Samenspel okt2017

Oktober 2017

Magazine over Goes Goes betrokken | Burgemeesters

Jaargang 48 | Nummer 3 | www.goes.nl

2

Samenspel

Inhoud Artikelen

5 Overlast meeuwen flink afgenomen 8 Betrokken Goesenaren 16 Fort Zeelandia op Taiwan 26 Rondetafelgesprek fractievoorzitters 32 De gemeente en participatie dichterbij dankzij Wijkcontactpersonen Rubrieken

4 @Goes 24 De week van‌ Wethouder Loes Meeuwisse 35 evenementen in Goes En verder

Herman Klitsie waarnemend burgemeester / Openluchtspektakel E-Njen / Afvalscheiding / Werk in uitvoering / Help, ik leef in het digitale tijdperk‌ / Welzijn op recept / En nog veel meer

100%

8

15

22

3

Colofon ‘Samenspel’ is een uitgave van de gemeente Goes en wordt viermaal per jaar huis-aanhuis in de gemeente verspreid.

‘Samenspel’ biedt zo juist mogelijke informatie; er kunnen geen rechten aan worden ontleend. Overname van teksten en foto’s is alleen toegestaan na overleg met de eindredactie en met bronvermelding.

Redactie Joke Boel, Janneke Donkers, Fenna Farenhorst, Heidi de Jager, Melissa van Leeuwen, Guusta van Loo, Yolanda Pronk, Matthanja Schipper, Marjan van de Vreugde, Cock van den Wijngaard.

Contact redactie (0113) 249 954, samenspel@goes.nl Vormgeving Nilsson communicatiekunstenaars Fotografie Blackdesk Creative Marketing (cover, 9-13, 25), Hans Colijn (34, 36), Marcelle Davidse (5, 7, 26-29, 30, 31), Johan van der Heijden (3, 6), Marieke Lodder (23, 33), Goes Marketing (35) Fotografie Azië katern: Hans Colijn (15, 18, 19), Johan van der Heijden (5, 18, 19), Corina Smit-Bijl (18)

Om te beginnen Aangenaam kennis te maken Wanneer je in het verre Brabantse Oss door de commissaris van de Koning uit Zeeland wordt gevraagd om waarnemend burgemeester te worden in zijn provincie, voel je je zeer vereerd.

Als het dan nog blijkt dat het gaat om de waarneming in de gemeente Goes, denk je niet lang na om daar volmondig ‘ja’ tegen te zeggen. Ik ken Goes van vroeger toen ik burgemeester van Woensdrecht was, de Brabantse buur van Zeeland. En nu na wat bezoekjes, gesprekken en een nadere oriëntatie inmiddels als een mooie stevige gemeente met een goede bestuurlijke reputatie, een prima ambtelijke organisatie en een sterke strategische positie als centrumgemeente. Zoals een van ‘onze’ wethouders het ook zei: we zijn misschien een relatief kleine gemeente, maar met hele grote projecten en dito dadendrang. Wie wil daar nu geen burgemeester zijn ook al is het maar voor even! Ik verheug me dus enorm op de komende tijd, samen met mijn vrouw Wilhelmien.

Werken voor deze gemeente maar bovenal de samenwerking en ontmoetingen met de bestuurders en inwoners van Goes. Met andere woorden ik ga het komend jaar met u voor een goed ‘samenspel’.

Herman Klitsie BURGEMEESTER VAN GOES

Oplage 18.000 ex.

Openingstijden afdeling Publiekszaken Maandag t/m donderdag: 09.00 - 17.00 uur Donderdagavond: 17.00 - 20.00 uur Vrijdag: 09.00 - 12.30 uur U kunt alleen op afspraak bij de afdeling Publiekszaken terecht. Maak uw afspraak via www.goes.nl of bel 14 0113.

Gemeenteraad De vergaderingen van de gemeenteraad zijn openbaar en worden aangekondigd op de gemeentepagina in de ‘Bevelandse Bode’ en op www.goes.nl. Bij de receptie in het Stadskantoor zijn de vergaderstukken in te zien. De raadsvergaderingen zijn live te volgen via www.goes.raadsinformatie.nl.

Van de redactie Na een zomer boordevol spektakel en een vertrekkende burgemeester, verwelkomen we de herfst en een nieuwe burgemeester. In deze Samenspel leest hij én u waar het in Goes zoal over gaat. Een goes gevoel wanneer

je wat voor anderen doet, hoe we sámenwerken met inwoners en wat er allemaal te doen is de komende maanden.

Fijne herfst!

klimaatneutraal natureOffice.com | NL-077-958317

gedrukt

Stadskantoor M.A. de Ruijterlaan 2 4461 GE Goes

Postadres Postbus 2118 4460 MC Goes

T 14 0113 (bij calamiteiten buiten kantooruren: 06-5329 8141)

E stadskantoor@goes.nl I www.goes.nl

4

Samenspel

@ Goes Wij van de gemeente Goes over het werk

Burgemeester René Verhulst werd ter gelegenheid van zijn afscheid thuis opgehaald met groot materieel door onze collega’s van de afdeling Openbare Ruimte.

Wat een superleuke verrassing!

iden se Sas begele Bij de sluis Goe alle im s, Mark en W collega’s Rinu rt aa sv ep t en bero recreatievaar de en s oe G n naal va tussen het ka .

Oosterschelde

Roompo t Vakanti es bouw nieuwe t haar hoofdka ntoor in Medewe Goes! rkers va n de gem en Room eente pot maa kten daa samen d rom it mooie kunstwe de bouw rk op locatie.

Ondanks de na tte start wer d Open Monum toch een geze entendag 2017 llige en drukbe zochte dag.

Eén van onze nieuwe vrijw illigster Jacq Scholte-Wild ueline enbos deelde enthousiast ballonnen aa n de kinderen uit.

n in de childerije reaanse s o -K nderdag o rd D o o r. strekke ie met N k it e s li o b p et u x p e De n echte nna van h inator Fe rk was ee rd ö o c e r. d e Grote Ke om zoek s verwelk endste be 29 augustu de zesduiz ë zi -A s e o rG themajaa

Bij de Kledingswap op de Makersmarkt in het Goes Modestad weekend werden deze hippe linnen tasjes uitgedeeld, want: smiles and bags shouldn’t be plastic.

5

Overlast meeuwen flink afgenomen In de Goese binnenstad zorgden meeuwen voor veel overlast en daarom hebben we dit seizoen alles op alles gezet om dat te verminderen. Samen met inwoners, buurtverenigingen, verenigingen van eigenaren en het winkelend publiek is dat gelukt.

Een volwassen meeuw komt meestal terug naar de plek waar hij het jaar er voor met succes gebroed heeft of waar hij is geboren. ‘Vandaar dat preventie zo belangrijk is’, vertelt Gert Goedegebuure, opzichter Openbare Ruimte. ‘Ik ben persoonlijk bij de 56 adressen langs geweest om te helpen overlast te voorkomen.

Om er voor te zorgen dat de meeuwen volgend jaar niet terugkomen, is het belangrijk dat gebouweigenaren er voor zorgen dat meeuwen geen nest kunnen bouwen op hun dak. Dit kan door regelmatig het dak op te gaan en mogelijk nestmateriaal te verwijderen. Om de overlast helemaal terug te dringen, is het belangrijk deze aanpak de komende jaren consequent voort te zetten. We hebben nu dit succes geboekt, maar ook volgend jaar moeten we ons weer inzetten.’

Brede aanpak We vroegen bezoekers van onze binnenstad geen afval op straat te gooien en de meeuwen niet te voeren. Daarnaast werden daken voorzien van netten of pinnen om te voorkomen dat de vogels daar nesten maken.

Afgelopen voorjaar is een roofvogel ingezet die de meeuwen in het centrum verjaagde en we gaven voorlichting op scholen en aan pandeigenaren. We vroegen hen om overlastplekken door te geven. Dat leverde meer dan zestig meldingen op.

Weinig klachten In het voorjaar plaatsten we bordjes om meeuwen niet te voeren bij de Veste en daar is ook op gecontroleerd. We verwijderden beginnende nesten op meer dan vijftig

daken, verstrekten 23 vogelnetten en bezochten 56 locaties om advies en assistentie te verlenen. Daarnaast hebben we gebouweigenaren gevraagd broedende vogels te verstoren. Hierdoor is het aantal werkelijke klachten over meeuwenoverlast vanaf 1 augustus beperkt gebleven tot zes.

Volgend jaar gaan we door!

We zijn natuurlijk heel blij met het resultaat.

Tegelijkertijd is overlast nooit helemaal te voorkomen. Volgend jaar willen we door met deze aanpak. Er moet wel voldoende financiële ruimte zijn. In 2018 benaderen we niet alleen inwoners uit het centrum, maar uit de hele stad om overlast op het eigen dak te voorkomen.

