin dhe zërin e e Vaçes, se ajo përmbushte ”një pjesë të lirisë së munguar”. Kurse Flori Sllatina, në gazetën shqipe të Londrës The Albanian, me plotë të drejtë shkruan“Ajo është dhe mbetet një nga këngëtaret më të mëdha të vendit,një yll që edhe pse larg,në zemër të Evropës,ndriçon me plotë shkëlqim në atdheun e saj,Sot është ditëlindja e këngëtares së madhe,”Nderi i kombit”,kurse ne po shtojmë edhe 70 - vjetori i lindjes së kësaj primadone. Talenti I saj u zbulua herët për të qenë si thonë kritikët e kohës pas kësaj “pjesë integrale e të gjitha festivaleve të muzikës në radio dhe më vonë në radio- televizion, që prej organizimit të parë të tyre në vitin 1962 –“Erë pranverore 1966,”Shqiponjë e lirë”,1967,”Shkurte Va t a ” , 1 9 6 8 , ” M ë s u e s i hero”,1969,”Dhuratë për ditëlindjen”,1970,”Mesnatë”,1973,”Gjurmë të arta”,1976,”Nënë moj, do pres gërshetin”,1977,”Gonxhe në pemën e lirisë”,1980,”Shoqet tona ilegale”,dhe deri në vitin 1981, kur u largua nga skena si fituese e dhjetë çmimeve të para”.

Kam qenë pjesëmarrës në shumë Festivale të këngës në Radio dhe ende i kam të freskëta këngët e saja, si janë: "Çelu si mimoza", "Djaloshi dhe shiu", "E dua vendin tim", "Ëndrra ime", "Lemza", "Nënave shqiptare", "O diell i ri", "Sot mbusha 20 vjet", "Të lumtur të dua",”Valsi i lumturisë” e shumë të tjera.

Pra ,”zëri i saj i jashtëzakon-

shëm mbushte me energji skenat shqiptare”,pse jo edhe skenat në Kosovë dhe në botën e jashtme e sidomos interpretimi i këngëve të saja nga këngëtarët tonë .Më kujtohet kënga “Valsi i lumrurisë” e kompozitorit Avni Mula, me tekst të Kudret Isait, e cila për të parën herë u ekzekutua me kitarë, më kujtohet edhe një pjesë e tekstit: Vals o Vals ti jeto, Ne ky Vals na bashkoi Dhe na fali lumturinë E kujtoj te dëgjoj E me te kujtoj rininë NE ME T'BUKRIN ATDHE, pra ishin këto vargje që pos këngës së bukur të Avniut, interpretimit bravuroz të Vaçës qëndronte edhe teksti i mrekullueshëm i Kudret Isait.

Megjithatë fjalët e mia, edhe pse paraqesin thënie të epërme që duke marrë për bazë interpretimin e artistik që shkëlqen dhe reflektohet si art i madh duke shfaqur me të botën e saj të brendshme shpirtërore,nuk mjaftojnë, por mirë është që të lexojmë edhe mendimet e të tjerëve se si ata i përjetuan ato momente gjatë interpretimeve bravuroze.

Romancieri rus ,Dostojevski 18211881,thotë” Në kujtesën e popullit mbeten vetëm ai që populli e do”.

Profesoresha Dr.Zana Shuteriqi e konsideron Vaçen si një Edit Piaf të këngës shqiptare; ajo pos të tjerash thotë”Natyrisht,unë kam pasur parasysh këngëtarën franceze si vlerë kombëtare që arriti me muzikën e lehtë të vendit të saj. Edhe sot emri i saj pëmendet si pikë referimi edhe pse kanë dalë këngëtarët e rinj. Prandaj,duke e parë te Vaçe Zela të njëjtën vlerë historike,si fenomen artistik,dhe po atë glorifikim të personalitetit të saj,e kam konsideruar këngëtaren tonë si një Edith Piaft të muzikës shqiptare”. Pianistja Nora Qashku”kërkonte zbërthimin me mjeshtri të mendimit poetik përmes atij muzikor dhe anasjelltas”.

Manjolla Nallbani “Vaçe Zela është një personazh unikal i skenës shqiptare”.

Ardit Gjebrea “Vaçe Zela ka qenë një artiste që në brezin e saj u shqua jo vetëm për potencën vokale,por edhe për një sensibilitet artistik”, Shqipe Zani,pedagoge e kantos “ Mund të them pa mëdyshje që Vaçja kishte një interpretim brilant”.

Luan Zhegu,këngëtar: ”Vaçja shpalosi prirjen e saj në një kohë kur mungonin mjetet auditive moderne.”

Fredinand Deda :”Ishte fat,për ne njerëzit e artit,të kishim mes nesh një këngëtare si Vaçe Zela,për vokalin e saj të shkëlqyer në të gjitha komponente,talenti-inteligjenca muzikore dhe intuita...kur drejtoja këngën e saj më dridhej trupi”.

Hamide Stringa,artiste e merituar”...talenti i saj artistik,temperamenti,ndjeshmëria,nuhatja për të drejtuar në thelbin emocional të këngës si tërësi muzikore-poetike”.

27

Paulina Nikaj :“Vaçja kishte një vokal të përsosur,për rrjedhojë edhe një interpretim të veçantë,perfekt,të cilin e vishte në një botë të madhe emocionale”.

Osman Mula,regjisor: ”Vaçe Zela ishte një këngëtare e madhe me zemër të madhe. Krijoi një botë të sajën...ajo qëndroi me të dyja këmbët në tapetin e këngës shqiptare,si këngëtarja e krahasuar me një simfoni pambarim e së ardhmes”.

Avni Mula,artist i popullit: “Me kontributin që i solli këngës shqiptare,Vaçja mbeti një artiste e madhe,një patriote e vërtet”.

Limoz Dizdari,artist i Merituar: ”Vaçja ishte një këngëtare me zë të veçantë.

Kjo veçanti kishte të bënte me gjithë formimin biologjik e intelektual”.

Romancieri rus ,Dostojevski 18211881,thotë” Në kujtesën e popullit mbeten vetëm ai që populli e do”.

“Ajo mbetet një shenjë e qartë e identiteti e kulturës shqiptare të kohës dhe për dekada të tëra do të jetë një pikë e rëndësishme referimi për nivelet e larta të kësaj kulture” Prof.Dr.Fatmir Hysi.

Kemi edhe shumë të tjera, por nuk do t’i shpalosim këtu, veç do të shohim se si Kryetari i Shqipërisë, Z. Alfred Mojsiu, i uroi dje ditëlindjen, nëpërmjet një komunikimi telefonik, këngëtares së madhe shqiptare, Artistes së Popullit dhe Nderit të Kombit, Vaçe Zela. Sipas zyrës së shtypit pranë presidencës, Kreu i shtetit shprehu urimet më të mira e të përzemërta me rastin e 69- vjetorit të lindjes së ikonës së shenjtë të muzikës shqiptare, interpretueses së jashtëzakonshme të këngëve të muzikës së lehtë e popullore shqiptare, duke i uruar njëkohësisht edhe shëndet të mbarë dhe jetë të gjatë. Artistja e Popullit, Vaçe Zela, e falënderoi nga zemra Kreun e shtetit për urimet dhe interesimin që tregon në vazhdimësi për figurat e shquara kombëtare dhe sidomos ato të fushës së artit e kulturës,me këto fjalë “Kam aq shumë mall përtë gjithë Ju dhe fatkeqësisht nuk kam më zë qëtë këndoj,por shpirti im këndon dhe gjithë jetën do të këndojë për vendin dhe popullin tim”.Titulli i madh që i është akorduar kësaj legjende të këngës shqiptare është tërhequr nga bashkëshorti i saj, Pjeter Rodiqi.

Ajo ka marrë edhe dhjetra çmime për artin e saj të madh, siç janë: "Artiste e Merituar" në '73-in, "Artiste e Popullit" në '77-ën, "Mjeshtre e madhe e punës", "Qytetare nderi e Lushnjes", po në qytetin e lindjes.

Kinoteatrit iu vu emri i saj dhe u ngrit një bust, ndërsa u shpall edhe "Qytetare Nderi" e Qarkut të Fierit. Çmime të tjera ka marrë edhe jashtë territorit të Shqipërisë. Ajo ka marrë Diskun e Artë nga Amerika, për kontribut në shoqëri në vitin '97, është zgjedhur Gruaja e vitit '97-98 në Kembrixh të Anglisë, "Mikrofoni i Artë", nga Ministria e Kulturës e Kosovës, "Çmimi i karrierës" e shumë të tjera. Dhe çka të them për fund pos kësaj se Vaçe Zela ka shënuar epokën muzikore dhe po e mbarojmë artikullin me fjalët e poetit Visar Zhitit: ”Lushnja ishte qyteti i të ardhurve,i të përndjekurve ,dhe i të internuarve. Po të parafrazonim Pol Elyarin (poetin francez)Lushnja u bë kryeqytet i dhimbjes. Në këtë mjedis të dhimbjes rritet edhe Vaçja. Ajo me zërin e saj sikur u dha zë...të pazëve! Ishte mahnitëse. U bë Afërdita e muzikës shqiptare. Zëri i saj mund të quhet pjesë e lirisë së munguar”.

LONDON APRIL 2009 NGA: PROF ALEKSANDER PEÇI

dodh gjithmon keshtu qe kur largohet nje mik nga kjo Bote vetvetishem syte na shndrohen ne dy ekrane, ku me syte e mendjes shohim e perjetojme si ne celuloid ngjarje takime biseda bashkepunime me te, disa prej te cilave vijne nga 30 vjete perpara disa i takojne nje viti a muajve me pare e deri kur e ke takuar per here te fundit.

Si ne nje maviolle qe e kalon filmin me xhiro te shpejta, duke qendruar para muzeut historik per ti dhene lamtumiren e fundit Mikut tone te shquar Regjizorit te Madh Viktor Gjika,po perjetoja ne 2 ekranet e syve te mi kur Viktori erdhi ne 1977 ne Permet se bashku me mikun e shquar Vath Koreshi dhe biseduam per filmin Gjeneral Gramafonim, takimet me sazet popullore se si te dy Viktori e Vathi e te gjithe deheshin me perlat e muzikes dhe me rakine perla ,xhirimet ne Berat ku shkriheshim se qeshuri me humorin e Viktor( pasi ai ja kish marre shpirtin ne dublin e 12 ne 40 grade temperature Korriku tellallit me daulle i cili me goje te thare per uje sifon ne vend qe te thosh Ziguri me Sefedinin tellalli tha „O Milet dilni tek sheshi se po varin Zigurin me sifonin“), me tej takimet ne shtepi te Viktor ku shpesh vinte Teodor Laço dhe luanin shah,me pas kur te 3 si bashkautore Viktori Vathi e une u nderuam per Gjeneral Gramafoni me kupen e festivalit te filmit 79,lajmet e opinionet impresionuese qe na sillte nga Stambolli Viktor per Gjeneralin ne Fest Balkanik,nje vit me vone ne 1980 kur Viktorit i kish mbetur ne mendje nje motiv dashurie qe nuk u çfrytezua tek Gj Gramafoni dhe me kerkoi ta perdornim si lejmotiv per filmin „Ne çdo stine“, mu kujtua ajo galeri e pasur personazhesh e karakteresh qe Viktor Gjika i la Botes shqiptare te filmit, veprat e tij filmike qe jane pasuri e çmuar e identitit kulturor te Kombit,ato filma te mbrekullueshem nder te cilet do te permendja Rruge te bardha me skenar te Vath Koreshi e me muzike kaq sensibile te Limos Dizdari,mu kujtua ato çaste homazhi para muzeut shprehja e tij si 3 plage te Gjergj Elez Alia i konsideronte Viktor 3 skena te çensuruara ne 3 nga filmat e tij ( midis tyre dhe Gjeneral Gramafoni ).Kujtimet nga takimet me Viktor vijuan deri tek spektakli tim Mosaical 7Premiere 20 Janar 2008- ( i mbeshtetur nga QKK me Drejtor Xhevdet Ferri )ku pata nje kenaqesi te jashtezakonshme qe Viktor Gjika pranoi ftesen time dhe te Esat Ibro ( producent i spektaklit) qe te vinte i ftuar ne skene se bashku me Margarita Xhapa, Tinka Kurti, Robert Ndrenika Gulielm Radoja, ku pas spektaklit vijuan fotografite e koktail, e deri tek kafja e fundit qe kam pire me Viktor Gjika tek Piazza ku i dhurova dhe DVD e Mosical 7.

