SEKTORI FINANCIAR EDITORIAL
BUJAR STATOVCI UDHËHEQËS I DEPARTAMENTIT TË BIZNESIT BANKA PËR BIZNES
Faktorët kryesor të ndikimit inflacionist në ekonominë e Kosovës
I
nflacioni përkufizohet me rritjen e çmimit të përgjithshëm të mallrave dhe shërbimeve që shkakton uljen e fuqisë blerëse. Inflacioni që ka prekur globin, sigurisht se ka pasur ndikim të madh edhe në ekonominë vendore kosovare, ku është raportuar për një rritje të inflacionit që sipas ASK-së e ka arritur 11.2 përqindëshin. Ky trend është vërejtur më shumë në fund të vitit të kaluar, ndërkaq, çmimet janë ende në rritje. Duke pasur parasysh se ekonomia ende po transformohej nga mbyllja e vitit 2020 për shkak të pandemisë, e pastaj rritja e vrullshme e vitit pasues, ka rezultuar në krijimin e mos balancave ekonomike të shkaktuar nga shumë faktorë. Sipas ekonomistëve të shumtë një shkallë e vogël e inflacionit është një shenjë e një ekonomie të shëndetshme, shembull Rezerva Federale e Shteteve të Bashkuara të Amerikës synon të mbajë normën e inflacionit në rreth 2%. Duke filluar nga kuartali i dytë i vitit 2021, në Kosovë ka pasur vazhdimisht rritje të çmimeve gjegjësisht rritje të inflacionit, për të arritur në nivelin prej
SIPAS EKONOMISTËVE TË SHUMTË NJË SHKALLË E VOGËL E INFLACIONIT ËSHTË NJË SHENJË E NJË EKONOMIE TË SHËNDETSHME, SHEMBULL REZERVA FEDERALE E SHTETEVE TË BASHKUARA TË AMERIKËS SYNON TË MBAJË NORMËN E INFLACIONIT NË RRETH
2% DUKE FILLUAR NGA KUARTALI I DYTË I VITIT 2021, NË KOSOVË KA PASUR VAZHDIMISHT RRITJE TË ÇMIMEVE GJEGJËSISHT RRITJE TË INFLACIONIT, PËR TË ARRITUR NË NIVELIN PREJ
11.2% NË PRILL TË VITIT 2022 NË RAPORT ME PERIUDHËN E NJËJTË TË VITIT PARAPRAK.
11.2%, në prill të vitit 2022 në raport me periudhën e njëjtë të vitit paraprak. Janë disa faktorë kryesorë të cilët kanë ndikuar në rritjen e inflacionit. Fillimisht një ndër faktorët kryesor që ka shkaktuar rritjen e çmimeve ishte një çrregullim i zinxhirit furnizues si pasojë e rritjes së lartë të kërkesës në krahasim me ofertën pas mbylljes nga pandemia. Rritja e çmimit të naftës dhe gazit konsiderohet si faktor tjetër i rëndësishëm në rritjen e inflacionit. Në këtë kontekst rrija e çmimit të furnizimit dhe importit është derivativë e rritjes se çmimit të naftës dhe gazit. Kjo ka një ndikim signifikant kur dihet raporti i lartë i importit kundrejt eksportit. Faktor tjetër i rëndësishëm i rritjes së inflacionit është invazioni i Rusisë në Ukrainë. Ndonëse jo shumë e ndikuar në mënyrë direkte, në mënyrë indirekte ndikohet nga lufta e Rusisë në Ukrainë. Si ndikohen bizneset dhe ekonomitë familjare nga inflacioni? Nëse inflacioni është më i lartë në vendet ku bizneset furnizohen ose importojnë sesa në Kosovë, atëherë kjo shkakton
QERSHOR 2022 • THE KOSOVO BANKER 29