6

Samenspel

Herman Klitsie waarnemend burgemeester van Goes Donderdag 13 september is Herman Klitsie beëdigd als waarnemend burgemeester van Goes. Hij volgt René Verhulst op die nu burgemeester is in Ede. Burgemeester Klitsie (68) woont in Oss. Hij is getrouwd met Wilhelmien en heeft twee dochters en één kleindochter. Tijdens zijn waarnemerschap komen hij en zijn vrouw in Goes wonen.

Herman Klitsie heeft ruime bestuurlijke ervaring. Hij was eerder burgemeester in Woensdrecht en in Oss. Van juli 2012 tot juli 2013 was hij waarnemend burgemeester in Rijswijk. Sinds 2012 heeft hij verschillende opdrachten als adviseur in het openbaar bestuur vervuld. Hij is op dit moment onder meer voorzitter van de raad van toezicht van de Filios scholengroep.

Hij vindt het heel eervol dat hij gevraagd is om naar Goes te komen. ’Goes is een mooie en stabiele gemeente en dat moet zo blijven’.

Hij kent Goes uit zijn Brabantse tijd. ‘Mijn vrouw en ik gingen er graag een hapje eten en onze dochters gingen er uit.’

De Commissaris van de Koning, Han Polman, besloot om na het vertrek van René Verhulst een waarnemend burgemeester te benoemen.

De procedure voor een nieuwe burgmeester van Goes start in mei 2018, na de gemeenteraadsverkiezingen.

>> Loco-burgemeester Derk Alssema draagt de ambtsketen over aan burgemeester Herman Klitsie

>> Onder toeziend oog van de Commissaris van de Koning, Han Polman, tekent de nieuwe burgemeester zijn benoemingsbesluit

7

Afscheid burgemeester René Verhulst Op 31 augustus nam René Verhulst afscheid als burgemeester van inwoners, bedrijven, instellingen en verenigingen uit de gemeente Goes. Voorafgaand aan de receptie was er een buitengewone raadsvergadering waarin hij afscheid nam van het bestuur. Veel mensen kwamen naar de Grote Kerk om hem en zijn vrouw Desiree te bedanken en succes te wensen in Ede.

Bedankt Goes Mede namens Desiree van harte bedankt voor de vele hartelijke wensen, handdrukken, cadeaus en goede raad bij het vertrek naar Ede. Het was een onvergetelijke en ook emotionele dag. Goes ga ik nooit vergeten en u ook niet.

René Verhulst

8

Samenspel

Wij kunnen niet zonder betrokken Goesenaren.

Gelukkig zijn er veel, jong en oud, die zich inzetten voor prettig en veilig wonen, sporten en (be)leven.

Op de volgende pagina’s vijf portretten van Goesenaren die onze omgeving net een beetje mooier maken.

9

‘Ik heb er heel mijn ziel en zaligheid in gelegd om het op gang te krijgen.’

Rini van Son (60) is op vrijwillige basis actief in de Buurtpreventie Goese Polder.

‘Ik heb jaren gewerkt in de beveiliging.

In 2012 ben ik volledig afgekeurd, maar ik dacht: ik laat het er niet zomaar bij zitten.

Ik wilde actief blijven. Buurtpreventie trok me enorm. Ik heb mijn plannen toen bij burgemeester René Verhulst op het bordje gelegd en zo is het balletje gaan rollen.

Ik heb er heel mijn ziel en zaligheid in gelegd om het op gang te krijgen en heb mensen gecharterd om erbij te komen. Nu is de uitdaging om het draaiende te houden met voldoende mensen. Er mogen wel weer wat extra collega’s bij.

We zijn niet van de buurtwacht. Dat betekent dat we niet klakkeloos of ondoordacht ingrijpen. We constateren zaken en geven die door aan instanties. Dat kan gaan om hangjongeren, ja. Ik maak daar graag een praatje mee.

Maar het kan ook bijvoorbeeld zijn dat we zien dat er stoeptegels los liggen of dat er bij een oudere dame ineens hele dagen de gordijnen dicht blijven. Zou daar iets mis zijn?

Zo zie ik altijd wel wat als ik samen met een collega – je gaat altijd met z’n tweeën – een rondje maak.

En wat we vooral veel doen, is praten.

Mensen verbinden. Hondenuitlaters zien veel dus dat zijn handige contacten.

We voorkomen rottigheid en we maken de buurt leefbaarder. Dat geeft heel erg veel voldoening. We komen regelmatig in het Erasmuspark en ik hoorde dat ouderen daar nu ook weer ’s avonds durven te komen omdat ze zich veiliger voelen.

Het sociale contact maakt dit vrijwilligerswerk erg leuk. Je moet er tijd in steken en het moet je liggen, maar dan krijg je er ook veel voor terug. Wie interesse heeft, mag me altijd direct benaderen of Matijs Gerrits van SMWO (0113) 277 111.’

10

Samenspel

‘Als mensen mij een blijk van waardering geven, dan ben ik daar heel erg blij mee.’

Yoka Heijstek werkt als vrijwilliger voor Kadoze, de lokale zorgcoöperatie die werkt aan verbetering van de leefbaarheid en het welzijn in Kattendijke.

‘Ik was betrokken bij het Dorpsplan van Kattendijke en van daaruit ontstond het plan om een zorgcoöperatie op te richten.

We hebben ons uitgebreid georiënteerd en zijn in 2015 gestart.

Er is een grijs gebied aan zorgbehoeftes waar je niet voor bij professionals terecht kunt, maar wel bij ons. We blijven soms even bij iemand zodat een mantelzorger naar de kapper kan of we laten de hond uit van iemand die dat tijdelijk zelf niet kan.

Geïndiceerde zorg, bijvoorbeeld steunkousen aantrekken of ogen druppelen, leveren we niet.

We organiseren iedere maand een gezellige maaltijd. Elke drie weken hebben we een koffieochtend en een digitaal café.

In december is er altijd een Sinterklaasfeest en een heerlijk kerstdiner. We zijn ook een nieuw project gestart: De Kattendijkse Huiskamer.

We zijn heel trots dat het is verkozen tot een Kern met Pit project. Dat betekent dat we in 2017 professionele begeleiding hebben van twee adviseurs. We hebben met een enquête in 2016 gepeild aan welke activiteiten er behoefte is. Inmiddels hebben we al een ijsjesfestijn gehad, een zomerse picknick en een textielworkshop en we gaan nog veel meer doen!

Als voorzitter van Kadoze houd ik me met allerlei werkzaamheden bezig: plannen en coördineren van activiteiten, vergaderingen en subsidies aanvragen, maar ik ga ook op ziekenbezoek. Gemiddeld ben ik er zes uur in de week mee bezig, maar soms veel meer.

Onder de deelnemers ontstaan ook nieuwe contacten. Het is ontzettend fijn dat we veel vrijwilligers hebben, die op alle gebieden meedenken en meedoen. Als mensen mij een blijk van waardering geven, dan ben ik daar heel erg blij mee. Daar doe je het voor, met elkaar en voor elkaar!’

11

‘Ik ben er trots op dat mijn bijdrage echt te zien was.’

Iris Dingemans (20) is student Korea Studies.

Ze werkte als vrijwilliger mee aan de tentoonstelling van Noord-Koreaanse schilderijen in de Grote of Maria Magdalenakerk.

‘Ik werkte op verschillende manieren mee.

In de voorbereiding zorgde ik voor teksten met basisinformatie en daarvoor heb ik ook veel informatie uit het Koreaans vertaald. Tijdens de tentoonstelling zelf zat ik er samen met een collega bij om bezoekers te informeren en voor de boekverkoop.

Ik ben er trots op dat mijn bijdrage echt te zien was. Van veel schilderijen hadden we voorafgaand helemaal geen informatie.

De naam van de schilder was bijvoorbeeld niet eens bekend. Al dat soort informatie heb ik in een dag of twee á drie uitgezocht en dat was uiteindelijk compleet. Dat geeft heel veel voldoening.

Volgens mij heb ik iets over de tentoonstelling in de ‘Samenspel’ zien staan. Zo kwam ik op het idee om te solliciteren. Voor mijn vorige studie sociaal werk heb ik ook vrijwilligerswerk gedaan. Dat bestond vooral uit het begeleiden van mensen, bijvoorbeeld als ze boodschappen moesten doen of als ze gingen werken op de dagbesteding. Ook dat was leuk om te doen. Dit is de eerste keer dat ik uit mijzelf ergens achteraan ging. Het leek me heel interessant en het sluit ook heel erg aan bij mijn huidige studie natuurlijk.

Ik doe vrijwilligerswerk omdat ik het leuk vind. Ik denk dat ik het vaker zal doen.

Je steekt er altijd wel wat van op en je werkt met verschillende mensen. Toekomstig vrijwilligerswerk moet wel iets zijn dat mijn interesse weet te grijpen. Ik heb bij deze tentoonstelling ook geleerd dat het leuker is om iets te doen, dat gaat over iets waar je al wat van af weet.’

12

Samenspel

‘Onze kracht is dat we zowel nauw contact hebben met de gemeente als met de bewoners.’