Nderkohe qe une shihja me syte e mendjes kete film me xhiro te shpejta me afrohet Teodor Laço me te shoqen dhe me transemtojne nje amanet te Viktor . Ai kish kerkuar qe ne kete liber me kujtime per te cilin me kish folur ne kafene e fundit tek Piazza, une te hidhja disa kujtime e impressione .

Viktor Gjika i jemi mirenjohes per ate Bote te madhe mendimesh,idesh, ngjarjesh, te vertetash, problemesh,shqetesimesh,emocionesh, qe skaliti ne Boten e tij

N

28

Impresione nga Bashkepunimi me Regjizorin e shquar Viktor Gjika Palca e Identitetit te Kombit mbijeton e rigjenerohet sepse ne te injektohet krahas gjithçkaje tjeter ne aspektin kombetar gjuhesor, kulturor, historik dhe palca kreative e shume Artisteve te medhenj siç ishte dhe regjizori i shquar Viktor Gjika. filmike, per ate galeri te jashtezakonshme personazhesh jetesore qe ai si nje Van Gogh i ekranit pikturoi ne ato qindra tablo celuloidale, per ate trashegimi e vyer filmike perbere nga filma te dimensioneve te medha qe Viktori i solli si nje pasuri e çmuar vlerash Artit te shtate ne Shqiperi. Kjo Bote filmike nepermjet syrit mendjes duarve e kultures se Viktor Gjika para syve tane syve te publikut e historise se Kinemase sone eshte nje Bote e madhe ku shoqeria sheh si ne pasqyre vetveten.Filmat e Viktor Gjika jane nje memorie e kohes qe se njeh e s´ka per ta njohur sklerozen e kohes.

Viktor Gjika ne filmat e tij eshte jo vetem mendja e ndritur e regjizorit Gjika,ai eshte syri i kameres qe si syri i Providences ai parashesh fatin e personazheve te tij qe mjeshterisht ju dha nje sopravivence prej 30 vjetesh mjaft prej personazheve te tij: Rikardi – Komisari i Drites bashkepunim me Dhimiter Anagnosti /Deda, Agim Qirjaqi - Rruge te bardha/ Bujar Lako,Kadri Roshi Sulejman Pitarka, Gulielm Radoja - Gjeneral Gramafoni/ Sander Prosi -Ujet e Neteve te Gjata, Nentori i dyte,Perballimi, Horizontet te hapura / Tinka Kurti Gjeneral Gramafoni/ Kadri Roshi, Timo Flloko - Njeriu me top/Robert Ndrenika, Sulejman Pitarka - Horizontet te hapura/ Mevlan Shanaj – I teti ne Bronx/Anisa Markajan, Ben Imami Ne çdo stine etc, Regjizori Gjika eshte psikologu e studiuesi i Botes e shpirtit te personazheve te tij, qe si nje explorator ne galerine e personazheve ja mbriti te sillte dhe portrete te reja e te fresketa qe ne te arthmen do te dominonin skenen aktoriale ( kujtojme Yllka Mujo tek I teti ne bronx )Ai ish dhe nje vesh i kulturuar dhe dinte se çfare kerkonte nga Muzika.

Ne ato raporte imazh – personazh – tingull, Regjizori Gjika perpara se une te perfytyroja muziken dhe te njihesha me skenarin e Gjeneral Gramafoni e ndjente se bashku me Vath Koreshi qe muzika e Gjeneral gramafoni duhej te dilta nga toka nga balta, dhe jo nga salltanetet e sallonve, nga gurgullimat dhe oirat e shpirtit te popullit. Ishte kjo aresyeja qe mbasi ishin njohur me 2 filmat e pare te mij „Toke e pergjakur“ dhe „Monumenti“ erdhen ne Permet per tu takuar me usta Leverin me muziken dhe me mua.Me pyeten se si e shikoja une filmin.

Ju thashe ne se me besohej muzika, une klarineten do ta shndroja ne nje personazh muzikor qendror te filmit. Ky akordim ne vizionin per muziken beri qe Viktor e Vath te shkeputeshin nga nje tjeter koleg i nderuar te cilit i qe ofruar me pare Gjeneral gramafoni, dhe perfundimisht te ma besonin mua.Ndoshta ky vizion i imi ne prgjithesi per muziken e filmit qe muzika te thoshte shume duhej te shndrohej ne personazh sonor, ( klarineta

tek Gjenerali, violonçeli Ne çdo stine, Vaçe tek Ne shtepine tone,kabaja me violon tek Dasma e Sakos, sonoriteti i familjar tek Kur xhirohej nje film etc) te fliste e zhvillohej si shtylle vertebrore motike, si identitet timbrik, si karakter emocianal dhe identitet ritmik na dha kenaqesi bashkepunimi me mjaft regjizore: Anagnosti, Gjika, Keko, Prifti,Muço Mitro, Dhamo, Fejzo, Kinsey.

Kur shkrova skenarin per spektaklin „ Mosical 7“, pas disa humbjeve te medha qe kishin ndodhur si ajo e Kadri Roshi Vath Koreshi, Sulejmen Pitarka, Violeta Manushi Xhanfize Keko, kisha nje mbarsje emocionale dhe ne skenar shkrova kete poezi e cila u recitua ne spektakel nga Gulielm Radoja. Deshiroj ta citoj sepse dua te prek nje çeshtje themelore qe lidhet me Palcen e Identitetit te Kombit e cila mbijeton e rigjenerohet sepse ne te injektohet palca kreative e Artisteve te medhenj.

Ne njerezve, Prometea Natyre na e dha ujin E ujin ja ndyen Na dha valen e syrit te kalter dhe syte ja kerryen Na dha Aferditen e Aferdetin, Shkumen e bardhe?...

Te zeze ja bene Dielli u tkurr, Neser Zemerimi e Nemja e tij e llahtareshme.

Toka ne terr, ne tmerr pa atmosfere, pa shi pa uje, pa bimesi pa grure, pa lule, pa dashuri...pa...Aaaaaaaaaaa...

Nuk vdes njeriu…vdes Toka Ooooooo…. ku te porosisim nje arkemort per TOKEN??!!!!.......

Nje arkeposter I gjate sfilon qiellit si shall lumturie Nje arkemort i Artistit te popullit Zezon, ne token e lagur si shall zie... Çeshtja themelore qe doja te trajtoja lidhet me Palcen e Identitetit te Kombit e cila mbijeton e rigjenerohet sepse ne te injektohet krahas gjithçkaje tjeter ne aspektin kombetar gjuhesor, kulturor, historik dhe palca kreative e shume Artisteve te medhenj siç ishte dhe regjizori i shquar Viktor Gjika.Energjia e pashembullt kreative e Regjizorit Gjika per identitet kulturor eshte injektuar tashme ne ate palce identiteti shqiptar e gershetuar ne mozaikun e kotributeve te shume artisteve te tjere . Energjia e palces se tyre individuale eshte e pasuri vlerash ne Palcen e Identitetit te Kombit, ne kol-

lonen vertebrore te vlerave e pasurise kulturore kolektive, eshte memorie e gjalle, histori vlerash, histori kulture qe duhet ruajtur, eshte palce kulturore qe duhet ti japi sinjale brezave qe vijne, histori epoke, histori identiteti ne evoluim,rindertim diten i nje Rosafe kulturore, te cilen pas prishjes se nates, artistet e shpirterat e gjalle te tyre e rindertojne perseri te nesermen.

Kaq te forte e ka patur ne mijevjeçare ky popull ne thellesi te psiqikes se tij binomin ndertim – shkatrim apo berje - çberje sa gjenialisht ai krijoi Rosafe, Ura me 3 harqe, Bajloze dhe Gjergj Elez Alia etc.. Ka intelektuale qe hedhin balte mbi gjithe kete trashegimi filmike te 40 vjetve, i quajne mediokre hedhin balte mbi Skenderbeun, mbi Ismail Qemali,mbi vlerat, dikur ne 94 – 95 nje Drejtor i RTSH me mbiemer Buçpapaj ( emri s´me kujtohet sepse shume nga keta anonime si dhe nje anonim nje nate ne TV qe i quante medioker filmat tane ne vend qe te vene shpirtin palcen frymen ne palcen e Identitetit te Kombit vene gellboqen ) pra ai ish Drejtor i RTSH kish ndaluar dhe gjeneral gramafoni te çfaqej ne RTSH.Kur e pyeta po ja tha se na tingellon ca si keq ne ate klime pluralizmi politik te 95. Bile nje miku im si me shaka tha nje here se : - hemo dhe ju na e shate kulturen italiane me Gjeneral gramafoni pergjigja ime ish po ajo pergjigje qe Toskanini i madh i dha Duçes dhe kultures fashiste :Une e hap sezonin ne Scala me marshin e Verdit, e jo me marshet fashiste.

Duke zberthyer me tej kete raport te palces individuale qe Artisti krijues injekton ne palcen e identitetit te Kombit me vjen nder mend poesia e fameshme Borxhet e mia te Spahiut i cili ne fund thote : tani ndalem ketu / me flisni per borxhet qe me keni ju.Viktori dhe artsitet e medhenj i dhane dhe i japin Identitetit te kombit palce nga palca e tyre, drite nga drita e tyre, gjak nga gjaku i tyre, shpirt nga

shpirti i tyre, energji nga energjia e tyre , ide nga idete e tyre,ndjeshmeri e fisnikeri nga ndjeshmeria e fisnikeria e tyre, te arthme nga e arthmja e tyre,existence nga existenca e tyre dhe se fundmi PASURI nga VARFERIA e tyre.Por ne shkembim te kesaj çfare morren ? Me mire se çdo kush tjeter Politika do ti a jepte pergjigjen kesaj pyetje akuze. Po Politika qe konsumoi Shqiperine per Pasurine vetiake,ndersa ata artistet e Medhenj si Rilindasit e dikurshem Konsumuan Pasurine e tyre per Shqiperine.

Por ne shkembim te kesaj çfare morren ?

Po veç asaj se atehere kur i bene gjithe keta filma moren nga nje pjate fasule, apo sot marin ca kokra grosh per te thene se si po jua mbrojme te drejten e autorit ( duhet lexuer se si po jua a shkelim ate ). Sigurisht po veç asaj se atehere kur i bene gjithe keta filma moren ca gershere çensurimi qe prisnin ne celuloid copa si te ishin copa nga mishi i tyre apo sot marrin prerje nga gersheret e censurimit ekonomik, e gersheret e ca anonimateve neper TV-ra qe nuk presin sekuenca celuloidale por presin nje Histori, konkludoj se veç gjith ketyre Viktori Gjika dhe artistet e medhenj te kalibrit te tij moren dashurine e njerezve,emocionet e vibracionet e shpirtit te tyre per veprat qe bene, mirenjohjen e thelle per ate se ne Palcen e Identitetit te Kombit e cila mbijeton e rigjenerohet sepse: Ne te injektohet krahas gjithçkaje tjeter ne aspektin kombetar gjuhesor, kulturor, historik dhe palca kreative e shume Artisteve te medhenj siç ishte dhe regjizori i shquar Viktor Gjika.