Marinus Vuijk (77) doet allerlei vrijwilligerswerk. Hij is voorzitter van de dorpsvereniging Kloetinge en voorzitter van het Dorpenplatform. Ook houdt hij zich bezig met goesweb.net.

‘Toen ik hier in 1993 net woonde, heb ik een vergadering van de dorpsvereniging bezocht.

Ik trok één keer m’n mond open en ja, dan staan ze gelijk op de stoep. Ik had totaal geen achtergrond in dit soort dingen, maar ik wilde best een jaartje iets doen waarbij ik wat kon betekenen voor de gemeenschap. Ik vond het heel leuk en je leert mensen kennen. Dus ik ben gebleven.

Het takenpakket van de Vereniging Dorpsbelangen is erg breed. We houden ons bezig met de leefbaarheid in het dorp. Dat kan gaan om zorg en welzijn, maar ook verkeer of sportvoorzieningen. Onze kracht is dat we zowel nauw contact hebben met de gemeente als met bewoners. Inwoners hebben inspraak in wat er gebeurt. Ze hebben meebeslist over speeltoestellen en een nieuw voetbalveld bijvoorbeeld.

Je hoort weleens: “In Kloetinge loopt alles op rolletjes.” Dat is ook zo en dat komt onder andere door onze goede contacten en het feit dat het een dorp is. Mensen kennen elkaar van haver tot gort.

Allerlei werkgroepen hebben samen een Dorpsplan opgesteld. Daar is de Vereniging Dorpsbelangen mee aan de slag gegaan.

Ik als voorzitter dus ook. Een belangrijk punt is verkeer. Er komt volgend jaar een hartstikke mooie nieuwe school. Die moet ook goed bereikbaar zijn voor leerlingen vanuit Oostmolenpark of Riethoek. Hun fietsroute is nu nog veel te gevaarlijk. We kijken samen met de gemeente naar oplossingen.

Voor de continuïteit is het belangrijk dat er ook nieuwe mensen bij de dorpsvereniging komen. Zelf ben ik er gauw een uur per dag mee bezig, maar daar krijg je ook veel voor terug.’

13

‘Mijn moment van voldoening komt pas als die kooi staat en iedereen vrolijk samen aan het voetballen is.’

Damian Krier (21) startte in zijn vrije tijd een actie voor een nieuwe voetbalkooi in Goese Polder. Die plannen zijn nu in een vergevorderd stadium.

‘We hadden niet echt een plek meer waar we goed konden voetballen. De voetbalkooi was vervallen. De bal vloog heel vaak prikkelbosjes of het water in. En de kooi maakte lawaai.

Klapperende hekjes en zo.

Cruyff Courts zijn hartstikke mooi en er wordt altijd gevoetbald. Echt een plek waar de buurt samenkomt. Dat wilde ik ook naar Goes halen. Dus toen ben ik naar Matijs Gerrits van SMWO gestapt. Zij hebben veel contacten dus dat leek me een goed begin. We hebben met de gemeente afgesproken, dat we zelf de financiering gingen regelen en dat zij daar een bedragje bovenop zou doen.

We hebben sponsoren benaderd, een voetbalquiz georganiseerd, ik heb met de burgemeester gepraat – en nog wat geld beloofd gekregen en we hebben een ramenlap-actie gedaan. Dat leverde een mooi bedrag op, maar niet genoeg voor een Cruyff Court.

We hebben natuurlijk hoog ingezet met zo’n Cruyff Court. Er zijn ook andere voetbalkooien waar ik ook heel blij mee zou zijn. Daar hebben we ons toen in verdiept. We hebben eerst met de buurtbewoners overlegd.

De oude kooi maakte veel lawaai. We hebben een verkenningsronde door Goes gemaakt en in Goes-West hebben we een kooi gevonden die bijna geluidloos is. Daarmee gaat iedereen blij zijn. De buurtbewoners hebben straks minder geluidsoverlast en wij hebben een mooie nieuwe kooi.

Ik heb me hier vrijwillig voor ingezet. Omdat ik social work ga studeren denk ik dat ik nog wel veel vrijwilligerswerk ga doen. Of het goed is bevallen, kan ik moeilijk zeggen.

Mijn moment van voldoening komt pas als die kooi staat en iedereen vrolijk samen aan het voetballen is.’

14

Samenspel

Exposities in het Stadskantoor

1

3 Oktober – november 600 jaar vesten (1-3) Dit jaar waren er al heel wat evenementen rond de jarige vesten. Ook Jacoba van Beieren, aan wie we de vesten te danken hebben, dook meermalen op. Ter afsluiting van het ‘Jaar van Jacoba’ een expositie over de veranderende functie van de vesten door de eeuwen heen.

Over grachten, poorten, wallen en bruggen.

Van verdedigingswerk tot stadsschoon, te zien aan de hand van oude kaarten, documenten, archeologische vondsten en foto’s, waaronder ook foto’s en prenten die het Gemeentearchief recent ontving in reactie op oproepen.

www.gemeentearchiefgoes.nl

2

4

5

December Saar den Hollander (4) Saar den Hollander gebruikt o.a. sjabloondruktechnieken en wil met zo weinig mogelijk kleuren en vlakken zoveel mogelijk verbeelden: de kunst van het weglaten.

December Sieraden cursisten Nicoline van Boven (5) Juweelontwerpster Nicoline van Boven maakt sieraden en geeft daarnaast ook cursussen.

In de expositie laat zij sieraden zien van haar cursisten.

(1) Kaart van de vesten ca. 1660 (2) Geaquarelleerde zoutdruk van de niet meer bestaande Oostpoort, B.D. Cohen 1856 (3) Intocht van Jacoba, nagespeeld in 1907

15

Themajaar Goes-Azië in de tweede helft In dit derde Goes-Azië katern blikken we natuurlijk uitgebreid terug op het geslaagde openluchtspektakel E-Njen.

Daarnaast leest u over het succes van de veel bezochte expositie ‘Gelukkig in Noord-Korea’. Dat het openlucht spektakel achter de rug is betekent overigens niet dat er geen activiteiten meer zijn. Het themajaar gaat gewoon door met leuke en interessante activiteiten. Het programma voor de komende periode vindt u op pagina 21.

16

Samenspel De overgave van fort Zeelandia.

Tekening door Jan van Baden, ca 1675.

Fort Zeelandia op Taiwan

Gezicht op Fort Zeelandia. Gekleurde pentekening door Johannes Vingboons (1616-1670).

Weinig mensen weten dat Formosa, het huidige

in ruil voor bukskin (wolleer). Met de inkomsten

dreigde een aanval van de Chinese krijgsheer

Taiwan, in de 17e eeuw gedurende veertig jaar in

van de export naar Japan en lokale winsten

Koxinga (1624-1662). In 1661 landde Koxinga met

Nederlandse handen was. De opkomst en de

werd in China zijde en satijn, geneeskrachtige

25.000 man op Formosa. De Nederlanders

neergang van Formosa is een ingewikkeld

kruiden, porselein en goud gekocht en naar

gaven het eiland op en trokken zich terug in het

verhaald, dat hieronder in grote lijnen wordt

Nederland verscheept. Rond 1650 was

fort. Fort Zeelandia had op dat moment een

verteld.

Nederlands-Formosa uitgegroeid tot een van de

bezetting van 1.140 man en een kleine munitie-,

bloeiendste handelsposten van de VOC.

graan- en watervoorraad. Naarmate de

Het begon in 1622 toen ene Cornelis Reyerszoon

belegering langer duurde en er gebrek ontstond

in opdracht van de Verenigde Oost-Indische

Vanwege een burgeroorlog in China trokken er

aan voedsel en drinkwater, stierven er steeds

Compagnie (VOC) naar het eiland Penghu voer,

steeds meer Chinezen naar Formosa. Ze werden

meer mensen aan waterzucht, buikloop en

50 km van Formosa. Hier bouwde hij met

door de Nederlanders ingezet én vaak uitgebuit.

scheurbuik.

‘behulp’ van Chinese gevangenen een fort. De

Dat was voor de Chinese boeren reden om in

gouverneur van de Chinese provincie waar

1652 een buitenpost van de VOC aan te vallen.

In augustus 1661 kwamen tien Hollandse

Penghu bij hoorde, was woedend en stuurde

De Nederlanders verdreven de opstandelingen

schepen met 700 man bij Fort Zeelandia aan om

een leger van 10.000 man om de indringers te

met geweld, waarbij duizenden Chinezen

het te ontzetten. Vanwege een plotseling tyfoon

verjagen. De Nederlanders zagen dat ze

omkwamen. Toen de haven bij Fort Zeelandia

raakte één schip in handen van de Chinezen, die

kansloos waren en vertrokken. De Chinezen

verzandde, werd bij het dorp Sakam een tweede

vervolgens door de bemanning geïnformeerd

stonden wel toe dat ze zich op Formosa

fort gebouwd, mede om de Chinese boeren

werden over de aanvalsplannen. Drie schepen

vestigden, toen nog niet Chinees, waar ze een

beter in de gaten te kunnen houden en om

gingen verloren. Alle bemanningsleden werden

fort bouwden dat de naam Zeelandia kreeg.

Formosa te kunnen verdedigen tegen een moge-

omgebracht. Een overgelopen sergeant

lijke aanval vanaf het vaste land van China.

informeerde de Chinezen over een zwakke plek in de Hollandse verdediging. Als de Hollandse

Bloei De VOC gebruikte Formosa als uitvalsbasis voor

Koxinga

versterking, het bastion Utrecht, op een heuvel

de handel met Japan en China. Ze kochten van

In 1656 werd Frederick Coyett (1615 -1687)

tegenover het fort kon worden ingenomen, zou

de lokale bevolking agaat, textiel, zout en koper

benoemd als gouverneur van Formosa. In die tijd

men vanaf daar het fort kunnen beschieten.

17

Schilderij van Jan Willem Pieneman. De zelfopoffering van predikant Hambroeck op Formosa tijdens het beleg van Fort Zeelandia.

En zo gebeurde het. Een week na de val van het

1665 werd omgezet in verbanning naar de

Bronnen en verder lezen:

bastion, op 10 februari 1662, gaf Coyett zich over.

Banda-eilanden. In 1674 mocht hij terugkeren

Wikipedia, Ivo van de Wijdeven: Hoe Taiwan

De belegering had negen maanden geduurd.

naar Nederland. In 1675 verscheen onder

Chinees werd, in Het Historisch Nieuwsblad,

pseudoniem C.E.S. het geschrift “ ‘t

Aad van Amstel: Barbaren, rebellen en

Saillant detail is dat Koxinga de belegerden

Verwaerloosde Formosa (...)” dat waarschijnlijk

Mandarijnen, Uitgeverij Thoeris, 2011 en

ongehinderd liet vertrekken, nadat beide partijen

van zijn hand is. In dit boek wordt de VOC

op schrift hadden gesteld dat alle

beschuldigd van onwetendheid en nalatigheid

Tonio Andrade, De val Van Formosa,

vijandelijkheden zouden worden vergeten.

omdat zij geen hulp had gestuurd toen Fort

Uitgeverij Van Wijnen, 2015

Als eerbetoon werd het de VOC-manschappen

Zeelandia werd belegerd.

toegestaan met vliegende vaandels, slaande trom, brandende lonten en geladen geweren onder het commando van hun gouverneur naar de schepen marcheren. Ze mochten zelfs archiefstukken, persoonlijke eigendommen en spaargeld meenemen. Het zakelijke eigendom van de compagnie, zoals goud, bloedkoraal, barnsteen, muntgeld en koopmanschappen met een totale waarde van ƒ 471.500 ging verloren.

Twintig mannen bleven als gijzelaar achter. Ze werden pas in 1684 vrijgelaten.

Verbanning Aangekomen in Batavia wachtte Coyett een koude douche. Vanwege het verlies van Formosa en 1.600 manschappen en het verloren laten gaan van waardevolle handelsvoorraden werd hij beschuldigd van hoogverraad en gevangen gezet. Zijn ter doodveroordeling in

Zending op Formosa De Republiek der Verenigde Nederlanden hield zich nauwelijks bezig met zending in de koloniën. Nederlanders hadden wel wat anders aan hun hoofd: ze kwamen handel drijven, niet de lokale bevolking bekeren. Formosa was de uitzondering die deze regel bevestigde en daarmee het enige gebied waar in de Nederlandse koloniën een kerk ontstond onder niet-christenen. Nederlandse dominees vestigden zich vanaf 1627 in dorpen van de plaatselijke bevolking. Zij introduceerden nieuwe landbouwmethoden, gaven onderwijs en vertaalden delen van de Bijbel in de lokale taal van de Siraya, een volk dat het christelijk geloof accepteerde in ruil voor bescherming tegen agressieve andere stammen. Ongeveer veertig Nederlandse dominees zijn op het eiland actief geweest. Drie dominees werden tijdens en na de belegering van Fort Zeelandia gedood. Zo was dominee Antonius Hambroeck met zijn vrouw en drie van zijn kinderen gevangen genomen door Koxinga, die hem als afgezant naar het fort stuurde om de overgave te eisen. Bij een negatief antwoord zou hij worden onthoofd. Coyett weigerde zich over te geven, Hambroeck ging terug met deze boodschap en werd onthoofd. Koxinga nam één van de dochters als concubine.

18

Ogen en oren te kort bij spektakel E-Njen

Samenspel

Van woensdag 23 tot en met zondag 27 augustus was het stadsrecreatiepark de Hollandsche Hoeve omgetoverd tot het feeĂŤrieke keizerrijk Kerajaan Angsa. Bezoekers van het openlucht spektakel E-Njen kwamen ogen en oren te kort om de schitterende decors, dans, acrobatiek, spel, zang en live muziek tot zich te nemen.

19

20

Samenspel

Duizenden genoten met volle teugen van het openluchtspektakel E-Njen

Muzikaal nagenieten Wist u dat u de muziek van E-Njen op kunt vragen bij het draaiorgel in de Goese binnenstad? Ter gelegenheid van de voorstelling maakte Goesenaar Tom Meijer speciale arrangementen voor het draaiorgel. Dit heeft hij ook voor Goes600,

De facebookpagina van openluchtvoorstelling E-Njen staat vol met lovende reacties van bezoekers. Ook kranten waren positief. Meer dan zesduizend mensen hebben de voorstelling gezien. Het publiek reisde langs verschillende locaties en kwam langs een rijstveld, een textielatelier, een scheepswerf en een wajang-tempel om vervolgens weer terug te reizen naar de keizerlijke familie. Op de pagina’s 18

• ‘Wonderschoon’ • ‘Zo enerverend, fantastisch en groots, Gans Goes in beweging!’

• ‘Nog nooit zo iets gezien. GEWELDIG. Als je kunt, ga kijken. Waar een kleine stad groot in kan zijn.’

• ‘In één woord GEWELDIG! Hulde aan alle amateurs, vrijwilligers en mensen achter de schermen. Briljant dat ook het publiek langs

GoesAfrika en Goes Latijns-Amerika gedaan. Hij is één van de weinige mensen in Nederland die muziek kan omzetten in draaiorgelmuziek. Wilt u nog een keer genieten van de muziek van E-Njen? Vraag dan het nummer aan bij het draaiorgel!

verschillende locaties wandelt.’

en 19 staat een kort fotoverslag van de voorstellingen. Wilt u meer zien? Op de website

Bron: Facebookpagina Openluchtspektakel

www.goes-azie.nl vindt u nog veel meer foto’s.

E-Njen

Veelbesproken expositie Enkele reacties uit het gastenboek van

Noord-Koreaanse schilderijen als propagandamiddel

onderuit gehaald. Dit leverde alle dagen veel

de expositie:

reacties en discussie op. Discussie was er

• Speciaal uit Leiderdorp gekomen voor

Het idee om Noord-Koreaanse schilderijen in

Noord-Koreakenner Leonieke Glasbergen op

de Grote Kerk te exposeren werd in 2015

maandagavond 4 september. Leonieke

geboren. Het toeval wilde, dat de opening van

organiseert een paar keer per jaar een reis

•W at een schijnparadijs daarginds.

de tentoonstelling op 12 augustus 2017

naar Noord-Korea. Ongeveer honderd

•W esterse propaganda over

precies samen viel met de oplopende

toehoorders waren nieuwsgierig naar de

spanning tussen de VS en Noord-Korea.

gesloten samenleving van Noord-Korea.

Hierdoor kreeg de expositie volop aandacht in

Uit de levendige discussie bleek, dat veel van

de landelijke kranten, op de radio en zelfs op

de aanwezigen de mening zijn toegedaan dat

de Duitse tv. Het resultaat was dat er tot 6

je dit regime steunt door er naar toe te gaan.

september meer dan negenduizend bezoekers zijn geweest, uit

zeker ook tijdens de boeiende lezing van

deze bijzondere tentoonstelling.

• Deze expositie op deze plaats is een schot in de roos.

Noord-Koreaanse propaganda.

• Mooi initiatief om deze tentoonstelling naar Goes te halen.

• Geweldige expositie. Moet het hele land door.

• Hoe durven jullie zoiets aan de muur te hangen.

alle hoeken van Nederland.

• Hierdoor begrijp ik wat meer van

De boodschap van het merendeel van de

• Speciaal afgereisd uit Amsterdam.

Noord-Korea. vaak knap geschilderde werken was, dat Noord-Korea een land is waar het leven goed is. In de toelichtingen en in een ter inzage liggend fotoboek met foto’s van het échte Noord-Korea werd deze boodschap overigens

De reis en de moeite volledig waard.

• We feel that we have learned a great deal. Excellent!

• Geweldig interessant, vooral door de combinatie van beelden en teksten.

21

Programma oktober – december Woensdag 18 oktober Thais driegangenmenu 18.30 uur | Inloophuis Oase, Rooseveltlaan 87 | € 10,00 p.p.