Faleminderit Viktor Gjika per e vepren e vyer qe ja le trashegimi pasurise se Identitetit te Kombit

LONDON APRIL 2009 NGA FLORI SLATINA 1.

Ai ishte aq energjik, i palodhur dhe mjaft dashamirës. Ata që e njihnin e adhuronin, jo vetëm për kulturën e gjerë, për atësinë e tij, por edhe për atmosferën që dinte të krijonte në bisedat e përbashkëta.

Personalisht, si gazetar, e kam takuar disa herë, për shkrime të ndryshme por edhe për njohjet dhe kontributin e tij të çmuar për Festivalet e këngës në RTSH. Ai ishte lidhur me ato festivale që nga krijimi i tyre në 1962 e deri në festivalin e fundit, të 41, kur pati fatin të jetë edhe kryetar jurie në dhjetor 2002.

Ende sot e kam në mendje e më shfaqet portreti i tij teksa shkruaj këto radhë.

Janë ditët e bukura të marsit, në këtë pranverë të gjatë pa Tishin, teksa ende në varrezat e sharrës e qëndroj përballë varrit të tij të thjeshtë.

Shpesh njerëzit e thanë me shaka se kur të më ijë bari mua atëherë do të kujtohen, dhe vërtet, në këtë rast kjo përputhet më së miri. Ditët e ngrohta i kanë dhënë hov bardhit të gjelbër mbi varrin e tij në atë sy dielli në kodrën e Sharrës dhe poshtë prehet në paqe trupi i tij.

2.

Ideja e rubrikës “varre të thjeshtë njerëz të mëdhenj”, në rastin e Tish Dajisë përputhet plotësisht. Tek koha qëndron një pllakë mermeri ku janë gdhendur emri i tij dhe viti i lindjes dhe e vdekjes. Në cep një kryq përkrah portretit të tij të qeshur, për të sfiduar edhe vetë vdekjen. Asnjë më tepër.

Dheu është ngjeshur dhe bari i gjelbër ka mbirë i plotë në këtë fillim stine të

29

Tinguj pranveror mbi varrin e Tish Daisë re, pas një dimri të lagësht e të ftohtë.

Për një njeri të madh si Tish Daija nuk ka nevojë për varre monumentale. Ai është i përjetshëm, është një personalitet që ka mbetur në panteonin e kulturës sonë kombëtare. Jo gjithmonë madhështia e një varri përputhet edhe me madhështinë e figurës apo trupit që prehet aty.

3.

Sa për biografi e për të vërtetuar atë që thashë më lart, le të kujtojmë shpejt , në vija të përgjithshme, jetën dhe veprimtarinë e tij artistike.

Tish Daija u lind në Shkodër në 30 janar 1926 nga një familje artizanësh të dëgjuar shkodranë. Babai dhe xhaxhai i Tishit janë ndër themeluesit dhe njëkohësisht pjestarë të orkestrës së shoqërisë "Rozafat". I rritur në një ambientin e këngëve e të melodive, pa hyrë në shkollë akoma Tishi bëhet pjestar i korit françeskan nën drejtimin e pader Martin Gjokës dhe pader Filip Mazreku.

Kur ishte nxënës i vitit të tretë i shkollës fillore bëhet edhe pjestar i bandës muzikore "Antoniane" të drejtuar nga i madhi mjeshtëri dhe

frymëzuesi i paharruar Prenkë Jakova.

Këtu në këtë grup ai nisi t'i bjerë klarinetës, saksofonit e disa veglave të tjera. Të kësaj moshe janë edhe kompozimet e para të tij mbi motive të këngës popullore shkodrane nën influencën e muzikës orientale, të cilat mbajnë vlerat e moshës. Në 1939, kur ishte vetëm 13 vjeç ai krijoi disa këngë të bukura si "Çik, o mori çik", "Ndal bre vashë", "Me lule të bukura", Sylarushe", etj, të cilat këndohen edhe sot në mjediset shkodrane e që ruajnë akoma freskinë e tyre, madje ato janë bërë aq popullore, saqë pothuajse e kanë humbur autorësinë e tyre. Këngët popullore të Tish Daisë janë më të hershme se ato të Prenkë Jakovës dhe të Gjon Simonit e të ndonjë tjetri. Gjatë kohës së luftës Tishi vazhdon studimet në gjimnazin françeskan dhe njëkohësisht merret edhe me krijime këngësh popullore. Dy vitet e fundit të shkollës në 1945 -19 46 i mbaron në gjimnazin e qytetit. Menjëherë pas mbarimit të shkollës në 1946 emërohet mësues muzike në Vlorë, qyteti që i fali aq gëzime rinore. Në 1951 Tish Dija, pasi i kishin refuzuar një bursë në 1947 për në Izrael, kapërcen dyert e konserva-

torit të famshëm "Çajkovski" të Moskës. Diplomohet në 1956 për kompozicion. Gjatë kësaj kohe ka shkruar një sërë veprash plot frymëzim si: "Kuartet harqesh, suitën për fëmijë "Një ditë pikniku", Uvertura e fitores, etj. Mbas studimeve emërohet për 6 vjet në Ministrinë e Arsimit dhe të Kulturës, ku dha një ndihmë të çmuar në fushën e artit muzikor. Në 1962 emërohet në Ansamblin e Këngëve dhe të Valleve Popullore. Për afro dy dekada, si udhëheqës artistik i këtij Ansambli, dha një sërë koncertesh të suksesshme që e bënë të njohur në kudo në botë. Ai shoqëroi Ansamblin në shumë vende të botës duke bërë ballafaqimin e artit tonë me artin botëror. Mbas 1980 del në profesion të lirë deri sa del në pension. Që nga viti 1962 e deri më fund të viteve 90-të ishte pedagog i jashtëm i Akademisë së Arteve.

Krijimtaria e Tish Daisë është e madhe dhe e larmishme. Ai krijoi muzikë të të gjitha llojeve. Ai ka shkruar në të gjitha gjinitë muzikore si: opera, balete, simfoni, vepra instrumentale e vokale, poema, këngë popullore e të lehta, këngë për fëmijë, etj.

Për të gjithë veprimtarinë e tij të

madhe e të suksesshme ai është nderuar me titullin e lartë "Artist i Popullit" si dhe me titullin "Profesor".

4.

Vdekja është e pamëshirshme, ajo i merr të gjithë, nuk pyet nga vlerat, kontributet apo posti e të tjera si këto.

Para saj të gjithë janë njësoj, por, pasvdekja nuk është e tillë për të gjithë.

Ka njerëz që harrohen e s’u kujtohet as emri e as fytyra, ka të tjerë që jetojë gjatë në zemrat dhe kujtesën e popullit të tyre. Në atë varr të thjeshtë të Sharrës, me mijëra e mijërave të tjerëve, pranë të panjohurve por edhe ishkolegëve të tij, pranë dëgjuesve e spektatorëve që e duartrokitën gjatë Taija prehet i qetë, se jetoi vrullshëm, krijoi vepra që i kanë rezistuar kohës dhe la pas emrin e tij, atë emër që gdhendet në mermerin e bardhë të varrit, mbi barin jeshil në fund të të cilit një selvi e vogël ka mbirë, si për të treguar se jeta vazhdon, se ai fidani që ai mbolli në jetën e vet rritet, k hedhur shtat.

Mirënjohje e repsket artistit të madh, kompozitorit të shquar Tish Daija, artistit që sfidoi vdekjen me artin e tij.

LONDON MARCH 2009

32

RECENSION

Henry h. Perritt Jr., “Kosovo Liberation Army” – University of Illinois Press, 2008 NGA DAUT DAUTI utori Henry Perritt, nëntë vjet pas përfundimit të luftës në Kosovës, na e sjell librin më të mirë që është shkruar deri më sot për periudhën më të vështirë të historisë sonë më të re. Perrit, pos që ka dell dhe ndjenja për të shkruar, ai është edhe jurist, profesor i shkencave juridike dhe drejtor i një shkolle të tillë në Chicago.

Këto fakte, kualifikimet dhe eksperienca, i ndihmojnë autorit që libri i tij të jetë një vepër e thellë shkencore mbi luftërat e kohës së re.

A

Libri i titulluar: “Kosovo Liberation Army – the inside story of an insurgency” (Ushtria Çlirimtare e Kosovës – tregimi nga brenda i një kryengritjeje) është një tregim i themeluesve dhe figurave të rëndësishme të UÇKsë, si dhe pjesëmarrësve dhe aktorëve tjerë relevant të luftës. Këtu përfshihen edhe tregimet e të rinjve të zakonshëm që kishin vendosur t’i kapin armët dhe t’i japin fund procesit të nënshtrimit, përbuzjes dhe poshtërimit që përjetuam një kohë të gjatë. Me fjalë tjera, autori shkruan tregimin me gjuhë të tij por për shikim përdorë sytë e pjesëmarrësve të luftës.

Perrit, si çdo shkrimtar apo historian serioz, ka pasur një hamendje kur kishte vendosur të shkruante librin për një luftë që nuk kishte mbaruar moti.

Freskia e ngjarjeve nuk ju ndihmon autorëve për të shkruar libra të kësaj natyre. Duke u zier me këtë dilemë, Heny Perritt një pyetje të njëjtë ua kishte bërë shumë njerëzve por edhe Hashim Thaqit dhe Ramush Haradinajt: A mos është pak herët për shkruar një libër të këtillë? – i kishte pyetur autori këto dy personalitete të rëndësishme pasi që kishte marrë vendimin për të nisur punën. Dhe, që të dy, edhepse në situata të ndara, ishin përgjigjur njësoj, me të njëjtat fjalë dhe ritëm:”Jo, jo nuk është herët aspak.

Tamam është koha” – ishin përgjigjur që të dy. Natyrisht, shqiptarëve kurrë nuk iu duket herët për asgjë. Shqiptarët, deri më sot kanë pasur problem vetëm me termin: vonë.

Sidoqoftë, libri del si një vepër vërtetë serioze pas zbërthimit të tregimeve, ngjarjeve, analizave dhe studimeve që bënë autori. Pse, dhe si u bë që UÇK të cilësohet si ushtria guerile më e suksesshme në historinë e luftërave? Si u bë që një ushtri e tillë, duke e qukatur në kokë ushtrinë serbe, ia doli të angazhoj pas vetës gjithë atë makineri të NATO-s? Pse UÇK e kishte fitoren e garantuar? Përgjigjet për të gjitha këto pyetje, edhe për shumë të tjera, gjenden në këtë libër, të shpjeguara në 12 kapituj, pas analizave të thella profesionale dhe të përkrahura me citate ekspertësh dhe referenca akademike.

Për herë të parë i shohim të përpunuara aspektet e domethënies shkencore të luftës guerile të UÇK-së. Shohim konkludimin se aktiviteti i UÇK-së ka përmbushur të gjitha karakteristikat e një kryengritjeje. Sipas autorit UÇK

Tregimi për UÇK-në del si një ekzemplarë e koncepteve 4GW (Fourth Generation War) që është lloj i konfliktit të armatosur në të cilin teknikat guerile përdoren për të ndërtuar përkrahje politike nga popullata vendase dhe nga faktori ndërkombëtar. Këtu, dihet që UÇK ka marrë një notë të lartë të vlerësimit.

Pastaj elaborohet segmenti i pamposhtëshmërisë së UÇK-së. Duke e dhënë arsyen e suksesit të UÇK-së, autori sjell një analizë të David Grange, ish komandantit të Armatës së SHBA-ve. Grange shpjegon se si të gjitha elementet e avantazhit ishin në anë të UÇK-së , siç është përkrahja e popullatës. Por, avantazhi më i madh i UÇK-së , sikur edhe i çdo ushtrie tjetër guerile, ishte se guerilët mund të sulmonin kur të donin. Me fjalë tjera, kohën, mënyrën dhe kohëzgjatjen e luftës në Kosovë e diktonte UÇK-ja dhe këtu ushtria serbe nuk kishte se ç’të bënte pos të hakmerrej duke e masakruar popullsinë civile.