Een heerlijk Thais driegangenmenu. Opgeven bij Willemien Evers: 06 – 434 932 60 of everswillemien54@gmail.com

Dinsdag 21, woensdag 22 en vrijdag 24 november Bollywood Diverse films | Podium ’t Beest, Beestenmarkt 3 Het beste aanbod van Indiase films tijdens het Bollywood filmfestival in ’t Beest. Meer informatie volgt.

Dinsdag 24 oktober Interactieve lezing: Europa vs. Azië: wie is rijker?

21.30 uur | Bibliotheek Goes, Oostwal 34 | € 10,00 p.p.

Interactieve lezing met historicus Peter Frankopaan over het westers ideaalbeeld.

Donderdag 23 november Lezing en documentaire regisseur Pieter Fleury 20.00 uur | Podium ’t Beest , Beestenmarkt 3 | € 5,00

VERWACHT: Kun jij niet genoeg krijgen van E-Njen? Of baal je dat je de voorstelling niet hebt gezien?

Binnenkort is de dvd van E-Njen te koop. Hou de website en social media in de gaten voor meer informatie!

Vrijdag 27 oktober Nightrun Stichting Jayden 19.30 uur | Binnenstad Goes | € 15,00 p.p.

Hardlopend of wandelend door de verlichte binnenstad van Goes. www.stichtingjayden.nl Zaterdag 4 november Azië concert door Woord en Daad 19.30 uur | Grote Kerk, Singelstraat 21 | € 15,00 p.p.

Concert met het Jaffo Gate Quartet. Deze avond staat in het teken van het Woord en Daad project ‘huizenbouw in India’.

Meer over het Aziëjaar

Regisseur Pieter Fleury geeft een lezing over de totstandkoming van zijn documentaire ‘Noord-Korea, een dag uit het leven’. Het gaat om een portret van een gezin’, waarvan moeder Hong Sun Hui in een textielfabriek werkt, haar broer Engelse lessen volgt en haar dochtertje op de peuterspeelzaal leert hoe de grote leider Kim Jong Il zijn rode laarsjes teruggaf uit solidariteit

Actuele informatie over het themajaar vindt u op www.goes-azie.nl.

Voor vragen neem contact op via 0113 - 249 864 of azie@goes.nl

met zijn vriendjes die op gympjes door de sneeuw moesten. Op de achtergrond blijkt met welke problemen de ‘ideale’ samenleving kampt als de stroomvoorziening het begeeft, de jassenproductie tegenvalt en er venters op straat te bespeuren zijn. De keuze van Fleury voor de commentaarloze manier van filmen brengt het systeem van indoctrinatie, controle en zelfkritiek doeltreffend en beklemmend in beeld.

/goesazie /goesazie /goesazie

WWW.GOES-AZIE.NL

Tramper Technology

Oosterschelde

wij gaan voor

22

Partners Goes Azië

Samenspel

WILT U OOK WONEN IN EEN STAD WAAR DE MOOISTE DINGEN PLAATSVINDEN...

BELEEF DEZE BUITENGEWOON MOOIE DINGEN OP DE MOOISTE PLEK VAN DE STAD GOES...

T 0113 - 21 11 47 E info@stadenzeeland.nl W www.stadenzeeland.nl

23

Minder kosten door betere afvalscheiding Afval van 250 naar 100 kilo Het beter scheiden van ons afval is hard nodig, omdat het aantal aangeboden kilo’s afval flink omlaag moet. De gemeente wil naar 100 kilo restafval per inwoner in 2020. Nu is dat gemiddeld 250 kilo per jaar.

Daarom besloot de gemeenteraad in juli tot de invoering van Diftar met als uitgangspunt 1 juli 2018. Dit betekent dat u een basistarief betaalt, dat lager is dan de huidige afvalstoffenheffing. Daarnaast betaalt u een extra bedrag voor elke keer dat u de container voor het restafval aanbiedt. Per keer dat u het restafval niet aanbiedt, kunt u vier euro besparen. Inwoners die goed scheiden gaan

daardoor minder betalen. Huishoudens met medisch afval kunnen een beroep doen op een speciale regeling.

De inzameling van glas en kleding blijft hetzelfde. Meer weten? Kijk op www.goes.nl/afval

Naast restafval, wordt ook GFT en papier en karton thuis opgehaald. Er worden in de hele gemeente 20 extra voorzieningen voor kunststof en drankenkartons geplaats.

Zo wordt het wegbrengen van dit afval makkelijker. De locaties van deze nieuwe voorzieningen worden in overleg met inwoners gekozen. Ook voor inwoners van hoogbouw en appartementen worden voorzieningen getroffen.

Freerunning, basketballen, dansen, trimmen en balletje trap tegen de voetbalmuur: van het nieuwe sport- en speelterrein aan de voorzijde van sportpark Het Schenge is de laatste tijd al door veel inwoners gebruik gemaakt. Zo leuk! Het terrein is voor iedereen vrij toegankelijk. U vindt hier een trimparcours met verschillende hindernissen, een basketbalveld en een voetbalkooi, een breakdance-vloer en er wordt nog gewerkt aan een freerunparcours. ’s Avonds is het er verlicht, dus ook dan is het hier goes bewegen!

24

Samenspel

Op deze pagina kijken we een week mee over de schouder van de burgemeester en wethouders van Goes. Waar houden zij zich mee bezig en wat gaat hen in het bijzonder aan het hart? Deze keer:

De week van…

Wethouder Loes Meeuwisse

1

2

4

3

1. Bestuursvergadering Goes Marketing | 2. Personeelsbarbecue met Herman Klitsie | 3. Installatie burgemeester 4. Bezoek aansluiting A58 | 5. Oesterpartij in de Abdij Maandag Vanmiddag heeft het voltallige bestuur van Goes Marketing een goede discussie over de komende jaren. Deze stichting bestaat ruim vijf jaar en organiseert goedbezochte evenementen zoals Vriendinnendagen, Goes Kinderstad en Goes Modestad. De website Goesisgoes wordt goed bezocht en wat zijn de toekomstplannen? Er worden veel ideeën genoemd.

Dinsdag Na de wekelijkse vergadering met het college van B en W, bespreek ik hoe we verder gaan met de plannen om in Goes de afvalinzameling te veranderen. Vanaf juli volgend jaar betalen inwoners per keer dat de grijze bak wordt opgehaald. Vandaag is ook de jaarlijkse barbecue voor medewerkers van de gemeente. Onze nieuwe burgemeester Herman Klitsie is er ook; een mooie gelegenheid om kennis te maken met de medewerkers.

Woensdag Op het provinciehuis in Middelburg ben ik bij een lange vergadering van de aandeelhouderscommissie van PZEM. Nu het netwerkbedrijf is verkocht en ook het commerciële gedeelte met de naam Delta, heet het resterende bedrijf weer PZEM. De provincie en de gemeenten zijn aandeelhouders van Delta en moeten nu beslissingen nemen over de

toekomst. ’s Avonds is er een extra raadsvergadering voor de installatie van burgemeester Herman Klitsie. Na toespraken krijgt Herman Klitsie de ambtsketen omgehangen en ondertekent hij de akte.

Donderdag Fijn om vandaag buiten te kijken hoe het werk vordert aan de nieuwe aansluiting op de A58. Het gaat nu heel snel. De afrit vanaf Middelburg naar Goes is al klaar. Terwijl ik hier ben passeert er drie keer een ambulance. Over een paar weken is het klaar en zijn files hopelijk verleden tijd. ’s Middags in de stromende regen naar Middelburg voor de jaarlijkse oesterpartij in de Abdij. Eerst een pittig debat over het klimaatbeleid onder leiding van Jort Kelder en daarna veel handen schudden. ’s Avonds heb ik een gesprek met de gemeenteraad over de opbouw van de begroting.

Vrijdag Vandaag met de gemeenteraad op de jaarlijkse excursie, deze keer naar Leiden. We worden ontvangen op het mooie stadhuis en ik zie dat de burgerzaal nog niets veranderd is sinds ik hier trouwde in 1984. Na de toespraken een rondvaart door de grachten. Het is erg leuk om zo de stad te zien. ’s Avonds in Goes eten we met de partners, goed om elkaar eens op een andere manier te ontmoeten.

5

25

Werk in uitvoering

Afsluiting op- en afritten A58 In het najaar verricht Rijkswaterstaat groot onderhoud aan de A58 en worden de nieuwe op- en afritten van de aansluiting op de A58 aangesloten. Voor dit werk worden de op- en afritten naar Goes-Zuid en ’s Gravenpolder in onderstaande weekenden gedeeltelijk afgesloten. Houd rekening met omleidingsroutes, extra reistijd en onverwachte drukte.

Van vrijdag 13 oktober 20.00 uur tot maandag 16 oktober 06.00 uur Van vrijdag 20 oktober 20.00 uur tot maandag 23 oktober 06.00 uur Tijdens deze weekenden is het niet mogelijk om gebruik te maken van de op- en afritten.

De A58 blijft wel open voor het doorgaande verkeer, dit wordt omgeleid via de andere rijbaan. We verwachten begin november de nieuwe aansluiting in gebruik te nemen. www.goesbeterbereikbaar.nl

Reconstructie rotonde Tiendenplein De werkzaamheden aan de rotonde Tiendenplein zijn begonnen. Na de aanleg in 1997 is de verkeersdrukte flink toegenomen.

Goes is gegroeid en het verkeer in de stad neemt toe. Vooral in de spits is het vaak wachten voordat je de rotonde op kunt rijden.

Het verkeersplein verdient dus een opwaardering, zodat het verkeer weer vlot en veilig de stad in en uit kan. De rotonde wordt daarom opgewaardeerd tot een turborotonde. Daarbij komt een vijfde aansluiting en een vierde fietstunnel voor het bedrijventerrein Goese Poort. We hopen eind november 2017 klaar te zijn met de werkzaamheden. www.goes.nl/tiendenplein

Reconstructie kruispunt Patijnweg – Buys Ballotstraat De werkzaamheden aan het kruispunt Patijnweg – Buys Ballotstraat zijn begonnen.

De veiligheid wordt verbeterd voor alle verkeersdeelnemers. Het werk wordt gefaseerd uitgevoerd en duurt tot en met het najaar van 2018.

De eerste fase van voorbereidende nutswerkzaamheden is in juli afgerond. In oktober beginnen we met de tweede fase: rioleringswerkzaamheden. We proberen de rioleringswerkzaamheden in de ventweg, die parallel loopt aan de Patijnweg, in de herfstvakantie uit te voeren om zoveel mogelijk fietsers te ontzien. www.goes.nl/buysballot

Werkzaamheden Mannee Er is hard gewerkt aan de uitvoering van het plan ‘Vaete’ aan de Hilleweg. De werkzaamheden zijn inmiddels afgerond. Om het verder aan te kleden worden er in november vaste planten in de plantvakken geplant, wordt gras ingezaaid en planten we bomen en een beukenhaag. Daarnaast is gestart met het semi-woonrijp maken van andere delen van Mannee. Eind 2017 willen we deze werkzaamheden afronden.

26

Goes moet vooral Goes blijven Alle vier de fractievoorzitters hebben een andere geboorteplaats dan Goes, waarbij Stan Meulblok (geboren in Heinkenszand) aantekent dat hij al in zijn eerste levensjaar in Goes kwam te wonen. De andere drie gesprekspartners deden er iets langer over. Wat hen in elk geval bindt, is hun enthousiasme over, en hun inzet voor deze gemeente.

Wat maakt Goes tot Goes? De vier fractievoorzitters hoeven er niet lang over na te denken.

‘Levendig en bruisend waar voor elke leeftijd wel iets te doen is en met veel aandacht voor cultuur, sport en spel. Iedereen komt aan bod.’

Stan Meulblok houdt het kort om zijn collega’s niet het gras voor de voeten weg te maaien.

Floor van Lamoen (opgegroeid in Leeuwarden) vult aan: ‘Een vriendelijk, sociaal stadje waar mensen wat voor elkaar over hebben. Als hier een AZC opent, staan er geen brullende mensen voor het stadskantoor, maar zet iedereen zijn schouders eronder. Bruisend is te veel gezegd, Amsterdam bruist, Goes niet.’

Ook Frans van der Knaap (opgegroeid in Delft) waardeert de kleinschaligheid. ‘Je komt altijd bekenden tegen, het is hier persoonlijk en het voelt veilig. Tegelijkertijd heeft Goes veel te bieden, er wordt veel door en met elkaar georganiseerd.’

‘Ik ben in 2002 hier komen wonen en toen stond Goes in de nationale top 10 van criminele steden’, vertelt Wiert Omta (Meppel). ‘Veel mensen voelen zich nu veilig in de stad. Dat geeft aan dat Goes kan veranderen daar waar dat nodig is. Wat ik mis, is dat Goes ook een kustplaats is. Goes ligt nog geen zes kilometer van de Oosterschelde, een prachtig getijdegebied

Samenspel

27

Samenspel organiseert elk half jaar een rondetafelgesprek.

Vier fractievoorzitters buigen zich in een rondetafelgesprek over een actueel thema. Voor deze editie stond Goes centraal: wat maakt Goes tot Goes? De deelnemers zijn: Frans van der Knaap (CDA), Stan Meulblok (Partij voor Goes), Wiert Omta (PvdA) en Floor van Lamoen (SP).

28

met mooie duiklocaties. Dat mag beter belicht worden.’

Binnenstad De gesprekspartners kijken verrast, Goes als kustplaats? Zeeland grossiert in plaatsen die daar meer voor in aanmerking komen. ‘Zes kilometer is inderdaad niet ver, maar in de stad merk je toch weinig van de Oosterschelde’, stelt Van der Knaap vast. ‘Behalve misschien aan de haven’, vult Van Lamoen aan.

Dat brengt het gesprek op de binnenstad.

Meulblok: ‘Het aanbod aan winkels is divers.

En ja, er is geregeld leegstand, toch zijn er altijd weer nieuwe ondernemers die hun eigen dynamiek meebrengen. Ik denk dat Goes daar uniek in is, alleen misschien te vergelijken met Sluis.’

Winkelen De drie andere fractievoorzitters beamen dat.

Veel Zeeuwen en West-Brabanders komen graag een dagje winkelen in Goes, is hun ervaring.

Waarbij Meulblok aantekent dat Goes wel beter bereikbaar wordt, maar het verkeer in het centrum vastloopt. Het duurzame fietsbeleid met fietsroutes probeert daar verlichting in te brengen, maar brengt zijn eigen problemen voort zoals de veiligheid, het parkeren van fietsen en opladen van e-bikes.

De weekmarkt is wel kleiner dan in Middelburg, maar de Grote Markt met zijn terrassen maakt het ook intiemer en gezelliger. Omta: ‘Er is ook altijd veel te doen. Verzin het en je kunt het in Goes vinden. En als het er niet is, dan zijn er

Samenspel

altijd mensen die willen helpen organiseren.’

Meublok noemt Veste Verlicht als een mooi en succesvol voorbeeld van een initiatief waarbij Goese bewoners en bedrijven zich op een bijzondere manier presenteerden.

Evenementen Maatschappelijk en economisch gezien is het belangrijk dat er culturele en sportieve evenementen zijn in de binnenstad. Dat maakt Goes aantrekkelijk voor zowel de inwoners en toeristen, als voor bedrijven en hun medewerkers als vestigingsplaats. Stichting Goes Marketing heeft met Goes is goes een middel in handen om evenementen en de promotie van de gemeente uit te dragen. ‘Alle steden doen tegenwoordig aan citymarketing’, stelt Omta vast. ‘Het effect laat zich echter lastig meten.

En de keuzes vind ik niet altijd even sterk.

Om met de Goes-is-goes auto naar Bergen op Zoom of Breda te rijden, is wat kinderachtig.’

Marketing Goes Kinderstad daarentegen, waarbij de binnenstad omgetoverd wordt tot een kinderparadijs, is een geslaagd evenement en een van de drukste dagen van het jaar. Van Lamoen vindt het wel jammer dat marketing aan evenementen wordt gekoppeld. ‘Dat is volgens mij de reden dat de Nostalgische Dag is verdwenen.’ Daar is Van der Knaap het niet mee eens: ‘Ik ben een voorstander van die koppeling, je hoeft niet altijd hetzelfde te doen. Neem de Kerstmarkt een groeiend succes, je kon de

tweede keer over de hoofden lopen. En dat zorgt meteen voor een evenement in de winter.’

Verbondenheid Voor Meulblok moeten de kosten en baten in verhouding staan: ‘De opvoeringen van E-njen waren succesvol, maar mag het misschien een tandje minder? Dat gevoel proef ik ook bij veel inwoners.’ Van der Knaap benadrukt dat het Aziëjaar van de gemeente voor betrokkenheid zorgt. Veel inwoners doen op een of andere manier mee, dan heb je betaalde krachten nodig om het in goede banen te leiden.

Iedereen herkent de waarde van verbondenheid en vrijwilligers, toch mag een kritische blik naar de kosten niet ontbreken.

Gebakken lucht?

En wat vinden de fractievoorzitters van Goes Modestad? Ze kijken elkaar aan, wie eerst?

Omta, voorzichtig: ‘We hebben een breed winkelaanbod in de mode.’

Van Lamoen: ‘Maar dat is het dan wel, Goes Modestad is gebakken lucht.’

Meulblok: ‘Goes is geen modestad, we hebben niet eens een mode-opleiding.’

Van der Knaap: ‘Goes Modestad geeft op een leuke manier aandacht aan het winkelaanbod.

Het zet Goes landelijk voor het voetlicht. Als het gebakken lucht is, houdt het vanzelf op.’