Grange shpjegon se për Serbinë ekzistonin vetëm dy mënyra për të mposhtur UÇK-në. “Duhet të largohen kryengritësit nga popullata ose të largohet popullata nga kryengritësit”, thotë ish komandanti amerikan. Natyrisht, Serbia, edhepse u mundua shumë që t’i bënte që të dyja, nuk mundi ta bënte as të parën e as të dytën.

Perrit nuk ka harruar të na e përkujtoj faktin që thotë se jo të gjitha sukseset ishin për shkak që UÇK ishte organizuar mirë apo për shkak që politika jashtë arenës së luftës bëhej siç duhet.

Në fakt, këtu shohim shumë të meta, por një arsye që suksesi i Kosovës ishte aq i madh, në një masë të madhe, ishte edhe për shkak të gabimeve që bënte diktatori dhe kasapi i Ballkanit Sllobodan Millosheviq, i cili i printe gixhës së çmendur serbe e cila vraponte për të derdhur gjak në të gjitha anët e Ballkanit.

Autori ndalet për të analizuar sjelljen, pjekurinë dhe strategjinë e të dy palëve në rastin e Konferencës së Rmbujesë. Edhe një herë vërtetohet se sa i drejtë dhe largpamës ishte qëndrimi i Adem Demaçit i cili insistonte të mos nënshkruhej asnjë marrëveshje që e lenë Serbinë të përzihet edhe më tutje në punët e Kosovës. Tashti mund të mendojmë se sa mirë u bë që Milosheviqi refuzoi të nënshkruante marrëveshjen. Këtu Perrit ndalet për të bërë një analizë në lidhje me atë se çka do të kishte ndodhur sikur punët në Rambuje të përfundonin ndryshe. Me fjalë tjera, sikur Milosheviqi të kishte nënshkruar marrëveshjen, në Kosovë do të mbetej ushtria serbe në një anë, kurse në tjetrën UÇK dhe popullata vendase të demoralizuar në të gjitha aspektet dhe pa ndonjë prospekt të qartë për fitore. Dhe, autori, i zhytur në analiza, në mënyrë indirekte shtron pyetjen: çka do të kishte ndodhur sikur lufta të mos përfundonte më 1999? Çfarë do të ishin gjasat për intervenim ndërkombëtar në Kosovë pas 11 shtatorit 2001? Natyrisht, është shumë mirë që ne sot nuk kemi nevojë t’ju përgjigjemi këtyre pyetjeve të vështira.

Tashti kur gjërat kanë përfunduar më mirë se që kanë mundur të përfundojnë, edhe të kaluarën e shohim me tjerë sy dhe nga këndi tjetër. Shohim analizat e teorisë dhe praktikës ushtarake, organizimet, mbledhjen e fondeve, blerjen e armëve, trajnimin, furnizimin , etj. Dhe, është shumë mirë që interpretimi i këtyre gjërave tashti na shkon për shtati.

Autori e përfundon tregimin me hyrjen e forcave ndërkombëtare në Kosovë apo me demobilizimin e UÇK dhe transformimin e saj në TMK. Këtu përfundon periudha gati 20 vjeçare që përthekon tregimi. Ajo që duhet thënë pa tjetër për librin dhe autorin është njohuria e madhe që ka ai

jo vetëm për luftën por edhe për spektrin politik të shoqërisë shqiptare të Kosovës për periudhën që ai e trajton.

Vështirë që dikush ka bërë ndonjë shpjegim më të mirë apo të përafërt me këtë të Henry H. Perritt-it. Si shtesë, libri përmban disa fotografi të personazheve për të cilët flitet apo të cilët flasin vet në libër. Në mesin e tyre, pak si për çudi, edhe fotografitë dhe shumë citate e tregime edhe të Valon Muratit, i cili ka qenë i njohur nga fakti se nuk ka dashur të flas shumë për luftën dhe as që i ka pëlqyer kur dikush fliste, pasi që me të drejtë konsideronte se duhej pritur më gjatë. Duket se tashti edhe për Valonin më nuk është herët.

Duhet të theksohet patjetër kopertina e bukur që ka libri. Ajo është një fo-

tografi e memorialit të UÇK –së që gjendet diku në rajonin e Sharrit. Ky memorial i fotografuar i rrinë mirë librit duke e thyer monotoninë dhe duke qëndruar artistikisht lartë mbi shumë memorialë tjera kiçe që na mundojnë kur i shohim.

Fare në fund, duhet të themi se kritikat, tejet pozitive, që po përjeton ky libër në perëndim, janë me plotë vend pasi që puna e autorit është për çdo lëvdatë.

Libri është impresionues dhe studim serioz jo vetëm i personaliteteve, por edhe i politikës, strategjisë dhe taktikave të UÇK-së. Libri nga kritikët është cilësuar me të drejtë si burim definitiv për hulumtuesit dhe vendimmarrësit politik të huaj kur do të jetë në pyetje problematika që ofrohet në libër.

LONDON APRIL 2009

33

NGA DAUT DAUTI IN MEMORIAM: olonel David Smiley, i cili vdiq me 9 janar të këtij viti në moshën 92 vjeçare, ka qenë njëri ndër personalitetet më të mëdha ushtarake diversante që shërbeu si agjent britanik i dërguar në mënyrë sekrete brenda forcave armike në Shqipëri, Greqi, Etiopi, Tajlandë dhe vende tjera.

Hera e parë që u takuam me David Smiley-in ishte në pranverë të vitit 1994 kur ai kishte pranuar me kënaqësi kërkesën time për intervistë, e cila do të botohej në revistën javore Zëri. Në banesën e tij në Earl’s Court të Londrës më priti me një ngrohtësi të veçantë. Kishte një kohë të gjatë që kisha lexuar e dëgjuar për një personalitet të madh siç ishte kolonel David Smiley dhe për përfshirjen e tij në planet e luftërave në Shqipëri gjatë Luftës së Dytë Botërore por dhe në periudhën e Luftës së Ftoftë. Ky ushtarak i rrallë kishte hyrë në histori për shkak të aksioneve spektakulare ushtarake dhe historike që i kishte planifikuar dhe ekzekutuar në kuadër të Armatës Britanike dhe të Shërbimit Sekret Britanik. Nga të gjitha vendet, kolonelit në zemër i kishte mbetur Shqipëria.

K

Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore ai organizoi dhe udhëhoqi operacione ushtarake diversante kundër Rusisë komuniste dhe aleatëve të saj siç ishte Polonia dhe Shqipëria. Ai ka qenë i përfshirë edhe në luftërat tjera civile, kryengritje dhe në grushtshtete që u organizuan pas Luftës së Dytë në vendet e ndryshme të botës.

David Smiley në Shqipëri qe dërguar si oficer ndërlidhës në vitin 1943 ku ishte parashutuar në mesin e forcave nacionaliste të udhëhequra nga Abaz Kupi që i rezistonin okupacionit fashist italian. Aty, koloneli shërbeu si

DAVID SMILEY 11 PRILL 1916 – 9 JANAR 2009

ndërlidhje por edhe si instruktor në shumë raste kur përgatiste njësitë nacionaliste shqiptare dhe ndërmerrte aksione luftarake kundër forcave fashiste italiane e më vonë edhe gjermane.

Pas përfundimit të luftës qe dërguar si atashe ushtarak britanik në Poloni, por nga aty u shpall persona

non grata , i akuzuar për spiunim, për ç’shkak u dëbua nga ky shtet. Nga viti 1952 deri më 1955, komandoi njësinë legjendare të quajtur Blues në Gjermani kurse nga viti 1955 deri më 1958 ishte atashe ushtarak në Stokholm.

Nga viti 1958 deri më 1961 komandoi forcat e armatosura të sulltanit të Omanit ndërsa nga viti 1962 – 1966 ishte këshilltar i imamit të Jemenit dhe udhëhoqi luftën guerile në këtë shtet.

Këto përvoja dhe përshtypje të tija, David Smiley-i, i ka paraqitur në tri libra: Albanian Assignement, Arabian Assignement dhe Irregular Regular.

Por, David Smiley, në kujtesën e Shqiptarëve dhe sidomos në analet e aferave të mëdha të spiunimit botëror, ka hyrë me rastin e aksioneve, të cilave u kishte prirë në aspektin ushtarak për të rrëzuar regjimin komunist në Shqipëri që kishin filluar në vitin 1948. Një aksion i tillë nuk ishte i domethënies së vogël. Në të vërtetë, ky aktivitet nuk ka qenë i drejtuar vetëm kundër komunizmit në Shqipëri por ka qenë si provë e parë për të depërtuar në drejtim të destabilizimit të komunizmit në përgjithësi në Evropën Lindore. Siç u pa më vonë, këto aksione u ndërmorën edhe për shkak të Greqisë, e cila në atë kohë ishte mjaft e rrezikuar nga partizanët grekë, të cilët përkraheshin moralisht dhe ndihmoheshin materialisht nga regjimi komunist i Enver Hoxhës në Tiranë. Një gjë e tillë natyrisht që nuk u preferua nga Fuqitë e Mëdha Perëndimore, të cilat tashti, kur kishte filluar Lufta e Ftoftë, nuk dëshironin që komunizmi të zgjerohej më tutje. Prandaj, angloamerikanët kishin vendosur të punonin në këtë drejtim.

Sipas Smiley-it një gjë e tillë ishte e mundshme të ndodhte por ky nuk mund të fliste në detaje pasi që

plani qe hartuar në instanca më të larta, që nga zyra e kryeministrisë dhe Foreign Office-it britanik. Pastaj ky plan qe përpunuar edhe më tutje kurse deri të koloneli Smiley kishte arritur nëpërmjet unazës lidhëse të MI6. Kolonel Smiley ishte ngarkuar me detaje që kishin të bënin vetëm me Shqipërinë.

Për një oficer çfarë ishte David Smiley, i cili u angazhua në stërvitjen dhe infiltrimin e diversantëve shqiptarë, një operacion i tillë paraqiste një rëndësi të veçantë. Shqiptarët diversantë, të stërvitur kryesisht në Maltë nga koloneli, kishin lënë përshtypje të ushtarëve superiorë. Të vetmin problem që e kishte pasur koloneli me ta, e që kishte ndodhur shpesh, kishin qenë zënkat në mes tyre, të cilat sipas tij, lindnin pa nevojë.

Por, Kim Philby, me pasimin e informatave nga MI6 dhe CIA në KGB, David Smiley-it i kishte lënë fare pak vend për t’u mburrur. Një aktivitet i tillë i spiunimit i kishte dërguar qindra shqiptarë në vdekje të sigurt e jo në çlirim të Shqipërisë nga komunizmi siç ishte menduar dhe planifikuar në takimet sekrete të MI6 dhe CIA që ishin bërë në Londër me fillimin e Luftës së Ftoftë. Kjo aferë e spiunimit ka tronditur dhe turpëruar disa herë qeveritë britanike.

Sipas David Smiley-it, përgatitja, ushtrimi dhe infiltrimi i diversantëve në Shqipëri qe bërë pa ndonjë gabim. Mirëpo, as Smiley e as të tjerët, nuk kishin llogaritur në spiunët të cilët e njoftonin KGB për të gjitha detajet, e cila, pastaj, këto informata ia përcillte Sigurimit në Tiranë. Dhe, si rezultat i këtij spiunimi, kapeshin pothuaj që të gjithë diversantë që hidheshin nga ajri dhe nga deti në Shqipëri.

Pa marrë parasysh tradhtinë që ishte bërë në rastin e Shqipërisë,

koloneli Smiley e kishte kryer punën e vet ashtu siç kërkohej nga një ushtarak si ai. Edhe rastet tjera në të cilët qe përfshirë koloneli, ishin të rëndësishme.

Para Shqipërisë, koloneli Smiley në vitin 1941 ishte dërguar nga Palestina në Irak që të komandonte njësinë e blinduar për të rrethuar qytetin Habanija në të cilin qytet mbreti irakian ishte hequr me dhunë nga pushteti me anë të një grushtshteti të udhëhequr nga Rashid Ali i cili ndihmohej nga gjermanët fashistë. Pasi që kishte kthyer mbretin në fron, Smiley me njësinë e tij ishte drejtuar për në Bagdad për ta kapur ambasadorin gjerman por i cili kishte ikur para se koloneli të mbërrinte në qytet.

Pastaj njësia e tij ishte nisur për në Teheran. Tre muaj më vonë Smiley komandoi njësinë e blinduar në betejën e njohur El Alamein e cila ishte beteja e tij e fundit klasike. Pastaj, pak kohë para se të hidhej bomba atomike në Japoni, u parashutua në Siam që kontrollohej nga japonezët.

Aty organizoi çlirimin e kampeve të luftës duke përfshirë këtu edhe kampin që paraqitet në filmin legjendar “Ura mbi Lumin Kuai” (The Bridge on the River Kwai). Edhepse ishte major në atë kohë, i tërë Divizioni 22 i Armatës të Perandorisë Japoneze, iu dorëzua atij. Aksionet e këtilla të Smiley-it kanë qenë të shumta.

Gjatë kohës së tij në pension kishte shkuar të jetoj në Spanjë por që ishte kthyer nga atje për të jetuar përsëri në Londër. Kolonel Smiley-in e takonim gati në të gjitha festat e rëndësishme që organizoheshin në lidhje me shqiptarët në Londër. Kolonel David Smiley, me mburrje, e quante veten mik të shqiptarëve. E quante mik të ngushtë Sali Berishën që nga koha kur ai kishte urdhëruar që të rregulloheshin varrezat britanike afër Tiranës të cilat ishin injoruar nga regjimi komunist.

Ishte prezent, për herë të fundit, në festën e 28 Nëntorit që organizoi Ambasada e Republikës së Shqipërisë në Londër në vitin e kaluar (2008). Atë ditë bisedoi me shume njerëz që ishin prezent. Fliste për pavarësinë e Kosovës, i cili fakt, më në fund, nënkupton çlirimin e popullit shqiptar. Kur u ngritë që të largohej, u rrëzua por nuk e humbi vetëdijen. U dërgua në spital me ndihmë të shpejtë por nuk mundi më ta marr veten.

Kolonel David Smiley, personalitet i rëndësishëm dhe mik i shqiptarëve, vdiq me 9 janar 2009.

David Smiley në vitin 1947 është martuar më Moyra-n, vajzën e lordit Francis Scott. Pas vetes ka lënë gruan, tre djem dhe një vajzë.

Foto (David Smiley me z. Bejtullah Destani & Daut Dauti)

LONDON APRIL 2009

34

(Ri)kthehet shovinizmi i Qosiçit të zhgënjyer A kademiku serb, Dobrica Qosiç, ka deklaruar këto ditë se Serbia duhet të dalë me propozime për një marrëveshje me shqiptarët dhe ka përsëritur qëndrimin e mëhershëm se copëtimi i Kosovës do të ishte zgjidhja më e mirë për shqiptarët dhe serbët.

Në librin “Koha e gjarpërinjve”, Dobrica Qosiç paraqet pikëpamjet e tij gjatë kohës së intervenimeve të NATO-s në ish-Jugosllavi. Në këtë libër, siç pohon shtypi beogradas, ka edhe qëndrime shoviniste.

Shkrimtari Vidosav Stevanoviç thotë se Dobrica Qosiç, gjatë jetës së tij, disa herë ka ndryshuar qëndrimet politike, por në fund është përcaktuar për panserbizmin, për të cilin angazhohet tash 30 vjet.

“Sa më shumë dëme që ka bërë politika e tij, aq më e vlerësuar ka qenë. Mjerisht, edhe politikanët që dolën në skenë pas Millosheviçit, kanë përvetësuar një pjesë të qëndrimeve të tij, duke bërë dëm të madh deri në ditët e sotme”, - thotë Stevanoviç, i cili Qosiçin e cilëson intelektual oportunist.

“Qosiçi është njeri që i për-

shtatet çastit dhe që miraton ato ide që i duken më popullore. Ky njeri është i interesuar vetëm për pushtet dhe asgjë tjetër”, - thotë Stevanoviç.

Një shkrimtar tjetër nga Serbia, Filip David, thotë se Qosiç në rrugën e vet politike ka qenë i afërt me Titon, Millosheviçin, Koshtunicën, ndërsa tash edhe me Tadiçin.

“Ajo që është më e çuditshmja në gjithë këtë rrëfim, qëndron në faktin se atë e mbështet njësoj si e majta, ashtu edhe e djathta. Esenca e kësaj politike, flas për Qosiçin si politikan, është shumë tradicionaliste dhe antireformiste, dhe kjo i shkon për

shtat një pjese të konsiderueshme të popullit serb, që mashtron veten, se gjithë bota na urren. Por, kjo politikë u shkon për shtat dhe qarqeve të pushtetit”, - konkludon Filip David.

Libri “Koha e Gjarpërinjve” është një ditar i Dobrica Qosiçit, që përfshin periudhën nga 21 marsi i vitit 1999, deri më 1 janar të vitit 2000. Në libër, siç pohon edhe shtypi beogradas, ka qëndrime shoviniste.

Për shembull, kur flet për dallimin e kodit etnik shqiptar dhe serb, Dobrica Qosiç pohon se “kjo shtresë sociale, politike, morale dhe barbare e Ballkanit bëhet aleat i

Amerikës dhe BE në luftën kundër popullit më demokratik, më të civilizuar dhe më të arsimuar të Ballkanit - popullit serb”.

Analisti politik, Sllobodan Antoniç, pohon se kohëve të fundit vihet re zhgënjim te Qosiçi.

“Kemi të bëjmë me një Qosiç të lodhur, të zhgënjyer, madje edhe fatalist, një Qosiç që konsideron se të gjitha idetë e tij kanë vdekur dhe se në vepër është diskontinuiteti ndërmjet asaj për çka është angazhuar dhe asaj që tani ekziston në Serbi”, - konkludon analisti Sllobodan Antoniç.

RFE

NGA ALBIN KURTI shtë shumë e rrezikshme nëse organizmat ndërkombëtarë gjithnjë e më të dobët mbesin të fuqishëm në Kosovë. Në kohën kur të gjitha shtetet po i kthejnë sytë kah vetvetja, është shumë e dëmshme që Kosova ta shikojë veten me sytë e tyre.

Ë

Në planetin Mars ka jetë. Ky nuk është titull i ndonjë gazete të vjetër që provon ta bëjë shkencën interesante.

Këshilli i Sigurimit të OKB-së jeton në planetin Mars. Sepse, vetëm prej andej shihet i gjithë planeti Tokë. Duhet të jenë larg që të jenë lart.

Duhet të jenë të ndarë nga ne që të na shohin të gjithë neve. New York-u është në Tokë. Mirëpo, New York-u zyrtar është në Mars. E shikojnë Kosovën vetëm duke e shikuar tërë botën. Pikëvështrimi që kanë hedhur mbi neve është sikurse i Kubrick-ut te “2001: A Space Odyssey”.

Pikëvështrim kozmik mbi botën dhe historinë e njeriut – kthim poetik i shikimit nga yjet mbi sytë poetikë që shikojnë yjet.

Tajvani, Tibeti, Osetia Jugore, Abhazia, Galicia, Katalonia, Baskia… KS i OKB-së nuk mund ta shikojë Kosovën pa i parë njëkohësisht edhe këto vende e shumë të tjera të ngjashme anekënd botës. Prandaj, kur na shikon neve e shikon tërë botën me neve në të. Nuk brengosen se si bota po e ndryshon Kosovën për çdo ditë, por se si Kosova do të mund ta ndryshonte botën një ditë.

U dukemi të vegjël por shumë të

Kthimi te shteti rëndësishëm (për veten e tyre, natyrisht). Sepse, ‘domino efekti’ mbetet kufiri i imagjinatës së tyre. “Nëse Kosovës ia pranojmë pavarësinë”, dëgjohen zhurmshëm lajmet që vijnë nga planeti Mars, “atëherë kjo do të inkurajonte popujt e tjerë për pavarësi”. KS i OKB-së tash 10 vjet vazhdon të na maltretojnë me Rezolutën 1244, me konsensusin e tyre për neve. Parimi universal i ruajtjes së kufijve është bërë veçse mjet i interesave partikulare të shteteve që brenda kufijve të tyre shtypin popuj të tërë.

Kosova sigurisht që nuk po e ndryshon botën. Më parë, Kosova është simptomë e ndryshimit të saj. ‘Domino efekti’ si arsyetim i kundërshtarëve ndërkombëtarë të pavarësisë ishte shkaku që përkrahësit (po ashtu ndërkombëtarë të pavarësisë) ta sjellin Kosovën para sportelit pa personel të quajtur sui generis. Pasoja dihet: eksperimentimi që bëhet me neve pikërisht nga përkrahësit ndërkombëtarë të pavarësisë.

Kur cilësohesh sui generis kjo do të thotë që je një rast aq i posaçëm saqë s’ndodhesh askund në librat e historisë, rregullat ndërkombëtare dhe as në përvojat e njerëzve, prandaj veçse eksperimentimi mbetet metodë e mundshme

e trajtimit. Në vend se Kosova ta fitojë pavarësinë sepse ajo i takon asaj si e drejtë universale (për vetëvendosje), pavarësia u nxor nëpër deriçkën sui generis, me ç’rast substanca nuk arriti ta kalojë pragun.

Në vijim, Kosova nuk u pranua në organizmat ndërkombëtarë porse atë e njohën 57 shtete veçmas. Kosova, e cila vetë nuk është tamam shtet, është bërë simptomë e kthimit të shtetit në skenën botërore. Jetojmë në kohën kur po dobësohen organizmat ndërkombëtarë dhe kur po rritet roli i shteteve të veçanta.

Kriza financiare botërore ka sjellur një gjendje të jashtëzakonshme ku sovraniteti klasik i shteteve po nxjerr krye.

G20 është bërë praktikisht Këshilli i ri i Sigurimit. Siguria botërore sot varet shumë më tepër nga G20 sesa nga KS i OKB-së. Shtimi i rolit të një organizmi tjetër ndërkombëtar është indikacion i dështimit të konceptit të ndërkombëtares.

A nuk na e dëshmojnë këtë zënkat e liderëve të shteteve që marrin pjesë në takimin e Londrës qysh para fillimit të mbledhjes? Nëse përgjatë viteve të ’90-ta mbledhjet e rëndësishme ndërkombëtare shënonin formalizimin

e vendimeve të dakorduara paraprakisht, sot ato janë arenë e ndarjeve gjithnjë e më të thella.

Se janë 20 shtete në G20 njëmend aq janë, ama se janë Grup, me po të njëjtën siguri mund të themi se: njëmend s’janë. G20 gjithsesi paraqet dhimbjet e rilindjes së shtetit dhe, siç duket, të një bote gjithnjë e më multipolare.

Pajtimet eventuale ndërkombëtare më shumë duan ta krijojnë përshtypjen e një bote unike sesa që janë reflektim i saj. Mekanizmat ndërkombëtarë po rrëgjojnë jo vetëm pse shtetet si njësi përbërëse të tyre po dobësohen por, mbi të gjitha, për shkak se secili shtet përpiqet t’ia bëjë çaren ekonomisë së vet, t’i nacionalizojë bankat e veta, por assesi të ndonjë vendi tjetër.