Feit is, dat Goes zich goed weet te verkopen, zeker in vergelijking met andere Zeeuwse steden. Dat de weerkaart tegenwoordig Goes vermeldt, is een cadeautje dat de gemeente

29

dankt aan haar naam die korter is dan Middelburg of Vlissingen. ‘Zelfs in Leeuwarden weet tegenwoordig iedereen waar Goes ligt’, lacht Van Lamoen.

Kaders en keuzes Van achteroverleunen kan echter geen sprake zijn. ‘Jongeren trekken uit Goes net zo snel weg als elders in Zeeland’, weet Omta. ‘Bedrijven hebben steeds meer moeite om gekwalificeerd

personeel te vinden. De vraag is hoe dat te keren. Dat is alleen in Zeeuws verband op te lossen.’

Op termijn verandert de bevolkingssamenstelling, die zal grijzer en minder homogeen worden. Daarmee wordt de stad compacter, vervanging van bestaande (leegstaande) gebouwen is relevanter dan nieuwbouw. Dat is ook duurzamer. ‘De kaders van onze profilering zijn

goed’, stelt Van der Knaap vast. ‘Onze doelgroepen kunnen veranderen, keuzes maken we ook op basis van onze financiële situatie, waarbij je als overheid ook kiest voor zaken die de bevolking soms als minder zinvol ziet. Maar uiteindelijk moet Goes gewoon Goes blijven.’

Daar sluiten de anderen zich bij aan.

30

Samenspel

Help, ik leef in het digitale tijdperk…

Een paspoort aanvragen, bankzaken regelen of een verzekering afsluiten: het kan steeds vaker alleen nog online. Zelfs als u belt wordt er vaak doorverwezen naar een website of vraagt men om die adreswijziging toch nog even te mailen.

Maar wat als u niet zo handig met computers bent?

Gelukkig is er in de gemeente Goes dan hulp.

Wethouder André van der Reest: ‘Onze inwoners kunnen terugvallen op de stichting Digisteun die door de gemeente wordt gesubsidieerd. We vinden het belangrijk dat er een vangnet is voor mensen die moeite hebben om online zaken te regelen. Digisteun heeft hiervoor een prima passend aanbod. Zo organiseert de stichting in de wijken en dorpen cursussen en digitale inloopcafés.’

Ineke Schrier is vrijwilliger bij Digisteun en vertelt: ‘Als DigiMaatje help ik bezoekers van de digitale cafés met al hun vragen en probeer te ontdekken waar hun interesses liggen. Als je weet waar de interesse van een persoon ligt, kun je hier op inspelen en wordt het voor hem of haar ook interessanter. Verder leg ik uit wat de mogelijkheden zijn. Dit doe ik stap voor stap, zodat het goed te volgen is voor de bezoekers. Het allerleukste vind ik mensen helpen om de angst weg te nemen om iets fout te doen. Als ze daar eenmaal overheen zijn,

Wilt u een keertje komen kijken bij Digisteun of wilt u meer informatie? Bel naar (0113) 745 959.

Surft u al op internet? Dan kunt u voor informatie ook kijken op www.digisteun.nl.

dan zie je dat mensen vaak verbaasd over zichzelf zijn wat ze allemaal al kunnen. Dat is echt mooi om te zien.’

Oproepje ‘Bij deze dan ook een oproepje: Heeft u moeite om online zaken te regelen, heeft u een tablet, maar weet u niet wat u er mee aan moet, heeft u een digitale vraag? Neem dan contact op met de stichting Digisteun. Geen vraag is raar of dom. Laat ons u op weghelpen, daar zijn wij voor!’

In de volgende Samenspel leest u meer over de ervaringen van mensen die meededen aan de activiteiten of cursussen van Digisteun.

31

Welzijn op Recept In de rubriek ‘Goes en gezondheid’ leest u over allerlei zaken die met gezondheid te maken hebben. Deze keer hebben we het over ‘Welzijn op recept’.

Marja Reijnders, welzijnscoach: ‘Veel mensen weten wel dat meer bewegen of ontspannen goed is voor hun gezondheid en dat het hun hoofd tot rust brengt.

Maar het ook écht doen is vaak een tweede.

Of mensen hebben geen idee wat de mogelijkheden zijn. Ze weten bijvoorbeeld niet wát ze kunnen ondernemen en doen daarom maar niets. Herkent u dit? Vraag dan Welzijn op Recept aan bij uw huisarts.

Dan kunnen we daarna samen kijken waar u weer energie van krijgt! We doen er alles aan om u zo snel mogelijk te helpen, dus geen wachtlijsten maar gewoon direct aan de slag. We hebben contacten met verschillende organisaties en professionals die voor u klaar staan.’

Zit u niet lekker in uw vel? Hebt u frisse, nieuwe energie nodig en weet u niet hoe u dit moet aanpakken?

Misschien is Welzijn op Recept iets voor u.

Ook als u klachten zonder een direct aanwijsbare lichamelijke oorzaak heeft, kan ‘Welzijn op Recept’ misschien helpen.

Wat is Welzijn op Recept?

Uw huisarts, praktijkondersteuner, wijkverpleegkundige of bijvoorbeeld uw fysiotherapeut kan Welzijn op Recept uitschrijven.

Met dit recept gaat u samen met een deskundige coach op zoek naar een bezigheid waar u weer energie van krijgt. Iets waar u beter van in uw vel gaat zitten. Voor de één is dat wekelijks een kopje koffie in het wijkcentrum, voor een ander samen knotwilgen snoeien en weer iemand anders wil juist iets sportiefs doen of graag samen met anderen koken.

De welzijnscoach helpt u om uit te vinden wat bij u past. Ook kan zij u helpen om over die drempel te stappen en een activiteit te bezoeken. Bijvoorbeeld door de eerste keer mee te gaan. Welzijn op Recept is gratis en voor iedereen toegankelijk.

Waar en wanneer kan ik terecht?

Welzijn op Recept is een samenwerking tussen de gemeente Goes en SMWO. Nadat u een doorverwijzing heeft gekregen wordt u uitgenodigd voor het spreekuur in Paramedisch Centrum de Pijlers in Goes.

Het spreekuur wordt verzorgd door Marja Reijnders, zij werkt bij het SMWO en is welzijnscoach.

Meer weten?

Wilt u eerste meer informatie over het concept Welzijn op Recept? Neemt u dan contact op met Marja Reijnders, dit kan per telefoon: (0113) 277 111 of per mail: m.reijnders@smwo.nl. Natuurlijk kunt u met vragen ook terecht bij uw huisarts of ander medisch contactpersoon.

32

Samenspel

De gemeente en participatie dichterbij Gemeentes en inwoners werkten veel samen en dat neemt alleen maar toe. Participatie is de norm.

Dat betekent bijvoorbeeld dat de gemeente niet alles in haar eentje beslist, maar ook inwoners vraagt wat zij willen. Participatie werkt ook andersom. U kunt als inwoner zelf de gemeente benaderen en initiatieven nemen.

Om te zorgen dat participatie in onze gemeente goed werkt, is het belangrijk dat de afstand tussen inwoners en de gemeente kleiner wordt. Wijkcontactpersonen helpen daarbij. Daarom werkt Goes nu ook op die manier. Hieronder leest u hoe dat idee ontstond, hoe het werkt en wat u er aan hebt.

Participatie in de gemeente Goes Alle gemeentes in Nederland doen meer aan participatie. Waarom doen ze dat en wat betekent het nu eigenlijk en wat kan het betekenen voor onze gemeente? Om dat op een rijtje te zetten is de ‘Visie Goes Meedoen’ geschreven.

Visie In die Visie is bekeken hoe het ervoor staat met participatie in Goes en wat er beter kan.

Heel erg in het kort komt het hierop neer: er is in Goes al heel veel burgerparticipatie. Denk aan wijkverenigingen, buurtpreventie en nog veel meer. Veel van die initiatieven zijn bijzonder succesvol en we willen dat er meer initiatieven bij komen.

Dat willen we omdat het een democratische manier van werken is én omdat succes naar meer smaakt. Bovendien vraagt de veranderende maatschappij hier om. Veel zaken, zoals zorg en welzijn, worden meer regionaal geregeld en daar heeft de gemeente de steun

en kennis van inwoners bij nodig. Het is dus belangrijk om meer in te zetten op participatie.

Initiatieven Dat betekent dat we open staan voor initiatieven van inwoners. Het voordeel daarvan is dat we aan de slag gaan met dingen die er echt toe doen. Als inwoner weet u zelf het beste wat er nodig is op het dorp of in de wijk. We kunnen wel in het stadskantoor bedenken dat er ergens mooi groen moet komen, maar misschien is er veel meer behoefte aan een speelveldje in de buurt. We kunnen samen kijken of dat mogelijk is. Uw inbreng is welkom.

Kansrijke ideeën We gaan als gemeente minder zaken ‘opleggen’ en helpen bewoners juist om kansrijke ideeën uit te voeren. Nog een voordeel van die nieuwe manier van werken is, dat nieuwe projecten door de intensieve samenwerking niet meer alleen van de gemeente zijn.