Marrëveshja e 20 ekonomive kryesore botërore në Londër për një megainfuzion financiar do ta rrisë dallimin ndërmjet të pasurve dhe të varfërve ndërkohë që afirmimi i doktrinës së tregut të lirë do t’i takojë rrafshit deklarativ kurse realiteti shtetit proteksionist.

Sikleti që i ka mbërthyer liderët botërorë është i njejtë: shpërthimi i

krizës që mund të vijë nga qytetarët e pakënaqur që kanë humbur vendet e punët, kursimet apo shtëpitë e banimit.

Mirëpo, ky shpërthim i krizës nuk është kurrfarë shpërthimi i përgjithshëm. Secili kryeministër a kryetar shteti brengoset për shpërthimin e mundshëm në vendin e tij që do të mund t’i kushtonte, mbase, jo vetëm me humbje të zgjedhjeve të ardhshme.

Madje edhe tërheqja e trupave spanjolle nga Kosova s’ka të bëjë me qëndrimet e KS të OKB-së sa me problemet që diskutohen te G20. Secili shtet po përpiqet ta rehatojë veten ndërsa për shkak të natyrës globale të kapitalit financiar përplasjet janë të pashmangshme e njëlloj edhe humbësit gjatë përplasjeve. Është shumë e rrezikshme nëse organizmat ndërkombëtarë gjithnjë e më të dobët mbesin të fuqishëm në Kosovë.

Në kohën kur të gjitha shtetet po i kthejnë sytë kah vetvetja, është shumë e dëmshme që Kosova ta shikojë veten me sytë e tyre. Shteti patjetër duhet të lind edhe në Kosovë. Por, natyrisht, nuk e kam fjalën këtu për shtetin si buzëqeshje të Hashim Thaçit pranë flamurit të Kosovës, për shtetin që bëhet kartolinë e dërguar në planetin Mars.

Albaiancontacts 2009 Albanian Yellow Pages in the UK Rezervo vendin tënd

Tel/fax:02082169527

albania7@gmail.com

LONDON APRIL 2009

35

Kuzhina shqiptare TONY Petulla të çastit Përbërësit e recetës 50 gr miell I zi(Buckëheat) 175 gr miell buke me përqindje të lartë gluteni 1 qese maja buke e thatë 200 ml kos I butë I freskët 225 ml qumësht me përqindje të lartë yndyre I vakët 2 të verdha vezësh 2 të bardhat e vezëve ½ lugë gjelle kripë 50 gr gjalpë për skuqje Mënyra e përgatitjes së recetës Në fillim sitim të dy llojet e miellit.

Shtojmë majanë dhe e përziejmë mirë me miellin pastaj në një enë tjetër hedhim kosin e freskët qumështin e vakët 2 të verdhat e vezëve dhe I rrahim mirë me telin përzierës. Këtë masë lëngu e përziejmë me miellin pastaj të dy përzierjet I përziejmë mirë njëra me tjetrën deri sa të krijohet një brumë jo shumë I trashë jo shumë I hollë. Pastaj e mbulojmë me napë dhe e lamë që brumi të fermentohet për 45 minuta .Rrahim dy të bardhat e vezëve deri sa të krijohet një shkumë shumë e dendësuar dhe nqs e kthejmë enën përmbys masa rri ashtu siç është dhe nuk bie poshtë.

Pas 45 minutash brumin e fermentuar e përziejmë me të bardhen e vezëve të rrahura mirë dhe e mbulojmë prapë duke e lënë të fermentohet për gjysme ore. Në një tigan të madh kavërdisim gjalpin pasi tigani është ngrohur ulim temperaturën e zjarrit në minimum dhe brumin e skuqim duke e hedhur në gjalpë të ndarë në petulla të vogla dhe duke I rrotulluar çdo 3 minuta deri sa të marrin ngjyrën e kuqërreme pastaj kështu vazhdojmë me radhë por duke ndërruar gjalpin pas çdo skuqje deri sa të mbarojmë brumin. Këto lloj petullash përdoren gjithashtu dhe për gatimin e kanapeve duke I mbushur me mbushje nga më të ndryshmet dhe sipas dëshirës por dhe duke I sërvirur si petulla të thjeshta me kos apo mjaltë Vezë te mpiksura ne ujë të valuar( poched} Thjeshtësia e vezëve te mpiksura është gjeja më speciale në të gjitha llojet e gatimit të vezëve dhe shumë e ndryshme nga njëri shef tek tjetri dhe që kushtëzohet nga teknika dhe shija që ata përdorin dhe më tradicionalet në botë janë 1)Vezët Florentine 2)Vezët stil Amerikan 3)Vezët poched me melci pule 4)Vezët Franceze 5)Vezët e mpiksura me salmon të tymosur

Po gjithashtu kemi dhe një variacion të pafund salcash si në këtë lloj gatimi Salcë hollandeze me bazë gjalpë dhe vezë Salcë kremi me bazë krem qumështi dhe limon Salcë Malteze me bazë lëngu dhe lëkurat e portokallit te shartuar me shegë Salcë Franceze(Béarnaise) me bazë tarragon gjalpë uthull Salcë domateje me bazë salcë domateje dhe domate të freskëta të qëruara Salcë franceze (Dijonnaise) me bazë masted francez krem qumështi Salcë mikes (Divane) me bazë verë lëng pule të koncentruar dhe krem qumështi

Përbërësit e recetës 1 litër ujë 1 lug kafeje krip 10 ml uthull 4 veze Akull me ujë në enë qelqi Mënyra e përgatitjes së recetës E valojmë ujin në një tenxhere mesatare brenda hedhim kripen dhe uthullën pastaj e ngadalësojmë zjarrin që valimi I ujit të mos dallohet I thyejmë vezët një nga një në një enë të vogël njëra pas tjetrës dhe veç e veç. I hedhim me kujdes në ujin duke i përzier ujin anash shumë lehët me lug me vrima në mënyrë që të mos ndahet veza dhe e ziejmë për 4-5 minuta dhe forma e vezës pas zierjes duhet të jetë ovale dhe është e gatuar mirë kur e verdha e vezës është e mpiksur komplet në mes I zhvendosim vezët njëra pas tjetrës nga uji me ndihmën e lugës me vrima dhe I fusim në ujin e ftohët me akull dhe I nxjerrim menjëherë. Ky proces është shumë I rëndësishëm pasi ndalon në sekondë gatimin më tej të vezës pasi gatimi vazhdon dhe pas heqjes nga zjarri dhe në këtë çast veza është e ngrohët në brendësi .I shërbejmë menjëherë të ngrohta ose dhe nëse ftohen I ngrohim dhe I risherbejmë sipër bukës së thekur dhe me salcën tradicionale Hollandeze.

Mënyra e përgatitjes së recetës Ne fillim pergadisim salcën hollandeze duke përzier në një tenxhere të vogël. Uthullën ujin kokrrat e piperit qepujkat e prera imët I valojmë deri sa të shterojnë për gjysmë pastaj i kullojmë duke përfituar vetëm lëngun dhe i lamë mënjanë , në një tenxhere inoksi përziejmë të verdhat e vezëve me tretësirën e uthullës dhe qepujkave me telin e kuzhinës në formë balone, dhe e vendosim në zjarr shumë të ngadaltë duke e vazhduar përzierjen në mënyrë të vazhdueshme deri sa masa të bëhet shumë e lidhur ku zakonisht zgjat 10-15 minuta. E heqim nga zjarri dhe vazhdojmë të hedhim gjalpin e shkrirë pak e nga pak qe tretësira të emëlsohet të trashet dhe njëkohësisht të ketë ajër në brendësi pastaj në fund shtojmë pak krip dhe lëngun e limonit dhe e përziejmë mirë deri sa të kemi një salcë prefekte krem dhe të trash pastaj lihet menjën dhe vazhdojmë përgatitjen e kulackave rrumbullake pasi

Përgatitja e Salcës hollandeze 25 ml uthull 3 lug gjelle ujë 3 qepujka të prera imët 10 kokrra piperi 400 gr gjalpë pa krip I shkrirë dhe në temperaturë të dhomës (është shumë e rëndësishme) 4 të verdha vezësh 1 lug gjelle lëng limoni

Mënyra e përgatitjes së recetës Shkrijmë gjysmën e gjalpit në tenxhere të thellë inoksi hedhim qepen dhe e kaverdisim për 3 minuta pastaj shtojmë hudhrën dhe e kaverdisim dhe për 1 minutë në ketë hap hedhim orizin dhe e kaverdisim dhe për 4 minuta deri sa të filloj qepa me marrë ngjyrë pastaj e shuajmë me vëren e bardhë dhe pasi vera të shterpojnë fillojmë hedhjen e lëngut të pulës nga 50 ml nga 50 ml deri sa të mbaroj lëngu plotësisht dhe orizi është zier dhe të jetë kokërr pastaj shtojmë majdanozin lëkuren e limonit djathin parmizan pulën e prerë në kubike dhe e përziejmë deri sa të lidhen mirë me orizin dhe në ketë hap është gatuar plotësisht hiqet nga zjarri dhe ia shtojmë duke e përzier mirë kremin e qumështit. E servirim duke e spërkatur me vaj ulliri sipër në pjata të thella Kek individual me djathë dhe Fiq të thatë Përbërësit e recetës Baza 8 biskota të shtypura apo bluara imët për bazën 30 gr gjalpë I shkrirë Mbushja 25 gr Sheqer 2 lugë gjelle mjaltë 300 gr djathë krem supermarketi filadelfia 10 fiq të thatë të prerë imët 3 lug gjelle çokollate e zezë e grirë imët në rende

I kemi prerë në mes I thekim dhe pas I kemi thekur I lyejmë me një shtresë të lehët gjalpi. Vezët e mpiksura në ujë të valuar janë të gatshme më parë I ngrohim pak nëse nevojitet dhe I vendosim sipër vetëm njërës an të kulackës pastaj sipër vezës vendoset proshuta e tymosur sipër spërkatët me këtë salcë holandeze të ngrohët dhe mbyllet me pjesën tjetër të kulackës jo drejt por gjysmë e mbuluar në mënyrë që të duket çfare ka në brendësi dhe serviret e ngrohët dhe njëkohësisht në pjate të ngrohtë.

Oriz me filetë pule dhe hudhër

Vezë me salcë Hollandeze Përbërësit e recetës 4 Vezë të mpiksura në ujë të valuar 4 kulacka të rrumbullakëta të prera në mes Gjalpë 20 gr proshutë e thar ose tymosur 120 ml salcë hollandeze

3 lug gjelle krem qumështi ekstra I trashë(cream frache) Krip dhe piper

Përbërësit e recetës 3 lug gjelle gjalpë 2 qep të prera imët 3 thelpinj hudhre të shtypura 350 gr oriz (Arborio) 125 ml verë e bardh me shije të thatë 2 litra lëng mishi pule I freskët 2 lug gjelle vaj ulliri 200 gr fileto gjoks pule e gatuar në grill dhe e prerë në kubike të vogla 3 lug gjelle djathë italian parmigano 1 tufë e vogël majdanoz I prerë imët 1 limon lëkura e prerë imët vetëm pjesa yndyrore e shkëlqyeshme në sipërfaqe të limonit

Mënyra e përgatitjes së recetës Në kushtet shtëpiakë biskotat I fusim në një qese plasmasi dhe I shtypim imët më holluesin e petave apo çekiçin e mishit. I hedhim në një enë dhe I përziejmë me gjalpin e shkrirë mirë deri sa të njomen dhe masa të bëhet e ngjitshme dhe pasi baza e kekut është gati në një tabaka të shtruar më letër yndyrore kulinarie.

Sipër vendosim 4 rrathë inoksi pra kallëpet e kekëve te cilët janë të dukshëm nga të dy anët ose në mungesë të tyre përdorni filxhanët e vegjël të çajit ,ne fillim bazën e biskotave e shtrojmë në fund të ndarë në mënyrë të barabartë për çdo rreth apo filxhan dhe e lëmë në frigorifer. Përgatisim mbushjen në një enë qelqi apo porcelani përziem djathin e butë krem filadelfian me fiqët mjaltin dhe sheqerin I përziejmë mirë së bashku deri sa masa të lidhet mirë pastaj me mbushjen e pergaditur e mbulojmë bazën e biskotave tek kallëpet e përgatitur më parë deri sa të mbushen plotë dhe sipër kremit spërkatim çokollatën e grirë imët dhe i kthejmë prapë në frigorifer të ftohen dhe e shërbejmë me kafe angleze me qumësht ose dhe kafe apo çaj që ju vetë dëshironi.

Tortë me dardha dhe mjaltë Përbërësit e recetës Peta 200 gr miell I zakonshëm

për ëmbëlsira ¼ lug kafeje krip 2 lugë gjelle sheqer puder (icing sugar) 100 gr gjalpë pa krip I prerë në kubike të vogla 1 vezë e rrahur 1 lugë caji lëng limon 2 lugë çaji ujë I ftohët nga frigoriferi Mbushja(toppings) 8 dardha të pjekura mirë dhe të qëruara 30 gr sheqer 20 gr gjalpë pa krip 4 të verdha vezësh 1 vezë e plotë 50 gr mjaltë e cilësisë së mirë 600 ml krem I trash qumështi (double cream) Krem qumështi për dekorim I rrahur për shtrydhje Mënyra e përgatitjes së recetës

Në fillim përgatitim petën bazën e tortës duke e situr miellin në një enë të thellë porcelani ose qelqi, brenda hedhim kripen e përziejmë mirë. Pastaj shtojmë gjalpin e prerë në kubike të vogla sheqerin pudër dhe e shtypim gjalpin në miell dhe sheqer mirë deri sa të kemi një përzierje në formë përsheshi pastaj shtojmë lëngun e limonit dhe vezën e rrahur me ujin dhe e përziejmë mirë me dy duart deri sa të formohet brumi I mbledhur dhe elastik. Mbi tavolinë të spërkatur me miell vendosim kulacken e njomë të brumit dhe e hollojmë petën sa trashësia e monedhës 1 paund ose 3 mm pasi e kemi hapur petën pak më e madhe sa madhësia e tepsisë rrumbullake që do ta pjekim dhe me ndihmën e shkopit hollues të lyer me miell e mbështjellim petën dhe e hapim sipër tepsisë së lyer me gjalpë duke e mbuluar në çdo cep dhe e shtypim petën lehët me majat e gishtërinjve në çdo cep të tepsisë pastaj presim me thikë pjesët e tepërta.E vrimëzojmë me piru petën përgjatë gjithë perimetrit të saj të shtrirë në tepsi dhe e futim në furrë duke e pjekur për 15 minuta në temperature 180 grad C dhe menjëherë përgatisim mbushjen duke I zier dardhat për 15 minuta dhe duke I ndarë 2 për dekorim dhe pasi zihen I shtypim me shtypsin mirë dhe I kullojmë në sitë të rrallë metalike dhe purenë e përziejmë me sheqerin duke e lanë mënjanë .Nxjerrim petën pas 15 minutash nga furra dhe sipër saj shtrojmë purenë e dardhës dhe sipër puresë vendosim 2 dardhat e mbetura te prera në çerek duke I rreshtuar në formë dielli. Përgatisim mbushjen në një tas të thellë hedhim 4 të verdhat e vezëve 1 vezë të tërë dhe kremin e qumështit mjaltin I rrahim mirë për 5 minuta deri sa tretësira të trashet dhe e hedhim tretësirën sipër mbulesës me pure dhe dardhat e rreshtuara dhe e kthejmë tortën në furre duke e pjekim edhe për 30 minuta në temperaturë 180 gradë C.Servirim të prerë në thela dhe të dekoruar me krem qumështi të rrahur dhe të trashur I shtrydhur me qeskën dekoruese ose akullore me vanilje Ju bëftë mirë

LONDON APRIL 2009 Address of Premier Berisha at the jubilee session of NATO Summit Mr. Secretary-General, Mrs. Chancellor Merkel Mr. President Sarkozy, Mr. President Obama, Excellencies Heads of States and Governments, Firs of all, I would like to thank President Sarkozy and Chancellor Merkel, co-chairwoman of this conference for the excellent hospitality, as well as Secretary-General, Scheffer, for its perfect organization.

36

“TUNGJATJETA” (long live) to you and your nations!

Today, for Albanians in is the greatest and most important day in our national history, after the independence of the country.

But, this address I would like to start it with the most heartfelt greeting for NATO birthday, its 60th anniversary of creation, as the greatest date, most important date in the history of freedom of western civilization and entire humanity, after the World War Two. Founded 60 years ago, with the initiative of President Truman, in Washington, to turn the yesterday enemies in allies and friends, which consists also of its vision, as well as to protect the common values of freedom, shared by the founding nations, the North Atlantic Alliance rapidly turned into a secure armor of freedom of civilized countries, in the most determining factor in blocking the paranoiac soviet expansion in Europe and fall of Berlin Wall, the setting free of 400 million oppressed citizens and turning into reality of their aspiration, their dream of freedom. North Atlantic Alliance, with its decisive intervention, is also the savior in domination of conflict and reestablishment of peace and stability in the Balkans Peninsula.

NATO comes in this diamond anniversary more powerful 60 and marvelous than ever. After the fall of iron curtains, its mission in protection of freedom thanks to strong leadership of USA, would not feel tiredness, but only enlargement, and would gain new dimensions never seen before. The Alliance, like the man’s shadow, it would follow freedom in its new paths and roads, turning it into one of its partners and then in ally nation, which yesterday had been a member of its rival block.

NATO celebrates today its 60th anniversary, in a Summit co-organized by Chancellor Angela Merkel, a physicist, who only 20 years ago was a on the

PM Berisha with President Obama at the Nato Summit

dark side of the iron curtain, and where stand as representatives of its member countries, the leaders of 12 former communist countries. This is a testimony and excellent symbol of vitality and greatness of NATO.

living the most severe tyranny that Albanians, but maybe the entire Europe, have ever seen in their history.

God bless this great Alliance of freedom!!!

My nation is a deep-rooted nation. In its very difficult joinery, century-long efforts for freedom and dignity have experienced wars, invasions, dictatorships and wild unmerited divisions. Albania came in the ‘90 as one of the three-four poorest countries in the planet, with 204 dollars per capita.

The dictatorship built three times more bunkers than blocks of houses.

Today, in this 60th anniversary, NATO accepts as a member my country, Albania, which only 20 years ago was

Honored Heads of States and Governments members of NATO,

This is a day of special pride, but above all, day of deepest and infinite gratitude to you, your nations, your Armed Forces and taxpayers of your countries, which through their all-sided – political, economic, financial and military – support deep and successful reforms in Albania, made this day possible. No nation has ever seen in its history such solidarity, as we Albanians have seen by your free nations.

I want to extend today a special thank to U.S government for establishment of Adriatic 3 Charter, which turned into a strong process of cooperation of Albania with NATO and two friendly countries Croatia and Macedonia, as well as our NATO membership.

Mr. Secretary-General, I want to heartily thank you, your staff and North Atlantic Council for the great help and encouragement of Albania in its integration into the Alliance.

I am also very grateful to you that one year ago invited my country to join NATO and at a record time ratified in your parliaments and senates the protocol of NATO membership, testifying to Albanians the greatest trust ever seen in their entire existence. I would like to guarantee that this great trust you set on us, we will turn it into great responsibility for consolidation of values and principles that NATO protects, and to meet all the requirements of the Alliance in its all missions of protecting peace and fight against international terrorism.

Welcoming the decision of U.S. President Barack OBAMA to focus efforts for peace and stability and fight against terrorism in Afghanistan, I have the pleasure to inform you that my government will add another company, increasing up to 350 the number of Albanian forces in this country. We will contribute with a fund for construction of two high schools and six elementary schools, as well as team of 15 doctors and nurses At last, I want to hail and express gratitude of the institutions of my country, administration, and our armed forces in particular, for their contribution in successful and important reforms that enabled Albania’s membership into NATO. I would like to greet all the Albanians that starting from today will have their guaranteed freedoms; they can build their merited future, in freedom, and will never walk along with it alone.

In conclusion and I am addressing to you with the most traditional and old Albanian greeting “TUNGJATJETA” (long live) to you and your nations!

Following proceedings of the NATO summit in Strasbourg, Premier Berisha gave a press conference:

LONDON APRIL 2009

37

Albanian Yellow Pages in the UK 2009 *A keni ndonjë shërbim që mund të ofrosh për komunitetin shqiptar në Britaninë e Madhe? *A dëshironi që mesazhi juaj të shkojë në çdo familje shqiptare dhe shqiptaro-britanike? *A është e vështirë të neglizhosh rreth 100 000 konsumatorë?

KONTAKTONI SA MË PARË QË TË REZERVONI VENDIN TUAJ The Albanian Newspaper 122 White Hart Lane London N17 8HP www.thealbanian.co.uk Tel/fax:02082169527 Mob:07947177160 Info@thealbanian.info

ËSHTË NJË MUNDËSI QË JEPET VETËM NJË HERË NË VIT.

LONDON APRIL 2009

ou witnessed the greatest event in Albania history following independence up to present day, Albania full NATO membership; it is the crowning of the dream of the Albanians on the day of the diamond anniversary of the North Atlantic Alliance. Today, the Albanians see their country in the NATO, in accordance with “Lady in West” projects of the Renaissance people and about which the students confronted the harshest dictatorship in December 90.

Y

NATO displayed in this summit the most wonderful balance sheet in defense of freedom. It belonged to Albania to become a symbol of the principles on which NATO was founded 60 years ago. Then-President of the USA Harry S. Truman founded the Alliance about 60 years ago targeting protection of the values that all free societies share.

Albania was not a risk to NATO after it came out of Warsaw Treaty, but because of its ideology it adopted the blackest propaganda. In this context, NATO is the big magnate that managed to unite the nations with freedom and values. Every nation considers NATO membership a landmark, but for those who have suffered like the Albanians it is the most extraordinary event. A chapter of centuries old insecurity for our country and nation closes and a new epoch opens for the Albanians to build their future in freedom.

A nation that has managed to survive throughout centuries, now will build its safe future. From now on, the Albanians will not move separately, but will travel together with the other free and big countries of the world.

This summit today opened with Albania and Croatia membership. NATO Secretary-General Jaap de Hoop Scheffer and all the other speakers congratulated Albania membership.

38

Press conference of Premier Berisha following NATO summit in Strasbourg U.S. President Barack Obama extended special congratulations for Albania. President Obama said he was proud of Albania achievements and its major reforms that pushed toward NATO membership. I focused on two moments in my speech delivered on this occasion: Gratitude and solidarity.

No other nation has experienced such a great solidarity as we Albanians have shared with the friendly countries.

Back to the ’90-ies and see the place we are today, there is a whole mount of trust. It is our responsibility to transform this trust further into a great energy for the consolidation of the values of freedom and democracy and meet all the requirements of the Alliance in its peacekeeping missions and fight against terrorism.

Naturally, special gratitude goes to people in Albania who brought this day thanks to the reforms they implemented. The merit goes to the administration, the institutions and especially to the Armed Forces which through their peacekeeping missions in Afghanistan, Iraq, Chad, BosniaHerzegovina and elsewhere have played a quality role in this process.