Iedereen voelt zich veel meer betrokken.

33

dankzij wijkcontactpersonen

Hoe succesvol is het project? Meten is weten Wijkcontactpersonen Zo samenwerken lukt alleen als we goed toegankelijk zijn. U moet als inwoner bijvoorbeeld geen vier telefoontjes hoeven plegen om bij de juiste contactpersoon uit te komen met uw mooie idee voor de wijk.

Want tegen die tijd bent u al lang klaar met participeren. Daarom was het aanstellen van wijkcontactpersonen een onmisbaar onderdeel van de ‘Visie Goes Meedoen’. Elk dorp en elke wijk heeft een eigen wijkcontactpersoon waar u terecht kunt met plannen voor en vragen over uw woonplek.

Eigen personeel Wijkcontactpersonen zijn uw eerste contact bij de gemeente. U hoeft niet zelf uit te zoeken bij wie u terecht kunt. Dat doen zij voor u.

Dat bespaart gedoe en tijd. De wijkcontact-

We zijn enthousiast over onze nieuwe aanpak, maar met enthousiasme alleen ben je er niet. Je moet ook weten of iets echt werkt. Daarom doen we samen met zeven andere gemeenten mee aan het Benchmarkproject Burgerparticipatie.

Alle burgerinitiatieven waar we als gemeente aan meedoen worden hierin beoordeeld door ons en door inwoners. Zo wordt duidelijk hoe succesvol ze zijn tot in de details. We zien wat er voor verbeterpunten zijn en tegelijk kunnen we onze prestaties vergelijken met andere gemeentes.

personen zijn medewerkers van gemeente Goes en doen dit naast hun andere werk voor de gemeente. Ze weten al goed de weg weten binnen de organisatie en kunnen u dus snel op weg helpen. Bovendien weten ze als geen ander hoe ze zaken handig in gang kunnen zetten omdat ze precies snappen hoe alles binnen de gemeente werkt.

Wijkcontactpersonen in de praktijk De wijkcontactpersonen zijn nu enige tijd bezig en zelf enthousiast over de nieuwe manier van werken. Wijkcontactpersoon Maaike Ottenhof ‘Het is heel erg praktijkgericht. Je zorgt dat dingen lekker lopen.

Dat geeft wel veel voldoening.’

34

Verkeersplan Kloetinge Joep Stortelder werkte namens de gemeente mee aan het Verkeersplan Kloetinge.

‘Het positieve van de samenwerking was dat het een continu proces was; een langdurige samenwerking. Dat heeft gelijk resultaat. Als je elkaar af en toe spreekt, krijg je ook weleens een melding over een verkeersbord dat niet goed staat, maar nu is er een compleet bordenplan. Dat is wel wat anders. Een aantal van de kleine zaken die speelden in het dorp hebben we gelijk aangepakt en voor de rest is de visie van Kloetinge op verkeer nu te vinden in hun Verkeersplan. Het is echt een plan van het dorp zelf. Vanuit de gemeente hebben we alleen maar ondersteuning geboden.’

Abri’s Oud-Sabbinge Tom Kapoen was vanuit de gemeente betrokken bij het behoud van de Abri op Oud-Sabbinge. Omdat het openbaar vervoer verdween en de onderhoudskosten van de Abri’s te hoog werden, zouden er veel Abri’s worden verwijderd. Inwoners van OudSabbinge hebben toen de gemeente benaderd.

Tom Kapoen: ’Ze hadden nog wel een buurtbus en daar vonden ze die Abri wel handig voor dus wilden ze zelf de Abri onderhouden. Na een overleg hebben we een contractje opgesteld. Er staat nu op papier dat wij ze de ruimte geven om de Abri zelf te onderhouden.

Samenspel

Wijkcontactpersonen Goes-Centrum Goese Meer Goese Polder ‘s-Heer Arendskerke ‘s-Heer Hendrikskinderen Kattendijke Kloetinge Mannee Noordhoek Oostmolenpark Overture en Aria Riethoek Wilhelminadorp Wolphaartsdijk

Ab Lokerse Evelina Goetheer Maaike Ottenhof Erik Kotvis Maaike Ottenhof Helma van Oostrum Evelina Goetheer Erik Kotvis Miranda Loeve Evelina Goetheer Miranda Loeve Evelina Goetheer Helma van Oostrum Natasja Kriele

De bewoners waren enthousiast en dat moeten wij faciliteren. Als ik er nu toevallig langs kom, dan kijk ik nog weleens hoe het erbij staat en het ziet er 100% goed uit. Los van dit soort initiatieven kun je trouwens als inwoner van de gemeente sowieso altijd wel wat zelf doen en dat gebeurt ook veel. Er zijn altijd mensen die de goten uitpoetsen of die zwerfvuil oprapen. Daar hoef je niet altijd voor op de gemeente te wachten.’

a.lokerse@goes.nl e.goetheer@goes.nl m.ottenhof@goes.nl e.kotvis@goes.nl m.ottenhof@goes.nl h.van.oostrum@goes.nl e.goetheer@goes.nl e.kotvis@goes.nl m.loeve@goes.nl e.goetheer@goes.nl m.loeve@goes.nl e.goetheer@goes.nl h.van.oostrum@goes.nl n.kriele@goes.nl

Participeert u mee?

Hebt u een idee voor de aanpak van wijk of dorp? Hebt u een idee over verkeersveiligheid of voor sportvoorzieningen in de wijk? Kunt u steun gebruiken bij het opzetten van een Buurt WhatsApp? Neem contact op met uw wijkcontactpersoon en hij of zij helpt u op weg.

35

Evenementen in Goes

Goes is goes presenteert iedere Samenspel een selectie van activiteiten in de gemeente.

Ook in de komende maanden is er weer veel leuks te beleven voor jong en oud. Komt u ook gezellig?

15 oktober Bietentocht Kanaal Goes- Goese Sas 20 oktober Bluesroute Binnenstad 27 oktober Nightrun Binnenstad 29 oktober, 26 november, 17 december Koopzondag Van 13.00 tot 17.00 in de binnenstad

18 november Intocht Sinterklaas Aankomst in stadshaven, tocht door hele binnenstad Zie ook www.sintingoes.nl 25 november Markt van Hoop Goede doelenmarkt in Grote Kerk 26 november Werkpaleis van Sinterklaas Stadhuis Grote Markt

8 en 9 december Kerstmarkt Binnenstad 17 december Makersmarkt Lifestylemarkt op Bleekveld

Op www.goesisgoes.nl vindt u de meest complete kalender van Goes met nog veel meer activiteiten. Wist u dat u hier gratis ook uw eigen niet-commerciĂŤle activiteit of evenement mag plaatsen?

Zo weten nog meer mensen u te vinden.

Volg Goes is goes ook via: /goesisgoes /goesisgoes /goesisgoes

36

Samenspel

Goes bedankt René Verhulst Als je terugdenkt aan ruim zeven jaar Goes, wat komt dan als eerste gedachte op?

‘Dat ik in mijn kamer zat en op de M.A. de Ruijterlaan uitkeek en dacht: zit ik nu hier en dan ook nog als burgemeester… Ik zag mij er 30 jaar geleden nog langslopen en een klasgenoot van mij woonde er. Toen stond het stadskantoor er natuurlijk nog niet, je ging er eigenlijk de stad uit.’

Vanwege zijn vertrek als burgemeester staat de ‘Goes en ik’, die u altijd op deze laatste pagina vindt speciaal in het teken van René Verhulst.

Na ruim zeven jaar burgemeester in onze gemeente werd hij op acht september geïnstalleerd als burgemeester van Ede. Op de foto is hij te zien op de Stenen Brug: één van zijn favoriete plekken in de gemeente Goes.

Op de dag dat hij afscheid nam als burgemeester van Goes werd hier een bedanksteen onthuld als aandenken aan zeven jaar burgemeesterschap.

Wat ga je missen?

‘Heel veel. Wanneer je weg gaat uit een ‘gewone baan’, dan ruim je je bureau leeg, neemt afscheid van je collega’s en je gaat werken voor een andere baas. Hier laat ik voor mijn gevoel veel meer achter; mensen en zaken waar je aan gewerkt hebt. Ik ga ook missen hoe bepaalde dingen aflopen, zoals de aanpak van verwarde personen, de Health Campus en de groei van bedrijven in de Poel. Maar ook de saamhorigheid die er is in Goes en wat vrijwilligers in de dorpen en wijken allemaal organiseren.’

Wat wens je Goes toe?

‘Het allerbeste natuurlijk en vooral doorgaan zoals nu. Met een college en raad die vooruit willen. Zowel economisch als sociaal en dat de inwoners vooral zichzelf blijven. Nuchter en aanpakken.

Stadskantoor M.A. de Ruijterlaan 2 4461 GE Goes

Postadres Postbus 2118 4460 MC Goes

T 14 0113 E stadskantoor@goes.nl www.goes.nl