Thus, you witnessed a major act in history. From now on every Albanian citizen will be a citizen of a NATO member country. From today and on,

Albania is member of the greatest political and military Alliance of freedom of all times.

Thank you!”

Answering to questions of the journalists, Premier Berisha said: -What is your commitment to upcoming June elections in view of opposition contests?

Premier Berisha: I have a crystal clear promise: all efforts will be made for free and fair elections. I took the opportunity in the summit to invite observers from the NATO member countries to monitor June 28 elections.

-What are the new responsibilities as full NATO members and its impact to elections standards?

Premier Berisha: I consider a great responsibility the mount of trust on us. I would like to be frank with you and say that I am devoted to free and fair elections. And I am strong-willed to do so.

- What about the protocol carrying seats of the heads of states as compared to EU seats for heads of governments?

Premier Berisha: Executive powers in Albania belong to the prime minister and he should represent the country where executive decisions are discussed. 4/5 personalities present is prime ministers. Czech Republic and Croatia were also represented by the president and prime minister. Absolutely there is no protocol breach.

Italy, Greece and Germany apply a similar practice.

-What did you discuss with Spanish Premier Jose Luis Zapatero? Did you talk about Kosova?

Premier Berisha: It was my first meeting with PM Zapatero to discuss bilateral relations. I expressed thanks for Spanish constant assistance to Albania.

Next year Spain will be EU rotating president and we are pushing forward with integration. Kosova was among the topics discussed and we shall discuss it further with this friendly country.

- What can you say on Turkish stance regarding election of the new NATO Secretary General?

Premier Berisha: It is better to highlight results than how it was achieved.

I welcome Turkish government stance

as constructive. However, it is certain there was never a clear cut No to the discussions by the Turkish side. There were intensive negotiations and we have the best result as Mr. Rasmussen is a successful personality and NATO will have a brilliant Secretary General over the coming five years.

Are Albanian servicemen going to replace the Spanish in KFOR? Premier Berisha: I have no information that KFOR needs additional troops in Kosova. You see that Kosova is moving ahead toward consolidation and assuming of the role that belongs to it.

Albania is willing to take over every decision of the Alliance. Albanians should be satisfied with this summit.

President Obama also emphasized his devotion to Kosova. Other leaders shared the same stand. Albanians have a lot of reasons to be happy with this summit.

-What is the budget to cope with sending soldiers missions?

Premier Berisha: New President Obama strategy is widely supported. It carries an all-round dealing with Afghanistan problem beginning from Pakistan.

LONDON APRIL 2009

39

The world’s youngest country...almost

BY MASSIMO MOLOVASI How are countries born? The UN currently boasts 192 member states. 33 new nations have been created since 1990 mostly as a result of the breakups of the Soviet Union and the former Yugoslavia. Some of the nations have become relatively familiar like Kazakstan, Ukraine and Serbia. Some still sound to many of us fictitious places which we struggle to pronounce, spell or locate on a map, for instance, Tajikistan and Kyrgyzstan. Other recently formed nation states include Eritrea in 1993, Palau, in the south Pacific, in 1994 and Timor-Leste in 2002. The UN’s newest member is Montenegro which joined in 2006.

In February 2008, the latest candidate for nationhood, Kosovo, declared independence from Serbia and is now recognised as such by 54 UN member states including permanent security council members, the UK, the US and France. In October 2008, a majority of UN states backed a Serbian judicial initiative aimed at determining whether Kosovo’s secession was legal.

Many countries see this as a delaying tactic since Serbia and Russia do not wish to see Kosovo break away. In response to this measure Kosovo's President Fatmir Sejdiu read out a declaration to reporters in Pristina expressing his government's regret.

"It will not help the attempts to promote long term stability in Kosovo and in the region. The issue of the independence of Kosovo is a done deal and is irreversible.”

Kosovo declared independence once before, in 1992, as it sought to distance itself from Serbian ruler Milosevic’s aims of reducing Kosovo’s autonomy. At this stage, only Albania recognized the fledgling state. The ensuing war between Milosevic’s Serbia and the independent Kosovan Liberation Army led to brutal fighting, well documented war crimes and eventual UN intervention. In June 1999, Kosovo was placed under a transitional UN administration and a NATO led peace keeping force. Social unrest and fighting broke out in 2004 but since then the territory has been relatively tranquil although skirmishes occur regularly between different ethnic groups.

What makes a nation? This has sometimes proved a difficult concept to nail down. Emerson wrote, ‘a nation is a body of people who feel they are a nation.’ Usually we understand a nation as being a large conglomeration of people associated with each other by ties of common descent, language, culture and history who can have similar aspirations, sentiments and cultural values. The historian Hob-

sbawn wrote a nation is created when its inhabitants become ‘increasingly aware of their ability to alter their own destiny.’

Kosovo has had a long and often violent history.

Local indigenous tribes were conquered by the Romans in 160 BC who placed it under the rule of their I l l y r i u m province. After the fall of Rome, the area was taken over by Slavs and then absorbed by the Bulgarian Empire. After 500 years of switching between Serbian, Bulgarian and Byzantine rule, Kosovo became part of the Ottoman Empire from 1455 to 1912. The Balkan Wars of 1912 saw Kosovo captured by Serbia who introduced Serb families to balance the demographic profile of the country. After the Second World War, Kosovo became part of the Yugoslav Federation ruled by Tito. Kosovar Albanians were treated brutally in the 1950s but the 1960s saw an end of the repression and Kosovo attained a limited autonomy. High birth rates in this period saw the Albanian population increase to over 90% of the total populace while ethnic Serbians left in droves as they felt more and more ostracized.

For a state to gain membership to the UN it requires approval by all five members of the permanent members of the UN Security Council.

Kosovo needs Russia and China to change their minds. As a move to placate all sides (especially the Serbs), in October 2008, the UN asked the International Court of Justice to advise on the legality of Kosovo’s declaration of independence. Although the EU abstained on this vote in the UN it had agreed earlier in the year to send, at an initial cost of £150m, a mission of 2,000 judicial officers, including judges and policemen, to ensure the rule of law is enforced and peace is kept in the area. The UN Charter declares, ‘Membership in the United Nations is open to all other peace-loving states which accept the obligations contained in the present Charter and, in the judgment of the Organization, are able and willing to carry out these obligations.

The admission of any such state to

membership in the United Nations will be effected by a decision of the General Assembly upon the recommendation of the Security Council."

Eight criteria need to be met before any nation is considered for UN membership. A state must have: internationally recognized boundaries, people who live there on an on-going basis, economic activity, the power of social engineering (for instance, education), a transport system, a government and either a military or a police force, have sovereignty and finally external recognition. Kosovo qualifies on all these counts already as do Palestine, Taiwan and the Vatican but for various reasons none of these have gained membership yet.

Irrespective of this, Kosovo moves forward and has sent diplomatic missions to a number of states including Britain, France, Italy, Germany and the U.S.A, to consolidate its status and sow seeds that will hopefully turn these operations into fully fledged embassies in the near future. The mission in London is currently a two man team headed by the Chargé d’Affaires, Dr. Hamiti, a former professor of English Literature who specialized in the works of E.M.Forster and James Joyce, who also advises the current President. His deputy, Bejtullah Destani, is an academic and diplomat who has edited several books on the history of the Balkans including ‘Albania and Kosovo, Political and Ethnic Boundaries’. Destani explained some of their more basic challenges. In their hunt for temporary premises in central London they discovered most landlords would not allow them to fly their flag from their offices and many were concerned that their diplomatic rights would enable them not to pay their rent. Security is also a major issue as all diplomatic missions need to be

within a specific area of central London to benefit from diplomatic protection w h i c h guarantees a police presence within six minutes by means of a special phone line installed at all embassies and consulates.

In recent months, the two man team met the outgoing US secretary of state, Condoleeza Rice and most EU foreign secretaries in their quest for establishing their country. The process is slow but they remain confident Kosovo will become the world’s youngest country in the next few years.

Kosovo is a third of the size of Belgium and slightly smaller than Yorkshire. Its population is currently two million, 95% speaking Albanian with the rest mainly Serb. Its GDP is approx $4 billion (less than a quarter of Royal Bank of Scotland’s losses last year) and has one of the lowest incomes per capita in Europe currently averaging at about £200 per month for the average worker. Unemployment at 35% is staggeringly high. Kosovo adopted the Euro as its official currency in 2001. Its main natural resource is lignite, a type of coal used almost exclusively as a fuel for steamelectric power generation. The energy sector is Kosovo’s main potential for development economically. Agriculture and tourism are the next biggest industries. Kosovans are particularly proud of their locally produced beer.

Low wages they hope will make Kosovo an attractive hub for satellite operations for Far Eastern manufacturers hoping to re-export into the EU in the next five to ten years.

It is easy to understand why Kosovo no longer wishes to be part of Serbia. Kosovans speak a different language and have a different religion.

The majority are Sunni Muslims while the Serbs are Orthodox Christians. A more pertinent question perhaps is what differentiates Kosovans from Albanians. It is the same difference between north and south in many other countries. Yet, more pertinently, although Kosovo and Albania were separated for the first time in 500 years

only in 1913, when half of all Albanians ended up in Greece, Serbia and Montenegro, they have always retained a separate identity.

What will make China and Russia change their minds and enable Kosovo to gain UN membership? Destani believes it is a question of time, two years perhaps. He believes at something like a G8 conference Obama will discuss a greater issue with his counterparts and it will all boil down to some global horse trading. Concessions will be made on all sides and Kosovo will become a by-product of larger negotiations. Despite this hope, even now Muslim countries like Egypt and Sudan are supporting Moscow in blocking Kosovo’s independence because of their strong trade links with Russia. The argument Serbs, Russians and China use for obstructing Kosovo’s path to nationhood is that supporting them will initiate a string of claims by provinces with existing ethnic differences all around the world to claim independence and this will ultimately cause social unrest and fighting. This is, of course, pertinent to various areas in China including Tibet, the oil-rich western province of Xinjiang where the Uighurs, a Turkic Islamic people, resent the invasion of Han Chinese. However, Destani explained Kosovo is a sui generis case. It only became part of Serbia as a result of some redrawing of geographical boundaries less than a hundred years ago. He smirked and reminded me how nations are volatile entities as are their diplomatic relations. When NATO wanted to bomb Serbia in the late 1990s Russia allowed it in exchange for no interference in Chechnya. These are the ever pervading realities of global diplomacy.

In the meantime Kosovo rests with Taiwan, Palestine, the Vatican and a few other places as semirecognised nations without UN Membership. Kosovo progresses as if it were already a nation. This is an essential part of the process of becoming.

If we accept a nation only exists in the minds and hearts of men then surely Kosovo qualifies. As they celebrated their first year Independence Celebrations on the 17th February the mood remains quietly confident. In the last twelve months their economy has grown 6%, new jobs have been created and new roads have been built. The atmosphere in the country is more muted and less enthusiastic after the euphoria of many a year before as change has proven to be much slower they had hoped. Yet it will be interesting to see how Kosovo’s quest for full recognition continues and how this will affect its two million people.

Albanian Yellow Pages in the UK 2009 *A keni ndonjë shërbim që mund të ofrosh për komunitetin shqiptar në Britaninë e Madhe? *A dëshironi që mesazhi juaj të shkojë në çdo familje shqiptare dhe shqiptaro-britanike? *A është e vështirë të neglizhosh rreth 100 000 konsumatorë?

KONTAKTONI SA MË PARË QË TË REZERVONI VENDIN TUAJ The Albanian Newspaper 122 White Hart Lane London N17 8HP www.thealbanian.co.uk Tel/fax:02082169527 Mob:07947177160 Info@thealbanian.info

ËSHTË NJË MUNDËSI QË JEPET VETËM NJË HERË NË VIT.